f-605g (ky) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же...

44
Илимий эсептегич F-605G KIRGHIZ ЭСЕПТӨӨ МИСАЛДАРЫ

Upload: others

Post on 04-Jan-2020

15 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Илимий эсептегичF-605G

KIRGHIZ

ЭСЕПТӨӨМИСАЛДАРЫ

Page 2: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

МАЗМУНУ

2

МУКАБА КАНТИП АЧЫЛАТ / ЖАБЫЛАТ .................3-БЭКРАН ...........................................................................4-ББАШТОО .......................................................................5-Б 1. Учурдагы эсептөө режимин текшерүү ............. 5-Б 2. Негизги символдор ............................................ 5-Б 3. Эсептөө кезеги ................................................. 18-Б 4. Эсептөө масштабы .......................................... 19-Б 5. Статистикалык эсептөөлөр ............................. 21-Б 6. Каталар ............................................................. 25-БЭСЕПТӨӨ МИСАЛДАРЫ ..........................................26-Б 1. Бөлчөктүү эсептөөлөр ..................................... 26-Б 2. Экилик / Сегиздик / Он алтылык эсептөө ...... 30-Б 3. Негизги функциялар менен эсептөө .............. 32-Б 4. Прикладдык эсептөөлөр .................................. 37-Б 5. Эсептөө масштабы жана тактык ..................... 39-ББАТАРЕЯ АЛМАШТЫРУУ.........................................42-БКЕҢЕШ ЖАНА АЛДЫН АЛУУЛАР............................43-БӨЗГӨЧӨЛҮКТӨР.........................................................44-Б

Page 3: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

МААНИЛҮҮ: КОЛДОНУУДАН МУРУН ОКУҢҮЗ

Сураныч, Илимий эсептегичти колдонордун алдында төмөнкү эрежелерди жана коопсуздук алдын алууларын окуп чыгыңыз. Бул эреже китепчесин кийин да колдонуу үчүн сактап коюңуз.

Сүрөттөрдө көрсөтүлгөндөй, мукабаны түрдүрүп ачыңыз же жабыңыз.

МУКАБА КАНТИП АЧЫЛАТ / ЖАБЫЛАТ

АЧУУ

ЖАБУУ

3

Page 4: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

: Өтүү баскычыSTO : Эс-тутумRCL : Эс-тутумду чыгарууBIN : Экилик эсептөө режимиOCT : Сегиздик эсептөө режимиHEX : Он алтылык эсептөө режимиHYP : ГиперболаCPLX : Татаал режимиSTAT : Статистикалык режимσ : Орточо квадраттык жаңылуу : Градиенттик режим : Градустук режим : Радиандык режим

ЭКРАН

Эскертме: Каталар тууралуу 25-беттеги "Каталар" бөлүмүн караңыз.

4

Статусунда көрсөткүчтөрү

даражанын

Даражанын кемитүү белгиси

XXXXXXXX кемитүү белгиси

ката белги

эскерүү белгиси

Мисалдар:Бөлчөк (Мисалы, )

Он алтылык сандар A ~ Е:

Page 5: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Маалымат мисалдарынын санын, ал басылып турганда, эсептеңиз.

2-функция баскычы: " " маалыматтарынын киргизилишинин суммасын, ал кийин эле дароо басылганда эсептеңиз.

1. Учурдагы эсептөө режимин текшерүүУчурдагы эсептөө режимин көрсөткөн абал көрсөткүчтөрүн (DEG, BIN, STAT жана CPLX) жана экран форматынын орнотууларын (Калкып чыгуучу режим) текшериңиз.Эскертме! Эгерде көйгөй жаралса, + ны басып туруп эсептегичти алгачкы абалга алып келиңиз.

2. Негизги символдор

Эскертме:Көк баскычтар Статистика режиминде гана активдүү.Статистика режиминде ("STAT" көрсөткүчү жанат), алар төмөндөгүдөй иштейт.

Мисалы

Мисалы

5

Баскычка жазылган функцияны колдонуу үчүн баскычты басыңыз.

БАШТОО

Баскычтын өйдөсүндө жазылган функцияны колдонуу үчүн бөлчөк режиминде турганда, баскычын басыңыз.

"D" баскычы боз түс менен боелгон.Боз баскычтын өйдөсүндө жазылган функцияны колдонуу үчүн он алтылык режимде турганда, баскычын басыңыз.

