Emr-i Maruf Nehy-i MünkerGülhan Yılmaz (Tefsir Bilim Uzmanı)

Salko Kız Kur’an Kursu

Sunu Planı

• Maruf ve münker nedir?• Emr-i ma’ruf nehy-i münker kapsamı.• Kur’andan ibretli uyarılar.• Hadislerden önemli ikazlar.• Emr-i ma’ruf nehy-i münker yapmada usul.• Sonuç ve tavsiyeler.

Ma’ruf ve Münker

• Maruf, bilinen, benimsenen şey.• Münker, yadırganan, görülmesi veya

yapılmasından sıkıntı duyulan şey.

• Gazzali’ye göre islam dininin getirdiği hayat tarzına, görgü kurallarına uygun söz ve davranışlar maruf; uygun olmayanlar da münkerdir.

Ma’ruf ve Münker Ameller

Maruf fiiller:• Farz, vacip, nafile ve mendup ameller. • Beş vakit namaz, zekat, sadaka…• Anne babaya iyilik etmek, insanlarla iyi

geçinmek...

Münker fiiller: Yasaklanan işler. Hırsızlık, zina, iftira, cana kıymak, gıybet ve dedikodu yapmak…• İnsan tabiatının hoş karşılamayacağı fiiller ve

toplumun ve bireylerin huzur ve sükununa zarar verecek her türlü söz ve davranış…

Kapsam

• «İyiliği emretmek, kötülükten sakındırmak» peygamberlerin temel görevidir. Ümmetler de bundan sorumludur.

• Senin görevin ancak tebliğ etmektir. (Al-i İmran 3/120)    االالبالغ   عليك فانما

• Tebliğin özünü emr-i ma’ruf nehy-i münker oluşturur.

• Nitekim tebliğ ve belağ, iletmek, duyurmak anlamlarına gelir.

• Yüce Allah bu görevin yerine getirilmesini biz müslümanlara farz kılmış ve bizi bundan sorumlu tutmuştur.

• İçinizde hayra çağıran, iyiliği emredip kötülükten men eden bir topluluk bulunsun. İşte kurtuluşa erenler onlardır. (Al-i İmran الىالخير  (3/104 يدعون امة منكم ولتكنالمنكر عن وينهون بالمعروف ويامرون

المفلحون هم واؤلئك• Allah (cc) bizleri ve neslimizi kurtuluşa erenlerden eylesin.

• Böyle bir topluluğun oluşturulması imandan sonra müslümanların önde gelen görevlerindendir. Hatta bu farz-ı kifayedir.

• Siz, iyiliği emredip kötülükten men etmek ve Allah’a iman etmek üzere insanlar içinde ortaya çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz. (Al-i İmran 3/110)

Kur’andan İbretli Uyarılar

• Kur’an Azimu’ş-Şe’n, geçmiş peygamberlerin uyarılarına kulak asmayan, emr-i ma’ruf görevini dikkate almayan toplumların karşılaştıkları acı sonları ibret tabloları halinde sunmaktadır.

• İsyan edip haddi aştıkları için İsrailoğullarından kafirler Davud’un ve Meryem oğlu İsa’nın diliyle lanetlendi. Onlar işledikleri bir münker (fenalık) le ilgili birbirlerini men etmezlerdi. Yapmakta oldukları şey ne kötü idi. (Maide 5/78-79)

• لسان علي اسرائيل بني من كفرو الذين لعنوكانوا عصوا بما ذالك مريم بن وعيسى داودلبئس فعلوه منكر عن يتناهون ال كانوا يعتدون

يفعلون كانو ما

• Bu toplumların yanlışlarından biri, görevleri, din konusunda «insanları aydınlatmak» olan din bilginlerinin, görevlerini savsaklamaları ve istismar etmeleriydi.

• Din adamları ve bilginler bunları, günah söz söylemekten ve haram yemekten sakındırsalardı ya! Yapmakta oldukları şey ne kötüdür. (Maide 5/63)

عن • واالحبار الربانيون ينهاهم لواللبئسما االسحت واكلهم واالثم قولهم

يصنعون كانو

Mevla, bizleri böyle etkisiz din hizmetlileri olmaktan korusun.

