dr tulay tb korunma -...

59
Tüberkülozda Korunma Dr. Tülay Törün

Upload: nguyenduong

Post on 30-Apr-2019

229 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Tüberkülozda Korunma

Dr. Tülay Törün

Tüberkülozda BulaşmaBulaşma, TB hastasının çıkardığı 1-5 mikron büyüklüğünde olan ve 1-3 canlı basil içeren taneciklerin (damlacık çekirdeği) solunmasıyla olur.

•Konuşma ile 0-210 partikül,

•Öksürme ile 0-3.500 partikül,

•Hapşırma ile 4.500-1.000.000 partikül çıkarılır.Duguid J. Expulsion of pathogenic organisms from the respiratory tract. Br Med J 1946;1:245

Riley RL, O’Grady F. Airborne infection: transmission and control. New York: Macmillan, 1961

Standart ısı ve nemde damlacık çekirdeğindeki TB basillerinin;

%60-70’i üç saat, %48-66’sı altı saat, %28-32’si dokuz saat canlı kalabilmektedir.

Loudan RG, Roberts RM.Droplet expulsion from the respiratory tract. Am Rev Respir Dis. 1967:95

"Baltimore Veterans Administration " Hastanesi Pilot Koğuş Deneyimi 1956- 1961

6 odalı koğuş, negatif basınç ile alınan havanın tümü asma katta yer alan kafeslerden geçiriliyor, 150- 240 kobayÇalışma süresince aylık TCT, pozitif olanlara otopsiÇalışmanın devamında hava akımı ikiye ayrılıyor, bir gruptaki hava akımı UV`den geçiriliyor

"Baltimore Veterans Administration " Hastanesi Pilot Koğuş Deneyimi 1956- 1961

Kafeslerdeki hava, hasta odalarındaki hava ile eşit derecede bulaştırıcıydıTüm kobay topluluğu içinde birisini enfekte etmek için gereken ortalama süre 10 gündüEn çok enfeksiyona tüberküloz larenjitli olgu neden olmuştuİlaca duyarlı tedavi edilmeyen hastalar tedavi edilenlere göre daha çok bulaştırıcıydılar, tedavi öncesi enfeksiyon riski 10-50 kat fazlaEnfeksiyonun tek ya da birkaç basil içeren tek bir damlacık çekirdeği ile olabileceği gösterildiUV uygulanan havaya maruz kalan kobaylarda enfeksiyon görülmedi

Riley R et. all. Am Rev Respir Dis 1962;82:511-25

1Enfeksiyöz

hasta

20Enfekte

birey

2Hasta

%10’undailk 2 yıliçinde

Yayma(+)Akciğer tbc.

PPD +

TÜBERKÜLOZ BASİLİNİN BULAŞMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Kaynak HastaBalgamda basil sayısı (yayma pozitifliği)Balgamın aeresol oluşturması (öksürük, hapşırık, nebulizer kullanımı) Basilin canlılığı (antimikrobiyal ilaçlar)Basilin virulansı

OrtamHavalandırma (havanın hacmi artınca basiller seyreltilir) Havalandırma sisteminin aynı havayı tekrar vermesiUltraviyole, güneş ışığıKaynağa yakın olma

TÜBERKÜLOZ BASİLİNİN BULAŞMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Hedef KişiHastalığa/ basile dirençlilik (önceki hastalık, koruyucu tedavi, BCG, TB dışı mikobakteri enfeksiyonları)Hastalanmayı arttıran durumlar ve diğer hastalıklarBasil kaynağı ile birlikte geçirilen süre