Page 6: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

6

Күйгүзүү, Өчүрүү

Кайра калыбына келтирүү баскычы: Бул баскычтар басылганда, эсептегич кайра калыбына келтирилет. Эс-тутум тазаланат жана эсептөө режими Бөлчөк эсептөөгө (Калкып чыгуучу режим) кайра калыбына келтирилет.

Автоматтык Өчүрүү функциясыЭсептегич 7 мүнөтчө колдонулбаса, эсептегич автоматтык түрдө өчөт.

Алгачкы иштетүү:1. Батареяны ажыратып туруучу кагазды тартыңыз, андан соң батарея иштеп баштайт жана эсептегичти күйгүзүүгө болот.2. Эсептегичти баштан иштетүү үчүн + басып туруңуз.

Күйгүзүү/Тазалоо баскычы: Эсептегичти күйгүзөт. Ал күйгөндө, эс-тутум каттоолорунан башка бардык каттоолор тазаланат.

Өчүрүү баскычы: Эсептегичти өчүрөт.

Күйгүзүү/Тазалоо баскычы: Азыр киргизилген мазмунду тазалайт

Page 7: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

7

Сандык киргизүү жана режим тандоо баскычтары

Мисалы:

Мисалы:

Сан Иштетүү Экран

Сандык баскыч: Сандарды киргизиңиз.

Бөлчөк чекит баскычы: Бөлчөк чекитин киргизиңиз.

Даражалуу баскыч: Даражаларды киргизүү үчүн колдонулат.

Белгини өзгөртүү баскычы: Көрсөтүлгөн мантиссанын же даражалардын (+ же –) белгилерин өзгөртүү үчүн.

Мисалы:

Backspace баскычы: Акыркы киргизилген санды өчүрөт жана калган сан орундарынын бир оңго жылдырат.

туура эмес киргизүү

Shift баскычы: Баскычтардын өйдөсүндө көрсөтүлгөн экинчи функцияларды аткаруу үчүн.

Мисалы:

Page 8: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Экран режиминин баскычтары Инженердик даражалоо режими.

8

Режим тандооЭсептөө режимин аныктоо:

STAT

CPLX

РежимИштетүү Экран көрсөткүчү

Мисалы:

Иштетүү Экран Түшүндүрмө

Бөлчөктүү эсептөө (Даража) режими

Экилик эсептөө режими

Сегиздик эсептөө режими

Он алтылык эсептөө режими

Статистикалык эсептөө режими

Татаал сандарды эсептөө режими

Инженердик даражалоо режиминен мурунку режимге кайтуу.Калкып чыгуучу режим менен Илимийдаражалоо режимдеринин ортосунда которулуп туруу.

Калкып чыгуучу режим

Илимий даражалоо режимИнженердик даражалоо режими

Терс инженердик даража

Page 9: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Эсертме! Бөлчөктүү орундарды кайра калыбына келирүү үчүн , ны басып, андан соң ны басыңыз.

Бөлчөктүү эсептөө жыйынтыктарынын мантиссасынын бөлчөктүү орундарынын санын аныктаңыз. Бөлчөктүү орундардын санын аныктоо үчүн кийин басыңыз.

9

Мисалы:

Иштетүү ТүшүндүрмөЭкран

Экран масштабы:Калкып чыгуучу режим

Даража экраны үчүнДаража экраны үчүнМантисса экраны үчүн

Илимий даражалоо режими

Инженердик даражалоо режими

Даража: 3түн көбөйтүндүсү

Бөлчөк чекитин тандоо баскычы

3 орундуу

0 орундуу

5 орундуу

Бөлчөктүү орундарды калыбына келтирүү

же

Page 10: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

10

Мисалы (Даража режиминде):

*1 Көрсөтүлгөн сан белгиленген масштабдын ичинде тегеректелет, бирок чыныгы эсептөө жыйынтыгы каттоодо сакталат.*2 Сан сол түздөмөсү менен көрсөтүлөт. Эгерде 5 орундуу сан аныкталса, 10 эң маанилүүсү гана көрсөтүлөт. Бешинчи орундагы сан көрсөтүлбөйт.

Даража /Радиан / Градиенттик режим баскычы

Бурчтун бирдигин өзгөртүү режими: Бурчтун көлөмүн ар кандай бирдиктерге которуу үчүн.

Бурч бирдиктерин өзгөртүү.

