g f m - adu.by4 Сэрвісы вэб 2.0 — гэта кантэнт, які ствараецца...
TRANSCRIPT
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
2
АўтарС. А. Кудраўцава
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
3
ПРАДМОВА
Каляндарна-тэматычнае планаванне па сусветнай гісторыі і гісторыі Бела-русі распрацавана ў адпаведнасці з тыпавымі вучэбнымі планамі для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/18 навучальны год і складзена ў адпаведна-сці з дзеючымі вучэбнымі праграмамі для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджанымі Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь.
Планаванне аформлена ў выглядзе табліцы, у якой прадстаўлена тэма ўрока, план і пазнавальныя мэты вывучэння тэмы, а таксама колькасць гадзін і споса-бы вучэбна-пазнавальнай дзейнасці. Для кожнага прадмета ўказаны вучэбныя дапаможнікі, якія дапамогуць у арганізацыі навучальнага працэсу.
Пры падрыхтоўцы да вучэбных заняткаў настаўніку неабходна вызначыць дамашняе заданне. Пры гэтым варта мець на ўвазе, што асноўны вучэбны матэ-рыял павінен быць засвоены на ўроку. Час выканання і аб’ём дамашняга задання рэгламентуюцца СанПіН «Гігіенічныя патрабаванні да ўпарадкавання, зместу і арганізацыі вучэбна-выхаваўчага працэсу агульнаадукацыйных устаноў». Ма-гчымы таксама заданні апераджальнага характару. Неабходна звярнуць увагу вучняў на падрыхтоўку да ўрокаў «Наш край» і заняткаў, якія могуць быць прысвечаны праектнай дзейнасці.
У 7 класе важна працягнуць фарміраваць у вучняў яркія вобразы найбольш значных гістарычных падзей, з’яў, гістарычных дзеячаў вывучаемага перыяду. Эфектыўным сродкам фарміравання вобразных уяўленняў з’яўляецца выка-рыстанне нагляднасці: выяўленчай (рэпрадукцыі карцін, фотаздымкі помні-каў архітэктуры і скульптуры, малюнкі і аплікацыі, аўдыя- і відэаматэрыялы), умоўна-графічнай (табліцы, схемы, карты), прадметнай (музейныя экспана-ты, макеты, мадэлі). У 7 класе неабходна працягваць навучаць вучняў уменню працаваць з рознымі відамі нагляднасці як крыніцай гістарычнай інфармацыі (апісваць сюжэт карціны, відэафрагмента, фармуляваць да іх пытанні, складаць сціслае апавяданне і г. д.).
У працэсе навучання гісторыі ў 7 класе рэкамендуецца выкарыстоўваць такія формы арганізацыі вучэбных заняткаў, як сюжэтна-ролевыя і інтэлектуальныя гульні, завочныя падарожжы, падарожжы на «машыне часу», напісанне міні-са-чынення ад першай асобы, ад імя прадстаўніка таго ці іншага саслоўя, той ці іншай цывілізацыі і г. д., складанне буклетаў, калажаў, даведнікаў, падрыхтоў-ка паведамленняў і прэзентацый з прыцягненнем розных крыніц гістарычнай інфармацыі, у тым ліку інтэрнэт-рэсурсаў.
У працэсе навучання гісторыі рэкамедуецца актыўна выкарыстоўваць інфа-рмацыйна-камунікатыўныя тэхналогіі (ІКТ). Настаўніку важна разумець іх адукацыйныя магчымасці і дакладна ўсведамляць межы выкарыстання, умець арганічна злучаць гэтыя тэхналогіі з традыцыйнымі методыкамі. Настаўніку мэтазгодна звярнуць увагу на выкарыстанне сэрвісаў вэб 2.0 (LearningApps, PuzzleCreation, Mindomo, MindMaps, Dipity, TimeLine, Calameo, Wordle, Tagxedo, Google Earth, GoogleMaps, Blogger, «Фабрика кроссвордов» і інш.) для падрыхтоўкі і правядзення ўрокаў, а таксама стварэння дыдактычных ма-тэрыялаў, што дазволіць прыцягнуць увагу вучняў да прадмета і зацікавіць іх.
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
4
Сэрвісы вэб 2.0 — гэта кантэнт, які ствараецца ўдзельнікамі (карыстальнік можа напаўняць сетку новым зместам, дадаваць да сеткавага кантэнту артыкулы, фотаздымкі, пакідаць свае каментарыі і г. д.).
На сучасным этапе настаўнік мае магчымасць планаваць вучэбную дзей-насць такім чынам, каб вучні не толькі знаёміліся з вучэбным зместам, але і самі выступалі ў ролі актыўных стваральнікаў інфармацыйнага кантэнту. На любым уроку (увядзенне новага матэрыялу, замацаванне, абагульненне, кантроль) гра-матнае выкарыстанне сэрвісаў вэб 2.0 матывуе вучняў да актыўнай дзейнасці, раскрыцця творчага патэнцыялу, камунікацыі і супрацоўніцтва.
Матэрыял, прадстаўлены ў дапаможніку, мае рэкамендацыйны характар.
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
5
СУСВЕТНАЯ ГІСТОРЫЯ НОВАГА ЧАСУ, XVI–XVIII стст.
35 гадзін
1. СусветнаягісторыяНовагачасу,XVI—XVIIIстст.:вучэб.дапам.для7кл.устаноўагул.сярэд.адукацыізбеларус.мовайнавучання/У.С.Кошалеў[іінш.];падрэд.У.С.Кошалева.—Мінск,2017.
2. Атлас.СусветнаягісторыяНовагачасу,XVI—XVIIIстст.7клас/І.А.Аўдзееў,У.С.Кошалеў;падрэд.У.С.Кошалева.—Мінск:Белкартаграфія,2006.
3. Всемирная история Нового времени, XVI—XVIII вв. 8 класс. Хрестоматия : пособие для учащихся учрежденийобщ. сред. образования с белорус. и рус. яз. обучения / сост. О. В. Забельникова, С. А. Кудрявцева ; под ред.В.С.Кошелева.—Мозырь,2015(далей—хрэстаматыя).
4. Забельникова,О.В.ИсторияНовоговременив8классе:учеб.метод.пособиедляучителей/О.В.Забельникова,С.А.Кудрявцева;подред.В.С.Кошелева.—Минск,2012.
5. Луговцова,С.А.ВсемирнаяисторияНовоговремени,XVI—XVIIIвв. : страныилюди :пособиедляучителей.8класс/С.А.Луговцова.—Минск,2010.
6. Луговцова,С.А.ВсемирнаяисторияНовоговремени,XVI—XVIIIвв. :страныилюди:пособиедляучащихся.8класс/С.А.Луговцова.—Минск,2010.
7. Кошелев,В.С.ВсемирнаяисторияНовоговремени,XVI—XVIIIвв.8класс.Дидактическиекарточкизадания:пособиедляучителей/В.С.Кошелев,Н.В.Байдакова.—Минск:Аверсэв,2014.
8. Контурныекарты.ВсемирнаяисторияНовоговремени,XVI—XVIIIвв.8класс/И.А.Авдеев,В.С.Кошелев ;подред.В.С.Кошелева.—Минск:Белкартография,2010,2015.