8

Suya düşen taş prensibi*

Kaynakhasta

aile

Akraba, arkadaş

Rastlantısal temaslı

* Veen 1992

Enfekte olmayanEnfekte olan

Hans L. Rieder. Epidemiologic Basis of Tubeculosis Control, IUATLD, 1999. S:21

TEMAS YAKINLIĞINA GÖRE BULAŞMA

Tüberkülozda Bulaşma

TEMASLI DURUMU

EV İÇİ RASTLANTISAL

KAYNAK OLGU DURUMU

858 TEMASLIİNFEKSİYON ORANI

4207 TEMASLIİNFEKSİYON ORANI

YAYMA + KÜLTÜR +

% 20.2 % 2.7

YAYMA –KÜLTÜR +

% 1.1 % 0.2

Loudon RG. Am Rev Respir Dis 1969;99:109-1

Tüberkülozda bulaşma riski

YAKIN RASTLANTISAL YAKIN RASTLANTISAL

KAYNAK OLGU 0-14 YAŞ 15- 29 YAŞ

YAYMA +KÜLTÜR + % 38 % 24 % 11 % 6

YAYMA –KÜLTÜR + % 18 % 18 % 1 % 3

Temaslılar arasında aktif hasta oranı

Grzybowski S. Bull Int Union Tuberc 1975;60:90-106

Bulaştırıcı hastaların tedavisiKoruyucu ilaç tedavisiBCG aşısıTüberküloz bulaşmasının önlenmesi

Tüberkülozdan Korunma

Koruyucu İlaç TedavisiKemoproflaksi- Latent tüberküloz enfeksiyonu tedavisi

Primer kemoproflaksi: TB enfeksiyonu gelişme riski yüksek kişilerde, TCT negatifken koruma uygulanması

Enfeksiyon gelişimini önlemede tedavinin etkinliği bilinmiyor

Sekonder kemoproflaksi:Tüberküloz basili ile enfekte olmuş kişilerde henüz hastalık gelişmemişken uygulanan koruyucu tedavi

Koruyucu İlaç TedavisiKemoproflaksi- Latent tüberküloz enfeksiyonu tedavisi

Koruyucu ilaç tedavisi aktif tüberküloz gelişme riski yüksek gruplara verilirLatent enfeksiyonu olanlarda hastalık gelişimi önlenerek yeni bir basil kaynağı gelişimi engellenir, TB kontrolünde önemlidir

Aktif hastalık gelişme riski yüksek gruplarYaş < 5 veya >60 3-5Yeni enfekte kişiler < 2 yıl 15İatrojenik immunsupresyon 4-16HIV enfeksiyonu 113AIDS 170Silikozis 30Diabet 2- 3.6Son dönem böbrek hastalığı 10- 25.3Solid organ transplantasyonu

Renal 37

Aktif hastalık gelişme riski yüksek gruplar

Uzun süre kortikosteroid kullanımı3 haftadan uzun süre ile 15mg/ gün metilprednizolon

Hodgkin hastalığı ve malign lenfomalarLösemilerBaş-boyun kanserleriMalnütrisyonGastrektomi, Jejunoileal bypasAlkolizm

Koruyucu İlaç TedavisiKemoproflaksi- Latent tüberküloz enfeksiyonu tedavisiİzoniyazid ile yapılan koruyucu tedavinin etkinliği 1950-60‘ larda yapılan çift-kör, plasebo kontrollü klinik çalışmalarda gösterildiTüberküloz kontrolünün en tartışmalı konusu

INH bağlı hepatit bağıl riski ile tüberkülozu önleme konusundaki kaygı- risk/ yarar dengesiEnfeksiyon prevalansının azalması ile birlikte TCT’ nin enfekte kişileri saptamadaki performansının azalmasıİlaçlara uyumsuzlukINH’ e dirençli TB suşlarının prevalansında artış

İlaçla Koruma Araştırmaları-USPHS*Yeni tanı konulan olguların ev içi temaslıları 1957-59:• 5677 kaynak olgunun 25.033 temaslısı, TCT bakılmaksızın• Randomize, çift-kör, plasebo kontrollü,• İNH 12 ay, günlük 5-6 mg/kg. Uyum %75, kayıp %25.

ETKİNLİK:İlk 2 yılda akciğer TB’de % 70, ADTB’de % 72 azalma.