Бирдиктердин байланышы:

Page 11: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Мисалы:

11

Негизги эсептөө баскычтары

Мисалы:

Сан Иштетүү Экран

Aрифметикалык баскычтар: Негизги арифметикалык эсептөөлөр үчүн колдонулат.

Каша баскычтарын ачуу, жабуу баскычтары

Жакынкы баскыч: Пайыз, кошунду жана кемүү эсептөөлөрү.

• Бир мезгилде 15ке чейин ырааттуу кашаларды колдонууга болот.

• жана – ар дайым чогуу. Чыгаруу учурунда кайсы бир баскыч басылып кетсе, жыйынтык чыкпай калышы мүмкүн.• баскычы эсептөө эрежесинен соң басылганда гана таасирдүү болот.• таасирдүү болгон учурда, “0” көрсөтүлөт. Каша көрсөткүчтөрү ( ) экранда пайда болот.

Мисалы:15 кашага чейин

Page 12: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

12

бөлчөгү жана катары көрсөтүлөт

Мисалы:

Сан Иштетүү Экран

Бөлчөктөрдү эсептөө баскычтарыБөлчөк баскычы: Бул баскычты аралаш жана жөнөкөй бөлчөктөрдү киргизүү үчүн колдонулат.

Эскертме!• Бөлчөктүн көлөмүнүн жалпы орундук саны (бүтүн+алым+бөлүм+бөлчөк белгилери) 10дон ашса, бөлчөк эсептөө жыйынтыгы автоматтык түрдө бөлчөктүн форматында көрсөтүлөт.• бөлчөктүк эсептөөлөрдүн жыйынтыктарын бөлчөккө же тескерисине которо алат.

(алым) (бөлүм).

(бүтүн) (алым)(бөлүм)

Page 13: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Аралаш / Жөнөкөй бөлчөктү которуу баскычы: Бул аралаш бөлчөктөрдү жөнөкөй бөлчөктөргө же тескерисинче которот. Бул баскыч басылган сайын алтернативдүү түрдө өзгөрөт.

13

Мисалы: эсептеп, жыйынтыгын бөлчөккө которуңуз.

Эсепттөө Экран

Мисалы: киргизип, аны аралаш бөлчөккө которуңуз.

Эсепттөө Экран

Page 14: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Көз карандысыз эс-тутум: Көз карандысыз эс-тутумдагы маалыматтар эсептегич өчүк болсо да сактала берет. Эс-тутумга кошуу жана алуу баскычы: Сандарды көз карандысыз эс-тутумга кошуу же алып салуу. Эс-тутумдан чыгарып көрсөтүү баскычы: Көз карандысыз эс-тутумдун көлөмүн калыбына келтирүү.

Эс-тутум менен Экран көлөмү аркылуу алмашуу: Көрсөтүлгөн санды көз карандысыз эсс-тутумдун мазмуну менен алмаштырат.

14

Эс-тутум баскычтары

Эс-тутум өзгөрүүлөрү: Ар кайсы көлөмдү же эсеп жыйынтыгын өзгөрүүгө кое аласыз. Маалыматтарды, жыйынтыктарды же белгиленген көлөмдөрдү сактоо үчүн 6 эс-тутум өзгөрүүсү (A, B, C, D, E жана F) бар. Сактоо баскычы: Өзгөрүүнү эс-тутумга сактоо. Эстөө баскычы: Өзгөрүү эс-тутумун эстөө.

Мисалы: Көз карандысыз эс-тутумду колдонуу:Эс-тутум мазмунуЭсепттөө Экран

Киргизүү 123

Түшүндүрмө

Эс-тутумдан чыгарып көрсөтүү

Киргизүү 789

Сактоо 123

Кошуу 456

Эс-тутумду экран менен алмаштырууЭкранды тазалоо

Эс-тутумду тазалоо

Page 15: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Мисалы: Өзгөрүү эс-тутумун колдонуу

Көлөмдү A өзгөрүүсүндө сактоо

Көлөм киргизүү

Көлөмдү С өзгөрүүсүндө сактоо

Экранды тазалоо

A= 36C= 51

A өзгөрүүсүнүн мазмунун чыгарып көрсөтүү

C өзгөрүүсүнүнмазмунун чыгарып көрсөтүү

15

Эс-тутум мазмунуЭсепттөө Экран Түшүндүрмө

Көлөм киргизүү

Page 16: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Сегиздиксанды киргизүү баскычы: жана сегиздик режимде колдонулбайт.

