entwicklung des fischartenspektrums in der elbe und

29
WGE Ehr 09.11.04 ARBEITSGEMEINSCHAFT FÜR DIE REINHALTUNG DER ELBE Wassergütestelle Elbe ARBEITSGEMEINSCHAFT FÜR DIE REINHALTUNG DER ELBE Wassergütestelle Elbe www.arge-elbe.de www.arge-elbe.de Entwicklung des Fischartenspektrums in der Elbe und Fischmonitoring in der T i d e e l b e

Upload: others

Post on 23-Mar-2022

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

WGEEhr 09.11.04

ARBEITSGEMEINSCHAFT FÜR DIE REINHALTUNG DER ELBE

Wassergütestelle ElbeARBEITSGEMEINSCHAFT FÜR DIE REINHALTUNG DER ELBE

Wassergütestelle Elbe

www.arge-elbe.dewww.arge-elbe.de

Entwicklung des Fischartenspektrums in der Elbe

und Fischmonitoring in der Tideelbe

WGEEhr 22.11.04

Geomorphologische/hydrographische Abschnitte und Fischregionen

0 20 40 60 km

HAMBURG

DRESDEN

MAGDEBURG

PRAG

Bra

ckw

asse

rz.

limn

.Un

tere

.

HH

Str

om

sp.

ob

ere

Tid

eelb

e

Mittlere Elbe

Bra

ssen

-re

gio

n

Fore

llenr

egio

n

(Bac

hfor

elle

-Äsc

he)

Bra

ssen

reg

ion

un

dB

arb

enre

gio

n

Bar

ben

reg

ion

Bra

ssen

-re

gio

n

Bar

ben

reg

ion

N

HAMBURG

DRESDEN

MAGDEBURG

PRAGTideelbe Mittlere Elbe

Äsc

hen

reg

.

Fo

relle

nre

g.

Kau

lbar

sch

-/F

lun

der

-re

gio

n

Kau

lbar

sch

-/F

lun

der

-re

gio

n

Obere Elbe

Obere Elbe

Bra

ck-

was

serz

on

e

WehrGeesthacht

Wehre/Staustufen

ELBE

ELBE

historisch(vor anthropogener Beeinflussung)

aktuell(anthropogen überformt)

BRDCR

WGEEhr 22.11.04

Anzahl der limnischen und euryhalinen Rundmaul- und Fischarten in den einzelnengeomorphologischen/hydrographischen Abschnitten der Elbe bis ~1900

0 60 km

N

BERLIN

DRESDEN

MAGDEBURG

PRAG

nL = 24-25 nE = 12 Tideelbe / Unterelbe

nL = 29 nE = 12 Mittlere Elbe

nL = 35 nE = 10-11 Obere Elbe

nL = 32 nE = 6 Obere Elbe CR

nL = 34 nE = 9-11 Obere Elbe BRD

Gesamte ElbenLimnischnEuryhalin

= 37

= 12

49 Arten(ohne marineArten)

HAMBURG

ELBE

BRD

CR

WGEEhr 22.11.04

Anzahl der Rundmaul- und Fischarten in den einzelnengeomorphologischen/hydrographischen Abschnitten der Elbe 1991-1993

0 60 km

N

BERLIN

DRESDEN

MAGDEBURG

PRAG

nL = 11 nE = 10 BrackwasserzonenL = 16 nE = 10 limn. UnterelbenL = 18 nE = 8 HH Stromspaltungsg.nL = 19 nE = 8

nM = 31

nM = 7

nM = 2

nM = 1 obere Tideelbe

nL = 29 nE = 7 Mittlere Elbe

nL = 32 nE = 3 Obere Elbe

nL = 30 nE = 2 Obere Elbe CR

nL = 19 nE = 2 Obere Elbe BRD

Gesamte ElbenLimnischnEuryhalinnMarin

= 37= 11= 31

79 Arten

HAMBURG

ELBE

BRD

CR

WGEEhr 01.12.04

Anzahl der Rundmaul- und Fischarten in den einzelnengeomorphologischen/hydrographischen Abschnitten der Elbe 1990-2004

