duurzame energie in de beroepskolom
DESCRIPTION
Workshop op de HAN Dag van de Duurzaamheid 2011. Door Sietze Bottema, Hogeschool van Hall Larenstein.TRANSCRIPT
![Page 1: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/1.jpg)
Duurzaamheid en
energie; hoe geef je dat
vorm.
![Page 2: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/3.jpg)
Intro
• Sietze Bottema • Hogeschool Van Hall Larenstein te
Leeuwarden • opleiding milieukunde
• economie, beleid en duurzame energie
![Page 4: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/4.jpg)
HPBO-project
• Samenwerking 6 scholen: • 3 HBO: Van Hall, HAN en HvA • 3 MBO: Friese Poort, KW I en ROC A’dam
![Page 5: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/5.jpg)
HPBO
• Doel: duurzaamheid integreren in het techniekonderwijs
• Praktisch: duurzaamheid en elektriciteit • Uitwerking:
– Kenniskring en docententrainingen – Curriculumontwikkeling; horizontaal en
vertikaal – Specials en evenementen
![Page 6: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/6.jpg)
I Intro duurzaamheid uit
docenttraining
• Duurzaamheid ≠ milieuvriendelijk
![Page 7: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/7.jpg)
Duurzame ontwikkeling
• Containerbegrip • Vergelijk rechtvaardigheid • Positief definiëren lastig, negatief wil beter
![Page 8: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/8.jpg)
Duurzame ontwikkeling
• Gaat over de ontwikkeling van de maatschappij
• proces = verandering • Definitie Brundtland rapport
(vernoemd naar de voorzitter: Gro Harlem Brundtland)
![Page 9: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/9.jpg)
Duurzaamheid = sustainability
• Brundtland definitie 1987: een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie wereldburgers, zonder dat daarbij het vermogen van de toekomstige generaties in gevaar wordt gebracht om in hun eigen behoefte te kunnen voorzien. (NCDO)
![Page 10: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/10.jpg)
Definitie
• Staat in officieel VN-Rapport • Resultaat van jarenlang onderhandelen
tussen “Noord”en “Zuid” • Deels politiek • Lijkt moeilijk hard te maken, maar is geod
te concretiseren
![Page 11: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/11.jpg)
Operationaliseren duurzaamheid
• Drie aspecten: John Elkington • een ideaal evenwicht tussen
ecologische, economische en sociale belangen
• = People = sociale aspecten – Planet = ecologische aspecten – Profit = economische aspecten
![Page 12: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/12.jpg)
Dus: operationaliseren
• Meetbaar maken: Definitie à aspecten à criteria à indicatoren
• Dan beoordelen • Per criterium • En dan totaaloordeel (altijd per definitie
subjectief)
![Page 13: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/13.jpg)
VN - Website
• http://www.un.org/esa/dsd/index.shtml
• http://www.un.org/esa/dsd/susdevtopics/sdt_index.shtml
• http://www.un.org/esa/sustdev/natlinfo/indicators/guidelines.pdf blz 12
![Page 14: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/16.jpg)
Guidelines
• http://www.un.org/esa/sustdev/natlinfo/indicators/factsheet.pdf
• of • E:\HPBO\factsheet.pdf
![Page 17: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/18.jpg)
Toepassing bedrijfsleven
• MVO • http://www.mvoprestatieladder.nl/
downloads.php
![Page 19: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/20.jpg)
Toepassing: case “Beans and roses”
• Groente en bloemen in de supermarkt – Sperciebonen uit Egypte met Kerst – Rozen uit Kenia met Kerst
• Vergelijk met producten van “onze”tuinbouw
• Wat is duurzamer?
![Page 21: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/21.jpg)
Doen??
• Kies indicatoren, motiveer ze • Invullen in schema • Geef aan hoe je het wilt aanpakken.
![Page 22: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/22.jpg)
II Toepassen op energie:
Duurzame energie
• Voorstel om te operationaliseren: – People – Planet – Profit
![Page 23: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/23.jpg)
Toepassen
• NB diverse projecten of technieken meten aan de hand van indicatoren en vergelijken; zowel onderling als met fossiel
![Page 24: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/24.jpg)
Criteria/indicatoren
• Voor het beoordelen van duurzaamheid van energie
• Hebt u een voorstel?
![Page 25: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/25.jpg)
Planet
• Emissies en energiegebruik: – CO2 uitstoot per kWh of MJ – Vermeden gebruik van fossiel in MJ – Kritische grondstof – Effect biodiversiteit – Afval
![Page 26: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/26.jpg)
Profit
• Kostprijs in euro’s per kWh of MJ • Kostprijs in euro’s per vermeden ton CO2
• Bijdrage aan de (regionale) werkgelegenheid
![Page 27: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/27.jpg)
People
• Veiligheid • Acceptatie • Esthetische aspecten • Ruimtegebruik/ -beslag
![Page 28: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/28.jpg)
Cijfers???
![Page 29: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/29.jpg)
Energiebron CO2-uitstoot Gram per kWh
Wind 9 - 25 Water 8 - 33
Zon (PV) 50 - 60 Kernenergie 3,5 - 100 Biomassa 0 - 540 Aardgas 350 - 450
Kolen 850 - 1000
![Page 30: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/30.jpg)
Voorbeeld resultaat PPP Kostprijs per kWh
Tvt in jaren
Tvt energie in jaren
kWh per m2
Sociaal
Zon PV € 0,20
15 -25
4 135 Mooi of lelijk?
Wind
€ 0,07 12 0,5 1000 Horizonvervuiling
Biogas € 0,15 20 ? 5 Voedselverdring-ing
PPO € 0,10 nvt nb laag 3 Voedselverdring-ing
![Page 31: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/31.jpg)
Toepassen op:
![Page 32: Duurzame energie in de beroepskolom](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060116/558133ffd8b42a68488b4fa4/html5/thumbnails/32.jpg)
Aanpak • Trias energetica