Aspektet kryesore objekt te këtij trajtimi do tejene:

1. Historiku i anëtarësimeve te vendeve anëtare teBE-se;

2. Negociatat ne vijim dhe zhvillimet me te fundme;

3. Historiku i marrëdhënieve te Shqipërisë me BE-ne;

4. Mundësia e tërheqjes, përjashtimit dhe pezullimitnga traktatet.

Historiku i Zgjerimit dhe Vendet Anëtare te BE-se

Historiku i Zgjerimit dhe Vendet Anëtare te BE-së

Historia e BE-se fillon së pari me gjashtë anëtarëtthemelues Franca, Gjermania (ish Gjermanisë Lindore, nga 3tetor 1990), Italia, Belgjika, Luksemburgu dhe Holanda.

I. Më 1 janar 1973, Britania e Madhe, Irlanda dhe Danimarka(pa Groenlandën pas 1982) u bashkuan me Komunitetin.

Norvegjia refuzoi me referendumin e tetorit 1972 (me 53.5%kundër anëtarësimit në KE).

II. Zgjerimi drejt jugut me Greqine më 1 janar 1981 dhe III.anëtarësimin e Spanjës dhe Portugalisë, më 1 janar 1986.

IV. Zgjerimi i radhës ishte më 1 janar 1995, me anëtarësimine Austrisë, Finlandës dhe Suedisë.

Historiku i Zgjerimit dhe Vendet Anëtare te BE-së

Per sa i perket Norvegjise me 1995 referendumi përsëritirezultatin e para 22 viteve, me një mazhorancë të vogël(52.4%) kundër anëtarësimit në BE.

V. Më 1 maj 2004 shtetet Baltike - Estonia, Letonia dheLituania, shtetet e Evropës Lindore dhe Qendrore – Polonia,Republika Çeke, Sllovakia, Hungaria, dhe Sllovenia, si dhe dyishujt e Mesdheut – Qiproja dhe Malta u anëtarësuan në BE.

VI. Vetëm pas dy-tre vjetësh, zgjerimi vazhdoi drejt lindjesme anëtarësimin e Bullgarisë dhe Rumanisë, më 1 janar2007. Me këto zgjerime, numri i Shteteve Anëtare u rrit nga15 në 27, kurse popullata e BE-së u shtua për 90 milionë dhekështu arriti numrin 474 milionë.

Anëtarësimi me i fundit i Bashkimit EvropianëFillimi i negociatave për anëtarësim u hap më tetor 2005.

Me rezolutën e 1 dhjetorit 2011 Parlamenti Evropian miratoihyrjen e Kroacisë.

Nënshkrimi i traktatit te anetaresimit në 9 dhjetor 2011 meefekte nga 1 korrik 2013.

Anëtarësimet e mundshmeIslanda dorëzoi aplikimin per anëtarësim më 17 korrik2009. Më 24 shkurt 2010, Komisioni Evropian i rekomandoiKëshillit të hapë negociatat e anëtarësimit me Islandën. Me27 korrik 2010 filloi negociatat e anëtarësimit.

Megjithatë, më 13 qershor 2013, Ministri i Jashtëm iIslandës, informoi Komisionin Evropian per ngrirjen e procesitte negocimit.

Negociatat për anëtarësim të TurqisëMarrëdhëniet midis BE-së dhe Turqisë kanë filluar shumëherët:

Marrëveshje asocimi nga viti 1963.

Dorëzimi i aplikimin për anëtarësim 14 prill 1987.

Unioni doganor ne vitin 1995.

Statusin kandidat për anëtarësim, në dhjetor 1999.

Hapjen e negociatave të anëtarësimit me Turqinë nëdhjetor 2004.

Fillimi i negociatave nga tetori 2005.

Perspektiva e anëtarësimeve te vendeve te Ballkanit Perëndimore

Zgjerimi i BE-se ne Ballkanin PerëndimoreIsh Republika Jugosllave e Maqedonisë, fitoi statusin evendit kandidat në dhjetor të vitit 2005, pa datë të caktuarpër fillimin e negociatave.

Mali i Zi kandidat nga viti 2010 aktualisht ka hapur 12 dhepermbushur 2 nga 33 kapitujt e negocimit.

Serbia kandidate nga viti 2012, pret te hap negociatat nga2015.

Shqipëria kandidate nga qershori 2014 (per me shume nevijim).

Bosnja dhe Kosova kanë permbushur ose nënshkruar hapjene Marrëveshjes se Stabilizim-Asociimit, të nevojshme si hapaformale të mund të aplikojnë për anëtarësim.

Marrëdhëniet mes organizatave ndërkombëtareevropiane dhe marrëveshjeve te ndryshme

Historiku i marrëdhënieve te Shqipërisë me BE-nëLidhjet diplomatike Shqipëri-Komuniteti Ekonomik Evropian ikane fillesat e para nga 1991.

Ne Maj te 1999, Procesi i Stabilizim-Asocimit (PSA) përvendet e rajonit qe mundeson programi CARDS (AsistencaKomunitare për Rindërtim, Zhvillim dhe Stabilizim).

Ne qershor te 2000, Këshilli Evropian i Feiras parashikon sevendet e PSA janë “kandidate potenciale” për anëtarësim nëBE. Ne nëntor te 2000, Samiti i Zagrebit e ne qershor 2003Samiti i Selanikut konfirmon perspektivën për aderim në BE.

Ne te njejtin vit celen dhe negociatat zyrtare gjatë vizitëssë Presidentit të Komisionit Evropian Romano Prodi.

Historiku i marrëdhënieve te Shqipërisë me BE-nëNe maj 2004 programin TAIEX për harmonizimin elegjislacionit. Me 17 korrik 2006, Ndihmën e Para-Anëtarësimit (IPA) prej 1 Janar 2007.

Nenshkruhet Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit, ne shkurtete 2006.

Me 11 korrik 2008, ratifikohet Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit nga 25 shtete anëtare (e para Letonia 26 tetor2006) e cila hyn ne fuqi me 1 prill 2009.

Proces qe beri te mundur qe me 28 prill 2009, te dorëzohetdhe aplikimi për anëtarësim në BE.

Historiku i marrëdhënieve te Shqipërisë me BE-nëMe 16 nëntor 2009, Këshilli miraton ne parim aplikimin eShqipërisë për anëtarësim në BE dhe fton KomisioninEvropian që të paraqesë një opinion mbi aplikimin.

Me 9 nëntor 2010 Komisioni nxjerr Opinionin e tij mbikërkesën e anëtarësimit të Shqipërisë duke theksuar nevojnee permbushjes se 12 pikave kyce. Procedure e shoqëruar me15 dhjetore 2010, me hyrjen në fuqi te liberalizimit tevizave.

Me 10 tetor 2012, Komisioni Evropian i jep mendim në favortë dhënies së statusit të kandidatit zyrtar në varësi tëvazhdimit te reformes në fushat kyce.

Faza e re Marrëdhënieve te Shqipërisë me BE-nëMe 16 tetor 2013, Komisioni Evropian i rikonfirmon Këshillitdhënien e statusit të vendit kandidat Shqipërisë medakortësinë që vendi të vazhdojë të ndërmarrë veprime nëluftën kundër korrupsionit.

Me 12 nëntor 2013, Shqiperia mbane takimin e pare tedialogut te nivelit të lartë për prioritetet kyçe.

Pas shtyrjes 6 mujore me 27 qershor 2014, Këshilli Evropianaprovon vendimin e Këshillit Evropian te 24 qershorit përdhënies e statusit kandidat të Shqipërisë për anëtarësim nëBE.

Hapja e negociatave është hapi tjetër, i cili mund tekapërcehet vetem me rezultate të prekshme.

Marrëdhënia e Shqipërisë me BE-nëSe fundmi takimi i katërt idialogut të nivelit të lartë mesShqipërisë dhe Bashkimit Evropian. Takimi i radheparashikuar me pjesemarrjen Johannes Hahn ne janar!

Ne 08 Tetor u dorëzua zyrtarisht Raporti i Progresit për vitin2014, pa rekomande të posaçëm, pasi sfida e radhës përShqipërinë është hapja e negociatave e cila kushtëzohet ngapërmbushja e 5 prioriteteve kyçe që janë:

Krijimi i një administrate profesioniste dhe tëdepolitizuar;

Forcimi i pavarësisë të institucioneve të drejtësisë;

Lufta kundër korrupsionit;

Lufta kundër krimit të organizuar;

Mbrojtja e të drejtave të njeriut.

Procedura e sanksionit nga te drejtatNe Traktate nuk ekziston asnjë dispozitë që mund tëpërjashtojë Shtetin Anëtar nga BE-ja.

Gjithashtu në Traktate nuk ekzistonte asnjë dispozitë qëmund të pezulloje Shtetin Anëtar nga BE-ja.

Për ti dhëne efektet te plote kushteve te aderimit, Traktati iAmsterdamin krijoi procedurën e sanksionit, cila mund teçonte ne pezullimin e disa te drejtave qe lidheshim mecilësinë e anëtarit.

Klauzola e tërheqjes nga TraktatetFillimisht traktat nuk parashikoni mundësinë e tërheqjes ngaBE-ja. Një procedure e tille është krijuar nga Traktati iLisbonës. Klauzola e tërheqjes është përfshirë në artikullin50 TBE (Traktatin e BE-së), e cila u lejon largimin ShteteveAnëtare nga BE-ja.

- Nuk ekzistojnë kushte të caktuara për largimin e këtillënga BE-ja. Gjithçka që është e nevojshme është njëmarrëveshje midis BE-së dhe Shtetit Anëtar të interesuar përaranzhimin e tërheqjes.

- Nëse nuk arrihet një marrëveshje e tillë, tërheqja ështëefektive pa asnjë marrëveshje, dy vjet pas informimit përplanin e tërheqjes.

Faleminderit për vëmendjen tuaj!

Detejat dhe Kontaktet: 

Av. Lorenc Gordani, PhD

Profesor i se Drejtes të Bashkimit Evropian

Cell: +355 69 95 32 443

Skype: lorenc_Gordani

www.albaniaenergy.org