energiebesparing in de bestaande bouw “ een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om...
TRANSCRIPT
Energiebesparing in de bestaande bouw
“Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen”
Arjan Bogerd
1276603
1 oktober 2009
Peiling 4
2
Inhoud
Energiebesparing in de bestaande bouw
Inhoud van de presentatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
3
Duurzaamheid in Nederland
Huidig kabinet heeft vergaande ambities m.b.t. CO2 reductie;
De uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 30% verminderen vergeleken met 1990.
Het tempo van energiebesparing verdubbelen van 1% nu naar 2% per jaar.
Het aandeel duurzame energie in 2020 verhogen van ongeveer 2% nu naar 20%
Energiebesparing in de bestaande bouw
Introductie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
4
Duurzaamheid in Nederland
Op dit moment is 56% van de Nederlandse woningvoorraad in handen van eigenaar-bewoner
Dit zal groeien naar 70% in de nabije toekomst Eigenaar-bewoner is een belangrijke doelgroep om hoge
CO2 reducties te halen
Energiebesparing in de bestaande bouw
Introductie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
5
Hoofdvraag
In welke mate is een eigenaar-bewoner bereid om energiebesparende maatregelen toe te passen in de bestaande woning?
Energiebesparing in de bestaande bouw
Introductie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Doelstelling
Het verkrijgen van inzicht in de balans tussen bouwtechnische mogelijkheden, financiële middelen en gedragscomponenten bij de keuze van een energiebesparingsconcept door eigenaar-bewoner.
6
Classificatie framework
Energiebesparing in de bestaande bouw
Vooronderzoek: Welke onderzoeksmethode?
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Een vignet is een korte beschrijving van een hypothetische situatie die relevant geachte informatie bevat en die wordt voorgelegd aan respondenten om een oordeel te krijgen over een beschreven persoon of situatie (Veenma et al., 2004).
[Breidert, 2006]
7
Wat is een vignet?
Energiebesparing in de bestaande bouw
Vooronderzoek: Onderzoeksmethode
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Attributen: Techniek, Beelddiagonaal en Prijs
Niveaus: LCD/CRT; 54/82/107; 299/399/499
8
Bepaling attributen
Energiebesparing in de bestaande bouw
Vooronderzoek: Onderzoeksmethode
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Aan de hand van gesprekken met “experts” en literatuur is een lijst gemaakt van mogelijke attributen
Isolatiegraad Technische maatregelen Investeringskosten Terugverdientijd Comfort Ingreep in woning Tijdsduur werkzaamheden Onderhoud Woningvergroting Gedrag Waardestijging woning
9
Bepaling attributen
Energiebesparing in de bestaande bouw
Vooronderzoek: Onderzoeksmethode
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Workshop Rigoureus 15 december 2008 Ir. Rogier Donkervoort (TNO) Ir. Frans Koene (ECN) Ir. Ragna Clocquet (DHV) Ir. Guus de Haas (TU Delft) Dr. Clarine van Oel (TU Delft)
Attributen Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3
Isolatiegraad Light Medium High
Laagwaardige isolatie Medium isolatie Hoogwaardige isolatie
Technische maatr. Zonering Excergie Vraag/ aanbod matching
Verschillende temperaturen Warmtepomp Zonneboiler en
in woning opslagvat 1 kuub
Terugverdientijd 3 - 7 jaar 7 - 14 jaar 14 - 21 jaar
Comfort Geen woningvergroting Dakkapel 2 verdiepingen
Overlast 1 maand in rommel 1 maand uit huis
Gedragsverandering Geen verandering A++ apparatuur Wasdroger eruit
10
Full Factorial
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Operationalisatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
3 x 3 x 3 x 3 x 3 x 2= 486 unieke combinaties
Fractional Factorial (SAS design) 36 keuzesets 72 vignetten Enquête: 3 blokken van 12 keuzesets
11
Attribuut 1: Isolatiegraad
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Operationalisatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
High: Compleet nieuw prefab gevel en dak Medium: Pleisterwerk gevelisolatie en na-isolatie dak aan
binnenzijde Light: Spouwisolatie gevel
12
Attribuut 2: Technische maatregelen
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Operationalisatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Zonering: Woning wordt opgesplitst in verschillende delen met verschillende temperaturen
Warmtepomp: Koelen in zomer, verwarmen in winter Zonneboiler: Verwarmen van tapwater
13
Attribuut 3: Terugverdientijd
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Operationalisatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
3-7 jaar 4-17 jaar 14-21 jaar
Geen verandering Plaatsing van dakkapel Aanbouw over 2 verdiepingen
Attribuut 4: Comfort
14
Attribuut 5: Overlast tijdens werkzaamheden
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Operationalisatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
1 maand in rommel 1 maand uit huis
Geen verandering Vervangen van witgoed door A++ witgoed apparatuur Wasdroger eruit
Attribuut 6: Gedrag
15
Voorbeeld 1
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Operationalisatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
16
Voorbeeld 2
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Operationalisatie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
17
Onderdelen
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Uitgave
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Naast vignetten ook directe vragen over: Informatie over de woning Renovatie van de woning EPBD Vignettenenquête Achtergrond informatie