Мисалы:

16

Экилик /Сегиздик/ Он алтылык сан баскычтары

Сан Иштетүү Экран

Сан системасын Бөлчөк/Экилик/Сегиздик/Он алтылык катары аныктоо.

Экилик санды киргизүү баскычы: жана экилик режимде колдонулбайт.

Алты орундуу сан киргизүү баскычтары:

Алты орундуу сан киргизүү баскычтары:

Кокустук баскычы: Кокустан сан чыгаруу* Чыгарылган көлөм ар биринде 0.000 жана 0.999 ортосунда айырмалайт.r.

Кокустан сан чыгаруу

Мисалы:

Page 17: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Тик бурчтуу уюлдук которуу36-бетти караңыз "Негизги функцияларды эсептөө".

17

Татаал сандарды эсептөө

: Татаалдык режимин киргизүү. Анык сан баскычы: Анык санды Татаалдык режимде сактоо үчүн.

Ойдогу сан баскычы: Ойдогу санды Татаалдык режимде сактоо үчүн.

CPLX

Мисалы:

CPLX

Сан Иштетүү Экран

Page 18: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

18

3. Эсептөө кезеги

Мисалы:

Эсептегич автоматтык түрдө жеке буйрукту кезеги менен төмөнкү боюнча аткарат:

ЭҢ АЛДҢКЫ КЕЗЕКТЕР

1. Каша ичиндеги эсеп ( ).2. Даража (EXP):3. Функция баскычтары:

Бурч бирдигин которуулар

4. Бөлчөктөр5. Терс көлөм 6. Күч жана тамыр:7. Орун алмаштыруу (nPr) жана бириктирүү (nCr)8. 9.

Эсептөө даражалары (Стек эс-тутуму)Чыныгы эсептөө учурунда ылдыйкы эсептөө стек эс-тутумунда сакталат, андан соң алар кезеги менен эсептелет. Бул стек эс-тутуму эсептөөнүн 5 деңгээлине чейин сактала алат.Мисалы:даража

Page 19: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

19

4. Эсептөө масштабы

Экилик сандарЭң көп 10 орунга чейинки экилик бүтүн сандарды киргизүүгө жана көрсөтүүгө болот. Терс экилик көлөмдөр экинчи толуктагычы менен белгиленет. Эсептөө масштабы төмөнкүдөй аныкталат:

• Эгерде эсептөөнүн жыйынтыгы бул жерде көрсөтүлгөн масштабдан чыгып кетсе, ката пайда болот.• Функциялар аркылуу чыгаруудагы эсептөө басштабы үчүн 36-бетти караңыз. “Эсептөө масштабы жана тактык”.

Бөлчөк сандарМантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан киргизүүгө же көрсөтүүгө болот. Терс көлөм алуу (–) белгиси менен көрсөтүлөт, эсептөө масштабы төмөнкүдөй аныкталат:

Масштабдан сырткары

Масштабдан сырткары

Оң көлөм

Терс көлөм

Эсептөө масштабы

Масштабдан сырткары

Масштабдан сырткары

Оң көлөм

Терс көлөм

Эсептөө масштабы

Page 20: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

20

Экилик толуктагычты эсептөөКомпьютердик эсептөөдө толуктагыч терс сандарды + жана – белгилерин колдонбостон көрсөтүү үчүн колдонулат. Кемитүү толуктагычты кошуу менен аткарылат.Мисалы: Экиликте 1ди киргизиңиз жана 1ди үч жолу кемитиңиз.

БөлчөкЭсептөө Экран

Сегиздик санЭң көп 10 орунга чейинки сегиздик бүтүн сандарды киргизүүгө жана көрсөтүүгө болот. Терс сегиздик көлөмдөр экинчи толуктагычы менен белгиленет. Эсептөө масштабы төмөнкүдөй аныкталат:

Масштабдан чыккан

Масштабдан чыккан

Оң көлөм

Терс көлөм

Эсептөө масштабы

Он алтылык санЭң көп 10 орунга чейинки алтылык бүтүн сандарды киргизүүгө жана көрсөтүүгө болот. Терс алтылык көлөмдөр экинчи толуктагычы менен белгиленет. Эсептөө масштабы төмөнкүдөй аныкталат:

Масштабдан чыккан

Масштабдан чыккан

Оң көлөм

Терс көлөм

Эсептөө масштабы

Page 21: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

Негизги процедура• басыңыз. “STAT” көрсөткүчү күйөт.• Биринчи маалыматты киргизип, басыңыз• Маалыматты киргизгенден кийин, статистикалык эсептөө баскычтарын басыңыз.• Статистикалык эсептөө режиминен чыгуу жана статистикалык эсептөө эс-тутумун тазалоо үчүн басыңыз.

