e-KYC (Electronic Know Your Customer) --'!=!!=-

e-KYC

นวตกรรมการชาระ เงนทางอ เล กทรอนกส

(ELECTRONIC KNOWYOUR CUSTOMER)

เม� ออตลกษณของบคคลกลายเป�นรหสผ าน

การทาความรจกลกคาแบบพบหนา (Face-to-Face)

การพสจนและการยนยนตวตน- การพสจนและยนยนตวตนดวยขอมล ทางชวภาพ (Biometrics) ไดแก ลายน�วมอ เสยงพด มานตา ใบหนา DNA

สถาบนการเงนรวบรวมขอมลลกคา- ใบคาขอเป�ดบญช- เอกสารหลกฐาน เชน สาเนาบตรประชาชน Statement ทางการเงนยอนหลง - แบบประเมนความเส�ยง (Suitability Test)

ตรวจสอบความมตวตน

ยนยนและอนมตเป�ดบญชกบลกคา

ขอมลในใบคาขอฯ ตรงกบสาเนาบตรประชาชน

- โทรศพทยนยนการเป�ดบญชกบลกคา- จดกลมความเส�ยงความเหมาะสมในการลงทน กาหนดวงเงน อนมตวงเงน อนมตเป�ดบญช - จดเกบเอกสารเพ�อตรวจสอบภายหลง

ตนทนต�า มประสทธภาพ สะดวก ปลอดภย มมาตรฐานท�รดกม

ดวยวธอเลกทรอนกส  (e-KYC)

Online

สถาบนการเงนรวบรวมขอมลลกคา- เป�ดบญชผานชองทางอเลกทรอนกส เชน โทรศพทมอถอ หรอชองทางออนไลน (Online)- ลกคาไมตองเดนทางไปสาขาสถาบนการเงน

ตนทนดานคาใชจายและระยะเวลาดาเนนการ

WWW.PARLIAMENT.GO.TH/LIBRARY กลมงานบรการวชาการ 2 สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

e-KYC (Electronic Know Your Customer) นวตกรรมการช าระเงนทางอเลกทรอนกส: เมออตลกษณของบคคลกลายเปนรหสผาน

พมพธญญา ฆองเสนาะ

วทยากรปฏบตการ กลมงานบรการวชาการ 2 ส านกวชาการ

ทามกลางความกาวหนาอยางรวดเรวของเทคโนโลยในปจจบน การน าเทคโนโลยมาพฒนาหรอประยกตใชเพอใหเกดบรการสมยใหมทตอบโจทยความตองการหรอลดอปสรรคและภาระของกลมเปาหมายทงภาคประชาชน ภาคธรกจ และภาครฐไดรบความนยมเปนอยางยง โดยเฉพาะการน าเทคโนโลยมาใชในการพฒนาโครงสรางพนฐานการช าระเงนและบรการช าระเงนท เรยกวา Digital Payment ซ งเปนรปแบบการช าระเงน ทางอเลกทรอนกส โดยจากขอมลพบวาตงแตป 2553-2558 ปรมาณและมลคาของการช าระเงนของไทย ในรปแบบดงกลาวผานอปกรณอยางหนงอยางใด หรอผานทางเครอขาย (e-Payment) มแนวโนมเพมขน อยางตอเนอง (ธนาคารออมสน, 2559) และมความชดเจนเปนอยางมากในชวงป 2559-2561 ทพบวาการใช บรการการช าระเงนผานโทรศพทเคลอนทเตบโตเฉลยถงรอยละ 116 ตอป และภาพรวมในชวงปดงกลาว ปรมาณการใช Digital Payment เตบโตเพมขนรอยละ 83 ซงการเตบโตสวนใหญมาจากการใชอนเทอรเนต และโมไบล แบงกกง (Mobile Banking) โดยหนงในปจจยส าคญมาจากการขบเคลอนของหลายภาคสวนภายใตแผนยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานระบบการช าระเงนแบบอเลกทรอนกสแหงชาต (National e-Payment Master Plan) ซงเปนแผนของภาครฐทเรมขนในป 2558 มวตถประสงคเพอพฒนาระบบ การช าระเงนทางอเลกทรอนกสททนสมยไดมาตรฐานสากล มตนทนต า และสอดคลองกบการใชงานเทคโนโลยโดยเฉพาะอนเทอรเนต (ธนาคารแหงประเทศไทย, 2562 ; อนชต ศรรชนกร, 2562) โดยก าหนดให มการด าเนนโครงการส าคญ ไดแก 1. การบรการช าระเงนททนสมย สะดวก มตนทนต า คอโครงการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานการช าระเงนใหสามารถรองรบการโอนเงนระหวางธนาคารโดยใชหมายเลข หรอรหสใด ๆ (Any ID) เชน หมายเลขโทรศพทเคลอนท เลขประจ าตวประชาชน เลขทบญชธนาคาร ทก าหนด ในการระบผรบโอน หรอระบบพรอมเพย (PromptPay) 2. โครงการขยายการบตรอเลกทรอนกส เชน บตรเอทเอมและบตรเดบต 3. โครงการระบบภาษและเอกสารธรกรรมอเลกทรอนกส และ 4. โครงการ e-Payment ภาครฐ ทงนไดมการมอบหมายหนวยงานผรบผดชอบทเกยวของเรงด าเนนการตามแผนยทธศาสตรทก าหนด (“National e-Payment เปนระบบการช าระเงน”, ม.ป.ป.) ซงปจจบนไดมนวตกรรมระบบการช าระเงน ผานชองทางอเลกทรอนกสหรอ Digital payment รปแบบหนงทมตนทนต า มประสทธภาพ และตอบโจทย ความตองการของประชาชน เรยกวา “การท าความรจกลกคาดวยวธอเลกทรอนกส (Electronic Know Your Customer)” หรอ “e-KYC” กระบวนการในการท าความรจกลกคาดวยวธอเลกทรอนกส หรอ e-KYC เปนกระบวนการของสถาบนการเงนในการรจกลกคาผานชองทางอเลกทรอนกส นวตกรรมดงกลาวไดถกน ามาใชในการระบตวตน (Identification)

