Ender YORGANCILAR

Yönetim Kurulu Başkanı

TOBB Başkan Yardımcısı

23 Şubat 2015

EBSO&ADASO

ORTAK MECLİS TOPLANTISI

DEĞİŞEN GÜÇ DENGELERİ

20

25

30

35

40

45

50

1970 1980 1990 2000 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ÇİN

ENDONEZYA

TAYLAND

G.KORE

TÜRKİYE

ALMANYA

SANAYİNİN MİLLİ GELİR İÇİNDEKİ PAYI (%)

Dünyanın güç dengelerindeki değişim, üretimi batıdan doğuya kaydırmıştır.

AB ülkeleri geride kalırken, Gelişmekte olan Asya ülkeleri yükselişini

sürdürmektedir.

Böylesi bir değişim sürecinde, ilk 10 büyük ekonomi hedefi olan Türkiye’nin

izleyeceği dönüşüm politikaları ile büyüme modeli bir kat daha önem kazanmıştır.

Kaynak: Dünya Bankası

KÜRESEL BÜYÜME TAHMİNLERİ

Güncel Öngörüler (%) Bir Önceki Öngörüler (%)

2015 2016 2015 2016

IMF - Küresel 3,5 3,7 3,8 4,0

Dünya Bankası - Küresel 3,0 3,3 3,4 3,5

Dünya Bankası - Türkiye 3,5 3,7 3,5 3,7

OECD - Küresel 3,7 3,9 3,9 4,1

OECD - Türkiye 3,2 4,0 4,0 4,2

Güncel Öngörü Tarihleri: OECD –Kasım 2014, IMF-Ocak 2015, Dünya Bankası: Ocak 2015

Bir Önceki Öngörü Tarihleri: OECD-Mayıs 2014, IMF-Ekim 2014, Dünya Bankası: Aralık 2014

TÜRKİYE’NİN BÜYÜME PERFORMANSI:

KALP ATIŞLARI RİTMİNDE

9,4

11,7

10,5

-2,4

-5,5 -5,7

9,4

-4,8

9,2

4,0

1,7

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

196

1

196

2

196

3

196

4

196

5

196

6

196

7

196

8

196

9

197

0

197

1

197

2

197

3

197

4

197

5

197

6

197

7

197

8

197

9

198

0

198

1

198

2

198

3

198

4

198

5

198

6

198

7

198

8

198

9

199

0

199

1

199

2

199

3

199

4

199

5

199

6

199

7

199

8

199

9

200

0

200

1

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

201

0

201

1

201

2

201

3

201

4/I

II

ORTALAMA %4,5 BÜYÜYEN TÜRKİYE

Kaynak: TÜİK

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ DEĞİŞİMİ VE

BÜYÜME ORANI (%)

Kaynak: TÜİK

* 2014 yılı büyüme oranı III. çeyreğe aittir.

6,8

-5,7

6,2 5,3

9,4 8,4

6,9

4,7 0,7

-4,8

9,2

8,8

2,1

4,0

1,7

-5,7

-8,7

9,4 8,7

9,8

14,0

7,3 7,0

-0,6

-9,9

12,8

10,1

2,5

3,0

3,6

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

GSYİH (%) Sanayi Üretim Endeksi Değişimi (%)

TÜRKİYE’NİN KÜRESEL MAL İHRACAT VE

İTHALATINDAKİ PAYI (%)

0,77

0,82

0,81 0,75

0,74

0,83

0,81

1,19

1,22 1,1 1,2

1,3

1,27

1,38

0,5

1

1,5

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Küresel Mal İhracatındaki pay Küresel Mal İthalatındaki pay

Kaynak: Eko. Bakanlığı

Küresel dış ticaret içinde ihracatımızdaki payımız azalırken, ithalattaki payımız

artmaktadır. Her eve bir Türk malı hedefine yönelmeli ve Dünya ticaretindeki

payımızı arttırmalıyız.

DOLAR VE PETROLDEKİ DEĞİŞİM

Kaynak: Investing

2013 yılından bu yana %47 oranında düşen petrol fiyatlarına rağmen, %39

oranında artan dolar kuru, enerji maliyetlerimizin neden azalmayacağının en

güzel teyididir.

1,50

1,60

1,70

1,80

1,90

2,00

2,10

2,20

2,30

2,40

2,50

50

60

70

80

90

100

110

120

Brent Petrol Dolar

115,5 2,45

62

%39

1,76

%-47

ÖZEL SEKTÖRÜN DIŞ BORÇ RİSKİ (BİN DOLAR)

35,6

45,4

49,8

55,6 57,8

52,7 54,0

58,1

59,5

61,3 63,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

Özel Sektörün Toplam Borcu (Bin Dolar) Özel Sektör Borçlarının Toplam Dış Borç İçindeki Payı (%)

Maastrich kriterleri ile Kamu borcu ve bütçede sorun yaşanmamasına rağmen,

toplam dış borç içerisinde %63’lük payı ile özel sektör borçları, Türkiye’nin

öncelikli riskleri arasında yer almaktadır. Sadece Aralık ayından bu yana dolardaki

%10’luk artış özel sektörün borcunu da arttırmaktadır. Ve bu borcun %71’i 12 ay

içinde ödenmesi gereken miktardır.

Kaynak: MB

%71

YABANCI KAR TRANSFERLERİ VE ULUSLARARASI

DOĞRUDAN YATIRIMLAR (Milyon Dolar)

Kaynak: MB

Son 10 yılda 24 milyar dolar kar çıkışı olmuştur. 2013 yılındaki çıkış, belirsizlik ve

siyasi tansiyonun bir etkisidir. Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırımlar

da, son 4 yıldır azalışını sürdürmektedir.

1.043 1.051 1.182

2.213 2.953 2.929 2.867 2.928 2.637

4.012

2.013 2.785

10.031

20.185

22.047

19.851

8.585 9.086

16.136

13.283 12.357 12.143

-35

4.965

9.965

14.965

19.965

24.965

Yabancı Kar Transferleri (Milyon Dolar)

Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (Milyon Dolar)

CDS DEĞERLERİ (ÜLKE RİSK PRİMİ; 2015 Şubat)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2015

190

475

238

Türkiye Almanya İtalya Çin G. Kore Rusya Brezilya

Kaynak: Deutsche Bank

Yabancı yatırımcılar açısından önem taşıyan CDS endeksi, siyasi ve belirsizlik

durumlarında anında yükselerek, ülkenin sahip olduğu riskin boyutunu ortaya

koymaktadır.

DÜNYANIN 17. BÜYÜK EKONOMİSİ OLAN TÜRKİYE

Küresel Cinsiyet Eşitliği Endeksi 125. sırada

İnsani Gelişme Endeksinde 69. sırada

Küresel Rekabet Endeksinde 45. sırada

Küresel İnovasyon Endeksinde 54. sırada

Küresel Bilgi Teknolojileri Endeksinde 51. sırada

İş Yapma Kolaylığı Endeksinde 55. sırada

Tasarruf Oranı Sıralamasında 106. sırada

Kadının İşgücüne Katılımında 130. sırada

SON 13 YILDA 6000’E YAKLAŞAN KADIN CİNAYETİ!

ORTA GELİR TUZAĞI:

YAPISAL REFORM TAKVİMİNİ ZORUNLU KILMAKTA

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

4.392 4.012

4.220

3.058

3.576

4.595

5.867

7.130

7.736

9.312

10.379

8.626

10.136

10.605 10.661

10.972

Kişi Başı Milli Gelir (Dolar)

1998 - 2002

2008 – 2013

Kaynak: TUİK

GELECEĞİ ŞEKİLLENDİRECEK KONULAR

TÜRKİYE ÖNEMLİ BİR ENERJİ ÜSSÜ

Türkiye, enerji üreticisi ve tüketicisi bölgeler arasında önemli bir enerji üssüdür. Ancak, ithalatımızın yaklaşık beşte biri, enerji ithalatı kaynaklıdır. Petrolde

%92, doğalgazda %98 oranında dışa bağımlıyız. Doğalgaz ihtiyacımızın

%80’i, petrol ihtiyacımızın %64’ü sadece Rusya ve İran’dan

karşılanmaktadır.

GELECEĞİN KİLİT SEKTÖRÜ ENERJİDE UKRAYNA

RUSYA HATTI

Ukrayna üzerinden gelen

doğalgaz ana boru hatları

Ukrayna üzerinden en

çok Rus gazı alan AB

ülkeleri

Rusya’dan ithal edilen gaz

kullanımı (%)

AB Ortaklık Anlaşması

Demokrasinin

geliştirilmesi karşılığında,

28 AB Ülkesi ile serbest

ticaret bölgesi

Avrasya Gümrük Birliği

Rusya, Beyaz Rusya ve

Kazakistan’ın ekonomik

entegrasyonu.

(Politik bir bağlantı yok)

Ukrayna üzerinde talepleri olan rakip bloklar

Almanya

Fransa

İtalya

Ukrayna’nın Politik ve Kültürel Ayrışması

Çoğunluğu Ukraynaca

konuşan

Çoğunluğu Rusça

konuşan

Rusya-AB çekişmesinin temel sebebi

DOĞALGAZ

Ukrayna tarafından

tüketilen ve Rusya’dan ithal

edilen doğalgaz oranı

Rusya tarafından AB’ye

Ukrayna üzerinden ihraç

edilen doğalgaz oranı

Kaynak: CSIS

UKRAYNA

ÜLKE

DÜNYA SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI

HARİTASI

Günümüzde; gerek ticari anlamda, gerekse enerji alanındaki jeopolitik

birliktelikler, dışarıda kalan ülkeleri zorlayıcı girişimlerdir.

Kaynak: USTR, Thompson

TÜRKİYE’NİN DEMOGRAFİK FIRSAT PENCERESİ

2014 2035 Erkek Kadın

Nüfus (milyon) Yaş Grubu Nüfus (milyon)

Türkiye, genç nüfusu ile önemli bir demografik fırsat penceresine sahiptir. 77 milyon

nüfusun %32’sinin 20 yaş altı, %56’sının 20-59 yaş aralığında olması ciddi bir

avantajdır.

O nedenle; nüfusa, doğru nitelikler kazandırılması, EĞİTİM REFORMU ile bir an

evvel sağlanmalıdır.

RAKAMLARLA İZMİR

SANAYİ, TİCARET VE TARIM KENTİ İZMİR

Ekonomik olarak jeo-stratejik ve lojistik önemi,

9 üniversite ile gelişmiş üniversite-sanayi işbirliği ortamı, teknoloji geliştirme bölgeleri

Ucuz ve nitelikli işgücüne sahipliği,

Hammaddeye yakınlığı

Kalkınma Ajansı, 13 OSB, serbest bölgeleri

30 ayrı ihtisas fuarı, 64 değişik alanda yapılan üretimi, limanları ve lojistik avantajları, yabancı sermaye kültürü ve alternatif enerji kaynakları ile İzmir, oldukça yüksek bir sanayi ve ticaret potansiyeline sahiptir.

Türkiye sanayi üretiminin yaklaşık %7’sini, istihdamın %6’sını, ithalatın %4,5’unu, ihracatın %6’sını, nüfusun %5,2’sini, ihracatçı firma sayısının %7,6’sını karşılamaktadır.

Faal nüfusun %32’si sanayide çalışmaktadır.

Devlet bütçesinden 1 alıp 4 vermektedir.

Vergi gelirleri tahsilatında İstanbul’dan sonra ikinci sıradadır.

İZKA TARAFINDAN BELİRLENEN ÖNCELİKLİ

SEKTÖRLER

Bilişim,

Biyomedikal Sanayi,

Endüstriyel Havalandırma, İklimlendirme ve Soğutma Cihazları,

İşlenmiş Meyve-Sebze,

Kimyasal Maddeler (Plastik Hammadde, Boya ve Temizlik Maddeleri)

Tekstil,

Yenilenebilir Enerji (Rüzgar, Güneş, Biokütle ve Jeotermal Enerji) ve Çevre Teknolojileri.

Ayrıca; Araçüstü ekipman, gelinlik, abiye, endüstriyel havalandırma, iklimlendirme, konserve gıda, kimyasal maddeler, yük taşımacılığı İzmir’de kümelenmeye en uygun sektörlerdir.

YERELDEN KALKINMA

İZMİR’E ULUSLARARASI BAKIŞ

ABD’deki Brookings Enstitüsü’nün 200 metropol ekonomi

listesinde; İzmir’in 2000-2001 döneminde 60. sıralardayken,

kademe kademe yükselerek, 2013-2014 döneminde 2.

sırada yer alması,

Çinli yatırımcıların İzmir'i, 'dünyada yatırım yapılabilecek

en uygun şehirlerden birisi' olarak seçmesi,

Fuarlar kenti olan İzmir’in Dünyanın en büyük Uluslararası

Mermer Fuarı, Gelin Damat Fuarı ve 83 yıldır İzmir

Uluslararası Enternasyonel Fuarı’na evsahipliği

yapması dikkate değerdir.

Yerelden Kalkınma Modeli doğrultusunda, alternatif şehirler

öne çıkmalı ve desteklenmelidir. Potansiyel nerede ise ortak

akıl orada olmalıdır.

İZMİR GELİŞİM ATAĞINDA

İzmir-İstanbul ve İzmir-Ankara hızlı tren projeleri ve otoyol projeleri

Demiryollarının OSB’ler ile bağlantılarının kurulması,

İzmir’in lojistik merkezli yapı oluşumu,

İzmir Alsancak Limanı’nın kapasitesinin artırılması

Dünyanın 10. büyük Limanı olacak olan Çandarlı Limanı

Kruvaziyer ve yeni yat limanlarının yapılması

Kentsel dönüşüm projelerinin hızlandırılması,

İzmir’in sahip olduğu özellikle jeotermal enerji başta olmak üzere,

yenilenebilir enerji kaynaklarından maksimum derecede

faydalanılması,

İzmir’in Gıda Merkezi’ne dönüştürülmesi

İzmir serbest şehir statüsünde sağlık serbest bölgeleri ile mevcut

potansiyelin ortaya çıkarılması

Girişimleri İzmir’i kalkındıracak, gelişimini ve değişimini hızlandıracaktır.

NET SATIŞLARA GÖRE İLLER ARASI TİCARET

(BİN TL)

TOPLAM

SATIŞLAR

KENDİ

ŞEHRİNE

YAPILAN

SATIŞ

ADANA

DİĞER

ŞEHİRLER

TOPLAMI

İZMİR PAY

(%)

ADANA 81.843.244 11.448.170 - 69.750.010 645.063 0,78

İZMİR 232.517.144 55.002.205 1.359.840 176.155.099 - 0,58

Kaynak: Sanayi Bak.

“Girişimci Bilgi Sistemi”ne göre; iller arasında yapılan ticaretin boyutu ortaya

çıkmaktadır. Buna göre İzmir ve Adana’nın toplam net satışlarının %1’ini bile

birbirleri ile yapmadıkları görülmektedir.

Sıra

No

ADANA İZMİR

Ürün Grubu İhracat Değeri

(Bin Dolar) Ürün Grubu

İhracat Değeri

(Bin Dolar)

1 Plastikler ve mamulleri 256.536 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 897.966

2 Sentetik ve suni devamsız lifler 214.880

Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve

aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve

parçaları

850.656

3 Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar 140.365 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 788.457

4 Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 127.870 Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu

meyvalar 664.476

5

Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler,

motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların

aksam, parça, aksesuarı

119.899

Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler,

motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların

aksam, parça, aksesuarı

620.631

6 Etler ve yenilen sakatat 93.504 Demir ve çelik 592.543

7 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler,

nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 87.974 Plastikler ve mamulleri 528.173

8

Yenilen çeşitli gıda müstahzarları

(kahve hülasaları, çay hülasaları, mayalar, soslar,

diyet mamaları, vb.)

63.864 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 386.892

9 Şeker ve şeker mamulleri 63.293

Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-

verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme

cihazları,aksam-parça-aksesuarı

334.400

10 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 61.868 Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan

veya kartondan eşya 298.298

İHRACATTA İLK ON KALEM (2014)

Kaynak: TÜİK

İŞSİZLİK ORANI

(%)

TÜRKİYE ADANA İZMİR

2011 9,8 11,9 14,7

2012 9,2 11,4 14,8

2013 9,7 13,2 15,4

ÖNERİMİZ: ÖZEL İSTİHDAM DESTEĞİ

Kaynak: TÜİK

Ülke ortalamasının üstünde işsizlik oranına sahip illere, ÖZEL İSTİHDAM

DESTEĞİ verilmelidir. Sizlerin de bu önerimizi desteklemeniz çok önemlidir.

ARZ-TALEP DENGESİNDE SORUN VAR

SANAYİCİ

ARA ELEMAN BULAMIYOR

GENEL

İŞSİZLİK

ORANI %10,7

GENÇ NÜFUSTA

İŞSİZLİK ORANI

%19,9

İZMİR’DE UMEM BAŞARIMIZ

65 farklı meslekte, 250’ye

yakın kurs açtık ve

Toplamda 2000’e yaklaşan

istihdamın 850’e yakını sadece

pastacılık sektöründe

gerçekleşmiştir.

28 @EYorgancilar