21

5. Статистикалык эсептөөлөр

STAT

STAT

Мисалы:

STAT Статистикалык режимКиргизүү 101 маалымат киргизүүКиргизүү 202 маалымат киргизүүКиргизүү 303 маалымат киргизүүКиргизүү 404 маалымат киргизүүКиргизүү 50

5 маалымат киргизүүxнын каражаты30.

5.

15.8113883.150.

5500.

14.14213562.

10.50.

1.

2.

3.

4.

5.

10.

20.

30.

40.

50.

Максималдуу маалыматМинималдуу маалымат

Маалымат үлгүлөрүнүн жалпы саны

x-нын кошундусу

ТүшүндүрмөЭсептөө Экран

Үлгү стандартыx-нын бөлүнүшү

Сандык квадратынын суммасыx-нын стандарттык жаңылуунун саны

Page 22: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

22

Статистикалык маалыматты кошуу / өчүрүү

Мисалы: Учурдагы LCD экранын кошуу

STAT Статистикалык режим10 киргизүүМаалымат 1 киргизүү20 киргизүүМаалымат 2 киргизүү

3.

1.

2.

10.

20.

3.

Мисалы: LCD экранын өчүрүү

STAT Статистикалык режимКиргизүү 10Маалымат 1 киргизүүКиргизүү 20Маалымат 2 киргизүү

1.

2.

10.

20.

Киргизүү 30Маалымат 3 киргизүүКиргизүү 40

Маалымат 4 киргизүү

3.

4.

30.

40.

96.Маалыматты өчүрүү

Маалымат 3 киргизүү

колдонуу

ТүшүндүрмөЭсепттөө Экран

ТүшүндүрмөЭсепттөө Экран

Page 23: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

23

Статистикалык эсептин жыйынтыктарын чыгаруу

ТеңдемеЭсептөөЖыйынтыкМаалымат үлгүсүнүн саны

х-нын саныxнын бөлүнүшүнүн үлгү стандарты

Үлгү түрү

xнын бөлүнүшүнүнтоптук стандарты

Топтук түрү

xнын суммасыКвадраттын суммасы

Page 24: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

24

Статистикалык эсеп мисалдарыСиз 20 пицца алдыңыз. Бирок, пиццалардын диаметрлери төмөнкү таблицада көрсөтүлгөндөй ар түрдүү. Сураныч, бул маалыматтын негизинде статисканы чыгарыңыз.

SıklıkДиаметр Жалпы чекити

(жалпысынан 20)

STAT

0.0000

2.0000

6.0000

11.0000

17.0000

20.0000

20.0000

30.2000

604.0000

18270.0000

1.2397

1.2083

ТездикЖыйынтык ЭсептөөСтатистикалык режимБөлчөк сан өзгөчөлүктөрүТездиктин суммасы

Маалымат үлгүсүнүн жалпы саныx-нын каражаты

x-нын суммасыКөлөмдүн квадратынын суммасыx-нын бөлүнүшүнүн үлгү стандартыx-нын стандарттык бөлүнүшүнүн топтук түрү

Page 25: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

25

• Эсептөөнүн жыйынтыгы төмөнкү масштабдан чыккан болсо: X: Эсептөө жыйынтыгы• Эс-тутумдун мазмуну төмөнкү масштабдан чыккан болсо:

X: Эс-тутум мазмуну (Токтоп калуу катасы чыгардан мурун маалымат сакталат.)• Сандар төмөнкү масштабдан сырткары киргизилген болсо, негизги функция баскычы басылат.