*USPHS = United States Public Health Service (Birleşik Devletler Halk Sağlığı Servisi)

Akıl sağlığı kurumları:• Toplam 25.210 kişi,• Randomize, çift-kör, plasebo kontrollü,• İNH 12 ay, günlük 4,2-5,0 mg/kg,10 yıllık gözlem.

ETKİNLİK:İlk 2 yılda % 63 azalma, uzun süreli izlemde >%60 koruma

M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

Alaska Toplulukları Denemesi:• Toplam 6054 kişi katıldı,• Yaş dağılımı: 0-14yaş (%48), 15-34 yaş (%29), 35-54 yaş

(%15), 55 yaş ve üzeri (%5).SONUÇLAR:

6 yıl boyunca morbiditede %59 azalma görüldü, koruyucu etkinin 19 yıl sürdüğü gösterildi.

İnaktif lezyonlar 1964- 65:• Toplam 4575 kişi,• İyileşmiş tüberkülozla uyumlu inaktif lezyonları olanlar.

SONUÇLAR:• 5 yıl içinde plasebo alanlardan %6,86’sında, İNH alanlardan

%2,57’sinde tüberküloz gelişti.• 5 yılda toplam koruma % 63 bulundu.

M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

İlaçla Koruma Araştırmaları-USPHS*Çocuklarda primer tüberküloz:• Pozitif TCT ve asemptomatik, anormal AC grafisi, 2750 olgu• Randomize, çift-kör, plasebo kontrollü,• İNH 12 ay, günlük 4-6 mg/kg.

ETKİNLİK:Toplam komplikasyonlarda % 88 azalma, en çok ADTB` da.

*USPHS = United States Public Health Service (Birleşik Devletler Halk Sağlığı Servisi)

M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

(IUAT* Avrupa ilaçla koruma denemesi)• Akciğer filmleri iyileşmiş tüberküloz ile uyumlu

yaklaşık 28.000 kişi çalışmaya alındı.• Plasebo, 3 ay INH, 6 ay INH, 12 ay INH gruplarına

ayrıldı ve radyolojik anormallikler derecelendirildi.

SONUÇLAR:• Plaseboya göre 5 yılda TB insidansı 6 aylık

rejimde %65, 12 aylık rejimde %75 azaldı.• Radyolojik anormalliği 2 cm’den küçük olan

deneklerde 6 aylık ve 12 aylık koruyucu ilaçkullanımının etkinlikleri eşit bulundu.

*IUAT = International Union Against Tuberculosis (Tüberküloza Karşı Uluslararası Birlik)

M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

İzoniyazid ile ilişkili hepatitSeriler Tarihler Hastalar İnsidans Doğası

USPHS 1957- 1964 36000 4 olgu% 0.011

Tümü sarılıklı

IUAT 1969- 1972 27840 95 olgu% 0.46

75 Sarılıklı3 ölüm

Louisiana Hastane çalışanları

1970- 1971 427 5 olgu% 1.17

1 sarılıklı

Maryland Sağlık Departmanı

1973- 1977 5300 140 olgu% 2.64

Yaş ile risk artıyor

M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

Mortalite 100 000`de 1

Tüberkülin Cilt TestiYalancı negatif TCT

Enfeksiyon yeni oluşmuşturEş zamanlı anerjiye neden olan durum

Yalancı pozitif TCTBCG aşısıTüberküloz dışı mikobakteri ile oluşan çapraz reaksiyonM. Tuberculosis ile enfekte olmamış kişiye INH koruyucu tedavisiÇok düşük TB riski olan kişileri INH` in potansiyel tehlikelerine maruz bırakmakSağlık kaynaklarının harcanması

