Εργασιακές σχέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο

2ΣΤΗΝΕΠΙΘΕΣΗΓια: Κοινωνική Ευρώπη

Αλληλεγγύη Βιωσιμότητα

Η παρούσα έκδοση αποτελεί μία από τις ενότητες κατάρτισης που έχουν διαμορφωθεί στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου ευρωπαϊκού προγράμματος με τίτλο Civil Society Dialogue: Bringing together workers from Turkey and the EU through a shared culture of work (Διάλογος της κοινωνίας των πολιτών: προσέγγιση εργαζομένων από την Τουρκία και την Ε.Ε. μέσω μιας κοινής εργασιακής κουλτούρας), το οποίο έχει ως στόχο να διασφαλίσει την καλύτερη γνώση και κατανόηση μεταξύ των δύο πλευρών και την ευαισθητοποίηση απέναντι στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της μελλοντικής διεύρυνσης της Ε.Ε.

ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣΣτόχος των ενοτήτων κατάρτισης είναι να παρουσιάσουν μια σύντομη, σαφή εισαγωγή στο θέμα, απευθυνόμενες σε μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων, ενώ κάθε μία περιλαμβάνει και μια εκπαιδευτική δραστηριότητα η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί στην τάξη ή σε ομάδες μελών. Ένας κατάλογος όλων των εκδόσεων αυτής της σειράς είναι διαθέσιμος παρακάτω, ενώ είναι δυνατή η λήψη αντιγράφων από την ιστοσελίδα της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ) στη διεύθυνση www.etuc.org/r/557

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ1. Συνδικάτα σε ευρωπαϊκό επίπεδο2. Εργασιακές σχέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο3. Τουρκικές Συνδικαλιστικές Οργανώσεις και εργασιακές

σχέσεις4. Συνδικάτα και εργασιακές σχέσεις στις χώρες της Ε.Ε.5. Συνδικάτα και γυναίκες6. Συνδικάτα και κοινωνία των πολιτών7. Συνδικάτα και μετανάστευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση8. Συνδικάτα και ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων

στην Ευρωπαϊκή Ένωση9. Συνεργασία

ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΗΣ ΣΕΣ Στο 11ο Συνέδριό της που πραγματοποιήθηκε το Μάιο του 2007 στη Σεβίλλη της Ισπανίας, η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ) υιοθέτησε ένα Μανιφέστο Δράσης για τα προσεχή τέσσερα χρόνια. Το εν λόγω Μανιφέστο επισημαίνει πέντε κύρια πεδία στα οποία η ΣΕΣ δεσμεύεται να συνεχίσει «την επίθεση» εκ μέρους των ευρωπαίων εργαζομένων: • ευρωπαϊκή αγορά εργασίας • κοινωνικός διάλογος, συλλογικές

διαπραγματεύσεις και συμμετοχή των εργαζομένων

• καλύτερη ευρωπαϊκή οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική διακυβέρνηση

• ισχυρότερη Ευρωπαϊκή Ένωση • ισχυρότερα Συνδικάτα και ισχυρότερη ΣΕΣ

Η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων στο Συνέδριό της το 2007 ψήφισε υπέρ της προσχώρησης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, «υπό τον όρο ότι πληροί, στην πράξη και όχι στη θεωρία, τις προϋποθέσεις που απορρέουν από την ιδιότητα του μέλους και τις διατάξεις του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. Θα πρέπει να επιδιωχθεί και να ολοκληρωθεί ένας μετασχηματισμός της τουρκικής κοινωνίας με πλήρη δικαιώματα και ελευθερίες κατά την απαιτητική διαδικασία των διαπραγματεύσεων».

Σε αυτήν τη βάση η ΣΕΣ και οι οργανώσεις-μέλη της στην Τουρκία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συμφώνησαν να εντείνουν τη συνεργασία τους και να προωθήσουν αυτό το φιλόδοξο πρόγραμμα με τίτλο Civil Society Dialogue: Bringing together workers from Turkey and the EU through a shared culture of work (Διάλογος της κοινωνίας των πολιτών: προσέγγιση εργαζομένων από την Τουρκία και την Ε.Ε. μέσω μιας κοινής εργασιακής κουλτούρας), το οποίο έχει ως στόχο να διασφαλίσει την καλύτερη γνώση και κατανόηση μεταξύ των δύο πλευρών και την ευαισθητοποίηση απέναντι στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της μελλοντικής διεύρυνσης της Ε.Ε.

Τα κεντρικά στοιχεία του προγράμματος είναι τα εξής: • 12 σεμινάρια ανταλλαγής απόψεων και αμοιβαίας

κατανόησης για συνδικαλιστές που προέρχονται αφενός από διάφορες περιοχές της Τουρκίας και αφετέρου από διάφορα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

• 9 σεμινάρια κατάρτισης, σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές κλαδικές ομοσπονδίες

Στο πλαίσιο του προγράμματος, δημιουργήθηκε επίσης αυτή η σειρά ενοτήτων κατάρτισης που θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για την οικοδόμηση ικανοτήτων μέσα στη ΣΕΣ, επιτρέποντας σε άλλους εργαζόμενους και συνδικαλιστές τόσο από την Ε.Ε. όσο και από την Τουρκία να κατανοήσουν τις μελλοντικές προκλήσεις και να αποδεχθούν πιο εύκολα τις πολιτισμικές, κοινωνικές και πολιτικές διαφορές.

