SIFIR ATIK PROJESĠ - 2018
ESKĠġEHĠR VALĠLĠĞĠ
SIFIR ATIK PROJESĠ
İçerik
• Genel Bilgiler
• Sıfır Atık Uygulamaları
• Bakanlığımızdaki Uygulamadan Örnekler
• İl Müdürlüğümüzdeki Mevcut Çalışmalar
• Kurumlar Tarafından Yapılacak Çalışmalar
2
SIFIR ATIK PROJESĠ
Atıkların kontrol altına alınması ve gelecek nesillere temiz ve geliĢmiĢ bir Türkiye bırakılması hedefiyle, Çevre ve ġehircilik Bakanlığımız tarafından yürütülen projenin, öncelikli olarak kamu binalarında uygulanması hedeflenmektedir.
Bu kapsamda CumhurbaĢkanlığı Külliyemiz ve Çevre ve ġehircilik Bakanlığımız binalarında uygulanmaya baĢlanan proje çerçevesinde, sıfır atık kültürünün kurumlarda yaygınlaĢtırılması amaçlanmaktadır.
CumhurbaĢkanlığı ofislerinde ve yemekhanesinde etkin Ģekilde uygulanan projenin tüm kamu kurumlarına yayılması hedeflenmektedir.
3
SIFIR ATIK PROJESĠ
Bakanlığımızca hazırlanan Sıfır Atık Projesinin açılıĢ toplantısı CumhurbaĢkanımızın eĢi Sayın Emine ERDOĞAN Hanımefendi’nin önderliğinde Çevre ve ġehircilik Bakanımız Sayın Mehmet ÖZHASEKĠ tarafından 26/09/2017 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢ olup, proje CumhurbaĢkanlığı Külliyemiz ve Bakanlığımızda uygulanmaya baĢlanmıĢ ve projenin Bakanlığımız tarafından 2018-2022 yılları arasında aĢamalı olarak uygulamaya geçirilmesi hedeflenmiĢtir.
4
SIFIR ATIK PROJESĠ
Kamu Spotları
5
SIFIR ATIK PROJESĠ
Proje ile ilgili olarak Ġlimizde Valimiz Sayın Özdemir ÇAKACAK’ın himayesinde
çalıĢmalar baĢlatılmıĢtır. Ayrıca, Bakanlığımızca 2018-2019 yıllarında söz konusu
projenin uygulamasının yapılacağı pilot iller olarak Ġlimiz, Ġstanbul, Ġzmir, Kocaeli,
Antalya, Bursa ve Muğla illeri bildirilmiĢtir.
6
SIFIR ATIK PROJESĠ
07.02.2018 tarihinde, projenin Ġlimizdeki tanıtım toplantısı gerçekleĢtirildi.
7
Ankara 2018
1. Kademe 2019
2. Kademe
2020
3. ve 4. Kademe
2021
5. ve 6. Kademe
2022
Kademelendirme
Ġstanbul, Ġzmir, Kocaeli, Antalya, Bursa, EskiĢehir, Muğla
Tekirdağ, Denizli, Bolu, Edirne, Yalova, Çanakkale, Kırklareli, Adana, Kayseri, Sakarya, Aydın, Konya, Isparta
Balıkesir, Manisa, Mersin, Uşak, Burdur, Bilecik,
Karabük, Zonguldak, Gaziantep, Trabzon, Karaman,
Samsun, Rize, Düzce, Nevşehir, Amasya, Kütahya,
Elazığ, Kırşehir, Kırıkkale, Malatya, Afyon, Artvin,
Erzincan, Hatay, Kastamonu, Bartın, Sivas, Çorum,
Adıyaman, Ağrı, Aksaray, Ardahan, Batman, Bayburt,
Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Erzurum, Giresun,
Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kahramanmaraş,
Kilis, Mardin, Muş, Niğde, Ordu, Osmaniye, Siirt,
Sinop, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Tunceli, Yozgat, Van
SIFIR ATIK PROJESĠ 8
Kamu Kurum/KuruluĢları
AlıĢveriĢ Merkezleri
Terminaller (Havaalanı, otogar, gar, liman)
Eğitim Kurumları (Üniversiteler, okullar, enstitüler, yurtlar)
Askeri Birlikler
Sağlık kurumları (Hastaneler, aile sağlığı merkezleri…)
Eğlence ve dinlenme tesisleri (Otel, restoran, eğlence merkezi vb.)
1000 ve üzeri çalıĢanı bulunan büyük sanayi tesisleri…
UYGULAMA ALANLARI 9
DÜNYA’DA DURUM
Düzenli
Depolama
43% Geri Dönüşüm
17%
Yakma
16%
Kompost
9%
Vahşi
Depolama
9%
Diğer
6%
10
Kaynak: Eurostat, 2012 (European Commission)
Düzenli Depolama;
34%
Geri DönüĢüm;
27%
Yakma (Enerji Dahil);
24%
Kompost ve Anaerobik Çürütme;
15%
AVRUPA’DA DURUM 11
ÜLKEMĠZDE DURUM 12
Kaynak: TUİK 2016 Toplam Atık Miktarı : 31 583 000 ton Yıllık 1 milyar TL ekonomik değer kaybediyoruz!
VahĢi Depolama
29%
Düzenli Depolama
61%
Kompost 0,81%
Geri Kazanım 9%
Diğer 0,19%
Sıfır Atık
Döngüsel ekonomi
ve simbiyoz
İsrafın önlenmesi
Atığın azaltılması,
kaynak verimliliği Kaynakta
ayırma, geri
dönüşüm
Sıfır Atık: Ġsrafın önlenmesi, oluĢan atığın azaltılması, atıkların geri dönüĢtürülmesini kapsayan atık yönetim felsefesi olarak tanımlanan bir hedeftir. Bireysel yada kurumsal olarak uygulanabilmektedir.
SIFIR ATIK PROJESĠ 13
UYGULAMA REHBERĠ
Sıfır Atık Uygulama Rehberi, binalardan kaynaklı atıkların tanımlanması, doğru Ģekilde sınıflandırılması, atıkların önlenmesi/azaltılması ve uygun Ģekillerde geri kazanımı/bertarafı için öncelikle, atık üreticilerine ve T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı (ÇġB) teĢkilatına yol gösterici olması amacıyla hazırlanmıĢtır.
Bu rehber, Türkiye’deki binaların, kaynak kullanımlarını ve atık oluĢumlarını azaltmak amacıyla düĢük maliyetli önlemler almalarını ve kolay uygulanabilir prosedürler geliĢtirmelerini amaçlamaktadır. Aynı zamanda su ve enerji tasarrufuna yönelik bilgileri de içermektedir. Rehber, uzun süreli, kapsamlı ve maliyetli uygulamalardan ziyade, daha kolay uygulanabilir, pratik ve ekonomik yöntemler sunmayı amaçlamaktadır.
14
UYGULAMA REHBERĠ
Rehber, sıfır atık yaklaĢımını uygulayacak kamu binalarına ve ticari iĢletmelere hitaben hazırlanmıĢtır.
Rehber, iki bölümden oluĢmaktadır:
Birinci bölümde Sıfır Atık Uygulama Planı hakkında bilgiler verilmiĢ ve nasıl doldurulması gerektiği belirtilmiĢtir.
Rehberin ikinci bölümünde, “atık azaltımı ve malzeme tasarrufu”, “su ve atık su”, “enerji verimliliği” baĢlıkları altında somut örnekler verilmiĢtir.
15
UYGULAMA REHBERĠ
Projenin web sayfası:
http://sifiratik.csb.gov.tr
Söz konusu web sitesine, sıfır atık sistemi ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı Sıfır Atık El Kitapçığı, Çevre ve ġehircilik Bakanlığında yürütülen Sıfır Atık Projesi ile ilgili bilgilendirme sunumu, Sıfır Atık Uygulama Rehberi ve atıklarla ilgili faydalı bilgiler yüklenmiĢ olup web sayfası sürekli güncellenmektedir.
16
HĠYERARġĠ 17
YOL HARĠTASI
Odak Noktası Belirlenmesi
Eğitim (Odak Noktalarına)
Mevcut Durum Tespiti
Planlama
Ġhtiyaçların Belirlenmesi ve Temini
Eğitim
(Odak Noktaları Tarafından Kurum Personeline)
Uygulamanın baĢlangıcı ve kurum ziyaretleri
Değerlendirme ve Raporlama
Ġl Müdürlüğümüzce 26.02.2018 tarihinde verilecektir.
18
19.02.2018
12.03.2018 Mart-Haziran
15.07.2018
Kurumlar Ġl Müdürlüğümüze bildirecektir.
Kurum Odak Noktaları tarafından yapılacaktır.
Kurumdaki sıfır atık yönetiminin etkin ve
verimli bir şekilde uygulanmasından,
sistemin kurulmasından, izlenmesinden sorumlu
Her kurumdan sıfır atık yönetimini yürütecek ve yönetecek bir asil bir de
yedek odak noktası belirlenmelidir.
Odak noktaları kurumlarında ‘Sıfır Atık
Proje’ ekiplerini oluşturur.
ODAK NOKTASI 19
ODAK NOKTASI
ODAK NOKTASI
Koordinasyon
Sağlar
Sistemi Yönetir
Uygulamayı yürütür
Bilgi akıĢını sağlar
Raporlama Yapar
ODAK NOKTASI NE İŞ YAPAR?
20
• Mevzuatta görev verilen sorumluluklar
İLK AŞAMA
• Öncelikler
• Engeller
• Olası zorluklar
Belirleme • Geri dönüşüm
• Atık önleme çalışmaları
• Kaynak verimliliği
İKİNCİ AŞAMA
PROJE PLANLAMASI 21
İHTİYAÇ
KUMBARA
POŞET
KOMPOST MAKİNESİ
KONTEY-NER
EĞİTİM MATERYAL-
LERİ
RAPORLA-MA
TABLOLARI
TAŞIMA ARACI
ĠHTĠYAÇ BELĠRLEME 22
BAKANLIK UYGULAMALARI
23
Plastik Atıklar Geri Dönüşüm
Kağıt Atıklar Geri Dönüşüm
Cam Atıklar Geri Dönüşüm
Metal Atıklar Geri Dönüşüm
BAKANLIK UYGULAMALARI
24
BAKANLIK UYGULAMALARI
25
BAKANLIK UYGULAMALARI
26
Atık Piller Ülkemizde 9.000 ton/yıl piyasaya sürülen-%10 toplanan miktar. Çevre ve insan sağlığına zarar verir -Ağır metaller içerir. İçerisinde bulunan ekonomik değere sahip metallerin geri kazanımını yapılır.
BAKANLIK UYGULAMALARI
27
BAKANLIK UYGULAMALARI
28
Atık Floresan Kırılarak içindeki cıva kontrol altına alınmaktadır.
Su Yönetimi
Fotoselli musluk
%70 oranında su tasarrufu sağlamaktadır.
Gri su
Lavabolarda kullanılan suların toplanarak filitrasyon ve dezenfeksiyon
işlemi sonrası rezervuarlara verilmesidir.
3000 kişilik kamu kurumunda gri su sayesinde ayda 200-300 m3
civarında su tasarrufu sağlanmaktadır.
Yağmur suları toplanarak sulamada, araç yıkamada kullanılmaktadır.
BAKANLIK UYGULAMALARI
29
BAKANLIK UYGULAMALARI
30
BAKANLIK UYGULAMALARI
31
BAKANLIK UYGULAMALARI
32
Plastik
Kağıt
Cam
Metal Elektronik
Atıklar (Bilgisayar,
klavye..)
Organik Atıklar
Bitkisel Atık Yağ
Diğer
KURUM ATIKLARI
33
Kurumlardan kaynaklanabilecek
atıklar
ÖRNEK RENK SKALASI
34
ÖRNEK GÖRSELLER
35
Üzerinde bu işareti
gördüğünüz hiçbir
şey çöp değildir…
Toplama
Taşıma
Geçici depolama
Uygulama
Ne şekilde
Ne zaman
Nasıl
Kimler
TALĠMATNAME
36
TALĠMATNAME
37
TALĠMATNAME
38
TALĠMATNAME
39
Geçici depolama alanının yeri belirlenir
Tasarımı yapılır
İnşaatı tamamlanır
Depolama konteynerleri yerleştirilir
Tabelalar asılır.