9. Воронович,В.М.ВсемирнаяисторияНовоговремени,XVI—XVIIIвв.:тестовыеиразноуровневыезадания:8класс:пособиедляучителейучрежденийобщ.сред.образованиясбелорус.ирус.яз.обучения/В.М.Воронович.—Минск,2012.
6
№ урока і дата
правядзення
Тэма і асноўныя пытанні ўрока
Колькасць гадзін
Мэты вывучэння ўрока Характарыстыка асноўных відаў і спосабаў дзейнасці Дамашняе заданне
1 2 3 4 5 6
1 Уводзіны.1.Асноўны зместі перыядызацыягісторыіНовагачасу.2.Характэрныярысызаходнееўрапейскай цывілізацыі.3.Асаблівасціразвіцця ўсходніх цывілізацыйуНовычас
1 Вучні павінны ведаць:перыядызацыю гісторыіНовагачасу;дзяржавыпераемнікібуйнейшых дзяржаў СтаражытнагасветуіСярэдневякоўя.Вучні павінны ўмець:паказвацьнакарцебуйнейшыя дзяржавы ЕўропыіУсходуўНовычас;вызначацьасноўныязмены ў жыцці грамадства,якія адбыліся ў першымперыядзеНовагачасу
Работа з вучэбным тэкстам (пагрупах): вызначыць адрозненніўсходніхцывілізацыйадеўрапейскайцывілізацыіўпершыперыядНовагачасу.Прадставіцьвынікіработыўвыглядзесхем:1)«Характэрныярысызаходнееўрапейскайцывілізацыі»;2)«Асаблівасціразвіццяўсходніхцывілізацый».Работа з гістарычнай картай:паказаць на карце буйнейшыядзяржавыУсходуўНовычас.Работа з дакументам: (хрэстаматыя,с.5—6)дацьазначэннепаняццю«цывілізацыя»
§1.Скласці«Візітнуюкартку» першагаперыяду Новагачасу.Індывідуальнае (навыбар):вызначыцьтэмы праектныхработ (прыкладныя тэмы прыведзеныўпачаткураздзелаІвучэбнагадапаможніка)
РАЗДЗЕЛ I. ЗАХОДНЯЯ ЕЎРОПА (16 гадз.)Тэма 1. Ад Сярэдневякоўя да Новага часу (7 гадз.)
2 Эпоха Вялікіх геа графічных ад крыццяў.1. Пачатак Вялікіхгеаграфічных адкрыццяўуXVст.2.КалумбіадкрыццёАмерыкі.
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі Вялікіхгеаграфічных адкрыццяўііхдаты;азначэнніпаняццяў«экспансія»,«еўрапейскаякаланізацыя»;імёны еўрапейскіх мара
Работа з вучэбным тэкстам:скласціразгорнутыпланапавяданняабВялікіхгеаграфічныхадкрыццях.Планзапісацьусшытак.Работа з гістарычнай картай:растлумачыць, чаму менавіта Партугалія мела найбольш выгадныяпазіцыідлямарскіхпадарожжаў;
§2,заданні4,6.Індывідуальнае (на выбар): падрыхтавацьневялікія паведамленніаб выдатных мараплаўцах.Асаблівую ўвагу надзя
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
7
Працяг
1 2 3 4 5 6
3.ПершаекругасветнаепадарожжаМагелана.4.НаступствыізначэннеВялікіхгеаграфічныхадкрыццяў
плаўцаў і вынікі іх дзейнасці.Вучні павінны ўмець:паказвацьнагістарычнайкарцемаршрутыпадарожжаўпадчасВялікіхгеаграфічныхадкрыццяў;характарызаваць вынікіВялікіх геаграфічныхадкрыццяўзвыкарыстаннемтэкстувучэбнагадапаможніка, ілюстрацыйнагаматэрыялу і гістарычныхдакументаў
прасачыцьшляхпадарожжаМагеланапакарцеівысветліць,якіяземлібыліадкрытыідаследаваны.Работа з дакументам(хрэстаматыя): с. 8—9 — апісаць індыйскігорад(якімягоўбачыўВаскадаГама);с. 15—16 — вызначыць задачы,якіяставілісяперадэкспедыцыяйХ.Калумба;с.12—13—апісацьжыццёіндзейцаўзпунктугледжанняХ.Калумба
ліць якасцям асобы, якімі павіненбыўвалодацьпадарожнік,якіадпраўляўсяўневядомыяморыікраіны
3 Зацвярджэнне новых ідэй у эпоху Адраджэння.1.Гуманістычныякаштоўнасці эпохіАдраджэння.2.Адносіны гуманістаў да царквыііхцікавасцьдаантычнасці.3.Марыгуманістаўпра ўсеагульнаешчасце і першыяўтопіі (Э. Ратэрдамскі,Т.Мор,Т.Кам
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў«Адраджэнне(Рэнесанс)»,«гуманізм».Вучні павінны ўмець:вызначаць характэрныярысыгуманізмуздапамогайнавуковагатэксту;адрозніваць погляды гуманістаў на прызначэннечалавека ад рэлігійныхпрадстаўленняў;даваць ацэнку гуманізмузпунктупоглядуагульначалавечых каштоўнасцей
Работа з вучэбным тэкстам: нападставе пункта 1падрыхтавацьментальнуюкарту(схему)абновыхідэяхэпохіАдраджэння.Знайсціўтэксцепараграфаінфармацыю, якая пацвярджае, штоМ.дэСервантэс іВ.Шэкспір —пісьменнікігуманісты,папярэдневылучыўшыасноўныя ідэігуманістаў.Работа з дакументам (хрэстаматыя,с.34—35):скласціапавяданне аб справядлівым грамадствеўпрадстаўленняхТ.Мора
§3,заданні4,6.Індывідуальнае (на выбар): падрыхтавацьвыстаўку малюнкаў натэму«Утопія»
8
Працяг
1 2 3 4 5 6
панела).4.Гуманізм твораўМ. дэ СервантэсаіВ.Шэкспіра
пад кіраўніцтвам настаўніка
4 Жывапіс эпохі Адраджэння.1.ПрадстаўнікіітальянскагаАдраджэння.2.Мастакі ПаўночнагаРэнесансу
1 Вучні павінны ведаць:прадстаўнікоўітальянскагаАдраджэння,мастакоўПаўночнагаРэнесансуівынікііхдзейнасці.Вучні павінны ўмець:характарызавацьдзейнасцьмастакоўэпохіАдраджэння;адзрознівацьмастацтваПаўночнага Рэнесансу адітальянскагаАдраджэння
Работа з вучэбным тэкстам: нааснове вучэбнага тэксту і ілюстрацыйвызначыцьасноўныятэмыжывапісуАдраджэння.Павынікахработыскласцісхемуўсшытку.Работа з ілюстрацыяй: апісацьсюжэткарціныІ.Босха«Возсена».Работа з дакументам (хрэстаматыя,с.50—54):здапамогайсэрвісуGoogleArts&CultureзнайсціасаблівасціжывапісуэпохіАдраджэннянападставекарцінЛеанардадаВінчы,Рафаэля,А.Дзюрэра
§4.Індывідуальнае(навыбар)даабагульнення: стварыць віртуальныкаталогжывапісуэпохіАдраджэння
5 Фарміраванне на вуковай карціны свету.1. Вялікія адкрыцці М. Каперніка,Дж.Бруна,Г.Галілея.2.Ф.Бэкан.3.УкладІ.Ньютанау стварэнне новайкарцінысвету.4. Вучэнне В. Гарвеяпразараджэннежыцця
1 Вучні павінны ведаць:вучоных івынікі іхдзейнасці,навуковыяадкрыцціXVIст.Вучні павінны ўмець:характарызаваць зменыпрадстаўленняўлюдзейабнавакольнымсвеце;давацьацэнкуіхарактарызавацьдзейнасцьвучоныхXVIст.
Работа з вучэбным тэкстам: наасновевучэбнагатэкстувызначыць,чамунааднымзпомнікаўугонарМ.Капернікавыбітысловы:«ЯкіспыніўСонца—якіссунуўЗямлю».СкласціпланапавяданняабвялікіхадкрыццяхвучоныхXVIст.Работа з дакументам па групах(хрэстаматыя, с. 41—45): вызначыць,якіяідэівучоныхбыліновымідлятагочасу
§5.Індывідуальнае (навыбар): стварыцьвіртуальнуюкартуз пазнакамі, дзепастаўленыпомніку гонар М. Каперніка
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
9
Працяг
1 2 3 4 5 6
6 Рэфармацыя ў Германіі.1.КаталіцкаяцаркваіпрычыныРэфармацыі.2.Вучэнне М. Лютэра.3.СялянскаявайнаўГерманіі.4.УтварэннеЛютэранскайцарквы
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў«Рэфармацыя»,«пратэстантызм».Вучні павінны ўмець:называцьітлумачыцьпрычыныРэфармацыі;апісвацьходРэфармацыі;даваць характарыстыку дзейнасці М. ЛютэраіТ.Мюнцэра;устанаўлівацьітлумачыцьпрычыннавыніковыясувязі паміж гістарычныміпадзеямінападставеаналізу тэксту «Змяншэннезначэння каталіцкай царквы—пачатакрэфармацыйнагаруху»;называцьвынікіРэфармацыі,яехарактэрныярысы
Работа з вучэбным тэкстам: нападставепункта1скласцісхему«ПрычыныРэфармацыі».Работа з гістарычнай картай:вызначыць асноўныя раёны сялянскайвайны;вызначыцьтэрыторыі,дзепасляАўгсбургскагаміру:1)захаваласякаталіцтва,2)распаўсюдзіласялютэранства.Работа з дакументам (хрэстаматыя):с.54—55—назвацьасноўныятэзісыідэіМ.Лютэра;с.58—59—ахарактарызавацьдзейнасцьМ.Лютэрапаплане(гл.памяткуўвучэбнымдапаможніку).Работа з ілюстрацыяй:вызначыцьпрычыну пачатку Рэфармацыі,якуюілюструегравюраІ.БрояСтарэйшагазАўгсбурга.Прыдумацьназвукарыкатуры
§6.Індывідуальнае(навыбар):мінідаследаванне:здапамогайінтэрнэтрэсурсаў высветліць,чамунасцягу(гравюра «Сяляне сасцягам“Чаравіка”бяруць рыцара»)выяўленычаравік
7 Рэфармацыя і рэ лігійныя войны ў Еўропе.1.РаспаўсюджаннеРэфармацыі ў Еўропе.2.Кальвінізм.
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў«Рэфармацыя», «Контррэфармацыя».Вучні павінны ўмець:самастойнаажыццяўляцьпараўнанне гістарычных
Работа з вучэбным тэкстам:скласцісхему«АсноўныяідэіЖ.Кальвіна»;вызначыць адзрозненні вучэнняЖ.КальвінаадвучэнняМ.Лютэра.Работа з гістарычнай картай:вызначыцьдзяржавы,уякіхшыро
§7,заданні3,4.Скласціментальнуюкарту (логікасэнсавуюсхему,схему)«РэфармацыяўЕўропе».Індывідуальнае (на
10
Працяг
1 2 3 4 5 6
3.Англіканскаяцарква.4.Контррэфармацыя.5.РэлігійныявойныўФранцыі
падзей і з’яў па вызначаных крытэрыях (лютэранства, кальвінізм і англіканскаяцарква);вызначацьадрозненнівучэнняЖ.КальвінаадвучэнняМ.Лютэраздапамогайтэксту;апісваць мерапрыемствыкаталіцкайцарквысупрацьРэфармацыі
кае распаўсюджанне атрымалі:1)лютэранства,2)кальвінізм;найважнейшыя езуіцкія цэнтрыўЕўропе.Работа з дакументам (хрэстаматыя) пагрупах: с.63—64—а)аргументавацьнеабходнасцьРэфармацыіўАнгліізпунктугледжаннякараляГенрыхаVIII;б)зпунктугледжання папы рымскага даказацьнепрыдатнасцьРэфармацыі;с. 64—65 — вызначыць свабодыіправыпрыхільнікаўрэфармаванайцарквы
выбар):распрацавацьмакетвокладкідлякнігі«РэфармацыяўЕўропе»,адлюстравацьна ёй асноўныяпадзеііасобаўгэтагаперыяду
8 Рэвалюцыя ў Нідэрландах.1.Пычыныіперадумовырэвалюцыі.2. СупярэчнасціўІспаніі.3.Іканаборскаепаўстанне.4.Вызваленчаявайнасупрацьіспанскагапанавання.5.Утрэхцкаяунія.6.Нараджэнненезалежнайрэспублікі
1 Вучні павінны ведаць:азначэнне паняцця «буржуазнаярэвалюцыя».Вучні павінны ўмець:называцьпрычыныівынікі рэвалюцыі ў Нідэрландах;апісвацьходрэвалюцыі;вызначаць прычыны ўзмацнення НідэрландаўуXVIст.;ацэньвацьдзейнасцьгёзаўдляНідэрландаў;называцьпрычыныхутка
Работа з вучэбным тэкстам:ахарактарызавацьрэвалюцыюўНідэрландах па плане: прычыны,нагода,характар,удзельнікпадзеі,вынікі,значэнне.Работа з гістарычнай картай:апісаць геаграфічнае палажэннеНідэрландаў;назвацьасаблівасцігеаграфічнага палажэння, якіядазволіліНідэрландамвыйсцінапершаемесцаўразвіцціэканомікіўЕўропе.Работа з дакументам(хрэстаматыя,с.76):ахарактарызавацьпалі
§8,заданне7.Скласціментальнуюкарту(логікасэнсавую схему,схему) «Рэвалюцыя ў Нідэрландах»
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
11
Працяг
1 2 3 4 5 6
га эканамічнага развіццяГаландыіпаслявызваленняадіспанскагапанавання
тыкугерцагаАльбыўадносінахдаНідэрландаў
Тэма 2. Заходняя Еўропа ў XVII—XVIII стст. (9 гадз.)
9 Асноўныя рысы эканамічнага развіц ця.1.Зменыўсельскайгаспадарцы.2.Ростгарадоўігандлю.3.Капіталістычнаепрадпрыемства.4.Развіццё мануфактур.5.Пачатак прамысловага пераваротуўАнгліі
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў«капіталізм», «мануфактура»,«прамысловаярэвалюцыя».Вучні павінны ўмець:называцьзменыўсельскайгаспадарцы;вызначацьпрычыныростугарадоў і гандлю, прычыны і вынікі прамысловагапераваротуўАнгліі
Работа з вучэбным тэкстам:скласцісхему«Прычыныівынікіпрамысловагаперавароту».Работа з гістарычнай картай: даказаць, што Англія, ФранцыяіГаландыябылісамыміразвітымідзяржаваміЗаходняйЕўропыўэканамічныхадносінах.Работа з дакументам (хрэстаматыя,с.81—83):вызначыцьнапрамкіразвіццяпрамысловайвытворчасціўЕўропеўXVI—XVIIстст.
§9,заданне6.Скласціментальнуюкарту(логікасэнсавую схему,схему)«Асноўныярысыэканамічнагаразвіцця».Індывідуальнае (навыбар):скласці крыжаванкупатэмеўрока
10 Штодзённае жыццё еўрапейцаў.1.НасельніцтваЕўропы.2.Жыццёўеўрапейскімгорадзеівёсцы.3.Адзенне.4.Харчаванне.5.Гігіена
1 Вучні павінны ведаць:змены,якіяадбылісяўжыцціеўрапейцаў.Вучні павінны ўмець:устанаўлівацьітлумачыцьпрычыннавыніковыясувязі паміж гістарычныміпадзеямінаасновеаналізутэксту(роствытворчасцісельскай гаспадаркі —
Работа з вучэбным тэкстам (пагрупах): апісаць жыццё: 1) двараніна, 2) простага гараджаніна,3)селянінапаплане:• Наякіясродкіжыве(якзараб
ляенажыццё)?• Якхарчуецца?• Якапранаецца?• Якіяяшчэцікавыяфактыпраіх
можнараспавесці?
§10.Індывідуальнае (навыбар):падрыхтавацьпрэзентацыю(выступленне) натэму«Ціправільнахарчавалісялюдзіў Новы час з пунктугледжаннясучаснагачалавека?»
12
Працяг
1 2 3 4 5 6
паляпшэннеўмоўжыццяеўрапейцаў)
Работа з дакументам (хрэстаматыя,с.97):апісацьеўрапейскігорадXVIIIст.Чымёнадрозніваеццаадсучаснагагорада?
11 Дзяржава ў XVII—XVIII стст.1.Формыдзяржаўнагакіравання.2.Абсалютызм.3. ЗацвярджэннеіросквітабсалютызмуўФранцыі
1 Вучні павінны ведаць:азначэннепаняцця«абсалютызм».Вучні павінны ўмець:вызначаць формы дзяржаўнагакіравання;характарызаваць сістэмуўпраўлення ў дзяржавезабсалютнайманархіяйнападставесхемы;вызначацьасаблівасціабсалютызмуўФранцыі;ацэньвацьіхарактарызавацьдзейнасцьЛюдовікаXIV
Самастойная работа з вучэбным тэкстам (пагрупах):вызначыцьзначэннеўсталяванняабсалютызмудля:а)дзяржавы,б)асобы.Работа з дакументам (хрэстаматыя):с.98—99—вызначыць,якіміправамівалодаўкароль,пра штогэтасведчыць;с. 100—102 — ахарактарызавацьасобу ідзейнасцьЛюдовікаXIV(гл.памяткуўвучэбнымдапаможніку)
§11,заданні4,6.Індывідуальнае (на выбар): падрыхтавацьплакат,лэпбук (тэматычнаяпапканазададзенуютэму)абдзейнасціЛюдовікаXIV
12 Еўрапейскія канфлікты і войны.1.ПалітычнаякартаЕўропы і саперніцтва еўрапейскіхдзяржаў.2.Трыццацігадоваявайна(1618—1648)іВестфальскімір.
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі гісторыіеўрапейскіх канфліктаўівойн.Вучні павінны ўмець:характарызавацьміжнароднаестановішчаўЗаходняйЕўропеўпачаткуXVIIст.здапамогайкарты;
Работа з вучэбным тэкстам: запоўніць табліцу «ЕўрапейскіявойныXVII—XVIIIстст.»альбоскласціментальнуюкарту(логікасэнсавуюсхему,схему)«ЕўрапейскіявойныXVII—XVIIIстст.».Работа з гістарычнай картай:ацаніць ролю еўрапейскіх дзяржаўўміжнародныхадносінах.
§12,заданне4.Індывідуальнае (навыбар):скласці крыжаванкупатэмеўрока
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
13
Працяг
1 2 3 4 5 6
3.Вайна за іспанскую спадчыну(1701—1714).4.Сямігадоваявайна(1756—1763)іяенаступствы
называцьпрычыныівынікіеўрапейскіхканфліктаўівойн;паказвацьнагістарычнайкарцедзяржавы,якіяўдзельнічаліўеўрапейскіхканфліктахівойнах
Работа з дакументам(хрэстаматыя):с.108—109—вызначыцьзменыўміжнароднымгандліўвынікувайнызаіспанскуюспадчыну;с.110—111—вызначыцьзменынапалітычнайкарцесветуўвынікувайнызааўстрыйскуюспадчыну;с. 115—117 — скласці табліцу«ВынікіВестфальскагаміру»
13 Англійская буржуазная рэвалюцыя XVII ст.1.Прычыныіпачаткакрэвалюцыі.2. Грамадзянскіявойны.3.РэспублікаіпратэктаратКромвеля.4.РэстаўрацыяСцюартаў.5.«Слаўная рэвалюцыя».6.Гістарычнае значэнне англійскайбуржуазнай рэвалюцыі
1 Вучні павінны ведаць:падзеіанглійскайбуржуазнайрэвалюцыіііхдаты.Вучні павінны ўмець:называць прычыны, ході вынікі англійскай рэвалюцыі; самастойна ажыццяўляць параўнанне гістарычных падзей і з’яўпавызначаныхкрытэрыях(буржуазныя рэвалюцыіўНідэрландахіАнгліі);выяўляцьагульнаеіасаблівае,фармулявацьвывады
Работа з вучэбным тэкстам:скласціментальнуюкарту(логікасэнсавую схему, схему) «АнглійскаябуржуазнаярэвалюцыяXVIIст.»;ахарактарызавацьасобуА.Кромвеля(гл.памяткуўвучэбнымдапаможніку). Ацаніць яго ролюўанглійскайрэвалюцыі.Работа з гістарычнай картай:вызначыць,дзеікаліадбылісяасноўныяпадзеіанглійскайрэвалюцыі.Работа з дакументам (хрэстаматыя): с. 119—122 — вызначыцьпатрабаванніпалатыабшчынігалоўнае патрабаванне англійскайрэвалюцыі;с.122—123—вызначыцьартыкулы:а)якіясадзейнічаюцьразвіццюдэмакратыі,б)парушаюцьправыграмадзян
§13,заданне4.Індывідуальнае(навыбар):здапамогайінтэрнэтрэсурсаўпадрыхтавацьпрэзентацыю(лэпбук) аб лідэраханглійскай рэвалюцыі
14
Працяг
1 2 3 4 5 6
14 Эпоха Асветніцтва.1.ІдэіАсветніцтва.2.Тэорыянатуральнагаправаівучэннепраграмадскідагавор.3.Вучэнне пра падзелулад.4.БуйнейшыяпрадстаўнікіАсветніцтва(Вальтэр,Мантэск’ё,Дзідроіінш.).5.Асветніцкі абсалютызм
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў«асветніцтва»,«асветніцкіабсалютызм».Вучні павінны ўмець:называцьідэіАсветніцтва,апісвацьпоглядыасветнікаў,характарызавацьдзейнасцьасветнікаў
Работа з вучэбным тэкстам:растлумачыцьасаблівасціэпохіАсветніцтва;скласцісхему,якаяадлюстроўваеідэіДж.Локаабпадзелеўлад;запоўніцьтабліцу«Асноўныяідэіасветнікаў».Работа з дакументам (хрэстаматыя,с.139—141):скласціапавяданнеабЭнцыклапедыінавук,мастацтваўірамёстваў;вызначыць,чамуэнцыклапедыябылазабароненымвыданнем
§14,пытанні5—7.Індывідуальнае (навыбар): скласці«Візітнуюкартку»эпохі Асветніцтва(інсцэніроўка,плакат,флаеріг.д.)
15 Еўрапейская літаратура і мастацтва XVII—XVIII стст.1.Асноўныянапрамкіістыліеўрапейскайкультуры(барокаікласіцызм).2.Архітэктура.3.Вялікія мастакіXVIIст.4.Ідэі АсветніцтваўлітаратурыXVIIIст.5.Музычнаемастацтва
1 Вучні павінны ведаць:стылі еўрапейскай культуры, мастакоў XVII—XVIIIстст.;называць прыклады розных стыляў у мастацтвеіархітэктуры.Вучні павінны ўмець:апісвацьмастацтваXVII—XVIIIстст.,асноўныянапрамкіеўрапейскайкультуры;вызначаць падабенстваіадрозненнібарокаікласіцызму
Работа з вучэбным тэкстам:скласцісхему«Асноўныяхарактарыстыкібарока».Запоўніць параўнальную табліцу мастацкіх напрамкаў XVII—XVIIIстст.(класіцызмібарока).Работа з дакументам (хрэстаматыя, с. 141—143): падрыхтавацьартыкулуфармацеВікіпедыіабкарцінеРэмбрандта
§15,заданне6альбо7(навыбар).Індывідуальнае (навыбар):падрыхтавацьпрэзентацыюзпрыкладаміархітэктурных збудаванняў,пабудаваных у стылях барокаікласіцызмуўЗаходняйЕўропеі Беларусі XVII—XVIIIстст.
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
15
Працяг
1 2 3 4 5 6
16 Вялікая французская рэвалюцыя XVIII ст. 1. Прычыны, ході найважнейшыяпадзеі рэвалюцыі:звяржэннеманархіі,устанаўленнерэспублікі, рэвалюцыйныяпераўтварэнні,якабінскітэрор.2.Устанаўленневаеннай дыктатурыНапалеонаБанапарта.3.Гістарычнаезначэннерэвалюцыі
1 Вучні павінны ведаць:азначэнне паняцця «дыктатура»;асноўныяпадзеіфранцузскайрэвалюцыі,іхдаты.Вучні павінны ўмець:называць прычыны, ходівынікіфранцузскайрэвалюцыі;самастойна ажыццяўляцьпараўнанне гістарычныхпадзейіз’яўпавызначаныхкрытэрыях (буржуазныярэвалюцыіўНідэрландах,АнгліііФранцыі);выяўляцьагульнаеіасаблівае,фармулявацьвывады;даваць характарыстыкуіацэнкудзейнасціМ.Рабесп’ера
Работа з вучэбным тэкстам: запоўніцьтабліцу«ПадзеіВялікайфранцузскайрэвалюцыі»;ахарактарызаваць М. Рабесп’ерапаплане(гл.памяткуўвучэбнымдапаможніку).Работа з ілюстрацыяй«Селянінцягненасваімгорбесвятараіарыстакрата»:апісацьсюжэткарыкатурыпаплане:а)кагосімвалізуюцьперсанажы,б)нападставечаговывызначыліперсанажаў,в)пацвердзіцесваевывадыспасылкамінадэталі.Работа з дакументам (хрэстаматыя): с. 147—150 — вызначыцьнатуральныяправычалавека,абвешчаныяўДэкларацыі;с. 156—157 — ацаніць рашэннеканвентаабказнікаралязпунктугледжанняагульначалавечыхкаштоўнасцей; с. 159—160 — дацьхарактарыстыкуМ.Рабесп’еру;с.161—164—вызначыцьзадачыфранцузскай рэвалюцыі, вырашаныяўперыядякабінскайдыктатуры
§16,заданні8,9.Скласці ментальнуюкарту(логікасэнсавую схему,схему) «Вялікаяфранцузская рэвалюцыя».Індывідуальнае (на выбар): падабраць ілюстрацыіпатэме«Французская рэвалюцыяXVIIIст.»іпадрыхтавацьпаіхпрэзентацыю
16
Працяг
1 2 3 4 5 6
17 Паўднёвыя і заходнія славяне.1. Паўднёвыя славяне пад уладайТурцыі.2.Паўднёвыя славянепадуладайАўстрыі.3.ЧэхіяіСлавакія.4.РосквітізаняпадПольскайдзяржавы
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі гісторыіпаўднёвыхізаходніхславянвывучаемагаперыяду.Вучні павінны ўмець:характарызаваць палажэнне заходніх і паўднёвыхславян у складзе іншыхдзяржаўуперыядраннягаНовагачасу;апісвацьпрацэсростунацыянальнай самасвядомасціславянскіхнародаў;вызначацьпрычынызаняпадуПольскайдзяржавы
Работа з вучэбным тэкстам:скласцітабліцу«Ростнацыянальнайсамасвядомасціславянскіхнародаў»;вызначыцьпрычынызаняпадуРэчыПаспалітай,запісацьувыглядзесхемы.Работа з гістарычнай картай: вызначыць, у склад якіх дзяржаўуваходзілі паўднёвыя славянеўXVI—XVIIIстст.Прасачыць,якіятэрыторыіРэчыПаспалітайадышліда Прусіі, Аўстрыі і Расіі ў вынікутрохпадзелаў.Вынікізапісацьусшытак
§17.Скласціментальнуюкарту(логікасэнсавую схему,схему) па тэмеўрока.Індывідуальнае (навыбар):падрыхтаваць прэзентацыіабнацыянальныхгерояхпаўднёвыхізаходніхславян
РАЗДЗЕЛ ІІ. АМЕРЫКА (3 гадз.)
18 Англійскія калоніі ў Паўночнай Амерыцы.1.Першыя калонііііхжыхары.2.Лёс індзейскаганасельніцтва.3.Гаспадарчаеіпалітычнаежыццё.4.Развіццёкультуры.5.Амерыканскія
1 Вучні павінны ведаць:найважнейшыя падзеі гісторыіраннягаНовагачасуўПаўночнайАмерыцыііхдаты;імёны найважнейшых гістарычных дзеячаў, дзеячаўкультурыПаўночнайАмерыкіўперыядраннягаНовага часу і вынікі іхдзейнасці.
Работа з вучэбным тэкстам:параўнацькаланізацыюПаўночнайАмерыкі англічанамі і каланізацыюПаўднёвайАмерыкііспанцамііпартугальцамі.Вылучыцьагульныяіадметныярысы;апісаць плантацыйную і фермерскуюгаспадаркупаплане:а)уякойчастцыПаўночнайАмерыкіразвівалася,б)якіякультурывырошчваліся,в) чыя праца выкарыстоўвалася.
§18,заданне5.Індывідуальнае(навыбар):здапамогайдадатковыхкрыніц адшукацьінфармацыю абдзяржаўным амерыканскім свяце,звязаным з прыбыццём першыхеўрапейскіхпера
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
17
Працяг
1 2 3 4 5 6
асветнікі. Б. Франклін
Вучні павінны ўмець:апісваць лёс індзейскаганасельніцтва;апісвацьгаспадарчаеіпалітычнаежыццёкалоній;характарызавацьдзейнасцьамерыканскіхасветнікаў
Работа з гістарычнай картай:паказацьанглійскіякалонііўПаўночнайАмерыцы(скласцікартасхему).Работа з дакументам (хрэстаматыя,с.169—170):вызначыцьпрычынызацікаўленасціВялікабрытанііўзахаванніманаполіінагандальзкалоніямі
сяленцаў у ПаўночнуюАмерыку.Прадставіцьяеаднакласнікамувыглядзепрэзентацыі(інтэрактыўнайпрэзентацыі)альбоінсцэніроўкі
19 Вайна за незалежнасць і ўтварэнне Злучаных Штатаў Амерыкі.1.РостсупярэчнасцейпаміжкалоніямііАнгліяй.2.Пачатак вайныза незалежнасць.Дж.Вашынгтон.3.Дэкларацыя незалежнасці.Т.Джэферсан.4.Вынікіізначэнневайны за незалежнасць.Канстытуцыя1787г.
1 Вучні павінны ведаць:азначэннепаняцця«грамадзянскаявайна»;асноўныяпадзеівайнызанезалежнасцьііхдаты.Вучні павінны ўмець:называць прычыны, ходівыніківайнызанезалежнасць;вызначацьзмены,якіяадбылісяўкалоніяхуходзевайнызанезалежнасць
Работа з вучэбным тэкстам:назвацьіахарактарызавацьасноўныяпрычыны,якіявыклікаліпаўстаннежыхароўпаўночнаамерыканскіхкалонійсупрацьАнгліі.Скласціментальнуюкарту(схему).Работа з гістарычнай картай: назвацькалонііеўрапейскіхдзяржаўуПаўночнайАмерыцы.Работа з дакументам(хрэстаматыя):с.184—185—выказацьмеркаваннеабпрагрэсіўнасціўтойчас«Біляабправах»,ціактуальнысённягэтызакон;с.187—188—скласціхраналогіюпадзейвайнызанезалежнасцьЗША
§19,пытанніізаданні3,5,6.Індывідуальнае (навыбар):мінідаследаванне «Помнікі Т. Касцюшкуна карце свету»:параўнаць,якрозныя скульптарывыяўлялі Т. Касцюшку; выказацьмеркаваннечаму
20 Лацінская Амерыка.1.Эканамічнаежыццёеўрапейскіх
1 Вучні павінны ведаць:асаблівасці эканамічнагажыццяеўрапейскіхкало
Работа з вучэбным тэкстам:пацвердзіцьфактамізвучэбнагатэкстусцверджанне,штоўсёгаспадар
§20,заданне6.Паўтарыць§1—19
18
Працяг
1 2 3 4 5 6
калоній.2.Крэолы.3.Становішча карэннага насельніцтва. «Чорныя нявольнікі».4.Каталіцкая царква.5.Культуракаланіяльнагаперыяду
нійуЛацінскайАмерыцы.Вучні павінны ўмець:характарызавацьстановішча карэннага насельніцтваЛацінскайАмерыкі;вызначаць характэрныярысыкультурыкаланіяльнагаперыяду,асаблівасціразвіццякультурыЛацінскайАмерыкі
чаежыццёкалонійбылопадначаленаінтарэсамметраполій.Работа з гістарычнай картай:вызначыць,штовывозілісасваіхкалонійІспаніяіПартугалія,аштоўвозілі.Скласцісхему.Работа з дакументам (хрэстаматыя):с.192—194—апісацьпалітыкуіспанскіхкаланізатараў;выказацьсваёстаўленнедатакойпалітыкі;с. 197—198 — ахарактарызавацьэканамічнае развіццё ЛацінскайАмерыкі
21 Абагульненне па раз дзелах I і II
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў;датыасноўныхгістарычныхпадзей.Вучні павінны ўмець:суадносіцьдатывывучаныхгістарычныхпадзейзвекам,перыядамгісторыіНовагачасу;сінхранізаваць гістарычныя падзеі, якія адбывалісяўрозныхеўрапейскіхдзяржавахуранніНовычас;паказваць на гістарычнай
Варыянт 1. Работазтэкстамвучэбнагадапаможніка і заданнямідаабагульнення.Варыянт 2. Выкананне вучняміправерачнайработы.Варыянт 3. Абарона праектныхработ(прыкладныятэмыпраектаўпрыведзеныўвучэбнымдапаможнікуўпачаткураздзелаў)
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
19
Працяг
1 2 3 4 5 6
карце: буйнейшыя еўрапейскіядзяржавыраннягаНовагачасу;маршрутыпадарожжаў падчас Вялікіхгеаграфічных адкрыццяў;месцывывучаныхгістарычныхпадзей;характарызаваць гістарычныя падзеі і з’явы, гістарычных дзеячаў і помнікікультуры;самастойна ажыццяўляцьпараўнанне гістарычныхпадзейіз’яўпавызначаныхкрытэрыях, фармулявацьвывады;устанаўлівацьітлумачыцьпрычыннавыніковыя сувязі паміж гістарычныміпадзеямінападставеаналізутэксту;давацьацэнкугістарычнымпадзеям,дзейнасцігістарычных асобаў, дасягненнямматэрыяльнай і духоўнайкультуры
20
Працяг
1 2 3 4 5 6
РАЗДЗЕЛ III. РАСІЯ (6 гадз.)
22 Расійская дзяржава ў XVI ст.1.ПачатакпраўленняІванаIV.2.Выбраная радаірэформы1550хгг.3.Ваенныя паходыІванаГрознага.4.Лівонскаявайна.5.Апрычніна і яенаступствы
1 Вучні павінны ведаць:гадыпраўленняІванаГрознага.Вучні павінны ўмець:называцьзмены,якіяадбылісяўРасііпадчаспраўленняІванаIV;вызначаць, чаму Іван IVатрымаўмянушкуГрозны;характарызавацьасобуІванаГрознагапаплане;характарызавацьрэформыІванаГрознага
Работа з вучэбным тэкстам:здапамогайсхемы«ЗнешняяпалітыкаІванаIV»вызначыцьасноўныязадачызнешняйпалытыкіІванаГрознага.Запоўніць табліцу «РэформыВыбранайрады».Работа з гістарычнай картай:ахарактарызавацьасноўныянапрамкіівынікізнешняйпалітыкіІванаIV.Параўнаць тэрыторыю РасійскайдзяржавыўсярэдзінеXVIст.іканцы XVI ст. Назваць землі, якіяўвайшлі ў склад Расіі да канцаXVIст.,іземлі,якіябылістрачаныРасійскайдзяржавай.Работа з дакументам (хрэстаматыя):с.205—207—вызначыцьмэтыўсталяванняапрычніны;с.207—209—ахарактарызавацьасобуІванаГрознага
§21,заданні2,5.Індывідуальнае (навыбар):вызначыцьтэмупраектнайработы (прыкладныятэмыпраектаўпрыведзены ў пачаткураздзелаІІІвучэбнага дапаможніка)
23 Расія ў Смутны час.1.ПраўленнеБарысаГадунова іпачатакСмуты.2.Грамадзянскаявайна.
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў«Смутны час», «грамадзянскаявайна».Вучні павінны ўмець:называцьпрычыныСмутна
Работа з вучэбным тэкстам:ахарактарызавацьпраўленнеБарысаГадунова па плане (гл. памяткуўвучэбнымдапаможніку).Вызначыць станоўчыя і адмоўныя рысы дзейнасці Барыса Гадунова.
§22.Скласціментальную карту (логікасэнсавую схему,схему)«РасіяўСмутнычас».
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
21
Працяг
1 2 3 4 5 6
3.УмяшальніцтваРэчыПаспалітай.4.Народнае апалчэнне пад кіраўніцтвам К. МінінаіД.Пажарскага.5.КанецСмуты
гачасу;характарызавацьчаспраўленняБарысаГадунова;называць вынікі грамадзянскайвайныіСмутнагачасу
Скласцісхему«ЗменаўладыўСмутны час» (хто, як, колькі, да кагоперайшла).Работа з гістарычнай картай: пералічыцькраіны,якіяпрыняліўдзелуінтэрвенцыіўРасію.Запісацьіхусшытакувыглядзесхемы.Указацьпрычыны,якіяпадахвоцілііхтакзрабіць.Работа з дакументам(хрэстаматыя,с.211—212):пытаннідадакумента
Індывідуальнае (навыбар): правесцімінідаследаванне«ПомнікіК.МінінуіД.Пажарскаму»;адказацьнапытанні: чаму менавітаўгэтыхгарадах?Як скульптарыпаказалі гэтых гістарычных дзеячаў?Прадставіць сваюработуаднакласнікамувыглядзепрэзентацыі (паведамлення,інтэрактыўнайкартыіг.д.)
24 Расія ў перыяд праўлення Раманавых.1.УзыходжаннедынастыіРаманавых.2 . ПераадоленненаступстваўСмуты.3.Баярская думаіЗемскіясаборы.
1 Вучні павінны ведаць:азначэннепаняцця«саборнаеўлажэнне»;часпраўленняРаманавых.Вучні павінны ўмець:называцьзменыўкіраваннікраінайуXVIIст.;апісвацьпрацэсузнаўлення
Работа з вучэбным тэкстам:скласцісхему«ПераадоленненаступстваўСмуты».Работа з гістарычнай картай:вызначыць тэрыторыю распаўсюджання паўстання С. Разіна:паказваць,якпавялічыласятэрыторыяРасііўXVIIст.
§23,пытанні5—7.Індывідуальнае (навыбар):падрыхтавацьпаведамленне(лэпбук):а)абМіхаілеРаманаве,б) Аляксеі Раманаве,в)С.Разіне
22
Працяг
1 2 3 4 5 6
4.Узмацненнепрыгону.5.Паўстанне СцяпанаРазіна.6.Пашырэнне тэрыторыіРасіі
РасійскайдзяржавыпасляСмуты;вызначацьзменыўстановішчырускіхсялян;пацвярджацьсваёмеркаваннездапамогайвучэбнагатэксту;характарызаваць асобуС. Разіна (на падставеілюстрацыйідакумента)
Работа з дакументам(хрэстаматыя): с. 215—216 — вызначыцьартыкулы, якія сведчаць аб узмацненнісамадзяржаўнайуладыўРасіі;с.217—218—вызначыцьпрычыныпаўстанняС.Разіна.Скласцісхемуўсшытку.Назвацьпрычыныслабасціпаўстання
25 Расія ў эпоху Пятра Вялікага.1.Перадумовыіпачатакпятроўскіхрэформ.2.ЗнешняяпалітыкаПятраI.Паўночнаявайна(1700—1721).3.Ваеннаэканамічныярэформы.4.Пераўтварэнніўсферыкультуры.5.ПераўтварэннеРасііўімперыю.6.АсобаПятраI
1 Вучні павінны ведаць:даты праўлення Пятра I,Паўночнайвайны;азначэнніпаняццяў«калегія»,«рэкрут».Вучні павінны ўмець:называць і характарызавацьзмены,якіяадбылісяў Расіі ў выніку рэформ,праведзеныхПятромІ;апісвацьпрацэсатрыманняРасіяйвыхадудаБалтыйскагамора;характарызаваць асобуПятраІ;характарызаваць Паўночнуювайнупаплане
Работа з вучэбным тэкстам:выкарыстоўваючывучэбныматэрыялп.4,ахарактарызавацьасобуідзейнасцьПятраІпаплане(гл.памяткуўвучэбнымдапаможніку).Работа з гістарычнай картай:вызначыцьдзяржавы,якіякантраляваліБалтыйскаеіЧорнаеморыўканцыXVIIст.;вызначыць,якіямагчымасці адкрывала для РасіівалоданнеАзовам.Работа з дакументам (хрэстаматыя)угрупах:с.226—227—вызначыцьпрычыныўказа«Абгаленнібарод…»;с.228—назвацьзаконы,якіяпацвярджаўуказаббеглыхсялянах
§24.Індывідуальнае (навыбар):здапамогайдадатковыхкрыніц інфармацыіпадрыхтавацьпрэзентацыю абнайбольшцікавыхпераўтварэнняхПятраІ
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
23
Працяг
1 2 3 4 5 6
26 Унутраная і знешняя палітыка Расіі ў цараванне Кацярыны II.1.ДварцовыяпераваротыіпрыходдаўладыКацярыныII.2.Пашырэннепрывілеяўдваранства.3.Сялянскаявайна1773—1775гг.4.ЗнешняяпалітыкаКацярыныII
1 Вучні павінны ведаць:даты праўлення КацярыныII,паўстанняпадкіраўніцтвамЕ.Пугачова.Вучні павінны ўмець:называць і характарызавацьзмены,якіяадбылісяўРасііўвынікупраўленняКацярыныІІ;самастойнаажыццяўляцьпараўнанневывучаныхгістарычныхпадзейіз’яўпавызначаных крытэрыях;выяўляць агульнае і асаблівае,фармулявацьвывады(эканамічнаеразвіццёРасіі, знешняя палітыкаПятраІіКацярыныІІ);характарызавацьпаўстаннеЕ.Пугачова;вызначацьпрычыныпаражэнняпаўстання
Работа з вучэбным тэкстам:скласціментальнуюкарту(логікасэнсавуюсхему,схему)«ЦараваннеКацярыныII».Работа з гістарычнай картай: прасачыцьпакарцеросттэрыторыіРасійскайдзяржавыпадчаспраўленняКацярыныII(картада§24).Работа з дакументам (хрэстаматыя):с.233—235—назвацьіахарактарызавацьзмены,якіяадбыліся ў Расіі ў выніку праўленняКацярыныІІ;с.237—239—параўнацьвучэбнытэкст параграфа і ўрывак, прыведзеныўхрэстаматыі.Якітэкстадлюстроўвае рэальныя якасціЕ.Пугачова?Работа з ілюстрацыяй«СудПугачова»:апісацьсюжэткарціны,якімякасцямасобыЕ.Пугачовавартанадацьувагупрыапавяданні?