Θα πρέπει να ευχαριστήσουμε: • τις οργανώσεις μέλη της ΣΕΣ – τις Ευρωπαϊκές

Κλαδικές Ομοσπονδίες και τις εθνικές συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες της Ε.Ε. και της Τουρκίας που προώθησαν αυτό το πρόγραμμα

• τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστές από τα εθνικά συνδικάτα της Τουρκίας και της Ε.Ε. που συμμετείχαν στις διάφορες δραστηριότητες κατάρτισης

• τους εκπαιδευτές από τις εθνικές συνδικαλιστικές οργανώσεις στην Τουρκία κα την Ε.Ε. και τον Marcus Strohmeier (ÖGB) που συντόνισε τις δραστηριότητες κατάρτισης και συνέβαλε στη δημιουργία αυτών των εγχειριδίων

• τον Nigel Rees (Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Πρόγραμμα Ενημέρωσης) που ήταν υπεύθυνος για την επιμέλεια των αρχικών κειμένων αυτών των εκπαιδευτικών εγχειριδίων, καθώς και τον Kazim Ates που ήταν υπεύθυνος για την αναθεώρησή τους

• τη Laura Fallavollita, τον Yücel Top και τα άλλα μέλη της συντονιστικής επιτροπής του προγράμματος (Osman Yildiz, Uğraş Gök και Kıvanç Eli Açık), που, υπό την καθοδήγηση του Joël Decaillon και του Jeff Bridgford, οδήγησαν το πρόγραμμα στην επιτυχή έκβασή του

Συνιστώ αυτές τις ενότητες κατάρτισης στους συνδικαλιστές των οργανώσεων μελών της ΣΕΣ. Σας ενθαρρύνω να τις χρησιμοποιήσετε ώστε να είμαστε όλοι σε καλύτερη θέση να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα των εργαζομένων σε ολόκληρη την Τουρκία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

John MonksΓενικός ΓραμματέαςΣυνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

1

ΠΛΑΙΣΙΟTα συνδικάτα εστίαζαν παραδοσιακά στην προάσπιση των συμφερόντων των μελών τους σε εθνικό πλαίσιο και έχουν αναπτύξει στρατηγικές και εργαλεία ακριβώς για αυτόν το σκοπό. Ωστόσο, με την αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, όλο και περισσότερες αποφάσεις που επηρεάζουν τις εργασιακές σχέσεις και τα συμφέροντα των εργαζομένων λαμβάνονται εξ αποστάσεως και όχι σε εθνικό επίπεδο. Για να υπερασπιστούν αποτελεσματικά τα μέλη τους, τα συνδικάτα θα πρέπει να συντονίσουν τις πολιτικές και τις δράσεις τους, να έχουν μια ενιαία φωνή και να δρουν συλλογικά σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αναγνωρίζοντας αυτήν την ανάγκη, ίδρυσαν από κοινού τη Διεθνή Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία και τις τομεακές Ομοσπονδίες (Global Unions), ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο ίδρυσαν τη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων και τις Ευρωπαϊκές Κλαδικές Ομοσπονδίες.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων δραστηριοποιείται στη δημιουργία μιας νέας μορφής εργασιακών σχέσεων. Οι κύριοι πυλώνες αυτού του συστήματος είναι οι εξής: • συμμετοχή στο διατομεακό κοινωνικό διάλογο

με ευρωπαϊκές οργανώσεις εργοδοτών, όπως η BUSINESSEUROPE, η Ευρωπαϊκή Ένωση Βιοτεχνικών και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (UEAPME) και το Κέντρο Εργοδοτών και Επιχειρήσεων παροχής Δημοσίων Υπηρεσιών (CEEP). Επιπλέον, οι Ευρωπαϊκές Κλαδικές Ομοσπονδίες συμμετέχουν στον κοινωνικό διάλογο με τις οργανώσεις εργοδοτών του κλάδου στον οποίο ανήκουν. Μία ακόμη μορφή κοινωνικού διαλόγου μπορεί να υπάρχει σε πολυεθνικές εταιρείες, στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων Εργαζομένων.

• άσκηση επιρροής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), δίνοντας περισσότερη προσοχή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, οι αποφάσεις του οποίου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των ευρωπαϊκών εργασιακών σχέσεων.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ Τι είναι ο κοινωνικός διάλογος; Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, η τριμερής υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών που συγκεντρώνει κυβερνήσεις, εργοδότες και εργαζόμενους σε ένα πλαίσιο κοινής δράσης για την προώθηση της

αξιοπρεπούς εργασίας σε ολόκληρο τον κόσμο, παρέχει έναν πολύ ευρύ ορισμό: «όλες οι μορφές διαπραγμάτευσης, διαβούλευσης ή απλής ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ εκπροσώπων κυβερνήσεων, εργοδοτών και εργαζομένων σε ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος που σχετίζονται με την οικονομική και κοινωνική πολιτική. Μπορεί να υφίσταται ως τριμερής διαδικασία, με την κυβέρνηση ως επίσημο φορέα του διαλόγου ή μπορεί να αποτελείται από διμερείς σχέσεις μόνο μεταξύ εργαζομένων και διοίκησης (ή συνδικαλιστικών οργανώσεων και οργανώσεων εργοδοτών), με ή χωρίς έμμεση συμμετοχή της κυβέρνησης. Οι διαδικασίες του κοινωνικού διαλόγου μπορεί να είναι ανεπίσημες ή θεσμοθετημένες και συχνά είναι ένας συνδυασμός και των δύο. Μπορεί να πραγματοποιείται σε εθνικό, περιφερειακό ή επιχειρησιακό επίπεδο. Μπορεί να είναι διεπαγγελματικός, τομεακός ή ένας συνδυασμός και των δύο.

Οι περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των αρχικών έξι κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχαν μεταπολεμικά κάποια εμπειρία κοινωνικού διαλόγου μεταξύ συνδικαλιστικών οργανώσεων και οργανώσεων εργοδοτών σε εθνικό επίπεδο, αλλά μόλις το 1985 ο τότε Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ εγκαινίασε τη διαδικασία κοινωνικού διαλόγου σε επίπεδο Ε.Ε. Η ίδια η προσέγγιση είναι σημαντική, δεδομένου ότι αφορά σε μια διαδικασία με την οποία οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι οργανώσεις εργοδοτών αναγνωρίζουν την ύπαρξη ενός προβλήματος σε ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο και δεσμεύονται να αναλάβουν κοινές δράσεις για την αντιμετώπισή του. Ταυτόχρονα, παρέχει στις συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαλεία επηρεασμού του κοινωνικού διαλόγου σε εθνικό επίπεδο και με αυτόν τον τρόπο βελτιώνονται ο συνθήκες εργασίας των μελών.

Ο διατομεακός κοινωνικός διάλογος πραγματοποιείται μέσα από μια σειρά συνεδριάσεων ετησίως. Οι κοινωνικοί εταίροι συζητούν συναφή θέματα, υιοθετούν κοινά κείμενα και οριστικοποιούν τα μελλοντικά προγράμματα εργασιών. Επίσης, μπορεί να συστήσουν τεχνικές ομάδες εργασίας για τη συζήτηση συγκεκριμένων ζητημάτων και να αποφασίσουν να προβούν σε διαπραγμάτευση.

Αυτές οι συζητήσεις έχουν καταλήξει έως σήμερα σε σαράντα κοινά κείμενα. Τρία εξ αυτών εστίαζαν σε σημαντικά ζητήματα, όπως η γονική άδεια (1996), η εργασία μερικής απασχόλησης (1997) και οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου (1999), τα οποία στη συνέχεια θεσπίστηκαν με τη μορφή Οδηγιών της Ε.Ε., μόλις επικυρώθηκαν από το

2

Συμβούλιο Υπουργών. Με αυτόν τον τρόπο αποτέλεσαν μέρος της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν απευθείας από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η συμφωνία για τη γονική άδεια πέρασε από μια περαιτέρω διαδικασία κοινωνικού διαλόγου όταν αναθεωρήθηκε το 2009 - αυξάνοντας, μεταξύ άλλων, τη διάρκεια της γονικής άδειας από τρεις σε τέσσερις μήνες. Οι συμφωνίες για την εργασία μερικής απασχόλησης και τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου οδήγησαν σε σημαντικές εξελίξεις. Επιβεβαίωσαν ότι οι εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης και εκείνοι που εργάζονται στο πλαίσιο συμβάσεων ορισμένου χρόνου δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με λιγότερο ευνοϊκό τρόπο από τους αντίστοιχους εργαζομένους πλήρους απασχόλησης.

Επιπλέον, οι κοινωνικοί εταίροι υπέγραψαν τρεις συμφωνίες-πλαίσιο σε θέματα όπως η τηλεργασία (2002), το εργασιακό στρες (2004) και η παρενόχληση και η βία στην εργασία (2007), καθώς και πλαίσια δράσης για τη διά βίου ανάπτυξη δεξιοτήτων και προσόντων (2002) και την ισότητα των φύλων (2005).

Αυτές οι συμφωνίες-πλαίσιο εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο μέσω μιας σειράς διευθετήσεων των κοινωνικών εταίρων. Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα των τρόπων με τους οποίους εφαρμόστηκε σε εθνικό επίπεδο η συμφωνία για το εργασιακό στρες. Για παράδειγμα, στη Σουηδία οι κοινές συμφωνίες υπογράφηκαν την άνοιξη του 2005 και του 2006 αντίστοιχα για το σύνολο του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Στην Αυστρία, οι κοινές κατευθυντήριες γραμμές υιοθετήθηκαν το Μάιο του 2006 από τους κοινωνικού εταίρους για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής συμφωνίας στο χώρο εργασίας. Όσο για τη Γαλλία, οι διατομεακοί κοινωνικοί εταίροι υπέγραψαν στις 2 Ιουλίου 2008 μια συλλογική σύμβαση η οποία μετέφερε στην εθνική νομοθεσία την ευρωπαϊκή συμφωνία-πλαίσιο

προσθέτοντας διατάξεις για ζητήματα όπως ο ορισμός του στρες, οι επαγγελματικές οργανώσεις, η συμφιλίωση της οικογενειακής, της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής και η ευθύνη των εργοδοτών.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις συμφωνίες-πλαίσιο των κοινωνικών εταίρων, επισκεφθείτε τη διεύθυνση www.etuc.org/r/615 και για τα πλαίσια δράσης, επισκεφθείτε τη διεύθυνση www.etuc.org/r/654.

Πιο πρόσφατα, η ΣΕΣ και οι οργανώσεις εργοδοτών συμφώνησαν σε ένα πρόγραμμα εργασίας το οποίο καλύπτει επί του παρόντος μια διετή περίοδο έως τα τέλη του 2010. Περιλαμβάνει τη διαμόρφωση μιας κοινής σύστασης για τη γενική οικονομική στρατηγική που θα ακολουθήσει η Ε.Ε. μόλις ολοκληρωθεί η στρατηγική της Λισσαβόνας, ιδέες για τη μεγιστοποίηση των ευκαιριών απασχόλησης ως αποτέλεσμα των πολιτικών για την κλιματική αλλαγή, την παρακολούθηση της υλοποίησης των πολιτικών «ευελιξίας με ασφάλεια», την αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν στην κινητικότητα των εργαζομένων και την προώθηση της ένταξης των μεταναστών εργαζομένων.

ΤΟΜΕΑΚΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ Έχουν συσταθεί 36 τομεακές επιτροπές κοινωνικού διαλόγου σε διαφορετικούς κλάδους. Από συνδικαλιστικής πλευράς το συντονισμό έχουν αναλάβει οι δώδεκα Ευρωπαϊκές Κλαδικές Ομοσπονδίες που είναι μέλη της ΣΕΣ. Παρέχουν ένα σημαντικό εργαλείο αντιμετώπισης ζητημάτων που αφορούν σε ένα συγκεκριμένο κλάδο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο τομεακός κοινωνικός διάλογος καλύπτει, για παράδειγμα, μια πληθώρα ζητημάτων – κατάρτιση, χρόνο και συνθήκες εργασίας, υγεία και ασφάλεια, βιώσιμη ανάπτυξη και ελεύθερη διακίνηση εργαζομένων. Έχουν συμφωνηθεί σχεδόν 500 κοινά κείμενα που περιλαμβάνουν κοινές γνώμες και συμφωνίες, κατευθυντήριες γραμμές και κώδικες συμπεριφοράς.

Μερικές τομεακές επιτροπές κοινωνικού διαλόγου συμμετέχουν σε διάφορους τομείς εάν πρόκειται για ένα θέμα που επηρεάζει διάφορους κλάδους. Για παράδειγμα, οι εκπρόσωποι του εμπορικού κλάδου, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των νοσοκομείων και της ιδιωτικής ασφάλειας συναντήθηκαν προκειμένου να καταλήξουν σε μια συμφωνία για την παρενόχληση και τη βία στην εργασία. Άλλα θέματα πρόσφατων συμφωνιών περιλαμβάνουν

3

Πράγματα που πρέπει να μάθετεΤι παραδείγματα κοινωνικού διαλόγου υπάρχουν στη δική σας χώρα;

Ποια οφέλη έχει επιφέρει ο κοινωνικός διάλογος σε συνδικαλιστικά ζητήματα;

την εταιρική κοινωνική ευθύνη στις εταιρείες συλλογικής εστίασης, την απελευθέρωση του τομέα σιδηροδρομικών υπηρεσιών και ηλεκτρικής ενέργειας, τα προσόντα και τις δεξιότητες στα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τις καφετέριες. Το πιο ενεργό πεδίο συζήτησης τα τελευταία χρόνια είναι η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα του τομεακού κοινωνικού διαλόγου, επισκεφθείτε τη διεύθυνση http://ec.europa.eu/ social/main.jsp?catId=480&langId=en&intPageId=0.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝΗ Οδηγία της Ε.Ε. του 1994 για τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια Εργαζομένων (ΕΣΕ) θεσμοθέτησε το δικαίωμα των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους που εργάζονται σε εταιρείες οι οποίες απασχολούν περισσότερα από 1.000 άτομα με τουλάχιστον 150 άτομα σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη της Ε.Ε. (+Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν) να ζητούν τη δημιουργία συμβουλίου εργαζομένων. Οι αριθμοί αυξάνονταν σταθερά και σήμερα υπάρχουν περίπου 900 συμβούλια εργαζομένων.

Ωστόσο, παρά την περαιτέρω νομοθεσία για την Ενημέρωση και Διαβούλευση (2002) και τη σύσταση Ευρωπαϊκών Εταιρειών (2001), ακόμη και σήμερα εκπροσωπούν μόνο μια μειοψηφία του συνολικού αριθμού των εταιρειών που πληρούν τις προϋποθέσεις σύμφωνα με την Οδηγία. Το χειρότερο είναι ότι η εταιρική αναδιάρθρωση, η οποία συχνά οδηγεί σε υπεράριθμο προσωπικό σε περιπτώσεις μετεγκατάστασης θέσεων εργασίας, συχνά παρουσιάζεται ως «εθνικό ζήτημα» και ως εκ τούτου ως ζήτημα που δεν απασχολεί το ΕΣΕ.

Για λεπτομέρειες και τα κείμενα των συμφωνιών ίδρυσης ΕΣΕ, καθώς και τις συμφωνίες που διαπραγματεύονται τα ΕΣΕ σε συγκεκριμένα θέματα (ουσιαστικές συμφωνίες), ανατρέξτε στη βάση δεδομένων στη διεύθυνση www.ewcdb.eu/.

Λόγω αυτών των ελλείψεων, η ΣΕΣ διεκδικούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα την αναθεώρηση της Οδηγίας. Μετά από συζητήσεις με τη ΣΕΣ και τις οργανώσεις εργοδοτών, συμφωνήθηκε η επαναδιατύπωση της Οδηγίας τον Απρίλιο του 2009. Ορισμένες από τις αλλαγές που εισήχθηκαν είναι οι εξής:

• σαφέστερος ορισμός της ενημέρωσης και των διαβουλεύσεων που πρέπει να παρέχονται από τη διοίκηση

• σαφέστερος ορισμός της διακρατικότητας και αποσαφήνιση της διακρατικής αρμοδιότητας των ΕΣΕ

• η υποχρέωση των εργοδοτών να παρέχουν κατάρτιση στα μέλη του ΕΣΕ.

Μένει να φανεί τι επιπτώσεις θα έχει η νέα Οδηγία στην πράξη.

ΑΣΚΗΣΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε.Το ευρωπαϊκό συνδικαλιστικό κίνημα χρησιμοποιεί διάφορα μέσα άσκησης επιρροής στους φορείς λήψης αποφάσεων της Ε.Ε. Ορισμένες μέθοδοι προβλέπονται στις επίσημες συνθήκες, όπως η απαίτηση να διαβουλεύεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τους κοινωνικούς εταίρους σε όλες τις προτάσεις στο πεδίο της απασχόλησης και των κοινωνικών υποθέσεων. Το Άρθρο 138 της Συνθήκης Ε.Κ. δεσμεύει την Επιτροπή να ακολουθεί μια διαδικασία διαβούλευσης σε δύο φάσεις, κάτι που ενισχύεται στο Άρθρο 154 της Συνθήκης της Λισσαβόνας.

Το Άρθρο 155 της Συνθήκης της Λισσαβόνας επιτρέπει την εφαρμογή των συμφωνιών των κοινωνικών εταίρων, ως εξής:

«Ο διάλογος μεταξύ κοινωνικών εταίρων σε επίπεδο Ένωσης μπορεί να οδηγεί, εφόσον οι κοινωνικοί εταίροι το επιθυμούν, στη σύναψη συμβατικών σχέσεων, ενδεχομένως και συμφωνιών». Οι συμφωνίες που συνάπτονται σε επίπεδο Ένωσης εφαρμόζονται είτε σύμφωνα με τις διαδικασίες και πρακτικές των ενδιαφερόμενων κοινωνικών εταίρων και των κρατών μελών, είτε … όταν το ζητούν από κοινού τα υπογράφοντα μέρη, με αποφάσεις που εκδίδονται από το Συμβούλιο μετά από πρόταση της Επιτροπής».

Άλλη μια δυνατότητα άσκησης επιρροής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ε.Ε. παρέχεται από την Τριμερή Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής, η οποία, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, θα πρέπει επίσης να συμβάλει στον κοινωνικό διάλογο. Σε αυτήν συμμετέχει η ΣΕΣ και οι οργανώσεις εργοδοτών, καθώς και εκπρόσωποι της εκάστοτε προεδρίας του Συμβουλίου, των δύο επόμενων προεδριών και της Επιτροπής. Η σύσταση της Τριμερούς Κοινωνικής Συνόδου Κορυφής αποτέλεσε ένα σημαντικό πολιτικό βήμα, καθώς αναγνωρίζει το ρόλο της τριμερούς διαβούλευσης

4

στο υψηλότερο επίπεδο της ευρωπαϊκής διαδικασίας λήψης αποφάσεων και το ρόλο των συνδικαλιστικών οργανώσεων σε αυτήν τη διαδικασία. Τα πεδία που καλύπτονται από την τριμερή διαβούλευση είναι ο μακροοικονομικός διάλογος, η απασχόληση, η κοινωνική προστασία, η εκπαίδευση και η κατάρτιση. Επιπλέον, κάθε έξι μήνες η ΣΕΣ παρουσιάζει έναν κατάλογο προτεραιοτήτων δράσης μόλις ένα νέο κράτος μέλος αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου Υπουργών.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Ε.Κ.) προσφέρει άλλη μια δυνατότητα. Με την έγκριση της Συνθήκης της Λισσαβόνας, έχει ενισχυμένες νομοθετικές αρμοδιότητες – μέσω της διαδικασίας της «συναπόφασης» όταν λαμβάνονται αποφάσεις από κοινού από το Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η ΣΕΣ διατηρεί μια σειρά επαφών με διάφορες πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μέσω της αποκαλούμενης Συνδικαλιστικής Διακομματικής Ομάδας (Trade Union Intergroup). Η εν λόγω ομάδα παρέχει τη δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών και παρουσίασης των συνδικαλιστικών θέσεων σε ζητήματα της κοινοβουλευτικής ατζέντας. Πριν από κάθε εκλογή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ΣΕΣ δημοσιεύει ένα μανιφέστο με το οποίο ζητά την ανάληψη δράσης σε επείγοντα ζητήματα.

Μέσω διαδηλώσεων, τροποποιήσεων και εκθέσεων από την επιτροπή, τα συνδικάτα έχουν επηρεάσει τα τελευταία χρόνια την υιοθέτηση νόμων για τις υπηρεσίες (Bolkestein), τους λιμένες (απαγόρευση των υπηρεσιών αυτοεξυπηρέτησης), τις χημικές ουσίες (REACH), το χρόνο εργασίας και τα γραφεία ευρέσεως προσωρινής εργασίας. Διοργανώθηκαν διαμαρτυρίες ενάντια στην Οδηγία «Bolkestein» έξω από το Ε.Κ. στο Στρασβούργο το 2006 και ενάντια στο «πακέτο λιμένων» στις Βρυξέλλες το 2005.

ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ – ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 1 – Η ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα ευρωπαϊκά συνδικάτα ανησυχούσαν επί μακρόν για τις υπερβολικές ώρες εργασίας και την επίπτωσή τους στην υγεία λόγω κόπωσης και ατυχημάτων, καθώς και τις επιπτώσεις τους στην παραγωγικότητα. Η Ε.Ε. ανέλαβε δράση το 1993 με μια Οδηγία για τον περιορισμό της εργάσιμης εβδομάδας σε 48 ώρες κατά μέσο όρο, αλλά επέτρεψε την εθελούσια επιλογή εξαίρεσης στο πλαίσιο μιας συμφωνίας προκειμένου να ενθαρρύνει την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να την προσυπογράψει το 1998. Παρόλο που αρχικά επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, η

εθελούσια επιλογή εξαίρεσης επεκτάθηκε σε ορισμένα από τα νέα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Ε.Ε. το 2004 και χρησιμοποιήθηκε από άλλες χώρες στις υπηρεσίες υγείας και έκτακτων περιστατικών, μετά από δικαστική απόφαση η οποία δεν επέτρεπε να συνυπολογίζονται οι ώρες εφημερίας των ιατρών.

