“สงค

มประ

เทศช

าตจะ

เจรญ

กาวห

นาเก

นคณภา

พของ

ประช

ากรไ

มได

และค

ณภา

พของ

ประช

ากรม

วฒนธ

รรม

(พนบ

าน –

ชมช

น) เป

นตวก

ำหนด

อยเบ

องหล

ง” ศ

. สธว

งศ พ

งศไพ

บลย

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 3

คณะทปรกษา : ชาญ - จนตนา เนยมประดษฐ, คำสงห ศรนอก, คำหมาน คนไค, สมบรณ วรพงษ, ศ.ดร.ฉตรทพย นาถสภา, สจตต วงษเทศ,

เนาวรตน พงษไพบลย, ชวง มลพนจ, สมบต วอทอง, ฟรานซส ครปส, สชาต สวสดศร, วทยากร เชยงกล, เจตน เจรญโท, อศศร ธรรมโชต, สถาพร ศรสจจง, สงคม ทองม, ทวศกด ใยเมอง, สมปอง ดวงไสว,

สทธธรรม เลขววฒน, ชมยภร แสงกระจาง, เสถยร เศรษฐสทธ, ไพฑรย ธญญา, แสงดาว ศรทธามน, เจน สงสมพนธ, สลา คณวฒ

คณะผกอตง : ปรดา ขาวบอ, อาทตย บำรงเออ, โชตชวง นาดอน, สมพงษ ประทมทอง, ปกรณ ศรยมาตร, แคน สารกา, เสร ทศนศลป,

ไศล ภล, ชาตร จนตวจตร, สเมษย เมองคำ

บรรณาธการอำนวยการ : ปรดา ขาวบอ

กองบรรณาธการ : สมคด สงสง, โชตชวง นาดอน, แวง พลงวรรณ, อาทตย บำรงเออ, นชนาฎ เนตรประเสรฐศร, ชชวาลย โคตรสงคราม,

มาล รอยสพนใบ, ธารา ศรอนรกษ

ผแปลบทคดยอเปนภาษาองกฤษ (ยกเวนเรอง “ฮต-คอง”) : สมยพร ฉำชน

ภาพปก : ไพบลย ธรรมเรองฤทธ

ฝายศลปกรรมและตรวจแกคำผด : เกษมสข - ยพด ตนตทวโชค

ฝายสออเลกทรอนกส : สเมษย เมองคำ

ฝายโฆษณา - ประชาสมพนธ : เสร ยาวงษ

ฝายกฎหมาย : อาทตย บำรงเออ

สำนกงาน : ๒๔๔/๕๓๙ ถนนรามอนทรา เขตบางเขน กทม. ๑๐๒๒๐ โทรศพท ๐๒-๕๕๒-๔๐๗๐ www.e-shann.com e-mail : e_shann@yahoo.com

ฉบบท ๗ ๑๖ - ๓๑ มกราคม ๒๕๕๕

4

ภาพถ

ายโด

ย ปร

ดา ข

าวบอ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 5ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 5

สาสนจาก

เราไดเกรนกลาวบอกเลากนไวตงแตฉบบแรกแลววา เปาหมายของเราจะพยายามจดทำนตยสารในรปแบบตพมพเปนเลมวางจำหนาย ใหสำเรจในชวงเวลาประมาณหกเดอนหลงจากททดลองทำ e-mag ขน และในระหวางท เราทดลองทำในรปแบบ e-mag น เราจะทำไปพลางปรบปรงไปพลาง เพอใหถกใจทานผอานมากทสด ดงนนไดโปรดอยาแปลกใจทเหนบางคอลมนหายไป บางคอลมนมบางขาดหายไปบาง

หลงจากเราไดรบขอคดเหนจากมวล

มตรมาระยะหนง ในฉบบนเราไดปรบใหญ “ปรงใหม” เพอใหสำรบอาหารสมองสำรบน มสารบำรงครบครนขน โดยเฉพาะอยางยงตองปรงใหนารบประทานมากขนดวย

ฉบบนจงมคอลมนหลากหลายขน ม

เรองชวนอานมากขน สำหรบชอคอลมนตาง ๆ นน เราได

รบประกายความคดมาจาก “คอง ๑๔” อนเปนมรดกภมปญญาอสานนนเอง (อานเรอง คอง ๑๔ ไดในคอลมน “วสยทศน”)

คอลมนขาว เราจะนำเสนออยางกระชบ แบบสรปยอ พอใหสะกดใจไดใจความสำคญทสดเทานน ในสวน “ขาวอสาน” เรายอมรบวายงจดตงแหลงขาวในภาคอสานไมสำเรจ จงขอแจงถงทก ๆ ทานวา เวทนเปนเวทเปดกวางสำหรบทกคน ทปรารถนา ดต อส งคม ท านสามารถเปนนกขาวอาสา ทก ๆ ทานคอแหลงขาว สงขาวเกยวกบอสานเขามาถงเราไดตลอด ทบรษทชนนยม หรอทางอเมลลของ บ.ชนนยม chonniyom@ yahoo.com หรอทางเวบไซต “หนงสออศาน” น ถาชวยกนคนละนดคนละหนอย กจะทำใหภาคสวน “ขาวอสาน” ของเราเกดประโยชนมากขน

สำหรบความคบหนาในการจดทำ

นตยสารแบบตพมพ ขอรายงานวา เราไดจดหวนตยสารแลว ใชชอวา “ทางอศาน” (ดวยมกฎระเบยบหามใชคำวา “หนงสอ” เปน ชอหนงสอพมพและนตยสาร ) ด งนน ตอไปเราจะใชช อนตยสารวา “ทางอศาน” และมขาวดสำหรบเพอนมตรทมหวทางศลปะวา เราจะจดประกวด การออกแบบโลโก ของนตยสาร “ทางอศาน” ดวย โดยเราจะประกาศรายละเอยดในเลมตอไป

งานทนาหนกใจ และเปนหวใจของ

การทำนตยสาร กคอ งานหาผมอปการคณ ดานหนงคอผทยนดจะเขารวมลงทน

พรอมกบเรา เราตงใจหาใหไดหนงรอยคนขนไป เพอทจะไดสามารถจดทะเบยน เปนบรษทมหาชน คาหนลงทนอาจจะเปนหนละหาหมนบาท หรออาจจะกำหนดใหตำลงอกกได

อกดานหนงกคอผทจะลงแจงความ

ลงโฆษณา จะตองมพอเพยงทจะเลยงดกจการให “อยได” และ “เตบโต” ขนตามลำดบ

เรามเวลาเสาะหา “ผมอปการคณ”

จำนวนนอกเพยงไมถงสามเดอน เรามงมนวาจะบรรลเปาหมายใหได

วนเบกฤกษเปดตวนตยสาร “ทางอศาน” ฉบบแฮกหมาน (ทพมพกระดาษควบคกบ e-mag ) ของเราคอ “วนแฮกนา” ป ๒๕๕๕ นตรงกบวนท ๙ พฤษภาคม โดยเรากำหนดจดทหอประชมใหญ ตลาดบางลำพ ใจกลางจงหวดขอนแกน

อยาชวยเราแบบ “คอยลน” เทานน

นะครบ เราตองการความชวยเหลอดวยการกระทำทกดานทกแผนกงานครบ.

6

Editorials

ผลจากบทเรยน ทไมไดสรป

ภาพโดย เกษมสข ตนตทวโชค

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 7

คนเลกคนนอย คนหาเชากนคำ ราษฎรผซอสตยของแผนดน หรอใน “คอง ๑๔” เรยกวา “เหงาเมอง” นน โดยธรรมชาตคอ คนผนอบนอมถอมตน อยในศลกนในธรรม อดออม อดทน พงลำแขงตนเอง...

ในกรณมหาอทกภยของประเทศไทยเมอปทผานมา นบเปนภยธรรมชาตทสรางความเสยหายรายแรงครงหนงของมนษยชาต แตไมทราบวาสงคมไทยเราจะสรปเกบรบบทเรยนราคาแพงนไดกมากนอย

มหาอทกภยครงน สาวไปแลวสบไปแลวตนเหตเกดจากนำมอมนษยเปนดานหลก โดยเฉพาะมนษยผมอำนาจ มอภสทธในสงคม พวกเขาตดไมทำลายปา บกรกทสาธารณะ สรางเขอนกกนำแลวบรหารจดการนำโดยไมสอดคลองกบความเปนจรง ปลอยหรอกกนำตามหนาทความเคยชน ตามผลประโยชนนำพา

ไม เพยง เท าน น ถ งข นตอนตองเยยวยาและรอฟนภายหลงนำลด ทงดานชวตจตใจและทรพยสน ตอความเสยหายดานปจจยพนฐานของผประสบอทกภย ยงสรางเหตทจะกอใหเกดผลเปนบทเรยนครงใหญขนไดอก

ตอ “เหงาเมอง” ผประสบภยทตองแบกรบมวลนำแทนนคมอตสาหกรรม, กรงเทพชนใน, สนามกอลฟ, สนามบน หรอสถานทราชการ ฯลฯ แทนทรฐจะระดมสรรพกำลงเขาไปใหบรการรบใชถงตนบาน ชวยผอนเบาปญหาและอำนวยความสะดวกทกดาน แตความจรงเปนไปในทศทางตรงกนขาม

ราษฎรผซอสตยตองตดตามขาวเตรยมตวรบนำอยเปนเดอน ๆ ตองปรวตกไมเปนอนกนอนนอนยงขนเมอนำเออทวม ตองแตกพายยายหนนำ หลงจากนนนบเดอนเมอนำลดจงกลบเขาบาน เพอรอทงซากปรกหกพง เปอยเนา เตมไปดวยเชอรา ลางถ ซอมซอเครองอปโภคบรโภค ซอมรถ ซอมเครองใชไมสอยตาง ๆ อกนบเดอน

ยงกวานน ยงตองวงหาเอกสารหลกฐานไปถายสำเนา รวบรวมจนพรอมมลแลวเดนทางไปอำเภอเพอรบบตรคว เพอใหไดรบการยนยนเปนผประสบอทกภย และจากนนกตองรอรบเศษเงนชวยเหลอตอไป

และระหวางน ยงตองขอดหาเงนยมเงนไปจายคาเลาเรยนบตรหลาน วงผอนรถ ผอนบาน คานำ คาไฟ ราคาคาไฟทคดประเมนเทาทเคยจายคณจำนวนสามเดอนทพนกงานเขาไปจดตวเลขมเตอรไมได ถาไมจายตดไฟ ถาไมพอใจใหไปรองเรยนไดเลย... แลวยงตองวงไปจายเงนประกนสงคม ถาไมจายตามกำหนดตองเสยคาปรบ เจาหนาทบอกวาปฏบตตามระเบยบปกตเพราะไมมนโยบาย ใด ๆ สงใหผอนผน ฯลฯ

ภาวะทกขยากจากนำมอมนษยดวยกน แลวซำเตมดวยการทำงานตามแบบระบบราชการ ซงแทนทจะรบใชกลบยงวางตวเปนเจาคนนายคน ในขณะททงสงคมยกยองชนชมเรองจตอาสา จงยงทำใหราษฎรผประสบภยพบตไมเปนอนกนอนนอน ปรบทกขผกมตรกน และมภาวะอารมณทพรอมจะระเบดใสใครหนาไหนกได

ในประเทศน สงคมน ชางสารชนกนทำใหหญาแพรกเหลกลาญมามากแลว วนหนงเ มอหญาแพรกตายซากแหงกรอบ ไมตองมใครมาจดสมไฟใส ใบหญาแหงทขดถกนเองกเพยงพอทจะเกดประกายไฟได

ปรากฏการณเชนน จะเกดขนทกปมความขดแยงทางผลประโยชนของสงคม จะเกดขนเรวมากเมอมการวางอำนาจบาตรใหญ เมอมการฉอราษฎรบงหลวง และจะลามขยายไปจนไรขอบเขต.

ดวยจตคารวะ

บรรณาธการอำนวยการ

สาสนจาก “อศาน”

บทบรรณาธการ

ขาว

วสยทศน | กอง บก. - พลงสำคญในการแปงสรางใหมประเทศคอ “เหงาเมอง” - อนาคตประเทศสมเสยงมาก ถารฐสนใจพฒนาแคโครงสราง พนฐาน ๕ ดาน

วนวานกบวนหนา | “โชตชวง นาดอน” หนสาธารณะ หนของชาวบาน

วถไทบาน | มาโนช พรหมสงห คอนกแสวงหา

เดนทวนหนทาง | สมคด สงสง ลมแมนำโขง : แหลงอาหารของโลก

ฮต-คอง | แวง พลงวรรณ ฮต ๑๒

อตลกษณแหงชาตพนธอศาน | วระ สดสงข ชาตพนธบรสทธ ?

บทวชาการวรรณกรรม | ธญญา สงขพนธานนท จากกวนพนธ “อศาน !” ส “วาทกรรมอสาน ” : การประกอบสรางความหมายของธรรมชาตและสงแวดลอมในวรรณกรรมเกยวกบภาคอสาน (จบ)

แกนเมอง | ชนวตน ตงสทธจต ๑๐๐ ปอายมงคล พระอดมญาณโมล (หลวงปจนทรศร จนททโป) จนทรปทปแหงอสาน

คาเมอง | กอง บก. ไมพะยง

ใจเมอง | กอง บก. ภมปญญาการแพทยอสาน (๑)

เหงาเมอง | กอง บก. ระบบสหกรณยงถกมองขาม

๕ ๖

๑๐ ๑๘

๒๓

๒๕

๒๙

๓๕

๓๙

๔๒

๔๙

๕๒

๕๔

๕๗

เสยงเมอง | “มหา สรารนทร” ชยภมบานพ

แกวเมอง | กอง บก. ทม “บบอย” อดรฯ จากอสานสอนเตอร

คำถนกลนอายขแมร | “เขาบงภ” บฤๅษ - ระไซร - ระแซซน - ระสสนต

อษาคเนยเหกลอม | “จนตรย” อษาคเนยเหวงธญพช : รอยไถปรศนาททาทายวทยาศาสตรโลก

เรอย ๆ มาเรยง ๆ | “ปกรณ ปกรณม” อานหนงสอเปดความคดชวตเปลยน

ขามของ | กอง บก. จำปาเมองลาว

บทกว | ปนประสงค พนทมาล กลวคนอสาน ลมขาวเหนยว

นวนยาย | ณรงคฤทธ ศกดารณรงค กาบแกวบวบาน (ตอน ๕)

ทน...สถานทงกลา | ไพวรนทร ขาวงาม โลกบางใบ

e-โอะชวนอำ | อาทตย บำรงเออ ขาวจ ชวคนอสาน

ศลปะนำชวต | “ครเบม สอนศลป” เตมศลปแบงปนนำใจใหนองบานอดรฯ บานหนองคาย

ทองเทยวเชงวฒนธรรม | กอง บก. วดสนวนวารพฒนาราม อำเภอบานไผ

ตำราวานอสาน | กอง บก. วานมหากาฬ และวานมหาปราบ

เพลงถอดทำนอง | วส หาวหาญ สงหนงสสงหนง

ปดเลม | กอง บก.

๕๙

๖๓

๖๔

๖๖

๗๒

๗๔

๘๖

๘๘

๙๑

๙๙

๙๔

๙๖

๗๐

๗๙

๑๐๐

10

ขบวนการยดวอลลสตรท การปฏวตทปราศจากผนำ ประกายไฟไหมลามทง

คำขวญทขบวนการยดวอลลสตรทชขนคอ หนทางแกไขทางเดยวคอ ปฏวตโลก

ปฏวตโลก หมายถง เปลยนแปลงระบอบเศรษฐกจ เปลยนแปลงสภาพจากการทคน ๑ % (อนทจรงกไมถง ๑ %

ดวย) ขดรดกอบโกยครอบครองโภคทรพย สวนใหญของโลก ในขณะทคนอก ๙๙ % ถกเอารดเอาเปรยบ

News

๓ มกราคม ๒๐๑๒

A revolution has been set in motion, and we cannot be stopped.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 11

ไอเอมเอฟ เชอเงนสกลยโรไมลม (๖ ม.ค. ๕๕) ครสตน ลาการด ผ

อำนวยการกองทนการเงนระหวางประเทศ แสดงความเชอมนวาเงนสกลยโรยงแขงแกรง เพราะปญหาทเกดขนในเขตยโรโซนขณะนเปนเรองเฉพาะหนสาธารณะทเกยวพนถงความแขงแกรงของระบบธนาคาร ไมใชระบบเงนสกล ยโร. สหภาพแหงชาตกะเหรยงเปดเจรจากบรฐบาลพมา

(๑๐ ม.ค ๕๕) หนงสอพมพอระวด รายงานวา ตวแทนของสหภาพแหงชาตกะเหร ย ง (The Karen Nat ional Union - KNU) หรอเคเอนย เดนทางไปยงเมองผาอน รฐกะเหรยง ซงอยในเขตควบคมของรฐบาลพมา เพอเดนทางไปเจรจาสนตภาพกบตวแทนรฐบาลพมาจากกรงเนปดอว หลงทงสองฝายรบกนเปนเวลา ๖๔ ป

นบเปนครงแรกในรอบ ๘ ป ทตวแทนจากเคเอนยเดนทางไปในพนทควบคมของรฐบาลพมา กอนหนานในป ๒๐๐๔ นายพลโบเมยะ อดตผนำเคเอนยเคยเดนทางไปกรงยางกงเพอเจรจาสนตภาพกบรฐบาลพมา โดยขณะนน มพลเอกขนยนตเปนผรวมเจรจาจากฝายรฐบาล แตตอมาการเจรจากลมเหลว

ขณะทการเจรจาสนตภาพรอบใหมทจะเกดขน จะเปนการพบกนระหวางนายอองมน รฐมนตรวาการกระทรวงขนสงทางรถไฟพมาและนายพลมต เซ โพ เจาหนาททหารระดบสงของเคเอนย รวมไปถงคณะกรรมการกลางของเคเอนยอกหลายคน และตวแทนจาก ๗ กองพลของเคเอนย ยกเวนกองพลท ๕ จะรวมไปเจรจาในครงนดวย

“เราจะเนนในเรองการทำสญญาหยดยงทยงยน และเงอนไขททงสองฝาย

On February 29th, we will reclaim our future from the 1%. We will shut down the corporations and recreate our democracy.

ผคนทเขารวมการเคลอนไหวนมทกเพศทกวย ทกกลมชนชน การเคลอนไหว ขยายตวไปอยางกวางขวางทวสหรฐ-อเมรกาและในอกหลายประเทศ

นบตงแตเดอนกนยายนปทแลวมาถงบดนการเคลอนไหวยงคงมตอเนอง พวกเขาประกาศวา การปฏวตกาวสการเคลอนไหวแลว และไมสามารถจะหยดพวกเราได

ลาสดขบวนการยดวอลลสตรทใน

เ ม อ งพอ ร ต แ ลนด สห ร ฐ อ เ ม ร ก า ประกาศพงเปาไปทองคกรคอเปอเรท องคกรจดตงทางธรกจทสลบซบซอนและทรงอทธพลสงมากในยคโลกาภวตน

ตอนนพวกเขากำลงเคลอนไหวตระเตรยมการตอสเปาหมายใหมน วนท ๒๙ กมภาพนธจะเปนวนสำคญอกวนหนง พวกเขายงไมเปดเผยแผนการรปธรรมออกมา เรองนนาสนใจตดตามเปนอยางยง.

12

ควรทจะเคารพและเชอฟง คนกะเหรยงไดตอสมาเปนเวลามากกวา ๖๐ ป คนกะเหรยงทวโลกตางกงวลการทเราเจรจากบรฐบาลพมาในครงน แตเราอยากจะบอกวา สถานการณไดเปลยนไปแลว หากรฐบาลพมาตองการท จะสร างสนตภาพจรง ๆ กถงเวลาทจะตองทำขอตกลงกน นนกเพอผลประโยชนของคนกะเหรยง ถงแมเราจะไมทำขอตกลงกบรฐบาลในตอนน แตเรากยงหวงวา วนหนงในอนาคตเราจะทำขอตกลงกบรฐบาลพมา” เดวด ทะคะพอ กลาว

รายงานขาววา จะมการหารอในประเดนเรองการบงคบใชแรงงาน การกด ข และละ เม ดส ท ธ ม นษยชนต อพลเรอนในรฐกะเหรยงดวย

ดานเจาหนาททหารจากเคเอนแอลเอ (Karen Nat ional L iberat ion Army- กองกำลงปลดปลอยแหงชาตกะเหรยง)กองกำลงทหารภายใตเคเอนยเปดเผยวา ไดรบคำสงจากเคเอนยวาใหยตการสรบและโจมตทหารพมาตงแตเมอวนท ๒ มกราคมทผานมา

“เราทงหมดตางเหนดวยทจะให เคเอนยพดคยเจรจากบรฐบาลพมา เพอหาแนวทางแกปญหาทางการเ มอง

เพราะวาตลอด ๖๐ กวาปทผานมาของการสรบระหวางทหารพมาและกะเหรยง

ไมมการพฒนาท ง ในเรองเศรษฐกจ สงคม การศกษาและดานศาสนาในชมชนทองถนของเรา และผลของการสรบยาวนานกวา ๖๐ ป ยงทำใหประชาชน ชาวกะเหรยงของเราตองทนทกขทรมานมากมายจากการถกละเมดสทธมนษยชน”.

ทวายโปรเจคต สะดดหลายเรอง

การตดถนนจาก ต.นำพรอน จงหวดกาญจนบร ไปเมองทวาย ประเทศพมา ต องหย ดชะง ก เ น อ งจาก เค เอ นย

(สหภาพแหงชาตกะเหรยง)ออกมาหาม ยงไมรวาจะกลบมาเรมตดถนนไดอกเมอใด ถงแมว าจะมการเปดการเจรจาระหวาง ตวแทนเคเ อนยกบตวแทนรฐบาลพมา แตกยงไมทราบผลของการเจรจา

นอกจากนน ยงมขาวรายวา รฐบาล พมาระงบโครงการโรงงานไฟฟาถานหนขนาดใหญในทวายโปรเจคตแลว โดยอางเรองสภาพแวดลอม ทางอตลไทยบอกวา จะเสนอเปนโครงการโรงไฟฟาขนาดเลกเขาไปแทน แตทางรฐบาลพมากบอกวา ยงไมมการพจารณาเรองนแตอยางใด

การเคลอนไหวคดคานโครงการพฒนาทวายโปรเจคตนกเรมขยายตวมาถงสงคมไทยแลว เชน

นกวชาการคณะเศรษฐศาสตร ม.เกษตรศาสตร เดชรต สขกำเนด เปดงานวจย HIA กบการลงทนขามพรมแดน : กรณศกษาท า เร อน ำลกและนคมอตสาหกรรมทวาย ประเทศพมา หวงชใหเหนผลกระทบทมมากมาย ระบ ๖ ประ เด นห ล ก ท น า ห ว ง ต ง แต ก า ซคารบอนฯปละ ๓๐ ลานตนทจะเกดจากโรงไฟฟ า ก าซ ซล เฟอรฯ จากนคมอตสาหกรรมปละกวา ๔ แสนตน ใชนำ

จดวนละ ๕.๙ ลานลบ.ม. เถาถานหนปละ ๑.๓ ลานตน ขยะอตสาหกรรมกวาปละ ๗ แสนตน ชมชนชาวพมาไดรบผลกระทบกวา ๒๐ หมบาน จำนวน ๓.๒ หมนคน สวนในฝงไทย ผนปาตะวนตกอาจถกตดขาด และแนวถนนสายใหมจากบางใหญ จ .นนทบร -นครปฐม -กาญจนบร จะขวางทางนำหลาก หวนเกดนำทวมหนกอกในอนาคต.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 13

การศกษาแนวโนมเศรษฐกจและการเงนไทยในป นว า ในกรณพนฐาน Base Case เศรษฐกจไทยมโอกาสขยายตวได ๔.๓ % ภายใตสมมตฐานวา เศรษฐกจยโรปชะลอตว แตไมถงขนถดถอย โดยมสหรฐฯและจนประคองการเตบโตเอาไว

ในกรณเลวรายทสด Worst Case เศรษฐกจไทยอาจเตบโตไดเพยง ๑ % เทานน หากวกฤตหนในประเทศยโรโซนลกลามไปยงประเทศขนาดใหญ เชน อตาลและสเปน เนองจากภาคการสงออกและการทองเทยวของไทยจะไดรบผลกระทบโดยตรง กำลงซอทถดถอยของประเทศยโรปทำใหการสงออกขยายตวตดลบ ๘ %.

กลมมตรผล หนนเลกเบนซน ๙๑

กลมมตรผลผผลตนำตาลและธรกจยกษใหญเกยวกบออยในไทย สนบสนน นโยบายของรฐบาลทใหยกเลกเบนซน ๙๑ ในสนปน โดยหนมาใชแกสโซฮอล

กลมมตรผลจะใชทน ๒ หมนลานในสองปน สรางโรงไฟฟาชวมวลทงในและตางประเทศ, สรางโรงงานนำตาลแหงใหม ทจงหวดเลย , ขยายกำลงผลตท

โรงงานนำตาล จ.กาฬสนธ และขยายพนทปลกออยในตางประเทศ.

ประกนภยไทยหาผรบประกนตอไมได รฐหวงตงกองทนแกวกฤต

บรษทไทยพาณชยสามคคประกนภย ยงไมสามารถเจรจาหาขอยตในเรองการรบประกนภยตอในสวนของภยธรรมชาตกบบรษทรบประกนภยตอตางประเทศ (รอนชวเรอร)ได ทำใหขณะนบรษทยงไมสามารถขายประกนทใหความคมครองภยธรรมชาตกบลกคาได

การทบรษทรบประกนภยตอรายใหญในตางประเทศ ยงไมมขอสรปใน

การรบประกนภยธรรมชาตในประเทศไทย จะทำใหนกลงทนขาดความมนใจ กระทบกระ เ ทอนต อการลง ทน ในประเทศไทยมาก รฐบาลหาทางแกไข โดย ครม.มมตเหนชอบในหลกการใหจดตงกองทนประกนภย วงเงน ๕ หมนลานบาท แตมาตรการนเปนเพยงมาตรการชวคราว เพราะไมมทางท “รฐ” จะแบกรบภาระไดไหว ระยะเวลาของกองทนนจะกำหนดไวแค ๑ - ๒ ปเทานน โดยหวงวาจะสามารถสรางความเชอมนแกธรกจประกนภยได

ในสวนการประกนภยขาวนาปใหชาวนา บรษทสวสร ผรบประกนภยตอ เสนอปรบขนเบยประกนใหมสำหรบฤดกาลเพาะปลก ๒๕๕๕ เปนไรละ ๑๙๐ บาท ทำใหชาวนาจะตองจายเบยประกนเ พมข น ไรละ ๗๐ บาท โดยบรษทฯจะขยายความคมครองภยจากแมลงศตรพชเพมขน จากทเดมคมครองเพยงภยนำทวม ภยฝนทงชวง ภยลมพายหรอไต ฝน ภยอากาศหนาวหรอนำคางแขง ภยลกเหบ ภยไฟไหม ทงนทนประกนคมครองยงเทาเดมคอ จายไรละ ๑,๔๐๐ บาท แตมเงอนไขวาจะตองมนาขาวเขารวมโครงการไมตำกวา ๖

ลานไร.

ถนนเชอมทวายสะดด หน ง ส อพ มพ อ ร ะ วด ขอ งพม า

รายงานว า การกอสร างถนนเชอมระหวางไทยกบเขตเศรษฐกจพเศษ-ทวาย หยดชะงกลงเมอปลายเดอนธนวาคมทผานมา ตามคำสงของกลมสหภาพแหงชาตกะเหรยง (กะเหรยงเคเอนย) ทงนตวแทนของกะเหรยงเคเอนย – ซอวตาหโดม กลาววาชาวบานวตกกงวลวาเสนทางดงกลาวจะทำลายสงแวดลอม และชาวบาน ๒๐ หมบานมแนวโนมวาจะถกบบบงคบใหออกจาก

นกว ชาการ ทด อาร ไอ คาดไตรมาสแรกคนวางงานเพมเปนแสนคน

นายยงยทธ แฉลมวงษ ผอำนวยการวจยการพฒนาแรงงาน สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ) คาดการณวา ตลาดแรงงานในไตรมาสแรกของป พ.ศ. ๒๕๕๕ จะมคนวางงานเพมขน โดยในเดอนธนวาคม ๒๕๕๔ มอตราการวางงานอยท ๐.๗ % หรอ ๒ แสนคน จะเพมเปน ๑ % หรอ ๓ แสนคน.

ธรกจรากหญาทจะรวงโรยในป ๒๕๕๕

ศนยพยากรณเศรษฐกจและธรกจ ม.หอการคาไทย เผยผลสำรวจธรกจรากหญาทมโอกาสรงเรองนอย ผประกอบการจะตองเรงปรบปรงศกยภาพ ไดแก

๑. รานโชหวย เพราะไมสามารถแขงขนกบธรกจคาปลกขนาดใหญ

๒. ผกและผลไมอบแหง เพราะผบรโภคหนไปบรโภคผกและผลไมสด

๓ . ห ตถกร รม จ ก ส าน ง าน ไม เพราะรปแบบเรมลาสมย

๔. เครองหนง เพราะมคแขงมาก กำไรนอย

๕. เสอผาเครองแตงกายทไมเนนงานฝมอ เพราะมสนคาราคาถกจากจนและเวยดนาม

๖. สงทอผาผน เพราะมสนคาราคาถกจากตางประเทศ

๗. อตสาหกรรมฟอกยอม ทรดตวตามอตสาหกรรมผาผน.

ศนยวจยกสกร ชเศรษฐกจไทยอาจเตบโตเพยง ๑ %

บรษทศนยวจยกสกรไทย แถลงผล

14

พนท และเรยกรองให บ.อตลไทย ใหความสำคญกบการศกษาผลกระทบในพนทใหครอบคลมทกดาน ทงสงคมและสงแวดลอมเสยกอน

อนง ทผานมาทางเคเอนย ไมเคยไดรบรายงานดงกลาวจากทางอตลไทยเลยแมแตนอย.

รมว .ศธ . เสนอรฐบาลทำขอตกลง จทจ จดหาแทบเลต ป.๑

กระทรวงศกษาธการจะเสนอใหรฐบาลพจารณาใชวธทำขอตกลงระหวางรฐบาลไทยกบรฐบาลจน หรอ จทจ เพอจดหาแทบเลตทจะจดสรรใหนกเรยนระดบ ป.๑

แตทงนกมไดปดกนโอกาสทจะใหทกฝายเขามามสวนรวมพฒนาดานแทบเลตของ ศธ.

กลางเดอนมกราคม นำยงทวมบางเลน

(๑๐ ม .ค . ๕๕ ) กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ปภ.) กระทรวงมหาดไทย รายงานวา สบเนองจากสถานการณอทกภย ตงแตวนท ๒๕ ก.ค. ๒๕๕๔ จนถงปจจบน ยงคงมพนทนำท วมอ ย ใ นอำ เภอบ า ง เลน จ งห วดนครปฐม ครอบคลมพนท ๑๕ ตำบล ๑๘๐ หมบาน.

