D I S P U T A T I O :

AN A T O M I C ADo

C E R E B R O.JguanLa

Divinå AfFulgente Gratia,p k a: s r de

Experlenttßiwo (ff Excellentißimo Viro^

M. JOHANNEFRANCR. Anat. &Botan: Prof.publ. Sc

p. t. Decano, praeceptore Sc fautore fuoomni obfervantiae cultu pro-

fequendo:In Regia Upfalienfium Academiå,

Publice ventiUndampropsnitIOH ANNES IOHANNIS

Norcopenfir*.InAuditor io veteri ad diem ij. Junij.

UP SAU iE»Impriiaebat Eschillus Matthi«, Typog.Acad«

AN NOM, DC. XXXV:

y»

NOBILISS. REFERENDIS,Confultß Viris-, Fratribu* Gerank ac

D O M 1 N I S , f

Dn_. PETRO M A TTHI i£\©r«&t>/de & 9Ct?t,>/

Amplillimo,M IOHANNI MATTHT/FGotho SeniorijPrspolIco ac pailori Nor-co pe n fium meriti fs imo » Item?Dia'ce feos Lin-copenfis confifloriali dignifs.parenti fuo hlialireverentiå perpettuim honorando.

M i OHANNi MATTH?vEGotho Juniori, S. R.M. Eledtae Sveco-rum-Regina? pneceptori digniffimo, Ejusq;M- Concionatori aulico primario»

Dn. C A N U T O M A T T HI JE, Pro.vinciarum quarundam in Smolan-

dia Arendatori <eqaiffimo> JDn. ANDREA MATTH ^Ci¬

vitatis Norcopenfis Confuliconfultiflimo*

*D*f])uUtionem hane Änatomkam de Cerebro propoßtam, in de*bitx ahfervanti<t fignum ccrtiflimam fut ulteriu<s jpempromovendii confecrat dedicat.

Humiliter få officiose. t Johannes ioh, Norcop»

Patruo &.fautori fuömagno»re~verenter &officiofécolendo^

DE CEREBROTHESI5

I.crebrum quafl ccreum amollitie&fimulacrorum reeeptione didiumeft: Graeci iyxtyafav vocant ä locofivefituj QyodwTjK^A^ conti,neatur. II.Definitio cerebri duplex dari

poteft,pro dupliciejusconfideration^jj. Priorftru-éfcurse five compofitionis; Altera officij & ufusra-tionem contineo» Hl-

Prout ccrebruit) confideramus ratione ftruflu-rae,ita defi»iiri poteihCerebrum eßmembrum dtßimulare genitum é propria carne ^ membranafglandulisvenus Qfarterijs>äpropridgeneratricc->gritidgenera*tionis[piritu* antmalta. IV.

Äb officio ejus nobili talem exFernelio definiti-onem ponirnus: Ctrelrum eß humanamentisArx&détntciliU) cogitationii rationvscfc fcdcs, motu4 omnvicfofcnfm fons Cf origo. V.

Subftantiacerebri eftmedullaris,fpermatica,*A z Alba

t!ba&mollis,ex puriflima & fpirituofa feminis por-tione genita; fibi tamen propria, qualem in reliquocorpore nullam reperier\*

VI.Mollis & humida efi: z. Propier Mehrum ßve

tmaginUm faciltorem impreßfone» cfl enim imagina*tknis feies. 2. Ne mollesfå flexiles nervös fudgra*<vitate få duritie ladaU Non tam en ita m oilis ejusjfubflantiaeftjUt diffluat 5 Habet enim confiften-tiam mediocrem, ut imagines fibximprelTas diutiusretinere ac confervare poffio: Nametiam memo,riae fedcs cerebrum effe debebaO.

VII.Alba eft cerebrimeduila_.: z. Rationematerias

quid tflfpcrmatica1». 2. Ratknefiaés,ui fpedes ani*Wales exfe procrearet limpidißimos få lt/cidißimos,nen obfcuros få tenebricofos, quales funt mzUncbdi-eoruwu» VIII.