M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

Koruyucu Tedavi ATS- CDC REHBERİ- 2000

Tüberkülin Cilt Testi >5mmHIV +Tüberküloz temaslılarıAC grafilerinde TB ile uyumlu sekel değişikliklerOrgan transplantasyonu yapılanlar ve diğer Immunsuprese

kişiler

Tüberkülin Cilt Testi >10mm Yüksek prevalanslı ülkelerden son 5 yıl içinde göç edenlerIV uyuşturucu bağımlılarıTB riskinin yüksek olduğu kurumlarda yaşayan ya da çalışanlarMikobakteri laboratuvar personeliKomorbid durumlar: silikozis, DM, KRY, hematolojik hastalıklar,

bazı maligneteler, gastrektomi, %10 kilo kaybıYüksek riskli erişkinlerle temaslı 4 yaştan küçük çocuklar

Tüberkülin Cilt Testi >15mmRisk faktörü olmayan hastalar

İLAÇLA KORUMA (Kemoproflaksi)İlaçla koruma aşağıdaki durumlarda yapılmalıdır.

6 yaşından küçük PPD (+) çocuklar(bir hastayla yakın temasta olsun veya olmasın)

ARB (+) bir hasta ile aynı evde oturan, 15 yaşından küçük olanlar,PPD (-) olsa da korumaya alınır. Bu çocuklarda 3 ay sonra PPD

tekrarlanır. PPD (+) ise radyolojik ve bakteriyolojik tetkikler yapılır. Hasta değilse ilaçla koruma 6 aya tamamlanır. PPD (-) ise BCG yapılır.

Daha önce PPD (-) olup, son 12 ay içinde pozitifleşenler.

ARB (+) bir hastayla yakın temasta olup, immün sistemi bir nedenle baskılanmış kimseler

VSDB: Tüberküloz Hastalarının Tanı-Tedavi Ve İzlenmesi, Ankara, 1998

İlaçla korumaBulaşıcı TB hastasıyla teması olan 35 yaşından daha genç olanlara,15 yaşından küçük TCT pozitif çocuklara,Akciğer filminde TB sekeli lezyonu olanlara,TCT konversiyonu olanlara (son iki yılda BCG yapılmama koşuluyla 6 mm’den fazla artış ve pozitifleşme),TB riskini arttıran bağışıklığı baskılanmış ve TCT pozitif kişilere (HIV, AIDS, silikozis, pnömokonyoz, KBY, diabet, lenfoma, lösemi gibi kanser türleri, gastrektomi, uzun süre yüksek doz kortikosteroid kullanımı gibi…) İLAÇLA KORUMA önerilir.

27

BCG’lilerde0-5 mm Negatif kabul edilir.6-14 mm BCG’ye atfedilir.15 mm ve üzeri Pozitif kabul edilir (enfeksiyon).

BCG’sizlerde0-5 mm Negatif kabul edilir.6-9 mm Şüpheli kabul edilir, bir hafta sonra

tekrarlanan testte 6-9 mm negatif, 10 mm ve üzeri pozitif kabul edilir.

10 mm ve üzeri Pozitif kabul edilir (enfeksiyon).

Tüberkülin Cilt Testinin Değerlendirilmesi

Koruyucu İlaç Tedavisi Dozu ve Süresi

İzoniyazid ileErişkinlerde 300 mg/ gün, Çocuklarda 10 mg/ kg/ gün,

Maksimum 300 mg/ gün6 AY SÜRE İLE

• Her durumda aktif hastalık ekarte edilmelidir.• Tedaviye uyumu sağlamak için eğitim, gözetim ve

denetim gerçekleştirilmelidir.• En az ayda bir kez, koruma verilen kişi kontrol

edilerek aktif hastalık, olası yan etki ve tedaviye uyum konusunda değerlendirilmelidir.

• Periferik nöropati gelişirse 10 mg pridoksin (vitamin B6) tedaviye eklenir.

