european expression - issue 79

S e c t i o n 0

H Ευρωπαϊκή Έκφραση

έχει την τιμή να σας προσκαλέσει

την Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011στην Αίγλη Ζαππείου

στις 8.00 μ.μ.

για να γιορτάσουμε και να κόψουμε

την πίτα για τη νέα χρονιά!

Τιμή εισόδου 20€

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ • τ. 79 • 4ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2010

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 3

EΥΡΩΠΑΪΚΗ EΚΦΡΑΣΗ Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Υ Π Ρ Ο Β Λ Η Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ

ΕΤΟς ΙδΡυςΗς : 1989 • ISSN: 1105-8137 • 5 ΕΥΡΩ • ΧΡΟΝΟΣ 21 • ΤΕΥΧΟΣ 79 • ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΕΚΔΟΤΗΣ:"ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ-ΕΚΦΡΑΣΗ-ΘΕ-ςΜΟΙ", Μη Κερδοσκοπικό

ΣωματείοΟμήρου 54 - Αθήνα - 106 72

Τηλ.: +30 210 3643224Fax: +30 210 3646953

E-mail: [email protected]://www.ekfrasi.gr

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 1413

ΕΚΔΟΤΗΣ- ΥΠΕΥΘΥΝΟΣςυΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ:

Νίκος Γιαννής

ΑΡΧΙςυΝΤΑΞΙΑ:Ελένη Κατσαμπούκα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:Κατερίνα Ανδρωνά

Στο τεύχος αυτό συνεργάστηκαν:

Μαριέττα ΓιαννάκουΠέτρος Γκάτζιος

Θανάσης ΓραμμένοςΧρίστος Κανελλόπουλος

Fani Karanfilova PanovskaΝτίνα Καρύδη

Σωτηρία ΛιακάκηΦαίη ΠαπαντωνίουΚώστας ΠουπάκηςΔιονυσία ΡηγάτουΓιώργος Χαιρέτης

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚδΟςΗς:Εκδόσεις: «ΗΛΙΑΙΑ»

ΔΗΜ. ΣΧΕΣΕΙΣ:iForce Communications Α.Ε.

4 Εισαγωγικό σημείωμα του Νίκου Γιαννή ................................................................................5

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

4Οι δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά το β’ εξάμηνο του 2010 .......7 4Νομοθετική ατζέντα για το 2011 ......................................................................................... 11

ΟΙ ΜΚΟ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

4Θ. Γραμμένου: Εθελοντικές δομές και φορολόγησή τους στο Μαυροβούνιο ............ 15 4Δ. Ρηγάτου: Η ρύθμιση των ΑΜΚΟ στην Κροατία .......................................................... 16 4Ν. Γιαννή: Κόσοβο, κανονιστικό πλαίσιο μη κερδοσκοπικού τομέα .............................18 4 Γ. Χαιρέτη: Οργάνωση και ρύθμιση του εθελοντισμού στη Σερβία ...............................20 4Φαίης Παπαντωνίου: Ρουμανία, νομοθετικό πλαίσιο του εθελοντισμού .....................22 4Ν. Γιαννή: Η εθελοντική οργάνωση στην Ουγγαρία ........................................................24 4Ν. Γιαννή: Το κανονιστικό καθεστώς του εθελοντισμού στην Πολωνία ......................26 4 Fani Karanfilova Panovska: Volunteering in FYROMacedonia .................................... 29 4Ντ. Καρύδη: Το κανονιστικό καθεστώς τον ΜΚΟ στην Τσεχία .....................................30

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ

4 Ευρωπαϊκή Ένωση και καταπολέμηση της φτώχειας........................................................32Του Κ. Πουπάκη, ευρωβουλευτή

4Ο κοινωνικός αποκλεισμός ως status και ως διαδικασία .................................................34Του Σ. Λιακάκη

4Τα κοινωνικά κράτη των παλαιών και νέων κινδύνων .....................................................36Του Χρ. Κανελλόπουλου

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

4 Προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2011 και το μέλλον της Ευρώπης ..... 38Της Μ. Γιαννάκου, ευρωβουλευτή

4 Σύνοδος ΝΑΤΟ και υιοθέτηση νέας στρατηγικής αντίληψης ......................................40του Π. Γκάτζιου

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

4Τι τρέχει στην Ευρώπη ........................................................................................................... 42 4Τα Νέα της Έκφρασης ........................................................................................................... 45Το παρόν τεύχος της Ευρωπαϊκής Έκφρασης εκδόθηκε με τη συνδρομή και

την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου - Γραφείο Ελλάδας

4


C O N t E N t S

EVROPaIKI EKRaSSI q u a R t E R l Y E d I t I O N O N E u R O P E a N I S S u E S

F I R S t P u b l I S h E d : 1 9 8 9 • I S S N : 1 1 0 5 - 8 1 3 7 • E u R O 5 • Y E a R 2 1 • V O l . 7 9 • O C t O b E R - N O V E M b E R - d E C E M b E R 2 0 1 0

PROPRIEtOR - EdItION:"European Society, Politics, Ex-

pression, Institutions", non Profit Making Company

54 Omirou St., athens 106 72tel.: +30 210 3643224Fax: +30 210 3646953

E-mail: [email protected]://www.ekfrasi.gr

EdItOR - PublIShER bY laW:Nicos Yannis

PublIShING dIRECtOR:Eleni Katsampouka

dIRECtION:Katerina androna

CONtRIbutORS:

Marietta GiannakouPetros Gkatzios

Thanasis GrammenosChristos Kanellopoulos

Fani Karanfilova PanovskaNtina Karydi

Sotiria liakakiFay PapantoniouKostas Poupakisdionisia Rigatou

Giorgos hairetis

tEChNICal adVISOR:hliea

PublIC RElatIONSiForce Communications Sa

4 Editorial, N.Yannis ......................................................................................................................5

TRIBUTE TO THE EUROPEAN PARLIAMENT

4The activities of the European Parliament during the 2nd half year of 2010 .................7 4 legislative agenda for the year 2011 .................................................................................... 11

NGOS IN THE COUNTRIES OF THE EASTERN EUROPE

4Th. Grammenos: Voluntary structures and their taxation in Montenegro ...................15 4D. Rigatou: The regulation of INGOs in Croatia ...............................................................16 4Kosovo, the regulatory framework for the non profit sector ........................................... 18 4G. Hairetis: Organization and regulation of volunteering in Serbia ..............................20 4 F. Papantoniou: Romania, the legal framework of volunteering.....................................22 4N. Yiannis: Voluntary organization in hungary ................................................................24 4N. Yiannis: The regulatory status of volunteering in Poland ...........................................26 4 F. Karanfilova Panovska: Volunteering in FYROMacedonia...........................................29 4Nt. Karydi: The regulatory status of NGOs in the Czech Republic ...............................30

EUROPEAN YEAR FOR COMBATING POVERTY AND SOCIAL EXCLUSION

4 European union and the combat against poverty .............................................................32K. Poupakis, MEP 4 Social exclusion as status and process .................................................................................34S. Liakaki 4 Social states of old and new risks ..........................................................................................36Ch. Kanellopoulos

LATEST NEWS

4 European union budget for 2011 and the future of Europe ............................................38M. Giannakou, MEP 4NatO Summit meeting and the adoption of a new strategic concept .........................40P. Gkatzios

PERMANENT COLUMNS

4 What's going on in Europe? .....................................................................................................................42

4 “European Expression” News .................................................................................................................45The current volume of "Evropaiki Ekfrassi" was issued with the assistance

and support of the European Parliament - Office in Greece

E d I t O R I a l 5


Ελλάδα και υπόλοιπη Ευρώπη, 30 χρόνιαΜια Ευρώπη πολιτική σε βορρά και νότο το επείγον ζητούμενο του 2011

Το γύρισμα του χρόνου, από το 2010 στο 2011, βρίσκει την Ευρώπη αντιμέτωπη με μια ακόμη κρίση, πρωτόγνω-ρη αυτή τη φορά, που όπως

σχεδόν κάθε κρίση προσφέρει και μια μο-ναδική ευκαιρία. Όταν ξεσπούσε η οικονο-μική κρίση στην Ελλάδα νομίσαμε εσφαλμέ-να ότι αυτή δεν αφορούσε ολόκληρη την Ευ-ρώπη και η πρωτοεμφανιζόμενη ευρωπαϊκή συνδρομή ανακούφισε ένα κράτος – μέλος μέχρι αυτό να ξαναβρεί τον βηματισμό του. Τη θετική στάση η Ευρώπη είχε υιοθετήσει πολύ νωρίτερα ήδη από τότε που έκανε δε-κτή στους κόλπους της τη χώρα που γέννη-σε τη δημοκρατία όταν αυτή «έβγαινε» από μια δικτατορία και μια εθνική καταστροφή, ξεκινώντας το ταξίδι της ευρωπαϊκής ιδέας προς τον νότο, τη Μεσόγειο, την ανατολή, πριν από ακριβώς τριάντα χρόνια όταν η Ελ-λάδα έγινε πλήρες μέλος.

Η κρίση σήμερα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν είναι μόνον οικονομική, είναι κρίση πολιτικής, στο βάθος της είναι κρίση αξιών. Πως θα συμβιβάσου-με το ευρωπαϊκό κοινωνικό, ανθρωπιστικό και ειρηνικό πρότυπο με τις νέες συνθήκες του παγκόσμιου ανταγωνισμού και τις μετα-τοπίσεις στους πλανητικούς συσχετισμούς δυνάμεων, ποιο θα είναι το νέο αναπτυξιακό, καταναλωτικό, ενεργειακό μοντέλο κατά τη στιγμή του οικουμενικού περιβαλλοντικού και κλιματικού κατεπείγοντος, πως θα συ-νεχίσουμε να μοιραζόμαστε το ίδιο νόμισμα το Ευρώ χωρίς μια κοινή δημοσιονομική και φορολογική πολιτική και μια αποφασιστική πολιτική συνοχής και ενδοευρωπαϊκής αλ-ληλεγγύης αλλά και πραγματικής σύγκλι-σης εισοδημάτων και παραγωγικότητας, τε-

λικώς ποια Ευρώπη θέλουμε, πως και πότε θα κάνουμε το αποφασιστικό βήμα προς την πολιτική ένωση;

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευ-ρωπαϊκή Έκφραση αναδεικνύουν ακριβώς αυτές τις μη οικονομικές διαστάσεις του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, ωστόσο απο-φασιστικής σημασίας πλέον για το μέλ-λον της Ευρώπης. Για να είμαστε ακριβείς, χωρίς την κοινή πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική συνιστώσα η Ευρώπη εφεξής θα τεθεί σε κίνδυνο. Το Ευρωπαϊκό Κοινο-βούλιο είναι το μοναδικό άμεσα εκλεγμένο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και 32 χρόνια, με τα 736 μέλη του να συναπο-φασίζουν για την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εκλέγονται κάθε πέντε χρόνια από τους ψηφοφόρους και στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντιπροσωπεύουν 500 εκατομμύρια πολίτες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πλέον, όπως κάθε εκτελεστική εξουσία, εξαρτάται όλο και περισσότερο από το Κοινοβούλιο. Όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν το δικαίωμα να γράφουν στο Κοινοβούλιο υποβάλλοντας ερωτή-σεις, να εκφράζουν τις απόψεις τους και να λαμβάνουν όλα τα δημόσια έγγραφα, μπο-ρούν να υποβάλλουν επισήμως απευθείας αναφορά, να μετακινηθούν ελεύθερα στον ευρωπαϊκό χώρο, να εργασθούν αξιοκρατι-κά στην ΕΕ ή να πάρουν υποτροφία, τέλος από την 1.1.2012, 1.000.000 πολίτες μπο-ρούν να ζητήσουν επισήμως από την ΕΕ να αναλάβει μια νομοθετική πρωτοβουλία.

Το 2010 ήταν το Ευρωπαϊκό Έτος για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας και το 2011 είναι το Ευρω-παϊκό Έτος Εθελοντισμού. Το παρόν τεύχος της Ευρωπαϊκής Έκφρασης ολοκληρώνει

Χωρίς την κοινή πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική συνιστώσα η Ευρώπη εφεξής θα τεθεί σε κίνδυνο.

6


E d I t O R I a l

το 2010 με τρία άρθρα για τον κοινωνικό αποκλεισμό και εγκαινιάζει το 2011 με ένα πρωτότυπο αφιέρωμα για τον εθελοντισμό, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στην Ελ-λάδα το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των εθελοντικών οργανώσεων στις χώρες της κεντρικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης. Με την παρουσίαση αυτή προβάλλει η ανάγκη πιο συνεκτικής ρύθμισης του πεδίου αυτού σύντομα και στην Ελλάδα. Προκειμένου να απελευθερωθούν οι δυνά-μεις της κοινωνίας πολιτών, να βελτιωθεί η διαφάνεια της δράσης και της χρηματοδότησης τους και να συνεισφέρουν πιο ουσιαστικά στο κοινωνικό και οικονομικό προϊόν, ειδι-κώς κατά τη σημερινή περίοδο της δοκιμασίας και αναθεώ-ρησης του παραδοσιακού υποδείγματος της πολιτικής και της οικονομίας. Στην Ευρώπη σήμερα υπάρχουν περίπου 100 εκατομμύρια εθελοντές, αν και φθάνουν μέχρι και το 40% στη Βρετανία ή την Ολλανδία ενώ δεν ξεπερνούν το

10% στην Ελλάδα ή την Ιταλία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει δημι-ουργήσει διακομματική ομάδα και ελπίζει ότι μέ-χρι το τέλος του 2011 θα είναι σε θέση να παρου-σιάσει προτάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έκδοση Πράσινης Βί-βλου για τον εθελοντισμό.

O εθελοντισμός είναι πρώτα απ’ όλα στάση ζωής, «όταν δεν ζούμε ο ένας για τον άλλον είμαστε κιόλας νεκροί» Τάσος Λιβαδείτης.

Ο εθελοντισμός εξάλλου όπως και ο αγώνας ενάντια στη φτώχεια προάγουν την ειρήνη. Το Ευρωπαϊκό Κοινο-βούλιο με το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον δήμο Στρα-σβούργου υποδέχθηκαν φέτος για 14η φορά τη φλόγα της ειρήνης με τον πρόεδρο Μπούζεκ να την παίρνει από τα χέ-ρια της 14χρονης beatrice από την Αυστρία. “Στην Ευρώπη έχουμε ζήσει 65 χρόνια χωρίς πόλεμο αλλά το ίδιο δεν ισχύει αλλού” σημείωσε ο πρόεδρος Μπούζεκ παραλαμβάνοντας τη στο Στρασβούργο: “πρέπει να εξάγουμε αυτή την ειρήνη” συμπλήρωσε.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απένειμε για 22η χρονιά το βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης στον Κου-βανό αντικαθεστωτικό Guillermo Fariñas, που δυστυχώς δεν παρέστη στην επίσημη απονομή του βραβείου, αφού δεν του δόθηκε η απαραίτητη άδεια εξόδου από τη χώρα του. Κάθε χρόνο τιμώνται άτομα και οργανώσεις που πολε-μούν την καταπίεση και την αδικία. Τιμά εκείνους που όπως ο Σοβιετικός φυσικός, νομπελίστας και αντικαθεστωτικός, Αντρέι Ζαχάρωφ, έχουν δείξει ξεχωριστό θάρρος με κίνδυνο

και της ίδιας της ζωής τους. Ο 48χρονος Fariñas, ψυχολόγος και ανεξάρτητος δημοσιογράφος, έχει καταγγείλει το κα-θεστώς του Κάστρο, είναι ο ιδρυτής του “Cubanacán Press”, έχει περάσει χρόνια στην απομόνωση έχοντας πραγματο-ποιήσει 23 απεργίες πείνας.

Η υπόθεση Wikileaks απασχόλησε πρόσφατα την ολο-μέλεια του Ε.Κ., με την παρουσία του Προέδρου της Επι-τροπής Χ.Μ.Μπαρόζο. Το Wikileaks είναι πηγή ενημέρω-σης, δημοκρατίας και ελευθερίας ή σοβαρή απειλή για την εθνική ασφάλεια των κρατών ανά τον πλανήτη και ποινικό αδίκημα; Τι κινδύνους διατρέχει ο δημιουργός του Julian assange και μαζί του διώκεται η ελευθερία της έκφρασης; Τι ερωτήματα τίθενται για την ασφάλεια του διαδικτύου στην Ευρώπη; Είναι η Ευρώπη «ψηφιακά» εξαρτημένη; Υπάρχουν και ποια είναι τα όρια της ελευθερίας έκφρασης;

Η περιπέτεια του Ευρώ των 330εκ. κατοίκων δεν έχει κάμψει τη θέληση των κρατών μελών να ενταχθούν στην ευρωζώνη και η Εσθονία εγκατέλειψε την κορώνα και εί-ναι από την 1η Ιανουαρίου 2011 το 17ο μέλος και η πρώτη χώρα της πρώην ΕΣΣΔ που υιοθετεί το ενιαίο νόμισμα. Ήδη λειτουργεί ως καταλύτης για την ένταξη στο Ευρώ και των άλλων δύο κρατών της Βαλτικής, της Λετονίας και της Λι-θουανίας. Όμως το 2011 αναμένεται να ληφθούν αποφάσεις για τη συνέχιση της χρηματοδότησης των περιφερειών που υστερούν και μετά το 2013. Ήδη συζητείται το όριο του 75% του ΑΕΠ κάθε περιοχής που ισχύει σήμερα να ανέλθει στο 90%, καθώς και να μην θεωρηθεί ως έτος αναφοράς το ΑΕΠ του 2007 που είναι ήδη εξωπραγματικό μέγεθος σήμερα, ώστε να συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται οι περισσότερες ελληνικές περιφέρειες.

Οι στόχοι που έχει θέσει η ΕΈ για την περίοδο μετά το 2013 είναι: εργασία για το 75% του πληθυσμού στις ηλικίες μεταξύ 20 και 64 ετών από 69,1% που είναι σήμερα, μείωση κάτω από το 10% του ποσοστού του πληθυσμού που εγκα-ταλείπει πρόωρα το σχολείο από το 14,4% που είναι σήμερα και αύξηση πάνω από το 40% του ποσοστού του πληθυ-σμού που έχει πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από 32,3% που είναι σήμερα, μείωση κατά 20 εκατομμύρια των ατόμων που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας και τον κοινωνικό αποκλεισμό από 120 εκατομμύρια που είναι σήμερα, αύξηση επενδύσεων στους τομείς έρευνας, τεχνο-λογικής ανάπτυξης και καινοτομίας στο 3% του ΑΕΠ από το σημερινό 1,9%.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Έκφραση παραδίδουν το ανά χείρας τεύχος σε ανάμνηση της πορεί-ας 30 χρόνων της Ελλάδας στην Ευρώπη, αλλά και ενόψει ενός έτους που μπορεί, για την ακρίβεια πρέπει, να αποβεί αποφασιστικό για το μέλλον της ίδιας της Ευρώπης.

Νίκος Γιαννής

Ώρα ευρώ και στην Εσθονία από την 1η Ιανουαρίου ©BELGA/ EPA/VALDA KALNINA

Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Κ Ο Ι Ν Ο Β Ο Υ Λ Ι Ο 7


› ΙΟΥΝΙΟΣΕνέργεια: Κοινή Κοινοβουλευτική Συνεδρίαση. Ο Πρό-

εδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Jerzy buzek μαζί με άλλα μέλη του ΕΚ συνεδρίασαν από κοινού με βουλευτές εθνικών κοινοβουλίων χωρών της ΕΕ για να συζητήσουν την ενεργειακή πολιτική, και ιδιαίτερα την ιδέα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ενέργειας. Το επιστημονικό πάνελ αξιολόγησης του Κοινοβουλίου, StOa, οργάνωσε μια σχετική συνάντη-ση με ειδικούς από το Δίκτυο Πρόβλεψης Ενέργειας (Energy Foresight Network).

Άδειες παραμονής και εργασίας. Η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών διεξήγαγε ψηφοφορία για νομοσχέδιο που θα δημιουργεί ένα σύστημα «ενιαίας θυρίδας» (one-stop-shop) για υπηκόους, ώστε να μπορούν να είναι σε θέση να κάνουν μία αίτηση για παραμονή και εργασία σε χώρα της ΕΕ.

Δικαιώματα γλώσσας σε ποινικές διαδικασίες. Η Επιτροπή Πο-λιτικών ελευθεριών επίσης διεξήγαγε ψηφοφορία για ένα κοινό πλαίσιο που να εξασφαλίζει σε πολίτες που εμπλέ-κονται σε ποινικά δικαστήρια δικαίωμα μετάφρασης και διερμηνείας.

Μέτρα Οικονομικής Σταθερότητας. Η Επιτροπή Οικονομικών

Υποθέσεων διεξήγαγε ψηφοφορία για το ψήφισμα σχετικά με τους μηχανισμούς που δημιουργήθηκαν από το Συμβού-λιο για να παρέχουν ένα οικονομικό δίκτυο ασφαλείας για της χώρες της ευρωζώνης.

Στατιστικά στοιχεία ελλειμμάτων. Η ίδια επιτροπή διεξήγαγε ψηφοφορία για τα μέτρα που έχουν ως στόχο την ποιότητα των στοιχείων που παρέχονται από τα κράτη μέλη σε σχέση με τα ελλείμματα του προϋπολογισμού τους.

Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης. Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων συζήτησε την επίσημη θέση της για τη δημι-ουργία της νέας διπλωματικής υπηρεσίας της ΕΕ, ύστερα από πολιτική συμφωνία που επετεύχθη.

Δίκαιες αποδοχές για τους αγρότες. Η Επιτροπή Γεωργίας διατύπωσε ιδέες για την εξασφάλιση μιας καλύτερης λει-τουργίας της αλυσίδας προμήθειας τροφίμων στην Ευρώπη.

Προετοιμασίες για την Ολομέλεια. Η νομοθετική ατζέντα περιέλαβε τη συζήτηση νομοθετικών προτάσεων για το ωράριο των οδηγών φορτηγών οχημάτων και τη σήμανση στα τρόφιμα, καθώς και ψηφοφορία για την πνευματική ιδι-οκτησία και συζήτηση για τα σχέδια της Συνόδου κορυφής της ΕΕ στις 17 Ιουνίου.

Οι δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιου

κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2010

Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Κ Ο Ι Ν Ο Β Ο Υ Λ Ι Ο8


Επίσης, περιέλαβε μεταξύ άλλων νομοθεσία για την εποπτεία των χρηματαγορών, νομοθεσία για τα δικαιώμα-τα των ταξιδιωτών με πλοίο και λεωφορείο, για τις “πρω-τότυπες τροφές”, τη μόλυνση από βιομηχανικές πηγές και τις υποχρεώσεις των προμηθευτών ξυλείας. Έγιναν επίσης συζητήσεις με τους πρωθυπουργούς από την Ισπανία και το Βέλγιο για την απερχόμενη και επερχόμενη προεδρεία του Συμβουλίου.

› ΙΟΥΛΙΟΣΑσφάλεια για τον εφοδιασμό αερίου. Η Επιτροπή Βιομηχανί-

ας διεξήγαγε ψηφοφορία σχετικά με μια συμφωνία με στόχο τη διασφάλιση της προμήθειας αερίου στους πελάτες σε καιρούς κρίσης.

Προστασία των ζώων. Η Επιτροπή Γεωργίας διεξήγαγε ψη-φοφορία σε δεύτερη ανάγνωση για τη συμφωνία σχετικά με τη νομοθεσία που θα περιορίζει τις δοκιμές σε ζώα κατά τη διεξαγωγή επιστημονικών πειραμάτων και εισήγαγε εναλ-λακτικές μεθόδους που θα προκαλούν λιγότερο πόνο και κόπωση στα ζώα.

Σχέσεις ΕΕ-ΝΑΤΟ. Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Εξωτε-ρικών Υποθέσεων και Ασφάλειας συζήτησαν τις σχέσεις της ΕΕ με το ΝΑΤΟ και το νέο στρατηγικό σχέδιο με το Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ anders Fogh Rasmussen.

Εμπορικές κι οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία. Η Επιτρο-πή Διεθνούς Εμπορίου διεξήγαγε ψηφοφορία για την υιο-θέτηση ψηφίσματος που θα περιγράφει τα βήματα για τη βελτίωση των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων με την Τουρκία.

Καταπολέμηση της Απομίμησης. Η πρόοδος που έχει σημει-ωθεί για τη Εμπορική Συμφωνία για την Καταπολέμηση της Απομίμησης (aCta) συζητήθηκε με τον Επίτροπο Εξωτε-ρικού Εμπορίου Karel de Gucht στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών.

Γενετικά μεταλλαγμένες καλλιέργειες. Ο Επίτροπος Υγείας και Προστασίας του Καταναλωτή John dalli παρουσίασε τις νέες προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την εξουσιοδότη-ση και καλλιέργεια γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών στους ευρωβουλευτές της Επιτροπής Περιβάλλοντος.

Πολιτική απασχόλησης και πράσινες θέσεις εργασίας. Η Επι-τροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων υιοθέτησε την πολιτική της θέση σχετικά με τις προδιαγραφές και τους στόχους των πολιτικών για την απασχόληση των κρατών μελών. Διεξήγαγε επίσης ψηφοφορία για την υιοθέτηση ψηφίσματος σχετικά με τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας σε μια νέα βιώσιμη οικονομία.

Διακοινοβουλευτική συνεδρίαση για την πολιτική συνοχής. Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης

συναντήθηκαν με τους ομολόγους τους από τα εθνικά κοι-νοβούλια, για να συζητήσουν τις πρακτικές επιπτώσεις της Συνθήκης της Λισαβόνας στην πολιτική συνοχής (Δευτέρα 12 Ιουλίου).

› ΑΥΓΟΥΣΤΟΣΟι εργασίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναστέλλο-

νται κατά τη διάρκεια του Αύγουστο.

› ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣΧρηματοπιστωτική εποπτεία: Οι Ευρωβουλευτές ψήφισαν

νόμο σχετικά με ένα αυστηρό νέο πλαίσιο για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την επίτευξη συμφωνίας με τα κράτη μέλη.

Διασφάλιση εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο: Η μεί-ωση του κινδύνου να μείνουν οι άνθρωποι χωρίς φυσικό αέ-ριο, σε περίπτωση προβλημάτων προμήθειας, ήταν ο στόχος της νομοθετικής πρότασης των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Φαρμακοεπαγρύπνηση: Νομοθεσία η οποία στοχεύει στο να διασφαλίζεται η καλύτερη παρακολούθηση και ενημέρω-ση σχετικά με τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των φαρμά-κων, συζητήθηκε μεταξύ Ευρωβουλευτών και Συμβουλίου.

Αεροπορικά ατυχήματα: Οι Ευρωβουλευτές ψήφισαν επί νομοθετικής πρότασης που στοχεύει στη δημιουργία νέων ελάχιστων προτύπων για τις έρευνες ατυχημάτων πολιτικής αεροπορίας στην Ευρώπη.

Εμπόριο με την Τουρκία: Οι Ευρωβουλευτές συζήτησαν τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Ευρώπης και της Τουρκίας.

Προϋπολογισμός του 2011. Η Επιτροπή Προϋπολογισμών διατηρεί την κύρια ψήφο σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το επόμενο έτος, με το Κοινοβούλιο να έχει για πρώτη φορά ισότιμο λόγο με τα κράτη μέλη για το σύνολο του προϋπολογισμού.

Οι Ρομά στην Ευρώπη. Οι Επιτροπές Πολιτικών Ελευθερι-ών και Απασχόλησης διοργάνωσαν μια συζήτηση με τρεις Επιτρόπους, για να παρακολουθήσουν τις πρόσφατες συ-ζητήσεις για την κατάσταση των Ρομά στην Ευρώπη.

Χρηματοπιστωτική κρίση. Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ, Jean-Claude trichet, είχε τη συνήθη συζήτησή του με την Οικο-νομική Επιτροπή ενώ ειδική επιτροπή του Κοινοβουλίου που εξετάζει την κρίση χρηματοπιστωτικών αγορών ψήφισε για την ενδιάμεση έκθεσή της.

Jacob Zuma. Ο Πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής έλαβε μέ-ρος σε μια συνάντηση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσε-ων και της Επιτροπής Ανάπτυξης καθώς και σε μια διμερή συνάντηση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,



Jerzy buzek.Εκπρόσωποι ΕΥΕΔ. Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων

είχε την πρώτη της συνάντηση με τους νεοδιορισθέντες επικεφαλής των αντιπροσωπειών της ΕΕ και τους Ειδικούς Αντιπροσώπους.

Ιατρική πληροφόρηση. Η Επιτροπή Περιβάλλοντος ψήφισε νέες διατάξεις σχετικά με τις πληροφορίες που παρέχονται από τις φαρμακευτικές εταιρείες για συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Όρια εκπομπών από φορτηγά. Η ίδια Επιτροπή ψήφισε σχε-τικά με τα νέα πρότυπα εκπομπών για τα ελαφρά εμπορικά οχήματα.

Ασφάλεια και Άμυνα. Οι ευρωβουλευτές συνάντησαν εθνι-κούς βουλευτές από όλη την Ευρώπη για να συζητήσουν για την πολιτική άμυνας και ασφάλειας της ΕΕ.

› ΟΚΤΩΒΡΙΟΣΘανατική ποινή και η υπόθεση της Sakineh Μοχαμαντί

Ashtiani. Η Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πραγ-ματοποίησε ακρόαση με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέ-ρας κατά της Θανατικής Ποινής. Στην Υποεπιτροπή μίλησε επίσης ο δικηγόρος που εκπροσωπεί την Sakineh Μοχαμα-ντί ashtiani, που καταδικάστηκε σε θάνατο στο Ιράν.

Ο Πρόεδρος του ΕΚ επισκέπτεται την Κύπρο. Ο Jerzy buzek πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο, στο πλαίσιο της οποίας έγιναν συναντήσεις με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια και πο-λιτικά πρόσωπα, ενώ απηύθυνε χαιρετισμό στο Κυπριακό Κοινοβούλιο. Συναντήθηκε, επίσης, με τους ηγέτες της τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Προετοιμασίες για την Ολομέλεια. Η νομοθετική ατζέντα περιέλαβε την κύρια ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2011, τη νομοθεσία σχετικά με το προσωπικό και τον προϋπολογισμό της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, την άδεια μητρότητας, τα επιχειρηματικά κεφάλαια και τις καθυστερήσεις πληρωμών των λογαριασμών. Ο Πρόεδρος buzek απηύθυνε χαιρετισμό με αφορμή τη συμπλήρωση του μέσου της θητείας του και το Κοινοβούλιο είχε επίσης μια πανηγυρική συνεδρίαση στην οποία μίλησε ο Γενικός Γραμ-ματέας των Ηνωμένων Εθνών, ο κ. ban Ki-moon.

› ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Νομοθεσία για την οικονομική διακυβέρνηση. Η Οικονομική

Επιτροπή άρχισε την εξέταση των έξι νομοθετικών προτά-σεων της ΕΕ που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των δομών της οικονομικής διακυβέρνησης.

Προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2011. Μετά την ψηφοφορία

στην Ολομέλεια, οι εργασίες ξεκίνησαν για τη διαδικασία συνδιαλλαγής σχετικά με τον προϋπολογισμό του 2011. Ο Πρόεδρος buzek και ο Βέλγος Πρωθυπουργός, Yves leterme, ηγήθηκαν των αντιπροσωπειών του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου κατά την πρώτη συνεδρίαση.

Διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη. Η Επιτροπή Περι-βάλλοντος ψήφισε έπειτα από δεύτερη ανάγνωση σχετικά με τα σχέδια εκείνα που θα επιτρέπουν στους ασθενείς να χρησιμοποιούν τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης στις χώρες της ΕΕ πέραν της δικής τους.

Προστασία δεδομένων ΕΕ - ΗΠΑ. Η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών πραγματοποίησε ακρόαση σχετικά με ζητή-ματα προστασίας διατλαντικών δεδομένων.

Catherine Ashton. Η Ύπατος Εκπρόσωπος / Αντιπρόεδρος της Επιτροπής συζήτησε για τα ζητήματα που έχουν προ-τεραιότητα με την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, λίγες ημέρες μετά το πράσινο φως που έδωσαν οι ευρωβουλευτές για τους κανόνες που αφορούν στον προϋπολογισμό και το προσωπικό και είναι απαραίτητοι για τη δημιουργία της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.



Ο Πρόεδρος του ΕΚ: Βατικανό και Καζακστάν. Ο Jerzy buzek επισκέφθηκε το Βατικανό για μια συνάντηση με τον Πάπα και ανωτέρους υπαλλήλους.

ΕΕ-Τουρκία. Η 65η συνεδρίαση της μικτής κοινοβουλευ-τικής επιτροπής ΕΕ-Τουρκίας έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες και σε αυτή έλαβε μέρος ο Τούρκος Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Egemen bağış, ο οποίος επίσης συνάντησε τον Πρόεδρο buzek. Επιπλέον, η Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δι-καιωμάτων πραγματοποίησε ακρόαση σχετικά με τα αν-θρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία.

Μεταρρύθμιση της ΚΑΠ: Έχοντας παρουσιάσει τα σχέδια για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ο Επίτροπος dacian Cioloş, συζήτησε σχετικά με αυτά με ευ-ρωβουλευτές στο πλαίσιο της Επιτροπής Γεωργίας.