Temperamentum cerebriefi fr igidum &hu*rnidum> unde Hippocrati fedes frigidi& glutinofidicitu r: Per frigiditatem fpiritum vitalem attem-perat> infuper caufa eft ne cerebrum facile inflam-metur ex afliduomotu,motibus neryorum & fpiri-tuum, e pafGonibus fenfuum. Nam nimia cerebricaliditas, & menti & fornno ,reliquisq; fundlioni-bus animalibus vehementer incommodat, ut in de-lkis;.maniacis>& phreneticis appareU. ix.Hic

Humiditatis beneficio cerebrum non ficeatuf?licet afiiduo motumoveatur;Praetereaperhumici-tatem bonam figuram affequitur ,ut ait Avtcenna,ISUmhumidurn facile figuram admittit- Qui ce¬rebrum plus iufio habent humidum, illi faepiffimetufli>falivae copia & crebris catarrhis infeftantur.

Figura cerebri efl fubrotunda,&omni expar-te interionscalvariaefuperficienijå qua continetur?concinne exprimit. XI.

Superficies ejus exteriör varias habet circumVolutioaes>3n£Vaftus5feugyros örbiculares>inteffi-norum tenuiurn rncdo contortos: i. Le>it*tis gra-tid ; Ntitn [icerebrufuperimfaftum ejfet folidum^continuum compallum y uticp juofondert cerebri Den-tricuhs interiores comprimeret. 2. Adfaciliorem ce¬rebri motu; iEfl enim cerebrum inträ calvaria inju-gi &conttnuomotufå bujm motu*gr&tiå(qui tornennaturalis nan voluntarimJmiri iäi anfraSmpracipucfaUi ejje videntur ,ut eo mtlim cerebrum diUtart accontrahi poßit* In dilatationeproJpiritm animalisge¬neratione aerempernares^fpiriwm\vitatem ex rni-rabili flcxu l§arterijs carottdibm baurit. Injfyflolefi-vc compreßione^fpiritum mimalem in cavitatibmfi-%>tin ventriculis cerebri generatu >pernetUQStanqua

€Males infe.njuum organ* (J vnivtrfum corpus effUtt¬elit. 5. Ad commodiorem cerehr i mtritionem (ß ir¬rtgationem ; utJcilicet vafa cercbro nutriendo dkataymeiiante tenuimembrand>per hos mxandros tutimdußribuantur>nec a cerehri aßiduo motu rumpantun

XII.

Magnitudo ejus fat infignis eft; nam homointeromnia animalia., pro proportione fui corporis ,pJu-rimum cerebri habet, ita at unicum hominis ce-rebrum,duobus boum cerebris grandiusfic.Tantaejus eft moles?ait Bauhinus, ut librarum 4.,& etiamf* pondus aequeo. XIII

Quoad numerum eft unicum & continuu cor¬pus y divifum fecundum fuperiorem partem inantc-rius & pofterius > De qua divifione infra plenius a-

1

gendumeft. XIV.Situm efteerebrumin altiflima capitis parte

tanquamin arce munitiffima, duabus membranistenui & crafså, tutelae gratia, proxime cin&um-».Sed quo magis ab extrinfecis irruentibpiniuriis fö¬ret tutum&innoxium; oflibus undiquaq; iilud quafiproprijs fepimentis natura ob maiorem tutelam ob-yallavit, raris tarnen non denfis,ad tenuium exere-mentorum tranfpirationemu.XV.

Offeum autem faftum eft cerebri domicilium>\

non carnofum>ne nimis excalefteretj cum ad genc-ratio-

rationem fpiritu" animalis > ad obeundü fundienesprincipes non oporceat cerebrumefle calidum-».

XVI.Non autem exiftimandum efi: cercbru furfum

Jocatum effe propcer oculos, cum fit pars corporisprincipaliffima?facultatüprincipum&c minus prin-cipum fedes primaria; potius oculos propter cere-brumfurfum locatos effe fentimur' : namillicere-bro famulanrur&: inferviunt, & ejusfolius gratiacum rcliquisfcnforiis conftrudi funC?»

XVIbQuia vero fenfus externi>in capitis Regia Sc rä-

tionis confpedu funt circumjedi in ufum & famu-litium cerebr^velut animaefatfllites&internuncij;Rede nos håciu parte åcommuni Anatomicorußlfententiå, feceflionem feciffeaibitramur.

XVIII.Caeterüm cerebrumdividituriq partem Ante¬

riorem &c pofteriorem; Anterior propter magnitu-diriem totius nomen retinet, & proprie cerebrumappellatur: Pofterior ob parvitatem , cerebellumvocatur,&;a fe invicem craffioris membranaeinter-ventu feparantur. Verum haec feparatio in fuperio-re tantum cerebrifede confpicitur, & in inferioremedia ejus parte, cerebrucn cerebello iterum fitcontinuumnec ullaparte diyifum videtur.

ip. Ce«

XIX*Cerebrum-*anterius rurfus mediante crafså

meninge fecundum longitudinem, in duas partesssquales,in dextram atq; finiftram dividicur,quo perhane divifionem finus, vafa venularum & arterio-larum, cerebri nutriendi&: viyifieandi gratiå ferripoffent. XX.

Haec in genere de cerebro afferre voluimus,fnferius de cerebellofuoloco aduri,ubi prius in-teriores cerebri partes minutiores, accuratius £Ve-rimus perfeqvuti. Nam ficut diviniflimum hocfhémbrumjdiverfarum fundionum motricum,fen-fificarum 3c prineipum opifex eft, ita partium di-verfi generis flruduråmirabiliter eß efFormatuoij.

XXLSub cerebripraedidis maeandrisfive anfradi-

busubi rurfus fit continuü? ftatim fe offert quaedamcerebi pars fuperiore magis compada,alba8cdura>quam ob duritiem Anatomici callofum corpus no-minant > quod reliqvis cerebri partibus durius ex-iflat. Hujus interventu dextrapars cerebri fini-ftrae continuatur> fulcitquoq; ac fuflinetTefiudLnem five Fornicem ne collabatur.

XXII.

Corporicallofo fubjacent duae oblong# cavi-tates?quas yentriculos anteriores fiyefupcriores ap-

pel-

pellant; Figuram Lunas falcatas five auriculae huma-nas asmulantur> numero gemini funt, magnitudineampliflimi, intuslcves & aqueo humore quodainoblid.

^ XXIII.Abimahorumventriculorum fede, duopro-ceffus feu tuberculamamroarumpapiilisfimilia,te-nui membranå veftita demittuntur, & ad naiiumofTacribriformiafcruntu^quasvcrum&Iegittiroumodoratus organon efle creduntur: per haec & aer&odorumlpeciesad cerebrum tranfmittuntur.

XXIV.Ufas ventriculorum eft : i. Ut fint cxcrcmcn~

torum crafferum cerebri^nec non aerts infpirati recept*•cuU2. Spirituum animahum incboatorum Erga-ßtria-*: NamJpirituo vitalis ex corde per artertas cm*redttiasfurfum delatu*,in hifce venticulis elaloratur9(ff in fpiritum animalcm a vi ccrelti infttd 0® cor,ge*nita cont>ertitur. 3. Imaginationis ßve Jenfut com¬munisfedcs. XXV.

Hos duos ventriculos, membrana quardamtenuis å tenui meninge orta dilcludit & feparat*quae ob pelluciditacem, feptum lucidum, fpeculurnlucidum & lapis lpecularis dicitur.

XXVI.Sequiturfornixfive Camarion,id cfl, corpus

cameras modo extruöü, rertio ventriculo fuperllra-tu occorporicallofofubjcitum« B Cum

XXVIT.Cumflbftantia corporis caüofi convenit: Fi-

jjüram habet triangulärem duobus columnis fivccruribusinaequalibus corrfrantem, quorum duö po-fteriora tertium ventriculum refpiciunt, tertium adventriculos cerebri anteriores pertingit, Ufus hu-jus corporis talis tfleperhibetur qualis fornicuminaédificijs nain forisgibbum 8c intus cavum eft., on¬de etiam fornix 8c Teftudo nuncupatur. Cerebriampliffimam molem Atlantis inftar fuftentat, nepondere fuo tertium ventriculum comprimat •Nan* v entriculis cerebri collifis^ compreffis vel vubneratis, illico animal collabb motu fenfuq; privari*aut prorfus interirc., experientia compertum cfl.

XXVIII.

Rupta per medium fornice vcl fulcro ejus an¬teriore divulfo Plexus quidam Coroides feu reti-eularis di&us, ex venulis 8c arteriolis tenuifllmisvarié&: perplexe retis in modum contextus, tenu-iffima membranå fuffultus, occurrit; in quofpiritusanimales magis attemiantur &praeparantur.

XXIX.Cruribiis binis fornicis verfus pofleriora di-

ftradlis^ fub camario Iive ccneamerato corpore ter-tftié ventriculus qui& rnedius Galer;o dicitun fituseiti Oritut ex concurfu priorum yentnculorum

quo-

quorum communis cavitas eft. Meatus duos ob -tinet, q lorum prior antrorfum &C redfcå deorfum a Jglandulam pituitariam fertur. Alter pofterioc( quem etiam foramen Ano fitnile vocant ) rc-trorfurnfub natibus ad quarcum ventriculum, utadeum fpiritus animales deferantur , tendit. Hunaventriculum volunt effe rationis federn > Sc fpiri-tuum animaliumperfediffimeelaboratarum offici-narru. XXX.

