Dinar Danoesastro Als eerste Surinaamse Javaanse arts afgestudeerd

en tevens ook ooit als de eerste Surinaamse Javaanse radioloog ingeschreven

in het Medisch Specialisten register.

1. Inleiding .................................................................................................................................... 2 2. Doel .......................................................................................................................................... 3 3. Samenvatting............................................................................................................................ 3 4. Ouderlijke geschiedenis ........................................................................................................... 3

4.1 Oorlogshandelingen in Indië ............................................................................................ 5 4.2 Bpk. Untung organisator achter de migratie naar Frans Guyana.................................... 5

5. Dinar Danoesastro ................................................................................................................... 7 5.1 Kindertijd Leliëndaal......................................................................................................... 8 5.2 Kindertijd Kampong Baroe en La Poule........................................................................... 8 5.3 Contact met familie in Frans Guyana .............................................................................. 8 5.4 Jonge jaren in Paramaribo............................................................................................... 9 5.5 Werkzame leven in Suriname.......................................................................................... 9 5.6 Vertrek uit Suriname ........................................................................................................ 9 5.7 Leven in Nederland .......................................................................................................... 9 5.8 Surinaamse Javaanse Studenten Vereniging ............................................................... 11

6. Familie succes ........................................................................................................................ 12 6.1 Hoe de familie is vergaan? ............................................................................................ 12 6.2 Geheim van het familiesucces....................................................................................... 13

7. Band met Suriname en Indonesia .......................................................................................... 14 7.1 Niet voorgoed naar Suriname........................................................................................ 14 7.2 Bezoek Indonesia........................................................................................................... 14

8. Terugblik ................................................................................................................................. 14 9. Literatuur ................................................................................................................................ 15 10. Woordenlijst........................................................................................................................ 16 11. Gegevens vader, moeder en zus uit Database Suriname DBS) ....................................... 17

Door P.P. Mangoenkarso, december 2010

2

1. Inleiding De naam Danoesastro boeit me sinds mijn jeugd doordat in mijn jeugdjaren veel over de naam Danoesastro wordt gesproken door dorpsgenoten en ook thuis. De familie Danoesastro was woonachtig in mijn geboorte dorp Kampong Baroe in het district Saramacca. Het boeide me op de eerste plaats doordat mijn familieleden aldoor bezig waren met Mulih n’Jawa. Het was vaak thuis het gesprek van de dag. Ik herinnerde me nog vaag de drukte onder mijn eigen familie rond het Mulih n’Jawa gebeuren. Ik kan me ook nog herinneren dat er ook drukte in het dorp was als de vertegenwoordigers van de PBIS (Pergerakan Bangsa Indonesia Suriname), de Kampong aandeden om informatie te delen of om foto’s te schieten voor een Indonesisch paspoort. Mijn familie heeft nooit voor de Nederlandse nationaliteit geopteerd1. Untung Danoesastro was namelijk één van de initiatiefnemers van de tweede massale migratie in groepsverband in 1957 (volgens HDS) onder Javanen naar Frans Guyana. Het succesverhaal van de 1e, 2e en de 3e generatie Danoesastro als hoogopgeleiden onder Javanen sprak tot mijn verbeelding. (Let wel ook de 1e generatie Danoesastro’s.) De vraag: Waar lag het geheim achter dit succes van deze Javaanse familie? Vooral als men bedenkt dat in die tijdgeest waarin Bpk. Dinar, zijn broer en zussen opgroeiden, Javanen nog als dom werden bestempeld. En dat de meeste Javanen toen nog op het platteland woonachtig waren. Het vervolgonderwijs na de lagere school kon slechts in de stad genoten kon worden. De top van de Javaanse beroepspyramide bestond toen slechts uit enkele tolken, politie beambten, verpleegkundigen en onderwijzers. Met dit verhaal wil ik laten zien als ‘TJONTOH ’ dat Javanen in de maatschappij ook hoge posities kunnen bereiken als ze maar in zichzelf willen investeren in scholing en een paradigmaverandering willen ondergaan. Temeer blijkt ook dat het succes bereikt kan worden, onafhankelijk van de tijdspanne waarin men opgroeit. Het ligt mijns inziens aan het goed benutten van de bestaande mogelijkheden en de attitude (eigenschappen) om van het leven een succes te maken. Want tussen stimulans en respons bevindt zich een ruimte, en het geheim van groei en geluk ligt in de wijze waarop men die ruimte gebruikt of benut. Het is een kwestie van Dromen, Durven, Doen, Geloven en daarnaast Willen, Kunnen, en Weten met als doorsnede van alle drie de laatste kenmerken namelijk de juiste Attitude (eigenschappen) hebben. Stephen Covey heeft het over de paradigmaverschuiving2. Waar voorheen vervolgonderwijs alleen in Paramaribo gevolgd kon worden is het nu in alle districten mogelijk om vervolgonderwijs na het basisonderwijs te volgen. In Nederland zijn de mogelijkheden veel omvangrijker. In vergelijking met toen is nu de bereikbaarheid voor het volgen van vervolgonderwijs gigantisch verbeterd. We kunnen ons er niet meer achter verschuilen dat het niet kan omdat het te ver is. Ik ben ervan overtuigd dat het voor iedere Javaan met een gemiddelde IQ nu gemakkelijk moet zijn om het hoogst haalbare te bereiken. Scholing of ‘lifetime learning’ is het probate middel of de uitgelezen kans om ten eerste uit het isolement te komen en om in de maatschappij geteld te worden, ten tweede om uit de armoede te raken en als laatste om blijvend duurzaam inzetbaar op de arbeidsmarkt te kunnen blijven.

Ayo wong, kemadjuane bangsa pada di ankat! Door een houding (attitude) aan te nemen om het leven succesrijk te maken is ook voor een Javaan alles mogelijk dat bewijst de familie Danoesastro. Toen ik een aantal jaren geleden de naam Danoesastro googlede en een hit van Bpk. Dinar Danoesastro kreeg liep ik met het idee rond hem ooit te interviewen, maar door andere activiteiten bleef het lang liggen. Bij deze is het mij nu gelukt hem een aantal vragen te stellen die ik graag wilde weten en deze met het publiek te delen. Bpk. Dinar Danoesastro ben ik zeer

1 Zo stond auteur nog samen met zijn moeder op een Indonesisch paspoort. 2 Stephen R. Covey: De zeven eigenschappen van effectief Leiderschap.

3

erkentelijk voor de medewerking om aan het schriftelijke interview te willen meewerken. En om het willen delen van zijn levensverhaal en daarnaast ook zijn toestemming verleent om het te mogen publiceren.

2. Doel Laten zien dat Javanen ook in staat zijn om in elke maatschappij waarin zij participeren het hoogst mogelijke te kunnen bereiken.

3. Samenvatting Dit laat het verhaal van een familie zien die onder zeer moeilijke omstandigheden verkeerde, vooral ook als men dit in de context van de tijd plaatst (vijftiger jaren van de vorige eeuw). Moeder was ernstig ziek geworden en kon daardoor niet voor haar kroost zorgen. Vader Untung ging voor oorlogshandelingen het land uit en is daarna gemigreerd naar Frans Guyana. De zorg voor de kinderen liet de heer Untung voor de kinderen uit het eerste huwelijk aan het kinderhuis over. Desalniettemin heeft deze familie de weg naar een hoge maatschappelijke ladder kunnen vinden. Wat ook duidelijk is dat de ouders van Bpk. Dinar toen al het belang van scholing van hun kinderen inzagen. De ouders lieten de kinderen dagelijks 9 km fietsen om naar school te gaan, waar andere Javanen in het dorp verzuimden dit te doen. Hoewel dit laatste genuanceerd moet worden, doordat niet iedere Javaan in het bezit was van een fiets (lees door de armoede, niet in staat waren een fiets te kopen3). Deze ouders hebben voor wat dit betreft een visie! Goede scholing betekent voor een Javaan in Suriname: vooruitgang, ontstijgen uit het isolement, ontstijgen uit de armoede, geteld worden en vooral geen tweederangsburger in de Surinaamse maatschappij zijn. Om in de maatschappij een waardige positie te kunnen of willen ververven is het daarom voor elk individu noodzakelijk om een visie (Wat je wilt bereiken voor een bepaalde tijd of leeftijd?), missie (Hoe je wilt het doel bereiken?) en een strategie (Langs welke weg of wegen je wilt het doel bereiken?) te ontwikkelen. Het geheim van het familiesucces is zoals Bpk. Dinar kernachtig verwoordt: eenvoudigweg het maximale proberen te benutten van de kansen en mogelijkheden die zich in het leven voordoen. Wil een individu veranderen en groeien is het duidelijk dat de dezelfde persoon voornamelijk zijn eigen gedrag moet ‘managen’ of ‘sturen’. Want het gedrag van een persoon is voornamelijk de belangrijkste zwakste schakel tussen de plannen die een persoon maakt en resultaten die de persoon krijgt. Wil je iets bereiken is het hebben van voldoende wilskracht alleen niet voldoende. Men moet ook echt zelf willen veranderen! Want talent kan zich alleen maar ontwikkelen als men hard er voor werkt. Je slaagt door harde werken en geduld. Voor je de vruchten van de veranderingen plukt, kost het tijd, pijn en energie! Bpk. Dinar is trots op wat hij en zijn familie heeft bereikt. Hij voegde er aan toe: ‘Ik ben van eenvoudige afkomst en dit moet een stimulans voor iedere Javaan zijn, namelijk dat je heel ver kan komen’.

4. Ouderlijke geschiedenis Het schip Kota Gede verliet Nederlands Indië op 9 november 1939 met in totaal 990 Javaanse vrije contractanten (383 mannen, 381 vrouwen en 226 kinderen) aanboord. Toen het schip de haven verliet moest het wel tjokvol zijn, want volgens Hans Holdijk de samensteller van de site troepentransport.nl kon het schip slechts 129 passagiers herbergen. De Kota Gede was ook het laatste schip dat naar Suriname voer met Javaanse contracten. Vanaf toen is aan de Javaanse contractmigratie naar Suriname een einde gekomen. Daarnaast was het uitbreken van de Tweede Wereld Oorlog ook daaraan debet. Vader Untung en moeder Karsinah Danoesastro en de 3 Auteur herinnerde nog dat zijn ouders pas zo rond de jaren zestig een fiets konden kopen.

4

zussen Ketip en Kelip verlieten Nederlands Indië op 9 november 1939 met het schip Kota Gede vanaf de haven Tandjong Priok. Het gezin kwam uit het gewest Weroen, afdeling Koetoardjo van het district Poerworedjo. Vader Untung was toen 30 jaar oud, moeder Karsinah 28 jaar, Ketip 2 jaar en Kelip 1 jaar. Vader staat geregistreerd onder conctractcode KG15 en moeder onder KG15a. Ze kwamen omstreeks 13 december 1939 in Suriname aan, want volgens de Historische Database Suriname (DBS) begon het contract op 13 december 1939. Ketip was dus precies 2 jaar oud toen ze in Paramaribo aan wal ging. Ze werden volgens de DBS als vrije migranten te werkgesteld op plantage Kampong Baroe in het district Saramacca, maar volgens Bpk. Dinar werd hij ook in de Javaanse dorpsgemeente Kwarasan te werk gesteld. Op Kwarasan heeft zijn broer Hoekon het levenslicht gezien. Ze werkten verder in de kleine landbouw met het verbouwen van rijst en op de kostgrond het verbouwen van pala hidju. Vader Untung gaf in zijn vrije tijd in het dorp les aan Javanen in het leren lezen en schrijven in het Javaanse alfabet Ho, No, Tjo, Ro, Ko. Moeder Karsinah hield zich bezig met opvoeding van kinderen en het planten van rijst op de sawah. Volgens Bpk. Dinar waren zijn ouders geen spaarders want ze verdienden weinig. Ze kwamen in het dagelijkse leven eerder vaak te kort en kwamen moeilijk tot sparen. Uit dit huwelijk kregen ze 4 kinderen namelijk: Ketip, Kelip, Hoekon en Dinar. Ketip en Kelip zijn in Oost-Indië geboren. Moeder Karsinah werd na de geboorte van Bpk. Dinar getroffen door een niet te genezen ernstige chronische ziekte die zij tot aan haar overlijden had meegedragen. Door haar ernstige ziekte was zij niet instaat huishoudelijke werkzaamheden te verrichten en daardoor ook niet voor het gezin te zorgen.

Lokatie waar familie Danoesatro van afkomstig is

Ms. Kota Gede, www.baggus.org; 10 december, 2010.

5

4.1 Oorlogshandelingen in Indië Als Bpk. Dinar 1 jaar oud is breekt De Tweede Wereld Oorlog (WOII) uit. Gedurende de WOII ging vader Untung in dienst om samen met andere Javanen en waarschijnlijk ook andere bevolkingsgroepen mee te vechten tegen de Japanners in het toenmalige Nederlands Indië. Na afloop van de oorlogshandelingen kwam hij in 1949 terug in Suriname. De zorg van de 4 kinderen Ketip Rosita, Kelip Anita, Hoekon en Dinar, werden tijdens vaders oorlogshandelingen toevertrouwd aan de Javaanse Evangelische Broeder Gemeente Suriname (E.B.G.S). Zij werden ondergebracht in het Kinderhuis Leliëndaal in het district Commewijne. Vader Danoesastro hertrouwde en kreeg nog twee kinderen: Ringghit Daniël en Talèn Maria.

