dr. musli vërbani - shkruaj, lexo dhe mëso shkronjat e kur'anit
DESCRIPTION
Dr. Musli Vërbani - Shkruaj, lexo dhe mëso shkronjat e Kur'anitTRANSCRIPT
Dr. Musli Vrbani
SHKRUAJ, LEXO DHE MSO SHKRONJAT E KURANIT
Planprogrami i muslimanit t voglKaanik, 2010
Autori:
Dr. Musli VRBANI
Titulli:
SHKRUAJ, LEXO DHE MSO SHKRONJAT E KURANIT
Radhitja kompjuterike, kopertina dhe dizajni grafik
Mumin Shehu
Shtypi
FOCUS, Shkup
Boton Kshilli i Bashksis Islame n Kaanik
2010
T drejtn e ribotimit e rezervon botuesi
2
E DUA MUSLIMANIN Q SHT:1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 1. 11. 12. 13.
i i
Atdhetar Besimtar i sinqert Cilsor lirimtar Dashur pr t gjith Dhembshm pr t gjith Edukues i shoqris
mbl n kuvendime Falnderues i Allahut i Gzuar dhe i lumtur Gjenerator i t mirave Hero n betejai
Ideator i zgjidhjes s
19. Ndihmtar i t varfrve 20. Njerzor 21. Objektiv 22. i Pa thyeshm si shkmb 23. Qndres si feniksi 24. Revolucionar 25. Rregullues i marrdhnieve shoqrore 26. Simbol dhe sypatrembur 27. Shmblltyr pr t tjert 28. Tejkqyrs i problemeve 29. i Thjesht, modest 30. Udhrrfyes i s drejts e i t vrtets 31. Vullnetmir 32. 33. 34. 35. 36.
problemeve 14. Jetsues i veprave t mira 2. 15. Kureshtar pr dije 16. i Lumtur 17. Llogaritar i punve t veta 18. Mnjanues i t kqijave
Xixllonj i shpresave Xhevahir Yll Zemrbut dhe Zhduks i s keqes ezhvillues i s mirs
Dr. Musli VRBANI
3
Lute Zotin dhe thuaj: O Zoti im m shto dituriKurani
O Zoti im m pajis me dituri t dobishme, m jep furnizim t begatshm, mi prano veprat e mia.Hadith
4
KAPITULLI I PAR
ELIFI - Elifi sht shkronja e par e alfabetit arab.
Kjo shkronj fillon t theksohet prej fundit t fytit dhe n t njjtn koh i tr fyti duhet t jet i lir. (hemze) dhe
(elif) jan nj shkronj dhe e zvendsojn
njra- tjetrn. Nse mbi
( ) elif vendoset
viza , ather lexohet sikurse zanorja
e.Shembull:
e
e viza
e
e
Nse nn
( ) elif vendoset
i i i i
, ather lexohet sikurse zanorja i.
Shembull:
Nse mbi zanorja u.
()
elifit vendoset shenja
, ather lexohet sikurse
Shembull:
u
u
u
u
viza mbi shkronj quhet El-Fethatu dhe lexohet
e.
viza nn shkronj quhet El-Kesretu dhe lexohet
i.
kjo shenj mbi shkronj quhet Ed-Dametu dhe lexohet
u.
Vrejtje: Kjo rregull vlen te t gjitha shkronjat.
7
SUKUNI
Es-sukun do t thot heshtje, qetsi.
Kur mbi elifin Shembull:
( ) vendoset Es-sukun , ather lexohet .
Lexo:
e u i u i e
u i i u u i e e
Vrejtje: Sukuni shkruhet n mes dhe n fund t fjals q do t thot nuk shkruhet n fillim t fjals. Pra, gjithmon fjala fillon me njrn prej zanoreve tjera E I U.
8
HEMZEJA
) shkruhen s bashku.
Hemzeja sht motrzim i Elifit ( .)
Ndonjher edhe elifi Shembull:
( ) edhe
Hemzeja (
u i e u i e Ndonjher Hemzeja
shkruhet n vete dhe e zvendson elifin.
u
i
e
u
i
e
Ndryshe Hemzeja quhet edhe Elif i Shkurtuar. Pr dallim nga Elifi, Hemzeja ndonjher shkruhet s bashku me bashktinglloren Jaun (
) dhe va-un ( ) dhe ather kur ta merr
kuptimin e shkronjs i dhe u.
u
i
e
u
i
e
9
ZANORET E GJATAVeori e gjuhs arabe sht se prbhet prej zanoreve t dyfishta, respektivisht prej zanoreve t gjata dhe zanoreve t shkurta. Si kemi prmendur, zanoret e shkurta jan:
El-Fethatu. El-Kesretu. Ed-Dametu. Es-Sukun.Shembuj t zanores s shkurtr me shkronjn elif ( :)
e i u
Shembuj t zanores s shkurtr me hemze ( :)
e i u
Nse mbi Elif ( ) vendoset Elifi i shkurt, ather lexohet zanore
a e gjat:
10
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Nse nn Elif ( ) vendoset zanorja e shkurtr s bashku me shkronjn
Jaun mbrapa, ather lexohet
ii ii ii ii ii
i e gjat:
Nse mbi Elif (
bashkngjitet shkronja vaun, ather lexohet u e gjat:
) vendoset shenja , e cila quhet dametun dhe i
Uu Uu Uu
Uu
Uu
E njjta rregull vlen edhe pr El-Hemzetu (
, ) e cila sht motrzim i
Elifit, por e njjta rregull vlen edhe pr t gjitha shkronjat e alfabetit arab, t cilat do ti msojm radhazi. Shembull:
Aa
Aa Aa Aa
Aa
Ii Ii Ii Ii Ii
11
Uu Krahaso:
Uu
Uu
Uu
Uu
Ii i
Aa
e
Uu u
12
TENVINI
TENVINI (Nunimi) sht shenj, e cila shkruhet gjithmon n fund t fjals dhe asnjher nuk vjen n fillim apo n mes. Ndryshe edhe quhet dyfishim i zanores n t shkruar, por jo n t lexuar. Shembull: Shkronja ( shtojm edhe nj El-Fethatu lexohet - En. Krahaso:
) Elif me El-Fethatu ____ lexohet E. Ndrsa nse ia
en en e e e
en
Shkronja ( ) Elif me El-kesretu ____ lexohet i. Ndrsa nse ia shtojm
dhe nj El-Kesretu lexohet - in. Krahaso:
in in i i i Ndrsa nse ia
in Shkronja (
) Elif me Ed-Dametu
shtojm edhe nj Ed-Dametu lexohet - Un.
___ lexohet U.
un un un u u u
in en13
un
un
in
en
TENVINI
En En En En En
En
In In In In In In
Un Un Un Un Un
Un
Un Un In In En En
Vrejtje: Tenvini (Nunimi) shkruhet gjithmon vetm n fund t fjals. Tenvini UN n Kuran vjen n tri forma: , ; ; do njra prej tyre lexohet UN.
14
TESHTIDI
__ __
TESHDID do t thot prforcues, shtrngues apo dyfishues. N gjuhn shqipe: Prsritja e shkronjs L e formon shkronjn LL. Prsritja e shkronjs R e formon shkronjn RR. Ndrsa n gjuhn arabe t gjitha shkronjat i nnshtrohen prsritjes, prforcimit apo dyfishimit, e cila bhet nprmjet TESHDIDIT ( Teshtidi shkruhet mbi shkronj dhe ather ajo shkronj sht e dyfisht dhe prforcohet. Shembull:
(Prforcuesi Dyfishuesi)
).
N kt fjal ka ardhur
Fethatu, ather njra prej tyre hiqet dhe zvendsohet me TESHTID.
( B-ja) me sukun dhe pas saj ( B-ja) me El-
- Eb-be be Eb-be be
Eb-baa Eb-baa sht prmalluar
Prmallues
Kulloss
Kullos
Kullosa
Me prmallauesin
Prmalluesin
Vrejtje: Teshtidi shkruhet vetm n mes dhe n fund t fjals.15
B
Shkronja - Be theksohet duke i bashkuar buzt dhe duke lshuar frymmarrje me hund. - sht shkronj buzore - Kur t vjen me sukun dridhet.
Be
Bi
Bu
Baa
Bii
Buu
B
Ebbun
Ben
Bin
Bun
N fillim N mes N fund
16
Baba i babs s babs Baba i babs Babn Babs Baba n der A sht baba? N der Der
Baba
Baballart
Babai
Me babn
Babai im
Baba sht kthyer
Ka refuzuar
Refuzoni (ju)
Ka refuzuar
Jeni refuzuar ju
Jan refuzuar (ata dy)
Refuzo (gj.f.)
sht refuzuar
Refuzo
Kan refuzuar Kan refuzuar (ata dy)
17
T
Shkronja - Te theksohet duke e prekur qiellzn e eprme me majn e gjuhs dhe duke lshuar frym edhe prej gojs (prej mesit t dhmbve) dhe duke liruar frymmarrje me hund. - Kur t vjen me sukun gati se humbet dhe nuk lshohet frymmarrje as nga goja as nga hunda. - sht shkronj gjuhore.
Te
Ti
Tu
Taa
Tii
Tuu
T
Bette
Ten
Tin
Tun
N fillim N mes N fund
18
Je penduar (gj.f.)
Je penduar Jam penduar A je penduar? Pendohu
Jan penduar (ato dyja)
Pendueset
sht penduar (ajo)
sht penduar
Pendohem
Pendohesh (gj.f.)
Pendohuni
Jan penduar
Pendoheni (ju dyja)
Ka dhn
Vini
Pendohuni (ju dy)
Bjerni
vjen
Pendohu (gj.f.)
Ardhsi
Vjen (ajo)
U shkatrrua
U shkatrrua
U krekos Vij
Kan ardhur (ato dyja)
Ka ardhur (ajo)
Jepni
Me u penduar
Tabuti 19
Shkatrrimin
TH
N fillim N mes N fund
Shkronja - THe theksohet duke e prekur fort majn e gjuhs me dhmbt e prparm dhe duke liruar frym nga hunda. - sht shkronj dhmbore.
THe
THi
THu
THaa THii THuu
TH
Beth-thun
THen
THin
THun
dhe
Vrejtje: Dallimi ndrmjet shkronjsshkronja ( Th).
qndron te pikat. Pra, me
nj pik sht shkronja ( B), me dy pika shkronja ( T) dhe me tri pika sht
20
Forcoje
E kan forcuar (ata dy) E forcoj
E ka forcuar (vrtetu)
E ka shprblyer
A jeni duke e forcuar mir E forcoj mir I forcuar mir
Forcojeni
E kan forcuar E kan forcuar (ata dy)
Jeni duke forcuar mir
Mobile
Trimat
U ul mir
E ka msuar mir
21
XH
Shkronja - XHe theksohet duke i afruar dhmbt dhe duke e prekur mesin e qiellzs s eprme me mesin e gjuhs. - sht shkronj gjuhore. - Kur t vjen me sukun dridhet.
XHe
XHi
XHu
XHaa
XHii
XHuu
XH
Thexhxhun
XHen
XHin
Xhun
N fillim N mes
22
N fund
I dha prgjigjen
Jeni prgjigjur Prgjigjem Prgjigju
E ka pru
Xhybja Kan ardhur (ata dy)
Bjere
I jam prgjigjur
Kan ardhur (ata)
Ke ardhur (gj.f.)
Ka ardhur (ajo) Kam ardhur
Ka ardhur
A ka ardhur?
Ke ardhur
EjaArdhsi
A kan ardhur?
A ka ardhur (ajo)?
Kufoma
U friksua
Kan ardhur (ata dy)
sht ngulitur pr toke
Musafir
E ka zgjedhur
23
HShkronja
Ha nxirret nga mesi i fytit dhe duke i
shtrnguar nofullat. - Gjat theksimit nuk vrazhdsohet apo nuk grithet. - sht shkronj fytore.
Ha
Hi
Hu
Haa
Hii
Huu
H
Ehha
Han
Hin
Hun
N fillim N mes N fund
Vrejtje: Shkronja Xh dhe shkronja -H e mesme ndryshojn n mesvete, ngase shkronja Xh e ka nj pik n brendi t saj. 24
E keni dashur E dua E ka dashur
E doni
sht mbuluar
E ka mbuluar E mbuloj Mbulesa Kokrra
Kryeja haxhin Kryeje haxhin
E kam kryer haxhin A e ke kryer haxhin? Haxh
E kan kryer haxhin
A e kan kryer haxhin?
Argument Vitet
25
H
Shkronja - Ha theksohet nga pjesa e eprme e fytit dhe duke lshuar grthitje t leht. - sht shkronj fytore. - sht shkronj e rnd.
Ha
Hi
Hu
Haa
Hii
Huu
H
Ehha
Han
Hin
Hun
N fillim N mes N fund
Vrejtje: Shkronja Xh dhe shkronja H e rnd ndryshojn n mes vete, ngaseshkronja - Xh e ka nj pik n brendi t saj, ndrsa shkronja - H e rnd e ka nj pik mbi vete. 26
Vllai i tij Vllai im Vllait Vllait Vllai
Me motrn time Motra ime Motra
Me vllan
T kqijat
T kqijat E keqe sht prishur
E keqe
Me t kqijat
Me t keqin
Me t shkatrruarin
I shkatrruari
sht shkatrruar
27
D
Shkronja - De theksohet duke e prekur vijn e dhmbve dhe t qiellzs me majn e gjuhs. - sht shkronj e leht dhe sht shkronj gjuhore. - Kur t vjen me sukun dridhet. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat tjera nga ana e djatht ngjiten me t.
De
Di
Du
Daa
Dii
Duu
D
Haddun
Den Din Dun
N fillim N mes N fund
28
Kafsh
E edukoni Edukator Sjelljet Sjellja (Edukata)
Kam filluar A keni filluar? Fillo Ka filluar Ariu
Me njrin
Njrin
Njri
Nj
E kam b t re
E gjej Bre t re I ri Gjyshi im Gjyshi
Kufiri
Caktoni Kam caktuar Cakto Kufiri
Hadithi
Ka ndodhur E ka caktuar Hekurin Hekuri
29
DH
Shkronja - DHe theksohet duke i afruar dhmbt (por jo me i ngjitur) dhe duke futur gjuhn n mes tyre. - sht tingull gjuhor. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat tjera nga ana e djatht ngjiten me t.
DHe DHi DHu
DHaa DHii DHuu
DH
Hudhdhi
DHen DHin DHun
N fillim N mes N fund
Vrejtje: Shkronja ( D) e leht dhe shkronja ( Dh) e leht ndryshojn n mesvete nga ajo se shkronja Dh e ka nj pik. 30
A kur?
Kjo
Pra
Kur Kur
Ujq
Ujku Mickoja I dyshimt (i pasigurt) E ka largu
Merre (gj.f.)
E kan marr Merreni (ju) Merreni (ju dy) Merre
E merr (ti)
E ke marr (gj.f.) E ke marr E kam marr
Nj kurban e keni prer
Nj kurban E kam prer E prej E ka prer
31
R
Shkronja - Ra theksohet duke e prekur me majn e gjuhs pjesn e mesme t qiellzs. sht tingull gjuhor. - Kur t vjen me Teshtid bhet RR, do t thot se prsritet dhe dridhet. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat e tjera nga ana e djatht ngjiten me t.
Ra
Ri
Ru
Raa
Rii
Ruu
R
Berr-rrun
Ran
Rin
Run
N fillim N mes N fund
32
Ndoshta
(shum her)
Zoti im
Zoti im
Shiko
Kan dshiruar
Kam dshiruar Dshiron Dshiroj Ka dshiruar
kuptoj
Prgjigju
I prgjigjem
Prgjigje (replika)
E
Fqinji Ftohje (akull) sht ftohur Trashgon Trashgoj bmir Mirsi Me t mirin I mir T mir Ka I liri Nxehtsi Liroje Ushtro Ka ushtruar33
Z
Shkronja - Ze theksohet duke prekur gjuhn me dhmbt e prparm. - sht gjuhore-dhmbore. - sht shkronj e leht. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat e tjera nga ana e djatht ngjiten me t.
Ze
Zi
Zu
Zaa
Zii
Zuu
Z
Izzun
Zen
Zin
Zun
N fillim N mes N fund
Vrejtje: Shkronja ( R) dhe ( Z) ndryshojn mes vete nga ajo se shkronja (Z) e ka nj pik. 34
sht shtuar
Ka shtuar
Shtoj
Shto
vizituar Kam vizituar A ke vizituar? Ka vizituar Vizito Ke vizituar Ke(gj.f.) (gj.m)
Pjeszs
Pjeszs Pjes sht lejuar E ka Lejuar?
E ka par A e kanlejuar ? A e kan lejuar? E kan vizituar(ata dy)
Ka shtuar
Zeburi Me vizitorin
Kan vizituar (ata dy)
Petriti im
35
Petriti (Sokoli)
Kan shtuar
S
Shkronja - Se theksohet duke takuar majn e gjuhs me dhmbt dhe duke liruar frym. - sht shkronj gjuhore. - sht shkronj e leht.
Se
Si
Su
Saa
Sii
Suu
S
Desse
Sen
Sin
Sun
N fillim N mes N fund
36
U b keq
Nj e gjashta
Sureja Fshehtsit Fshehtsit FshehtsiLavdroni
E keqe
E shtun
Shkaqet
Shkak
E keqe
E keqe
E ka lavdruar Mjegullat Magjia Bn sexhde Sexhdeja Ka b sexhde
Bini n sexhde
(ata dy)
Me msuesin Kan msuar Kan msuar Msimin Ka msuar humbur Vzhgues Humbje Ka ZiliThemelimi
Bazamenti
E ka themeluar
E ke themeluar
37
sht themeluar
E kam themeluar
SH
Shkronja - She theksohet duke e takuar qiellzn me mesin e gjuhs dhe duke liruar frymn nga hunda. - sht shkronj gjuhore dhe sht shkronj e leht.
SHe
SHi
SHu
SHaa
SHii
SHuu
SH
Hashshun
N fillim N mes N fund
SHen
SHin
Shun
Vrejtje: Shkronja (S) dhe (Sh) ndryshojn n mes veti se shkronja Ssht pa pika ndrsa shkronja Sh i ka tri pika. 38
Prgzo T rinjt
I ri
U b i ri
Lng (pirje) Pi Nj orb Ka pirKan pir
Kam pir
A ke pir?
Dshiron
Kam dshiruar
Ke dshiruar
Ka dshiruar
Forcoheni
I fort Forcoje Fortsi M e fort Forcohu
Sinjalizoj Ka sinjalizuar Konsultimin Prgzues Njeri Pema T keqen T keqen E keqe Tregon39
S
Shkronja - Sa theksohet duke e takuar fort majn e gjuhs me mesin e dhmbve t prparm dhe duke liruar frym nga hunda. - sht shkronj e rnd.
Sa
Si
Su
Saa
Sii
Suu
S
Hassa
San
Sin
Sun
N fillim N mes N fund
40
Ka duruar Gjuaj Ka gjuajtur Durimtar Durimtar duruar Kamduruar Duro Durim Duroni Kan Duroni Shok Shok sht brGjoksi im
Gjoksi Pengesa Ka penguar Me shokun Pjesa Posarisht Spiun
Pjesa ime
Lakmues Ka lakmuar E ka ngulitur Suri (briri) FormaVeo
Me plumba Plumbat E ka veuar E veant
41
D
Shkronja - Da theksohet duke takuar fort pjesn m t madhe t harkut t gjuhs me pjesn m t madhe t qiellzs apo t pjess mbi dhmbt e eprm, bile duke prekur edhe rrnjt e dhmbve t eprm. - sht shkronj e rnd.
Da
Di
Du
Daa
Dii
Duu
D
Seddun
Dan
Din
Dun
N mes N fund
N fillim
Vrejtje: Shkronja S e rnd dhe shkronja D e rnd ndryshojn n mes vete vetm se shkronja D e rnd mbi t e ka nj pik. 42
I kan mshuar
I kam ra Bjeri I sht ra
I ka mshuar (ra)
E rame Jan rrahur U sht ra I kan ra I ke ra(t dyve)
(ata dy)
(gj.f.)
Me sjellsin
Sjellsi I bn dm I dmshm Dm
Dreka
Sakrifikues Ka sakrifikuar Ka ndriuar E kundrta
Varri
Taksa
I frkuar
Knaqu (gj.f.)
Knaqu
43
Jan knaqur
Jan knaqur (ata dy)
I knaqur
T
Shkronja - Ta theksohet duke mbledhur gojn dhe me tr gjuhn duke prekur gjysmharkun e qiellzs dhe duke lshuar frym nga fyti. - sht shkronj e rnd. - Kur t vjen me sukun dridhet.
Ta Ti Tu
Taa Tii Tuu
T
Hattun
N fillim N mes N fund44
Tan
Tin
Tun
Dboni Dbimin Dbim E ka dbuar U paraqitDbimin
Tuba (pem e xhenetit) Ke b mir (gj.f.) Ke b mir Ka b mir Kam b mir Bn mir
Fluturo Fluturon Fluturuesi Fluturoj Ka fluturuarBn zemrgjersi
Me zemrgjerin I gjer Shtrirje Shtrirje Kam prekur Bni zemrgjersi
Jan dbuar (ata dy) Jan dbuar Me dbuesin
Dbues
Hapat
Kan planifikuar
Hapi
Tregoni zemrgjersi
Planifiko
Planifikim
45
DH
Shkronja - DHa theksohet duke e mbledhur gojn dhe me tr gjuhn me e prekur gjysmharkun e dhmbve t eprm dhe duke lshuar frym nga hunda. - sht shkronj e rnd - sht shkronj gjuhore.
DHa DHi DHu
DHaa DHii DHuu
DH
Hadh-dhun
N fillim N mes N fund
DHan
DHin
Dhun
Vrejtje: Shkronja T e rnd dhe shkronja Dh e rnd ndryshojn n n mes veti vetm se shkronja Dh e rnd mbi t e ka nj pik. 46
Hises (pjess)
Hises (pjess)
Kshillo
Hise (pjes)
Ndales
Pjesa ime
Fatlum
Fatet
Me ndaluesin Jan ndaluar Ndales Ndals E ka ndaluar Ndalues Me ndaluesin Ndaloj Ndalon
(gj.f.) E kendaluar E kam ndaluar E kam ndaluar E ke ndaluar ndaluar Jan ndaluar Jan(ata dy)
Jan ndaluar Jan ndaluar(ata dy)
47
A
Shkronja Ajn theksohet prej mesit t fytit duke e mbajtur gojn hapur dhe duke e shtrnguar. - sht shkronj e rnd. - sht shkronj fytore, vendi i saj sht mesi i fytit.
A
I
U
Aa
Ii
Uu
Dei-i
An In Un
N fillim N mes N fund
48
Premto (gj.f.) Numro
Ka numruar
I bhet ibadet
I ke br ibadet (gj.f.) Ke br ibadet
Kam br ibadet I bj ibadet A bn ibadet?
sht prgatitur Prgatit Prgatitje E kam prgatitur
Premtoni
Premtoni (ju dy)
Premto Numrat
Ka numruar
Rob Robrit e mi Robrit Bni ibadet Ibadeti im N ibadet
Rob
Thirre
Jan kthyer Kthim Uria Jan angazhuar u errsua
Ka bler
Blej Thirr
Lere
Ibadetqoret
Rob
sht larguar E ka larguar
Pllmb
49
G
Shkronja - Gajn theksohet prej pjess s eprme t fytit dhe duke liruar frym nga laringu. - sht shkronj e rnd. - sht shkronj fytore.
Ga Gi Gu
Gaa
Gii
Guu
G
Beg-gi
Gan Gin Gun
N fillim N mes N fund
Vrejtje: Shkronja Ajn dhe shkronja Gajn ndryshojn n mes vete nga ajo se Gajni e ka nj pik. 50
tradhtuar Ka tradhtuar Nesr sht humbur Ka humbur Humb sht shikuar Shpell I ka ndihmuar Lufttar Ka luftuar Ka Perndimi i diellit I vetmuar sht humbur Shko n kurbetsht uritur
me bim E ka pluhurosur sht shtuar Pluhuri Mbulesa
e gojs Iuritur E ka tejkaluar me t kqija ShplarjaKa humbur (ajo)
Me kriminelin
Dshironi
Dshiroj
51
F
Shkronja - Fe theksohet duke i shtrnguar dhmbort e eprm me buzn e poshtme dhe duke liruar frym nga hunda. - sht shkronj buzore.
Fe
Fi
Fu
Faa
Fii
Fuu
F
Uffun
Fen Fin Fun
N fillim N mes N fund
52
Tregon
Ke fituar
Ka prfituar
Fito
Kam fituar
IkFiton Fitoj Ka ikur
Miu
Ka fituar
Ka kaluar
Kan ikur
E ka veuar Ve e ve Personin Personit Person E kan tejkaluar me komoditetRreshtat
Ikja
Komoditet Cilso
Cilsit(ata dy)
E kan tejkaluar me komoditet
(ata dy)
Kan lakuar Lakues Eka lakuar Rreshtat Kan lakuar Pagesa ime Shtyts
Rreshti
sht shtyr Shtyrje E ka shtyr53
K
Shkronja Kaf theksohet prej mesit t fytit dhe duke shtrnguar gojn dhe hundn. - sht shkronj fytore. - sht shkronj e rnd. - Kur t vjen me sukun dridhet.
Ka
Ki
Ku
Kaa
Kii
Kuu
K
Hakkun
Kan Kin Kun
N fillim N mes N fund
54
Ndoshta
caktuar Rob Eka shijuar Shijo I fuqishm I fuqishm E kaVrtetim
Lexo
Ruaje veten (gj.f.)
Ruaje veten
Ruajeni veten
T drejtat e mia
Dakiki Mielli Me t drejt M e drejt Kan furnizu (ata dy) Furnizimi im Furnizim E ka furnizuar
T drejtat Kan vrtetu (ata dy) E drejta ime E ka drejtu E drejt
Jan furnizuar
Vllai im
Vllai Vshtirsi E vshtir E ka ndar
Fundoset Jan fundosur shtfundosur E ka fundosur E ka fundosur
E kandar E kan ndar Ndarje Dallim E kan ndar55
K
Shkronja - Kef theksohet duke e hapur gojn pjesrisht dhe duke shtrnguar pjesn e eprme t fytit dhe duke e prekur me pjesn e mesme t gjuhs. - sht shkronj e leht. - sht shkronj fytore.
Ke Ki Ku
Kaa Kii Kuu
K
Sekke
Ken Kin Kun
N fillim N mes N fund
56
Ke shkruar
Libri im
Librat
Shkrimtar sht br obligim Libr Ka shkruar
Rrenacak
Fatkeqsi Falndero Bjer n rukuKan br idhujtari
Pabesimtari ka mohuar Shum sht shumuar Falnderues
Rrenacak
Kam shkruar
Shkruaj
A t shkruaj?
Rrenacak
Ka rrejtur
Ka falnderuar n ruku Ka ra
Bie n ruku Ju bni idhujtari
Idhujtari
ka br shok
I Me idhujtarin tnde
N ruku
57
L
Shkronja Lem theksohet duke prekur me pjest ansore t gjuhs pjesn e qiellzs dhe duke lshuar frym nga t dy ant e dhmbve. - sht shkronj gjuhore. - sht shkronj e leht.
Le Li Lu
Laa Lii Luu
L
Del -le
Len Lin Lun
N fillim N mes N fund
58
Babiloni
Hna e re
Ndoshta Hiqe
E kam lejuar E lejuar
sht lagur Dijamant Mirpo Brthama Recito A t recitoj?
sht shtrenjtuar sht dridhur Trmeti Ka rrshqitur
Argument
Trego argument
E ka zgjedhur
Analiz
Dashamir
Zgjedhje
Hije
E ka hijesuar Ndeze E ka mangsuar Humbje Ka humbur Ka thn Ha (gj.f.) Thuaj (gj.f.) Ha Thuaj
E ka nnmuar
Ka matur
Ndoshta ti Ty (gj.f.) Ty
Pak Pak
Ke thn Kam thn Kan ngrn (ata dy) Kan thn (ata dy) Kan ngrn Kan thn
Pak
59
M
N fillim N mes N fund
Shkronja Mim theksohet duke i bashkuar buzt plotsisht dhe duke liruar frym nga fyti. - sht shkronj buzore.
Me
Mi
Mu
Maa
Mii
Muu
M
Thumme
Men
Min
Mun
60
E ka plotsuar Keni vdekur Me ka Ose E kam plotsuar E plot Prpara Falnderues sht falnderuar Ahmedi E ka falnderuar Frytet Ather ktu Pastaj Udhheqs Nna Nna e nns
shkatrruar E ka shkatrruar Gjaku Shok i ngusht Pllumbi Shkatrrim sht Ndiej er E ka ndier ern E ka prekur
Meremetim Rra Ka gjuajtur E ka nnmuar Nnmim E ka meremetuarHelm Grup (tubim njerzish)
E ka ofenduar
Nprgjithsi Sbashku Me shtprfshi Eka prfshi E ka prfshi Gjithprfshirje61
Agjroj Agjroni Agjroni Ka agjruar Agjro
N
Shkronja Nun theksohet duke e prekur mesin e qiellzs me majn e gjuhs (paragjuhn) dhe duke e mbajtur frymn n ekuilibr. - sht shkronj gjuhor. - sht shkronj e leht.
Ne
Ni
Nu
Naa
Nii
Nuu
N
Inne
Nen
Nin
Nun
N fillim N mes N fund
62
Vrtet un
Vrtet un Vrtet ne Vrtet ne Vrtet ne Vrtet Nse Q
Kemi besuar
Zbritje E kemi zbritur E zbresim sht zbritur E ka zbritur Besojm Jan lejuar Leje Leje Nuhu a.s. Trashgojm Drita Zjarri Djali i djalit Pr lajmin E ka lajmruar Lajm Prej kujt Ju (gj.f.) Ti (gj.f.) Ju Ju dy Ti
Prej jush Prej nesh Ndrtojeni A me ndrtu Ndrtes Djemt Dy djemt Djali im Djali
Ndriues
Ka arritur
Besoni
Arti Kan banuar Kan banuar (ata dy) I moshuar Vitet Ka kaluar vite Te ju Prej jush Prej meje menduri Xhint Embrioni Xhini sht mendur
Lexojm
Kuptojm
Te ne
63
Prej nesh Prej
V
Shkronja Ve theksohet duke i bashkuar buzt dhe duke trhequr frym nga fundi i fytit dhe duke e liruar nga mesi i buzve. - sht shkronj e leht. - sht shkronj buzore.
Ve
Vi
Vu
Vaa
Vii
Vuu
V
Kavvi
Ven
Vin
Vun
N fillim N mes N fund
Vrejtje: Shkronja Ve n gjuhn arabe theksohet si shkronja W e gjuhs angleze, e jo si V e gjuhs shqipe. 64
Rrebesh shiu sht b obligim Obligim E ka b obligim Gjatsi E ka gjetur
Pas
Trashgimtar Ka trashguar Tevrati Tek Briri Ose
sht shtuar Peshorja Peshuesi Ka peshu Kan transmetu Kan transmetu TransmetoBarazo
Dshirojm Dshiroj Ka dshiruar Davudi N lugin Lugina Vesveseli Ai i cili fut huti Vesvese
Tepruesi E ka tepruar E forcojm Forcat Forcoje E ka kryer Dritat Ndrio Ngjyra Populli Gjumi Udhheqs Babai E marr pr sipr Mutevel-li Mbrojtsi im65
H-
Shkronja - He theksohet duke e ulur gjuhn posht dhmbve t poshtm, kshtu q gjuha trhiqet n trsi, ndrsa prej pjess s poshtme dhe thellsis s fytit t del frym tinglluese. - sht shkronj fytore. - sht shkronj e leht.
He Hi Hu
Haa
Hii
Huu
H
Behhe
Hen
Hin
Hun
66
N fillim N mes N fund
Ai Aty afr Atje Ktu Ato Ajo Ata Ata dyBreng
E ka br
Me bujarin
E kemi br
E ka krijuar Te ai
Me ato
Vrtet ato
Prej tij Me at
A? Me t I tij
I dshirojm E dshiroj E dshirojm Me kthy E ka kthy E ka kthyato at at at at (shans)
I kam dhn rast asaj
E ke urdhruar E ke krijuar Iksi Ka ikur
Bujar
Dhurues
I ka dhuruar atij
at
Jepi rast Mir se na keni ardhur E ka profesionalizu E ka lehtsu at Familje
Vrtet ai E kasmur E ka veuar E ka msuar I ka dhn rast atij rastatyre Te ai E ka kuptuar at Ndaje at Thirre at Lre at I kan dhn67
J
Shkronja Je theksohet nga pjesa e eprme e fytit duke takuar pjesn e poshtme t gjuhs me qiellzn e eprme. - sht shkronj e leht. - Mund t nxirret edhe nga pjesa e poshtme e fytit.
Je
Ji
Ju
Jaa
Jii
Juu
J
Ejjun
Jen
Jin
Jun
N fillim N mes N fund
68
Duart tona
Dy duart e mia Pun dore Duart e mia Para dy duarve t tij Dora
tyre Cili nga ne Me cilin Cilin Ciln Cili Ajete Cila prej tyre Cili prej
Prshndetje I vdekur I bn t vdesin I ngjall Prshndetni I Gjall
Ajet sht shtuar Shtes Zejdi Transmeton sht transmetuarDy ajete Dit E stolisim E stolis sht stolisur E ka stolisur
Jeni prshndetur Ju prshndesin T prshndesim E kemi ngjallur E kemi ngjall
Udhheqsin Me udhheqsin Udhheqsi im Udhheqsi E ka shpjeguar69
I but I Prgjithmonshm Vera Miku E ka friksuar at
Atyre Atyre Asaj Atyre Atyre Atij Juve Neve Mua Juve Ty)(dyve ).(gj.f )(dyjave )(dyve
07
KAPITULLI I DYT
N gjuhn shqipe kemi shkronjat e shtypit dhe shkronjat e shkrimit. Shkronjat e shtypit nuk lidhen n mes vete, por shkruhen ndaras, ndrsa shkronjat e shkrimit lidhen n mes vete. Kshtu gjuha arabe ka shkronjat, t cilat lidhen me shkronjat e tjera dhe shkronjat, t cilat nuk lidhen. Pasi q gjuha arabe shkruhet dhe lexohet prej t djathts n drejtim t s majts, ather mund t themi se shkronjat, t cilat nuk lidhen me shkronjat e tjera nga e majta, shkronjat tjera nga e djathta lidhen me ta. Pra, pr nga lidhja e shkronjave, shkronjat n gjuhn arabe ndahen n: 1. Shkronjat, t cilat nuk lidhen me shkronjat e tjera; 2. Shkronjat, t cilat lidhen me shkronjat e tjera. - Shkronjat, t cilat nuk lidhen me shkronjat e tjera jan:
- Shkronjat, t cilat lidhen me shkronjat e tjera jan:
Prpos ksaj, edhe fjalt n gjuhn arabe lidhen. Lidhja e fjalve n gjuhn arabe bhet n dy forma: 1. Lidhja e fjalve me es-Sukun, e q quhet - Idh-haru Kamerije dhe 2. Lidhja e fjalve me et-teshtid, e q quhet - Idgamu Shemsije. Fjalt, t cilat shkronjat e para i kan prej shkronjave t Idh-haru Kamerije bhet lidhja me nj elif ( ,) i cili nuk lexohet, eventualisht me dy elifa (
,
), pastaj shkronja L (
), dhe fillon fjala me
bashktinglloren e vokalizar (El-Fet'hatu, Dame-tu, Kesre-tu). Fjalt, t cilat shkronjat e para i kan prej shkronjave t Idgamu Shemsije bhet lidhja m e fort, pra me dy elifa ( ,) ,t cilat elifa nuk lexohen por shrbejn vetm si ur kaluese pr lidhjen e fjalve dhe pastaj lexohet shkronja e dyfishuar, pra teshtidi, dhe quhet Lidhje me teshtid (me prforcues). Shkronjat e Idh-harul Kamerije (pra lidhjes s leht t fjalve) jan 14:
Shkronjat e Idgamu Shemsije (pra lidhjes s fort t fjalve) jan 14:
73
LIDHJA E FJALVE Ed-Dadu Et-Tau Edh-Dhau El-Ajnu El-Gajnu El-Fau El-Kafu El-Kafu El-Lamu El-Mimu En-Nunu El-Vavu El-Hau El-Jau
El-Elif El-Bau Et-Tau Eth-Thau El-Xhijmu El-Hau El-Hau Ed-Dalu Edh-Dhalu Err-Rrau Ez-Zau Es-Sijnu Esh-Shijnu Es-Sadu47
Prej balte Prej hije Prej burimeve Prej pluhuri Prej goje Prej zemrs Prej qeni Prej qumshti Prej aeroporti Prej zjarri Prej trndafili Prej Pulbardhe Prej dore Prej dele
Prej toke Prej dere Prej dheu Prej Kau Prej gjarpri Prej Vizs Prej Huris Prej shtpis Prej mizs Prej orizit Prej kollitjes Prej qiellit Prej diellit Prej gjoksit
75
HUMBJA E GJATSIS PR SHKAK T LIDHJEVE T FJALVEZanoret e gjata shfuqizohen, me nj fjal, e humbin gjatsin e tyre, kur ndodh q dy fjal lidhen mes vete, pa marr parasysh ajo lidhje edhe bhet me sukun apo me teshtid. Kshtu q, duhet tejkaluar edhe edhe .bashktingllorja, gjegjsisht, te shkronja e par e fjals tjetr
, sepse kta shrbejn vet si ur kaluese apo pr lidhjen deri te
67
77
SHKRONJAT E RNDA
SHKRONJAT E LEHTA
A
Ta
Da Dha Sa
A
Te
De
Dhe
Ka
Se
Hi Ha He
Ke
87
Hi Ha He
ZANORJA E GJAT "A" N FUND T FJALS
97
DALLIMI N MES ZANOREVE T GJATA DHE ZANOREVE T SHKURTA
- - - -
- -
- -
- -
- -
- -
- - - - - -
- -
- - -
- -
- - - - - 08
-
- - - -
- - - - - -
- - - - - - - - - - -
- - - - - - - - - - -
- - - -
- -
- -
- - -
- - -
18
82
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
ELEM TERAKEJFE FEALE RABBUKE BI ES-HAABIL FIIIL. ELEM JEXHAL KEJDEHUM FII TEDLIIIIL. VE ERSELE ALEJHIM TAJRAN EBAABIIIIL TERMIIHIM BI HIXHAARATIM - MIN SIXH-XHIIIIL. FE XHEALEHUM KE ASFIM - MEKUL.
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
LI IILAAFI KURAJJJSH. IILAAFIHIM RIHLETESH-SHITAAI VES-SAJJJF. FEL JEABUDUU RABBE HAADHEL BEJJT. EL LEDHII ETAMEHUM MIN XHUUIN VE AAMENEHUM MIN HAUF.
83
84
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
ERA EJTEL-LEDHII JUKEDH-DHIBU BID-DIIIJN. FEDHAALIKEL LEDHII JEDUUL JETIIJM. VE LAA JEHUDDU ALAA TAAAMIL MISKIIIIN. FE VEJLUL - LIL MUSAL-LIINEL-LEDHIINE HUM AN SALAATIHIM SAAHUUUN. EL-LEDHIINE HUM JURAAAAUUUUN. VE JEMNEUUNEL MAAUUUN.
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
IN-NAAA EATAJNAAKEL KEVTHER. FESAL-LI LIRABBIKE VENHAR. INNE SHAANIEKE HUVEL EBTER.85
86
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
KUL JAAA EJJUHEL KAAFIRUUUUN. LAAAA EABUDU MAA TEABUDUUN. VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD. VE LAAAA ENE AABIDUM MAA ABEDTUM. VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD. LEKUM DIINUKUM VE LIJE DIIN.
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
IDHAA XHAAAAE NESRULL-LLAAHI VEL FETH. VE RA EJTEN-NAASE JEDHULUUNE FII DIINIL-LAAHI EFVAAXHAA. FESEBBIH BIHAMDI RABBIKE VESTEGFIRH, IN-NEHUU KAANE TEVVAABAA.
87
88
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
TEBBET JEDAAAA EBII LEHEBIN VETEBB. MAA AGNAA ANHU MAALUHUU VE MAA KESEB. SE JESLAA NAARAN DHAATE LEHEB. VEMRAETUHUU HAMMAA LETEL HATAB. FII XHIIDIHAA HABLUM - MIM MESED.
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
KUL HUVALLAAHU EHAD. ALLAAHUS-SAMED. LEM JELID VE LEM JUULED. VE LEM JEKUL - LEHUU KUFUVEN EHAD.89
90
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
KUL EUUDHU BIRABBIL FELEK. MIN SHERRRRI MAA HALEK. VE MIN SHERRRRI GAASIKIN IDHAA VEKAB. VE MIN SHERRRRIN NEFFAATHAATI FIL UKAD. VE MIN SHERRRRI HAASIDIN IDHAA HASED.
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
KUL EUUDHU BI RABBIN-NAAAAS. MELIKIN-NAAAAS. ILAAHIN-NAAAAS. MIN SHERRRRIL VESVAASIL HAN-NAAAAS. EL-LEDHII JUVESVISU FII SUDUURIN-NAAAAS. MINEL XHIN-NETI VEN-NAAAAS.
91
BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM
ELHAMDU LIL-LAAHI RABBIL 'AALEMIIN. ERR-RRAHMAANIRR-RRAHIIM. MAALIKI JEVMID-DIIN. IJJAAKE NEABUDU VE IJJAAKE NESTE'IIN. IHDINESSIRAATAL MUSTEKIIM. SIRAATAL-LEDHIINE EN'AMTE 'ALEJHIM. GAJRIL MEGDUUBI 'ALEJHIM VELED-DAAAAL-LIIIIN.92
DUAJA E JAA SIIN -itBismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim Elhamdu lil-lahil-ledhi nezzelel furkane 'ala 'abdihi lijekune lil 'alemine nedhira. All-llahumme-xh'alil Kur'ane lena fiddunja karinen ve fil kijameti shefi'an ve 'ales-sirati nuren ve ilel hajrati kul-liha delilen ve imama. All-llahumme bel-lig ve evsil thevabe ma karenahu ba'del kabuli minna hedijjeten ila ruhi sejjidina Muhammedin sal-lall-llahu 'alejhim exhme'in.Ve ila ervahi abaina ve ummehatina ve ehavatina ve ihvetina ve evladina ve akribaina ve esdikaina ve li ustadhina ve li xhemi'il muminine vel muminat. Va'fu 'anna ja Kerim! Vestexhib du'aena birahmetike ja erhamerr-rrahimin! Vel hamdu lil-lahi rabbil 'alemin.
93
94
SURETU JA SINBismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim
1 Jaa Siiiiiin. 2 Vel Kur'aanil hakiim. 3 Inneke leminel murseliin. 4. 'Alaa siraatin mustekiim. 5 Tenziilel 'Aziizirr-rrahiim. aabaaaauhum fehum gaafiluun. 7 Lekad hakkal kavlu 'alaa ektherihim fehum laa juminuun. 8 Innaa xhe'alnaa fii eanaakihim eglaalen fehije ilel edhkaani fehum mukmehuun. 9 Ve xhe'alnaa min bejni ejdiihim sedden ve min halfihim sedden fe egshejnaahum fehum laa jubsiruun. 10 Ve sevaaaaun 'alejhim e endhertehum em lem tundhirhum laa juminuun. 11 Innemaa tundhiru menittebe'adh-dhikre ve hashijerr-rrahmaane bil gajbi febeshshirhu bimegfiretin ve exhrin keriim. 12 Innaa nehnu nuhjil mevtaa ve nektubu maa kaddemuu ve aathaarehum ve kul-le shej-in ehsajnaahu fii imaamin mubiin. 6 Litundhire kavmen maa undhire
95
96
13 Vedrib lehum methelen es-haabel karjeti idh xhaaaaehel murseluun. 14Idh erselnaa ilejhimuthnejni fekedh-dhebuuhumaa fe'az-zeznaa bi thaalithin fekaaluu innaa ilejkum murseluun. 15 Kaaluu maa entum il-la besherun mithlunaa ve maa enzelerr-rrahmaanu min shej-in in entum il-laa tekdhibuun. 16 Kaaluu rabbunaa jealemu inna ilejkum lemurseluun. 17 Ve maa 'alejnaa il-lel belaagul mubiin. 18 Kaaluu innaa tetajjernaa bikum le in lem tentehuu lenerxhumennekum ve lejemes-sennekum minnaa 'adhaabun eliim. 19 Kaaluu taaaairukum me'akum e in dhukkirtum bel
entum kavmun musrifuun. 20 Ve xhaaaae min eksal mediineti rexhulun jes'aa kaale jaa kavmit-tebi'ul murseliin. 21 Ittebi'uu men la jes'elukum exhren ve hum muhteduun. 22 Ve maa lije laa eabudul-ledhii fetarenii ve ilejhi turxhe'uun. 23 E ettehidhu min duunihii aaliheten in juridnirr-rrahmaanu bidurr-rrin laa tugni 'annii shefaa'atuhum shej-en ve laa junkidhuun. 24 Innii idhen lefii dalaalin mubiin. 25 Innii aamentu birabbikum fesme'uun. 26 Kiiled-hulil xhennete kaale jaa lejte kavmii jealemuun. 27 Bima gaferelii rabbii vexhe'alenii minel mukremiin.
97
98
28 Ve maa enzel naa 'alaa kavmihii min beadihii min xhundin mines-semaaaai ve maa kunnaa munziliin. 29 In kaanet il-laa sajhaten vaahideten feidhaa hum haamiduun. 30 Jaa hasreten 'alel 'ibaadi maa jetiihim min resuulin il-laa kaanuu bihii jestehziuun. 31 Elem jerev kem ehleknaa kablehum minel kuruuni ennehum ilejhim laa jerxhi'uun. 32 Ve in kul-lun lemmaa xhemii'un ledejnaa muhdaruun. 33 Ve aajetun lehumul erdul mejtetu ehjejnaahaa ve ehrexhnaa minhaa habben feminhu jekuluun. 34 Vexhe'alnaa fiihaa xhennaatin min nehiilin ve eanaabin
ve fexh-xhernaa fiihaa minel 'ujuun. 35 Li jekuluu min themerihii ve maa 'amilet-hu ejdiihim efelaa jeshkuruun. 36 Subhaanel-ledhii halekal ezvaaxhe kul-lehaa mim-maa tunbitul erdu ve min enfusihim ve mim-maa laa jealemuun. 37 Ve aajetun lehumul-lejlu neslehu minhun-nehaare fe idhaa hum-mudhlimuun. 38 Vesh-shemsu texhrii limustekarr-rrin lehaa dhaalike tekdiirul 'aziizil 'aliim. 39 Vel kamere kaddernaahu menaazile hattaa 'aadekel 'urxhuunil kadiim. 40 Lesh-shemsu jenbegii lehaa en tudrikel kamere velel-lejlu saabikun nehaari ve kul-lun fii felekin jesbehuun.
99
100
41 Ve aajetun lehum ennaa hamelnaa dhurr-rrijjetehum fil fulkil mesh-huun. 42 Ve haleknaa lehum min mithlihii maa jerkebuun. 43 Ve in neshe nugrikhum felaa sariiha lehum ve laa hum junkadhuun. 44 Il-laa rahmeten minnaa ve metaa'an ilaa hiin. 45 Ve idhaa kiile lehumut-tekuu maa bejne ejdiikum ve maa halfekum le'al-lekum turhamuun. 46 Ve maa tetiihim min aajetin min aajaati rabbihim il-laa kaanuu 'anhaa muridiin. 47 Ve idhaa kiile lehum enfikuu mim-maa rezekakumull-llaahu kaalel-ledhiine keferuu lilledhiine aamenuu enut'imu men lev jeshaaaaull-llaahu et'amehuu in entum il-laa fii dalaalin mubiin. 48 Ve jekuuluune metaa haadhel veadu in kuntum saadikiin. 49 Maa jendhuruune il-laa sajhaten vaahideten tehudhuhum ve hum jehissimuun. 50 Felaa jestetii'uune tevsijeten ve laa ilaa ehlihim jerxhi'uun. 51 Ve nufiha fissuuri feidhaa hum minel exhdaathi ilaa rabbihim jensiluun. 52 Kaaluu jaa vejlenaa men be'athenaa min merkadinaa, haadhaa maa ve'aderr-rrahmaanu ve sadekal murseluun. 53 In kaanet il-laa sajhaten vaahideten feidhaa hum xhemii'un ledejnaa muhdaruun. 54 Fel jevme laa tudhlemu nefsun shej-en ve laa tuxhzevne il-laa maa kuntum teameluun.
101
102
55 Inne es-haabel xhennetil jevme fii shugulin faakihuun.
56 Hum ve ezvaaxhuhum fii dhilaalin 'alel eraaaaiki jedde'uun. 58 Selaamun kavlen min rabbin rahiim.
muttekiuun. 57 Lehum fii haa faakihetun velehum maa 59 Vemtaazul jevme ejjuhel muxhrimuun. 60 Elem eahed ilejkum jaa benii aademe en laa teabudush-shejtaane innehuu lekum 'aduvvun mubiin. 61 Ve enibuduunii haa dhaa siraatun mustekiim. 62 Velekad edal-le minkum xhibil-len kethiiren efelem tekuunuu teakiluun. 63 Haadhihii xhehennemul-letii kuntum tuu'aduun. 64 Islevhel-jevme bimaa kuntum tekfuruun. 65 Eljevme nehtimu 'alaa efvaahihim ve tukel-limunaa ejdiihim ve tesh'hedu erxhuluhum bimaa kaa nuu jeksibuun. 66 Ve lev neshaaaau letamesnaa 'alaa eajunihim festebekus siraata fe ennaa jubsiruun. 67 Velev neshaaaau lemesehnaahum 'alaa mekaanetihim femestetaa'uu mudijjen ve laa jerxhi'uun. 68 Ve men nu'am-mirhu nunekkis-hu fil halki
efelaa jeakiluun. 69 Ve maa 'al-lemnaahush-shire vemaa jenbegii lehu in huve il-laa dhikrun ve kur'aanun mubiin. 70 Lijundhire men kaane hajjen ve jehikkal kavlu 'alel kaafiriin.
103
104
71 Evelem jerev enna haleknaa lehum mim-maa 'amilet
ejdiinaa en'aamen fehum lehaa maalikuun. 72 Vedhel-lel naahaa feminhaa rekuubuhum ve minhaa jekuluun. 73 Velehum fiihaa menaafi'u ve meshaaribu efelaa jeshkuruun. 74 Vettehadhuu min duunil-laahi aaliheten le'allehum junsaruun. 75 Laa jestetii'uune nesrehum ve hum
lehum xhundun muhdaruun. 76 Felaa jehzunke kavluhum, innaa nealemu maa jusirr-rruune ve maa julinuun. 77 Evelem jerel insaanu ennaa haleknaahu min nutfetin fe idhaa huve hasiimun mubiin. 78 Ve darebe lenaa methelen ve nesije halkahuu kaale men juhjil 'idhaame ve hije remiim. 79 Kul juhjiihel-ledhii enshe-ehaa evvele merr-rretin ve
huve bikul-li halkin 'aliim. 80 El-ledhii xhe'ale lekum minesh-shexheril ehdari naaren fe idhaa entum minhu tuukiduun. 81 Evelejsel-ledhii halekas semaavaati vel erda bikaadirin 'alaa en jehluka mithlehum belaa ve huvel hal-laakul 'aliim. 82 Innemaa emruhuu idhaa eraade shej-en en jekuule lehuu kun fejekuun. 83 Fe subhaanel-ledhii bijedihii melekuutu kul-li shej-in ve ilejhi turxhe'uun. ___________________________________________________Vrejtje: Shkronjat, t cilat jan m t theksuara duhet t shqiptohen rnd pr t pasur kuptim t plot n gjuhn arabe, se prndryshe fjala merr kuptim tjetr. - Zanoret e dyfishta apo t katrfishta duhet t zgjaten po aq sa jan fishuar.105
PRKTHIMI I DOMETHNIEVE T SURETU JAA SIIN Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit! 1. Ja Sin! 2. Pasha Kur'anin e pacenueshm n urtsin e tij t lart. 3. S'ka dyshim se ti (Muhammed) je prej t drguarve. 4. Je n nj rrug t drejt. 5. (Kur'ani sht) Zbritje e plotfuqishmit, Mshiruesit. 6. Pr t'ia trhequr vrejtjen nj populli, q t parve t tyre nuk u sht trhequr, e pr at shkak ata jan t hutuar. 7. Pr Zotin, tashm ka marr fund vendimi (thnia) kundr shumics s tyre, andaj ata edhe nuk besojn. 8. Ne u kemi var n qafat e tyre pranga, e ato u arrijn deri n nofulla, andaj ata mbesin me koka lart. 9. Ne u kemi vn edhe para tyre pend edhe mbrapa tyre pend dhe ua kemi mbuluar syt, prandaj ata nuk shohin. 10. Dhe pr ata sht e njjt, a ua trhoqe vrejtjen, a nuk ua trhoqe, ata nuk besojn. 11. Ti ia trheq vrejtjen vetm atij q e prvetson Kur'anin dhe i friksohet Mshiruesit edhe kur sht vetm (i papashm prej njerzve), pra jepi myzhde atij pr falje dhe shprblim t mir. 12. Vrtet, Ne i ngjallim t vdekurit dhe i shkruajm veprat; gjurmt e tyre, dhe do gj kemi regjistruar n librin e ruajtur (Lehvi Mahvudh). 13. Prmendu atyre nj shembull t banorve t fshatit, kur atyre u patn ardhur t drguarit. 14. Kur Ne drguam te ata dy (t drguar), e ata i prgnjeshtruan q t dy, ather i prforcuam me nj t tret dhe u than: Ne jemi t drguar te ju. 15. Ata (fshatart) than: Ju nuk jeni tjetr, vetm se njerz sikurse ne dhe se All-llahu nuk u ka shpallur asgj; ju nuk jeni tjetr vetm se rrenacak. 16. Ata than: Zoti yn e di se me t vrtet ne jemi t drguar te ju. 17. Dhe nuk jemi t obliguar pr tjetr, prve t'ju kumtojm ashtu qart. 18. Ata (fshatart) than: Ne parandiejm kob me ju dhe nse nuk trhiqeni, ne do t'ju gurzojm dhe do t prjetoni ndshkim t idht prej nesh. 19. Ata (t drguarit) than: Fati i keq sht i juaji, a pse u kshilluat, a (na krcnoheni)? Jo, por ju jeni popull i shfrenuar! 20. Dhe prej skajit m t largt t qytetit erdhi nj njeri q ngutej e tha: O populli im, dgjoni t drguarit! 21. Dgjoni at q nuk krkon prej jush ndonj shprblim dhe jan udhrrfyes! 22. E, 'kam un q t mos e adhuroj at q m krijoi dhe te Ai ktheheni. 23. A do t pranoj zota tjer pos Atij, e nse do Mshiruesi t m godas me ndonj t keqe, ndrmjetsimi i tyre nuk do t m vlej asgj, e as q do t m shptojn. 24. Un do t jem ather n nj humbje t hapt. 25. Un i kam besuar Zotit tuaj, pra m dgjoni! 26. Atij i sht thn: Hyr n Xhennet! E ai tha: Ah, sikur ta dinte populli im, 27. pr ka m fali Zoti im dhe m bri prej t nderuarve!106
28. Pas tij, Ne nuk zbritm ndonj ushtri nga qielli kundr popullit t tij, e as q ishte vendim yni t zbresim tjetr, 29. prve nj britm t tmerrshme, kur qe, ata t ftohur (t vdekur). 30. O sa dshprim i madh pr robrit q nuk u erdhi ndonj i drguar, vetm se ata u talln me t. 31. A nuk e pan ata se sa gjenerata kemi zhdukur para tyre dhe ata nuk u kthyen. 32. Dhe t gjith, t tubuar, do t paraqiten pran Nesh. 33. Dhe pr ata sht argument (pr fuqin e Zotit) toka e vdekur, t ciln Ne e ngjallim, nxjerrim prej saj drith, nga i cili ata han. 34. Dhe n t Ne u kemi br kopshte hurmash e rrushi dhe n t u kemi dhn burime (uji). 35. Ashtu q ata t han nga ata fruta dhe nga ka prodhojn vet duart e tyre. A i gzojn kto dhe nuk falnderojn. 36. I pastr nga t metat sht Ai q krijoi t gjitha llojet (iftet) nga ka mban toka, nga vet ata dhe nga ka ata nuk din. 37. Pr ata sht argument edhe nata, prej s cils largojm ditn, kurse ata mbesin n terr. 38. Edhe dielli udhton pr n kufirin e vet (n cakun prfundimtar). Ai sht (udhtim) prcaktim i Ngadhnjyesit, t Dijshmit. 39. Edhe hns i kemi caktuar (pozicionet) derisa t kthehet n trajtn e harkut (rrem i hurms s thar). 40. As dielli nuk mund ta arrij hnn, e as nata para dits, por secili noton n nj galaksion. 41. Argument pr ta sht edhe ajo se Ne pasardhsit e tyre (t Ademit) i bartm n anije t mbushur prplot. 42. Dhe ngjashm me t, u krijuam atyre dika q t'i hipin. 43. E sikur t duam Ne, i prmbytim ata, e nuk ka efekt as lutja e tyre dhe as q do t shptonin. 44. Prve nga mshira Jon ndaj tyre, dhe q t prjetojn t mirat deri n nj koh t caktuar. 45. E kur u thuhet atyre: Kini frik asaj q ngjau para jush dhe asaj ka do t'ju ngjaj m von, e q t mshiroheni (ata nuk dgjojn). 46. Nuk ka asnj argument q u erdhi atyre nga argumentet e Zotit, e q ata nuk ia kthyen shpinn. 47. Dhe kur u thuhej: Jepni nga ajo q Allllahu u begatoi, ata q nuk besuan, besimtarve u than: A ta ushqejm at q sikur t donte All-llahu do ta ushqente? Ju nuk jeni tjetr vetm se t humbur qart!. 48. Dhe thoshin: Po qe se jeni t vrtet, kur do t jet ai premtim? 49. (All-llahu u prgjigjet) Nuk jan duke pritur tjetr vetm se nj britm q i rrmben ata kur jan duke u zn mes vete. 50. E nuk do t mund t ln as porosi (vasijet-testament) as t kthehen n familjet e tyre. 51. Dhe i fryhet "Surit", kur qe, duke u ngutur prej varrezave paraqiten te Zoti i tyre. 52. E thon: T mjert ne! Po kush na ngriti prej ku ishim t shtrir n varre?! E, kjo sht ajo q premtoi Zoti dhe vrtetuan t drguarit. 53. Ajo nuk sht tjetr, prve nj z i fuqishm dhe ata t gjith t paraqitur para Nesh.107
54. Sot pra, askujt nuk i bhet e padrejt dika dhe nuk shprbleheni me tjetr vetm pr at q vepruat. 55. Ata t Xhennetit tash jan t angazhuar me knaqsi. 56. Ata dhe shoqet e tyre jan nn hije t mbshtetur n kolltuk. 57. Aty ata kan pem dhe ka t duan. 58. Kan Selam, thnie e Zotit mshirues! 59. E tash, o ju kriminel, ndahuni! 60. O bijt e Ademit (kriminel), po a nuk u drgova porosin q t mos e dgjoni djallin, se me t vrtet ai sht armiku juaj i hapt!? 61. (Ju porosita) T m adhuroni Mua, se kjo sht rruga e sigurt! 62. Vrtet, ai ka humbur shum njerz prej jush, a nuk mblodht mend? 63. Ky sht Xhehennemi q juve u premtohej. 64. Hyni tash n t, pr shkak se mohuat do t vrtet! 65. Sot Ne ua mbyllim gojt e atyre, Neve na flasin duart e tyre, kurse kmbt e tyre dshmojn pr at q punuan. 66. E sikur t duam Ne do t'ua verbonim syt e tyre, se ata, do ta msynin rrugn, po si do t shihnin? 67. Dhe sikur t duam, do t'i kishim gjymtuar ata n vend, e nuk do t mund t shkonin as para as prapa. 68. E atij q i japim t jetoj gjat, e kthejm prapa n krijimin e tij. A nuk jan duke menduar? 69. Ne as nuk ia msuam atij (Muhammedit) poezin, e as q i takon ajo atij, ai (Kur'ani) nuk sht tjetr vetm se kshill dhe Kur'an i qart. 70. Pr t'ia trhequr vrejtjen atij q sht i gjall (me mend e zemr) dhe dnimi t bhet merit pr jobesimtart. 71. A nuk e shohin ata se nga ajo q Ne vet e shpikm, u krijuam atyre kafsh q ata i kan. 72. Dhe ua bm ato q t'u binden atyre, e disave prej tyre u hipnin, ndrsa prej disave ushqehen. 73. Ata kan edhe dobi t tjera n to, e edhe pin (qumsht) prej tyre. A nuk duhet t falnderojn? 74. Po, shkojn e n vend t All-llahut adhurojn zota t tjer me shpres se do t ndihmohen prej tyre. 75. Ata nuk mund t'u ndihmojn atyre, por kta (idhujtart) u jan br ushtri e gatshme e tyre. 76. E ty mos t brengosin thniet e tyre, Ne dim ka mbajn ata fsheht dhe ka publikojn. 77. A nuk mendon njeriu se Ne e krijuam at prej nj pik uji (fare), kur qe, ai, kundrshtar i rrept. 78. Ai na solli Neve shembull, e harroi krijimin e vet, e tha: Kush i ngjall eshtrat duke qen ata t kalbur? 79. Thuaj: I ngjall Ai q i krijoi pr her t par, e Ai sht shum i dijshm pr do krijim. 80. Ai q prej drurit t gjelbr ju bri zjarrin, e ju prej tij ndizni. 81. A nuk sht i fuqishm Ai, q krijoi qiejt e tokn, t krijoj njerz sikundr q i krijoi ata? Po Ai sht Krijuesi, i Dijshmi. 82. Kur Ai dshiron ndonj send, urdhri i Tij sht vetm t'i thot: Bhu!, ai menjher bhet. 83. I lart sht Ai q n dorn e Tij sht pushteti mbi do send dhe vetm te Ai ktheheni.108