2

และพสจนตวตน (Verification) แทนการท าความรจกลกคาในระบบเดมหรอแบบพบเหนลกคาตอหนา (Know Your Customer: KYC) ทมขนตอนยงยาก e-KYC จงเปนแนวทางทถกน ามาใชเพอลดความยงยากของขนตอนการท าความรจกลกคาของสถาบนการเงนทตองการรวบรวมและประเมนขอมลตาง ๆ ของลกคากอนทสถาบนการเงนหรอผประกอบธรกจจะใหบรการ ซงจะตองรวบรวมขอมลสวนบคคลเพอใหรวา ลกคาเปนใคร โดยผานกระบวนการระบตวตนทตองมขอมลและเอกสารแสดงตนของลกคาทเพยงพอ และกระบวนการพสจนตวตนทสามารถตรวจสอบความถกตองของหลกฐานแสดงตนของลกคา ไดอยาง มประสทธผล (ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 7/2559, 2559, น. 48) โดยใชวธการรวบรวมขอมลลกคาผานใบค าขอเปดบญช และขอหลกฐานเปนส าเนาบตรประชาชน ส าเนาหนาสมดบญชธนาคาร และ Statement ทางการเงนยอนหลง นอกจากนยงใหลกคาท าแบบประเมนความเสยง (Suitability Test) โดยทกขนตอนท าเปนกระดาษ หลงจากนนสถาบนการเงนกจะน าเอกสารทไดรบมาตรวจสอบความมตวตนลกคา เชน การดวาขอมลในใบค าขอตรงกบส าเนาบตรประชาชน มการโทรศพทยนยนการเปดบญชกบลกคาหรอบคคลอางองตามขอมลทไดรบ มการประเมนความเหมาะสมในการลงทน การจดกลมความเสยง ก าหนดวงเงน และอนมตเปดบญช รวมถงจดเกบเอกสารการเปดบญชดงกลาวไว เพอการตรวจสอบในภายหลง สวนลกคากจะตองเดนทางไปแสดงตนกบเจาหนาทของสถาบนการเงน ซงทงหมดลวนเปนตนทนดานคาใชจาย และระยะเวลาทใชในการด าเนนการ (ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพย, 2561 ; กรมสรรพากร, 2562) การท าความรจกลกคาดวยวธอเลกทรอนกส หรอ e-KYC เปนเทคโนโลยทเขามาชวยในขนตอนด าเนนการท าความรจกลกคาใหม โดยทสถาบนการเงนไมพบหนาลกคา แตประสทธภาพและคณภาพเทยบเทาการความรจกแบบพบหนา ถกน ามาใชเพอใหสามารถบรการลกคาไดอยางเหมาะสม ปองกนการกระท าความผด และปกปองคมครองทรพยสนของลกคาหากเกดความผดพลาด เชน การใชตวตนปลอมหรอใชขอมลบคคลอนในการเปดบญช การซอขายแทนกน หรอการถกลกลอบใชบญชซอขาย การถกยกยอกเงนโดยเจาของบญช ไมทราบ การพสจนตวตนดวยวธการอเลกทรอนกสทใชกนทวไป เรมจากสถาบนการเงนหรอผใหบรการตองตรวจสอบตวตนทางกายภาพ (Physical) ของลกคากอน เชน การตรวจสอบบตรประชาชนกบบคคลจรง เมอไดขอมลตวตนลกคามาแลว จงสรางตวตนในโลกดจทล (Digital) ทสามารถอางองกนและกนได และออกสงทใชยนยนตวตน (Credential) เชน Username Password ใหตวตนในโลกดจทล (Digital) น ากลบมาใชยนยนวาตนเองเปนบคคลเดยวกบตวตนทางกายภาพ (Physical) ทสถาบนการเงนหรอผใหบรการไดเคยตรวจสอบตวตน (ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพย, 2561) ซงหนงในรปแบบการยนยนและพสจนตวตนของลกคาทถกน ามาใชในกระบวนการ e-KYC คอ การยนยนตวตนดวยชวภาพ (Biometrics) ซงเปนการยนยนและพสจนตวตนโดยใชขอมลทางชวภาพของแตละคนทมอยเฉพาะตว (Biometrics) เชน มานตา ใบหนา ลายนวมอ เสยงพด ดเอนเอ (DNA) เปนตน (กรมสรรพากร, 2562)