Προστασία των παιδιών από την κακοποίηση: Η Επιτροπή Πο-λιτικών Ελευθεριών συζήτησε με τη Βελγική Προεδρία για την πρόσφατη πρόοδο που σημειώθηκε προς την επίτευ-ξη συμφωνίας στο Συμβούλιο, σχετικά με την ενισχυμένη προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Πολιτική για τον αθλητισμό: Η Επιτροπή Πολιτισμού έλαβε αποδεικτικά στοιχεία από ένα φάσμα εμπειρογνωμόνων για το μέλλον της πολιτικής της ΕΕ για θέματα αθλητισμού.

Ανθρώπινη αλυσίδα κατά της φτώχειας: Μια ανθρώπινη αλυσίδα περικύκλωσε το Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες και ζήτησε τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της φτώχειας.

Προετοιμασία για την Ολομέλεια: Η νομοθετική ατζέντα πε-ριέλαβε τη θέσπιση νομοθεσίας για τη μείωση της σπατάλης ηλεκτρονικού εξοπλισμού και πληροφόρησης σχετικά με τα φάρμακα. Οι ευρωβουλευτές συζήτησαν με τον Πρόεδρο της Επιτροπής, barroso, σχετικά με τα σχέδια του οργά-

νου για το 2011, με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου, κ. Van Rompuy, σχετικά με τη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου και με τον Πρόε-δρο της ΕΚΤ, Jean-Claude trichet, σχετικά με τις επιδόσεις της Κε-ντρικής Τράπεζας. Επίσης, στην συζητήθηκαν τα σχέδια που αφο-

ρούν στη Σύνοδο Κορυφής στο Κανκούν για την αλλαγή του κλίματος και την καταπολέμηση της παραποίησης της εμπορικής συμφωνίας.

› ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣΣύνοδος Κορυφής για την κλιματική αλλαγή στο Κανκούν: Μια

αντιπροσωπεία ευρωβουλευτών παρευρέθη στο Κανκούν στη Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών του 2010 για την κλιματική αλλαγή με στόχο να ενισχυθεί η διεθνής δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2011: Οι συνομιλίες μεταξύ των ευρωβουλευτών και του Συμβουλίου συνεχίστηκαν ώστε να δοθεί λύση στο αδιέξοδο όσον αφορά στον προ-ϋπολογισμό της ΕΕ για το επόμενο έτος. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Jerzy buzek, ηγήθηκε της αντι-προσωπείας του Σώματος.

Μέλλον χωρίς πετρέλαιο; Η ομάδα επιστημονικής αξιολό-γησης του ΕΚ, StOa, πραγματοποίησε την ετήσια διάλε-ξή της έχοντας ως ομιλητές τους: Paul Crutzen και George Oláh, αμφότεροι νικητές του Νόμπελ Χημείας, και Shai agassi, ιδρυτή του better Place.

Ο Πρόεδρος του ΕΚ στο Λονδίνο: Ο κ. buzek και ο Επίτροπος Siim Kallas, βρέθηκαν στο Λονδίνο για να εγκαινιάσουν το «Σπίτι της Ευρώπης», τα νέα κοινά γραφεία του ΕΚ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Την Τρίτη, ο Πρόεδρος συναντή-θηκε, μεταξύ άλλων, με τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, Nick Clegg, τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, Ed Miliband, τους εκπροσώπους των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου καθώς και τον πρώην Πρωθυπουργό, tony blair, σημερινό εκπρόσωπο του Κουαρτέτου για τη Μέση Ανατολή.

Πρόεδρος του ΕΚ-Μολδαβία: Ο Πρόεδρος του ΕΚ, Jerzy buzek, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Μολδαβία.

Μετανάστευση και ζητήματα δικαιοσύνης: Νομοθετικές προ-τάσεις για την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων, ώστε να εφαρμοστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι διατάξεις που αφορούν στην προστασία των θυμάτων εγκληματικών πρά-ξεων και να επιτρέψουν στους μετανάστες να υποβάλουν μία και μόνο αίτηση για άδεια εργασίας και διαμονής, καθώς και το καθεστώς των προσφύγων.

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο / Ευρωπαϊκή οικονομία: Οι ευρωβου-λευτές συζήτησαν με την Επιτροπή και το Συμβούλιο για σχέδια που αφορούν στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, καθώς και για το προτεινόμενο μόνιμο μηχανισμό αντιμετώπισης της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Στην ίδια σύνοδο κορυφής, στις Βρυξέλλες, ο Πρόεδρος του ΕΚ, Jerzy buzek, εκφώνησε λόγο προς τους ηγέτες της ΕΕ, πριν από την πραγματοποί-ηση συνέντευξης Τύπου.

Ασφάλεια των παιχνιδιών: Οι ευρωβουλευτές συζήτησαν με την Επιτροπή σχετικά με την ασφάλεια των παιχνιδιών.

Προετοιμασία για την Ολομέλεια: Η νομοθετική ατζέντα πε-ριέλαβε νομοθεσία σχετικά με την «πρωτοβουλία πολιτών», για την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων, για την παροχή διασυνοριακής προστασίας στα θύματα της βίας και παροχή ίσων δικαιωμάτων με τους ημεδαπούς στους αλλοδαπούς εργαζόμενους, όσον αφορά στις αμοιβές, τις συνθήκες εργασίας και την κοινωνική ασφάλιση. Η πολιτι-κή στο Αφγανιστάν και η σύνοδος του ΝΑΤΟ συζητήθηκαν με τον Ύπατο Εκπρόσωπο / Αντιπρόεδρο της Επιτροπής, Catherine ashton. ΠΗΓΗ: europarl.gr



Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις

Κ ε φ α λ α ι α κ έ ς απαιτήσεις χρημα-τοπιστωτικών ιδρυ-μάτων: Οι ευρω-βουλευτές θα κληθούν να εξε-

τάσουν κατά πόσον και με ποιο τρόπο οι κεφαλαιακές απαιτήσεις θα πρέπει να εφαρμόζονται στο σύνολο των χρη-ματοπιστωτικών ιδρυμάτων, συμπερι-λαμβανομένων των hedge funds. Η Ευ-ρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη υποβάλει μια σχετική πρόταση. Υπενθυμίζεται ότι τον Μάιο του 2009 το ΕΚ ενέκρινε την τροποποίηση των οδηγιών σχετι-κά με τις κεφαλαιακές απαιτήσεις των τραπεζών.

Εποπτεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων: Οι ευρωβουλευτές θα συμ-μετάσχουν στη συζήτηση για το κατά πόσον η εποπτεία των χρηματοπιστω-τικών ιδρυμάτων θα πρέπει να μετα-φερθεί από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Προτάσεις για τη διασυνορι-ακή εποπτεία των εν λόγω ιδρυμάτων περιλαμβάνονται στην έκθεση του Jacques de larosière για λογαριασμό της Επιτροπής.

Αμοιβές στον τομέα χρηματοπιστωτι-κών υπηρεσιών: Οι ευρωβουλευτές θα εξετάσουν επίσης τη μισθολογική πο-λιτική των χρηματοπιστωτικών ιδρυ-μάτων, καθώς σε μια σύστασή της η Επιτροπή ζητεί οι αμοιβές τους να μην ενθαρρύνουν τη λήψη υπερβολικών ρίσκων.

Οι αμοιβές των διευθυντών εισηγμένων

εταιριών θα βρεθούν στο μικροσκό-πιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δεδομένου ότι μια άλλη σύσταση της Επιτροπής αφορά στη δημοσιοποίησή τους καθώς και στις μισθολογικές επι-πτώσεις αποτυχημένων χειρισμών.

Έλεγχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ): Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ θα συνεχίσει να προσέρχεται στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Οικο-νομικών και Νομισματικών Θεμάτων και να απαντά στις ερωτήσεις των μελών της. Θα προσκαλείται επίσης στην ολομέλεια για να παρουσιάσει την ετήσια έκθεσή του σχετικά με τις δραστηριότητες της ΕΚΤ. Η επόμενη τέτοια επίσκεψη στην ολομέλεια έχει προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο του 2009.

Κλιματική αλλαγή, περιβάλλον, ενέργεια

ςτην κοινο-βουλευτι-κή ατζέ-

ντα θα βρεθεί και η αναθεώρηση του συστήματος

εμπορίας των εκπομπών και επιμερι-σμού των προσπαθειών με νέους και πιο φιλόδοξους στόχους μείωσης εκ-πομπών (για κάθε κράτος μέλος και κάθε τομέα), υπό τη προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί διεθνής συμφωνία για τη συνθήκη που θα διαδεχθεί αυτή του Κιότο από το 2012.

Εκπομπές βιομηχανικών εγκατα-στάσεων: Το ΕΚ ενέκρινε, σε πρώτη ανάγνωση, μια σχετική πρόταση της

Επιτροπής με στόχο την ενίσχυση των κανόνων που διέπουν τις εκπομπές βι-ομηχανικών εγκαταστάσεων ορισμέ-νων τομέων αφενός και την εισαγωγή ελάχιστων προτύπων για τους ελέγ-χους αφετέρου. Όταν το Συμβούλιο εγκρίνει την κοινή του θέση, η νομο-θετική πρόταση θα επιστρέψει στο ΕΚ στο πλαίσιο της δεύτερης ανάγνωσης.

Βελτίωση της ενεργειακής από-δοσης των κτηρίων: Το ΕΚ θα εξετά-σει, σε δεύτερη ανάγνωση, μέτρα για την βελτίωση της ενεργειακής από-δοσης των νέων αλλά και των ήδη υφιστάμενων κτη-ρίων. Σε πρώτη ανάγνωση, οι ευ-ρωβουλευτές ζή-τησαν τα νέα κτή-ρια να παράγουν από το 2019 τόση ενέργεια όση κα-ταναλώνουν.

Κ α λ ύ τ ε ρ η ενημέρωση για την ενεργειακή απόδοση των οι-κιακών συσκευών: Οι ευρωβουλευτές θα εξετάσουν, σε δεύτερη ανάγνωση, κατά πόσον κάθε διαφήμιση που ανα-φέρεται στις τεχνικές προδιαγραφές των ψυγείων, των πλυντηρίων ή των φούρνων θα πρέπει να επισημαίνει την ενεργειακή κατανάλωση των εν λόγω συσκευών.

Κυρώσεις κατά των εμπόρων πα-ράνομα συλλεχθείσας ξυλείας: Την απομάκρυνση της παράνομα συλλε-

Νομοθετική Ατζέντα 2011



χθείσας ξυλείας και προϊόντων ξυλεί-ας από την ευρωπαϊκή αγορά έχει ως στόχο μια πρόταση κανονισμού που ενέκρινε το ΕΚ, στο στάδιο της πρώ-της ανάγνωσης. Κατά την άποψη των ευρωβουλευτών, θα πρέπει να θεσπι-στούν αυστηροί κανόνες και, στην πε-ρίπτωση παράβασής τους, να επιβάλ-λονται κυρώσεις. Όταν το Συμβούλιο εγκρίνει την κοινή του θέση, η νομο-θετική πρόταση θα επιστρέψει στο ΕΚ στο πλαίσιο της δεύτερης ανάγνωσης.

Προστασία του εδάφους: Οι ευ-ρωβουλευτές ενέκριναν, σε πρώτη ανάγνωση, μια οδηγία που θα θεσπί-σει ένα νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία του εδάφους. Στόχος της εν λόγω οδηγίας είναι ο τερματισμός του κατακερματισμού της ευρωπαϊκής πολιτικής για το έδαφος σε επιμέρους νομοθετικά κείμενα (απόβλητα, φυτο-φάρμακα, προστασία της φύσης). Το ΕΚ αναμένει την κοινή θέση του Συμ-βουλίου για να εξετάσει τη νομοθετική πρόταση σε δεύτερη ανάγνωση.

Μεταφορές

δι κ α ι ώ -μ α τ α των επι-

βατών σε οδι-κές και θαλάσ-σιες μεταφορές:

Η ενίσχυση των δικαιωμάτων των επι-βατών πλοίων, λεωφορείων και πούλ-μαν αποτελεί το αντικείμενο δύο κα-νονισμών που ενέκρινε το ΕΚ σε πρώ-τη ανάγνωση. Η καταβολή αποζημί-ωσης σε περίπτωση καθυστερήσεων, ακυρώσεων, ατυχήματος ή θανάτου και τα δικαιώματα των ατόμων με ανα-πηρίες αποτελούν ζητήματα θεμελιώ-δους σημασίας για τους ευρωβουλευ-τές. Αναμένεται η κοινή θέση του Συμ-βουλίου πριν το ΕΚ εξετάσει τους δύο κανονισμούς σε δεύτερη ανάγνωση.

Αστική κινητικότητα: Το ΕΚ κά-λεσε την Επιτροπή να προτείνει ένα

σχέδιο δράσης σε αυτόν τον τομέα ο όποιος είναι καθοριστικής σημασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τέλη κυκλοφορίας σε βαρέα φορ-τηγά: Η επιβολή τελών κυκλοφορίας στα βαρέα φορτηγά οχήματα θα πρέ-πει να εξαρτάται από την ατμοσφαιρι-κή ρύπανση και την ηχορύπανση που προκαλούν; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα δοθεί την επόμενη νομο-θετική περίοδο. Να σημειωθεί, πάντως, ότι στο στάδιο της πρώτης ανάγνωσης η απάντηση των ευρωβουλευτών ήταν καταφατική.

Ενιαίος θαλάσσιος χώρος: Το ΕΚ θα εξετάσει την πρόταση της Επιτρο-πής περί δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού χώρου θαλάσσιων μεταφορών. Στόχος της Επιτροπής είναι ο περιορισμός των ανομοιογενών διοικητικών διαδικασι-ών που διέπουν τη μεταφορά αγαθών μεταξύ των ευρωπαϊκών λιμένων.

Νέα νομοθεσία για τους σιδηρο-δρόμους: Η Επιτροπή θα υποβάλει το φθινόπωρο προτάσεις για τη βελ-τίωση των διεθνών σιδηροδρομικών υπηρεσιών. Τις προτάσεις αυτές θα εξετάσει το ΕΚ σε πρώτη ανάγνωση. Οι ευρωβουλευτές θα κληθούν να υιοθετήσουν, σε δεύτερη ανάγνωση, και κανόνες για τη διαχείριση των σι-δηροδρομικών διαδρόμων μεταξύ των κρατών μελών.

Ευφυή συστήματα μεταφορών: Η οδηγία για την εφαρμογή των τεχνο-λογιών των πληροφοριών και των επι-κοινωνιών με στόχο να καταστούν οι μεταφορές ασφαλέστερες και καθαρό-τερες αλλά και να μειωθεί η κυκλοφο-ριακή συμφόρηση θα έρθει προς ψή-φιση, σε δεύτερη ανάγνωση, στο νέο Κοινοβούλιο.

Χρηματοδότηση της αεροπορικής ασφάλειας: Στο μικροσκόπιο του ΕΚ θα βρεθούν προτάσεις, που αναμένε-ται να ανακοινώσει η Επιτροπή, για τη χρηματοδότηση μέτρων ασφάλει-ας στα αεροπλάνα και τα αεροδρόμια.

Προστασία των καταναλωτών

Πιο σαφείς ετικέτες στα τρό-

φιμα: Το Ευρω-παϊκό Κοινοβού-λιο θα αποφανθεί κατά τη διάρκεια της επόμενης κοι-

νοβουλευτικής περιόδου επί της πρό-τασης κανονισμού για τον εκσυγχρο-νισμό και τη βελτίωση των ευρωπαϊ-κών κανόνων σχετικά με τις ετικέτες στα τρόφιμα. Η νομοθεσία θα καλύ-πτει και τα τρόφιμα που πωλούνται από εστιατόρια και άλλες επιχειρή-σεις κέιτερινγκ.

Η προστασία των καταναλωτών στο συμβατικό δίκαιο: Το ζήτημα εί-ναι αμφιλεγόμενο, δεδομένου ότι η εναρμόνιση που προτείνει η Επιτροπή θα μπορούσε να εξασθενίσει την προ-στασία των καταναλωτών σε ορισμένα κράτη μέλη. Το ΕΚ θα ψηφίσει σε πρώ-τη ανάγνωση.

Υγεία

Τα δικαιώ-ματα των ασθενών

στη διασυνοριακή υγειονομική περί-θαλψη: Στο μέλ-

λον η πρόσβαση των ασθενών στην υγειονομική περίθαλψη στο εξωτερι-κό (εντός της ΕΕ) θα πρέπει να βελ-τιωθεί. Τα δε έξοδα της εν λόγω πε-ρίθαλψης θα πρέπει να επιστρέφονται ευκολότερα. Επιπλέον, οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται με ακρίβεια σχετικά με τα δικαιώματά τους όταν μεταβαίνουν στο εξωτερικό για ιατρι-κούς λόγους. Αυτά ζήτησε, σε πρώτη ανάγνωση, το ΕΚ σε ό,τι αφορά την έγκριση μιας σχετικής οδηγίας. Ανα-μένεται η κοινή θέση του Συμβουλίου, πριν το ΕΚ εξετάσει την οδηγία σε δεύ-



τερη ανάγνωση.Μεταμόσχευση οργάνων: Το ΕΚ

θα επεξεργαστεί, σε πρώτη ανάγνωση, ένα σχέδιο οδηγίας της Επιτροπής που επιδιώκει να διασφαλίσει ότι σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ η μεταμόσχευση των ανθρωπίνων οργάνων διέπεται από τις ίδιες απαιτήσεις ποιότητας και ασφάλειας. Στόχος του σχεδίου οδηγίας είναι επίσης να διευκολύνει τις δωρεές οργάνων μεταξύ υπηκόων διαφορετικών κρατών μελών.

Τη δέσμη μέτρων για τα φάρμακα που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επι-τροπή θα εξετάσει το ΕΚ σε πρώτη ανάγνωση. Η καταπολέμηση της πα-ραποίησης και παράνομης διανομής των φαρμάκων, η βελτίωση της πλη-ροφόρησης για τα φάρμακα που χορη-γούνται μόνο με ιατρική συνταγή και η ενίσχυση του ευρωπαϊκού συστήματος για τον έλεγχο ασφάλειας των φαρμά-κων είναι μερικές από τις προτάσεις της Επιτροπής.

Απασχόλησηκαι κοινωνικές υποθέσεις

Οδ η γ ί α για την οργάνω-

ση του χρόνου ερ-γασίας: Δεδομέ-νου ότι το ΕΚ και

το Συμβούλιο δεν κατέληξαν σε συμ-φωνία σχετικά με την αναθεώρησή της, αναμένεται η υποβολή μιας νέας νομο-θετικής πρότασης εκ μέρους της Επι-τροπής. Οι υφιστάμενες παρεκκλίσεις ήταν το βασικό σημείο επί του οποίου τα δύο όργανα δεν μπόρεσαν να συμ-φωνήσουν. Κατά τις διαπραγματεύσεις οι ευρωβουλευτές επέμειναν στο αίτη-μά τους η μέγιστη εβδομαδιαία διάρ-κεια εργασίας στην ΕΕ να ανέρχεται σε 48 ώρες (κατά μέσο όρο ετησίως) και όλες οι παρεκκλίσεις από αυτόν τον κανόνα να καταργηθούν. Αυτό όμως δεν έγινε δεκτό από το Συμβούλιο.

Άδεια μητρότητας: Το ΕΚ θα επα-νεξετάσει το θέμα, καθώς τον Μάιο η ολομέλεια ανέπεμψε την έκθεση επί της σχετικής οδηγίας στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή. Για την πλειοψηφία την ευρωβουλευτών, η έκθεση «ως είχε δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτή από το Συμβούλιο σε πρώ-τη ανάγνωση». Να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών οι ευρωβουλευτές είχαν ταχθεί υπέρ μιας άδειας μητρότητας είκοσι εβδομάδων.

Πρόσθετα συνταξιοδοτικά δικαιώ-ματα: Το ΕΚ ενέκρινε, σε πρώτη ανά-γνωση, ένα σχέδιο οδηγίας που θέτει ελάχιστα πρότυπα για την απόκτηση πρόσθετων συνταξιοδοτικών δικαιω-μάτων, ούτως ώστε οι εργαζόμενοι να μην χάνουν τα δικαιώματά τους αυτά όταν μετακομίζουν σε άλλο κράτος μέλος. Αναμένεται η κοινή θέση του Συμβουλίου πριν το ΕΚ εξετάσει την οδηγία σε δεύτερη ανάγνωση.

Χρόνος εργασίας των οδηγών: Οι ευρωβουλευτές θα αποφασίσουν επί-σης αν θα καλέσουν την Επιτροπή να υποβάλει μια νομοθετική πρόταση σχετικά με τους αυτοαπασχολούμε-νους οδηγούς, τους οποίους δεν καλύ-πτει η ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Βιομηχανία

Το νέο ΕΚ θα εξε-τάσει και

μια σειρά νομοθε-τικών προτάσεων με στόχο την προ-

στασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Μεταξύ άλλων, προτείνε-ται η επιβολή κυρώσεων, σε ευρωπαϊ-κό επίπεδο, σε όσους παραβιάζουν τα εν λόγω δικαιώματα. Ζητείται ακόμη η νομική προστασία του βιομηχανι-κού σχεδίου, συμπεριλαμβανομένων των ανταλλακτικών των αυτοκινήτων. Οι ευρωβουλευτές θα κληθούν επίσης

να αποφασίσουν, σε δεύτερη ανάγνω-ση, σχετικά με τη διάρκεια προστασί-ας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιο-κτησίας για τις μουσικές εκτελέσεις. Σε πρώτη ανάγνωση, ζήτησαν να ανέλθει στα 70 έτη από τα 50 που είναι μέχρι στιγμής.

Δέσμη μέτρων για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες: Η πρόσβαση στο διαδί-κτυο δεν μπορεί να περιοριστεί χωρίς να προηγηθεί δικαστική απόφαση, τόνισε, σε δεύτερη ανάγνω-ση, το ΕΚ υιοθετώντας εκ νέου μια τροπολογία από την πρώτη ανάγνωση. Δεν ενέκρινε έτσι μια ανεπίσημη συμφωνία στην οποία είχε καταλήξει με το Συμβούλιο και έστειλε τη δέσμη μέτρων για τις ηλεκτρονικές επικοι-νωνίες στην Επιτροπή Συνδιαλλαγής. Η τελευταία αναμένεται να συγκληθεί κατά τη νέα νομοθετική περίοδο. Η δέ-σμη μέτρων καλύπτει τα δικαιώματα των καταναλωτών, την προστασία της ιδιωτικής ζωής, την αναθεώρηση της χρήσης του ραδιοφάσματος καθώς και την εφαρμογή ρυθμιστικών μέτρων.

Περιορισμός των πειραμάτων στα ζώα: Η χρήση των ζώων σε επιστημονι-κά πειράματα θα πρέπει να περιοριστεί αλλά με τρόπο που να μην βλάπτει την έρευνα για την αντιμετώπιση ασθε-νειών στην Ευρώπη, τόνισε, σε πρώτη ανάγνωση, το ΕΚ με μια έκθεση συ-ναπόφασης. Η δεύτερη ανάγνωση θα πραγματοποιηθεί μετά τις ευρωεκλο-γές και αφού το Συμβούλιο εγκρίνει την κοινή του θέση.

Μετανάστευση και άσυλο

Νέα πο-λ ι τ ι κ ή ασύλου:

Μια δέσμη μέ-τρων που επιδι-ώκει τη βελτίωση

του τρόπου λειτουργίας του συστή-



ματος ασύλου στην ΕΕ αλλά και την ενίσχυση των δικαιωμάτων των αιτού-ντων άσυλο υιοθέτησε, σε πρώτη ανά-γνωση, το ΕΚ. Μεταξύ άλλων, οι ευρω-βουλευτές ζήτησαν την ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών με-λών κατά την εξέταση των αιτήσεων ασύλου. Αναμένεται η κοινή θέση του Συμβουλίου πριν το ΕΚ εξετάσει τη δέ-σμη μέτρων σε δεύτερη ανάγνωση.

Χορήγηση και ανάκληση του κα-θεστώτος του πρόσφυγα: Οι ευρω-βουλευτές θα εξετάσουν ακόμη μια πρόταση της Επιτροπής για την ανα-θεώρηση των υφιστάμενων σχετικών διαδικασιών.

Καθεστώς των εποχιακών εργαζο-μένων: Η θέσπιση κοινών κριτηρίων για την είσοδο και την εγκατάσταση εποχιακών εργαζομένων από τρίτες χώρες στην ΕΕ αποτελεί το αντικείμε-νο μιας άλλης νομοθετικής πρότασης που θα έρθει προς ψήφιση στο ΕΚ.

Πολιτικές ελευθερίες

Κυρ ώ σ ε ις κατά της παιδοφι-

λίας: Τη σχετική πρόταση της Ευ-ρωπαϊκής Επιτρο-

πής, που περιλαμβάνει και ποινές σε παιδόφιλους που δρουν εκτός της ΕΕ, θα εξετάσει το νέο ΕΚ σε πρώτη ανά-γνωση.

Συνδρομή στα θύματα εγκλημά-των: Την παροχή της απαραίτητης βοήθειας στα θύματα σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ έχει ως στόχο μια νομο-θετική πρόταση που θα τεθεί υπόψη των ευρωβουλευτών.

Προστασία των δεδομένων: Το ΕΚ θα εξετάσει και μια νομοθετική πρό-ταση, που αναμένεται να υποβάλει η Επιτροπή, για την προστασία των δε-δομένων από επιθέσεις σε συστήματα πληροφορικής.

Γεωργία και αλιεία

Κοινή Αγρο-τική Πο-λ ι τ ι κ ή

(ΚΑΠ): Η νέα με-ταρρύθμιση της ΚΑΠ, που προβλέ-

πεται να εφαρμοστεί το 2013, αναμέ-νεται επίσης να βρεθεί στο μικροσκό-πιο των ευρωβουλευτών.

Αλιευτική πολιτική: Ορισμένες πτυχές της θα πρέπει να αναθεωρη-θούν ως το 2012 ώστε να ληφθούν υπό-ψη οι τελευταίες εξελίξεις σε ό,τι αφο-ρά τα αποθέματα και τους στόλους. Η ψηφοφορία στο ΕΚ θα πραγματοποι-ηθεί, κατά πάσα πιθανότητα, το 2011.

Δημοσιονομικές αποφάσεις

Ενα νέο δη-μ ο σ ι ο ν ο -μικό πλαί-

σιο για την ΕΕ για την περίοδο μετά το 2013: Αποτε-

λώντας από κοινού με το Συμβούλιο Υπουργών τη δημοσιονομική αρχή της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανα-μένεται να θέσει εκ νέου την σφραγί-δα του στον δημοσιονομικό σχεδιασμό της ΕΕ για την περίοδο 2014-2010. Στο πλαίσιο αυτό, οι ευρωβουλευτές θα κληθούν να συνδιαμορφώσουν το εύ-ρος των κονδυλίων για τη γεωργία, την πολιτική συνοχής, την έρευνα κτλ.

Προϋπολογισμός της ΕΕ: Το ΕΚ θα εγκρίνει τους πέντε προσεχείς ετήσι-ους προϋπολογισμούς της ΕΕ.

Εξωτερικές σχέσειςκαι διεύρυνση

Η λήξασα συμφω-νία εται-

ρικής σχέσης και συνεργασίας με

τη Ρωσία θα πρέπει να αντικαταστα-θεί. Πριν η νέα συμφωνία τεθεί σε ισχύ, το ΕΚ θα πρέπει να εκδώσει τη “σύμ-φωνη γνώμη” του.

Η Τουρκία, η Πρώην Γιουγκοσλα-βική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και η Κροατία είναι υποψή-φιες προς ένταξη χώρες. Άλλες, όπως η Σερβία, το Μαυροβούνιο και το Κό-σοβο, έχουν ενταξιακή «προοπτική». Δεδομένου ότι πριν από κάθε νέα δι-εύρυνση απαιτείται το «πράσινο φως» των ευρωβουλευτών, το νέο ΕΚ ανα-μένεται να συζητήσει εκτενώς το κατά πόσον τα κράτη αυτά είναι έτοιμα να προσχωρήσουν στην ΕΕ.

Στα τέλη του 2009 οι ευρωβουλευ-τές θα τοποθετηθούν επί των ετήσιων εκθέσεων προόδου της Επιτροπής για την Κροατία, την Τουρκία, την ΠΓΔΜ, την Αλβανία, τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και το Κό-σοβο. Να σημειωθεί ότι στις 28 Απρι-λίου 2009 η Αλβανία υπέβαλε επίσημη αίτηση για ένταξη στην ΕΕ.

Θεσμικές υποθέσεις

Η νέα Ευρω-παϊκή Επι-τροπή θα

πρέπει να εγκριθεί από την ολομέλεια.

Σε ό,τι αφορά τον Πρόεδρο της Επι-τροπής, το ΕΚ θα κληθεί ήδη τον Ιού-λιο να εγκρίνει τον υποψήφιο που θα προτείνει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Το ΕΚ θα πρέπει να εγκρίνει και το διορισμό των μελών διαφόρων ορ-γάνων της ΕΕ (διαβούλευση). Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται τα νέα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής της Ευρω-παϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Τέλος, οι ευρωβουλευτές θα γνω-μοδοτήσουν σχετικά με την ένταξη νέων κρατών μελών στην ευρωζώνη. Παρότι δεν είναι δεσμευτική, η γνώμη του ΕΚ έχει βαρύνουσα πολιτική ση-μασία.

Ο Ι Μ Κ Ο ς Τ Ι ς Χ Ω Ρ Ε ς Τ Η ς Α Ν Α Τ Ο Λ Ι Κ Η ς Ε υ Ρ Ω Π Η ς 15


Η σημερινή νομοθεσία του Μαυροβου-νίου για τις ΜΚΟ έχει τη βάση της στο Σύνταγμα της συνομοσπονδίας Σερ-βίας & Μαυροβουνίου που τέθηκε σε

ισχύ το 2003, οι σχετικές διατάξεις του οποίου ήταν ωστόσο πολύ γενικές. Από το 2006, όταν το Μαυ-

ροβούνιο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του, οι κανόνες που διέπουν τη λειτουρ-γία των ΜΚΟ καλύπτονται από (α)το Σύνταγμα του Μαυροβουνίου, (β) τον νόμο για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις της Δημοκρατίας του Μαυροβου-νίου (“Νόμος ΜΚΟ”-1999), (γ) τον νόμο φορολογίας εισοδήματος επιχειρήσε-ων (2001), (δ) τον νόμο φορολογίας εισοδήματος ιδιωτών (2001) και τον νόμο φορολογίας προστιθέμενης αξίας (2002).

Κατ’ αρχήν διαπιστώνεται ότι υπάρχει ένα διαμορφωμένο πλαίσιο για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στο Μαυροβούνιο. Το πλαίσιο αυτό μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια ολοκληρωμένη νομοθεσία όμως σε αυτό το στάδιο περιέχει αρκετές ασάφειες και αντιφάσεις που χρειάζονται αναθεώρηση.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, στο Μαυροβούνιο αναγνωρίζονται δύο τύποι ΜΚΟ: (α) οι Ενώσεις, δηλαδή οι Σύλλογοι και (β) τα Ιδρύματα.

Ενώσεις: Η νομοθεσία (Νόμος ΜΚΟ, αρ.2) ορίζει ως Ενωση μια μη κερδοσκοπική οργάνωση με μέλη, που ιδρύουν φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εγχώρια ή μη, για την επίτευξη ιδιωτι-κού ή δημοσίου συμφέροντος.

Ιδρύματα: Η νομοθεσία (Νόμος ΜΚΟ, αρ.3) ορίζει ως Ιδρυμα μια μη κερδοσκοπική οργάνωση χωρίς μέλη, που ιδρύουν φυσικά πρόσωπα, εγ-χώρια ή μη, με σκοπό την διαχείριση μιας περιουσίας για την επίτευξη κοι-

νωφελών σκοπών, αν και ο ορισμός των σκοπών αυτών δεν διευκρινίζεται επαρκώς.

Τόσο οι ενώσεις όσο και τα Ιδρύ-ματα είναι νομικά πρόσωπα, συνεπώς μπορούν να εμπλακούν σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων οι οποίες αρ-κεί πάντοτε να αναφέρονται με σαφή-νεια στο καταστατικό. Τα Ιδρύματα πρέπει να έχουν αποκλειστικά κοινω-φελείς σκοπούς ενώ οι Ενώσεις, από την άλλη πλευρά, μπορούν να επιδιώ-

κουν και ιδιωτικούς σκοπούς.Διακρίσεις παντός τύπου στους

σκοπούς ή στα μέλη των ΜΚΟ απα-γορεύονται. Επιτρέπεται αντίθετα, η δράση υπέρ της άρσης φυλετικών και άλλων κοινωνικών ανισοτήτων καθώς και η υποστήριξη των μειονοτήτων (Αλβανοί, Βόσνιοι κ.λπ.). Δεν γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην πολιτική δρα-στηριότητα των ΜΚΟ, ωστόσο στην πράξη ελάχιστες έχουν επιδοθεί στην προσπάθεια πολιτικής στήριξης προ-σώπων ή κομμάτων μέσω της μεθόδου του λόμπι.

Φορολογία. Στις ΜΚΟ επιτρέπεται η οικονομική δραστηριότητα εφ’ όσον όμως τα κέρδη επενδύονται στους θε-μελιώδεις σκοπούς των οργανώσεων αυτών όπως ορίζονται στο καταστα-τικό. Στην περίπτωση που το εισόδη-μα από οικονομικές δραστηριότητες ξεπερνά τα 4.000 ΕΥΡΩ ή το 20% του συνολικού εισοδήματος, τότε πρέπει να ιδρυθεί μια ξεχωριστή εταιρεία για τη διεξαγωγή των οικονομικών δρα-στηριοτήτων. Αν και είναι αμφίβολο κατά πόσο οι αρχές θα ενέκριναν την έναρξη μιας κερδοσκοπικής εταιρείας, ο Νόμος δεν διευκρινίζει το θέμα.

Οι Ενώσεις και τα Ιδρύματα απαλ-λάσσονται από τον φόρο εισοδήματος

Οι Εθελοντικές δομές και η φορολόγησή τουςστο Μαυροβούνιο

Παρουσίαση του Θανάση Γραμμένου από το ICdl

Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσειςστις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης

Ο Ι Μ Κ Ο ς Τ Ι ς Χ Ω Ρ Ε ς Τ Η ς Α Ν Α Τ Ο Λ Ι Κ Η ς Ε υ Ρ Ω Π Η ς16


που επιβάλλεται σε εγχώριες ή ξένες δωρεές, κληροδοτήματα, εισφορές με-λών και άλλους τύπους εισοδήματος που σχετίζονται με τις δραστηριότητες των οργανώσεων αυτών και δεν συν-δέονται με οικονομικές δραστηριότη-τες. Ο φορολογικός νόμος απαλλάσ-σει τις ΜΚΟ από φόρο σε εισοδήματα και οικονομικές δραστηριότητες έως €4.000 υπό την προϋπόθεση ότι τα εισοδήματα αυτά αξιοποιούνται υπέρ των πρωτογενών σκοπών της οργά-νωσης. Προβλέπει επίσης την απαλ-λαγή εισφοράς 3,5% του ακαθαρίστου εισοδήματος επιχειρήσεων ή ιδιωτών υπέρ “φαρμακευτικών, μορφωτικών, επιστημονικών, θρησκευτικών, πολι-τιστικών, αθλητικών, ανθρωπιστικών και περιβαλλοντικών σκοπών”.

Ο ΦΠΑ στο Μαυροβούνιο ανέρ-χεται στο 17%, όπως καθιερώθηκε από τη ρύθμιση του 2003. Από αυτόν τον φόρο όμως απαλλάσσονται όλες οι οργανώσεις με ετήσιο κύκλο κάτω των 18.000 ΕΥΡΩ, κάτι που αυτόμα-τα ευνοεί έναν μεγάλο αριθμό ΜΚΟ. Επιπρόσθετα, προβλέπονται και άλλες εξαιρέσεις για υπηρεσίες που προσφέ-ρουν οι ΜΚΟ εκτός και αν οι δραστη-ριότητες αυτές θίγουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι εξαιρούνται του ΦΠΑ όλες οι δωρεές του εξωτερικού και τα εισαγόμενα ανθρωπιστικά αγαθά.

Υπενθυμίζεται ότι οι Μη Κυβερ-νητικές Οργανώσεις έχουν μη κερδο-σκοπικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου δεν επιτρέπεται η διανομή κερδών στα μέλη.

Για τη λύση μιας ΜΚΟ, το αρμόδιο καταστατικό όργανο πρέπει να με-ταβιβάσει την περιουσία της σε άλλη ΜΚΟ. Αν το όργανο αυτό αδυνατεί να κάνει τη μεταβίβαση, τότε τον κατα-μερισμό της περιουσίας αναλαμβάνει η Κυβέρνηση κατόπιν εισήγησης του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Είναι νόμιμη εξ’ άλλου η επιστροφή δωρεών στους ιδρυτές και στα μέλη κατά τη λύση.

Η Κροατία είναι ένα κράτος αστικού δικαίου με τρεις πρωταρχικές μορ-φές ανεξάρτητων μη-κερδοσκοπικών οργανώσεων (ΑΜΚΟ): Σύλλο-γοι, Ιδρύματα και Ταμεία. Οι Σύλλογοι είναι αισθητά περισσότεροι αριθμητικά απ’ ότι τα ιδρύματα ή τα Ταμεία. Άλλες νομικές μορφές

μη κερδοσκοπικών οργανώσεων περιλαμβάνουν τα πολιτικά κόμματα, τα συμβού-λια μειονοτήτων, τα συνδικάτα, τις οικονομικές ενώσεις συμφερόντων και τις θρη-σκευτικές οργανώσεις.

Σύλλογος είναι η εθελοντική οργά-νωση φυσικών ή νομικών προσώπων που έχει συσταθεί και λειτουργεί με στόχο την προώθηση των σκοπών που ανα-φέρονται στο καταστατικό της ίδρυσης του, χωρίς την πρόθεση αποκομιδής κέρ-δους. Ένας Σύλλογος διοικείται από τα μέλη του, είτε απευθείας είτε μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων. Επιδίωξή του μπορεί να είναι «η προστασία και η προώθηση ζητημάτων περιβαλλοντι-κών, οικονομικών, ανθρωπιστικών, ενη-μερωτικών, πολιτιστικών, εθνοτικών, δημοσίου ή αμοιβαίου συμφέροντος και εθνικών, εκπαιδευτικών, κοινωνικών, επαγγελματικών, αθλητικών, τεχνικών, υγειονομικής περίθαλψης, επιστημονι-κών και άλλων συμφερόντων και στό-χων, “αλλά όχι παράνομων σκοπών”. Ένας Σύλλογος, σε αντίθεση με ένα Ίδρυμα ή ένα Ταμείο, δεν περιορίζεται σε γενικά επωφελείς ή φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Ίδρυμα είναι η περιουσία αφιερωμέ-νη στη διαρκή εξυπηρέτηση ενός “κοι-νού οφέλους” ή “φιλανθρωπικού” σκο-πού. Ένας “κοινωφελής” σκοπός μπορεί να είναι πολιτιστικός, εκπαιδευτικός, επιστημονικός, πνευματικός, ηθικός, αθλητικός, περιβαλλοντικός και σχε-τικός με την υγειονομική περίθαλψη. “Φιλανθρωπικός σκοπός” ορίζεται ως η

στήριξη σε άτομα που έχουν ανάγκη. Οι δικαιούχοι δεν είναι αναγκαία το γενικό κοινό, ένα ίδρυμα θεωρείται κοινωφελές, ακόμη και αν οι δραστηριότητές του ωφελήσουν μόνο τα μέλη ενός συγκε-κριμένου επαγγέλματος, εθνικότητας, θρησκείας, ή άλλης ομάδας. Το Ίδρυμα δεν μπορεί να συσταθεί για παράνομους ή ανήθικους σκοπούς, ή “αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος για τη δημιουργία ενός ιδρύματος και ιδίως εάν ο σκοπός πα-ρουσιάζει προφανή έλλειψη σοβαρότη-τας”. Ένα Ίδρυμα συστήνεται συνήθως με την “επιστολή σύστασης” του δωρη-τή και διοικείται από έναν διευθυντή ή ένα διοικητικό όργανο, σύμφωνα με τους κανόνες που ορίζονται στο καταστατικό. Ένα Ίδρυμα μπορεί να συσταθεί από ένα ή περισσότερα νομικά ή φυσικά πρόσω-πα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής.

Ταμείο είναι ένα ίδρυμα με ορισμέ-νη διάρκεια ζωής που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη. Περιουσία που διατίθεται για την εκπλήρωση για μια φορά μόνο ενός κοινωφελούς ή φιλανθρωπικού σκοπού δεν χαρακτηρίζεται ως ένα Ταμείο. Ένα Ίδρυμα μπορεί να μετατραπεί σε Ταμείο υπό προϋποθέσεις.

Εάν δεν ορίζεται διαφορετικά, οι αναφορές σε “Ιδρύματα” στην παρουσί-αση αυτή περιλαμβάνουν και τα Ταμεία.

Ο νόμος στην Κροατία επιτρέπει σε

Η ρύθμιση των ΑΜΚΟστην Κροατία

Παρουσίαση της Διονυσίας Ρηγάτου από το ICNl The International Center for Not-for-profit law



ξένες ΑΜΚΟ και άλλους φορείς να δι-ενεργούν οι ίδιες δράσεις στην Κροατία υπό την προϋπόθεση να λειτουργούν στην Κροατία σύμφωνα με την κροατι-κή νομοθεσία.

Καθεστώς Δημοσίου Συμφέροντος. Ο νόμος που υιοθετήθηκε το 2003 για την ανθρωπιστική βοήθεια, προσδίδει κα-θεστώς δημοσίου συμφέροντος σε ένα υποσύνολο ανθρωπιστικών οργανώσε-ων. Οι νομικές συνέπειες του καθεστώ-τος δημοσίου συμφέροντος, ωστόσο, είναι ελάχιστες επί του παρόντος. Στοι-χειώδες θέμα αποτελεί το ερώτημα, τι κάνει μια ανθρωπιστική οργάνωση. Ο νόμος ορίζει ως ανθρωπιστική οργάνω-ση ένα μη-κερδοσκοπικό νομικό πρόσω-πο, του οποίου οι καταστατικοί σκοποί περιλαμβάνουν την παροχή ανθρω-πιστικής βοήθειας. Με τη σειρά της η «Ανθρωπιστική βοήθεια» ορίζεται μέσω παραδείγματος και συμπεριλαμβάνει συλλογή υλικών αγαθών, χρημάτων, εμπειρογνωμόνων και παροχή ψυχοκοι-νωνικής βοήθειας (ψυχολογικής βοήθει-ας καθώς και βοήθεια στην κοινωνική ενσωμάτωση), καθώς και υπηρεσίες που προορίζονται για μη προνομιούχα άτο-μα, όπως ορίζεται από ειδικούς κανονι-σμούς για τα θύματα φυσικών και άλλων καταστροφών, καθώς και για τα πρόσω-πα που τα κέρδη τους δεν υπερβαίνουν το εθνικό όριο της φτώχειας. Η βοήθεια πρέπει να παρέχεται δωρεάν στον χρή-στη/δικαιούχο. Προκειμένου να λάβει το καθεστώς της ανθρωπιστικής οργά-νωσης, μια ΜΚΟ πρέπει να είναι εξου-σιοδοτημένη να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Μία ΜΚΟ μπορεί να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια χωρίς την άδεια του αρμόδιου υπουργείου, όμως δεν θα θεωρηθεί ως ανθρωπιστική οργάνωση.

Ένα ευρύ υποσύνολο ανθρωπιστι-κών οργανώσεων μπορούν να λάβουν το καθεστώς δημοσίου συμφέροντος, και ιδίως εκείνες οι οργανώσεις που πα-ρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια για την

προώθηση της υγείας του πληθυσμού, τη διασφάλιση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ιδίως αναφορικά με τη στέγαση και διατροφή, την παροχή εκ-παίδευσης, την παροχή βοήθειας στην ανοικοδόμηση κατοικιών, δημοσίων και άλλων κτιρίων, την εργασία με παι-διά και νέους, καθώς και με τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες. Η βοήθεια δεν πρέπει να περιορίζεται σε παραλήπτες οι οποίοι είναι μέλη της οργάνωσης.

Παρά την αναφορά σε “ειδικό νο-μικό καθεστώς”, οι ανθρωπιστικές ορ-γανώσεις με καθεστώς Δημοσίου Συμ-φέροντος έχουν σήμερα σχεδόν τα ίδια νομικά οφέλη με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις που στερούνται αυτού του καθεστώτος, με μία ίσως εξαίρεση: οι οργανισμοί με καθεστώς δημοσίου συμ-φέροντος έχουν το δικαίωμα να ζητούν απευθείας από την κυβέρνηση σχετικές πληροφορίες.

Η περιουσία ενός Ιδρύματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για την προώ-θηση των σκοπών του, οι οποίοι πρέπει να είναι γενικά κοινωφελείς ή φιλανθρω-πικοί. Η αξία της περιουσίας δεν πρέπει να μειωθεί ή να χαθεί κατά τη διάρκεια της προώθησης του σκοπού. Ο διευθυ-ντής του ιδρύματος δικαιούται κατάλ-ληλη αποζημίωση αλλά και επιστροφή δαπανών. Τα μέλη του διοικητικού ορ-γάνου του ιδρύματος δεν μπορούν να εί-ναι αποδέκτες υπηρεσιών ή οφελών του Ιδρύματος. Μέλη αυτού του οργάνου δι-καιούνται επιστροφής δαπανών, αλλά όχι αποζημίωση. Αν το καταστατικό του ιδρύματος το επιτρέπει, τα μέλη του ορ-γάνου μπορεί να αποζημιωθούν, αλλά μόνο από το εισόδημα του ιδρύματος και όχι το κεφάλαιο και με την έγκριση της κεντρικής κρατικής διοίκησης.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Κρο-ατίας, τα περιουσιακά στοιχεία ενός Συλλόγου που έχει κηρύξει λύση, κατά κύριο λόγο διανέμονται σύμφωνα με το ιδρυτικό έγγραφο της οργάνωσης. Μετά τη διάλυση ενός Ιδρύματος, τα περιουσι-ακά του στοιχεία συνήθως διανέμονται

σύμφωνα με την ιδρυτική επιστολή ή με το καταστατικό, ή, εάν αυτό δεν εί-ναι δυνατό, δίνονται σε άλλο Ίδρυμα που επιδιώκει παρόμοιους σκοπούς. Συνοπτικά, η κροατική νομοθεσία δεν επιβάλλει τα περιουσιακά στοιχεία μιας ΑΜΚΟ, κατά τη λύση της, να διανεμη-θούν σε μη-κερδοσκοπικές οργανώσεις που προωθούν φιλανθρωπικούς, θρη-σκευτικούς, επιστημονικούς, φιλολογι-κούς, ή εκπαιδευτικούς σκοπούς, ή σε ένα όργανο της κυβέρνησης, μπορούν να περιέλθουν και σε ιδιώτες και σε επι-χειρήσεις.

Ένας Σύλλογος είναι γενικά επι-τρεπτό να πραγματοποιεί εκείνες τις δραστηριότητες που προωθούν τους καταστατικούς σκοπούς του. Δραστη-ριότητες που δεν προάγουν τους σκο-πούς αυτούς μπορεί να οδηγήσουν σε κυρώσεις. Ένας Σύλλογος δεν περιορί-ζεται σε κοινωφελείς ή φιλανθρωπικούς σκοπούς. Θα πρέπει να έχει συσταθεί χωρίς την πρόθεση κέρδους, αλλά να μπορεί να συμμετάσχει σε κερδοσκοπι-κές δραστηριότητες, εφόσον τα κέρδη είναι αφιερωμένα αποκλειστικά στην προώθηση των καταστατικών σκοπών της οργάνωσης.. Ένα ίδρυμα πρέπει να επιδιώκει κοινωφελείς ή φιλανθρω-πικούς σκοπούς. Μπορεί να αναλάβει κερδοσκοπικές δραστηριότητες που αφορούν την περιουσία του, καθώς και ορισμένες δραστηριότητες συλλογής κεφαλαίου. Σύλλογοι και Ιδρύματα μπο-ρούν να προσπαθήσουν να επηρεάσουν τη νομοθεσία. Κανένας νόμος δεν περι-ορίζει το ποσοστό του προϋπολογισμού που οι ΑΜΚΟ μπορούν να διαθέσουν στην προσπάθειά τους να επηρεάσουν τη θέσπιση νόμων. Μια ΑΜΚΟ δεν μπο-ρεί νόμιμα να συμμετάσχει σε πολιτική εκστρατεία για δημόσια αξιώματα, πλην από το να υπηρετήσει ως παρατηρητής εκλογών. Σύμφωνα με την εκλογική νο-μοθεσία της Κροατίας, η πολιτική δρα-στηριότητα είναι αποκλειστική αρμοδι-ότητα των πολιτικών κομμάτων.

Οικονομικές Δραστηριότητες. Ένας Σύλ-



Το κανονιστικό πλαίσιο που αφορά τους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς εγκα-θιδρύθηκε από την Αποστολή των Ην. Εθνών στο Κόσοβο (uNMIK). Σύμφωνα

με το Ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ην. Εθνών του Ιουνίου 1999 που έθεσε το Κόσοβο υπό

μεταβατική διοίκηση όλες οι νομοθετικές και εκτελεστικές πράξεις ανατέ-θηκαν στην προσωρινή διοίκηση και ειδικώς στον Ειδικό Απεσταλμένο του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Το 2001 υιοθετήθηκε ένα μεταβατικό συνταγματικό πλαίσιο αυτοδιοίκησης που περιελάμβανε την άσκηση νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας εκτός συγκεκριμένων τομέων που παρέμειναν υπό την ευθύνη της uNMIK και σταδιακά η άσκηση αρμοδιοτήτων μεταβιβάσθηκε στην τοπική διοίκηση. Το 2005 ξεκίνησε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ μια διαδικασία για το μελλοντικό καθεστώς του Κοσόβου. Οι διαπραγματεύσεις περιέλαβαν θέμα-τα σχετικά με την αποκέντρωση, τη θρησκευτική κληρονομιά και τα δικαιώ-ματα των μειονοτήτων, χωρίς τελικώς να υπάρξει συμφωνία μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Στις 17 Φεβρουαρίου 2008 η Βουλή του Κοσόβου διακήρυξε την ανεξαρτησία της χώρας, τον Απρίλιο υιοθετήθηκε το Σύνταγμα από τη Βουλή και στις 15 Ιουνίου 2008 τέθηκε σε ισχύ. Το Σύνταγμα εγγυάται το δι-καίωμα ελεύθερης (χωρίς κάποια δημόσια έγκριση) σύστασης ενώσεων πο-λιτών, το δικαίωμα να εγγράφεται ή να μην εγγράφεται κανείς σε μια τέτοια οργάνωση και να συμμετέχει στις δραστηριότητες μιας οργάνωσης.

Οι δύο αναγνωρισμένες μορφές μη κερδοσκοπικών οργανισμών είναι τα Ιδρύματα και τα Σωματεία. Επίσης, αλλοδαπές ΜΚΟ μπορούν να δρα-

στηριοποιούνται στο Κόσοβο εφόσον έχουν δηλωθεί επισήμως και πληρούν τις ειδικές προϋποθέσεις που προβλέ-πονται και για τις ημεδαπές ΜΚΟ.

λογος πρέπει να συσταθεί “χωρίς την πρόθεση διανομής κέρδους”. Μπορεί, ωστόσο, “να πραγματοποιεί δραστη-ριότητες με σκοπό την απόκτηση κέρ-δους”, αλλά τα προκύπτοντα κέρδη θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλει-στικά για την προώθηση των καταστα-τικών σκοπών της οργάνωσης. Ο νόμος απαγορεύει ρητά, σε έναν Σύλλογο να αναλαμβάνει δραστηριότητες, είτε κερδοσκοπικού είτε μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με σκοπό τη διανομή των κερδών στα μέλη του ή σε τρίτους. Ένα Ίδρυμα μπορεί να διεξάγει οικονομικές δραστηριότητες που συνδέονται με τα περιουσιακά του στοιχεία - όπως για παράδειγμα, τη μίσθωση ακινήτων ή τις άδειας ευρεσιτεχνίας του. Μπορεί επί-σης να οργανώνει ορισμένες δραστηρι-ότητες συλλογής πόρων: ανθρωπιστικές παραστάσεις, περιστασιακές λαχειοφό-ροι αγορές, παραγωγή και πώληση εκ-δόσεων και διακριτικών κ.α.

Τίποτα στο κροατικό δίκαιο δεν εμποδίζει μια κροατική ΑΜΚΟ από το να ελέγχεται από μια άλλη οργάνωση. Ένας κροατικός Σύλλογος ή Ίδρυμα θα μπορούσε να ιδρυθεί από - αλλά όχι να ανήκει σε - έναν μη-κερδοσκοπικό οργανισμό, ο οποίος θα συνέχιζε να το ελέγχει μέσω των διοικητικών οργάνων. Ένας κροατικός Σύλλογος ή Ίδρυμα, επίσης, θα μπορούσε να ελεγχθεί, αλλά όχι να ανήκει π.χ. σε ένα αμερικανικό φιλανθρωπικό ίδρυμα.

Φορολογία. Οι ΑΜΚΟ γενικώς απαλλάσσονται από την καταβολή φόρου επί των κερδών, συμπεριλαμ-βανομένων των ξένων επιχορηγήσεων και των δωρεών. Ωστόσο, επιβάλλεται φορολογία, αν οι ΑΜΚΟ ασκούν κερδο-σκοπική δραστηριότητα και επομένως μια πιθανή φοροαπαλλαγή θα ήταν “αδικαιολόγητη προνομιακή μεταχείρι-ση” των ΑΜΚΟ υπό συνθήκες οικονο-μίας αγοράς. Επιχειρήσεις και άλλα νο-μικά πρόσωπα εκπίπτουν έως και 2% του ακαθάριστου εισοδήματος για δωρεές σε ΑΜΚΟ για ένα ευρύ φάσμα δραστηριο-

Κόσοβο, κανονιστικό πλαίσιο μη κερδοσκοπικού τομέα

Παρουσίαση: Νίκος Γιαννής, πολύτιμες πληροφορίες αντλήθηκαν από έκθεση της Gjylieta Mushkolaj

τήτων δημοσίου συμφέροντος, όριο που μπορεί να αυξηθεί υπό προϋποθέσεις.

Ο ΦΠΑ εισπράττεται από νομικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων και των ΜΚΟ, τα οποία έχουν ετήσιο κύ-κλο εργασιών πάνω από 85.000 κού-να (περίπου 11.400 ευρώ). Ορισμένες συναλλαγές απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των αγο-ρών αγαθών και υπηρεσιών, με χρήματα από δωρεές που ελήφθησαν από ξένους

δωρητές, αλλά μόνο για συγκεκριμέ-νες μορφές οργανισμών. Η εισαγωγή ανθρωπιστικής βοήθειας εξαιρείται. Ανθρωπιστικές οργανώσεις, καθώς και ερασιτεχνικοί αθλητικοί σύλλογοι δεν καταβάλουν ΦΠΑ για την εισαγωγή εμπορευμάτων που δίνονται ως δωρεές ή αγοράζονται από ξένες χρηματικές δωρεές, ή για την παράδοση αγαθών και υπηρεσιών που πληρώνονται από ξένες χρηματικές δωρεές.



Ένα σωματείο είναι μια οργάνωση με-λών που δημιουργείται από τουλάχι-στον τρία ημεδαπά ή αλλοδαπά φυσικά ή νομικά ή πρόσωπα, ένα τουλάχιστον εκ των οποίων κατοικεί ή διαμένει στο Κόσοβο. Το Ίδρυμα είναι μια οργάνωση χωρίς μέλη το οποίο συστήνεται προ-κειμένου να διαχειριστεί ιδιοκτησιακά και περιουσιακά αντικείμενα.

Εάν μια ΜΚΟ επωφελήθηκε φο-ρολογικών ή δασμολογικών προνο-μίων, κυβερνητικών επιχορηγήσεων ή δωρεών του κοινού, σε περίπτωση διάλυσης, τα τυχόν υπολειπόμενα πε-ριουσιακά στοιχεία μετά την εκκαθά-ριση των υποχρεώσεων, θα πρέπει να διανέμονται σε άλλες οργανώσεις με τους ίδιους ή παραπλήσιους σκοπούς.

Οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις του Κοσόβου μπορούν να αναλαμβά-νουν οποιεσδήποτε νόμιμες δραστηρι-ότητες, στις οποίες συμπεριλαμβάνο-νται οικονομικές δραστηριότητες και ορισμένες πολιτικές δραστηριότητες. Αλλοδαπά πρόσωπα μπορούν να ιδρύσουν, να γίνουν μέλη ή να ασκή-σουν διοίκηση μιας τέτοιας οργάνωσης στο Κόσοβο. Κατά συνέπεια είναι επι-τρεπτό μια μη κερδοσκοπική οργάνω-ση του Κοσόβου να ελέγχεται ακόμη και από έναν κερδοσκοπικό φορέα του εξωτερικού.

Όλες οι ΜΚΟ, ημεδαπές και αλ-λοδαπές, μπορούν να ζητήσουν να υπαχθούν στο καθεστώς της δημόσιας ωφέλειας. Οι μη κερδοσκοπικές μορ-φές που δεν περιλαμβάνονται στον κανονισμό αυτόν, όπως τα πολιτικά κόμματα, οι επαγγελματικές ενώσεις και άλλες οργανώσεις, απολαμβάνουν ξεχωριστού καθεστώτος. Οι οργανώ-σεις που υπάγονται στο καθεστώς δημόσιας ωφέλειας απολαμβάνουν ορισμένα φορολογικά πλεονεκτήμα-τα, αλλά υπέχουν και υποχρεώσεις τα-κτικής αναφοράς. Συγκεκριμένα, μια οργάνωση υπό καθεστώς δημόσιας ωφέλειας οφείλει να υποβάλλει ετή-σιες οικονομικές και προγραμματικές

εκθέσεις. Οι οικονομικές εκθέσεις των ΜΚΟ δημόσιας ωφέλειας με ετήσια έσοδα ή δαπάνες στο Κόσοβο πάνω από €127.823 πρέπει να θεωρούνται από έναν ανεξάρτητο ελεγκτή.

Την υπαγωγή στο καθεστώς δη-μόσιας ωφέλειας μπορεί να ζητήσει μία οργάνωση που είναι διαρθρωμένη και λειτουργεί κατά τρόπο ώστε να υπηρετεί έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους σκοπούς ως κύρια δραστηριότητα: ανθρωπιστική βο-ήθεια, ιδρύματα, εκπαίδευση, υγεία, πολιτισμός, διατήρηση ή προστασία του περιβάλλοντος, οικονομική απο-κατάσταση και ανάπτυξη, προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προ-ώθηση των δημοκρατικών πρακτικών και της κοινωνίας πολιτών, προώθηση της ισότητας των φύλων, ή κάθε άλλος σκοπός που υπηρετεί τη δημόσια ωφέ-λεια. Δραστηριότητες εκπαίδευσης και υγείας έχουν χαρακτήρα δημόσιας ωφέλειας μόνον εφόσον προσφέρουν ουσιώδη οφέλη δωρεάν η τουλάχιστον σε χαμηλότερη τιμή και από μια δίκαιη τιμή αγοράς σε μειονεκτικά άτομα ή ομάδες. Η οικονομική ανάπτυξη συ-νιστά μια δραστηριότητα δημόσιας ωφέλειας ομοίως μόνον εάν αναλαμ-βάνεται πρωταρχικώς επ’ ωφελεία μει-ονεκτικών ατόμων ή ομάδων.

Οι ΜΚΟ που έχουν το καθεστώς της δημόσιας ωφέλειας εξαιρούνται του φόρου επιχειρήσεων στον βαθμό που το εισόδημα τους από δωρεές ή χορηγίες χρησιμοποιείται αποκλειστι-κά για τους σκοπούς δημόσιας ωφέλει-ας που υπηρετούν. Μια ΜΚΟ φορολο-γείται με 20% ως προς το εισόδημα από εμπορική ή άλλη δραστηριότητα που δεν σχετίζεται με τους σκοπούς της δημόσιας ωφέλειας. Οι ΜΚΟ που δεν έχουν το καθεστώς δημόσιας ωφέλειας φορολογούνται ως προς τα κέρδη τους με τον ίδιο τρόπο που φορολογούνται και τα υπόλοιπα νομικά πρόσωπα. Νο-μικά και φυσικά πρόσωπα εκπίπτουν μέχρι 5% του υποκείμενου σε φόρο ει-

σοδήματος τους για δωρεές για συγκε-κριμένους σκοπούς δημόσιας ωφέλει-ας. Η δωρεά πρέπει να έχει γίνει προς μια ΜΚΟ που διατηρεί το καθεστώς δημόσιας ωφέλειας ή προς κάθε άλλη μη εμπορική οργάνωση που ευθέως διενεργεί δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος και μη κερδοσκοπικές, περιλαμβάνοντας ιατρικούς, εκπαι-δευτικούς και άλλους ειδικά προσδι-ορισμένους θεσμούς.

Στο Κόσοβο ισχύει ο Φόρος Προ-στιθέμενης Αξίας. Απαλλαγές ΦΠΑ προβλέπονται για την πώληση ή την εισαγωγή ιατρικών και χειρουργικών ειδών, μηχανημάτων ή υπηρεσιών, φαρμακευτικών προϊόντων, καθώς και για την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών.

Οι ΜΚΟ δεν μπορούν να επιδί-δονται σε δραστηριότητες χρηματο-δότησης ή εκστρατείας υποστήριξης πολιτικών κομμάτων ή υποψηφίων για δημόσια αξιώματα. Ωστόσο αυτή η απαγόρευση δεν επεκτείνεται σε δρα-στηριότητες πίεσης-λόμπυ ή άλλα είδη πολιτικών δραστηριοτήτων. Μια ΜΚΟ μπορεί να έχει οικονομικές δραστηρι-ότητες αρκεί αυτές να μην αποτελούν κύριο αντικείμενο της και τα κέρδη να προορίζονται και να χρησιμοποιούνται εν τοις πράγμασι για την προώθηση των μη κερδοσκοπικών σκοπών της οργάνωσης.

Οι ΜΚΟ απαγορεύεται να διανέ-μουν οποιοδήποτε κέρδος ή όφελος σε οποιοδήποτε πρόσωπο. Η περιουσία, τα έσοδα και τα κέρδη μιας ΜΚΟ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τρόπο ώστε να επιφέρουν άμεσα ή έμμεσα οφέλη σε κάποιον από τους ιδρυτές της, τους εργαζόμενους, τα στελέχη, τη διοίκηση, τα μέλη, τους εργαζόμενους ή τους δωρητές της. Από την άλλη οι οργανώσεις επιτρέ-πεται να καταβάλλουν μια «εύλογη αποζημίωση» σε τέτοια πρόσωπα για εργασία την οποία έφεραν εις πέρας υπέρ της οργάνωσης.



Αναφερόμενοι στη Σερβία, μια εκ των βασι-κών δημοκρατιών που συνέθεταν την πά-λαι ποτέ ενωμένη Γιουγκοσλαβία, θα πρέ-πει να υπενθυμίσουμε στον αναγνώστη τον

ιδιαίτερο χαρακτήρα που έλαβε ο σοσιαλισμός σε αυτή τη χώρα – τον λεγόμε-νο «τρίτο δρόμο». Κι αν είναι δύσκολο να είμαστε απόλυτα καταφατικοί για την ύπαρξη κοινωνίας πολιτών τις πρώτες δεκαετίες μετά το Β’ Π.Π, μπορούμε να πούμε ότι τη δεκαετία του 1980 υπήρξαν ισχυρά ψήγματα στοιχειώδους οργά-νωσης των πολιτών. Επειδή όμως τέτοιες οργανώσεις ήταν κυρίως γύρω από τη τέχνη, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό δεν σημαίνει ότι αυτό συνιστούσε και μια δυνατή κοινωνία πολιτών όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα στον δυτι-κό κόσμο. Τα δε γεγονότα της δεκαετίας του 1990, η μετέπειτα πτώση και σύλ-ληψη του Μιλόσεβιτς, έφεραν στο προσκήνιο τη συζήτηση γύρω από τις διάφο-ρες μη κυβερνητικές οργανώσεις, τον τρόπο λειτουργίας και χρηματοδότησής τους, τους σκοπούς που επιδιώκουν κ.λπ.

Η πρώτη λοιπόν νομοθετική προσπάθεια στη Σερβία (σε επίπεδο δημοκρατίας στο

τότε ομοσπονδιακό μοντέλο) για ρύθ-μιση των αστικών εταιριών έγινε το 1982, ενώ αργότερα το 1990 ψηφίστη-κε νομοθεσία σε ομοσπονδιακό (γιου-γκοσλαβικό) επίπεδο, με την οποία εκ-συγχρονίστηκε ο προηγούμενος τοπι-κός-σερβικός νόμος. Και τα δυο νομο-θετήματα ίσχυαν από τότε και επειδή ο ομοσπονδιακός νόμος ήταν πιο σύγ-χρονος χρησιμοποιείτο επί το πλείστον στις συστάσεις των ΜΚΟ. Το Σύνταγ-μα του 2006 επιβεβαιώνει (όπως και το προηγούμενο), ρητά την ελευθερία σύστασης αστικών οργανώσεων από τους πολίτες, αρκεί βέβαια αυτές να έχουν νομική μορφή.

Οι κύριες μορφές μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) είναι οι αστικές εταιρίες, τα ιδρύματα και τα funds. Ακολουθεί μια πλειάδα άλλων τύπων μη κερδοσκοπικών οργανώσεων όπως λ.χ. τα κληροδοτήματα, τα επιμελητή-

ρια, οι συνεταιρισμοί, τα μη κρατικά πανεπιστήμια.

Οι ορισμοί και οι προϋποθέσεις σύστασης για κάποιες από τις παρα-πάνω ΜΚΟ, επειδή ακριβώς ρυθμίζο-νταν από τον νόμο του 1982 δεν ήταν δόκιμοι στη μετά την πτώση του τεί-χους εποχή (λ.χ. τα ιδρύματα μπορούν να συσταθούν από νομικά πρόσωπα χρησιμοποιώντας κοινόχρηστους πό-ρους). Επίσης η μη πρόβλεψη διαδι-κασιών λύσης και εκκαθάρισης των ιδρυμάτων, καθώς επίσης και η μη ρύθμιση ζητημάτων ιδιοκτησίας των ΜΚΟ, καθιστούσε αβέβαιο το αν νο-μικά ή φυσικά πρόσωπα είχαν έννομο συμφέρον να διεκδικήσουν μέρος της περιουσίας των εν λόγω ιδρυμάτων. Ο νομοθέτης είχε βέβαια διακρίνει αυτήν τη δυσλειτουργία, έγιναν προσπάθειες τα τελευταία 3-4 χρόνια να έρθει νέα νομοθεσία η οποία και θα ξεδιαλύνει το τοπίο.

Έτσι, τον Ιούλιο του 2009 ψηφίστη-κε ο νέος νόμος για τις οργανώσεις

αυτές, ο οποίος και αντικαθιστά τους προγενέστερους ομοσπονδιακούς νό-μους, με την εξαίρεση των πολιτικών κομμάτων, επιμελητηρίων, αθλητικών οργανώσεων, εκκλησιών και εκκλη-σιαστικών ιδρυμάτων και λοιπών ορ-γανώσεων, το καθεστώς των οποίων θα ρυθμισθεί νομοθετικά στο μέλλον (γι’ αυτές τις κατηγορίες οργανώσεων εξακολουθούν να ισχύουν οι προγενέ-στεροι νόμοι).

Ο νόμος λοιπόν του 2009 ρυθμίζει τη σύσταση και το νομικό πλαίσιο των οργανώσεων, την εγγραφή στο Μη-τρώο και τη διαγραφή τους, τη συμ-μετοχή μελών κ.α. και τα όργανα δι-οίκησης, το καταστατικό, τη λύση και άλλα σημαντικά θέματα σχετικά με τη δραστηριότητά τους.

Ως οργάνωση ορίζεται ένας εθε-λοντικός και μη κυβερνητικός οργα-νισμός (ΜΚΟ), ο οποίος συνιστάται ελεύθερα από φυσικά και νομικά πρόσωπα με σκοπό την επιδίωξη ενός κοινού σκοπού και ενδιαφέροντος, το οποίο δεν αντιβαίνει το Σύνταγμα ή τους νόμους. Μια ΜΚΟ για να συ-σταθεί πρέπει να έχει κατ’ ελάχιστο 3 ιδρυτές (νομικά πρόσωπα ή ιδιώτες που έχουν δικαίωμα για εργασία, δη-λαδή όλοι άνω των 14 ετών).

Μεγάλη συζήτηση προκάλεσε η διαδικασία επανεγγραφής όλων των υφισταμένων οργανώσεων (που εμπί-πτουν στις διατάξεις του νόμου του 2009) στο ειδικό Μητρώο Οργανώ-σεων. Συγκεκριμένα ορίζεται 18μηνη μεταβατική περίοδος (από 22.10.2010 έως 22.4.2011), εντός της οποίας όλες οι ΜΚΟ που εμπίπτουν στις διατά-ξεις του νόμου θα πρέπει να επανεγ-

Οργάνωση και ρύθμιση του εθελοντισμού στη ΣερβίαTου Γιώργου Χαιρέτη, πρώην Γραμματέα της Νεολαίας Ευρωπαϊκή Έκφραση, ο οποίος έχει εργασθεί ως Διευθυ-

ντής σε γραφείο συμβούλων στο Βελιγράδι και σήμερα είναι διευθυντικό στέλεχος στον ιδιωτικό τομέα στην Αθήνα



γραφούν στο Μητρώο Οργανώσεων, προσκομίζοντας μια σειρά από δικαι-ολογητικά, με βασικότερο όλων το νέο καταστατικό, το οποίο πρέπει να εναρμονίζεται πλήρως με τον νόμο του 2009. Μετά το πέρας της μεταβατικής περιόδου όσες ΜΚΟ δεν είναι επανεγ-γεγραμένες στο Μητρώο θα διαγρα-φούν και μάλιστα για όσες από αυτές είχαν συσταθεί παλαιότερα με «κοι-νωνικούς πόρους», η περιουσία αυτή θα επανεθνικοποιηθεί με τους κατά τόπους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης να αναλαμβάνουν το δικαίωμα χρήσης τους (usufructus). Το ίδιο ισχύει και για την εν λόγω περιουσία ΜΚΟ οι οποί-ες θα συνεχίσουν να λειτουργούν, σε αυτή τη περίπτωση όμως είναι πιο πο-λύπλοκο καθώς ισχύουν και οι νόμοι για την επανεθνικοποίηση. Πάντως ο νομοθέτης προσπαθεί να βρει μια ισορροπία μεταξύ της ρύθμισης της ιδιοκτησίας των «κοινωνικών πόρων» και της συνέχισης της λειτουργίας των ΜΚΟ με όχι δυσμενέστερες συνθήκες σε σχέση με το παρελθόν. Ο νομοθέτης αφιερώνει μάλιστα ένα μεγάλο μέρος του νόμου για τη ρύθμιση της διαγρα-φής ΜΚΟ από το Μητρώο, ρυθμίσεις για την περιουσία τους, τη λύση και εκκαθάρισή τους κ.λπ.

Οι ΜΚΟ πρέπει να έχουν επωνυμία στη σερβική γλώσσα, γραμμένη στο κυριλλικό αλφάβητο, ενώ απαγορεύε-ται η χρήση λέξεων που παραπέμπουν σε οργανώσεις σχετικές με τον αθλη-τισμό, τη θρησκεία, τα κόμματα και τα επιμελητήρια, που δεν είναι αντικείμε-νο του νόμου του 2009. Το ίδιο ισχύει και για οργανώσεις που συνιστώνται από μειονότητες ή που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν ξένες λέξεις στην ονομασία τους.

Με τον νόμο του 2009 δεν άλλαξε κάτι σε σχέση με τη φορολογική αντι-μετώπιση των ΜΚΟ. Από την υφιστά-μενη νομοθεσία προκύπτει ότι ο νο-μοθέτης προσπαθεί να αντιμετωπίσει ευνοϊκά από φορολογική άποψη τις

ΜΚΟ, αφού για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος τα έσοδα τους δεν υπό-κεινται σε φορολογία (αρκεί αυτά να χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς τους ή να μην ξεπερνούν τα 300,000 δηνάρια, ήτοι περίπου €2,650). Όλες οι δωρεές σε χρήμα και σε είδος κάτω από 9,000 Δηνάρια (περίπου €80) εί-ναι αφορολόγητες, οι δωρεές ανεξαρ-τήτως ύψους από δημόσιους φορείς ή την τοπική αυτοδιοίκηση ή από κράτη ή διεθνείς οργανισμούς με τους οποί-ους υπάρχει διακρατική συμφωνία. Ενώ προβλέπεται από τον νόμο η απαλλαγή από φόρους σε δωρεές που προάγουν σκοπούς ιατρικούς, εκπαιδευτικούς, επιστημονικούς, ανθρωπιστικούς, θρησκευτικούς, περιβαλλοντικούς και αθλητικούς, δεν είναι ιδιαίτερα σαφές το πως ερμηνεύονται αυτοί οι σκοποί από τις δημόσιες αρχές.

Παρόλ’ αυτά ο νόμος του 2009 διευκρινίζει ότι πηγές χρημα-τοδότησης των ΜΚΟ είναι

συνδρομές μελών, δωρεές και ενισχύ-σεις, χρηματοδοτήσεις, κληροδοτήμα-τα, τόκοι, μερίσματα, ενοίκια και άλ-λες νόμιμες πηγές. Επίσης για τις περι-πτώσεις κατά τις οποίες ΜΚΟ εργάζο-νται για σκοπούς δημοσίου συμφέρο-ντος (ενδεικτικά ασφάλεια αναπήρων πολέμου, ΑΜΕΑ και πληθυσμών που μετακινήθηκαν στο Κόσσοβο-Μετό-χια ή προσφύγων, ατόμων τρίτης ηλι-κίας, παιδιών κ.λπ.), το κράτος μερι-μνά για τη χρηματοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό με διαδι-κασία ανοιχτών διαγωνισμών.

Οι ΜΚΟ μπορούν να ασκήσουν οι-κονομική δραστηριότητα, αρκεί αυτή να είναι νόμιμη και να πληροί τις προ-ϋποθέσεις της κείμενης νομοθεσίας, κάτι που απαιτεί και εγγραφή τους στο Μητρώο Επιχειρήσεων. Απαγορεύεται όμως ρητά οι ΜΚΟ να διανέμουν κέρ-δη στους ιδρυτές, μέλη ή εργαζόμε-νους τους. Διευκρινίζεται ότι οι ΜΚΟ υποχρεούνται να τηρούν βιβλία και να

υποβάλλουν ισολογισμούς σε ετήσια βάση.

Με τον νόμο του 2009 φαίνεται να αντιμετωπίζεται η σύγχυση που υπήρ-ξε τα τελευταία χρόνια μεταξύ πολιτι-κών κομμάτων και ΜΚΟ. Ενώ προ του νόμου αυτού δεν προβλεπόταν κάποια συγκεκριμένη ρύθμιση ή περιορισμός για την πολιτική (και πολλές φορές κομματική) δραστηριότητα των ΜΚΟ, πολλές φορές είχαμε ΜΚΟ να προω-θούν συγκεκριμένες υποφηφιότητες της πολιτικής σκηνής. Φαίνεται ότι η εξαίρεση των πολιτικών κομμάτων από το πεδίο εφαρμογής του νόμου, αλλά και οι σχετικές διατάξεις αναφορικά με την ονομασία ή και τους σκοπούς των ΜΚΟ, έρχονται να αντιμετωπίσουν αυτό το φαινόμενο.

Ρυθμίζεται επίσης το πεδίο των αλλοδαπών οργανώσεων, οι οποίες τώρα μπορούν να εγγράφονται στο Μητρώο και να λειτουργούν γραφείο αντιπροσωπείας στη χώρα. Για το σκο-πό μάλιστα αυτό συστήνεται Μητρώο Αλλοδαπών Οργανώσεων, οι οποίες για να εγγραφούν πρέπει οι σκοποί τους να είναι σύμφωνοι με το Σέρβικο Σύνταγμα και τους νόμους και με τις διεθνείς συνθήκες, ως προς τις οποίες έχει δεσμευθεί νομικά η Σερβία.

Οι ΜΚΟ (εξαιρουμένων των κλη-ροδοτημάτων και των ιδρυμάτων) υπο-χρεούνται σε καταβολή 2.5% φόρου επί της αξίας των σε είδος δωρεών (αφορά κυρίως ακίνητη περιουσία), ενώ απαλ-λάσσονται (κατ’ ερμηνεία του νόμου) από ΦΠΑ, τόσο για τις μη οικονομικές δραστηριότητές τους όσο και για τις δωρεές ή ενισχύσεις που λαμβάνουν. Τέλος, οι επιχειρήσεις μπορούν να θεωρούν ως εκπιπτόμενες δαπάνες από το εισόδημά τους τις δωρεές που αφορούν ιατρικούς, εκπαιδευτικούς, ανθρωπιστικούς, θρησκευτικούς, πε-ριβαλλοντικούς και αθλητικούς σκο-πούς (έως και 3.5% επί του εισοδήμα-τός τους), ή έως 1.5% για πολιτιστικούς σκοπούς.



ςτη Ρουμανία συναντώνται δύο τύποι μη κυβερ-νητικών – μη κερδοσκοπικών οργανισμών: οι σύλλογοι και τα ιδρύματα. Επιπλέον, δύο ή πε-ρισσότερες οργανώσεις και ιδρύματα δύναται

να δημιουργήσουν μια ομοσπονδία. Οι αυτοτελείς αυτές οντότητες αναφέρονται στη Ρουμανική νομοθεσία ως «μη κερδοσκοπικές ορ-γανώσεις». Βέβαια, σε κάποιους νόμους αναφέρονται με συνώνυμο τρόπο και ως «μη κυβερνητικές οργανώσεις» ή «οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών».

Αναφορικά με τη συλλογή φόρων, το ρουμανικό κράτος απαλλάσσει ορισμένες ΜΚΟ των οποίων το εισό-δημα προέρχεται από συγκεκριμένες δραστηριότητες. Επιπλέον, σε χορη-γούς των ΜΚΟ δίνονται φορολογικά πλεονεκτήματα. Ενώ και η φορολογική συμφωνία μεταξύ Ρουμανίας και Ηνω-μένων Πολιτειών επηρεάζει θετικά τις αμερικανικές εταιρίες που δραστηριο-ποιούνται στη χώρα.

Ως σύλλογος ορίζεται το νομικό πρόσωπο, που αποτελείται από τρία ή περισσότερα άτομα, τα οποία στη βάση μιας συμφωνίας, μοιράζονται την υλική συμβολή τους, τη γνώση τους και τη προσοδοφόρα δραστηριότητα τους, με σκοπό την ολοκλήρωση δρα-στηριοτήτων γενικού ενδιαφέροντος, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Με βάση τη Κυβερνητική Οδηγία 26/2000 § 6, τα ιδρυτικά μέλη ενός συλλόγου οφείλουν να συνθέσουν ένα καταστα-τικό και μια συστατική πράξη, με βάση την οποία θα διοικείται ο σύλλογος.

Ως ίδρυμα ορίζεται το «νομικό πρόσωπο το οποίο συστάθηκε από ένα ή περισσότερα άτομα, τα οποία στη βάση μιας πράξης θελήσεως inter vivos ή λόγω θανάτου, εγκατέστησαν μια κληρονομιά (patrimony), μόνι-μη και αμετάκλητη για την επίτευξη

στόχων γενικού ενδιαφέροντος, ή σε ορισμένες περιπτώσεις κοινοτικού εν-διαφέροντος.

Επιπλέον, δύο ή περισσότεροι σύλ-λογοι ή ιδρύματα μπορούν να ιδρύ-σουν μια ομοσπονδία. Οι σύλλογοι και τα ιδρύματα, ως τακτικά μέλη μιας ομοσπονδίας διατηρούν το νομικό κα-θεστώς τους.

Αναφορικά με το Καθεστώς Κοι-νής Ωφέλειας, αυτό δύνανται να το έχουν οργανώσεις οι δραστηριότη-τες των οποίων είτε είναι «γενικού ενδιαφέροντος» είτε «κοινοτικού εν-διαφέροντος», όπως ορίζονται από το καταστατικό, του συλλόγου ή του ιδρύματος αντιστοίχως. Μάλιστα, ο νόμος 246/2005 απλοποίησε τη διαδι-κασία πιστοποίησης. Έτσι, όλες οι αι-τήσεις κατατίθενται στη Γενική Γραμ-ματεία της Ρουμανικής Κυβέρνησης.

Ειδικότερα, οι προϋποθέσεις για το Καθεστώς Κοινής Ωφέλειας είναι:

■ Η εκτέλεση δραστηριοτήτων γενι-κού ή κοινοτικού ενδιαφέροντος

■ Η λειτουργία της ΜΚΟ για τουλά-χιστον τρία χρόνια και στο μεσοδι-άστημα να έχει πετύχει την πλειο-νότητα των εισηγούμενων στόχων

■ Η παρουσίαση αναφορών με την ανάπτυξη σημαντικών προγενέστε-ρων δραστηριοτήτων

■ Η αξία του ενεργητικού κάθε χρο-νιάς να είναι τουλάχιστον ίση με το ενεργητικό της προηγούμενης.Βέβαια, το Καθεστώς αυτό, φέρει

μαζί του δικαιώματα αλλά και υποχρε-ώσεις για τις οργανώσεις:

Το δικαίωμα απόκτησης δημοσίων ελευθέρων αγαθών και της διαφήμι-σης του Καθεστώτος σε όλα τους τα έγγραφα

Την υποχρέωση να μην πέσει το επίπεδο των δραστηριοτήτων και της απόδοσης, να απολογούνται τακτικά για τις δραστηριότητες τους αυτές, κα-θώς και για τα οικονομικά, αλλά και για οποιεσδήποτε αλλαγές στο κατα-στατικό τους στην αρμόδια διοικητική αρχή. Τέλος, έχουν την υποχρέωση να δημοσιεύουν αποσπάσματα από τις εκθέσεις των δραστηριοτήτων τους και τον ετήσιο ισολογισμό τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

■ Στη βάση μιας συμφωνίας, τα τα-κτικά μέλη ενός συλλόγου μοιράζο-νται, μεταξύ των άλλων, τις υλικές εισφορές με την οργάνωση χωρίς να έχουν δικαίωμα αποκατάστασης των προσωπικών τους εισφορών.

■ Σε περίπτωση διάλυσης του συλ-λόγου ή του ιδρύματος τα κέρδη δεν μπορούν να μεταβιβαστούν σε τακτικά μέλη, φυσικά πρόσωπα ή στους ιδρυτές. Μπορούν, όμως, να μεταβιβαστούν σε νομικά πρό-σωπα, τα οποία ακολουθούν τους ίδιους ή παρόμοιους σκοπούς με εκείνους της υπό διάλυση οργάνω-σης. Στην περίπτωση της ομοσπον-δίας, δεδομένου ότι οι σύλλογοι και τα ιδρύματα διατηρούν το νο-μικό καθεστώς τους, σε περίπτωση

Ρουμανία, νομικό πλαίσιο του εθελοντισμούΑπόδοση της Φαίης Παπαντωνίου

από το ICNl – The International Center for Not-for-profit law



αποχώρησης παίρνουν το μερίδιο τους από τα συνολικά κέρδη της ομοσπονδίας, αφού εγκριθεί η δη-μοσιονομική αναφορά από τους οικονομικούς ελεγκτές ή από έναν εξωτερικό ειδικό επί των οικονο-μικών. Για τις ΜΚΟ με Καθεστώς Κοινής Ωφέλειας, σε περίπτωση διάλυσης, αυτά που αποκτήθηκαν με χρήματα του δημοσίου, διανέμο-νται, με Κυβερνητική απόφαση, σε άλλους συλλόγους ή ιδρύματα με παρόμοιους σκοπούς ή σε όργανα του δημοσίου. Τα κέρδη από ιδιω-τικές πηγές διανέμονται σύμφωνα με τους προαναφερθέντες κανόνες.Αναφορικά με τις δραστηριότητες

των οργανώσεων, αυτές χωρίζονται σε γενικές, οικονομικές και πολιτικές δραστηριότητες. Ειδικότερα, σχετι-κά με τις γενικές δραστηριότητες, οι σύλλογοι φέρουν εις πέρας δραστη-ριότητες για να πετύχουν σκοπούς, όπως ορίζονται στο καταστατικό ως «γενικού ενδιαφέροντος ή κοινοτικού ενδιαφέροντος ή σε κάποιες περιπτώ-σεις προσωπικού, μη- κερδοσκοπικού χαρακτήρα». Αντιστοίχως, τα ιδρύ-ματα οφείλουν να αφιερώσουν τις δραστηριότητες τους για να πετύχουν τους στόχους γενικού ή κοινοτικού εν-διαφέροντος, όπως αναφέρονται στο καταστατικό.

Όσον αφορά τις οικονομικές δρα-στηριότητες, ένας σύλλογος ή ένα ίδρυμα μπορεί να φέρει εις πέρας αυτές που έχουν «επικουρικό χαρακτήρα» και είναι στενά συνδεδεμένες με τον κύριο στόχο της οργάνωσης. Τα έσοδα από αυτές τις οικονομικές δραστηρι-ότητες και εφόσον δεν ξεπερνούν τις 15.000 ευρώ ή το 10% των συνολικών εσόδων, απολαμβάνουν απαλλαγής από τη φορολογία. Σε αντίθετη πε-ρίπτωση, οι οργανώσεις πληρώνουν τους φόρους όπως οι εμπορικές εται-ρίες.

Εξίσου, οι οργανώσεις μπορούν να συμμετέχουν σε πολιτικές δραστηρι-

ότητες, εφόσον αυτές δεν καλύπτο-νται από τη νομοθεσία των πολιτικών κομμάτων. Μπορούν να συνεισφέρουν οικονομικά στα πολιτικά κόμματα ή στην προεκλογική εκστρατεία.

Οι σύλλογοι και τα ιδρύματα δύνα-νται να δημιουργηθούν από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ιθαγενή ή αλλοδα-πά. Μάλιστα, είναι δυνατόν μια ρου-μάνικη οργάνωση να ελέγχεται από μια μη κερδοσκοπική οντότητα του εξωτερικού ή από έναν αμερικανικό μη κερδοσκοπικό φορέα χρηματοδό-τησης.

Όλες οι ρουμάνικες μη-κερδοσκοπικές οργανώσεις απαλ-λάσσονται από τον φόρο κέρδους για ορισμένους τύπους εισοδημάτων όπως είναι οι δωρεές, τα έσοδα από αθλητι-κές και ψυχαγωγικές διοργανώσεις, οι εισφορές των μελών ή υποστηρικτών, οι έρανοι και οι διαφημίσεις.

Η φορολογική έκπτωση στις ΜΚΟ ρυθμίζεται από το Δίκαιο των Χορηγι-ών (νόμος 32/1994). Επίσης, με βάση τον Δημοσιονομικό Κώδικα ορίζονται τα όρια του ποσού που μπορεί να αφαι-ρεθεί από έναν χορηγό.

Σύμφωνα με το ρουμανικό δίκαιο, «χορηγία» ορίζεται η πράξη μεταξύ δύο μερών, μεταφοράς δικαιοδοσίας αγαθών ή οικονομικών, με σκοπό τη στήριξη των μη κερδοσκοπικών δρα-στηριοτήτων του δευτέρου. Ο χορηγός μπορεί να είναι μια επιχείρηση ή ένα φυσικό πρόσωπο. Αντιστοίχως, υπάρ-χει και ανάλογη φορολογική μείωση.

Οι οργανώσεις μπορούν να λάβουν

απαλλαγή πληρωμής του ΦΠΑ, εφόσον τα κέρδη από τις οικο-νομικές τους δραστηριότητες δεν ξεπερνούν τα 35.000 ευρώ, για το εν λόγω οικονομικό έτος. Ακόμα, αποκλείονται από την καταβολή του ΦΠΑ τα παρα-κάτω αγαθά και υπηρεσίες που παρέχονται από ΜΚΟ ή από άλλες ιδιωτικές ή δημόσιες ορ-γανώσεις και αφορούν:

■ ιατρική περίθαλψη ■ εκπαιδευτικές δραστηριότητες ■ αγαθά και υπηρεσίες κοινωνικού

χαρακτήρα ■ αγαθά και υπηρεσίες για το συλ-

λογικό όφελος των μελών, σε αντάλλαγμα συνδρομής, χωρίς ωστόσο να έχουν σκοπό πολιτικό, θρησκευτικό, πατριωτικό, φιλοσο-φικό, φιλανθρωπικό κ.λπ., και χωρίς να παράγουν στρεβλώσεις για τον ανταγωνισμό

■ πολιτιστικές υπηρεσίες, ή αγαθά στενά συνδεδεμένα με υπηρεσίες, που εκτελούνται από τα δημόσια όργανα

■ αγαθά και υπηρεσίες παρεχόμενα από πρόσωπα των οποίων οι επιχει-ρήσεις εμπίπτουν στις κατηγορίες εξαιρέσεων

■ αντικείμενα και ενδυμασία θρη-σκευτικών φορέων

■ η εισαγωγή δωρεάν αγαθών, που δόθηκαν ως βοήθεια για θρησκευ-τικό σκοπό, την υγεία ή την υγιει-νή, την κρατική υπεράσπιση ή την εθνική ασφάλεια, καλλιτεχνικούς, ή αθλητικούς λόγους, ή για την προ-στασία του περιβάλλοντος ή την προστασία και τη συντήρηση των ιστορικών και αρχιτεκτονικών μνη-μείων, υπό τους όρους που προβλέ-πονται από τους κανονισμούς

■ η εισαγωγή αγαθών χρηματοδοτού-μενων από μη εξοφλήσιμα δάνεια ξένων κυβερνήσεων, διεθνών ορ-γανισμών, ιθαγενών ή αλλοδαπών μη κερδοσκοπικών οργανισμών.



Οι οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών στην Ουγγαρία εκκινούν τη συγκρότηση και τη δραστηριότητα τους ουσιαστικά αμέ-σως μετά την κατάρρευση του υπαρκτού

σοσιαλισμού, ήδη από το 1990. Κατά την περίοδο που προηγήθηκε υπήρξαν ενώσεις πολιτών διαφόρων σκο-

πών, με έμμεση ή και άμεση πολιτική φυσιογνωμία, ιδιαίτερα στον χώρο της τέ-χνης και των πανεπιστημίων, οι οποίες ήταν κατ’ ουσίαν ενώσεις αντιφρονού-ντων και χωρίς κατά κανόνα νόμιμη δημιουργία, συγκρότηση και δράση υπό τις ειδικές συνθήκες της μεταπολεμικής ιστορίας της Ουγγαρίας, που σημαδεύεται από τη σθεναρή λαϊκή αντίδραση εναντίον της σοβιετικής επιρροής.

Σημαντικό ρόλο ως προς το λαϊκό αίσθημα που οσάκις παρήγαγε συν-θήκες πολιτικής αντίστασης, διαδρα-μάτισαν τέτοιες ενώσεις, υπό την έν-νοια της διεκδίκησης περισσότερο μιας πολιτικής κοινωνίας και κατόπιν μιας κοινωνίας πολιτών, όροι που λόγω της απουσίας δημοκρατικής παράδοσης, μέχρις ενός σημείου συγχέονταν, με αποτέλεσμα να θεωρείται για αρκε-τό χρόνο μετά την πτώση του σοσι-αλισμού ως κοινωνία πολιτών η διε-νέργεια ελεύθερων εκλογών και μόνο. Ωστόσο ο βασικός νόμος για τις ενώ-σεις-σωματεία ψηφίσθηκε το 1959 με την Πράξη IV/1959 και, αν και με αρ-κετές τροποποιήσεις, ισχύει μέχρι σή-μερα.

Το δικαίωμα των πολιτών να συ-νιστούν ελεύθερα ενώσεις κατοχυρώ-θηκε από το νέο Σύνταγμα και τους εκτελεστικούς του νόμους στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Κατά το αστι-κό δίκαιο της Ουγγαρίας αναγνωρίζο-νται δύο κυρίως μορφές μη κυβερνη-τικών-μη κερδοσκοπικών οργανισμών (ΑΜΚΟ), οι ενώσεις και τα ιδρύματα. Επιπρόσθετες μορφές είναι οι εταιρεί-ες κοινής ωφέλειας, οι μη κερδοσκο-πικές εταιρείες των επιχειρήσεων που

καταργήθηκαν το 2007 και τα δημόσια επαγγελματικά σώματα. Ο όρος «Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ)» δεν περιλαμβάνεται στα βασικά νομικά κείμενα, χρησιμοποιείται όμως στη θεωρία και στην πράξη.

Με βάση τη νομοθεσία δίνεται η δυνατότητα στις ουγγρικές ΑΜΚΟ να έχουν τα προσόντα των «Οργανώσεων Κοινής Ωφέλειας», κάτι που συνιστά ένα είδος δημόσιας πιστοποίησης. Η αίτηση και η απόδοση του καθεστώτος ΟΚΩ λαμβάνει χώρα ανεξαρτήτως της νομικής μορφής της οργάνωσης και η οργάνωση μπορεί να αποκτήσει ή όχι το καθεστώς ΟΚΩ με βάση τον Νόμο ClVI/1997.

Γενικώς, δεν υπάρχουν περιορισμοί ως προς τον έλεγχο μιας ΑΜΚΟ από άλλους οργανισμούς ή πρόσωπα. Είναι πιθανό μια ουγγρική ΜΚΟ να ελέγχε-ται από μια κερδοσκοπική οντότητα, από οποιουδήποτε είδους επιχείρηση κ.λπ., ή από έναν φιλανθρωπικό ορ-γανισμό με έδρα τις ΗΠΑ ή άλλη χώρα ειδικώς του δυτικού κόσμου, τέλος ακόμη και από ένα οικονομικά ευκατά-στατο άτομο, Ούγγρο ή και αλλοδαπό. Τα ιδρύματα και οι επιχειρήσεις δημό-σιας ωφέλειας μπορούν να δημιουργη-

θούν κατά τρόπο ώστε οι ιδρυτές να διατηρούν ένα ενδιαφέρον «ιδιοκτησι-ακού τύπου» για τις οργανώσεις.

Οι σχετικοί νόμοι που εφαρμόζο-νται είναι:

■ Πράξη IV/1959, όπως τροποποιή-θηκε από την Πράξη XCII του 1993

■ Πράξη ClVI/1997 για τους Οργανι-σμούς Δημόσιας Ωφέλειας

■ Πράξη II/1989 Σωματειακό Δίκαιο ■ Πράξη CXXVI/1996 για τη δημόσια

εφαρμογή μέρους της φορολογίας ατομικού εισοδήματος

■ Πράξη lXXXVI/1991 για τη φορο-λογία επιχειρήσεων

■ Πράξη ClXXXI of 2007 για τη Δια-φάνεια των Επιδοτήσεων που προ-έρχονται από Δημόσιους Πόρους

Οργανισμός Κοινής Ωφέλειας – καθεστώς (ΟΚΩ)

Οποιαδήποτε οργάνωση που έχει μια από τις πέντε γενι-κές νομικές μορφές μπορεί

να ζητήσει να υπαχθεί στο καθεστώς ΟΚΩ προκειμένου να αποκτήσει την κρατική αναγνώριση η οποία οδηγεί σε συγκεκριμένα φορολογικά πλεονε-κτήματα. Εξαιρούνται από τη δυνατό-τητα απόκτησης καθεστώτος ΟΚΩ οι ασφαλιστικοί οργανισμοί, τα πολιτικά κόμματα και τα συνδικάτα εργαζομέ-νων και οι ενώσεις εργοδοτών.

Από τον Ιούλιο του 2006, διάφορες άλλες μορφές έχουν προστεθεί στην ομάδα δυνητικών ΟΚΩ. Οι επιλέξιμες μορφές για καθεστώς ΟΚΩ περιλαμ-βάνουν πλέον μια εθνική ομοσπονδία επαγγελματικών αθλημάτων, έναν ιδι-ωτικό φορέα τριτοβάθμιας εκπαίδευ-σης, έναν συνεταιρισμό κοινωνικών

Η εθελοντική οργάνωση στην ΟυγγαρίαΠαρουσίαση: Νίκος Γιαννής, επί τη βάσει πληροφόρησης από το ICNL



υπηρεσιών που διενεργεί δραστηρι-ότητες δημόσιας ωφέλειας και την Ουγγρική Επιτροπή Πιστοποίησης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Οι απαιτήσεις για την απόκτηση του καθεστώτος του Οργανισμού Κοι-νής Ωφέλειας είναι αυστηρές. Μια ορ-γάνωση για να καταχωρηθεί ως ΟΚΩ θα πρέπει τα έγγραφα της να περιέ-χουν τα παρακάτω:

■ Μια περιγραφή της δραστηριότη-τας της οργάνωσης και μιας δήλω-σης ότι η οργάνωση δεν αποκλείει τα μη μέλη από τις υπηρεσίες

■ Μια δήλωση ότι η οργάνωση ακολουθεί την οικονομική δρα-στηριότητα μόνο προς όφελος της πραγματοποίησης των στό-χων δημόσιας ωφέλειας, χωρίς αυτοί να τίθενται σε αμφισβή-τηση..

■ Μια δήλωση ότι η οργάνωση δεν διανέμει κέρδη ή οικονομικό πλεόνασμα.

■ Μια δήλωση ότι η οργάνωση δεν ασκεί άμεση πολιτική δραστηρι-ότητα.Ένα υποσύνολο ορισμένων

ΟΚΩ, που απαρτίζεται από σημα-ντικούς ή εξέχοντες φορείς, εκτελεί κυ-βερνητικές ευθύνες και λαμβάνει πρό-σθετα φορολογικά πλεονεκτήματα.

Πολλές ουγγρικές οργανώσεις έχουν τα προσόντα για να θεωρηθούν ΟΚΩ και επειδή αυτό τις οδηγεί στην ισότιμη πρόσβαση σε συγκεκριμένο κανονιστικό καθεστώς χρηματοδότη-σης, οι δυνητικοί χορηγοί θα πρέπει να εξετάζουν εάν μια ΑΜΚΟ είναι ΟΚΩ. Εάν μια οργάνωση χάσει τον χαρακτη-ρισμό της ως ΟΚΩ, ο σχετικός νόμος απαιτεί ότι μέσα σε έναν εύλογο χρό-νο, η οργάνωση πρέπει να πληρώσει τους φόρους και άλλα χρέη που οφεί-λονται στο κράτος και να εκπληρώσει τα καθήκοντά της στο πλαίσιο των συμβάσεων για την απόδοση των δη-μοσίων υπηρεσιών.

Μια Ένωση (κάποιες φορές ανα-

φερόμενη ως «εθελοντική ένωση», «κοινωνική οργάνωση» ή «κοινω-νία»), είναι μια αυτό-διοικούμενη, οι-κειοθελώς ιδρυθείσα οργάνωση, που διαμορφώνεται για τον σκοπό που καθορίζεται από το καταστατικό της και που οργανώνει τις δραστηριότητες των μελών της προκειμένου να επιτευ-χθεί ο στόχος της. Τουλάχιστον δέκα φυσικά πρόσωπα και/ή νομικά πρόσω-πα απαιτούνται για να διαμορφώσουν μια ένωση. Μία ένωση δεν μπορεί να σχηματιστεί με αρχικό σκοπό οικονο-

μικές δραστηριότητες, ή δεν μπορεί να σχηματιστεί για εγκληματικούς, στρα-τιωτικούς, ολοκληρωτικούς, ή παρά-νομους σκοπούς.

Ίδρυμα είναι μια οργάνωση που ιδρύεται μέσω μιας «Ιδρυτικής Επιστο-λής» από οποιοδήποτε φυσικό ή νομι-κό πρόσωπο ή από μια επιχειρησιακή συνεργασία χωρίς νομικό πρόσωπο. Ένα ίδρυμα πρέπει να καθιερωθεί για μακροπρόθεσμους (ή μακράς διαρ-κείας) κοινού-δημοσίου ενδιαφέρο-ντος σκοπούς. Ένα ίδρυμα πρέπει να έχει και να αποδείξει τα ικανοποιητι-κά προτερήματα για την επίτευξη των σκοπών του. Μετά την ίδρυση, οι ιδρυ-τές έχουν μόνο περιορισμένη δύναμη στις διαδικασίες του.

Μια Επιχείρηση Κοινής Ωφέλει-ας είναι μια οργάνωση που ιδρύεται

για να ασκήσει τακτικά μια δραστηρι-ότητα κοινής ωφέλειας και για να δι-ευθύνει τις συνοδευτικές οικονομικές δραστηριότητες. Μια επιχείρηση δη-μόσιας ωφέλειας δεν μπορεί να διανεί-μει οποιαδήποτε κέρδη στα μέλη της. Ο στόχος αυτής της μορφής είναι να διευκολυνθεί η ιδιωτικοποίηση των δη-μοσίων υπηρεσιών μέσω ενός μη κερ-δοσκοπικού φορέα – παρόχου υπηρε-σιών. Μια Εταιρεία Κοινής Ωφέλειας ρυθμίζεται από τους κανόνες για τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης και

για τις οικονομικές επιχειρήσεις. Από τις 30 Ιουνίου 2007, νέες επι-χειρήσεις δημόσιας ωφέλειας δεν μπορούν να ιδρυθούν.

Μια Μη Κερδοσκοπική Εται-ρία είναι η μη κερδοσκοπική εκ-δοχή μιας οποιασδήποτε επιχεί-ρησης. Με άλλα λόγια, όλες οι μορφές επιχείρησης μπορούν να λειτουργήσουν κατά τρόπο μη κερδοσκοπικό. Μια μη κερδοσκο-πική εταιρία μπορεί να διευθύνει τις βοηθητικές οικονομικές δρα-στηριότητες, αλλά τα κέρδη τους δεν μπορούν να διανεμηθούν με-ταξύ των μελών της.Το δημόσιο (επαγγελματικό)

σώμα είναι αυτο-κυβερνώμενη οργά-νωση με εγγεγραμμένα μέλη, η εγγρα-φή των οποίων προβλέπεται από έναν Νόμο. Το Δημόσιο Σώμα εκπληρώνει έναν δημόσιο στόχο που συνδέεται με τα μέλη της ή με τη δραστηριότη-τα που εκτελείται από τα μέλη της. Η νομοθεσία μπορεί να τους αναθέσει ορισμένες δημόσιες ευθύνες (όπως η πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων) και μπορεί να απαγορεύ-σει τα μη μέλη από τη συμμετοχή σε εκείνες τις δραστηριότητες. Όπου δεν δηλώνονται ειδάλλως, οι κανόνες για τις ενώσεις ισχύουν για τα δημόσια σώματα.

Οι Οργανώσεις Κοινής Ωφέλειας μπορούν να δραστηριοποιηθούν σε δραστηριότητες δημόσιας ωφέλειας



ςύ μ -φωνα με το ά ρ -

θρο 12 του Συ-ντάγματος της Δημοκρατίας της Πο-λωνίας που υιοθετήθηκε το1997, «η Δημοκρατία της Πολωνίας εξασφαλί-ζει ελευθερία για τη δημιουργία και τη λειτουργία των συνδικάτων, των κοι-νωνικο-επαγγελματικών οργανώσεων των αγροτών, των κοινωνιών, των κι-νήσεων πολιτών, άλλων εθελοντικών ενώσεων και ιδρυμάτων». Αυτή η ελευ-θερία περιορίζεται μόνο από την απα-γόρευση που προβλέπεται εναντίον «των πολιτικών παρατάξεων και άλ-λων οργανώσεων τα προγράμματα των οποίων είναι βασισμένα στις ολο-κληρωτικές μεθόδους και σε ναζιστι-κούς, φασιστικούς και κομμουνιστι-κούς τρόπους δραστηριότητας, όπως και σε εκείνες, τα προγράμματα ή οι δραστηριότητες των οποίων επιτρέ-πουν τη φυλετική ή εθνική έχθρα, ή την άσκηση βίας με σκοπό την από-κτηση δύναμης ή την επιρροή επί της κρατικής πολιτικής, ή τη μυστικότη-τα της δομής ή της ιδιότητας τους ως μέλη». Δεν γίνεται επομένως και κα-ταρχήν επίσημη διάκριση μεταξύ κυ-βερνητικών και μη κυβερνητικών ορ-γανισμών στην Πολωνία.

Κατά το αστικό δίκαιο της Πολωνί-ας προβλέπονται δύο βασικές μορφές ανεξάρτητων μη κερδοσκοπικών ορ-γανώσεων, οι Ενώσεις και τα Ιδρύμα-τα. Αυτές υπόκεινται στον νόμο περί σωματείων-ενώσεων και στον νόμο περί Ιδρυμάτων αντίστοιχα και μπο-ρούν υπό προϋποθέσεις να προσδιορι-

που απαριθμούνται περιοριστικά από τον νόμο.

Δεν υπάρχουν περιορισμοί σε πολιτικές (όχι όμως κομματικές) δραστηριότητες των ΑΜΚΟ, καθώς και σε δραστηριότητες επιρροής επί της νομοθεσίας. Τα ιδρύματα και οι ενώσεις μπορούν να ορίζουν και να υποστηρίξουν υποψηφίους προς εκλογή της προτίμησης τους σε διά-φορα όργανα των θεσμών της αντι-προσωπευτικής δημοκρατίας ελεύ-θερα. Ωστόσο, εάν η οργάνωση είναι εγγεγραμμένη ως ΟΚΩ, τα ιδρυτικά της έγγραφα θα πρέπει να δηλώνουν ότι δεν αποσκοπεί σε άμεσα πολιτική δραστηριότητα, ότι είναι ανεξάρτητη από πολιτικές παρατάξεις και ότι δεν τους παρέχει οικονομική υποστήριξη. Στην περίπτωση των ΟΚΩ, ενώ δεν μπορούν να ορίσουν υποψηφίους σε εκλογές, ωστόσο μπορούν να ορίσουν σε εκλογές για την αυτοδιοίκηση. Επί-σης ενώ δεν μπορούν να δώσουν χρή-ματα σε κόμματα, τα κόμματα μπο-ρούν να δώσουν χρήματα σε ΟΚΩ.

Φορολογία – οικονομική δρα-στηριότητα. Ο νόμος στην Ουγγα-ρία δεν περιορίζει τις ΑΜΚΟ από την εμπλοκή σε οικονομικές δραστηριό-τητες. Έτσι, οι ΑΜΚΟ στην Ουγγα-ρία μπορούν να εξασκούν κάθε είδους δραστηριότητα που αποφέρει εισόδη-μα (επένδυση, εμπόριο, κ.λπ.) που θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση των λειτουργιών τους. Ωστόσο, οι ενώ-σεις και τα ιδρύματα δεν θα πρέπει να έχουν σαν πρωταρχικό τους σκοπό την εξάσκηση οικονομικών δραστη-ριοτήτων. Το εισόδημα μιας ΑΜΚΟ από οικονομικές δραστηριότητες δεν φορολογείται και δεν θεωρείται επι-χειρηματικό, εάν οι δραστηριότητες είναι σχετικές με τις δραστηριότητες κοινής ωφέλειας της οργάνωσης ή με τις προϋποθέσεις του καθεστώτος της. Εισόδημα από ασυσχέτιστες οι-κονομικές δραστηριότητες υπόκειται σε φορολογία ως «επιχειρηματικό».

Το εισόδημα μιας ΑΜΚΟ από δη-μόσιες επιχορηγήσεις, από δωρεές και χορηγίες και από την οικονομική συμ-μετοχή των μελών απαλλάσσεται του φόρου εταιρικού εισοδήματος. Οι δω-ρεές στις ουγγρικές ΑΜΚΟ που απο-λαμβάνουν το καθεστώς ΟΚΩ εκπί-πτουν της φορολογίας. Δωρεές προς άλλους οργανισμούς (με εξαίρεση των εκκλησιών) δεν εκπίπτουν από τον φόρο. Επίσης εξαιρείται καταρχήν της φορολογίας και το εισόδημα που έχει προέλθει από νομικές ή σχετικές οι-κονομικές δραστηριότητες, εκτός της συνδρομής ορισμένων συνθηκών υπό τις οποίες το ανεξάρτητο οικονομικό εισόδημα υπόκειται σε φορολογία. Ο νόμος φόρου εισοδήματος και ο εται-ρικός εισοδηματικός φορολογικός νό-μος παρέχουν φορολογικά προνόμια στους χορηγούς. Τα άτομα που ζουν στην Ουγγαρία και υπόκεινται στον φόρο εισοδήματος έχουν το δικαίωμα να αποδώσουν το ένα τοις εκατό (1%) των φόρων του εισοδήματός τους σε συγκεκριμένες ΑΜΚΟ, ήτοι αυτές που αναπτύσσουν δραστηριότητες δημοσίου σκοπού. Ολοι οι οργανι-σμοί υπόκεινται σε ΦΠΑ. Κάποιες υπηρεσίες, όπως υγεία, δημόσια εκ-παίδευση, κλπ. εξαιρούνται του ΦΠΑ εάν παρέχονται από παρόχους κοινω-νικών υπηρεσιών (π.χ. ενώσεις, ιδρύ-ματα, εκκλησίες, ΜΚΟ κ.λπ.). Το ίδιο ισχύει και για τις υπηρεσίες μελών εάν το συμβούλιο και οι ανώτεροι υπάλ-ληλοι είναι εθελοντές και εάν οι δρα-στηριότητές τους προάγουν ορισμέ-να κοινά ενδιαφέροντα. Κάθε προϊόν που ταχυδρομείται η μεταφέρεται εκτός ΕΕ μπορεί να εξαιρεθεί φόρων εάν ο παραλήπτης είναι ΕΚΩ, που θα χρησιμοποιήσει το προϊόν για αν-θρωπιστικούς σκοπούς, φιλανθρωπία ή εκπαιδευτική δραστηριότητα εκτός της ΕΕ και θα μπορεί να το αποδείξει. Οι διακρατικές συνθήκες αποφυγής της διπλής φορολογίας διευκολύνουν τη διακρατική χορηγία και δωρεές.

Το κανονιστικό καθεστώς του εθελοντισμού στην ΠολωνίαΠαρουσίαση: Νίκος Γιαννής,επί τη βάσει πληροφόρησης από το ICNL



Το κανονιστικό καθεστώς του εθελοντισμού στην ΠολωνίαΠαρουσίαση: Νίκος Γιαννής,επί τη βάσει πληροφόρησης από το ICNL

στούν ως οργανώσεις κοινής ωφέλειας. Ο όρος «Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ)» δεν περιλαμβάνεται στα βα-σικά νομικά κείμενα, δεν αποτελεί νο-μική μορφή και ως εκ τούτου παραμέ-νει ένας εισαγόμενος όρος τόσο στην πράξη όσο και στη θεωρία.

Οι σχετικοί νόμοι που εφαρμό-ζονται είναι: Νόμος περί Σωματείων – Ενώσεων, Νόμος περί Ιδρυμάτων, Νόμος περί Οικονομικών δραστηρι-οτήτων, Νόμος περί της Φορολογίας των Επιχειρήσεων, Εκτελεστικός Νό-μος επί του Νόμου Φορολογίας Επιχει-ρήσεων, Νόμος περί Φορολογίας Εισο-δήματος Φυσικών Προσώπων και επί επιλεγμένων εισοδημάτων φυσικών Προσώπων, Πράξη περί της τροπο-ποίησης του Νόμου Φορολογίας Εισο-δήματος Φυσικών Προσώπων, Πράξη περί της Φορολογίας Επιχειρήσεων και ορισμένες άλλες Πράξεις, Νόμος ΦΠΑ, Νόμος περί δραστηριοτήτων δημόσιας ωφέλειας και εθελοντισμού, Εκτελεστικός Νόμος του Νόμου περί δραστηριοτήτων δημόσιας ωφέλειας και εθελοντισμού.

Περιορισμοί ως προς τον κατ’ ου-σία έλεγχο μιας ΑΜΚΟ από άλλους οργανισμούς ή πρόσωπα δεν τίθενται. Οι ενώσεις και τα ιδρύματα μπορούν να δημιουργηθούν κατά τρόπο ώστε οι ιδρυτές να διατηρούν ένα ενδιαφέρον «ιδιοκτησιακού τύπου», οικειοποίη-σης, για τις οργανώσεις αυτές. Ως προς τις ενώσεις, σε γενικές γραμμές ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να είναι μό-νον ενισχυτικό μέλος μιας ένωσης, και δεν μπορεί να την ελέγξει. Ως προς τα ιδρύματα ωστόσο, γενικώς δεν υπάρχει κανένας νομικός περιορισμός που να αφορά τον έλεγχο τους από άλλες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, πολωνι-κές ή αλλοδαπές, καθώς και από κερ-

δοσκοπικές οντότητες – επιχειρήσεις, πολωνικές ή ξένες.

Τον Απρίλιο του 2003, η Βουλή της Πολωνίας υιοθέτησε τον νόμο για τη δραστηριότητα κοινής ωφέλειας και τον εθελοντισμό, που καθιερώνει και τους Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας – ΟΚΩ. Η παροχή του καθεστώτος ΟΚΩ σε ενώσεις ή ιδρύματα συνιστά κατ’ ουσία μια μορφή πιστοποίησης και όχι μια διακριτή, τρίτη, δυνατή νομική μορφή, καθότι προϋποθέτει την ύπαρξη μιας εκ των δύο δυνατών νομικών μορφών των οποίων αποτελεί δυνητική συμπλήρωση.

Ο νόμος για τις Ενώσεις-σωματεία ορίζει ως ένωση μια αυτό-κυβερνώ-μενη οργάνωση με διάρκεια, που δη-μιουργείται από κίνητρα ελεύθερης βούλησης και μη κερδοσκοπικά.. Οι ενώσεις πρέπει να εγγράφονται στο περιφερειακό Μητρώο. Οι ενώσεις μπορούν να διαμορφωθούν από τους Πολωνούς πολίτες ή από τους αλλο-δαπούς που είναι νομίμως εγκατεστη-μένοι στην Πολωνία.

Μια ειδική μορφή είναι η «απλο-ποιημένη ένωση», η αντίστοιχη με την ελληνική ένωση προσώπων, που είναι πιο εύκολο να δημιουργηθεί, αλλά δεν είναι νομικό πρόσωπο και έχει κατά συνέπεια περιορισμένες δυνατότητες.Τέλος επιτρέπεται μία «ένωση ενώσε-ων», ένα είδος ομοσπονδίας δηλαδή, που δημιουργείται από έναν απαιτού-μενο ελάχιστο αριθμό τριών ενώσεων. Εκτός από τις τρεις ή περισσότερες ενώσεις, οποιοδήποτε άλλο νομικό πρόσωπο είναι δυνατόν να ενεργή-σει επίσης ως ιδρυτής. Οι ενώσεις των ενώσεων υπόκεινται στους ίδιους κα-νόνες με άλλες ενώσεις.

Μια ένωση μπορεί να δημιουργηθεί για σκοπούς κοινής ή δημόσιας ωφέ-

λειας που είναι ο κύριος προορισμός της, ωστόσο μπορεί να δημιουργηθεί μια ένωση με σκοπό εκ της νομικής της φύσεως μεν μη κερδοσκοπικό όχι όμως απαραιτήτως δημόσιας ωφέλει-ας. Μια ένωση περιορίζεται μόνο από άλλους νόμους που εξασφαλίζουν την εθνική ασφάλεια, τη δημόσια τάξη, τις ελευθερίες και το κοινό καλό. Δεν υπάρχουν περιορισμοί στις πολιτικές δραστηριότητες των ενώσεων.

Τα ιδρύματα στην Πολωνία υπό-κεινται στον Νόμο για τα Ιδρύματα, ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή το 1984.Γενικά, ίδρυμα ορίζεται μια οργάνωση χωρίς μέλη, που δημιουργείται από έναν ιδρυτή που έχει οικονομικούς και κοινωνικούς σκοπούς, όπως η υγεία, η ανάπτυξη της οικονομίας και της επι-στήμης, κλπ. και υπόκειται στο ουσια-στικό συμφέρον της Δημοκρατίας της Πολωνίας. Ο νόμος για τα ιδρύματα προβλέπει έναν κατάλογο παραδειγ-μάτων για επιτρεπόμενες ενέργειες, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται πο-λιτικές δραστηριότητες.

Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας

Για να αναγνωρισθεί μια ένωση ή ένα ίδρυμα ως ΟΚΩ θα πρέπει να

εκπληρώνει τους παρακάτω όρους:1. αναλαμβάνει τις δραστηριότητες

του καταστατικού της προς το κοινό όφελος, ή για όφελος μιας συγκεκρι-μένης ομάδας με δυσκολία διαβίωσης ή δυσχερούς οικονομικής κατάστασης

2. οι δραστηριότητες κοινής ωφέ-λειας είναι οι μόνες δραστηριότητες του καταστατικού της εταιρείας

3. δεν πραγματοποιεί οικονομικές δραστηριότητες, ή αυτές περιορίζονται μόνον στην υλοποίηση των δραστηρι-οτήτων του καταστατικού



4. όλο της το εισόδημα διανέμεται σε δραστηριότητες κοινής ωφέλειας

5. ορίζονται νομοθετικά οι υπεύθυ-νοι ελέγχου-επίβλεψης, όπως προλαμ-βάνονται και διάφορες περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων.

Μια ΟΚΩ πρέπει να πραγματο-ποιεί δραστηριότητες κοινής ωφέλει-ας που προβλέπονται από τον νόμο ή από αποφάσεις του Υπουργικού Συμ-βουλίου.

Οι πολιτικές δραστηριότητες δεν καταγράφονται ως δραστηριότητες δημόσιας ωφέλειας από τον νόμο, αν και ο κατάλογος των δυνατών δραστη-ριοτήτων για τις ΟΚΩ περιλαμβάνει «την προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων και των πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και την εργασία για την υποστήριξη της ανά-πτυξης της δημοκρατίας». Γενικά, ο χαρακτηρισμός ως ΟΚΩ προσφέρει σε μια οργάνωση διάφορα οφέλη κατά τον νόμο, εφόσον πληροί τις απαιτή-σεις ως προς τις οποίες είναι υπόλογος. Σε περίπτωση που χαθεί το καθεστώς ΟΚΩ αλλά συνεχίζεται η κατά νόμο λειτουργία, θα πρέπει να ξοδέψει όλο του το κεφάλαιο σε δραστηριότητες κοινής ωφέλειας.

Τον Ιανουάριο 2009 περισσότερες από 5.300 οργανώσεις χαρακτηρίζο-νται ως ΟΚΩ στην Πολωνία.

Οικονομικά και φορολογικά θέματα

Μία ένωση μπορεί να πραγμα-τοποιεί οικονομική δραστηρι-

ότητα, εφόσον υπακούει στους κανό-νες που τίθενται από άλλους περιορι-σμούς. Τα έσοδα από την οικονομική δραστηριότητα μιας ένωσης θα πρέπει να συμβάλλουν στην πραγματοποίηση των σκοπών του καταστατικού και όχι να διανέμονται στα μέλη. Μια ΟΚΩ μπορεί να αναλάβει οικονομικές δρα-στηριότητες μόνον εάν αυτές συμβάλ-λουν στην υλοποίηση των σκοπών του

καταστατικού.Οι οργανώσεις κοινής ωφέλειας

απαλλάσσονται της πληρωμής του φό-ρου εισοδήματος εταιρειών στο εισό-δημα που αφορά τους καταστατικούς στόχους τους. Μια ΟΚΩ απαλλάσσε-ται του φόρου εταιρικού εισοδήματος (καθώς επίσης και του φόρου ακίνη-της περιουσίας, του αστικού φόρου ενεργειών, του τέλους χαρτοσήμου, και των αμοιβών δικαστηρίων) σε όλο το εισόδημα που αφορά σε σκοπούς κοινής ωφέλειας που απαριθμούνται περιοριστικά από τον νόμο και είναι:

■ επιστήμη, τεχνολογία, εκπαίδευση ■ πολιτισμός ■ φυσική εκπαίδευση και άθληση ■ προστασία του περιβάλλοντος ■ υποστήριξη δημοσίων προγραμ-

μάτων στην κατασκευή δρόμων και τηλεπικοινωνιακών δικτύων και συστημάτων παροχής νερού σε αγροτικές περιοχές

■ φιλανθρωπία ■ υγεία και κοινωνική πρόνοια ■ απασχολησιμότητα και κοινωνική

επανένταξη για άτομα με ειδικές ανάγκες

■ θρησκείαΜια ΑΜΚΟ (άλλη από μια ΟΚΩ)

πρέπει να πληρώνει εταιρικό φόρο για όλο το εισόδημα, συμπεριλαμ-

βανομένων και των επιχορηγήσεων, που αφιερώνονται σε οποιουσδήπο-τε στόχους που δεν απαριθμούνται ανωτέρω ή που είναι ασυσχέτιστοι με τους στόχους του καταστατικού της. Επιπλέον, τα ιδρύματα και οι ενώσεις (και τα νομικά πρόσωπα γενικώς) δεν υπόκεινται στον φόρο κληρονομιών και δωρεών στην Πολωνία.

Ορισμένες δωρεές ιδιωτών και εταιρειών με έδρα την Πολωνία εκπί-πτουν από τη φορολογητέα ύλη τους. Αυτό συμβαίνει όταν η οργάνωση - αποδέκτης της δωρεάς πραγματοποι-εί δραστηριότητες κοινής ωφέλειας, με ορισμένες μικρές μόνον εξαιρέσεις.

Δεν προβλέπονται απαλλαγές υπαγωγής και καταβολής του ΦΠΑ για κατηγορίες προσώπων ή οργα-νισμών. Ωστόσο εξαιρούνται κάποια αγαθά και υπηρεσίες, που περιλαμ-βάνουν, μεταξύ άλλων, υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης, υπηρεσίες εκπαίδευσης, υπηρεσίες στον τομέα της προστασίας της υγείας και της κοι-νωνικής πρόνοιας, υπηρεσίες κατά το καταστατικό που παρέχονται από τις οργανώσεις μελών, που δεν μπορούν να καταταχθούν διαφορετικά. Επίσης από τον Ιανουάριο του 2009 κατόπιν τροποποίησης του νόμου για τον ΦΠΑ η δωρεά φαγητού (εκτός από τα αλκο-ολούχα) από τον παραγωγό της προς έναν ΟΚΩ με αποκλειστικό σκοπό τη φιλανθρωπία-ευεργεσία εξαιρείται του ΦΠΑ, κατόπιν έγγραφης διαδικασίας επιβεβαίωσης. Εάν μια οργάνωση χρη-σιμοποιεί μια δωρεά για να παρέχει ένα προϊόν ή μια υπηρεσία, το αγαθό ή η υπηρεσία γενικώς υπόκειται σε ΦΠΑ εκτός και αν ισχύει κάποια εξαίρεση.Οι επιχορηγήσεις τυπικά απαλλάσ-σονται του Φ.Π.Α εάν παρέχοται σε μια οργάνωση για την υλοποίηση των καταστατικών της στόχων. Αντίθετα, εάν ένας φορολογούμενος που υπό-κειται σε Φ.Π.Α παρέχει μια δωρεά σε μετρητά, η δωρεά γενικώς υπόκειται στον Φ.Π.Α.



On april 12, the Macedonian Parliament enacted the new law on associations and Foundations, which was expected to bring Macedonian legislation in line with Euro-

pean standards and best regulatory practices. although the law’s primary goal was to provide a more liberal legal framework enabling efficient exercise of the right to association, civil society representatives expressed their disappointment regarding certain solutions foreseen with the law, leading to a failure to use this opportunity to achieve true progress in the development of the civil society le-gal environment.

The most important changes in the new law include:

■ Right of NGOs to engage directly in economic activities related to their purpose. This will enable them to generate income as an independent source of funding without the need to spend resources to establish and manage a company, which was re-quired until now.

■ Right of legal entities and foreign-ers to form associations. before, le-gal entities and foreigners were only able to establish foundations.

■ Right to exercise freedom of asso-ciation to citizens without the need to register a formal legal entity.

■ Introduction of the concept of “pub-lic benefit status”.The law contains a number of other

provisions that will improve the legal environment for CSOs. For example, (1) it removes the fine for organizations that do not inform the Central Registry that they have become members of a union or an international organization; (2) it introduces provisions which aim to im-prove the distribution of funding from the state and bodies of the local govern-ment; (3) it removes the requirement for

foreign organizations to obtain approval from the Ministry of Foreign affairs if they want to establish branches.

however, the progress made to-wards liberalization was overshadowed by a number of provisions preventing such liberalization in practice or even stipulating more restrictive solutions then the previously valid law. For ex-ample, (1) the law provides for the impractical and highly criticized so-lution of the Government determin-ing the organizations’ public benefit status, in a complicated three-stage procedure including the stage before a Public benefit Status Commission in-troduced with the law; (2) it stipulates extensive and rigid, and in the same time, insufficiently precise criteria on awarding public benefit status, with-out foreseeing any specific benefits for public benefit organizations, which is left to be done with other pieces of leg-islations (e.g. on taxes, customs etc.); (3) although the rights of minors to be founders of associations is intro-duced, it is limited with certain condi-tions (a notary certified statement by the minor’s legal guardian), whereas the same condition is introduced for

membership in associations of minors at the age of 14 to 18; (4) the amount of founding equity for foundations is raised to 10.000 EuR, instead of the previously foreseen 5.000 EuR; (5) the law stipulates enormously high amount of fines for failure to report changes in the Central Registry, as well as for failure of public benefit organiza-tions to submit reports to the Govern-ment in the foreseen period of time; (5) it requires the formal establishment of a branch of a foreign organization for it to be able to operate in Macedonia.

In the current system, another law which affects the position of CSOs in the country is the law on donations and Sponsorships, adopted in 2006, but followed by its very unsatisfac-tory implementation. the recently held oversight hearing on the law in the Macedonian assembly reiterated the perception that the law does not provide the expected results of en-couraging the building of a donations/sponsorships practice in Macedonia. The conclusions of the hearing stated that a new law is needed to remove the obstacles related to the definitions, competencies and procedures in the law, but also to redefine the stipulated tax benefits.

It can be noted that the process of amending the legal framework on the right to association is yet to be com-pleted with the adoption of secondary legislation related to the new law on associations and Foundations, as well as the amending of other laws relevant to the legal framework for functioning of CSOs.

Volunteering in FYROMacedoniaFani Karanfilova Panovska

News & Information



ςύμφωνα με το Δί-καιο της δ η μ ο -

κρατίας της Τσεχίας τέσσερις μορφές οργανισμών αναγνωρίζονται ως «Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί» ή «Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί»:

ΕνώσειςΙδρύματα-Κοινωφελή ταμείαΣυνεταιρισμοί κοινής ωφέλειαςΟ όρος, όμως, «Μη Κυβερνητική

Οργάνωση (ΜΚΟ)» δεν περιλαμβά-νεται στα βασικά νομικά κείμενα, δεν αποτελεί νομική μορφή και ως εκ τού-του παραμένει ένας εισαγόμενος όρος τόσο στην πράξη όσο και στη θεωρία.

Βάσει των συνταγματικών δικαιω-μάτων, κάθε πολίτης ή νόμιμος κάτοι-κος της Τσεχίας έχει το δικαίωμα να ιδρύσει ή να συμμετέχει σε οποιοδήπο-τε οργανισμό. Αντίστοιχα, το Σύνταγ-μα απαγορεύει οποιαδήποτε διάκριση με βάσει το φύλο, το χρώμα, τη γλώσ-σα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις καθώς και τις εθνικές ή κοινωνικές διακρίσεις.

Οι σχετικοί νόμοι που εφαρμόζο-νται είναι: Νόμος περί Σωματείων – Ενώσεων, Νόμος περί Ιδρυμάτων και Κοινωφελών Σωματείων, Νόμος περί Συνεταιρισμών Δημόσιας Ωφελείας (Public benefit Corporations), Νόμος Φορολογίας Εισοδήματος, Νόμος Φο-ρολογίας Ακίνητης Περιουσίας, Νόμος Φορολογίας Κληρονομιάς, Κληροδο-τημάτων και Μεταβιβάσεων Περιουσί-ας, Νόμος περί Εράνων, Νόμος ΦΠΑ και Νόμος περί της βρεφικής, βασικής, ανώτερης ανώτατης επαγγελματικής

και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (Νόμος Εκπαιδευτικής Αγωγής)

Τα πολιτικά κόμματα, τα πολιτικά κινήματα, οι εκκλησίες και θρησκευ-τικές οργανώσεις καθώς και μία σειρά πιο εξειδικευμένων νομικών μορφών συμπεριλαμβανομένων των δημόσι-ων πανεπιστημίων και εκπαιδευτικών νομικών προσώπων υπάγονται σε δι-αφορετικές νομικές ρυθμίσεις και δεν αναγνωρίζονται ως ΑΜΚΟ.

Ενώσεις

Ο νόμος για τις Ενώσεις αφορά όλους εκείνους τους οργα-νισμούς που διατηρούν κα-

τάσταση μελών και μπορεί να έχουν δραστηριότητες τόσο κοινής όσο και

‘αμοιβαίας’ ωφέλειας (Άρθρο 13, Νό-μος για τις Ενώσεις). Ένα νομικό πρό-σωπο δεν μπορεί να ιδρύσει μία Ένω-ση, μπορεί όμως να είναι μέλος. Το κρι-τήριο της Κοινής Ωφελείας δεν είναι υποχρεωτικό για τις Ενώσεις και αντί-στοιχα δεν υπάγονται σε εξειδικευ-μένες φορολογικές ελαφρύνσεις που αντιστοιχούν στις άλλες μορφές. Σύμ-φωνα με το Νόμο Φορολογίας Εισο-δήματος και το Νόμο Περί Εράνων, οι τυχόν φορολογικές ελαφρύνσεις προ-κύπτουν από τον τρόπο χρήσης κάθε δωρεάς. Το εισόδημα που σχετίζεται με την καταστατική δραστηριότητα του οργανισμού μπορεί να μην υπάγεται στο Φόρο Εισοδήματος εάν τα έξοδα ξεπερνούν τα έσοδα του οργανισμού ενώ αντίστοιχα προβλέπονται φορο-λογικές ελαφρύνσεις για τις δραστη-ριότητες που αποφέρουν κέρδος. Το εισόδημα από διαφημίσεις, εκμετάλ-λευση ακίνητης περιουσίας ή εισφορές μελών φορολογείται βάσει του Νόμου Φορολόγησης Εισοδήματος, δεν υπά-γονται όμως στο ΦΠΑ (19%). Η ακί-νητη περιουσία καθαυτή, εκπίπτει της φορολόγησης. Οι φορολογικές ελα-φρύνσεις ή εξαιρέσεις για τα εισαγό-μενα προϊόντα εξαρτώνται όχι από τη φύση του οργανισμού αλλά από το εί-δος και τη χρήση του προϊόντος. Τέλος σε περίπτωση διάλυσης μίας Ένωσης υπάρχουν λίγοι περιορισμοί ως προς την κατανομή της περιουσίας και των κινητών στοιχείων της Ένωσης ενώ δεν υπάρχει καμία ρύθμιση αναφορικά με τις αποζημιώσεις και τα διοικητικά κό-στη. Τα μέλη μίας Ένωσης διατηρούν το δικαίωμα να ρυθμίσουν βάσει συμ-

Το κανονιστικό καθεστώς των Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών στην Τσεχία

Παρουσίαση: Ντίνα Καρύδη, επί τη βάσει πληροφόρησης από το ICNl



βολαίου τη διαχείριση των ανωτέρω κατά το δοκούν, συμπεριλαμβανομέ-νου και του δικαιώματος ιδιοκτησίας. Μία Ένωση τέλος δεν μπορεί να συ-σταθεί για την εξυπηρέτηση οικονο-μικών συμφερόντων και σκοπών ούτε μπορεί να αποτελεί πολιτικό κόμμα ή κίνημα. Μπορεί όμως να έχει πολιτική δραστηριότητα.

Ιδρύματα/Κοινωφελή Ταμεία και Συνεταιρισμοί

Κοινής Ωφέλειας (Public Benefit Corporations)

Τα Ιδρύματα και τα Κοινωφελή Ταμεία είναι οργανισμοί εκ-χώρησης χορηγιών που έχουν

δημιουργηθεί από νομικά ή φυσι-κά πρόσωπα με σκοπούς που εξυπη-ρετούν την κοινή ωφέλεια. Τα Ιδρύ-ματα πρέπει να έχουν ελάχιστο κλη-ροδότημα τα CZK 500,000 (περίπου uSd $34,000) ενώ τα Κοινωφελή Τα-μεία δεν υπάγονται σε περιορισμό και μπορεί να χρησιμοποιήσουν το σύνο-λο της περιουσίας τους για την εξυ-πηρέτηση των καταστατικών σκοπών τους. Τα Ιδρύματα έχουν το δικαίωμα ίδρυσης Συνεταιρισμών Κοινής Ωφε-λείας, αντίθετα με τα Κοινωφελή Τα-μεία. Κανένας οργανισμός δεν έχει το δικαίωμα να αναπτύσσει οικονομικές δραστηριότητες, μπορεί όμως να δι-οργανώνουν κοινωνικά, πολιτιστικά, αθλητικά και άλλα δρώμενα με σκοπό τη συλλογή πόρων. Σε περίπτωση διά-λυσής τους οι τυχόν πόροι μεταβιβάζο-νται σε κάποιο άλλο Ίδρυμα ή Ταμείο με αντίστοιχους καταστατικούς σκο-πούς. Εάν αυτό καθίσταται αδύνατο, η περιουσία μεταβιβάζεται στο Δήμο ή την Κοινότητα όπου βρίσκεται η έδρα του οργανισμού.

Οι Συνεταιρισμοί Κοινής Ωφέλειας δημιουργήθηκαν αρχικά για να διευκο-λύνουν την ιδιωτικοποίηση κρατικών οντοτήτων που παρείχαν έργο κοινής ωφέλειας. Πρακτικά, χρησιμοποιού-

νται όμως ως εναλλακτικές νομικές μορφές για τα ιδρύματα που δημι-ουργήθηκαν πριν από το 1998 και δε δύναται να υπαχθούν στο Νόμο περί Ιδρυμάτων. Χρησιμοποιείται επίσης ως η νομική μορφή κρατικά εξαρτημένων ΑΜΚΟ, όπως θέατρα, νοσοκομεία, γηροκομεία, κλινικές αποκαταστά-σεις και άλλα. Αντίθετα με τις άλλες τρεις μορφές, οι Συνεταιρισμοί Κοινής Ωφέλειας μπορεί να έχουν οικονομικές δραστηριότητες, αρκεί το εισόδημα που προκύπτει να εξυπηρετεί την ορ-θότερη χρήση της περιουσίας του ορ-γανισμού και να μη δρα ενάντια στην ποιότητα και τη χρήση του δημόσιου έργου που εξυπηρετούν. Η ακίνητη περιουσία των Συνεταιρισμών Κοινής Ωφέλειας δεν υπά-γεται σε φορολόγη-ση εάν χρησιμοποι-είται για την άμεση στέγαση των υπη-ρεσιών ή άμεσα για την προώθηση των δηλωμένων σκοπών τους.

Τόσο τα Ιδρύ-ματα όσο και οι Σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ μ ο ί Κοινής Ωφέλειας δεν υπάγονται στο φόρο κληρονομιάς ή σε φορολόγη-ση χορηγιών. Οι δραστηριότητες που εξυπηρετούν το κριτήριο της κοινής ωφέλειας μπορεί να μην υπάγονται στο ΦΠΑ, δεν ισχύει όμως το ίδιο για την παροχή υπηρεσιών (όπως η διερ-μηνεία, μεταφράσεις, συμβουλευτική δραστηριότητα κα) όπου η απόδοση ΦΠΑ παραμένει υποχρεωτική.

Το κριτήριο της Κοινής Ωφέλειας

Τα Ιδρύματα και τα Κοινωφε-λή Ταμεία πρέπει υποχρεωτι-κά να εξυπηρετούν στόχους

κοινής ωφέλειας. Ως στόχοι που εξυ-

πηρετούν την κοινή ωφέλεια ορίζο-νται οι δράσεις εκείνες που αφορούν την ανάπτυξη πνευματικών αξιών, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμά-των και άλλων ανθρωπιστικών αξιών, την προστασία του περιβάλλοντος, των πολιτιστικών μνημείων και πα-ραδόσεων καθώς και την ανάπτυξη της επιστήμης, της εκπαίδευσης, της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού. Αντίστοιχα οι εταιρείες/συνεταιρι-σμοί κοινής ωφέλειας πρέπει να παρέ-χουν ‘υπηρεσίες κοινής ωφέλειας’, δεν ορίζεται όμως το είδος των υπηρεσι-ών αυτών. Οι δραστηριότητες κοινής ωφέλειας υπάγονται σύμφωνα με το Νόμο Φορολόγησης Εισοδήματος και το Νόμο περί Εράνων σε άμεσες φο-

ρολογικές ελαφρύνσεις, ειδικότερα δε όταν αυτό αφορά χορηγία που εξυπη-ρετεί κάποιον από τους ανωτέρω σκο-πούς κοινής ωφέλειας (Άρθρα 15(8) και 20(8) αντίστοιχα).

Οι χορηγίες προς οποιοδήποτε από τους ανωτέρω οργανισμούς είτε από νομικά πρόσωπα αντιστοιχούν σε φορολογικές ελαφρύνσεις εφόσον εξυπηρετούν το κριτήριο της κοινής ωφέλειας. Η ελάφρυνση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 10% του συνολι-κού φορολογητέου εισοδήματος αλλά το κληροδότημα δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 1000CZK ή το από το 2% του συνολικού φορολογητέου εισο-δήματος.

Ε υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Ε Τ Ο ς Κ ΑΤΑ Τ Η ς Φ Τ Ω Χ Ε Ι Α ς Κ Α Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ο υ Α Π Ο Κ Λ Ε Ι ς Μ Ο υ32


Η καταπολέμηση της φτώ-χειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αποτελούν μια από τις σημαντικότε-

ρες προκλήσεις για την Ε.Ε. και τη βα-σικότερη προϋπόθεση για την οικοδό-μηση μιας συνεκτικότερης ευρωπαϊκής κοινωνίας. Η οικονομική ύφεση πλήτ-τει ιδιαίτερα τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, με αποτέλεσμα να διευρύνο-νται σημαντικά οι κοινωνικές ανισό-τητες και να διογκώνεται επικίνδυνα ο αριθμός των συμπολιτών μας, που αδυνατεί να έχει πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Η Ευρώπη μπο-ρεί να είναι μια από τις πλέον εύπορες περιοχές του κόσμου, αλλά η φτώχεια παραμένει ένα τεράστιο και δυσεπίλυ-το πρόβλημα, επηρεάζοντας περίπου 84 εκατομμύρια ευρωπαίων πολιτών, με λίγα λόγια ένας στους έξη Ευρω-παίους ζει κάτω από το όριο της φτώ-χειας1, ενώ η αντίστοιχη αναλογία για τα παιδία είναι ακόμα μικρότερη. Εν-δεικτικό της κατάστασης αποτελεί το γεγονός ότι περίπου 7 εκατομμύρια συνάνθρωποί μας επιβιώνουν με λιγό-τερο από 5€ ημερησίως, ενώ 18 εκα-τομμύρια συνιστούν την πληθυσμιακή

1 Κατάσταση φτώχειας: όταν οι άνθρωποι υπο-λείπονται ενός συγκεκριμένου επιπέδου ζωής, το οποίο θεωρείται αποδεκτό από την κοινωνία στην οποία ζουν. (ορισμός που υιοθετείται από την ΕΕ)

ομάδα των φτωχών εργαζομένων, αν-θρώπων που ενώ απασχολούνται δεν μπορούν να εξασφαλίσουν μια αξιο-πρεπή διαβίωση.

ςύμφωνα με την επίσημη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η καταπολέμηση της φτώχειας

και του κοινωνικού αποκλεισμού συ-νιστούν απαραίτητα συστατικά για την έξοδο από την κρίση, ενώ η δημι-ουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλει-σμούς προβάλλει ως αναπόσπαστο κομμάτι της μελλοντικής της Στρατη-γικής. Σε αυτήν την κατεύθυνση, και κυρίως με στόχο την ευαισθητοποί-

ηση για ένα κοινωνικό ζήτημα με τε-ράστιες οικονομικές διαστάσεις, που πλήττει την καθημερινότητα εκατομ-μυρίων συμπολιτών, το 2010 ανακη-ρύσσεται σε Ευρωπαϊκό Έτος Κατα-πολέμησης της Φτώχειας και του Κοι-νωνικού Αποκλεισμού. Τον Οκτώβρη του 2010 εγκρίνονται οι κατευθυντή-ριες γραμμές της ερχόμενης δεκαετίας, μέσω των οποίων καλούνται τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν στη δημοσιο-νομική τους εξυγίανση εφαρμόζοντας ταυτόχρονα αντισταθμιστικές πολιτι-κές ενδυνάμωσης της κοινωνικής συ-νοχής, για την αποφυγή μιας ενδεχό-μενης κοινωνικής υποβάθμισης.

Μετά τη Στρατηγική της Λισαβό-νας και στη Στρατηγική Εu 2020 ανα-δεικνύεται η προστιθέμενη αξία του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου, σε πλήρη συμφωνία με τις αρχές της Συνθήκης της Λισαβόνας, και σε συν-δυασμό με την ταυτόχρονη προσπά-θεια διασφάλισης της μακροοικονο-μικής βιωσιμότητας. Για πρώτη φορά η προσπάθεια καταπολέμησης της ένδειας και του κοινωνικού αποκλει-σμού μετουσιώνονται σε ξεκάθαρους στόχους, όπως η αντίστοιχη εμβλημα-τική πρωτοβουλία της Στρατηγικής ΕΕ2020, όπου περιλαμβάνονται πλέ-ον ποσοτικοί στόχοι μείωσης των συ-μπολιτών μας που είτε διαβιούν ή κιν-

ΕυΡΩΠΑΪΚΟ ΕΤΟς ΚΑΤΑ ΤΗς ΦΤΩΧΕΙΑς ΚΑΙ ΤΟυ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟυ ΑΠΟΚΛΕΙςΜΟυ

Ευρωπαϊκή Ένωσηκαι Καταπολέμηση της Φτώχειας

Του Κώστα Πουπάκη, Ευρωβουλευτή

Ε υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Ε Τ Ο ς Κ ΑΤΑ Τ Η ς Φ Τ Ω Χ Ε Ι Α ς Κ Α Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ο υ Α Π Ο Κ Λ Ε Ι ς Μ Ο υ 33


δυνεύουν από τη φτώχεια2.Η λύση που προτείνει η Ε.Ε. δεν

είναι άλλη από την τόνωση της αντα-γωνιστικότητας, μέσω των επενδύσεων στην έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία, την αποφυγή του κοινω-νικού ντάμπινγκ και την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, καθώς και την εν-δυνάμωση της κοινωνικής επάρκειας, με την καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων, την αύξηση της απα-σχόλησης, την ενίσχυση της επιχειρη-ματικότητας και την αναβάθμιση του πλέγματος κοινωνικής προστασίας, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότη-τας, τη διασφάλιση της υγείας των ευ-ρωπαίων πολιτών και την αντιμετώπι-ση του κοινωνικού αποκλεισμού. Μια τέτοια στρατηγική με έντονη κοινωνι-κή διάσταση έχει σημαντικά, μεταξύ άλλων, μακροοικονομικά οφέλη, όπως η μείωση του κόστους των κοινωνικών παροχών και η διασφάλιση της βιωσι-μότητας των ασφαλιστικών ταμείων.

Βασικό μοχλό υλοποίησης της στρατηγικής ενάντια στην ένδεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό αποτελεί το Ευ-ρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, μέσω του οποίου συγχρημα-τοδοτούνται δράσεις για την επανεκπαίδευση και επανα-κατάρτιση των ανέργων, την καταπολέμηση των διακρί-σεων και την ενίσχυση της πρόσβασης στην εκπαίδευση, την ενδυνάμωση της απασχο-λησιμότητας του εργατικού δυναμικού μέσω της δια βίου μάθησης, την αντιμετώπιση των αναδιαρθρώσεων των επιχειρή-σεων στο πλαίσιο της οικονομικής μεταστροφής και την προαγωγή της πλήρους και ποιοτικής απασχόλησης. Παράλληλα, και κυρίως εν μέσω κρί-σης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμο-

2 Κίνδυνος φτώχειας: όταν το εισόδημα βρίσκε-ται κάτω του 60% του εθνικού μέσου επιπέδου (ορισμός που υιοθετείται από την ΕΕ)

γής στην Παγκοσμιοποίηση, αποτέλε-σε επίσης βασικό άξονα στις δράσεις αντιμετώπισης των κοινωνικών επι-πτώσεων της παγκόσμιας κρίσης - με

την μετεγκατάσταση παραγωγικών μονάδων, το κλείσιμο επιχειρήσεων λόγω των διεθνών χρηματοπιστωτι-κών συνθηκών – μέσω της συγχρημα-τοδότησης ενεργών πολιτικών απα-σχόλησης για τους ανέργους, όπως η επανεκπαίδευση, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες για την επαγγελματική απο-κατάσταση, ο επαγγελματικός επανα-

προσανατολισμός κ.λπ..Αν «η φτώχεια είναι η χειρότερη

μορφή βίας» (Μαχάτμα Γκάντι), τότε κάθε συντεταγμένη πολιτεία οφείλει

να βρίσκει λύσεις, να εφαρμόζει πολιτικές, που θα συνδυάζουν την οικονομική αποτελεσματικό-τητα με την κοινωνική αλληλεγ-γύη και όχι να επιβάλλει μονο-μερώς μέτρα, που θρυμματίζουν τον κοινωνικό ιστό και οδηγούν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες στην κοινωνική απομόνωση. Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, πολ-λές κυβερνήσεις καταφεύγουν σε σημαντικές αναδιαρθρώσεις, προκειμένου να ξεπεράσουν το σκόπελο του ελλείμματος. Επι-χειρούν να δημιουργήσουν μια

στέρεα και εύρωστη οικονομία δια-τηρώντας την κοινωνική ειρήνη και σταθερότητα. Παρά ταύτα η ελληνική προσέγγιση παραμένει στυγνά αριθ-μοκεντρική και κοντόφθαλμη, αψη-φώντας τη βασική υποχρέωση κάθε κράτους, που είναι η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης και της ευημε-ρίας των πολιτών του.



Το 2010 είχε ανακηρυχθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως «Ευρωπαϊκό Έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού». Ένα έτος ωστόσο που συνοδεύτηκε από μια τρομακτική οικονομική κρί-

ση και την αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, με σημαντικές συγ-χρόνως συνέπειες για την οικονομική σταθερότητα της Ένωσης αλλά και τις κοι-νωνικές παροχές ειδικά για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Το μεγαλύτερο ίσως πλήγμα δέχτη-κε η συμβολική διάσταση της Ευρωπα-ϊκής Ένωσης, μιας Ένωσης της οποίας η πολιτική σύγκλιση διαπερνάται από μια εκκωφαντική απουσία: την απου-σία της κοινωνικής προοπτικής μιας πολιτειακής ένωσης που θα δώσει νέο περιεχόμενο και μορφή στην ου-σιαστική διάσταση της ιδιότητας του πολίτη1, ενισχύοντας και προστατεύο-ντας τα κοινωνικά δικαιώματα των κα-τοίκων2 της Ευρώπης, λειτουργώντας σαν ένα εναλλακτικό ή καλύτερα ανα-νεωμένο «δίχτυ προστασίας» ειδικά για εκείνους τους ευάλωτους πληθυ-σμούς για τους οποίους ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι η καθημερινή τους πραγματικότητα3.

Στο παρόν κείμενο ωστόσο δεν θα μιλήσουμε για τον αποκλεισμό ή τη φτώχεια απλώς με κοινωνιολογικούς

1 T. Bottomore, «Ιδιότητα του πολίτη και κοινωνική τάξη μετά από σαράντα χρόνια» σε T. H. Marshall, T. Bottomore (2001), σ.145.

2 Συνειδητά χρησιμοποιούμε τον όρο «κάτοικοι» σε αντιπαραβολή με τον όρο «πολίτες», καθώς η εδαφικότητα και η διαμονή όχι μόνο φαίνεται τα τελευταία χρόνια να λειτουργούν «διαβρωτι-κά» για την παραδοσιακή λειτουργία της ιδιότητας του πολίτη, από-εθνικοποιώντας την (πχ. μέσα από την Οδηγία για τους επί μακρόν διαμένοντες), αλλά επανασημασιοδοτούν τον όρο «επικράτεια», καθώς πλέον το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να αποκτά τα χαρακτηριστικά ενός «εθνικού» κράτους ιδίως όσον αφορά στη διαφοροποιητική λειτουργία της ευρω-παϊκής ιδιότητας του πολίτη. Την τελευταία εξάλλου δεν μπορούν να αποκτήσουν αυτόματα οι «κάτοικοι», έστω και επί μακρόν διαμένοντες, στην Ευρώπη, αλλά οι πολίτες των κρατών-μελών. Με άλλα λόγια, η ευρωπαϊκή ιδιότητα του πολίτη τείνει να κατα-λήξει σε μια μορφή «αντι-ιδιότητας» («anti-citoyenneté»). Βλ. É. Balibar (1997), σ.374.

3 Ποτέ όμως δεν είναι εντελώς ή απόλυτα αποκλεισμένοι, αντίθετα δημιουργούνται πολλαπλές «χωρητικότητες» / loci, κοινωνικά πεδία μέσα στα οποία αναπτύσσονται στρατηγικές επιβίωσης, μέρος συχνά των οποίων είναι και η υποκατάσταση της «ψυχρής αλληλεγγύης» του κοινωνικού κράτους από την «θερμή» των κοινοτικών σχέσεων και δικτύων. Βλέπε H. Entzinger (2007), σσ.121–122.

ή οικονομικούς όρους. Θα σταθούμε στη φιλοσοφία της έννοιας που αν και βιώνεται ως status, το οποίο αλλάζει περιεχόμενο και ορισμό ανάλογα με την χρονικότητα του προσδιορισμού του και την κοινωνία αναφοράς, είναι ταυτόχρονα par excellence μια έννοια σχεσιακή, αποκτά δηλαδή τα χαρα-κτηριστικά διαδικασίας που συνεχώς μετατρέπει πληθυσμούς, που δεν ήταν πάντοτε αποκλεισμένοι, σε άτομα που φαίνονται να γλιστρούν από τον κοινωνικό ιστό, την ίδια στιγμή που συνεχίζουν να αποτελούν μέρος της κοινωνίας.

Κοινωνικός αποκλεισμός και ιδιότητα του πολίτη

Αλλά από τι αποκλείονται οι απο-κλεισμένοι4;

Από δικαιώματα, από θεσμούς, από αναγνώριση, από δημόσιες πολιτικές, από κοινότητες, από τη δυνατότητα της «εξόδου», από την εκπροσώπηση, από την πρόσβαση σε «φωνή και ορα-τότητα». Αποκλείονται από εκείνους τους κοινωνικούς πόρους που επιτρέ-πουν την μείωση του χάσματος μεταξύ της πραγματικότητας και της κανονι-στικότητας των δικαιωμάτων, ή καλύ-τερα της λειτουργίας τους με όρους που δεν θα αναιρούν την «ουσιαστική διάσταση» της ιδιότητας του πολίτη.

Ο κοινωνικός αποκλεισμός, λοιπόν, διασταυρώνεται με πολλαπλά επίπεδα

4 Δες τον τίτλο του άρθρου του Ετιέν Μπαλιμπάρ, «De quoi les exclus sont-ils exclus ?» σε É. Balibar (2010), σσ.241–251.

συμμετοχής, status και ταυτοτήτων5, που εν πολλοίς επικαθορίζονται από τη μορφή και το ρόλο που ενέχει στο πλαίσιο μιας πολιτικής κοινότητας η έννοια της ιδιότητας του πολίτη.

Σε αυτό το σημείο, επομένως, χρή-σιμο θα ήταν να τονίσουμε ότι η σύγ-χρονη ιδιότητα του πολίτη (citizenship) χαρακτηρίζεται από μια σειρά από αντινομίες / χάσματα ή «ασυγχρονί-ες», (décalages) μεταξύ της κανονιστι-κότητας και της πραγματικότητας της έννοιας6. Η καθιερωμένη και μάλλον περιορισμένη προσέγγιση της έννοιας ως απλά νομικού δεσμού του κράτους με το άτομο –δεσμός που καθορίζεται συχνά από βαρύ συμβολικό, εθνοτικό ή πολιτισμικό φορτίο– αποσιωπά την ιστορικότητα και το βάθος μιας έννοι-ας που στην πάροδο των χρόνων τα «συγκρουσιακά» της στοιχεία βγαί-νουν συχνά στην επιφάνεια, ακόμα και όταν θεωρείται ότι έχει χάσει την επικαιρότητα ή τη χρησιμότητά της.

Οι διάφορες μορφές επισφαλούς εργασίας με την παράλληλη υποχώ-ρηση των εγγυήσεων των κοινωνικών υπηρεσιών με τη μορφή του καθολικού δικαιώματος, αποδεικνύουν ότι το τυ-πικό status του πολίτη δεν αρκεί για να υπάρξει ισότητα μεταξύ των πολιτών, καθώς η πραγματικότητα των άνισων κοινωνικών τους θέσεων και ρόλων συγκρούεται με την αφαιρετική αλλά όχι ουσιαστικά εξισωτική λειτουργία της τυπικής διάστασης της ιδιότητας του πολίτη.

Ίσως καμία άλλη αναφορά να μην υπενθυμίζει την πολυπλοκότητα του ρόλου της ιδιότητας του πολίτη στη

5 Εδώ εμπνεόμαστε από την προτεινόμενη μεθοδολογία ανάλυ-σης της ιδιότητας του πολίτη στους J. Goul Andersenet alii (eds) (2002) και C. Joppke (2007).

6 J.-Y. Thériault (1999), σσ.5–13.

O κοινωνικός αποκλεισμός ως status και ως διαδικασία:αντινομίες και χάσματα στη σύγχρονη ιδιότητα του πολίτη

Της Σωτηρίας Λιακάκη, Διδάκτωρος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Paris Ouest Nanterre La Défense



νεωτερικότητα, όσο εκείνη του «κοι-νωνικού κράτους». Θεσμός που ενώ υπενθυμίζει με την ίδια την λειτουρ-γία του τον καταστατικό «συμβιβα-σμό» μεταξύ των κοινωνικών τάξεων, αποτελεί ταυτόχρονα το αποτέλεσμα αγώνα και προσπάθειας για την κατο-χύρωση δικαιωμάτων των οποίων αν και ο χαρακτήρας είναι κοινωνικός, η διάστασή τους δεν παύει να είναι εξό-χως πολιτική.

Ειδικά για την Ευρώπη, η κυρίαρχη ασυγχρονία στο εσωτερικό της ευρω-παϊκής ή καλύτερα των διαφορετικών «εθνικών» ιδιοτήτων του πολίτη, φαί-νεται να δημιουργεί νέες μορφές απο-κλεισμού. Με άλλα λόγια, η απόκλιση μεταξύ μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνεχίζει εν πολλοίς να απαρτίζεται από πολλαπλές κοινωνίες με διαφορε-τικούς πληθυσμούς τους οποίους αγγί-ζει η πραγματικότητα της μη αναγνώ-ρισης ή του μη σεβασμού θεμελιωδών δικαιωμάτων7 και μιας παγκοσμιοποι-ημένης οικονομίας που ξεπερνάει το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, τουλάχιστον με την παρούσα μορφή του, οδηγεί σε μια «ανεπίλυτη» ένταση, αποτύπωση της οποίας είναι η σε ποικίλα επίπεδα κρίση του κοινωνικού κράτους αλλά και η δυστυχώς εμμένουσα παρουσία του ρατσισμού και της βίας στο εσωτε-ρικό των ευρωπαϊκών κρατών (και όχι μόνο αυτών).

Είτε πρόκειται για το «διπλό σύ-νορο του κοινωνικού κράτους»8 είτε πρόκειται για την «κοινωνική συνοχή» που πρέπει να διασωθεί, είτε εν τέλει για την «επιβίωση» των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων και του σεβασμού της «διαφορετικότητας», είμαστε μάρτυ-ρες μιας μετάβασης σε ένα κράτος το οποίο αν και παραμένει «εθνικό», πολ-λές από τις λειτουργίες του (κυρίως οι οικονομικές) είναι διεθνοποιημένες9.

Την ίδια στιγμή, λοιπόν, που η ιδι-ότητα του πολίτη σχετικά αποεθνι-κοποιείται, η εδαφικότητα, παρά τις διαρκείς μετακινήσεις πληθυσμών, κεφαλαίου, εμπορευμάτων, κουλτού-

7 Ακόμα και οριζόντια/διακρατικά (με χαρακτηριστικό το παρά-δειγμα των Ρομά).

8 H. Entzinger (2007), σ.130.9 K. Nash (2000), σσ.260–264.

ρας και τη δημιουργία ακόμα και ενός δια-εθνικού (transnational) κοινωνι-κού κεφαλαίου, επιμένει σθεναρά10. Η απουσία της κοινωνικής Ευρώπης, της ευρωπαϊκής κοινωνικής ιδιότητας του πολίτη, είναι κυρίως η απουσία μιας οικονομικής11 ευρωπαϊκής ιδιότητας του πολίτη, μιας δηλαδή διαδικασίας που θα επαναφέρει τα ζητήματα του κοινωνικού αποκλεισμού όχι απλώς ως ένα «Ευρωπαϊκό Έτος», αλλά ως ένα διαρκώς ανανεούμενο «νέο κοινωνικό ζήτημα»12.

Εν είδει συμπεράσματος

Μόνο μια συνολική προσέγγιση που δεν παραγνωρίζει το μα-

κρο-, μικρο-, αλλά και το κάποτε πα-ραμελημένο μέσο-επίπεδο, μπορεί να συγκρουστεί αποτελεσματικά με τα πολλαπλά πρόσωπα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Σημαντική είναι επομένως η ενί-σχυση της εμπιστοσύνης στους θε-σμούς, με τρόπο που να ενδυναμώνε-ται το κοινωνικό κεφάλαιο και «από τα πάνω»13, παράλληλα με την ανάδειξη του ρόλου των κοινωνικών δικτύων, της τοπικής και περιφερειακής διάστα-σης μιας συμμετοχής που δεν περιορί-ζεται στην κατοχή του τυπικού έστω status της ιδιότητας του πολίτη.

Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δο-θεί στον ρόλο των ιδεών14, που δύνα-νται να επηρεάσουν το δημόσιο λόγο αλλά και τη μορφή ή και λειτουργία των θεσμών, ειδικά σε περιπτώσεις όπου το «χάσμα υλοποίησης»15 των κοινωνικών πολιτικών ενισχύεται από παρωχημένες αντιλήψεις περί των ρό-λων των φύλων και της οικογένειας16.

Οι δημόσιες πολιτικές κατά του κοινωνικού αποκλεισμού δεν πρέπει να παραγνωρίζουν τη σημασία που μπορούν να παίξουν οι μεσαίες τάξεις,

10 Όπως φαίνεται εξάλλου μέσα από τα κριτήρια για την πολιτογρά-φηση ή και για την παροχή κάποιων αδειών διαμονής, ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνεται το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ένα άτομο κατοικεί (νόμιμα) σε ένα ευρωπαϊκό κράτος.

11 Σ. Σάσεν (2003).12 Βλ. Π. Ροζανβαλόν (2001).13 L. Torpe (2003), σ.42.14 S. Berman (2001).15 Δ. Α. Σωτηρόπουλος (2007), σ.93.16 Ibid., σσ.92–99.

τόσο όσον αφορά στη διάχυση αξιών πολιτισμικά και κοινωνικά φιλελεύ-θερων και την αύξηση της «ανεκτι-κότητας» μιας κοινωνίας, όσο και ως κοινωνική βάση συναίνεσης για μέτρα δικαιότερης αναδιανομής.

Αλλά κυρίως, η όποια προσπάθεια για την εξίσωση των ευκαιριών πρέπει να ξεκινά νωρίς, στρεφόμενη προς τις κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες γύρω από το παιδί, τη βρεφονηπιακή εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, την σχολική αγωγή που δεν αντιμετωπίζει τα παιδιά ως «υποχρέωση» του κρά-τους, αλλά ως τη μόνη «λογική επέν-δυση» με πολλαπλασιαστικά αποτελέ-σματα και ανεκτίμητη απόδοση για το μέλλον17.

Βιβλιογραφίαbalibar É. (2010), «de quoi les exclus sont-ils exclus ?» σε É. Balibar, La proposition de l’égaliberté, Paris: PUF, σσ.241-251.Balibar É. (1997), «Qu’est-ce qu’une frontière ?» σε É. Balibar, La crainte des masses: politique et philosophie avant et après Marx, Paris: Galilée, σσ.371–380.Berman S. (2001), «Review: Ideas, Norms and Culture in Political Analysis», Comparative Politics, 33 (2), σσ.231–250.Bottomore Τ. (2001), «Ιδιότητα του πολίτη και κοινω-νική τάξη μετά από σαράντα χρόνια», σε Marshall T.H., Bottomore T., Ιδιότητα του Πολίτη και κοινωνική τάξη, Αθήνα: Gutenberg, σσ.125-198.Entzinger H. (2007), «Open borders and the welfare state» σε Α. Pécoud, P. De Guchteneire (eds), Migration Without Borders: Essays on the Free Movement of People, New York/Paris: Bergahn/Unesco, σσ.119–134.Esping-Andersen G. (2006), «Στρατηγική κοινωνικής επέν-δυσης με επίκεντρο το παιδί», σε Οικονόμου Χ., Φερώνας Α. (επιμ.), Οι εκτός των τειχών. Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός στις σύγχρονες κοινωνίες, Αθήνα: Διόνικος, σσ.57–114.Goul AndersenJ., Clasen J., Van Oorschot W., Halvorsen K., (eds) (2002), Europe’s new state of welfare: unemployment, employment, policies and citizenship, Bristol: Policy Press.Joppke C. (2007), «Transformation of Citizenship: Status, Rights, Identity», Citizenship Studies, 11 (1),σσ.37-48.Nash K. (2000), Contemporary Political Sociology. Globalization, Politics and Power, Oxford: Blackwell.Ροζανβαλόν Π. (2001), Το νέο κοινωνικό ζήτημα: Επανεξε-τάζοντας το κράτος πρόνοιας, Αθήνα: Μεταίχμιο.Σάσεν Σ. (2003), Χωρίς έλεγχο; Η εθνική κυριαρχία, η μετα-νάστευση και η ιδιότητα του πολίτη την εποχή της παγκο-σμιοποίησης, Αθήνα: Μεταίχμιο.Σωτηρόπουλος Δ. A. (2007), Κράτος & μεταρρύθμιση στη σύγχρονη Νότια Ευρώπη: Ελλάδα – Ισπανία – Ιταλία – Πορ-τογαλία, Αθήνα: Ποταμός.Thériault J.-Y. (1999), «La citoyenneté: entre normativité et factualité», Sociologie et sociétés, 31 (2), σσ.5–13.Torpe L. (2003), «Social Capital in Denmark: A Deviant Case?», Scandinavian Political Studies, 26 (1), σσ.27–48.

17 Βλέπε σχετικά το άρθρο του G. Esping-Andersen στο X.Οικονό-μου, Α. Φερώνας (επιμ.) (2006), σσ.57–114.



Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν έχουν την ίδια έκταση σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Όλες οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι τα σκανδιναβικά κράτη έχουν περιορίσει σε σημαντικό βαθ-μό τέτοια φαινόμενα. Ας επισημανθεί ότι αυτή η επιτυχία δεν εί-

ναι απλώς αποτέλεσμα αυξημένων δαπανών, όπως και η σχετική αποτυχία σε άλλες χώρες δεν είναι απλώς αποτέλεσμα κάποιας επίθεσης για την «αποδό-μηση» του κοινωνικού κράτους, όπως θέλει μια αριστερής προέλευσης φιλολο-γία. Επιμένουμε, αντίθετα, στη συσχέτιση των φαινομένων φτώχειας και κοινω-νικού αποκλεισμού με τη βασική δομή, την αρχιτεκτονική θα λέγαμε, του κοι-νωνικού κράτους στις ευρωπαϊκές χώρες. Υποστηρίζουμε δηλαδή ότι η έκταση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού συναρτάται από τη μεγαλύτερη ή μικρότερη δυνατότητα των προνοιακών δομών μιας χώρας να καλύψουν τα λε-γόμενα νέα κοινωνικά ρίσκα, νέες καταστάσεις κοινωνικής διακινδύνευσης στις οποίες περιπίπτουν συχνά τις τελευταίες δεκαετίες πολλές κοινωνικές ομάδες.

Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή: όπως γνωρίζουμε τα κοινωνικά κράτη ξεκίνησαν να οικοδομούνται στις αρ-χές του εικοστού αιώνα και ολοκληρώ-θηκαν στις πρώτες μεταπολεμικές δε-καετίες για να καλύψουν τους πολίτες των ανεπτυγμένων κρατών από τους κινδύνους του γήρατος, της ασθένειας, της αναπηρίας, της ανεργίας και της φτώχειας, όλα όσα είναι γνωστά και σαν «παλαιά ρίσκα» ή παλαιοί κίνδυ-νοι. Αυτό που θα πρέπει να συγκρατή-σουμε είναι η στόχευση αυτών των πο-λιτικών, δηλαδή τι είδους πληθυσμοί ήταν αυτοί που αντιμετώπιζαν αυτούς τους κινδύνους. Επρόκειτο λοιπόν για σταθερές πυρηνικές οικογένειες με τον πατέρα εργαζόμενο και τη μητέρα στη φροντίδα του σπιτιού και των παιδιών. Η ίδια η δομή της κοινωνίας υπαγό-ρευε την οικογενειοκεντρική δομή του κοινωνικού κράτους. Αντικείμενο

φροντίδας του ήταν ο εργαζόμενος σύ-ζυγος – πατέρας και η οικογένεια του. Τα γηρατειά, η ασθένεια, η ανεργία, η αναπηρία ήταν πρώτα από όλα κίνδυ-νοι που αντιμετώπιζε ο εργαζόμενος άντρας και κατ’ επέκταση όσοι εξαρ-τιόνταν από αυτόν.

Από την άλλη, η φύση της απα-σχόλησης και η παραγωγική δομή συ-μπλήρωναν αρμονικά την αρχιτεκτο-νική του κοινωνικού κράτους. Σταθερή και καλά αμειβόμενη απασχόληση στη βιομηχανία για μεγάλο μέρος του πλη-θυσμού και διαρκής δυνατότητα της βιομηχανίας να απορροφά ανειδίκευ-τους αγρότες εγχώριας ή αλλοδαπής προέλευσης.

Η εμφάνιση των νέων κοινωνικών ρίσκων συνδέεται με τη μετάβαση στη μεταβιομηχανική κοινωνία και τη με-ταφορντική παραγωγή. Συγκεκριμένα η προσοχή των ερευνητών εστιάζεται

σε δύο τομείς, από τη μια στην απο-σταθεροποίηση των οικογενειακών δομών και τη δυσκολία συμβιβασμού οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής και από την άλλη στην αλλαγή της δομής παραγωγής και απασχόλη-σης.

Στις σύγχρονες ευρωπαϊκές κοι-νωνίες το εισόδημα από την εργασία και μόνο δεν είναι πάντα αρκετό για να προστατέψει από τον κίνδυνο φτώχειας, ιδιαίτερα τις οικογένειες με παιδιά. Ο κίνδυνος αυτός είναι σημα-ντικός για νοικοκυριά με ένα εργαζό-μενο και για τις όλο και περισσότερες μονογονεϊκές οικογένειες. Επιπλέον, τα νοικοκυριά με δύο εργαζόμενους, αποτέλεσμα της αυξημένης συμμετο-χής των γυναικών στην αγορά εργασί-ας, αντιμετωπίζουν δυσκολίες να συν-δυάσουν την ανατροφή των παιδιών με τις απαιτήσεις της εργασίας.

Όμως στη σημερινή Ευρώπη η αλλαγή των οικογενειακών δομών συναντάται με την αποσταθεροποίη-ση της αγοράς εργασίας. Στις τελευ-ταίες δεκαετίες, εξαιτίας της αύξησης της βιομηχανικής παραγωγικότητας, ελαττώθηκε σημαντικά η βιομηχανική απασχόληση σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες προς όφελος των υπηρεσιών. Ωστόσο από την εργασία στις υπη-ρεσίες απουσιάζουν ορισμένα κρίσι-μα πλεονεκτήματα της βιομηχανικής απασχόλησης: Λόγω των δυσκολιών αύξησης της παραγωγικότητας που παρουσιάζουν πολλοί κλάδοι των υπη-

Τα κοινωνικά κράτη των παλαιών και των νέων κινδύνων

Του Χρίστου Κανελλόπουλου, Πολιτικού Επιστήμονα



ρεσιών και της χαμηλής συγκέντρω-σης κεφαλαίου, δεν προκύπτει η ίδια σταθερότητα των θέσεων εργασίας, ούτε εξασφαλίζεται η σταδιακή αύξη-ση των μισθών.

Δύο επιπλέον εξελίξεις ήρθαν να προστεθούν: α) η εισαγωγή μεθόδων ευέλικτης παραγωγής στη βιομηχανία, για να διευκολύνεται η προσαρμογή στις μεταβολές της ζήτησης και β) η γενική άνοδος προσόντων σε όλη την οικονομία (κυρίως στις βορειοευρωπα-ϊκές) που έχει λιγοστέψει σημαντικά τη ζήτηση για ανειδίκευτη εργασία. Όλα τα παραπάνω συνεπάγονται δραματι-κή αύξηση των απαιτήσεων για επα-νακατάρτιση, απόκτηση νέων δεξιοτή-των ή δια βίου μάθηση. Είναι φανερό ότι οι χαμηλόμισθοι, οι μόνοι γονείς αλλά και οι γονείς γενικά, δυσκολεύ-ονται περισσότερο να αντιμετωπίσουν τέτοιες απαιτήσεις.

Τα κοινωνικά κράτη της Ηπειρωτι-κής και της Νότιας Ευρώπης δεν ήταν έτοιμα για τέτοιες μεταβολές. Ακόμα κι όταν διέθεταν οικογενειακές πο-λιτικές, αυτές περιορίζονταν στην ει-σοδηματική στήριξη του νοικοκυριού για να εξασφαλιστεί η παραμονή της γυναίκας στο σπίτι. Όμως το σημαντι-κότερο πρόβλημα βρισκόταν στη σύν-δεση των κοινωνικών δικαιωμάτων με την απασχόληση. Οι εισφορές στην ερ-γασία εξασφάλιζαν μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης του κοινωνικού κρά-τους και όταν τις τελευταίες δεκαετίες αυξήθηκαν κατακόρυφα οι δαπάνες σύνταξης και υγείας (δηλαδή οι δαπά-νες των «παλαιών ρίσκων»), η πρώτη αντίδραση των κυβερνήσεων ήταν να αυξήσουν τις εισφορές, επιβαρύνοντας σημαντικά το κόστος εργασίας και πι-θανότατα αποτρέποντας τη δημιουρ-γία νέων θέσεων εργασίας.

Από την άλλη, σε μια μεταβιομη-χανική και μεταφορντική οικονομία με μεγάλο αριθμό εργαζομένων που μπαινοβγαίνουν στην αγορά εργασίας λόγω ανεργίας, ελαστικής εργασίας ή

επανακατάρτισης, η ίδια η πρόσβαση σε περίθαλψη και άλλες παροχές συ-νεχίζει να εξαρτάται από την ύπαρξη αλλά και το είδος απασχόλησης, για να μη μιλήσουμε για την αδήλωτη ερ-γασία.

Οι ομάδες νέων κοινωνικών κιν-δύνων, εργαζόμενοι ή μόνοι γονείς και επισφαλώς εργαζόμενοι έχουν ανάγκη από «αποεμπορευματοποιη-μένες» υπηρεσίες που διευκολύνουν την ανατροφή παιδιών, την φροντίδα ασθενών ή ηλικιωμένων μελών της οι-κογένειας (από υπηρεσίες δηλαδή που επιτρέπουν την εργασία των γυναικών εκτός σπιτιού), αλλά και από πρόσβα-ση σε περίθαλψη και πρόνοια που να είναι πλήρως αποσυνδεμένη από τις διακυμάνσεις του εργασιακού βίου.

Αυτές ακριβώς οι δομές και οι υπηρεσίες συνιστούν τον πυρήνα των σκανδιναβικών κοινωνικών κρατών. Η υψηλού επιπέδου δημόσια παροχή των υπηρεσιών που αναφέραμε, διευ-κολύνει ιδιαίτερα τους νέους γονείς όχι μόνο στις οικογενειακές τους υποχρε-ώσεις ή την εργασία, αλλά και στην επένδυση σε απόκτηση δεξιοτήτων. Επιπλέον, επέτρεψαν την αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας (τα υψηλότερα ποσοστά δι-

εθνώς) διευρύνοντας την παραγωγική και φορολογική βάση του κοινωνικού κράτους. Η πρόσβαση στις κοινωνικές παροχές εξαρτάται μόνο από την ιδι-ότητα του πολίτη ή του μόνιμα εγκα-τεστημένου μετανάστη και χρηματο-δοτείται κατά κύριο λόγο από φόρους στο εισόδημα και την κατανάλωση.

Σε συνδυασμό με πολύ αποτελε-σματικά και δημοσίως επιχορηγούμε-να προγράμματα κατάρτισης, γενναι-όδωρα επιδόματα ανεργίας και, ειδικά στην περίπτωση της Δανίας, χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές, επιτρέπεται όχι μόνο η προστασία αλλά και η κινη-τικότητα των εργαζομένων, η συνεχής αναβάθμιση των προσόντων και των δεξιοτήτων τους και, τελικά, η επιτυ-χημένη προσαρμογή των επιχειρήσεων στις μεταβολές των παγκόσμιων αγο-ρών, εξασφαλίζοντας έτσι την ίδια τη βιωσιμότητα του κοινωνικού κράτους.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Bonoli G., K. Armingeon (eds), The Politics of Post-Industrial Welfare States: Adapting Post-War Social Policies to New Social Risks, London: Routledge, 2006.Esping-Αndersen G., The Incomplete Revolution. Adapting to Women’s New Roles, Cambridge: Polity, 2009.Hausermann S., B. Palier, «The Politics of Employment-Friendly Welfare Reforms in Post-Industrial Economies», Socio-Economic Review, 6 (3), July 2008, pp.559-586.

Επιμένουμε στη συσχέτιση των φαινομένων φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού με τη βα-σική δομή, την αρχιτεκτονική θα λέγαμε, του κοινωνικού κράτους στις ευρωπαϊκές χώρες

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α38


Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 15 Δεκεμβρίου εκπλήρωσε την απο-φασιστικής σημασίας αρμοδιότητά του για την έγκριση του προϋπο-λογισμού της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό, το ΕΚ επιτελεί μία ουσιαστική λειτουργία ελέγχου της Επιτροπής και του Συμβουλίου. Φέτος ειδι-

κότερα το ΕΚ ανέπτυξε μία σειρά παρατηρήσεων για τη βελτίωση του προϋπο-λογισμού, οι οποίες έγιναν αποδεκτές. Το ΕΚ αξίωσε τη συμμετοχή του στη συ-ζήτηση για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και το νέο σύστημα ιδίων πό-ρων, όπως προβλέπεται και στη Συνθήκη (άρθρο 312, παρ. 5 και άρθρο 324). Η Επιτροπή δεσμεύθηκε να παρουσιάσει επίσημη πρόταση έως το τέλος Ιουνίου 2011. Ακόμη, τα αιτήματα των ευρωβουλευτών για αυξημένη χρηματοδότηση σε τομείς όπως η καινοτομία, η νεολαία και η ειρηνευτική αποστολή στη Μέση Ανατολή έγιναν δεκτά. Ειδικότερα προβλέπονται:

Στο πεδίο ανά-πτυξης και απασχό-λησης εξασφαλίσαμε επιπλέον €18 εκατ. για το πρόγραμμα για τη διά βίου μάθηση, επι-πλέον €10 εκατ. για το πρόγραμμα για την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία και επιπλέον €10 εκατ. για το πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια-Ευρώπη.

νέα γραμμή ύψους €2,5 εκατ. για τη Στρατηγική της ΕΕ για την Περιφέρεια της Βαλτικής Θά-λασσας.

Στο πεδίο της διατήρησης και δι-αχείριση των φυσικών πόρων προ-στέθηκαν €6,7 εκατ. για το πρόγραμμα περιβάλλον lIFE+ και €2 εκατ. για τη

διαχείριση αλιευτικών πόρων.

Στο πεδίο της ελευθερίας, ασφάλει-ας και δικαιοσύνης εξασφαλίστηκαν επι-πλέον €2,35 εκατ. για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναι-κών και των παιδιών (πρόγραμμα daphne) και €1 εκατ. για την πρόληψη της τρομο-κρατίας.

Προστέθηκαν €4 εκατ. στις Ειδι-κές ετήσιες εκδηλώσεις για τη στήρι-ξη των Ολυμπιακών Αγώνων “Special Olympics» στην Αθήνα και €3 εκατ. για το Πρόγραμμα Νεολαία εν δράσει.

Για την εξωτερική δράση της ΕΕ προστέθηκαν €100 εκατ. για την Πα-

λαιστίνη, την ειρηνευτική διαδικασία και την uNRWa.

Το ΕΚ συμφώνησε σε ανώτατο επί-πεδο αναλήψεων υποχρεώσεων στα €141,8 δις., ενώ συμφώνησε και σε τροποποιήσεις του προϋπολογισμού, προκειμένου να καλυφθούν οι τυχόν επιπρόσθετες νομικές υποχρεώσεις της ΕΕ. Ο κάτωθι πίνακας εμφανίζει αναλυτικότερα τα μεγέθη του προϋ-πολογισμού της ΕΕ για το 2011.

Η ιστορική συγκυρία είναι εξαι-ρετικά σοβαρή, καθώς εκτελούμε τα καθήκοντα αντιπροσώπευσης σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης στην Ευ-ρώπη και διεθνώς. Ταυτόχρονα, η Ελ-λάδα διέρχεται τη σοβαρότερη δημο-σιονομική κρίση της Μεταπολίτευσης τουλάχιστον με συνέπειες στην απα-σχόληση, το εισόδημα και τις γενικό-τερες προοπτικές των πολιτών.

Στη δύσκολη αυτή συγκυρία η κοινοβουλευτική μας στρατηγική θέτει στο επίκεντρο την οικονομική κρίση - και τις πολλαπλές πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλο-ντικές και τεχνολογικές διαστάσεις της -, υποστηρίζοντας τη βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης μέσω ισχυρών θεσμών αμοιβαίου ελέγχου σε επίπεδο Ένωσης και κρατών-μελών. Οι εξελίξεις αυτές μπορούν να εξασφαλί-σουν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις και συνθήκες για την αντιμετώπιση της

Προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2011 και το μέλλον της Ευρώπης

Της Μαριέττας Γιαννάκου, Επικεφαλής της ΚΟ της ΝΔ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α 39


δημοσιονομικής κρίσης στη χώρα μας.Όπως επισημάναμε στην κοινή δή-

λωσή μας με τους συναδέλφους brok και Κασουλίδη, «στη σημερινή συγκυ-ρία της οικονομικής κρίσης καλούμεθα όλοι να διατηρήσουμε το κεκτημένο της συνεργασίας, της αλληλεγγύης και της αμοιβαιότητας.»

Η Ευρωζώνη βρίσκεται σε μία πράγματι κρίσιμη συγκυρία για πρώ-τη φορά από τη Συνθήκη του Μάα-στριχτ και την ολοκλήρωση της ΟΝΕ. Η ύφεση, η διεθνής κρίση του χρημα-το-πιστωτικού συστήματος, τα δημο-σιονομικά προβλήματα και η μη πιστή εφαρμογή των κανόνων του Συμφώ-νου Σταθερότητας και Ανάπτυξης αποτελούν σοβαρά προβλήματα για τη λειτουργία της Ευρωζώνης. Αποτε-λούν, όμως, εμπόδια και για την ίδια την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλή-ρωσης. Βεβαίως, κανείς δεν περίμενε ότι η ΟΝΕ θα προσέφερε μία αέναη ανάπτυξη για την Ευρώπη και το τέλος των καταστάσεων ύφεσης.

Ωστόσο, εκείνο που προβληματίζει έντονα είναι ότι το πλέγμα διακυβερ-

νητικών οργάνων και θεσμικών ρυθ-μίσεων που συγκροτούν την ΟΝΕ δεν φαίνεται να μας οδηγεί σε ένα ασφαλή δρόμο για την έξοδο από την σημερι-νή κατάσταση. Αυτό οφείλεται και σε αυτό που εγκαίρως είχε διαγνωστεί ως αδυναμία, δηλαδή την έλλειψη ενιαίας δημοσιονομικής πολιτικής σε μία νο-μισματική ζώνη, αλλά και στην στρα-τηγική βασικών παραγόντων της ΕΕ.

Η συζήτηση για τη νέα αρχιτεκτο-νική και τους κανόνες της οικονομι-κής διακυβέρνησης είναι στη σωστή κατεύθυνση. Η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τρο-ποποίηση του άρθρου 136 της Συν-θήκης και τη θεσμοθέτηση του μη-χανισμού σταθερότητας, ο οποίος θα αντικαταστήσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθεροποίησης (EFSM), που θα εξακολουθήσουν να ισχύουν έως τον Ιούνιο του 2013.

Θεωρώ ότι πρέπει να αντιτάξου-με ισχυρές κυβερνήσεις και ισχυρούς ενωσιακούς θεσμούς για να αντιτα-

χθούμε σε ορισμένες επιβλαβείς ενέρ-γειες και τάσεις των αγορών και όψεων της οικονομικής παγκοσμιοποίησης.

Προσωπικά θα ήθελα να δω δείγ-ματα πολιτικών ηγεσιών που αρμόζουν στους καιρούς, δηλαδή ηγεσίες που δεν αρθρώνουν μία παρωχημένη εθνο-κεντρική αντίληψη, αλλά αντιλαμβά-νονται το ισχυρό ευρωπαϊκό κεκτημέ-νο και δημιουργούν συνέργειες μεταξύ του εθνικού και του ευρωπαϊκού. Το ζήτημα της ΕΕ των πολλών ταχυτή-των έχει επανέλθει αρκετές φορές στο παρελθόν απ’ όσους επιδιώκουν στε-νά συμφέροντα. Η ΕΕ όμως είναι και η Ευρώπη των αξιών, της δικαιοσύνης, των ελευθεριών, της ειρήνης και των ατομικών δικαιωμάτων.

Η συζήτηση για τις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης επανέρ-χεται με νέα δεδομένα και προκλήσεις. Τίθεται το ζήτημα της ανάπτυξης των ομοσπονδιακών χαρακτηριστικών της Ένωσης, όπως για παράδειγμα ο στε-νότερος συντονισμός των δημοσιονο-μικών πολιτικών, των φορολογικών πολιτικών ή των πολιτικών απασχό-

Όλα τα ποσά σε € εκατ. Προϋπολογισμός 2010 Δημοσιονομικές προοπτικές 2011 Τελικός προϋπολογισμός 2011

Γραμμές Αναλήψεις Υποχρεώσεων Πληρωμές Αναλήψεις Υποχρεώσεων Πληρωμές Αναλήψεις Υποχρεώσεων Πληρωμές

1α Ανταγωνιστικότητα - ανάπτυξη και απασχόληση

14.863 11.343 12.987 - 13.521 11.628

1β Συνοχή - ανάπτυξη και απασχόληση

49.387 36.371 50.987 - 50.981 41.652

2 Διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων

59.499 58.136 60.338 - 58.659 56.379

3α Ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη

1.006 739 1.206 - 1.139 813,277

3β Ιθαγένεια 681 672 683 - 683 646

4 Η ΕΕ ως παγκόσμιος παράγοντας

8.141 7.788 8.430 - 8.754 7.238

5 Διοίκηση 7.907 7.907 8.334 - 8.173 8.172

Σύνολο 141.484 122.955 142.965 134.280 141.909 126.527

Ως % του Ακαθ.Εγχ.Εισ. 1,17% 1,02% 1,14% 1,07% 1,13% 1,01%

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α40


ςτη διήμερη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα (19-20/11/10), αποφα-σίστηκε η νέα στρατη-

γική αντίληψη που θα διέπει την Συμμαχία για την επόμενη δεκα-ετία1, έτσι ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, και να είναι πιο απο-τελεσματική και αποδοτική, κα-θώς και περισσότερο δεσμευμένη με τoν ευρύτερο κόσμο.

Μέσα από την νέα αυτή αντί-ληψη, διαμορφώνεται μια νέα βάση τόσο σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των χωρών-μελών της Συμμαχίας, κα-θώς και τις σχέσεις της με άλλους εταίρους, όπως η Ρωσία, οι διεθνείς οργανισμοί (ΟΗΕ και ΕΕ κυρίως) και η καλύτερη συνεργασία με τις χώρες της περιοχής της Ασίας - Ει-

1 Είναι η τρίτη φορά που συμβαίνει αυτό από την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Οι προηγούμενες δύο ήταν τον Ιούλιο του 1990 -Σύνοδος Λονδίνου και τον Απρίλιο του 1999 - Σύνοδος Ουάσινγκτον. Από την άλλη, είναι η πρώτη φορά που η στρατηγική αντίληψη δεν εκκολάφθηκε αποκλειστικά στο Πεντάγωνο, αλλά είναι καρπός μιας ομάδας «σοφών» από χώρες της Συμμαχί-ας- περιλαμβανομένης της Ελλάδας- και ύστερα από εννέα μηνών διαβουλεύσεις με τα κράτη-μέλη.

ρηνικού, της Μεσογείου και του Περσικού Κόλπου.

Οι νέες2 προκλήσεις αφορούν μεταξύ άλλων τη διεθνή τρομο-κρατία, τη διάδοση των βαλλιστι-κών πυραύλων και τις κυβερνο-επιθέσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως για το ΝΑΤΟ, οι περιορισμοί σε περιβαλλοντικά και ενεργειακά ζη-τήματα όπως θέματα παγκόσμιας υγείας, κλιματικής αλλαγής, έλλει-ψη υδάτινων πόρων, η αυξανόμενη ζήτηση σε ενεργειακά προϊόντα, αποτελούν εν δυνάμει παράγοντες που επηρεάζουν τομείς ενασχόλη-σης του πρώτου και έχουν τη δυνα-τότητα να επηρεάσουν μελλοντικά και το σχεδιασμό του αλλά και τις επιχειρήσεις του.

Η νέα στρατηγική αντίληψη, εί-ναι ένα κείμενο 11 σελίδων με τίτ-λο: «active Engagement, Modern defence». Σε αυτό, επανεπιβεβαιώ-νεται πως θεμέλιος λίθος της ευρω-ατλαντικής ασφάλειας, παραμένει η δέσμευση προστασίας των κρα-τών-μελών της Συμμαχίας.

2 Με το νέες εννοείται η νέα μορφή που έχουν πάρει ορισμένες εξ αυτών, κατά τη διάρκεια του χρόνου όπως για παράδειγμα το θέμα της τρομοκρατίας.

Σύνοδος ΝΑΤΟκαι υιοθέτηση νέας

στρατηγικής αντίληψηςΤου Πέτρου Γκάτζιου, Πολιτικός επιστήμονας, διεθνολόγος

λησης. Για τα ζητήματα αυτά προς το πα-ρόν υπάρχουν μάλλον διιστάμενες, παρά συγκλίνουσες, απόψεις στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Οι αλλαγές, όμως, πρέπει να δρομολογηθούν, προκειμένου η νομισματι-κή ένωση να συμπληρωθεί με θεσμούς και διαδικασίες που θα διασφαλίσουν την ισχύ του κοινού νομίσματος.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως φορέας αντιπροσώπευσης των Ευρωπαίων πολι-τών θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη συζήτηση για την οικονομική διακυβέρνη-ση. Ως κοινοβουλευτικός θεσμός εργάζεται για την έκφραση όλου του φάσματος των απόψεων και των ιδεολογιών και για την επίτευξη συναινέσεων. Ακόμη, είναι σημα-ντική η διασύνδεση με το έργο των εθνικών κοινοβουλίων, προκειμένου να ενισχύσου-με τη δημοσιότητα και την αντιπροσωπευ-τικότητα στο διάλογο για τα επόμενα βή-ματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η οι-κονομική κρίση, οι συνέπειές της και η υπέρβασή της, έχει βαθύτατο πολιτικό χαρακτήρα. Η ενδεχόμενη επίταση των κοινωνικών ανισοτήτων, δηλαδή η περιθω-ριοποίηση των ασθενέστερων στρωμάτων και η ανάδυση άλλων στρωμάτων που θα συσσωρεύσουν πλούτο εκμεταλλευόμε-νες τις συνθήκες, θα έχουν ασφαλώς και πολιτικές προεκτάσεις. Οι πολιτικοί δεν μπορεί να είναι αδιάφοροι για τα προβλή-ματα αυτά. Κατά συνέπεια, η οικονομική κρίση δεν αποτελεί ένα στενά τεχνικό θέμα βελτίωσης των στατιστικών δεδομένων της οικονομίας, αλλά για ουσιαστικό ζήτημα ποιότητας της δημοκρατίας, κοινωνικής δικαιοσύνης και αειφορίας.

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα - και η ΝΔ ως μέρος αυτού - είναι έντονα ευαισθη-τοποιημένο για τις κοινωνικο-πολιτικές συνέπειες της κρίσης. Οι προτάσεις που αναπτύσσουμε εδράζονται στο πνεύμα της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, δηλαδή στο πνεύμα της επιδίωξης της οι-κονομικής ανάπτυξης, της ατομικής πρω-τοβουλίας της επιχειρηματικότητας ταυτό-χρονα με τη διασφάλιση όρων κοινωνικής αλληλεγγύης και δημοσίου συμφέροντος.

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α 41


Επιγραμματικά μέσω της νέας στρατηγικής αντίληψης το ΝΑΤΟ:

■ Παραμένει ο πυλώνας της συλλογικής άμυ-νας, αλλά εξελίσσεται, έτσι ώστε να είναι πιο αποτελεσματικός σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο, με νέες απειλές αλλά με νέες δυνατότητες και νέους συνέταιρους.

■ Πραγματοποιεί εσω-τερικές αλλαγές για την καλύτερη λειτουργία του (βλ. παρακάτω).

■ Έχει ενεργότερη εμπλοκή σε θέρε-τρα επιχειρήσεων όποτε κρίνεται αναγκαίο.

■ Συνεργάζεται στενότερα με τη Ρω-σία.

■ Παραμένει ανοικτό σε όποια ευρω-παϊκή δημοκρατία σέβεται τις αρχές του.

■ Παραμένει πιστό στη προσπάθεια για ένα κόσμο χωρίς πυρηνικά, αλλά από τη στιγμή που αυτά υπάρ-χουν, εξακολουθεί να αποτελεί μία πυρηνική συμμαχία.

Παράλληλα, μέσω της Διακή-ρυξης3 που συνυπέγραψαν τα 28 κράτη-μέλη του, έλα-

βε αποφάσεις και για άλλα ζητήμα-τα. Όσον αφορά το Αφγανιστάν, απο-φασίστηκε η σταδιακή απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων μέχρι το 2014, όπου από τον Ιούλιο του 2011, σταδι-ακά οι αφγανικές δυνάμεις ασφαλεί-ας θα ανακτούν τον έλεγχο των στρα-τιωτικών επιχειρήσεων. Ωστόσο υπο-γράφτηκε συμφωνία, το ΝΑΤΟ να πα-ραμείνει και να έχει πολιτική ευθύνη, μέχρι την εξάλειψη της τρομοκρατίας.

Παράλληλα, αποφασίστηκε και η ανάπτυξη κοινής αντιπυραυλικής άμυνας, για την προστασία του πλη-

3 http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_68828.htm?mode=pressrelease

θυσμού της Συμμαχίας στην Ευρώπη από επιθέσεις βαλλιστικών πυραύλων, χωρίς να κατονομάζονται οι χώρες που μπορούν να το κάνουν αυτό. Η ανά-πτυξη θα πραγματοποιηθεί μέσω της επέκτασης του ήδη υπάρχοντος συ-στήματος (the active layered Theatre ballistic Missile defence, altbMd). Αυτό αφορά το γενικό πλαίσιο. Πιο συγκεκριμένα, θα έχουμε ένα πρώτο προσχέδιο αποφάσεων τον Ιούνιο του 2011. Στο πρόγραμμα αυτό θα συμμε-τέχει και η Ρωσία4, η οποία δεσμεύτηκε να διευκολύνει τις συμμαχικές δυνά-μεις στον πόλεμο στο Αφγανιστάν με την άδεια μεταφοράς ορισμένων δυ-νάμεων του ΝΑΤΟ διαμέσου ρωσικού εδάφους, καθώς και για την ενεργή συνεργασία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο Αφγανιστάν, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.

Παραπάνω αναφέρθηκε η από-φαση για εκσυγχρονισμό της δομής της διοίκησης του ΝΑΤΟ, για να γίνει πιο ευέλικτη ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία τεχνητών ή τεχνικών προ-βλημάτων γενικά. Με τη νέα δομή δι-οίκησης λοιπόν, θα επέλθει μείωση του προσωπικού κατά 35% και θα κλείσουν

4 Αξίζει να σημειωθεί πως ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία του ΝΑΤΟ που συμμετείχε Ρώσος Πρόεδρος. Υπενθυμίζουμε πως οι σχέσεις με τη Ρωσία ήταν τεταμένες από τον πόλεμο της Νό-τιας Οσετίας τον Αύγουστο του 2008 και με την αναγνώριση από την πρώτη των αποσχισμένων περιοχών της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας στη Γεωργία.

πολλά στρατηγεία και κυ-ρίως υποστρατηγεία. Πιο συγκεκριμένα, στη Σύνο-δο αποφασίστηκε η περι-κοπή 5.000 υπαλληλικών θέσεων του ΝΑΤΟ (δη-λαδή του 35% της διοικη-τικής δομής) και η μείωση των επιτελείων από 11 σε 6-7, με παράλληλο ψαλίδι σε δεκάδες υπηρεσίες και εκατοντάδες επιτροπές. Ωστόσο, το τοπίο παρα-

μένει ομιχλώδες για τις συνέπειες της νέας δομής διοίκησης αναφορικά με τα υπάρχοντα Νατοϊκά Στρατηγεία και τα όρια επιχειρησιακής ευθύνης τους. Σε κάθε περίπτωση, οι τελικές αποφά-

σεις θα ληφθούν το πρώτο εξάμηνο του 2011.

Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα της συνεργασίας της ΕΕ με το ΝΑΤΟ δεν σημειώθηκε πρόοδος καθώς οι όροι που έθετε η Τουρκία για να αποδεχθεί τη συνεργασία της Συμμαχίας με τις 27 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, δεν έγιναν αποδεκτοί.

Τέλος έγιναν αναφορές και στην απόφαση της Συνόδου του Βουκου-ρεστίου τον Απρίλιο του 2008 σχετικά με την ένταξη της ΠΓΔΜ, όπου επιβε-βαιώθηκε πως μόλις βρεθεί αμοιβαία αποδεκτή λύση στο θέμα του ονόμα-τος, τότε μόνο θα ενταχθεί η τελευταία στο ΝΑΤΟ.

Τ Ι Τ Ρ Ε Χ Ε Ι ς Τ Η Ν Ε υ Ρ Ω Π Η42


ΤΙΤΡΕΧΕΙΣΤΗΝΕΥΡΩΠΗΠηγή: Europarl.europa.eu

Άδεια η καρέκλα του Guillermo Fariñas στην απονομή του Βραβείου Ζαχάρωφ

Ο Κουβανός αντικαθεστωτι-κός Guillermo Fariñas, φε-τινός νικητής του βραβεί-

ου Ζαχάρωφ του ΕΚ για την Ελευθε-ρία της Σκέψης, δυστυχώς δεν παρέ-στη στην επίσημη απονομή του βρα-βείου, αφού δεν του δόθηκε η απαραί-τητη άδεια εξόδου από τη χώρα του.

“Παρότι οι ακτιβιστές, όπως ο Guillermo Fariñas, διώκονται και φυ-λακίζονται, η φωνή τους δεν παύει να ακούγεται. Ο ρόλος του Ευρωπα-ϊκού Κοινοβουλίου είναι να ενισχύσει τη φωνή τους. Το Βραβείο Ζαχάρωφ αποτελεί σήμα κατατεθέν του Ευρω-παϊκού Κοινοβουλίου στον αγώνα του για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμά-των σε όλο τον κόσμο. Η άδεια καρέκλα του φε-τινού νικητή, Guillermo Fariñas, αποτελεί το κα-λύτερο παράδειγμα για το πόσο σημαντικός εί-ναι αυτός ο αγώνας”, δή-λωσε ο Πρόεδρος του ΕΚ, Jerzy buzek.

Ευχαριστώντας το Ευρωπαϊκό Κοι-νοβούλιο, “που δεν εγκαταλείπει τον κουβανικό λαό σε αυτόν τον αγώνα για τη δημοκρατία, που συνεχίζεται ήδη για πάνω από μισόν αιώνα” ο Guillermo Fariñas εξήγησε τους λό-γους για τους οποίους αποδέχεται το Βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης, δηλώνοντας τα εξής: “Το

Βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης 2010, που απονέμεται σε μένα, το δέχομαι μόνο επειδή αισθάνο-μαι πως αποτελώ ένα μικρό μέρος της έμφυτης επαναστατικότητας αυτού του λαού στον οποίο είμαι υπερήφανος που έχω την τιμή να ανήκω”.

Απευθυνόμενος στο ΕΚ μέσω ηχο-γραφημένου μηνύματος, ο Guillermo Fariñas άσκησε κριτική στην κουβα-νική κυβέρνηση λέγοντας τα εξής: “Για κακή τύχη των κυβερνητών της πατρίδας μου, νομίζω ότι ακριβώς το γεγονός πως δεν μπορώ να φύγω και να επιστρέψω ελεύθερα στη χώρα που γεννήθηκα αποτελεί την πιο αδι-

άψευστη απόδειξη ότι, δυστυχώς, τίποτε δεν έχει αλλάξει στο δεσποτικό κα-θεστώς της χώρας μου”.

Ο Fariñas κάλεσε τους ευρωβουλευτές “να μην εξαπατηθούν από τις Σει-ρήνες ενός αδυσώπητου καθεστώτος σκληρού κομ-

μουνισμού” όταν θα εξετάζουν την πο-λιτική της ΕΕ για την Κούβα. Σύμφωνα με τον ίδιο, μία αλλαγή κατεύθυνσης σε σχέση με την πολιτική αυτή θα πρέ-πει να λάβει χώρα μόνο εφόσον υλο-ποιηθούν τα εξής πέντε σημεία:■ απελευθέρωση, χωρίς απέλαση, όλων των πολιτικών κρατουμένων και των αιχμαλώτων συνείδησης και δημόσια-δέσμευσηότι ποτέ ξανά δεν θα φυλα-

κιστούν μη βίαιοι πολιτικοί αντίπαλοι·■ άμεσο τέλος των βιαιοπραγιών και των απειλών κατά ειρηνικών αντιφρο-νούντων·■ ανακοίνωση ότι θα εξετασθούν και θα καταργηθούν όλοι οι κουβανικοί νόμοι που έρχονται σε αντίθεση με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπί-νων Δικαιωμάτων·■ να δοθούν, στην καθημερινή πρα-κτική, οι δυνατότητες ίδρυσης αντι-πολιτευόμενων πολιτικών κομμάτων, μέσων ενημέρωσης που δεν θα υπό-κεινται στο σύστημα του “κρατικού σοσιαλισμού”, ανεξάρτητων συνδικά-των και κάθε άλλου είδους ειρηνικών κοινωνικών φορέων·■ να γίνει δημοσίως αποδεκτό ότι όλοι οι Κουβανοί που κατοικούν στο εξω-τερικό έχουν το δικαίωμα να συμμε-τέχουν στην πολιτιστική, οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή της Κού-βας.

Guillermo Fariñas

Ο 48χρονος Fariñas, ψυχολόγος και ανεξάρτητος δημοσιογρά-

φος, έχει καταγγείλει το καθεστώς του Κάστρο. Ο Guillermo Fariñas είναι ο ιδρυτής του “Cubanacán Press», ανε-ξάρτητου ειδησεογραφικού πρακτο-ρείου που είχε σαν σκοπό να ενημερώ-νει για την τύχη των πολιτικών κρα-τουμένων στην Κούβα.

Ο Fariñas έχει περάσει χρόνια στην απομόνωση και έχει πραγματοποιήσει 23 απεργίες πείνας, αγωνιζόμενος με αυτόν το μη βίαιο τρόπο κατά του κα-ταπιεστικού καθεστώτοςτης Κούβας.

Τ Ι Τ Ρ Ε Χ Ε Ι ς Τ Η Ν Ε υ Ρ Ω Π Η 43


Το 2006 βραβεύθηκε από τους Δημοσι-ογράφους Χωρίς Σύνορα για τις προ-σπάθειές του να εξασφαλίσει ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο για όλους.

Τον Ιούλιο του 2010 ο κ. Fariñas κόντεψε να πεθάνει μετά από πεντά-μηνη απεργία πείνας, την οποία είχε ξεκινήσει στις 24 Φεβρουαρίου, μετά το θάνατο του πολιτικού ακτιβιστή Orlando Zapata tamayo, ο οποίος απε-βίωσε μετά από απεργία πείνας διάρ-κειας 80 ημερών. Ο Fariñas σταμάτησε την απεργία πείνας μετά την ανακοί-νωση της κουβανικής κυβέρνησης για την απελευθέρωση 52 πολιτικών κρα-τουμένων.

Ο Guillermo Fariñas είναι ο τρίτος Κουβανός που κερδίζει το βραβείο Ζα-χάρωφ και το έπαθλο των €50.000, μετά τον Oswaldo José Payá Sardiñas το 2002 και τις “Κύριες στα Λευκά” το 2005.

Άδεια η καρέκλα στην απονομή - δεν είναι η πρώτη φορά που

συμβαίνει αυτό

δεν είναι η πρώτη φορά που ο νι-κητής του βραβείου Ζαχάρωφ

απουσιάζει από την απονομή. Το 2008 ο Κινέζος ακτιβιστής για τα ανθρώπι-να δικαιώματα hu Jia, όντας έγκλει-στος, δε στάθηκε δυνατό να παραστεί στην απονομή, όπου παρουσιάστη-κε ένα μήνυμα μέσω βίντεο της συ-ζύγου του Zeng Jinyan.Σε άλλες περι-πτώσεις προηγούμενων νικητών, όπως στην περίπτωση της aung San Suu Kyi το 1990 και των “Κυριών στα Λευκά” το 2005, συγγενικά τους πρόσωπα ή εκπρόσωποι τους παρευρέθησαν στην απονομή, αλλά έως σήμερα δε στάθη-κε δυνατό να λάβουν το βραβείο αυ-τοπροσώπως.

Το βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης

Το βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευ-θερία της Σκέψης, που πήρε το

όνομα του από το Σοβιετικό επιστή-μονα και αντικαθεστωτικό andrei Sakharov, δημιουργήθηκε το Δεκέμ-βριο 1988 από το ΕΚ, και απονέμεται

σε πρόσωπα ή οργανώσεις που αφιε-ρώνουν τη ζωή τους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας.

Πρωτοβουλία πολιτών: Ένα εκατομμύριο υπογρα-φές για υποβολή νομοθετικής πρότασης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέ-πει στο μέλλον να εξετάζει το ενδεχόμενο υποβολής νομο-

θετικής πρότασης, εφόσον κάτι τέτοιο της ζητηθεί από τουλάχιστον ένα εκα-τομμύριο πολίτες της ΕΕ. Το ΕΚ ενέ-κρινε τους βασικούς κανόνες που θα διέπουν την «πρωτοβουλία πολιτών», όπως αυτή ορίζεται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Οι ευρωβουλευτές κα-τέστησαν το συγκεκριμένο εργαλείο πολύ πιο φιλικό προς τον χρήστη.

«Σήμερα η ΕΕ ανοίγεται προς τη συμμετοχική δημοκρατία. Οι πολίτες έχουν τώρα το ίδιο δικαίωμα λήψης πο-λιτικής πρωτοβουλίας το οποίο έχουμε και εμείς εδώ στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Τώρα είναι η σειρά των πολι-τών να αναλάβουν δράση», δήλωσε ο ει-σηγητής της έκθεσης alain lamassoure (ΕΛΚ, Γαλλία) κατά τη διάρκεια της συ-ζήτησης πριν την ψηφοφορία. Η έκθεση υιοθετήθηκε με 628 ψήφους υπέρ, 15 κατά και 24 αποχές. Η εισηγήτρια της έκθεσης Zita Gurmai (S&d, hu) υπο-γράμμισε ότι: «η πρωτοβουλία πολιτών αποτελεί μοναδική ευκαιρία. Για πρώτη φορά οι πολίτες θα μπορούν τώρα να οργανωθούν και να μας ενημερώσουν εάν κάνουμε τη δουλειά μας σωστά. Το έχουμε ανάγκη αυτό.»

Πώς θα λειτουργήσει η “πρωτοβουλία πολιτών”

Μετά την έναρξη ισχύος της εν λόγω νομοθεσίας, μία «επιτρο-

πή πολιτών» η οποία πρέπει να συ-ντίθεται από φυσικά πρόσωπα προ-ερχόμενα από τουλάχιστον επτά δι-

αφορετικά κράτη μέλη, θα μπορεί να καταχωρίσει την πρωτοβουλία στην Επιτροπή. Θα μπορεί στη συνέχεια να ξεκινήσει τη συλλογή υπογραφών είτε γραπτώς είτε ηλεκτρονικά, αμέ-σως μετά τον αρχικό έλεγχο του πα-ραδεκτού, τον οποίο θα πραγματοποι-εί η Επιτροπή.

Για κάθε πρωτοβουλία οι πολίτες θα έχουν στη διάθεση τους 12 μήνες προκειμένου να συγκεντρώσουν τις απαραίτητες υπογραφές (ένα εκατομ-μύριο υπογραφές), οι οποίες πρέπει να προέρχονται από το ένα τέταρτο των κρατών μελών τουλάχιστον. Υπάρχει επίσης ένας ελάχιστος αριθμός υπο-γραφών για κάθε κράτος μέλος, ο οποίος πρέπει να συγκεντρωθεί προ-κειμένου να θεωρηθεί ότι οι υπογρα-φές πληρούν το προαναφερθέν κρι-τήριο του ενός τετάρτου των κρατών μελών. Ο ελάχιστος αυτός αριθμός ποικίλει από 3750 υπογραφές για τη Μάλτα έως 74250 υπογραφές για τη Γερμανία.

Τα κράτη μέλη θα ελέγχουν την εγκυρότητα των δηλώσεων υποστή-ριξης. Θα επιλέγουν ποιες πληροφο-ρίες είναι απαραίτητες για τον έλεγχο αυτόν της εγκυρότητας, και τα περισ-σότερα κράτη θα ζητούν και αριθμό ταυτότητας. Όλοι όσοι υπογράφουν πρέπει να είναι πολίτες της ΕΕ και να έχουν ηλικία που να τους παρέχει το δικαίωμα ψήφου στις ευρωεκλογές.

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εντός 3 μηνών, θα εκθέτει σε ανακοί-νωση τα τελικά νομικά και πολιτικά συμπεράσματά της σχετικά με την

Τ Ι Τ Ρ Ε Χ Ε Ι ς Τ Η Ν Ε υ Ρ Ω Π Η44


πρωτοβουλία, τις ενδεχόμενες ενέρ-γειες στις οποίες προτίθεται να προβεί και τους λόγους για τους οποίους θα το πράξει ή δεν θα το πράξει. Η ανακοί-νωση αυτή θα δημοσιεύεται

Τι πέτυχαν οι ευρωβουλευτές

Κύριος στόχος των ευρωβουλευ-τών ήταν να καταστήσουν το συ-

γκεκριμένο εργαλείο όσο γίνεται πιο απλό και φιλικό προς το χρήστη, ώστε να αποφευχθεί η πρόκληση σύγχυσης στους πολίτες. Τα κύρια αιτήματα του ΕΚ έγιναν δεκτά, όπως παραδείγματος χάριν, η πραγματοποίηση του αρχικού ελέγχου του παραδεκτού από την Επι-τροπή, η οποία θα γίνεται εξαρχής και όχι μετά από τη συλλογή 300.000 υπο-γραφών, όπως προβλεπόταν αρχικά.

Επιπλέον, ο ελάχιστος αριθμός κρατών από τα οποία πρέπει να συ-γκεντρωθούν οι υπογραφές μειώθηκε από το ένα τρίτο, που ήταν η αρχική πρόταση, στο ένα τέταρτο του συνό-λου των κρατών μελών. Επίσης, κατο-χυρώθηκε η εξέταση όλων των πρωτο-βουλιών που θα συγκεντρώσουν ένα εκατομμύριο υπογραφές, καθώς και η διοργάνωση δημόσιας ακρόασης επί του θέματος της πρωτοβουλίας.

Τέλος, χάρη στην παρέμβαση των ευρωβουλευτών, η Επιτροπή θα συ-ντάσσει και θα ενημερώνει συνοπτικό και φιλικό για το χρήστη οδηγό, προ-κειμένου να βοηθήσει τους διοργανω-τές της πρωτοβουλίας, θα προσφέρει δωρεάν ένα λογισμικό για την online συλλογή υπογραφών και θα καθιστά διαθέσιμο ένα σημείο επικοινωνίας.

Επόμενα βήματα

Το Συμβούλιο αναμένεται να εγκρί-νει επισήμως τη νέα νομοθεσία

μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Κατό-πιν, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθε-ση τους δώδεκα μήνες προκειμένου να ενσωματώσουν το νέο νόμο στην εθνι-κή τους νομοθεσία. Κατά συνέπεια, η λειτουργία του νέου αυτού εργαλείου

αναμένεται να ξεκινήσει από την αρχή του 2012.

Σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς: Το ΕΚ εγκρίνει τη νομο-θετική πρόταση

Το σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς θα απονέμεται σε μνημεία και φυσικούς, αρχαιολογικούς, αστι-κούς ή πολιτιστικούς χώρους, οι οποίοι έχουν διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιστορία, στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και στην ευρω-παϊκή ολοκλήρωση. Το ΕΚ ενέκρινε την Πέμπτη, 16 Δεκεμβρίου, τη σχετι-κή νομοθετική πρόταση. Η έκθεση με εισηγήτρια την Χρυσούλα Παλιαδέλη (Σοσιαλιστές, Ελλάδα) υιοθετήθηκε με 497 ψήφους υπέρ, 18 κατά και 41 απο-χές.

Το σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς θα μπορεί να απονέμεται και σε τόπους μνήμης, καθώς και στην άυλη κληρονομιά ως συνδεόμενη με έναν τόπο, συμπεριλαμβανομένης της σύγχρονης πολιτιστικής κληρονομιάς. Μεταξύ των στόχων της νομοθετικής πρότασης είναι η ενίσχυση των γνώσε-ων των νέων για την κοινή πολιτιστική τους κληρονομιά και η τόνωση της συ-νείδησης της ευρωπαϊκής τους ταυτό-τητας, καθώς και η προβολή των χώρων ως τουριστικών προορισμών, περιορί-ζοντας ταυτόχρονα τις δυνητικές αρνη-τικές επιπτώσεις εις βάρος των χώρων ή της περιοχής που τους περιβάλλει.

Το διακυβερνητικό σήμα ευρωπα-ϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς υπάρ-χει ήδη από το 2006. Μέχρι σήμερα, το σήμα έχει απονεμηθεί σε 64 συνολικά χώρους σε 17 κράτη μέλη της ΕΕ και την Ελβετία. Παρόλα αυτά οι χώροι αυ-τοί επιλέχθηκαν από τα συμμετέχοντα κράτη, με ανεξάρτητο τρόπο, χωρίς να υπάρχει κάποια επιβλέπουσα ευρωπα-ϊκή αρχή. Το ΕΚ ψήφισε για την εκ νέου προώθηση της πρωτοβουλίας αυτής σε επίπεδο ΕΕ, απορρίπτοντας σχετική πρόταση για τη διατήρηση του σήμα-τος στους χώρους στους οποίους έχει

ήδη αυτό απονεμηθεί. Αρχικά, στη νέα πρωτοβουλία θα συμμετάσχουν μόνο τα κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ οι μελλο-ντικές αξιολογήσεις του σήματος ευ-ρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς θα πρέπει να εξετάσουν τη διεύρυνση της πρωτοβουλίας προς τρίτες χώρες.

Βάσει τροπολογίας που κατέθεσε το ΕΚ, κάθε κράτος μέλος θα έχει τη δυνα-τότητα να προεπιλέξει μέγιστο αριθμό δύο χώρων ανά διετία, σε αντίθεση με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προέβλεπε η επιλογή αυτή να γίνεται ετησίως. Η Ευρωπαϊ-κή Επιτροπή θα επιλέγει ένα χώρο ανά κράτος μέλος με τη βοήθεια 13 ανε-ξάρτητων εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι θα διορίζονται από το ΕΚ, το Συμβού-λιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών. Κατά τον διορισμό των εμπειρογνωμόνων, τα θε-σμικά όργανα θα διασφαλίζουν κατά το δυνατόν τη συμπληρωματικότητα των αντίστοιχων ειδικοτήτων τους καθώς και μια γεωγραφικά ισόρροπη εκπρο-σώπηση. Τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να επιλέγουν χώρους από κοι-νού (διεθνικοί χώροι) στους οποίους θα δίνεται ιδιαίτερη προσοχή.

Το ΕΚ υπογράμμισε ότι “η απονο-μή του σήματος ευρωπαϊκής πολιτιστι-κής κληρονομιάς δεν θα συνεπάγεται υποχρεώσεις πολεοδομικού, νομικού, αισθητικού, κυκλοφοριακού ή αρχι-τεκτονικού χαρακτήρα”. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να παρα-κολουθούν τους χώρους αυτούς στους οποίους θα απονεμηθεί το σήμα και να εξασφαλίζουν την πρόσβαση στο ευρύτερο δυνατό κοινό, και μέσω του διαδικτύου, δίνοντας ιδιαίτερη προ-σοχή στην πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες. Παρόλο που το σήμα ευ-ρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς θα απονέμεται στους χώρους σε μό-νιμη βάση, προβλέπεται η ανάκληση του σε περιπτώσεις ειδικών συνθηκών, με απόφαση της Επιτροπής ή του ίδιου του κράτους μέλους.

t a Ν Ε Α Τ Η Σ Ε Κ Φ Ρ Α Σ Η Σ 45


ΔΙΕθΝΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ

Η Νεολαία Ευρωπαϊκή Έκφρα-ση συμμετείχε στο Study Session που διοργάνωσε το

δίκτυο ΜΚΟ TDM 2000 - με θέμα “1 step in, 1000 steps forward towards intercultural learning. Exploring Intercultural learning and the importance of having facilitators in the international youth work”. Το πρόγραμ-μα πραγματοποιήθηκε στο Στρασβούρ-γο 21-28 Νοεμβρίου 2010 με την υπο-στήριξη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Συμμετείχαν Νέοι εκπρόσωποι Μ.Κ.Ο από Ιταλία, FYROM, Ελλά-δα, Κύπρο, Ρουμανία, Αλβα-νία, Ισπανία, Βοσνία, Αζερ-μπαιτζάν, Αλγερία, Μάλτα, Αρμενία. Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να δουλέ-ψουν σε ομάδες εργασίας με θεματικές όπως τη δημιουρ-γία διαπολιτισμικής ομάδας, προσδιορισμός της κάθε κουλτούρας και το ρόλο του

κάθε συμμετέχοντα στις εργασίες της νεολαίας. Καθώς επίσης, είχαν τη δυ-νατότητα να επισκεφτούν μια τοπική ΜΚΟ, η οποία δραστηριοποιείται στο πεδίο της μετανάστευσης. Την Νεολαία εκπροσώπησαν η Φαίη Παπαντωνίου και η Ρένα Σιμοπούλου.

11ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕθΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

Η Ευρωπαϊκή Έκφραση με εκ-προσώπους τη Νίνα Ασπετά-κη, τη Φαίη Παπαντωνίου, τη

Διονυσία Ρηγάτου και τη Ράνια Παπα-σταυροπούλου, συμμετείχε την Κυριακή 19 Δεκεμβρί-ου 2010 στο 11ο Συνέδριο μελών του ΕΣΥΝ, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σώματος Ελλήνων Προ-σκόπων. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου πραγματο-ποιήθηκαν οι εκλογές του Προεδρείου και της Εκτε-

λεστικής Επιτρο-πής, ψη-φίστηκε ο διοι-κητικός και Οι-κ ο ν ο -μ ι κ ό ς Απολο-γ ι σ μ ό ς των προ-ηγούμε-νων δύο

ετών και συζητήθηκαν τα εξής θέματα: 2011: Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού, Δημόσιος Διάλογος για θέματα για τους Νέους, συζήτηση περί οργανώσεων με-λών και συνδρομών.

ΕΡΓΟ ΠΟΛΙΤΩΝ:ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

Η Ευρωπαϊκή Έκφραση συμ-μετείχε στο εκπαιδευτικό σεμινάριο που διοργάνωσε

το Έργο Πολιτών με θέμα «Κοινωνικό Πακέτο: Χρηματοδοτήσεις – Ευρωπα-ϊκά Προγράμματα», το οποίο πραγμα-τοποιήθηκε στα γραφεία του Έργου Πολιτών στις 3 Δεκεμβρίου 2010 με τη στήριξη της «Σύμπραξης ΜΚΟ». Συντονιστές ήταν οι καθηγητές του Εθν. Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σπύρος Βλιάμος, Πολιτικής Οικονομίας και κ. Δημήτρης Δημητρά-κος, Φιλοσοφίας και οι Εισηγητές: κ. Μιχάλης Πουλάκης, Διευθυντής Προ-γραμματισμού ΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΩΝ, κ. Βασίλης Τακτικός, Δημοσιογράφος- Σύμβουλος Επικοινωνίας και κ. Νίκος Κλάδης, Οικονομολόγος μίλησαν για τα ακόλουθα θέματα: «Γενικά περί Κοι-νωνικής Οικονομίας», «Ερμηνεία του Κοινωνικού πακέτου. Χρηματοδοτή-σεις- Ευρωπαϊκά Προγράμματα». Την Έκφραση εκπροσώπησαν: Διονυσία Ρηγάτου, Ράνια Παπασταυροπούλου.

ΝΕΑΤΗΣΕΚΦΡΑΣΗΣ

46

Σκοπός της έκδοσης είναι η παρουσίαση δια-φορετικών απόψεων –αρκεί να μην εκφέρο-νται αυθαίρετα– και η δημιουργία κατάλλη-λου πλαισίου διαλόγου και ανταλλαγής ιδε-

ών με επίκεντρο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την ελληνική συμμετοχή σ’ αυτήν. Οι απόψεις που εκ-φράζονται δεν δεσμεύουν αποκλειστικά την ιδιοκτησία, τον εκδότη ή την σύνταξη.

Τα άρθρα τα οποία δημοσιεύονται στην Ευ-ρωπαϊκή Έκφραση, επιλέγονται από τη σύ-νταξη με κριτήρια την επιστημονική εγκυρό-

τητα, την ποιότητα, τη θεματική κάθε τεύχους, την πρωτοτυπία και επικαιρότητα. Μπορεί να δημοσιευ-θεί κείμενο και σε ξένη γλώσσα (κυρίως αγγλικά ή γαλ-λικά) κατόπιν συνεννόησης. Η έκταση του κειμένου δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 900 λέξεις.

Όσον αφορά τις επιστημονικές δημοσιεύσεις, υποβάλλονται οποτεδήποτε, σε τρία αντίτυ-πα, υπακούουν στις διεθνείς προδιαγραφές

επιστημονικής μεθοδολογίας, δεν έχουν δημοσι-ευθεί ούτε με παραπλήσια μορφή ή περιεχόμενο σε άλλα έντυπα, κρίνονται από μέλη της Επιστημονικής Επιτρο-πής της Ευρωπαϊκής Έκφρασης, με πλήρη διασφάλιση της αντικειμενικής κρίσης (ανωνυμία του κρινομένου και

των κρινόντων, ο κρινόμενος πληροφορείται βέβαια ολό-κληρη την κρίση) και η έκτασή τους κυμαίνεται μεταξύ 2000 - 3000 λέξεων. Ο υποψήφιος αποστέλλει σύντομο βιογραφικό σημείωμα.

Σε όλες τις περιπτώσεις μαζί με κάθε υπο-βολή κειμένου συμπεριλαμβάνεται και περί-ληψη στα γαλλικά ή στα αγγλικά (100-200

λέξεις). Το κείμενο θα πρέπει να αποστέλλεται και σε δισκέτα PC ώστε να αποφεύγονται οι αδυναμίες της δακτυλογράφησης και γενικά να επιτυγχάνεται η έκ-δοση. Καλό είναι επίσης να αποστέλλεται φωτογραφία του συγγραφέα. Χειρόγραφα, δισκέτες και άλλα πρωτό-τυπα δεν επιστρέφονται.

Απαγορεύεται αυστηρά η μερική ή ολική ανα-δημοσίευση ή αναδιανομή με οποιονδήποτε τρόπο, εκτός αν υπάρχει έγγραφη άδεια του

εκδότη. Οι συγγραφείς, μετά την ανακοίνωση σ’ αυτούς της θετικής κρίσης για μελλοντική δημοσίευση του άρθρου στην Ευρωπαϊκή Έκφραση, δεσμεύονται αυτό να μην δημοσιευθεί οπουδήποτε αλλού. Οι συγγραφείς λαμβάνουν δωρεάν δύο αντίτυπα του οικείου τεύχους. Η ιδιοκτησία διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα να διανέμει με οποιουσδήποτε όρους, άρθρα, περιλήψεις και ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Έκφραση διαμέσου του δικτύου Ίντερνετ.

1

2

3

4

Επιθυμώ να γραφτώ συνδρομητής στο περιοδικό “Ευρωπαϊκή Έκφραση”Ετήσια Διετής

Τακτικός Συνδρομητής 20 Ευρώ 35 ΕυρώΔημόσιοι Οργανισμοί,Τράπεζες, Βιβλιοθήκες,ΑΕΙ, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ, Εταιρείες,Σύλλογοι 50 Ευρώ 100 ΕυρώΕυρώπη 25 Ευρώ 45 ΕυρώΆλλες ήπειροι 30 Ευρώ 55 ΕυρώΦοιτητής, σπουδαστής,στρατιώτης 15 Ευρώ 25 ΕυρώΣυνδρομή ενίσχυσης-υποστήριξης 50 Ευρώ 90 Ευρώ

ΔΕΛΤIΟ ςυΝδΡΟΜΗΤΟυ

Όνομα........................................................................................

Επώνυμο ...................................................................................

Διεύθυνση .................................................................................

Ταχ. Κώδικας ............................................................................

Πόλη ..........................................................................................

Τηλέφωνο: ................................................................................

E-mail: .......................................................................................

Επάγγελμα: ..............................................................................

Ημερομηνία Υπογραφή

Έτος ίδρυσης: 1989 Ομήρου 54, 106 72, Αθήνα,τηλ: 210 3643224, fax: 210 3646953, e-mail: [email protected]

5

δΗΜΟςΙΕυςΕΙς ςΤΗΝ ΕυΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΦΡΑςΗ

ΕυΡΩΠΑΪΚΗΕΚΦΡΑςΗ

Ε υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Ε Κ Φ Ρ Α ς Η

Οι συνδρομές καταβάλλονται στα γραφεία της Έκφρασης 9π.μ. - 5 μ.μ.,

με ταχυδρομική επιταγή, ή τέλος στην Εθνική Τράπεζα (αρ. λογαριασμού 701/29600287)

✂

Δελτίο Τύπου

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑΕυρωπαϊκή δράση προσιτή σε όλους

Η πρόληψη της νεανικής εγκληματικότητας που συνδέεται με τα ναρκωτικά θα αποτελέσει το κύριο θέμα της ετήσιας εκδήλωσης της Ευρωπαϊκής Δράσης για τα Ναρκωτικά (EAD), η οποία θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 25 Ιουνίου 2010, στο κτήριο Charlemagne της Επιτροπής (Αίθουσα Lord Jenkins/170, rue de la Loi, 1049 Βρυξέλλες, στις 9:30 π.μ.), υπό την αιγίδα της Viviane Reding, αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Ευρωπαϊκή Δράση για τα Ναρκωτικά, μια πρωτοβουλία που εγκαινιάστηκε πέρυσι στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας των Ηνωμένων Εθνών κατά των Ναρκωτικών (26 Ιουνίου), στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους της χρήσης ναρκωτικών.

Η ετήσια εκδήλωση συγκεντρώνει στις Βρυξέλλες ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και επώνυμοι, οι οποίοι αναλαμβάνουν μια συγκεκριμένη δέσμευση για δράση κατά των ναρκωτικών στο δικό τους περιβάλλον. Οι συμμετέχοντες θα συζητήσουν προγράμματα ενημέρωσης του κοινού, και ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων, σχετικά με τους κινδύνους εμπλοκής σε παράνομες δραστηριότητες.

Κατά την εκδήλωση της EAD, προσωπικότητες από τους χώρους του παγκόσμιου αθλητισμού, της ψυχαγωγίας και των μέσων ενημέρωσης θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους πάνω στα ναρκωτικά και θα δεσμευτούν ενυπόγραφα να αναλάβουν συγκεκριμένη δράση για την πρόληψη της εγκληματικότητας που συνδέεται με τα ναρκωτικά. Ο Ιταλός τραγουδιστής της ραπ Alessandro While θα παρουσιάσει ένα τραγούδι που έχει γράψει ειδικά για την περίσταση. Ο τραγουδιστής αποτελεί δραστήριο μέλος της εκστρατείας κατά των ναρκωτικών, αγωνιζόμενος να πείσει τους νέους από φτωχές γειτονιές της Ρώμης να μη γίνουν χρήστες.

Ο Πολωνός δημοσιογράφος και πρώην χρήστης ναρκωτικών Max Cegielski, o Ρουμάνος πολλάκις πρωταθλητής Ευρώπης και κόσμου στη χειροπάλη Ion Vlad Oncescu, και ο Λουξεμβούργιος τραγουδιστής Daniel Depienne θα καταθέσουν επίσης τις δικές τους μαρτυρίες και θα υπογράψουν δεσμεύσεις για δράση.

Χαιρετίζοντας την εκδήλωση και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι υπογράφοντες της EAD, η Viviane Reding θα υπογραμμίσει σε βιντεομήνυμά της ότι «με έως και 2 εκατομμύρια προβληματικούς χρήστες ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι απαραίτητο να ευαισθητοποιήσουμε τα μέλη των ευάλωτων ομάδων, ειδικά τους νέους, για τους κινδύνους της χρήσης ναρκωτικών». Όπως τονίζει, «η ιδιότητα του Ευρωπαίου σημαίνει μια ζωή σε καθεστώς ελευθερίας, όμως η ελευθερία έχει το τίμημά της: ονομάζεται προσωπική ευθύνη. Η Ευρώπη λέει όχι στα ναρκωτικά και εσείς είστε οι πρεσβευτές που υποστηρίζετε αυτό το μήνυμα με θετικό πνεύμα, χωρίς ηθικολογίες, στιγματισμούς και δημιουργία ενοχών».

Δώδεκα συμμετέχοντες θα υπογράψουν νέες δεσμεύσεις για την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων σε κοινότητες που διατρέχουν κίνδυνο. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η Responsible Young Drivers (Υπεύθυνοι Νέοι Οδηγοί) από το Βέλγιο, η σχολή Ernst-Schering του Βερολίνου από τη Γερμανία, η Υπηρεσία πρόληψης εξαρτήσεων για τους εργαζομένους στους γαλλικούς σιδηροδρόμους SNCF, το Κέντρο Νεολαίας Sjakket από τη Δανία, και η Βρετανίδα Elizabeth Burton, καθηγήτρια και συγγραφέας του βιβλίου «Mum, Can You Lend Me Twenty Quid?», στο οποίο αφηγείται την ιστορία του γιου της, που πέθανε από χρήση ναρκωτικών τον Φεβρουάριο του 2004.

Εκτός των παραπάνω, περυσινοί υπογράφοντες θα παρουσιάσουν τον απολογισμό τους σχετικά με τις δράσεις που ανέλαβαν τιμώντας τις δεσμεύσεις τους.

Την εκδήλωση θα κλείσει ο Jonathan Faull, γενικός διευθυντής Δικαιοσύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Δράση για τα Ναρκωτικά, η οποία εγκαινιάστηκε στις 26 Ιουνίου 2009 (Παγκόσμια Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών κατά των Ναρκωτικών) από τη Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δικαιοσύνη, την Ελευθερία και την Ασφάλεια, παρέχει μια πλατφόρμα (ιστότοπος της EAD) και δυνατότητες δικτύωσης (εθνικές εκδηλώσεις της EAD) σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει το κοινό, και ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους, αναφορικά με τα ναρκωτικά.

Σε λιγότερο από ένα χρόνο, σχεδόν 700 δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, ενώσεις και ιδιώτες από ολόκληρη την ΕΕ έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους για να περιληφθούν στους υπογράφοντες της EAD – και ο αριθμός τους μεγαλώνει ημέρα με την ημέρα. Η Ιταλία, η Πολωνία και η Ρουμανία αποτελούν μέχρι στιγμής τις πιο δραστήριες μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν.

Η EAD υλοποιεί έναν από τους στόχους του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για τα Ναρκωτικά 2009-2012, που αποσκοπεί στην ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας στον τομέα των ναρκωτικών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, ώστε οι πολιτικές για τα ναρκωτικά να αποκτήσουν σημασία για τους επαγγελματίες του τομέα και την κοινωνία των πολιτών, παρέχοντάς τους συγχρόνως τη δυνατότητα να συμβάλουν στη διαμόρφωσή τους.

Η EAD θεμελιώνεται στις εθελοντικές δεσμεύσεις επαγγελματιών, ιδιωτών, ενώσεων και φορέων για δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού για τα ναρκωτικά σε τοπικό επίπεδο.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την EAD, παρακαλούμε επισκεφθείτε το www.action-drugs.eu ή επικοινωνήστε με το [email protected]

Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ) / Eurostat

• Τάσεις και χαρακτηριστικά των προβλημάτων από τη χρήση ναρκωτικών ανά χώρα (περιλαμβανομένης της χρήσης ναρκωτικών από νέους)

• Νέοι και ναρκωτικά

• Στατιστικό δελτίο 2009: Νεολαία και μαθητικός πληθυσμός

• Εξέλιξη της εγκληματικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση / Σύνδεσμοι για εθνικές στατιστικές υπηρεσίες

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Οι ταξιδιωτικές μετακινήσεις είναι δικαίωμα όλων

Ταδικαιώματα

επιβατών

στη διάθεσή σας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

των

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Άτομο με ειδικές ανάγκες; Μειωμένη κινητικότητα;Υποστήκατε διακρίσεις σε κάποιο ταξίδι σας με τρένο ή αεροπλάνο; Δεν σας παρασχέθηκε βοήθεια πριν ή/και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σας;

Τα αεροδρόμια, οι αερομεταφορείς και οι σιδηροδρομικοί μεταφορείς έχουν νομική υποχρέωση να σας βοηθούν και να σας ενημερώνουν σχετικά με

τα δικαιώματά σας ως επιβάτη και το πού μπορείτε να υποβάλλετε τα παράπονά σας*

Η νομοθεσία της ΕΕ προστατεύει τα συμφέροντά σας για τα ταξίδια σας εντός Ευρώπης

Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνσηec.europa.eu/passenger-rightsή στο Europe Direct 00 800 6 7 8 9 10 11**

* Για τις αεροπορικές μεταφορές που διέπονται από την εθνική νομοθεσία.** Ορισμένες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας δεν επιτρέπουν την πρόσβαση

στους αριθμούς 00 800 ή μπορεί να χρεώνουν την κλήση.

european expression - issue 79

Documents