18
Vereniging Eigen Huis (VEH)
Energiebesparing in de bestaande bouw
Enquête: Uitgave
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Gegevens over definitieve enquête:Datum: 3 april 2009 tot en met 15 april 2009Doelgroep: Leden van Vereniging Eigen Huis die
geabonneerd zijn op de nieuwsbriefTotale steekproef: Ongeveer 135.000Aantal respondenten: 2373 (1.8%)Aantal afgeronde enquêtes: 1565
19Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Vignettenanalyse hoofdeffecten
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Analyse in SAS: 37.416 waarnemingen (1559 resp. x 12 sets x 2 vignetten) Significantieniveau 5% Weergave in utiliteit (waardering)
20Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Vignettenanalyse hoofdeffecten
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Analyse in SAS: Attributen met de hoogste waardering
21Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Vignettenanalyse hoofdeffecten
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Analyse in SAS: Attributen met de hoogste waardering Attributen met een positieve waardering
22Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Toetsing attribuutniveau`s
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Isolatiegraad Respondenten hebben een sterke voorkeur voor Light t.o.v. High
(utiliteit=0.26) Verschil tussen Medium en High is vrij klein (utiliteit=0.07)
Technische maatregelen Warmtepomp heeft een zeer hoge waardering (0.52) Zonneboiler heeft een matige waardering (0.24) Zonering heeft zeer lage waardering
23Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Toetsing attribuutniveau`s
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Terugverdientijd 3-7 jaar heeft een zeer hoge waardering (1.09) 7-14 jaar heeft een matige waardering (0.76) Terugverdientijd van 14-21 jaar is onacceptabel
Comfort (woningvergroting) Vergroting van de woning leidt tot een aanzienlijke verbetering van
waardering Waardering dakkapel= 0.37 Waardering uitbouw over 2 verdiepingen= 0.43
24Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Toetsing attribuutniveau`s
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Overlast tijdens werkzaamheden In directe vragen is 11% bereidt de woning te tijdelijk te verlaten Een maand uit huis heeft een zeer negatieve waardering (-0.45)
Gedrag Het wegdoen van de droger heeft geen draagvlak Het vervangen van witgoed door A++ label witgoed heeft een
opmerkelijk hoge waardering (0.72), meer dan helemaal niets doen (0.33)
25Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Eerste orde interacties
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Wat is een interactie effect?
Invloed van attributen onderling
Invloed van externe factoren (bijv. leeftijd en inkomen)
Significantieniveau van 1%
Bij de interacties is niet de waardering weergegeven, maar de kans dat het alternatief is gekozen.
26Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Eerste orde interacties
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Attributen:
Terugverdientijd met technische maatregelen
Terugverdientijd met comfort
27Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Eerste orde interacties
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Externe factoren:
Comfort en leeftijd
Comfort en huishoudsamenstelling
28Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Eerste orde interacties
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Milieubewustzijn:
A.d.h.v. een schuifbalk is respondenten gevraagd waar ze meer waarde aan hechten, welvaart of klimaat
29Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Representativiteit
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Milieubewustzijn:
A.d.h.v. een schuifbalk is respondenten gevraagd waar ze meer waarde aan hechten, welvaart of klimaat
30Energiebesparing in de bestaande bouw
Resultaten: Conclusie
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Eigenaar-bewoner geeft de voorkeur aan isolatiegraad Light, de attribuutniveau`s High en Medium zijn waarschijnlijk te ingrijpend
Zonering heeft een lage waardering, respondenten geven de voorkeur aan zonneboiler en met name warmtepomp
Een terugverdientijd van 14-21 is niet acceptabel
Woningvergroting en warmtepomp leidt tot een hogere acceptatie van langere terugverdientijden
Respondenten willen duidelijk in hun huis blijven tijdens een ingrijpende verbouwing
Het attribuutniveau “A++label witgoed” heeft een opmerkelijk hoge waardering, zelfs meer dan niets doen
Het wegdoen van de droger is geen optie
31Energiebesparing in de bestaande bouw
Aanbevelingen: Energiebesparingsconcepten
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Isolatiegraad High lijkt te extreem (overlast en complexiteit) om verder doorontwikkeld te worden
Nader onderzoek om waardering van isolatiegraad Medium te verbeteren door een metselwerk buitenblad terug te plaatsen i.p.v. pleisterwerk
Het toepassen van warmtepompen en/of zonneboilers in concepten, zonering is geen aantrekkelijke optie
Nader onderzoek om de overlast tijdens aanbrengen van warmtepomp te reduceren
Een terugverdientijd van 14-21 is niet acceptabel, TVT van 7-14 jaar lijkt acceptabel door woningvergroting of plaatsing van warmtepomp
Woningvergroting vergroot draagvlak voor concepten, is wel afhankelijk van levensfase
Concepten aanbieden in gefaseerde aanpak om overlast voor bewoner te verkleinen
32Energiebesparing in de bestaande bouw
SLOT
Introductie
Vooronderzoek
Enquête
Resultaten
Aanbevelingen
Zijn er nog vragen?