European IPR Helpdesk

Przewodnik po kwestiach własności

intelektualnej w Europe

www.iprhelpdesk.eu

Podstawowe informacje na temat ochrony własności intelektualnej w Europie

European IPR Helpdesk

Zarządzanie własnością intelektualną (IP) jest kluczowym elementem zapewniającym zwiększenie konkurencyjności każdej firmy. Niestety małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) często brakuje czasu, zasobów i wiedzy potrzebnej do rozwiązania problemów związanych z własnością intelektualną.Niniejszy przewodnik ma na celu wyjaśnienie niektórych głównych problemów związanych z własnością intelektualną, z jakimi często borykają się MŚP. Został opracowany na podstawie odpowiedzi udzielonych przez European IPR Helpdesk na niektóre najczęściej zadawane pytania (FAQ) przesłane przez użytkowników za pośrednictwem strony internetowej European IPR Helpdesk i na infolinię. Ponadto odwołuje się do kilku dokumentów wymienionych na końcu poszczególnych rozdziałów, w których będzie można znaleźć więcej informacji. Każdy rozdział przewodnika poświęcono konkretnym prawom własności intelektualnej, omawiając istotne aspekty związane z ich uregulowaniem w Europie i udzielając odpowiedzi na pewne dodatkowe pytania, które jak wskazują doświadczenia European IPR Helpdesk, stawiają sobie europejskie MŚP.Niniejszy przewodnik nie wyczerpuje tematu i nie jest oficjalnym dokumentem Komisji Europejskiej. Został udostępniony jako pomoc dla European IPR Helpdesk.

Niniejszy dokument jest tłumaczeniem oryginalnej wersji w języku angielskim, wykonanym przez zewnetrzne biuro tłumaczeń. W wyniku tłumaczenia mogą wystąpić rozbieżności między dokumentem oryginalnym a przetłumaczoną wersją dokumentu, w którym to przypadku treść dokumentu oryginalnego będzie rozstrzygająca.

3

Przewodnik po kwestiach własności intelektualnej w Europie

SPIS TREŚCI

1. Znaki towarowe

2. Wzory przemysłowe

3. Patenty

4. Wzory użytkowe

5. Tajemnice handlowe

6. Prawa autorskie

7. Bazy danych

8. Nazwy domen

9. Oznaczenia geograficzne

European IPR Helpdesk

4

12

18

26

30

34

40

46

52

60

European IPR Helpdesk

1. Znaki towarowe

• Czym jest znak towarowy?• Jak zarejestrować znak towarowy?• Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować znak

towarowy?• Jaką ochronę dają znaki towarowe?• Czym jest obowiązek stosowania?• Czym jest nazwa handlowa?

5

Znaki towarowe

Czym jest znak towarowy?Znak towarowy to wyłączne prawo używania znaku odwołującego się do towarów i usług, w związku z którymi został zarejestrowany. Znaki towarowe składają się z oznaczeń umożliwiających odróżnienie produktów (towarów i usług) danego przedsiębiorcy od produktów innych podmiotów. Takie znaki obejmują:

Słowa Berg Nazwiska Peter Peters

Logo Litery PB

Liczby 1 Kolory

Kształt/opakowanie towarów Dźwięki

Głównym zadaniem znaku towarowego jest identyfikacja pochodzenia produktu. Ponadto znaki towarowe przekazują komunikat o jego jakości, ułatwiając konsumentom dokonanie wyboru. Poza tym wykorzystuje się je do celów reklamowych i można je traktować jako instrument inwestycyjny (np. można je przenosić i licencjonować).

Jak zarejestrować znak towarowy?Znaki towarowe można rejestrować na trzech szczeblach: krajowym, regionalnym i międzynarodowym. Wybór szczebla zależy zazwyczaj od rynku docelowego, możliwości biznesowych i finansowych, a także oczekiwań komercyjnych wnioskodawcy.

?

?

1 Graficzny wspólnotowy znak towarowy (logo) nr 1210187 należący do Bayerische Motoren Werke Aktiengesellschaft.

2 Wspólnotowy trójwymiarowy znak towarowy nr 008566176 należący do Intercontinental Great Brands LLC.

3 Wspólnotowy kolorowy znak towarowy nr 000031336 należący do Kraft Foods Schweiz Holding GmbH.

1

2

3

European IPR Helpdesk

Rejestracja na szczeblu krajowymRejestracja następuje w krajowym urzędzie ds. własności intelektualnej, a ochrona obowiązuje tylko na terytorium, na którym znak został zarejestrowany.

Rejestracja na szczeblu regionalnym (EUTM)Ochronę znaków towarowych na poziomie UE można uzyskać, rejestrując wspólnotowy znak towarowy (EUTM) w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO).

Procedura składania wniosku jest prosta (obowiązuje jedna taryfa opłat), a rejestracja odbywa się w języku urzędowym dowolnego państwa członkowskiego oraz w jednym z następujących języków: angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim lub włoskim. Ochrona obejmuje terytorium wszystkich państw członkowskich. O rejestrację wspólnotowego znaku towarowego może ubiegać się dowolna osoba fizyczna i prawna z dowolnego kraju na całym świecie.

Rejestracja na szczeblu międzynarodowym (system madrycki)Międzynarodowy system rejestracji znaków towarowych Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) (nazywany systemem

madryckim) umożliwia uzyskanie ochrony znaku towarowego w ponad 100 krajach; wystarczy złożyć jeden wniosek w jednym języku, ponosząc opłaty według jednolitej taryfy opłat. Wnioskodawca musi mieć firmę, mieszkać w albo być obywatelem jakiegokolwiek kraju będącego członkiem systemu madryckiego.

WIPO

EUIPO

NIPO

7

Znaki towarowe

Wniosek ma charakter międzynarodowy; jednak w każdym kraju rejestrację regulują przepisy krajowe. A zatem przyznany międzynarodowy znak towarowy to „pakiet” krajowych znaków towarowych, które dla swej skuteczności w państwach wybranych przez wnioskodawcę muszą zostać zatwierdzone przez krajowe urzędy ds. własności intelektualnej. Oznacza to, że wnioski międzynarodowe mogą zostać zaakceptowane w jednych krajach, a odrzucone w innych.

Jakie podstawowe wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować znak towarowy?

Wyraźne i precyzyjne odwzorowanieZnak rejestrowany jako znak towarowy musi być możliwy do odwzorowania w sposób jednoznacznie i precyzyjnie identyfikujący przedmiot ochrony.ü słowo, logotyp, arkusz z zapisem nutowym...û widok obłoków.

Charakter odróżniającyZnak rejestrowany jako znak towarowy musi umożliwiać odróżnienie opatrzonych nim towarów i usług od towarów i usług innych podmiotów gospodarczych.ü „BANAN” w odniesieniu do odzieży.û „BANAN” w odniesieniu do bananów.

?

European IPR Helpdesk

Niewprowadzanie w błądZnak rejestrowany jako znak towarowy nie może wprowadzać odbiorców w błąd, m.in. co do charakteru, jakości i pochodzenia geograficznego towarów i usług.û „BEZGLUTENOWY” w odniesieniu do produktu zawierającego gluten.

Brak charakteru opisowegoZnak rejestrowany jako znak towarowy nie może służyć do określenia cech opatrzonych nim towarów i usług, takich jak rodzaj, jakość, ilość, przeznaczenie, wartość, pochodzenie geograficzne itp.û „BANK” w odniesieniu do usług finansowych.

Nietypowość dla danego językaZnak rejestrowany jako znak towarowy nie może być znakiem ani oznaczeniem typowym w danym języku albo ugruntowanym w dobrej wierze i w ustalonej praktyce handlowej.û „STYMULACJA” w odniesieniu do napojów energetycznych.

Nienaruszanie porządku i moralności publicznejZnak rejestrowany jako znak towarowy nie może być sprzeczny z porządkiem i moralnością publiczną.û „BUJAJ SIĘ”.

Jaką ochronę dają znaki towarowe?Wyłączne prawo, jakie daje znak towarowy, pozwala właścicielowi zabronić innym używania tych samych i podobnych znaków do wskazywania takich samych lub podobnych towarów i usług, w obrocie

?

9

Znaki towarowe

handlowym bez zgody właściciela. Właściciel znaku towarowego może sprzedać znak komuś innemu, kto stanie się jego nowym właścicielem lub zezwolić innym na jego używanie na wzajemnie uzgodnionych warunkach (tzn. na podstawie umowy licencyjnej dotyczącej znaków towarowych).

Terytorialny zakres ochronyZnaki towarowe mają zasięg terytorialny, co oznacza, że prawa do znaków przyznaje się i egzekwuje w granicach geograficznych kraju lub regionu, w którym zostały zarejestrowane.

Ochrona towarów i usług Znaki zawsze rejestruje się w co najmniej jednej klasie towarów i usług odpowiedniej dla danych towarów i usług będących przedmiotem działań komercjalizacyjnych podjętych przez właściciela. Klasy towarów i usług ustala się na podstawie umowy w sprawie nicejskiej klasyfikacji towarów i usług, międzynarodowej umowy, którą zarządza WIPO.

Okres trwania ochronyOchrona znaku towarowego jest ograniczona w czasie: w większości krajów ochrona trwa 10 lat od dnia zgłoszenia znaku towarowego i można ją przedłużać bez ograniczeń na kolejne dziesięcioletnie okresy. Ochrona może wygasnąć w przypadku niezapłacenia opłat za jej przedłużenie. Po upływie tego okresu ochrona się kończy i każdy może w pełni legalnie korzystać z niego w obrocie handlowym, oznaczając nim towary i usługi, wcześniej chronione tym znakiem.

European IPR Helpdesk

Czym jest obowiązek stosowania?Aby zachować prawo do ochrony, znaki towarowe muszą być używane na rynku w odniesieniu do towarów i usług, ze względu na które zostały zarejestrowane. Obowiązek ten, przyjęty w większości krajów, oznacza, że jeśli w ciągu pięciu lat po rejestracji (5 lat od zarejestrowania wspólnotowego znaku towarowego) właściciel znaku nie używa go, utraci prawo wyłączności i w związku z tym osoby trzecie będą mogły zarejestrować taki „nieużywany” znak towarowy w odniesieniu do tych samych towarów i usług.

Czym jest nazwa handlowa?Nazwy handlowe i znaki towarowe to nie to samo i nie należy ich mylić. Nazwa handlowa to po prostu nazwa firmy lub przedsiębiorstwa, a jej jedynym zadaniem jest identyfikacja tej firmy lub przedsiębiorstwa. Natomiast jak wyjaśniono powyżej, zadaniem znaku towarowego jest identyfikacja pochodzenia towarów i usług przedsiębiorcy, co umożliwia odróżnienie ich od towarów i usług innych podmiotów gospodarczych.

Chociaż nazwy handlowe mogą być znakami towarowymi i odwrotnie, nie są to określenia zamienne. To sposób ich użycia określa, czy są to nazwy handlowe, czy znaki towarowe. Przykładowo nazwy handlowe

?

?

Rejestracja(wypełnienie wniosku)

Odnowienie(opcjonalne)

10 lat 10 lat x ∞

11

Znaki towarowe

Broszury informacyjneJak wyszukiwać znaki towaroweKomercjalizacja własności intelektualnej: umowy przeniesienia praw

IPR ChartsIPR Chart Wspólnotowych znaków towarowychIPR Chart Międzynarodowych znaków towarowych (system madrycki)

PrzewodnikPrzewodnik po kwestiach związanych z komercjalizacją własności intelektualnej

Wszystkie dokumenty, o jakich mowa, można znaleźć w bibliotece.

Przydatne dokumentyPrzewodnik po międzynarodowej rejestracji znaków na mocy porozumienia madryckiego i protokołu madryckiegoBroszury informacyjne opisujące podstawowe zagadnienia dotyczące znaków towarowych (INTA)Podstawowe informacje o znakach towarowych w Unii EuropejskiejPodręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej: zasady, prawo i użytkowanie

Dalsze informacje

Na przykład: „Smith and Clark Limited” może być nazwą handlową firmy modowej, a „BANGIO” znakiem towarowym używanym przez tę firmę do sprzedaży butów.

to zazwyczaj słowa, a nie logotypy i nie używa się ich w związku z produktami ani usługami wprowadzanymi na rynek przez dane przedsiębiorstwo, chyba że nazwa firmy i znak towarowy są zbieżne.

European IPR Helpdesk

2. Wzory przemysłowe

• Czym jest wzór przemysłowy?• Jak zadbać o ochronę wzoru przemysłowego?• Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować wzór

przemysłowy?• Jaką ochronę daje zarejestrowanie wzoru przemysłowego?

13

Wzory przemysłowe

Czym jest wzór przemysłowy?Wzór przemysłowy określa zewnętrzny wygląd całości lub części produktu będący wynikiem jego cech, w szczególności, linii, konturów, kolorów, kształtu, tekstury i materiałów oraz samego produktu i jego zdobień. Przykładowe wzory podlegające ochronie to:

Jak zadbać o ochronę wzoru przemysłowego?Wzory można chronić na różne sposoby: poprzez system ochrony w ramach rejestracji, poprzez system ochrony mimo braku rejestracji i poprzez prawa autorskie. Wzory można rejestrować na trzech szczeblach: krajowym, regionalnym i międzynarodowym. Wybór szczebla zależy zazwyczaj od rynku, na jakim ma zamiar działać wnioskodawca.

Rejestracja na szczeblu krajowymRejestracja następuje w krajowym urzędzie ds. własności intelektualnej, a ochrona obowiązuje tylko na terytorium, na którym wzór został zarejestrowany.NIPO

?

?

4 EU design no. 002384685-0002, owned by Lifetime Brands Europe Limited.

4

European IPR Helpdesk

Rejestracja na szczeblu regionalnym (RCD i UCD)Ochronę wzorów przemysłowych na szczeblu UE można uzyskać poprzez rejestrację, a także mimo braku rejestracji:

Zarejestrowany wzór wspólnotowy (RCD)Ochronę wzorów przemysłowych na szczeblu UE można uzyskać poprzez rejestrację wzoru wspólnotowego w EUIPO. Procedura składania wniosku jest prosta (obowiązuje jedna taryfa opłat), a rejestracja odbywa się w języku urzędowym dowolnego państwa członkowskiego oraz w jednym z następujących języków: angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim lub włoskim. Ochrona obejmuje terytorium wszystkich państw członkowskich. O rejestrację wspólnotowego wzoru przemysłowego może ubiegać się dowolna osoba fizyczna i prawna z dowolnego kraju na całym świecie.

Niezarejestrowany wzór wspólnotowy (UCD)Ten rodzaj ochrony nie wymaga rejestracji i przysługuje automatycznie przez okres trzech lat od publicznego ujawnienia wzoru na terenie UE.

Ten sposób jest powszechny w sektorach, w których wzory mają bardzo krótką żywotność rynkową (np. przemysł modowy), ponieważ nie jest to prawo odnawialne i nie pociąga za sobą żadnych opłat rejestracyjnych.

Rejestracja na szczeblu międzynarodowym (system haski)Międzynarodowy system rejestracji wzorów WIPO

WIPO

EUIPO

15

Wzory przemysłowe

(określany jako system haski) umożliwia uzyskanie „pakietu” wzorów w 65 krajach wystarczy złożyć jeden wniosek w jednym języku, ponosząc opłaty według jednolitej taryfy opłat. Ta opcja może być odpowiednia dla tych, którzy mają zamiar działać w wielu krajach. Wnioskodawca musi mieć firmę, mieszkać w albo być obywatelem jakiegokolwiek kraju będącego członkiem systemu haskiego.

Wniosek ma charakter międzynarodowy; jednak w każdym kraju rejestrację regulują przepisy krajowe. Oznacza to, że wnioski międzynarodowe mogą zostać zaakceptowane w jednych krajach, a odrzucone w innych.

Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować wzór przemysłowy?

NowośćWzór uważa się za nowy, jeśli nie został wcześniej ujawniony publicznie.

Indywidualny charakterOcena indywidualnego charakteru polega na sprawdzeniu, czy ogólne wrażenie wywołane przez wzór różni się od ogólnego wrażenia, jakie wywołują wzory wcześniej ujawnione.

Charakterystyka niefunkcjonalnaCechy wzoru podyktowane wyłącznie funkcją techniczną nie podlegają ochronie.

?

European IPR Helpdesk

Jaką ochronę daje zarejestrowanie wzoru przemysłowego?Zarejestrowany wzór wspólnotowy daje właścicielowi wyłączne prawo do korzystania ze wzoru i uniemożliwia osobom trzecim wykorzystanie go w celach komercyjnych bez zgody właściciela.

Wzór niezarejestrowany chroni tylko przed celowym kopiowaniem, innymi słowy, właściciel wzoru może jedynie uniemożliwić osobom trzecim komercyjne wykorzystanie wzoru, jeśli ten został skopiowany, ale nie, jeżeli został stworzony niezależnie. Właściciel wzoru, również wzoru niezarejestrowanego, może go sprzedać komuś innemu, kto stanie się jego nowym właścicielem lub zezwolić innym na jego używanie na wzajemnie uzgodnionych warunkach (tzn. na podstawie umowy licencyjnej dotyczącej wzoru przemysłowego

Terytorialny zakres ochronyWzory mają zasięg terytorialny, co oznacza, że prawa do nich przyznaje się i egzekwuje w granicach geograficznych kraju lub regionu, w którym zostały zarejestrowane.

Ochrona wyglądu produktuOchrona wzoru obejmuje wygląd całości lub części produktu wynikający z jego walorów estetycznych, niepodyktowanych wyłącznie funkcją techniczną.

Okres trwania ochronyOchrona zarejestrowanego wzoru wspólnotowego jest ograniczona w czasie: w większości krajów 5 lat od dnia złożenia wniosku o rejestrację wzoru, z możliwością przedłużenia na kolejne pięcioletnie okresy,

?

17

Wzory przemysłowe

Broszury informacyjneWyszukiwanie wzorówKomercjalizacja własności intelektualnej: umowy przeniesienia praw

IPR ChartsIPR Chart Wzór wspólnotowyIPR Chart Wzór międzynarodowy (system haski)

PrzewodnikPrzewodnik po kwestiach związanych z komercjalizacją własności intelektualnej

Wszystkie dokumenty, o jakich mowa, można znaleźć w bibliotece.

Przydatne dokumentyPodstawowe informacje o wzorach w Unii EuropejskiejPodręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej: zasady, prawo i użytkowanie

Dalsze informacje

Rejestracja(wypełnienie wniosku)

Odnowienie(opcjonalne)

Data wygaśnięcia(maks. 25 lat)

5 lat 5 lat x (maks. 4 razy)

Upublicznienie(w UE)

Data wygaśnięcia

3 lata

łącznie na okres 25 lat. Ochrona wzoru może wygasnąć wcześniej w przypadku niezapłacenia opłat za jej przedłużenie.

Ochrona niezarejestrowanych wzorów wspólnotowych trwa 3 lata i nie można jej odnowić. Po upływie tego okresu ochrona się kończy i każdy może w pełni legalnie korzystać z niego w obrocie handlowym może w pełni legalnie korzystać z niego w obrocie handlowym.

European IPR Helpdesk

3. Patenty

• Czym jest patent?• Jak zadbać o ochronę patentową?• Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować patent? • Jaką ochronę daje patent?• Czym jest jednolita ochrona patentowa?• Czy mogę opatentować program komputerowy?

19

Patenty

Czym jest patent?Patent jest prawem wyłącznym przyznawanym w celu ochrony wynalazków (produktów i procesów) przynoszących nowe rozwiązania techniczne i umożliwiających nowy sposób robienia czegoś. Właściciel patentu ma wyłączne prawo do uniemożliwienia osobom trzecim komercyjnego wykorzystywania jego wynalazku przez określony czas. W zamian właściciel patentu musi ujawnić ten wynalazek publicznie w zgłoszeniu patentowym.

Jak zadbać o ochronę patentową?Rejestracja patentu może odbywać się na trzech różnych szczeblach: krajowym, regionalnym i międzynarodowym (na mocy Traktatu o Współpracy Patentowej (PCT)). Wybór szczebla zależy zazwyczaj od rynku, na jakim firma ma zamiar korzystać z praw patentowych.

Rejestracja na szczeblu krajowymRejestracja następuje w krajowym urzędzie ds. własności intelektualnej, a ochrona obowiązuje tylko na terytorium, na którym patent został zarejestrowany.

Rejestracja na szczeblu regionalnym (patent europejski)Patent europejski można uzyskać we wszystkich państwach, które podpisały konwencję o patencie europejskim (EPC) contracting states składając jeden wniosek (obowiązuje jedna taryfa opłat) w Europejskim Urzędzie Patentowym (EPO) w jednym z trzech oficjalnych języków (angielskim, francuskim lub niemieckim). Wniosek ma charakter międzynarodowy; jednak w

EPO

NIPO

?

?

European IPR Helpdesk

każdym kraju rejestrację regulują przepisy krajowe. Przyznany patent europejski stanowi „pakiet” patentów krajowych, które dla swej skuteczności w państwach wybranych przez wnioskodawcę muszą zostać zatwierdzone przez krajowe urzędy ds. własności intelektualnej.

Rejestracja na szczeblu międzynarodowym (PCT)WIPO zarządza systemem współpracy patentowej (PCT) który umożliwia uzyskanie ochrony patentowej w ponad 150 krajach, wystarczy złożyć jeden wniosek w jednym języku, ponosząc opłaty według jednolitej taryfy opłat. Wnioskodawca musi być obywatelem lub mieszkańcem państwa będącego sygnatariuszem Traktatu o Współpracy Patentowej. Wniosek ma charakter międzynarodowy; jednak w każdym kraju rejestrację regulują przepisy krajowe. Również w tym przypadku wnioskodawca uzyska „pakiet” patentów krajowych, które przyznaje właściwy krajowy lub regionalny urząd patentowy.

Procedury patentowe wymagają wysokiego poziomu wiedzy technicznej i prawnej. Stanowczo zaleca się skorzystanie z profesjonalnej pomocy.

Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować patent?

Nowość Wynalazek musi być nowy w stosunku do istniejącej wiedzy w danej dziedzinie techniki, a zatem nie może być częścią istniejącego stanu wiedzy.

WIPO

?

21

Patenty

Poziom wynalazczyWynalazek musi być nieoczywisty, innymi słowy, nie może być łatwy do wymyślenia dla osoby o przeciętnej wiedzy w danej dziedzinie techniki.

Zastosowanie przemysłoweMusi nadawać się do zastosowania przemysłowego (to znaczy, że musi nadawać się do wytwarzania lub stosowania w dowolnej gałęzi przemysłu, również w rolnictwie).

Jaką ochronę daje patent?Wyłączne prawo, jakie daje patent, pozwala właścicielowi zabronić innym wytwarzania, używania, oferowania, sprzedawania i importowania produktu lub procesu opartego na opatentowanym wynalazku bez zgody właściciela. Właściciel patentu może zezwolić innym na używanie wynalazku na wspólnie uzgodnionych warunkach (tzn. umowy dotyczące licencji patentowej). Właściciel może również sprzedać patent innej osobie, która stanie się nowym właścicielem patentu.

Terytorialny zakres ochronyPatenty mają zasięg terytorialny, co oznacza, że prawa do patentów przyznaje się i egzekwuje w granicach geograficznych kraju lub regionu, w którym zostały zarejestrowane.

Okres trwania ochronyOchrona patentowa jest ograniczona w czasie: w większości krajów 20 lat od dnia złożenia wniosku o rejestrację patentu. Ochrona patentowa może wygasnąć wcześniej w przypadku niezapłacenia opłat za jej

?

European IPR Helpdesk

przedłużenie. Po upływie tego okresu ochrona się kończy i każdy może w pełni legalnie korzystać z wynalazku w obrocie handlowym.

Czym jest jednolita ochrona patentowa?Patent europejski o jednolitym skutku (jednolita ochrona patentowa) to patent europejski przyznawany przez EPO i odnoszący jednolity skutek w 26 państwach członkowskich UE uczestniczących w tym systemie (z krajów UE nie uczestniczy w nim tylko Hiszpania i Chorwacja). Chociaż podczas pisania przewodnika, jednolity system ochrony patentowej jeszcze nie wszedł w życie, jego wdrożenie zapewni wnioskodawcom możliwość uzyskania praw patentowych jednocześnie w każdym z 26 państw uczestniczących, bez potrzeby uzyskania zatwierdzenia w poszczególnych krajach, co ma miejsce w przypadku patentu europejskiego.

Po wejściu w życie jednolitego systemu, ubiegający się o patent będą mogli wybierać różne warianty tradycyjnych patentów europejskich i patentów jednolitych, przykładowo:• jednolity patent w 26 państwach członkowskich UE, które

uczestniczą w jednolitym systemie ochrony patentowej oraz• tradycyjny patent europejski, który będzie obowiązywał w co

najmniej jednym z krajów, które podpisały konwencję o patencie europejskim, ale nie uczestniczą w jednolitym systemie ochrony patentowej, takich jak: Hiszpania, Szwajcaria, Turcja, Norwegia czy Islandia.

?

Rejestracja (wypełnienie wniosku)

Data wygaśnięcia

20 lat

23

Patenty

Czy mogę opatentować program komputerowy?Patenty na oprogramowanie w Europie są wykluczone przez prawo, niemniej kwestia ta jest przedmiotem debaty. W konsekwencji program komputerowy „sam w sobie” nie może zostać opatentowany. W określonych warunkach, patent może zostać przyznany na wynalazek zrealizowany przy użyciu komputera, jeżeli problem techniczny zostanie rozwiązany w nowy, nieoczywisty sposób. Więcej informacji można znaleźć na stronie EPO.

Ponadto, jak wspomniano w rozdziale 6 w Europie programy komputerowe są chronione prawem autorskim, jeżeli tylko spełniają wymogi w zakresie ochrony praw autorskich.

?

European IPR Helpdesk

Broszury informacyjneKomercjalizacja własności intelektualnej: umowy przeniesienia prawLicencjonowanie technologiiAutomatyczna analiza patentuAutorstwo wynalazku, autorstwo utworu i prawo własnościUpublicznianie a patentowanieJak szukać informacji patentowych

PrzewodnikPrzewodnik po kwestiach związanych z komercjalizacją własności intelektualnej

Wszystkie dokumenty, o jakich mowa, można znaleźć w bibliotece.

Przydatne dokumentyJak uzyskać patent europejski, przewodnik dla wnioskodawcówPodręcznik wynalazcy Spory patentowe w EuropiePrzewodnik dla składających wnioski patentowe w ramach PCT Podręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej: zasady, prawo i użytkowaniePrzewodnik EPO dotyczący jednolitej ochrony patentowej

Dalsze informacje

25

Patenty

European IPR Helpdesk

4. Wzory użytkowe

• Czym jest wzór użytkowy?• Jak zadbać o ochronę wzoru użytkowego?• Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować wzór

użytkowy? • Jaką ochronę dają wzory użytkowe? • Jakie są najważniejsze różnice między wzorem użytkowym a

patentem?• Czy mogę zamienić zgłoszenie patentowe na wzór użytkowy?

27

Wzory użytkowe

Czym jest wzór użytkowy?Wzór użytkowy nazywany również „małym patentem” to wyłączne prawo przyznane na wynalazek, które pozwala właścicielowi na uniemożliwienie innym komercyjnego wykorzystania chronionego wynalazku, bez jego zgody przez określony czas.

Jak zadbać o ochronę wzoru użytkowego?Wzory użytkowe w UE można rejestrować na szczeblu krajowym w następujących krajach: Austria, Bułgaria, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Polska, Portugalia, Słowacja i Hiszpania. Nie istnieje ochrona wzorów użytkowych na szczeblu europejskim ani międzynarodowym.

Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować wzór użytkowy? Zasady rejestracji wzorów użytkowych w poszczególnych krajach są różne. Dlatego, chociaż zasadniczo wymagany jest odpowiedni stopień nowości i poziom wynalazczy, warunki ochrony wzoru użytkowego będą się różnić w zależności od obowiązującego ustawodawstwa krajowego.

Jaką ochronę dają wzory użytkowe? Wyłączne prawo, jakie daje wzór użytkowy, pozwala właścicielowi zabronić innym wytwarzania, używania, oferowania, sprzedawania i importowania produktu lub procesu opartego na chronionym wynalazku bez zgody właściciela.

Terytorialny zakres ochronyWzory użytkowe mają zasięg terytorialny, co oznacza, że wyłączne

?

?

?

?

European IPR Helpdesk

prawa przyznaje się i egzekwuje w granicach geograficznych kraju lub regionu, w którym zostały zarejestrowane.

Okres trwania ochronyOchrona wzoru użytkowego jest ograniczona w czasie. Okres ochrony regulują przepisy krajowe. W Europie okres ten trwa zazwyczaj od 7 do 10 lat od złożenia wniosku o rejestrację wzoru użytkowego. Po upływie tego okresu, ochrona się kończy i każdy może w pełni legalnie korzystać z wynalazku w obrocie handlowym.

Jakie są najważniejsze różnice między wzorem użytkowym a patentem?Najważniejsze różnice między wzorem użytkowym a patentem to:• Wymagania w zakresie rejestracji wzoru użytkowego są mniej

rygorystyczne niż w przypadku patentów. Podczas gdy wymóg nowości zawsze musi zostać spełniony, poziom wynalazczy i stopień nieoczywistości nie musi być tak wysoki. Dlatego też, częstą praktyką jest ubieganie się o ochronę w postaci wzoru użytkowego w przypadku wynalazków o ograniczonym stopniu wynalazczości, które mogą nie spełniać kryteriów wymaganych do przyznania ochrony patentowej.

• Okres ochrony wzorów użytkowych jest krótszy niż patentów i zależy od kraju (zwykle wynosi od 7 do 10 lat bez możliwości przedłużenia lub odnowienia).

Rejestracja (wypełnienie wniosku)

Data wygaśnięcia

od 7 do 10 lat

?

29

Wzory użytkowe

• Opłaty związane ze zgłoszeniem i utrzymaniem wzoru użytkowego są na ogół niższe.

Czy mogę zamienić zgłoszenie patentowe na wzór użytkowy?Wiele krajów, po spełnieniu określonych warunków, zezwala na przekształcenie zgłoszenia patentowego na zgłoszenie wzoru użytkowego (i odwrotnie). Mechanizm często stosuje się, gdy urząd ds. własności intelektualnej odmówi przyznania patentu z powodu niespełnienia warunków, a wnioskodawca postanowi przekształcić wniosek patentowy na wniosek o rejestrację wzoru użytkowego.

Broszury informacyjneAutorstwo wynalazku, autorstwo utworu i prawo własnościUpublicznianie a patentowanieJak szukać informacji patentowych

Wszystkie dokumenty, o jakich mowa, można znaleźć w bibliotece.

Dalsze informacje

?

European IPR Helpdesk

5. Tajemnice handlowe

• Czym jest tajemnica handlowa?• W jaki sposób chronione są tajemnice handlowe?• Jaką ochronę daje tajemnica handlowa?• Czym jest umowa o zachowaniu poufności?

31

Tajemnice handlowe

Czym jest tajemnica handlowa?Za tajemnicę handlową można uznać wszelkie poufne informacje handlowe zapewniające przedsiębiorstwu przewagę konkurencyjną. Informacje, które mogą podlegać ochronie jako tajemnica handlowa, są zatem bardzo zróżnicowane.

Mogą one dotyczyć know-how, wiedzy technicznej (potencjalnie podlegającej ochronie patentowej), ale także danych biznesowych i handlowych, takich jak listy klientów, biznesplany, receptury czy procesy produkcyjne.

W jaki sposób chronione są tajemnice handlowe?Ochrona tajemnic handlowych nie wymaga żadnych formalności administracyjnych ani proceduralnych. Istnieją jednak pewne kryteria, jakie informacje muszą spełnić, aby można je było traktować jako tajemnicę handlową.

Informacje muszą:• stanowić tajemnicę, co oznacza, że nie mogą być ogólnie znane;• fakt ich nieujawniania musi być związany z wartością handlową; i• być objęte odpowiednimi środkami ochrony przez osobę

posiadającą informacje w celu zachowania ich w tajemnicy.

Odpowiednie środki mogą obejmować:• bezpieczne przechowywanie informacji poufnych;• zawieranie umów o zachowaniu poufności w sytuacji, gdy

kwestie objęte tajemnicą handlową trzeba omówić z partnerami handlowymi;

?

?

European IPR Helpdesk

• wprowadzanie zapisów o zachowaniu poufności do różnych umów, takich jak umowy licencyjne, umowy o pracę, umowy konsorcyjne czy umowy partnerskie, w przypadku których wymiana informacji poufnych może być bardzo prawdopodobna, a nawet konieczna.

Jaką ochronę daje tajemnica handlowa?Tajemnica handlowa nie oznacza przyznania praw własności, a zatem posiadacz informacji stanowiących tajemnicę handlową nie posiada praw wyłączności w stosunku do informacji. Niemniej, jeśli takie informacje zostaną ujawnione przez osobę zobowiązaną do zachowania poufności, ujawnienie będzie stanowiło naruszenie umowy, co umożliwi posiadaczowi tajemnicy handlowej podjęcie stosownych środków prawnych.Co więcej, większość krajów europejskich i wszystkie państwa członkowskie UE oferują ochronę na podstawie przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w przypadku, gdy dana osoba uzyska tajemnicę handlową nieuczciwie (na przykład dopuszczając się szpiegostwa przemysłowego).

Okres trwania ochronyTajemnica handlowa może podlegać ochronie przez czas nieokreślony tak długo, jak warunki traktowania informacji jako tajemnicy handlowej, pozostają w mocy.

Czym jest umowa o zachowaniu poufności?Umowa o zachowaniu poufności (NDA), zwana również umową o poufności, jest prawnie wiążącą umową, na mocy której jedna strona

?

?

33

Tajemnice handlowe

(strona ujawniająca) wyraża zgodę na przekazanie drugiej stronie (stronie otrzymującej) informacji poufnych, a druga strona zgadza się nie ujawniać tych informacji na warunkach określonych w tej umowie.

W zależności od liczby stron ujawniających informacje, umowy o zachowaniu poufności mogą być jednostronne (jednokierunkowe) w przypadku, gdy informacje ujawnia jedna strona, a druga strona je otrzymuje, albo dwustronne (dwukierunkowe lub wzajemne), gdy każda ze stron ujawnia informacje poufne drugiej stronie. Czasami umowy o zachowaniu poufności mogą być umowami wielostronnymi, z udziałem więcej niż dwóch stron.

Broszury informacyjneTajemnice handlowe: skuteczne narzędzie ochrony konkurencyjności Jak zarządzać poufnymi informacjami handlowymiUmowa o zachowaniu poufności: narzędzie biznesowe

PrzewodnikPrzewodnik po kwestiach związanych z komercjalizacją własności intelektualnej

SzablonyWzajemna umowa o zachowaniu poufnościJednostronna umowa o zachowaniu poufnościUmowy o zachowaniu poufności

Poza szablonem umowy o zachowaniu poufności wszystkie wymienione dokumenty można znaleźć w bibliotece bibliotece.

Przydatne dokumentyPodręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej: zasady, prawo i użytkowanieWymiana wartości - negocjowanie umów licencyjnych dotyczących technologii: podręcznik szkoleniowy

Dalsze informacje

European IPR Helpdesk

6. Prawa autorskie

• Czym są prawa autorskie?• Czy pomysły mogą być chronione prawami autorskimi?• Jak powstają prawa autorskie?• Jakie wymagania należy spełnić, aby uzyskać ochronę praw

autorskich?• Jaką ochronę dają prawa autorskie?• Czym są prawa pokrewne?

35

Prawa autorskie

Czym są prawa autorskie?Prawa autorskie to termin używany do opisania praw, jakie mają do swoich utworów literackich, naukowych i artystycznych twórcy. Nie istnieje pełna lista utworów, które mogą być chronione prawem autorskim. Następujące utwory są jednak objęte prawami autorskimi na poziomie międzynarodowym:• dzieła literackie, takie jak powieści, wiersze, dramaty,

artykuły prasowe; • programy komputerowe, bazy danych;• filmy, kompozycje muzyczne i układy choreograficzne;• dzieła plastyczne takie jak obrazy, rysunki, fotografie i

rzeźby;• architektura; oraz• reklamy, mapy i rysunki techniczne.

Czy pomysły mogą być chronione prawami autorskimi?Pomysły same w sobie nie są chronione prawami autorskimi. To formy, w jakich zostaną wyrażone te pomysły, mogą być chronione w ten sposób.

Jak powstają prawa autorskie?Automatyczna ochronaW UE ochrona tych praw przysługuje automatycznie od momentu powstania utworu i aby ją uzyskać, nie trzeba podejmować żadnych czynności formalnych ani rejestracyjnych. Jednakże w niektórych krajach dozwolone jest dobrowolne rejestrowanie / deponowanie utworów chronionych prawami autorskimi. Z tego względu, zarejestrowanie praw autorskich, choć nie ma charakteru

?

?

?

European IPR Helpdesk

konstytutywnego, to jednak może okazać się korzystne w niektórych sytuacjach (np. na potrzeby rozwiązywania sporów dotyczących własności lub daty powstania utworu i w celu ułatwienia transakcji finansowych).

Nota o prawach autorskichChociaż do uzyskania ochrony praw autorskich nie są wymagane żadne formalności, powszechną praktyką jest dołączanie do utworu not o prawach autorskich, takich jak sformułowanie „wszystkie prawa zastrzeżone” albo symbol © wraz z rokiem, w którym powstał utwór, dla poinformowania innych o istnieniu praw autorskich, co ma za zadanie zmniejszyć prawdopodobieństwo ich naruszenia.

Jakie wymagania należy spełnić, aby uzyskać ochronę praw autorskich?Chociaż prawa autorskie są regulowane na poziomie krajowym, a zatem kryteria ich uzyskania mogą się różnić w zależności od kraju, aby utwór kwalifikował się do objęcia ochroną, musi zasadniczo:

• Być oryginalny: Nie istnieje całkowicie zharmonizowana definicja tego, co jest oryginalne, ani na szczeblu UE, ani na szczeblu międzynarodowym. Jednak na podstawie orzecznictwa UE można stwierdzić, że wymóg oryginalności jest spełniony, gdy autor wyraża swoją kreatywność poprzez dokonywanie wolnych, twórczych wyborów, czego wynikiem jest utwór odzwierciedlający jego osobowość.

• Istnieć w określonej formie: Na szczeblu UE nie istnieje zgodność co do tego, czy dla uzyskania ochrony praw autorskich

?

37

Prawa autorskie

utwory muszą zostać utrwalone w formie materialnej. To państwa członkowskie decydują, czy utwory w ogólności oraz określone kategorie utworów, które nie są utrwalone w postaci materialnej, podlegają ochronie, czy nie. W związku z tym utwory nieutrwalone, takie jak niezarejestrowane przemówienia, podlegają ochronie tylko w niektórych krajach.

Jaką ochronę dają prawa autorskie?

Terytorialny zakres ochronyPrawa autorskie mają zasięg terytorialny i krajowy, dlatego zawsze obowiązują przepisy państwa, w którym autor ubiega się o ochronę. Jednakże szereg międzynarodowych traktatów i konwencji (np. konwencja berneńska) zapewnia ochronę w większej liczbie krajów na świecie, w tym w państwach członkowskich UE.

Zakres ochronyKonwencja berneńska przyznaje autorom szereg praw, które można podzielić na dwie kategorie:• Prawa majątkowe, które umożliwiają właścicielom zarządzanie

wykorzystaniem utworów i pobieranie wynagrodzenia za korzystanie z nich poprzez ich sprzedaż lub licencjonowanie. Zwykle przybierają one formę praw wyłącznych, w szczególności jeśli chodzi o zezwalanie i zakazywanie sporządzania i rozpowszechniania kopii, a także publicznego udostępniania. Są one zharmonizowane na szczeblu UE.

• Prawa osobiste, które na ogół są nieprzenoszalne, uprawniają

?

European IPR Helpdesk

autorów do powoływania się na prawo autorstwa i przeciwdziałania wypaczaniu i zniekształceniu utworów, które mogłoby zaszkodzić ich dobremu imieniu i reputacji. Nie są one zharmonizowane na szczeblu UE, a zatem zakres gwarantowanej ochrony w różnych krajach może być różny.

Okres trwania ochronyPodczas, gdy osobiste prawa autorskie nie są ograniczone w czasie (obowiązują na zawsze), czas obowiązywania autorskich praw majątkowych jest zazwyczaj ograniczony. Minimalny okres trwania ochrony wyznaczony w konwencji berneńskiej to czas życia autora i 50 lat od jego śmierci. Jednak przepisy krajowe mogą zapewniać dłuższy okres ochrony (np. w UE to 70 lat od śmierci autora).

Czym są prawa pokrewne?Prawa pokrewne, inaczej prawa medialne lub prawa powiązane, to prawa, które choć są związane z prawem autorskim, mają określony przedmiot i chronią interesy pewnych właścicieli, innych niż autor utworu, takich jak wykonawcy, producenci (np. filmu), nadawcy i wydawcy.

Powstanie utworu

Śmierć autora(+50 lat)

Okres życia autora

?

39

Prawa autorskie

Broszury informacyjnePodstawowe informacje w zakresie praw autorskichAutorstwo wynalazku, autorstwo utworu i prawo własnościZarządzanie prawami własności intelektualnej w tworzeniu oprogramowaniaLicencjonowanie technologii

PrzewodnikPrzewodnik po kwestiach związanych z komercjalizacją własności intelektualnej

Przydatne dokumentyPodręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej: zasady, prawo i użytkowanie

Poza „WIPO Intellectual Property Handbook” (podręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej), wszystkie wymienione dokumenty można znaleźć w bibliotece.

Dalsze informacje

Utrwalanie, wykonanie lub nadanie

+ 50 lat

Data wygaśnięcia

Prawa te na szczeblu międzynarodowym reguluje konwencja rzymska, która ustala okres ochrony na 20 lat od końca roku, w którym (i) nastąpiło utrwalenie (w przypadku fonogramów i zarejestrowanych na nich wykonań), (ii) nastąpiło wykonanie utworu lub (iii) nadano program.

Jednak przepisy krajowe zwykle przewidują dłuższy okres ochrony (na przykład 50-letni okres w przypadku fonogramów i wykonań w UE).

European IPR Helpdesk

7. Bazy danych

• Czym jest baza danych?• Jak zadbać o ochronę bazy danych?• Jakie wymagania należy spełnić, aby uzyskać ochronę bazy

danych?• Jaką ochronę dają prawa do baz danych?

41

Bazy danych

Czym jest baza danych?W UE „baza danych” składa się ze zbioru niezależnych utworów, danych lub innych materiałów ułożonych w sposób systematyczny lub metodyczny, dostępnych indywidualnie za pomocą środków elektronicznych lub innych.

Jak zadbać o ochronę bazy danych?

Ochrona praw autorskich• Oryginalne bazy danych mogą być chronione prawami autorskimi.• Chronione bazy danych muszą stanowić oryginalną „twórczość

intelektualną” (patrz: rozdział 6).• Prawa autorskie to najwyższy stopień ochrony, jaki może uzyskać

baza danych w UE.• Właścicielem bazy danych jest osoba, która ją tworzy.

Ochrona sui generis• Nieoryginalne bazy danych, które nie spełniają wymogów

dotyczących ochrony praw autorskich, można chronić w UE za pomocą występujących tylko w UE praw do baz danych określanych jako prawo sui generis do baz danych.

• Bazy danych sui generis nie muszą mieć charakteru „twórczości intelektualnej”, natomiast dla uzyskania ochrony należy wykazać, że „istotna co do ilości i jakości część bazy danych związana jest z istotnymi inwestycjami w celu uzyskania, weryfikacji lub prezentacji jej treści”.

• Właścicielem bazy danych sui generis jest osoba, która ją tworzy, tj. osoba podejmująca inicjatywę tworzenia bazy danych i przyjmująca powiązane z tym ryzyko inwestycyjne.

?

?

European IPR Helpdesk

• Niektóre przykładowe chronione nieoryginalne bazy danych to spis telefonów czy zbiory przepisów prawnych.

Jakie wymagania należy spełnić, aby uzyskać ochronę bazy danych?

Prawa autorskie • Aby być objęte ochroną praw autorskich, bazy danych muszą

stanowić oryginalną twórczość intelektualną. W UE bazy danych, które ze względu na wybór lub uporządkowanie ich zawartości stanowią własną intelektualną twórczość autora, jako takie pozostają przedmiotem ochrony praw autorskich.

• Nie stosuje się żadnych innych kryteriów w celu ustalenia, czy kwalifikują się one do ochrony praw autorskich.

Prawo sui generis• Dla uzyskania ochrony sui generis należy wykazać poniesienie

istotnych inwestycji w celu uzyskania, weryfikacji lub prezentacji zawartości bazy danych.

• Przez istotne inwestycje rozumie się nakłady finansowe i zawodowe, które mogą polegać na uruchomieniu zasobów finansowych oraz poświęceniu czasu, wysiłku i energii na pozyskiwanie i gromadzenie treści.

?

43

Bazy danych

Jaką ochronę dają prawa do baz danych?

Terytorialny zakres ochrony

Bazy danych objęte ochroną praw autorskichOchrona praw autorskich powstaje automatycznie we wszystkich państwach będących sygnatariuszami konwencji berneńskiej, which którymi są wszystkie państwa członkowskie UE. Ze względu na krajowy zasięg przepisów dotyczących prawa autorskiego w poszczególnych krajach mogą występować drobne różnice w tym zakresie.

Bazy danych sui generisJest to prawo wyłącznie unijne, nie posiadające żadnego odpowiednika na szczeblu międzynarodowym. Z tego prawa mogą korzystać wyłącznie twórcy baz danych, którzy są obywatelami państwa członkowskiego UE lub mają prawo stałego pobytu na terytorium UE.

Zakres ochrony

Bazy danych objęte ochroną praw autorskichOchronie podlega struktura bazy danych, a nie jej zawartość. Oznacza to, że prawo chroni wysiłki związane z wybieraniem i porządkowaniem treści, a nie z jej tworzeniem. Niemniej poszczególne elementy zawartości mogą podlegać odrębnej ochronie praw autorskich, jeśli spełniają obowiązujące wymogi prawne (np. zdjęcie zawarte w bazie danych).

?

European IPR Helpdesk

Autor bazy danych ma wyłączne prawo do dokonywania i udzielania praw do powielania, adaptacji (np. tłumaczenia), rozpowszechniania i przekazywania bazy, a także do powielania, rozpowszechniania i przekazywania wyników adaptacji.

Bazy danych sui generisW przeciwieństwie do baz danych chronionych prawem autorskim prawo sui generis do baz danych chroni zawartość bazy. Właściciel bazy danych sui generis ma prawo zakazać pobierania oraz wtórnego wykorzystania całości i jakościowo i ilościowo istotnej części zawartości bazy danych:

• Prawo do zakazania pobierania: Termin „pobieranie” odnosi się do stałego lub czasowego przeniesienia całości lub istotnej części zawartości bazy danych na inne medium, w dowolny sposób lub w dowolnej formie. Oznacza to, że dokonuje się pewnego wyboru lub indywidualnej oceny treści, która ma zostać pobrana.

• Prawo do zakazania wtórnego wykorzystania: termin „wtórne wykorzystanie” polega na publicznym udostępnieniu całości lub istotnej części zawartości bazy danych dowolną drogą rozpowszechniania, w tym jej wynajmu i wypożyczania, w internecie lub w inny sposób.

Okres trwania ochrony• Bazy danych objęte ochroną praw autorskich: w UE okres ochrony

to okres życia autora i 70 lat od jego śmierci.

Powstanie utworu Śmierć autora (+70 lat)

Okres życia autora

45

Bazy danych

PrzewodnikPrzewodnik po kwestiach związanych z komercjalizacją własności intelektualnej

Ten dokument można znaleźć w bibliotece.

Przydatne dokumentyPodręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej: zasady, prawo i użytkowanie

Dalsze informacje

Powstanie Data wygaśnięcia

15 lat

Dostępność publiczna

Data wygaśnięcia

15 lat

• Bazy danych sui generis: okres ochrony wynosi 15 lat od końca roku, w którym ukończono bazę danych albo po raz pierwszy udostępniono ją publicznie.

LUB

European IPR Helpdesk

8. Nazwy domen

• Czym jest nazwa domeny?• Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować nazwę

domeny?• Jaką ochronę dają nazwy domen?• Czym są jednolite zasady rozstrzygania sporów dotyczących

nazw domen (UDRP)?• Czym jest piractwo domenowe?

47

Nazwy domen

Czym jest nazwa domeny?Zgodnie z definicją WIPO, „nazwy domen to formy zapisu adresów internetowych czytelne dla człowieka, powszechnie używane do wyszukiwania stron”. Na przykład, nazwa domeny „iprhelpdesk.eu” służy do zlokalizowania strony internetowej European IPR Helpdesk znajdującej się pod adresem http://www.iprhelpdesk.eu. Dodatkowo, nazwy domen zapewniają również identyfikację firm i znaków towarowych w internecie.

Jakie są rodzaje nazw domen?• Domena najwyższego poziomu (TLD): to ciąg znaków znajdujący

się po ostatniej kropce („.”), np. iprhelpdesk.eu. Istnieją dwa rodzaje domen najwyższego poziomu:

◦ Rodzajowa domena najwyższego poziomu (gTLD): wskazuje obszar działania (np „.com” – dowolny cel, albo „.biz”, – domena ściśle ograniczona do firm).

◦ Domena najwyższego poziomu z kodem kraju (ccTLD): oznacza kraj lub terytorium, na którym zamierza działać właściciel domeny (np. „.uk” albo „.fr”, oznacza odpowiednio Wielką Brytanię i Francję).

• Domena drugiego poziomu: znajduje się bezpośrednio po lewej stronie domeny najwyższego poziomu (np. iprhelpdesk.eu). Większość sporów w zakresie domen dotyczy domen tego rodzaju.

?

European IPR Helpdesk

• Domena trzeciego poziomu: znajduje się bezpośrednio po lewej stronie domeny drugiego poziomu (np. helpline.iprhelpdesk.eu). Nie każdy adres posiada domenę tego rodzaju, nazywaną również subdomeną. Często służy ona do identyfikacji działów w dużych organizacjach.

Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zarejestrować nazwę domeny?Domenę można zarejestrować na całym świecie u rejestratorów posiadających akredytację Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN). ICANN jest pozarządową organizacją pożytku publicznego odpowiedzialną za koordynację internetowego systemu nazw domen.

Jedyny wymóg przy rejestracji domeny jest taki, aby domena o wskazanej nazwie nie była jeszcze zarejestrowana (na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy”). Jeśli domeny nie zarejestrowała już osoba trzecia, rejestrator po prostu zatwierdza rejestrację po uiszczeniu opłaty.

Jaką ochronę dają nazwy domen?

Ochrona międzynarodowaNazwy domen mają charakter międzynarodowy. W przeciwieństwie

?

?

Najwyższy poziomDrugi poziomTrzeci poziom

Rodzajowa: „com” Kod kraju: „uk”

helpline.iprhelpdesk.eu

49

Nazwy domen

do znaków towarowych i wzorów, nazwy domen nie są ograniczone terytorialnie. A zatem ich rejestracja u dowolnego akredytowanego rejestratora zapewnia ochronę na całym świecie.

Zakres ochronyZakres ochrony nazwy domeny określa domena najwyższego poziomu (np. .eu) i domena drugiego poziomu (np. Iprhelpdesk). Ochrona jest również zależna od tego, czy domena drugiego poziomu jest objęta ochroną jako znak towarowy:• Domena drugiego poziomu podlegająca ochronie jako znak

towarowy: jeśli właściciel domeny zarejestrował nazwę domeny drugiego poziomu jako znak towarowy (np. jeżeli nazwa „iprhelpdesk” zostanie również zarejestrowana jako znak towarowy), będzie przysługiwało mu bardziej ugruntowane prawo do zakazywania rejestracji nazwy domeny drugiego poziomu z innymi członami pierwszego poziomu, takimi jak „.com” czy „.biz”.

• • Rodzajowe domeny drugiego poziomu: jeśli domena drugiego poziomu jest słowem ogólnie stosowanym, który nie podlega ochronie jako znak towarowy, to różni właściciele będą mogli rejestrować ją z różnymi rozszerzeniami najwyższego poziomu. Jak wyjaśniono wcześniej, najwyższy poziom określa obszar działania lub zasięg geograficzny działalności właściciela domeny, a zatem możliwe jest współistnienie różnych domen drugiego poziomu, o ile adresy odróżnia domena najwyższego poziomu i nie występuje między nimi konflikt.

European IPR Helpdesk

Okres trwania ochronyKażdy rejestrator może ustalić czas trwania ochrony w latach do maksymalnie 10 lat. Po upływie tego okresu, rejestrację nazwy domeny można odnawiać w nieskończoność.

Czym są jednolite zasady rozstrzygania sporów dotyczących nazw domen (UDRP)?Jednolite zasady rozstrzygania sporów dotyczących nazw domen („UDRP”) dla rozstrzygania sporów dotyczących nadużyć w zakresie rejestracji i używania nazw domen. Jest stosowany przez wszystkich akredytowanych rejestratorów.

Wnioskodawcy ubiegający się o rejestrację domeny oświadczają, że nie naruszają praw osób trzecich i akceptują poddanie się rozstrzygnięciom w ramach jednolitych zasad rozstrzygania sporów dotyczących nazw domen UDRP.

Czym jest piractwo domenowe?Piractwo domenowe to nadużycie polegające na rejestracji nazw domen, które są już zarejestrowane jako domeny w co najmniej jednym obszarze najwyższego poziomu, jako znaki towarowe albo nazwy handlowe. Piraci domenowi rejestrują takie domeny, a następnie

?

Rejestracja(wypełnienie wniosku)

Odnowienie(opcjonalne)

maks. 10 lat 10 lat x ∞

?

51

Nazwy domen

Broszury informacyjneNazwy domen i piractwo domenowe Uwagi dotyczące własności intelektualnej dla witryn biznesowych

Wszystkie dokumenty, o jakich mowa, można znaleźć w bibliotece.

Dalsze informacje

oferują je na sprzedaż, często właścicielowi wcześniejszej domeny lub znaku towarowego, po znacznie wyższej cenie niż pierwotna opłata rejestracyjna.

Zasady UDRP oferują przyspieszoną procedurę administracyjną w celu rozwiązania tych problemów bez konieczności uciekania się do postępowania sądowego.

European IPR Helpdesk

9. Oznaczenia geograficzne

• Czym są oznaczenia geograficzne?• Jakie produkty mogą być chronione przez oznaczenia

geograficzne?• W jaki sposób chroni się oznaczenia geograficzne?• Jaką ochronę dają oznaczenia geograficzne?• Jak zadbać o ochronę za pomocą oznaczeń geograficznych?

53

Oznaczenie geograficzne

Czym jest oznaczenie geograficzne?Oznaczenie geograficzne (GI) to oznaczenie stosowane na produktach pochodzących z określonego miejsca geograficznego, których renoma i cechy mogą wiązać się z tym pochodzeniem.

Oznaczenia geograficzne to często nazwy miejsc. Jednakże ochronie mogą również podlegać nazwy niegeograficzne, jeśli są powiązane z konkretnym miejscem. Na przykład nazwa sera Feta nie pochodzi od miejsca, ale od włoskiego słowa „fetta” oznaczająca „plaster”, które w XVII w. trafiło do języka greckiego. Jednak kilka czynników, m.in. fakt, że 85% rocznego spożycia tego sera w UE na głowę następuje w Grecji oraz fakt, że fetę sprzedaje się zazwyczaj z etykietą odwołującą się do greckich tradycji kulturowych i greckiej cywilizacji, sprawiają, że konsumenci w UE postrzegają ten ser jako produkt typowo grecki.

Dla uzyskania ochrony, jako oznaczenie geograficzne:• znak musi wyraźnie wskazywać, że produkt pochodzi z danego

miejsca (np. Chianti wskazuje na wino pochodzące z włoskiego regionu Chianti a Roquefort ser pochodzący z francuskiego regionu Roquefort-sur-Soulzon);

• cechy, właściwości i renoma produktu powinny wynikać z miejsca pochodzenia (np. swoje charakterystyczne cechy wino Chianti zawdzięcza winogronom rosnącym w glebie właśnie w tym konkretnym regionie Włoch, a charakterystyczne cechy ser Roquefort zawdzięcza specyficznym właściwościom mleka pochodzącego od owiec lokalnych ras karmionych zgodnie z tradycją oraz cechom jaskiń, w których ser dojrzewa).

?

European IPR Helpdesk

Jakie produkty mogą być chronione przez oznaczenia geograficzne?Oznaczenia geograficzne stosuje się w odniesieniu do produktów rolnych, produktów spożywczych, win i napojów spirytusowych, wyrobów rękodzielniczych i produktów przemysłowych.

Jednak, na szczeblu UE, większości produktów nierolnych i towarów przemysłowych (takich jak wyroby tekstylne, wyroby z drewna i ceramika) nie da się chronić za pomocą oznaczeń geograficznych. Niemniej , niektóre państwa członkowskie UE (np. Bułgaria) zapewniają ochronę takich wyrobów za pomocą oznaczeń geograficznych na szczeblu krajowym.

W jaki sposób chroni się oznaczenia geograficzne?Ochronę oznaczenia geograficznego uzyskuje się poprzez nabycie prawa do nazwy, która stanowi oznaczenia (np. Chianti).

Chociaż w wielu krajach i na szczeblu UE prawo do nazwy można uzyskać poprzez rejestrację wspólnego znaku towarowego lub znaku certyfikacyjnego, istnieje również możliwość uzyskania specjalnych praw chroniących oznaczenie geograficzne.

W zależności od kraju, prawo do oznaczenia geograficznego może dotyczyć chronionego oznaczenia pochodzenia, określenia

?

?

55

Oznaczenie geograficzne

pochodzenia i nazwy pochodzenia. Nazwa pochodzenia (AO) i określenie pochodzenia (DO) to specjalne rodzaje oznaczeń geograficznych zasadniczo wskazujące na silniejsze związki z danym miejscem (np. jakość i cechy chronionego produktu muszą wynikać wyłącznie lub zasadniczo z pochodzenia geograficznego, co bardziej szczegółowo omówimy poniżej).

Jaką ochronę dają oznaczenia geograficzne?

Terytorialny zakres ochronyOznaczenia geograficzne ze swej natury są regionalne. A zatem, uzyskane prawa obowiązują w danym kraju, ale nie za granicą.

Zakres ochronyOznaczenia geograficzne nie oznaczają indywidualnych praw (jak w przypadku patentów i znaków towarowych), lecz raczej „prawa wspólne”. I rzeczywiście po uzyskaniu ochrony wyłączne prawo do używania oznaczenia geograficznego należy do wszystkich producentów z danego regionu, którzy spełniają konkretne warunki w zakresie produkcji wyrobów podlegających ochronie.

Okres trwania ochronyNie istnieje żaden ustalony okres ochrony oznaczeń geograficznych. Oznacza to, że ochrona pozostanie ważna do jej wycofania.

?

European IPR Helpdesk

Jak zadbać o ochronę za pomocą oznaczeń geograficznych?

Rejestracja na szczeblu krajowymNa szczeblu krajowym mogą istnieć specjalne systemy ochrony oznaczeń geograficznych.

Rejestracja na szczeblu regionalnym (UE)Istnieją dwa rodzaje oznaczeń geograficznych, wskazujące różne poziomy powiązań z obszarem geograficznym, oznaczają one wyłączne prawa do nazw geograficznych na całym terytorium UE:• Chronione nazwy pochodzenia (PDO) określają wyroby

produkowane, przetwarzane i przygotowywane na określonym obszarze geograficznym na podstawie uznanej wiedzy fachowej lokalnych producentów ze składników z danego regionu. Wyroby, których cechy są ściśle związane z ich pochodzeniem geograficznym i które spełniają ściśle określone wymagania, mogą być opatrzone logo z chronioną nazwą pochodzenia. Znak ten mogą otrzymać produkty, których wszystkie składniki pochodzą z danego regionu i które tam właśnie od początku do końca są wytwarzane. Niektóre przykłady chronionych nazw pochodzenia to: Bordeaux (Francja, wino), Cava (Hiszpania, wino), Manouri (Grecja, ser).

• Chronione oznaczenia geograficzne (PGI) identyfikują wyroby, których jakość i renoma związane są z miejscem lub regionem, w którym są produkowane, przetwarzane i przygotowywane, chociaż użyte składniki niekoniecznie muszą pochodzić z

?

57

Oznaczenie geograficzne

Broszura InformacyjnaWartość oznaczeń geograficznych dla przedsiębiorstw

Dokument można znaleźć w bibliotece.

Przydatne dokumentyPodręcznik WIPO dotyczący własności intelektualnej: zasady, prawo i użytkowanie

Dalsze informacje

tego obszaru geograficznego. Produkty opatrzone znakiem chronionego oznaczenia geograficznego mają szczególne cechy i renomę wiążącą je z danym miejscem, a co najmniej jeden etap procesu produkcyjnego winien odbywać się w danym regionie, natomiast surowce wykorzystywane do produkcji mogą pochodzić z innego regionu. Niektóre przykłady tych znaków to: České pivo (Czechy, piwo), Lammefjordskartofler (Dania, warzywa) i Primorska (Słowenia, wino).

Rejestracja na szczeblu międzynarodowym (system lizboński)Międzynarodowy system ochrony (system lizboński) nazw pochodzenia wprowadza umowa lizbońska. System lizboński, którym zarządza WIPO, zapewnia możliwość uzyskania ochrony nazw pochodzenia chronionych już przez jednego z sygnatariuszy. na terytoriach wszystkich uczestników tego systemu. Można to zrobić, dokonując pojedynczej rejestracji nazywanej „rejestracją międzynarodową”.

European IPR Helpdesk

IPR Po co? Okres trwania ochrony Priorytet Sposób rejestracji

Znaki towarowe

Znak wyróżniający

Odnawialne bez ograniczeń czasowych na okres 10 lat 6 miesięcy

Na szczeblu ogólnokrajowym

Wspólnotowy znak towarowy (UE)

System madrycki

Wzory przemysłowe

Wygląd produktów

Zarejestrowane wzory wspólnotowe: odnawiane

co 5 lat, przez okres maksymalnie 25 lat

Niezarejestrowane wzory wspólnotowe: 3

lata, nie można ich odnowić

6 miesięcy

Na szczeblu ogólnokrajowym

Wzór wspólnotowy (UE)

System haski

Patenty Wynalazki 20 lat 12 miesięcy

Na szczeblu ogólnokrajowymPatent europejski

(EPC)Traktat o Współpracy

Patentowej (PCT)Wzory

użytkowe Wynalazki 7-10 lat 12 miesięcy

Na szczeblu ogólnokrajowym

Tajemnice handlowe

Poufne informacje handlowe

Bez ograniczeń Nie Brak

Prawa autorskie

Utwory literackie, naukowe i artystyczne

Prawa pokrewne (medialne, powiązane)

Prawa osobiste: brak ograniczeń czasowychPrawa majątkowe:

minimum czas życia autora i 50 lat od jego śmierci (w UE 70 lat od śmierci

autora)

Prawa pokrewne: co najmniej 20 lat od końca roku, w którym dokonano utrwalenia lub wykonano utwór lub go nadano (w UE 50 lat zamiast 20 w

przypadku fonogramów i zarejestrowanych na nich

wykonań)

Nie Brak

Bazy danych

Zbiory niezależnych

utworów, danych lub innych materiałów

ułożone w sposób systematyczny

lub metodyczny, dostępne

indywidualnie

Bazy danych objęte ochroną praw

autorskich: w UE to okres życia autora i 70 lat od

jego śmierciBazy danych sui generis:

15 lat od końca roku, w którym ukończono

bazę danych albo po raz pierwszy udostępniono ją

publicznie

Nie

Bazy danych objęte ochroną praw

autorskich: ochrona automatyczna

Bazy danych sui generis: prawo

specyficzne dla UE

Prawa własności intelektualnej (IPR) w pigułce

59

Przewodnik po kwestiach własności intelektualnej w Europie

IPR Po co? Okres trwania ochrony Priorytet Sposób rejestracji

Nazwy domen Adresy internetowe

Odnawialne bez ograniczeń czasowych na okres 10 lat Nie

Ochrona na całym świecie po zarejestrowaniu

u dowolnego akredytowanego

rejestratora

Oznaczenie geograficzne

Produkty o określonym pochodzeniu

geograficznym, których cechy i renoma może

wiązać się z tym pochodzeniem

Bez ograniczeń Nie

Na szczeblu ogólnokrajowym

System lizboński (UE)

European IPR Helpdesk

European IPR Helpdesk

European IPR Helpdesk to inicjatywa finansowana przez Komisję Europejską w ramach aktualnie realizowanego programu „Horyzont 2020”, który wspiera transgraniczne MŚP oraz działalność badawczo-rozwojową na rzecz zarządzania, upowszechniania i zwiększania wartości technologii i innych praw własności intelektualnej oraz zasobów własności intelektualnej na szczeblu UE. Głównym celem ośrodka European IPR Helpdesk, który oferuje między innymi szeroką gamę materiałów informacyjnych oraz infolinię zapewniającą bezpośrednią pomoc w dziedzinie własności intelektualnej, a także szkolenia zarówno w firmie, jak i przez internet, jest świadczenie wsparcia w budowaniu potencjału własności intelektualnej oraz we wdrażaniu najlepszych praktyk w tej dziedzinie: od świadomości aż do strategicznego wykorzystania i udanej eksploatacji.

Zadanie wzmocnienia kompetencji w dziedzinie własności intelektualnej koncentruje się przede wszystkim na europejskich MŚP, na uczestnikach projektów finansowanych z UE i ubiegających się o takie finansowanie oraz stronach zainteresowanych większym przenikaniem własności intelektualnej związanej z innowacjami do ekosystemu innowacji UE.

Nasze usługi

Nasze centrum informacyjne udostępnia aktualne informacjeNa naszej stronie internetowej znajdą Państwo informacje o naszych

61

Przewodnik po kwestiach własności intelektualnej w Europie

usługach i działaniach. Prezentujemy najnowsze wiadomości, informacje o wydarzeniach i artykuły dotyczące konkretnych tematów związanych z własnością intelektualną, w których przedstawiamy najnowsze trendy i działania w naszej międzynarodowej sieci partnerów. Wystarczy przejść na www.iprhelpdesk.eu

Spotkaj się z nami na najważniejszych wydarzeniachZapraszamy do odwiedzenia nas na najważniejszych wydarzeniach i konferencjach w całej Europie, aby dowiedzieć się więcej na temat własności intelektualnej i naszych usług. Podróżujemy po Europie, uczestnicząc w wydarzeniach sieciowych i brokerskich. Aby dowiedzieć się, kiedy znów będzie można spotkać się z nami osobiście, prosimy sprawdzić kalendarz wydarzeń na naszej stronie internetowej lub zamówić nasz cotygodniowy biuletyn. Prosimy odwiedzić stronę www.iprhelpdesk.eu/events

Odpowiedzi ekspertów na pytania dotyczące praw własności intelektualnejNasza bezpłatna infolinia oferuje profesjonalne wsparcie; odpowiemy na wszelkie pytania dotyczące własności intelektualnej. Prosimy skontaktować się z naszym ekspertem za pośrednictwem infolinii, rejestrując się na naszej stronie internetowej, dzwoniąc do nas, wysyłając mail lub faks, a my odpowiemy Państwu osobiście w ciągu trzech dni roboczych. Oprócz tego, mogą Państwo spotkać się z naszymi ekspertami osobiście podczas regularnych spotkań organizowanych w naszym biurze przedstawicielskim w Brukseli. Wystarczy skontaktować się z zespołem naszej infolinii: www.iprhelpdesk.eu/helpline

European IPR Helpdesk

Prosimy wybrać swoje ulubione miejsce zdobywania wiedzy dotyczącej własności intelektualnejPrzygotowaliśmy wiele publikacji takich, jak przewodniki, studia przypadku i broszury informacyjne, które dostarczają praktycznych informacji i wskazówek dotyczących rozwiązywania problemów związanych z własnością intelektualną w biznesie i na różnych etapach realizacji projektów badawczo-rozwojowych finansowanych ze środków UE. Prosimy przejrzeć naszą obszerną bibliotekę internetową zawierającą ponad 100 publikacji – wszystkie pozycje dostępne do pobrania: www.iprhelpdesk.eu/library

Newsletter i Biuletyn: Wiadomości i różne spojrzenia na problemy dotyczące własności intelektualnejW naszym newsletterze znajdą Państwo informacje o najnowszych wydarzeniach w dziedzinie własności intelektualnej oraz badań i rozwoju w Europie. W przypadku zamówienia naszego biuletynu będą Państwo otrzymywali raz w tygodniu mail z odnośnikami do naszych stron, na których znajdą Państwo garść najnowszych wiadomości i wydarzeń. Czekamy również na Państwa uwagi, dlatego prosimy o kontakt, jeśli chcą Państwo podzielić się jakimikolwiek istotnymi informacjami. Oprócz tego, nasz kwartalny biuletyn pozwala bliżej przyjrzeć się niektórym zagadnieniom dotyczącym własności intelektualnej z różnych perspektyw. Biuletyn, który przypomina magazyn ilustrowany, zawiera obrazowe studia przypadku, historie sukcesu, przystępne artykuły specjalistyczne, wywiady, a także sprawozdania z ostatnich wydarzeń i działań. Prosimy odwiedzić stronę internetową: www.iprhelpdesk.eu/library/bulletins

Bezpłatne szkolenia internetowe i w Państwa firmieMagicznym hasłem charakteryzującym naszą działalność szkoleniową jest „tworzenie możliwości”. Naszym celem jest zapewnienie (potencjalnym) beneficjentom projektów finansowanych przez UE oraz MŚP zaangażowanym w transgraniczną działalność gospodarczą jak najlepszego wsparcia umożliwiającego rozwój własnych strategii i procesów zarządzania własnością intelektualną. Opracowaliśmy praktyczny ogólnounijny program szkoleniowy, który przyciąga ponad 3 000 uczestników rocznie na szkolenia w internecie i w firmach. Czy są Państwo zainteresowani zaplanowaniem sesji szkoleniowej z naszym udziałem? Prosimy zajrzeć do działu szkoleń na naszej stronie internetowej lub wysłać mail na adres: www.iprhelpdesk.eu/training, training@iprhelpdesk.eu

Nasi regionalni ambasadorzy – blisko Państwa problemów w zakresie własności intelektualnejWe współpracy z Enterprise Europe Network, ośrodek European IPR Helpdesk utworzył sieć ambasadorów, do której należy blisko 50 ambasadorów w ponad 20 europejskich krajach. Łącząc swoje wszechstronne doświadczenie w doradztwie MŚP z doskonałą znajomością zagadnień dotyczących własności intelektualnej, nasi ambasadorzy pomagają skutecznie wykorzystywać zasoby biznesowe. Jeżeli nie chcą Państwo korzystać z naszej infolinii w języku angielskim, to może wolą Państwo zapoznać się z naszymi broszurami w swoim własnym języku albo zorganizować sesję szkoleniową w swoim regionie – prosimy skontaktować się z ambasadorem European IPR Helpdesk w pobliżu Państwa siedziby!!www.iprhelpdesk.eu/ambassadors

Skontaktuj się z nami W każdej chwili mogą Państwo się z nami skontaktować, by uzyskać dalsze informacje lub jeśli mają Państwo pytania dotyczące naszych usług.

KontaktEuropean IPR Helpdeskc/o infeurope S.A.62, rue Charles MartelL-2134 Luxembourg

Telefon +352 25 22 33 - 333 (Helpline)Faks +352 25 22 33 - 334 (Helpline)

Mail service@iprhelpdesk.euWWW www.iprhelpdesk.eu

European IPR Helpdesk to projekt finansowany ze środków programu ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020” na podstawie umowy o udzielenie dotacji (Grant Agreement) nr 641474. Projekt jest zarządzany przez Agencję Wykonawczą ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw (EASME) oraz przy wsparciu Departamentu Generalnego Komisji Europejskiej ds. rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP. Pomimo tego, że niniejszy przewodnik został sporządzony przy użyciu wsparcia finansowego Unii Europejskiej, wyrażane w nim opinie są opiniami autorów, które mogą nie odzwierciedlać oficjalnego stanowiska EASME i Komisji Europejskiej. Ani EASME, ani Komisja Europejska, ani żadna z osób reprezentujących EASME lub Komisję Europejską, nie jest odpowiedzialna za skutki wykorzystania informacji zawartych w niniejszym dokumencie.

Pomimo starań w celu zapewnienia wysokiego poziomu usług, European IPR Helpdesk nie gwarantuje poprawności ani kompletności treści niniejszego przewodnika. Ani Komisja Europejska, ani członkowie konsorcjum European IPR Helpdesk nie są odpowiedzialni i nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za żadne straty wynikające z wykorzystania treści niniejszego przewodnika. Prosimy zapoznać się z pełną treścią oświadczenia o wyłączeniu odpowiedzialności dostępną na stronie www.iprhelpdesk.eu.

© Unia Europejska, 2018