Hadislerde Önemli İkazlar

• Rasulullah (sav) emr-i ma’ruf nehy-i münker yapmamanın kişi ve toplumu ne hale getireceğini veciz bir kelamla ifade etmiştir.

• Nefsimi kudret elinde tutan Allah’a yemin ederim ki ya ma’rufu emreder ve münkerden menedersiniz ya da Allah size açık bir azap gönderir de O’na yalvarsanız dahi duanız kabul edilmez. Tirmizi, Fiten 9. IV, 468.

لتأمرن • بيده نفسي والذي قالالمنكر عن ولتنهون بالمعروف

ثم منه عقابأ عليكم يبعث الله اوليوشكنلكم يستجاب فال تدعونه

Sorumlulukta Eşitlik

• Bu konuda kadın erkek her mümin üzerine düşen görevi yerine getirmekle yükümlüdür.

• Mü’min erkekler ve mü’min kadınlar birbirinin dostu ve yardımcısıdır. Bunlar insanlara iyiliği emreder, kötülükten men ederler. (Tevbe 9/71)

اولياء • بعضهم والمؤمنات والمؤمنونعن وينهون بالمعروف بعضيأمرون

المنكر

Emr-i Ma’ruf Nehy-i Münker Yapmada Usul

• Sizden biri bir kötülük işlendiğini gördüğünde onu eli ile, gücü yetmezse dili ile düzeltsin. Buna da gücü yetmezse kalbi ile buğzetsin ki, bu imanın en zayıfıdır. Müslim, İman 20, I, 69. Nesai, İman 17, VIII, 11,12.

لم • فان بيده فليغيره منكر منكم راى منفبقلبه يستطع لم فان فبلسانه يستطع

االيمان اضعف وذالك

Emri Ma’ruf ile İlgili Önemli Ayrıntılar ve Tavsiyeler

• Mevcut nizam ve kanunların gözetilmesi (Hızır- Musa kıssası)

• Gücü yettiği halde kötülüğe dur dememek…ihmaldir ve iman zayıflığıdır.

• El ile mücadele, devlete• Dil ile mücadele, ilim adamlarına• Kalple mücadele, ferde ait. Dış tavırlara

yansımalı. İçe dönük kalmamalı…

• Bu görev esnasında elbette bazı güçlüklerle karşılaşılacaktır. Kur’an bu noktada çıkış yolunu gösterir. Hz. Lokman(azmul umur) : «Yavrum! Namaz kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçir. Ve başına gelene sabret.» Lokman 31/17. 

بالمعروفوأنه • وأمر الصالة أقم بنى ياذالك ان أصابك ما على واصبر المنكر عن

االمور عزم من

• Farklı kültür, anlayış ve bilgi yapısına sahip olan insanlara, durumlarına uygun usul ve üsluplarla yaklaşmamız bu önemli görevde başarımızı arttıracaktır. Bu reçeteyi de Kur’an Rasulullah’ın şahsında arzetmektedir.

• Rabbinin yoluna, hikmet ve güzel öğütle çağır. (Nahl 16/125) 

• Af yolunu tut. İyiliği emret ve cahillerden yüz çevir. (A’raf 7/199)

• Allah’ın rahmeti sayesinde onlara yumuşak davrandın. Eğer kaba ve katı kapli olsaydın etrafından dağılırlardı. (Al-i İmran 3/159)

• Demek ki topluma din hizmeti sunan kişiler katı kalpli, inatçı değil, bağışlayıcı ve hoşgörülü olacaktır.

Sonuç

• Toplumda olaylara ve kişilere vurdumduymaz davranmak, nemelazımcılık içine girmek toplumun fesadına sebep olur.

• Müslüman bile bile bir kişinin malına, canına zarar gelmesine izin veremez. Bu anlamda ya tedbir alır ya da kötülüğe gücü yettiğince karşı koyar.

• Fertlerin nefis muhabesi ve toplumun oto kontrol bilinci önemlidir. Bunun en verimli yöntemi emr-i ma’ruf nehy-i münkerdir.

• Bu görevi yapan insan samimi ve dürüst olmalı, bunu Allah rızası için yapmalıdır.

• Hiçbir maddi beklentisi olmamalıdır. Çünkü onun gıdası «Allah rızası» dır.