Ad hajus meatuspoftremi exortum glandulaqu£damfubftantiaduriufcul3,fublütea,tenuimem.brana obdu&a appoilta cfbcono five nucleopioifimilis, unde plerifq; conarium, pinealis,alijs pcniscerebri dicitur: Quas reliquarurn glandujatujn in-ftar, venularü Sc arteriarum per cerebrum latarumdiftributioni praeeft. XXXI.

Hulc conario å tergo quatvor rotundas emi-nentias ejufdem cumccrebro fujbftantiae adjacent,quarum duae fuperiores å forma,-glutra clünesfeunates; Inferiores dux nacibus fubje&ae, pb glandu¬lär« proximam, teftes appellantur. Ali] Anum Scvulvam addunt: Eft autem anus nihil aliud quamforamen illud alterum quod fub natibus ä tertioventriculo ad quarturn ventriculum ab it. VulvaAnatomicis. dicitur illa Fiffura, quas natium protu-berantijsper mediecatern? leviter eftimpreffa.

ß z 32. Ha-

xxmHarum particularum ufus cft: t. Meätum

ex tertio ventricuU ad quartum ventriculumproccJcntcm> ne i Juperortbus partibus comprimatur, a-pertum conjirvarc. 2. Ånimali (piritutfalvum con-duBumßve liberum aditum in qvartum vcntriculuMprxbcre. XXXlII

Emincntijs hifce permedium,{lyloperforamcfiano fimile indito divifisquart* tandem venrriculufcerebro 8c fpinali medullae comunis apparetjomni-um minimus & folidiffimus. Hic in initio ampiioféll, fed verfus fpinalem medullam magis aidiatur,donec in mucronem anguftum definat^quem vul-go calamum fcriptorium cum Herophylo vocant,propter fimilicudinem iHam quam cum calamofcri-ptorio habeo. XXXIIfl.

Ufus hu jus ventriculieft: /. Cum cerebcBomt-_ mört<t fffc jedem. 2. Spiritum animalem ex tertiolentriculo infe recipere, magüsß opus perficereeinborare. 5. Spiritum animalemper calamum jcriptthrium infpinalem meiuUam dirigerc.

XXXV.A parte anterioread primumtertTj ventricuK

foramen, cavicas quafdamorbicularisprofunda, cxtenui meninge fadia, fitaeii ; initia amplo fenfim incanalem obicngum anguäato* qu* choana, pelvis>

tri-

fritoriürn^inf^idibr.ltir/ivé irfuforitm dieittir. Inhanc caviratem cctebri excreroenta e ventriculif& partib^adjaceti^fenCm colligütur & ablegätur,ätq; per cxmmitatern cpangullan^quafipermani-Cam Hyppotratisinfubje6amgIandulam pituita»riam tranicolantur. XXXVI.

Huic infundibulo feu pelviadfinem fubfterni*turglädula picuiraria craila^dura, infellafphcnoidesfira/uperné concava,qua parte terminus infundibi-liangulius ei committirur.- Inferne gibbofa & for*ma fermé quadratä. Hsec glandula cerebri fuper-flua per iofundibülum dellillantia^carnefuabibula& porofa fpongae inftar txcipit> tandemqjper olEjcunei foramina in palatum pedctentim deijcit.

Ä XXXVII.Sub håc glandula proxime å lateribus feilae, Re-(e illud mirabilc ab cperis artificiofä & mirabillftrufturå ita dißum^nltarmoltorum retium cumu-latorum continetur: Conflarur ex arterijs caroti-dibus. in quibus arterijs fpiritus vitale* pi imum pras-parari, & deinde in animalesin plexu illo reticula¬ris vi a cerebro accepta, ulteriuselaboraiivolunt«Nunc paueis ad cerebellum^

XXXVUICerebcllum quafi parvum ccrcbrum, a natütä

certbro infubfidiuro fa£lum,in poilcriorc occi-B 3 pi-

pitis parte fub cerebrorutraq ;fm etiiage te&um Ioca-tar. Subftantiam habet magis quam cerebrum du-ram 8ccompa£iim/Gyros nonaequealcosautpro-fuados > fed velut fuperfieiarios. Decuplo min*eft cerebro,latius quam aut laagius autprofundiu*;duorum globulorum fibi invicern junétorum imagi-nem referens. Eundem ufum cum cerebro haberecreditur; Naminfpirituum animalmm ulteriori e-laboratione , purificationc, & imagirium a fenfucommuni tranfmiflarum confervatione occupa-tum eft, unde reéHflime anonnullis Anatomiciscum ventriculp quarto,memoriaefedes atqj rece-ptaculum efle ftatuitur.

XXXIX.Proceflus cerebellum obtinet duos, qui cum

figurå vermibus in lignis nafcentibus fint fimiles,yermiformesexcrefcentiae fiveproceflTus dicuntur,& ex multis particulis tenui membranå copulatisconftant; Ho/um alter parte anteriori natibusadja-cens,tertij ventriculimeatum apertu retinet: Alterpofteriori parte fpinali medullär incumben*, impe-dit ne 4. Yehtriculi du&us a cerebeiloprcflus, ob-firuatur. XL

Å cerebro & cerebello demum, tanquam eradicefpinalis medulla cerebri appendix &vicariajquam alij cerebrum oblongatum appellant, pro-

1 * grcdi-

gfec?!tur,8r per tctm fprnsr vertebras decifim fet.tur: Ut abVa velut alrcrc éerébro.,rie parfes inferi¬ores capic^ifiin^ahilesvcfient^ nervi tanquam tnotus& fcnfus rivuli in univeifum corpus aeferuntur.

XL). .

Vafa venularum plurima cerebrum, pro eju$hutritipne ingrediuntur > quae primurn craife me-fiinges finum fubeunr, hiric per meniHges 5c cere-bri fubfiantiam varie diffeminatur. Åitt tia? quoq;ad vitae confervationem accepit ccpiolasy & quianulli nervi per cercbrum fparguntur^ideoqioriinisfenfus&motus animalisexpers. -

XLU-Ufus cerebri: i. lltf* mentts aemtmd crgi-

non0 dcmicilittm,adfmttiones atiitkahs täm priri*cipes quamin9principes cdtvdar.2.Officin*jfiritiumånimaltnm i mmjpirit9 anitnalis in to tUluratur0continetur. 3. Spinalis meduBct0 nerverumtmniumerigo.

C^U IS T ION ES.f. éAn cerebrumfäcultäW animalkprmmumfit

org«mnjAff.2. Anfitu/tates principe!in

gvdntur ? A* , : . J3. A^eereirun?fentiat ? Diß.4. \An ccrehätypropYid0 infita vi woxcätur ? A.

J ! S- tAn1I .

/. ^Anfupremuiptue eapiti competatpropter oculosvel cere¬brum / ^ primario proptcr cerebrum fccundarioproptcroculos*.

§. An cerebrum fuoinfluxu vitali etiamfacultati inferviat /Aß

7. An tempersmentum cerelr'tfitfrigidum / Aß./. An cerebrumfit nervorumprincipium / A.p. An fiiritue animalü fpecie fitdiftinttu* a vitalt / A.ig, Curgallins decollata diu movetur^homo ver6 peß decoda-

iionemßt immobile ? Caufa eft.* Quia gallina nervöshabet ilridos unde Ipiritus poft decollationem diutiws adhuc in corpore rnorantur / Homo vero amplio-res habet, hinc ipiritus cito exhalantmotusq; omni»mox ceflat.

Vraclara, indolür, magna^ expettationü JuveniDn- JOHANNI JOHANNIS Amico meo

Synccre perdile&o, de Cerebro publicedoßcq; dillerenti.

Stiua. Oi?.oüV r» otev K&f mxrmIrutfit dtjKtjdii , fyxeQciÅts ir?o>oH.mZv oli iyxttpaAa ctyActe

"ZtoCTHS vcumTASit euZwn iv<p£?.dic*$xfåo-cu Qtyiifxuf cceartfyéiw Urgsicee,

*?MÄ ötåTyr 7t m.KS9i*ij* a<ncr,nv ttxvtsti mftug

ÖVt* As%$firp *yAx(&>SvetßtH irfclrug xoiTpv 7* vv yt

Am* acart^XBSt zrnu/aec ctxifT, tnot.> 1 qs <P'iAf]( tufiBpeic« ivtK* tv9uu(&*

Johannes LaüjientjiStalcnus