3

การยนยนตวตนดวยชวภาพ (Biometrics)

ภาพท 1 การยนยนตวตนดวยชวภาพ (Biometrics) ทมา: e-KYC คออะไร. โดย กรมสรรพากร, 2562, http://download.rd.go.th/fileadmin/ eMagazines/rd_feb_19/mobile/index.html#p=1

ตวอยางการพสจนตวตนดวยวธการทางอเลกทรอนกสแบบอยางงาย เชน เมอลกคาตองการเปดบญชกบสถาบนการเงน จงสงค าขอเปดบญชทกรอกขอมลตาง ๆ และแบบหลกฐานส าเนาบตรประชาชนใหสถาบนการเงน ตอมาสถาบนการเงนตรวจสอบวาลกคาเปนใคร โดยอางองจากในใบค าขอเปดบญชกบขอมลจากบตรประชาชน เมอสถาบนการเงนตรวจสอบตวตนจนมนใจแลววาลกคาหรอผมาสมครใชบรการกบขอมลทมในหลกฐาน เปนคนเดยวกนแลว จงออก Username และ Password ใหลกคาใชในการท าธรกรรมในระบบดจทล (Digital) ซงท าใหสถาบนการเงนสามารถอางองไปยงตวตนของลกคานนได เมอลกคา เขาท าธรกรรมออนไลนดวย Username และ Password ดงกลาว สถาบนการเงนจงรวาผใช Username และ Password ในระบบดจทล เปนผใดในทางกายภาพ (ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพย, 2561)

ภาพท 2 การยนยนและการพสจนตวตน (KCY และ e-KCY) ทมา: การปฏรปกฎเกณฑการก ากบดแลสถาบนการเงน. โดย ธนาคารแหงประเทศไทย, 2561, https://www.bot.or.th/Thai/ConsumerInfo/Documents/RG_20Nov2018.pdf

4

ตวอยางเครองมอในการสรางตวตนและการยนยนตวตนในระบบดจทล (Digital) ของประเทศตาง ๆ ปจจบนในหลายประเทศไดมนวตกรรมหรอเครองมอในการสรางตวตนและการยนยนตวตนในระบบดจทล (Digital) ทมขนตอนทงายขนและลดความยงยากลง ยกตวอยาง เชน ประเทศอนเดย เนองจากประเทศอนเดยมจ านวนประชากรมากกวาหนงพนลานคน ท าใหเกดปญหาการระบตวตนของประชากร สงผลใหเงนอดหนนจากรฐส าหรบคนยากจนไมสามารถไปถงผทควรไดรบ และการเขาถงบรการ ทส าคญ ๆ เชน สถาบนการเงนกเปนไปไดยาก ในป 2551 รฐบาลอนเดยจงจดตงหนวยงาน Unique Identification Authority of India (UIDA) เพอแกไขปญหา ซง UIDA ไดออกแบบการระบตวตนและ การจดเกบขอมล โดยรวมกบหนวยงานอน ๆ ด าเนนการขนทะเบยนและจดเกบขอมลประชากร ไดแก ชอ-นามสกล อาย เพศ ทอย ลายนวมอ และมานตา เพอระบตวตน ซงทกคนทมาลงทะเบยนจะไดรบบตรทมชอวา Aadhaar ทมหมายเลขประจ าตว 12 หลก โดยมการจดเกบขอมลทประชาชนลงทะเบยนไวในฐานขอมลกลาง (Centralized Model) และมหนวยงานของรฐเปนผดแล บตร Aadhaar ชวยใหการระบตวตนของคนอนเดยท าไดงายและรวดเรวมากยงขน คนอนเดยไมตองเตรยมเอกสารซ าในการตดตอขอใชบรการ แตเปลยนเปนการระบตวตนผานวธการทางอเลกทรอนกสแทน บตร Aadhaar สามารถใชประโยชนในการเขาถงสวสดการจากรฐ สถาบนการเงน เชน การเปดบญชธนาคาร การใช Micro ATM การท าใบขบข หรอลงทะเบยนโทรศพทมอถอ ซงชวยใหประชาชนสามารถเขาถงระบบสาธารณปโภคไดงายขน ประเทศสงคโปร รฐบาลสงคโปรมแนวคดในการผลกดนการพสจนและยนยนตวตนใหเขาสรปแบบดจทล โดยพฒนาระบบ MyInfo ซงเปนระบบทสามารถแบงปนขอมลระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน ท าใหประชาชน ทตองใชบรการไมตองกรอกขอมลซ า ชวยลดความผดพลาดในการกรอกขอมลลงในแบบฟอรม และไมตองยนหลกฐานจรง แตใชการแบงปนขอมลจากฐานขอมลกลางแทน ขอมลในฐานขอมลระบบ MyInfo ไดแก ขอมล สวนบคคลตาง ๆ เชน ชอ-นามสกล เลขทบตรประชาชน เบอรโทรศพทมอถอ อเมล (e-mail) ทอย ขอมลรายได ขอมลการศกษาและการท างาน ขอมลครอบครว ไปจนถงการครอบครองยานพาหนะ ปจจบนมหนวยงานภาครฐจ านวน 38 หนวยงานเชอมตอกบ MyInfo เชน การสมคร Public Housing Flats หรอ Baby Bonus Scheme และยงมธนาคารหลายแหงใหลกคาใชขอมลจาก MyInfo เปดบญชธนาคารโดยไมตองกรอกแบบฟอรมหรอแสดงหลกฐาน ประเทศองกฤษ รฐบาลองกฤษไดพฒนาระบบการพสจนตวตนทชวยลดความซ าซอน และสรางความรวดเรวในการใชบรการในรปแบบออนไลน (Online) โดยการใหหนวยงาน Government Digital Service จดท าระบบการพสจนตวตนทมชอวา GOV.UK. Verify เมอมผตองการใชบรการภาครฐทางออนไลน บคคลผนนตองไปพสจนตวตนและสรางตวตนดจทลกบผใหบรการยนยนตวตน หรอ Identity Providers ทมจ านวน 7 ราย ทไดรบ ความเหนชอบจากรฐกอน โดย Identity Providers ทไดรบเลอกจะขอขอมลจากผทตองการใชบรการ

5

และท าการตรวจสอบกบแหลงขอมลทนาเชอถอ โดยกระบวนการพสจนตวตนจะใชเวลา 5-15 นาทเทานน หลงจากนนผใชบรการกจะสามารถใชตวตนดจทลเขาใชบรการภาครฐในครงตอ ๆ ไปโดยไมตองพสจนตวตนอก ปจจบนมบรการภาครฐจ านวน 18 บรการทสามารถใชการพสจนตวตนผาน GOV.UK. Verify ได เชน การตรวจสอบภาษเงนได การตรวจสอบสวสดการของรฐ ขอมลใบขบข เปนตน ซงมผผานการพสจนตวตนดวยระบบดงกลาวแลวจ านวนกวา 2.8 ลานคน ทงนระบบ GOV.UK. Verify เปนระบบการพสจนตวตนทไดมาตรฐานของรฐและมาตรฐานสากลในเรองความปลอดภยและการคมครองขอมลของผใชบรการ ประเทศไทย ในป 2561 รฐบาลไทยไดพฒนาระบบทใชในการพสจนและยนยนตวตนผานทางระบบอเลกทรอนกส คอ ระบบพสจนและยนยนตวตนทางดจทล หรอ ระบบ Digital ID โดยระบบ Digital ID เปนโครงสรางพนฐานของประเทศทเชอมตอการยนยนตวตนจากทกภาคสวน มกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม และกระทรวงการคลงเปนหนวยงานรบผดชอบในการพฒนาระบบดงกลาว ระบบ Digital ID จะรองรบการยนยนตวตนของบคคลธรรมดาและนตบคคลในรปแบบอเลกทรอนกสในการรบบรการตาง ๆ ของรฐและเอกชน โดยอางองจากแหลงขอมลทนาเชอถอ เชน กรมการปกครอง ระบบ Digital ID ถอเปนโครงสรางพนฐานส าคญทชวยอ านวยความสะดวกในยคดจทลและประเทศไทย 4.0 มความรวดเรวมนคงปลอดภย และมความนาเชอถอในระดบสากล เนองจากมการก าหนดมาตรฐานในการยนยนตวตน โดยอางองมาตรฐานจากตางประเทศ คอ Digital Identity Guidelines ของ National Institution of Standards and Technology (NIST) ของสหรฐอเมรกา โดยระบบ Digital ID จะชวยใหการท า e-KYC ของผประกอบธรกจงายยงขน โดยผประกอบธรกจสามารถพฒนาระบบของตนเองแลวเชอมโยงกบระบบ Digital ID เพอใชบรการได โดยมคาใชจายตามทก าหนด (ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพย, 2561) กระบวนการลงทะเบยน การพสจนและยนยนตวตนดวยระบบ Digital ID

ภาพท 3 กระบวนการลงทะเบยน การพสจนและยนยนตวตนดวยระบบ Digital ID ทมา: แนวปฏบตในการน าเทคโนโลยมาใชในการท าความรจกลกคา โดย ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย, 2561, https://capital.sec.or.th/webapp/phs/upload/phs1540966630 hearing_45_2561_s01.pdf

6

ตาราง ค าอธบายกระบวนการลงทะเบยน การพสจนและยนยนตวตนลกคาดวยระบบ Digital ID

กระบวนการลงทะเบยน การพสจนและยนยนตวตนลกคาดวยระบบ Digital ID ดานซายของรปภาพ: กระบวนการลงทะเบยน และการพสจนตวตน

ดานขวาของรปภาพ: แสดงกระบวนการยนยนตวตน ทเกดขนเมอผใชบรการตองการเขาใชบรการ หรอท าธรกรรมกบ RP

1. ผสมครใชบรการลงทะเบยนเปนผใชบรการของ IdP ซง IdP จะพสจนตวตนของผสมครใชบรการ ตามระดบความนาเชอถอของ (คณลกษณะทก าหนด) โดยอาจตรวจสอบขอมลกบผใหขอมลทนาเชอถอ (AS)

ผใชบรการขอเขาใชบรการหรอท าธรกรรมออนไลน กบ RP โดยใช Digital ID ทมระดบความนาเชอถอ ของ Identity และระดบความนาเชอถอของสงทใชยนยนตวตนตรงตามความตองการของ RP

2. หากการพสจนตวตนส าเรจ IdP จะสรางหรอลงทะเบยนสงทใชยนยนตวตน และสรางสงทใชรบรองตวตน ซงเปนขอมลเชอมโยงสงทใชยนยนตวตนกบ Identity ของผใชบรการ

ผใชบรการยนยนตวตนวาเปนเจาของ Identity ทกลาวอางจรง โดยพสจนให IdP เหนวาตนครอบครองสงทใชยนยนตวตนตามเกณฑวธท IdP ก าหนด

3. ผสมครใชบรการเปลยนสถานะเปนผใชบรการ โดย IdP จะเกบรกษาสงทใชรบรองตวตน สถานะของสงทใชรบรองตวตน และขอมลทผใชบรการ ใชลงทะเบยนตลอดอายการใชงานของสงทใชรบรองตวตน สวนผใชบรการเกบรกษาสงทใชยนยนตวตน

3. IdP ตรวจสอบความถกตองและสถานะของสงทใชยนยนตวตนและสงทใชรบรองตวตน แลวสงผล การยนยนตวตนใหกบ RP ซง RP สามารถใชขอมล ทอยในผลการยนยนตวตนนพจารณาสทธตาง ๆ ของผใชบรการ 4. RP ท าการเชอมตอกบผใชบรการ

ทมา : “กระบวนการลงทะเบยน การพสจนและยนยนตวตนลกคาดวยระบบ Digital ID” โดย ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย, 2561 ,https://capital.sec.or.th/ webapp/phs/upload/phs1540966630hearing_45_2561_s01.pdf

ส าหรบธนาคารแหงประเทศไทย ซงเปนหนวยงานภาครฐทมบทบาทหนาทในการจดตงหรอสนบสนนพฒนาระบบการช าระเงน (ธนาคารแหงประเทศไทย, ม.ป.ป) ไดมการสนบสนนและสงเสรมใหสถาบนการเงนสามารถใหบรการลกคาดวยนวตกรรมทางการเงนรปแบบตาง ๆ ไดอยางมประสทธผลภายใตกรอบบรหารความเสยงทเหมาะสม เพอใหตอบสนองความตองการของผใชบรการ จงไดมการปรบปรงหลกเกณฑวาดวยการรบฝากเงนหรอการรบเงนจากประชาชนส าหรบการใหบรการผานชองทางอเลกทรอนกสใหมความชดเจนขน ตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 7/2559 เรอง หลกเกณฑการรบฝากเงนจากประชาชน ซงเปดโอกาสใหสถาบนการเงนตามกฎหมายสามารถเปดบญชรบฝากเงนหรอการรบเงนจากประชาชนผานชองทางอเลกทรอนกส โดยอนญาตเฉพาะลกคาทเปนบคคลธรรมดา ทงนการเปดโอกาสใหสถาบนการเงนตามกฎหมายสามารถเปดบญชรบฝากเงนหรอการรบเงนจากประชาชนผานชองทางอเลกทรอนกสซงโดยปกตจะมความเสยงสงมากกวาการเปดบญชแบบพบเหนลกคาตอหนา ธนาคารแหงประเทศไทยจงก าหนดใหสถาบน

7

การเงนตองมกระบวนการรจกลกคาผานชองทางอเลกทรอนกส (Electronic Know Your Customer) หรอ e-KYC ทมมาตรฐานการระบและพสจนตวตนเทยบเทากบกรณการพบเหนตอหนาและมกระบวนการทเขมขน เชน การตดตามความเคลอนไหวและการปรบปรงขอมลลกคาใหเปนปจจบนทเขมขนกวาการด าเนนการตามปกต และการบรหารความเสยงดานเทคโนโลยทอาจกระทบตอความนาเชอถอและเสถยรภาพของสถาบนการเงน ทงน การเปดบญชรบฝากเงนหรอการรบเงนจากประชาชนผานชองทางอเลกทรอนกสสถาบนการเงนจะตองขออนญาตตอธนาคารแหงประเทศไทย โดยการระบตวตนของผใชบรการสถาบนการเงนตองจดใหมอปกรณอเลกทรอนกส ไดแก Video Conference ทเจาหนาทของสถาบนการเงนสามารถสมภาษณและสงเกตพฤตกรรมของลกคาในขณะนนได (Real time) โดยมคณภาพของภาพและเสยงทชดเจนเพอใหมนใจวาเปนลกคาทตองการมาเปดบญชรายนนจรง และหากสถาบนการเงนตองการใชวธการหรอเทคโนโลยอนทดแทนนอกเหนอวธ Video Conference ใหสถาบนการเงนขออนญาตตอธนาคารแหงประเทศไทย สวนการพสจนตวตนในการเปดบญชผานชองทางอเลกทรอนกสโดยเครองมอของลกคา เชน เครองคอมพวเตอร โทรศพทเคลอนท และโปรแกรมระบบงาน (Application) ทสถาบนการเงนไดจดเตรยมไว สถาบนการเงนตองใชระบบการตรวจสอบสถานะของขอมลและบตรประจ าตวประชาชนของลกคาทเปนปจจบน ประกอบกบระบบการตรวจสอบลายนวมอของลกคาเปนอยางนอย หากตองการใชเทคโนโลยอนนอกจาก ทระบใหขออนญาตธนาคารแหงประเทศไทยเปนรายกรณ (“ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 7/2559”, 2561, น.46-53 ; สมาคมบรษทหลกทรพยไทย, 2560)

กระบวนการในการบรหารจดการความเสยง การท าความรจกลกคาดวยวธอเลกทรอนกสในขนตอนรบลกคาใหม หรอ e-KYC โดยทสถาบนการเงนไมพบหนาลกคา โดยปกตจะมความเสยงมากกวาการท าความรจกลกคาแบบพบหนา (Know Your Customer) รวมถงประเดนความเสยงทางดานเทคโนโลยด ดงนน สถาบนการเงนเองจะตองมกระบวนการ ในการบรหารจดการความเสยงในดานทอาจเกดขนอยางรดกม ไดแก (“Electronic Know Your Customer (e-KYC)”), 2560) 1. ดานคณภาพของอปกรณ เครองมอทน ามาใช 2. ทกษะและความช านาญของบคลากร 3. วธการขนตอนการเกบและตรวจสอบขอมลการแสดงตน 4. ความถกตองแทจรงของเอกสารแสดงตนตามทก าหนด 5. ตรวจความถกตองวาลกคาเปนบคคลเดยวกบในเอกสารแสดงตนหรอไม 6. ใหลกคายนยนตนระหวางการเกบขอมล ดานการรกษาความปลอดภยของขอมลซงตองรดกม เพยงพอ และการเกบรกษาขอมลลกคาซงตองเปนไปตามทหนวยงานก ากบดแลก าหนด

8

บทสรปและความเหนของผศกษา เมอปจจบนทเทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรว ประกอบกบกระแสของโลกอนเทอรเนตและพฤตกรรมของผบรโภคในการท าธรกรรมทางการเงนเปลยนแปลงไป จงสงผลท าใหนวตกรรมทางการเงนในรปแบบการช าระเงนทางอเลกทรอนกส (Digital Payment) ทเรยกวา “การท าความรจกลกคาดวยวธการทางอเลกทรอนกส (Electronic Know Your Customer)” หรอ “e-KYC” เขามามบทบาทและแทนทการท าความรจกลกคาแบบเดมหรอแบบพบเหนลกคาตอหนา (Know Your Customer) เพมมากขน เพราะสามารถลดอปสรรคและอ านวยความสะดวกตอการใชและการใหบรการทางการเงนของผบรโภคและสถาบนการเงน การท าความรจกลกคาดวยวธทางอเลกทรอนกส (Electronic Know Your Customer) หรอ e-KYC เปนกระบวนการของสถาบนการเงนในการน าเทคโลยเขามาชวยในขนตอนการท าความรจกลกคาใหม โดยสถาบนการเงนไมพบหนาลกคา แตประสทธภาพและคณภาพมความเทยบเทาการท าความรจกแบบพบหนาเนองจากสามารถรบรองไดวาลกคาเปนบคคลทท าธรกรรมทางการเงนจรง โดยหนงในการพสจนและยนยนตวตนของลกคาทถกน ามาใชคอ การยนยนตวตนดวยขอมลทางชวภาพ (Biometrics) ของแตคนทมอยเฉพาะตว เชน มานตา ใบหนา ลายนวมอ เสยงพด ดเอนเอ (DNA) เปนตน e-KYC จงเปนระบบทชวยปองกนการกระท าความผด และปกปองคมครองทรพยสนของประชาชนหากเกดความผดพลาด ทงกรณการใชตวตนปลอมหรอใชขอมลบคคลลอนในการท าธรกรรมทางการเงน ทงน ในตางประเทศ เชน ประเทศอนเดย ประเทศสงคโปร และประเทศองกฤษ ไดมการน าระบบ e-KYC มาใชในการพสจนและยนยนตวตนของบคคล เพอใหประประชาชนสามารถเขาถงบรการทส าคญ ๆ เชน การรบสวสดการจากภาครฐ การเขาถงระบบสารธารณปโภคและสถาบนการเงน การตรวจสอบภาษ การท าใบขบข เปนตน ส าหรบประเทศไทย ธนาคารแหงประเทศไทยไดอนญาตใหสถาบนการเงนตามกฎหมายสามารถเปดบญชรบฝากเงนจากประชาชนผานชองทางอเลกทรอนกส แตตองมกระบวนการในการท า ความรจกลกคาทงการระบและพสจนตวตนท มมาตรฐานเทยบเทาการพบเหนลกคาตอหนา และตองมกระบวนการบรหารความเสยงทมประสทธภาพ แมวาระบบ e-KYC จะเปนการน าเทคโนโลยเขามาใชในการใหบรการทางการเงนทสงผลประโยชน ตอเศรษฐกจโดยรวม แตระบบดงกลาวโดยปกตจะมความเสยงสงมากกวาการท าความรจกแบบพบหนา และในประเทศไทยระบบ e-KYC ยงถอวาอยในระยะเรมตน ดงนนประชาชนหรอผบรโภคจงควรศกษา หาความรเพมเตมและใชความระมดระวงในการใชระบบดงกลาวเพอไมใหความผดพลาด สวนสถาบนการเงนจะตองมกระบวนการในการบรหารจดการความเสยงในดานตาง ๆ ของระบบทอาจสงผลกระทบตอความนาเชอถอ และเสถยรภาพของสถาบน ทงดานเครองมอ อปกรณ ทกษะและความช านาญของบคลากร การเกบรกษา ความปลอดภยของขอมลจะตองมความรดกมอยางเพยงพอและเปนไปตามทหนวยงานก ากบดแลก าหนด และควรรวมมอกบภาครฐในเรองการแลกเปลยนความรความกาวหนาของเทคโนโลยดวย เพอใหทนตอสถานการณและการเปลยนแปลงพฤตกรรมของประชาชนทเกดขนอยางรวดเรวในอนาคต