รฐบาลจะใชเงน ๒.๒๗ ลานลานบาท ลงทนดานขนสง ระหวางป พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙

(๑๐ ม.ค. ๕๕ โพสตทเดย) รฐบาลทำแผนลงทนขนสงเพออนาคตประเทศไทยใหม เสนอใชงบประมาณ ๒.๒๗ ลานลานบาท ระหวางป ๒๕๕๕ ถงป ๒๕๕๙ โดยมโครงการดงน

โครงขายทางหลวงพเศษระหวางเมอง ๕ โครงการ ๑๘๗,๓๐๕ ลานบาท ระบบรถไฟ/รถไฟสายใหม ๒๐ โครงการ ๑๖๒,๒๘๗.๓๐ ลานบาท ระบบรถไฟความเรวสง ๔ โครงการ ๔๘๑,๐๖๖ ลานบาท ระบบขนสงมวลชนทางราง ๑๐ โครงการ ๓๒๑,๓๑๖ ลานบาท โครงขายถนนและขนสงตอเนองหลายรปแบบ ๗ โครงการ ๑๘๑,๙๕๔.๒๐ ลานบาท สาขาขนสงทางอากาศและทางนำ ๙ โครงการ ๑๔๘,๕๐๔.๒๑ ลานบาท สาขาพลงงาน ๒๕ โครงการ ๔๙๙,๔๔๙.๒๐ ลานบาท สาขาสอสาร ๖ โครงการ ๓๕,๑๘๑ ลานบาท สาขาสาธารณปการ ๙ โครงการ ๑๑๗,๐๗๒.๒๕ ลานบาท รวม ๒,๒๗๐,๐๘๕.๒๕ ลานบาท

ถนนจากชายแดนกาญจนบร ประเทศไทย ไปทวาย ประเทศพมา

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 15

ชวยเกษตรกรศรษะเกษ รบคาเสรหอมแดง

หอมแดงเปนสนคาประเภทหนงทไทยผกพนเปดตลาดภายใตเอฟทเอกบประเทศตาง ๆ อาท อาเซยน จน ญปน อนเดย เกาหล ออสเตรเลย นวซแลนด ซงจะมผลกระทบทงดานบวกและดานลบ

ดานบวกคอไทยสามารถขยายตลาด ไป ท อ น ด โ น เ ซ ย มา เ ล เ ซ ย สงคโปร และญปนไดเพมขนในรปแบบของหมอแดงสด แชเยนและแหง สวนดานลบคอจะตองประสบกบการแขงขนอยางรนแรงจากหอมแดงของ จน อ น เ ด ย พม า ก มพ ช า เ ว ย ดน าม ฟลปปนส

ศร ษะ เกษ เ ป น จ งห วด ทผล ตหอมแดงมากทสดในประเทศไทย คดเปนสดสวน ๖๐ % ของทงประเทศ ทผานมามกจะประสบปญหาราคาตกตำ รฐบาลตองแทรกแซงราคาชวยเหลอเกษตรกรมาตลอด

กรมการคาตางประเทศไดจดงบ

ประมาณ ๑๖ ลานบาท เพอใหความชวยเหลอกลมวสาหกจเกษตรกรผปลกหอมแดง จ.ศรษะเกษ จดทำโครงการวจยและพฒนาเพอยกระดบการผลต เกบรกษาและการตลาดแบบครบวงจร. ผอ.โรงเรยนอนบาลพยห ไดรบคดเลอกเปนหนงใน “ยอดครผมอดมการณ”

รางวล “ยอดครผมอดมการณ” ดำเนนการโดยคณะกรรมการการศกษาข น พนฐาน (สพฐ . ) มาต ง แต พ .ศ . ๒๕๕๐ เพอรำลกถงครจหลง ปงกนมล (ครผเสยชวตจากเหตการณความไมสงบ

ในพนทภาคใต) สำหรบปน “ยอดครผมอดมการณ”

ของภาคอสานคอ นายปรเมษฐ สหะวงศ ผอ.โรงเรยนอนบาลพยห อำเภอพยห จงหวดศรษะเกษ

นายปรเมษฐ เรมเปนครตงแต พ.ศ. ๒๕๒๐ เคยเปนครใหญ เปนผบรหารในระดบอำเภอ แลวสมครใจมาเปนผบรหารโรงเรยน

นายปรเมษฐ กลาวแสดงความรสกวา “ผมใชเวลาสองปในการตงปณธานกบชมชน คร และนกเรยน วาจะตองเปลยน ๔ อยาง คอ การจดการเรยนรเพอพฒนาผเรยน เปลยนวธการสอนของคร เปลยนกระบวนการบรหารจดการ และตองเปลยนวธคดของชมชน ซงการเปลยนแปลงทเกดขนสงผลใหโรงเรยนไดรบรางวลพระราชทาน และในปตอมานกเรยนกไดรบรางวลพระราชทาน และเดกยงสามารถควารางวลจากการแขงขนตาง ๆ ในระดบนานาชาตดวย”.

แนวทางจดการปญหาบกรกทดน สปก.วงนำเขยว จ.นคร-ราชสมา

ปญห าก า ร บ ก ร กท ด น สปก .

อำเภอวงนำเขยว จงหวดนครราชสมานน ทางสำนกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (สปก.) แบงผบกรกออกเปนสกลม และมแนวทางในการจดการปญหาดงน

กรณเปนรสอรตชดเจน สปก.จะดำเนนการฟองแพงขบไล

กรณใชทดนผดวตถประสงค จะมการแจงเตอนใหทำประโยชน หากเขาทำกนกจะไมดำเนนการ แตหากไมเขาทำกนจะยดทดนคน

กรณมการซอขายเปลยนมอ เบองตนจะแจงใหเกษตรกรทมชอในเอกสาร สปก. ถาไมกลบเขามาทำประโยชนจะ

ยดทดนคน กรณใหเชา จะมการแจงเตอนให

เจาของทดนกลบมาทำประโยชน ถาไมกลบเขามาทำกนกจะยดทดนคน.

๑๕ ปร ะ เ ทศส ง ศ ลป น ร ว ม เทศกาลศลปวฒนธรรมพนบานทสรนทร

ว น ท ๑๕ – ๒๕ มกราคม ศกน มรภ.สรนทร จงหวดสรนทร โดยการสนบสนนของการทองเทยวแหงประเทศไทย รวมกนจด “เทศกาลการแสดงศลปวฒนธรรมพนบานนานาชาต ครงท ๗” งาน นนอกจากจะ มการแสดง ศลปวฒนธรรมพนบานของไทยแลว ยงมศลปนพนบานจาก ๑๕ ประเทศมาเขารวม ไดแก สหรฐอเมรกา ตรก, อตาล, อ ส ร า เ อล , ล ธ ว เ น ย , อ น โด น เซ ย , อนเดย, บงคลาเทศ, ฟลปปนส, ศรลงกา, เวยดนาม, สปป.ลาว, กมพชา, เนปาล และไทย โดยมกจกรรมในพนทสนามกฬาของ มรภ.สรนทร และไปจดชมนมสนตภาพโลก ทจงหวดยโสธร ในวนท ๒๑ ม.ค. ดวย

สอบถามรายละเอยดไดท โทรศพท ๐-๔๔๐๔๑๕๙๐ , ๐-๔๔๐๔-๑๖๓๑ ,

๐-๔๔๐๔-๕๒๒๗ และ www.srru.ac. th//org2culturesrru. อย ยงไมรบจดจไอ ‘ขาวหอมมะลทงกลารองไห’

กรมทรพยสนทางปญญา รายงานความคบหนาการจดทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร (จไอ) ขาวหอมมะลทงกลารองไหในสหภาพยโรป(อย) วาอยไดตงคำถามกลบมา ๓ คำถาม คอ

ทำไมไทยยงสงวนคำวา “ขาวหอมมะล” เอาไว

สามารถประเมนกลนหอมของขาวเปนเปอรเซนตไดหรอไม

16

สมาคมผสงออกขาวไทยคาด ปนสงออกขาวลดลง 30 %

นายชเกยรต โอภาสวงศ นายกกตตมศกด สมาคมผสงออกขาวไทย คาดสถานการณการสงออกขาวไทย ในป พ.ศ. ๒๕๕๕ วาจะลดลงถงรอยละ ๓๐ จากสาเหตราคาขาวไทยสงกวาค

แขงมากเนองจากโครงการรบจำนำขาว และอนเดยฟนตวกลบมาสงขาวไดอก.

ผจก.ธนาคารซไอเอมบไทย มอง ปนการเคลอนยายทนจะผนผวนมาก

นายสภค ศวรกษ กรรมการผจดการใหญ ธนาคารซไอเอมบไทย ใหทรรศนะตอ “โพสตทเดย” วา

“การ เ ค ล อนย า ย ทน ในป หน า (๒๕๕๕) จะมความผนผวนมาก เ มอเศรษฐกจตะวนตกไมด คนอาจคดวาเงนทนจะไหลมายงเอเชย แตสงทเรมเหนตอนนคอ ธนาคารในยโรปเรมดงเงนกลบ ซงภาวะแบบนทำใหยากตอการคาดเดาสภาพคลอง ธรกจจะบรหารยาก สวนปจจยทางการเมองเอง หากมขาวรายเกดขนนกลงทนตางชาตจะหนไปลงทนในทางเลอกอนทนท เขาไมมเวลามาแยกแยะเพราะตวเลอกทนาสนใจมเยอะ หากบานเราไมพรอมจะเสยโอกาสทนท”.

ทำไมตองบรรจในพนททเปนแหลงผลต

ก อนหน าน ม ห าประ เทศ ใน อ ย คดคานการจดทะเบยนจไอขาวหอมมะลทงกลารองไหมาแลว โดยไมตองการใหไทยจำกดการใชชอ “ขาวหอมมะล”แตเพยงผเดยว ใหจดไดเฉพาะคำวาทงกลารองไหเทานน.

การจำนำขาวในภาคอสาน

ผลการรบจำนำขาว ตงแตวนท ๗ ต.ค. ๒๕๕๔ ถงวนท ๔ ม.ค. ๒๕๕๕ ในภาคอสานมหนวยรบ ๓๓๘ จด มการจำนำขาวจำนวน ๑ ,๘๓๗ ,๑๐๗ ตน โดยจงหวดทมการจำนำขาวมากทสดไดแก จงหวดอบลราชธาน ๓๗๔,๓๕๕ ตน จงหวดสรนทร ๒๕๙ ,๑๐๐ ตน จงหวดนครราชสมา ๒๒๔,๔๒๐ ตน.

กรมสงเสรมสหกรณสงเสรม การผลตเมลดพนธขาวและถวเหลอง

ป ๒๕๕๕ กรมสงเสรมสหกรณมเปาหมายจะผลตเมลดพนธคณภาพดเพมขน โดยแบงเปนเมลดพนธขาว ๒๔,๐๐๐ ตน เมลดพนธถวเหลอง ๑ ,๒๐๐ ตน โดยจะ มสหกรณ ๗๐ แห ง เข า ร วม

โครงการผลตเมลดพนธ ในภาคกลาง ภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ.

เ ด อน มนาคม น เป ดประ มลสมปทานสำรวจนำมน ในอสาน ๑๑ แปลง

กรมเชอเพลงธรรมชาต รายงานวา เ ดอน มนาคม ศก น จะ เป ดประ มลสมปทานปโตรเลยม รอบ ๒๑ คาดจะมเ งนลงทน ๓ ,๐๐๐ ลานบาท แปลงสมปทานปโตรเลยมรอบท ๒๑ จะเปดใหผลงทนเขาประมล ๒๒ แปลง แยกเปนภาคอสาน ๑๑ แปลง ภาคกลาง ๖ แปลง อาวไทย ๕ แปลง.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 17

โรงเรยนวฒนธรรมและการศกษาซโน-ไท สถาบนการเรยนการสอนภาษาจนคณภาพสงในจงหวดขอนแกน

สอนภาษาจน โดยคณาจารยจากสาธารณรฐประชาชนจน

มทงหองเรยนรวม และตวเขมตวตอตว บรการหองสมด หนงสอภาษาไทย ภาษาจน มากมาย มกจกรรมดานวฒนธรรม และพฒนาสงคม เปนประจำ

โรงเรยนตงอยบนชนสาม ของตลาดบางลำภ ใจกลางเมองขอนแกน

โทรศพท ๐๔๓-๓๒๑๐๐๔, ๐๘๑-๘๗๑-๔๙๐๑,

๐๘๘-๓๕๕-๗๐๓๗

18

กอง บก.

Voice

เปาหมายของ “ปญญาภวฒน” คอพฒนามรดกภมปญญาไทยประสานเขากบภมปญญาสากลยคโลกาภวตนทถกตองเหมาะสมกบสงคมไทย เพอนำมาสรางความสข ความเจรญรงเรองใหชาตไทยและประชาชนไทยอยางทวถง

มรดกภมปญญาไทยสวนสำคญสวนหนงกคอ “คอง ๑๔” (คลองสบส) ของชาวอสานนนเอง

พระอรยาวตร เขมจารเถระ วดมหาชย จ .มหาสารคาม อธบายเรอง “คองสบส” จากวรรณคดอสาน “เสยวสวาด” ไวในบทความเรอง “คตความเชอของชาวอสาน” ดงน

พลงสำคญ ในการแปงสรางใหมประเทศคอ

“เหงาเมอง”

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 19

การแปงสรางใหมประเทศเรา จำเปนตองมปญญาภวฒน แตทงนมใชวาจะละทง มรดกภมปญญาของไทย

๑. หเมอง ราชทตตางหนาเจรจาแทนประเทศชาตบานเมอง

๒. ตาเมอง นกปราชญผมความรเชยวชาญ และสอนธรรมอกขระบาล

๓ . แกนเมอง พระสงฆ เถระผมความร และมนคงทรงธรรมวนย

๔ . ประ ต เ ม อ ง สาตร า ว ธ และยทโธปกรณ สงสมไวปองกนเมอง

๕ . รากเ มอง หมอโหราศาสตร ดาราศาสตร เพทางคศาสตร

๖. เหงาเมอง กวานบาน ตาแสง (ผใหญบาน กำนน) ราษฎรผซอสตย

๗. ฝาเมอง-ฝางเมอง โยธาทหารผแกลวกลา ชำนาญในการรบศก

๘. ชอเมอง โคตรวงศเฒาแก แลนกปราชญผกลาหาญชาญชย

๙. แปเมอง ทาวพญา เสนาอำมาตย ผมศลธรรมตดสนคดความเทยงธรรม

๑๐. เขตเมอง เสนาอำมาตยผรกษาเขตแดนประเทศบานเมอง

๑๑. ใจเมอง พระราชกมาร พระราชกมาร เจาฟามหากษตรย

๑๒. คาเมอง คอบอเงน บอทอง บอเพชรพลอย ตนไมมราคาแพงในประเทศ

๑๓ . สตเมอง นายแพทยผรกษาพยาธ หมอยา พอคา เศรษฐ-มหาเศรษฐ

๑๔. เมฆ-หมอกเมอง ปตา เทพา อารกษ มเหศกด หลกเมอง

ประเพณคลอง ๑๔ ชาวอสานมกเรยกสนวา ฮต ๑๒ คอง ๑๔ ถอเปนประเพณประจำทองถนอสาน มกพดตกเตอนกนเสมอวา “ทำอะไรอยาใหมนผดฮตผดคอง จงทำใหถกฮตคองเสมอ จะถกตองดวยระเบยบประเพณ จกไดอยเยนเปนสข”

สงคมจะเจรญรงเรอง ประชาชนจะมความผาสก จำเปนตองมองคประกอบสมบรณท ง ๑๔ คลอง สงคมไทยในแตละยค อาจดเหมอนวา องคประกอบบางองคประกอบมความสำคญ มากทสด และมากรอง ๆ ลงไป

เชน ในสงคมเกษตรกรรมพงตนเอง มหาเศรษฐอนเปน “สตเมอง” อาจจะไมมบทบาทชขาด แตในสงคมทนนยม

สามานยทถกลทธบรโภคนยมครอบงำอยางรายแรง มหาเศรษฐอาจจะกลายเปนกลมคนทมบทบาทครอบงำสงคม สวนราษฎรผซอสตย เปนคนดมศลธรรม (เหงาเมอง) กลบถกกด ถกลดบทบาทไป

เ ร า เ ห น ค ว า ม ส ำ ค ญ ข อ ง อ ง คประกอบทง ๑๔ คอง

เพยงแตในปน (๒๕๕๕) เราเหนวา “เหงาเมอง” คอพลงสำคญในการแปงสรางใหมประเทศ ฟนคนเอาความสมดลในสงคมกลบมา.

20

กอง บก.

Voice

๔ . ลงทนโครงสรางพนฐานดานบรหารจดการนำซงมความเกยวของกบการสรางอตสาหกรรมใหม

๕ . พฒนาระบบประกนภยของประเทศ

แตละดานมโครงการทละเอยดยอยลงไปดงน

๑ . การลงทนดานโลจสตคสและขนสงยคใหมเชอมภมภาค

เ ส นทาง เหน อ - ใต ค นห ม ง -กรงเทพ - มาเลซย - อาเซยน

เส นทางตะวนออก - ตะวนตก แมสอด - พษณ โลก - เพชรบ รณ - ขอนแกน - มกดาหาร - สะหวนนะเขต -สปป.ลาว - ดานง ประเทศเวยดนาม

เส นทางระ เบ ย งตอนใต ทวาย (พมา ) - กาญจนบร - กรงเทพ - อสเท รนซบอรด - ทา เรอแหลมฉบ ง -พนมเปญ - โฮจมนหซต

เสนทางในประเทศ มกดาหาร - อสเทรนซบอรด

ร ถ ไฟค ว าม เ ร ว ส ง ก ร ง เ ทพ -เชยงใหม

อนาคตประเทศ สมเสยงมาก ถารฐสนใจพฒนาแคโครงสรางพนฐาน ๕ ดาน

โครงขายถนนสายหลกสายใหมแนวเหนอ - ใต ตะวนออก - ตะวนตก รองรบสายหลกมปญหา

โครงการถนนมอเตอรเวยเชอมเมองเศรษฐกจและพนทอตสาหกรรมใหม

โครงการวงแหวนรอบนอกเสนท ๓ รอบกรงเทพและปรมณฑล

โครงการขดคลองสายใหมเพอการขนสงและเปนฟลดเวย

โครงการสวรรณภม เฟส ๒ และขยายศกยภาพทาเรอแหลมฉบง

๒. เปดพนทอตสาหกรรมใหม นคมอตสาหกรรมใหม เชน นคร-

ราชสมา, กาญจนบร นครนายก เมองแหงการศกษา ๓. สนบสนนและสงเสรมการลงทน

อตสาหกรรม ยกระด บอ ต ส าหกร รม เ กษตร

เกษตรแปรรป อาหาร รกษาฐานการผลตรถยนต อเลก-

ทรอนกส ปโตรเคม และเครองใชไฟฟา สนบสนนการตงศนยวจยและพฒนา

มาทไทย

ในชวงเทศกาลปใหม นายอาคม เ ต ม พทยา ไพ ส ฐ เ ลขา ธ ก า รคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) และเลขานการคณะกรรมการยทธศาสตรเพอการฟนฟและสร า ง อนาคตประ เทศ (กยอ . ) ใ หส มภาษณห น งส อ พมพ โพสตท เ ดย กลาวถงกรอบการฟนฟและสรางอนาคตประเทศวาม ๕ ดาน คอ

๑. ลงทนโครงสรางพนฐานระบบขนสงยคใหมทเชอมโยงกบอาเซยน

๒. เปดพนทอตสาหกรรมใหมตามแนวเสนทางเศรษฐกจ และใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานดานขนสง

๓. สนบสนนอตสาหกรรมในอนาคตทไทยตองพงพา หรอเปนแหลงรายไดของประเทศ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 21

๔. การลงทนโครงสรางพนฐานดานการบรหารจดการนำ

สรางเขอน อางเกบนำในแมนำสาขา แมนำสายหลก เชน ปง วง ยม นาน

จดระบบ “จราจร นำ” เพ อลดปรมาณนำทเขาสนครสวรรค

เพอศกยภาพการรบนำ บงบอ -ระเพด บงสไฟ และสรางแกมลงรบนำทนครสวรรค

สรางฟลดเวย ๒ แนว ผนนำจากแมนำเจาพระยาตงแตนครสวรรคลงทะเล

สรางฟลดเวยขนานตามแนวเสนทางสายวงแหวนรอบนอกสายท ๓

๕ . พฒนาระบบประกนภยของประเทศ

สรางระบบประกนภยระดบครวเรอน ควบคกบระบบประกนภยเชงพาณชย

จดตงกองทนประกนภย ๕ หมนลานบาท

พอวนท ๑๐ ม.ค. ครม.กเหนชอบในกรอบการลงทนดานโครงสรางพนฐาน

การขนสง โดยลงทนมากถง ๒.๒๗ ลานลานบาท ตองเนนวาน เปนการลงทนดานขนสงดานเดยวเทานน (ด “ขาวไทย” ใน “ทางอศาน” ฉบบน)

ถารวมโครงการทง ๕ ดานขางตนเขาไปอก คาดวาพลเมองไทยอาจตองแบกรบหนสนสงมาก ๓-๔ ลานลานบาท

เมอตดตามเรองการชำระหนสนของกองทนฟนฟและพฒนาสถาบนการเงน ทมหนมาตงแต พ.ศ. ๒๕๔๐ พบวา ประเทศไทยนาจะชำระหนกอนนน (ประมาณ ๑ ลานลานบาท) ไดหมดใน ๖๐ ป

แลวถา เปนหน ๓ ลานลานบาท เราตองใชเวลาผอนหนกนอกกป เราตายไปแลวไมรวาเหลนเราจะใชหนเหลานหมดหรอไม

แตเรองหนสนกอนมหมานยงพอทำเนา เมอเทยบกบยทธศาสตรพฒนาทรฐบาลทำออกมา ๕ ดานขางตน

การพฒนาดานวตถ ๕ ดานขางตนนน จะไมสามารถพฒนาคณภาพชวตของคนไทยใหดขนสมกบทเสยเงนลงทน

ไปเลย ถาหากรฐไมใหความสำคญตองาน “พฒนาคน” ไมเนนทำงานดานปญญาภวฒน ไมสรางใหสงคมไทยเปนสงคมแหงการเรยนร (สงคมแหงการเรยนร เปนคนละเรองกบการสรางจงหวดนครนายกใหเปนเมองแหงการศกษา)

การพฒนาดานวตถดานเดยว โดยละเลยการพฒนาดานจตวญญาณ มแตจะทำใหสงคมไทยเสอมทรามลง เราตองเรยกรองให “รฐ” ใสใจกบงานพฒนาดานอน ๆ ดวย.

ภาพถ

ายโด

ย ปร

ดา ข

าวบอ

22

วนวาน ระบบสนเชอสาธารณะ (public

credit) แปลงหนของกลมนายทนใหกลายเปนหนสนทพลเมองทกคนตองแบกรบรวมกน

ระบบสนเชอสาธารณะกคอหนสนของประเทศชาต (national debt) เกดขนตงแตยคเรมตนของทนนยม มนมสวนอยางมากในกระบวนการสะสมทนของ “ทน” มสวนอยางมากในการสรางความรำรวยใหแกชนชนเจาสมบต ในขณะทผลกภาระใหมวลชนสวนใหญแบกรบภาระหนสน โดยอางวามนคอหนสนของประเทศหรอของสาธารณะ

กอใหเกดการผลต (unproductive money) มพลงเพมงอกขนมา (power of creation) เมอเปนเชนนกจะทำใหมนเปลยนพลกเปนทน โดยไมจำเปนตองรบภาระทจะไปลงทนในอตสาห-กรรมอก แมแตจะตองไปลงทนในการใหก รดดอกเบยสง ซ งจะตองเ สยงกบอนตรายและความยงยากอยางหลกเลยงไมได เจาหนของประเทศนน โดยความเปนจรงแลวกหาไดจายอะไรไม ทงนกเพราะจำนวนเงนทพวกเขาใหกไปนนไดกลายเปนพนธบตรของรฐ (public bonds) ทสามารถจะโอนถายกนไดงาย บทบาทของพนธบตรเหลานไดบงเกดในมอของพวกเขา จะเหมอนเงนสดปรมาณเดยวกนโดยสนเชง ดงนนจงไดกอใหเกดชนชนกนดอกเบยทเออระเหยลอยชายเชนนขนมา

นกการเงน (financiers) มหนาทเ ป นคนกลา ง ระหว า ง ร ฐบาลและประชาชาต (nation) กได เกดความรำรวยอยางมหาศาล สวนใหญของหนสนของรฐ (nation loan) แตละครง จะกลายเปนทนตกอยในมอของผรบเหมาภาษ พอคา และเจาของโรงงานเอกชน........

คารล มารกซ วเคราะหไววา (หวขอ “กำเนดนายทนอตสาหกรรม” หนงสอ วาดวยทน โดย เมธ เอยมวรา หนา ๗๔๓-๗๔๔)

“....ประชาชนในสมยปจจบนมรวมกนอยางแทจรงในสงท เรยกวาความม งค งของประชาชาต กค อ หน ของประเทศของพวกเขา ดงนนทฤษฎสมยปจจบนทวา ‘ประชาชนของประเทศหนง ๆ มหนยงมากกจะยงรำรวย’ จะสอดคลองกบตรรกโดยสนเชง สนเชอส าธ า รณะ ได กล าย เป นข อบญญ ต (credo) ของทน...

หนสาธารณะ ไดกลายเปนหนงของเครองมอททรงพลงเปนอยางยงของการสะสมทนบพกาล มนเหมอนกบกวดแกวงไมเทากายสทธ ทำใหเงนตราทไม

ภาพโ

ดย ส

นตภา

พ น

าโค

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 23

“โชตชวง นาดอน”

Days Behind And Days Ahead

แทนรฐ มอของมนขางหนงไดหยบออกไป มออกขางหนงกหยบเขามาในจำนวน ทมากขน...

สงทเกดขนพรอมกบหนของรฐ จะมระบบสนเชอระหวางประเทศ

สนเชอระหวางประเทศนมกจะแฝงไวดวยแหลงขมทรพยอนหนงของการสะสมทนบพกาลของประเทศ เชน หตถกรรมโรงงานของฮอลแลนดมงคงข น ม า ด ว ย เ ง น ก จ า ก น ค ร เ ว น ช อตสาหกรรมองกฤษไดกเงนจำนวนมากจากฮอลแลนด อเมรกากไดกเงนจำนวนมากจากองกฤษ เปนตน”

จากคำวเคราะหขางตน คงจะเหนไดวา สนเชอสาธารณะทโยนใหมวลชนแบกรบนน แทจรงแลวไดสรางความมงคงใหกบนายทนมากกวาทจะสรางใหมวลชน และสนเชอระหวางประเทศกมแกนแททำนองเดยวกน

วนน เครดต (สนเชอ) มกจะถกมองวา

เปนทมาของความมงคง จนในภาษาไทยเราเคยชนใชกนทำนองวา ใครมความนาเชอถอกเรยกวามเครดต

แตจรง ๆ แลว เครดตในเศรษฐกจ

โลกคอทมาของความไมมนคง และจะเปนตนตอของหายนะทาง

เศรษฐกจในป ๒๕๕๕ น วนหนา ประเทศในยโรโซนกำลงเผชญกบ

วกฤตหนสาธารณะ ไมเหนมนกวเคราะหภาคเอกชน

หนาไหน กลาออกมารบประกนว า ยโรปจะแกปญหารอดพนจากวกฤตได

มแตบอกวา ถงอยางไรเสยประเทศยโรโซนกจะตองควกเงนโปะลงไปอกเรอย ๆ จะปลอยใหเศรษฐกจประเทศใดประเทศหนงในยโรปลมสลายไปไมได เพราะถาปลอยใหเกดภาวะอยางนน สหภาพยโรปทใชเวลานานมากกวาจะรวมตวกนไดกจะแตกออก

อยางไรกตาม แมเศรษฐกจโลกจะเสยหายยอยยบเพยงใด ถา “ทนนยม” ยงไมสนลมหายใจ ตราบนนมายาแหงเครดต-หนสาธารณะ กยงจะกอพษภยตอไปเรอย ๆ.

ธนาคารทตบแตงโฉมภายนอกดวยนามของประเทศ นบตงแตไดตงขนมา กเปนเพยงบรษทสวนตวของนกฉวยโอกาสเทา นน พวกมนไดสนบสนนรฐบาล อาศยทไดอภสทธจงสามารถนำเอาเงนตราใหรฐบาลกได การพฒนาอยางเตมทของธนาคารเหลาน จะเรมตนจากการกอตงธนาคารองแลนด (ป ค.ศ ๑๖๙๔) การคารายแรกทธนาคารองแลนดไดเรมดำเนนการนนกคอการใหรฐบาลกเงนในอตราดอกเบยรอยละแปด ในขณะเ ดยวกนนนมนก ได รบมอบอำนาจจากรฐสภาใหใชทนกอนเดยวกนน ห ลอมกษาปณ เ ง นต ร า ท นก อนเ ด ย ว ก น น น ก ไ ด ม ก า ร น ำ อ อ ก ใ หสาธารณชนก อ ก ในรปแบบธนบตร ธนาคารเขาสามารถทจะใชธนบตรเหลานมาดำเนนการเปนตวแลกเงนลดสวน (discounting bills) รบซอสนคาลวงหน า (ma k i n g a d v an c e s on commodities) รบซอโลหะมคา เมอเปนเชนน ตอมาอกไมนานนกเงนตราสนเชอ (credit money) ทใหธนาคารผลตเองนนกไดกลายเปนเหรยญกษาปณ ธนาคารองแลนดไดใชเหรยญกษาปณเหลานใหรฐกเงน พรอมกบจายพนธบตร

หนสาธารณะ หนของชาวบาน

24

ภาพโ

ดย ส

นตภา

พ น

าโค

I beg in each day at 4 .30 a.m. After a cup of coffee I water t he p l an t s , sweep the f l oo r around the house and warm the food for my family. Then I go to buy food and some other things at the entrance to the side street leading to my house. There are various food stalls on the street sides, grocery shops, and also a 7-11 shop. One day I was greeted by a vendor. And that incident brought back some scenes of my

life in the past. I wonder what it is t h a t c onne c t s me w i t h t h e people around me. What makes those past events meaningful.

That must be the same thing which reminds Colonel Aureliano Buend i y a o f h i s h ome town Macondo, as he stands in the execution ground before a line of executioners in the opening scene of Gabriel Garcia Marquez’ novel One Hundred Years of Solitude.

That must be the same thing

which triggers the sickly middle-aged man to think of an incident in the past where he was sipping t e a i n Ma r c e l P r ou s t ’ s A l a Recherché due temps Perdue.

I t h e n r e a l i z e d t h a t t h e protagonists in those two novels are seekers of time, who would not fall slave to it. They own it and can endlessly retrieve the precious beauty of those past mome n t s t o ma ke l i f e meaningful.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 25

มาโนช พรหมสงห

Thai Folkways

คอนกแสวงหา

วถชวตในแตละวนของผม เรมตนเมอนาฬกาปลกดงขนตอนยำรง ๐๔.๓๐ น.

พบผาหมเสรจ เปดประตกาวออกมาเสยบปลกกาตมนำ ชงกาแฟดำดม ตบทายดวยนำเยนเจยบหนงแกวใหญ แลวกเรมกจวตรเพอแมกบลกสาวทยงหลบสบายอยในหอง (ผหญงทงสามของหวใจ)...

ตกนำซกผาทคางคาไวในกะละมงตงแต เ ยนวนวานใสครถ ง ห วรดตนไมดอกไมรอบ ๆ บาน เอาอาหารจากตเยนออกมาเตรยมอน ปดกวาดฝนผงบนเรอน และกวาดใบไมรอบลานบาน รวบผาทซกแขวนไวตงแตเยนวานออกตากในบรเวณทพอตะวนขน แดดจะสาดแสงลงมาตกตองทงวน

พออนอาหารจากตเยนเสรจ อาจจะมเวลากอนจะ ๖ โมงเชาทพอจะไดอานหรอเขยนซกครงชวโมง กอนจะควบมอเตอรไซคออกไปซออาหารตรงปากซอยทางเขาบาน ทามกลางแสงอรณผลแยมอยท-สมเสยงนกกา / หลอดไฟรมถนนทเพงดบแสง / อากาศเชาสดใหม / ผคนกบโลกทงโลก ขากลบตะแกรงหนารถจะมถงอาหารเดกสำหรบลกสาว กบอาหารสำหรบผใหญ (คอผมกบแมของลกสาวนนเอง)

ระยะทางจากบานสวนของผม ไปถงปากซอยทคบคงดวยอาหารการกนรมถนนยามเชาตร จะหยอนหรอเกน ๑ กโลเมตรไมมากนกหรอก

ผมจะไดมองเหนไดสมผส ถนนหนาบาน / ถนนสปากซอยเสนเดมในรปลกษณใหม / แมคาเจาของตลาดพมพวงหนาหอพกกลางทาง / พอคาแมคาอาหารสารพดปงยาง - หม ไก อาหารสกพนบาน-ปน แจว ซบหนอไม ซบเสน ซบมะ เขอ น งผ กปลา (พรอมแจ ว )

26

หอหมก ลาบหม ตมปลา ตมไก / แมคาปงไสกรอก / ตมขาวโพด / นำเตาห / ทอดปาทองโก / ทอดซาลาเปา / รานกาแฟ โจก อาหารตามสง / รานขายของชำทขายตงแตถานหงขาว เหลาเปนเปก อาหารกระปอง ไปจนถงผาอนามยและบตรเตมเงนโทรศพทมอถอ/ ราน 7-11 / ขบวนแถวคบาพระสงฆ / คนบา ฯลฯ

พอคาแมคาบางคนผมคนเคยมาตงแตเปนเดกมธยม เมอพอกบแมพาลก ๆ มาสรางบานอยกลางปารก / ไรปอ / ไรนอยหนา / ไรแตงโม ไรบานเรอนแมแตหลงเดยวในละแวกน พอคาแมคาบางคนเคยเหนหนาตากนสมยผมเปนคร กระทงลาออกมาทำสวนดอกไม บางคนเคยพดคยทกทาย บางคนแคยมให แตบางคนแคมองกนไปมองกนมา อยาวาแตเอยปากพดคยเลย แมยมใหกนดวยไมตรยงไมเคย แหละ-แนนอนวาบางคนเปนพอคาแมคาทผมเพงเหนเปนครงแรก

แตผมกลบรสกวามอะไรบางอยางททำใหผมกบผคนเหลานนเชอมโยงกนและกน มใชแคคนซอกบคนขาย แตมนคอการพงพงพงพาอาศยกนและกน การรวมพนทของรมถนนในเชาตร รวมจงหวด รวมภมภาค รวมโลก

ต ๔ ครงของวนถดไป ครนลมตาตนขนมาผมจะครนคำนงวาพอคาแมคาคนน นคนน จะมาขายไหม ? หรอ เวลาเดยวกนนทผมระเหจไปรอนแรมไกลบาน ผมกยงแวบคดคำนงถงพวกเขา ดจเดยวกบชวงเทศกาลหรอวนสำคญทมความหมายกบชวต เราจะแวบนกคดถงเหตการณใดเหตการณหนง / ถงใครกลมใดกลมหนง / ถงใครคนใดคนหนง - เพยงคนเดยว / ถงสถานท / ตลอดจนวตถสงของทคนอนอาจประเมนวาไมมราคาคางวดใด ๆ

ทำไมวถชวตของเราจงเชอมโยงกบวถชวตของคนอน ๆ สงอน ๆ - ผมเฝาครนคด...

วนหนงแมคาแหนมคลกยกมอไหว

พลางเอยถามวาผมเคยเปนครทโรงเรยนแหงหนงใชไหม? เธอเคยเรยนทนน วนถ ด ม า แ ม ค า ท อ ด ซ า ล า เ ป า ว ย ไ ลเลยกนทกวา ผมเคยพานอง ๆ เดนอานหนงสอตามทางในซอย ระหวางจะไปและกลบจากโรงเรยนใชไหม?... ผมจำแมคาทงสองในชวงชวตทเธอระบไมได คดหนาไมออก ทวาวนเวลาในอดตเหลานนกลบมากระจางชดเตนเราอยตอหนาผมอยางประหลาด ทสำคญผมรสกตระหนกถงคณคาของตนเพมขน หยงทะนงในศกดศรแหงความเปนคนเดนดนย งขน ขณะเดยวกนเธอทงสองกดมความหมายตอผมยงขน นอกจากคณคามนษยทผมเคยเคารพ ดมนจะมคณคาอนทเสรมเตมเขามาอนควรคาแกการเคารพยงขน

แต---อะไรเลาทำใหความเปนจรงเชงอตวสย (Subjective reality) ไมอาจประสานกลมกลนกบความจรงภ า ยนอกอ น เ ป น ล ก ษณะภ ว ว ส ย (Objective reality) ผมยงรสกโดดเดยวแปลกแยก ยามทความรสกนกคด ความทรงจำเหลานนผดขนมาเปนพก ๆ

อะไรเลาทำใหเกดสายสมพนธของผมกบพอคาแมคา กบทกสงรมถนนปากซอยยามเชา และอะไรทำใหสายใยนนรอยรดแนบแนนเปนพเศษ กบแมคาแหนมคลกกบแมคาซาลาเปาทอด

อะไรเลาทำใหการเชอมโยงเหลานขาดสะบนลง

อะไรเลาทำใหผมทดเปนคนสามญและออนแอมาก ๆ ในสายตาของคน อน ๆ รอบกาย แตเมอหยบปากกาดนสออยตอหนากระดาษ ผมจงดยงใหญอย

เหนอสงทงปวงดวยความรสกเงยบ ๆ ลก ๆ ในใจ เมอหลอมรวมผคนทงหลาย / อดต / ปจจบน / อนาคต ชนบท /ภมภาค / ประเทศชาตและโลกเขาดวยกนในขณะทำงานเขยนโดดเดยวเดยวดาย

อะไรเลาทำใหผมตนฟนจากการหลบใหลทามกลางสายใยของทกวถชวตทรอยรดเชอมโยงกน

...แลวนนไง--- อะไรเลาททำใหเรอง

ราวของเมองมาคอนโดผดพรายอยางมช วตชวา รอยเรยง วถช วตผ คนและเหตการณเขาดวยกน เปนเรองราวเลมใหญ เพยงเพอเมองนและทกเรองราวจะถกกวาดลางไปจากพนพภพดวยลมพาย และถกลบลางไปจากความทรงจำของมนษย เปนเรองของตระกลบเอนดยาหลายชวอายคน เพยงเพอคนแรกของตระกลจะถกมดอยกบตนไม สวนคนสดทายจะถกฝงมดมากดกน

มน เปนนวนยาย ทบอกเล า โดย กาเบรยล การเซย มารเควซ (Gabriel Garcia Marquez) นวนยายแนวอตถนยมมายา (Magical Realism) ชอ “หนงรอยปแหงความโดดเดยว” (One Hundred Years of Solitude) โดยอะไรทวานน มนมปฐมบทตรงประโยคเปดเรองอนลอลนทวา “อกหลายปตอมา เมอเขายนประจนหนาแถวทหารในลานประหาร พนเอกออเรลยาโน บเอนดยา จะหวนรำลกถงบายวนหนงนานมาแลว เมอพอพาเขาไปดนำแขงเปนครงแรกในชวต...” อะไรทวานนอาจเปนแถวทหารทจะลนไกปนในลานประหาร อาจเปนพอ อาจเปนกอนนำแขง แตลก ๆ แลวมนไมใช แลวมนเปนอะไรกนเลา?...

...แลวกนนไง--- อะไรเลาททำใหความทรงจำทงหลายทคดวาสญหายตายไปแลว กลบมามชวตขนมา และในทนใด

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 27

เมองกงเบรยทชายกลางคนผหนงเคยไปพกรอนในวยเยาว เมองอนสงบและความงาม พรอมกบวยเดกอนอดมดวยชองหนาตางทมมนตขลงแหงความลกลบนาพศวงหลงใหลกมาปรากฏอยตรงหนาเขา มนเปนนวนยายทบอกเลาโดย มารแซล พรสต (Marcel Proust) เปนการแสวงหาทางจตใจ (Spiritual g u e s t ) เ ป น ก า ร ผ จญ ภ ยท า ง ใจ (Spiritual odyssey) ของชายกลางคน ผออนแอจนตองเขาโรงพยาบาลรกษาโรคจต ชอ “การแสวงหาวนคนทลวงลบ” (A la Recherché due temps Perdue) เปนหนงสอเลมมหมา ๔,๐๐๐ หนา ประกอบดวย ๗ ตอน โดยมปฐมบทนำทชอวา COM bray กลาวถงชายกลางคนสขภาพทรดโทรมแวะไปเยยมแมในบายวนหนง แมไดชวนเขาดมนำชา ขณะหยบขนมเคกมาดเดอแลนจมนำชาใสปากเคยว ทนใดนนความปตกเกดขน และตระหนกวา- ฉนมใชคนธรรมดาหรอคนทเกดมาโดยบงเอญหรอคนทตองตายอกตอไป มนปตไปไกลกวารสขนมกบ นำชา - ในทสดความทรงจำของอดตทงหลายทนอนนงอยในตวเขา ทงวยเยาว ผคนและเมองกงเบรยกกลบมชวตขนมาอกครง

อะไรเลาทชายคนนคนพบวาสภาวะของอ ดต นน แท จร งค อ ‘ปจ จบน ’ สำหรบเขา ชายผลมรสขนมมาดเดอแลนชมนำชา มไดเปนเครองเลนของเดอนปท ผ านไป หากแทจร งแล ว เขา เปนเจาของมตหนงของเวลา อะไรนนอาจเปนขนมมาดเดอแลน อาจเปนนำชา แตจรง ๆ แลวกลบไมใช แลวมนคออะไรกนเลา? ...

โอ . . . อะไรทผมเฝาถามตงแตตน

ตลอดมากคอ ‘เวลา’ นนเอง หากผใดไมยอมเปนทาสของเวลา เขากสามารถ

จะเรยกความประทบใจ / ความทรงจำ /หรออดตอนงดงามทอตตาทางวญญาณสมพนธกบโลกกลบมาไดอก - ไดอก ---ไมสนสด...

ขอจงอยาหยดตอสและสนหวง ในความพยายามทจะดงเอาความเปนคนทเปนภววสย ซงเปยมลนไปดวยความหวงและความกลาหาญ ออกจากวงวนแหงสำนกทางอตวสย

ดจด งสอง นกแสวงหา -พน เอก ออเรลยาโน บเอนดยา กบชายกลางคน ขโรค ผออกเดนทางภายในแสวงหาเวลา และเรยกเอาเวลากลบคนมาได

...อยางไมไยดกบอะไรทงสน ไมวาจะเปนความอบจนของชวตหรอหากระสนกลางลานประหารกตาม.

28

(ทวทศนเมองงอย, หลวงพระบาง ภาพเขยนลายเสน ระหวางป ค.ศ.๑๘๖๖-๑๘๖๘ เขาใจวาเปนจตรกรชาวฝรงเศส)

Mekhong River Basin is one of the world’s food sources and is therefore coveted by the imperialist and superpower countries. The liberation war of the real owners of the land and the river against the imperialist superpowers from Europe, America as well as Japan etc. went on and on for decades before and after the World War II both in real battles and in the cold war. The imperialism yoke was finally released off the neck of the Indochina nations with the defeats of those invaders.

I do not want to regard the establishment of the MRC in the framework of the 1995 agreement as the transformation and the return of the imperialism.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 29

สมคด สงสง

Back to the Root

ลมแมนำโขง :

(๑) นาฮอมตนภ ปาขาวสงเทยมปาหญาแฝก พอออกพรรษาพากนออกรวงสง

กลนหอมเตมทง กอนบญกฐนแมพาเกบเกยวรวงขาวออนไปควขาวเมา ถาออนนกกตำยาก ขาวเมากลายเปนขแมว

บายคลอยแสงแดดออนในวนงานโฮมบญกฐนมาถง พอกบแมยงกมๆ เงยๆ อยขางคนนา ผมนงเพลนอารมณอยบนหลงควายบกต พามนเลาะกนหญางามตามขางคนนา แววเสยงลำลองของ๑ ดงผานดอกลำโพงไฮไฟปลายตนโพหนาศาลาวด ผมชกเชอกดงปากควายบกตใหเงยขนจากกอหญาเขยว พลางเอาตนกระตกสขางเตอนบกตไปหาหมควายแมควายนอย

“เรวเขา กสไปเอาบญ!” วยเดกของผมชางหฤหรรษยงนก

แหลงอาหารของโลก

๑ “ของ” คอนามแมนำโขงในภาษาลาว ภาษาองกฤษใช Mekong River ภาษาไทยเรยกแมนำโขง

30

“...โอนอ สไดพรรณนาเรอง ลำโขงยาวยาน นำมนไหลมาจากเขาทเบตใหญกวาง เหนอพนลวงลง ฮอยคดฮอยโคง ลำโขงยาวยาน พอมาเหลยวเหนกำ เมองหลวงพระบางแจงขางขาย เหนแตภเขาตงซายลาย เมองนนอยกลาง มนหากเปนแบบนน ตงแตกอนปฐม เปนเมองหลวงของลาว ตงแตคราวหลงพน เหงนานลำหลายปแถมถาย จงไดคดคอยยายเมองกำเกาหลง ลงมาตง เมองหลวงแหงใหม คอเวยงจนทนพนพราว คราวนนตอมา...”

หมอลำจอมศร บรรลศลป หมอลำหญงเสยงดของเมองอบลฯ สมยกอนเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.๒๔๗๕ เปนผลำกลอนลำลองของ(โขง) ดวยทำนองลำยาวหรอลำลอง (เอะทำไมพองกบคำวา Long ของฝรง? ซงแปลวายาว)

สมยพวกผมอยในวยเดก ป.๑ ป.๒ ไมทนหมอลำจอมศรแน แตทจดจำตดหอยจนถงทกวนนคอนำเสยงของหมอลำบญเพง๒ ทโดงดงคกบหมอลำเคน ดาเหลา

“ไดยน ลมพานตอง ใบไผโวกวโว ลมพานตอง ใบโพธโวกวเวก โจกเจก นำลนตอน ใจนองฮำคะนง...”

นนคอ “โขง” ทคนรนพวกผมรบรอยางซาบซงมาตงแตเยาววย “...เหลยวไป ทางเหนอพน เวยงจนทนปากนำงม เหนแต ดอนตอขนขนตอแกง กระแสนำปนปลว เลาะไป ตามทวถาน โพธารามกำบานโปง เลาะไปสายแมนำโขง นำหงไหลตอซง ลงแกงแกงกะเบา เฮามา เหลยวไปหนา ดอนทบควงปองจ เหนแตดอนหมากอ ตดกบดอนปากเจา เวนเขาทากะดง หลงไป กำดอนนาคำ นำไหลโซ สดท โอแลวโอ ดฮายกำฝายเหนอ เหนแต เฮอชาวคา จอดแฮอยแคมทา เหนภผาปาไม เขยวสะอน แมนปงใบ ยามเมอ แลเลงนำ ตามโขงแจงจางปาง เหลยวไป ทางฝงซาย เปนบานหมผไทย เหลยวเหนไม เลยบลำภชน คอสเพพงทบ จมจมลงนำ เลาะไป นำโขงกวาง โขดอนตงหลายยาน เหนแต นำฟดฟง ตตองตลงเนน...”

บญเพง ไฝผวชย

ผลงานภาพเขยนดวยดนของ สมภพ บตราช เปนภาพเหมอน (Portrait) ขนาด ๒๑๐ x ๑๘๕ ซ .ม . บนผนผาใบ เปน ๒ ใน ๒๓ บคคลตนแบบ เ ค ย จ ด แสด ง ไว ท ม ห า ว ท ย า ล ยขอนแกน

เคน ดาเหลา

๒ วงการหมอลำสญเสย “หมอลำบญเพง ไฝผวชย” ศลปนแหงชาต สาขาศลปะการแสดงป ๒๕๔๐ ซงเปนภรรยาของ นายเคน ดาเหลา หรอ “หมอลำเคน” ศลปนแหงชาตสาขาศลปะการแสดงป ๒๕๓๔ โดยจากการเปดเผยของนายเคน บอกวานางบญเพงไดเสยชวตเมอเวลา ๐๑.๓๐ น. วนท ๑ เม.ย. ๒๕๕๑ จากอาการเสนเลอดในสมองแตก ภายหลงประสบอบตเหตลนลมหองนำ ในบานพก เลขท ๒๕๘/๑๕๕ หม ๒๒ ต.บานเปด อ.เมอง จ.ขอนแกน เมอชวงคำของวนท ๒๘ ม.ค.ทผานมา (อางองจาก http://www.oknation.net/blog/Goojoe/2008/04/01/entry-1)

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 31

อยาหาวาผมเอาอะไรมากลาวจนเยนเยอเถอะครบ เพราะมนทงไมไดจรง ๆ เสยดายกแตทานทไมเขาใจสำนวนและสำเนยงภาษาลาว หากอานเปนภาษาไทยนอกจากไมไดอรรถรสทางวรรณศลปแลว ทานคงรำคาญตารำคาญใจเพราะไมเขาใจความหมายของบทกลอนลำ

“...เลาะลง ไปตามเลยว ดอนเสยวเฮยงหม เหลยวเหน ธาตพนม ตงอยฮมแมนำคนไหวอยบเซา หากแมน ธาตพระเจา ตงแตกอเดมปฐม เปนท เจดยสง หมคนถนอมไหว กลายลง ไปทางใต ดอนสาปาละแวก ลมหาก ตแหวกนำ เปนกอนไงละออง เหนแต อาโปนำ ไหลลงเวนอยปลวปน คนนกหอ คนนกยางหมนน เปนนาไครสะออน มนหาก หลายดอนขน ดอนโขงใตเมองเกา ดอนโขงอยใต เวนของตอลผ หนไป ดอนไทยพน ดอนมดแดงแกงสมปอย ดอนนางลอยอยใต ไปหนแมนทะเล บอาจ พรรณนาโคง โขงกะโขหลายบอน ไหลไป ตกเมองไซงอน โขงสะดดทอนนไหลเลยวสทะเล...”

ขอบคณภาพจาก “Mekong A River for the People” The Mekong River Commission Story

32

(๒)

สรรพชวตถอกำเนดและดำรงชพอยไดดวยนำ ดงนนแมนำกคอแมของสรรพชวต เชนเดยวกบแมนำโขง (Mekong River) แมนำทมปรมาณนำเฉลยตอปทปากแมนำ มากเปนอนดบท ๘ ของโลก (๔๗๕,๐๐๐ ลาน ลบ.ม.) มความยาวเปนลำดบท ๑๒ ของโลก (๔ ,๘๐๐ ก .ม . ) และมพน ทท งลมนำมากเปนอนดบท ๒๑ ของโลก (๗๙๕,๐๐๐ ตร.ก.ม.) ไลลงมาจากธเบตจนถงปากแมนำโขงดนแดนประเทศเวยดนาม

แตไหนแตไรมาเมอพดถงเรองสองฝงโขง หรอโขงสองฝง เรามกจะนกถงความสมพนธระหวางลาวกบไทย เหมอนอยางกลอนลำโบราณทผมยกมาขางตน จนลมไปวาเขตนำแดนดนทแมนำโขงไหลผานนน นบบานเมองทเปนรฐประเทศไดถง ๖ ประเทศ คอจนตอนใต พมา ลาว ไทย เวยดนาม และกมพชา

ชวงปลายเดอนธนวาคม ๒๕๕๔ ผมไดรบเชญไปรวมประชมปรกษาหารอ คณะทำงานแผนพฒนาลมนำ (Basin Development Plan: BDP ในคณะกรรมาธการแมนำโขง หรอ Mekong River Commission: MRC) พนท 2T-3T-5T จดโดยสวนประสานและบรหารจดการลมนำกก – โขง (ภาคเหนอ) ทโรงแรมรมกกรสอรท เมองเชยงราย

เราเดนทางกวา ๑๐ ชวโมงโดยรถต ดวยระยะทางเกอบ ๘๐๐ กโลเมตร ไปถงแลวเหนเจาหนาท MRC อยคนเดยว ซำไมใชเจาหนาททมอำนาจตอบคำถามทเปนเชงนโยบายไดสกกมากนอย และเมอถงควของผม ปรากฏวามนถงเวลาอาหารเทยงพอด...

“ทานผดำเนนการอภปราย และทานผมเกยรต” ผมเอยทกทประชมดวยการยนพด ใชลลาคลาย ส.ส.อภปรายในทประชมรฐสภา “ผมรสกลำบากใจทจำเปนตองลกขนพดในชวงระยะเวลาทลวงเลยเวลาอาหาร

เทยงมาหลายนาท แตมความจำเปนตองพด เมอเราเดนทางกวาสบชวโมง ระยะทางเกอบแปดรอยกโลเมตร แลวไมไดเอยคำพดคำจาใดเลย ไหนเลยจะคมราคาคาใชจายทผจดการประชมใชไปเพอการน...”

จากนนผมไดใชเวลาประมาณ ๑๐ นาท เพอพดใหกะทดรด ชดเจน สก ๓-๔ ประเดนทเกยวของกบการบรหารจดการทรพยากรลมแมนำโขง

“ถาเราจะพดกนเรองแผนงานพฒนาลมนำในคณะกรรมาธการแมนำโขง เราจำเปนตองทำความเขาใจสถานการณลมแมนำโขงใหถองแท ตงแตอดต ตราบปจจบน จงจะมองอนาคตไดอยางถกตองสอดคลองกบสภาพความเปนจรง..”

ผมเรมประเดนแรกดวยทวงทาจรงจง สายตาแทบทกคจบจองมาทผทกำลงยนอภปราย

“ลมแมนำโขงตดอนดบหนงในสบของลมนำใหญในโลก ทสำคญคอเปนลมนำทมความหลากหลายทางชวภาพอยในลำดบแรกๆ ในแมนำสายประธาน คอลำนำโขงมกง หอย ป ปลา ทงหลากหลายชนด และมปรมาณมากมายเหลอคณานบ ทพเศษสดคอเปนแหลงเจรญพนธของปลาบก หรอปลาทฝรงมงคาขนานนามวาปลายกษ หรอ Giant Fish ทแมแตลมนำอะเมซอนทวาอดมสมบรณทสดในโลก กไมมปลาชนดน..”

ผมกลาวเทาความเพอจะบอกตอไปวา “ลมแมนำโขงจงเปนลมแหลงอาหารของโลก และเปนทหมายปองของจกรวรรดนยมและประเทศมหาอำนาจทงหลายในโลก..”

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 33

ขอมลเรองปลาของ MRC “Mekong A River for the People” The Mekong River Commission Story

จนเกดสถานการณสงครามกชาตระหวางผเปนเจาของเขตนำแดนดนตวจรง กบเจาจกรวรรดนยมยโรป อเมรกา ญปน ฯลฯ เปนชวงระยะเวลาหลายสบป ในยคสมยกอนและหลงมหาสงครามโลกครงท ๒ ทงสงครามรอนและสงครามเยน จนสามารถปลดแอกลทธจกรวรรดนยมออกจากคอบรรดาประเทศอนโดจนในทสด พรอมกบการพายแพและถอยรนของผรกรานเหลานน

“ผมไมอยากจะคดวาการสถาปนา MRC ขนภายใตขอตกลงป พ.ศ.๒๕๓๘ จะเปนการเปลยนโฉมและแปลงหนากลบมาของลทธจกรวรรดนยม”

ผมใชยทธวธ ‘ดอกไมบาน’ โยนระเบดลกใหญลงกลางวงประชม “ดงนน ในการกาวยางเขาสแผนพฒนาลมนำระยะท ๓ นบแตนไป MRC จะตอง

พสจนดวยการปฏบตทเปนรปธรรมใหไดวา อะไรบางเปนการพฒนาไปสความยงยน หรอ Sustainable Development ท MRC อวดอางอยเสมอ...”

เพอพสจนวาไมเพยงตองการยดครองทรพยากรลมแมนำโขงเทานน!

Heet 12 Vin Balanvana

Heet-Kong is an indicator

notices that society of Heet-Kong was utterly-civilized state. Even if Heet-Kong is a tool of the rulers, but the people do not feel they we r e f o r c ed b y l aw . On t he contrary they had agreed and were extremely willing to follow it.

Henceforth details of Heet-Kong will be unveiled.

F i rs t ly , the importance of H ee t i n o r d e r t o k now i t s derivation, procedure, activities and goodnes s beh i nd r i t u a l activities.

In every doctrine or religion having to persuade its followers to meet together at a holy place b y s p e c i f i e d d a t e s s u c h a s Chr ist ian meet ings are set on Sundays for Sabbath, Fridays for Muslims, and the Buddhism Heet society in the 8th and 15th of lunar months. Meetings of Heet society a im at 3 points are as follow;

To let people meet together. To let people work together. To let people love together

and harmonize. ภาพถ

ายโด

ย ป

รดา ขา

วบอ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 35

แวง พลงวรรณ

Heet-Kong

ฮต ๑๒

ยงมหลกฐานอนเกยวแกความเปนมาของชนเชอไต-ไทย-ลาว อกแหลงทระบวา ตนตอของชนเชอไต-ไทย-ลาว อยทเทอกเขาภเลย หรอ “สายภเลย” อยหางจากหลวงพระบางไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอราว ๒๐๐ กโลเมตร ซงคนพบหลกฐานวามมนษยอาศยอยเมอ ๕ แสนกวาปถง ๒ หมนกวาป รวมสมยกบมนษยปกกง มนษยชวา โดยตอมาคนกลมนเรยกตวเองวา “คนดาว” โดยมสญลกษณเปนรปดาวใหญ หรอดวงอาทตย ซงสลกเปนลวดลายบนกอนหน และฆองบง หรอกลองมโห ระทก ดาวใหญ หมายถงเมองแถน

การศกษาโดยใชรองรายทางวฒนธรรม ทงภาษา การกนอย (ขาว) ความเชอ (แถนและผบรรพบรษ) การผลต (การเกษตร) การดนตร (แคน) และอน ๆ ไดพบการเคลอนยายของคนดาวตงแตยคหนเกา เมอ ๕ แสน - ๒ แสนปกอนวากระจายกนไปทวภมภาค ทางเหนอ ไปถงแควนเสฉวน ครอบคลมฝงมหาสมทรแถบกวางเจา กวางส เซยงไฮ ลงมาลมนำหนาอาวตงเกย แถบสบสองจไท หวพน เชยงขวาง เมองแถง ลามไปถงเขตพมาในรฐฉาน และอนเดยทางดานขวาของแมนำพรหมบตร สวนทางใตมหลกฐานไปถงปลายแหลมมลาย และอาณาจกรใหญทางใต เชน ศรวชย และทวาร วด กเปนของคนดาว หรอลาว (ไผท ภทา. ๒๕๕๔ : ๓๑-๕๑)

36

ในเมอความเปนมาของไต-ไทย-ลาว ยงไมนง และทสำคญเรายงไมทราบไดวา ชนเผาไปหย หรออหมาน ทอางกนวาเปนเจาของอาณาจกรนานเจานน มระบบฮต-คองหรอไม ผเขยนจงขอองตามหลกฐานทวา ระบบฮต-คอง มขนในสมยขนบรม แหงอาณาจกรหนองแสไปพลางกอน ทงน ยงไมมหลกฐานใดระบวา ชนเชอ ไต-ไทย-ลาว อยรวมกนเปนกลมเปนกอน ณ สถานทใด

ผเขยนใหความสำคญของการอยรวมกนอยางเปนกลมกอน เนองเพราะความเปนเอกภาพ เปนอนหนงอนเดยวกน และอยรวมกนเทานน จงทำใหระบบฮต-คอง ฝงอยในหมชนเผาไต-ไทย-ลาวได การอยกระจดกระจาย ตางถนตางท ไต-ไทย-ลาว จะไมมทางเปนอนหนงอนเดยวกนในระดบนไดเลย จะเหนไดจากในระยะหลง ๆ ทเกดเหลยมเศรษฐกจ และการคมนาคมสะดวกขน แมมการไปมาหาสกนของคนไต-ไทย-ลาว แตกยงปรากฏใหเหนชองวาง หรอความไมลงรอยกนในดานตาง ๆ โดยเฉพาะเรองภาษาของคนไต ไทย หรอลาว ยคปจจบน

ดงนน จงฝากถงผทกลาวอางถงความเปนมาของไต-ไทย-ลาว วา จะตองหาพนททางกายภาพใหแกคนไต-ไทย-ลาว ทสามารถจะอยรวมกน ภายใตรมรฐาธปตยเดยวกน และมฮต-คอง เดยวกนดวย

อยางไรกตาม ฮต-คอง เปนเครองแสดงถงความยงใหญ และความเจรญสดยอดของชนชาต ประเทศ หรอแวนแควนใดเลาทผปกครองไดออกกฎระเบยบทางการเมองและสงคม โดยทคนในชาตไมรสกวาตนเองถกปกครอง มไดเปน “กด” และ “หมาย” ทใหสทธหรออำนาจแกผปกครอง แตเปนกฎเกณฑ หรอบรรทดฐาน (social norm) สำหรบคนทกเพศทกวย ทกชนวรรณะ ไมวาจะเปนผปกครอง ผถกปกครอง แมกระทงพระสงฆ คนในชาตจงใหการยอมรบ และเตมใจยดถอปฏบตอยางสดจตสดใจ ซำยงเชดช เทอดทน และพยายามสบทอดกนใหดำรงอย... จนแมในวนนกยงโหยหาและพยายามหาชองทางใหมการรอฟนฮต-คอง ขนใหม

นบตอจากนไป จะนำเอาฮต หรอฮต ๑๒ มาวเคราะห วจารณ ตอจากนนจงไปถง คอง หรอคอง ๑๔ ตลอดจนบรรดาผลผลต อนเปนผลมาจากการคลคลายตวหรอสงเคราะหจากแกนแกน หรอระบบฮต-คอง

ฮต ๑๒

ในทกสงคมจะตองกำหนดวาระใหสมาชกในสงคมไดมโอกาสพบปะกน เชน

ศาสนาครสต กำหนดใหศาสนกมาพบกนเพอสวดมนตทโบสถ ในทกวนอาทตย หรอวนสบาโต สวนศาสนาอสลาม กำหนดใหชาวมสลมตองพบกนในทกวนศกร โดยไปละหมาดทสเหรา ในสงคมฮต-คอง เอง อนเปนสงคมพทธ นอกจากจะไดกำหนดใหคนไดพบกนทกวนศล-วนพระ ๘ คำ ๑๕ คำแลว เมอครบ ๑ เดอน ยงใหคนตองมาพบกนอกครง เพอทำกจกรรมรวมกน เรยกวา ฮต และเมอครบรอบ ๑ ป จงมฮตอย ๑๒ ฮต จงเรยกวา “ฮต ๑๒”

ฮต ๑๒ เปนกรอบและกศโลบายเพอใหคนในชมชนไดกอปรกจกรรมรวมกนในทกเดอน สามารถจำแนกได ๓ ประเภท ไดแก ๑) กจกรรมอนเกยวแกพทธศาสนา ซงหากระบบฮต-คอง มมาแตสมยนานเจาจรง แสดงวาไต-ไทย-ลาวไดรบเอาพทธ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 37

ศาสนามาเปนศาสนาของตนมาตงแตยคหนองแสแลว ซงตางจากความเชอทวา ศาสนาพทธมาทางทะเล ๒) กจกรรมอนเกยวแกความเชอเรองผ และ ๓) วถเกษตรกรรม หากแจงเปนตวเลขกจะเหนไดชดขน ดงน

ฮตเกยวเนองกบศาสนกจทางพทธศาสนา (พ) จำนวน ๗ เดอน ฮตเกยวเนองกบความเชอเรองผ (ผ) จำนวน ๓ เดอน วถเกษตรกรรม (ก) จำนวน ๒ เดอน สาระสำคญทอยเบองหลงพธกรรมของฮต ๑๒ คอ การวางกศโลบายเพอใหเกด

๓ ประการขนในสงคม กลาวคอ ๑. เพอใหสมาชกไดพบกน ๒. เพอใหสมาชกไดทำงานรวมกน ๓. เพอใหสมาชกไดเกดความรกสามคคกน ฉบบหนา พบกบฮตท ๑ คอ ฮตในเดอนเจยง หรอเดอนอาย หรอบญเขา

กรรม.

บรรณานกรม ไผท ภธา. ความเปนมาคนอสาน ในเหตการณสำคญของประวตศาสตร. ๒๕๕๔

มไหมบมครงยอม ชเปนปานชาวกะเลง ดำบแดงพอกะเทนสวน ชเสยเชงผา

(วรรณคด “ยาสอนหลาน”)

คำโตงโตย

ดร.ปรชา พณทอง อธบายวา “รางกายและจตใจโบราณเปรยบกบไหม รางกายและจตใจนนจะตองยอมดวยส คอ ศล สมาธ ปญญา ถาเราเอาศล สมาธ ปญญา ยอมแลว รางกายและจตใจของเราจะสวยสดงดงาม เปรยบเสมอนชางหกยอมไหมดวยครง สยอมสวยสดงดงาม ถาเราเอาสอนนอกจากครงแลว จะกลายเปนสของชาวปาชาวเขา ไมนาดนาชม. (“ไขภาษตโบราณอสาน” โดย ดร.ปรชา พณทอง)

38

ชนเผาบรฮ ภาพจาก http://www.hellomukdahan.com/thailand-mukdahan-racegroup.php

I assure you that in all ethnic groups, there is not even one group which is pure. That is one of the reasons why I called the various ethnic groups in the northeast of Thailand “Eshaan ethnics”. This is due to the fact that any ethnic groups existing on this land could not ever sustain their own ethnicity. They had to blend in with other ethnic groups.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 39

วระ สดสงข

Identity of the Esan Ethnics

ชาตพนธ บรสทธ ?

เมอขาพเจามาเขยนเรองเกยวกบชาตพนธ ทำใหเกดคำถามกบตวเองวา ขาพเจาจดอยในชาตพนธใดกนแน จงนกยอนไปวา ปยานนเปนชาตพนธทเรยกตนวา กย คณพอของปยาเปนกย ปและยาเปนกย และบดาขาพเจาจงเปนกย พอนกไปทางสายตายาย ตานนเปนชาตพนธทเรยกตนเองวา เขมร คณพอคณแมของตาเปนเขมร สวนยาย เปนชาตพนธทเรยกตนเองวา กวย คณพอคณแมของยายเปนกวย สรปวา ปยา เปนกย, บดาขาพเจาเปนกย ตาเปนเขมร ยายเปนกวย มารดาขาพเจาเปนลกครงเขมร-กวย เมอขาพเจาเปนบตรของบดามารดา ขาพเจาจะจดตวเองอยในชาตพนธใด

ขาพเจาเกรนเพอจะยนยนวา “ในบรรดาชาตพนธทงหลายไมมชาตพนธใดบรสทธ” นกเปนเหตปจจยหนงททำใหขาพเจาเรยกบรรดาชาตพนธตาง ๆ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอวา “ชาตพนธอศาน” ทงนเพราะแตละชาตพนธทเคยปรากฏอยบนผนแผนดนน ไมสามารถดำรงความเปนชาตพนธของตนได คอมนตองมการผสมผสานสายเลอดกลมกลนไปกบชาตพนธอน ๆ

ชาตพนธดงเดมอาจดำรงชวตอยไดดวยชาตพนธของตนเอง ทงน เพราะจำนวนประชากรไมมากนก และอาศยอยบนแผนดนทอดมสมบรณดวยปจจยส ไมจำเปนตองตดตอหรอสอสารกบโลกภายนอก ขณะเดยวกนกปลอดภยจากการรกรานจากโลกภายนอก การสบทอดสายเลอดจงวนเวยนอยในกลมเดยวกนน คอม การสมรสกน ในหม เ ค รอญา ต อยางไรกตามเมอถงทสดแลว หากไมมการสมพนธกบชาตพนธอนเลย ความ

หายนะของชาตพนธลกษณะนกเกดขนไดเชนเดยวกน

วฒนธรรมทางสงคมและเศรษฐกจ เ ป นป จ จ ยส ำ คญ ในกา ร ต ดต อ ก บชาตพนธอน แมแผนดนและทรพยากรจะสมบรณเพยงใด มนษยกจำเปนตองมปจจยอนในการประกอบชวต การเดนทางออกจากขอบเขตของชาตพนธเปนสงทไมมสงใดกดขวางได

มนษยไมไดมความตองการทางกายเพยงอยางเดยว แมรางกายจะมทอยอาศยทปลอดภย มอาหารบรโภคบรบรณ มยาสมนไพรหรอพธกรรมรกษาความเจบปวย และมเครองหอหมรางกาย แตภาวะและความปรารถนาทางจตใจ เปนแรงผลกดนสำคญทจะทำใหมนษยขามอาณาเขตของชาตพนธ ไมวาจะเปนความตองการขยายอาณาเขตดนแดนทอ ย อ า ศ ย กา รสร า ง อ ำนาจ บารม การเมอง การศกษา ศลปะ ดนตร และสภาวะทดทางเศรษฐกจ

40

ลาว, ผไท, พวน, ไทดำ, ญอ, โญย, แสก, โส, กะเลง, กวย, กย, เยอ, กลา, บรฮ, ญฮกร ตางถอยทถอยอาศยกนและกนและยอมรบจดเดนจดดอยของตนเอง

ขาพเจาชนชมในชาตพนธลาว แมจะเปนชาตพนธทยงใหญกวา มอำนาจทางวฒนธรรมสงคมมากกวาชาตพนธอน ๆ แตคนลาวโดยทวไปกยงเปนชาตพนธทเปยมดวยมตรไมตรตอผองเพอนรวมแผนดน ชาตพนธลาวมไดสรางอำนาจและความยงใหญของตนโดยการครอบงำชาตพนธอน ๆ ดวยอำนาจทางการเมองและเศรษฐกจ หากแตชาต พนธลาวพยายามดำรงอตลกษณของตนไวจนเปนทยอมรบของชาตพนธอน ทงในแองโคราชและแองสกลนคร ขณะเดยวกนชาตพนธอน ๆ ซงเปนกลมชนทนอยกวาตางกเคารพและศรทธาในอตลกษณของชาตพนธลาวและชาตพนธทอยในระดบเดยวกน

ฉะนน บนถนนประวตศาสตรอนยาวนาน แผนดนนจงไมเกดสงครามระหวางชาตพนธหรอระหวางชนกลมนอย สงหนงอาจจะเปนเพราะวา ทกชาตพนธในชาตพนธอศาน รบความเชอ

มาจากสงเดยวกน คอ กำเนดขนพรอม ๆ กน เชอศาสนาผเหมอนกน นบถอศาสนาพราหมณพรอมกน นบถอศาสนาพทธพรอมกน และถกราชอาณาจกรสยามปกครองเหมอนกน

อยางไรกตาม หากกลาวถงในยคทอาณาจกรสยามปกครองภายในสองรอยกวาปมาน แตละยคสมยทมการบงคบใหหวเมองสงเครองราชบรรณาการ และบรรดาหวเมองกบงคบนายทาสอกทอดหนงนน ชาตพนธลาวซงมบทบาททงในฐานะเจาเมองและนายทาสกไดมการรกรานเพอนชาตพนธรวมแผนดนอยางโหดรายเชนเดยวกน อาท มการจบทาสทสวนใหญเปนชาตพนธกยและกวยสงไปยงราชอาณาจกรสยามทดแทนสงของ อน ๆ จนเปนเหตใหมการเรยกขานชาตพนธกย, กวย วา “สวย” จนถงปจจบนน

ชาต พนธ ก ย , กวย (แปลว า คน เหมอนกน) ถอวาเปนชาตพนธทมจดดอยมากทสด เพราะชาตพนธนมเพยงภาษาพด แตไมมภาษาเขยน ความจรงแลวชาตพนธในตระกลภาษามอญ-เขมร ซงใชภาษาออสโตรเอเชยตกสวนใหญไมมภาษาเขยน ไมเพยงแตกย, กวย เทานน

แตละชาตพนธจงมปฏสมพนธตอกนไมทางใดกทางหนง ทสำคญทสดกคอ ความจำเปนทางเศรษฐกจ นนคอการคาขาย ซงมการนำสนคาทมลนเหลอในกลมชาตพนธของตนออกไปขายหรอแลกเปลยนเอาสงทตนไมมกบกลมชาตพนธอน เขาทำนอง “พรกแลกเกลอ” กลมนมพรกแตไมมเกลอ, กลมนมเกลอแตไมมพรก ฯลฯ กระบวนการซอขายแลกเปลยนจงเกดขน และบรบทของการซอขายแลกเปลยนนไมไดจำกดอยแคสนคาหรอสงของ หากมนเรมตนจากการเรยนรภาษา, ขนบธรรมเนยมประเพณ ฯลฯ

เมอไดสนคากลบมาสชาตพนธของตนแลว สงทไดเพมขนอกกคอวฒนธรรมทางสงคมของชาตพนธอนมาสชาตพนธของตน

ชาตพนธ อ ศาน ซ งหมายถ งทกชาตพนธบนผนแผนดนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มการตดตอสอสารดวยปจจยทางเศรษฐกจเปนหลก และเกดการเชอมโยงกนทางวฒนธรรมมาตงแตแรกเรมจนถงปจจบน

ในจำนวนชาตพนธอศานทหลากหลาย ไมวาจะเปนชาตพนธหรอชนเผา

ชนเผากย ภาพจาก isan.clubs.chula.ac.th

ผหญงอสานสมยกอน ภาพจาก www.kayzaa.com

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 41

ยงรวมไปถงชาตพนธทเรยกตนเองวา เยอ, บรฮ, โส, กะเลง และญฮกร

ชาตพนธใดไมมภาษาเขยนนบวา เปนจดดอยมากทสด เพราะภาษาเขยนนนคอวฒนธรรมทแสดงอตลกษณอนโดดเดนของแตละชาตพนธ การทชาตพนธกย, กวย, เยอ, โส, กะเลง และญฮกร ไมมภาษาเขยนเปนของตนเองนน เปนเหตผลมาจากความอดมสมบรณของทรพยากรทตนอาศยอย, การอพยพโยกยายหนการรกรานบอย ๆ, การไมปฏสมพนธกบโลกภายนอก แลวตอมาจงสญเสยพฒนาการทางวฒนธรรมของตนเอง ซงเราจะเหนชาตพนธลวะ, ขมฮ, ซาไก จะสญสนชาตพนธของตนไปในทสด เพราะสงทจะยนยนถงความเปนชาตพนธไดนน ภาษาพดและเขยนคอสงสำคญทสด

ขาพเจาจงถามตวเองวา ขาพเจาเปนชาตพนธใด บดาเปนชาวกย มารดาเปนลกครงเขมร-กวย ในชมชนทขาพเจากำเนดและเตบโตเมอหาสบกวาปมาแลว

ทงหมบานมแตคนพดภาษากย, กวย เมอขาพเจาจำเปนตองรบการศกษาจากโรงเรยนทอยนอกชมชน โรงเรยนนนประกอบดวยนกเรยนจากชาตพนธลาวเปนสวนใหญ รองลงมาคอชาตพนธเขมร, กย, กวย ตามลำดบ ในหองเรยนมนกเรยนพดภาษากย, กวยอยเพยงสองคน มนเปนไปไมไดทขาพเจาจะสอสารกบเพอนเพยงสองคน สถานการณทางสงคมบบใหขาพเจาตองเรยนรภาษาเขมรและภาษาลาว

ชาตพนธลาวนนถอวาเปนชาตพนธทมอทธพลมากทสด จงทำใหพวกเขาไมจำเปนตองเรยนรทจะใชภาษาเขมรและภาษากย, กวย กลมใดจะสอสารกบกลมลาวตองใชภาษาลาวเทานน ฉะนน เขมรตองพดภาษาลาว กลมกย, กวย ตองพดภาษาเขมรและภาษาลาว ชาวกย, กวย สวนใหญจงพดไดหลายภาษา ถาเปรยบไปกเหมอนกลมทจะสอสารกบคนไทย ตองใชภาษาไทยเทานน , กลมใดจะสอสารกบฝรงตองใชภาษาฝรงเทานน

ขณะทจนพรอมทจะสอสารดวยภาษาของชาตพนธนน ๆ ฉะนนจง ยงใหญ ชาตพนธ ม อย ท ว โลก มอำนาจทางเศรษฐกจและวฒนธรรม และคงความเปนอตลกษณของตน

ชาตพนธใดในโลกนไมมชาตพนธบรสทธ แมทกชาตพนธในภาคตะวนออกเฉยงเหนอจะเปนชาตพนธอศาน แตชาตพนธอศานกจะกลายเปนชาตพนธอน ๆ ตอไป ทงนเพอการดำรงอยของมนษย ตอไป.

จวงจนทนคทะลอนหอมแตมอใหม บาดวากลวกลนสมชมแลวกเลาเหย

(วรรณคด “ยาสอนหลาน”)

คำโตงโตย

ดร.ปรชา พณทอง อธบายวา “ความรกเปนสงทหอมหวลยวนใจขนาดไหนกตาม แตความรกกทรงไวซงความเปนอสรภาพ ใครมาแตะตองทำลายลวงเกนไมได ถาใครมาแตะตองทำลายลวงเกน ความรกจะระเหยปลวไปเหมอนนกบน จะไมปรากฏกระทงรอยทมนเคยเหยยบยำลงในดน”. (“ไขภาษตโบราณอสาน” โดย ดร.ปรชา พณทอง)

42

ธญญา สงขพนธานนท*

จากกวนพนธ

“อศาน !” ส “วาทกรรมอสาน”

: การประกอบสรางความหมายของธรรมชาตและสงแวดลอมในวรรณกรรมเกยวกบภาคอสาน

(จบ)

ภาพโ

ดย ส

นตภา

พ น

าโค

Academic Literature Review

* ผชวยศาสตราจารยประจำภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม / นสตปรญญาเอก สาขา

ภาษาไทย มหาวทยาลยนเรศวร.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 43

วาทกรรมอสานกบการผลตซำภาพ “อสานแลง” ในวรรณกรรมยคหลง “นายผ”

ภาพของธรรมชาตและสงแวดลอม หรอ “การเขยนธรรมชาตและสงแวดลอม”ของภาคอสาน ในวรรณกรรมทเขยนขนหลงยคของ “นายผ” มปรากฏทงในเรองสน บทกวและบทเพลง ในบทความนผเขยนขอยกตวอยางใหเหนเฉพาะในงานเรองสน และกวนพนธของนกเขยนชาวอสานบางสวน อาท เชน ในบทกวของ ประเสรฐ จนดำ ในเรองสนของ “ลาวคำหอม” และ สรชย จนทมาธร

ในกวนพนธชอ “แปนเอดเตด” ของ ประเสรฐ จนดำ ทเขยนขนในป ๒๕๑๗ ซงจดวาเปนวรรณกรรมแนวเพอชวต ไดผลตซำและตอกยำวาทกรรมอสานอยางชดเจน และตรงไปตรงมา

ธรรมชาตในกวบทน ถกนำเสนอผานชดคำทแสดงถงความแหงแลง ขาดพรอง และนำมาสความสนหวง คำวา “แปนเอดเตด” เปนภาษาถนอสาน หมายถงความ “เตยนราบ โลงลว” ซงสอความหมายถงความวางเปลา วางเ ป ล า เ พ ร า ะค ว ามข าดพร อ ง ข อ งธรรมชา ต ประ เส ร ฐ จ นดำ ก มองธรรมชาตแบบ “นายผ” และประกอบสรางความหมายของธรรมชาตในทำนอง

เดยวกน คอมองวาความขาดพรองของธรรมชาตนำมาสความยากไร และการกดข ในวรรคทวา “ธรรมชาตไมปราน ทรชาตยำยกนแรง” จะเหนวาธรรมชาตถกยกระดบใหเลวรายเทากบอำนาจของผกดข เอารดเอาเปรยบซงเปนการมองในกระบวนทศนแบบมารกซสต เพราะประเสรฐ จนดำ กไดชอวา เปนกวเพอชวตและนกตอสเพออดมการณคนหนง บทกว “แปนเอดเตด” จงเปนผลตซำ

“วาทกรรมอสาน” ใหมนำหนกมากยงขน

ในขณะทวาทกรรมอสานของ “นายผ” และประ เส รฐ จนดำ พยายามประกอบสรางความหมายของธรรมชาตโดยผกโยงกบอดมการณทางการเมองแบบมารกซสต แตในเรองสนท เขยนเกยวกบอสานยคหลงนายผ ดงเชนในงานของ “ลาวคำหอม” และสร ชย จนทมาธร แมจะเปนการมองธรรมชาตในฐานคดแบบวาทกรรมอสานเชนกน แตกไมไดสอความหมายไปถงระดบของการตอสเชงอดมการณอยางชดแจงมากนก

รวมเรองสน ชด “ฟาบกน” ของ “ลาวคำหอม” จดไดวาเปนตวบททแสดงใหเหน “การเขยนอสาน” อยางชดเจนมากเลมหนง ในบรรดาเรองสนทงหมดจำนวน ๑๗ เรองทนำมารวมไวในหนงสอเลมน ๑ แทบทกเรองเปนเรองสนทใชฉากหลงเปนสถานทในภาคอสาน และในการบรรยายฉากและสถานทของเรอง กมพนทจำนวนมากทไดกลาวถง “ธรรมชาตและสงแวดลอม” ทแสดงใหเหนถง “การผลตซำ” วาทกรรมอสาน นนคอ การนำเสนอใหเหนภาพของธรรมชาตทแหงแลง ขาดพรอง และสงผลกระทบอยางใหญหลวงตอการดำรงชวตของผ คน ในกรณ นด เหมอนวา “ลาวคำหอม” เอง กมม โนทศนตอธรรมชาตวา เปนศนยกลางของสรรพสง เมอธรรมชาตผดเพยนไปกสงผลกระทบตอสรรพชวตอน ๆ โดยเฉพาะมนษยในชวมณฑลนน ๆ

ในเรองสน “เขยดขาคำ” “ลาวคำหอม” ไดนำเสนอภาพของธรรมชาตท

แปนเอดเตด แปนเอดเตด สายนำระเหดระเหยหาย ทงโลงโจงโปงไมยนตาย ลมแลงแรงรายอยตาป อสานแดนดนทดาลเดอด สายเลอดปสงกะสายาสงกะส ธรรมชาตไมปราน ทรชาตยำยกนแรง วางเปลาเหลอแสนแปนเอดเตด เราเกดในสงคมยอแยง ไมมขาว ไมมปลา ปาแลง ไมมแสงสวางทางชวน วางเปลาเหลอแสนแปนเอดเตด รอระเบดกาลเวลาถลมสน ผกดขสญสลายจากธรณน วางเปลาเหมอนดนถนอสาน

๑ ผเขยนหมายถง ฉบบพมพครงท ๓ พ.ศ. ๒๕๒๒

โดยสำนกพมพดวงกมล

44

นกวจารณแนวสนทรยภาพเคยชนชมวาเปนตวอยางของการเขยนรอยแกวทไพเราะ งดงามและเตมไปดวยสนทรยภาพ๒ โดยเฉพาะในตอนเปดเรอง

แดดกลาเรงแรง เหมอนจงใจจะแผดเผาทกชวตบนทงกวางใหไหมมอดจน

สนซาก สะแบงหลวงกบพะยอมยนโดเดน ทงใบแกสเหลองคลำรอนลงดนเปนครงคราว เขาหยอนกายลงตรงโคนตนไมดวยทาทางทเหนอยออน เสอสครามคลำเปยกชนไปดวยหยาดเหงอ รอบตวมแตความอางวางแหงแลง เขาเพงมองกลมหญาหมนและฟางฝอย ทปลววอนหมนเปนลำสงพง ขนสทองฟา นอกจากหญาและฟาง มนยงหอบเอาดนสนำตาลลอยฟงจนมดมวไปหมด มนเปนลมหวกด หรอทบางคนเรยกลมหวดวน เขารสกหวาดขนมาทนทเมอคดไดวา ลมทพดตงๆ อยนน ผใหญเคยบอกวามนเปนเครองหมายของ ความแหงแลง ความอดอยาก ความวบตและความตาย เมอคดถงตรงน เขารสกกระวน กระวาย.....เขามองดฝาเทาทพองเพราะความรอนไหมของพนทราย แลวรสกโกรธขนมาอยางบอกไมถก โกรธดนฟาอากาศ ซงชางมแตความทารณไมจบสน.. ภาพของธรรมชาตทไดรบการนำเสนอในเรองสนเรองน บงบอกถงความแหงแลง

อางวางและชวนหวาดหวน ขอความทขดเสนใต เปนชดคำทนกเขยนเหมอนจะจงใจเลอกสรรเปนพเศษ เพอแสดงความหมายถง ความรอน ความแหงแลง ความอดยาก และภยพบตทจะตามมา การใชภาษาเพอนำเสนอธรรมชาตโยงไปสภาวะอารมณและความนกคดของตวละคร ทสะทอนใหเหนการสอสารทางอารมณระหวางมนษยกบโลกธรรมชาต ทมนษยนนยอมรบและตระหนกถงพลานภาพของธรรมชาต วามผลตอชะตากรรมและความอยรอดของเขา สงทเขาพอจะตอบโตกบธรรมชาตไดกคงเปนการแสดงออกทางอารมณเทานนเอง และเมอเราอานเรองสนเรองนจนจบ กจะพบวา ชะตากรรมและโศกนาฏกรรมทเกดขนกบครอบครวของตวละคร กมาจากภาวะความผนผวนของธรรมชาตนนเอง

ในเรองสน “ฟาโปรด” แมผเขยนจะไมไดใหภาพของธรรมชาตในลกษณะของการบรรยายฉากอยางเรองสน “เขยดขาคำ” แตบรรยากาศโดยรวมของเรองสนเรองน กใหภาพชนบทอสานทแหงแลง หดห จนทำใหเกดความอดยากขาดแคลน นำไปสภาวะอารมณแบบ “ขนขน” ใหกบผอาน เมอเดกเลยงควายตองทะเลาะกนดวยการแยง “กรรมสทธ” ใน“ขควาย” กองหนง (ซงหมายถงการไดตวแมงกดจทอยในกองขควายมาเปนอาหาร) ฝายหนงคอเดกชายเอยงเปนเจาของควาย (ตวทถายมลขออกมา) อกฝายคอเดกชายลอมเปนเจาของทดน (ซงเปนควายตวนนมาถายมลไว) เรองสนเรองนสงสารและพลงทรนแรงและสะเทอนใจยง เมอทงเดกและชายชราตางหวงจะไปแยงขดกองขควายกองเดยวกน แตโชคดเหลอเกนทฝนหลงฤดตกลงมาเสยกอน ทำใหเหตทะเลาะววาททกำลงจะเกดขนมอนยตลง “ลาวคำหอม” จบเรองสนเรองนลงดวยประโยคทวา “สนเคราะหกนไปวน ไมเปนไรแลวเดกเอย ถงจะไมไดกดจ แตฟากโปรดเราแลว เมอแผนดนเยนลง ยอดตว ผกหวาน ดอกขะเจยว คงจะงอกใหพวกเองเกบกนกนดอก” (หนา ๑๓๑)

หากพจารณาเฉพาะประเดนของการนำเสนอธรรมชาตและสงแวดลอมในงาน

เขยน เรองสน ๒ เรองนของ “ลาวคำหอม” กชดเจนพอทจะทำใหเหนวา ภาพเสนอเกยวกบธรรมชาตในงานเขยนของ “ลาวคำหอม” เปนแบบเดยวกบธรรมชาตทถก

๒ ตวอยางเชน การวจารณของ ธเนศ เวศรภาดา

ใน ทะเลปญญา รวมบทวจารณวรรณกรรมและวรรณกรรมศกษา ๒๕๔๓.

แดดกลาเรงแรง เหมอนจงใจจะแผดเผาทกชวตบนทงกวางใหไหมมอดจนสนซาก สะแบงหลวงกบพะยอมยนโดเดน ทงใบแกสเหลองคลำรอนลงดนเปนครงคราว เขาหยอนกายลงตรงโคนตนไมดวยทาทางทเหนอยออน เสอสครามคลำเปยกชนไปดวยหยาดเหงอ รอบตวมแตความอางวางแหงแลง เขาเพงมองกลมหญาหมนและฟางฝอย ทปลววอนหมนเปนลำสงพง ขนสทองฟา นอกจากหญาและฟาง มนยงหอบเอาดนสนำตาลลอยฟงจนมดมวไปหมด มนเปนลมหวกด หรอทบางคนเรยกลมหวดวน เขารสกหวาดขนมาทนทเมอคดไดวา ลมทพดตงๆ อยนน ผใหญเคยบอกวามนเปนเครองหมายของ ความแหงแลง ความอดอยาก ความวบตและความตาย เมอคดถงตรงน เขารสกกระวน กระวาย.....เขามองดฝาเทาทพองเพราะความรอนไหมของพนทราย แลวรสกโกรธขนมาอยางบอกไมถก โกรธดนฟาอากาศ ซงชางมแตความทารณ ไมจบสน..

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 45

สรางขนใน “วาทกรรมอสาน” ของ “นายผ” นนคอ ธรรมชาตทขาดพรองและสงผลตอเคราะหกรรมของมนษย ในขณะเดยวกนผเขยนไดจบเรองสนเรองนดวยการนำเสนอภาพธรรมชาตทตรงขาม คอการให “ฝนหลงฤด”ตกลงมา เพอยตปญหาทงปวงทเกดขน “แผนดนเยน” ทมาพรอมกบฝน เปนภาพธรรมชาตทตรงกนขามกบ “แผนดนรอน” ซงเปนแนวคดแบบคตรงกนขาม ทไดรบการนำเสนอในเชงเปรยบเทยบถงภาวะของธรรมชาตอยางชดเจน

ภาพเสนอเกยวกบธรรมชาตในลกษณะนยงเหนไดในเรองสนบางเรองของสรชย จนทมาธร๓ ทเขยนขนในชวงป พ.ศ. ๒๕๑๐-๒๕๑๗ โดยเฉพาะเรองสนทใชฉากชนบทในภาคอสาน อาท “แลงเขญ”(๒๕๑๐) “บนทราบสง” (๒๕๑๐) และ “โพนแต” (๒๕๑๑) โดยภาพรวมแลว เรองสนเหลานไดนำเสนอใหเหนชวตของชาวชนบทอสานเมอ ๔๐ ปทผานมา ทยากไรและดำรงชพดวยการพงพงธรรมชาต เคราะหกรรมของพวกเขาขนอยกบความผนแปรของฤดกาลและดนฟาอากาศ เชนเดยวกบเรองสนของ “ลาวคำหอม” ทเขยนขนในชวงตนทศวรรษ ๒๕๐๐ การ “เขยนอสาน” ของสรชย จนทมาธร กดำเนนไปในทวงทำนองทไมตางกน ภาพธรรมชาตทไดรบการนำเสนอ ยงอยในกระบวนคดภายใต “วาทกรรมอสาน” ของ “นายผ” ความคดแบบคตรงขามระหวาง ความอดมสมบรณ/ความแหงแลง, แผนดนรอน/แผนดนเยน” หรอนยหนง “ธรรมชาตทอดมสมบรณ/ธรรมชาตทขาดพรอง” อนนำไปสการสอความหมายทวา ธรรมชาตอดมสมบรณหมายถง “ชวตทมความสข ความสมหวง” ธรรมชาตทขาดพรองหมายถง “ความยากลำบากและขกเขญ ความยากจน ไรหวง” ดงเชนในเรองสน “แลงเขญ” สรชยใหภาพชนบทอสานในภาวะทธรรมชาตขาดพรองในบรรยากาศเดยวกบเรองสนของ “ลาวคำหอม” ไวในบทเรมตนของเรองสนเรองนวา

เรมดวยลมแลงกกรรโชกพาเอาฝนดนโชยเขาปะทะเรอนชาน ทโยเยอย

แลวใหสะเทมสนเหมอนกบจบไขฉะนน ผเฒาเจาจบอยกบกองผาหม ซงมนเกาแกเหมอนกบตวของแกเอง เดก ๆ พากนกอไฟผงทใตตนมะขามเฒาของหมบาน ศาลเจาสนดก ๆ ไปทงเสาคราลมทงพดมาแรงๆ ทงหมบานอนมไมถงสบหลงคาเรอน จะหาไอหนมอสาวกหายาก เพราะมนตางหนไปไทย (กรงเทพฯ) กนหมด มนทงความหนาวแลงไปอยางอดระอาเตมทนแลว...

ป พ.ศ.๒๔๙๗ เปนปทตองประสบความแลงเขญ ปนนใคร ๆ ตางกคาดเดาใหกลมไปวา โลกกำลงจะถงวาระแหงการแตกดบ มนเกดขนเงยบ ๆ ในหมบานตนดง เหมอนกบโลกทงโลกอยในความนกคดของพวกเขาทงนน ลมหวกดแตละลกกระชากขวญทกคนใหกระเจดกระเจง ควายเลยงผอมโซจนทวาหมดอาลยตายอยากในชวตของมน ครวเรอนระสำระสาย ทตดสนใจกหอบขาวของหนจากไป หนไปใหพบเหนความสดใส เหมอนกบทไดเหนนำบอใหม ทอยกกดฟนรอคอยฤดฝนทยงไมมเคา... ๔

ขอความทขดเสนใต คอภาพเสนอธรรมชาตทสอถงความแหงแลง ขาดพรอง

และผลของความไมปกตนนวาสงผลตอผคนและชวตในหมบานอยางไร “ความแลงเขญ” สงผลใหผคนอพยพ ยายถน เปนนาฏกรรมของชวตทชวนหดหและชวยเนนยำ วาทกรรมอสาน (แลง) ใหหนกแนนยงขน “ลมหวกด” ถกนำมากลาวซำในฐานะสญญะแทนความแหงแลง ภยพบตเหมอนทเคยปรากฏในเรองสนของ “ลาวคำหอม” และเชนเดยวกน สรชย จนทมาธร ยงคดเกยวกบธรรมชาตบนฐานคดแบบ “คตรง

๓ กอนทจะกลายมาเปนนกรองเพลงเพอชวตผ

มชอเสยงเสมอนผสรางตำนานเพลงในแนวน สรชย จนทมาธร เคยเขยนเรองสนมากอน เขาเปนนกเขยนในกลม “พระจนทรเสยว” ในยคแสวงหา

(๒๕๑๒-๒๕๑๕) ทมผลงานโดดเดน มผลงานเรอง

สนหลายเลม อาท “มาจากทราบสง” (๒๕๑๒),

“เดนไปสหนไหน” (๒๕๑๓) และ “ความบามาเยอน” (๒๕๑๗) เรองสนทงสามเลมนตอมาไดรบการตพมพรวมไวในหนงสอรวมเรองสนชด “กอน

เคลอนคาราวาน” โดยสำนกพมพแมลงปอ พ.ศ.

๒๕๒๕

๔ สรชย จนทมาธร กอนเคลอนคาราวาน. ๒๕๒๕

หนา ๗๘-๗๙.

46

ขาม” ระหวาง “ธรรมชาตทขาดพรอง (แลงเขญ) กบ ธรรมชาตทอดมสมบรณ (นำบอใหม/ฤดฝนใหม)” ความคดเชงเปรยบเทยบนไดรบการนำเสนออยางชดเจน ในเรองสน “โพนแต” ซงใหภาพธรรมชาตทแตกตางไปจากเรองแรก

หนาฝนยางเขามาอก ทำใหคกคกดวยธรกจไปทงหมบาน พอบานขอลำ

ลำสนลวนทาทางทะมดทะแมง แบกไถแบกคราดลงนากนเปนแถว กระดง, เกราะ ดงขรม เมอพวกเดก ๆ พากนตอนควายออกทงอยางสนกสนาน บางคนกควกโหวดออกมาเปาเสยงหวหวบนหลงควายทลยนำในนาดงซา ๆ ๕

ธรรมชาตทไดรบการนำเสนอในเรองสนเรองน คอธรรมชาตในภาวะเตมสมบรณ

ทสงผลใหเกดกจกรรมและธรกจทคกคกกระปรกระเปราและเตมไปดวยความหวง เมอธรรมชาตอดมสมบรณทกสงทกอยางกขบเคลอนและดำเนนไปได ในขณะทธรรมชาตใน “แลงเขญ” ทำใหเกดความหยดนง ซมเซา และไรหวง ภาพบรรยากาศของเรองสนทงสอง จงยำใหเหนความคดแบบคตรงกนขามของผเขยนไดอยางชดเจน

บทสรป เมอพจารณาโดยภาพรวม จะเหนไดวาในงานเขยนทนำมากลาวถงน ผเขยน

ทงหมดมทศนะในการมองธรรมชาต วาธรรมชาตนนเปนสงทมพลงอำนาจอนยงใหญ สามารถควบคมกำหนดชะตากรรมและการดำรงอยของมนษยใหดำเนนไปทงในทางรายและด เมอธรรมชาตขาดพรอง มนษยกประสบชะตากรรมทเลวราย แตคราวใดทธรรมชาตเตมสมบรณ ชวตมนษยกดำเนนไปดวยด ในทศนะของนกนเวศวทยา เรยกการมองธรรมชาตในลกษณะนวา เปนกระแสคดทยดธรรมชาตเปนศนยกลาง (Ecocentrism) ซงใหความสำคญกบบทบาทของธรรมชาตวามความยงใหญเหนอการควบคมกำกบของมนษย (Huggett & John, 1998. Online)

อยางไรกตามมประเดนทนาพจารณาเพมเตมกคอ ไมวาจะเปน “วาทกรรมอสาน” ของ “นายผ” หรองานเขยนในแนววรรณกรรมเพอชวตทเขยนขนหลงยคของ “นายผ” ดงทนำมาวเคราะหเปนตวอยาง ตางมองธรรมชาตในลกษณะทเปนกลไก เหนวา ธรรมชาตกคอกลไกอยางหนงทมสวนในการกำหนดชะตากรรมของมนษย เชนเดยวกบกลไกอน ๆ เชน การกดขของนายทน การเอารดเอาเปรยบของขาราชการ หรอนกการเมอง หรออาจกลาวไดวา ในงานเขยนทเขยนตามแบบ “วาทกรรมอสาน” จะดวยจงใจหรอไมกตาม แตสงทสามารถเหนไดกคอ นกเขยนและกวมความพยายามทจะเชอมโยงธรรมชาตกบกลไกของการเอารดเอาเปรยบและขดรด ทงธรรมชาตและกลไกการกดข เอารดเอาเปรยบ มพลงอำนาจในระดบเดยวกน “วาทกรรมอสาน” ไดสรางอตลกษณใหกบธรรมชาตในงานเขยนในฐานะพลงอำนาจทเหนอกวา ทเปดโอกาสใหพลงอำนาจอน อนไดแก การกดขเอาเปรยบของนายทน นกการเมอง และกลไกของรฐไดเขามาซำเตมชะตากรรมของชวตคนในชนชนลางใหเลวรายขนไปอก อนนำไปสขอสรปและทางออกตามแนวทางของวรรณกรรมแนวสจสงคมนยมทวา มแตประชาชนคนยากไร จะลกขนมาตอสปลดแอกใหกบตวเองเทานน ความเลวรายดงกลาวจงจะหมดไป.

เอกสารอางอง ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (๒๕๔๔). วาทกรรมการพฒนา (พมพครงท ๓).

กรงเทพฯ: วภาษา. ๕ เลมเดม หนา ๘๕.

หนาฝนยางเขามาอก ทำใหคกคกห ดวยธรกจไปทงหมบาน พอบานขอลำลำสนลวนทาทางทะมดทะแมง แบกไถแบกคราดลงนากนเปนแถว กระดง, เกราะ ดงขรม เมอพวกเดก ๆ พากนตอนควายออกทงอยางสนกสนาน บางคนกควกโหวดออกมาเปาเสยงหวหวบนหลงควายทลยนำในนาดงซา ๆ ๕

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 47

ทปกร (๒๕๑๗ ) . ศลปะเพอช วตศลปะเพอประชาชน (พมพคร งท ๔ ) . กรงเทพฯ: โดมทกษณ.

“ลาวคำหอม” (๒๕๒๒). ฟาบกน. (พมพครงท ๓) กรงเทพฯ: สำนกพมพดวงกมล.

สรชย จนทมาธร. (๒๕๒๕). กอนเคลอนคาราวาน. กรงเทพฯ: สำนกพมพแมลงปอ.

อศน พลจนทร. (๒๕๔๐). รวมบทกว. กรงเทพฯ: สำนกพมพสามญชน. อนทรายทธ. (นามแฝง). (๒๕๒๒). ขอคดจากวรรณคด (พมพครงท ๔).

กรงเทพฯ: รงเรองศลป. Bate, Jonathan. (2002). Frome ‘Red’to ‘Green’. In Laurence Coupe

(Ed). The Green Studies Reader From Romanticism To Ecocriticism. (p.169). New York: Routledge.

Buell, Lawrence. The Environmental Imagination: Thoreau,Nature Writing and The Formation of American Culture.Cambridge, MA: Havard University Press.1995.

Campbell, Sueellen. (1996). The Land and Language of Desire: Where Deep Ecology and Post-Structural Meet. In Glotfelty and Fromm (Eds). Ecocriticism Reader (p.129). Athens: University of Georgia Press.

Cohen, Michael P. “Blues in the Green:Ecocriticism Under Critique” Environmental History . 9.1 (Jan. 2004): 9-36

Crockett, Harry . (1994). What is Ecocriticism? Retrieved on May15,2005. from http://www.asle.umn. edu/conf/other_conf/wla/1994/ crockett.html.

Foucault, Micheal .The Archaeology of Knowledge.Nea York: Pantheon Books.1972.

Gifford, Terry. (1999). Pastoral. London: Routledge. Glotfelty, Cheryll and Harold Fromm. The Ecocriticism Reader:

Landmarks in Literary Ecology.Athens : University of Georgia Press , 1996.

Leopold, Aldo. (1970). A Sand County Almanac, With Essay on Conservation from Round River. New York: Ballantine.

McColley, Diane Kelsey. (2001). Milton’s Environmental Epic: Creature Kinship and the Language of Paradise Lost” In.Karla Armbruster and Kathleen R.Wallace. (Eds) Beyon Nature Writing: Expanding the Boundaries of Ecocriticism (66). Charlottesville: University Press of Verginia.

Slovic, Scott. (1997). Ecocriticism: Containing Multitude,Practising Doctrin.in Lawrence Buell, The Environmental Imagination: Thoreau, Nature Writing, and the Formation of American Culture. Cambridge, Ma: Harvard University Press.

48

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 49

ชนวตน ตงสทธจต

Noble Monks

๑๐๐ ปอายมงคล

พระอดมญาณโมล (หลวงปจนทรศร จนททโป)

จนทรปทปแหงอสาน

คณะธรรมยต เปนนกายหนงในพระพทธศาสนาของสยามประเทศไทย และวดธรรมยตมแพรหลายมากทสดอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ วดธรรมยต ทมบทบาทอยางมากในภาคอสาน นอกเหนอจากจงหวด อบล -ราชธาน ซงเปนภมกำเนดของพระมหาเถระทรงสมณศกดชนสมเดจพระราชาคณะ ในคณะธรรมยตกนกายถงสรป คอ สมเดจพระมหาวรวงศ (อวน ตสโส) วดบรมนวาส , สมเดจพระมหาวรวงศ (พมพ ธมมธโร) วดพระศรมหาธาต , สมเดจพระมหามนวงศ (สนน จนท ปชโชโต) วดนรนาถสนทรการาม และ สมเดจพระมหาวรวงศ (มานต ถาวโร) วดสมพนธวงศาราม ซงรปหลงเจรญอายมงคลถง ๙๔ ปแลว

วดธรรมยตในอสานตอนบนโดยเฉพาะจงหวดอดรธาน คอ วดโพธสมภรณ มบทบาทสำ คญในฐานะกองทพธรรม ทเผยแพรขอวตรปฏบตของฝายธรรมยต ซงถอเปนฝายอรญญวาส ทม หลวงปมน ภรทตโต เปนพระอาจารยใหญ

พระอารามแหงนเปนปฐมวดธรรมยต เจาอาวาสรปปจจบน พระอดมญาณโมล หรอ หลวงปจนทรศร จนททโป

ชาตภม เ ดมของหลวงป หลวงปจนทรศร มนามเดมวา จนทรศร แสนม งคล เ ก ด เ ม อ ว น ท ๑๐ ต ล า คม พ.ศ.๒๔๕๔ ตรงกบวนองคาร แรม ๓ คำ เดอน ๑๑ ปกน ณ บานโนนทน ต.โนนทน อ.เมอง จ.ขอนแกน โยมบดา-โยมมารดาชอ นายบญสาร และนางหลน แสนมงคล กอนทโยมมารดาจะตงครรภ ในคนวนขน ๑๔ คำ เดอน ๓ นน ฝนเหนพระ ๙ รปมายนอยทประตหนาบาน พอรงขนตรงวนขน ๑๕ คำ เพญเดอน ๓

50

ซงเปนวนมาฆบชา ไดเหนพระ ๙ รปมาบณฑบาตยนอยหนาบาน จงเกดความเล อมใสศรทธา รบ จดภตตาหารใสภาชนะ ไปนงคกเขาประนมมอตรงหนาพระเถระผเปนหวหนา ยกมอไหว แลวใสบาตรจนครบทง ๙ รป แลวนงพบ

เพยบประนมมอกลาวขอพรวา “ดฉนปรารถนาอยากไดลกชายสก

๑ คน จะใหบวชเหมอนพระคณเจา เจาคะ”

พระเถระกกลาวอนโมทนา หลงจากนนอก ๑ เดอน นางหลน แสนมงคล กไดตงครรภ และตอมากคลอดบตรชายรปงามในวนองคารท ๑๐ ตลาคม พทธศกราช ๒๔๕๔

จากหน งส อ จนทรศร ผ อ ง เพญ อนสรณ ๑๐๐ ป ๘๐ พรรษา หลวงปจนทรศร จนททโป บอกเลาประวตวา ด.ช.จนทรศร แสนมงคล มแววบวชเรยนตงแตเมอครงเยาววย ดวยโยมบดา-โยมมารดาไดพาไปใสบาตรพระทกวน อายได ๘ ขวบโยมบดาเสยชวตลง จนอายได ๑๐ ปโยมมารดาจงนำไปฝากไวกบ เจาอธการเปะ ธมมเมตตโก เจาอาวาสวดโพธศร , เจ าคณะตำบลโนนทน เจ าอธการเปะนำเดกชายเขาเรยนภาษาไทย ตงแตชนประถม ก.กา จนจบชนประถมบรบรณ เจาอธการเปะเหนวามความสนใจในทางสมณเพศ จงไดใหเขาพธบรรพชา เป นสาม เณร เ ม อ ว น ท ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๖ ณ วดโพธศร บานศลา ต.ศลา อ.เมอง จ.ขอนแกน

ระหวางป พ .ศ . ๒๔๖๘ -๒๔๗๐ สามเณรจนทรศร หมนทองทำวตรเชา ทำวตรคำ สวดมนตเจดตำนาน สบสองตำนาน และพระสตรตาง ๆ จนชำนาญ อกทงไดศกษาอกษรธรรม อกษรขอม อ กษ ร เขม ร จนอ า นออก เ ข ยน ไ ดคลองแคลว แลวมาฝกหดเทศนมหาชาตชาดกทำนองภาษาพนเมองของภาค

อสาน แลวอยปฏบตธรรมถง ๓ ป จากนนไดรวมเดนทางกบ พระอาจารยออน ญาณสร และพระอาจารยล สรนธโร ออกไปแสวงหาความสงดวเวกตามปาเขา และพกตามปาชาในหมบานตาง ๆ เพอเขากรรมฐานและศกษาอสภสญญา

ปฏบตธดงควตร ๑๓ ตามแบบพระบรพา จารย ส ายพระป าก มม ฏฐานอย า งเครงครด

ครนเมออายครบ ๒๐ ปบรบรณ ไดเข า พ ธ อ ป สมบท เป นพ ระภ ก ษ ใ นพ ร ะพ ท ธ ศ า สน า ณ พ ท ธ ส ม า ว ดศรจนทร (วดศรจนทราวาส) ต.ในเมอง อ . เ ม อ ง จ .ขอนแก น เ ม อ ว น ท ๑๓ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๔ โดยม พระครพศาล อรญญเขต (จนทร เขมโย ป.ธ. ๓) เจาคณะธรรมยตจงหวดขอนแกน และเจาอาวาสวดศรจนทร เปนพระอปชฌาย, พระอาจารยสงห ขนตยาคโม เปนพระกรรมวาจาจารย และ พระอาจารยมหาปน ปญาพโล เปนพระ

อนสาวนาจารย มพระอาจารยกรรมฐานจำนวน ๒๕ รปนงเปนพระอนดบ ทานไดรบนามฉายาวา “จนททโป”อนมความหมายเปนมงคลวา “ผมแสงสวางเจดจาดงจนทรเพญ”

อปสมบทไดเพยง ๗ วน ทานกไดตดตาม พระอาจารยเทสก เทสรงส พระกรรมฐานผเครงวตรปฏบตแหงวดหนหมากเปง ต.พระพทธบาท อ.ศร-เชยงใหม จ.หนองคาย และพระอาจารยออน ญาณสร ศษยสายกรรมฐานทานพระอาจารยมน เจาสำนกวดปานโครธา-ราม ต.หมากหญา อ.หนองววซอ จ.อดร-ธาน เดนรกขมลคออยโคนตนไมเปนวตร ซงเปนหนงในธดงควตร ๑๓ ตงแตเดอนมกราคมไปจนกระทงถงเดอนมนาคม พ.ศ. ๒๔๗๕ กอนกราบลาหลวงปเทสกเพอขอไปศกษาทางดานพระปรยตธรรมตอในกรงเทพฯ ณ วดบวรนเวศวหาร

จนสอบเปรยญธรรม ๔ ประโยค หลงจากจบเปรยญธรรม ๔ ประโยค

แลว ทานไดชวยเหลองานพระศาสนา โดยเมอป พ.ศ. ๒๔๘๖ ไดรบแตงตงใหเปนผช วยเจาอาวาสวดธรรมน มตร ต .บางแกว อ .เมอง จ .สมทรสงคราม ตอมาวนท ๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๗ เจาประคณสมเดจพระสงฆราชเจา กรมหลวงวชรญาณวงศ (ม.ร.ว.ชน นภวงศ สจตโต) กทรงมพระบญชาใหมาอยทวดโพธ สมภรณ ต .หมากแข ง อ . เ มอง จ.อดรธาน เพอทำศาสนกจคณะสงฆ เนองจาก พระธรรมเจดย (จม พนธโล) มอายเขาปนชรา โดยแตงตงใหเปนรองเจาอาวาสวดโพธสมภรณ และในปเดยวกนกไดรบแตงตงใหเปนผชวยเจาคณะจงหวดอดรธาน (ธรรมยต ) อกตำแหนงหนง

พ.ศ. ๒๔๙๘ ไดรบแตงตงใหเปนพระอปชฌาย ประเภทวสามญ และในปเดยวกนกไดรบแตงตงใหเปนเจาคณะจงหวดอดรธาน (ธรรมยต) อกตำแหนงหนง

พ.ศ. ๒๕๐๕ ไดรบแตงตงใหเปนผรกษาการเจาอาวาสวดโพธสมภรณ วดราษฎร

พ.ศ. ๒๕๐๗ โปรดเกลาฯ พระราช-ทานพระบรมราชานญาตใหวดโพธสมภรณ เปนพระอารามหลวงชนตร ชนดสามญ และในปเดยวกนทานกไดรบแตงตงใหเปนเจาอาวาสวดโพธสมภรณ พระอารามหลวงชนตร

พ.ศ. ๒๕๑๙ ไดรบแตงตงใหเปนรองเจาคณะภาค (ธรรมยต) และรกษาการเจาคณะจงหวดอดรธาน

พ.ศ. ๒๕๒๒ ไดรบแตงตงใหเปนผรกษาการเจาคณะจงหวดหนองคายและจงหวดสกลนคร

พ.ศ. ๒๕๓๑ ไดรบแตงตงใหเปนผรกษาการเจาคณะภาค ๙ (ธรรมยต)

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 51

และเจาคณะภาค ๙ (ธรรมยต) รวมทง ไดรบแตงตงใหเปนทปรกษา

มหาเถรสมาคม (มส.) ปฏปทาและขอวตร เมอมพรรษาย

กาลมากถง ๙๐ ปเศษกตาม แตยงคงปฏบตกจของสงฆและปฏบตธรรมอยางครำเครง บณฑบาตโปรดเวไนยสตวอยางตอเนอง จนศษยานศษยขอรองใหหยดบณฑบาต เนองจากเคยโดนวยรนซงรถจกรยานยนตชนมาแลว ขอวตรนชาวอดรธานทราบชดด และทสำคญทานเปนรมโพธรมไทรชาวอดรธานอยางแทจรง ไมเคยขาดงานนมนต ไมวาจะไกลหรอใกล ไมเคยทอดธระ

นบไดวาหลวงปเปนพระมหาเถระทประชาชนชาวจงหวดอดรธานและจงหวดใกลเคยง ใหความเคารพศรทธามาก ไมนอยกวาพระบรพาจารยสายพระปากรรมฐานแตเกากอน ทกวนนหลวงปจนทรศรทานยงมความจำเปนเลศ แมอายยางเขาวยชรา แตยงจำเหตการณตาง ๆ ในอดตไดอยางแมนยำ โดยเฉพาะเมอเลาเรองตาง ๆ ใหฟง หลวงปจะบอกชอคน วนเวลา ไดอยางละเอยดเปนทนาอศจรรย

สงสำคญในชวตหลวงป คอการมโอกาสไดปฏบต ใกล ชดกบพระเถระผใหญ อาท เจาประคณสมเดจพระสงฆราชเจ า กรมหลวงวช รญาณวงศ (ม.ร.ว.ชน นภวงศ สจตโต) วดบวรนเวศวหาร กรงเทพฯ, สมเดจพระมหาวรวงศ (อวน ตสโส) วดพระศรมหาธาต เขตบาง เขน กร ง เทพฯ , ท านพระอาจารยมน ภรทตตมหาเถระ , พระอาจารยสงห ขนตยาคโม และ พระอาจารยมหาปน ปญาพโล เปนตน

ด งน น หลวงป จ ง มความรอบรขนบธรรมเนยมประเพณ ทงในเมอง ในราชสำนก ในสำนกพระกรรมฐาน และ

ธรรมเนยมชาวบานเปนอยางด หลวงปจนทรศรเปนหลวงปใจดของลกหลานญาตโยม โดยไมเลอกชนวรรณะ ไมยดตดลาภสกการะ และไมยดตดในบรวาร ชวตของหลวงปสมถะเรยบงาย เปนอยอยางสามญ แมทานจะไดรบมอบหมายใหรบผดชอบการปกครองคณะสงฆ แตหลวงปกไมทงการปฏบตกมมฏฐาน

ศษยคนสำคญในการเผยแพรของหลวงปนนมหลายรป ทงเปน เจาคณะพระสงฆาธการ เชน พระเทพสารเวท (บญยนต ปคญาคโม) ผปฏบตหนาทเลขานการสมเดจพระสงฆราช และอกรปหนง พระราชญาณกว (สวทย ปยวชโช ป.ธ.๙) วดพระราม ๙ หรอพระนกเขยน “ปยโสภณ”

เมอวนท ๑๐ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ คณะสงฆ ศษยานศษย ข าราชการ พอคาประชาชน ไดจดงานบำเพญกศลฉลองอายมงคลในวาระทหลวงปจนทรศร จนททโป เจรญอายถง ๑๐๐ ป นบเปนพระมหาเถระทรงสมณศกดและอายพรรษา รตตญ ม าก รปห น ง ใน ยคปจจบน และพระมหาเถระทยงเปนศษยของพระอาจารยใหญฝายกรรมฐาน หลวงปมน ภรทตโต ทยงเหลออยในปจจบนเพยงไมกรป.

(ขอบคณหนงสอ จนทรศรผองเพญ

อนสรณ ๑๐๐ ป ๘๐ พรรษา หลวงปจนทรศร จนททโป / เวบ ลานธรรมจกร สำหรบขอมล)

52

ไมพะยง

กอง บก.

ทรพยากรธรรมชาตเปนองคประกอบสำคญมากสวนหนง คณภาพชวตของสมาชกในสงคมเกยวพนกบทรพยากรในพนทมาก ภมปญญาอสานใหคำความสำคญเรองนไว โดยถอวาเปน ๑ ในคอง ๑๔ เรยกวา “คาเมอง”

“คาเมอง” ไดแก ทดนทำกน, บอเงนบอทอง บอเพชรบอพลอย, ตนไมมราคาแพง ฯลฯ

คอลมนนจะเสนอเรองราวเกยวกบทรพยากรธรรมชาต

ป ญ ห า ท ค น อ ส า น เ ผ ช ญ อ ย มมากมาย เชน ทรพยากรธรรมชาตอนมอยอยางจำกดน จะบรหารจดการกนอยางไรใหเกดคณคา คณประโยชนมากทสดตอคนในชมชนในพนท , การใชทรพยากรธรรมชาตโดยไมทำลายสภาพแวดลอม ฯลฯ

ตนพะยง

Value of the City

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 53

การบรหารจดการ “คาเมอง” นน ตองเรมจากการรจกคณคาของมน, รจกใช คอใชเปน ใชใหเกดคณประโยชนสงสด และรกษาสภาพแวดลอม เปนตน

“คาเมอง” นนมคา ราคาแพง ใครมเงนมากกกวาดซอเอาได แตหากใชกนอยางไมบนยะบนยง ใชไปโดยไม คดสบทอดรกษา เพยงไมนาน “คาเมอง” นนกหมดไป

พรรณสตวพรรณไมหลายชนดสญสนไปจากดนแดนอสานแลว ปจจบนคนตางชาตคลงไคล “ไมพะยง” เขากวานซ อ ให ร าคาแพง จนเก ดขบวนการลกลอบตดไมพะยง ตดกนมากมาย คาดหมายไดวาหากแกไขปญหานไมสำเรจ ไมพะยงคงจะหายสญไปจากปาอสานแนนอน

ไมพะยง หรอพะยง “พะยง” เปนไมเนอแกรงเชนเดยว

กบไมสก ตะเคยน มชอและความหมายด เชอวาบานใดปลกไวประจำบานจะทำใหบคคลในบานมแตความเจรญ มฐานะดขน ชวยไมใหชวตตกตำ เพราะพะยงคอการประคบประคองใหคงอย ใหมนคงหรอการยกใหสงขน

ตนพะยงจดเปนไมมงคลทใชในการกอสรางอาคาร หรอกอฐานประดษฐถาวรวตถตาง ๆ เชน พธกอฤกษ หรอวางศลาฤกษ การปลกควรปลกในวนเสาร ทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ คนไทยจดลำดบ “พะยง” ใหอยใน ๙ ชนดไมมงคลทปลกไวในบาน ประกอบดวย ชยพฤกษ, ราชพฤกษ, ทองหลาง, ไผ

สสก, กนเกรา, ทรงบาดาล, สก, พะยง และขนน

พะยงเปนไมยนตน สงประมาณ ๑๕-๒๕ เมตร เปลอกสเทาเรยบ เรอนยอดทรงกลมหรอรปไข ผลดใบในหนาแลง มกขนอย ในปาดบแลง และปาเบญจพรรณชนทวไป โดยเฉพาะทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคตะวนออก ออกดอกประมาณเดอน พ.ค.-ก.ค. และออกฝกแกราวเดอน ก.ค.-ก.ย.

การขยายพนธ ตองนำเมลดมาแชในนำเยน ๒๔ ชวโมง แลวเพาะในกระบะเพาะ หวานใหกระจายทงกระบะเพาะ แลวโรยทราย กลบเบา ๆ รดนำใหชม เมลดจะงอกภายใน ๗ วน เมอกลาไมอาย ๑๐ -๑๔ วน ความสงประมาณ ๑ นว มใบเลยง ๑ คสามารถยายชำในถงหรอภาชนะทเตรยมไวได

สวนเนอไมทไดจะมสแดงอมมวงถงแดงเลอดหมแก เนอละเอยดแขงแรงทนทาน ขดและชกเงาไดด ใชทำเครองเรอน เกวยน เครองกลงแกะสลก ทำเครองดนตร เชน ซอ ขลย ลกระนาด และแมแตชอนสอมดวย เปนตน โดยทวไป ชาวบานทลกลอบตดจะไดคาจางทอนละ ๒๐๐ -๓๐๐ บาท บางรายนายทนออกเงนผอนรถกระบะใหกอน แลวใหชาวบานผอนคนเปนไมพะยง เมอมาถงในเมองการขายเบองตนในราคากโลกรมละ ๘๐๐ บาท ควละ ๒ แสนบาท แตเมอสงออกราคาจะแพงขนไปอกหลายเทาตว.

การตรวจจบขบวนการลกลอบตดไมพะยง ทอำเภอตาพระยา

54

ภมปญญา การแพทยอสาน

(๑)

กอง บก.

ภาพจาก www.relax-land.com

Heart of the City

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 55

งานดานสาธารณสขและการแพทย เปนงานสำคญดานหนงในสงคมมนษย และเปนมาตรวดความเจรญรงเรองของสงคมนน ๆ ดวย

วฒนธรรมอสานใหความใสใจในงานสงคมดานนมาแตโบรำโบราณ ไดจดงานดานการแพทยและสาธารณสขไวเปนหนงใน “คอง ๑๔” คอ “ใจเมอง”

หนงสอ “ประเพณอสาน” ฉบบ ส.ธรรมภกด หนา ๑๘๓ วา “อนท ๑๒ ใจเมองมแพทย เยยวยาประชาชนปวยไข ด ล น เพ ย งจ ร ง ไผผ เ จบป วย ไข กหายขาดโรคา เพราะวามอาษาแพทยดเหลอลน”

(ในวรรณคด “เสยวสวาด” วา “ใจเมอง” เปนคองท ๑๑ หมายถง พระราชกมาร พระราชกมาร เจาฟา มหากษตรย สวนแพทยจดอยใน “สตเมอง” – คองท ๑๓ หมายรวมถง นายแพทยผรกษาพยาธ หมอยา พอค า เศรษฐ มหาเศรษฐ)

คอลมน “ใจเมอง” น จะนำเสนอขอมลความรเกยวกบดานการแพทยและสาธารณสขทเปนมรดกภมปญญาอสาน อนมประโยชนควรรกษาสบทอดไว

จากขอมลของ “ พพธภณฑการแพทยแผนไทย” สถาบนการแพทยแผนไทย ใหภาพของมรดกการแพทยอสานไววา “การแพทย พนบานอสานเปนกระบวนการทเกดจากการผสมผสานกนระหวางปจจยตาง ๆ เชน สภาพภม-

ศาสตร ภมหลงทางประวตศาสตร และกระบวนการทางวฒนธรรมนำไปสการทดลองเรยนร การถายทอดในกลม ของตนเอง การแพทย พนบานอสานประกอบดวยการปองกน (Prevention) และการรกษา (Curation) และใชวธทางธรรมชาต ไสยศาสตร และพทธไสย-ศาสตร...

ชาวอสานเชอวาสาเหตของการเจบปวยนนเกดจากสาเหตตาง ๆ มากมายหลายประการ เชน เจบปวยเพราะผเขา เจบปวยเพราะกนเหลาเมายา (ยาเสพตด) เจบปวยเพราะผดคำบนบานศาลกลาว เจบปวยเพราะความชรา เจบปวยเพราะโศกเศราเสยใจ เจบปวยเพราะกนอาหารแสลงขณะอยไฟ เจบปวยเพราะกนอาหารไมเลอก เจบปวยเพราะตกตนไมเพราะควายชน (อบตเหต) เจบปวยเพระถกยาสงหรอถกลองของ เจบปวยเพราะเปนฝในทองหรอวณโรค เจบปวยเพราะถกทำรายรางกาย เจบปวยเพราะมพยาธเขาสรางกาย เจบปวยเพราะอากาศเปลยนแปลง เจบปวยเพราะคดถงคนรกทอยตางแดน เจบปวยเพราะ เก ยจคร าน เ จบป วย เพราะตองการให ลกหลานเอาใจ (คนแก ) เปนตน

นอกจากนยงมวธการตรวจดอาการในการตรวจวนจฉยโรคของผปวยดงน ดสผวและสตาผปวย จบดขาจบดแขง ลบคลำในบรเวณทเจบปวย ดความเยนความรอนของรางกายผปวย ดอาการหายใจของผปวย ดสไฝและสปานของผปวย ดสหนาความแดงและความซดของ

ผ ป ว ย เป นต น หมอพ นบ านอ ส าน สามารถจำแนกตามลกษณะของการรกษาอนเนองมาจากสาเหตของโรค (etiology) แบงไดเปน ๓ ชนด คอ

๑. หมอทรกษาผปวยอนเนองมาจากสาเหตของโรคทเปน “ธรรมชาต” หรอเนองมาจาก “พยาธ” และความผดปกตของธาตทงส ไดแก

หมอยาฮากไม เปนหมอทใชวธการรกษาดวยสมนไพร แรธาตบางชนด และเขยวสตว หรอสวนตาง ๆ ของสตวบางชนด โรคสวนใหญทรกษาไดแก โรคเลอด วน (อาการปวดศรษะ) และอาการผดปกตของหญงแมลกออนหลงอยไฟ

หมอเปา มวธการรกษาดวยการเปาตาง ๆ กนไป สวนประกอบทใชและพบบอย คอ ปนกนหมาก เคยวกระเทยมแลวเปา เคยวหมากเปา เคยวใบไมบางชนดเปา เปนตน โรคทรกษาไดแก เดกนอยปวดศรษะ โรคผวหนงบางชนด (งสวด) เปนตน การทหมอเปาจะรกษาหายหรอไมหายนน หมอเปาเชอวาเปนเรองของการทำบญรวมกนมาในชาตกอนของหมอกบผปวย

หมอนำมนตร เปนการรกษาโดยการทำนำมนตรและพรมไปตามสวนทบาดเจบ เชน กระดกเคลอน หก อนเนองมาจากอบตเหตตาง ๆ เชน รถชน ตกตนไม เปนตน

หมอเอน เปนการรกษาโดยใชหวแมมอ และน วช สำหรบจบเอนท เคลดขดยอก หรอกระดกเคลอน.

(โปรดตดตามอานตอฉบบหนา)

56

ภาพจ

าก a

anes

an.w

ordp

ress

.com

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 57

ระบบสหกรณ ยงถกมองขาม

กอง บก.

ปจจบนสหกรณในประเทศไทยมจำนวนทงสน ๖,๘๖๙ สหกรณ มสมาชกเกอบ ๑๐ ลานคน มทนดำเนนการ ๘ แสนลานบาท มมลคาธ รกจจำนวน ๑ ลานลานบาท หรอคดเปนรอยละ ๑๑ ของ GDP โดยมสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทยเปนองคกรกลางระดบสงสด

เมอพจารณาจากตวเลขขางตน ระบบสหกรณในเมองไทยกนาจะเขมแขง และชวยเหลอสมาชกสหกรณไดด

แตปรากฏวาการณกมไดเปนอยางนน

พ จารณาจากข อ เร ยกร อ งของสหกรณ เชน เรยกรองการปรบปรงแกไขกฎหมายสหกรณ, การขอขยายกรอบ

การลงทน , การขอทบทวนเง อนไขสมาชกสมทบ, การรองขอใหมประเภทสหกรณอสลาม ฯลฯ สรปไดวา สหกรณยงอยในกำกบของรฐมากเกนไป ยงไมเปนไปตามอตลกษณของสหกรณ ทเปนองคกรอสระบนหลกการการพงพาตนเอง

ปญหานาจะอยทฝายราชการ ซงหวงอำนาจ และฝายราษฎรทขาดผนำองคกรผนำชมชนทด ขาดความเชอมนในพลงของ “เหงาเมอง” อนไดแก ผนำชมชน และราษฎรทซอสตย

ผท เกยวของกบสหกรณ ทงสวนประชาชนเองและหนวยราชการทเกยวพน ยงไมเขาใจในแกนแทของระบบสหกรณอยางแทจรง ในฐานะของการเปนองคกรพงพาตนเอง ทงนมสาเหตจาก “รฐ” ยงคงใชสหกรณเปนเครองมอของร ฐ นโยบายร ฐบาลท ส ง เ ส ร มสนบสนนสหกรณมา ๙๐ ป ทำใหผนำ

และฝายจดการตลอดจนสมาชกสหกรณเกดความเคยชนกบการนำและความชวยเหลอจากรฐ

ความชวยเหลอจากรฐทำใหตนทนการดำเนนธรกจของสหกรณกลายเปนตนทนจำแลง เมอสหกรณตองแขงขนกบคแขงทางการคาตวจรงแลวไมมงบจากรฐชวยสนบสนน ทำใหสหกรณไมสามารถแขงขนได.

Stem of the City

58

คลปวดโอ

ชยภมบานพ คำรอง – ทำนอง สงเคราะห สมตภาพงศ ขบรอง เพลน พรหมแดน ชยภมมรถยนตแลนผาน จกรยานสามลอมอเตอรไซค ชยภมบใกลบไกล ถานงรถไฟกตองไปตอรถยนต

เครองบนกเคยบนมาวน บนมาวนอตอนทำฝนเทยม บนมาวนอตอนทำฝนเทยม ไปนำบ ไปนำบ ซไปนำพบ ไหวเจาพอ ยางเลยบเลาะคลอง ซางลงหนองเหยยบหางปลาคาว ซาวกอหญาซกำ

ขากระตาย เออเออเอย โอโอโอ โอโฮะโอ ชยภมนเอย ชยภมนนกมของแปลก ภแฝก ภพระ ตาดโตน เสยงนำตกดงโยนโยน นำตกตาดโตนไปเทยวไหมแกมแดง

หนาฝนตาดโตนตกแรง ถงหนาแลงบมนำจกหนอย ถงหนาแลงบมนำจกหนอย ไปนำบ ไปนำบ ซไปนำพบ จบปลาขอมาตมใสหวปล ทางบานพดนดำนำชม ปลาคบอนกะคอแขแกงหาง

เออเออเอย โอโอโอ โอโฮะโอ ชยภมนเอย ชยภมแมนำชไหลผาน ชาวบานทำไรไถนา ปลกปอ ปลกมน ถวงา แตตนกญชาบไดปลกมนเกดเอง

คำลงกไดยนเสยงเพลง เสยงอเตง เสยงแคนตะแลนแตร เสยงอเตง เสยงแคนตะแลนแตร *ไปนำบ ไปนำบ ซไปนำพบ เมองเจาพอเหลอเฟอทกอยาง เฮดกระดาง ดอกทอ กระดง หยางลงทงซเหยยบ

แตหลงเตา เออเออเอย โอโอโอ โอโฮะโอ ชยภมนเอย ชยภมแมนำชไหลผาน ชาวบานทำไรไถนา ปลกปอ ปลกมน ถวงา แตตนกญชาบไดปลกมนเกดเอง

คำลงกไดยนเสยงเพลง เสยงอเตง เสยงแคนตะแลนแตร เสยงอเตง เสยงแคนตะแลนแตร *(ซำ)

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 59

ชยภมบานพ

“มหา สรารนทร”

ชยภม ม รถยนต แล นผ าน จกรยาน สามลอ มอเตอรไซด ชยภมบใกลบไกล ถานงรถไฟกตองไปตอรถยนต เครองบนกเคยบนมาวน บนมาวนอตอน

ทำฝนเทยม บนมาวนอตอนทำฝนเทยม เพลง ชยภมบานพ คนรองคนแรก

คอ เพลน พรหมแดน ขนพลเพลงลกทงจากอรญประเทศ สระแกว แตคนแตงเพลงนคอ สมเคราะห สมตภาพงศ เปนชาวจงหวดชยภม ความสามารถสวนตวนนเปนนกแตงเพลง

ทงสองคนนถอวาเปนคกนกวาได คนแรกอายเขาเลข ๗ แลว ขณะทคนหลงเสยชวตไปเมอ พ.ศ. ๒๕๕๒ นเอง

เพลงของ สงเคราะห สมตภาพงศ น น ม เ ย อ ะ ส ว น ใ หญ จ ะ เ ป น เ พ ล งสนกสนานไมวาจะเปนเพลง สมครดวน, ขาวสด ๆ, คกลดคดลก, ผแทนมาแลว

เปนตน หรอเพลง โรคประหลาด ทรองโดย สนต ดวงสวาง

เนอหาของเพลง ชยภมบานพ น ออกแนวสนกสนาน แตบางทกดเหมอนลอเลยนเสยดสประชดประชน จงหวดชยภม ซงเปนจงหวดเลก ๆ ทรถไฟไมผาน สนามบนกไมม

แต สงเคราะห สมตภาพงศ เปนคนชยภม กกลาลอจงหวดตวเอง ไดอยางแสบคนปนสนกสนานได ถ ง เ พยง น สวนในเนอหาของเพลงนนบอกถงความอดมสมบรณของแผนดนอสานทไมไดแหงแลงอยางทบางคนมอง อาจมแลงบางตามสภาพภมศาสตรในยามหนารอนซงเปนแผนดนทอากาศรอนชน แตยามหนาฝนกอดมสมบรณ อยางในเนอเพลง ยางเลยบเลาะคลอง หยางลงหนอง เหยยบหางปลาคาว ซาวกอหญาซกำขา กระตาย หรอความอดมสมบรณทาง

60

สองฝงโขง รวมทงการทำการคาไมวาจะเปนอกฟากของแม นำโขงและเมองพระนคร เสนทางลำนำมนจะเชอมทางเดนโบราณมาถงนครราชสมา เมองสคว– สงเนน ทเรยกวา อาณาเขตเมองศร จนาศะ ผ าน ไปทางด าน ขนทด (วดหลวงพอคณ) เขาอำเภอเทพสถต จงหวดชยภม ลงอำเภอศรเทพทมเมองโบราณเกาแกของอาณาจกรศรเทพ ไปเชอมตอละโว – ลพบร เชอมตอกรงศรอยธยา

หร อด จ ากแผนท ด าน ทศ เหน อจ งหวดชยภม ไปทางเมองเลย ( เขตอทธพลตรง ทำใหบางพนทของจงหวดชยภม ใชภาษาสำเนยงเดยวกนกบภาษาไทเลย ) ทแมนำโขงโคงหกศอกลงทอำเภอเชยงคาน และมแมนำเหองเชอมตอเสนทางไปอำเภอดานซาย แมเสนทางใหมทตดผานไปจงหวดเพชรบรณเสนทางอำเภอหลมสก – หลมเกา เปน

ภ เขา แตกม เสนทางโบราณเชอมไปอำเภอนครไทยเขาจงหวดพษณโลก ไปเมองสโขทย

จงหวดชยภม เปนจงหวดทมพนทขนาดใหญอนดบ ๓ ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และอนดบ ๗ ของประเทศ โดยมเนอทประมาณ ๑๒,๗๗๘.๓ ตารางก โ ล เ ม ต ร น บ เ ป น ท ต ง ข อ ง แหล งอารยธรรมอนเกาแก มเขตตดตอกบจงหวดเพอนบานหลายจงหวด ไดแก ทางเหนอตดกบเพชรบรณและขอนแกน ทางตะวนออกตดกบขอนแกนและนครราชสมา ทางตะวนตกตดกบจงหวดลพบร และทางใตตดกบจงหวดนคร-ราชสมา

จ า ก ห ล ก ฐ า น ด า น ภ ม ส ง ค มวฒนธรรม เ ม อ ง ช ยภ มปรากฏในทำเนยบแผนดนสมเดจพระนารายณมหาราชว า เปน เมอง ขนเมองนคร -ราชสมา แตตอมาผคนไดอพยพออกไป

อาหาร เฮดกระดาง ดอกทอ กระดง หยางลงทงซเหยยบแตหลงเตา

รวมท งความสนกสนานของคนอสานอยาง “มวนซนโหแซว” ในเนอเพลง คำลงกไดยนเสยงเพลง เสยงอเตง เสยงแคน ตะแลน แตร เสยงอเตง เสยงแคน ตะแลน แตร

แคน คอ สญลกษณของภาคอสาน และเปนสญลกษณของสวรรณภม บงบอกถงความกาวหนาทางเทคโนโลย โดยเฉพาะ “ลนแคน” ททำใหเกดเสยง

ซงตองใชวธการตเหลกใหบาง ความเปนจรงแลว จงหวดชยภม นน

มความสำคญทางหลกฐานประวต -ศาสตร โดยเฉพาะเสนทางคมนาคมในอดตเชอมโยงเสนทางโบราณระหวางลมนำมน – นำโขง กบกรงศรอยธยา

เมอเทยบเสนทางจากลมนำมนทเชอมตอแมนำโขงทมผคนโยกยายไปมา

ทงนาเเละภเขาทหมบานพรมใต จงหวดชยภม ภาพจาก www.thepost2.com

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 61

ตงหลกแหลงทำมาหากนทอน และเมอป พ .ศ . ๒๓๖๐ “นายแล” ขาราชการสำนกเจาอนวงศ เมองเวยงจน ไดอพยพครอบครวและบรวารเดนทางขามลำนำโขงมาตงถนฐานอยทบานหนองนำขน (หนองอจาน) ซงอย ในบรเวณทองทอำเภอสงเนน จงหวดนครราชสมา ในปจจบน

ตอมาในป พ.ศ. ๒๓๖๒ เมอมคนอพยพเขามาอยมาก นายแลกไดยายชมชนมาตงใหมทบานโนนนำออม บาน ชลอง หางจากตวเมองชยภม ๖ กโล-เมตร นายแลไดเกบสวยผาขาวสงไปบรรณาการเจาอนวงศจนไดรบบำเหนจความชอบแตงตงเปน “ขนภกดชมพล” ในป พ.ศ. ๒๓๖๕ นายแลไดยายชมชนอกครงหนง เนองจากทเดมกนดารนำ มาตงใหมทบรเวณบานหลวงซงตงอยระหวางหนองปลาเฒากบหนองหลอด (เขตอำเภอเมองชยภมปจจบน) และได

หนมาขนตรงตอเมองนครราชสมา และสงสวยทองคำถวายแดพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ไมยอมขนตอเจาอนวงศอกตอไป พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวจงทรงพระกรณาโปรดเกลายกบานหลวงขนเปน เมองชยภม และแตงต งขนภกด ชมพล (แล) เปน “พระยาภกดชมพล” เจาเมองคนแรก

ปจจบนทางราชการไดสรางศาลขนใหมเปนศาลาทรงไทยชอวา “ศาลาพระยาภกดชมพล (แล)” มรปหลอของทานอยภายใน เปนทเคารพกราบไหวและถอเปนปชนยสถานศกดสทธแหงหนงของจงหวด ตงอยหางจากศาลากลางจงหวดชยภมประมาณ ๓ กโลเมตร

ปจจบน ชยภม มแหลงทองเทยวตดอนดบตน ๆ ของประเทศทมผคนนยมไป เชน ทงดอกกระเจยว ปาหนงาม ตงอยในเขตอทยานแหงชาตปาหนงาม ซงตงอยในเขตอำเภอเทพสถต จ.ชยภม หรอ

อยางในเพลงทว า ชยภมนนกมของแปลก ภแฝก ภพระ ตาดโตน เสยงนำ ตกดงโยนโยน นำตกตาดโตนไปเทยวไหมแกมแดง หนาฝนตาดโตนตกแรง ถง หนาแลงบมนำจกหนอย

นำตกตาดโตน เปนแหลงทองเทยวทสำคญของจงหวดชยภม หางจากตวจ งหว ด ชยภ ม ไปทางท ศ เหน อ ๒๑ กโลเมตร เปนนำตกทสวยงาม ทตงอยในอทยานแหงชาตตาดโตนเหมอนอยางในเพลง

เชนน ใครสนใจไปเทยว ไปนำบ ไปนำบ ซไปนำพบละครบ.

62

ภาพจาก singhasquare.com

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 63

กอง บก.

การเตน “บบอย” ในสายตาผใหญบางคนอาจจะมองวาไรสาระ ไมเกดประโยชน เปนการรวมกลมกนทำเสยงดงโวยวาย แตมนกเปนกจกรรมทเยาวชนสวนหนงชนชมนยม และฝกฝนจนเกดผลดตอชวตของพวกเขา

เมอปลายปทแลว หนม ๆ ชาวอดร-ธาน ผรวมตวกนเปนทมบบอยชอ “วนพช ยดทาวน” ไดรางวลชนะเลศในการแขงขน Battle of Year South Asia 2011 Present by Soda Singha นบเปนการไดแชมปครงแรกของทมบบอยจากภมภาค

ทมวนพช ยดทาวน กอกำเนดขนเม อแปดปท แลว ได เข าร วมแข งขน Battle of the Year ตงแตมการแขงขนครงแรก เรมเขารอบสทมสดทายตงแตป ๒๐๐๗ แลวมาชนะเลศในป ๒๐๑๑ ได

เปนตวแทนภมภาคเอเชยใต เดนทางไปแขงบบอย ชงแชมปโลก ทฝรงเศส ในเดอนพฤศจกายน ป ๒๐๑๑

หนมบบอย อดรธาน ในทมวนพช ยดาวน ผนาสนใจคนหนงคอ อดม ยมด

อดม บวชเรยนจนเทยบเทา ม.๓ แลวเลอกเขาไปอยในวงการลกทงเมออาย ๑๕ ป เปนนกรอง, แดนเซอร จนเปนผสอนเตน พออาย ๑๖ ป ดวยวยคะนองทำใหกลาย เปน เ ดก ในแก งมอเตอรไซค ทำตวเกเรอยนาน วนหนงมโอกาสไปเจอทมวนพช ยดทาวน ซอมเตนอยบรเวณหนองประจกษ

ขณะนน จกร ทหารนะ (เจ) ผจบการศกษาจากมหาวทยาลยราชภฏ เปนหวหนาทมวนพช ยดทาวน อย อดม ยมด ไดเขารวมทม โดยเลกแกงกวนมอเตอรไซคอยางเดดขาด และเขากไดเปนครสอนเตนใหรนนอง ๆ เขากลาวอยางภมใจวา

“ผมด ใจมาก ๆ ครบ มนเปนฝนสงสดของพวกเราบบอยลกอสานครบ พวกเรารวมตวกนมากวา ๙ ป และมความฝนเดยวกนทจะประสบความสำเรจในเวทนใหได มนเปนเวททยงใหญสำหรบพวกผมจรง ๆ ครบ ตงแตไดเขาแขงขนในระดบประเทศ จนได เปนตวแทนประเทศไทยเขาแขงขนในระดบภมภาคเอเชยใต จนวนนพวกเราทำสำเรจแลวครบ ตอจากนไป พวกเราจะมงมนทมเทฝกซอมใหมากกวาเดม เพอเอาชนะจากเวทโลกมาฝากคนไทยใหไดครบ”.

ทม

“บบอย”อดรฯ จากอสานสอนเตอร

64

“เขาบงภ”

Khmer dialect

บฤๅษ - ระไซร - ระแซซน - ระสสนต

ตามหวเรองออกเสยงละมายคลายกน สำหรบ บานระไซร หม ๗ ต.นาด อ.เมองสรนทร ชาวบานตอบไดเลยคอ ไผ แต บานบฤๅษ หม ๑ ต .บฤ ๅษ สวนใหญชกลงเล เรามาดขอมลชดหนงอธบายวา;

“… เบ าะ คนเขมรแถบอสานใตปจจบนใชเรยกทำเลทตงทมใครสกคนไปจบจองครอบครองอย เชน เบาะของตานน ยายน ฯลฯ สวนคำวา เบาะระไซร ทมกเพยนเปน บฤษ ในหลาย ๆ แหงนน แปลตามคำกหมายถงสวนไผราง...๑”

ขณะ ทกล มพ ดภาษาลาว “บ” หมายถงบรเวณตนไมขนหนาแนน เชน บานบโพธ อ.ลำปลายมาศ จ.บรรมย มตนโพใหญเดนอยกลางหมบาน

จากนขอชวนดศพทเขมร b£sSI อาน ฤสเซย, ระสเซย แปลวา ไผ, ไมไผ

ตว b£ เทยบไดกบตว “ฤ” (ไมใช บ + สระอ)

๑ วารสาร “เมองโบราณ” ประจำเดอนตลาคม-ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๓๗ หนา ๑๔๔

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 65

ถาจะหมายถง ฤษ ดาบส นกบวช บำเพญตบะนงหมหนงเสอ ภาษาเขมร เข ยน b £s I (ฤเซย, รเซ ย) และเร ยก ตามบาล (อษ) วา อสย, อเซย [\siiIi ]

พยางคเดยว ระส [ b£s ] แปลวา ราก ซงผมเพงขบแตกวา รดสดวง(โรค) หรอ อาย, อรดดวง(คำดาชาวภาคใต) มาจาก รฮโดง [ b£sd U g ] ฝมะพราวซงใหญกวา ปวดทรมานกวาทกฝนนเอง

ผมไป บานระสสนต หม ๒ ตำบลนาบว อำเภอเมองสรนทร บรรดาแมครวกำลงเตรยมอาหารสำหรบงานบญ ขอฟงเรองประวตหมบานซงกเลาไดแคบรบท ไมกระจางเรองความหมายนก เมอขอใหออกเสยงเนน ๆ ชด ๆ นางนอย สายเกลยว วยหาสบเศษ กบแมคอ นางวน ระลกม วยกวาแปดสบ ชวยเนนเสยงพยางคหลง จบเสยงได “ซาย” ( เส ยงนาสก ) พรอมกบใชมอทำท าประกอบ

ถามยำหลายหนใหแนใจจงอนมานวา ระสเซยซาย เปนไผแตกพมหนา ซง

บรเวณทตงหมบานเคยเปนดงไผ แตชาวบานกบอกชอพนธภาษาไทยไมได

คำนพองกบหนองนำขนาดใหญ ใ น เขต เทศบาลตำบลประ โคน ช ย อ.ประโคนชย จ.บรรมย ตงปายชอ “ระแซซน” ลองสบขอมลในหนงสอพบระบดงน;

“...พระเสรราชา...โปรดใหระงบการยกกองทพไป เพยงแตจดใหมนตรไปตรวจตรารกษาจงหวดตางๆ ทงหมดทขนตอพระองคตงแตจงหวดลงแวก รระลาเปอยร อมราครนทบรณ กรอคร ตรง โพธสต บดดำบอง ฤๅสสญ พามสมา มงคลบร ระยอง สรนทร สงคาร กมปงเสยม สทงแตรง เชงไพร โคกแซะ อนลวงราช พรหมเทพ เพรกกด สโตง ชแกรง ระลส เสยมเรยบ มะลไพร ชำกษานต โตนด ตกช เรอยไปจนถงแผนดนเสยม สวนจงหวดทอยฝงตะวนตก นอกจากนทงหมดใหขนตรงตอพระศรธรรมราชา๒”

ฤๅสสญ กบ ระสสนต นยสำคญคอชอนใชพองสองแผนดน นาจะมความ

หมายเดยวกน ซงไมแปลกในความเปนญาตวฒนธรรม แตมต เวลากบการบนทก, การออกเสยงในฝงไทยเพยนไปมาก

ตรวจสอบกบพจนานกรมเขมร- ไทย๓ ระบไมไผมหลายชนด เชน ฤสสสรก (ไม ไผบ าน ) ฤสส ไพร (ไม ไผป า ) ฤสสรเลยก(ไมไผหนาม) ฤสสไฆล(ไมไผชนดหนงไมมหนาม)

เหนเคามากทสดนาจะเปน ฤสสถง(ระสเซยทงอ) ไมไผชนดหนงเนอบางไมมหนาม เรยก เรยะเซย กมบาง

จงอนมานเอาวา ระซายซน, ระสสนต คงเปนไมไผชนดแตกพมหนาไมมหนาม อยในกลม ฤสสไฆล และ ฤสสถง กระมง!

สวน บฤ ๅษ คงถอเอาตามความหมายขางตน แตเขยนผดเปน “บฤๅษ” ซงไมเกยวกบนกบวชแตอยางใดเลย.

๒ พระราชพงศาวดารเขมร(ฉบบคดลอกจากคมภรใบลาน) ภาค ๑, บญเรอง คชมาย แปลและเรยบเรยง. อาศรมภมปญญา สถาบนราชภฏสรนทร พมพ พ.ศ.๒๕๔๓ หนา ๖๓

๓ พจนานกรมเขมร-ไทย ฉบบพระยาอนมานราช-ธน เลม ๔ พ.ศ.๒๕๒๕ หนา ๖๙๙

แมครวชาวบานระสสนต

66

อษาคเนยเหวงธญพช

: รอยไถปรศนา ททาทายวทยาศาสตรโลก

“จนตรย”

Southeast Asian Lullaby

ภาพจ

าก c

ropc

ircle

conn

ecto

r.com

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 67

ขอรำลกการมาเยอนอษาคเนยครงแรกของวงธญพชครบรอบ ๑ ป ณ ททองทงเขตสเลแมน ยอกยาการตา ประ เทศ อน โด น เซ ย เ ม อ ว นท ๒๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๔ ทผานมา

มคนพบรอยไถรปรางประหลาดบนทงนาเปนคนแรกคอชาวนาชอ ตกมาน (Tukiman) ซงเหนปรากฏการณนเมอตอนเชาตรของวนจนทรท ๒๔ มกราคม ๒๕๕๔ เวลา ๐๖.๐๐ น. แลวกบอกปากตอปากออกไปจนทำใหคนแหมาดกนลนหลาม เกดการจราจรตดขด และในทสดเจาของนากมรายไดจากการเกบเงนคาดรอยไถประหลาดดงกลาวดวย รอยไถนนเปนวงกลมมเสนผาศนยกลางประมาณ ๗๐ เมตร ข าง ใน เปน รปวงกลมและสามเหลยมซอนกน คลายกลบดอกไม รอยไถหรอรอยเสนนนเกดขนจากตนขาวทคดงอลงเปนแถบ ซงไมเคยมเชนนมากอน เปนปรากฏการณทเกดขนครงแรกในอนโดนเซย งาไดรน

(Ngadiran) คนในทองถนแถบนนคนหนงบอกวา “พวกเขาเหนพายทอรนาโดเมอเยนวนเสาร (๒๒ ม.ค.) ทผานมา และบายวนอาทตย (๒๓ ม.ค.) เรากเหนรอยเทาบนทงนาของเรา”

ชาวบานรานถนทงหลายตางแสดงความคดเหนวา ปรากฏการณทเกดขนดงกลาว นาจะเปนรองรอยจากยานอวกาศของมนษยตางดาว เหมอนกบปรากฏการณทเขาเคยเหนเปนขาวตางประเทศทางโทรทศน แตทางเจาหนาทรฐ และนกดาราศาสตร โธมส ชามาลดดน (Thomas Djamaluddin) หวหนางานวจยดาราศาสตร ของสำนกงานอวกาศอนโดนเซย ใหความเหนวา ทมนกดาราศาสตรเชอวา crop circle นนเปนผลงานของคนบนโลกเรานเอง ไมใชผลงานทงเกดจากปรากฏการณทางธรรมชาต หรอปรากฏการณทเกดจากสงมชวตจากนอกโลก ทมกจะเขาใจวาคอมนษยตางดาวนนอยางแนนอน

68

ตอมาเดอนพฤษภาคม ๒๕๕๔ กเกดวงธญพชขนอกเปนครงทสอง ลาสด ในอนโดนเซย ทเกาะชวาตะวนตก ซงมรปรางเปนดงน

“จนตรย” อยากใหมาเกดทบานเราเหมอนกน คงมคำสนนษฐานอยางพลกกกกอขนมากมาย แตทแน ๆ ยงกวาแชแปง ..ตองมการจดธปเทยนขอหวยเปนวาเลน...เกดวงธญพชใบหวยรวยเละกนอยางแนนอน...และตดตามมาดวยขาวลอกระพอเพรศตาง ๆ นานา...มากยงกวานองปลาบทขเขอนแตกนนอกดวย

ถาจะวาไปแลว วงธญพช หรอวงรอยเสนทเกดจากตนขาวลมนน มรองรอยครงแรกเรมตงแตป ค.ศ. ๑๖๗๘ (พ .ศ .๒๒๒๑ ) ท สโตนเฮน (Stone-henge)

วงธญพชเกดขนมากไดอยางไร จงมทฤษฎสนนษฐานการเกดวงธญพชขนมากมาย จงขอสรปพอสงเขปดงน

๑. ทฤษฎมนษยตางดาว หรอยเอฟโอ ถอเปนความเชอทมคนนยมเชอมากทสดโดยเฉพาะชาวบาน แตนกวทยา-ศาสตรไมชอบเปนทสด เพราะไมมหลกฐานอะไรทงไวใหพสจนยนยน

๒. ทฤษฎอกกาบาต ทฤษฎนนาจะมคนเชอนอยทสด

๓. ทฤษฎพายทอรนาโดขนาดเลก ซงมคนอางองเชอถออยพอสมควร โดยอธบายวา เกดจากความผดปกตของอากาศทเขาเรยกวา Plasma Vortex ทำใหเกดลมหมนวนในระดบสงแลวเคลอนตวลงสพนทำใหพชแบนราบ

๔. ทฤษฎไมโครเวฟ ทฤษฎนเรยกวา Microwave Transient Heating นกวจยยงอางการศกษาผลกระทบของพชในครอปเซอรเคล เปรยบเทยบกบพชทอยใกลเคยงซงพบวา เมลดพชในครอปเซอรเคลมอตราการเจรญเตบโตเรวกวาเมลดพชบรเวณใกลเคยงถงรอยละ ๔๕

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 69

๕ . ทฤษฎมนษยในโลกทำขนมา ทฤษฎนนกวทยาศาสตรชอบอางมากทสด มชายชาวองกฤษสองคนชอ เดฟ คอ ร ล และ โ ดฟ โ บ เว อ ร ( D a v e Chorley and Doug Bower) อางวาพวกเขาเปนผสรางมนขนมารวมแลวกวา ๑,๐๐๐ แหง ตงแตป ๑๙๗๘ โดยใชไมกระดานขนาด ๔ ฟต และเชอกเปนเครองมอ แตปรากฏวา วงธญพชไปเกดขนในประเทศตาง ๆ ทวโลกกวา ๑๐ ประเทศ แตท งสองหน มก ย งอย ในประเทศและพดไมออก ตอมามชาวองกฤษกลมหนง พวกเขาเรยกตนเองวา Circlemakers โดยใชคอมพวเตอรรางรปแบบกอน พวกเขาไดรบเชญจากสอมวลชนใหสาธตการสรางครอปเซอรเคลทมความซบซอนหลายครง ซงพวกเขาทำไดจรง ๆ และกไมไดใชไมโครเวฟ

๖ . ทฤษ ฎสนามแม เ หล ก หร อพลงงานตกคาง ซงกไมนยมเชอมากนก

การเกดปรากฏการณวงธญพชน ถอเปนการทาทายวทยาการความเจรญกาวหนาของโลกมากวา ๔ ศตวรรษแลว แตนกวทยาศาสตรของโลกยงอธษฐานชดเจนไมไดเลย จงเกดคำถามยอนกลบวา “วทยาการของโลกเรายงลาหลงอยหรอเปลา ?” วงธญพชเปนการทาทาย หรอประจานวาเรายงมวทยาการทยงไมกาวหนา ยงเดก ๆ อยเลย เหนวาไดเกดวงธญพชภาพลอขำ ๆ รป “อทคาบไปป” และอน ๆ มากมาย ซงซบซอน และเปนวงปรศนาใหตความไดตาง ๆ นานา แมกระทงการตความไปถง “คำเตอนวนสนโลก” และในประเทศองกฤษมนกธรกจหวใสจดทวรตระเวนชมวงธญพชขนอกดวย

ทานผอานกรณาตดตามเรองนอยางใกลชด และฟงหไวห โดยเฉพาะพงพระสตร “กาลามสตร” ของพระพทธเจานนในมากเปนพเศษ เพราะวทยาการอยาง

“วทยาศาสตร” ทโลกเรามในปจจบนวากาวหนามากทสดแลวนน กยงอธบายการเกด “วงธญพช” ชดเจนไมได แลวเราจะพงอะไรอกเลาเพอทำความเขาใจ ? และคอยจบตาดวา “วงธญพช” ของปนจะสอสารปรศนาทาทายแกมนษยโลกใหตความวาอยางไร ?

70

อานหนงสอ เปดความคด ชวตเปลยน

ภาพจาก snr.ac.th

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 71

“ปกรณ ปกรณม”

Easy .. easy

หลงจากทผมเสนอเรอง “ปนนกคดใหเปนนกเขยน” มเพอน ๆ ทกมาวา ในยคนคนไทยอานหนงสอลดนอยลงไปมาก จากการสำรวจของสำนกงานสถตแหงชาต หรอ สสช. พบวา คนไทยอายตงแต ๖ ป ขนไป อานหนงสอลดลง จาก รอยละ ๖๙.๑ ในป ๒๕๔๘ เปน รอยละ ๖๖.๓ ในป ๒๕๕๑

สวนใหญบอกวาใชเวลาดโทรทศน รองลงมาบอกวาไมมเวลาอาน ไมสนใจ หรอไมชอบอานหนงสอ และยงมทบอกวาอานหนงสอไมออก

ประเภทหนงสอทมคนอานมากทสดคอ หนงสอพมพ รองลงมาคอ นวนยาย การตน หนงสออานเลน แตกนาภมใจทคนไทยอานหนงสอพมพถงรอยละ ๗๑ นบวาใกลเคยงกบประเทศออสเตรเลย ทอยทรอยละ ๗๗.๓

ผมเคยอานพบบทความ เรอง “นกขาวขวโลกใต” ของคณสรเยศ วชาเทพ ในหนงสอ สยามรฐ ‘๑๕

แมจะนานมาแลวแตผมยงพอจำไดวา จำนวนพมพหนงสอพมพของเขา ทงฉบบเชาและฉบบบาย ยอดพมพของเขาเฉลยเกอบ รอยละ ๖๐ ของจำนวนประชากรของแตละเมอง

“นวซแลนด เฮราลด” หนงสอพมพรายวนฉบบเชา พมพทโอคแลนด ยอดพมพ ๓ แสนฉบบต อว น ในจำนวนพลเมอง ๖ แสน “เดอะ กสบอลน เฮราลต” ฉบบบาย พมพทเมองกสบอรน

ยอดพมพ ๔ ห มนฉ บบ ต อจำนวนพลเมอง ๖ หมนคน “เดอะ ไครสเชรช สตาร” ฉบบเชา จำนวนจำหนาย ๖ หมนฉบบตอวน ในจำนวนพลเมองประมาณ ๑ แสนคน

สวนขอมลหนงสอพมพของไทย ขณะทเขยนตนฉบบผมยงไมมขอมล กเปนธรรมดาครบเ มอมคนอานนอย ทำใหหน งส อขายไดน อย คนเข ยนหนงสอกขาดพลงใจทจะสรางผลงาน คนพมพหนงสอกพมพออกมานอยกลวขายไมได

เลขาธการสถตแหงชาต กลาววา ภาครฐและเอกชนควรสนบสนนใหราคาหนงสอถกลง และควรปรบปรงหองสมดชมชนใหดงดดคนไทยใหรกการอาน โดยอาจผนวกเขากบศนย ICT ชมชนของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เมอวนท ๕ สงหาคม ๒๕๕๒ คณะรฐมนตร เหนชอบใหการสงเสรมการอานเปนวาระแหงชาต เพอสรางสงคมการเรยนรตลอดชวต โดยกำหนดใหวนท ๒ เมษายน ของทกป ซงเปนวนคลายวนพระราชสมภพของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เปนวนรกการอาน

กำหนดใหป ๒๕๕๒ – ๒๕๖๑ เปนทศวรรษแหงการอานของประเทศ

โดยไดกำหนดเปาหมายในการดำเนนการ เพอใหคนไทยไดพฒนาความสามารถในการอานและการรหนงสอ ภายในป พ.ศ.๒๕๕๕ ดงน ๑) ประชากรวยแรงงานทเปนผรหนงสอในระดบใช

งานไดในชวตประจำวน เพมขนจาก ร อ ย ล ะ ๙๗ .๒๑ เ ป น ร อ ย ล ะ ๙๙ ๒) ประชากรไทยอาย ๑๕ ปขนไปทสามารถอานออกเขยนไดมเพมขน จากร อ ย ล ะ ๙๒ .๖๔ เ ป น ร อ ย ล ะ ๙๕ ๓) คาเฉลยในการอานหนงสอของคนไทย เพมขนจากปละ ๕ เลม เปนปละ ๑๐ เลมตอคน ๔) แหลงการอานไดรบการพฒนาและเพมจำนวนใหสามารถจดบรการไดครอบคลมทกตำบล / ชมชน อยางทวถงและมคณภาพ ๕) การสรางภาคเครอขายการอานเพอปลกฝงนสยรกการอานและการเรยนรตลอดชวต อยางยงยน

คร บห ล ง จ ากประก าศ ไปแล ว กำหนดกจกรรมตาง ๆ ใหเปนรปธรรมไปแลว กำหนดเปาหมายไปแลว จากนนกมการเปลยนรฐบาล หวงไววา ทรฐบาลเกาเหนชอบไว จะไมเปลยนไปดวย.

72

กอง บก.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 73

จำปาเมองลาว

เนอรองโดย มะหาพม จดตะวง

โอดวงจำปา เวลาชมนอง

นกเหนพนซอง มองเหนหวใจ

เรานกขนได ในกลนเจาหอม

เหนสวนดอกไม บดาปลกไว ตงแตนานมา

เวลาหงวมเหงา เจาชวยบนเทา เราหายโศกา

เจาดวงจำปา คเคยงเรามา แตยามนอยเอย ฯ

กลนเจาสำคญ ตดพนหวใจ

เปนนารกใคร แพงไวเชยชม

ยามเหงาเราดม โอจำปาหอม

เมอดมกลนเจา ปานพบชเกาทพรากจากไป

เจาเปนดอกไม ทงามวไล ตงแตใดมา

เจาดวงจำปา มาลาขวญรก ของเรยมนเอย ฯ

โอดวงจำปา บปผาเมองลาว

งามดงดวงดาว ชาวลาวเพงใจ

เกดอยภายใน แดนดนลานชาง

ถาไดพลดพราก เนรเทศจากบานเกดเมองนอน

เรยมจะเอาเจา เปนเพอนรวมเหงา เทาสนชวา

เจาดวงจำปา มาลางามยง มงเมองลาวเอย ฯ

74

Poetry ปนประสงค พนทมาล เขยน / “เพลงแพรวา” ถอดความ / เกษมสข ตนตทวโชค ภาพประกอบ

1.

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 75

2.

ปนประสงค พนทมาล จบงานศลป ดานจตรกรรมทโรงเรยนศลปกรรมลาว นครเวยงจนทน เมอป ๑๙๖๙ ไดจดงานแสดงรปวาดเขยนสองครง ครงแรกเมอ ป ๑๙๗๐ ทหลวงพระบาง และครงท ๒

ในป ๑๙๗๒ ทเวยงจนทน เรยนตอทฝรงเศส ในป ๑๙๗๔ เพยงปเดยว ป ๑๙๗๙ ยายไปอยทสหรฐอเมรกา และเรยน

ตอ Art Instruction School ในป ๑๙๙๐ สนใจงานการเขยนและเรมตนการเขยนมาตงแตตนป ๒๐๐๐ ความสามารถอกดานหนงกคอ เลนดนตร เรมตงวงดนตรกบเพอนฝงมาตงแตป ๑๙๖๗ มปณธานในการสรางงานศลปะทงดนตร จตรกรรม และการเขยนวา “จะไมใหความคดอน

ใดมาบงคบงานของตนเอง” ปจจบนยงคงใชชวตอยทสหรฐอเมรกา.

76

กลวคนอสาน ลมขาวเหนยว

๑ ปหนงแปด เกาสาม ยามฟารอง เสยงดงกอง รองไห และโหยหา เขาปนแบง ฟากของ สองอาณา ฝงซาย-ขวา แบงขาด สมพนธ-วงศ ยนคำกลาว เลาเรอง เวยงจนทนราง ถกเถอนอาง ถางท เปนผยผง ฝรงเขา ตอต ยตลง ใหเปนโขง เขตเดยว อนโดจน สยามครอง ฝงขวา เรมจดตง มหยดยง รางระเบยบ ทวแดนถน ลาวพงดำ พงขาว ลาวพวน-ดน ลาวทงสน อยใน การครอบครอง ไชยะบร จำปาฯ ฝงขวานน จำตองหน เปนลาว กนทงผอง เพราะกอนนน สยามใหญ ไดครอบครอง ฝรงจอง ดงไว ในกำมอ ลาวสองฝง ความคด ผดกนแลว โอแมแกว ลาวแยก แตกกนหรอ ขาฝรง ขอยสยาม อนใดคอ กระหอรอ รองดา หาเรองกน สยามยอม สยบงาย ใครกร ฝรงข เรยกขอ ตอเขตขณฑ ถนใดลาว อยแตเดม กดงดน หากดอดน หวแขง ตองเหนด ลาวฝงขวา รองดา ลาวฝงซาย สขราย เปนขอย เขาขมข ฝายฝงซาย รองตอบ มาทนท พวกอปรย จปลน กนแหลดำ

๒ วนเวลา หมนเวยน เปลยนแปรผน ดาวากน เหนบแนม อยกลนกลำ กาลเวลา หวนคน ความเจบจำ ลานชางชำ แบงชาต ขาดปรองดอง อนเสยงแคน ขาวเหนยว บเกยวแลว ลมจำแจว เลกเคยวพล เพ-ทงผอง ขนดอเปน คนลาว จกเปนรอง ฝงขวาตอง จำสมคร “สกเลข”นาม อนสตร มผม ยาวเกลามวน ใหสมควร ตดสน เยยงสยาม นงแพรแทน ซนไหม ไรความงาม สดชอกชำ ฝงแนน แคนบวาย หมากเคยเคยว พลเคยอม คายคำทง นำลายระเหย อดทนยง นงขานไข ปลาแดกตอน แซบนว ขาดครวไป ยงเหลอไว ปลารา นาเอนด เสยงแคนกอง กงวาน ยามคำคลอย นำตายอย ลายลำลอง กองเขาห อนาถแท เสยงแคน ของพอก เปนหยงส สนชาต ขาดสมพนธ ตกถงยาม หนงเกา สามเกา ได สยามให เปลยนชอ อยาเหหน เปลยนสยาม เปนไทย ใหรกน ตางชนชน ดวยชอใช “ไท”ใหญเอย ไทไทยไท ไตใหญ อนใดหนอ ลวนไทยกอ ขนมา ประสาเยย ประกาศกอง ใหโลกร กชเชย นายแปลกเอย หลวงพบล ทนเปนนาย

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 77

แตไมนาน การเมอง เขาทาแลว แมนองแกว แลวศก ฆาควายขาย แปลกถกโคน สนสญ อำนาจทลาย อนรฐไทย ผลดถาย เปลยนนายครอง เดยวนมา กวารอยป ทเคยราย ระหวางซาย และขวา แมนำของ กลบเปนด สมพนธ ลาวปรองดอง ฉนพ-นอง ปองปลาย ทางสายแนน ยนเสยงแคน ยามใด ใจคดฮอด ครง ร.๔ เคยวขอด อยางสดแสน เหลาขาทาส บควรหลง เอามาแทน อนวาแคน จงไดเวน เลนบคอ ปนขาวเหนยว ใหแนน เถดพนอง ขอยขอรอง ใหทกทาน หมนยดถอ อยาใหนำ ละลายขาว เปอยคามอ มนบคอ หากเอาอน มาชนชม. ๒๓ พฤศจกายน ๒๕๕๔

บนทกผแปล สงคมออนไลนทำใหฉนไดรจกกบเพอนชาวลาว

หลายคน ดวยสนใจในภาษาลาวและวฒนธรรมลาวอนเปนรากเหงาชาตพนธตนเอง จงไดอาศยเครอขายทางอนเตอรเนตพดคยแลกเปลยนความคด ความร แบงปนเรองราวสถานการณระหวางบาน ระหวางประเทศ

วนหนง อายสงค หรอปนประสงค พนทมาล ไดเขามาทกทายพดคยกบฉน เพราะฉนไดไปแปะลงค e-shann.com ไวในกลม lao literature todays ทำความรจกกนผานโลกออนไลนทราบวาเขาเปนลาวพลดถนในอเมรกา เปนนกศลปะ วาดภาพ เลนดนตร และสนใจงานวรรณกรรม

อายสงคสงบทกวใหฉนอาน บางครงกตอกลอนกนบาง และในทสดเมอไดเหนงานชนนทกลนออกมาดวยความตงใจ ฉนจงพยายามถอดความแปลเปนภาษาไทยใหดและสมบรณทสด เพอถายทอดงานของเขาแกสายตาเพอนนกอาน ประการหนงถอเปนการตอบแทนความมมานะทเขามตองานศลปะ อกทงยงสนองตอบ

อดมคตของบคคลหนงทมหวใจรกในงานศลป ตอมตรภาพทอาบเออแมระยะทางจะแสนไกล

จงขอขอบคณอายสงค ทยนดมอบกลอนบทน เ พอ เผยแพร

ฮกแพง

“เพลงแพรวา”

78

ภาพโดย ไพบลย ธรรมเรองฤทธ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 79

ณรงคฤทธ ศกดารณรงค

Novel “Karb Kaeo Bua Baan” (Glassy Lotus Petals)

๕ ต อ น ท

พลายฉตรชยอยหวขบวน เจ า เช ย งร งอย บนหล ง เปนผ นำทพ ขนาบซายดวยเจาฟาคำหยาดนงบนหลงพลายฉตรแกว เหมราชขนาบขวาอยบนหลงพลายฉตรคำ ตามดวยขบวนมาทหารแตละคนทะมดทะแมงสะพายดาบไขวหลง มาแตละตวยองยางสงางาม ทหารเดนเทาถอทวนอยตรงกลาง พลดาบอยดานซาย พลหอกอยดานขวา หลงสดเปนพลธนกร เกรยวมาอยางลนหลาม อนทรกนกขนพลแหงศรโคตรบรควบมานำหนาไปกอน ทงชวงหางพลายฉตรชยของเจาเชยงรงประมาณเจดชวงแขน ผคนหลงไหลมารวมพธตอนรบแนนขนดใจกลางเมอง

เหมราชตนตาตนใจในความยงใหญของศรโคตรบร ถนนหนทางแนนขนดดวยชาวเมอง มองไปทางไหนเหนแตความอลงการ บานเรอนทรงโบราณเรยงรายเตมไปหมด ดอกไมหลากสระยาบาน นำในลำธารไหลผานใจกลางเมอง รายลอมดวยกำแพงภเขาสง กลมเมฆสขาว

รางชางบนทองฟา ฝงนกกาถลาบนระเบงเสยง ยอดปราสาทตองแดดสะทอนแสงวบวาว

เม องศ ร โคตรบร ไมม อาคาร สงเหมอนกรงเทพมหานคร ไมมรถยนตวงผ าน ไปมา ไม เ ห น เ ส า ไฟฟ า และตโทรศพทสาธารณะ ไมม ใครพกพาโทรศพทมอถอ และมองไมเหนใครสวมใสนาฬกาขอมอ ผหญงแตงกายนงผาซนสเขยวเขม ใสเสอแขนยาวสเดยวกน ไหลซายพาดสไบหอยชายลงมาถงสะเอว ใบหนาอมอม มนมวยผมทดดอกไมสขาว ผชายนงผาเตยวสแดง เปลอยรางทอนบน ทงเดกทงผใหญแตงกายไมตางกนเทาไรนก เจาเชยงรงพาชมเมองดวยขบวนทพ ขณะเคลอนขวบนมาถงยานกลางเมอง ผคนพลกพลานเดนขวกไขวไปมา แถมยงมสนคามาวางขายทตลาดกลางเมองอกดวย สนคาสวนใหญเปนเครองนงหม ผาฝายลายขด ผาไหมทอมอ แตไมพบเหนเสอผาทเปนแฟชนนยม ไมมกางเกงยน ไมมเครองแตงกายของผหญงทลำยค มองไมเหนสนคาประเภทอาหารสด ไมพบเหนอาหารประเภทกง

80

หอยป ป ล าและ เ น อ ไ ม ม ร า น เ กมคอมพวเตอรและตมาไฟฟา ถงจะอยบนหลงพลายฉตรคำ แตมองสำรวจไดอยางทวถง ผวถนนสะอาดไมมขยะมลฝอย ชาวเมองทพบเหนสภาพสงบเสงยม เ ดกท งชายและหญงไมซกซน กรยาทาทางทงเดกและผใหญบงบอกถงความออนโยน

เหมราชเรมคดสงสย เหตใดตามถนนจงไมมรถยนตวงผานไปมา ไมมเสาไฟฟาแมแตเสาเดยว ไมม ต โทรศพทสาธารณะ ตามแยกตาง ๆ ไมมสญญาณไฟจราจร หรอเปนเพราะขบวนทพของเจาเชยงรงเขามาถงกลางเมอง จงปดการจราจรเพอใหขบวนผานโดยสะดวก ยงมอง ดบ าน เ ร อน กย ง ส ง ส ยมาก ขน ดอกไมนานาพรรณสะพรงบาน แสดงถงการวางผงเมองไดด ทำเลทตงเหมาะสม ลำธารจำนวนมากทอดผานและภเขาลอมรอบ ในความรสกของเขา ศรโคตรบรเปนเมองแหงสายนำ นอกจากสะเลเตและดวงจำปาแลว ยงหลากหลายดวยพนธไมดอกชนดอน พนทสวนใหญเปนปารก ภเขาตระหงานสงลดหลนกนไกลออกไป ถงจะเกาแกแตเปนเมองโบราณทสวยงาม

ขบวนทพเคลอนมาถงสนามใหญหนาวง เจาเชยงรงสงใหหยดขบวนแลวลงจากหลงพลายฉตรชย ตามดวยเจาฟาคำหยาดและเหมราช อนทรกนกส งทหารทำความเคารพ แลวจดขบวนเปนทหารเกยรตยศ เจาเมองและภรรยาก ำ ล ง ต กบ าต ร หลว งพ อท ม า ร บบณฑบาตใบหนาเอบอม ถดไปดานหลงมพระเจดแปดรปยนสงบสำรวม เหลาเสนามหาอำมาตย ตลอดทงชาววงและชาว เม อ ง ต า ง กห ล ง ไหลมาทำบญตกบาตรรวมกบเจาเมอง

ภาพทเหนสะกดใจใหเหมราชยอนคดถงความหลง เขามองเหนคณยาย คณ

พอ คณแมและนาฏนภางค ทกคนรวมกนทำบญตกบาตรทหนาบานทกวน เมอครงยงเดก ถาเปนเชาวนเสารและวนอาทตย เขาและนาฏนภางค ไดร วมทำบญตกบาตรเปนประจำ ยกเวนวนธรรมดาตงแตจนทรถงศกร เขาและนองสาวตองไปโรงเรยนแตเชา จงแทบไมมเวลาไดทำบญตกบาตรรวมกบครอบครว เหนชาวเมองมาทำบญตกบาตรรวมกบเจาเมอง นอกจากคดถงความหลงแลว ยงทำใหจตใจสงบเยนมากขน ยงไปกวานน ยงไดเหนความใกลชดระหวางเจาเมองและชาวเมอง ขณะกำลงยอนคดถงอดต เจาเชยงรงเดนเขามาเชญจงเดนตามไปเงยบ ๆ เจาฟาคำหยาดเขามาเดนเคยงค เมอไปถงทหลวงพอและพระอนดบยนรอรบบณฑบาต เจาฟาคำหยาดประณมมอตงจตอธษฐาน หลงจากนนจงรบทพพจากศรอวยลวยมาตกขาวสกในขน แลวสงใหเขารวมตกบาตรดวยกน เหมราชไมมทางเลอกเพราะอยตอหนาเจาเมอง รบทพพจากเจาฟาคำหยาดแตโดยด

เหมราชมองใบหนาธดาเจาเมองขณะรวมกนตกบาตร ทงหอมกลนสะเลเต บนมนมวยผม ทงเคลบเคลมจมดงสความดมดำ ทงทกำลงทำบญใจแทนทจะสงบแตกลบทรนทราย แลวเมอไรจะไดรวมทำบญตกบาตรกบหญงสาวชดดำ พยายามสลดหญงสาวชดดำออกไปจากความคด ภาพใบหนาของนาฏนภางคผดหราขนมาแทนท เหลอบมองสะเลเตบนมวยผมเจาฟาคำหยาดอกครง จำไดวาเขาเคยเดดมหาหงสเสยบแซมผมใหกบนาฏนภางค เธอดใจหนาบานอยหลายวน สะเลเตเปนราชนดอกไมแหงศร โคตรบ ร แต เปนมหาหงสแยมบานสวยงามทบานของเขา เหนธดาเจาเมองทดดอกสะเลเตกยงคดถงนาฏนภางค หากนองสาวมาอยรวมดวยในเหตการณ

เธอคงถามซำแลวซำเลามนเกดอะไรขน และคงกระเงากระงอดเมอไมมคำตอบ ยงถาคณยายดวยแลว ในสถานการณทเขาไมมทางเ ลอก คณยายคงปลอบประโลมใหอดทน บนพอเปนพธแตทนถนอมดวยเปนแกวตาดวงใจ เขาจะตองอยศรโคตรบรอกนานเทาไร ลวนแตใหคำตอบตวเองไมได ทงทตองการกลบกรงเทพมหาครใหเรวทสด ลก ๆ ในใจกลบยอมรบและถลำลกยากจะถอนตว ประกอบกบเจาเชยงรงพาชมเมองดวยขบวนทพยงใหญอลงการ ใจกยงฮกเหมยอมรบเปนชาวเมองศรโคตรบรมากขนตามลำดบ

หลวงพอเดนนำหนาพระอนดบกลบวด เหมราชเพงนกไดและจำไมผด หลวงพอทกำลงเดนผานเขาไป เปนหลวงพอทมาสวดมนตใหพรในคนทำพธดมนำสวามภกด พระอนดบแตละรปท เดนตามไปอย า งสงบสำรวม กล วนแตพระทนงสวดมนตกบหลวงพอ ขณะหลวงพอกำลงจะเดนผาน ทาทางเหมอนมเรองจะบอกใหร หยดยนจองมองเขาดวยสายตาออนโยน เขารสกไดเหมอนมสมผสลกลบสะกดเตอนใหคด ไดยนเหมอนหลวงพอพดแตฟงไมถนด กำลงจะประณมมอถามแตหลวงพอเดนผานไปเสยกอน

ทนใดนน... ทอ งฟ าดำ มด ในฉบพ ลน เ ส ย ง

เหมอนลมกระโชกพดดงสนนอออง นก

หสดนฝงใหญบนใกลเขามา นกตวหนงพงบนลดฟาตรงเขามาจโจมรวดเรว ผคนโกลาหลวงแตกตนหน ชางมาสงเสยงรองวงกระเจดกระเจงจนฝนคลง ทหารตกใจกลวทงอาวธวงหนหวซกหวซน ไมรใครเปนใครชลมนวนวายไปท ว นกหสดนสามสตวพงตามกนมาจโจม เหมราชควาดาบทวางทงเกลอนดนขนมาเตรยมส ชายชดขาวคนหนงไมรโผลมา

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 81

จากไหน พงเขามากระชากเหมราชใหวงตามไปสดฝเทา ในเสยวนาทแหงความเปนความตาย เขากลบเปนหวงเจาฟาคำหยาดมากทสด ทงยงเปนหวงเจาเชยงรงดวยรดวา เจาเชยงรงไมมทางสนกรายเหลานได พยายามขดขนแตไมสำเรจ จงจำใจวงตามชายชดขาวไปโดยไมรเปนใคร และวงอยางไมมจดหมายปลายทาง

เหมราชตดสนใจเดดขาด ตวเองดมนำสวามภกดเปนสหายเจาเชยงรง ไดรบยกยองเปนถงเจาเหมราช และเปนชาวเมองศรโคตรบร ขนเอาแตวงหนดวยขลาดกลว เทากบทอดทงสหายทกำลงประสบชะตากรรมหนก ทงยงละทงหนาทปกปองศรโคตรบร พยายามฮดสดวยการออกแรงดนจนหลดแลวหนหลงวงกลบ ชายชดชาววงไลตามไปกระชนชด ขณะวงอยางสดกำลงกลบพลาดทาคะมำเสยหลก จงเปนเหตใหถกกระชากตวอกครง ชายชดขาวฉดลากไมยอมปลอย ถงจะทรนทรายดนแตดนไมหลด เมอเหนหมดทางจงไดแตกระหดกระหอบ พด

“ผมขอรอง กรณาปลอยผมเถอะ ผมมงานตองทำ”

“เจาฟงขากอน” ชายชดขาวรวบมอสองขางเขาไวแนน “จงฟงขา เจากลบไปไมได”

“พชายครบ ผมมงานตองทำ” เหมราชพยายามพดขอรองดวยหวงจะไดรบความเหนใจจากชายชดขาว “ผมจะกลบไปชวยเจาเชยงรง เจาฟาคำหยาด เจาเมอง ภรรยาเจาเมอง และชาวเมองศรโคตรบร ทกคนตกอยในอนตราย นกหสดนไลลานากลวมาก ผมจำเปนตองกลบไปชวยพวกเขา พชายปลอยผมเถอะครบ ไดโปรด”

“กลบไปชวยพวกเขา เจาชวยไดร” ชายชดขาวพดพลางปลอยมอสองขางใหเขาเปนอสระ มองหนาจองตาแลวเงยบ

กระทงเวลาผานไปครใหญจงพดขนเสยงหนก “มนเปนชะตากรรมของศรโคตรบร นกหสดนและชาวเมอง ไลลากนมาแตโบรำโบราณ ผคนตกเปนอาหารนกหสดนเหมอนตองคำสาป ไมมใครสได และไมมใครคดส”

“กผมไงละ ผมจะสนกหสดน” “นกหสดนมาเปนฝง มาแตละครง

มดฟามวดน” ชายชดขาวพดเหมอนรายยาว “เจาตวคนเดยว บนไมไดเหมอนพวกมน อาวธกแคดาบเลมเดยวในมอ อาจหาญสกบพวกมน เดยวกพลาดทา เจามหวงเปนอาหารของพวกมน”

“กบอกแลวไง ผมส” “เจาไมมทางสพวกมนได” “ไมกลว ผมเคยสมาแลว” เหมราช

พดดวยความมนใจในฐานะผพชตนกหสดนมาแลวครงกอน “เปนเพราะทผานมา ใครตอใครกลวจนเกนเหต จงไมมใครกลาส ผมสกบพวกมนดวยดาบเลมเดยว สจนพวกมนเผน จรงนะครบพชาย”

“เจาคนเดยว สเพอคนทงเมอง นาสรรเสรญยงนก” ชายชดขาวพดเสยงกงวาน “ไมวาแผนดนไหน มคนอยางเจาเพยงคนเดยวเทานน จะอดมไปดวยยตธรรม และสนตภาพ” มองหนาเหม

ราชแลวถอนหายใจยาว จากนนพดขนดวยนำเสยงหนกแนน “ชางเถด นนเปนจตวญญาณของเจา เปนความดทหาไดยาก แตสำหรบขา หลวงพอมอบภารกจใหทำ ขาจำเปนตองทำ เจาตองไปกบขา และไปเดยวน”

“ไปไหน” “เดยวเจาจะร” “แตผมไมไป” เหมราชเสยงแขงขน

ทนท “ผมจะกลบไปสนามหนาวง กลบไปชวยเจาเชยงรง และกลบไปหาเจาฟาคำหยาด” มองหนาชายชดขาวดวยสายตาทาทายแลวพดเสยงหนก “ทกคน

กำลงอยในอนตราย ผมตองกลบไป” นกหสดนฝงใหญโผนบนกลบมาอก

แรงกระพอปกดงลนสนนทองฟา แตละตวถลาบนวนเวยนไปมาเหมอนตามไลลาเขาและชายชดขาว นกยกษตวหนงพงจากทองฟาลงมาโจมตเหมราช มนฟาดงวงตวดปกถลาบนพงเขามาจโจมรวดเรว ชายชดขาวกระชากเขาหลบไดทน เจานกยกษโผนบนกลบมาจโจมอกครง แรงกระพอปกกลายเปนสายลมพงพดแรง เขาเสยหลกลมแตแขงใจควากงไมลกขนในทาพรอมส ในเส ยววนาทนน นกหสดนสองตวพงตามกนมาไลลา ชายชดขาวพงเขามากระชากเขาหลบอกครง และเปนชวงทนกหสดนทงฝงบนกลบมารมจโจมพรอมกน เหมราชจงถกชายชดขาวฉดลากใหวงหนเอาตวรอด ฝงนกหสดนยงตามไลลาไมยอมปลอย นกตวหนงกระพอปกบนตโคงกลบมาเสยงดงเหมอนฟารอง เปนครงแรกทเขารสกกลวตาย จงออกแรงวงตามชายชดขาวไปแบบไมคดชวต วงไปถงไหนไมรแตมองเหนยอดเจดยเรยงรายอยขางหนา แขงใจวงตามแตหมดแรงวงตอไปไมไหว กะปลกกะเปลยสะดดเทาตวเองเสยหลกลมลง

ในเสยววนาทนน นกหสดนทงฝงพงบนตามมาจโจมเรวเกนกวาจะหนไดทน พยายามแขงใจตะเกยกตะกายควาหากงไมมาเปนอาวธแตวางเปลา จงไดแตมองเหนอดตภาพแลวภาพเลาผดขนในความจำ เหมอนพญามจจราชมายนปรากฏใหเหนตอหนา ขณะทความรบรคอย ๆ ดบลง

เวลาผานไปนานเทาไรไมร เหมราชรสกตวจงคอย ๆ ยนกายลกขนนง กวาดสายตามองไปรอบ ๆ พบตวเองอยในหองโลงกวาง ชายชดขาวนงอยขาง ๆ ลกษณะทเหนเหมอนเขานงเฝาอยตลอดเวลา จงเอยปากถาม

82

“พชายครบ เราอยทไหนกน” “เดยวเจาจะร” “ขอโทษนะครบ ถาเปนไปได ผม

อยากรเดยวน เราอยทไหน” “เจาอยาใจรอน” ชายชดขาวพดนำ

เสยงนมนวล “หลวงพอรอเจาอยขางใน อยาชกชา จงรบไปพบหลวงพอ”

“ไปพบหลวงพอ” เหมราชสหนาฉงน “ทไหนครบ พชาย”

“อยขางในโบสถ” นำเสยงของชายชดขาวราบเรยบปกต “หมดหนาทขาแลว เจารบไปพบหลวงพอเดยวนเถด เปนตายรายดอยางไร ขนอยกบบญกรรมของเจา”

ชายคนนเปนใครพดอะไรแปลกประหลาด ถงจะสงสยแตเหมราชไมมทางเลอก จงลกขนเดนเก ๆ กง ๆ ไปหยดอยหนาประตใหญ ถงไมเคยมาแตรไดวาเปนประตเขาไปภายในพระอโบสถ ยนชงใจเงยบ ๆ ชวครแลวกาวเทาผานธรณประตเขาไปขางใน แสงไฟจากเปลวเทยนสองสวางใหมองเหนทวบรเวณภายใน พระภกษวยชรานงสงบสำรวมอยหนาพระพทธรปองคใหญทตระหงานเปนพระประธานอยบนบลลงก มองปราดเดยวกจำไดไมผด เปนหลวงพอทไปสวดมนตในพธดมนำสวามภกด และเปนหลวงพอทเขาทำบญตกบาตรรวมกบเจาฟาคำหยาดเมอตอนเชา เหตใดจงใหชายชดขาวไปตามเขามาพบ เขานงคกเขาลงกราบสามครงแลวรอฟงคำพด แมเวลาผานไปครใหญหลวงพอยงคงนงสงบนง

“หลวงพอขอรบ” เหมราชอดทนไมไหวจงเปนฝายพดขนกอน “เออ...ใหตามกระผมมาพบ หลวงพอมเรองอะไร ขอรบ”

“พระศรรตนตรยจงคมครอง” นำเสยงของหลวงพอนมนวล เหม

ราชฟงแลวรสกตวเหมอนตนจากฝน

ความวตกกงวลเปลยนเปนสดชนแจมใส ใจทละลาละลงกลบเปนปกต

“หลวงพอใหมาพบ ม เรองอะไรขอรบ”

“รกโลภโกรธหลงเปนอารมณชวครงชวคราว ทำกรรมดไดรบผลด ทำกรรมชวไดรบผลชว ทำกรรมใดไดรบผลกรรมนน” หลวงพอไมตอบคำถามแตพดออนโยน ทวงทำนองเสยงเนบชา “ธรรมทงหลายสำคญอยทใจ จงไตรตรองใหด ใจทสงบยอมเกดสตปญญา”

เหมราชฟงแลวเกดความคดมองเหนแสงสวางโชตชวงขนในใจ แตพอหวนคดถงเจาเชยงรง เจาฟาคำหยาด และชาวเมองศรโคตรบร ความกงวลหวงหนาพะวงหลงยงทวมทนอก จงเอยปากถามหลวงพอดวยความสงสย

“ใจยงละลาละลง หวงหนาพะวงหลง จะทำอยางไรดขอรบ”

“พยายามกำหนดร ธรรมทงหลายสำคญอยทใจ”

“หลวงพอขอรบ กระผมไมเขาใจ” เหมราชเงยหนาขนมองหนาหลวงพอ ทาทางนงสงบสำรวมบงบอกถงเมตตาธรรมเปยมลนอยในดวงใจ “เหมอนไดคด แตกคดไมออก เหตใดหรอขอรบ ธรรมทงหลายจงสำคญอยทใจ”

“จงทำตวใหตนอยตลอดเวลา ไมหลงระเรงตดยด มงมนรกษาใจใหสงบ ใจทสงบเปนบอเกดสตปญญา เมอไรสตปญญาเกด เมอนนกจะมองเหนธรรม”

“ยงไมเขาใจขอรบ” เหมราชฟงคำพดหลวงพอแลวยงไมหายสงสย จงถามขนดวยนำเสยงนอบนอม “ทำอยางไร จงมองเหนธรรม”

“ตราบใดตะวนยงสองแสง แดดยงออกฟายงรอง ฝนยงตกลมยงพด สายนำไมหยดไหล ใบไมแหงรวงลงสดน” นำเสยงหลวงพอเยอกเยนเขาไปในหวใจของเหมราช “ตราบนนใจมนษยยอมไม

หยดนง การไมหยดนง ทงธรรมชาต ทงใจมนษย ถอเปนสงธรรมดา” มองเขาไปในดวงตาหยงลกถงความรสกของเหมราช แลวพดตอดวยนำเสยงนมนวล “ธรรมทงหลายสำคญอยทใจ กเพราะใจปรงแตงทกอยาง ใจทไมปรงแตงคอมองเหนธรรม”

เหมราชนงสงบไตรตรองคด คำพดของหลวงพอยงฟงยงลกซง จตสงบนงจงมองเหนตวตนทแทจรง เหมอนมแสงสรงเรองรองขนกลางใจ แลวคอย ๆ ชกนำใหจมดงสหวงภวงค ภาพแหงอดตฉายฉานขนในความคด มองเหนตวเองโลดแลนอยในสงคมธรกจการคา ดอกเตอรหนมนกเรยนนอกจากสหรฐอเมรกา ทายาทมหาเศรษฐแหงกรงเทพมหานคร วน ๆ ใชชวตอย ในสงคมผด คลกคลอยกบแวดวงธรกจ ทรพยสนมทงอาคารสงหลายสบชนยานสลม ศนยการคาขนาดใหญยานราชประสงคใจกลางเมองหลวง หมบานจดสรรยานนนทบร อสงหารม-ทรพยอกหลายเครอขายทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด บกเบกลงทนธรกจการทองเทยวทอาวอนดามน ทงภเกต กระบและพงงา กำลงขยายธรกจการคาไปยงจนและลาว ภาพแตละภาพผดซอนกนขนในความคด มองเหนตวเองคลกเคลาอ ย ก บ ค ณ ย า ย ผ เ ป น ป ร ะ ม ข แ ห งบานทรงไทยหลงใหญ และเปนบานทรงโบราณทเดนสงาในยานบางเขนรอยตอรงสต มองเหนคณพอนงเปนประธานในทประชมกรรมการฝายตางๆ ของบรษท นาฏนภางคนองสาวแสนดเปนเลขาน-การของคณพอ เขาเองเปนรองประธานกรรมการบรหาร ทำทกอยางเหมอนเตรยมรบชวงกจการทงหมด แตกลบพลดหลงเขามาอยในเหตการณลกลบไรคำตอบ เขาพธดมนำสวามภกด เปนสหายเจาเชยงรง กลายเปนเจาเหมราชชาวเมองศรโคตรบร ไมเพยงเทานน ยง

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 83

เคลบเคลมหลงใหลปลอยใจคลงไคลเจาฟาคำหยาด ดมดำถลำคดถงแตหญงสาวชดดำ

ภาพของแตละคนผดขนในความทรงจำอยางตอเนอง เหมอนกำลงนงดหนงในโรงหนงใหญ มองเหนคณนาทรงเผาคนเกาแกของตระกล เหนทรงสมรลกสาวคณนาทรงเผานงทำงานอยหนาหองทำงานของเขาเอง เธอทำหนาทหวหนาสำนกงานรบผดชอบงานธรการทงหมด เหนชยยศกรรมการผจดการบรษทสาขากำลงงวนอยกบเอกสาร ชยยศเปนทงพนกงานและเพอนใกลชดทรใจ แตละคนตงหนาตงตาทำงานในความรบผดชอบ คงยงไมมผใดรเรองทเขาหายไปจากบรษท เขาลมนกถงบคคลเหลานไดอยางไร ขณะททกคนมงมนทำงาน เขากลบหาทางออกใหตวเองไมได ยงคดกยงเจบใจตวเอง

เหมราชมองเหนนาฏนภางคน งหมองเศราอยทระเบยงบาน คณยายและคณแมนงพดคยกน อยทศาลารมนำ คณพอนงเงยบขรมอยทหองทำงานของบรษท ขณะกำลงมองดแตละภาพทผดขนในความทรงจำ คำพดหลวงพอแววดงขนในความคด เขารสกเหมอนถกปลกใหตนขนมาเพอคนหาตนเอง คำพดหลวงพอทวาใจทไมปรงแตงคอมองเหนธรรม ถงจะเปนคำพดงาย ๆ ฟงแลวแจมกระจางขนกลางใจ

เสยงฆองกงวานขนเบา ๆ แลวดงกระหมแรงขนตามลำดบ เพยงชวงเวลาสน ๆ เหมราชรสกคลายตวเองเคลมหลบ คอย ๆ ลมตาตนจากหวงภวงคดวยเสยงฆองกงวานขนเบา ๆ แลวดงกระหมแรงขนตามลำดบ พยายามมองหาหลวงพอแตไมพบ ชายชดขาวเดนมานงลงขาง ๆ ดวยทาทางเงยบขรม สงบนง แสดงถงความเปนมตรผหวงด เหมราชหนไปมองแลวเอยปากถาม

“หลวงพอไปไหน” “ภารกจของสงฆ เจาไมจำเปนตอง

ร” “กผมอยากร” “ทเจาตองร ควรเปนเรองเฉพาะตว

ของเจา” “เรองเฉพาะตวของผม มดวยหรอ

ครบ” “มมากเสยดวย ภพภมของเจา” “เปนยงไงหรอครบ ภพภมของผม” “เจามาจากไหน ทนนเปนภพภม

ของเจา และจงกลบไปทนน” เหมราชฉกคดสงสยภพภมของตว

เอง คำพดของชายชดขาวหมายถงอะไร ศรโคตรบรลกลบมากพออยแลว ภพภมท ช า ย ช ด ข า ว พ ด ถ ง ล ก ล บ ย ง ก ว า ประกอบกบการหายไปของหลวงพอทนงอยตอหนา ลวนแตลกลบดวยกนทงนน ยงคดกยงสบสน ทางเดยวเทานนทดท ส ดค อต อ ง ไปจากศร โคตร บร จ งพยายามใช ความ คดหา ล ท า งก ลบกรงเทพมหานคร คดเทาไรกมองไมเหนทาง สงเดยวททำไดในขณะนคอตดสนใจถามชายชดขาว

“พชายครบ ผมตองการกลบบาน แลวจะกลบยงไง”

“ภารกจขาคอนำทางเจาไปจากศรโคตรบร”

“ผมอยากร ค ร บ ผมจะกลบ ไดอยางไร”

“งายมากทสด เจามาจากไหน กลบไปทนน”

“ผมมาจากกรงเทพฯ และตองการกลบกรงเทพฯ” เหมราชพดไมตองเสยเวลาคด “แตจะกลบอยางไร ผมยงมองไมเหนทาง ผมขอรอง...” นำเสยงทพดเตมไปดวยความหวง “ถาพชายร ชวยบอกเสนทางกลบกรงเทพฯ ดวยครบ”

“เสนทางกลบร ไมมอะไรยงยาก” ชายชดขาวพดราบเรยบดวยนำเสยงปกต

“เพยงแตระหวางทาง เจาพบเหนสงใด หามสงสย หามพด หามถาม และหามหนกลบไปมองขางหลง”

“ไมมปญหา ผมทำได” “ศรโคตรบร ไมใชภพภมของเจา”

นำเสยงของชายชดขาวหนกแนน “ชวตความเปนอยแตละภพภมตางกนมาก เจามาจากกรงเทพมหานคร มาจากไหนจงกลบไปทนน กลบไปยงโลกของเจา” มององคพระปฏมาตระหงานอยบนบลลงกแลวพดตอ “เจาเปนคนดมจตใจงาม ซอสตยสจรตและเปนกลยาณมตร เจาปกปองศรโคตรบร เทากบชวยชวตชาวเมองใหรอด ศรโคตรบรเปนหนบญคณเจา ขาขอนอมจำใสใจไมลม”

“วนหนา ถาพชายมธระผานไปทางกรงเทพฯ” เหมราชแสดงนำใจอยางมไมตร “อยาลมบอกใหผมร ผมยนดตอนรบมากทสด และจะนำเทยวเมองหลวงกรงเทพฯ ใหฉำใจเลยครบ” เวนระยะดวยการหายใจแลวพดตอดวยนำเสยงแหงมตรภาพ “ผมขอถามนะครบ พชายเคยไปกรงเทพฯ บางหรอยง”

“ขาไมมเวลาไดทองเทยว” ชายชดขาวพดดวยสหนาขงขงจรงจง “บรรพบรษขา เคยไปทวารวด และศรอโยธยา ปขาทองลมนำบางกอกมาแลว พอขาบอกวา เคยทองเมองลานนา เมองลานชาง แตพอขาหามนกหามหนา อยาทองเมองรตนโกสนทร” หยดหายใจ มองจองเขาไปในดวงตาของเหมราชแลวพดเสยงหนก “ถากรงเทพฯ ท เจาพดถง เปนเมองรตนโกสนทร พอขาหามไปเดดขาด”

“ทำไมถงหามละครบ” “ขาไมร เจาอยาถามใหมาก” ชาย ชดชาว รบปาก เหมราชจะ

นำทางกลบกรง เทพมหานคร กลบอยางไรเสนทางไหนไมมโอกาสรบร เขาคดขอเพยงไดกลบกพอใจแลว จงไมซก

84

ถามใหมากเรอง แตในใจอดคดไมได ไปจากศรโคตรบรทงท ถาไมสงลาเจาเชยงร ง และ ไม บอกลา เจ าฟ าคำหยาด เหมอนแลงนำใจขาดไมตรตอกน

“พชายครบ กอนถงเวลาเดนทาง ผมขอสงลาเจาเชยงรง และเจาฟาคำหยาด” นำเสยงเหมราชตะกกตะกกผานลำคอออกมายากเยน มองหนาชายชดขาวดวยความรสกหวาดหวน เงยบชวครแลวแขงใจพด “ขอเวลาไมมาก ผมตองการบอกลา”

“ไมได เดดขาด” ชายชดขาวพดตดบท “และไมมการบอกลา”

“แตผม...” “ดกมาแลวนะ” ชายชดขาวพด

เสยงหวน “เจาตองไปเดยวน” พดจบชายชดขาวลกขนเดนนำหนา

เหมราชออกไปจากพระอโบสถ ความมดแผคลมตลอดเสนทาง แตทงสองคลำทางเดนไดดวยแสงจนทรสองสวาง ระหวางทางปาไมหนาทบขนเรอย ๆ ทงสองเดนเลยบเชงเขาไตเนนดนและปายปนผาสง เลยวเลาะรมธารไปตามคดโคงหบเขา ขามขอนไมโขดหน มองหนาแลหลงในแสงสลว กระทงมาถงหนาผาสงภเขาแบงสายนำ ชายชดขาวหยดยนแลวพดเหมอนออกคำสง

“จงไปใหถงขางหนา” “มดมากครบ มองไมเหนทาง” เหมราชพดเสยงสนเรมไมมนใจตว

เอง คงเปนเพราะในสวนลกของความรสกตองการบอกลาเจาเชยงรงและเจาฟาคำหยาด เขารสกผดทจากไปเงยบ ๆ ทงทขอรองชายชดขาวแลวแตไมเปนผล จงไดแตเศราใจดวยความรสกผดหวง และขณะเดยวกน ชายชดขาวเคนเสยงสงขนอก

“กอนดวงจนทรลบฟา และกอนฟาสาง เจาตองไปใหถงขางหนา มนเปนภพภมของเจา ไมวาอะไรจะเกดขน จงเดน

ตอไปเรอย ๆ อยาหนกลบไปมองขางหลง”

“พชายครบ ทำไมรครบ ถงไดหามมองขางหลง”

“เจาอยาสงสยใหมาก” เหมราชตดสนใจเดดเดยว เขาเดน

ฝาความมดตามเสนทาง ททอดยาว เลยบเลาะรมธาร ผานพมไมกอหญา ปารกและภเขาสง ระหวางทางทงลม ๆ ดอน ๆ ทงเลยวลดตดโคง ถงดวงจนทรจะสองแสง แตมดจนแทบมองไมเหนทาง จงไดแตแขงใจเดนเงยบ ๆ มงตรงไปขางหนา

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 85

86

เรองและภาพ ไพวรนทร ขาวงาม

This is Thung Kula Station

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 87

โลกบางใบ

แมยงคงมความสขกบเชยนหมากใตถนเรอนเกา ๆขณะลก ๆ หลานๆ ออกทองโลกไกลๆ หลายเขตแดน

แมร - “เดกชายคนนนของแม” จะตองหวนคนโลกบานทง

แมเขาจะกลายเปน “ชายวยกลางคน” ในโลกเมองและไซเบอรแลว!

โลกไซเบอรคงไมขโมยลกๆ หลานๆ ของแมไปซอนไวเสยสน ? โลกเมองคงไมกกขงลก ๆ หลานๆ ของแมไวจนมไดเหนหนา ? โลกสะดวกสบายคงมทำรายลก ๆ หลานๆ ของแมจนพกลพการ ?

โลกการเมองคงมยดครองลก ๆ หลานๆ ของแมไวจนกลายเปนทาส ?

วนเดก - คดถงแมตอนเปนเดกหญง

วนเดก - คดถงพอตอนเปนเดกชายโลกของแมกบพอกลางทงกลาเมอเกอบรอยปกอน

เปนเชนไรบางหนอ ?!

เสาร ๑๔ มกราคม ๒๕๕๕

88

ขาวจ ชวคนอสาน

อาทตย บำรงเออ

ซาบายดพนอง ปใหมทผานไป ความผองแผวสดใสเบกบานหทยในเทศกาล คงทำใหพนองเราพอบรรเทาผานความทกขยากจากมหาอทกภยลงไดบาง นบแตนในปงใหญ พวกเราจะกาวไปดวยกนเพอเตมสขทรวงหาย เนาะพนอง ขานอยขอใหสญญานำคนหนง

ผมมโอกาสรอนเรทางอสานตอนอากาศเรมหนาว แปรเปลยนเปนเยนและคอนขางรอน และกลบมาหนาวเยนอกนบแตเรมสปดาหทสองของปน ตนเชาขบรถวนดวถชวตชาวหวเมอง ตกเยนจนคำตระเวนอกรอบ ยงคงเหนภาพเดม

ขาวจ ครบ ขาวจคอ ขาวเหนยวนงใหสกแลวนำมาปนเปนกอนกลมบางแบนบาง ทาเกลอเคลาใหทวและนวดใหเหนยว แลวเสยบไมยางไฟออน ๆ พอเกรยมสเหลอง ๆ

E - Oh Recommends !

แมคาตงโตะพบสแดงบาง สเหลองบาง ออเดยวสนำเงนจะนอยใจ ในถาดอะลมเนยมจะมขาวจทจสกแลววางเรยงแถว บางไมมสเหลองไขงามงดยงนก ขางโตะมเตาถานทกำลงจขาวทงททาไขแลวและยงไมทาวางเรยงเตมเตา

ทานผอานทเปนชาวอสานคงเหนจนชนตา เปนเรองธรรมดา ๆ แตผมอยากเลาใหทานทเปนคนภาคอนไดรถงวถชวตคนอสานกบขาวจ ขาวจกบชวคนอสานเปนหนงเดยวกน ยากจะแยกออกได

เพราะมนไมใชจะเปนเพยงแคในชวงอากาศหนาวเยนเทานน แมยามอากาศ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 89

หลายคนอาจ ไม เ ช อ คนอ ส านบางคนทกำลงอาน e-โอะชวนอำ ตอนน กำลงนำลายสอเพราะเขาจะนกอยากขาวจขนมาโดยไมเกยวของกบมออาหารเอาซะเลย เรยกไดวาขาวจมนเรยกนำยอยไดตลอดเวลา

ขาวจยงเกยวของกบคนอสานจนเปนงานบญ บญขาวจ เดอนสาม คนไทยนำใจงามทำบญเดอนสามหลายบญหลายครา แตหนงบญทวาคอบญขาวจ ทมตำนานเลาและคนอสานสบทอดตอกนมา

สมยพทธกาล นางปณณะทาสไดทำขนมแปงจถวายแด พระสมมาสมพทธ

เจาและพระอานนท ครนถวายเสรจนางคดวาพระองคคงไมเสวยและอาจเอาทงใหสนขหรอกากน เพราะคดวามนไมประณตนารบประทาน

ครนพระพทธเจาทรงทราบภาวะจตของนาง จงสงใหพระอานนทปอาสนะแลวทรงประทบนงฉน ณ ทนางถวายนน เปนผลใหนางปตยนดยง และเมอนางไดฟงพระธรรมเทศนาทพระองคทรงแสดงกบรรลโสดาบน

ชาวอสานเชอในอานสงสของการทานดงกลาว จงพากนทำขาวจถวายทานแดภกษสงฆสบมา มกนยมทำกลางเดอนหรอปลายเดอนสาม หลงวนมาฆะบชา เนองจากชาวนาไดขาวใหมขนยงฉาง ทางบญจงสบสานเปนฮตหนงในฮตสบสองของชาวอสานมาจนถงยามน.

รอน ยามเชาตรแมคาคนเดมนแหละ เขาจะจขาวขายเปนอาชพทงป ผมมโอกาสสอบถาม แกบอกวาคงขายขาวจ ไปตลอดชาต ดวยมกำไรเลยงครอบครวมาโดยตลอด

วถชวตตอนเชาของคนอสาน สวนหนงนงขาวทำกบกนเอง บางคนทนสมยกนแบบฝรง ขนมปงกาแฟ บางคนนยมกนสงขยากาแฟทสภากาแฟ แตบางคนเขานำลายสอกบขาวจ คอเลอกขาวจเปนมอเชา

การกนขาวจ มกนยมกนกบแจวบอง มแตงกวาเปนผกแกลม หากหรขนมาหนอยกจะมเนอตากแหงทเปนแผนหรอเปนเสนตดมน ปงสกเหลองหอม ทงนขนอยกบกำลงทรพย

90

“เขยนฟาดวยสฟา เขยนดวงหนาดวยยมใส เขยนใจดวยนำใจ มาใหฉนมาใหเธอ”

บทกวจากศลปนแหงชาตสาขาวรรณศลป เนาวรตน พงษไพบลย กรณาเขยนใหโครงการสญจรสอนศลปฟร เพอคนดของชมชน และครเบมไดใชเปนกลอนประจำโครงการตงแตบดนนเมอประมาณ ๑๐ ปทแลว จนถงบดนป ๒๕๕๕

การขบเคลอนโอกาสด ๆ เพอนอง ๆตางจงหวดไดสมผสกบสสน ระบายฝนผานเสนส ทนาน ๆ จะมทมงานวทยากรมาสอนศลปะให ครเบม เตมศลป ผเตมโอกาสแกเดกและเยาวชนมากวา ๒๐ ป กบกจกรรมสอนศลปนนคอสวนหนงของการดำเนนชวตไปแลว การกาวเดนในเสนทางศลปะแมจะมขน ๆ

ลง ๆ แตความสขทไดเลอก ความสขจากการแบงปนเปนสงสำคญ เอาเปนวาความสขจากสงนเราพอใจ

กอนจะไปพบกบผลงานศลปะจากนอง ๆ บานอดรฯ บานหนองคาย นอง ๆจากสถานสงเคราะหทง ๒ แหงนนครเบมขออนญาตยอนหลงกบควนหลงจากเหตการณท “นองนำ” ไดฝากความทรงจำเอาไว เพราะพนทในกรงเทพฯทครเบมไดพกอาศยเปนบานเชาเปนอาคารสชนทชนลางสดโดนเขาเตม ๆ แตโชคดท เกบผลงานศลปะขนไปไวชนบนไดทน แตไมไดขนสงของลงมาชนทสองเหมอนททางการแนะนำ กของมนเยอะนครบ ผมกเลยตองเกบแรงเอาไวขบรถออกตางจงหวดดกวา

ยอนมาทผลงานจตรกรรมสอะครลคทไดบคคลมาเปนแบบคอคณอแม คณภรรยา และลก ๆ หลาน ๆ ถายทำจำลองเหตการณทสอถงมมมองของการชวยเหลอกนซงมชอภาพวา

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 91

“ครเบม สอนศลป”

Art Will Lead The Way

เตมศลป แบงปนนำใจใหนอง บานอดรฯ บานหนองคาย

“นำใจคนไทย” ภาพนใชเวลาวาดไมมากนกประมาณ ๔ วน ทผเขยนไดถายทอดความรสกผานงานศลป คงเขาทำนองพลกวกฤตเปนโอกาสละมง สงผลใหครเบมชนะรางวลจากการประกวดในครงน จดโดยกรมสรรพากร รายไดจากรางวลโดนหกภาษนดหนอยจากกรมสรรพากรนนเอง และรายไดทเหลอบางสวนกนำไปจดกจกรรม ไดนำไปแบงปนความสขใหกบเดกและเยาวชนรวมกบผใหญใจดมลนธเพอการกศล “มลนธยวพฒน” ทใหความอนเคราะหสนบสนนทนแกครเบมมากวา ๔ ปแลว กจกรรมจงดำเนนไปดวยด การสงเสรมตอเตมฝนเพอเดก ๆ ใหเตบโตขนอยางงดงาม

92

การสญจรสอนศลปฟรฯ สสถานสงเคราะหบานเดกชายหนองคาย (ชายลวน) สถานสงเคราะหบานเดกหญงบานอดรธาน (หญงลวน) สถานสงเคราะหทงสองแหงนมรวมกนแลวมเดกตงแตระดบเดกออน จนถงวยรนมากกวา ๖๐๐ ชวต ไดรบการหยบยนโอกาสงาม ๆ สเทยนชอลคกบวธการลงสแบบตางๆ เรยบ ไลโทนส ประสานเสน เนนความเขม เตมทกบการแสดงออกอยางอสระ โดยมหวขอทครเบมและทมงานไดเสรมใหเพอการปลกฝงจตสำนกของการให คอ “นำใจฉนใหเธอ” พรอมการอธบายความหมายและยกตวอยางประกอบ เชน การแบงปนขนมใหเพอน การมอบหนงสอ หรออานหนงสอใหกนฟง ชวยเขนรถเสย ฯลฯ สงตาง ๆ เหลานเพอใหเดกเขาใจกอนลงมอวาดเสน เลนส ชวงทนอง ๆ วาดรป บทเพลงบรรเลงดนตรจากโจ จระพงษ ทมทวงทำนองสนกสนาน พรอมการขบขานเสยงเพลงเปนจงหวะขบกลอมนองๆ ใหขยบอารมณ บทเพลงสวนหนงไดรบการเออเฟอจากการแตงคำรอง ทำนอง จากอาจารยสมชาย ตรพมาย นกประพนธเพลงชอดง และทมงานทำดนตรจากหองบนทกเสยงซำบายใจ (แกรมมโกลด) เพลง “ย.ยมนารก” คงหาฟงไดไมยากหากครเบมจดการนำภาพและเสยงเอมวไปลงในยทบ วาง ๆ จะดำเนนการครบ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 93

“ยกษหนารม ยมนารก คนนารกมกจะสงยม ยม ๆ ๆ แลวจะนารก ใครไมยอมยมเขาเรยกวายกษ ไมอยากเปนยกษตองยมเขาไว......โลกตองการยมเสมอ สงรอยยมเธอแบงปนนำใจ” เปนเพลงประกอบกจกรรมทเดก ๆ ไดสนกสนานพรอมกบการสรางสรรคงานศลปไปดวย

เดก ๆ เหลานทงความทรงจำทขมขน ทงความเหงา ทงความเดยวดาย ทงไปกบกาลเวลา ในชวงทเขาเตบโตมา ทางออกไหนเลาทจะมาแทนทสงเหลานได ความสขเลก ๆ นอย ๆ ถงแมวาจะไมเกดขนบอยครงนกกบความเปนอสระ ความอบอน ความสดใสราเรงกบการอยในโลกใบน ศลปะและดนตรความสนทรยทเราแบงปนซงกนและกนนาจะเปนความสขทยงใหญได

การแบงปนโอกาสจะเกดขนไดนนหากผมโอกาสทดกวาจะแบงปนความสข ความสขของผใหจะเกดกบผรบ ถาเปนการลงทนดวยนำใจ ผลกำไรทไดกคอความสข ความสขทแทจรง คงไมไดมขายตามทองตลาด แตหากเปนความดทมอบใหกน นำใจทมอบใหกน สงคมมความสข โลกใบนคงสดใสยง ๆ ขนครบ.

ชอภาพ สยามอดต เทคนค สอะครลคบนกระดาษ ขนาด ๕๕ x ๗๕ ซม. จตรกร นายไพบลย ธรรมเรองฤทธ

เนอหา

“ภาพบรรยากาศจากวถไทยในอดตกาล จตรกรอยากถายทอดเรองราวผานเสนส ความงาม ความสงบ ความอบอน สงทคนในสงคมเมองอาจโหยหา แสงแดดและรมเงาของแมกไม ธรรมชาตในชนบท รวมถงศนยรวมแหงความศรทธาในบวรศาสนา วดวาอาราม การประกอบพธกรรมตาง ๆ จตรกรรมทถายทอดความงามตามมโนคตของความเปนอดตดวยเสนหเสน ส ทแปรง ไวใหคนยคใหมไดเสพสนทรรสแหงศลปทจตรกรขอนำเสนอ”.

จากปก

94

วดสนวนวาร พฒนาราม อำเภอบานไผ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 95

กอง บก.

ผคนเดนทางผ านอำเภอ

บานไผมกจะผานเลยไปเฉย ๆ ซงนาเสยดายยงททานละเลยโอกาสไปชนชมกบภาพจตรกรรม หรอฮปแตม ฝาผนงวดสนวนวารพฒนารามทงดงามนก

วดสนวนวารพฒนาราม ตงอยทตำบลหวหนอง อำเภอบานไผ จงหวดขอนแกน ผนงสมทงดานนอกและดานในเขยนฮปแตม มคำบรรยายเปนอกษรไทยภาษาอสานและอกษรธรรมอสาน ผนงดานนอกเขยนเตมพนท เปนเรองสนไซ และนรกภม

สวนผนงดานในเขยนเฉพาะผนงชวงบน เปนเรอง เวสสนดรชาดก, ภาพสนไซ, ภาพราหอมจนทร, พญานาค ครฑ และสงห

ฮปแตมเขยนดวยสฝน สท ใชมสคราม สเขยว สเหลอง สดำ สนำตาล

สครามใช เขยนตนไม ใบไม กานดอกไม และสถาปตยกรรม

สขาวเขยนภาพบคคล สวนใหญเขยนหนหนาดานขางและตดเสนรอบรปดวยสดำ เครองแตงกายใชสคราม สเหลอง และสเขยว การแตงกายของตวพระตวนางกษตรยทสำคญใชสเหลองแทนสทอง บคคลชนสงเขยนผวสขาว

ภาพตนไม ใบไม ใชสคราม สเขยว ใชพกนเขยนเปนใบ ๆ ภาพพนดนโขดหนใชวธเขยนลากเสนเปนแนว โขดหนเขยนดวยสครามและสดำ

การเขยนภาพสตวเขยนเฉพาะดานขาง การแบงกลมภาพใชลวดลายเสนลวดแบงภาพออกเปนชวงบน ชวงลาง และแบงภาพออกเปนตอน ๆ .

96

กอง บก.

วานมหากาฬนเปนคกบวานมหาปราบ ถามปลกทง ๒ สง ทานวาไดของมคามามากทเ ดยว (“ประเพณอสาน” ฉบบ ส.ธรรมภกด)

วานมหากาฬเปนชอกรงเทพ โคราชเรยก “วานดำโคก”, “หนาดแหง” อสานเรยก “ผกกาดนกเขา” จนเรยก “องตงปง” หรอ “องตงปอ” รปรางคลายผกกาด มสามชนด คอใบสเขยวลวน ใบสแดงเรอ ๆ ใบสแดงเขม ไมมหว มแตตนกบราก ดอกสเหลอง มฤทธเปนยา ใชพอกภายนอก หามรบประทานเดดขาด

วานมหากาฬ สรรพคณ – วานนใชตำกบเหลา

พอกพษฝ หรอพษสตวกดตอย บางแหงเอาใบสด ๆ โขลกผสมสรา แกปวดแสบปวดรอน พษรอนเปนไข แกกระสบกระสาย แกพษอกเสบ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 97

วานมหากาฬ และ

วานมหาปราบ

วานมหาปราบ ใช ในทางฤทธและอำนาจ อยยง

คงกระพน ไลภตผปศาจไดดนก ผสางนางไมไมกลามากลำกลาย สมยกอนวาหายากมาก

เวลาขดเอาวาน จะตองเสกดวยคาถา นะโม พทธายะ ๗ คาบ แลวเอานำพรมใหรอบตน ทำกระทง ๓ กระทง ใสเบย ๓ เบย กงพลา ปลายำ บดพล

เหมอนกบหวขมน เนอในขาวสนท ตนและใบคลายขมนชน

การปลก ใชดนเผาแลวทบใหแหลกตากนำคางไว ๑ คน อยาใชดนสกปรกโสมม เวลารดนำตองเสกดวย นะโม พทธายะ ๓ จบกอน รดนำแตพอเปยกทวกนเทานน ใชหววานขยายพนธ.

จงด แลวจงขดเอามา และเมอจะกนวานน ตองเสกดวย อตปโส ....ภควาต ๓ จบ หร อ ๗ จบก อนจะก นห รอทาตามรางกาย หนงจะชาไปหมด ฟนแทงไมรสก นอนหงายบนตะปหรอหนามแหลมกไมเปนอะไรเลย

ลกษณะเหมอนตนพญาวาน ใบเขยว สวนกลางใบสแดง ชอกานสแดง ลำตนแดง ใต ใบเคลอบเหลองนอย ๆ หว

98

ภาพจ

ากw

ww

.snor

on.c

om

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 99

วส หาวหาญ

Lyrics Without Music

“สงหนงสสงหนง”

100100

กอง บก.

Last But Not Least

แม “นองนำ” จะอำลา กทม.ไปแลว แตกยงอาลยอาวรณไมยอมลาจากอำเภอบางเลน จงหวดนครปฐม และรองรอยท “นองนำ” ฝากไวกบทมงานหนงสอ “ทางอศาน” ทกคนตองใชเวลา ใชแรงงาน ไปจดการกบมน ดงนน “ทางอศาน” ฉบบนจงยงไม “ด” เหมอนกบทเราฝนและหวงไว

และโดยเฉพาะอยางยง ฉบบนเปนการเรมขยบ “ปรงใหม” เพม หลงจากฉบบทแลวไดลดขนาดตวหนงสอและตกแตงรปเลมใหม จงยอมมขาดตกบกพรองอยมาก

ฉบบนเนอหาหลากหลายขน มคอลมนเพมขน แตกยงไมครบถวน

ตอไปนคอลมนจะกระชบ กำหนดพนท ความยาวของเรองใหชดเจนขน ซงในจดนเราขอเวลาปรบตวอกสกนดสกหนอย

สำหรบฉบบ ๖ ทผานมา ขอเขยนของ วระ สดสงข ขาดหายไป ตองขออภยตอผเขยนและผอานดวย ตอไปจะไมใหมความผดพลาดในการประสานงานอก

ชาวคณะหนงสอ “ทางอศาน” ขอแสดงความเสยใจกบ “จนตรย” นกเขยนประจำของเรา ณ ทนอกครง ทสญเสยภรรยาสดทรกไปเมอเดอนทผานมา

และตงแตเรมดำเนนงานมาจนถงวนน เราตองขอบคณความเหนอนมคาของเพอนมตร ทงคนทอยในประเทศและตางประเทศ คำวจารณของพวกทานมคายง เราหวงวาจะไดรบฟงขอคดเหนมาก ๆ ยงขนอก

กาลเวลากลนกนทกสรรพสง กาลเวลาไมเคยรอใคร กำหนดเวลาทเราตงใจไววาจะทำเปนนตยสารพมพออกวางขาย ควบคอยกบ e-mag ใกลเขามาทกท งานทจำเปนตองเรงรบจดการชางมากมายเหลอเกน แตดวยกำลงใจจากเพอนมตรพนองจะชวยใหเราเดนทางไปถงจดหมายอยางแนนอน.

ภาพถายโดย ปรดา ขาวบอ

ฉบบท ๗ | ๑๖ - ๓๑ มกราาคม ๒๕๕๕ 101

เหงาเมอง - พลงแทจรงแหงการแปงสรางใหมประเทศไทย ๗

๑๖ -

๓๑ ม

กราค

ม ๒๕

๕๕

อาน

“ฮต

๑๒”

/ แว

ง พลง

วรรณ

, พลง

สำคญ

ในกา

รแปง

สราง

ใหมป

ระเท

ศไทย

คอ “

เหงา

เมอง

”/ ก

อง บ

ก., ห

นสาธ

ารณะห

นของ

ชาวบ

าน /

“โช

ตชวง

นาด

อน”