• Toksik hepatit açısından hasta takip edilmelidir

İlaçla Koruma

BCG ile aşılamaMiliyer ve menenjit de dahil tüberküloz morbiditesinde anlamlı azalmaGenç erişkinlerde yüksek oranda tüberküloz olan uluslarda tüberküloz kontrolünün bileşeniTüberküloz prevalansının düşük olduğu toplumlarda BCG programlarının kesilmesi durumunda pediadrik tüberküloz olgu oranlarında fark edilir etki yok

BCG

M. bovis’ ten hazırlanan canlı aşıTüberküloz kompleksi içinde yer alan bir alt türSol deltoid bölgeye, cilt içine inokulasyon ile uygulanırLokal bir infeksiyon yapar seyrek olarak lokal bir lenfadenit ile birliktedir6-8 haftada tüberküloprotein geç tip aşırıduyarlılığı gelişir

BCG

BCG ile aşılamaİlk kontrollü çalışma Amerikan Yerlilerinde

%75 koruyuculukEtkinlik %0-80 arasındaBCG korumasının çeşitliliği için evrensel kabul gören bir açıklama yapılamamışHarvard meta analizinde koruyuculuk %50 Koruyuculuk 5-6 yıl sürelidir, 15 yıl devam ettiğini bildirenler var

BCG’ nin bırakılması için gerekli kriterler

3yıl boyunca yıllık balgam yayma pozitif akciğer hastalığı oranı 100 000’ de 5 ya da daha az5 yıl boyunca 5 yaş altı çocuklarda tüberküloz menenjitin yıllık oranı her 10 milyon nüfusta 1’ den azYıllık infeksiyon riski %0.1 den az olmalıdır.

IUATLD. Tuber Lung Dis 1994;75:179-81

Türkiye’de çeşitli çalışmalarda bulunan yıllık enfeksiyon risk oranları:

0,627Ankara 1998İnan Süer

1,037Trabzon 1996Özlü

1,066-12Bursa 1995Özyardımcı

0,727İstanbul 1993Karagöz

0,7-0,87Ankara 1973-84Akkaynak

Yıllık enfeksiyon riski (%)

Yaş grubuYıl-YerAraştırmacı

Yılda 100 milyon BCG dozu uygulaması30000 TB menenjit, 11000 milier TB engellenirHer 2500 aşılamada bir olguda ciddi TB önlenirKısa süreli KT kadar maliyet etkin

Türkiye’de yaş gruplarına göre BCG’lilerin oranları ve aşının koruyuculuk düzeyleri:

Yaş gruplarıYaşına uygun

sayıda BCG skarıolanlar

Aşınınkoruyuculuk

düzeyi

0-6 % 55,5 % 857 % 21,3 % 79

12 % 8,3 % 3720-24 % 2,9 % 0

*Türkiye’de verem hastalığının seyri üzerine bir araştırma, SSYB yayını, No:84/2,Ankara,1984

Türkiye’de BCG aşılaması yenidoğan döneminde 1 kez yapılmaktadır

• Yenidoğan döneminde (direkt)

Yenidoğan dönemindeki direkt BCG aşısı; ikinci ayınıbitirmiş, üçüncü ayının içindeki bebeklere yapılır. Üçüncü ay bittikten sonra BCG yapılmadan önce, tüberkülin cilt testiyle kontrol edilmelidir.

Genişletilmiş Bağışıklama Programı GenelgesiSağlık Bakanlığı 30.11.2006 18607

Hasta ve sağlık personeline bulaşma ↑Hastada tüberkülozdan şüphe edilmiyorsaHasta uygun tedavi almıyorsaİzolasyonu sağlanmadıysa

Kanada 1992- 1995, 17 acil bakım hastanesi*Daha az sayıda TB hastasının başvurduğu hastanelerde, TB hastalarına daha geç tanı, daha fazla bronkoskopi, tedaviye daha geç başlanıyorDaha az TB hastası başvuran hastanelerde personele TB bulaşması fazla