Από το 2003, η Ε.Ε. προσπαθεί να βρει μια αποδεκτή συμβιβαστική λύση. Στην πιο πρόσφατη προσπάθειά του, το Συμβούλιο Υπουργών πρότεινε τη διατήρηση της εθελούσιας επιλογής εξαίρεσης, καθώς και το συνυπολογισμό των ωρών εφημερίας στο χρόνο εργασίας και την παράταση της περιόδου κατά την οποία υπολογιζόταν ο μέσος όρος σε ένα έτος. Αυτό καταδικάστηκε από τη ΣΕΣ ως «καταστροφικό» με αποτέλεσμα την πραγματοποίηση μιας διαδήλωσης στο Στρασβούργο το Δεκέμβριο του 2008 προκειμένου να πειστεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να απορρίψει την πρόταση. Οι 15.000 εργαζόμενοι που βγήκαν στους δρόμους είδαν τις ελπίδες τους να ανταμείβονται. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατάφερε να διατηρήσει τη θέση του υπέρ της κατάργησης της εθελούσιας επιλογής εξαίρεσης, του συνυπολογισμού των ωρών εφημερίας στο χρόνο εργασίας και της υιοθέτησης ενός πιο αυστηρού ορισμού των διευθυντών και των στελεχών που εξαιρούνται από την Οδηγία. Ωστόσο, έως τον Απρίλιο του 2009 είχε καταστεί σαφές ότι δεν ήταν δυνατή η επίτευξη συμφωνίας και η ΣΕΣ υποστήριξε την απόφαση της κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας για την ολοκλήρωση των συνομιλιών.

Η μη τροποποιηθείσα Οδηγία θα εξακολουθήσει να ισχύει στο προσεχές μέλλον, αλλά το ευρωπαϊκό συνδικαλιστικό κίνημα επιθυμεί η Οδηγία να ανακτήσει τον κεντρικό της ρόλο στην παροχή ελάχιστων προτύπων για το χρόνο εργασίας στην Ευρώπη και θα συνεχίσει να μάχεται για αυτό μαζί με τα μέλη του σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

5

Πράγματα που πρέπει να μάθετεΠοια είναι η πολιτική της συνδικαλιστικής οργάνωσης ή της συνομοσπονδίας στην οποία ανήκετε για το χρόνο εργασίας;

Πώς επηρέασε η Οδηγία για το χρόνο εργασίας τις συνθήκες εργασίας στον τομέα σας;

ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ – ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 2 – Η ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΣΩ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΕΥΡΕΣΕΩΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Χαρακτηριστικό των Γραφείων Ευρέσεως Προσωρινής Εργασίας (ΓΕΠΕ) είναι η παρουσία ενός τρίτου μέρους που ενεργεί ως διαμεσολαβητής μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. Παρόλο που οι συνθήκες ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα και το επάγγελμα, η ΣΕΣ ανησυχούσε επί μακρόν για το γεγονός ότι οι εν λόγω εργαζόμενοι έχουν, γενικά, λιγότερο έλεγχο στην εργασία τους, λιγότερη κατάρτιση, λιγότερη ενημέρωση για την υγεία και την ασφάλεια, υψηλότερο ποσοστό ατυχημάτων, λιγότερη ασφάλεια και, κατά μέσο όρο, μικρότερους μισθούς σε σύγκριση με τους μόνιμους εργαζόμενους. Επίσης, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στα κράτη μέλη δυσκολεύονταν να διασφαλίσουν αναγνώριση για την εκπροσώπηση των προσωρινά απασχολούμενων, παρόλο που έχουν επιτευχθεί συμφωνίες στην Ολλανδία, τη Σουηδία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και την Ισπανία.

Το 2001, οι συνομιλίες μεταξύ των ευρωπαϊκών κοινωνικών εταίρων, τις οποίες είχε ξεκινήσει η Επιτροπή προκειμένου να διαπιστώσει εάν θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία για την υιοθέτηση μιας Οδηγίας, κατέρρευσαν. Παρόλο που ενσωματώθηκαν επιτυχώς στην ευρωπαϊκή νομοθεσία συμφωνίες για την εργασία μερικής απασχόλησης και τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου το 1997 και το 1999, τα ΓΕΠΕ αποδείχθηκαν το πιο επίμαχο θέμα, λόγω της τριαδικής σχέσης απασχόλησης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια Οδηγία, η οποία ενσωμάτωνε την αρχή ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει καμία μορφή διάκρισης μεταξύ των προσωρινά απασχολούμενων και των μόνιμα απασχολούμενων στις εταιρείες που τους προσλαμβάνουν από την εταιρεία προσωρινής απασχόλησης. Η εν λόγω Οδηγία επρόκειτο να συμπεριλάβει το χρόνο εργασίας, τις περιόδους ανάπαυσης, τη νυχτερινή εργασία, τις διακοπές μετ’ αποδοχών και τις επίσημες αργίες, την αμοιβή, την εργασία των εγκύων γυναικών και τις διακρίσεις λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Ωστόσο, εμφανίστηκαν περαιτέρω εμπόδια όταν η πρόταση έφθασε στο Συμβούλιο Υπουργών. Το 2003, η νομοθετική διαδικασία σταμάτησε, ενώ η ΣΕΣ καταδίκασε όσους τη σταμάτησαν, θεωρώντας ότι «υποστηρίζουν ένα άδικο σύστημα με εργατικό δυναμικό δύο ταχυτήτων στην Ευρώπη» και, παρά τις προσπάθειες διαφόρων κρατών κατά το εξάμηνο

που ανέλαβαν την Προεδρία του Συμβουλίου, δεν κατέστη δυνατό να σημειωθεί καμία πρόοδος έως το 2008.

Η συμφωνία για μια περίοδο αναμονής δώδεκα εβδομάδων για τους προσωρινά απασχολούμενους στο Η.Β. μεταξύ της TUC (συνδικάτα), της CBI (εργοδότες) και της βρετανικής κυβέρνησης οδήγησε στην εισαγωγή μιας παρέκκλισης στην πρόταση της Ε.Ε. που επέτρεπε στους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους να τροποποιήσουν την Οδηγία στη χώρα τους υπό συγκεκριμένες συνθήκες ή στις συνδικαλιστικές οργανώσεις και στις οργανώσεις εργοδοτών να καταλήγουν σε δικές τους συμφωνίες εφόσον παρέχεται κατάλληλη προστασία των προσωρινά απασχολούμενων. Ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΣ, John Monks, χαιρέτισε το νέο νόμο και ιδιαίτερα την εφαρμογή του στις διασυνοριακές αναθέσεις: «είναι πολύ σημαντικός στη σημερινή εποχή της αυξημένης κινητικότητας των εργαζομένων και των υπηρεσιών» και το ρόλο που δίδεται στους κοινωνικούς εταίρους «ο οποίος επιτρέπει την ευελιξία, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την προστασία των εργαζομένων».

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (Ε.Δ.) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, καθώς εξετάζει τη νομιμότητα των πράξεων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διασφαλίζοντας ότι τα κράτη μέλη συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις Συνθήκες, και ερμηνεύοντας το ευρωπαϊκό δίκαιο. Πρόσφατα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε μια σειρά αποφάσεων που έχουν ευρύτερες επιπτώσεις για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τους εργαζόμενους στην Ευρώπη, καθώς και για τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων, τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και την τομεακή δράση στα κράτη μέλη.

6

Πράγματα που πρέπει να μάθετεΠοια είναι η κατάσταση των προσωρινά απασχολούμενων στη χώρα σας;

Ποια είναι η πολιτική της συνδικαλιστικής σας οργάνωσης για τους προσωρινά απασχολούμενους;

Η πρώτη και πιο γνωστή υπόθεση είναι η υπόθεση Laval (γνωστή και ως υπόθεση Vaxholm). Υπάρχουν και άλλες υποθέσεις, όπως η Rüffert, Viking και η υπόθεση του Λουξεμβούργου, που στρέφονται στην ίδια κατεύθυνση. Περισσότερες πληροφορίες για αυτές τις υποθέσεις μπορείτε να βρείτε στην ενότητα κατάρτισης 8 «Συνδικάτα και ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

LAVAL ή VAXHOLM Μια λετονική κατασκευαστική εταιρεία με την επωνυμία Laval and Partneri υπέγραψε μια σύμβαση για την κατασκευή ενός σχολείου στην πόλη Vaxholm της Σουηδίας, αμείβοντας τους εργαζόμενους με χαμηλότερους μισθούς από εκείνους που προβλέπονται για τους σουηδούς οικοδόμους από τη συλλογική σύμβαση. Παρόλο που στις συζητήσεις με την Byggnads, το σουηδικό σωματείο οικοδόμων, προσφέρθηκε να αυξήσει τις αμοιβές, το σωματείο προέβη σε αποκλεισμό του εργοταξίου, καθώς οι νέες αμοιβές δεν ήταν ισότιμες με εκείνες που έχουν συμφωνηθεί σε τοπικό επίπεδο. Η λετονική εταιρεία άσκησε αγωγή κατά της Byggnads η οποία έφθασε τελικά στο Ε.Δ.

Στην απόφασή του, το Ε.Δ. ανέφερε ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις μπορούν να αναλαμβάνουν συλλογική δράση για «σημαντικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος», όπως η προστασία των τοπικών μελών από «το κοινωνικό ντάμπινγκ», όπου χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι μεταφέρονται από ένα άλλο κράτος μέλος με σκοπό την καταβολή μειωμένων αμοιβών. Αυτό όμως δεν ισχύει εάν μια αλλοδαπή εταιρεία τηρεί τα ελάχιστα στάνταρτς για αλλοδαπούς εργαζόμενους που προβλέπονται στην Οδηγία περί απόσπασης εργαζομένων (καλύπτοντας διασυνοριακούς εργαζόμενους στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών).

Η ΣΕΣ θεωρεί ότι τα βασικά ζητήματα που προκύπτουν από αυτές τις υποθέσεις - η ισορροπία μεταξύ των οικονομικών και των κοινωνικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πιο συγκεκριμένα η ισορροπία μεταξύ των θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων και των διατάξεων περί ελεύθερης διακίνησης στην ενιαία αγορά - έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο μελλοντικό προσανατολισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (Ε.Δ.) ήταν σε μεγάλο βαθμό αρνητικές για τα συνδικάτα. Ως εκ τούτου, η ΣΕΣ απαιτεί μια «Ρήτρα κοινωνικής προόδου», με την οποία θα κατοχυρωθεί ρητώς ότι η Συνθήκη και ιδιαίτερα οι θεμελιώδεις ελευθερίες της θα ερμηνεύονται έτσι ώστε

να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των εργαζομένων και η συλλογική δράση.

7

ΔράσηΟι επιπτώσεις της Ε.Ε. στις εργασιακές σχέσεις και στις συνθήκες εργασίας

ΣΤΟΧΟΙΑυτή η δράση θα σας δώσει τη δυνατότητα:• να κατανοήσετε τους τρόπους με τους

οποίους οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν επιπτώσεις στις εργασιακές σχέσεις και στις συνθήκες εργασίας σε ολόκληρη την Ε.Ε. και ως εκ τούτου και στη χώρα σας

ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ Επιλέξτε ένα ζήτημα που αφορά στις εργασιακές σχέσεις και εξηγήστε τι αντίκτυπο είχαν οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο στις δικές σας συνθήκες εργασίας. Χρησιμοποιήστε την ιστοσελίδα της ΣΕΣ www.etuc.org και της δικής σας συνδικαλιστικής οργάνωσης.

Ίσως θελήσετε να λάβετε υπόψη σας:• τις Οδηγίες περί γονικής άδειας, εργασίας

μερικής απασχόλησης ή συμβάσεων ορισμένου χρόνου

• τις αυτόνομες συμφωνίες για την τηλεργασία, το εργασιακό στρες ή την παρενόχληση και τη βία στην εργασία

• την Οδηγία για το χρόνο εργασίας

Η Συνομοσπονδία Eυρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ) ιδρύθηκε το 1973 για την προώθηση των συμφερόντων των εργαζομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την εκπροσώπησή τους στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. Στόχος της ΣΕΣ είναι μια Ε.Ε. με ισχυρή κοινωνική διάσταση που διασφαλίζει την ευημερία όλων των πολιτών της. Σήμερα, μέλη της ΣΕΣ είναι 82 εθνικές συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες από 36 ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και 12 Ευρωπαϊκές Κλαδικές Ομοσπονδίες και οργανώσεις-παρατηρητές στην ΠΓΔΜ, τη Σερβία, τη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη. Άλλες συνδικαλιστικές δομές όπως το EUROCADRES (Το Συμβούλιο Ευρωπαϊκού Επαγγελματικού και Διευθυντικού Προσωπικού) και η EFREP/FERPA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνταξιούχων και Ηλικιωμένων Ατόμων) λειτουργούν υπό την αιγίδα της ΣΕΣ. Επιπλέον, η ΣΕΣ συντονίζει τις δραστηριότητες των 45 Διαπεριφερειακών Συνδικαλιστικών Συμβουλίων, που οργανώνουν τη συνδικαλιστική συνεργασία σε διασυνοριακό επίπεδο.

Η ΣΕΣ είναι ένας από τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους και είναι αναγνωρισμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από το Συμβούλιο της Ευρώπης και από την EFTA ως ο μοναδικός εκπρόσωπος διατομεακής συνδικαλιστικής οργάνωσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

www.etuc.org

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

8

Algemeen Belgisch Vakverbond – Fédération Générale du Travail de Belgique – ABVV-FGTB www.fgtb.be/

Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België – Centrale Générale des Syndicats Libéraux de Belgique – ACLVB-CGSLB www.aclvb.be/

Algemeen Christelijk Vakverbond – Confédération des Syndicats Chrétiens – ACV-CSC www.acv-online.be/

Confédération Française Démocratique du Travail – CFDT www.cfdt.fr/

Confédération Française des Travailleurs Chrétiens – CFTC www.cftc.fr/

Confédération Générale du Travail – CGT www.cgt.fr/

Confédération Générale du Travail – Force Ouvrière – FO www.force-ouvriere.fr/

Union Nationale des Syndicats Autonomes – UNSA www.unsa.org/

Ανώτατη Διοίκηση Ενώσεων Δημοσίων Υπαλλήλων – ΑΔΕΔΥ www.adedy.gr/

Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας – ΓΣΕΕ www.gsee.gr/

Confederazone Generale Italiana del Lavoro – CGIL www.cgil.it/

Confederazione Italiana Sindacati Lavoratori – CISL www.cisl.it/

Unione Italiana del Lavoro – UIL www.uil.it/

Konfederácia Odborových Zväzov Slovenskej Republiky – KOZ SR www.kozsr.sk/cms/

Landsorganisationen i Sverige – LO-S www.lo.se/

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu – DİSK www.disk.org.tr/

Türkiye Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu – HAK-İŞ www.hakis.org.tr/

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu – TÜRK-İŞ www.turkis.org.tr/

Trades Union Congress – TUC www.tuc.org.uk/

Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνδικαλιστικών Οργανώσεων στον Επισιτισμό, τη Γεωργία και τον Τουρισμό – EFFAT www.effat.org/

Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εργαζομένων στο Μέταλλο – EMF/FEM www.emf-fem.org/

Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Δημοσίων Υπηρεσιών – EPSU www.epsu.org/

Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Μεταφορές – ETF www.itfglobal.org/etf/

Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εργαζομένων στους κλάδους Κλωστοϋφαντουργίας, Ιματισμού και Δέρματος – ETUF-TCL/FSE-THC www.etuf-tcl.org/

υπηρεσίες www.uni-europa.org/

ΕΤΑΙΡΟΙ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Για τα περιεχόμενα της παρούσας έκδοσης την αποκλειστική

ευθύνη φέρει η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων

και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι

αντικατοπτρίζουν τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ETUC (ΣΕΣ)International Trade Union House (ITUH)Boulevard Roi Albert II, 5B-1210 ΒρυξέλλεςΒέλγιο

Απρίλιος 2010

Σχεδιασμός: www.design-mill.co.uk

Διάλογος της Κοινωνίας των Πολιτών – Προσέγγιση μεταξύ εργαζομένων από την Τουρκία και από την Ε.Ε. μέσω μιας κοινής εργασιακής κουλτούρας

Η Κεντρική Μονάδα Χρηματοδότησης και Ανάθεσης Συμβάσεων είναι η Συμβαλλόμενη Αρχή αυτού του προγράμματος

Το παρόν πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση