ANTHARANGA THARANGAALU A Collection of Poems Madiraju Narsimha Rao Flat No.402, 3-2-850, 3rd Floor, M.J.Towers, Kachiguda Station Road, Hyderabad – 500 027. Cell : 9177620026 First Edition : February 2013 For Copies: Navodaya Book House Kachiguda, Hyderabad. Vishalandhra Book House Abids, Sultanbazar, Hyderabad. e-book : narsimharao.madiraju@gmail.com Printed at : PRIYANKA PRINTERS Opp. State Bank of Mysore Nallakunta, Hyderabad. Cell : 9849212839 E-Mail : priyankaprinters786@gmail.com

Price : ` 100

నా మాట నా మనవడి మొదటి పుటిినరోజు(4-10-2010) కొరకై తాతయ్య కలతో ప్రారంభమైన ఈ వచనకవితాసంపుటిలో నా మనఃసముద్రమునందు దర్శంచిన అంతరంగతరంగాలని, సహృదయులూ రసజుులైన మీ ముందుంచుతునాాను. నేను నమ్మిన మా ఇలవేలుపు శ్రీరాముని కరుణా, తల్లితండ్రుల దీవెనలూ, సనిాహితుల ప్రోదబలమూ, ఈ కవితాసంపుటికి మారగదరశకాలయినాయి. నీటి పారుదలశాఖలో వృత్తిరీతాయ సుదీరఘకాలం గడిపిన నేను, ప్రవృత్తిరీతాయ ఏరపడిన పుసిక పఠనాభిలాషతో కవితా వ్యయసంగానిా సాగంచటానికి సాహసంచాను. ఈ ప్రయ్తాములో, మ్మత్రులు నా ప్రత్త కవితపై అభిమానానిా వర్షంచి సహకర్ంచినందులకు నేను సరవదా కృతజుుడిని. నా ప్రత్త కవితకై ప్రేమతో ఎదురుచూస ప్రోతసహించిన, నా తోబుట్టివులకూ, కొడుకులూ కోడళ్ళకూ, నా కృతజ్ుతలు. ఈ సాహితయ జీవన వ్యయసంగములో సహకర్ంచిన నా భారాయమణి (మణి)కి ప్రత్యయక కృతజ్ుతలు. కోరగానే నా’నుడి’ వ్రాస ననుా ప్రోతసహించిన శ్రీ కె.వి.రమణాచార్ గార్కి ప్రత్యయక కృతజ్ుతలు. ప్రధానంగా కవితాసంపుటిని నాలుగు భాగాలుగా వరీగకర్ంచాను: 1. అంతరంగతరంగాలు 2. అమెర్కాలో నేను 3. నా నమికాలు 4. నా మానవసంబంధాలు ప్రత్త కవితకూ, తుదిమెరుగులు దిదిిన ప్రధమశ్రోత చిరంజీవి శశాంకకు ప్రేమపూరవక అభినందనలు. చివరగా నా హృదయ్ క్షీరసాగర మధన సంజ్నిత అమృతోపమానమైన కవితాఝర్ని, పస పసండి మనవడి అమాయ్కపు లేనవువల రూపంలో ప్రోతసహించిన శ్వవతప్రోతసవనికి, కవితామతల్లికి, పలుకులమికి నేను సరవదా కృతజుుడను.

మాదిరాజు నరసంహారావు త్యదీ: 4-10-2012

మూరీిభవించిన రసపిపాస నానాగార్కీ, ననుాకనా కవితాతి మా అమికీ,

ఈ కవితాసంపుటిని వినమ్రంగా అంకితమ్మసుినాాను.

Dr. K.V. Ramanachary, IAS.(R) Kalabhavan, Advisor, Hyderabad – 500 004 Department of Culture, Off: 040-23234353 Govt. of Andhra Pradesh. 040- 23212832 10-09-2012.

నా'నుడి'

అమి, నానా నుండి అనాా హజారే వరకు... ఆదిశంకరుల నుండి నేటి భారతం వరకు... మధుర జాాపకాలకు అక్షర రూపమ్మచిి - వంద కవితలోి తనకునా భావ్యలకు రెకకలందించి అనుభూత్తకి రూపకలపన చేస అనుభవ్యల భవనంలో ఊహల మహలోి ఆలోచనల ఊయ్లోి విహర్ంచాలనుకొని వీలుకాక - సాహితీ సంద్రంలో అంతరంగ తరంగాల మధయ ఆవిషకృతం కావ్యలనుకొనాారు శ్రీ మాదిరాజు నరసంహా రావు * * * *

నీటిపారుదల శాఖ అధికార కంద్రం ఎర్రమంజిల్ గుట్ి. ప్రత్త ఇంజ్నీరూ ఇకకడి చైతనయరహితమైన మెట్టి; జాల్ల పడి నీడనిచేి కుంకుడు చెట్ిను ఎనాడూ మర్చిపోడు... కానీ, మెట్లి, కుంకుడుచెట్లి కాలగరభంలో కలసపోయి క్రంగొతి జ్లసౌధం రూపు దిదుికునాట్లి - ప్రత్తవ్యడి జీవితంలో ఉషోదయ్ంతో క్రంగొతి వెలుగులు... * * * * “అమి వదనంలోని, మందహాసం, నానాగార్ గాంభీరయం, చెల్లిళ్ళ ప్రేమ, కలగల్లసన సుందరోదాయనవనం మా ఆగాపురా ఇలుి"... అనాపుపడు ప్రత్తఒకకర్కీ కనా తల్లిదండ్రులు, తోబుట్టివులు, పుటిిలుి... సవరగతులయమే!! అనుకోవడంలోనే ఉనాదంతా! భావుకత మెండుగా గల్లగన శ్రీ నరసంహా రావు పర్టాల పట్ి చూపిన అనుభూత్తపరమైన రీత్త హృదయంగా ఉంది. "బ్రత్తకి చెడి గతంలో జీవిసుినా కుగ్రామం పర్టాల విషాద కావయం పర్టాల ....

వయధాభర్త కధనం.." అని సిృత్తవైభవ్యనిా చాటారు... * * * * ఈ రోజులోి అమెర్కా పరయట్న విశ్వషమేమీ కాదు. రోజులో వందలాదిమంది పరయటిసుినాారు. ఎవర్ అనుభూత్త వ్యర్ది.... శ్రీ లక్ష్మి కాలక్షేప వేదిక.. ఋషులను సైతం ల్లపిపాట్టలో కాపురుషులుగా మారిగల మ్మథ్యయ సవరగ ధామం.... కాలచక్ర భ్రమణంలో భ్రమ దిగ్భభరమై బ్రతుకు వ్యయపారమై జూదమనసితవం తపపనిసర్యైన లాస్ వేగాస్.... నయ్గారాల నయ్గరా.... కాల్లఫోర్ాయా కంఠాభరణం సల్లకాన్ వ్యయలీ.... ఇలా తాను చూసన అమెర్కాను మనకు చూపాలనీ.... తనలోని కవిహృదయానిా ప్రేరేపించిన అమెర్కా పరయట్నలోని జాాపకాల సూట్ కసు మోసుకుంట్ల వచిి మనకందించాలనీ.. .. .. తాపత్రయ్ం, ఆతృత, ఆరాట్ం, ఉతాసహం - అనిాంటినీ అధిగమ్మంచిన భావం, అనుభవం, అనుభూత్తని మనకు పంచాలనీ....

శ్రీ మాదిరాజు నరసంహా రావు చేసన ప్రయ్తాం అనలపం....అసాధారణం అభినందనీయ్ం!! అందుక వృత్తిరీతాయ - అనిావ్యరాలూ ఆదివ్యరాలైన సిత్తలో - ర్టైరయిన ఛీఫ్ ఇంజ్నీరుగా వునాా - ప్రవృత్తిరీతాయ - సాహితీప్రియ్ంభావుకుడైన శ్రీ మాదిరాజు నరసంహా రావు కనేక అభివ్యదాలు!! శుభాకాంక్షలతో -

కె. వి. రమణ.. 100912

విషయ సూచిక అంతరంగతరంగాలు 1

కవిప్రశంస 2

కవితాతతవం 5

జలభ్రమణం 7

నగరంలో వాన 9

స్త్రీమూర్తీ నీకు జోహార్లు 11

ఆగాపూరా ఇలుు 13

హైదరాబాద్ 15

పరిటాల 19

తెలంగాణం 21

కేరళ 23

నాడు-నేడు 24

కుంకుడుచెట్టు నీడలు 26

కుర్తీ కథనం 28

ఉద్యోగభారతం 30

రిటైర్మంట్ 32

వెనక్కితిరిగి చూస్తీ 34

వయసు-మనసు 36

కర్లగుతునన వయసు 38

చదరంగం 39

నీవు 41

నేను 42

పర్తక్షాకాలం 43

కలవరింత 45

మాట 46

కరాామృతం/శబ్దకాలుషోం 48

ప్రేమ 49

బాలోం 51

ఘటన 53

జీవితం 54

జీవుని వేదన 56

నడక-పడక 58

నిరంతరపయనం 60

మానవీయత 62

వోధిత మానసం 64

స్తనహం 66

నేటి భారతం 67

ఆమె 69

అమెరికాలో నేను 71

ఊహ-వాసీవం 72

గగనకుసుమం 74

అమెరికా కల 76

అమెరికా కాలం 78

జలజీవన పరోటన (19-6-2011) 80

సిలికాన్ వాోలీ (Silicon Valley) 83

సియాటిల్ (Seattle) 85

సుందర దృశో కూడలి (Crossroads Mall) 87

అర్లణశకలం (Redmond) 89

టార్నడొ మిస్సోరి 91

పసిఫిక్ దీవి 93

పేకమేడ (Casino) 95

మంచు తెలుపు 97

రజతాచలం (Mt. Rainier) 99

వేగవతి (Las Vegas) 101

చినన ప్రపంచం 103

దారితప్పిన యువతరం 105

దేశకాలపాత్రతలు 106

తూర్లి వెళ్ళే రైలు 108

విక్టురియా 110

బుట్ చార్టు గారె్న్ో 111

విక్టురియా బొమమరిలుు 113

నయగారా-జలపాతం 116

అమెరికా పరోటన 119

నా నమమకాలు 121

చదువులతలిు 122

శ్రీరామదరశనం 123

సీతమమ కధ 124

ఆదిదంపతులు 126

అనంతపదమనాభస్వవమి 128

నరసింహస్వవమి 129

సూరోనారాయణుడు 131

కుర్లక్షేత్రం 133

శివోహం శివోహం 135

కాముని పండగ 138

శ్రీ నందననామ సంవతోరం 140

శ్రీరామనవమి 142

కృషాం వందే జగదుుర్లం 144

గణేశాయ నమః 146

దసరా సరదా 148

దీపలక్ష్మి 150

సంక్రంతి 152

నా మానవ సంబ్ంధాలు 155

తొలిగుర్లవు 156

అమమ 158

తలిుక్క జేజే 161

మలి గుర్లవు 163

నాననగార్ల 165

తెలుగుస్వర్ట (1962) 168

ఆదిశంకర్లలు 170

గాంధీ మహాతుమడు 173

సీువ్ జాబ్సో (Steve Jobs) 175

అననమయో 177

వేటూరి పాట 178

సచిన్ టండూలిర్ట (Sachin Tendulkar) 180

ఇందిరామం 182

ప్ప. వి. నరసింహా రావు 184

కాళోజీ 187

అనాన హజారే 189

చంద్రునిక్ట నూలుపోగు 191

భానురేఖ 193

అంజలి 195

తాతయో మనసుో 198

తాత-మనవడు 199

తాత దీవెనలు 200

జీవన సంధో 202

బొమమ-బొర్లసు 204

రమణీయ విలోకనం 206

మణి (మాణికోం) 207

సదా శివుడు 209

రమ 212

శాోమల 214

జయచరణ్ 215

జయసవపన 216

శశాంక 217

భారువి 219

మధురజాాపకం 220

1

అంతరంగతరంగాలు

2

కవిప్రశంస వనితల వెతల తలరాతను, త్తరగవ్రాసన మారగదర్శ గురజాడ, జాడకిదె నీరాజ్నం వేయిపడగల నుండి కలపవృక్షమువరకు, కనీాటి కిన్నారతో సాహితీవరాషన తర్యింపజేసన కవిసామ్రాట్టికిదె నీరాజ్నం తెలుగు వైభవ్యనిా దశదిశల చాటిన రాయ్ప్రోలుకు నీరాజ్నం సరస భావనల భావకవితకు ఆదుయడగు కృషణశాస్త్రికిదె నీరాజ్నం పదయకవితాసత్తకి బహుసొబగులలది, మానవీయ్త చాట్ట జాషువ్య కవితాశవధాటికిదె నీరాజ్నం సుకుమారభావ్యల సుందరసుమవిలాపాల, కరుణప్రవ్యహాల కరుణశ్రీ కవితకిదె నీరాజ్నం శివభారతముితో కాలానిా మర్పించి ముర్పించు గడియారంశ్వషునకు నీరాజ్నం బడుగుజీవులకొరకు మహాప్రసాినమొనర్ంచిన కార్ిక శ్రీ, శ్రీనివ్యసునికిదెనీరాజ్నం తణుకు తళుకులపలుకుల అమృతంకుర్సన రసగంగాధర త్తలకానికిదె నీరాజ్నం అగాధారల రుద్రవీణల పునరావ్యనిాహర్షంచి వర్షంచిన దాశరథి ధీనిధికి నీరాజ్నం బ్రతుకునంతా ప్రజ్లకై గొడవపడి, నాగొడవగా నారాయ్ణీయ్మైన కాళ్నా కైతలకు నీరాజ్నం సాహితీసంద్రానిా, అలత్త పదాలతో అవపోశనపటిి

3

తన ముద్ర చాటిన ఆరుద్ర కావయసుధలకు నీరాజ్నం కరూపర సౌరభాలను దశదిశల వ్యయపింపజేసన, జాుని ఆచారయ సనారె గురువరులకు నీరాజ్నం నిజ్దార కోసమై కనీారు కుర్పించి సాహితీలోకాన మణిప్రవ్యళ్మై నిలచి, ఆనందలహర్లో ఓలలాడించిన సర్ప్రగడభారగవునికిదె నీరాజ్నం మధయతరగత్త మందహాసానిా, వచనకవితలో చిందించిన కుందుర్ి కవికిదె నీరాజ్నం నాజూకుతనముతో మహిమ్మంచు రూపముతో ఋతుగానమొనర్ిన శ్వషంద్రసతకవికి నీరాజ్నం సనీపాట్లకు కావయగౌరవమ్మచిి, పాట్లందున నవరసాలొల్లకించిన వేట్లర్ వ్యర్కిదె నీరాజ్నం అవధానప్రక్రియ్ను కరతలామలకముగ ప్రజ్లకందించిన త్తరుపత్త, కొపపరపు కవులకిదె నీరాజ్నం అవధానవిదయయ్ందార్త్యర్నయ్టిి దివయమణి నాగఫణి పదయగానామృతమునకిదె నీరాజ్నం అక్షరాక్షరమందు తెలుగునే దర్శంచి పరవశించిన జొనావితుిల కవితకిదె నీరాజ్నం అనవరతము దురగనే మనసులో నిలుపకొని శతావధానముల రహిమ్మంచు కవితాప్రసాదునకు నీరాజ్నం

4

కవిరాజ్రాజుల లేఖినుల నర్ించి కూచిపూడి తీరధతరంగాలనోలలాడి ఆర్రధరమై మధురమై హసయించు తెలుగు భాషామతల్లికిదె నీరాజ్నం మ్మనుామనుానాాళుళ భాసంచు కవిభావనలకు నిలువు మాణికయముల నీరాజ్నం నాబోటి వ్యనిపై దయ్ దల్లి, కరుణించి అంతరంగమున నిల్లి, కైతలను పల్లకంచిన పలుకులమికిదె నీరాజ్నం, భవయనీరాజ్నం

5

కవితాతతవం వేకువజామున విర్సన కుసుమసరాగం సుమకోమల రమణీయ్ం అమరధామం మనసుని కదిల్లంచే రసగంగాతరంగం నిశాగగనాన ముర్స మెర్సన చంద్రబంబం ప్రకృత్త ఆవిషకర్ంచిన వరాణరణవ శోభనం వసంతాన వెల్లివిర్సన హర్తపత్ర వైభవం ఆర్రధరంగా హృదయానిా కర్గంచు కవితామృతం నవరస మనోహరం అనిరవచనీయ్ వచోవిలాసం ఎడతెగక ఏరులై పారు పదబంధం అగాధమౌ హృదయ్జ్లధిని నినదించే కవితవం రాత్తగుండెల్లా సైతం కర్గంచట్ం దాని తతవం అంతులేని తనివితీరని కవితవదాహం ఆనందమోహనం రససావదనం మధురవయసనం పునామ్మనాటి వెన్నాలవ్యన ప్రేయ్స రువివన వలపులసోన లయ్లూ హొయ్లూ య్తులూ ప్రాసలూ రససధిధ తాదాతియత దారశనికత ఆనందం కవితకు కొలమానాలు జ్లధి తరంగంలా మంచుకొండల దరపంలా వరదగోదార్ భీభతసంలా కృషణవేణమి కరుణాప్రవ్యహంలా శంకరమంచి కథలా

6

వేట్లర్ పాట్లా శ్రీనాథుని పదయంలా పోతన భకిిరస చిత్రంలా బాపూ బొమిలా బాలమురళీరవంలా శిఖిపింఛమౌళి వేణుగానంలా సహజాత్తసహజ్ంగా గుండెలోతులోించి పెలుిబకది కవనం సకల కళ్లసారం వీణాపాణి వచోవైభవ సుకృత్త జ్నిజ్నిల పుణయ ఫలశృత్త ననుా శత కవనాలతో దీవించిన అమికు, పలుకులమికు శతసహస్ర వందనాలు

7

జలభ్రమణం అనాదిగా అనారతంగా నిరంతరంగా సాగు జ్లభ్రమణం యుగయుగాల చర్త్రకీ అనంతసృష్టికీ మానవవికాసానికీ మూలాధారం అంబుధుల నుండి వెలువడి నభోధూమమై నభససంటి హరోషలాిసతవరషమై ధర్త్రికి హర్తవరణ శోభను సంతర్ంచు జ్లదమా నీకు జోహారుి తుహినశైలముల నుండి హిమశకలములై ద్రవించి కర్గ నీరై జాలువ్యర్ ఝర్యై నదీనదమునై ప్రవహించి ప్రవహించి ప్రకృత్తకాంతను పరవశింపజేయు జ్లహేలకు వందనం ఆకుపచిని తన వెచిదనం మీద నీరెండపడి వరాషగమనంతో ధర్త్రి పులకాంకితయై నవయశోభలు సంతర్ంచుకొంట్టంది నగాలను కల్లపి జ్లప్రవ్యహానికి ఆనకట్ి వేస కాలువల దావరా కనుచూపుమేర సరులు నింపి ససయశాయమలం చేయు మానవమేధకు అభివందనం కొండకోనల తీరప్రాంతాల జ్నజీవన వయతాయసానికి అసమానతలకీ జ్లభ్రమణమే మూలకారణం మానవకలాయణానికీ సృష్టివికాసానికీ మనుగడకీ కలలకీ ఉతాధనపతనాలకీ జ్లవిధానామే సేతువు హేతువు

8

ఈ జ్లమే ఒకొకకకసార్ ఆగ్భహించి ప్రచండ ప్రళ్య్కళీ తాండవభూమ్మకన మహోగ్భరూపంతో వరాషనిలమై జ్గత్తలోని పాపసంచయానిా ముంచెత్తి ప్రక్షాళ్ణ చేస సమజీవనధరాినిా సూచిసుింది నీల్ల కెరటాల సుందర జ్లధి నిరంతరం మానవులకు కరివయం బోధిసుింది శ్రమజీవన సౌందరాయనిా జ్గత్తకి తెలుపుతుంది మూడువైపుల జ్లరాశి తీరంతో శీతనగపు శీరషంతో విరాజిలుి భరతమాత నిజ్ంగా సుజ్ల సుఫల మలయ్జ్ శీతల ససయశాయమల ఆ భరతధాత్రికి శత, సహస్ర వందనాలు

9

నగరంలో వాన వ్యన ఎపుపడు వసుిందో తెల్లయ్దు నాత్త ఎపుపడు కరుణిసుిందో తెల్లయ్దు ప్రకృత్త ఎపుపడు ఆగ్భహిసుిందో తెల్లయ్దు ఎపుపడు అనుగ్భహిసుిందో అంతకనాాతెల్లయ్దు రహదారులు గోదారులై వెలుివైనపుపడు నగరానికి బ్రతుకునీడవట్ం తెల్లయ్దు తడిసన మటిి పర్మళానిా ఆఘ్రాణించట్ం కూడా తెల్లయ్దు గగనానీా ఇలనూ కలుపుతునా వ్యరధి వ్యన సురలు ముర్స కుర్పిసుినా అమృతాల సోన వ్యన వరుణుడు మనసు నీరై కర్గకర్గ వర్షసుినా వ్యన చీకట్లి గత్త తపిపన మేఘశకలం దార్తపిపన బాట్సార్లా కడల్లపైన కుర్యు వ్యన ఋతుపవనాలు విర్రవీగ విరగబడి తటాలున తటాకంపై పోసన వరషధారలు ధర్త్రి దాహర్ినీ, దేహార్ినీ తీరుసుినాాయి ముసురుపటిిన మనసులలో పనీారు చిలకర్సుినాాయి క్రమంతపపక సాయ్ంకాలాన కుర్సే చుపపనాత్త వ్యన ఉదోయగనులను వేధిసుింది బడుగుజీవులకు కొతి ఇకకట్టి తెసుింది శ్రీమంతుల జోల్లకి వెళ్ళని నంగనాచివ్యన పూట్కు ఠికాణా లేని అనాారుిలను హింససుింది మధయతరగత్తవ్యర్కి వ్యనకారు

10

కారువిలువను తెలుపుతుంది వ్యనరాని రోజు మనసు దిగాలు పడుతుంది వ్యన కుర్స వెల్లసేి మనసు ఇంద్రధనుస్సస హససుింది మ్రోడుని సైతం చిగుర్ంపజేసే వ్యనా నీకు వందనం

11

స్త్రీమూర్త ీనీకు జోహార్లు పుటిినదాదిగా చకకదనానికి పరాయయ్పదం స్త్రీ వంటింట్లి అమికు చేదోడు ఆసరా కన్నాప్రాయ్పు కలలప్రపంచపు రాణి పదహారు వసంతాల ముగి కల్లకి కులుకుల కొల్లకి నానాకు అడడం, సాయ్ం పడ గల చొరవ, చనువునా అందాలకొమి అపరంజిబొమి నటిింట్ నడయాడు సొగసు, ఇంటికి పెట్ిని శోభ, లక్ష్మీకళ్ అలంకారాలు, వసాాలు, నగలు ఇతాయదిగాగల వ్యయపారప్రపంచానిా పోష్టసుినా మకుట్ం లేని మహారాణి ప్రియ్భాష్టణి, ప్రేమామృతవర్షణి సంగీత, సాహితయ, నట్నల నినుమడింపజేయ్గల మంజు సంభాష్టణి, కామరూపిణి, సంసుిత్తపాత్ర, స్త్రీ అనిా అడడంకులనథిగమ్మసూి, పడుతూ లేసూి పట్టివదలని శ్రమైకజీవన సౌందరయం నీకు నిలువుట్దిం సహనానికి మారుపేరు, ఆనందాల పట్టిగొమి తాయగానికి పరాయయ్పదం, ఆర్రరితకు కాణాచి, స్త్రీ గృహమేథికి జీవనంలో, ఓదారుప, ఆనందం సుఖం, విజ్య్ం ప్రసాదించగల దరశకరతా స్త్రీ పిలిగా, చెల్లిగా, అకకగా, భారయగా అతిగా, బామిగా, ఇలా ఏ పాత్రలోనైనా ఇట్లి ఇమ్మడి, ఒదిగ పోగల నేరపర్ ధీశాల్ల, నిజ్మైన మేనేజ్ర్ స్త్రీ

12

తమ సాటివ్యర్పై, అసూయ్ మాతసరయం కఠినతవం వెట్కారాలను ప్రదర్శంచగల విపరీతపు మనసితవం స్త్రీ మూర్ిక సవంతం ఆకాశంలో సగభాగం సంసారనౌకకు దార్ చూపు చుకాకని దికూసచి అయినా తన హృదయ్పు లోతును తెలుపని అరిం కాని అసంపూరణపదబంధ ప్రహేళిక స్త్రీ రెండంకాల స్త్రీ జీవన కావ్యయనికి వివ్యహం ఒక మలుపు, ఒక ప్రహేళిక పురుషాధికయసమాజ్పు కట్టిబాట్ినీ బ్రహిరాతలీా, తల రాతలీా, ఛేదించి సృష్టికి, పునః సృష్టి చేయు స్త్రీ మూరీి నీకు జోహారుి

13

ఆగాపూరా ఇలుు నా కలల సౌధం, గతం ఘనీభవించిన జాుపకాల హర్విలుి మా ఆగాపూరా ఇలుి కనుాలు విపిప నడిచి ఆడి పాడి బాలయపు మధురోహలతో విర్సన ఇలుి, మా ఇలుి మామ్మడి, మునగ, నిమి, దానిమి, కొబబర్ చెట్ితో గులాబీలు,మల్లిలు,రాత్ కి రాణి, సనాజాజులు, దవనం, మరువ్యల కలగలసన పరీమళ్ంతో, జామ, మామ్మడి, దానిమి ఫలాలతోవిర్సన ఆ ఇలుి మా అమి కర్గంచిన రెకకల కషాినికి నిలువెతుి సాక్షయం నేను, తముిడు, మా ఇదిర్ క్రికెట్, టెనిాస్, మర్ఎనోా ఆట్ల మైదానం మా ఇలుి గేట్ట దగగర దోసుిలతో నిలబడి నేను చెపుపకొనా ఎడతెగని, అంతులేని కబురుి, విసుగు చెందక వినా మౌన సౌధం, అందమైన వేదిక మా ఇలుి మత సామరసయంతో మేము కలస మెలస ఆడిన గోలీలూ, బొంగరాలూ, పతంగులూ, ఇతాయదులు కలకాలం నా మానసమందు నిల్లచే వుంటాయి తలుచుకొనాపుపడలాి ననుా మర్పించి ముర్పిసాియి మేమ్మదిరం కలస, నడిచిన దారులు, కలస చూసన సనిమాలూ, నాట్కాలూ, హర్కథలూ శరీరాలు రెండైనా, ఒక మనసుతో మమేకమైన బాలయపు మధురోహలూ, అనీా ఆ ఇంటి చుట్లి త్తర్గాయి

14

నాంపల్లి, సీతారాంబాగు, మంగల్ హాట్, ఘోషామహల్ ఇలా ఎకకడికి వెళిళనా, త్తర్గ సేదదీరేిది, మాఇలుి అమి వదనంలోని మందహాసం, నానాగార్ గాంభీరయం చెల్లిళ్ళ ప్రేమ, కలగలసన సుందర నందనోదాయనవనం మా ఇలుి కాలం చెర్పి వేయ్లేని మధురమైన గతం మా ఇలుి కలిల్లరుగని, ఎలిలు లేని, బాలయపు సిృత్త గీతం మాఇలుి ఆగాపూరాలో ఇపుపడు ఆ ఇలుి లేకపొయినా సదా నా మదిలో కదలాడి మనసుని రాగరంజితం చేసుింది మనుషులూ, ఇళ్ళళ, కాలగరభంలో కలసనా ఇంటిగోడలు కూల్లనా, జాుపకాలు మాత్రం నితయ నూతనంగా ప్రకాశిసుింటాయి

15

హైదరాబాద్ ననూారేండి క్రితం మతసామరసయ సదాధంతం పలివించిన సుందర నగరం భరతోర్వకి నడిబొడుడన వెలసన నగరం మర్యాదలకు, ఆపాయయ్తలకు పరాయయ్పదం భారతీయులందర్కీ ఆవ్యసయోగయమీనగరం సంగీత, సాహితాయలకు నిలయ్ం ఈ నగరం సకలజాతుల ఫల పుషాపలతో తులతూగు నందనోదాయనవనమీ నగరం కోటిజ్నుల ఆకాంక్షల సవపాసౌధమీ నగరం తుది మొదలులేని జ్నసంద్రం ఈనగరం ఎందరో మహానుభావుల కనా పుణయభూమ్మ ఈ నగరం ననుా కనా నా నగరం సవరాగనిా తలపించే ఇలాతలం కడుపు చేత బట్టికొని, శ్రమనునముికొని అనుదినమూ ఒదిగపోయే వ్యర్ని అకుకన చేరుికొనే మధుర హృదయ్మీనగరం దాష్టికం దౌరజనయం రాజ్యమేల్లన పీడిత నగరం నాటి ఖాసంరజీవ రజాకారి దురంతాల కనులునాా చూడలేని నిజాము చీకటి రాజ్యంలో

16

అసమరధపు పాలనలో అసహాయుల ఆక్రందనల హాహాకారాలకు మౌనసాక్షయమీనగరం గోలొకండ శిథిలాలు మసకబార్న చార్ినార్ వస వ్యడిన పాత నగరం పాలకుల నిరిక్షాయనికి నిలువుట్దిం ఈ నగరం తెలుగే కనిపంచని, వినిపించని వింత రాజ్ధాని నగరం సైకిల్, ర్క్షా, టాంగా, జ్టాకలతో ఒకపుపడు బ్రత్తకి వ్యహనాల కాలుషయంలో చెడి పోయినదీ నగరం అనాబ్ షాహీ ద్రాక్షలకు వ్యస కెకికనదీ నగరం ఇరానీ చాయిలతో మతుి వదిల్లంచు నగరం ఉసాినియా కళాశాలలు వివిధ భాషలగ్భంథ్యలయాలు సాలార్ జ్ంగ్ అంతరంగానిా ఆవిషకర్ంచిన వసుి ప్రదరశనశాలలతో ముసాిబైన

17

అందమైన నగరం గండిపేట్, ట్లంకుబండు మూసీ జ్లాలతో సేద తీర్ి సరవకాల సరావవసిలయ్ందు హాయి గొలుప నగరం నరులే వ్యనరులై రకకసులై కుట్రలతో ఉదయమాలతో క్రుముిలాడు రొటెిముకక ఈ నగరం తెలుగువ్యర్ ఉతాధన పతనాలకు సజీవసాక్షయం ఈ నగరం అభివృదిధపడగ నీడలో మెట్రొ రైలు, ఫియిఓవరుల పదఘట్ినలో కనుమరుగౌతునా సులతానుబజార్ కాలగరభంలో కలుసుినా ఆబడుసలను తలచుకొని మూగగా రోదిసుినా మన నగరం అంబర్ పేట్, అమీరుపేట్, బేగంపేట్ బేగంబజార్, చుడీబజార్, నాంపల్లి, చికకడపల్లి, మారేడుపల్లి ఆగాపూరా, బరకత్ పూరా చిలకలగూడా, కాచీగూడా దోమలగూడ లాంటి సారిక నామధేయాల సమాహారమీ నగరం

18

పరదాలవెనుక దాగన తటిలితా సౌందరయం సాయ్ంకాలం దీపాల తోరణం నా మధురోహల సుమచాపం ఎర్రమంజిల్ సరసనగల జ్లసౌధం హైదరాబాద్ నగర సౌందరయం వరణనాతీతం భాగయనగర సౌభాగయం హైదరాబాద్ సవరగ వ్యతావరణానిా తలపించే హైదరాబాద్ దేశ విదేశాలను కల్లపే బృహనాగరం హైదరాబాద్ సచివ్యలయ్, శాసనసభల న్నకెిసుస హైదరాబాద్ అందుక ఇది మనోహరాబాద్, సలామ్ హైదరాబాద్

19

పరిటాల Paritaala was a paragana of 7 villages in Warangal district of erstwhile Hyderabad state. People of Paritaala survived oppression and misrule of Jageerdaars appointed by Nizam. Unfortunately, these people never heard of piped water, toilets or electricity. This poem is a reflection of those days.

తరతరాల పూరీవకుల, సంసకృతీ, సిృత్తవైభవం పర్టాల జ్ననీ జ్నకుల జ్నిభూమ్మ, త్తరుగాడిన పుణయభూమ్మ పర్టాల కరుడుకటిిన కరుకుతనపు జాగీరాిరుల పాలనలో కృశించిన పర్టాల పరతంత్ర దోపిడీ దౌరజనాయలకు బల్లయై అసితవం కోలోపయిన పర్టాల బ్రత్తకిచెడి గతంలో జీవిసుినా కుగ్రామం పర్టాల హిందువులూ ముసలాినులూ కల్లసమెల్లస జీవించే తెలుగు నేల పర్టాల ఆంగేియుల కూట్నీత్తకి గుర్కాని వజ్రభూమ్మ పర్టాల జాల్లలేని నాటి సమాజ్ం చాదసిం పర్టాల అరధంలేని ఆచారాల అహంభావం పర్టాల తెల్లసీతెల్లయ్ని చినాతనంలో నాకు పర్చయ్మైన జీవన వేదనల పాఠశాల పర్టాల రంగురాళ్ళని వజ్రాలుగా చెలామణి చేయ్గల దగాకోరి వంచనల మాయాలోకం పర్టాల లాంతరు దీపాల మసక వెలుతురులో, బ్రతుకు అంధకార బంధురమై గమయం కానరాని అధోలోకం పర్టాల భావికోసం, బ్రతుకుకోసం, నిజాయితీగల యువత కోటి సవపాాలతో పటాానికి వలసపోగా గతకాలపు అవశ్వషం పర్టాల నిపుపలు చిమేి వేడి, పాటిమనుా ధూళి, వేసవి తాపం కాళుళ కాలే ఎండలూ, కాళుళజారే వ్యన నేలలూ, చల్ల వణుకూ ఇది సూిలంగా నా బాలయపు పర్టాల ముఖచిత్రం

20

వెరశి పర్టాల సవరూపం, ఒక దైనయ చిత్రం బాధయతలు మరచిన నాటి తరం సోమర్తనంతో కర్గంచిన కాలానికి సాక్షయం బీదర్కం దైనయం కాలీకాలని కందిపులిల పొగతో నిండిన మడివంట్లు నిపుపలు కడిగే ఆచారాలతో సతమతమౌతూ అనీా కోలోపయి కఠినంగా, శిలాసదృశంగా మార్ తమదైన వింతప్రపంచంలో బ్రతుకునీడ్చి విధవరాండ్ర మనసాిపం పర్టాల శరీరం మనసూ, ఎదగకముందే, బాలయవివ్యహం చేసుకొని కట్టికొనావ్యడు, దేశాంతరం పోత్య, త్తర్గ వసాిడో రాడో తెల్లయ్ని అయోమయ్పు ఎదురుచూపులతో జీవితాంతం కడగండితో బ్రత్తకిన కావమిల మాచమిల విరహ గీతం, విషాదకావయం పర్టాల నీరులేని చెరువులూ, బావులూ, ఎండిపోయిన చెట్ితో కూల్లన గోడలతో, రెకకలు తెగన పక్షిలా నిరాదరణకు గురైన ముసల్లతనంలా కాల గత్తలో చెర్గపోయిన సవపాంలా పర్టాల నా మనఃకుహరంలోని వేదనాయుత జాుపకం బాధాతపుిల విషాద సంతకం నాటి మాతృమూరుిల వయధాభర్త కథనం

21

తెలంగాణం

తెలంగాణం, తెలంగాణం, తెలంగాణం భినా సంసకృతుల సమాహారం తెలంగాణం ఆపాయయ్తల వర్షంచే హరషభూమ్మ తెలంగాణం త్రిల్లంగదేశపు చర్త్రను ప్రత్తబంబంచే తెలంగాణం ఆట్పాట్ల తెలంగాణం గణేశుల విహారసిల్ల తెలంగాణం మహంకాళీ బోనాల ఊరేగంపు తెలంగాణం రాఖీలు కట్టి చెల్లిపోని చెల్లి ప్రేమ తెలంగాణం వివిధ పూల బతుకమిల కదంబం తెలంగాణం దసరా సరదాల ఆనందహేల తెలంగాణం సంకురాత్తర్ సకినాల, పతంగుల దారం తెలంగాణం రాగ రంజిత ఎర్ర గులాబీల సుమహారం తెలంగాణం మొకక కంకుల, గారె, బూరెల మంథెని తెలంగాణం రాజేశవరుని య్ములాడ తెలంగాణం భద్రాచల రాముని శ్రీ నిలయ్ం తెలంగాణం యాదిగర్గుట్ి నర్సంహసావమ్మ క్రోధం తెలంగాణం కాకతీయుల వేయిసింభాల గుడి ప్రకాశం తెలంగాణం రామపప శిలాపల అపురూప శోభ తెలంగాణం బాసర చదువుల సరసవత్త తెలంగాణం పోతనా, సోమనా, గోపనాల సాహితీ మరందం తెలంగాణం కాళోజీ సోదరుల కవితాతి తెలంగాణం సనారే, వ్యనమామలై కవితాసదనం తెలంగాణం దాశరథి, ఆరుద్రల తవమేవ్యహం తెలంగాణం

22

సంగరేణి, కొతిగూడెంల నలిబంగారం తెలంగాణం గదావల చీరెల చేనేతపనితనం తెలంగాణం ఇందూరు సీమల ఇక్షుకోదండం తెలంగాణం మెతుకు బతుకు పందెంలో వెనకబడడ తెలంగాణం భరతమాత నడుముకునా వడాడణం తెలంగాణం సమసయల వలయ్ంలో చికుకకునా తెలంగాణం నాటి నిజాం రాష్ట్రంలో దోచబడడ తెలంగాణం నేటి ఆంధ్రప్రదేశంలో, కలసరాక, దగాపడడ తెలంగాణం హసిన సావరి రాజ్కీయాలకు పాచికైన తెలంగాణం హైద్రాబాద్ పరదాలను చీల్లివైచిన తెలంగాణం నాలుగు కోట్ి జ్నాళి కలల పంట్ తెలంగాణం రాబోవు కాలంలో తెలంగాణోదయ్ం జ్ర్గేనా తెలంగాణం గరవంగా తల ఎత్తి నిల్లచేనా, ఏమో?

23

కేరళ నార్కళ్ కదళీ ఫల వృక్ష విరాజితమై సుందర జ్లపాత ఝరీవేగ మనోహరమై జ్లదాల విదుయనాిల్లకల వరాషభ్రమ నిల్లంప సౌందరయ కళీలోల కరళ్ ప్రకృత్త తనవంగ ముర్స ఆడు ఆనంద హేల కరళ్ లసనిందార మాల్లక పార్జాత సుమహాస డోల్లక సరసరస పాివిత రసగుళిక అనంతపదినాభుని కటాక్షవీక్షణా మృదుల ఖండిక నాగరక్షిత నిక్షిపిధన కనకవసుివ్యహన గోమేథిక వజ్రవైడూరయ మణుల నిలయ్ కరళ్ జ్గజ్జనని లల్లతపలివ నూపుర త్రయీనాద కోలహల కరళ్ అనంతపదినాభుని ముంగట్ ముతయం కరళ్ అవినీత్త రహిత సేవ్యధరిమందు ఖాయత్త గాంచిన కరళ్ భరత జాత్తకి ఆదరశనీయ్ అనుసరణీయ్ కరళ్ కనుక అటిి కరళ్కు నమోవ్యకాలు

24

నాడు-నేడు బోల్లడు మెట్టి, విర్గన కురీిలు, బలిలు శివ్యలయ్ం లాంటి కారాయలయ్ంలో తలవంచుకొని బుధిధగా పనిచేసే ఇంజ్నీరితో గరవంగా శిరస్త్తి హసంచింది ఎర్రమంజిల్ నాడు పాలరాత్త గచుితో, ల్లఫ్టిల సౌకరయంతో కారొపరేట్ట కళ్లు సంతర్ంచుకొని జ్లసౌధమై విరాజిలుితునాది నేడు స్సిడురూలు, లాగ్ ట్లబుల్స, డ్రాయింగ్ ట్లబుల్స రబబర్, పెనిసల్, బేిడు, టీసేకేరులాంటి సామగ్రితో నియ్మసహిత మానవ మేధసుస హవిసుసగా సాగునీటిశాఖ హోమం చేసంది నాడు కంపూయట్ర్, ఆట్లకాడ్, య్ంత్రసహిత నవీనతకు బానిసలైన ఇంజ్నీరితో వ్యరిలోి ప్రముఖమై అతుయతాసహమై ఆలోచనారహితమై తపొపపుపల క్షీరసాగరమధనమై కాగతపు పులై అంకెల గారడై జ్లయ్జ్ుమై అంతూదరీ లేకుండా సాగుతునాది నేడు నాటి సాగునీటి శాఖ ఆసాంతం పురుషాధికయమయ్ం పురుష ప్రపంచం చినాబోతుండగా, స్త్రీలోకపు ముర్పమై సాగునీటి శాఖ స్త్రీ రూపు దాల్లి, పట్టిచీరె కట్టికొని సరావంగసుందరంగా, అంతటా తానై

25

కళ్కళ్లాడుతూ ప్రకాశిసుినాది నేడు రాజ్కీయ్ం వెనాంటి జ్లం ప్రవహించేది నాడు ధనమే బలమై, జ్లమై సరావంతరాయమ్మగా మార్ంది నేడు అసివయసిపాలనలు, అభద్రతాభావ్యలూ నింగీనేలను కలపబూను అసంబది ప్రణాళికలూ కలగాపులగమై, నీరసంచి నిరీవరయమై కాయ్కలపచికితసకై ఎదురుచూసుినాది నేడు జ్లయ్జ్ుం జ్నసామానాయనికి తలకు మ్మంచిన భారమై అవినీత్త వ్యయపారమై, గుత్యిదారుల పాల్లటి కలపవృక్షమై రాజ్కీయ్ కంద్రమై విశవసనీయ్తను కోలోపయింది శ్రమను కర్గంచి సాగునీటికై తపించి జాత్తకి అనాంపెట్లి అనాదాత కనులలో వెలుగు చూచు రోజు కొరకు నా మనసు నిరీక్షిసుినాది నియ్మపాలనా, క్రమశిక్షణా, నాటి తరం అనుభవం కలగల్లపి, జ్వ్యబుదారీ వయవసిను రూపొందించనంతవరకూ ఇంత్య సంగతులు, చితిగంచవల్లను

26

కుంకుడుచెట్టు నీడలు (నీటిపారుదల శాఖ అధికారకంద్రం ఎర్రమంజిల్ గుట్ి. ఈ శాఖలో పనిచేసన ప్రత్తఇంజ్నీరూ అనుభవంలోకి వచేికాయ్కలపచికితస .ఈ భవనానికి దార్లో చైతనయ రహితమైన మెట్లి, జాల్లపడి నీడనిచేి కుంకుడుచెట్లి)

నూనూగు మీసాల నూతా యౌవవనంలో నా ప్రమేయ్ం, అనుభవం, అనుభూత్త, లేకుండా ఒకనాటి మధాయహాాన బకుకబకుకమంట్ల మెటెికిక, కుంకుడుచెట్ినీడను చేరాను ఎన్నానోా బాధలూ, గోడులూ, పిచాిపాటి కబురూి గుంపులో కకలూ, గోలలూ, అభిప్రాయాలూ ఈ కుంకుడుచెట్ినీడనే ఆవిషకర్ంచబడ్చవి పదోనాతుల ఆరోహణలూ పదవీ విరమణల అవరోహణలూ దూషణ భూషణ త్తరసాకరాలూ అనిాటికీ వేదిక కుంకుడుచెట్టి నాకు తెల్లయ్కుండానే నాలుగు దశాబాిల కాలం హర్ంచుకొని పోయింది నీటిప్రవ్యహంలో కొట్టికొని పోయి నేను కూడా మెట్ినీ, కుంకుడు చెట్ినీ వదల్ల కాలానికి తలవొగగ భారమైన మనసుతో ఇంటిదార్పటాిను మెట్లి, కుంకుడుచెట్లి కాలగరభంలో కలసపోయాయి ఎర్రమంజిల్ సౌధం సాినంలో

27

క్రంగొతి జ్లసౌధం రూపు దిదుికొంది ప్రశాంతత ముసురులా ఆవర్ంచింది వెనకిక త్తర్గ అవలోకిసేి గతమంతా సవపామై, శూనయమై మ్మగల్లంది వృత్తికి ప్రవృత్తికి గల తారతమయం ప్రసుుట్మయింది వరిమానం ఉషోదయ్మై త్యజోవంతమయి ప్రకాశించింది నా మనసుస విహంగమై వినువీథుల కెగర్ంది

28

కుర్తీ కథనం వడ్రంగ బ్రహి శ్రదధతో చెకికన నగష్ట కురీి ఏ బాసలోనైనా సులభ గ్రాహయమైన పదం కురీి అధివసంచిన వయకిినిబటిి రాజ్సానిా సంతర్ంచుకొను కురీి మహేంద్రుడైనా విక్రమారుకడైనా అధిష్టించగానే వక్రమారగ ప్రవరినలకు అదిం పట్లి సంహాసనం కురీి జ్గత్త గత్తని ఏమారేి, త్రోపులాట్లూ క్రుముిలాట్లూ కుట్రలూ, కుతంత్రాలనిాటికీ కంద్ర బందువు కురీి తనపై కూరోిగానే లేని హాసయప్రియ్తవము, మధురచతుర వచోధురీణతలను ఉనాట్టి భ్రమ్మంపజేయ్గల మాయ్జ్లతారు కురీి జూదప్రియ్తవము మదిర మదవతుల కనాా మ్మనాగా మతుినిచేిది కురీి విలువలూ వలువలూ వదిల్ల రాజ్కీయ్ం జ్ర్పే అవినీత్త వికృతక్రీడలోని అంతరారధం కురీి కదలుతునా కాలానికీ, మారుపకీ, కదలుతునా కురీి సంకతం నూతన వధూవరులకు ప్రత్యయకతలను నాపాదించేది కురీి మానవజాత్త ధనసంపాదనకు వెంపరాిట్కు అధికార బల్లపశువు కురీి ప్రాయ్ముడిగనా, జ్వసతావలు సహకర్ంచకపోయినా చక్రాల కురీి ప్రాయానిానుమడింప జేసుింది

29

తామరాకుపై నీటిబొట్టిలా, తపసవలా నిర్ిపింగా మౌనంగా తనలోని బడబాగాని దాచుకునా కడల్లలా వేసన చోట్ల వుంట్టంది కురీి కనుా నోరూ విపిపత్య అధికారం కనుా మూసుింది కారాయలయానికి ప్రాణం అధికార దాహనిాతీరేి చల్లవేంద్రం మానవ పర్ణామాలనిాటికీ ప్రమోదం కురీిల సముదాయ్ం కలకాలం బాధయతను నిలబెట్టికుంట్టంది అందుక ఓ కురీి అందుకో వందనాలు

30

ఉద్యోగభారతం అధికారం, పదవీవ్యయమోహం, ఉదోయగం, సదోయగం ఇతాయదులు, వ్యసివ జీవన మాయా య్వనికలు విధిసంకలపం చేత పదవి, అధికారం, పర్పాలనలు, సంఘటిసేి చిరు ఉదోయగ మొదలుకొని ముఖయమంత్రి వరకు విర్రవీగట్ంలో పదధతీ విధివిధానమూ ఒకట్ల అపపటిదాకా వెంట్నంటివునా మానవతవం, దయా, జాలీ ఇతాయది గుణాలు స్లవు తీసుకుంటాయి ఉదోయగకి దూరభూమ్మ లేదనాది నాటి నానుడి సవంతభూమ్మ లేని ఉదోయగ నేడు కానరాడు పాత్రలో పోసన నీరంలా, ఎటిి పర్సిత్తలోనైనా ఇమ్మడిపోగల సితప్రజుుడు ఉదోయగ సృష్టిలోని సకల జీవులలోగల వయతాయసాలు అలవ్యట్టి ఉదోయగులలో కూడ వునాాయి ప్రవృత్తిలో మారుప మాత్రం లేదు ఉదోయగ పరమపదసోపానపట్ంలో శిఖరారోహణకై వెంపరాిట్ తనకు చెందనిదీ, తనది కానిదీ, అరహత సర్పోనిదీ, సహోదోయగ హకుకనీ, నయాన, భయాన, బలవంతాన లాకోకవట్ం ప్రత్తభ, అరహత, నాయయ్ం, ధరింలాంటి పనికిరాని పదాలను తమ నిఘంట్టవు నుండి తీస వేయ్డం జాత్త, ల్లంగ, కుల మతాదుల నూతం చేసుకొని పడరాని పాట్టి పడి, నాయయ్ సాినాల నాశ్రయించి, ఏదో విధంగా ఉనాతోదోయగానిా సవంతం చేసుకోవడం ఇచట్ మామూలు విషయ్ం, సరవసాధారణం అధికారమొదవినపుపడు సంక్రమ్మంచే అహంకారం, కుహనాదరపం

31

అవినీతీ, బంధుప్రీతీ, అసిదీయ్, తసిదీయ్ కూట్నీతులూ వెరశి అధికార్కి కావల్లసననిా అవలక్షణాలు సమకూరుతాయి చుట్లిచేర్న కాకారాయుళ్ళ చెకకభజ్నలూ అమాంబాపతు జ్నం పొగడిలూ కలగల్లపిన నాట్కరంగపు య్వనిక అడుడగోడలా నిలుసుింది ఉదోయగ తనపాత్రలో లీనమవుతాడు అవినీత్తకీ, అధికారానికీ అవినాభావ సంబంధముంది సహధరిచార్ణి ఇతోధికంగాతన వంతు సహకారం అందిసుింది ఫోనులో, ట్లరులో, కారులో, గుడిలో, బడిలో, కారాయలయ్ంలో ఎవర్నైనా, ఎచట్నైనా, ఎందుకైనా తలకెకికన అధికారం వెర్రితలలు వేయిసుింది రంగు వేసుకొనా నట్టడిలా తన పాత్రలో తనువు మరచి తనని మరచి, తలకెకికన ఉనాిదంతో విజ్ృంభించి, విశృంఖలంగా, రాక్షసంగా ప్రవర్ించి తన ప్రత్త కదల్లకా చేషాా సంతకం అఫీష్టయ్ల్ అంటాడు అనుకుంటాడు ఉదోయగానంతరం, గాల్ల పోయిన బెలూన్ లా దేహపు ముసుగు విడిపోయిన అసిపంజ్రంలా మేకప్ తీసేసన నట్టడిలా నిజ్రూపదరశనమవగానే గతం గురుికు రాక మానదు అందాకా ఇంత్య మర్

32

రిటైర్మంట్ నేనూ నా అవసరాలకై నానా గడీడ కర్చి విధి సంకలపంతో ఉదోయగం సంపాదించి పురుషుడిని అనిపించుకుంటాను పదవీ జ్గనోిహినీ చేలాంచలము పట్టికొని వయ్సు వేడిలో, అధికార లాలసతో ననుా నేను మర్చి నా ప్రత్త కదల్లక అధికార సంతకమనుకొని, అప్రత్తహతమనుకొని గడిపిన సుధీరఘ సరీవసులో అసితావనిా కోలోపయాను రంగువేసుకునా నట్టడిలా, ప్రపంచమే రంగుల చిత్రమనుకొని, భ్రమను నిజ్మనుకొని, చేయు నట్నలో మానవతవం, దయా, జాల్లవగైరాలను మర్చి ఉఛఛనీచాలను మర్చి మనిష్ట మనుగడ నేమర్చాను కడకు, ఒక శుభోదయాన, ర్టైరెింట్ త్యది తెర మీద ప్రతయక్షమవుతుంది శుభం కారుడ పడుతుంది ఆఖర్ ఫైలు మీద చివర్ సంతకం చేస, అభినందన సభలో అవ్యకులు చవ్యకులు పేల్ల ఇంటి దార్ పడతాను ఆఫీసు ఫైళ్ళను వదిల్లన ఇలుి కంట్కప్రాయ్మై శయ్య అంపశయ్యయై, అనాపానాదులు చేదై అనిా వ్యరాలూ ఆదివ్యరాలై బెదిర్సాియి ఇలాిల్ల సరసోకుిలు భర్ంచరానివై గతవైభవం ల్లపిపాట్టలో కర్గపోయి అదృశయంకాగా నిరీవరుయడనవుతాను ఉదయ్పు నడకలు, పగటి నిద్ర,

33

సాయ్ంకాలపు వ్యయహాయళిలాంటి వ్యయపకాలు సంతృపిి నివవవు నిష్క్కరయాపరతవంతో ఏమీ తోచక పూరవ కారాయలయానికి వెళిత్య లభించే, త్తరసాకరసహిత కుహనాగౌరవ్యలను గమనించాక అలికలోిలమైన మనసుకి గతమంతా సనిమా రీలులా త్తరుగుతుంది అధికార్గా నే నునాపుపడు మనిష్టగా ప్రవర్ించివుంట్ల, తల వంచి, తల దించుకొను పనులను ఆపగల్లగత్య, అవినీత్తని ఆసరా చేసుకొని మనూా మ్మనూా కానని అధికార మదాంధులను, ఎదిర్ంచగల్లగత్య, చిరుఉదోయగులను ప్రోతసహించి మనుషులుగా చూడగల్లగత్య, చేసే ప్రత్త సంతకం వెనకాల ఒక ఆధారపడడ కుట్టంబపు దైనాయనిా గుర్ించగల సపృహ వుంట్ల నిససహాయుల గోడు విని చేయూత నందించగల్లగత్య ప్రత్త సంఘట్నలోనూ నిషాకమంగా వయవహర్ంచగల్లగత్య, నేను మనిష్టగా, వయకిిగా, నా అరహత మేరకు ప్రశంసలు ర్టైర్ అయిన తరువ్యత కూడా అందుకోగలను తామరాకుపై నీటి బొట్టిలా మనగల్లగననాడు జీవన గ్భంథపు చివర్ ప్రకరణం సాయ్ంసంధాయ రోచిసుసలతో కాంత్తమంతమౌతుంది అలస సొలసన శరీరం సేద తీరుతుంది పరమేశవరుని పాదసేవతో జీవనుికిి లభిసుింది

34

వెనక్కితిరిగి చూస్త ీశ్రీరాంసాగర్ నుండి రామపాదసాగర్ వరకు పోచంపాడు నుండి పోలవరం వరకు తెలంగాణం నుండి తెలంగాణం వరకు నలుబది వతసరాల సుదీరఘ ప్రసాినం వేదప్రపూత, జ్లసాాత, సాగునీటి చేయూత గోదావరీ పరీవ్యహక ప్రాంతంలో చిరుదోయగం ప్రారంభం విధినిరవహణతో పాట్ట, సాయ్ంకాలం చదువును కొనసాగంచి ఇంజ్నీరుననిపించుకొనాాను అలోచనలను మధించి, రేఖలు గీస, గీస, రూపకలపనలు చేస, కాలువలను కాగతం పైకి దించి, కుదించి, పాినులను, గీస, చెర్పి మళీళ గీస, దశాబిం పాట్ట సతమతమై అనుభవం గడించాను జ్లశాస్త్రం లోతులను తర్చి, కంపూయట్ర్ భాషను అధయయ్నం చేస, శ్రమ్మంచి సాధించి మానవసంబంధాల సహాయ్ంతో కొంతమేరకు కృతకృతుయడినయాయను ప్రభుతవ య్ంత్రాంగంలో మరమేకులా నాకు తెల్లయ్కుండానే మార్పోయాను కాలువలోిని సాగునీటిని రైతుల వరకు చేరిట్ంలో అహరహం శ్రమ్మంచి, నమ్మిన సధాధంతాలకు త్తలోదకాల్లవవక సాధారణ సమాజ్ ప్రవ్యహానికి ఎదురీది నిల్లచి గెల్లచాను ప్రత్త పదోనాత్త కొరకు ఆరాట్ంతో, తపనతో, గుర్ తపపని లక్షయంతో, వెంట్ృకవ్యస అదృషిం తోడురాగా విజ్య్ం సాధించగల్లగాను అనుదినం శ్రమ్మంచి నాదైన ముద్రను ప్రత్త పదవిలో వేయ్గల్లగాను కాలం వికటించి కారుప్రమాదంలో ల్లపిపాట్టలో నేలకూల్ల

35

లేవలేక, శరీరం మొరాయించి, సుపి చేతనావసిలోకి జార్ మృతుయముఖంలోకి పయ్నించాను వైదుయల నిర్వరామకృష్ట హితుల, సనిాహితుల ఓదారుపలూ, అచంచలమైన మనోబలం జీవన మాధురయంపై చావని ఆశా, మీదుమ్మకికల్ల, సదా పెదాలపై సిర్ంచిన రామ నామం నాకు పునరీజవితానిా ప్రసాదించాయి బాధయతల బరువు, పట్టి వదలని నా మనసితవం భయాలను వెనకిక న్నటిి కరివ్యయనుిఖుణిణ చేసాయి నేను నమ్మిన నా ఇలవేలుపు నాపై అపార కరుణను వర్షంచి కలలోకూడా ఊహించని విదేశ ప్రయాణానిా పదోనాతుల పరంపరను ప్రసాదించినా ననుా నేను మరవలేదు పదవీ విరమణ తరువ్యత, సమాజ్ కఠిన వ్యసివ్యలు గ్భహించి ససవరూప జాునం కల్లగ, సాహితీ వ్యయసంగం పై దృష్టి సార్ంచాను తులనాతిక పర్శీలనతో సమాజానిా వీక్షిసుినాాను నిజాయితీ, కలుపుగోరుతనం, ప్రవరినా నిబధధతలు ననుా వీడనంతవరకు నేను బ్రత్తక వుంటాను అంతరాయమ్మ లీలలను అసావదిసుింటాను

36

వయసు-మనసు చినాపపటి ఆనందానిా ఆట్లని దుడుకుతనానిా దూరంచేసూి, వదినాా వచిిపడుతుంది వలిమాల్లన వయ్సు పెదిల ఆంక్షలు పెర్గ, పెదిమనిష్టవైనావంట్ల సందేహమెందుకని క్రమక్రమంగా దేహానిా ఆవర్ంచి మనసుకి నచిచెపుతుంది, తన ప్రతాపం చూపుతుంది నిలవనీయ్దు, కూచోనీయ్దు, ఏమీ తోచదు లోకమంతా నయ్న మనోహరంగా కనిపిసుింది ధరణీసిలమంతా ఆట్సిలమనిపిసుింది కొండల్లా పిండిచేయ్గలమనిపిసుింది సాధించలేనిదేమ్మట్ని ప్రశిాసుింది రెకకలు రాగానే ఎగరే పిచుికలా మనసు విహంగమై వినువీధిలో విహర్సుింది మనసేమో కోత్తలాంటిది అనీా కావ్యలంట్టంది అణచిన కొదీి బంత్తలా ఎగరెగర్పడుతుంది వయ్సు నీకు లేని అందానిాసుింది, భ్రమ్మంపజేసుింది మాయా వసనపు సపివరణ కాంతుల్లసుింది ఆకర్షసుింది, ఆకర్షంపజేసుింది జీవితం లసనిందారమాలగా భాససుింది ఎలిపుపడూ, కలకాలం నీవెంట్నంటివుంటానని మాయ్ మాట్లు చెబుతుంది నమ్మిసుింది అలంకరణలతో అందానికి కొసమెరుపులనిసుింది కాని వయ్సుకి మనుసుందా? సందేహాసపదమే!

37

వయ్సు చేసేతపుపలు అనీా ఇనీా కావు వీట్నిాటినీ మనసు సమర్ధసుింది, పరవ్యలేదంట్టంది వెనకసుకొనివసుింది, తరువ్యత మజిలీ మొదలు కాగానే దిగులు తోడురాగా మెలిమెలిగా వయ్సు తన దార్ తాను చూసుకొంట్టంది మనసు బావురుమంట్టంది పర్ణిత్త, అనుభవం, అనునయాలతో మనసు సరుికొని గతానిా న్నమరువేసుకొని అసుర సంధయవేళ్లో పశాితాిప పడినా ఫల్లతం ఏముంట్టంది? తుదకు చిమిచీకటిలోకి మనసు పయ్నిసుింది!

38

కర్లగుతునన వయసు జీవన పథంలో పరుగుల్లడ్చ జ్గనాాథ రధచక్రం పోటీ ప్రపంచంలో బ్రతుకు తెరువుకై పరుగు పందెం పరుగు నడకగా మార్, దేహం శిథిలాలయ్ం కాగా పొంచి చూసుినా వృదాధపయం చాదసిపు అనుభవ్యల చర్వతచరణమై నీకు తెల్లయ్కుండానే నినుా ఆవర్సుింది తల, వెతల అవతల గుహలాంటి మనసులో ఎడతెగని ఆలోచనల గజిబజి అంతులేని అంతరంగశోధన చికుకపడిన మేధోమధనపు పీట్ముడి సమాధానం సుుర్ంచని ప్రశాలపరీక్ష కొడిగటిిన మసక వెలుతురులో సంజ్ చీకట్లి, దృగోగచరం కాని దారెరుగని, అరింలేని, అగమయపయ్నం. బ్రతుకు కాలం చెల్లిన పత్రం ఇదికాల పర్షవంగంలో క్రవొవత్తిలా కర్గే వయ్సు నినదిసుినా చేదు నిజ్ం సంగతుల సంగీతం ప్రవచనాల సాంగతయం బ్రతుకునిచిినవ్యడి సిరణం భవబంధ విమోచనకు, జీవనుికిికి సోపానం

39

చదరంగం విశవనాధుని ఆనందం చదరంగం ఫిషర్ సాపసకల విషాదం చదరంగం అంగరాజు నిశిల తాయగనిరత్త చదరంగం సృష్టికరి ఆడు రాచక్రీడ చదరంగం అరువదికోట్ి క్రీడాకారుల సూుర్ి చదరంగం చతుషష్టి గదులలో జ్రుపు మేధోమధనం చదరంగం కాలగత్తన దివ్యరాత్రాలను పోలు తెలుపు నలుపు గళ్ళలో కుదించుకొనా ఆలోచనలు చదరంగం ఆట్గాడు రాజై, చతురంగబలాలతో జ్రుపు మేధాసంగ్రామం చదరంగం గళుళ మార్ి బ్రతుకు నేమార్ి అట్టజ్ర్పి, ఇట్ట జ్ర్పి, పర్సరాలు మర్చి భాషాభేదాలకు సవసిచెపిప ఏకాగ్భతకి అరిం చెపిప ప్రజ్లను మంత్ర ముగుధలను చేయ్గల క్రీడారాజు చదరంగం ఓట్మ్మకి వెతకగల సాకులు దాదాపుగా నాసి సవయ్ంకృతాపరాధంతోనే తెరచిరాజు ఆట్కట్టి స్త్రీ, పురుష, వయో తారతమాయలని పాటించక, వయ్సుడిగన వ్యర్ని కూడా అకుకన చేరుికొను చదరంగం సువిశాల విశవంలోని, పల్లిపల్లినా గడప గడపనా, వ్యడవ్యడనా ఆడు ఖరుిలేని క్రీడ చదరంగం రాజుకు, మంత్రి మంత్రాంగమెంత

40

ముఖయమో తెల్లపే క్రీడ చదరంగం ఒకపపటి అపర్మ్మత సమయ్ వయయ్ కాలతీత క్రీడైనా నేడు సమయ్నియ్మాలకు ఒదిగ రాణిసుినా చదరంగం రాజు, మంత్రి, గజ్, తురగ, శకట్సహిత కాలబలాలు చదరంగంలో పావులు ఒక రాజును రక్షించుట్లో నేల కొరుగు పావులు అడుగులేని సమాధిపేటిక చేర్ నినదించేది తృటికాల ఉధధత్తకి విర్రవీగవదినీ, పోయినదంతా పొలినీ, సరైన సమయ్ంలో సరైన నిరణయ్ం సరైన రీత్తలో తీసుకొమినే జీవనధరిం ఏ ఒకకపదాత్త అయినా, మొకకవ్యని పరాక్రమంతో పరరాజ్ సాివరాంతానికి చేర్త్య మంత్రిపదవి అధికార సోపానం సొంతమౌతుంది ఈ పావులు తాయగనిరత్తనీ, జీవితపు ఉతాిన పతనాలనీ, క్షణభంగురతావనీా, వేనోళ్ళ చెబుతూ తమలో సాటివ్యర్ని చూడమంటాయి అందుక తాయగనిరత్త, క్రీడాసూుర్ి, రాజ్గౌరవం కల్లగంచే చదరంగం సాటిలేని మేటి, మకుట్మునా మహారాజు

41

నీవు నీవు, సకలవిదాయ వ్యచసపత్త సరసవత్త పరవశించి రసనాగ్భసీమ నుండి జార్పడిన రసతరంగణివి నట్రాజ్ నరినతాండవ కళిలో జ్గదేక మకుటాగ్భసీమ నుండి ఉర్వకుర్కిన ఉనుికి విహంగగంగవి ఆదిశంకరుల వ్యగారీ వైభవ్యనికి పటిిన నిలువెతుి దరపణానివి అసిదీయ్ సవపాజ్గతుిలో రూపు దిదుికొనా శరతాకల సౌదామ్మనివి మదీయ్ మానసాంబుధిలో విహర్ంచు పదపలివ కోమల ఖేలనాలోలవి రసమయ్మై, సరావంగసుందరమై తనువు మనసు లయించిన కాలసవరూపానివి నిరంతర సతయశోధనలో గోచర్ంచిన వ్యసివ్యనివి

42

నేను కలతల తలపులలో కలకలమైన ఇలలో ప్రవహించని నదినై, కనీాటి కిన్నారనై పంజ్రంలో చిలకనై, శ్విషింలో ఈగనై రెకకలు తెగన పక్షినై గమయం ఆగోచరమై, వయధిత హృదయ్మై, విధిల్లఖితమై, సుపిచేతనమై నాలుగు దారుల కూడల్లలో దార్ మరచి నేను నిశీధిలో చిరు దీపికనై ఆశాలేశమై, సృష్టికి మూలమై వీణాపాణి నాదమై డమరుక ధావనమై శ్రీనాథుని సీసమై అనామయ్య గానమై రామదాసు కీరినై జ్నామోదమై ఆనంద మోహనమై పూరణ భావనా వీచియై సవపా సదృశమై కవితల పరంపరై సశ్వషంగా నేను

43

పర్తక్షాకాలం ముచిటైన తొల్ల మూడ్చళ్ళను మ్మనహాయిసేి మ్మగల్లన జీవనమంతా పరీక్షలమయ్ం కొనిా తెరమరుగున హృదయ్ శలాయలై వేధించే పరీక్షలు విధాయరుధలకు చదువుల పరీక్షలు నేటి వ్యయపార ప్రపంచంలో చదువు కొనలేని తల్లితండ్రులకు దినదినం పరీక్ష ఉపాధాయయులకు చదువు చెపపట్ం నితయపరీక్ష పరీక్ష నిరవహించట్ం పరీక్షలలోకెలి పెదిపరీక్ష ఉదోయగారుధల జీవన ప్రహసనంలో మానసక ఒత్తిడి వరణనాతీతమైన పరీక్ష ఉదోయగం అందీ అందక ఊర్ంచే ద్రాక్షఫలం ఉదోయగం చిటారు కొమిన వునా మ్మఠాయి పొట్ిం ప్రత్తభను కాలరాచే ప్రయ్తాాలన్నదురొకనడం పరీక్ష నాయ్కులకు పర్పాలన, ఎనిాకలు, రోజువ్యరీపరీక్ష ఉదోయగులకు అనుదినమూ అధికార్క పరీక్ష నిరుపేదల బ్రతుకు బండికి ప్రత్తరోజూ పరీక్ష యువతులకు చూపులతూపులు ఒక పరీక్ష ల్లకకలేననిా పెండిిచూపులు డోలాందోళిత మానసపు ముగధలకు మరొక ఆశల పరీక్ష అలసపోయిన ఫల్లతకశులకు గతసిృతులు భారమైన వరిమానం, బెదిర్ంచే భవిషయతుి సమాధానమెరుగని కఠిన పరీక్ష

44

కలలోని పరీక్షలుకూడా ఒకోకసార్ సంహసవపామే! పగటికలలు మరీ ప్రమాదకరమైనవి ఆశలూ, అదృషాిలూ, కృష్ట పట్టిదల కలగల్లసన జీవన కదంబమే పరీక్షాఫల్లతం ఆట్లో పాట్లో, వృత్తిలో, ప్రవృత్తిలో వెంట్ృకవ్యసలో చేజారే ఫల్లతమే పరీక్ష పరీక్షల్లరుగని సుదూరతీరాలవైపు ఫల్లతాల ఒత్తిడిలేని ఆనందలోకాలకు పయ్నం మ్మత్రమా తక్షణకరివయం

45

కలవరింత కలల అల్లకిడి తొల్ల అడుగులసవవడి నల్లగన దిండు క్రింద జాుపకాల దంతర నా నిద్రాముద్రిత నిశా ఫలకం మీద విరచించిన మనోజ్ు దృశయమాల్లకల సంతకం గదిలోని నిశశబి ప్రపంచం నుండి విడివడి పరుగుల్లడి సుదూర తీరాల వెంబడి మది విహర్సూి పరవశిసుినాది గత సిృతుల చలనచిత్రం ఇచివచిినట్టి అత్తవేగంగా మనోయ్వనికపై చల్లసుినాది పగటికలల నవ్యఢ ఊహల ఊయ్లలూగుతూ పర్భ్రమ్మసూి సవపావేదిపై నర్ిసుినాది కృతయదావసిలో మనఃపంజ్ర కీరం వివశమై విలవిలలాడుతునాది సవపాానుభవం క్షణభంగురం మనసు సావరీ చేసే రెకకలగుర్రం తెలివ్యర్ కలచెదిర్ వ్యసివంలోకి రాగానే ల్లపిమాత్రంలో అనుభూత్త కర్గపోతుంది చేతనావృత గడియారపుములుి నిజానిా త్యట్తెలింగా విశదపరచగా బ్రతుకు సాగపోతుంది కల క్రమక్రమంగా తెరమరుగై శూనయమై పోతుంది

46

మాట మహతీనాదసుసవరం మాట్ గలగలపారే స్లయేరు మాట్ పస బాలల పలుకులందు హసంచేటి మాట్ మాట్లమి లల్లతమైన మృదుపదధవని మాట్ కోమల్ల వయాయరాలకు ఊతమొసగు మాట్ విరామమెరుగని అలలకడల్ల వేదనాలహర్మాట్ మౌనానిా చీలుికొని ఉబకివచేి నీటిబుగగ మాట్ నోటివెంట్ ఊట్లూరు రసప్రవ్యహంమాట్ త్యన్నలొలుకు పలుకుల కులుకు మాట్ సుయుకిి, కుయుకుిల చాణకయం మాట్ మానవసంబంధాలకు ఆయువుపట్టి మాట్ మనిష్ట విలువలను బేరీజువేసే ప్రమాణం మాట్ జాుపకాల దంతరలో కలకాలం బ్రత్తకది మాట్ సరవకాల సరావవసిలందు మనిష్టకి తోడై వసవ్యడని పసడిమూట్ మాట్ నాటి రామాయ్ణం నుండినేటిభారతం వరకూ మాట్కై మనిష్ట పడ్చ తపన అజ్రామరమై నిలుసోింది సతయ హర్శింద్రుని వేదనను మాట్ వేనోళ్ళ కీర్ిసుింది మాట్తీరు, మాట్ వ్యస మనిష్టకి ప్రామాణయతనిసుింది సంగీతం, సాహితయం, చిత్రలేఖనం, ఏదైనా మాట్ సాయ్ంతోనే బ్రత్తకి బట్ి కట్లిది ఉలిమందుగల భావ్యవేశం మాట్ రూపంలో హృదయ్కదారాలని ససయశాయమలం చేసోింది

47

కాలు జార్నా, మాట్ జార్నా ప్రమాదమే మాట్ చేసే గాయానికి మందు లేదు తసాిత్ జాగ్భత, మాట్జారకు

48

కరామాృతం/శబ్దకాలుషోం అది నదీప్రవ్యహ తరంగ ధావనమా జ్లధి తరంగ మృదంగ నాదమా వీణాపాణి మృదుమధుర విపంచీనాదమా అనామయ్యపదాల వ్యగేగయ్ సుకుమారమా తాయగరాజు కీరినా, రామదాసు వేదనా ఘంట్సాల గాత్రమా, చినమౌలా నాదసవరమా వసంతాగమన, పిక, కూజితపంచమసవరమా మయూర క్రంకారమా, హంసధవనిరాగమా పాంచజ్నయరావమా, సంహవ్యహన గరజనా కల్లకి చిలుకలకొల్లకి పలుకుల మధుర్మా రంభాది అపసరోభామ్మనీ పద కింకిణీ సుసవరమా ఆచారుయల ఉపనాయస వ్యచసపతీ విలాసమా ఇదంతా నాటి గత సిృతులమధురోహ నేడుమాత్రం రాత్రీ పగలూ త్యడాలేక పాట్లజోరు లౌడ్ సీపకరి హోరు దోమలసంగీతం, బారాతుల మేళాలు చావు డపుపల తీన్ మారుి, కంకర మ్మకసరి రణగొణధవనులు, బుల్లి తెరా, సనిమాలూ,వెరశి కలగాపులగమై సందడ్చసందడి ఆసుపత్రి, బడి, గుడి, చివరకు వలికాడు ,వెర్రిసందడికిఅతీతం కానిదంట్లలేదు వెర్రితలలు వేసుినా శబికాలుషయపుకోరల నుండి, బయ్లపడు మారగంకానరాదు చివరకు బధిరుడిని చూస అసూయ్పడ్చ సిత్త, గత్త, దాపుర్ంచింది మన పాలకులు మాత్రం, కళుళనాా కనరు, చెవులునాావినరు, ఏమీ అనరు గాడి తపిపన పర్పాలనా వయవసికు శబికాలుషయం వినపడదు వృదుిలకూ, రోగులకూ, ఇక వనవ్యసమే గత్త

49

ప్రేమ రెండక్షరాల క్షరంకాని పదవిశ్వషం ప్రేమ మమకారం అనురాగం, అనుబంధం ఇతాయదులు ప్రేమకు ప్రత్తరూపాలు సంతానమునకై తల్లిపడ్చ తాపత్రయ్ం అవధుల్లరుగని సవచఛమైన సతయమైన ప్రేమ తండ్రీకొడుకుల అంతరాల వ్యరధి ప్రేమ గురువుకు శిషుయనిపై గల వ్యతసలయం భాషకందనిప్రేమ బాంధవ్యయల ఆపాయయ్తల కాలానుగుణయమైనప్రేమ పంచిత్యపెర్గే పెనిాధి ప్రేమ స్త్రీ పురుషుల పరసపర ఆకరషణా వికరషణల వ్యతెరల పదనులో తునాతునకలయేయది ప్రేమ కాలప్రభావంలో కాలప్రవ్యహంలో దర్ చేరుి నావ ప్రేమ పరమ పవిత్రమైన గంగానదిలాంటి ప్రేమ కలుష్టతమై భ్రషిమై నిందారహమై సేాహవ్యయపారమై గాంధరవ వివ్యహమై

50

బ్రతుకుబరువై వెతలసమాహారమై వెఱ్ఱితలలు వేసుినాది బుల్లితెరా,వెండితెరల మాధయమాలకు వ్యయపారసూత్రమై జ్నాళిని కలలలో విహర్ంపజేసుినాది కాలానికి అతీతంగా, ప్రేమను నిరవచించేరోజు కొరకు నామనసు నిరీక్షిసుినాది

51

బాలోం మానవ సంబంధాల సమాహారం బాలయం ప్రేమానురాగాల కలాహరం బాలయం సమ్మష్టా కుట్టంబాల సుమసౌరభాల పర్మళ్ం చుట్టిపకకల మ్మత్రుల ఆనందపు మణిహారం బాధయతలూ, బాదరబందీలు లేని కాలం ఆట్లాడ్చ కాలం,పాట్ పాడ్చ కాలం కలిల్లరుగని మమతల సరాగం పసమనసుల కలల చందనపరాగం సకల వరాగల వరణసమేిళ్నం నేసాిల సరసాల జీవన నాట్కం చినా చినా ఆనందాల సంకలనం ఆట్ పాట్ల బాలల హేలావినోదం నాటి గతసిృతులలో, బాలయసఖులతో కర్గంచిన క్షణాలు, సనిమా రీలులా మనోయ్వనికపై, ప్రతయక్షమయింది సేాహానికి ప్రాణమ్మవవడం, ఆట్లాడడం, పాట్పాడడం, నటించడం, నర్ించడం నవవడం, బావురుమనడం, ఎండలో, వ్యనలో, చల్లలో, ఊరంతా బలాదూరు త్తరగడం, ఎగరడం, దూకడం, చదవడం, ఎనాని చెపపను కానీ, నేటి బాలల సిత్తని గమనించి, వ్యరు కోలోపతునాపసతనపు మధుర్మను తలుికొని క్రముికొసుినా చదువుల కారుమేఘాల, జ్డి వ్యనలో

52

తడిసముదిలై, వయవసిలో మరమేకులై, మమతానురాగాలకు దూరమై మధురమైన బాలాయనిా చిదిమ్మవేస, పందెపు పావులుగా మారుసుినా వైనం జీవిత బృహతకథలోని మధుర ఘట్ిం వీడుతునా బాలయం మనిష్ట మనిష్ట మధయ పెరుగుతునా అగాధం ఆలోచన కోలోపయిన సమాజ్ం చెల్లిసుినా మూలయం

53

ఘటన సుదీరఘ జీవనయానంలో ఘట్నలు రహదారుల మైలురాళుళ ఒకొకకక దశను దాట్టకుంట్ల లయ్బదధంగా పయ్నించి గమయం చేరే రైలు ప్రయాణం ఘట్నల సమాహారం జీవితం ప్రత్తచరయకూ పాపం, పుణయం దుఃఖమూ, సుఖమూ, రాత్రీపగలూ క్రమంతపపక వెనాాడుతుంటాయి బంధాలు అనుబంధాలతో తుదీమొదలూ నిరేిశింప బడిన జీవన నాట్కంలోని ఒకొకకక అంకమూ పూరివుతుంది మజిలీలను దాట్టకొని అనుభూతులను సిర్ంచుకొని మానవ సమూహపుసమాజ్ంలో ఉండీలేనట్టి సాగే ప్రత్త ఎదా ఒక దీవపం జ్నన మరణాలమధయ సాగే ప్రత్త జీవికా ఒక రసమయ్కావయం

54

జీవితం శీతాద్రి శిఖరాన జ్నియించి, పతనోనుిఖమై ఒడిదుడుకులన్నదురుకంట్ల కొండకోనల వెంబడి పయ్నించి మ్మనూామనుాలను ఏకం చేసూి జ్లధికల్లయు అలుపెరుగని జ్లప్రవ్యహం, కాలగమనం జీవితం మమకారాలూ తాపత్రయాలూ, కోర్కల కామనలతో విరామమెరుగని మనసులోని నిరంతర అలజ్డుల అలికలోిల సాగరమధనంజీవితం బాలయకౌమార వృదాధపయదశలనిాటిలోనూ మంచిచెడులూ, సుఖదుఃఖాలూ, రాగదేవషాలూ ఇతాయది వయతాయసాల రాపిడుల ఘరషణ జీవితం మూసుకుంట్టనా తలపుల తలుపులు తెరుచుకుంట్ల ఆదమర్చి ననుామర్చి ఆలోచనాలోచనాలదావరా, రేపటి ఆశల కలలదారుల వెంబడి పరుగుల్లడుతూ, జారుతునా చేజారుతునాఅవకాశాల కందుకానిా అందిపుచుికొనే తపనల గందరగోళ్ం జీవితం కాలపురుషుని చదరంగపు గడుల రంగవేదిపై గడియ్లు, క్షణాలు, పగళుళ నిశలు, న్నలలు, వతసరాలుపావులుగా వివిధపాత్రల నట్నల అంతరాాట్కం జీవితం గతం, సవగతమై, జీవనం సవపామై, వ్యసివం క్రమక్రమంగా భ్రమై క్షణభంగురమై, కలగాపులగమై చివరకు తెరమరుగౌతుంది కనుకనే అది జీవితం

55

సాగర మధనానంతరం, జ్నించే, సర్, హాలాహాలం, అమృతం, ఇవనీా క్షణమాత్రపు మాయ్ తెరలు అనంతమైన కాలంలో నాలుగు గడియ్ల నశవరమైన జీవితం ఘట్నాఘట్నసమరుిడు వీక్షించు మూడు గడియ్ల చలనచిత్రం జీవితం తుది మొదలు లేని రోదనావేదనల వింత నాట్కం జీవితం రాముడిక తపపని, విధిసంకలపం కృషుణడికీ తపపనిబలవనిరణం ధరాధిపులకైనా, చక్రవరుిలకైనా, మహామహులకైనా తపపని, దూషణ, భూషణ, త్తరసాకరాల పరంపర జీవితం సతతం రామ నామ సిరణే, సమతులయత సాధించే తారక మంత్రం ఏమైనా, ఏవరైనా, ఎచటైనా, మనిష్ట సమతులయత సాధించట్మే జీవనగమయం, జీవనసారం, అదే జీవన పరమారధం

56

జీవుని వేదన పుటిినపపటి నుండి పుడకలచేరువరకు దేహానికి పెట్టిపోతలు తపపనిసర్ ఆడైనా, మగైనా శరీరానికి సదుపాయాలు సమకూరిటానికి జీవి పడ్చ తాపత్రయ్ం యాతన, దుససహం మనఃశరీరాలు రెండూ నిరంతరం జీవునివేదనకి కారణం మనసుని నియ్ంత్రించట్ం, అదుపుచేయ్ట్ం చినాలకూ, పెదిలకూ, సంసారులకూ, సనాయసులకూ కవులకూ, కళాకారులకూ, అధికారులకూ, అనధికారులకూ ఎవర్కైనా, అవశయం, అభిలషణీయ్ం మమకారబంధం, మ్మత్తమీర్ గత్త తపిపత్య, జీవుని వేదన దురభరం, హృదయ్విదారకం సతతం ఆలోచనల సాల్లగూటిలోచికుకకొని కొట్టిమ్మటాిడుతునా జీవికి భవబంధవిమోచనమెనాడో తెల్లయ్రాదు అహర్ాశలూ, దివ్యరాత్రాలూ, ఆరాటాలనూ తాపత్రయాలనూ ఉరుకులూపరుగులూ ఝంఝటాలనూ పటాపంచలు చేయ్గల ఏకైక సాధనం భగవదీగత వట్పత్రశాయీ, లీలామానుషవిగ్భహుడైన, శ్రీకృషణపరమాతి తామరాకుపై నీటి బొట్టిలాగా, మాయ్బంధాలని పర్హర్ంచి తాను అనుసర్ంచి, ఆచర్ంచిన, మారగమే గీతాసారం ఆయుధం పట్ికుండా, విజ్య్రధసారధియై

57

అసిదీయ్, తసిదీయ్, భావ్యవేశాలకు లోను గాకుండా కురుక్షేత్రంలో, ఇరు వైపుల సైనాయనీా, లయ్ం చేసన, అవతారపురుషుడు నిరాిక్షిణయంగా, భవబంధాలకు అతీతంగా పాపపుణాయలను బేరీజు వేస భూభారానిా తగగంచిన కారణజ్నుిడు దావరకానగర పతనానిా, సవకుల నాశనానిా చల్లంచకుండానిరేవదంగా, చిదివలాసంగా భర్ంచిన శ్రీమనాారాయ్ణుడు నరుడి పర్మ్మతులను లోకానికి చాటిన మహానుభావుడు గ్భహించ గల్లగత్య, శ్రీ కృషణతతవమేగీతాసారం యుగయుగాలుగా భగవదీగత మానవ్యళికి సూుర్ినిసుినాది

58

నడక-పడక సరవకాల సరావవసిల య్ందు సుషుపాివసి బహు చిత్రమైనది ఎగర్పడ్చ కెరట్మూ, పడిలేచే కందుకమూ సంకులసమరం తరావత జీవి పొందే విజ్గీషని గురుిచేసాియి భారతంలో పడకసీను కెందుకంత ప్రాధానయం? కురుక్షేత్ర సమరానికి అది అంకురారపణం తాతగార్ అంపశయ్య శయ్నం అలసన పరాక్రమానికి నిదరశనం విరధుడై విధివంచితుడైన కరుణని ఆక్రందనం పడిపోయిన వైనం హృదయ్విదారకం రావణానుజుని మ్మత్తమీర్న పడక ఫల్లతం వివేకం గత్త తపిప నేలకూల్లన మేరుశిఖరం ప్రణయ్కళీరంగం పడక మందిరం దేవునికైనా తపపని వ్యమపాదపు సతయ సరసం పడకకూ, నడకకూ అవినాభావసంబంధం సరవ ప్రాణులకూ పడక ఒక వరం అలసన శరీరాలకి అది పునరావం కొండొకచో పడక సోమర్తనానికి పరాయయ్పదం నడక శృత్తలయ్ తపిపత్య పడక గత్త మ్మత్తమీర్న పడక నడుముకి చేట్ట చరమాంకంలో పడక త్తర్గరాని లోకాలకు అత్తధిని చేసుింది

59

అందుక పడకను తగగంచి నడకను ఆశ్రయిసేి జీవన సంధయలోని ఆనందం, ఆరోగయం, అనుభవైకవేదయం

60

నిరంతరపయనం బుదుబదప్రాయ్మైన శకలసందోహం దేహం జాుపకాలతో అలససొలస బకకచికికన దేహం కనపడీ కనపడని మనసుస జీరణ శిధిల గేహానిా విదిల్లంచుకొని ఋణ విముకిికై తపిసుింది అడుగడుగునా అవ్యంతరాల మజిలీలను గడచి ఒడిదుడుకుల దార్వెంట్ ఒంట్ర్తనపు తీరంవైపు జీవననౌక పయ్నిసుింది కాలం కర్గకనీారై శరీరం భారమై గతసిృతులు వెంటాడ్చనీడలై నితాయనుషాినం కంట్గంపై బ్రతుకు శిశిరమై జీరణమై ఎదురుచూపుల గమాయనికి పయ్నిసుింది యుగయుగాల కాలగమనంలో తుదీమొదలూ రాత్రీపగలూ క్రమంతపపకవసుినాా ఎదగడానికి ప్రాణి పడ్చ యాతన వేదన కుచించుకొని హ్రసవమై మరో గేహాలయ్ం లోన ప్రవేశించి త్తర్గఎదుగుదలని ఆహావనిసుింది కాలం సాయ్ంకాలమై

61

బ్రతుకు గగనమై మల్లసంధయ గడచి తొల్ల ఉషససవుతుంది ఇది జ్నన మరణాల చక్రభ్రమణం ఆదయంతాల్లరుగని నిరంతరపయ్నం

62

మానవీయత మనిష్టకీ మనిష్టకీ పరసపరావగాహన రగల్లంచేది మానవీయ్త ఆలుమగల ప్రేమ అందమైన ప్రేమ కలసపోగల ప్రేమ సరసమైన ప్రేమ ప్రేమ వివ్యహం, వివ్యహానంతర ప్రేమ బంధమా అనుబంధమా రసబంధమా అనుకొంట్ల చాలదు ఆచరణతోనే సాధయం నాయయానికి అతాిమామలే అమాినానాలు మనసుంట్ల కోడళ్ళళ నిజానికి కూతుళుళ గ్భహించగల్లగత్య అలుిడు కొడుకవగలడు నేటి కల్లకాలంలో కుట్టంబం ప్రమాణంలో హ్రసవమై రాను రాను చినాబోయి వయకిిగతమవుతునాది ఇది, పాఠశాలా, తల్లితండ్రులూ సమాజ్ంనేరపలేని సునిాతమైన అంశం మానవీయ్త ఎదగటానికి ఇంధనమవగలగట్ం కవలం ధనంతోనే సాధయమనుకుంట్ల అది భ్రమ సహృదయ్మనే చెలమలోంచి బంధమనే మొకకకు అనుదినమూ మంచి నీటిని పోసపెంచాల్ల అదే మొకక దినదిన ప్రవరధమానమై వృక్షమయిత్య బంధం రసబంధమై సంబంధమై ఆనందమవుతుంది

63

ఇంటి ముందర పెర్గన అనుబంధ రసాలం నీడనిసుింది ఫలాలనిసుింది పాంథులకి సేద తీరుసుింది వయకిిగతంనుంచి సమ్మష్టి జీవనంవైపు మనిష్ట మమతను మళిళంచగల్లగత్య మానవీయ్త సరసమయ్మవుతుంది వసుధ ఆనందమయ్మవుతుంది

64

వోధిత మానసం ఒక వేసవి సాయ్ంకాలాన తొలకర్ వ్యనలో అధికారపరయట్నలో కొండల లోయ్ల అంచుల గుండా కాలంతో పోటీపడు కారు ప్రయాణం విజ్య్నగరంలో ఎదురైనప్రమాదం అకసాితుిగా అసంకల్లపతంగా లోహవ్యహనం తునాతునకలయింది శరీరం ఛినాాభినామై నిససహాయ్ంగా నేల కూల్లంది ల్లపిపాట్టలోతనువు లయ్తపిప సంజ్చీకట్ి కోమాలోకి చలిగాజారుకొంది శరీర శకలాలని కూర్ి,పేర్ి గొంతులో గొటాిలనమర్ి అంగారతలాపనికి కదలకుండా కటిి గుర్రుమంట్టనా వెనిిలేట్ర్ దావరా పీలుసుినా శావసతో, యాతనతో దిగులుతో నలిబడడ శరీరం సుపిచేతనావసిలోనికి జారుకుంది ల్లకకలేననిా రుధిరపు సీసాల బలంతో సందేహపు దేహం విధితో పోరాడింది భవ బంధనాలని విదిల్లంచుకోలేని దేహం మూలుగుకి అలవ్యట్ట పడి బాధతో విలవిలలాడి

65

నరుసల చేత బడి నిట్లిరుపలు విడిచింది ఆసుపత్రి గదుల నీరవనిశీధిలో గత్త తపిపన ఆతి య్మపుర్ వ్యకిట్ పడిగాపులు కాసంది తెలివ్యరాక బ్రతుకు తీపి జీవుడిని తటిిలేపింది అంతులేకుండా సాగన రాత్రింబగళ్ళదయ్నీయ్ వేదన, ఆశనిరాశల మధయ కొట్టిమ్మటాిడి ఫ్టలుసాిపుకు బదులుగా కామాతో సర్పెటిింది హితుల, సనిాహితుల, సావంతనల జ్లుిలో మైమరచిన మనసు, కృతజ్ుతాభారంతో శ్రీ రామధాయనంలో ఓలలాడింది బాధయతల బరువుతో జీవనం పరుగుల్లతి సాగంది వరషఋతువు నాటి పరీక్షలోబ్రతుకు విలువ తెల్లసంది ఒడిదుడుకుల జీవననౌక సుఖతీరానికి చేర్ంది

66

స్తనహం మధురాత్త మధురమైన న్నచెిల్ల సహవ్యసం సేాహం రాగరంజిత పలివపాణి కర కంకణ నికావణం సేాహం పసబాలల హసనంలోపరవశించి నట్నమాడు దివయ నరినం సేాహం కనుాల కాంతులలో ముర్సే మృదు, మంజుల దరహాసం సేాహం స్త్రీ, పురుషుల, పవిత్ర భావనలకు మెరుగులదుినిరిలమైన సేాహం అనురాగం, సంతోషం, ఆనందం, అనిాటికీ మూలం సేాహం వసవ్యడని నితయనవ్యనేిష సంపంగ పర్మళ్ం సేాహం వయకిితావనికి పెట్ిని ఆభరణం సేాహం, మానవ పురోగమనానికి తపపనిసర్ అవసరం సేాహం అనాాచెల్లిండ్ర కూర్ి అనురాగం సేాహం భారాయభరిల సరాగపరాగం సేాహం తండ్రీకొడుకులజీవన సహకారం సేాహం తాతామనవల నిషకలిష వ్యతసలయం సేాహం భినా, విభినా, వ్యదనలను కలుపు వ్యరధి సేాహం అనాతముిల సహజీవనానికి చేదోడువ్యదోడు సేాహం కల్లపివుంచే సేాహం, మమత జూపే సేాహం కాలానిా ఓడించి పరుగుల్లడు సేాహం విశవమానవ కలాయణానికి తొల్ల అడుగు సేాహం సేాహం విలువ తెల్లయ్నిజీవితం, జీవనం వయరధం ధనానిా, కాలానిాకర్గంచే వయసనం, కొండొకచో సేాహం మరపు రాని, మరువలేని, నితయ సతయం, సేాహం అందుక సేాహంలో అంతరాయమ్మని దర్శసుినాా కలకాలం సేాహపర్మళాలు వెదజ్లుితునాా

67

నేటి భారతం నాడు మంచి చెడుల నడుమ సంకులసమరం నేడు అనాయాసవితాినికైఎడతెగనిపోటీ కులాలసమరాల, మతవిదేవషాల ఆధునిక కురుక్షేత్రసంగ్రామం అసమరుధడుఅందలమెకికత్య ధృతరాషుుడై వ్యరసతవపాలన సాగసేి ధరిరాజులు భజ్న చేసుినాారు విదురులు విసుిపోతునాారు నీత్త, అవినీత్త, ధరిం, అధరిం సతయం, అసతయం, అరధసతయం పర్వరినమై, మాయ్తెరలమాట్ట నుండి చక్రభ్రమణంలో, తెలిబడిపోతునాది అనిాశాఖలోి, అనిా వృతుిలోి, నీత్తముసుగులో అవినీత్త వికటాట్ిహాసం చేసుినాది శకుని పాచిక రంగుమారుికొని వయసన రాజ్కీయ్మై మాయాదూయతక్రీడను అనునితయం కొనసాగసుినాది ప్రజాసావమయ ప్రయోగం వెర్రితలలువేసన విషఫలాలతో నివెవరపరుసుినాది ఉదయమాలు, ఆందోళ్నలూ, ధరాాలూ ప్రసారమాధయమానికి కాసులుపంట్ పండిసుినావి నాలుగో/ ఐదోసంహాల రక్షణలో వయవసి భ్రషుిపటిిపోతునాది

68

నేటిసభాపరవం కకలు, త్తట్లి, దూషణల రణగొణధవనులతో విసుగు కొలుపతునాది సారాసీసాకు, బరాయనీ/పుల్లహోరపొటాిలకు అముిడుపోయిన ప్రజాసావమయం అపహాసయంపాలవుతునాది సమరధత శాపగ్భసుిడైన కరుణడిలా దురాిరాగనికి వతాిసు పలుకుతునాది తెల్లవిగల యువతరం వలసపోతునాది అట్లఇట్లగాని నాయయ్సాినంచోదయంచూసుినాది సనిమా మతుిలో, బుల్లితెర గమితుిలో చిత్ర, విచిత్ర, కారయక్రమాల కాలక్షేపాలలో జాత్త నిరీవరయమై కలవరపడుతునాది అవినీత్తపరావనికి సవసి చెపుపట్కై నా మనసు ఉవివళ్ళళరుతునాది శాంత్తసాిపనకై, సమరధపాలనకై గీతాచారుయడిరాక కొరకు దేశం ఎదురుచూసుినాది

69

ఆమె ఆమె తనువు సుమ ధనువు ఆమె నడుసుినా పూలవనం అరవిర్సన మందారం శ్రీగంధపు సహజ్ పర్మళ్ం నవువలరధం పువువలపడవ ఆమె ఎగసపడుతునా తోయ్ధి అలలపై ప్రసర్సుినా వెన్నాల ఆమె మల్లిలు కొపుపన దాల్లిన కృషణవేణి వయాయరాల నయ్గారాల రసరాజ్ధాని దండువెడల్లడి అనంగుని రధకతనం సంధించిన అసమశరుని సుమశరం పట్టిచీరక పట్టివడని సోయ్గం ఆమె గళ్ం కాంక్షాతపి కాంచనహార శోభితం ఆమె పదమంజీర కలసవనం సరస సంగీతసపిసవరకరణపేయ్ం ఆమె సంగీత సాహితయ సమలంకృతం హృదయ్ంగమం, నయ్నపరవం ఆమె అందని ద్రాక్షపండు అప్రాపిమనోహర్ కలకాలం కలల కడల్లలో

70

ప్రకాశించు గ్భంథసాంగ అసిదీయ్కవన సామ్రాజ్య రససీమలనేలు పట్ిమహిష్ట ఆమె మల్లిల పందిర్నీడన దరశనమ్మచిినఊహాసుందర్ ఆమె ఊహల ఉయాయలలో ఊగుతూ నవరసాలొల్లకించు ప్రబంధ నాయిక

71

అమెరికాలో నేను

72

ఊహ-వాసీవం ప్రయాణమనుకోగానే మనసు తనువై సనాాహ పరంపరలకు శ్రీకారం చుడుతుంది కాలం నీఊహలతో పోటీపడుతుంది సవపాాల అంచులో వెండిమబుబ నీడలో హృదయ్సంగతుల గతుల వ్యయులీనపు ఆలాపనలో దూరపుదారాలు తెగ మమతానుబంధం ఆతీియ్బంధమై రసబంధమై,మధురోహలతో మనసు రెకకలగుర్రంపై విహర్సుింది రసపాివితమైన మనఃపంజ్ర రామచిలుక రాగాల పలికిన్నకికరాయ్ంచల తలదనేా మనో వేగంతో శరీరానిా పర్గెత్తిసుింది మర్ వ్యసివంలోకొసేి ప్రయాణం దగగరపడుతునా కొదీి దూరం భారమై మనసు డోలాందోళితమై సమయ్ం ఘనీభవించి శరీరం మొరాయిసుింది ఈ కాలపు కీలుగుర్రం నవీన పుషపకవిమానంలో తెల్లవీ, వయ్సూ, జాతీ, మతమూ ఏ ప్రమాణమూ లేని జ్నసందోహానిా మూట్గటిి ఊహ కందని యాతనల పాలేజసుింది క్షణాలు, గంట్లుగా, రోజులుగా, యుగాలుగా

73

కదలక, మెదలక, సుపిచేతనావసిలోకి పయ్నింపజేసాియి అప్రత్తహతమైన కాలం నినుా ఎపపటికో అపపటికి గమయసాినానికి న్నటిివేసుింది మోక్షానిా సాక్షాతకర్ంపజేసుింది గమయంచేరగానే ఐనవ్యర్ పలకర్ంపుల వెలుివలో ఊహాజ్నిత వ్యసివం కటెిదుట్ ప్రతయక్షమవుతుంది ఈ ప్రయాణం, అసధారావ్రతం కొండొకచోప్రతయక్షనరకం

74

గగనకుసుమం కనాతల్లి న్ననరు, తండ్రి ఆపాయయ్త చెల్లి, తముిళ్ళ గల్లికజాజలు అలవ్యటైన విదాయరజన సీనియ్రుి వినిపంచే భవిషయత్ రొద(బోధ) అపుపడ్చ విడిచేసన బాలయం నేరుికొంట్టనా పెదిర్కం ఇదీ నా ప్రపంచం అకసాితుిగా, ఒక రంగుల కల సుందరసవపాం, ఊహల ఉయాయల ఊర్ంచే సుఖమయ్లోకం రా, రమినిపిలుసుింటె ఒక కఠిన నిరణయ్ం బలపడుతుంది అంత్య, అనీా తయజించిన అభినవ సదాిరుిడిలా తల్లి తండ్రులఊతానిా అలుముకుంట్టనా ఆందోళ్నలనీ సనిాహితుల ఆపాయయ్తలనీ సూట్లకసులో జిప్ చేస డగుగత్తికపడుతునా గొంతుతో ఆనందాలకి టాటా చెపిప సుదీరఘవేదనా విమానయానానిా భర్ంచి ప్రపంచపు ఆవల్లవైపున దిగుతాను ఇకకడ, నీకు నేను తపప ఇతరం ఉండకూడదు ఈ రంగుల ప్రపంచంలో చదువుల పందెంలో

75

తలమునకలై, సంవతసరాలని మరచి కొతి అలవ్యట్ిను, చేసుకొని పూరణమానవుడినయాయననుకుంటాను అవునో కాద లోకం, కాలం నిరూపిసాియి నామనసు పడ్చ తపననీ, నా బాధలనీ నా కలల బరువునీ, భాధయతలనీ నా శ్రమనీ, నా జ్యాపజ్యాలనీ ఆవిషకర్ంచగల శకిి నా భాషకు లేదు భాషకందని, భావ్యనికందని, విదేశంలో నామానవ సంబంధాలని తాకట్టి పెటిి విజ్యానిా సాధించాననుకుంటాను ఎండమావుల నందుకొనే పరుగుపందెంలో అందని గగనకుసుమానికై, పడ్చ తపనే ప్రసుిత జీవనయానం వెనకిక త్తర్గ చూసేి సాధించినదానికి పణంగా కోలోపయినవి తలచుకొనాపుపడలాి మనసు దిగాలు పడుతుంది

76

అమెరికా కల సృష్టిలోని యువతరపు ఆశల కంద్రం అమెర్కా కోటి కోటి ఆశలతో కలలతో యువతీయువకులు ప్రత్తరోజూ అసంఖాయకంగా రవ్యణా కాబడి బకుకబకుకమంట్ల విమానాలు దిగుతారు పొట్ి చేత పట్టికొని శ్రమను నముికొని వొళుళ గులి చేసుకొని అపుప చేస కారు కొని అహర్ాశలూ రెకకలు ముకకలు చేసుకొని జీవనవేగానాందుకొని సక్రమ ధనారజనలో తలమునకలవుతారు వయకిి సేవచాఛ వయవసీికృత నియ్మసహిత జీవనం అత్తవేగంగా పరుగులు పెడుతునా జీవన యానం నచిినది నదురూబెదురూ లేకుండా చేయ్డం పెదాి చినాామరాయదలు తారతమాయలూ లేని అత్త సేవచాఛప్రవృత్తిగల వృతుిలతో డాలరి బలంతో తయారైన మ్మనీ మ్మల్లయ్నీరు బాబులూ అసహజ్పు మందహాసాలతో పలకర్ంపుల హాయ్ లూ కారులబారులూ శాఖోపశాఖలుగా విసిర్ంచిన నాగర్కతా అవశ్వషాలూ లవలేశాలూ ప్రసుిత సుఖాలకు అరిం మారుతునా జీవనసమీకరణాలూ

77

ఇతాయదుల సంకలనమే సూిలంగా అమెర్కా జీవన చిత్రం నాణేనికి అవతలవైపున మన యువతరం తెల్లవిమీర్ అతయంత సహజ్ంగా బాధయతల బాదరబందీలు లేకుండా అనురాగాలనీ అనుబంధాలనీ ఆపాయయ్తలనీ మమకారాలనీ విలువలనీ వలువలనీ గాల్లకి వదిల్ల పెదిపుల్లపై సావరీచేసుినాది అమెర్కాజీవనం సూదంట్టరాయిలా ఆకర్షంచి భోగలాలసులను చేస యుకాియుకివిచక్షణను మర్పిసుినాది వ్యయపార అవసరాలకై అందర్నీ అకుకన చేరుికొని ముర్పిసుినాది అందుక యువతరం కల అమెర్కా అయిత్య ఏ కలైనా కలకాలం వుండదు గాల్ల బుడగలా పేలుతుంది ఈ వ్యసివ్యనిా యువతరం గ్భహిసేి మంచిది

78

అమెరికా కాలం కాలం జీవన రంగపు య్వనిక కాలం అరచేత్తలోంచి జార్పోయె ఇసుక కాలం నిశాగగనపు శశిరేఖ కాలం సంధాయసమయ్ సహస్ర కిరణ ప్రకాశిక కాలం తన హేలను రంగసిలమనే ధాత్రిలో వివిధమైన వరణశోభలతో, వరషపు హరాషలతో ధవళ్ వరణ మంచు త్తవ్యచీతో ట్లల్లప్స రంగుల ఇంద్రధనసుసతో ప్రదర్శసుింది మనిష్టని అలర్సుింది హిరణాయక్షుడు, ఒసామ, రావణుడు,కృషుణడు, ఒబామ తదితర పాత్రలతో కాసేసపు వినోదించి తన ఒడిలోకి లాకుకంట్టందికాలం యుగయుగాల మానవ చర్త్రలో కాలం తనరూప సవభావ్యలను సపషాిసపషింగా విశదీకర్సుినాామనిష్ట మాత్రం కాలానిా జ్యించాననుకుంటాడు ఈ లోకంలో ధీశాల్ల మారుత్త పుంభావ సరసవత్త ఆది శంకరులు కాలానికి కళ్ళం వేయ్గల్లగారు ఆధునిక భూతల సవరగం అమెర్కా లో పగలు రాత్రై రాత్రి పగలై, వగలై మనుషుయలంతా, య్ంత్రాలై, కారెసి, జ్రుపు పరుగుపందెం

79

విశావమ్మత్రసృష్టి, సృష్టిలోని వైచిత్రి రంగు, రుచి, వ్యసన లేని కాగతంపూలు విశావసంలేని జీవనసహచరులు పెదాల మధయ కదిలే దరహాసం ఆతీియ్త కరువైన రోబోలాి కదిలే మనుషులు సురులు, అసురులు కలగల్లసన వింత ప్రపంచం ప్రపంచానిక నాయ్కదేశం ఇకకడ కాలం కిటికీలు, తలుపుల దావరా ప్రపంచానిా ఆధునికయ్ంత్రం శాససుినాది జ్నజీవనానిా య్ంత్రమయ్ం చేసుినాది అరువదినాలుగ, గదులలో, గడులలో ఇట్టజ్ర్గ, అట్టజ్ర్గ పరుగెత్తి, పరుగెత్తి చివరకు అలస, సొలస ధరాగరభంలో కలుసాిడు మానవుడు తరాల అంతరాలలో, మనిష్ట, మనిష్టకి కాలం తన అదుభత హేలతో జ్గతసరవం నా అధీనం అని సహస్రఘంటికలతో వినిపసుింట్టంది చెడుపై, మంచిదే, తుది విజ్య్ం ఇదే కాలంనేరేప గుణపాఠం