• (0 менен бөлүү) аткарылганда.• Маалымат ар кайсы функциянын масштабын же статистикалык эсептөөсүн ашып кетсе.• Статистикалык эсептөөдө; 1. Эгерде S бир гана маалымат киргизилүүсү менен эсептелсе. 2. , жана S’ти n= 0 барабар болгондо тапкан учурда 3. Кандайдыр бир киргизүү уруксат берилген эсептөө масштабынан чыгып кеткенде:

x : эсептин жыйынтыгы 4. Кандайдыр бир киргизүү уруксат берилген эсептөө масштабынан чыгып кеткенде:

• Операторлордун саны эсептегичдо каша жана арифметикалык эсептер 5дик деңгээлден ашып кеткенде.• 15тен ашык каша бир мезгилде колдонулганда.

6. Каталар

1 x 10100

1 x 10100

1 x 10100

1 x 10100

1 x 10100

Эсептегич төмөнкү учурларда иштебей калат. Мындай абалдарды эсептегич тосмолонуп калганы үчүн кийинки эсептөөлөрдү жүргүзүүгө болбойт.

Токтоп калуу экраны: (E 0.)Катаны өчүрүү үчүн ны басыңыз.

Page 26: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

26

ЭСЕПТӨӨ МИСАЛДАРЫ1. Бөлчөктүү эсептөөлөр (Даража режими) Баштапкы режим орнотуусу:

Кошуу жана кемитүү

Көбөйтүү жана Бөлүү

Аралаш эсептөөлөр

ЭкранМисалы Эсеп

Эсептөө режими: Бөлчөктүү даража режими

Экран режими: Калкып чыгуучу режимБөлчөк чекити: Калыбына келтирүү

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 27: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

27

Бөлчөктүү эсептөөлөр

Туруктуу эсептөөлөр

Каша эсептөөлөрү

Даражалуу эсептөөлөрЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 28: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

28

Пайыздык эсептөөлөр

Туруктуу пайыздык эсептөөлөр

Кошунду (Белгилөө) эсептөөсү

Кемитүү эсептөөсү

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 29: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

29

Эс-тутумдун өзгөрүү эсептөөсү

Көз карандысыз эс-тутум эсептөөсү

9 x 6 + 3 = 57

x) 5 x 8 = 40

2,280

57.

40. 57.

40.

2280.

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 30: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

30

2. Экилик / Сегиздик / Алтылык эсептөөлөр

Экилик эсептөөлөр• Кошуу жана кемитүү (BIN):

• Көбөйтүү жана Бөлүү (BIN)

Алтылык эсептөө• Кошуу жана кемитүү (OCT):

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 31: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

31

• Көбөйтүү жана Бөлүү (OCT)

• Аралаш эсептөөлөр (OCT)

Алтылык эсептөөлөр• Кошуу жана кемитүү (HEX):

• Көбөйтүү жана Бөлүү (HEX)

• Аралаш эсептөөлөр (HEX)

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 32: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

32

3. Негизги функциялар менен эсептөөП функциясы:

Тригонометриялык функциялар:

Терс тригонометриялык функциялар:

Логарифмикалык функциялар:

[DEG режими]

[RAD режими]

[GRAD режими]

[DEG режими]

[DEG режими]

[DEG режими]

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 33: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

33

Даражалуу функциялар:

Логарифмикалык каражат:

Квадраттык эсептөөлөр:

Кубат эсептөөлөрү:

Кубдук эсептөөлөр:

Туруктуу кубат эсептөөлөрү:

2.115 =41.82272021 41.82272021

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 34: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

34

Квадраттык тамырдан чыгаруу:

Көп тамырдуу:

Туруктуу көп тамырдуу эсептөөлөр:

Геометриялык каражат:

Кубдук тамырдан чыгаруу:

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 35: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

35

Радиандык Градиенттик которуу:

Деңгээл Радиандык которуу:

Тескери эсептөөлөр:

Тригонометриялык эсептөөлөр:

Фактордук эсептөөлөр:

Гиперболалык эсептөөлөр:

[DEG режими]

[DEG режими]

[RAD режими]

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 36: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

36

Уюлдук Тик бурчтуу:

Градиенттик деңгээлдеги которуу:

Орун алмашуулар (бир мезгилде t’га алынган n нерселеринин):

Тик бурчтуу Уюлдук которуу:

[GRAD режими]

[DEG режими]

[DEG режими]

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Бириктирүүлөр (бир мезгилде t’га алынган n нерселеринин):

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 37: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

37

Даража-Мүнөт-Секунд (ГМС) Бөлчөк даражалар:

4. Прикладдык эсептөөлөрЭлектр - Бириктирүү айланмасы боюнча көйгөйКүйгүзүлгөн соң,вольттук көрсөткүчтү конденсатор аркылуу t=56mс’да алыңыз.

Бөлчөк даражалар Даража-Мүнөт-Секунд (ГМС):

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 38: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

38

2-мисал:Төмөндө үч күндөгү иштөө убактысы көрсөтүлгөн. Жалпы убакыт канча болгон?1-күн : 5 саат 46 мүнөт (5º46')2-күн : 4 саат 39 мүнөт (4º39')3-күн : 3 саат 55 мүнөт (3º55')

АлгебраКвадраттык теңдеменин тамыры (чыныгы тамыры бар көйгөйлөр үчүн гана)

ЭкранМисалы Эсеп

Убакытты эсептөө1-мисал: Аба рейси саат 2ден 9 мүнөт жана 56 секунда өткөндө (2º09'56") учат жана саат 4төн 18 мүнөт 23 секунда өткөндө (4º18'23") жетет.Учуу убактысы канча?

ЭкранМисалы Эсеп

ЭкранМисалы Эсеп

Page 39: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

39

4.5x1010

5x1010

4.5x1010

5x1010

1x10100

x=0 болгондо, кээ бир учурларда sinh жана tanh боюнча көбүрөөк ката чыгышы мүмкүн жана тактыкка таасирин тийгизиши мүмкүн.

5x1099

5x1099

1x10100

1x10100

–1x10100 x 99.99999999

–1x10100 x 230.2585092

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

2.154434689x1033

5. Иштөө масштабы жана тактыкИчки орундардын саны: 14Тактык*: ± 10-орундаЖыйынтык масштабдары : 1 x 10–99 a ± 9.999999999 x 1099

Киргизилген сан Функция

башкасы sinx сыяктуу

башкасы sinx сыяктуу

башкасы sinx сыяктуу

(Бүтүн сан)

Page 40: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

40

y (бүтүн) же 1/y (так, y 0)…. Жогорку масштаб

–1x10100 y • In x 230.2585092

1x10100

–1x10100 1/y • In x 230.2585092

R Px , y 1x10100 (x2+y2)1/2 1x10100

P R θ : sinx, cosx сыяктуу0 r 1x10100

999999.9999 999999.9999 киргизилген болсо, жыйынтык DMSга аркылуу которулбайт

999999”59’

1x10100

1x10100

1x10100

(r жана n бүтүн сандар)жыйынтык

(r жана n бүтүн сандар)жыйынтык

Жогорку масштаб

Жогорку масштаб y (так) же 1/y (бүтүн, y 0)…. Жогорку масштаб

y/x tan–1x сыяктуу

Киргизилген сан Функция

Page 41: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

41

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

1x10100

n 1x10100

1x10100

1x10100

* Ырааттуу эсептер болгондо, каталар чыгышы мүмкүн. Мындай абал ички ырааттуу эсептөөлөр болгондо да болушу мүмкүн. Мисалы, (xy) , x1/y, x!, nPr, nCr, ж.б. Мындай абалда маалымат чоң көрсөтүлүп калышы мүмкүн.

МААЛЫМАТ КИРГИЗҮҮ

Которуудан кийинки төмөнкү эсептөө масштабы.

Которуудан кийинки төмөнкү эсептөө масштабы.

Которуудан кийинки төмөнкү эсептөө масштабы.

Которуудан кийинки төмөнкү эсептөө масштабы.

Бүтүн

Киргизилген санФункция Та

таал

сан

дард

ы э

септ

өө

Кошууу Кемитүү

Көбөйтүү

Бөлүү

Нор

малд

уу т

арат

уула

р –

стат

исти

калы

к эс

ептө

ө

Page 42: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

42

БАТАРЕЯНЫ АЛМАШТЫРУУЭкрандагы символдор жакшы көрүнбөсө, аны өчүрүп, щелочтуу батареяны дароо алмаштырыңыз.Сураныч, щелочтуу батареяны төмөнкү процедура боюнча алмаштырыңыз:1. Эсептегичти басып өчүрүңүз.2. Батареяны коргоп турган бураманы алып салыңыз.3. Батареянын капкагын акырын тартып, көтөрүңүз.4. Эски батареяны учтуу калем же ушуга окшогон курч курал менен алып салыңыз.5. Жаңы батареяны бет жагы өйдөгө карай тургандай кылып салыңыз.6. Батареянын тышын алмаштырып, бураманы катырып, , + басып туруп эсептегичти иштетиңиз.

