SIFIR ATIK PROJESĠ - 2018

ESKĠġEHĠR VALĠLĠĞĠ

SIFIR ATIK PROJESĠ

İçerik

• Genel Bilgiler

• Sıfır Atık Uygulamaları

• Bakanlığımızdaki Uygulamadan Örnekler

• İl Müdürlüğümüzdeki Mevcut Çalışmalar

• Kurumlar Tarafından Yapılacak Çalışmalar

2

SIFIR ATIK PROJESĠ

Atıkların kontrol altına alınması ve gelecek nesillere temiz ve geliĢmiĢ bir Türkiye bırakılması hedefiyle, Çevre ve ġehircilik Bakanlığımız tarafından yürütülen projenin, öncelikli olarak kamu binalarında uygulanması hedeflenmektedir.

Bu kapsamda CumhurbaĢkanlığı Külliyemiz ve Çevre ve ġehircilik Bakanlığımız binalarında uygulanmaya baĢlanan proje çerçevesinde, sıfır atık kültürünün kurumlarda yaygınlaĢtırılması amaçlanmaktadır.

CumhurbaĢkanlığı ofislerinde ve yemekhanesinde etkin Ģekilde uygulanan projenin tüm kamu kurumlarına yayılması hedeflenmektedir.

3

SIFIR ATIK PROJESĠ

Bakanlığımızca hazırlanan Sıfır Atık Projesinin açılıĢ toplantısı CumhurbaĢkanımızın eĢi Sayın Emine ERDOĞAN Hanımefendi’nin önderliğinde Çevre ve ġehircilik Bakanımız Sayın Mehmet ÖZHASEKĠ tarafından 26/09/2017 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢ olup, proje CumhurbaĢkanlığı Külliyemiz ve Bakanlığımızda uygulanmaya baĢlanmıĢ ve projenin Bakanlığımız tarafından 2018-2022 yılları arasında aĢamalı olarak uygulamaya geçirilmesi hedeflenmiĢtir.

4

SIFIR ATIK PROJESĠ

Kamu Spotları

5

SIFIR ATIK PROJESĠ

Proje ile ilgili olarak Ġlimizde Valimiz Sayın Özdemir ÇAKACAK’ın himayesinde

çalıĢmalar baĢlatılmıĢtır. Ayrıca, Bakanlığımızca 2018-2019 yıllarında söz konusu

projenin uygulamasının yapılacağı pilot iller olarak Ġlimiz, Ġstanbul, Ġzmir, Kocaeli,

Antalya, Bursa ve Muğla illeri bildirilmiĢtir.

6

SIFIR ATIK PROJESĠ

07.02.2018 tarihinde, projenin Ġlimizdeki tanıtım toplantısı gerçekleĢtirildi.

7

Ankara 2018

1. Kademe 2019

2. Kademe

2020

3. ve 4. Kademe

2021

5. ve 6. Kademe

2022

Kademelendirme

Ġstanbul, Ġzmir, Kocaeli, Antalya, Bursa, EskiĢehir, Muğla

Tekirdağ, Denizli, Bolu, Edirne, Yalova, Çanakkale, Kırklareli, Adana, Kayseri, Sakarya, Aydın, Konya, Isparta

Balıkesir, Manisa, Mersin, Uşak, Burdur, Bilecik,

Karabük, Zonguldak, Gaziantep, Trabzon, Karaman,

Samsun, Rize, Düzce, Nevşehir, Amasya, Kütahya,

Elazığ, Kırşehir, Kırıkkale, Malatya, Afyon, Artvin,

Erzincan, Hatay, Kastamonu, Bartın, Sivas, Çorum,

Adıyaman, Ağrı, Aksaray, Ardahan, Batman, Bayburt,

Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Erzurum, Giresun,

Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kahramanmaraş,

Kilis, Mardin, Muş, Niğde, Ordu, Osmaniye, Siirt,

Sinop, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Tunceli, Yozgat, Van

SIFIR ATIK PROJESĠ 8

Kamu Kurum/KuruluĢları

AlıĢveriĢ Merkezleri

Terminaller (Havaalanı, otogar, gar, liman)

Eğitim Kurumları (Üniversiteler, okullar, enstitüler, yurtlar)

Askeri Birlikler

Sağlık kurumları (Hastaneler, aile sağlığı merkezleri…)

Eğlence ve dinlenme tesisleri (Otel, restoran, eğlence merkezi vb.)

1000 ve üzeri çalıĢanı bulunan büyük sanayi tesisleri…

UYGULAMA ALANLARI 9

DÜNYA’DA DURUM

Düzenli

Depolama

43% Geri Dönüşüm

17%

Yakma

16%

Kompost

9%

Vahşi

Depolama

9%

Diğer

6%

10

Kaynak: Eurostat, 2012 (European Commission)

Düzenli Depolama;

34%

Geri DönüĢüm;

27%

Yakma (Enerji Dahil);

24%

Kompost ve Anaerobik Çürütme;

15%

AVRUPA’DA DURUM 11

ÜLKEMĠZDE DURUM 12

Kaynak: TUİK 2016 Toplam Atık Miktarı : 31 583 000 ton Yıllık 1 milyar TL ekonomik değer kaybediyoruz!

VahĢi Depolama

29%

Düzenli Depolama

61%

Kompost 0,81%

Geri Kazanım 9%

Diğer 0,19%

Sıfır Atık

Döngüsel ekonomi

ve simbiyoz

İsrafın önlenmesi

Atığın azaltılması,

kaynak verimliliği Kaynakta

ayırma, geri

dönüşüm

Sıfır Atık: Ġsrafın önlenmesi, oluĢan atığın azaltılması, atıkların geri dönüĢtürülmesini kapsayan atık yönetim felsefesi olarak tanımlanan bir hedeftir. Bireysel yada kurumsal olarak uygulanabilmektedir.

SIFIR ATIK PROJESĠ 13

UYGULAMA REHBERĠ

Sıfır Atık Uygulama Rehberi, binalardan kaynaklı atıkların tanımlanması, doğru Ģekilde sınıflandırılması, atıkların önlenmesi/azaltılması ve uygun Ģekillerde geri kazanımı/bertarafı için öncelikle, atık üreticilerine ve T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı (ÇġB) teĢkilatına yol gösterici olması amacıyla hazırlanmıĢtır.

Bu rehber, Türkiye’deki binaların, kaynak kullanımlarını ve atık oluĢumlarını azaltmak amacıyla düĢük maliyetli önlemler almalarını ve kolay uygulanabilir prosedürler geliĢtirmelerini amaçlamaktadır. Aynı zamanda su ve enerji tasarrufuna yönelik bilgileri de içermektedir. Rehber, uzun süreli, kapsamlı ve maliyetli uygulamalardan ziyade, daha kolay uygulanabilir, pratik ve ekonomik yöntemler sunmayı amaçlamaktadır.

14

UYGULAMA REHBERĠ

Rehber, sıfır atık yaklaĢımını uygulayacak kamu binalarına ve ticari iĢletmelere hitaben hazırlanmıĢtır.

Rehber, iki bölümden oluĢmaktadır:

Birinci bölümde Sıfır Atık Uygulama Planı hakkında bilgiler verilmiĢ ve nasıl doldurulması gerektiği belirtilmiĢtir.

Rehberin ikinci bölümünde, “atık azaltımı ve malzeme tasarrufu”, “su ve atık su”, “enerji verimliliği” baĢlıkları altında somut örnekler verilmiĢtir.

15

UYGULAMA REHBERĠ

Projenin web sayfası:

http://sifiratik.csb.gov.tr

Söz konusu web sitesine, sıfır atık sistemi ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı Sıfır Atık El Kitapçığı, Çevre ve ġehircilik Bakanlığında yürütülen Sıfır Atık Projesi ile ilgili bilgilendirme sunumu, Sıfır Atık Uygulama Rehberi ve atıklarla ilgili faydalı bilgiler yüklenmiĢ olup web sayfası sürekli güncellenmektedir.

16

HĠYERARġĠ 17

YOL HARĠTASI

Odak Noktası Belirlenmesi

Eğitim (Odak Noktalarına)

Mevcut Durum Tespiti

Planlama

Ġhtiyaçların Belirlenmesi ve Temini

Eğitim

(Odak Noktaları Tarafından Kurum Personeline)

Uygulamanın baĢlangıcı ve kurum ziyaretleri

Değerlendirme ve Raporlama

Ġl Müdürlüğümüzce 26.02.2018 tarihinde verilecektir.

18

19.02.2018

12.03.2018 Mart-Haziran

15.07.2018

Kurumlar Ġl Müdürlüğümüze bildirecektir.

Kurum Odak Noktaları tarafından yapılacaktır.

Kurumdaki sıfır atık yönetiminin etkin ve

verimli bir şekilde uygulanmasından,

sistemin kurulmasından, izlenmesinden sorumlu

Her kurumdan sıfır atık yönetimini yürütecek ve yönetecek bir asil bir de

yedek odak noktası belirlenmelidir.

Odak noktaları kurumlarında ‘Sıfır Atık

Proje’ ekiplerini oluşturur.

ODAK NOKTASI 19

ODAK NOKTASI

ODAK NOKTASI

Koordinasyon

Sağlar

Sistemi Yönetir

Uygulamayı yürütür

Bilgi akıĢını sağlar

Raporlama Yapar

ODAK NOKTASI NE İŞ YAPAR?

20

• Mevzuatta görev verilen sorumluluklar

İLK AŞAMA

• Öncelikler

• Engeller

• Olası zorluklar

Belirleme • Geri dönüşüm

• Atık önleme çalışmaları

• Kaynak verimliliği

İKİNCİ AŞAMA

PROJE PLANLAMASI 21

İHTİYAÇ

KUMBARA

POŞET

KOMPOST MAKİNESİ

KONTEY-NER

EĞİTİM MATERYAL-

LERİ

RAPORLA-MA

TABLOLARI

TAŞIMA ARACI

ĠHTĠYAÇ BELĠRLEME 22

BAKANLIK UYGULAMALARI

23

Plastik Atıklar Geri Dönüşüm

Kağıt Atıklar Geri Dönüşüm

Cam Atıklar Geri Dönüşüm

Metal Atıklar Geri Dönüşüm

BAKANLIK UYGULAMALARI

24

BAKANLIK UYGULAMALARI

25

BAKANLIK UYGULAMALARI

26

Atık Piller Ülkemizde 9.000 ton/yıl piyasaya sürülen-%10 toplanan miktar. Çevre ve insan sağlığına zarar verir -Ağır metaller içerir. İçerisinde bulunan ekonomik değere sahip metallerin geri kazanımını yapılır.

BAKANLIK UYGULAMALARI

27

BAKANLIK UYGULAMALARI

28

Atık Floresan Kırılarak içindeki cıva kontrol altına alınmaktadır.

Su Yönetimi

Fotoselli musluk

%70 oranında su tasarrufu sağlamaktadır.

Gri su

Lavabolarda kullanılan suların toplanarak filitrasyon ve dezenfeksiyon

işlemi sonrası rezervuarlara verilmesidir.

3000 kişilik kamu kurumunda gri su sayesinde ayda 200-300 m3

civarında su tasarrufu sağlanmaktadır.

Yağmur suları toplanarak sulamada, araç yıkamada kullanılmaktadır.

BAKANLIK UYGULAMALARI

29

BAKANLIK UYGULAMALARI

30

BAKANLIK UYGULAMALARI

31

BAKANLIK UYGULAMALARI

32

Plastik

Kağıt

Cam

Metal Elektronik

Atıklar (Bilgisayar,

klavye..)

Organik Atıklar

Bitkisel Atık Yağ

Diğer

KURUM ATIKLARI

33

Kurumlardan kaynaklanabilecek

atıklar

ÖRNEK RENK SKALASI

34

ÖRNEK GÖRSELLER

35

Üzerinde bu işareti

gördüğünüz hiçbir

şey çöp değildir…

Toplama

Taşıma

Geçici depolama

Uygulama

Ne şekilde

Ne zaman

Nasıl

Kimler

TALĠMATNAME

36

TALĠMATNAME

37

TALĠMATNAME

38

TALĠMATNAME

39

Geçici depolama alanının yeri belirlenir

Tasarımı yapılır

İnşaatı tamamlanır

Depolama konteynerleri yerleştirilir

Tabelalar asılır.

Kullanıma hazır hale getirilir

GEÇĠCĠ DEPOLAMA ALANI

40

Müdürlüğümüze ait Ana Hizmet Binası ve Ek Hizmet Binalarında,

ambalaj atıkları her katta bulunan kaynağında ayırma kutularında

toplanmakta ve bu konuda Çevre İzin ve Lisans Belgesi bulunan

bir firma tarafından haftalık olarak toplanmaktadır.

ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI

41

Müdürlüğümüz ana hizmet binasında bulunan yemekhane kaynaklı bitkisel atık

yağlar Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun sızdırmaz plastik

bidonda ve geçirimsiz zemin üzerinde geçici depolanmakta olup lisanslı bir

firmanın yine lisanslı aracı ile periyodik olarak teslim alınmaktadır.

ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI

42

Bitkisel Atık Yağ Biyodizel

Müdürlüğümüze ait her iki hizmet binasında oluşan kullanım ömrü dolmuş

yazıcı tonerleri, kartuşları ile flüoresan lambalar depoda ayrılan alanda geçici

olarak depolanmaktadır.

Müdürlüğümüz hizmet binalarında yapılan tadilat çalışmalarında oluşan

tehlikesiz atıklar Tehlikesiz Atık Toplama Ayırma Belgesi bulunan bir

firmaya belirli periyotlarda sevk edilmektedir.

ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI

43

Müdürlüğümüz faaliyetleri sonucu oluşan atık piller, her katta yer

alan atık pil kutularında biriktirilmekte ve TAP Derneği’ne

gönderilmektedir.

Müdürlüğümüz ana hizmet binası laboratuvarında oluşan beton

atıkları, çevre izni almış Hafriyat Toprağı İnşaat ve Yıkıntı Atıkları

Geri Kazanım Tesisine sevk edilmektedir.

ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI

44

2018 yılı başında Müdürlüğümüzde çalışan tüm personele,

Müdürlüğümüz faaliyetleri sonucu oluşan tüm atıkların

kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımı ile geçici

depolanmasında dikkat edilecek hususlar konusunda

bilgilendirme toplantısı yapılmıştır.

Atık ekibi tarafından haftalık bazda her iki hizmet binasında da

kontroller yapılarak aksayan noktalar da anında müdahale

edilerek düzeltilmekte ve bu konu ile ilgili talimatname

hazırlanmıştır.

Ayrıca, Müdürlüğümüzde oluşan tüm atıkların envanter bilgileri

de tutularak bu sayede ülke ekonomisine sağlanan katkı da

yaklaşık olarak hesaplanacaktır.

ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI

45

Ġl Müdürlüğümüz atık envanter tablosu

ĠL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ ÇALIġMALARI

46

Kurum amirlerinin proje hakkında bilgilendirilmesi (07/02/2018)

Kurum Odak Noktalarının belirlenmesi (19/02/2018)

Kurumlarca belirlenen odak noktalarına Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü tarafından eğitim verilmesi (26/02/2018)

Kurumlarda mevcut durumda oluĢan atık tür ve yaklaĢık miktarlarının belirlenmesi

Atıkların kaynakta ayrı toplanması ve geçici depolanması amacıyla ihtiyaçların (toplama ekipmanı, depolama alanı vb.) belirlenmesi

KURUMLAR TARAFINDAN YAPILACAKLAR

47

Kurumlar tarafından Proje Talimatnamesi’ nin hazırlanması

Kurum bazında atıkların kaynağında ayrılarak toplanmaya baĢlanması(12/03/2018)

Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü teknik ekiplerince Kurum ziyaretleri yapılarak projenin verimliliğinin değerlendirilmesi

(Mart-Haziran/2018)

Altı aylık periyotlarda, Kurum bünyesinde oluĢan atıkların envanterinin Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğüne iletilmesi

(12/03/2018 - 30/06/2018 arası 15/07/2018 tarihine kadar)

(01/07/2018 - 31/12/2018 arası 15/01/2019 tarihine kadar)

KURUMLAR TARAFINDAN YAPILACAKLAR

48

SIFIR ATIK PROJESĠ

EskiĢehir Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü - 2018

Arz ederim.

49