4.2 Bpk. Untung organisator achter de migratie naar Frans Guyana Vader Untung Danoesastro organiseerde een massale migratie golf onder Javanen naar Frans Guyana. Hij verliet volgens HDS in 19574 Suriname met zijn tweede vrouw en jongste twee kinderen Ringghit Daniël, Talèn Maria met ongeveer 150 Javanen waar hij tot zijn overlijden woonachtig was. Zij streken neer op het plaatsje Sinnamary in Frans Guyana. Bpk. Untung Danoesastro overleed in 2002 op 88 jarige leeftijd in Sinnamary en hij is ook daar begraven. Over dit op zichzelf staande migratie gebeurtenis onder Javanen is er tot nu toe weinig erover geschreven. In het onderstaande artikel wordt de komst van de groep van Bpk. Untung Danoesastro beschreven. Op de foto het huis van Bpk. Untung Danoesastro in Sinnamary.

www.sinnamary.mairies-guyane.or, 10-10-2010

4 Er zijn verschillende data in omloop. Refererend naar Frans Guyanese kranten is 1955 de meest waarschijnlijke migratie jaar. HDS registreert waarschijnlijk het moment van uitschrijven uit het bevolkingsregister!

6

Bpk. Untung Danoesastro, in het midden

Kelip Anita en Ketip Rosita

7

5. Dinar Danoesastro Profiel: Naam: Dinar Danoesastro Geboren: 17 december 1942 Geboorte district: district Marowijne Geboorte land: Suriname Domicilie: Nederland Beroep: Medicus, Specialisatie Radiologie Een greep uit CV Dinar Danoesastro:

1. 1949-1956 Lagerschool te Groningen, Kampong Baroe en Leliëndaal 2. 1954-1960 Graaf von Zinzendorf Mulo school te Paramaribo 3. 1960-1963 Algemene Middelbareschool (AMS) te Paramaribo 4. 1963-1964 Ministerie van Financiën en Surinam Aluminium Company (Suralco) 5. 1964-1971 Studie medicijnen/geneeskunde Universiteit Leiden 6. 1973-1977 Specialisatie Radiologie Academisch Ziekenhuis Dijkzigt te Rotterdam 7. 1977-2008 Medisch Specialist Medisch Spectrum Twente te Enschede 8. 2009: voor 2 maanden waarnemer Radioloog in Sint Vincencius Ziekenhuis te Paramaribo 9. 2010: voor 2 maanden waarnemer Radioloog Medisch Diagnostisch Centrum te Paramaribo 10. Lid van de Nederlandse Vereniging voor Radiologie (N.V.v.R.) 11. Lid van The Radiological Society of North America (R.S.N.A.) 12. Lid van The American College of Radiology (A.C.R.) 13. Lid van The European Society for Magnetic Resonance in Medicine and Biology (ESMRMB) 14. Jaarlijks 4 keer N.V.v.R Radiologische nascholingscursussen (Utrecht) 15. Om de twee jaar Europese Radiologische nascholingscursussen ( Zwitserland en Wenen) 16. Om de drie jaar Radiologische nascholingscursussen R.S.N.A. in Chicago. 17. Radiologische congressen in Berlijn, Atlanta, Orlando, Virginia, London, Guadeloupe, Hawai,

Brugge in België, Stresa en Florance in Italië.

Dinar, als jong Radioloog

8

5.1 Kindertijd Leliëndaal Bpk. Dinar is vanwege de diensttijd van zijn vader in WOII vanaf zijn eerste levensjaar samen met zijn broer en twee zusters in het kindertehuis Leliëndaal geplaatst. Hij verbleef daar tot ongeveer zijn 6e levensjaar (1949) in het kindertehuis. Hij heeft goede herinneringen aan het kindertehuis te Leliëndaal over gehouden. Het kinderhuis is in 1918 opgericht omdat er ten gevolge van de z.g. Spaanse griep steeds meer opvang en huisvesting voor weeskinderen van Javaanse afkomst werd gevraagd.

5.2 Kindertijd Kampong Baroe en La Poule Nadat zijn vader terug kwam uit Nederlands Indië woonde hij vanaf zijn 7e tot en met 11e levensjaar ( 1949 t/m 1954 ) weer bij zijn ouders te La Poule. Hij doorliep de lagere school in het district Saramacca op verschillende scholen en plaatsen. De 1e en de 2e klas heeft hij doorlopen in Groningen omdat er in Kampong Baroe nog geen school stond. Groningen ligt op ongeveer een afstand van 9 km van La Poule. Om de lagere school in Groningen te bezoeken werd deze afstand dagelijks per fiets afgelegd. Dinar en Hoekon zaten achter op de bagagedrager van de zussen Ketip en Kelip. Zij waren de enige schoolgaande kinderen van het dorp die elke dag naar Groningen fietsten. Het is duidelijk dat de ouders van Dinar het belang inzagen van scholing. Toen in 1951/1952 er in Kampong Baroe een Openbare Lagere School werd opgericht verhuisde hij van school. Hij doorliep in Kampong Baroe de 3e en de 4e klas. Dinar herinnert zich van zijn klasgenoten in Kampong Baroe nog de namen: Dawoed, Jatin, Markoes, Toekidjo en Wasimin. De lagere school ronde hij daarna op Leliendaal af. Hij verbleef bij zijn zus die getrouwd was met dhr. Rasiman. Rasiman was hoofdonderwijzer ook in die tijd een uitzondering.

Dinar (l) met echtgenote Suzan (r), op bezoek bij klasgenoot kang Jatin en zijn vrouw Muridjah

5.3 Contact met familie in Frans Guyana Het contact met de ouders onderhielden zij door middel van in het Javaans geschreven brieven. Voor Bpk. Dinar naar Nederland vertrok voor studie geneeskunde ging hij enkele keren met de bus via de Oost-West verbinding naar Albina. Om vervolgens met de veerboot de Marowijne rivier over te steken om in St. Laurent du Moronie (du Moronie= aan de Marowijne rivier) aan te komen. Vanaf St. Laurent du Moronie nam hij de bus naar Sinnamary. Sinnamary is onder de Frans Guyanezen bekend geworden als “Village Indonésien” (Indonesische dorp), waar de grote groep Javanen zich had gevestigd.

9

5.4 Jonge jaren in Paramaribo Na de lagere school ging hij naar de Graaf von Zinzendorf Muloschool. Hij woonde bij zijn oudste zus gedurende 10 jaar (vanaf 1954 tot 1964) waarvan 1 jaar in internaat Siswa Tama (1956/57) toen hij in de tweedeklas van de Mulo zat. Hij heeft aan dat éénjarig verblijf in het internaat prettige herinneringen overgehouden. Na de Muloschool afgerond te hebben in 1960 ging hij als enige Javaan naar de Algemene Middelbare School (AMS). Op de Mulo zaten er nog meer Javanen namelijk, Djoemadi Toemin, Kadi, Marsae, Soekardi, Soeratno Hardjo en Sijoen. In die tijd was het voor een Javaan ongekend om de Mulo te doorlopen laat staan de AMS. Hij zegt als enige Javaan uit het platteland op de AMS-B in Paramaribo veel geleerd te hebben van andere bevolkingsgroepen. Hij trok veel op met Creolen, Hindoestanen, Chinezen en een Libanees. Dat waren Ciryl Sorbar, Harold Kaersenhout, John Sadiek, Maurits Daha, Roy Panday, Willy Chin Joe, André Moe Soe Let en Johnny Zehour. Zijn broer Hoekon zat ook in de stad op school. Hij volgde een lagere technische opleiding. Hij verbleef eerst in het `s-Lands internaat tijdens de opleiding aan de Lager Technische School (L.T.S). Na zijn L.T.S afgerond te hebben vertrok hij naar Nederland voor studie aan de Hoger Technische School (H.T.S.) voor bouwkunde. Hoekon kreeg een Surinaamse studiebeurs toegewezen. Zijn zuster Kelip verbleef tijdens de AMS-A, voor 1 a 2 jaar op internaat Siswa Tama (1957/58), vertrok na het behalen van de AMS diploma naar Nederland.

5.5 Werkzame leven in Suriname Na de AMS en voor zijn vertrek naar Nederland voor de studie geneeskunde aan de Universiteit Leiden werkte hij in 1963 bij twee verschillende werkgevers, eerst bij het departement van Financiën afdeling Thesauri en na verloop van tijd bij de Surinam Aluminium Company (Suralco) op de afdeling administratie.

5.6 Vertrek uit Suriname Bpk. Dinar heeft verschillende pogingen gedaan om voor een Surinaamse beurs in aanmerking te komen maar elke keer werd het afgewezen. Bpk. Dinar denkt dat zijn aanvraag herhaaldelijk is afgewezen omdat er te veel gegadigden waren en er waren te weinig studiebeurzen door de overheid vrijgegeven. Zijn oudere zus en zwager die in Nederland woonachtig waren en studeerden lukte het voor hem een Nederlandse studie-financiering (renteloze lening) aan te vragen en zorgden er voor dat hij in aanmerking kwam voor voor de studie medicijnen aan de Rijks Universiteit Leiden. Uiteindelijk kon Bpk. Dinar op 6 september 1964 Suriname verlaten voor de studie medicijnen ‘geneeskunde’ in Nederland. Hij was toen 22 jaar oud. 5.7 Leven in Nederland In Nederland aangekomen werd hij de eerste dagen opgevangen door zijn zuster en zwager in Leiden. Daarna betrok hij in de zelfde stad een studentenflat. Bpk Dinar kon zich van die tijd gedurende 1964 tot 1971 herinneren dat hij prettig woonde en ook prettig kon studeren in een studentenflat in Leiden samen met 17 andere Nederlandse medestudenten. In de studentenflat te Leiden was hij de enige gekleurde student en daar had hij ook prettige ervaringen opgedaan samen met 17 autochtone Nederlandse medeflatbewoners. Paul van Ginkel, Rembrandt van Zanten, Loek Jol, Willem Glas, Tom Eysbouts, Chris Visser, Arie Toet, Karel Noorlander waren zijn mede flat bewoners die hij snel nog kan herinneren. De onderlinge omgang met autotochtone studenten was zeer prettig. Hij heeft een heel leuke studententijd gehad met veel prettige en leerzame herinneringen. Hij sloot zich bij een drietal studentenverenigingen aan. Ten eerste bij een Surinaamse studenten vereniging (“Opo Kondreman”), ten tweede bij een Javaanse studentenvereniging (“Kemadjuan”) en als laatste bij een Leidse Internationale Studenten Club (“L.I.S.C.”).

10

Hij had tijdens de artsen-opleiding eerst 8 1/2 jaar in Leiden gestudeerd (kreeg van de Nederlandse overheid studiefinanciering en een renteloze lening), en heeft daarna tijdelijk ook in Den Haag gewoond. Om zijn studielening terug te betalen en de specialisatie in de radiologie te financieren werkte hij van 1 juli 1973 tot 1 juli 1977 in het Academisch Ziekenhuis Dijkzigt te Rotterdam. In deze periode woonde hij afwisselend in de steden Rotterdam en Schiedam. Tijdens zijn werkzame leven heeft hij naast de praktische uitoefening van de radiologie regelmatig zijn kennis op peil gehouden door bij- en nascholingscursussen en door zich aan te sluiten bij diverse radiologische verenigingen namelijk: ? De Nederlandse Vereniging voor Radiologie (N.V.v.R.) ? The Radiological Society of North America (R.S.N.A.) ? The American College of Radiology (A.C.R.) ? The European Society for Magnetic Resonance in Medicine and Biology (ESMRMB).

Dinar samen met zijn zoon Robert toen als 1e jaar arts-assistent in opleiding tot specialist

Vanaf 1 juli 1977 tot aan zijn pensionering op 1 januari 2008 werkte hij met veel plezier in een groot medisch specialisten opleidingsziekenhuis Medisch Spectrum Twente in Enschede. In dit opleidingsziekenhuis heeft hij meegeholpen aan de opleiding van jonge radiologen. Toen hij in 1977 bij dit ziekenhuis begon woonde hij in Enschede.

Dinar samen met zijn vrouw Suzan en zijn zoon Robert

Hij woont vanaf 1978 samen met zijn echtgenote in een prettige landelijke omgeving aan de rand van Hengelo in Twente, nabij de Duitse grens in de provincie Overijssel. Als hij nu terugblikt nu hij in oosten van het land woonachtig is heeft hij prettige herinneringen overgehouden aan Leiden, Den Haag en Rotterdam. Wegens het tekort aan radiologen in Suriname heeft hij tijdens zijn pensionering in 2009 voor 2 maanden waargenomen op de afdeling radiologie van het Sint Vincentius Ziekenhuis te Paramaribo. In de maanden september en oktober van 2010 was hij

11

tijdelijk als radioloog werkzaam in het nieuw op te richten Medisch Diagnostisch Centrum aan de Schietbaanweg te Paramaribo.

Dinar samen met André Lisse, Paramaribo

5.8 Surinaamse Javaanse Studenten Vereniging Onder de Surinaamse Javaanse studenten was ook behoefte een studentenvereniging op te richten. Deze studentenvereniging kreeg de typische naam ‘Kemadjuan’ wat ‘Vooruitgang’ betekent. De vereniging werd geleid door Soemar Emid. Hij studeerde in Delft. De Javaanse studentenvereniging Kemadjuan telde volgens Bpk. Dinar ongeveer 15 tot 20 leden. Onder de leden die hij nog kan herinneren waren o.a.: Moedijono, Alex Karsowidjojo, Edmund Paiman, August (Djojopawiro?) Henry Karmoen, Slamet en Soegiman Nojoredjo, Ponijem Wongsodikromo, Nora Atmodimedjo, Kartono, Soetiran Kromoredjo, Willy Sandriman, Paimin Saridjan, Konrad Djojo, zijn broer Hoekon, zus Kelip en zijn zwager Soemar Emid. De overige leden van Kemadjuan kan hij zich nu niet meer voor de geest halen.

Dinar, tijdens feestavond radiologie Dijkzigt te Rotterdam

12

6. Familie succes

6.1 Hoe de familie is vergaan? Bpk. Dinar is getrouwd met Susanna Moesinah Satiman. Zij was in haar werkzame leven verpleegster en daarna als schoonheidsspecialiste. Ze hebben een zoon van ongeveer 40 jaar oud. Hij werkt als assistent accountant bij een groot accountants kantoor. Zijn oudste zus Rosita Ketip was eerst druk met de zorg van haar 6 kinderen. Daarna was zij werkzaam bij C. Kersten en Company op de afdeling boekhouding en vervolgens bij de Suralco op de secretariaatsafdeling. Rosita Ketip was getrouwd met de heer Rasiman (hoofdonderwijzer te Leliendaal). Rasiman was in die tijd ook één van de weinige Javanen die door is gaan leren tot onderwijzer.

Dinars echtgenote Suzan, Zus Rosita Ketip, broer Hoekon en zijn vrouw

Zijn op één na oudste zus Anita Kelip studeerde aanvankelijk voor beroepskeuzeadvies en maatschappelijk werk, studeerde daarna voor psychologie aan de Universiteit Leiden, en is afgestudeerd tot klinisch psychologe. Zij is getrouwd met Dr. Soemar Emid. Hij is Wis- en Natuurkundige, en was verbonden als universiteit hoofddocent aan de Technische Universiteit.

Dinar, met familie

Zijn broer Hoekon heeft Lager Onderwijs in Groningen en Kampong Baroe doorlopen. Daarna vervolgonderwijs op Lagere Technische School (L.T.S.) in Paramaribo. Hij verbleef in het `s Lands Internaat. Hoekon heeft met een Surinaamse beurs Hogere Technische School (H.T.S.) bouwkunde in Utrecht Nederland gestudeerd. Na zijn afstuderen was hij naar Suriname

13

teruggekeerd omdat na het afstuderen het verplicht was om 5 jaar voor de Surinaamse Overheid te werken dit ter compensatie van de studiebeurs. Hij werkte bij het departement van Openbare Werken en Verkeer (O.W.& V) in Paramarbo. Vervolgens was hij werkzaam als staflid bij de Billiton Mij, te Onverdacht. Nu is hij gepensioneerd en woonachtig in Nederland. Hij is getrouwd met een Nederlandse. Ze hebben 2 kinderen, de oudste is werkzaam als piloot en instructeur bij een grote luchtvaartmaatschappij. De jongste zoon, heeft Wis-en Natuurkunde gestudeerd en hij is werkzaam als stafmedewerker bij een groot consultancy bedrijf.

Dinar’s, halfbroer Ringghit (m)

Zijn halfzus Maria Talèn werkt als onderwijzeres en naast haar werk verricht zij werkzaamheden voor het Rode Kruis. Zij is woonachtig in Zuid-Frankrijk. Zijn jongste halfbroer Ringghit woont in Cayenne (Frans-Guyana) was zanger en muzikant en hij werkte bij Gaz de France (CDF).

Dinar, samen met Stanley halfbroer van Suzan en echtgenote Anita (Toevalig dezelfde naam als

van Dinar’s zus Kelip Anita)

6.2 Geheim van het familiesucces Het geheim van het familiesucces is volgens Bpk. Dinar eenvoudigweg het maximaal proberen te benutten van de kansen en mogelijkheden die zich in het leven voordoen. Het heeft betekend dat zij hun gedrag moeten ‘managen’ of hun paradigma moeten verschuiven. Bpk. Dianar zegt dat elke Javaan het hoogst haalbare kan bereiken. Verder beklemtoonde hij dat elke Javaan ervan uit kan gaan dat hij of zij het ook of zelfs beter kan doen dan waartoe anderen in staat zijn. De

14

vruchten die de familie plukt zijn zeker vooral zoet. Maar benadrukt Bpk. Dinar dat elk doel dat men nastreeft kost tijd, moeite, pijn en vraagt om energie. Het is altijd eerst zaaien en vooral veel tijd en moeite investeren voordat je kunt oogsten.

7. Band met Suriname en Indonesia

7.1 Niet voorgoed naar Suriname Bpk. Dinar is vanaf dat hij in Nederland woonachtig was meerdere keren naar Suriname terug gegaan voor vakantie en voor een familie bezoek en ook om radiologische werkzaamheden te verrichten. Als hij in Suriname is verblijft hij afwisselend (toen zijn zuster nog leefde), bij zijn zuster, daarnaast bij familie, in een guesthouse en of in een appartement. Bpk. Dinar is vooralsnog niet van plan om voorgoed naar Suriname terug te keren. Want sinds het overlijden van zijn oudste zus in 2006 heeft hij in Suriname geen directe familieleden meer. Wel heeft hij nog meerdere aangetrouwde familieleden die in Suriname wonen. Daarnaast zegt hij met Suriname geen wezenlijke emotionele binding meer te hebben. Zijn geboorteland ligt hem wel nog zeer aan het hart. Hij voelt zichzelf verantwoordelijk voor het wel en wee van de Surinaamse gezondheidszorg. Op zijn vakgebied in het bijzonder de radiologie, dat hij na zijn pensionering, nu twee jaren achter elkaar, zijn assistentie verleent aan het St. Vincentius Ziekenhuis en meewerkt aan de oprichting van een Medisch Diagnostisch Centrum.

7.2 Bezoek Indonesia Bpk Dinar is nooit naar Indonesië geweest. Zijn vrouw en enkele familieleden zijn meerdere keren voor vier weken naar Indonesië met vakantie geweest. 8. Terugblik Als hij nu terugblikt, is het zo dat, ondanks de toen wel andere en moeilijke tijden, hij er toch wel veel positieve herinneringen heeft over gehouden aan zijn jeugd en leven in Suriname. Ook heeft hij vage maar toch wel prettige herinneringen aan het kinderhuis Leliëndaal, de leuke oude sfeer op de Graaf von Zinzendorf Muloschool aan de Gravenstraat, en de AMS te Zorg en Hoop. In 2006 bezocht hij samen met zijn vrouw en zus zijn vroegere woonplaats Kampong Baroe/La Poule. Op Kampong Baroe ontmoet hij op het erf van waar hij toen woonde, de familie kang Mingu, kang Toemidjo en kang Wagino Amatkarijo. Hij is van plan dit jaar weer naar Kampong Baroe/La Poule te gaan om oude herinneringen op te halen. Wat hij nu aan Kampong Baroe mist is de geborgenheid van vroeger onder de Javanen onderling. Op La Poule wonen niet meer zoveel Javanen als vroeger. Nu wonen er op La Poule meer Hindoestanen dan Javanen. Tijdens de laatste bezoeken merkte hij dat de sfeer van vroeger vrijwel geheel is verdwenen. Een greep uit de vele lekkernijen van vroeger van de Javaanse culinaire lekkernijen mist Bpk. Dinar o.a.: tjonggor- en kiekkil sapie, djangan kloewih, sambel lulang sapie, djangan bentol, iwak malem tengkelan, iwah pedoh, mendot, tihwol en brontol. Wat frappant is aan de lijst van Bpk. Dinar is zondermeer de overeenkomsten van gemiste lekkernijen of delicatessen als aan een expat wordt gevraagd wat voor soort lekkernijen of delicatessen zij van het land waar vandaan zij afkomstig zijn missen. Andere expats vulden de lijst aan met lekkernijen als: kemplang, tjenil, lotis en tapeh.

15

Dinar, samen met zijn jongere zus Maria Talèn en kang Mingu

9. Literatuur Covey, R. De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Uitgeverij Business Contact, Amsterdam/Antwerpen, ISBN 978 90 470 5464 1, 1989. Tiggelaar, B. Dromen, Durven, Doen, Het managen van de lastige persoon op aarde: jezelf,Uitgeverij het Spectrum, Utrecht, ISBN 978 90 274 1605 6, twintigste druk, 2007. Tiggelaar, Doen, Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei, Uitgeverij het Spectrum, Utrecht, ISBN 978 90 274 8491 8, veertiende druk, 2008. Joseph Ismael, De immigratie van Indonesiërs in Suriname, Van Gorcum, Assen, 1949. Waal de Malefijt, The Javanese of Surinam, Segment of a plural society, van Gorcum, Leiden, 1963. Wengen van, G.D., “De Javanen in de Surinaamse Samenleving, Leiden, 1973. Suparlan Parsudi, The Javanese in Surinam: Ethnicity in an plural society, Ph.D thesis University of Illinois, 1976. Lier van, R.: Samenleving in een grensgebied, 1977, ISBN 90 6033 3810. www.bagus.org, 10-10-2010. www.troepentransport.nl, 10-10-2010. www.sinnamary.mairies-guyane.or, 10-10-2010.

16

10. Woordenlijst 1. Tjontoh ‘Voorbeeld’ 2. Ayo ‘Kom’ 3. Wong ‘Mens(en)’ 4. Kemadjuane ‘Vooruitgang’ 5. Bangsa ‘Volk’ 6. Pada ‘Laten’ 7. Di ankat ‘til of tillen’ 8. Tjonggor ‘Snuit’ 9. Sapie ‘Koe/rund’ 10. Kiekkil ‘Poot’ 11. Djangan ‘Klaargemaakt groenten’ 12. Lulang ‘Vel’ 13. Iwak ‘Vis/Vlees’ 14. Malem ‘Gerookt/schemerig/schemering’ 15. Pedoh ‘Gepekelde (vis)haring’ 16. Kang ‘Broer’ 17. Mbok ‘Mevrouw’ 18. Mulih n’Jawa ‘Terug naar Indië’ 19. Pergerakan ‘Beweging’ 20. Bangsa ‘Volk’

17

11. Gegevens vader, moeder en zus uit Database Suriname DBS) In de Javaanse Historische Database Suriname (HDS) zijn de stam gegevens van vader Untung, moeder Karsinah en zijn jongste zus Kelip terug te vinden. Van zijn oudste zus Ketip is de informatie niet opgenomen.

18

19