EKOLOŠKI EKOLOŠKI

KALENDARKALENDAR

20112011

2. FEBRUAR- MEĐUNARODNI DAN VLAŽNIH STANIŠTA2. FEBRUAR- MEĐUNARODNI DAN VLAŽNIH STANIŠTA

Potpisivanje Međunarodne Potpisivanje Međunarodne konvencije o vlažnim staništima u konvencije o vlažnim staništima u Ramasaru  (Iran) 1971.god. u Ramasaru  (Iran) 1971.god. u skladu sa čijim je odredbama skladu sa čijim je odredbama Skadarsko jezero 1995.god. Skadarsko jezero 1995.god. proglašeno za Ramarsko područije, proglašeno za Ramarsko područije, što je njegovim prirodnim što je njegovim prirodnim vrijednostima donijelo vrijednostima donijelo međunarodno priznanje. Na ovaj međunarodno priznanje. Na ovaj dan se širom svijeta organizuju dan se širom svijeta organizuju aktivnosti u cilju promovisanju aktivnosti u cilju promovisanju zaštite i zaštite vlažnih staništa, pa i zaštite i zaštite vlažnih staništa, pa i Nacionalni park Skadarsko jezero , Nacionalni park Skadarsko jezero , a i time i Crna Gora, uzimaju a i time i Crna Gora, uzimaju učešće u ovoj globalnoj akciji.učešće u ovoj globalnoj akciji.

5.MART- SVJETSKI DAN ENERGETSKE EFIKASNOSTI5.MART- SVJETSKI DAN ENERGETSKE EFIKASNOSTI

    Energetska efikasnost podrazumijeva Energetska efikasnost podrazumijeva smanjenje gubitka energije bez smanjenje gubitka energije bez narušavanja konfora, standarda života narušavanja konfora, standarda života ili ekonomske aktivnosti i može se ili ekonomske aktivnosti i može se realizovati kako u oblasti proizvodnje, realizovati kako u oblasti proizvodnje, tako i u oblasti potrošnje enegrije. tako i u oblasti potrošnje enegrije. Svako od nas, potrošnju energije može Svako od nas, potrošnju energije može svesti na najmanju moguću mjeru, ne svesti na najmanju moguću mjeru, ne umanjujući svoj standard, i pri tom umanjujući svoj standard, i pri tom uštedjeti novac. Primjenom savremenih uštedjeti novac. Primjenom savremenih tehnologija edukacijom, podizanjem tehnologija edukacijom, podizanjem svijesti moguće  je ostvariti racionalno svijesti moguće  je ostvariti racionalno upravljanje energetskim resursima, upravljanje energetskim resursima, odnosno, moguće je znatno smanjiti  odnosno, moguće je znatno smanjiti  godišnje finansijske izdatke. godišnje finansijske izdatke.

21. MART –SVJETSKI DAN ŠUMA21. MART –SVJETSKI DAN ŠUMA

Svjetski dan šumaSvjetski dan šuma slavi se 37 godina, kao slavi se 37 godina, kao podsjetnik na značaj šuma, podsjetnik na značaj šuma, apostrofirajući brojne koristi koje apostrofirajući brojne koristi koje imamo od šuma. 1971. godine na 23. imamo od šuma. 1971. godine na 23. sjednici Generalne skupštine Evropske sjednici Generalne skupštine Evropske poljoprivredne konfederacije poljoprivredne konfederacije ustanovljen je 21. mart kao svjetski dan ustanovljen je 21. mart kao svjetski dan šuma. Kasnije, iste godine, organizacija šuma. Kasnije, iste godine, organizacija UN za hranu i poljoprivredu  (FAO) UN za hranu i poljoprivredu  (FAO) podržala je ideju, vjerujući da bi takav podržala je ideju, vjerujući da bi takav događaj doprijenio povećanju svijesti o događaj doprijenio povećanju svijesti o značaju šuma. značaju šuma. Izabaran je 21. marrt, kao dan jesenje Izabaran je 21. marrt, kao dan jesenje ravnodnevice na južnoj, odnosno ravnodnevice na južnoj, odnosno proljećne na sjevernoj hemisferi, kao proljećne na sjevernoj hemisferi, kao dan proslave i obilježavanja tri ključna dan proslave i obilježavanja tri ključna aspekta šumarstva:  zaštite, proizvodnje aspekta šumarstva:  zaštite, proizvodnje i rekreacije.i rekreacije.

22.MART- SVJETSKI DAN ZAŠTITE VODA22.MART- SVJETSKI DAN ZAŠTITE VODA

    Rezolucijom Generalne skupštine Rezolucijom Generalne skupštine Ujedinjenih Nacija na ovaj dan Ujedinjenih Nacija na ovaj dan ističe se problem zloupotrebe, ističe se problem zloupotrebe, uništavanja i zagađenja površinskih uništavanja i zagađenja površinskih i podzemnih voda. Poslednjih i podzemnih voda. Poslednjih godina teme Svjetskog dana zaštita godina teme Svjetskog dana zaštita voda je prekogranična saradnja, sa voda je prekogranična saradnja, sa sloganom ZAJEDNIČKE VODE- sloganom ZAJEDNIČKE VODE- ZAJEDNIČKE MOGUĆNOSTIZAJEDNIČKE MOGUĆNOSTI

7.APRIL –SVJETSKI DAN ZDRAVLJA7.APRIL –SVJETSKI DAN ZDRAVLJA

    Svjetski dan zdravlja je najznačajniji Svjetski dan zdravlja je najznačajniji datum Svjetske zdravstvene datum Svjetske zdravstvene organizacije, događaj koji se obilježava organizacije, događaj koji se obilježava svugdje u svijetu. Od 1950.godine svugdje u svijetu. Od 1950.godine Svjetski dan zdravlja obilježava se 7. Svjetski dan zdravlja obilježava se 7. aprila svake godine, sa težnjom da  se aprila svake godine, sa težnjom da  se poveća svijest o značaju zdravlja. poveća svijest o značaju zdravlja. 7. april Svjetski dan zdravlja je jedna od 7. april Svjetski dan zdravlja je jedna od najboljih prilika da se poveća svijest o najboljih prilika da se poveća svijest o globalnim zdrasvtvenim prioretima. globalnim zdrasvtvenim prioretima. Porebno je naglasiti značaj investiranja Porebno je naglasiti značaj investiranja u zdravstvenu infrastrukturu koja se u zdravstvenu infrastrukturu koja se može suprostaviti  opasnostima i pružiti može suprostaviti  opasnostima i pružiti uslugu neodložnim potrebama ljudi.uslugu neodložnim potrebama ljudi.

22.APRIL –DAN PLANETE ZEMLJE22.APRIL –DAN PLANETE ZEMLJE

22.mart  se od 1970. god u cijelom svijetu 22.mart  se od 1970. god u cijelom svijetu obilježava kao dan planete Zemlje. Godine  obilježava kao dan planete Zemlje. Godine  1970. američki senator  i ekološki aktivista 1970. američki senator  i ekološki aktivista Geylord Nelson pokreće akciju o životnoj Geylord Nelson pokreće akciju o životnoj sredini pod nazivom Dan Zemlje i zaj taj dan sredini pod nazivom Dan Zemlje i zaj taj dan je izabran 22 april. Senator  Nelson prepušta  je izabran 22 april. Senator  Nelson prepušta  organizaciju studentima i izabira Denis Hayes organizaciju studentima i izabira Denis Hayes za koordinatora. Dan Zemlje je godišnja za koordinatora. Dan Zemlje je godišnja manifestacija kojom se želi skrenuti pažnja manifestacija kojom se želi skrenuti pažnja čitave svjetske javnosti na opasnost koja čitave svjetske javnosti na opasnost koja prijeti životu na zemlji. Ovim se danom želi prijeti životu na zemlji. Ovim se danom želi pomoći čovjeku da ponovo uspostavi kontakt pomoći čovjeku da ponovo uspostavi kontakt sa prirodom. sa prirodom.

Dan planete Zemlje Ujedinjene nacije su Dan planete Zemlje Ujedinjene nacije su proglasile za dan posvećen borbi protiv proglasile za dan posvećen borbi protiv ugrožavanja životne sredine. Riječ je o ugrožavanja životne sredine. Riječ je o najvećem opšte prihvaćenom prazniku na najvećem opšte prihvaćenom prazniku na nacionalnom i globalnom planu u kome nacionalnom i globalnom planu u kome prosječno svake godine učestvuje pola prosječno svake godine učestvuje pola milijarde ljudi.milijarde ljudi.

10.MAJ- DAN PTICA I DRVEĆA10.MAJ- DAN PTICA I DRVEĆA

    10.maj  je dan  koji se svuda u 10.maj  je dan  koji se svuda u svijetu obilježava kao dan ptica i svijetu obilježava kao dan ptica i drveća. Na ovaj dan želi se drveća. Na ovaj dan želi se probuditi svijest građanstva o probuditi svijest građanstva o značaju ptica i drveća kao i značaju ptica i drveća kao i njihovom očuvanju. Ovi dani se njihovom očuvanju. Ovi dani se svugdje u svijetu obilježava na taj svugdje u svijetu obilježava na taj način, što se polaže izuzetnapažnja način, što se polaže izuzetnapažnja na očuvanje rijetkih vrsta ptica i na očuvanje rijetkih vrsta ptica i drveća.drveća.

15.MAJ- MEDJUNARODNI DAN ZA AKCIJU KLIME15.MAJ- MEDJUNARODNI DAN ZA AKCIJU KLIME

15.maj međunarodni dan klime je 15.maj međunarodni dan klime je značajan po tome što se želi ukazati značajan po tome što se želi ukazati na potrebe očuvanja životne na potrebe očuvanja životne sredine, jer sve promjene u životnoj sredine, jer sve promjene u životnoj sredini automacki dovode i do sredini automacki dovode i do klimatski promjena koje se mogu klimatski promjena koje se mogu nepovoljno odraziti na kvalitet nepovoljno odraziti na kvalitet života na zemlji, pa se samim tim i života na zemlji, pa se samim tim i nepovoljno održavaju na život nepovoljno održavaju na život čovjeka.čovjeka.

22.MAJ- SVJETSKI DAN ZAŠTITE BIODIVERZITETA22.MAJ- SVJETSKI DAN ZAŠTITE BIODIVERZITETA

  22.maj- Svjetski dan zaštite 22.maj- Svjetski dan zaštite biodiverziteta -Svjetski dan zaštite biodiverziteta -Svjetski dan zaštite biodiverziteta je dan kada cijela biodiverziteta je dan kada cijela planeta raznim manifestacijama planeta raznim manifestacijama potsjeća na ugroženost potsjeća na ugroženost biodiverziteta. Biodiverzitet ili biodiverziteta. Biodiverzitet ili biološka raznovrsnost pretstavlja biološka raznovrsnost pretstavlja raznovrstnost svih živih bića na raznovrstnost svih živih bića na planeti Zemlji. Danas u svijetu se planeti Zemlji. Danas u svijetu se zna da svakom četvrtom sisaru zna da svakom četvrtom sisaru prijeti istrebljenje i da je pred prijeti istrebljenje i da je pred izumiranjem oko 50 odsto vrsta izumiranjem oko 50 odsto vrsta biljakabiljaka

24.MAJ- EVROPSKI DAN PARKOVA24.MAJ- EVROPSKI DAN PARKOVA

      24.maj je Evropski dan parkova 24.maj je Evropski dan parkova koji je promovisan 1999.god u cilju koji je promovisan 1999.god u cilju zaštite prirode i pejzaža Evrope. Na zaštite prirode i pejzaža Evrope. Na ovaj dan u svim većim gradovima ovaj dan u svim većim gradovima Evrope se naročito poštuje ovaj dan Evrope se naročito poštuje ovaj dan jer upravo u tim gradovima zbog jer upravo u tim gradovima zbog velike koncetracije saobraćaja, velike koncetracije saobraćaja, industrije i buke parkovi služe kao industrije i buke parkovi služe kao „pluća“ tih gradova i mjesta „pluća“ tih gradova i mjesta okupljanja velikog broja okupljanja velikog broja stanovnikastanovnika

31.MAJ- SVEJTSKI DAN BEZ DUVANSKOG DIMA31.MAJ- SVEJTSKI DAN BEZ DUVANSKOG DIMA

    31.maj- Svejtski dan bez 31.maj- Svejtski dan bez duvanskog dima-Duvan je jedan od duvanskog dima-Duvan je jedan od vodećih uzroka smrti u svijetu koji vodećih uzroka smrti u svijetu koji je moguće spriječiti. Predstavlja je moguće spriječiti. Predstavlja jedini legalni proizvod koji ubija jedini legalni proizvod koji ubija trećinu do polovine pušača.Svake trećinu do polovine pušača.Svake godine duvanska industrija troši godine duvanska industrija troši desetine miliona dolara širom desetine miliona dolara širom svijeta za reklamiranje svojih svijeta za reklamiranje svojih proizvoda. Dokazano je da proizvoda. Dokazano je da izloženost direktnim i indirektnim izloženost direktnim i indirektnim reklamiranju duvana, dovode do reklamiranju duvana, dovode do toga da mladi ljudi češće toga da mladi ljudi češće eksperimentišu sa pušenjem i stoga eksperimentišu sa pušenjem i stoga se povećava rizik da postanu se povećava rizik da postanu redovni pušači.redovni pušači.

5.JUN- SVJETSKI DAN ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE5.JUN- SVJETSKI DAN ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE

        5. Jun - Uspostavljen od strane 5. Jun - Uspostavljen od strane Ujedinjenih Nacija, kao svjetski Ujedinjenih Nacija, kao svjetski dan zaštite životne sredine. dan zaštite životne sredine. Obilježava se od 1972. god., kada je Obilježava se od 1972. god., kada je u Štokholmu održana prva u Štokholmu održana prva konferencija UN posvijećena konferencija UN posvijećena ekološkim problemima i na kojoj ekološkim problemima i na kojoj je, na predlog jugoslovenske je, na predlog jugoslovenske delegacije, 5.jun proglašen delegacije, 5.jun proglašen Svjetskim danom zaštite životne Svjetskim danom zaštite životne sredine.sredine.

5. jun - Dan zaštite životne 5. jun - Dan zaštite životne sredine obilježava se širom svijeta sredine obilježava se širom svijeta održavanjem uličnih trka, parada, održavanjem uličnih trka, parada, koncerata, akcijama čišćenja i koncerata, akcijama čišćenja i zasađivanjem drveća.zasađivanjem drveća.

8.JUN- SVJETSKI DAN OKEANA8.JUN- SVJETSKI DAN OKEANA

      8.jun- Svjetski dan okeana-8.jun 8.jun- Svjetski dan okeana-8.jun nije zvanično proglašen od stane nije zvanično proglašen od stane Ujedinjenih Nacija za svjetski dan Ujedinjenih Nacija za svjetski dan okeana, ali se on ipak slavi od 1992 okeana, ali se on ipak slavi od 1992 godine pošto je taj datum utvrđen godine pošto je taj datum utvrđen na Zemaljskom samitu u Rio de na Zemaljskom samitu u Rio de Žaneiru. Žaneiru. Ovaj dan je prilika da se Ovaj dan je prilika da se slavi naša lična povezanost sa slavi naša lična povezanost sa okeanima i morem.okeanima i morem.

15. SEPTEMBAR- SVJETSKA AKCIJA „OČISTIMO SVIJET“15. SEPTEMBAR- SVJETSKA AKCIJA „OČISTIMO SVIJET“

    Akcija  „Očistimo svijet“ se Akcija  „Očistimo svijet“ se sprovodi širom svijeta u vidu akcija sprovodi širom svijeta u vidu akcija u kojima građani kroz niz u kojima građani kroz niz manifestacija, dobrovoljno  čiste manifestacija, dobrovoljno  čiste svoj grad.svoj grad.

16. SEPTEMBAR- SVJETSKI DAN OČUVANJA OZONSKOG OMOTAČA16. SEPTEMBAR- SVJETSKI DAN OČUVANJA OZONSKOG OMOTAČA

Polazeći od značaja očuvanja ozonskog omotača Polazeći od značaja očuvanja ozonskog omotača Generalna skupština UN je na svom 49 plenarnom Generalna skupština UN je na svom 49 plenarnom zasijedanju 1994 godine proglasila 16. septembar zasijedanju 1994 godine proglasila 16. septembar Međunarodnim danom zaštite ozonskog omotača. Na Međunarodnim danom zaštite ozonskog omotača. Na taj dan 1987. godine u Montrealu je usvojen protokol taj dan 1987. godine u Montrealu je usvojen protokol koji je omogućio da Bečka konvencija o zaštiti koji je omogućio da Bečka konvencija o zaštiti ozonskog omotača, usvojena dvije godine ranije, ozonskog omotača, usvojena dvije godine ranije, postane operativna. Bečka konvencija je fokusirana postane operativna. Bečka konvencija je fokusirana na pitanja naučnog istraživanja ozonskog omotača i na pitanja naučnog istraživanja ozonskog omotača i međunarodne saradnje u toj oblasti, dok je međunarodne saradnje u toj oblasti, dok je Montrealski protokol skoncentrisan na pitanja Montrealski protokol skoncentrisan na pitanja kontrolnih mjera i smanjenje, odnosno isključivanje kontrolnih mjera i smanjenje, odnosno isključivanje iz upotrebe supstanci koje oštećuju ozonski iz upotrebe supstanci koje oštećuju ozonski omotač.Kada je Montrealski protokol potpisan prije omotač.Kada je Montrealski protokol potpisan prije dvadeset i jednu godinu, tada nije bilo izvjesno da li dvadeset i jednu godinu, tada nije bilo izvjesno da li će biti moguće postići eliminaciju supstanci koje će biti moguće postići eliminaciju supstanci koje oštećuju ozonski omotač u kratkom periodu, koji je je oštećuju ozonski omotač u kratkom periodu, koji je je utvrđen ovim ugovorom.utvrđen ovim ugovorom.

22. SEPTEMBAR- SVJETSKI DAN BEZ AUTOMOBILIZMA22. SEPTEMBAR- SVJETSKI DAN BEZ AUTOMOBILIZMA

Međunarodni dan bez automobila se obilježava Međunarodni dan bez automobila se obilježava u više od 1.500 evropskih gradova, a njime se u više od 1.500 evropskih gradova, a njime se želi upozoriti da su gradovi zakrčeni želi upozoriti da su gradovi zakrčeni automobilima, ozbiljno zagađeni izduvnim automobilima, ozbiljno zagađeni izduvnim gasovima i izloženi buci, a građani se žele gasovima i izloženi buci, a građani se žele podstaknuti da više koriste bicikle i javni podstaknuti da više koriste bicikle i javni prevoz i da se vrate pješačenju.prevoz i da se vrate pješačenju.

26.SEPTEMBAR- SVJETSKI DAN PLANINA26.SEPTEMBAR- SVJETSKI DAN PLANINA

26.septembar - Svjetski dan planina-Dan čistih 26.septembar - Svjetski dan planina-Dan čistih planina se obilježava skoro 20 godina korisnim planina se obilježava skoro 20 godina korisnim ekološkim aktivnostima akcijama čišćenja, ekološkim aktivnostima akcijama čišćenja, informisanja građana, planinarenjem i informisanja građana, planinarenjem i posjetama planinskim društvima. Oviaj dan posjetama planinskim društvima. Oviaj dan prestavlja odličnu priliku da se promoviše prestavlja odličnu priliku da se promoviše podizanje javne svijesti o očuvanju planina.podizanje javne svijesti o očuvanju planina.

4.OKTOBAR- SVJETSKI DAN ŽIVOTINJA4.OKTOBAR- SVJETSKI DAN ŽIVOTINJA

4.oktobar- Svjetski dan životinja - 4.oktobar se 4.oktobar- Svjetski dan životinja - 4.oktobar se na razne načine proslavlja širom svijeta  sa na razne načine proslavlja širom svijeta  sa svrhom da se skrene pažnja na ugorženost svrhom da se skrene pažnja na ugorženost životinja. Prema zvaničnim podacima komiteta životinja. Prema zvaničnim podacima komiteta UN zaduženog za zaštitu životinja i prirode UN zaduženog za zaštitu životinja i prirode svakog dana nestane oko 100 životinjskih vrsta.svakog dana nestane oko 100 životinjskih vrsta.

  

6. OKTOBAR- SVJETSKI DAN STANIŠTA6. OKTOBAR- SVJETSKI DAN STANIŠTA

11. OKTOBAR- DAN BORBE PROTIV PRIRODNIH KATASTROFA11. OKTOBAR- DAN BORBE PROTIV PRIRODNIH KATASTROFA

  11. oktobar- Dan borbe protiv prirodnih 11. oktobar- Dan borbe protiv prirodnih katastrofa - Godišnje se na planeti dogode katastrofa - Godišnje se na planeti dogode na stotine elementarnih nepogoda, prema na stotine elementarnih nepogoda, prema podacima Svjetske metereološke podacima Svjetske metereološke organizacije i UN, koji u oktobru ( drugu organizacije i UN, koji u oktobru ( drugu srijedu u mjesecu) bilježe međunarodni dan srijedu u mjesecu) bilježe međunarodni dan posvećen smanjivanju prirodnih katastrofa. posvećen smanjivanju prirodnih katastrofa. Poplave su zastupljene sa 37%, oluje sa Poplave su zastupljene sa 37%, oluje sa 28%, suša čini 9% , zemljotresi oko8%, 28%, suša čini 9% , zemljotresi oko8%, lavine 6%, požari i ekstremne temperature lavine 6%, požari i ekstremne temperature oko 5% , dok vulkanse erupcije čine 2%.oko 5% , dok vulkanse erupcije čine 2%.

4.NOVEMBAR – DAN KLIMATSKIH PROMJENA4.NOVEMBAR – DAN KLIMATSKIH PROMJENA

Gasovi staklene bašte proizvedeni ljudskim Gasovi staklene bašte proizvedeni ljudskim aktivnostima se ispuštaju u atmosferu i aktivnostima se ispuštaju u atmosferu i narušavaju ravnotežu između energije koja narušavaju ravnotežu između energije koja dolazi na zemljinu površinu i energije koja sa nje dolazi na zemljinu površinu i energije koja sa nje odlazi. Klimatske promjene prouzrokuju: odlazi. Klimatske promjene prouzrokuju: otapanje lednika i porast nivoa mora, čestu otapanje lednika i porast nivoa mora, čestu pojavu vremenskih nepogoda u vidu uraganskih pojavu vremenskih nepogoda u vidu uraganskih vjetrova i poplava, zime bez snijega a ekstremno vjetrova i poplava, zime bez snijega a ekstremno topla ljeta.Velika emisija ugljen dioksida je topla ljeta.Velika emisija ugljen dioksida je posljedica sječe šuma i smanjenja zelenih posljedica sječe šuma i smanjenja zelenih površina koje su zamijenjene poljoprivrednim površina koje su zamijenjene poljoprivrednim površinama  i urbanim sredinama. Naučnici površinama  i urbanim sredinama. Naučnici tvrde da se do 2050 god., emisije gasova sa tvrde da se do 2050 god., emisije gasova sa efektom staklene bašte moraju smanjiti na oko efektom staklene bašte moraju smanjiti na oko 40% od količine emitovane 1990 god.ako svijet 40% od količine emitovane 1990 god.ako svijet želi da zaustavi godišnji porast temperature za želi da zaustavi godišnji porast temperature za oko 2 Cel.oko 2 Cel.

5. DECEMBAR –MEĐUNARODNI DAN VOLONTERA5. DECEMBAR –MEĐUNARODNI DAN VOLONTERA

Međunarodni dan volontera je ustanovljen 1985. Međunarodni dan volontera je ustanovljen 1985. god. na  sjednici Ujedinjenih Nacija, a ovom god. na  sjednici Ujedinjenih Nacija, a ovom manifestacijom želi se ukazati zahvalnost mladim manifestacijom želi se ukazati zahvalnost mladim volonterima i aktivistima na njihovom volonterima i aktivistima na njihovom angažmanu i trudu tokom cijele godine kojim angažmanu i trudu tokom cijele godine kojim uveličavaju žnačaj i vrijednost volonterskog uveličavaju žnačaj i vrijednost volonterskog radauopšte. Međunarodni dan volontera koji se radauopšte. Međunarodni dan volontera koji se obilježava 5.decembra, svake godine, je prilika za obilježava 5.decembra, svake godine, je prilika za povezivanje vladinih institucija, UN agencija, povezivanje vladinih institucija, UN agencija, volonterskih organizacija i samih volontera da volonterskih organizacija i samih volontera da stave temu volonterizma u prvi plan promovišu stave temu volonterizma u prvi plan promovišu pozitivne strane ovakve vrste neplaćeno pozitivne strane ovakve vrste neplaćeno grada.Volonterizam podrazumijeva dobrovoljan, grada.Volonterizam podrazumijeva dobrovoljan, besplatan rad, koji donosi jasnu dobit zajednici besplatan rad, koji donosi jasnu dobit zajednici ili društvu uopšte. Njega karakteriše odsustvo ili društvu uopšte. Njega karakteriše odsustvo odgovarajuće novčane nadoknade, ili otsustvo odgovarajuće novčane nadoknade, ili otsustvo bilo kakve sile.bilo kakve sile.