9

บรรณานกรม

กรมสรรพากร. (2562). e-KYC คออะไร. สบคน 1 พฤษภาคม 2562 จาก http://download.rd.go.th/ fileadmin/eMagazines/rd_feb_19/mobile/index.html#p=1 ธนาคารแหงประเทศไทย. (ม.ป.ป). บทบาทหนาท ธปท. สบคน 20 เมษายน 2562 จาก

https://www.bot.or.th/Thai/AboutBOT/RolesAndHistory/Pages/RolesAndResponsibility.aspx _______. (2561).การปฏรปกฎเกณฑการก ากบดแลสถาบน. สบคน 20 เมษายน 2562 จาก

https://www.bot.or.th/Thai/ConsumerInfo/Documents/RG_20Nov2018.pdf _______. (2562). แผนกลยทธระบบการช าระเงน ฉบบท 4 (พ.ศ. 2562-2564). สบคน 20 เมษายน 2562

จาก https://www.bot.or.th/Thai/PaymentSystems/PolicyPS/Documents/ PaymentRoadmap_2564.pdf?fbclid=IwAR2HAYRRcAWGf1nu6OuMfaUx_ZBIY46uzp3IVD

wWh7qwNU4YzAIb91B-L8 ธนาคารออมสน. (2559). สถาบนการเงนในยคดจตอล. สบคน 3 เมษายน 2562 จาก

https://www.gsb.or.th/getattachment/8d7a5d95-b808-49b4- a8717f985f1f7d38/ 2IN_hotissue_Digital_bank_detail.aspx

National e-Payment เปนระบบการช าระเงนแบบอเลกทรอนกส. (ม.ป.ป). สบคน 20 เมษายน 2562 จาก http://www.epayment.go.th/home/app/ “ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 7/2559 เรอง หลกเกณฑการรบฝากเงนหรอการรบฝากเงนจาก

ประชาชน” (2 สงหาคม 2559). ราชกจจานเบกษา, เลม 133 ตอนพเศษ 170 ง, น. 46-53. สมาคมบรษทหลกทรพยไทย. (2560). Electronic Know Your Customer (e-KYC) กบการชวยลดความ

ยงยากจาก KYC ในปจจบน สบคน 7 เมษายน 2562 จาก http://www.asco.or.th/uploads/ upfiles/files/ASCO%20article_e-KYC_summary_ed3.pdf ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (2561). แนวปฏบตในการน าเทคโนโลยมาใช

ในการท าความรจกลกคา. สบคน 7 เมษายน 2562 จาก https://capital.sec.or.th/webapp/phs/upload/phs1540966630hearing_45_2561_s01.pdf

อนชต ศรรชนกร. (2562). National e-Payment: พลกโฉมประเทศไทย สการใช digital payment. สบคน 3 เมษายน 2562 จาก https://www.bot.or.th/Thai/ResearchAndPublications/DocLib_/

Article_24Jan2019.pdf Electronic Know Your Customer (e-KYC) กบการชวยลดความยงยากจาก KYC ในปจจบน. (2560) สบคน 20 เมษายน 2562 จาก https://www.ryt9.com/s/prg/2680631