Kullanıma hazır hale getirilir
GEÇĠCĠ DEPOLAMA ALANI
40
Müdürlüğümüze ait Ana Hizmet Binası ve Ek Hizmet Binalarında,
ambalaj atıkları her katta bulunan kaynağında ayırma kutularında
toplanmakta ve bu konuda Çevre İzin ve Lisans Belgesi bulunan
bir firma tarafından haftalık olarak toplanmaktadır.
ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI
41
Müdürlüğümüz ana hizmet binasında bulunan yemekhane kaynaklı bitkisel atık
yağlar Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun sızdırmaz plastik
bidonda ve geçirimsiz zemin üzerinde geçici depolanmakta olup lisanslı bir
firmanın yine lisanslı aracı ile periyodik olarak teslim alınmaktadır.
ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI
42
Bitkisel Atık Yağ Biyodizel
Müdürlüğümüze ait her iki hizmet binasında oluşan kullanım ömrü dolmuş
yazıcı tonerleri, kartuşları ile flüoresan lambalar depoda ayrılan alanda geçici
olarak depolanmaktadır.
Müdürlüğümüz hizmet binalarında yapılan tadilat çalışmalarında oluşan
tehlikesiz atıklar Tehlikesiz Atık Toplama Ayırma Belgesi bulunan bir
firmaya belirli periyotlarda sevk edilmektedir.
ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI
43
Müdürlüğümüz faaliyetleri sonucu oluşan atık piller, her katta yer
alan atık pil kutularında biriktirilmekte ve TAP Derneği’ne
gönderilmektedir.
Müdürlüğümüz ana hizmet binası laboratuvarında oluşan beton
atıkları, çevre izni almış Hafriyat Toprağı İnşaat ve Yıkıntı Atıkları
Geri Kazanım Tesisine sevk edilmektedir.
ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI
44
2018 yılı başında Müdürlüğümüzde çalışan tüm personele,
Müdürlüğümüz faaliyetleri sonucu oluşan tüm atıkların
kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımı ile geçici
depolanmasında dikkat edilecek hususlar konusunda
bilgilendirme toplantısı yapılmıştır.
Atık ekibi tarafından haftalık bazda her iki hizmet binasında da
kontroller yapılarak aksayan noktalar da anında müdahale
edilerek düzeltilmekte ve bu konu ile ilgili talimatname
hazırlanmıştır.
Ayrıca, Müdürlüğümüzde oluşan tüm atıkların envanter bilgileri
de tutularak bu sayede ülke ekonomisine sağlanan katkı da
yaklaşık olarak hesaplanacaktır.
ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI
45
Ġl Müdürlüğümüz atık envanter tablosu
ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI
46
Kurum amirlerinin proje hakkında bilgilendirilmesi (07/02/2018)
Kurum Odak Noktalarının belirlenmesi (19/02/2018)
Kurumlarca belirlenen odak noktalarına Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü tarafından eğitim verilmesi (26/02/2018)
Kurumlarda mevcut durumda oluĢan atık tür ve yaklaĢık miktarlarının belirlenmesi
Atıkların kaynakta ayrı toplanması ve geçici depolanması amacıyla ihtiyaçların (toplama ekipmanı, depolama alanı vb.) belirlenmesi
KURUMLAR TARAFINDAN YAPILACAKLAR
47
Kurumlar tarafından Proje Talimatnamesi’ nin hazırlanması
Kurum bazında atıkların kaynağında ayrılarak toplanmaya baĢlanması(12/03/2018)
Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü teknik ekiplerince Kurum ziyaretleri yapılarak projenin verimliliğinin değerlendirilmesi
(Mart-Haziran/2018)
Altı aylık periyotlarda, Kurum bünyesinde oluĢan atıkların envanterinin Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğüne iletilmesi
(12/03/2018 - 30/06/2018 arası 15/07/2018 tarihine kadar)
(01/07/2018 - 31/12/2018 arası 15/01/2019 tarihine kadar)
KURUMLAR TARAFINDAN YAPILACAKLAR
48
SIFIR ATIK PROJESĠ
EskiĢehir Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü - 2018
Arz ederim.
49