0 60 km

N

BERLIN

DRESDEN

MAGDEBURG

PRAG

nL = 18 nE = 10 BrackwasserzonenL = 24 nE = 10 limn. UnterelbenL = 25 nE = 11 HH Stromspaltungsg.nL = 30 nE = 9

nM = 40

nM = 11

nM = 2

nM = 1 obere Tideelbe

nL = 44 nE = 10 Mittlere Elbe

nL = 43 nE = 4 Obere Elbe

nL = 36 nE = 1 Obere Elbe CR

nL = 42 nE = 4 Obere Elbe BRD

Gesamte ElbenLimnischnEuryhalinnMarin

= 47= 14= 40

101 Arten

HAMBURG

ELBE

BRD

CR

WGEEhr 07.12.04

Beispiele für allochthone Fischarten

Marmorkarpfen(Hypohthalmichthys nobilis (RICH.)), 50 cm

Regenbogenforelle(Oncorhynchus mykiss (WALBAUM)), 20-25 cm

Weißer Stör(Acipenser transmontanus), 500 cm

Sterlet(Acipenser Ruthenus (L.)), 35-40 cm

Blaubandbärbling(Pseudorasbora parva), 5 cm

Zwergwels(Ictalurus nebulosus (LESUEUR)), 20-35 cm

Silberkarpfen(Hypophthalmichthys molitrix (VAL.)), 50 cm

Graskarpfen(Ctenopharyngodon idella (VAL.)), 50 cm

WGEEhr 25.11.04

Die gesamtökologische Situation der Elbe hat sich im weite-sten Sinne spürbar verbessert.

• Hierzu zählen beispielsweise neu errichtete Fischauf-stiegsanlagen, gewässermorphologische Verbesse-rungsmaßnahmen sowie Rück-gang bei bestimmten Last- undSchadstoffen.

• Durch die nachfolgenden sehr intensiven Befischungen, insbeson-dere in den deutschen Elbeabschnitten, wurden wahrscheinlichauch Arten "entdeckt", die 1991/93 auch schon anwesend waren,aber damals nicht erfasst weden konnten.

Tideelbestrom - biologische Qualitätskomponente "Fischfauna"- Bewertungsverfahren, Referenzzönose, Monitoring -

N

Flusskm 585,9km 655,0km 727,0

Brackwasserzone

Bewertungsverfahren fürFließgewässer in Erprobungsphase

Referenzzönose bekanntin Bearbeitung noch nichtbekannt,

kann durch WGEgeleistet werden

Bewertungsverfahren in Bearbeitung

Hamenbefischung, Frühjahr und HerbstReusenkontrolle, saisonal

Elektro-Befischung, saisonal

GEESTHACHTHAMBURG

CUXHAVEN

GLÜCKSTADT

STADE

ELBE

Typ T1Übergangs-gewässer

Typ 22Marschen-gewässer

Typ 20sandgeprägter Strom

des Tieflandes

WGEEhr 25.11.04

WGEEhr 25.11.04

Wir erfassen:

• Artenzusammensetzung

• Häufigkeiten

• Altersstruktur

• Artgewichte

WGEEhr 07.12.04

Relative Fangzusammensetzung nach Anzahl pro Art, 2000 - 2004

5 10 15 20 (%)0

Dominanzklassen

>10 % eudominant

≤10 % dominant

≤5 % subdominant

≤2 % rezedent

≤1 % subrezedent

Typ T1

Typ 22

Typ 20

Typ T1 Typ22 Typ 20

Stint 86,9Hering 3,2

Kl. Seenadel 2,5Kaulbarsch 2,3

Dr. Stichling 1,3Flunder 1,3

ELBE

Stint 977,2Kaulbarsch 1,9

Flunder 0,3Aal 0,2

Dr. Stichling 0,1Aland 0,09

Stint 97,7Kaulbarsch 1,9

Dr. Stichling 0,1Flunder 0,07Zander 0,05

Finte 0,04

WGEEhr 07.12.04

Relative Fangzusammensetzung nach Anzahl pro Art (Strom-km 651-715)

5 10 15 20 (%)0

Dominanzklassen

>10 % eudominant

≤10 % dominant

≤5 % subdominant

≤2 % rezedent

≤1 % subrezedent

Typ T1

Typ T1Typ T1 Typ

22 Typ 20

LEE BE

FinteStrandgrundel

SprotteFlunder

Dr. StichlingKl. SeenadelKaulbarsch

HeringStint

Stint

Flunder

Hering

Finte

Dr. Stichling

70

1

6

1

1

89,72,42,21,8

1,01,00,60,30,2

1989 - 1993

2000 - 2004

Daten: THIEL, 1994

WGEEhr 23.11.04

Relative Fangzusammensetzung nach Gewicht pro Art (>1 %), 2000 - 2004

Stint 79,7Kaulbarsch 6,0

Aal 4,7Flunder 2,0Zander 1,9

Aland 1,8Brassen 1,6

Stint 79,0Kaulbarsch 10,3

Finte 3,0Brassen 1,8Zander 1,5Flunder 1,4

Aal 1,3

5 10 15 20 (%)0

Dominanzklassen

>10 % eudominant

≤10 % dominant

≤5 % subdominant

≤2 % rezedent

≤1 % subrezedent

Typ T1

Typ 22

Typ 20

Typ T1 Typ22 Typ 20

ELBE

Stint 60,2Finte 11,9

Kaulbarsch 8,0Hering 7,6

Flunder 4,4Aal 2,0

Kabeljau 1,3