80

జలజీవన పరోటన (19-6-2011) (San Diego, SeaWorld లోజ్ర్గన సంఘట్న ఆధారంగా) విశవ విఖాయతమైన కడల్ల గృహం మర్యు బ్రత్తకినకాలేజి సందరశనంలో ఒక ఒడిదుడుకుల సుడిగుండాలలోని జీవననౌక తన గుర్ంచి తెలుపమంది సుందరమైన చిత్ర విచిత్ర పక్షి జ్ంతు జ్లచర సముదాయ్ం నయ్న మనోహర పరాయట్క కంద్రమై భాససుినాది సముద్ర గరభంలో నివసంచు వివిధ జ్లజీవులను త్తమ్మ త్తమ్మంగలాలతో సహా పటిి పలాిర్ి బంధించి హింసంచి వేధించి లొంగదీసుకొని మానవ్యలాిసానికై నటింప జేసుినా మానవ్యధికయపు విపరీత వింత ప్రవృత్తి విసియ్పరుసుినాది సాటి మనుషులకు నేరపలేని అనేక వినాయసాలనీభంగమలనీ తమ మేధాశకిి రంగర్ంచి కను సైగల దావరా జ్లజీవులను నటింపజేస జ్నాహాిదం కల్లగసుినాారు ఈ కృత్రిమ జీవన రంగసిలపు య్వనిక వెనక శిధిల బడుగు జీవుల నిరంతర నిర్వరామ పర్శ్రమ ప్రాణాంతక జీవన సంగ్రామం దృగోగచరమై మనసు వికలమౌతుంది అధోలోకపు హృదయ్ సముద్రానిా తరచి మధించి విజ్య్తీరాలని చేర్న మనిష్ట

81

జీవన సహచరుల ఆంతరాయనీా హృదయ్పు లోతులను కనుగొనలేక విఫలమౌతునాాడు డ్చటింగ్ ల మాయామేయ్ జాలంలో ప్రేమజ్వరం సోకి కామనలో లోకానిా మరచి జ్ర్పే, జ్ర్గే, చీకటితపుపలలో తపపనిసరై తలమునకలైన జ్ంట్లు జీవన కఠోర వ్యసివ్యనిా ఎదురొకనలేక సంగల్ మామ్ గానో లేదా సంగల్ డాడీ గానో మార్ విఫల మనోరధు లవుతునాారు తల్లి ప్రేమా తండ్రి లాలనలలో ఏదో ఒకటి మాత్రమే లభించే పసబాలల హృదయ్ఘోష పర్దీనవదన దైనయం కంటివెంట్ కారే కనీారు వీటిని బేరీజు వేయ్గల భాష ఇంకా ఆవిషకృతం కాలేదు ఎనిా పరాయట్క కంద్రాలు SeaWorlds Zoos కలగల్లపినా ఆ దీనవయధిత బాలల కనీాటిని తుడువలేవు హృదయ్ సంసాకరం నేరవని లేని జీవికి చదువు సంధయలు ధన కనక వసుి వ్యహనాలు నిరుపయోగమై ప్రశాంతజీవనం మృగయమై

82

అరధరహిత జీవనమే మ్మగులుతుంది ఇరువురు పరసపర అవగాహనతో ఒకర్కొకరుగా నిల్లచినపుడు నేల విడిచి సాము చేయ్ నపుడు అనిా వేళ్లా సమతులయతని పాటించినపుడు నా వయకిితవం నా సావతంత్రయం నుండి మన మనవిగా కలగలసనపుడు అపుపడ్చ నిజ్ంగా ఆనందలోకం ప్రతయక్షమవుతుంది పసతనం హససుింది

83

సిలికాన్ వాోలీ (Silicon Valley) కాల్లఫోర్ాయా రాష్ట్రం అమెర్కాలోని సహజ్ సమశీతోషణ సుందర ప్రదేశం కాల్లఫోర్ాయాకి కంఠాభరణం సనీావేల్ లోని Silicon Valley అమెర్కా వైభవ్యనికి పెటిింది పేరు Walmart, Walgreens, Target, Safeway Fry’s, Best Buy, Ikea, Kohl’s, JC Penny, Sears Starbucks, McDonalds, Jack in the Box Cash & Carry, Dollar Store, షాప్స సముదాయ్ం వ్యయపార రాజ్సానికి అదిం పడుతునాది సూదంట్టరాయిలా ఆకర్షసుినాది I-5 రాజ్వీధిలో, కారులో శాన్ ఫ్రానిససొక ప్రయాణం సుఖ తీరపు ప్రసాినం, ఆహాిదకరం McAfee, Yahoo, Adobe, Oracle భవనరాజాలు దార్లోని విశవ విఖాయత్త గాంచిన Stanford University Ghirardelli Ice cream మధురమైన రుచులు పడమటి కనుమల పసఫికా తీర సౌందరయం నయ్న మనోహరమైన మరపురాని అనుభవం Sunnyvale Silicon Valley సహజ్ సుందరంగా నీరెండలో ప్రకాశిసుినాది శాంతాక్రూజ్ సముద్ర తీరం మానసానిా తరంగంపజేసుినాది

84

Half Moon Bay బీచిలోని రామణీయ్కత మనసులను ముర్పిసూి ఆకర్షసుినాది సరవణ భవనంలోని రాత్రి భోజ్నం చవులూర్సూి నోరూర్సుినాది ల్లవర్ పూల్ లోని తెలుగు గుడి భకిి భుకుిలను ప్రసాదిసుినాది నాలుగు దశాబాిల తెలుగుతనం నమసేి పాిజాలో పలకర్సుినాది వలస పోయిన తెలుగు వ్యడికి గతానిా ఙ్ుపిికి తెసుినాది పెంపుడు జీవులను ప్రేమ్మంచే దయాగుణం బొమెసిత్య కనావ్యర్ని సైతం సుదూరంగా విసరేసే కరకశతవం బొరుసుగా డాలర్ నాణం ఖేద పరుసుినాది దశాబిం పాట్ట నా కనా కొడుకుని తీర్ి దిదిిన రస రమయ ప్రదేశం నివ్యససిలం సనిావేల్ నా మనవడిజ్ని సిలం సైకిల్ ఆట్ల, ముదుిమాట్ల సవపా విలోకనం సనీావేల్ నా జీవన ప్రసాినంలో మధురమైన ఙ్ఞుపకం సనీావేల్

85

సియాటిల్ (Seattle) ప్రాకపశిిమ సముద్ర ముద్రిత ధరావలయ్ం సయాటిల్ నగరం అసిమానం పుటిింటికి మురుసూి వచేి వరషసుందర్ హరష సంరంభం ఇది హరషపులకిత గాత్రి ఇది వరుణుడిగుడి అనునితయం సందడి వ్యన రాని రోజు వింతగా వుంట్టంది అత్తథి రాని ఇంటిలా వెల్లత్తగా వుంట్టంది ఇదికాలం గీసన సుందర చిత్రం అంతరాజల వింతల కంద్రం మానవ ప్రగత్తకి సంకతం తలుపులయ్య సాిపించిన సువిశాల సుందర సూక్షమ సుత్త మెతిని ప్రపంచం అసంఖాయక భారతీయ్ సంతత్తకి బ్రతుకు తెరువు చూపు సవపా మందిరం ఫాలాశ కుసుమ దళ్ శోభితం హర్త వరణ ధర్త్రీ సోయ్గం కడల్ల దర్ని అంబర చుంబత సౌధ లావణయ లహరీమనోహరం ముపూపట్లా సాానించి శుభ్రజోయతాసా కాంతులతో ప్రకాశించు శ్వవత వరవర్ణని ఎండ కన్నారుగని సురభామ్మని

86

పుర్ విపిప ఆడు మయూర నృతయం నగర సుందరీ ధమ్మిలి సుమ పరాగం ఎనాటికీ మాసపోని, తడియారని రెపరెపలాడ్చ తెలి కాగతం ఘనీభవించిన హిమానీ నగాధిరాజ్ం విదుయదీిపాల కాంత్తలో సయాటిల్ మ్మరుమ్మట్టి కొలుపుతుంది కనుాల పండుగగా భాససుింది

87

సుందర దృశో కూడలి (Crossroads Mall) ఇది సుందరదృశయం ఇచట్ ఒక కూడల్ల ఈ సుందర దృశయకూడలే నా కాలక్షేపపు రంగ మందిరం బాబాయిల ఆట్సిలం ఏ భాషా రాక పోయినా వయ్సుతో నిమ్మతిం లేకుండా కూడల్లలో పయ్నించే పథికులను ఆకర్షంచి, ఆశిరాయంబుధిలో త్యల్లంచేది ఈ బాబాయిల ఆట్సిలం (Uncle Games) అవిశ్రంతంగా, నిర్వరామంగా కొండొకచో వయసనంగా ఇచట్ జ్ర్గే చదరంగ క్రీడాయ్జ్ుం జ్నావళికి మోదకారణం ఆయుధం లేని సమర క్రీడ ఆయుధం చేపట్ిని కృషణ క్రీడ బుదిిజీవులకు మెదడుకి మేత ఉబుసుపోకరాయుళ్ళకు రచిబండ వెరశి ఉతాసహపు కంద్ర బందువు పినాలు, పెదిలు ఊతకర్ర సాయ్ంగా చక్రాలకురీితో సహా విచేియు తాతయ్యల సమేిళ్నం ఈ రసరమయప్రదేశం ఈ సుందర దృశయ కూడల్ల క్రీడలోని విజేతల

88

ఆనందం, సంతోషం, దరహాసముద్రికలు పరాజితుల ఉక్రోషం, నిట్లిరుపలు ఇతాయదులు, శృత్త మ్మంచని నియ్మసహిత క్రీడారంగసిలం ఈ విశ్రంత్త మందిరం, అనిా హంగులుతో ఆరాభటాలతో, శీతల పానీయాలతో త్తనుబండారాలతో, పసపిలిల క్రంకారాలతో బహిరంగప్రణయాలతో నానావరణ సమ్మిశ్రిత పాంథజ్న సందోహంతో అలరారె దృశయకూడల్ల(Crossroads) నా మనఃసరోరుహ రాజ్హంస ఆనందాలరంగసిలం భావవ్యవ్యహినికి ఆట్పట్టి చతురంగ తురంగం, కురంగమై మానసాహాిదానికి మకుటాయ్మానమై ఈపశిిమ దిశాంచల దిగంత ప్రపంచంలో సంబరాలని అంబరానాంటిసుినాది మదికి సేద చేకూరుసుినాది

89

అర్లణశకలం (Redmond) కొండకోనలపై కురుసుినా హరషపులకాంకిత వరషం, ఆగ ఆగ కురుసుినా చిరు జ్లుిల వ్యన వరుణుడి కరుణ ఈ ఇలాతలంపై సపివరణ శోభితమైన ప్రకృత్త కాంత హర్త వరణ చేలాంచలపు సొబగు అదుభతదృశయం, నయ్నమనోహరం ధర్త్రి సంధువ్యరపు చీరెగటిి తన హొయ్లు మీర నర్ించు రంగవేదిక అందాల తరుపుషపశోభితం ససయశాయమల నవపలివ కోమల ధర్త్రి ధర్ంచిన సపివరణ వెలుగుల మేల్లముసుగు సౌందరయ జావలాకీల్లత దృశయ ప్రబంధం ఈ అందాలకోన లోని శీతల తరుఛ్చియ్లు కాలపురుషుని కుంచె నుండివెలువడిన అదుభత తైల వరణ దృశయమాల్లకలు చండ ప్రచండ మారాిండుడు తన రూక్షవీక్షణా కిరణాలతో దుర్ారీక్షుడై జ్గత్తనంతటినీ తపింపచేసనా ఇచట్ మాత్రం అరుణవరణ ఖండికా సౌందరాయనికి ముగుిడై ప్రసనా దరహసతకరుణ కిరణాలతో అందానికి తుది మెరుగులు దిదుితునాాడు భానుడు తన మందహాస, సంధాయరాగపు కిరణజ్నిత ప్రసనా వీక్షణాలని

90

జ్నాళి తనివి తీరువరకు ప్రసర్సుినాాడు ఈ అరుణశకలం ఇలాతలపు సుందరప్రపంచం వరణనాయోగయమైన రంగుల ప్రపంచం స్త్రీ జీవన అలంకార ప్రియ్తావనికి వన్నా చిన్నాల హంగులు సమకూరేి సవపాం భాష కందనికావయం విచిలవిడి శృంగారానికి, బహిరంగప్రణయానికి సరవ మానవసమేిళ్నానికి, ఆట్పట్టి పశిిమ దిశాంచలాన పొడిచిన సంజ్కెంజాయ్ అరుణవరణధీదిత్త ఆనందపు ఆరణవం విదుయనాిల్లకా కాంత్త సహితసుందర వరణ సంశోభిత, మానవనిర్ిత ఇలాతలపు అలకాపుర్ అంబర చుంబతసౌధాల నిరాిణ చాతురయం కొండ కోనల నుండి ప్రతయక్షమయేయ హరియసౌందరయం మానవమేధకు తారాకణం ఇలాతలపు భూతలసవరగం ఆనందాలకాననం అవశయం దరశనీయ్ం మానవ కల్లపత తారతమాయలను రూపుమాపి జ్గత్తకి ఇచటి నాగర్కత సరవమానవ సౌభ్రాతృతవం నేరుపతుంది జీవితానందానిా అనుభవింపజేసుింది జీవన సంధాయసమయ్పు పథికులకు బ్రతుకు అరిం తెలుపుతుంది

91

టార్నడొ మిస్సోరి సహనశీల్ల ప్రకృత్త మరోసార్ ఆగ్భహించింది కదల్లక ప్రాణ లక్షణంగా చేతనావృత వ్యయువు ప్రళ్య్ రూపంతో మెరుపులు,జ్లదాలు తోడుగా విజ్ృంభించి ప్రచండ వేగంతో శత యోజ్న పరీవృత ధరణిని, హిరణాయక్షుడు చుటిినట్టిగా క్రముిమకొని చరాచర జీవకోటినీ, కొండచర్య్లనీ తరువులనీ నివ్యసాలనీ,చినాాభినాం చేస జ్నజీవనానిా అతలాకుతలం చేసంది పశిిమ దిశాంచలపు ఈ మ్మసోసర్ ప్రాంతాన నేటి టారెాడొ మనిష్టని పర్దీనుడుగ మార్ి విలవిల లాడించింది పేక మేడలాిగ కూల్లన గృహసముదాయాలు తునాతునకలైన సైకిళుళ, కారుి, య్ంత్రాలు క్షతగాత్రుల శోకాలు, విగతజీవుల శవ్యలు వెరశి భయానక దృశాయనికి నిలువుట్దిం మ్మసోసర్ కాలసరపపు జిహావగ్భ విషాగా జావలాకీలల చక్రవ్యయహం ప్రళ్య్కాల విలయ్ లయ్ల ఝంఝమారుత ప్రభంజ్నం అనంత ప్రాణికోటినంతటినీ, తన కనుసైగతో పాదాక్రాంతమనిపంచుకొని య్ంత్రం లాగ నియ్ంత్రించి పాల్లసూి పర్మ్మతులను మరచి, తానొక య్ంత్రమై సాటివ్యర్ య్ందు ప్రేమ లుపిమై, సంసారం వ్యయపారమై

92

పెంపుడు జీవులపై హదుిలు మీర్న మమకారంతో వెర్రి తలలు వేసుినా నేటి సమాజానికి సృష్టికరి చేసన కాయ్కలప చికితస ఈ టారెాడొ సరావంతరాయమ్మ సరవలోకపాలకుడు కరిసాక్షి పరమయోగ నితయ నాటాయనువర్ి సమవర్ి, సృష్టి సిత్త లయ్ కారకుడైన ఈశవరుడు మానవ సమాజ్పు పోకడలపై అల్లగ రోషభీషణుడై కుపితుడై కృధుధడై మహోగ్భరూపంతో తన సృష్టిని తనలో విలీనం చేసుినాాడు ఆనంద కారణాలైన ప్రకృత్త పర్సరాలు తమ గతులు తపిప జ్ర్పే ఈ విలయ్ క్రీడను మనిష్ట తన మేధోజ్నిత, య్ంత్రసహిత నియ్మపాలనతో కరివయపరాయ్ణతో ఎదురొకని జ్రుపు నిర్వరామ, నిరంతర సంగ్రామం బహుదా ప్రశంసనీయ్ం టారెాడోల్లనిా కుదిపినా, తలవంచక పట్టివీడక శ్రమను నముికొని వికలమైన దీనులకు సేద దీరుి మనిష్ట నీకు వందనం కాలచక్రభ్రమణంలో జీవన పునర్ారాిణానిా కూల్లన బ్రతుకులనీ నిలబెడుతునా శ్రమజీవికి వందనం లీలామానుషవిగ్భహుడిలో ఐకయమైన విగతజీవులకు అశృతరపణం

93

పసిఫిక్ దీవి ఫెర్రీ పడవ న్నకికనపపటినుంచి ఆలోచనాలోచనాల దావరా ఉతిర ధృవపు హిమగరులు తరువులు, సరసుసల, సుమనసీసీరాల వెంబడి ఊహలు విహర్ంచసాగాయి హిమశృంగాలు, హిమానీనదాలు, అక్షయ్ వృక్షసమూహాలు తగుమాత్రంకాసారాలు వెరశి ఈదీవి నయ్నమనోహరసంధయలా గర్పుత్రి సుమగాత్రి నటించు రంగసిలంలా ధరాధరేంద్రనందినీ విహారకళీసిలంలా తటిలితా సుందరతర కృషణవేణీ కబరీభరఛ్చయ్లా చీకటిపాయ్లా ప్రకృత్తకాంత కంటి కాట్టకల కజ్జలరేఖలా సాక్షాతకర్ంచింది కొండలో, కోనలో శరనేిఘమాల్లకల హిమసాాత ప్రపూత హరష పులకాంకితవరషం, పొంగన రసగంగాప్రవ్యహమై కఠిన గండశిలల మనసు కర్గంచి హర్తవరాణరణవ్యనిా రహింపచేసుినాది కాలానిా ఘనీభవింపచేసుినాది చీమలు దూరని చిట్ిడవులు

94

కారులు దూరని కారడవులు నలిని కొండదారుల వెంట్ ఉతుసకతతో తొంగచూసుినా రవి కిరణ సంజ్నిత నీరెండలో సముద్రుడాగ్భహించి కత్తిర్ంచిన తీరభూమ్మ మురుసుినాది కీకారణయపు కొండదారుల వెంట్ ఎదుగు బొదుగు లేని, నాగర్కత ప్రవేశించని శ్వవతజాత్త గ్రామసుిల నివ్యస సిలంలో నితాంత లతాంతాన కటిిన పొదర్లుి చినాారులకు బొమిర్లుి పెదిలకు మాత్రం ముచిట్ గొల్లప చెట్టి పైన ఇలుి ఇది దిగంత నిశాంత వనాంతాన విర్సన నీహారకణం శరతాకల కాలాంబుద రేఖా కౌముదీశీతలహర్తవరణం గర్, తరు పుషప ఫల విరాజిత శోభితం ఉదివగా మానస మనోహరం కాలం కరుణించిన వరం అనుభవేకవేదయం అవశయం దరశనీయ్ం

95

పేకమేడ (Casino) ఈ పేకమేడ విర్సన గులాబ పువువలా వుంది చంచలాత్త చంచల లక్ష్మీదేవినవువలా వుంది నవువతునాపడచు, పదారేండి ప్రాయ్ంలా వుంది విదుయనాిల్లకల తోరణాల హారంలా వుంది అరి నగా బార్ గర్ి అత్తకించుకొనా ల్లప్ సిక్ నవువలావుంది నిశానాథుని సౌధానికి కటిిన వెన్నాల బావుటాలావుంది ఆశావహుల పాల్లటి అమర తరువులా వుంది పడగ విపిపన నాగుపాముని కబళింపజూసుినా ముంగసలా వుంది ధూమపానప్రియులు రగల్లంచిన సగరెట్ ఫేకిరీలా వుంది అవనీతలం మీద వెలసన అభినవ అక్ష క్రీడలా వుంది పర్గెత్యి అశావల వెనక లంఘంచే పంట్రి అశవహృదయ్ంలా వుంది ఇంకా ఎంతెంతోవుంది చాలా చాలా బాగుంది ఇచట్ ఒకానొక క్షణంలో కుబేరుడు మరు క్షణంలో కుచేలుడై నిరాఘంతపరుసాిడు మనిష్ట బలహీనతను, తెంపర్తనానిా రెచిగొటిి ల్లపిపాట్టలో, వెర్రిఆవేశం జీవితకాలపు అనుభవ్యనిా సంపాదించిపెడుతుంది లచిమి తల్లికి కటిిన పిచుిక గూళుళ సాిట్ మెష్టనుి, లేదా కార్డ గేమ్స లేదా పోకర్ ఏదైత్యనేం, ఫల్లతం మాత్రం ఒకకట్ల అనిా నియ్మాలీా కఠినంగా పర్శీల్లంచి మరీ పాటించే ఈ దేశంలో కసనొ సంసకృత్త వర్ిలిడం, అతయంత విడూడరం పులీమేకా, ధరిరాజు శకుని, నలుడూ

96

ఇతాయది ప్రసధిధ పొందిన కితవరులు ఆధునిక నాగర్కులందర్లో పరకాయ్ప్రవేశమొనర్ి సలుపు వికృత క్రీడ మానవ జ్గనాాట్కంలోని ఈ జూదపరావనిా నిజ్ంగా తయజించగల్లగత్య మనిష్ట ఋష్ట అవుతాడు ఇచట్ లక్ష్మీదేవీ తన రంగసిలంపై జ్రుపు ప్రదరశనలో మంచి చెడుల వయతాయసాలను ల్లకకచేయ్క సమనాయయ్ లీలాలోల దృకుకల ప్రసరణలతో ఊహలపలికిలో రెకకల గుర్రంపై విహర్ంపజేస వ్యసివజ్గత్తపై బొకకబోరాి పడ్చసుింది అనిా గమనించే ఆ జ్గనాిత ధనలక్ష్మి కటాక్ష వీక్షణాలతో శ్రమపడకుండా లభించు అయాచిత వితిం హాని కారణమని వేయి విధాలుగా నినదిసుినాది అంతులేని కోర్కలతో, ఆశలతో ధనసావమయపు పడగనీడ కింద అణగారే ఆరుిలకిదే నా అశృ నివ్యళి

97

మంచు తెలుపు మంచు, మంచు, మంచు, మంచుకొండలమీద మంచుకం కొదవ అకకడకకడ మంచు, తెలి తెలినిమంచు అచిమైనా మంచు, సవచఛమైనా మంచు దార్ నిండా మంచు, కొండపైనా మంచు ఆరబోసన మంచు, జార్పోయే మంచు విర్గపోయే మంచు, కర్గపోయేమంచు దేవదేవుడి వరణం మంచు కాలం ఘనీభవించిన మంచు అందరాని ద్రాక్ష మంచు, అప్రాపిమనోహర్ మంచు ఆశ మంచు, ఆపాయయ్త మంచు, కోర్క మంచు అబధధం మంచు, నిజ్ం మంచు, శాంతం మంచు బుదుబద ప్రాయ్మైన తనువు మంచు, బాలయం మంచు, కౌమారం మంచు, యౌవవనం ఘనీభవించే మంచు వ్యరధకయం కర్గపోయే మంచు కోపం మంచు, బాధ మంచు, వేదన మంచు, దుఃఖం మంచు నవువ మంచు, సంతోషం మంచు సుఖం మంచు మాయ్ మంచు మరిం మంచు, సమసిం మంచు భ్రమాజ్నిత తెలిదనం శాశవతం కాదనీ తెచిిపెట్టికొనావనీా తెల తెల బోతాయ్నీ అందం, ధనం, అధికారం, భోగాలూ శాశవతం కావనీ

98

మంచుతెరల పొరలు, విడగానే కనపడు సృష్టితతవం కరకశంగా, కఠోరంగా, నలిరాయిలా దృగోగచరమగు వ్యసివం నితుయడూ, శాశవతుడూ, అయిన, సరావంతరాయమ్మ, సృష్టికరిను మరచి, అహంకార కారకాలకై, పరుగులుతీసే మానవజీవన డొలితనానిా వెండికొండ త్యట్తెలిగా చలిగా, మెలిగా సుుర్ంపజేసుింది

99

రజతాచలం (Mt. Rainier) దూరానిాంచి అదిగొ అలిదిగో అని ఊర్ంచే శ్వవత వరణ రజ్తాచలం వినీల గగనాన తళుకుకన మెరుసోింది మెల్లకలు త్తరుగుతూ, సనాని, నునాని దారుల వెంబడి కారు నడకన, సునాయాసంగా ఆనంద దంతరల సందోహాల మధయ, రైనియ్ర్ పాదాగ్భ పీఠీ ప్రయాణం, ఆనంద కారణం దార్ పొడుగునా సృష్టికరి విరచిత తరు సుమ, గరుల వంకరల సౌందరయం అదుభత చిత్ర సాక్షాతాకరం నాగసుందరీ ధమ్మిలి శోభాయుత సుమ మాలాహిమం వేల అడుగుల ఎతుిన గరవంగా శిరస్త్తిన శీతాద్రిశిఖరం రాశి పోసన మల్లిపూల గుమిట్ం మంచులో తడిసన నందివరినసుమం నారద, నీరద మహతీగాన పులకిత ధర్త్రీ మందహాసం శీతల మలయ్పవన వీచికలు ప్రకాశవంతమైన నీరెండ హర్తవరణ ధాత్రీశోభ నీల్లనీల్ల జ్లదాల హేల వెరశి హిమనగ సౌందరయం ఘనీభవించి నిలచిన ఆనందం ఇంద్ర ధనుసుసందరీ లావణయం

100

సకల జ్న మోదం, సమోిదం గర్రాజ్సుతాతనయ్ గర్జ్కీ కరుణాసముద్రుడైన రుద్రుడికీ వ్యసయోగయమైన ఏకాంత ధవళ్ సౌధం నితయ నట్నానువర్ి నట్రాజ్ పాద నరినానుమోద రంగవేదిక హర జ్టాజూట్ తరుణేందు దరహాస చంద్రిక కాలుషయ రహిత, శీతలోర్ికల మందహాస ఇంద్ర ధనుసుసందర్ తెలి చీరెలో ఆరబోసన పసందైన అందాల కనువిందు ఘడియ్లు, రోజులు, న్నలలు, వతసరాలు యుగాలు గడచినాకాలపురుషుని అవక్ర పరాక్రమానికి శిరసొంచక నవువతూ నిలచిన రజ్తాచలమా శాశవతంగా మనసు పొరలోి ఘనీభవించిన మంచు కొండా నీకు నిలువెతుి ముతాయల నీరాజ్నం

101

వేగవతి (Las Vegas) ఉనాది లేనట్టిగా లేనిది ఉనాట్టిగా భ్రమ్మంపజేయు విశవకరి నిర్ిత అభినవ మయ్ సభాప్రాంగణం సృష్టిలో నానా నాగర్కతలనూ సమాహారంగా ఏర్ి కూర్ి పేర్ిన లసనిందారహారం ఆశ నిరాశల మధయ బడుగు జీవి జ్రుపు క్షీరసాగర మధనం రాజ్ భోగాల వేగవతీ పట్ిణం దేశ సంసకృత్తకి కీర్ిశిఖరం విశవసుందర్ సౌందరయ రోచిసుసలను హొయ్లను తనివి తీరా ముర్సచూడు మణి దరపణం గమితైన మతుి కొలుపు నయ్నమనోహర దృశయప్రబంధం కితవరుల పాంధశాల విశవవిఖాయత రంగసిలం హరుడి చిచిరకంట్పడి కూడా నశించని అనంగుని శసాాస్త్ర వేదిక సుమధామం, పశిిమాభిరామం ఇచటి అసూరయంపశయల మేనితళ్తళ్ల ముందు రవికిరణాలు వెలవెలబోతునాాయి దివ్యరాత్రాలుతళ్తళ్లాడ్చ విదుయత్ కాంతులు విలవిల లాడుతునాాయి ఋషులను సైతం ల్లపిపాట్టలో కాపురుషులుగా కాముకులుగా, జూదరులుగా మారిగల మ్మథ్యయ సవరగధామం మానవ మేధోజ్నిత అభినవ అమర లోకం త్రిశంకు సవరాగనికి అసలుససలు నిరవచనం వ్యయపారధురీణుల నిరావయపారతావనికి ఉబుసుపోకతనానికి ఖరీదుకట్లి వ్యయపారకంద్రం

102

స్త్రీ, పురుష, వరణ, వరగ, భేద రహిత సరవజ్నాళి సలుపు నిరంతర, వయధాభర్త, వేదనాయుత ధనయ్జ్ుం ఈ య్జ్ుంలో తొల్లసమ్మధ మానవుడి సమతులయత మల్లసమ్మధ అగరు ధూపలత్తక వ్యల్ల కర్గపోవు కాలం అందీ, అందక, తపిపంచుకొని త్తరుగు మాయ్లేడి వేట్లో అలుపెరుగనిపయ్నం, ఎండమావులవెంట్ అరిం లేనిగమనం మారే కాలంలో మారని పలాయ్న ప్రవృత్తికి చిహాాలు పాచికలు, పేకముకకలు, రమ్మి, పోకర్, సాిట్ మెష్టన్స, సుప్ లేదా టీస్ అనేక ప్రలోభాల అంకెల గారడీలు మూడంకెలు వరుసలో కల్లసవసేి ఆనందపు జాక్ పాట్ సవరాగరోహణ, బొందితో కైలాసం ఛది వేషధార్ణి, నట్నావతంసురాలు శ్రీలక్ష్మికాలక్షేపవేదిక, సాక్షాతుి నారాయ్ణ సవరూపం విజ్యానికి, గండపెండ్చర, గజారోహణల కుహనా కోలాహలం పరాజ్యానికి, కఠోర, జీవన వ్యసివ హాలాహలం ఆకుకు అందని, పోకకుపొందని, విజ్గీషకై ఎనిాచిత్ర విచిత్ర ప్రలోభాలు అనుక్షణం, అపర్మ్మత వేగంతో చల్లంచు, కాలచక్ర భ్రమణంలో భ్రమ, దిగ్భభరమై, కల నిజ్మై బ్రతుకు ఆనంద వ్యయపారమై రంగులమయ్మై, మనసు వేగాస్ కస పరుగుల్లడుతుంది మానవజీవన రంగంలో ఎనోా పరాయయాలు జూదమనసితవం తపపనిసర్ సొగసంతా, అవధులు, పర్ధులు మీరక పోవడంలొనే వుంది మర్

103

చినన ప్రపంచం అరచేత్తలో జాబల్లి, అదింలో అనంత విశవం శ్వవతజాతీయుల విహారసిల్ల సకల వరణశోభిత హర్విలుి విశాల ధాత్రినీ, ఖగోళ్ గోళాలనీ ప్రత్తబంబంచే సుటిక మణి దరపణం వినీలగగన సౌందరాయనిా, ఇలకు దించే య్తాం కల, ఇలా కలగలసన కలపనా రమయమందిరం పసతనపు బాలానందానిా బాలవినోదానిా పునరావిషకర్ంచే య్తాం,ప్రయ్తాం ఆశిరయకరం, అనితరసాధయం భాష కందని దృశయకావయం అపర బ్రహి వ్యల్ి డిసీా మానస కలపనా సుందర రమయ ప్రపంచం విశవమంతటినీ క్షణాలోిచుటిివేసే నౌకాయాన లాహిర్ య్క్ష,రాక్షస,కిన్నార,కింపురుషాదుల,దృశయ ప్రహసనం అంగరంగవైభవంతో,అలరారె,అదుభతప్రపంచం విశాల విశావనిా కుిపిరంగవేదిపై పరచిన ప్రపంచం చినాారుల మనోలాిస హసత ప్రపంచం పస బాలల ఉలాిసపుహసత ప్రపంచం మంచు బొమిల శ్వవత ప్రపంచం ధవళ్ వరణ న్నరజాణల దివయ ప్రపంచం రంగు, రంగు, హొరంగుల వింత ప్రపంచం బాల, బాల్లకల సావగతప్రపంచం

104

తోలు బొమిల గోల ప్రపంచం లహరీనాద మనోజ్ు ప్రపంచం వ్యణీవీణా నాద ప్రపంచం నట్రాజ్ నృతయ హేల ప్రపంచం రసహృదయులకిది మధుర ప్రపంచం పస బాలలప్రేమైక ప్రపంచం విశవమందల్ల సకలజాతుల,రీతుల కలపనావ్యసివ్యలను, సంగమ్మంచి, జోడించి, కూర్ి, రహిమ్మంచి,నర్ింపజేస, ఆనందోబ్రహి అనే జీవనసతాయనిా ప్రత్తబంబంచినవ్యల్ి డిసీాకి జేజేలు

105

దారితప్పిన యువతరం నూయయార్క వీథులలో, డౌనుటౌన్ మహా సౌధాలలో షార్ి్,జీన్స, విశృంఖల సంసకృత్తలో కోలోపయిన తెలుగుతనం తన చిరునామా వెదుకుకంట్టనాది ఫాస్ి ఫ్టడ్ స్ంట్రిలో, మొహమాట్పు తెలుగు భోజ్నం అందీఅందని ద్రాక్షలాగా అప్రాపి మనోహర్లా, వ్యర్సూిఉనాది డాలరి రేసులో యువత తనను తాను మరుసుినాది కారులో ఎంతత్తర్గనా, ఎనిా మాలుస చుటిివచిినా జీవన చక్రభ్రమణంలో, మాధురయం లుపిమై రోబోలా, య్ంత్రమై, విసుగు కొలుపతునాది క్రమశిక్షణ, నాగర్కత, పైకి కనిపిసూివునాా మూడు w లకై వెంపరాిట్ వెగట్ట కొలుపతునాది జీవనగమయం తెల్లయ్ని పాంథుడా మూలాలను వెదుకోక పల్లిసీమలలో బ్రతుకు కలనేతను తెలుసుకో జాల్ల లేనికరుణలేని జ్బరిసీి లోకం ఇది విశాలమైన నగర వీథులలో డొలితనం త్తర్పమెతుితునాది అమెర్కాలో అనీావునాా మనసు మమతలకై మొహంవ్యచి వునాది చమతాకరమొకటి జ్ర్గ యువతరం సుఖపడ్చ రోజు కొరకై నా మనసు నిరీక్షిసూి వేచియునాది

106

దేశకాలపాత్రతలు ఏదేశమేగనా ఎందుకాల్లడినా తెలుగుతనానిా చులకనచేస తృణీకర్ంచువ్యడు, తెలుగువ్యడు విదేశ సంసకృత్తకీ, తరతరాల భావదాసాయనికీ లోనై, దాసోహమై ఒళుళపైతెల్లయ్నివ్యడు, తెలుగువ్యడు భావితరానికి పంచే పంచామృతం వంటి తెలుగును మధురమైనభాషను క్రమక్రమంగా కోలోపతునావ్యడు, తెలుగువ్యడు తెలుగు మాటాిడడం, వ్రాయ్డం, చదవడం మోట్నుకొని వచీిరాని అనయభాషలను పట్టికొనిప్రాకులాడు వ్యడు, తెలుగువ్యడు మనం సృష్టించిన డబుబ మనని ఆడిసుింట్ల భ్రమలాంటి రంగులరాట్ాంలో గర్కీలు కొడుతూ ధనారజనే అనిా సమసయలకుపర్షాకరమనే వెర్రితలకెకిక మతుిలో భ్రమ్మసుినావ్యడు తెలుగువ్యడు ఇంత విపులమైన, విశాలమైన పృథివలో తెలుగుకింత చోట్ట లేకపోవడం నానాటికీ తీసకట్ివుతునా వేషభాషలూ సంప్రదాయ్ం ఎవర్కీ పట్ికపోవడం భినాతవం లోంచి ఏకతవం సాధిసాిమని ప్రగలాభలు పలకడం నీత్తని నిలువులోతున పాత్యస అక్రమారజనకై, అర్రులు చాచడం సంతోషం కరువై తెచిిపెట్టికొనా

107

అసందరభపు నవువలతో గడపడం తెలుగు సనిమా, టీవీల, రంగులప్రపంచంలో మునిగ త్యల్ల, కాలం విలువనూ,నాణయతనూ మరవడం ఇవనీామన సమాజానిా పటిి పీడిసుినా రుగితలు నేటిని జూస ఇంత విర్రవీగత్య, రేపటి రోజున నీ ప్రత్తచరాయ నేలకసకొటిిన బంత్తలాపైకెగర్, చేజార్పోతుంది దేశకాల పాత్రతలను మర్చిన యువతరానికి అమెర్కా సవపాం సుఖసముద్రం, అందిన ద్రాక్షపండు, కోత్తకి దర్కిన కొబబర్కాయ్ గతంలోని, రామాయ్ణ, భారతాలు వేదాలు, పనికిరాని పురాణాలని భ్రమ్మసేి జీవనం, అరధరహితమై పరమారాధనిా కోలోపతుంది ధృతరాషుుడి గుడిడ ప్రేమా, దశరధుడిమమకారం సీతా, ద్రౌపదుల సౌశీలయం లాంటి భారతీయ్తలను మర్చి నవతరం అయోమయ్ం లో కొట్టిమ్మటాిడుతునాది సంప్రదాయాలను తృణీకర్ంచి విలువలు కోలోపతునా యువత మూలయం చెల్లించక తపపదు నేలవిడిచి సాము చేసేి భంగపాట్ట తపపదు ఇదిచర్త్ర పదేపదే తెల్లపే సతయం

108

తూర్లి వెళ్ళే రైలు సువిశాలమైన కెనడా సామ్రాజ్య తీరాలనూ ప్రాకపశిిమ దిశలనూ ముడివేసుినా రైలు రహదార్ చాలాకాలంక్రితం విడిపోయిన సాగరాలని కలుపుతునా సేాహ వ్యరధి ప్రకృత్త కన్నార్ర జేస ప్రళ్య్లయ్ల ఝంఝమారుత భీతవహ వ్యతావరణంలో హిమానీపవనాలు చుట్టికొని క్రముికొని కబళిసుింట్ల శ్రమను నముికొని పట్టిదలను ఆయుధంగా మేధను కాలంతోబాట్ట కర్గంచి ప్రాణాలను ఒడిడ సాధించిన నవజీవన గమయం దేశాభివృదిికై వేసన ప్రగత్త సోపానం శత సహస్ర కోటి యోజ్నాల పరయంతం విసిర్ంచిన పరవత శ్రేణులతో శిఖరాలూ లోయ్లతో సంభర్తమైన విశవంభర ఆకుపచిని కలనేత చీర ధర్ంచి హొయ్లొలకపోసుినాది ధరాసీమంత్తనీ నిర్ణద్ర యోగముద్రతో మంచుకొండలలో కాలం వ్యయులీనం మీద గుండెలు పిండ్చరసరమయ గీతాలతో సృష్టికి నీరాజ్నం పడుతునాది శక్రచాప ధనుర్వముకిసరాగం

109

సుందర తరులతా పుషపశోభితం ఘనీభవించిన సౌందరయ రహసయం పశిిమాభిరామం ఆకుపచిని ప్రకృత్త అలర్సుినాది పర్గెడుతునా రైలుకిటికీలోంచి ఆవిషకర్ంచబడుతునా జ్గనోిహనమైన ప్రకృత్త హొయ్లు సకల చరాచర జీవరాశుల నావహించి మైమర్పించి ముర్పిసుినాది అంచెలంచెలుగా సాకారమౌతునా ఆనందం అమరధామానిా ఇలలో తలపిసుినాది మానవ మేధకు ప్రశంసల వరషం కుర్పిసుినాది

110

విక్టురియా వికోిర్యా కెనడా దేశపు పరాయట్క కంద్రం, వన సమూహాలతో ప్రసధిధగాంచిన సుందర నగరం బంగారు పూతతో మెర్సపోతునా పారిమెంట్ భవనం రవి అసిమ్మంచని బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యవ్యదపు గతకాలపు అవశ్వషం, బ్రిటిష్ కొలంబయా రాజ్ధాని నగరం వికోిర్యాకు పెట్ిని ఆభరణం, వినీల నీల జ్లకంకణం ప్రకృత్త సుందర్ ముర్స ఆడు జ్గనాాట్క రంగం కెనడా దేశ పాదానికి రతాఖచిత వజ్రవైడూరయ మణి మంజీరం దేశ, విదేశ పరయట్కులకు సేద తీరుి పాంథశాల, విశ్రంత్త మందిరం ఘనీభవించి కదల్లక మర్చిన కాలానికి సంకతం కాలపురుషుడు తన కుంచె తో గీసన అపూరవ సజీవ తైలవరణ చిత్రం బ్రతుకు తెరువుకై సైకిల్ ర్క్షాలతో, గుర్రపు జ్టాకలతో మనిష్ట చేసుినా సహజీవనం సంకుల సమరం, అసధారావ్రతం నేటి నాగర్కతను శాససుినా జీవన వేగపు కలోిలంలో కలత బడి వెనకబడి అంతర్సుినా గతం వినిపసుినా చరమ సంధాయగీతం ప్రభుతవఉదోయగాలు తపప ఇతర భృత్తలేని నగర జీవనం పాలకులు తపప పాల్లతులు కరువైన వింత సనిావేశం పాత తెర మరుగై, కొతికి తావిసుినా పర్ణామక్రమంలో నవతరానికి గురుిచేసుినా మధురమైన గతం

111

బుట్ చార్టు గార్నె్ో వికోిర్యా నగరానికి ప్రకృత్త పర్చిన ఆకు పచిని త్తవ్యచి బుటాిర్ి గారెడన్స రాబర్ి, జెనిా దంపతుల నిర్వరామ, నిరంతర, జీవనకాలపు శ్రమఫలం ఈ పూలవనం సునాపు రాళ్ళ కొండలలో మారివ్యనిా నింపి ఎడార్ లోపల కడానిపూలు పూయించిన వైనం ఆ దంపతుల అకుంఠిత దీక్ష, పట్టిదలలు ఈ అఖండ పుషపరాశి లో కని విభ్రాంత్త చెందక మానం కనుచూపు మేర ఆవర్ంచి విసిర్ంచిన విశాల సుమధాత్రి యాత్రికుల పొగడిలే ఊపిర్గా సరవకాల సరావవసిల య్ందు శోభాయ్మానంగా విరాజిలుితునాది ఇచటి బారులు తీర్ిన వివిధ వరాణల, ఆకృతుల తరు జాతుల శోభ, శక్ర చాపానిా ఇలపై దర్శంపజేసుింది అల్లిబల్లిగా అలుికునా లతలతో నిండుగా వునా వృక్షాలూ ఎలి వేళ్లానాట్యమాడు జ్ల హేలలూ మనని ముర్పించి మైమరపింప జేసాియి ఇచట్ పరచుకొనాచికకనైన పచిదనానిా దుర్ారీక్ష రవికిరణం కూడా సపృశించ జాలదు దట్ిమైన చీకట్ితో గూడిన తరువులు కవికి లేశమాత్రం అంతుపట్ిని నిగూఢ రహసాయలను తమలో దాచుకునాాయి వివిధ రకాల కాగతంపూల లాంటి అనేక వింత వింత వరాణలతో ప్రకాశించే ఫాలాశ కుసుమాలు ధర్త్రికి సహజాలంకారాలు

112

అందంగా అమర్ి, పేర్ిన బంత్త, చేమంత్త, మందారం గులాబీలతో క్రికికర్సన సుమాలు ప్రకృత్త కాంత సొగసులకు మనిష్ట దిదిిన తుది మెరుగులు విదుయనాిల్లకల కల గలసన వెన్నాలలో లయ్మైన పుషపవరణ రాగరంజిత ధాత్రీ నరిన హేల మనల్లా సవరాగనికి బెతెిడు దూరంలో నిలుపతుంది ఋతువుల ననుసర్ంచి వికసంచే పూలు పరవశించి,మేను మర్చి, గత్తని మర్చి రంగులుమారుితూ తమ అదుభత సుమ మాయ్జాలంతో మనల్లా కటిిపడవేసాియి ఈ వరాణరణవం జీవితానుభవమై మనసు ఆరణవమై, రసారణవమై, ఆనందపుట్ంబరాలని చుంబసుింది వెతల బ్రతుకులోనికి మధుర్మని కొని తెసుింది, జీవనసాఫలయం చేకూరుసుింది

113

విక్టురియా బొమమరిలుు విశాల విశవంలో వికోిర్యాలో ఒక బొమిర్లుి ఈ వికోిర్యా బొమిర్ంటిలో చినా బొమిల కొలువు విశవనాగర్కతను తనలో దించుకొని, కుదించుకొని, రా రమిని పిలుసుినాదీ చినా బొమిలకొలువు అరచేత్తలోని విశవం అనిరవచనీయ్ సుందర కావయం వేనవేల వతసరాల, సుధీరఘ ధర్త్రి చర్త్రని ల్లపిపాట్టలో కనుాదోయికి కనువిందుగా, దర్శంపజేసుింది కాలపర్ణామానిా, అతయంత సుందరంగా, మనోజ్ుంగా, కళాతికంగా, అత్త సూక్షమంగా, సూక్ష్మీకర్ంచిన బొమిలకొలువు మానవ సృజ్నాతికతకు మణిదరపణం మనిష్ట తన ఆధిపతాయనికై జ్ర్పిన సంకుల సమరానికి, వినియోగంచిన జ్ంతువులనీ, మారణాయుధాలనీ య్ంత్రాలనీ, ఇతర పనిముట్ినీ జ్నజీవన వేదనా నీరధులనీ కూల్లన జ్నవ్యసాలనీ, చిధ్రమైన నగరాలనీ కనులముందుపర్చి, విశదీకర్ంచి కుిపీికర్ంచిన వైనం, కడు శాిఘనీయ్ం విశాలవిశవంలోని, అతయంత చినా పర్మాణంలో మనుషులు, సైనికులూ, వసుివులూ ఓడలూ, బండూి గృహాలూ, సుందర హరాియలూ

114

నగరాలూ, తరువులు, అరణాయలూ కొండలూ, కోనలూ, లోయ్లూ వ్యటివెంట్ రైలుదారులూ పర్ణామ క్రమ జ్నిత సాధనాలూ వినీలగగనంలోని యుధధవిమానాలూ ఇలా ఒకట్లమ్మటి, ఇలాతలం సమసాినీా మునుపు అగసుియడు అవపోశనపటిినట్టి కనిపంచి లోకపు మరోకోణానిా దర్శంపజేసాియి ఈ బొమిలకొలువులోని సమసి ఖగోళ్రహసాయలూ వింతలూ, విశ్వషాలూ చీకటిలో, వెలుతురులో దివ్యరాత్రులు సైతం సూక్ష్మీకర్ంచబడి మనల్లా అబుబర పరుసాియి చర్త్ర ప్రసదిి కెకికన, ప్రఖాయత రచయితల కాలపనిక నాయికానాయ్కులూ ఇచట్ ప్రతయక్షమవుతారు జ్రినీ, రషాయ, ఇట్లీ, ఇతాయది దేశాల,నియ్ంతల, యుధధకాముకతావనీా పరపీడనపరాయ్ణతావనీా ధనదాహానీా చర్త్రగమనానీా లండన్, పాయర్స్ లాంటి పట్ిణాల విధవంసానీా, ఇంకా అనేక వివరాలనీ ఈ బొమిలకొలువు మనకు సాక్షాతకర్ంపజేసుింది ఇచట్ త్తర్గే రైలుబండూి, కారులూ, విమానాలూ కనుమూస తెర్చేలోగాభూప్రదక్షిణ

115

చేసన వినాయ్కసావమ్మని తలపింపజేసాియి గలీవర్ ట్రావెల్ ల్లలీిపుట్ిని చూస మనసు బాలయంలోకి పయ్నిసుింది అరువది క్షణాలలో నరజాత్త చర్త్రనీ, నరహంతకులు కటిిన కతుిల వంతెనలనీ గతకాలపు, వరిమానపు యుధోధనాిదానీా ఇత్తహాసాలనీ బేరీజు వేస, ఈ చినా బొమిల ప్రపంచం మంత్రముగుధలని చేసుింది భవిషయతుిని ఆలోచింపజేసుింది మానవ నవ జీవన వికాసానికి తెర తీసుింది

116

నయగారా-జలపాతం అట్ట అమెర్కా ఇట్ట కెనడా రెంటినీ ముర్పిసూి కాలంతో పోటీపడుతూ, పడుతూ, లేసూి, అపసరో భామ్మనీ నాట్య హొయ్లొల్లకిసూి వయాయరాలను దశదిశలకూ ప్రవహింపజేసూి సొగసులను నాలుగదికుకలకూ వెదజ్లుితూ ధర్త్రికి సహజ్ సుందర మేఖలావలయ్మై కళాభరణమై, పాదమంజీరమై సతతమూ నిరతమూ మానవ్యళిని ప్రమోదము లో ముంచెతుితునాది రాముని ధనుర్వముకి శరంలా హరుని తాండవనృతయంలా మహేంద్రుని చాపంలా చతురాననుని అదుభత సృష్టిలా సపివరణ జ్లదమాల్లకలా ములోికాల పాపాలు కడిగవేసే గంగ, నిరిలాంతరంగ, కరుణాపాంగ గగన గంగ, పరమపావనంగా జ్గనోిహనంగా, ఇలకు దిగన సుమహారంలా శోభిసుినాది వియ్నాది హరజ్టాజూటి నుండి జాలువ్యర్ నయ్గారపు హొయ్లతో నైల్లంపశ్రీలను కుర్పిసుినాది శివుని, తలలో, తలపులలో, బందీ అయిన మందాకినీ నది గరువమణిగ, తలవంచుకొని, తన సహజ్ ప్రకృత్తతో సాగపోతూ ప్రవహిసుినాది ప్రళ్య్కాల లయ్లతో, మహోగ్భ, నట్తగంగా, తరంగ

117

మృదంగనాదంలా కదల్ల, హోరుగా, జోరుగా ఝంఝూమారుత మనో వేగంగా, లహరీమనోహరంగా పరవళుళ తొకుకతూ, తకుకచూ, తారుచూ సుడులు త్తరుగుచూ గగనథుని ఇలాతలానిా కంపింప జేసూి ఆకాశానిా చీలుికొని ధరణిపై కుర్కింది అతయంత సవఛఛమై, అత్తపవిత్రమై మనోజ్వంతో పరుగుల్లడుతూ హిమపుత్రి మనసు కర్గ నీరైనట్టి నింగీనేలా కల్లసనట్టి సంతోషం తరంగమైనట్టి పార్జాతాలు వరదలై పార్నట్టి విడిపోయిన సేాహితులు చాలా కాలం తరువ్యత కల్లసనట్టి ఆపాయయ్తలని వర్షంచినట్టి శిలలు కర్గ కర్గ ద్రవించినట్టి జ్లవ్యహినికొండకోనల చుట్లి, త్తర్గ, త్తర్గ, సుమనఃతీరాలు దాటి సువిశాల, సుందర సరసుసగా మార్, నిల్లచింది నిశాసమయ్ంలో నయ్గరా విదుయనాిల్లకల, సొబగులలదుకొని సపి వరణశోభితమై సాక్షాతకర్ంచింది కాలపురుషుని మానసాకాశాన నిలకడ నేర్ిన తటిలితలా వేల, వేల, వతసరాల శ్రమతో

118

అదుభతంగా గీసన తైలవరణచిత్రరాజ్ంలా ప్రాకపశిిమ దిశా సీమంత్తనీ నుదుటి సంధూరంలా, అకసాితుిగా ఆకాశాన ప్రతయక్షమైన ఇంద్రధనసుసలా రాశిపోసన నందివరధనాల సుమహారంలా నయ్గారా జ్లహేల జ్గత్తని ముర్పిసుినాది న్నమినాన వ్యయపించిన భగవంతుడి సృష్టి లీలలను కొండకోనలోి, పచిిక బయ్ళ్ళలో, జ్లాశయాలోి నిరిలాకాశపు నీరెండ ఛ్చయ్లోి, నలిమబుబలోి విర్సన ఇంద్ర ధనసుస లో, కాంచి, మనసు హరషపులకితమై, మధురమై, గగనమై పోతునాది ఆకాశం నుండి, భూనభోంతరాళాలు గగురపడ జ్లపాతమై, విరుచుకపడి, విహవల్లంచి, శ్రమ్మంచి అలస, సొలస, న్నమిదించి, శాంత్తంచి నిరిలాంబోధిపయోధి అయిన నయ్గారాల నయ్గారాకు శత సహస్ర వందనాలు

119

అమెరికా పరోటన అమెర్కాలో ఆరున్నలల కాలం అరువదిసంవతసరాల జీవనయానంలోని చిత్రవిచిత్రమైన మలుపులతోకూడిన ఆట్విడుపు జాుపకాలతో క్రికికర్సన సూట్ కసుని మోసుకుంట్ల అలవ్యటైన విరామానికి గుడ్ బై చెపిప దూరాల భారాలని ఛేదించుకొని అమెర్కాలో అడుగు పెటాిను అమాినానాలు వసుినాారని ఎదురుచూసన నా వ్యళుళ అనీాచూపెటాిలనీ, సుఖపెటాిలని పడడ తాపత్రయ్ం, ఆతృతా ఆరాట్ం, సంరంభం, ఉతాసహం ననుా ఉకికర్బకికర్ చేశాయి బాధయతల బరువుని విదిల్లంచుకొని నాతో కర్గంచిన క్షణాలు, అపురూపమైన మధురసిృతుల సంతకాలు కారు ష్టకారులు, డక్ రైడ్స, ఫెర్రీ ప్రయాణాలు, విమానయానాలు అనిాటినీ అనాయాసంగా, సునాయాసంగా, అమర్కగా అమర్ి నా మనోలాిసానికి మారగం సుగమం చేశారు ఎరుపు, పసుపు, ఆకుపచిల కలనేత చీరలో ధర్త్రి తనవంగ తనూ హేలావిలాసం పసందైన కనువిందు చేసంది వరషధారల హరాషత్తరేకంతో ముర్స ఆడిన ప్రకృత్త రంగుల వరాణరణవ్యనిా ముంగట్ నిల్లపింది ఆకురాలు కాలం మనో వేగంతో పోటీపడి నా మనః ఫలకంపై రంగుల వీడోకలుని ఆవిషకర్ంచింది రజ్తాచలం ధవళ్ దీధితులూ, వికోిర్యా లోని వింతలూ వినోదాలూ ట్లరంటొ లోని తెలుగు ఆత్తధయపు ఘుమఘుమలూ

120

లాస్ వేగాస్ లోని మ్మరుమ్మట్టి కొల్లపే నయ్నోతసవ్యలు శానిడయాగో లోని జ్లజీవన చిత్రవిచిత్రాలు శాన్ ఫ్రానిససొక లోని అంబర చుంబత సౌధాల సొగసులూ లాస్ ఏంజిల్స లోని హాలీవుడ్ తారల తోరణాలు, డిసీా కలపనాచమతకృతులూ సేపస్ నీడిల్ నుంచి గోచర్ంచిన సయాటిల్ నగర శోభలూ ఇంకా నయ్గారా నయ్గారం, కాల్లఫోర్ాయాలో తళుకుకమనే వైవిధయభర్త భారతీయ్ జ్నవ్యసం వ్యష్టంగిన్ లోని కీకారణాయలూ, సరసుసలూ సతత హర్త సౌందరయం, శ్వవత సౌధ లావణయం వ్యనోకవర్ కొండలపై ఆకాశయానం ఇలా,ఎనోా,ఎన్నానోా, జాుపకాల దంతరను పేర్ి సూట్ కసులోభద్రపరచి, మమతల వరషంలో తడిస, తడిస మనవడి ఆట్పాట్లతో ముర్స, ముర్స త్యల్లకైన మనసుసతో నిజ్వ్యసానికి వసుినాాను సకల సిత్తగతులను గ్భహించి తాదాతియంతో రంగర్ంచి అనుభవించి నవజీవన దృకోకణంలో కవిహృదయానిా ప్రేరేపించిన అమెర్కా పరయట్న నిజ్ంగా మర్చిపోలేని మధురానుభూత్త, ననుా నేను తెలుసుకొనా కావయసుకృత్త

121

నా నమమకాలు

122

చదువులతలిు మానసాంబర వీథీ విహార్ణీ చతురానన ముఖనివ్యసనీ మధురవచో వచససంభాష్టణీ సతత నాద మృదంగ తరంగణీ వీణాపాణీ, కరుణాంతరంగణీ శుకవ్యణీ, శుభాంగీ, శ్వవతప్రోతసవనీ వరారోహ, హంసయాన, వరవర్ణనీ భాషాయోష, సకలశాస్త్ర పారాయ్ణీ పరమ పావన, పలుకుల కల్లకి తొల్లవేలుప జ్గతకరి దడడగేసుిరాలు అబజసంభవుని గారాబుఇలాిలు నాదు రసనాగ్భమున నర్ించు వ్యతసలయశ్రీశైలూష్ట అసిదీయ్ హృనిందిర సరోరుహ రాజ్హంస సామాంపాతు సరసవతీ భగవతీ భారతీ నాలో పసతనానిా మ్మగల్లిన తెలిని తల్లికి అనారతం నన్నాడబాయ్ని చలిని తల్లికి సదా మదిలో నుండెడి చకకని తల్లికి శత సహస్ర కోటి కోటి వందనాలు...

123

శ్రీరామదరశనం పరమపావనమైన శ్రీరామనామం అంతటా నిండిన తారకమంత్రం ఆలుమగలకు ఆదరశం భారతసంసకృత్తకి నిలువుట్దిం కల్లమ్మ లేములు, కషిసుఖాలూ కలగల్లసన జీవనవేదం తాయగానికీ, మరాయదకూ పురుషోతిముడిగా మానవ మనుగడకి శిరోధారయం శ్రీరామచర్తం సూరయచంద్రులునాంతకాలం సృష్టిలో రామకథ్యగానం చర్వతచరణం ఎండ కన్నారుగని అసూరయంపశయ నిజ్దారతో కషాిల కాననాన ఓరుికొనా ధీరతవం మానవులపైనే కాక సమసిజీవరాశులపై వర్షంచిన కారుణయం పరశురాముని గరవభంగం క్షమాగుణానికి నిదరశనం నారాయ్ణుడ్చ రాముడై, నరుడై నడయాడిన వైనం కమనీయ్ం రమణీయ్ం అనుసరణీయ్ం

124

సీతమమ కధ జ్నకజ్,అయోనిజ్,వ్యలీికి సృజించిన కథ్యనాయిక విశవనాథవ్యర్ కలపవృక్షం, పురాణకాలం నాటి సీత సమసి స్త్రీజాత్తకీ సూుర్ిప్రదాత, మానవకాంతగా ఆదరశమైన, అనుసరణీయ్మైన మనీష్ట మామక సుతా ఈ సీత ఇకపై నీతో నీడలాగ చర్ంచగలదని జ్నకరాజ్ర్ష అలుిడికి చేసన తొల్ల పర్చయ్ం ప్రత్త నవవధువ్య గ్భహించి ఆచర్ంచవలసన ప్రమాణం కలలోన నవువలకునైన, కలిల్లరుగనిసాధివ ఎండకన్నారుగని, అసూరయంపశయ, అయినా, భరిననుసర్ంచి కాననాలకగ, కోర్కోర్కషాిలు కొని తెచుికొని, అనోయనయతకూ, స్త్రీ సవభావ్యనికీ వన్నా తెచిిన పత్తవ్రతాశిరోమణి అత్తిలుి ఎరుగని పెదికోడలు కోర్క పూనికై, కామన మనసున మాయ్తెరలు క్రమిగా మాయ్లేడికై, సాధించి ప్రాణేశవరుని పరుగుల్లత్తించిన సీత స్త్రీ బుధిధకి నిదరశనమైన నిలువుట్దిం క్షణికావేశంతో, విచల్లతమైన మనసుతో, యుకాియుకిములూ ఉచితానుచితములను మరచి అనకూడని పరుష పదజాలంతో కొడుకు లాంటి మర్దిని తూలనాడిన వదినమి లక్షమణరేఖని దాటి, తులలేని అంతులేని వియోగభారంతో రూపుదాల్లిన వేదనై, సంతత భాషపధారలతో కృంగ కృశించి అశోకవనాన శోకించిన సీత మంచికీ చెడుకీమధయ విధి గీసన గీత తనకొక మనసుందని అది పరాధీనమనీ, దంపతులను

125

విడతీయ్ట్ం పాపమనీ పదితలలకాముకుడికి విడమర్చిన సీత లంకలో, మదగర్వతుడైన రావణుని, తృణప్రాయ్ంగా పూచికపులి నడుడపెట్టికొని శీలానిా కాపాడుకొనా పత్తవ్రత సీత లోకపు కారుకూతలకు, అసపషిపు శీలనిరూపణలకు యుగయుగాలుగా స్త్రీలోకం ఎదురొకనే అగాపరీక్షలకు సీతాచర్తమే తారాకణం, ధరిచుయత్త పొందినటిి సహజ్నాయయ్ం గరభవత్తయైన, రామచంద్రుని ఇలాిల్లగా, పుటిింటికి వెళాళల్లసన ఆ సాధివ, దీనయై, మునిఆశ్రమంలో కాలంగడిపి చినాార్ కొమరులను తీర్ి దిదిిన కరివయ పరాయ్ణ, మాతృమూర్ి సీతమివ్యర్ కషాిలకు కాలమే కర్గ ఘనీభవించింది ఘనీభవించిన వేదనతో కుశలవులకి అమిని దూరంచేస రాఘవుని ఒంట్ర్నిచేస, అమిఒడిని చేర్నా సీతమి సహనం ఆదరశం అందానికీ, వివిద దశలలోని స్త్రీవయకిితావనికీ సవభావ్యనికీ, ఆర్రధరతకీ హృదయ్పులోతుల విశ్విషణ శ్రీరామ పత్తా, సీతమితల్లి సీతమి సోయ్గం పెట్ిని ఆభరణం, ఎనాటికీ చెర్గపోని సజీవ చిత్రం కర్గ, కర్గ ప్రవహించే జీవనది, కడల్ల చేరని గాంభీరయం నా మనసు పొరలలో నుండి వినిపించిన సీతా కధనం సతతమూ, రామనామ సిరణచేయుఇలాిలు స్త్రీజాత్త సదా సిర్ంచే సీతమి తల్లి తలుిలక తల్లి సీతమి తల్లి

126

ఆదిదంపతులు అమివ్యరు అయ్యవ్యరు ఆది దంపతులు తొల్లవేలుపలు అరమర్కలు లేని దాంపతాయనికి వ్యరు కొలమానం అద్రిజ్కు ఆధాయత్తికతతావనిా, శ్రీరామకథ్యమృతానిా ప్రేమగా వినిపంచిన హరుడు పురుషులకు ఆదరశం జ్గజ్జనని, లయ్కారుడైన మహాదేవుని, హృదయ్ మనసవని సగభాగమేమ్మటి, సంపూర్ిగా శివహృదయ్ంలో మమేకమైన ఆదరశసాధివ సమసి స్త్రీజాత్తకి ఆరాధయదేవత పసుపు కుంకుమలు సకల సౌభాగయములనిచుి వరప్రదాయిని శ్రీ గౌర్ ధనమూలం ఇదం జ్గత్ జ్గతాసేమ్మ, ఆదిభిక్షువుత్తర్పెమెతుి, ఘనుడు అయినా, ఆఅమిఏనాడూ అలుగుటెరుగదు స్త్రీ సహజ్మైన పుటిింటి మమకారంతో భరితోడులేక అవమానింప బడి నిరీశవర యాగాగాలో తనని తాను దహించుకునాది పరమేశవరుడు సరవజుుడైనా సత్త పైన ప్రేమతో తలవొగగ దురభర వియోగ వేదనకు లోనయాయడు ఆజ్గనాిత, వేదనానీరధి, కనీాటి గంగ అగాపునీతయై, పారవత్తగా చెంత చేర్ంది దంపతులు, ఒకర్కొకరై, తోడు నీడై చేయుసహజీవనములో

127

సుఖాలు, దుఃఖాలు, కలతలు, వేదనలు, కనీాళుళ అంతరిధనాలు, మానసకఘరషణలు, తనవి, మనవి కామనలు, పరసపర కలహాలు, సరవసామానయం కోటి కోటి ఆశలతో అడుగడిన వివ్యహబంధంతో ఏరపడినకుట్టంబానికి,పరంపరానుగత పరసపర సహజీవనము చేయు ఓరుప నేరుపలను దాంపతయం నేరుపతుంది యుగయుగాలుగా జ్రుగుతునా ఈజీవన గమనానిా చర్వత చరణానిాఆది దంపతులు సాక్షీభూతంగా సదా వీక్షిసుింటారు సృష్టి క్రమానికీ, ధరికారాయచరణకీ దంపతులను ప్రోతసహిసుింటారు

128

అనంతపదమనాభస్వవమి శ్రీ వతస లాంఛన మాధవ సావమ్మ, శ్రీయ్ః పత్త పదినాభసావమ్మ, అనంత శయ్న వ్యసుదేవుడు, వైకుంఠుడు, విశవవ్యయపి, గరుడధవజుడు, పీతాంబర ధార్ చక్రపాణి, వనమాలావిరాజితుడు, వనమాల్ల, చతురుభజుడు కౌసుిభమణి విరాజితుడు, అనంత భోగాల పుణయమూర్ి అనంత శయ్న నిద్రాముద్రిత కీర్ి మూరీిభవించిన సౌజ్నయ కరుణాంతరంగవర్ి, వినతాసుత వ్యహనుడు, త్రివిక్రముడు, ఆదిమధాయంత రహితుడు, కనక మణిమయ్ చేలుడు అయిన శ్రీ మహావిషుణవు త్రిజ్గనోిహన రూపంతో, సమసి దేవతాంశలతో తనదైన దయాసముద్ర ధరణీ ధరపురం త్తరువనంతపురంలో కొలువైనాడు ఆగరభశ్రీమంతుడు, అభిధరాజు అలుిడు తన అనంత కృపాకటాక్ష వీక్షణాలతో అశ్వషమైన, ధన కనక, వజ్ర, వైడూరయ, మణిమయాదులతో భరతోర్వని రతా గరబను కావించాడు శ్రీ మహాలక్ష్మి, భారగవి, క్షీరోద కనయ, కమలాలయ్ సర్సంపదల చేడె, ఇందిర, లోకమాత, అనీా తానై సతతం అంతా గమనిసూి పదినాభుని దివయలీలలను సరవ వ్యయపితం చేసుినాది కరళాంతరగత భరతోరీవ చరణసీమ నలంకర్ంచిన త్తరువనంతపుర పదినాభుడు సరావభీషా ఫల ప్రదాత భకి జ్న సందోహానికి కొంగు బంగారం

129

నరసింహస్వవమి వ్యమాంకసిత సతీసమేత లక్ష్మీనరసంహ జ్ననీజ్నకుల బంధాల్లరుగని క్రోధనరసంహ హిరణయకశిపుని చీల్లివైచిన విజ్య్నరసంహ రకకసపుతృని, బాలభకుిని గాచిన జావలానరసంహ యాదిగ మదిలో న్నలకొని యుండెడి యాదగర్నరసంహ సంహాచలమున ఎతుిగ నిల్లచిన వరాహనరసంహ వేదాద్రిలో సాలగ్రామమై వెలసన పావన నరసంహ అహోబలముిన పూజ్లందుకొను అదుభత నరసంహ దుషిశిక్షణచేస ధరిమునుకాపాడు ధరిపుర్ నరసంహ ఆదిదేవుని నాలగవ అవతారమై, కలాయణప్రదమై భువిలో వెలసన నవ నారసంహ ప్రహాిద పరాశరపుండరీక వ్యయసాంబరీష శుక శౌనక మునివందిత శీలక్ష్మీనరసంహ అవక్రవిక్రమత్యజోవిలసత సకలలోకపూజిత భకిపాలనాలోల భారగవ నరసంహ అతయంత రౌద్రమై, భయ్దమై విలయ్మై, ప్రళ్య్మై ప్రసనావదనమై పరమపావనమై కరుణాలవ్యలమై ధనాయత్తధనయమై

130

శతృ ధయంజ్కమై సిరణమాత్ర ఫలప్రదమై సకలజ్నశ్రేయ్మై ఇలలోన వెలసన నరసంహాకృత్తకి జ్య్మంగళ్ంనితయశుభమంగళ్ం

131

సూరోనారాయణుడు సపాిశవములను పూనిిన ఏకచక్రరధముపైన అనూరుని సారథయంలో క్రమంతపపక, విరామమెరుగక సతతం నిరతం పయ్నించు గగనధునీబాట్సార్ చండ ప్రచండ సహస్రవరణకిరణ సంజ్నిత అరుణారణవ భాసమాన ఖదోయమండల ఖేచరుడు ప్రభాకరుడు తన రూక్షవీక్షణాలతో జ్గత్తలోని సరవపాపపుణాయలను వీక్షించు సరవసాక్షి, కరిసాక్షి సమసి వ్యయధులను నిరూిల్లంచు ధనవంతర్ చండ గభసిమండలమున కాంత్తచఛట్లతో దుర్ారీక్ష ప్రభా భాసమాన సహస్రకిరణుడు దావదశాతుిడు, కమలాపుిడు లోకబాంధవుడు, ధివ్యకరుడు భూత భవిషయత్ వరిమానాల కాలనిరేణత గ్భహాల చాలనానిా నిరేిశించు దైవతమణి

132

దినాధిపత్త, జోయత్తషాయధిపత్త, సరవపాపహరి నాసికులు సైతం నమికతపపని శాస్త్రీయ్సతయం యుగ యుగాలుగా గడియ్లూ తెల్లపే గడియారం ప్రకృత్తసుందర్ కంటితుదల కజ్జలరేఖతో ముర్స మెర్సన సంజ్కెంజాయ్ వరణం ధర్త్రి గమనానికి దార్ చూపు మయూఖరేఖ ప్రగత్త గత్త, కాలగతుల సంకతం అక్షయ్మైన సంపదల్లచేి ఆదితయసహృదయ్ం నితయసతయం శాశవతం అజ్రామరం ఇనబంబం నేనునాానని అహరహం తెలుపతూ ధర్త్రిని బ్రత్తకిసుినా సూరయనారాయ్ణుడు, ప్రతయక్షనారాయ్ణుడు నితయం ప్రాతఃకాల సిరణీయుడైన భాసకరా నీకు అనేక నమసాకరములు

133

కుర్లక్షేత్రం ప్రళ్య్కాల రుధిర జావలానలకీలల కాంతుల నిలయ్ం కురుక్షేత్రం శిఖిపింఛమౌళి సారథిగా అరదము నడిపిన పుణయక్షేత్రం కురుక్షేత్రం ఆవహమున మోహర్ంచిన కురుపాండవుల సమరోతాసహం కురుక్షేత్రం రధగజ్హయ్ పదాత్తదళ్ కదనవ్యయహరణరంగం కురుక్షేత్రం ధరాిధరాిల నడుమ జ్ర్గన సంకులసమరం కురుక్షేత్రం భరతజాత్త తరతరాలుగా సిర్యించే పంచమవేదం భారతం రణకోవిదుడు నరుని శరసంధాన ప్రాభవం, కుంతీసుతమధయముని గదాచాలన నైపుణయం, పాండవ్యగ్భజుని సమదరశన ధరిపరాయ్ణతవం నకులునిసుకుమారం సహదేవుని బుధిధకుశలతాచాతురయం పుణయసత్తఅయోనిజ్ ద్రౌపదిఆక్రోశం గాంధారీపుత్రజ్నిత మాతసరయం కుంతీసత్తపక్షపాత పుత్రవ్యతసలయం ధృతరాషుుని మ్మత్తమీర్న అంధమమకారం మానధనుడైన రాజ్రాజు తామసం శకునిమామ అక్షక్రీడా కౌటిలయం వంశంకోసం తాతగార్ భీషిమైన వయరధతాయగం అస్త్రగురువు ద్రోణుడి ధనుర్వదాయ వైభవం శలుయని మదిరాపానమతిచితి చాపలయం అసహాయ్శూరుడు విధివంచితుడైన కరుణని అపాత్రదానం

134

దుశాశసనుని అనుచిత ఆజాుపాలనం పదివ్యయహంలో చికుకవడడ వీరాభిమనుయని విషాదం పడకసీనులో పాదాల చెంత కూరోిగానే సారథిగా మార్న వ్యతసలయం ఆవహ రంగాన మోహర్ంచిన తాతలు, తనయులు, గురువులను వీక్షించిన, నరుడుపూరావంశతోడుగా బేలయై ఆలము చేయ్నని చత్తకిలబడిన విచిత్ర విషాదయోగసిలం కురుక్షేత్రం లక్షయసాధనకై, కరివ్యయనిా భోధించి నరజాత్తకంతటికీ, గీతామృతసారానిానినదించిన నారాయ్ణుడి కరిక్షేత్రం కురుక్షేత్రం పదున్ననిమ్మదిరోజుల సమరంలో సరవత్రా, విశవరూపంతో సమసి సైనాయనీా, బంధుగణానీా, కడత్యర్ిన లయ్కారుడు చెల్లిల్ల పరాభవ్యనికి కినిస, తొడలు విర్గన, రాజ్రాజు సాక్షిగా, ధరాినికి పట్ింకటిిన సమదర్శ, రాజ్యోగ శ్రీకృషుణడి పాంచజ్నయరణనినాదం కురుక్షేత్రం అనుదినమూ, కలకాలమూ సిర్ంచి తర్ంచే భారతం భారత సంసకృత్తకి మణిదరపణం భారతీయ్వైభవ్యనికి నిలువుట్దిం

135

శివోహం శివోహం ఆదిమధాయంతరహితుడు భవహరుడు సిరహరుడు, మురహరుడు, పురహరుడు వృషభధవజుడు, ధనదసఖుడు భసతాంగరాగుడు, గర్జామనోహరుడు నిటాలాక్షుడు విశాలాక్షితో కాశీలో కొలువైన విశ్వవశవరుడు గంగా సల్లలాభిషకములో తనువు మరచి, పరవశించి కోర్కల దీరుి బోళాశంకరుడు ఫాలనేత్రానల జావలాకీలల చరాచరసృష్టిని లయింపజేయు లయ్కారుడు పినాకపాణి సకలలోకాలనేలు లోకశవరుడు సదా మదిలో కలతలబాపు సదాశివుడు కైలాసాన కొలువుదీర్న భూతనాధుడు జ్గనాాధుడు, నాగాభరణుడు తాండవ నృతయవశంకరుడు భకివశంకరుడు బాలేందుశ్వఖరుడు మృతుయంజ్యుడు అతివ్యర్ంట్ చలిగావసంచు ఇలిర్కపుట్లుిడు

136

అనీా వునాా ఏమీలేని దిగంబరుడు కాలకూట్విషానిా కంఠాన నిల్లపినా కరుణాంతరంగముగల అమృతహృదయుడు కాలానిా నియ్ంత్రించు కంఠేకాలుడు సకలశాసాాలు, సిృతులు, సంగీతసాహితయ నాటాయలు ప్రసాదించగల సరవజుుడు నరనారీ సమానతావనిా తనువు సగమై తను సగమై నిరూపించిన అరధనారీశవరుడు ప్రమధనాథ పర్వేష్టిత నితయ నట్నానువర్ి నిషకళ్ంక నిర్వకార నిద్రాముద్రిత కీర్ి సకలదేవతారాధయ పరమపావనమూర్ి జ్టాజూట్ నవరసగంగాధర మనోహరమూర్ి పరమ శాంతమూర్ి సతత రామ నామధాయన ఆధాయతి భాసకరమూర్ి

137

ఏకబలవపూజ్ చే ప్రాణికోటిని రక్షించు చిదానందమూర్ి సవసధిధ ప్రదాత, సరావ భీషా ప్రదాత చిదానందరూపా, శివ్యహం శివ్యహం

138

కాముని పండగ

చిలుకన్నకికన రౌతు,మకరధవజుడు,కందరుపడు ఇక్షుకోదండంతో,పంచ బాణాలతో మారుడు సుకుమారుడై,మనసజుడై పూల వరషంకుర్పిసాిడు తారతమాయలు మరచి, గర్వతమత్తయై శివతపోభంగానికిసాహసంచాడు కృధుధడైన, రుద్రుడు తన చిచిరకంట్ కాముని దేహానిా దహించి వెల్లబూది చేస మదనాంతకుడిగా వ్యస కెకాకడు రత్త తన పతీవియోగానికి అడల్ల పట్ిలేని శోకంతో, గదగద కంఠియై దీనయై రాలు కరగునట్టి పరమ శివుని ప్రార్ధంచింది మనసు కర్గన శివుడు మనిథుని, అనంగునిగా, రతీహితారధము, లోక కలాయణారధము చిరంజీవిని చేశాడు ఆకరషణా వికరషణల సంయోగంలో వ్యతాసయ్నుడి కామసూత్రాలలో ఖజురాహో శిలాపలలో,అంతటా, అనిాటా సరవ ప్రాణులలో,కామనలతలపుల తలుపులు తెరచి కాముని విశవరూపము ప్రదర్శతమౌతునాది నేటి సనిమాలు, ప్రచారమాధయమాలు వ్యయపారప్రకట్నలు, అదుపు తపిపన విలాసాలు

139

విశృంఖల రాస కళులు యువతరానిా కదను తొకికన జ్వనాశవంలా పరుగులు తీయిసుినాది పతనోనుిఖమవుతునాది నిజ్మైన లాలనకై తపిసుినాది సునేర్ పూసుకొనా మొహంలా పేలవంగా నవువతునాది తీనాిర్ తాళానికి వెర్రి గంతులేసుినాది శిశిరం గడచి వసంతాగమనానికై ప్రకృత్త వరాణరణవ్యలతో ముసాిబవుతునాది నయ్న మనోహర శోభలతో కాలం సొగసులను ఇలాతలంపై పరుసుినాది భావం, అంతరారధం, ఆంతరయం, పట్ిని యువత వెలస పోయిన రంగులతో తెచిిపెట్టికొనా ఉతాసహంతో రంగుల పండగను జ్రుపుతునాది నానాటికి పేలవమై, రంగు వెలస రసహీనమై కాలగరభంలో కలుసుినాది కామ దహనమొక తంతుగా ఎట్లటా హోళీగా, మతుిగా, గమితుిగా అదరా బాదరగా వచిి వెళుినాది

140

శ్రీ నందననామ సంవతోరం శ్రీ నందనాామ వతసరమా సావగతం ఎపుడో చినాపుపడు, నీదర్ నునాపుపడు పసడి పలుకులతో పలకర్ంచాను ఇనాాళ్ళకు మళీళ నినుా కని మది పులకర్ంచి రాతగాడినయాయను రాబోయే నందన వతసరంలో నా మనవడు తాతవుతాడు నేను మనవణణవుతాను కాలచక్రభ్రమణంలో ఋతువులు, సంవతసరాలు, కలాపలు మనవంతరాలు వసూిపోతూనే వుంటాయి కాలదరపణంలోని వేలవతసరాల సమాహారం చతురుిఖ బ్రహిగార్కి కవలమొకదినం పసకందు కందుకక్రీడలా, విలాసంలా కూర్ి పేర్ి చిదిమ్మవేయు విధివిలాసం జ్గనాాట్కసూత్రధార్, ప్రయోకాి దరశకుడూ ప్రేక్షకుడూ అనీా తానై మహావిశవపు జీవనవేదికపై అవిశ్రంతంగా నిరవహించు మహాప్రదరశనం తుది మొదలు తెల్లయ్ని విచిత్ర ప్రహసనం ల్లకకకు మ్మంచిన జ్నసందోహము ఇందల్ల నట్టలు, పాత్రధారులు వేదనలు, భ్రమలూ, ఆశలూ,

141

సంతోషాలూ సంతాపాలూ ప్రదర్శసూి నడయాడుతారు తమని తాము మరుసాిరు నటిసూి జీవిసాిరు నట్న జీవనమై బ్రతుకు అరధసతయమై రేపటి ఆశలఊహలపలికిలో మనిష్ట విహర్సాిడు జీవితం క్షణభంగురమనీ ఆయుషుష తృటికాలమనీ తెల్లసీ అహంకారంతో అనీా తెలుసుననుకొని పడ్చ తాపత్రాయానిా చూస అనంతమైన కాలం హససుింది పర్హససుింది కాలం తన ధరాినిా తెల్లయ్ చెపుతుంది ఎనిా యుగాలు కలాపలూ గడచినా ఉగాదుల్లనిా మార్నా మారని మానవ సవభావం అంతులేని వింత నాట్కం

142

శ్రీరామనవమి నవమ్మ సంఖయ రాముని కని ప్రాచురయం పొందింది వసంత కోయిల హర్షంచి సావగతగీతం పాడింది దశరధుని హృదయ్మందు ప్రేమసంద్రమై ఉపొపంగంది పులకర్ంచిన వసుధ నినుా జామాతగ చేసకొంది మానవ సంబంధాల మనుగడ శ్రీకారం చుటిింది ధరిమే కోదండంగా, దుషిశిక్షణే వ్రతంగాసాగన రామజీవనం సమాజానికి దిశానిరేిశంచేసంది రాత్తని నాత్తగ మార్ిన రామపాదసపరశ విడిపోయిన సతీపతుల నలవ్యకగ కల్లపింది శ్రీకరమై, శుభకరమై పరమపావనమైనరామపాదం నడచినంతమేరా ధర్త్రిని పునీతం చేసంది రామపరాక్రమంధాటికి శివధనుసుస విర్గంది పరశురాముని అవతారానికి భరతవ్యకయం పల్లకింది సుమనసుసందర నరనాథుని సొగసు గని మెరుపుతీగె జ్నకజ్ పరవశమున వరమాలై గళ్సీమను చేర్ంది నీలమేఘశాయమునికి నవరతా భూషణమై మెర్సంది కలసమెలస, తోడునీడగా కాననమున పడత్తసీత కాపురానికి కొతి సొబగులలదింది సతీవియోగంతో దాశరథి శోకం కరుణరసమై ఉబకింది రకకసుని బార్ నుండి సీతమిను

143

రక్షింపపూనిన పక్షి ధరాినికి కతనమై నింగన్నగర్ంది రామకారాయనికి సాయ్మైనచినిా ఉడుత శాశవత చిరకీర్ిని పొందింది వ్యనర సైనయం హనుమ సేాహవ్యరధిపై ధరిం పక్షాన దండులాగ కదిల్లంది సంతత శోకాకుల్లత సీత చెరను వీడింది ఏట్లటా రామనవమ్మ, సీతారాముల కళాయణమై కలాయణకారణమై, పరమ శుభప్రదమై భద్రాచలమున నయ్నపరవమై బాపూ చిత్రమై కొలువుతీర్ంది తరతరాల భారతీయ్ సంసకృత్తకి మకుటాయ్మానమై, ఆదికావయమై శిఖరాగ్రాన నిల్లచింది

144

కృషంా వందే జగదుుర్లం అషిమ్మ నాడు పుటిిన ఇషిదైవం, అషిభారయల ప్రియ్ సఖుడు నవనీతచోరుడు, గోపాలబాలుడు, చిల్లపి కృషుణడు ఆలమందలను ప్రేమతో కాచిన పశులకాపర్, మురళీ ధరుడు లీలాలోలుడు బాలకృషుణడు, లీలామానుష విగ్భహుడు రేపల్లిలోని గొల్లితల మనసులను దోచిన అలిర్ కృషుణడు పూతనాది గాగల రాక్షసుల సంహర్ంచిన పస బాలుడు గోవరధనగర్ని చిటికెనవేలన్నత్తి ఇంద్రుని అణచిన ఉపేంద్రుడు కాళీయుని ఫణి ఫణాగ్భములపై ప్రళ్య్కాల విలయ్ లయ్లతో నరిన సల్లపిన నట్నావతంసుడు కసూిరీ త్తలకంతో, శిఖిపింఛంతో పురుషులను సైతం మోహింప జేయ్గల త్రిజ్గనోిహనుడు నలుగుర్లో జ్లకాలాడ్చ జ్వరాండ్ర సగుగలనుపారదోల్ల దేహచింతలను బాపిన నారీజ్నమనోహరుడు రాసక్రీడాకళీలోలుడు నారీమణులను పరవశింపజేసన వన్నాకాడు మేనమామను త్రుంచి కనాతల్లి చెర విడిపించిన సరవజుుడు దేవకీసుతుడు చెల్లికి చీరల్లచిి మానసంరక్షణ చేసన ఆరిత్రాణపరాయ్ణుడు మహాభారతసమరంలో దుషిశిక్షణ శిషిరక్షణ చేసన కపట్నాట్క సూత్రధార్ లోకంలో ఎంతటి దేవుడైనా

145

వేల మంది ఆలుమందలను రంజింప జేయ్ట్ం అసాధయం ఆసాధాయనిా సుసాధయంచేసన జ్గనాాట్క సూత్రధార్ అనుంగు చెల్లకాడైన విజ్యుడికి గీతాసారమెర్గంచిన పరమాతి సవజ్నుల నాశనానిా త్తలకించి బోయ్వ్యడి బాణానికి ప్రాణమ్మచిిన, కరియోగ అటిి మురళీధరునికి, జ్గదుగరువుకి వందనాలు

146

గణేశాయ నమః సరవ కారేయషుసరవదా తొల్ల పూజ్లందుకొను దడడ వేలుపు నితయపూజితుడు వేలుపులకు సైతం ఆరాధయదైవం సకలలోకనాయ్కుడు, వినాయ్కుడు జ్గనాిత ఒడిలో ఆడుకొనా పున్నాముల పంట్ ఇదిరు తలుిల ముదుిల తనయుడు ధూరజటి నందనుడు సకంధాగ్భజుడు హర్మేనలుిడు విదాయరుధలకు విదయనొసగు బొజ్జ గణపయ్య కలాన, వ్యకుకన నిల్లచి కరుణించే వ్యగారేణత కామ్మతారధప్రదాత సరవ సధిి బుధిి వరప్రదాత నలికలువ, ఇక్షుకోదండం నాగయ్జోుపవీతం ధర్ంచు గౌరీసుతుడు మూష్టకవ్యహనుడు, అలపసంతోష్ట పరమ శాంతసవభావుడు భయ్రహితుడు అభయ్మ్మచిికాపాడు కరుణాంతరంగుడు సరవగణనాథుడు, గణాధయక్షుడు

147

సరావతికుడు సరవకారయనిరవహణాదక్షుడు గ్భహాల కదల్లకలను నిరేిశించు అగ్రాసనాధిపత్త నృతయగణపత్త పర్పూరుణడు, సౌముయడు పరమపవితృడు బ్రహిజాుని సచిిదానందసవరూపుడు కల్లకలిశనాశకుడు అహంకార మమకారాలను పటాపంచలు చేయ్గల సరవసమరుధడు సదా ధాయనమందుండు ప్రసనాాతుిడు విఘాాలను దూరం చేయ్గలవిఘారాజు కోర్నవ్యర్కి సకల కళ్లనిచుి అఖిలాండకోటి బ్రహాిండనాయ్కుడు అటిి అనాధనాధసరవజాు, గణేశా భాద్రపదశుధధచవిత్తనాడు కొలుసుినా ఈ నరసంహుడి శతకోటి నమసుసమాలు సీవకర్ంచు ననుా కరుణించు

148

దసరా సరదా శ్రీఖర నామ సంవతసరంలో దసరా సరదా కాగడా పెటిి వెత్తకినా గోచర్ంచడం లేదు ఎకకడా మంచిపై చెడు గెలుపే పండగ పరమారిం నేటి సిత్తగతులలో దసరా అరిం మార్ంది కలస వుండట్ం ఉచిర్ంచటానికి కూడా క్షమారహం కాని నేరం కలస కట్టిగా సావరిప్రయోజ్నాలకై విడిపోవడానిా సావగత్తసుినాాము సహజీవనం, ఉమిడికుట్టంబం, సంఘజీవవనం ఒకర్నొకరు ఆదుకోవట్ం ఇవేవి నిజ్జీవితంలో కాదుగదా కనీసం ఊహామాత్రంగానైనా, కలపనలలోనైనా కానరావు ప్రాంతీయ్ విభేదాలతో తెలుగు జాత్త సృష్టించుకొనా ప్రతయక్ష నరకానీా, అనాదముిలాి విడిపోయి సుఖపడగలమనే భ్రమలనీ, కలసవుండి, చేసన నిరావకానీా చేసుినావినాయసాలనీ రాజ్కీయ్ ట్కుకట్మార గారడీలనీ, దేవుడి పాలన కూడా పర్షకర్ంచలేకపోయింది బాధయతలేని రాజ్కీయ్ అధికారం సామానుయల బ్రతుకుని నానాటికీ దురభరం చేసుినాది ఈ దసరా భారతానికి ప్రపంచకపుపని ప్రసాదించింది ఏట్లటా క్రమంతపపకుండా, రావణదహనాలూ, నవరాత్రులూ,

149

డాండియాలూ, బ్రహోితసవ్యలూ, బాబాల భజ్నలూ వెరశి తెలుగునాట్ భకిిరసం గట్టి దాటి పూనకమై ఆ సరావంతరాయమ్మక శిరోవేదన కల్లగసుినాది సంతోషం, ఆనందం, ఉతాసహం, కవలం పదాలుగా మార్న తరుణంలో దసరా ఒక అరిం అయీయకాని వింత ఘట్న మారుప లేకుండా క్రమంతపపకుండా ఆదరా బాదరాగా వచిిపడ్చ అసందరభపు చుట్ిం కాలపురుషుని మరో అడుగు విరామమెరుగని బ్రతుకు పరుగుకు సంకతం

150

దీపలక్ష్మి శ్రీసత్త క్షీరాబధని చిలకగా జ్నించిన శ్రీమహాలక్ష్మి, చందురు తోబుట్టివు, సంపదలచేడె, సర్ కల్లమ్మల్లచుి జ్గజ్జనని, కామ్మతారధప్రదాయిని సరవ లోకపాలకుని మనస్ర్గన ఇందిరామాయి నీవు నరకుని నర్కిన సాత్రాజిత్తవి నీ ధరినిరత్తకి లోకం దివెవలు వెల్లగంచింది దీపాలతోరణం తరతరాలుగా జ్గత్తకి వెలుగుని ప్రసాదిసూి, నీ కీర్ికి జోహారులర్పసుినాది ధనమూలం ఇదం జ్గతిని లోకం నిను కీర్ిసుినాది నీవు కలవ్యడు జ్నారినుడు, జ్గనోిహనుడు, మనోిహనుడు ప్రత్తభ గల అరుణ, వరుణ, కిరణ, కుమారుడవుతాడు, చిరంజీవి అవుతాడు నీ కరుణ తపిపన ఉతిర క్షణాన సోనియా సాక్షిగా గాల్లలో కల్లస కనుమరుగవుతాడు జీవన నాట్కరంగంలో అడుగడుగునా కనిపంచే సూత్రధార్వి నీవు అనిా పాత్రలూ నీ కను సనాలతో గంతులేసాియి నీవు వరలక్ష్మివి, ధనలక్ష్మివి, కలాయణలక్ష్మివి, సంతానలక్ష్మివి నినుా చంచలవనీ, నిలకడలేని మెరుపుతీగవనీ ఎందరనాానీ చేలాంచల పవనోర్ిమాల్లకలకై తపించనివ్యడు నేడు కానరాడు అనిా బంధాలూ, మమతలూ, ఆపాయయ్తలూ, ప్రేమలూ సమసిభావనలూ నీ కొరకై వ్యయపారమవుతునాాయి రూపాయి, పండ్, డాలర్, యురో, పేరేదైనా దేశదేశాల ప్రగత్తసూచికవు, విశవమానవుల పాల్లటి ఆనంద వీచికవు

151

నేటి దీపావళీ శుభతరుణాన, నీ అపాంగవీక్షణాలతో లోకాలచీకట్టి పోకారిమనీ సుఖసంతోషాలు ప్రసాదించమనీ కరుణాంతరంగణి అమృతాంతరంగణి, నితయచైతనయసవరూపిణి ఆశ్రితారధకలపవల్లివైన ఓ రమాలలామా నినుా వేడుతునాాను సకలలోకారాధయవైన ఓ నీరజాలయా నీకు నా వరహాలకైతల నిలువెతుి నీరాజ్నమ్మసుినాాను దయ్తో సీవకర్ంచు, ప్రేమతో ఆశీరవదించు

152

సంక్రంతి భోగ సంక్రాంత్త కనుము మూడు రోజుల మువవన్నాల పండగ ఎపుపడెపుపడా అని ఎదురుచూసే పండగ పండగలలో రారాజు సంక్రాంత్త పండగ వలస వెళిళన పక్షులు పల్లిలకు త్తర్గవచేి పండగ రైతనా ఏడాది శ్రమ ధానయమై గాదె చేరే పండగ కళ్కళ్ల కలల పండగ అలుిళ్ళరాకతో ముర్యు నవవధువుల మధురోహలపండగ భోగమంట్లూ, భోగపండూి రంగవలుిలూ, బొమిలకొలువులూ పసడివన్నాల కన్నాల సంరంభాలూ బావ్య మరదళ్ళవేళాకోళాలూ పేరంటాళ్ళ పట్టిచీరల రెపరెపలూ హర్దాసులూ, గంగరెదుిలూ ముంగట్ ముగుగలూ పూల దంతరల గొబెబమిలూ బంత్త, చేమంతుల హేమంతఋతువు ఆనందాల న్నలవు వీట్నిాటికీ భినాంగా

153

నాణేనికి మరోవైపు పట్ాంలో పతంగుల పండగ నాటి పతంగుల పండగ మత సామరసాయనికి ప్రతీక పిలిలూ, పెదిలూ పడ్చ హడావిడి వరణనాతీతం వినీలాకాశంలో విర్రవీగ ఎగరేపతంగులు గాల్లవ్యట్టకై కదులూినిలుసూి, పట్ిపగలున మ్మంట్ మెర్సన చుకకలసముదాయ్ం నేలపై నిల్లచిన హసివ్యసగలదారమే ర్వువన నింగకెగస దూసుకెళ్ళళ గాల్లపటానికిసూత్రాధారం పతంగుల పందెములు వీక్షకుల కర్ంతలు మగపిలిల ఆనందానికి ఆకాశమే హదుిలు రంగురంగుల పతంగ, దారమే ఆధారంగా చెట్ికొమిలని, తీగలనీ, దాట్టకొని అడడంకులని అధిగమ్మంచి గాల్లలోకెగర్, పట్ంలా నిల్లచి పక్షులను మ్మంచి చుకకయై మెర్స గర్కీలు కొడుతూ వినీలగగనాన

154

అవయకి దృశయ రసారణవ్యనిా ఆవిషకర్సుింది నాటి నా బాలయంలాగే గాల్లపట్ం కూడా కనుమరుగై, అవధులులేని దిగులుగామార్, ఆవిరై నింగకెగస శూనయమై సిృత్తపధంలో కవలం జాుపకమై మ్మగల్లంది నేటి బాలలకు ఎనిాఆట్వసుివులునాా గాల్లపటానికి సాటి వసాియా? ఏమో

155

నా మానవ సంబ్ంధాలు

156

తొలిగుర్లవు బుదిధ తెల్లయ్ని రోజులోి బుదిధ గర్పిన తొల్ల గురువు జీవన సోపానాల ప్రసాినానిా శ్రదధగా నడిపించిన మారగదర్శ వయకిితవవికాసానికి ప్రేమ మీర రంగుల సొబగులలదిన చిత్రకార్ణి వేసే ప్రత్తఅడుగులోనూ క్రమంతపపని లయ్ని నేర్పన సూత్రధార్ణి నీతపుపలను వెనకసుకొచేి రాజీపడని వింత నాయయ్వ్యదిని ఒకొకకక ఇట్టకనూపేర్ి సుందర సుమధుర సౌధంగా తీర్ిదిదేి శ్రమజీవి లోకంపోకడలను, అనుభవించి, గ్భహించి అపాయయ్తను రంగర్ంచి వివర్ంచే గురుమూర్ి సాధించే ప్రత్త చినా విజ్యానీా తలచుకొని ముర్సపోయే అలపసంతోష్ట చెపిపన వ్యటికనాా చెపపనివ్యటిని జాగరూకతతో గ్భహింపజేసే మనసితిేవేతి సంసారం, సుఖం, ఇతాయదులను సంతానానికై ఇషింగా తయజించగల తాయగశీల్ల జ్నిజ్నిలకీ వెలకట్ిలేని ఋణానుబంధం నిరంతర మధుర స్రవంత్త మాతృమూర్ి

157

అజాునత్తమ్మరాలను పారద్రోలు కరదీపిక మరువలేని మరపురాని మధుర సిృతులపేటిక ఎనాటికీ వసవ్యడని కుసుమ సౌరభం తనివితీరా అసావదించవలసన రసానుభూత్త మమతల పాలవెల్లికి తొల్లగురువుకి వందనం

158

అమమ నా కోసం అనిా దేవుళ్ళనీ ప్రార్ధంచి వేదనరసంహుని దయాప్రసాదంగా తల్లితనానిా బడసన అమి నా లేతప్రాయ్పు పసతనపు అమాయ్కతవంలోంచి బాధయతలని ప్రేమగా రంగర్ంచి పంచిన అమి క్షణమాత్రపు య్డబాట్ట తెల్లయ్కుండా అవధులు, ఎలిలు ఎరుగని ప్రేమతో ననుా పెంచిన అమి బెదిర్ంచే లేమ్మని త్రోస రాజ్ని నిర్వరామకృష్టతో అహర్ాశలూ ననుా పెది చేసన అమి య్ంత్రంలా శ్రమ్మసూి నేను తన చుట్లి త్తరుగుతూ వినిపంచే తులసీరామాయ్ణానిా, ముర్సపోతూ వినా అమి అప్రయ్తాహాసంతో, కరుణాంతరంగంతో ఇలేి తానై, తానే ఇల్లసి ఇంటిల్లిపాదినీ ముర్పించిన అమి సవలాభం కోసం సుిత్తంచే లోకంపోకడలను అధిగమ్మంచలేక ఎంచుకొనా వృత్తికి నాయయ్ంచేయ్లేక విరమణని ఆశ్రయించిన నానాగార్ని

159

నిశశబింగా సహించిన అమి తన పేగు తెంపుకొని పుటిి అనారోగయమే జీవికగా భర్ంచిన అకకయ్యకి అనీా తానై బ్రతుకుతోడైన అమి బాధయతలని సక్రమంగా పూర్ిచేస వ్యనప్రసింలో ఒంట్ర్తనపు దిగులుతో కృంగపోయిన అమి కఠినమైన కడుపుకోతను లలాట్ల్లఖితంగా భావించి అంతులేని వేదనను కడుపులోనే దాచుకొనా అమి అరువది వసంతాల జీవనపధంలో వేదనలతో, వయధాభర్తలేమ్మతో జీవనసమరం సాగంచి అలస సొలసన అమి అందరమూ వునాా, కనావ్యర్ని అవసాన సమయ్ంలో కనలేకపోయినా ప్రశాంతంగా, దివయమైన అమరలోకప్రాపిిని పొందిన అమి అనేక కషినషాిల కోర్ి నా బ్రతుకుచిత్రానికి బంగరు వరాణలలది ఆతిబలానిా ప్రసాదించి కొవొవత్తిలా కరగపోయిన రంగమి నాలోని నీ మనోజ్ు మంగళ్

160

సవరూపానిా మరువలేక, మరపురాక మనసు రాగరంజితమై కవితలకలాహరమై నీపదాల చేరునట్ ప్రేమతో సీవకర్ంచు ననుా ఆశీరవదించు

161

తలిుక్క జేజే మల్లిలు, జాజులు, గులాబీలు పార్జాతాలు కూర్ినబతుకమి అమి అమి పలుకు శ్రవణానందం అమిచూపు నయ్న మనోహరం బుడిబుడినడకల, ముదుిమాట్ల ముర్పాలపాట్ల మొదటిబడి అమిఒడి శిశువుల బోసనవువల బాసను అలవ్యకగా విడమర్చే నిఘంట్టవు అమి పసవ్యర్ ఎదుగుదలకు ఆలంబన అమి సృష్టికి మూలం మమతలనిలయ్ం అమి నవమాసాలు మోస, రకిం పంచి తల్లిగా పాలవెల్లిగా ముర్సేటి అమి తనయుల ప్రగత్తకై సరవసవం ధారపోయు తాయగశీల్ల అమి పిలిల అలిర్ని ధరణి కనాా సహనంతో నవువతూ భర్ంచే కషిజీవి అమి తనయుల కోసము తనువుని కోతకునపపగంచగల తల్లిఋణం, ఎనిా జ్నిల్లత్తినా తీరిలేనిది ఎకకడైనా, ఎపుపడైనా, కలలోనైనా తల్లిమనసు, సుధలు వెదజ్లుి కౌముది నటిింట్ నడయాడ్చ దైవం దైవ్యనికి ప్రత్తరూపం

162

ఇంటిదీపం కంటివెలుగు అమి అహరహం మీకొరకై తపించు తల్లిని ఒకక మదర్స డ్చ నాడు మాత్రమే తలుికోవట్ం గరహణీయ్ం తన సంతానం కల్లగే దాకా తల్లిమనసుని తపననీ అరధంచేసుకోకపోవట్ం సృష్టివిచిత్రం అనుదినమూ సిర్యించవలసన ప్రతయక్షదైవం, వ్యతసలయ దరహాసం అమి అడగకనే వరాల్లచుి అమృతమనసవని అమి తనయులకై జీవిత సరవసావనిా కొవొవత్తిలా కర్గంచి వెలుగులీను మహిళామ తలుిలకు నమోవ్యకాలు, జేజేలు

163

మలి గుర్లవు నీ అడుగులో అడుగు వేసూి, పడుతూ, లేసూి నడకతో పాట్ట నడతనీ నేరుప సదుగరుజాడ జీవనగమనంలోనిశిఖరారోహణలనీ ఉతాధనపతనాలనీ దర్శంచి నిరేిశించగల దారశనికుడు సమయ్పాలన,కట్టిబాట్టి,క్రమశిక్షణలకు కొలబది సకల సమసయలకు పర్షాకరం చూపించు నడిచే పుసికం ఏ లోట్ల రాకుండాఅనీా సమకూరుితూ తనకు దకకనివనీా పిలిలకు చేకూరుితూ నిరంతరం శ్రమ్మంచే శ్రమ్మకుడు రూపంలేని బండరాయినిఅహోరాత్రాలూ ఏకాగ్భతతో చెకిక సరావంగసుందరంగా మలుచు అమర శిల్లప సరవతోముఖవయకిితవవికాసానికి తపించి, కర్గపోవు వ్యతసలయసవరూపం ఎనాటికీ తీరని ఋణం ఎనేాళుళవచిినా, ఎంత ఎదిగనా నానా ముంగట్ నా పసతనం ఒక మధురమైన జాుపకం సలక్షణమైన వయకిితావనికి పరాయయ్పదం నానా నా మానసాకాశంలో సదా ప్రకాశించే ధృవతారనానా నీత్త నియ్మాల నవసమాజ్పు మూలసింబం నానా వసుధైక కుట్టంబపు నాట్కంలో నాయ్కపాత్ర నానాదే మమకారం, తాపత్రయ్ం, అనురాగం

164

నానా తీపి గురుతులు నానా లేని జీవనం బ్రతుకిక పెదితనానిాఆపాదిసుింది వ్యరసతవపు బాధయతలని తలపై వేసుింది నీ తలరాతని మారుసుింది రెకకలు వచిి తమగూడు వెతుకొనాాక నానా పాత్ర లోకి తను ప్రవేశించాక కానీ ఎదలోతుల మమతలని గ్భహించకపోవట్ం జీవన ప్రకరణంలోని విషాద ఘట్ిం సమాజ్పు దివతీయ్ సాినం పొందిన మల్ల గురువుకి వందనం

165

నాననగార్ల తెల్లసీతెల్లయ్ని వయ్సుసలో భరి లోకానిా విడిచివెళిళనా గుండెరాయిచేసుకొని పసవ్యడైన నానాని కఠోర శిక్షణతో పెంచింది బామి అమి పెటిినవి త్తంట్ల లేమ్మలో నుండి మనోబలం తపప ఏ ఆధారమూ లేక ప్రభుతవ భృత్తతో చదువుకొని అవవల్ దరాజలో ఉతీిరుణలైనారు దేశ్ ముఖ్ దేశ్ పాండాయల ఖానాిన్ లో పుటిిన దరపంతో అంచెలంచెలుగా ఎదిగ నాయయ్వ్యదవృత్తిలో సధరపడడ నానాగారు, మూడు భాషల మీద పట్టి, ముకుకసూటితనం, వ్యగాధటి పట్టిదల వెరస వృత్తిలో సామరధయంతో, జీవించారు రాజ్కీయ్ పెనుమారుపలకనుగుణంగా వృత్తిని తయజించి పర్టాల ప్రజావుదయమంలో తలమునకలై, తలమానికమై గాంధీజితో చర్ించగల సాధయినందుకునాారు నిజాము రజాకారిను గుండె ధైరయంతో ఎదిర్ంచినా గొపపలు చెపపడంకానీ, ప్రత్తఫలం ఆశించడం కానీ తెల్లయ్ని అమాయ్కులు చాలా కాలం తరావత ప్రభుతవం ప్రత్తఫలంగా జీవన భృత్త ఇవవబోత్య నిరిేందంగా ,నిషకరషగా త్తరసకర్ంచి ఉనాదాంతోనే తృపిిపడిన ఆదరశవ్యది నానాగారు ప్రేమా, ఆపాయయ్త, మంచితనం వీట్నిాటినీ గాంభీరయపు పరదా చాట్టన దాచి ముభావంగా మసల్లన నానాగారు ముఖసుితులకు మెరమెచుిలకు లొంగపోయి ధనారజన వయసనమనుకొని కనీసపు అవసరాలకు కట్కట్పడిన నానాగారు అత్తమంచితనంతో అందరీానమ్మి

166

ఆఖరురూపాయివరకూ దానంచేస లేమ్మతో సుదీరఘ సహజీవనం చేశారు ఆరడుగుల రూపంతో, ఆజాను బాహువులతో పరుగులాంటి నడకతో బ్రతుకు బండిని లాగన నానాగారు చెపుపడుమాట్లనువిని అందివచిిన అవకాశాలను కాలరాచి వృత్తిలోన అవినీత్త, మోసాల్లా భర్ంచలేక రాజీపడలేక సవచఛంద విరమణను ఆశ్రయించిన నానాగారు నాయయ్వ్యదిగా నాయయ్ంతరపున మాత్రమే వ్యదిసాినని వృత్తిధరాినిా త్తరగరాసన పాతకాలపు వకీల్ సాబ్ నానాగారు సంగీత సాహితాయలని అమ్మతంగా ప్రేమ్మంచి సనిాహితులైన దాశరథీ, కాళోజీల సాహచరాయనిా, "భారత్త"లోని కవితాతిని కని, రఫీని విని పరవశించిన రసపిపాస నానాగారు సంసార్గా వుంట్ల విరాగగా మార్ భకిి సామ్రాజ్యపట్ిభద్రులై, రామదాసై, తాయగరాజై, ప్రాతఃకాలాన ఆపాత మధురంగా పాడి అట్ల, ఇట్ల ఏడుతరాల్లా పునీతంచేశారు అకసాితుిగా, హఠాతుిగా, జీవనసహచర్ కనుమరుగైత్య భారగవ్యనందలహర్లో తనదుఃఖానిా దాచుకునా నానాగారు తాను నమ్మిన సదాధంతాలకై, బ్రతుకంతా పోరాడి తలవంచని ధీశాల్ల చరమ సంధాయ సమయ్ంలో కూడా సేాహానికై హితులకై పర్తపించి ప్రాణమ్మచిిన సేాహశీల్ల

167

జీవన పరుగు పందెంలో, రాజీలేని పోరాట్పటిమతో చెకుకచెదరని ఏనాడూ మొకకవ్యని ధైరయంతో పర్పూరణయ్శముతో వ్యసకెకాకరు ఋణానుబంధరూపేణా తనయుడయేయభాగయం పొందిన నేను వ్యర్ పేరు ఉచఛర్ంచినపుపడు గరవం, ఆనందం, పొందేనేను వ్యర్ కలు పట్టికొని జీవన శిఖరాలనారోహించిన నేను హిమాలయోతుింగశృంగం వంటి వ్యర్ నిలువెతుి వయకిితవముఖచిత్రానిా ఆవిషకర్ంచటానికి సాహసంచాను ఎనేాళుళ వచిినా చినావ్యడినని మనిాంచే కారుణయమూరుిలగు మీకు ఈ చినిా కవితా సుమానిా సభకిికంగా, ప్రేమతో సమర్పసుినాాను...

168

తెలుగుస్వర్ట (1962) మాతెలుగు మాషాిరు, అభిమానసాిరు పదో తరగత్త తారాగగనంలోపునామ్మ చంద్రుడు మా మూలంపల్లి చంద్రశ్వఖర శరిగారు ఒక మూసలోవృత్తి, ప్రవృతుిలకు వన్నా తెచిిన గురువరుయలు మాశరాిసార్ పదాయనిా, గదాయనిా సహేతుకంగా, సలక్షణంగా వివర్ంచు శబివిర్ంచి మా శరాిసార్ తెలుగు భాషాయోష పలుకుల కులుకులనీ వైభవ్యనీా శ్రవణపరవంగా, ఆవిషకర్ంచు ఉభయ్భాషాప్రవీణుడు మాశరాిసార్ మూరీిభవించిన తెలుగుతనం నడిచేపదయం, మాటాిడ్చ గదయం జ్నిజ్నిల సంసాకరం నిలువెతుి రాజ్సం శరిగార్ వయకిితవం బ్రతకలేని బడిపంతులుగా జీవిక గడపినా విదాయరుధలకు బ్రతుకు విలువలను నేర్పన సదుగరువరుయలు శరి గారు నా తెలుగుకు పునాది వేస తనదైన ముద్రతో నాంపల్లి పాఠశాలను పునీతంచేస

169

గతకాలం వైభవ్యనిా నయ్నపరవంగా, చిరసాియిగా, ఎనాటికీ చెరుగని వరణచిత్రంలా నా మనసు పొరలోి నిక్షిపించేసన ప్రాతఃసిరణీయులు శరిగారు వ్యతసలయం, అభిమానం, నియ్మనిబదధతలు మాశరిగార్ నుంచి నాకు సంక్రమ్మంచిన తులలేని విలువైన భూషణాలు హిమాలయోతుింగశిఖరంలాంటి మీ పాదపదాిలచెంతకు ఆర్ితో చేర్న ఈచినిా కవితాకుసుమానిా సీవకర్ంచ ప్రారధన

170

ఆదిశంకర్లలు అరధనారీశవరుడు మనసుపడి తీర్ిదిదిినఆదిశంకరులు పసవయ్సుసలోనే సమసి వ్యజ్ుయ్మును నేర్ి బోధకుడై, ఆచారుయడై గురువులక గురువై, జ్గదుగరువైన వైనం తరతరాలనుత్యిజ్పరచిన రసకందాయ్ం ఉమాపతీనృతయసంరంభమై స్రవించిన మేరు హిమశిఖరమై గగనథునీపాత మహాప్రవ్యహమై సాహితీస్రషియై, పాండితయ హేలయైన సరసవతీ చరణచారణ చక్రవర్ి ఆదిశంకరుల కావయసుధల సూుర్ి య్ంత్ర, తంత్ర, మంత్ర, జ్పతపాదులకు మూలకందం అఖండనరిదా జ్లరాశిని నియ్ంత్రించి కమండలంలో కుదించిన మహాసధుిడు కాలడిలో జ్నించి అలాపయురాియానిా అధిగమ్మంచి ముపపదిరెండ్చళుళ జీవించి దేశంనలుచెరగులా తన ముద్రతో తర్ంపజేస, కదారనాధు లో కైవలయప్రాపిిని పొందిన సాక్షాతశంకరుడు భకివశంకరుడు అదెసవత బ్రహితతావనికి ఆయువుపటెసి

171

చిరాయువునొసగన య్శఃకాయుడు ములోికాలూ కీర్ించిన జాునభాసకరుడు పాదుకాసహితంగా ఎచట్నైనా ఇఛ్చినుసారం ప్రతయక్షం కాగల మహా యోగసతిముడు వేదాంతనిధియై మూరీిభవించిన వైరాగయమై సరవకళ్లకు కాణాచియై మహావ్యయఖాయతయై, వేతియై వ్యజ్ుమయ్ వ్యచసపత్తయై భగవతీగతకు అదెసవతతతావనికి ఉపనిషతుిలకు సహేతుక వ్యయఖయలతో సూత్రీకర్ంచిన మహా పండితుడు, భాషయకారుడు సకలకళావిశారద య్గు శారదానుమత్తతో సరవజ్ు సంహాసనమధిరోహించిన మహామహోపాధాయయుడు చిరయ్శశశరీరుడు సనయసంచి విరాగయై, తతవ వేదాంత, తరకవ్యయకరణాది సకల శాసాాలనూ అవపోశన పటిిన అపరబృహసపత్త పరకాయ్విదయచే శృంగారశాస్త్రంలోని మరాిలను సైతం గ్భహించి

172

వ్యదనలో ఉభయ్భారత్తనోడించి జ్య్కతనమెగురవైచిన పుంభావసరసవత్త ధరాినికి భాషయం వ్యదనలకు మహావ్యది హిందూజాత్త ఎనాటికీ తీరుికోలేని ఋణం ఆచంద్ర తారారకం, ఆసేతుహిమాచలపరయంతం సరవకాల సరావవసిల య్ందుఆదిశంకరులు ప్రాతఃసిరణీయులు పూజ్నీయులు

173

గాంధీ మహాతుమడు సబరిత్త ఆశ్రమపు రాజు కాని రాజ్ర్ష బ్రహి కాని బ్రహిర్ష, భారతీయ్ సంసకృత్తని అనుసంధించిన రాజ్కీయ్ మహర్ష నితయ సతయకీర్ి, వివిధ నాగర్కతా వికాసాలకు తరతరాల సూుర్ి సతత రామ నామ పదాధాయయి సతాయగ్భహ శకిి ప్రదాయి నడచినంతమేరా, ఆతిబలమనే అదుభత ధీశకిితో ప్రజ్లను కదల్లంచిన నాయ్కమణి సతయంతో చేసన ప్రయోగాలు అనితర సాధాయలు అనునితయం అనాయయాలపై చేసన పోరాటాలు చర్త్ర గమనాలు నిద్రాణమైన జాత్తని జాగృతం చేసన వైతాళికుడు తెలి వ్యరల కూట్నీత్తకి చికకని అతుల్లత రాజ్నీత్త దురంధరుడు, ఆధునిక యుగంధరుడు దీనుల, పీడిత, తాడితుల, పర్సితులను, గమనించి, మనసు ద్రవించి, ధర్ంచిన వసాాలను, శాశవతంగా తయజించి వ్యర్ ననుసర్ంచిన పరోపకారపరాయ్ణుడు ఏర్ కోర్, కంట్క మారాగన్నాంచుకునా సిర చితుిడు కడగంటి చూపుతో, సమసి భారత జాత్తని శాసంచిన నాయ్కాగ్రేసరుడు, మహాతుిడు బోధించిన ప్రత్త అంశానీా తాను అనుభవించి, ఆచర్ంచి మనుషులలో, మహాతుిడైన మనీష్ట,

174

నిగరవ చూడామణి, అనరఘరతాం అసిదీయ్, తసిదీయ్, నాయ్కులచే అసమాన ప్రశంశలనందుకొనా ఏకైక, లోకైక నాయ్కుడు భరతమాత దాసయ శృంఖలాలను ఛేదించినసావతంత్రయ ప్రదాత చర్త మరువలేని జాత్తపిత, కొలాియి కటిిన గాంధి తాత మత ఛ్చందస మౌఢ్యయనికి బలైన మానవతాశిఖరం భరతజాత్త ఎనాటికీ తీరుికోలేని ఋణం దైవమే, మానవ్యంశతో నడయాడిన వైనం ఘనీభవించిన తుహిన శైలంలాంటి నమిలేని నిజ్ం నేటి అవినీత్త మయ్జీవన కాలుషాయనిా పారదోలేందుకు రాజ్కీయాలకు, పర్పాలనకు, దిశానిరేిశం చేసేందుకు నీవు నడయాడిన ధర్త్రిని పునీతం చేసేందుకు త్తర్గ నీవు జ్నిించాల్ల, సేవఛ్చఛ వ్యయువులను పీలుసూి మనవజాత్త తర్ంచాల్ల

175

సీువ్ జాబ్సో (Steve Jobs) చదువుకొనలేక, కాలేజీ వీడి భారతీయ్ తతావనికి ప్రభావితుడై బౌధధమతానిా సీవకర్ంచి, శాకాహార్గా మార్ అత్తతకుకవ పెట్టిబడితో, సల్లకాన్ వ్యలీలో, ఒక గరాజ్ లో ఆపిల్ సంసిని సాిపించి, అచిరకాలంలో, లోకం దృష్టిని ఆకర్షంచిన, అసాధారణ శాస్త్రజుుడు సీివ్ జాబ్స మేధాశకిితో, విభినాంగా ఆలోచించి, కొతిను నిరవచించి పాతకు చరమగీతంపాడి, మెకింట్లష్ కంపూయట్ర్ా ప్రవేశపెటిి సామానుయల కందుబాట్టలోకితెచిి, సాంకత్తకవిపివ్యనికి తెరతీసనఆదుయడు యువతరం మేధావులకి దార్ చూపిన మారగదర్శ ఆపిల్ సంసిని అభివృదిిపరచి, వ్యయపార రహసాయలను ఆకళించుకొని, చినా వయ్సు లోనే శ్రీమంతుడైన రూపకలపనాచతురుడు ఓరవలేని మాతృసంసి తనని, తర్మ్మకొడిత్య, వేదనని తట్టికొని, తపించి దార్మరలుికొని, next step గా ఏనిమేటెడ్ సనిమా ప్రక్రియ్కు శ్రీకారం చుటిి అందర్నీ ఆహాిదపర్చి జేజేలనందుకొనా నవయుగ దారశనికుడు ఏటికి ఎదురీది, కంట్కావృత పధంలో, ఉతాిన పతనాలన్నదురొకని తనదైన శైల్లలో రూపకలపనారంగంలో, అనితరసాధయమైన ప్రత్తభ కనపర్ిన సాటిలేని రూపకలపనాధురీణుడు సమకాల్లకులే కాక ప్రతయరుిలను సైతం, విజ్య్ పరంపరలతో నివెవరపరచి అందర్ జోహారులందుకొనా బుధిధజీవి సవశకిిపై అచంచలమైన నమికంతో, నిరవహణా సామరధయంతో ధనారజనను క్రీడాప్రాయ్ంగా మార్ిన సునిశిత వ్యయపారవేతి

176

ఏపిల్ పగాగలను త్తర్గ పుచుికొని "ipod, ipad, iphone"ల దావరా శాస్త్రపర్ధిని అనిారంగాలకు విసిర్ంచిన వైతాళికుడు అజాునత్తమ్మరాలను పటాపంచలు చేసూి ఉదయించిన ప్రత్తభా రవి తరతరాల మానవ వికాసానికి పురోగమనానికీ ఊతమ్మచిిన చతురుడు కనసర్ వ్యతపడి, కత్తికోతకు గురై మృతుయవుతో రాజీలేని సమరం సాగంచి తాతాకల్లక విజ్య్ంసాధించిన ధీరుడు క్రమక్రమంగా భయ్పెడుతూ మృతుయవు కబళిసుింట్ల కరుగుతునాకాలానిా, ఆయుధంగా మలచుకొని తనకనుసనాలతో శాస్త్రీయ్ రంగానిాశాసంచి, విజ్య్కతనాన్నాగురవేసన విజాునశాస్త్ర పితామహుడు అనిా దారులూ మూసకొని పోతునాపుపడు హృదయానిా నమిమని తుది శావశ వరకు బోధించిన ఆచారుయడు జాబ్స మరణవ్యరి సంఘానికి అశనిపాతం కోలుకోలేని విషాదం మానవత తీరుికోలేని ఋణం మానవ జాత్త చర్త్రలో సీివ్ జాబ్స సాినం పదిలం, శాశవతం

177

అననమయో తెలుగుతలుిలు ముర్స పాడ్చ లాల్ల పాట్ అనామయ్య లకకమి నోచిన నోముల పుణయఫలం అనామయ్య లకకమి నోట్ నానిన త్తరుమలేశుడు అనామయ్య ఆకల్ల వేళ్ల అనాంపెటిిన అమిను తొల్ల శతకంతో అలర్ంచిన అనామయ్య తల్లి వేదనలో, ప్రతయక్షంగా దేవదేవుని వీక్షించి అమిచూపిన దార్లో సంసార్గా మార్న అనామయ్య చినానాటి చెల్లకాడు సాళువ నరసంహుడి సరసన సరస శృంగారానికి పట్ింకటిిన అనామయ్య చెట్ిబటిినా, చెరసాల బెటిినా, కలత చెందక పదకవితలకు అజ్రామరమైన కీర్ి తెచిిన అనామయ్య క్రమం తపపక అను దినమొక పాట్ పాడిన పదకవితాపితామహుడు అనామయ్య శరణాగత్త, తతవచింతన, మధురభకుిలతో మూరీిభవించిన తెలుగుతనం అనామయ్య వేట్లర్ వ్యర్ శోధనలో వెలుగు చూసన నవరతాఖచిత నందకము అనామయ్య మన ఆడపడుచులునాంత కాలం, ఎలివేళ్ల పాడుకొనే కమినిపాట్ అనామయ్య తెలుగు జాత్త రతాం తీరుికోలేని ఋణం అనామయ్య

178

వేటూరి పాట నాటికి, నేటికి, ఏనాటికి, ముమాిటికి సనీ కావయ జ్గతుిన సాటి లేని మేటి వేట్లర్ శ్రీ కాకుళాంధ్ర దేవుని సర్కాకులం చినాదానిా అజ్రామరం చేసన పుంభావ సరసవత్త సహజ్ కవి, పండితుడు, పత్రికావిలేఖర్ ప్రభాకరాంశను పుణికి పుచుికొనా సంవేదనాశీల్ల సాహితీలోకభాంధవుడు, సంతత సంగీత, సాహితయ ధారలనోలలాడిన పునీతమూర్ి, వేట్లర్ సుందర రామ మూర్ి వేట్లర్ చేత బడి కృషణ గీతాకృషణయై తర్ంచింది గంగ, య్మునకు, సాయ్మై, గీతాల కాలుషాయనిా హర్ంచింది వెనాలాంటి మనసు కర్గ సాహితాయమృతానిా వర్షంచింది తాయగయ్య, అనామయ్య, శ్రీనాథులు పోతపోసన పోతనల అక్షరాక్షతలు వేట్లర్ మూరాధనిా అభిషకించాయి రా పాట్ల చక్రవర్ి, అమెర్కా కలను అమర్కగా ఇలకు దించిన కవితల రారాజు ఆసుపత్రిలోని నరుసపుత్రికకు,ఆశు పత్రి పూజ్ చేసన పద బ్రహి దరలని కనీాటిని తుడిచిన వితరణ శీల్ల రా రమిని పిల్లచి, శక్రచాప వక్రాందోళిక పై, ఎకిక రాజు వల్ల, జ్లదాలతో తరల్ల వచిి ధరణిని, తడిపి, తర్ంప చేసంది నీ పాట్ కవితాసత్త, నుదుటి త్తలకం, జ్గజేజగీయ్మాన సుందర రామ గానలహర్కోధూభత దివయ పార్జాతం నవరస సుమమాల్లక, తెలుగు సనీ మరుభూమ్మలో వీచిన వసంతాగమన మలయ్ పవనం, ఆర్రధర రసార్రధర గీత వైభవం నీ పలుకు, పలుకు త్యనియ్ తల్లి సుధామధుర మరంద వ్యగెసవభవ ధార,

179

వీణాపాణి వ్యణి రసనాగ్భసీమ నుండి ఉర్వపై జార్పడిన అమృత బందువు హిమాలయోతుింగ శిఖరం లాంటి వయకిితవం, దిగ, ఒదిగ, కుదించుకొనా, సాహితీవైభవం మాట్ తీరు, వినమ్రత, నడవడి, సహృదయ్ంతో, మూర్ిమంతమైన వేట్లర్ పదరాజీవ్యలకు సనీ పర్శ్రమ మోకర్ల్లి తర్ంచింది జ్నిజ్నిల పూరవ పుణయ ఫల విశ్వషంతో, వ్యగేివీ వరపుత్రుడైన వేట్లర్ శారద వీణారాగ చంద్రికా పులకిత గాత్రుడు వేట్లర్ పాట్ చినుకులారాల్ల, వరదలైపోయి, నదులుగా మార్, కడల్లచేరు వ్యగార్

రసక జ్న మనః మనోహరం సర్ దర్కి రాని హర్కథతో రంగప్రవేశంచేసన సనీమహర్ష ఆకాశవ్యణి దావరా సంగీతానిా అవపోశన పటిిన అగసుియడు తెలుగు జాత్తకి శంకరాభరణానిా అందిచిన ఘనుడు మహిని మహిమ గల మధుర మీనాక్షీ ప్రసాదిత చిర య్శసుకడు మూడు దశాబాిల పాట్ట తెలుగు పాట్ని శాసంచి నడకలు, నట్నలు, నేర్పన నవరస భరతముని తెలుగు సనీపద బ్రహి పెనుా ఆగ, శావస కోలోపగానే తెలుగుతనానికి సనిమా దూరమయింది, రణగొణధవని మ్మగల్లంది వేట్లర్పాట్, నిరతం, సతతం, ననుా తన చుట్లి త్తపుపకొని మనసుని రసపాివితం చేసంది ఈ చినిా నిరుపేద సాహితీపదమాల్లక ఆర్ి తో, పరవశంతో మీ పదాల దర్ చేరునట్ దయ్ చేస సీవకర్ంచి ఆశీరవదించ ప్రారిన

180

సచిన్ టండూలిర్ట (Sachin Tendulkar) మరాఠీ ప్రపంచపు మణిప్రవ్యళ్ం భారతీయ్ క్రీడాసూుర్ి, అనరఘ రతాం పరుగుల ప్రసాినంలోఅలుపెరుగని త్తరుగులేని జాత్తరతాం విశవ క్రీడాకారులలో తలమానికం భరతమాత కీర్ి కిరీట్ంలో కల్లకితురాయి క్రికెట్ దేవుడు, క్రికెట్ రాయ్బార్ భారత్త గళ్సీమలోని శత వజ్ర సవరణ హారం సచిన్ పరుగుల చర్త్రని త్తరగ రాసన సచిన్ అత్త పినా వయ్సు నుండి నేటిదాకా జ్ట్టి బరువుని తన తలపై భర్ంచిన పరుగుల రారాజు సచిన్ భారతీయ్క్రికెట్ డాన్ బ్రాడిన్ సచిన్ వంద కోట్ిజ్న ప్రభంజ్నపు ఆశల బరువుని మోస అలస సొలస, ఊర్ంచే నూరవ శతకానికై, తడబడి నిసపృహని మూట్గట్టికొని, ఇనాాళ్ళకి తనదైన శైల్లలో కాలానిా ఘనీభవింప జేసన సచిన్ నేటి అత్తవేగపు కాలానీా విపరీతపు ప్రమాణాలనీ ప్రేక్షకుల ఒత్తిడిలనీ విరామమెరుగని పోటీలనీ

181

అధిగమ్మంచి పరువు నిల్లపన సచిన్ నేడు భారతావని ఆనందంలో బడెజట్ ని మరచింది క్రీడాభిమానం సంతోషంలో వళుళమరచింది క్రీడాప్రపంచం నివెవర పోయింది వేనోళ్ళ నీకీర్ిని తనివితీరా పొగడింది విమర్శంచినా, తెగడినా, పొగడినా దూష్టంచినా, భూష్టంచినా సావరధపరుడనాా, క్రికెట్ చర్త్రలో సచిన్ మైలురాయిని దాట్ట్ం దాదాపు అసాధయం, అనితరసాధయం క్రికెట్ పిచిి తలకెకికన మన దేశానికి ఒక అందమైన కలని నిజ్ం చేసన ఘనుడు మారగదరశకుడు సచిన్ కలలబేహార్, పస మనసుగలపెదిదికుక అసలుససలుమానవతవం సచిన్ నీవు సాధించిన మైలురాయి సరసన నీ ఆట్కు మైమరచివేసుినా వంద వందనాల సుమ హారానిా సీవకర్ంచు, జ్యోసుి

182

ఇందిరామం జ్వహర్ ఎదలో విర్సన ఎర్ర గులాబ జైలు నుండి ఉతిరాల నందుకునా ప్రియ్దర్శని ఫెరోష్టయ్స్ ఫెరోజ్ ని ప్రేమ్మంచి పెళాళడిన అరుణారణవకాశీిరం సంసారం మూణాణళ్ళ ముచిట్గా ముగయ్గా పుటిిలుి చేర్న రాజ్కీయ్ వ్యరసురాలు మహిళాలోకపు గరవకారణం, సహస్రదళ్కమలం ప్రజ్లనాకర్షంచిన సూదంట్టరాయి, నిలకడ నేర్ిన మెరుపుతీగ స్త్రీ సౌందరాయనికీ, హుందాతనానికీ, ప్రతయక్ష నిదరశనం స్త్రీ సహజ్మైన, బేలతనానీా, బెరుకునీ, పకకకున్నటిి పారిమెంట్ట మగలోకంలోనికి, మేకలా, అడుగుపెటిి మగరాయ్డిలా హేళ్నలనీ, దూషణలనీ ఎదురొకని గాయ్పడడ పుల్లలా విజ్ృంభించి ప్రతయరుధలపాల్లటి సంహసవపామై తనపద ఘట్ినలతో మర్ించిన మహిషాసురమర్ిని సండికట్ట సంసకృత్తని, తెరచిరాజ్ని,పారీిలోని, అసమిత్తని కూకటివేళ్ళతో పెకిల్లంచి, తన చేలాంచలపు నీడలోని వరాహగర్ వెంకట్గర్ని రాష్ట్రపత్తని చేసన సాహస రావణ కాషాం లాంటి దాయాదులపోరుకి శాశవతంగా తెరదించి పొరుగుదేశానిా ముకకచెకకలు చేసన వీరనార్సాత్రాజిత్త, అపరదురాగమాయీ, విజ్యేందిర అనామకులని అందలాల్లకికంచినా అనరహతకీ ,విధేయ్తకీ పట్ింకటిినా సమరుధలని, శంకరగర్మానాయలు పటిించినా, రాజ్కీయ్ చదరంగంలోని

183

పావులని కదపట్ంలో సాటిలేని మేటివ్యయహనిరాిత మహానేరపర్ ఇరువది సూత్రాలతోదేశరధానిా ప్రగత్తపథ్యన పరుగులు తీయించి, సాహసోపేతనిరణయాలతో, బీదర్కానిాపారద్రోల్ల దేశ గౌరవ్యనిా ఇనుమడింపజేసన చతురమత్త ఇందిర మహేందిరై, ప్రభంజ్నమై, మహాప్రవ్యహమై ఉపెపన లాంటి ఇందిరాజాలంతో, భారతభాగయవిధాతగా రాజ్కీయ్ ఉతాధనపతనాలను శకిియుకుిలతో ఎదురొకనా ప్రళ్య్కాళిక భారత ప్రధానిగా అంతరాజతీయ్ ఖాయత్తనార్జంచి రాజ్కీయాలలో తనదైన ప్రత్యయకముద్రతో దేశానిా శాసంచిన ధీరమహిళ్ అధికారంలో ఉనాపుపడు తపుపలు, ఒపుపలు, అనేకం చేసనా సీతమిలా లక్షమణరేఖను దాటినా కంచే చేను మేసన చందాన బలీయ్మైన విధికి బల్లయైన, విషాదేందిర సానుభూత్తవెలుివలో రాజీవుని పదవీ ప్రదాతగా, కొడుకిక పట్ింకటిిన అమి, ఇందిరమి ఇందిరే ఇండియా గా కీర్ించబడిన ఇందిర, ఎవరెనిా అనాా అనిాంటా తనకు తానే సాటి

184

ప్ప. వి. నరసింహా రావు ప్రజాసావమయపు అదుభతం పివి హైదరాబాదులోని వంగర నుండి డిలీి వరకు సాగన మహాప్రసాినం ఆకారం చినాదైనా అచంచలమైన మనఃస్సిరయం మ్మనుా విర్గ మీద పడాడ చల్లంచని సిరతవం లేశమాత్రం ప్రజా బలం లేని, దక్షిణాది నుండి ఎనుాకోబడడ తొల్ల తెలుగు ప్రధాని పివి ఆర్ధక సంసకరణల రూపశిల్లప పివి న్నహ్రూ కుట్టంబానిా పదవిలో నిలబెటిిన అపర చాణకుయడు, నమ్మిన బంట్ట కలిష రాజ్కీయాల లోనించి విర్సన సహస్రదళ్ కమలం నేల విడిచి సాము చేయ్నిప్రత్తభామూర్ి, మా పాములపర్ి లోకులు, పలుగాకులై, పర్హసంచి, తృణీకర్ంచినా అపవ్యదులు, నిందలతో, అవమానాలు మూట్కటిినా తెలుగు వ్యరందరూ ములుకులాింటి మాట్లతో తూట్టి పొడిచినా అధికార వయవసిలోని, అవక తవకలకు, బాధయత వహిసూి చట్ిం తన పనిని, చేసుిందనా తెల్లవైన గడసర్ తన వ్యరు తనని విడనాడిత్య, అపజ్యాలపాలుజేసేి పొరుగు వ్యర్ దర్చేర్ ఒడెడకికన గజ్ఈతగాడు దేశంలో అంట్టకొనా అపకీర్ికి విరుదింగా విదేశాలనిాటిలో కీర్ిపతాకాన్నాగురవేసన రాజ్కీయ్ దురంధరుడు భారత దేశకీర్ిని, సంసకృత్తని, సాహితాయనిా

185

దశదిశలూ వ్యయపింపజేసన విఖాయత విదేశాంగ మంత్రి ఇందిర హతాయనంతరం కింకరివయం, అని మౌనం వహించిన గృహ మంత్రి ఆంధ్ర, తెలంగాణ, ఉదయమాలజోరులో, హోరులో, శకుని మామ పాచికల, కుతంత్రాలకు, తనుా తానొడిడన అపర ధరిరాజు, తెలంగాణ యుధిషిరుడు పదవుల్లనిా తనుా వర్ంచినా, పదవులక అలంకారమై, భాసల్లిన రాజ్యోగ నడివయ్సుసలో సహచర్ని కోలోపయి, ఒంట్ర్తనంతో రాబందులాింటి బంధువులను సంకలప బలంతో దూరం చేసుకొని తనలో తానై జీవించిన కరియోగ పదునాలుగ భాషలపై పట్టి సాధించి అనవరతం గ్భంథపఠనంలో మునిగ త్యల్లనా లోకం గ్భంథసాంగుడని వెకికర్ంచినా, త్తటిినా, త్తమ్మినా తన హృదయ్పు లోతు తెల్లయ్నీయ్ని ముకిసర్ వకి చేయ్ని పాపం అయోధయ రూపంలో శాపమై, చుట్టికొని కాట్టవేయ్గా, నిర్వకారంగా, అపప్రథలను మోసన బల్ల చక్రవర్ి కాంగ్రెస్ హాలాహలానిాబయ్ట్కు వెల్లగ్భకకని గరళ్ కంఠుడు కరడు కటిిన నేరసుిల కైనా తీరే తుది కోర్క కైనా నోచుకోని దురదృషి ప్రధాని డిలీి లోని రాజ్వీథుల సాక్షిగా చేరెడు నేల కరువై అవమానభారంతో కౄరతవం, అసమరధతల, తెలుగుతనం తోడొకనిరాగా సగం కాల్ల బూడిదైన పివి సాహితీప్రియుడు, బహుభాషావేతి, సౌముయడు

186

మ్మతభాష్ట, ఆచితూచి అడుగులు వేయ్గల వ్యమనుడు తెలుగుతనానికి నిలువుట్దిం అజాతశతృవు సమకాల్లకులు ఈసడించినా కాలప్రవ్యహంలోఎదురీది నిగుగదేల్లననిపుపలాంటి నిజ్ం చీకట్ిను చీలుికొని ప్రసర్ంచే సూరయ కిరణం పివి నరసంహారావు వయకిితవం, ఇది ముమాిటికీ నిజ్ం

187

కాళోజీ కాళోజీ నిరంతరం ఎదురీదే నదీప్రవ్యహం ఎలిపుపడూ దర్ద్రనారాయ్ణులకై గొడవపడ్చ వకీల్ సాబ్ కాళోజీ సాంగతయం, సాహితయం, నా పస మనసు పొరలోి నిక్షిపిమైన, శాశవతమైన, అందమైన, జాుపకం, సాధికార సాహితీ సంతకం అడగాగనే M. నరసంగం మీద దువ్య కుర్పించిన అలనాటి కూర్ి మావయ్య తెలుగు భాషమీద మమకారం, యాసమీద అధికారం కాళోజీ సవంతం తెలుగు భాష వెనుకబాట్టతనానిా నాడ్చ గుర్ించిన మేధావి తెలుగు రాదని అనయ భాషలు నేర్ినవ్యర్ని నిరసంచిన మాతృభాషాభిమాని హితులు, సేాహితులు, దేవుళుళ, ఎవర్నైనా, ఎచట్నైనా, నిషకరషగా నిరొిహమాట్ంగా, నిలదీయ్గల, రాజీ లేని నిజాయితీపరుడు అనా మీద సంసారభారానిా, భాధయతల బరువునీ మోపి నిశిింతగా త్తర్గన, సమాజ్ సేవ చేసన వింత తముిడు తల్లికి దివతీయుడైనా, తెలుగుతల్లికి అదివతీయుడు నైజామ్, పివి, మర్రి ఎవర్తోనైనా అభిప్రాయ్ భేదాలవరక పోరు, వయకిిగతంగా అజాతశత్రువు జీవనానికి పోరాట్మే ఊపిరనా యోధుడు విశాలాంధ్ర, తెలంగాణ ఉదయమాల సావతంత్రయ సేనాని అలుపెరుగని వీరుడు తెలంగాణం, కాళోజీ సోదరులు, విడతీయ్రాని బంధం మా నానాగార్ అనుంగు న్నచెిల్ల దాశరథీ, సనారెల సమకాల్లకుడు

188

పివి కి సూుర్ిప్రదాత, పదివిభూషణుడు మాట్లకు, చేతలకూ, త్యడాల్లరుగని పాతతరం రాజ్కీయ్నాయ్కుడు కాళ్నా మాట్ కరుకు, మనసు వెనా, మంచులాకర్గే కాళ్నా ప్రజ్ల కషాిలను ప్రక్షాళ్న చేసన వైతాళికుడు సుఖ, దుఃఖాలను ఒక విధంగా గ్భహించిన కరియోగ ఓట్ి కోసం ప్రజ్ల వది "గొర్రెదాట్ట" వినిపంచిన విచిత్రనాయ్కుడు కలం గారడీల కైతలను నిరసంచి బతుకమిని బ్రత్తకించిన సహజ్ కవి జ్గత్త లోని వయతాయసాలను దర్శంచిన దారశనికుడు కాళోజీ కలం చిల్లకించిన నవరసాలు, ఆర్రరింగా మనసునావ్యర్ని పలకర్సాియి, ముర్పిసాియి, మైమర్పిసాియి వయంగయం, కరుణ, ఉద్రేకం, కనీారు కలగల్లసన కాళోజీ ప్రసంగం, శ్రవణానందకరం, రసకజ్నమనోహరం కాళోజీ ఎవర్కీ చివర్కి కాళుడికీ "జీ" అనలేదు పార్ివశరీరానిా దానమ్మచిిన వితరణశీల్ల నకకల గుట్ిలో వుంట్ల నాయయ్ం చేసన నాయయ్వ్యది అభిమానులకు వరంగలుిలో వేయి సింభాల గుడికనాా కాళోజీ నివ్యసం సందరశనీయ్మనే ప్రఖాయత్త గాంచిన నారాయ్ణుడు వేమనా లాగే కాళ్నా కూడా అసలు ససలు ప్రజాకవి, మహానుభావుడు

189

అనాన హజారే రాలేగాంవ్ లో విర్సన సహస్ర దళ్కమలం రాలేగాంవ్ నుండి రామలీలా మైదానంవరకు అనాా హజారే ప్రసాినం తెర్చిన పుసికం కదనరంగంలో తృటిలో మరణానిా తపిపంచుకొని శ్వషజీవితానిా ప్రజాశ్రేయ్సుసకై అర్పంచిన కారణజ్నుిడు వివేకా, వినోభా, గాంధీజీల సూుర్ితో, పాత తరం అడుగుజాడలోి మంచిని పెంచిన పదిభూషణుడు జ్నినిచిిన పుణయ భూమ్మని సమసి భారతావనిలోఆదరశవంతంగా తీర్ిదిదిిన ఆదరశవంతుడు, వృక్షమ్మత్రుడు సాంఘక దురాచారాలను, మాట్ల దావరానే కాక, చేతల దావరా రూపుమాపి కనావ్యర్ని తీర్ిదిదిిన అసలు ససలైన సంఘసంసకరి ప్రపంచ బాంకు దర్శంచిన ఆదరాశలని అమలు పర్చి, అబుబరపరచిన దారశనికుడు దినదిన ప్రవరధమానమవుతునా అవినీత్త భూతానికి ముకుత్రాడు వేయ్ సంకల్లపంచిన మానుయడైన సామానుయడు నీత్త, అవినీతుల క్షీరసాగరమధనంలో విలయ్ కాలానలజావలను దిగమ్మంగన గరళ్కంఠుదు నేటిభారతావని కీర్ిసుినా శివ్యజీ సామనుయడి కామనను ప్రజాశకిితో మేళ్వించి గర్జంచిన వృదధసంహం

190

అవినీత్త క్షాళ్నకై, సుపర్పాలనకై సతాయగ్భహించిన అభినవ మహాతుిడు మత్త భ్రమ్మంచి, విచిలవిడిగా, దోచుకొంట్టనా రాజ్కీయ్ నాయ్కులను కట్ిడి చేయ్గల లోకపాల్ బలుితో జాత్తజ్నుల ఆశలఊపిర్వైన ఓ అనాా, ఎవరేమనాా, ఏమనుకునాా, నీకు వేలవేల జేజేలు అనాా హజారే సూుర్ితో భారత దేశం కోలోపయిన ప్రాభవ్యనిా త్తర్గ పొందాల్ల

191

చంద్రునిక్ట నూలుపోగు పిఠాపురం పురాణం తొణికిసలాడ్చ జీవనకథనం సజీవ కథనదరపణం వెన్నాలోి కుర్సన అమృతం నవలాలోకపు బాధామయ్ గాధల నవీన పురాణం కాలానికి లొంగని మధయతరగత్త కల్లమ్మలేముల మందహాసం సంపాదనలేని సంపాదకరతాం సాదాసీదాగామసలే రూపం అపురూపం కథ్యకథన జీవనజోయత్త రచయితల సాహితీరంగవేదిక తెలుగు కథ్యనికా జ్య్పతాక స్త్రీ హృదయ్పు అగాధాలని ఆర్రధరంగా, ఆపాతమధురంగా ముచిటించిన సీత కాలపనిక రసరాజ్య పట్ిమహిష్ట కల్లకాలపు కల్లకితనం కలకానిది, నిజ్మైనది, తీయ్నిది చేత్తకందని సీతజ్డ వయాయరం కూచిపూడిలో తకధిమ్మలు నేర్ింది నాత్త మనసుపొరల నుండి కోత్తని వెల్లకితీస, సహజ్సుందరంగా

192

రంగులబొంగరంలా, ఎడాపెడా యాగీచేసంది మనసుపడి, గుండెలుపిండివండి వ్యర్ిన షడ్రుచుల విందుభోజ్నం సీత కథ తరగని సాహితీసంపదతో జీవితమంతా లేమ్మతో వసంచిన మదరాసీ పురాణం సుబ్రహిణయ శరికు పర్పూరణచంద్రునికి నీల్ల నూలుపోగు

193

భానురేఖ కాలం చెకికట్ ఘనీభవించిన కనీాటి చుకక భానురేఖ నట్నను నయ్నాంచల కజ్జలరేఖ జీరలలో పల్లకించగల రేఖ పసతనంలోనేతల్లిని సహోదరులను అకుకన చేరుికొని బాధయతలను ఔదల ధర్ంచి జీవనప్రవ్యహానికి ఎదురీదిన కృషణరేఖ ప్రేమ నిపపచిరమవగా నిపుపలా మ్మగల్ల రగల్లన వెల్లబూదిరేఖ పిసరంత ప్రేమకు నోచుకోని రేఖ కీర్ిశిఖరాలనధిరోహించి అలస సొలస జీవన సంధయలోఒంట్రైన వ్యతసలయరేఖ సనీమాయామేయ్జ్గతుిలో ఎనిా విజ్యాలు సాధించినా తనకంట్ల ఏమీ మ్మగులుికోని అమాయ్కపు రేఖ తన బ్రతుకును కొవొవత్తిగా కర్గంచిన అగాశిఖ రేఖ శృంగారం కరువై బ్రతుకు బరువైనా కామసూత్ర రసాధిదేవత రేఖ ఫిల్ి ఫేర్ అవ్యరుడల సాయ్ంకాలాల తపపని సర్ అత్తథి రేఖ చలన చిత్రగగనసీమ లోని వసంతోతసవ తొల్లముదుి రేఖ సనీతెర జీవితానికి, నిజ్ జీవితానికి

194

నడుమ గీసన రేఖాచిత్రం నేటి రాజ్య సభగౌరవం రేఖాభిమానులకు పిలితెమెిరల పర్మళ్ం తెలుగువ్యరు మరచిన తెలుగుసౌందరయం స్త్రీలు మెచిిన వెల లేని తులలేని వడాడణం చీరకట్టిలోని శృంగారం ఒంట్ర్గా మ్మగల్లన సంసారం కషాిలబాట్, కనీాటిపాట్ సనీ అధోలోకపు మాయ్లని ఛేదించి చీకటి వెలుగులని గడచి కాలానీా వయ్సునీ జ్యించిన కాలరేఖ రేఖకు సాటి రేఖయే

195

అంజలి చినాపుపడు, వేసవి శెలవలోి పర్టాల వెళిళనపుపడు నిపుపలుచెర్గే ఎండలోి, పాటిమనుా ధూళిలో ఎదుర్ంట్లించి సేాహ హసిమందించిన ప్రియ్ సోదరులు, శ్వషు, బూష్ట అతయంత ఆపుిలై చదరంగం పర్చయ్ం చేసన నేసాిలు అపుపడు మొదలైన సేాహబంధం, అనేక ఒడిదుడుకులనోరుికొని కబురి ప్రవ్యహమై, నాలుగు దశాబాిలు పాట్ట, నిరంతరంగా అవిశ్రంతంగా సాగ సాగ, అకసాితుిగా, ఒక సాయ్ంకాలం విధి చైదంతో విశ్రమ్మంచింది, శాశవతంగా దూరమయింది తెల్లసీతెల్లయ్ని వయ్సులో, బ్రత్తకి చెడిన తండ్రి ప్రమాదవశాతుిగత్తసేి, కషింఎరుగని కుట్టంబం వీథిన పడిత్య అపుపల బార్ పడకమ్మగల్లన ఇంటికి, నిరాధారమైన ఇంటికి పెదిదికుకవై, మగదికుకవై తెంపర్తనంతో కూడిన మొకకవ్యని ధైరయంతో భయ్పెట్లి లేమ్మని భర్ంచి, బాధయతలని న్నత్తికెకికంచుకొని సంఘపు సూటీపోటీ మాట్లతో రాట్టదేల్ల తోబుట్టివులందర్నీ కషాిలకడల్ల నుండి దర్చేర్ి పైకి తెచిిన వయవహారశీల్లవి ఒకర్కొకరమై మెల్లగన మన సోదర త్రయ్ం జీవనానికి అరింతెల్లపింది నేటి వక్రమారగపు శుక్రనీత్త గమనంలో, వయవహారజ్ుతతో, అందర్నీమ్మంచి మంచిమనసుతో, అందర్కీ, సహాయ్పడిన సేాహపాత్రుడివి సనిిత్రుడివి ఎలిపుపడూ, పది మందిని వెంట్లసుకొని, నడుసుినాస్లయేరులా హససూి,

196

నలుపు శరీరానిక తపప, మనసుకి లేదనీ హాలాహలంలాంటి నీలాపనిందలనీ అపప్రథలనీ దిగమ్రంగ చల్లంచని మేరునగధీరుడివి నయ్గారా జ్లపాతంలా గంగాతరంగ మాల్లకలా కృషాణప్రవ్యహ గమనంలా నీ చతుర వచో విలాసం మా మనఃకదారాలని, ససయ శాయమలం చేసంది ఆనందకోలాహలానిావెంట్బెట్టిక త్తర్గనా హాలాహలందిగమ్రంగన నాగభూషణా వ్యకాితురయధురీణా, మాదిరాజ్ వంశ య్శోభూషణా, మా సోదర త్రయీనాదమా అకసాితుిగా లోకము నుండి నీవు నిష్కకరమ్మసేి సంతోషం మానుండి,శెలవు పుచుికొంది జాుపకమాత్రుడివై, య్శఃకాయుడివైన నీ వియోగం మాకు వయథ్యభర్త జీవితాధాయయ్ం సజ్ల నయ్నాలతో ఇసుిీనా ఈ కవితాంజ్ల్లని తముిడా సీవకర్ంచు

197

198

తాతయో మనసుో దిగంతాల కవతల నుండి నీ పిలుపులు అమృతపు సోనలా, త్యన్నలవ్యకలా, మరందధారలా జాలువ్యర్ మనసుసని రసపాివితం చేసుినాాయి పలుకులమి కరకమలములపై వ్యల్లన రామచిలుకపదాల సోయ్గపు వినాయసాల్లా పుణికి పుచుికొనా నీ పిలుపులు దూరాల తీరాలని దాటి నా మనఃకదారాల్లా ససయశాయమలం చేసుినాాయి భాష వయకీికర్ంచలేని అవయకి మధుర్మను రంగర్ంచి నీ పలుకులు పులకింపచేస ననుా మైమరపింప చేసుినాాయి తరాల అంతరాలని తుడిపేసూి బంధాలు రసబంధాలై, అనుబంధాలై తాత మనవళ్ళని పెనవేసుకొని మమేకం చేసుినాాయి కడల్ల గడిచి గగన వీధిన నదీనదాలు కొండకోనలు, లోయ్లు దాటి నా మనసుస సంరంభంగా, సంబరంగా, చిల్లపి రంగడికై, శరీరమై, తాతై నీ దర్కి చేరుతోంది

199

తాత-మనవడు విమానాశ్రయ్ం దావరం వది సంతోషం విలోక్ రూపంలో ప్రతయక్షమయింది మనవడి సాంగతయం, సావగతమై ముర్సంది నినాలేని ఆనందం నేడు విర్స ముర్సంది గత్తంచిన నా బాలయం గంతులేస ఆడింది దరహాసం కౌముదిలా సంభ్రమమై పిల్లచింది జాబల్లి ఇలకు దిగ హరషపు వెన్నాల కుర్సంది అసుర సంధయ వేళ్ నవువ వెలుగులు విరజిమ్మింది సంగీతం పాట్ పాడి సావగతాలు పల్లకింది అవధిలేని మమకారం కనుల ముందు నిల్లచింది ఆపాయయ్త తాతయ్యగ సాగల పడి పోయింది ఉతాసహం ఉరకలేస లాసయం జాలువ్యర్ంది ఆహాిదం కానావస్ పై వరణచిత్రమై మెర్సంది హాయిహాయిగా అవకాశం ఉయాయలలు ఊగంది వ్యతసలయం పసవ్యడితో పారుకలోన ఆడింది కాలం నీతో ఆట్లాడి అలస సొలస పోయింది సంద్రమంటి తాత మనసు అలలా పడి లేచింది మమకారం రెకకలొచిి విహంగమై ఎగర్ంది తాతామనవడి కలయిక కలలాగా మ్మగల్లంది మధురమైన జాుపకమై కలకాలం నిలుసుింది తాత కవిత గోదావర్ వరదలాగ పొంగంది ప్రాపిపు సుఖతీరానికి మనసు సాగపోయింది...

200

తాత దీవెనలు చిత్రమైనకాలం విచిత్రంగా దూరాల దారాలను పెనవేసంది తాతా మనవడిని కలగల్లపి న్ననరూ ఆపాయయ్తలను పర్చయ్ం చేసంది మధుర సిృతుల వైజ్య్ంత్త మహతీ గానం వినిపించింది మధురమైన నీ హసనం పర్సరాలనేమార్ింది బ్రతుకు వసంతాన కలకూజితాలు పాడింది గ్రీషి వయధిత హృదయ్ంలో పనీాటిని చిల్లకింది మమతానురాగం రాగబంధమై శ్రవణాన చిరు జ్లుిలు కుర్సంది శరతాకలకౌముదిలా మనసు ముర్సపోయింది వ్యనప్రసి మజిలీ లో పునరావం తొణికిసలాడింది నినుా చూస తనను మర్చి మనసంతా కవితవమై పొంగ పొరల్లపోయింది ఇదిశైశవగీతమా, మృదుమంజుల సుసవరమా హరషపులకిత గాత్రమా, హంసధవనిరాగమా నిషకలిష హృదయ్మా, దేవుని ప్రత్తరూపమా పర్గెత్యికాలమా, కలకాలపు ముర్పెమా తులలేని బాలయమా, అంతులేని చైతనయమా ముగధమోహన మోహమా, నిరిలాంతఃకరణమా అంతరంగ మధనమా, భగవంతుని ధాయనమా

201

ఆట్పాట్ల పసతనమా, సేాహానికి చిరునామా బుడిబుడి నడకల దుడుకుతనమా, పడిలేచేకెరట్మా అమాయ్కపు మమకారమా, జ్నిజ్నిల బంధమా మరపు రాని మ్మత్రమా, బహుదూరపు నేసిమా శ్రీరాముని బాణమా, విషుణమూర్ి చక్రమా, ఈశుని త్రిశూలమా అమృతప్రవ్యహమా, అనురాగనిలయ్మా ఫలరసాల సాలమా, అవయకి మధుర్మా మధుర మధుర భావమా, సురుచిర ప్రసాదమా నా అనుంగు ప్రాణమా, లోకాలోకవిలోకనమా తాతకు అనుబంధమై, వెతల తీరుివిశ్రంత్త మందిరమై జ్లతరంగణీనాదమై, కదులుతునాకాలమై, నాకు తోడు గూర్ిన సదీగత్తవై, కలూతవై, చిరునవువల వ్యకవై, ఆనందమోహనమై, విజ్య్చరణమై, దావరానికి తోరణమై, భానుకిరణప్రకాశమై, రేపటిఆశల వెలుగువై, పస పసండి కొండవై మాతాపితల అనురాగఫలమై ముగధమోహనవిలోకానివై, పాట్లక పాట్వై, మాట్లక మాట్వై, మాట్లమి బాట్వై పలుకుల పూదోట్వై, నవువల స్లయేరువై, కాలప్రవ్యహమై అలల కడల్ల పటిివై, సుగుణాలరాశివై, కలలకు కాణాచివై, పుంభావసరసవత్తవై, చతురవచోధురీణుడవై, నా బ్రతుకు నావను దర్చేరుి చుకాకనివై, ధరిచింతన మూరీిభవించిన అభినవరాముడివై, శతవతసరాలు రాణించమని అక్షరాక్షతలతో తాత దీవెనలు అందుకో, అందుకొని మ్మనాందుకో

202

జీవన సంధో వయ్సుపుల్లసావరీ తపపట్డుగులు వేసుినాది కాలం గడియారం ములుిలాగా త్తరుగుతునాది కొనసాగుతునా జీవితానికి అలసట్ తెలుసుినాది తీరంచేర్న ఒడిదుడుకులనావ విశ్రంత్త కోరుతునాది శ్రవణసంధాయ గగనతలంలోని ముసురుకొనాచీకటిని నిశిరాత్తర్ త్తమ్మరానిా చీలుికొని తటిలితా సౌందరయం కనులకుమ్మరుమ్మట్టి కొలుపుతునాది శరతాకల మానసాకాశాన వెన్నాల పరచుకొనాది ఎదురుచూసన మధురక్షణం రానేవసుినాది సపివరణ శక్రచాపంలా ఆనందాల విర్జ్లుిలా మమతల హరషపు వరషంలా రమణీయ్ తైలవరణచిత్రంలా మలయ్పవన తుషారవీచికలా మూడ్చండి మనవడి ముర్పాల రాక తాతతలపుల విలోకనమై ఆనందలోకమై మమేకమై కవితాప్రవ్యహమై వెన్నాల వ్యకయై తరల్ల వచిిన బాలయమై

203

బొమిలకొలువై కోలాహల సంగీతమై దినదిన ప్రవరధమానమై మాధురయ రసధారలను కుర్పిసుినాది మైమరచిన కాలం పరవశించి నిలుసుినాది

204

బొమమ-బొర్లసు పడమటి గాల్ల కబురు మోసుకొచిింది నతినడక జీవనానికి కాయ్కలపచికితస మానసాకాశంలో సంఘట్నల ఘరషణ ముసురు పటిిన మానసం కరుడు కటిిన సావరధం మొరాయించే శరీరం కుచించుకునా కాలం నిశశబి కాసారంలో సుదూరతీరాల అలజ్డి ఎదురుచూపుల ఆకరషణల మాయాజాలం పర్సరాలని ఆవహించిన చైతనయం ఇలొిక బొమిల కొలువు మనసొక ఇంద్రధనుసుస నిశాగగనంలో చంద్రోదయ్ం విచుికొనా వదనకమలం నవువతునా కళుళ రామచకకని కళుళ అలిరలిర్కళుళ కామనల పుటిిళుళ చిల్లపి లోగళుళ చారడ్చస కనుాల విలోకనం అభంశుభం, కలాికపట్ం తెల్లయ్ని అమాయ్కతవం తలపండిన అనుభవంతో చేసన చెల్లమ్మ అది ఉపొపంగన మాధురయరసధార

205

కాలం కారు చక్రంలా గర్రున త్తర్గ దృశయం విమానాశ్రయానికి చేరుతుంది విర్గన బొమిలనీ మరబొమిలనీ వదిల్ల విధి చైదానికి దిగులుపడి తాతకు టాటాచెపిప నానా చేయిపట్టికొని తలత్తపుపకొని లోహవిహంగంవైపు వేసే ప్రత్త అడుగూ తరాల అంతరాలని పెంచుతుంది ఏమీ తెల్లయ్ని పసతనం దుఃఖ సముద్రాలని దాట్టతుంది తూరుపు సంధూరం పడమటిసంధాయరాగమై కనుచూపుని దాట్టతుంది తలపుల తలుపులని తెరచి శూనయ గేహం బావురుమంట్టంది

206

రమణీయ విలోకనం ఎదుగుతునావిలోకనమా హససుినా వసంతమా హాయి గొలుప పవనమా మొగల్లరేకుల పర్మళ్మా పసడి వెలుగుల ప్రకాశమా ఆట్లాడు కాలమా పాట్పాడు బాలయమా క్రముికునా మేఘమా వర్షంచే హరషమా నవరసాల సాలమా బ్రతుకులోని బంధమా ముచిటైన రూపమా చిల్లపితనపు మధుర్మా సృష్టికరి సవపామా పలుకుల కలాహరమా ననుా మెచిి నాకు దరశనమ్మచిిన కవితాసత్తగళ్సీమలోని నవరతాఖచితహారమా నాలో ఉవెవతుిన ఎగసన నవరస, సరస భావనా

207

మణి (మాణికోం) అరండల్ పేట్లో విర్సన తెలికలువ అకకల వెనకాల త్తర్గే ముర్పాల కడగొట్టి చెల్లిలు ఒక ల్లకకల మాసాిర్ గారాబు తనయ్ మరొక ల్లకకలరావుకు మాతృమూర్ి పుసికాలు చదవట్ంలోనూ పిలిలనీ ఆకట్టికొనేలా కథలుచెపపట్ంలోనూ నేరపర్ ఆంగిసాహితాయనిా, అభయసంచిన అలనాటి వైట్ పేపర్ సవరణరోచిసుసలతో ధగధగలాడ్చ లావణయ సీమ, రమణీమణి చినాపపటినుండీ లేమ్మ తెల్లయ్ని శ్రీమంతురాలు అసాధారణమైన ధారణ, కంపూయట్ర్ మెమరీ గల ధీమంతురాలు పేద విదాయరుిలకు, శరణాలయాలకు, క్రమంతపపకుండా, గుపిదానమొసంగ, చేయూతనిచుి వితరణశీల్ల అరండల్ పేట్ నుండి ఆగాపూరాకు మాణికయం ‘మణి’గా రూపాంతరంచెంది, తోడునీడగా, దైవమ్మచిిన సఖిగా తెరవెనక నుండి, నా జీవన ప్రసాినానిా ప్రోతసహించినభారాయమణివి శశి, చరణల, జీవనపురోగమనానికీ విజ్యాలకీ, సోపానానివి సంసారసాగరంలోని కలోిలాలు ఈత్తబాధలూ నిబబరంగా ఎదురొకని సిరచితింతో, మహాప్రసాినం, సాగంచిన జీవనసహచర్వి న్నచెిల్లవి గుణవంతులైనకొడుకులూ, కోడళ్ళతో ముర్సపోయే విలోక్ వ్యళ్ళ బామివి ప్రసుిత జీవన సంధాయసమయ్ంలో

208

గతమంతా సవపామై, కలగాపులగమైన ఉతాినపతనాల సాక్షిగా, మన సాయ్ంకాలం కలవరపెడుతుంట్ల సిరచితింతో, రాగదేవషాలకతీతంగా శ్రీ రామ కృపాకటాక్షములు నీపై అపారంగా కుర్యాలనీ ఆయురారోగాయలతో, సౌభాగాయలతో కలకాలంజీవించాలనీ, దీవిసుినాా, సకల సనింగళాని భవంతు

209

సదా శివుడు చినాపుపడు మనమ్మదిరం కలసవునాపుపడు, ఆడుకునా ఆట్లు, చెపుపకునా కబురుి, త్తర్గన వీధులూ కాల్ల నడకన కల్లస నడచిన సనిాహితతవం, సేాహానికి అరిం మన బాలయ సిృతులు కల కాలమనుకొంట్ల హఠాతుిగా కాలపురుషుని కరకశ నిరణయానికి, తల వొగగ తెల్లసీ తెల్లయ్ని తనపు అయోమయ్ంలో జీవన భృత్తకొరకై, అగమయంవైపు నేను పయ్నిసేి వయధ చెందిన తముిడు శివుడు నా సాయ్ంకాలపు చదువుకు ల్లకకలు చెపిపన సహజ్ గురువు సదా శివుడు నలుబది వతసరాల గతం సనిమారీలు లా త్తరుగుతోంది మన వియోగం నాడు, నేడూ ఏనాడు తలుికునాా మనసు కలుకుకమంట్టంది పూరియియందనుకొనా నీ చదువు ఊహ కందని విధంగా, దూరతీరాలకునినుా విసరేసేి అకసాితుిగా గగన వీథి కడల్ల దాటి, ఒంట్ర్గా, దిగులూ, బెంగా, వయధలు తోడు రాగా పశిిమ దిశాంతానికినీవు పయ్నిసేి దురభర వేదనను దిగ మ్మంగ, నినుా ఆశీరవదించాను త్తండీ, త్తపపలు లేకా, అనువైన ప్రదేశం కాక చాలీ చాలనిడబుబతోజీవనం అలికలోిలం కాగా జ్గజ్జనని చదువుల తల్లి నినుా కరుణించింది ప్రేమతో అకుకన చేరుికొంది

210

మన సేాహం, దగగర్తనం, కాలప్రవ్యహంలో దూరమైనా చినావ్యడివైనా, సాహసానికి ధైరాయనికి అరిం చెపాపవు ఒంట్ర్గా, మనోధైరయమే ఊపిర్గా ఊతగా లక్షయసాధనకై అహర్ాశలు, దివ్యరాత్రులు శ్రమ్మంచావు నాంపల్లి నుండి మ్మససపి వరకు ప్రసాినం అంచెలంచెలుగా ఎదిగన శిఖరారోహణ శాిఘనీయ్ం నీవు ఎనుాకునా రంగం లోని శాస్త్రజుులు నినుా గుర్ించి సతకర్ంచారు, నివ్యళులర్పంచారు గత పాత్తక వతసరాలుగా నీ పేరుని(RWG Function)గా విదుయదయ్సాకంతరంగంలో ప్రత్త పర్శోధనకు తొల్ల మెట్టిగా వ్యడినా అనేక సదసుసలలో వినుత్తకెకికనా ఎనాడూ, ఎవర్కి చెపుపకోని నీ వయకిితావనికిఅభినందనలు ఈ బృహతాసధనలో నీవు పణంగాపెటిి కోలోపయిన ఆరోగయం ఆనందం తలచుకొని అనామనసు మాత్రం దిగాలు పడుతుంది దివికగన మాతాపితల ఆశీరవవచః ప్రభావంతో వ్యరు కనాకలలు నిజ్ంచేస, కృష్టతోనాసి దుర్భక్షయం అనా నానుడిని,అనాయ్య నమికానిా, నిజ్ంచేశావు తెలుగు, ల్లకకలు, కోసాివ్యర్ సవంతమనే కోతలరాయుళ్ళ వ్యచాలతావనికి సమాధానంగా పర్టాలకు(హైద్రాబాదు సంసాినం) చెందిన నీవు ప్రత్తభకు సర్హదుిలు లేవనీ

211

వెనకబడడ వ్యరు ఎపుపడూ అలాగే వుండరనీ కూల్లన గోడలు త్తర్గ ఇండివుతాయ్నీ, బండుి ఓడలవుతాయ్నీ, శ్రమ్మసేి విజ్య్ం కరతలామలకమనీ నిరూపించావు శాస్త్ర ప్రపంచపు గుర్ింపుతో పాట్ట, కలకాలం నీ ప్రత్తభా సామరాధయలు జ్గతకలాయణదిశగా పయ్నించాలనీ అనాయ్య ఆకాంక్ష మాదిరాజు వంశానికి నీవు గరవకారణం అథః పాతాళ్ంనుంచి, గగనవీథి కెగసన నీ ప్రసాినానికి సగరవంగా అనాయ్య వేసుినా కవితా సుమమాలను సీవకర్ంచు, జ్యోసుి

212

రమ శ్రీ, రమ, మాదిరాజు పాథోధియ్ందు ఉదయించిన, చంద్రబంబానన, నా సహోదర్ నానాగార్ పోల్లకలు పుణికిపుచుికొనా నదురుబెదురు తెల్లయ్ని నా తోబుట్టివు అనా మీది ప్రేమతో మాతృభాషపై గౌరవంతో తెలుగు అభయసంచిన మా రమా లలామ ప్రత్తభా, పాట్వ్యల తోడుగా, వేదికల్లకిక రాణించిన వ్యకాితురయధురీణ ఒక మంచిమాట్కై కర్గ మాధురయ రసధారలు వర్షంచగల సహృదయ్ నీరధి ఒకటితరువ్యత ఒక పుసికానిా నమ్మల్ల వేయ్గల పుసికాలపురుగు విజ్య్ శంకర్ గార్ విజ్య్రహసయం సర్సంపదలతో తులతూగు కూర్మ్మ ఇలాిలు కని, పెంచినపిలిలకు విదాయబుధుధలు గర్పి వ్యర్ శ్రేయ్సుసకై అహరహమూ శ్రమ్మంచిన మాతృమూర్ి దీరఘకాలయాతన, శరీరానిా, భాధించి, వేధించినా కలతచెందక, చిరునవువతోబతుకువెతలతో రాజీపడి నటిింట్ నడయాడిన ధీమంతురాలు, శ్రీమంతురాలు తలచుకొనా ప్రత్తసారీ, నినుా చూసన ప్రత్తసారీ నీరు గార్, ధైరయం కోలోపయే అనా, తులలేని

213

అనురాగంతో, అంతులేని ప్రేమతో క్షరంకాని అక్షరాక్షతలతో దీవిసుినాా ఆపదమొకుకలవ్యడు, ఆదేవదేవుడు నీకు ఆయురారోగయసౌభాగయ భాగయములనుఇవ్యవలని నిండుమనసుతో కోరుతునాా, జ్యోసుి

214

శాోమల ముగధ మంజుల, కోమల, అందాల బాల, వఠిా బేల శాయమల సితపూరవభాష్టణి, మనసునామాఇంటి ఆడపడుచు మమకారం చెల్లిలుగా అనా అంతరంగంలో విర్సన అనురాగం తనివితీరని, చెల్లిపోనిమమతానుబంధం, ఆపాయయ్తా రసహృదయ్ం విశాలహృదయానికి అరధంతెల్లసన, తెల్లపిన, కరుణాంతరంగం విసుగులేకుండా అహర్ాశలూ దివ్యరాత్రాలూ, శ్రమ్మంచే మానవయ్ంత్రం అభిమానమేఆభరణంగా వెలుగులీను చంద్ర బంబానన సేాహశీల్ల, సహనశీల్ల, వినయ్శీల్ల, పంతులమి శరిగార్ జీవనసహచర్, అనుంగున్నచెిల్ల, సహధరిచార్ణి బామి పుటిింటిలో మెటిిన ముచిటైన మూడో కోడలు ఆగాపూరా ఇంటి కళ్ను సుధరాినికి తరల్లంచిన కలకంఠి అమిరూపునీ, నగుమోమునీ పుణికిపుచుికొనా శ్రీమంతురాలు లోకంలోని, సమసి, సుఖ, సంతోష, సౌభాగాయలు నీకరతలామలకం కావ్యలనీ శతవసంతాలు, పర్సరాలని, ససయశాయమలం చేయాలనీ కలకాలం అందర్నీ అలర్ంచాలనీ, నిండు మనసుతో అనాయ్య శత సహస్రకవనాక్షతలతో దీవిసుినాా, జ్యోసుి

215

జయచరణ్ ఆతిజుడవై పుత్రరూపంలో నడయాడుతునా అమినానాల ఆరడుగుల నిలువెతుిసంతకం పసపసండి వెలుగులతోవెలుగులు కుర్పిసుినా బాలచరణుని ముగధమోహనరూపం సకలజ్నాభిరామం మనోహరం పసతనంనుంచీ క్రమశిక్షణకు మారుపేరు, ఏకాగ్భతకుపరాయయ్పదం సవశకిితో, అవలీలగా, అలవ్యకగా, విదాయరజనగావించి గురువులకు ప్రియ్మైన ల్లకకలరావు ప్రత్తవిషయానీా కూలంకషంగా శోధించి మధించి, సాధించిన అపర బృహసపత్త నేను అనుకోనిసంఘట్నలో అంపశయ్యపై తపిసుినాపుపడు పర్తపిసుినాపుపడు మొకక పోనిధైరయంతో, లక్షయసాధనకై కలతచెందిన మనశశరీరాలతో, సమతులయతతో, శ్రమ్మంచి, అయోమయ్పు దూరతీరాలకు పయ్నించిన అసాధారణ జ్య్చరణం జ్య్నామధేయానిా, సారధకంచేసుకొనా చరణచారణ చక్రవవర్ివి, సవపా మనసును జ్యించి పర్ణయ్మాడిన జీవన వ్యసివ్యనివి ఒకర్కొకరై, ఇరువురూ ఒకటై, చూడముచిటైన జ్ంట్గాసాగంచిన జీవనములోనికి వచిిన ముతాయలజ్లుి, మొగల్లపూలవ్యన, బాల విలోకం ఈ జీవననాట్కరంగంలో ధీరోదాతి నాయ్కపాత్రలో సుఖదుఃఖాలను, సమంగా, భావించి, అనుభవించి, వయ్సుకు మ్మంచిన పర్ణిత్తతో నానాక గీతాసారానిా బోధించిన, సుగుణాభిరాముడివి నీ రాబోయే జీవనపధం, కంట్కరహితమైన పూదార్గా మధురోహలతో పులకించాలనీ, సాటిలేనిమేటిగా, సుఖశాంతులతో శత వతసరాలు ప్రశాంతంగాజీవించాలనీ నానా ప్రేమతో ఇసుినా దీవెనలు

216

జయసవపన కల్లకి చిలుకల కొల్లకి, చంద్రవదన, కవులూర్ ఆడపడుచు మా ఇంటి పెది కోడలు, జ్య్చరణుడి, సవపాం, వ్యసివం ముగధ సుకుమార, సౌజ్నయ సుందరమూర్ిమంతమైన సొగసర్ పసబాలుడి ఆట్, పాట్లతో సతతమూ పరవశించే మాతృమూర్ి కలలోఇలలో కూడా, అదృషాినిా అడిగతెచుికొనా గృహలక్ష్మి పుటిినరోజు శుభదినాన, నీకు సకల శుభాలూ అందుబాట్టలోకి రావ్యలనీ, సుఖసంతోష సౌభాగాయలతో, కలకాలం పిలాిపాపలతో శతవతసరాలు గడపాలనీ, నీకలలనీా వ్యసివరూపం దాలాిలనీ, మామయ్యగార్ కవన శుభాకాంక్షలు శ్రీరసుి, శుభమసుి, దిగవజ్య్మసుి

217

శశాంక మాదిరాజ్ వంశాంబుధిలో వెలసన, న్నలరేడు, వెన్నాలరేడు పాలకడల్ల పటిి ఇందిరామందిరాసదనపు లేవెలుగు ఇలకు దిగన చందమామ మా ఇంట్ వెలసన పసడి చందమామ ఆట్పాట్ల తో మముిల అలర్ంచిన గారాబాల కంఠమాల నీవు వేసన ప్రత్త అడుగు, నడిచిన ప్రత్త చోట్ల ఎలిపుపడూ పలకర్ంచే హాసరేఖలతో కల్లస పర్సరాలని కాంత్తమయ్ం చేసుినావి వెనాలాంటి మనసుతో, అనా వెనాంటి నడుసుినా సేాహశీల్లవి చుట్లి వునావ్యరందర్నీ, నీ శీతాంశు రేఖాఛట్ల పోలు మాట్ల జాలంలో మైమర్పిసాివు వెన్నాలలు వెదజ్లుి పునామ్మ రేడు తాత లాగ ఆజాను బాహుడు నిషకలిష హృదయుడు రమణీయ్రాగశరీరుడు భారగవీ మనోహరుడు తుల లేని సేాహసంపద గల ఆగరభశ్రీమంతుడు నా మనస్ర్గ మసలే బుదిిమంతుడు అమి నానాల మనః కదారంలో విర్సన సుమనసుసందర, నందన వన పార్జాతం

218

అపురూప మణిదరపణం నీకు సకల సౌభాగాయలు కలగాలనీ వృత్తిలో కోరుకునా పదవులు పొందాలనీ పర్పూరణ ఆరోగయంతో శత వతసరాలు జీవించాలనీ శ్రీ రామ కృపాకటాక్షాలతో కలకాలం మంచిని పెంచుతూ ఆశావ్యదిగాఆనందం పంచుతూ ఇలాంటి జ్ని దిన వేడుకలు అనేకం జ్రుపుకోవ్యలనీ, నిండు మనసుతో ఇసుినా పుటిిన రోజు దీవనలు

219

భారువి పుటిింట్లి కడగొట్టి తనయ్ గారాబు భారగవి నటిింట్లి నడయాడ్చ నడింపల్లి ఆడపడుచు పదారు వన్నాల, కల్లకి కళ్ల పుత్రవధువు నిశాగగన శశి రేఖ, శశిముఖి, శశి మానస సరోవరాన నర్ించే రాజ్హంస అవలక్షణాల కల్లకికాలంలో సలక్షణమైన గృహలక్ష్మి మావ్యడి ఇంటివెలుగు, కంటిదీపం, మనస్ర్గ నడుచుకొనే సహధరిచార్ణి సుహాసని, సుభాష్టణి, నిరిలాంతరంగణి మమతల్లర్గన శశి మనోహార్ణి నీ సంసారం కలకాలం సుఖప్రదంగా శుభప్రదంగా, సహస్రదళ్పదింలా విర్స ముర్స ఎదగాలని మామక ఆకాంక్ష పుటిినరోజుల్లలాంటివి అనేకం జ్రుపుకోవ్యలని, అక్షరాక్షతలతో దీవిసుినాా

220

మధురజాపాకం నలిమబుబకీ పిలిగాల్లకీ వరస కుదిర్ంది ఆనందం వరషమై ఆగ ఆగ కుర్సంది ఆకరషణ మల్లితీగై రసాలానాలుికునాది మూడ్చండినాటి వేడుక జాుపకమై మనోవీధిన దృగోగచరమవు తునాది మధుర ప్రణయ్ం, వివ్యహబంధమై సర్గమల శ్రవయ సంగీత నాదమై నవరస ప్రబంధకావయమై రాగరంజితమై సుమహార సురభిళ్ పర్మళ్మై రేపటి ఆశలపలికిలో మధురోహలా సంచర్సుినాది లోకాల చీకట్ిను పోకార్ి వెలుగుల జిలుగులను ప్రసర్ంచి ప్రగత్తపధంలో, బ్రతుకురధంపై వ్యనలో, కానలో, కొండలో, కోనలో సరవకాలసరావవసిల య్ందు ఒకర్కొకరై, తోడునీడై చేదోడు వ్యదోడైన దంపతుల సహజీవనం హరషదాయ్కం రాబోయే కాలంలో, సాధించే విజ్యాలకు నానా శుభాభినందనలు

221

శ్రీ మాదిరాజు నరసింహా రావు జననం : 01-04-1950 తలిు పేర్ల : శ్రీమతి రంగమమ తండ్రి పేర్ల : శ్రీ మాదిరాజు సీతారామారావు B.A.L.L.B. వృతి ీ : Retired as Chief Engineer in Vigilance Commission in 2007 ప్రవృతి ీ : తెలుగు స్వహితోం

Specialized Areas of Expertise: Irrigation Designs Hydrology Water Management Decision Support Systems E-Procurement Vigilance Procedures

Contact Details: Email: narsimharao.madiraju@gmail.com, mnr_sehp2@rediffmail.com Phone: 917-762-0026, 040-24650370 Adress: Flat No.402, 3rd Floor, Maruthi Jaurkars Towers,

3-2-850, Kachiguda Station Road, Hyderabad-500027.