КӨҢҮЛ БУРУҢУЗ: Батарея туура эмес түрдө салынып калса, жарылып кетиши мүмкүн. Төмөнкү көрсөтмөлөр боюнча эски батареяны жок кылыңыз.

Электромагниттик кийлигишүү же электростатикалык кубаттоо экрандын туура эмес иштешине, эс-тутум мазмунунун жоголушуна жана өзгөрүп кетиши алып келүүсү мүмкүн. Ушундай абал жаралса, ны басып калькулыторду кайрадан иштетиңиз.

+ +

Батареяны алмаштыруу

Page 43: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

43

• Бул эсептегич атайын LSI чиптери сыяктуу компоненттерди камтыганы үчүн температура кескин өзгөргөн, өтө нымдуу же чаңдуу, күн нуру түз түшкөн жерлерде колдонулбашы керек.• LCD панели айнектен болгондугуна байланыштуу ашыкча басым жасалбашы керек.• Түзмөктү тазалоодо нымдуу кездеме же боёк кетиргич сыяктуу башкача багытта колдонулуучу суюктуктарды колдонбоңуз. Анын ордуна жумшак жана кургак кездеме колдонуңуз.• Эч качан түзмөктүн компоненттерин ажыратпаңыз. Эгерде эсептегич жакшы иштебей жаткан болсо, Canon ишкердик кеңсесинин өкүлчүлүгүнө түзмөктү сатып алуу талону менен биргеликте алып келиңиз же почта аркылуу жөнөтүңүз.• Аппаратты күйгүзүү сыяктуу туура эмес жол менен жок кылбаңыз. Андай жок кылуу адамга зыян алып келүүсү мүмкүн. Аны улуттук мыйзамга тиешелүү түрдө жок кылууңуз керек.• Батареяны тез тез колдонулбаса да, аны ар эки жылда алмаштырыңыз.Батареяга аярдык менен мамиле жасаңыз!• Батареяны балдар жетпей турган жерде сактаңыз. Эгер батареяны жутуп алган болсо, дароо дарыгерге кайрылыңыз.• Батареяны туура эмес колдонулса, батареядан суюктук агып чыгуусу мүмкүн, жарылууга, бузулууга жана адамга зыян алып келүүсү мүмкүн.• Батареяны кайра кубаттабаңыз же ажыратпаңыз, кыска ток тоскоолдугуна алып келиши мүмкүн.• Батареяны эч качан жогорку температурада, түздөн-түз келүүчү ысыкка таштабаңыз же күйгүзүп ажыратпаңыз.• Түгөнгөн батарея ээрип, агышы же эсептегичке зыян келтириши мүмкүн болгондуктан, аны эч качан эсептегичтин ичинде калтырбаңыз.• Эсептегичти узак убакыт бою батареянын төмөн кубаты менен колдонуу туура эмес эсептөөлөргө же сакталган эс-тутумдун бузулушуна же такыр эле жоголушуна жол ачышы мүмкүн. Керектүү маалыматтарды ар дайым жазып сактап коюңуз жана батареяны мүмкүн болушунча бат баттан алмаштырып туруңуз.

Учурдагы эсептөөлөрдүн жана орнотуу режиминин тууралыгына күмөн санасаңыз, + басып, эсептегичти баштапкы абалга келтирүүңүз сунушталат.

КЕҢЕШ ЖАНА АЛДЫН АЛУУЛАР

Page 44: F-605G (KY) back...Бөлчөк сандар Мантиссада эң көп 10 сан же мантиссадагы 2 орундуу даражасы менен эң көп 10 сан

44

SPECIFICATIONSКубаттуулук : Шакардык батарея (LR54 x 1)Кубаттуулуктун коротулушу : DC1,5V / 0,038mWБатарея жалпы күчү : Орточо 2,5 жыл (Күнүгө 1 саат иштегенде)Авто-өчүрүү : Орточо 7 мүнөтКолдонуучу температура : 0º ~ 40º C Көлөм: 122 (L) x 73 (W) x 12 (H) мм (тышы менен)Салмагы : 70 g (тышы менен)* Кээ бирки өзгөчөлүктөр эскертмесиз эле өзгөрүшү мүкүн

ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨР