e. a - chtergrond nieuw in te voeren gedenk...

Ministerie van Binnenlandse Zaken

Eindrapport Nationale vrije dagen van Suriname

90 | P a g i n a

E. ACHTERGROND NIEUW IN TE VOEREN GEDENK -

ENHERDENKINGSDAG

JAVANISME

Agama Jawa (Javanisme in Suriname als een ‘way of life’). Het basisprincipe van Agama

Jawa is de notie van ‘ sangkan paraning dumadi ‘. Het is een religieus systeem met een

verklaringsmodel over de oorsprong van de mens, wat en wie hij nu is en over zijn

bestemming (Prof. P. Suparlan, 1995). Dr. N. Mulder (1989) omschrijft het Javanisme als

volgt: “As a system of thought Javanism is complete in itself, containing a cosmology, a

mythology, a set of essentially mystical conceptions, etc.. that give rise to a particular

Javanese anthropology, that is, a system of ideas about the nature of man and society that

in its turn informs Javenese ethics, tradition and style”.

Naar schatting belijden 5000 à 10.000 personen de Agama Jawa of te wel Agamené wong

Jawa. Ze hebben zich al dan niet formeel georganiseerd. Met name in de jaren ‘80

verkreeg een aantal van deze Javaanse organisaties hun rechtspersoonlijkheid.

Belijders van het Javanisme hebben hun eigen organisaties opgericht en hebben hun zetel

in een aantal districten, zoals hierna wordt aangegeven. Het betreft:

1. Rahayu Purnomo Kasedan Djatie (Dijkveld) met als Kerkelijke Raad, S. Amatanwar;

2. Wisma Boedi Dharma (Tawajariweg) met als Kerkelijke Raad, J.Keda;

3. Carita Wujud Ngasti Tunggal (Boxel/Lelydorp) o.l.v. Bp S.Sopawiro/M.Rachman;

4. Sunaring Muljo Sedjatie (Nieuw Weergevondenweg) o.l.v. N.J. Modiwirjo;

5. Pernatan Adat Djowo Rasul Suriname (P.A.D.R.S.) (Ramgoelam) met als oprichter

bp.Djoeman Amattirsat () en als Kerkeleijke Raad bp.Ragil;

6. Sapto Dharmo Sidodadie (Saramacca);

7. Sapto Dharmo Kampong Baroe (Saramacca);

8. Sapto Dharmo Tamanredjo (Commewijne);

9. Rahayu Sunaring Lamtoro (Moengo) o.l.v.bp.Giman Kromodikoro;

10. Rahayu Sapdho Dadie Whajuning Rat (Zwampweg );

11. Rahayu Langeng Utomo (Tamanredjo) en

12. Tri Moerti (Blauwgrond) o.l.v Bp Fred Martodihardjo.

Deze Javanistische organisaties zijn aangesloten bij de Federatie Javanisme Godsdienst in

Suriname (Nyawiji Agama Jawa Suriname), die op 21 februari 1999 werd opgericht en in

district Wanica gevestigd is. De heer H.T. Posetiko is de voorzitter van de Federatie. De

Federatie statuten werden bij resolutie d.d. 11 januari 2000 no. 8166/99 goedgekeurd en in



91 | P a g i n a

het Advertentieblad van 15 februari 2000 no.13 gepubliceerd. 110 jaar na de aankomst van

de eerste Javaanse contractarbeiders in 1890 hebben de Javanisme belijders ervoor

gezorgd dat hun religie in Suriname erkend wordt. De P.A.D.R.S. heeft ondermeer

afdelingen op Lust en Rust (Commewijne) en aan de Craneweg (Lelydorp) met hun

eigen gebedshuizen (sanggars). Sunaring Muljo Sedjatie is een afsplitsing van de

P.A.D.R.S., in augustus 2009 vond een andere afsplitsing plaats, te weten Pernatan Adat

Djowo Suriname (P.A.D.S.) onder leiding van de heer Eddy Amat te Meerzorg. De Pusat

Pernatan Djowo Suriname (.P.P.D.S.) onder leiding van bapak Ngadijo Palis, J.R.

Hardjoprajitno (†) en Fred Martodihardjo, kan beschouwd worden als de voorloper van

de Agama Jawa organisaties.

De stichting Agomo Kedjawen Suriname, waarvan de heer Soetiran Kromoredjo sedert

1999 voorzitter is, onderscheidt zich van de eerder genoemde Javanisten. Leden van deze

Stichting hebben de ‘Djojobojo’ als Heilig Boek. Voor hen staat Kedjawen voor:

Kahuripan Engkang–dipun Jakin Amergo Wicaksono Engkang Nowoso.

Volgens Kedjawenist Soetiran Kromoredjo is ‘Kedjawen’ een oude Javaanse religie.

Kedjawen wordt beschouwd als een oude Javaanse religie, die door overheersing van met

name het Hindoeïsme en het Boeddhisme is verdrongen. Wat men thans in Indonesië als

Kedjawen kent, is het Hindoeïsme en het Boeddhisme met originele Javaanse

Kedjawenelementen met toevoegingen van het dynamisme, animisme en

voorouderverering. De originele Kedjawen zoals een kleine groep mensen in Suriname

dat belijdt, is in zijn oorspronkelijke vorm.

Waarom in zijn oorspronkelijke vorm? Omdat Kedjawen thans beschikt over het Heilig

Boek ‘Djojobojo’, wat betekent ‘Noto’ of ordening. Het ordent het leven van een Javaan

van geboorte tot de dood.

Waar is het geopenbaard? Op de berg Klothok te Kediri, Oost Java aan de kali ‘Brantas’.

Josono is de profeet. De eerste openbaring bestond uit 20 verzen en heet ‘Layang

Pamungkas Kahuripan’. Uit deze Layang Pamungkas is Honotjoroko ontstaan. Volgens

de traditie werd Kedjawen uitsluitend in de Kratons beleden. M.a.w. het werd een

exclusieve godsdienst, terwijl in Djojobojo staat dat het is geschreven voor het Javaanse

Volk. Een belangrijk aspect van Djojobojo is de ‘Sedulor Papat’: Notodoko, Torogono,

Gokonongodo, Gonodoko, de vier beschermengelen, die door Gusti (God) zijn

opgedragen het Javaanse Volk te beschermen. Gusti is de Javaanse naam van God,

hetgeen betekent Gumilang Uriping Sukmo Tan Keno Ilang. Vrij vertaald; De straling

van de levende ziel zonder einde, beter nog, de straling van de eindeloze oerenergie.



92 | P a g i n a

Kedjawen is monotheïstisch en brandt men bij haar ceremonies geen wierook. Vanwege

het monotheïsme worden er ook geen offers gebracht, omdat de enige ware God niets van

de mens nodig heeft, omdat alles is ontstaan vanuit de enige heilige liefdevolle energie.

Aldus de Javanisme–opvatting van de Stichting Agomo Kedjawen Suriname, zoals door

de voorzitter is verwoord. Zijn interpretatie en benadering van het Javanisme in de

Surinaamse situatie verschilt in tal van opzichten met die van de organisaties, welke zijn

aangesloten bij de Federatie Javanisme Godsdienst in Suriname.

Bron: Soewarto Moestadja, 2010 Ongepubliceerd

SCHRIJVEN VAN DE FEDERATIE JAVANISME SURINAME (N.A.J.S.)



93 | P a g i n a

CHINEES NIEUWJAAR

Het Chinees jaar begint op de tweede nieuwe maan na de zonnewende van 21 december.

Dit kan niet voor 21 januari en niet na 20 februari gebeuren. Ook: het begin van het

Lentefestival (Ch'un-chieh) of Xin Nian (Nieuwjaar).

Dit feest (en de twee dagen er op volgend) wordt gevierd door vrijwel geheel Azië - en

overal waar een duidelijke Chinese bevolkingsgroep zich gevestigd heeft. Het wordt

gevierd op de eerste dag van de eerste maand van de Chinese kalender, dat is de dag

waarop de tweede nieuwe maan ná het winter-solstitium plaatsvindt.

Het is gebruikelijk dat men schulden betaalt, nieuwe kleren worden gekocht, en het huis

wordt schoongemaakt. Er is gewoonlijk een groot familiemaal en de goden worden

geëerd. De mensen geven elkaar cadeaus, ingepakt in rood papier - en in rood papier

verpakt vuurwerk wordt afgestoken.

De feesten kunnen ook drie of zelfs vijf dagen lang zijn. De 3e dag is ook de Verjaardag

van Che Kung. Dezelfde data zijn ook geldig voor Tet in Vietnam en het Maannieuwjaar

in Mongolië.

Het Chinees nieuwjaar wordt traditioneel gevierd met de drakendansen en

leeuwendansen.

Volgens legenden was Nian ("Nyehn") een mensetend prooidier in het oude China, die

ongemerkt huizen kon binnendringen. Al gauw leerden de Chinezen dat Nian gevoelig

was voor hard lawaai en de kleur rood, en zij verdreven hem met explosies, vuurwerk, en

veelvuldig gebruik van de kleur rood in het huis. Deze gebruiken leidden tot de eerste

nieuwjaarsvieringen.

Het feest wordt internationaal gevierd in gebieden met een grote bevolking van etnische

Chinezen. Behalve voor Chinezen, is het feest ook belangrijk voor andere etnische

groepen, zoals de Mongolen, Koreanen, de Miao (Chinese Hmong) en de Vietnamezen,

die door de Chinese cultuur zijn beïnvloed wat betreft religieuze en filosofische

wereldvisies en taal en cultuur in het algemeen.

Het Chinees nieuwjaar is ook de tijd wanneer de grootste menselijke migratie

plaatsvindt, wanneer Chinezen over de hele wereld naar huis keren op nieuwjaarsavond

om met het avondeten bij hun familie.

Bron: Wereld Feesten Almanak http://www.beleven.org/feest/chinees_nieuwjaar_china

http://www.beleven.org/feest/chinees_nieuwjaar_china



94 | P a g i n a

SCHRIJVEN VAN DE SURINAAMSE CHINESE UNITED ASSOCIATION (SCUA)

Afz: Suriname Chinese United Association (SCUA)

p/a Keizerstraat 42,

Paramaribo,

Suriname.

Aan: De commissie Nationale feestdagen Suriname

Plaats: Paramaribo

Datum: 15 februari 2012

Betreft: Toelichting Chinees Nieuwjaar als nationale feestdag

Geachte leden van de commissie,

Wij van de SCUA vertegenwoordigen nagenoeg de totale Chinese gemeenschap in Suriname en willen u

graag het volgende meegeven in uw beoordeling over de nationale feestdagen in Suriname.

1. De etnische diversiteit in Suriname, waar we met trots aan de wereld kenbaar maken dat

verschillende bevolkingsgroepen in vrede met elkaar leven, maakt deel uit van de

aantrekkingskracht van Suriname voor toeristen. Wij van de Chinese gemeenschap zijn van

mening dat de nationale feestdagen een weerspiegeling dienen te zijn van de verschillende

bevolkingsgroepen/culturen/religien in ons land. Hierbij kan het cultureel aspect van de

feestdag aangewend worden om grote culturele evenementen te organiseren, welke van

Suriname een trekpleister maken voor de regio. Het succes van de pagara-estafette in

de binnenstad is te danken aan de Chinese tradities bij de viering van het Chinees nieuwjaar.

Zo ook wilt de Chinese gemeenschap in Suriname, het Chinees nieuwjaar maken tot een

groots evenement welke bijdraagt aan het toerisme naar Suriname.

2. Het Chinees nieuwjaar voigt de Chinese maankalender en valt elk jaar op een andere dag.

Doorgaans wordt het in februari gevierd, waar er geen andere vrije dagen zijn. Het is het

eerste feestdag welke bekend is bij de Chinese cultuur en het is een traditie dat al langer dan

5000 jaren stand houdt. Deze feestdag wordt grootst gevierd onder de Chinezen in China en

daarbij heeft men een nationale feestweek voor het gezin, vergelijkbaar met de kerstperiode

voor christenen. Als het Chinees nieuwjaar in Suriname een nationale feestdag wordt, als

enige in de regio, is dit een trekpleister voor miljoenen Chinezen over de gehele wereld.

3. De Chinese gemeenschap in Suriname zit voomamelijk in de handel en heeft nooit bezwaren

gehad aan het aantal nationale feestdagen. Immers de Chinese gemeenschap in Suriname

werkt het gehele jaar door, zelfs op zon- en feestdagen. Menigeen heeft er baat bij gehad, dat

er op het laatste nippertje nog wat bij"omoe op de hoek" boodschappen kan worden gehaald.

Chinezen zijn harde werkers, doch wij vragen niet om een nationale feestdag als rustdag voor

de Chinese gemeenschap. Wij vragen dat het Chinees nieuwjaar als nationale feestdag wordt

gegund omdat deze de belangrijkste feestdag is voor de Chinezen, welke door Chinezen alom

wordt gevierd en als erkenning voor een van de oudste gemeenschappen in Suriname.

4. De Chinese gemeenschap he eft jarenlang aangedrongen bij de Surinaamse regeringen om het

Chinees nieuwjaar te verheffen tot een nationale feestdag. Dit omdat het Chinees nieuwjaar

het belangrijkste feestdag is voor de Chinezen en in China zelfs een week lang wordt gevierd.

De Chinese gemeenschap in Suriname is na de inheemse en de marron gemeenschap, de

oudste in Suriname. Dit jaar vieren wij 159 jaar immigratie. Het zou een prachtig gebaar zijn



95 | P a g i n a

van deze regering naar de Chinese gemeenschap toe, als het volgend jaar met de viering van

160 jaar immigratie van de Chinezen, het lang gekoesterde Chinees nieuwjaar een nationale

feestdag wordt in Suriname.

5. Wij pleiten voor een nationale feestdag voor elk van de grote bevolkingsgroepen in Suriname,

omdat dit ons insziens kan leiden tot beter begrip en betere integratie tussen de volkeren in

Suriname. Bij een nationale feestdag wordt de reden van het feestvieren, zij het cultureel,

historisch or religieus, uitvoerig belicht op de scholen en de media. Hierdoor leert men elkaar

begrijpen en om de saamhorigheid onder de Surinamers te vergroten, moet de nadruk worden

geJegd op het idee dat aile bevolkingsgroepen in Suriname samen het feest van een hunner

viert.

Tenslotte wensen wij uw commissie veel wijsheid en succes toe bij het maken van een besluit

voor de nationale feestdagen in Suriname. Hopende dat u de lang gekoesterde wens van de

Chinese gemeenschap in Suriname in vervulling zult brengen, verblijven wij.

Hoogachtend,

Namens de Chinese gemeenschap in Suriname,

Ir. Stephen Tsang

Secretaris SCUA , (tel: 8741368)



96 | P a g i n a

F. EMAILS EN AANGEBODEN ARTIKELEN/INFORMATIE

I. Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB)



97 | P a g i n a



98 | P a g i n a



99 | P a g i n a



100 | P a g i n a



101 | P a g i n a



102 | P a g i n a

II. Politieke Organisatie DOE



103 | P a g i n a

III. Tata Kwasi ku Tata Tinsensi (Winti)



104 | P a g i n a



105 | P a g i n a

IV. Email mw. Cynthia Allendy



106 | P a g i n a

V. Ingezonden Murwin Pawirodinomo



107 | P a g i n a

VI. Instelling studiegroep arbeidstijden



108 | P a g i n a



109 | P a g i n a



110 | P a g i n a



111 | P a g i n a



112 | P a g i n a



113 | P a g i n a

VII. Bijdrage Nationaal Jeugdparlement



114 | P a g i n a



115 | P a g i n a



116 | P a g i n a

VIII. Bijdrage Surinaamse Libanese Vereniging (S.L.V.)



117 | P a g i n a

IX. Bijdrage Feydrasi Fu Afrikan Sranan Srananman

e. a - chtergrond nieuw in te voeren gedenk...

Documents