*Greenaway C. Am J Respir Crit Care Med 2002

Sağlık Kurumlarında Tüberküloz Bulaşmasının Kontrolü

Sağlık kurumlarında, son 20 yılda MDR-TB ve XDR-TB u da içeren çok sayıda salgın Bu salgınlarda ortak özelliklerKaynak olgu ya da olgulara geç tanı konması ya da tanıkonamamasıÇok az temiz hava veren, aynı havayı resirküle eden havalandırma sistemleriKaynak olgularda ilaç direnci nedeniyle tedavinin başarısız olmasıMaruz kalan kişilerde HIV enfeksiyonu ve immunsupresyona neden olan diğer durumlar

Sağlık Kurumlarında Tüberküloz Bulaşmasının Kontrolü

M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Kürsüsü, 1981300 doktor ve personel14 kişide inaktif tüberküloz4 aktif tüberküloz, 2 yayma pozitif (100 000 de 670)

Atatürk Göğüs Hastalıkları 1991602 kişi28 kişide geçirilmiş TB2 aktif olgu (100 000 de 330)

İzmir` de Sağlık Kurumları, 1986-1998Sağlık çalışanlarında TB riski genel toplumdan yüksek, göğüs kliniklerinde çalışanlar diğer kliniklere göre 6.4, hemşireler doktorlardan 2.6 kat fazla risk altında

Türkiye` de Hastanelerde Tüberküloz Bulaşması

Sağlık kurumlarında tüberküloz bulaşmasının kontrolü

Erken tanı, tanı alan hastanın izolasyonu, etkili tedaviTanı konduğu gün hastanın bildiriminin yapılmasıTemaslı taramasıTüberküloz hastası ile karşılaşan tüm kurumlarda çalışanların kurum içi tüberküloz kontrolündeki rolleri belirlenmeli, gerekli eğitimler yapılmalı, uygulamalar denetlenmeli

3 haftadan uzun süren öksürük

Kanlı balgam

İştahsızlık, kilo kaybı

Ateş

Gece terlemesi

Tüberkülozlu olgunun saptanması

44

Sağlık çalışanı hastada tüberkülozdan şüphe ediyorsa

Diğer hastalardan ayrı bir ortamda hasta değerlendirilmeli

Hastaya cerrahi maske verilmeli

Öksürük ve hapşırık sırasında ağızın mendil ile kapatılması istenmeli

Tüberkülozlu Olgunun Saptanması

Sağlık Kurumlarında Tüberküloz enfeksiyonun kontrolünde alınması gereken önlemler

Kişisel korunma

Yönetimle ilgili önlemler

Mühendislik önlemleri

Yönetimle ilgili önlemler

Tüberküloz enfeksiyon kontrol sorumlusu olmasıBalgamda ARB yaymasının aynı gün içinde yapılabilmesiTB risk araştırması yapılmasıTüberküloz enfeksiyon kontrol planı oluşturmak ve yazılıhale getirmekTB hakkında sağlık çalışanlarının eğitilmesiSağlık çalışanları ve hastaların bulaşma riski konusunda farkındalık ve anlayış düzeyini yükseltmekSağlık çalışanlarının periyodik taranması

46

Mühendislik önlemleriBulaştırıcı damlacık çekirdeklerinin yayılmasınıengellemek ve konsantrasyonlarını azaltmakHavalandırma ve havanın temizlenmesi

Havalandırma (Doğal ve mekanik)Yüksek etkili partikül hava filtresiUV mikrop öldürücü ışın uygulaması

Tüberküloz hastalarının sık muayene edildiği ve tedavi edildiği yerlerde izolasyon odasıbulunmasıTüberküloz izolasyon odalarının koridora ve diğer odalara göre negatif basınçlı olması

HavalandırmaKesin ya da şüpheli tüberküloz olgularının yaşadığıyerlere temiz hava vermek potansiyel bulaştırıcıpartiküllerin sayısını azaltırİzolasyon ortamlarının saatte 6-10 hava değişimi yapacak yeterli havalandırmaya sahip olmaları gerekir

DoğalMekanikYüksek etkinlikli filtrasyon

Doğal Havalandırma

Kapı ve camlar açık olmalı

Havayı dağıtmak için fanlar kullanılabilir

Sağlık çalışanı temiz hava kaynağına yakın oturmalı

Santral havalandırma sistemi olmayan merkezlerde uygun

Havayı sirküle etmek ve uzaklaştırmak için teknolojik bir donanım gerekirLokal havayı uzaklaştırma

Kontamine havanın genel ortama karışması engellenirBölme, çadır, başlıkÖzellikle öküsürüğe neden olan işlemler sırasında kullanılmalı

Genel havalandırma sistemleriKontamine havayı seyreltirKontamine havayı yok eder

Havalandırma- Mekanik

Negatif basınçlı izolasyon odaları

Kontamine havanın yayılmasını engeller

Koridordan odaya temiz hava akımı sağlanır

Oda içindeki hava dışarıya boşaltılır ya da filtre edilir

Havalandırma- Mekanik

Yüksek Etkinlikli FiltrasyonKesin ya da şüpheli bulaştırıcı hastaların olduğu odalarda ve odalardan dışarıya verilen resirküle havanın bulunduğu kanallarda bulaştırıcı maddenin uzaklaştırılması için kullanılan: yüksek etkinlikli partikül aerosol (HEPA) filtreleriHavanın içlerinden geçebilmeleri için itici/ çekici daha güçlü ventilasyon sistemlerine gereksinim var

Module 5 – Infectiousness and Infection Control 53

UVGIUVGI M. Tuberculosis` in inaktivasyonu ya da öldürülmesinde etkili254 nm olan UV-C ışınları üst oda havasına uygulanmalı, 24 saat açık bırakılmalı, tavan yüksekliği en az 240 cm olmalı,daha iyi hava karışımı sağlamak için ventilatörler kullanılmalıYirmi metrekarelik bir oda için iki UV lamba ünitesi gerekliEkonomik ve etkili

Image credit: Francis J. Curry National TB Center

54

UVGIHasta izolasyon odaları, Bulaştırıcı TB hastalarının potansiyel olarak bulunabileceği toplu yaşanan yerler,

Hastane bekleme odasıTriage alanlarıTB klinikleriYüksek riskli hastane alanlarının koridorları

Hastane alanlarından dışarıya verilen resirküle hava kanallarıMikobakteriyoloji laboratuvarlarıOtopsi odaları

Kişisel Korunma( Respiratör)

TB basili için kullanılan maskelerinBir mikron partikülleri %95 etkinlikle filtre etmesiYüze oturduğunda %10 ya da daha az kaçak olmasıDeğişik sağlık çalışanlarının yüzlerine uyabilmesiHer takılışta yüze oturduğunun kontrol edilebilmesi

Kişisel Korunma (Respiratör)

N (%99.97), P (%99), R (%95) Kütle median aerodinamik çapı 0.3 mikron olan partikülleri süzme etkinliği ile sınıflanmışN sınıfı maskeler yağ içermeyen aerosollere karşı kullanılmak üzere tasarlanmış, bunlar arasında tüberküloz basilini içeren salgılar ya da sıvılar da varEtkinlik, maliyet, rahatlık ve kabul edilebilirlik açısından önerilen N95

Respiratör ne zaman takılmalı?

İzolasyon odalarıÖksürük yaratan işlemler sırasındaBulaştırıcı TB hastasını taşıyan ambulans ekibiBulaştırıcı TB hastasının evinde

Tüberküloz Hastalarının Maske Kullanması

Hastanın öksürürken ve hapşırırken ağzınıbir mendille kapatması ve cerrahi maske takmasıHastanın taktığımaskenin dışarı hava veren açıklığıolmamalı

Respiratör ile cerrahi maske farkı

Respiratörler damlacık çekirdeklerini inhale etmesini engellerCerrahi maske çevreye damlacık çekirdeklerinin yayılmasını engeller