§25.МінісачыненнеадасобыфранцузскагападарожнікаабрэформахКацярыныII.Індывідуальнае (навыбар): з дапамогай дадатковыхкрыніцвысветліць,якоезначэннедляРасіі меў Чэсменскібойпадчасрускатурэцкайвайны 1768—1774 гг.Прадставіцьвынікіработыўвыглядзементальнайкарты(схемы) «Чэсменскіябаі»
27 Расійская культура ў XVI—XVIII стст.Фальклорілітаратура.Адукацыя.Архітэктура.Тэатр.Выяўленчаемастацтва.Зменыўпобыце
1 Вучні павінны ведаць:дату пачатку кнігадрукаванняўРасіі;найважнейшыядасягненнірускайкультурыўперыядраннягаНовагачасу(кнігадрукаванне, адкрыццё
Работа з вучэбным тэкстам:скласціментальнуюкарту(логікасэнсавую схему, схему) «РасійскаякультураўXVI—XVIIIстст.».Работа з дакументам (хрэстаматыя, с. 243—246): скласці слоўны партрэт ідэальнага маладога
§26.Скласці ментальнуюкарту(логікасэнсавую схему,схему) «Развіццё расійскай культуры ў XVI—
24
Працяг
1 2 3 4 5 6
Славянагрэкалацінскайакадэміі, Акадэміі навук,Маскоўскага ўніверсітэта,помнікілітаратуры,архітэктуры,скульптурыівыяўленчагамастацтва,тэатр).Вучні павінны ўмець:давацьацэнку(падкіраўніцтвамнастаўніка)вайжнейшым дасягненням рускайкультурыўперыядраннягаНовагачасу;характарызаваць помнікікультурынападставетэкстувучэбнагадапаможніка
чалавекатагочасу.Параўнацьягозпартрэтамсучаснагачалавека
XVIIIстст.»;паўтарыць§21—25.Індывідуальнае (навыбар):падрыхтаваць віртуальнуюэкспазіцыюмузеярускай культурыXVI—XVIII стст.па напрамках:а) архітэктура,б)выяўленчаемастацтва
28 Абагульненне па раз дзеле III
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў;даты асноўных гістарычныхпадзей.Вучні павінны ўмець:суадносіць даты вывучаных гістарычных падзейзвекам,перыядамгісторыіНовагачасу;сінхранізаваць гістарычныяпадзеі,якіяадбывалісяўРасііўранніНовычас;паказвацьнагістарычнайкарце: тэрытарыяльныя
Варыянт 1.Работазтэкстамвучэбнагадапаможнікаізаданнямідаабагульнення.Варыянт 2. Выкананне вучняміправерачнайработы.Варыянт 3. Абарона праектныхработ(прыкладныятэмыпраектаўпрыведзеныўвучэбнымдапаможнікуўпачаткуІІІраздзела)
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
25
Працяг
1 2 3 4 5 6
зменырасійскайдзяржавыў ранні Новы час; месцывывучаных гістарычныхпадзей;характарызаваць гістарычныя падзеі і з’явы, гістарычных дзеячаў, помнікікультуры;самастойна ажыццяўляцьпараўнанне гістарычныхпадзейіз’яўпавызначаныхкрытэрыях, фармулявацьвывады;устанаўлівацьітлумачыцьпрычыннавыніковыясувязіпаміжгістарычныміпадзеямінаасновеаналізутэксту;давацьацэнкугістарычнымпадзеям,дзейнасцігістарычных асобаў, дасягеннямматэрыяльнай і духоўнайкультуры
РАЗДЗЕЛ IV. КРАІНЫ АЗІІ (4 гадз.)
29 Японія.1.Аб’яданнеЯпонііпадуладайТакугава.2.Саслоўіяпонскагаграмадства.
1 Вучні павінны ведаць:датуаб’яднанняЯпонііпадуладайТакугава;азначэнніпаняццяў«сёгун»,«палітыкасамаізаляцыі».
Работа з вучэбным тэкстам:скласцігістарычныпартрэтІэясуТакугава. Ахарактарызаваць ягодзейнасць,выкарыстоўваючыматэрыялп.1іп.2.
§27,заданне6.Скласціапавяданне:а)адімяпартугальскага мараплаўца; б) ад імя
26
Працяг
1 2 3 4 5 6
3.Адносіны зеўрапейцамі і палітыкасамаізаляцыі.4.Культура
Вучні павінны ўмець:характарызавацьгеаграфічнаепалажэннеЯпоніі;вызначацьасаблівасціразвіццяЯпонііўпершыперыядНовагачасу;апісваць,якіяўзаемаадносіныскладвалісяпаміжЯпоніяйікраінаміЕўропы;ахарактарызаваць вынікідзейнасціІэясуТакугава;давацьацэнку(падкіраўніцтвам настаўніка) найважнейшымдасягненнямкультурыЯпоніі
Работа з гістарычнай картай:вызначыцьтэрыторыюбуйнейшыхуладанняўдынастыіТакугава.Работа з дакументам (хрэстаматыя,с.255—257):назвацьправілыэтыкетуяпонцаў,штоўіхнезвычайнагадлясучаснагачалавека
японскага сёгунааб палітыцы самаізаляцыі Японіі.Растлумачыцьуапавяданні,чамуЯпоніяадасобіласяадеўрапейцаў.Індывідуальнае (навыбар):а) напісаць вершустыліхайку(тэму вызначыць самастойна);б)скласцідаведнікпакультурыЯпонііXVI—XVIII стст.(угрупах)
30 Кітай.1.ЗаваяваннеКітаяманьчжурамі.2.ГрамадскіідзяржаўныладЦынскайімперыі.3.Абмежаваннекантактаў з еўрапейцамі.4.Развіццёкультуры
1 Вучні павінны ведаць:датузаваяванняКітаяманьчжурамі;азначэннепаняцця«палітыкасамаізаляцыі».Вучні павінны ўмець:характарызавацьгеаграфічнаепалажэннеКітая;называць прычыны заняпадудынастыіМінізацвярджэння іншаземнагапанавання;
Работа з вучэбным тэкстам:вызначыцьпрычынынезадавальненнянасельніцтваКітаяпалітыкайдынастыіМін;апісацьсюжэткарыкатуры«Першаябрытанскаядыпламатычнаямісіяў Кітаі», прыдумаць ёй назву (якдлягазеты).Работа з гістарычнай картай:вызначыць краіны, якія імкнулісяўсталявацьзКітаемдыпламатычныяадносіны.
§28.Скласціментальнуюкарту(логікасэнсавую схему,схему)«Кітай».Індывідуальнае (навыбар)даабагульнення: падрыхтаваць нумарчасопісадлямалодшыхшкольнікаўабразвіцціЯпоніі
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
27
Працяг
1 2 3 4 5 6
вызначацьпрычыныівынікі палітыкі самаізаляцыіКітая;вылучацьасаблівасцікультурыірэлігіікітайцаўуадносінахдаеўрапейцаў;даваць ацэнку (пад кіраўніцтвам настаўніка) найважнейшым дасягненнямкультурынародаўАзііўранніНовычас
Работа з дакументам (хрэстаматыя, с. 258—260): назваць аргументынакарысцьмэтазгоднасціразвіццягандлюзпартугальцамі
іКітаяўранніперыядНовагачасу(з ілюстрацыямі,малюнкамі, віктарынамі, крыжаванкамііг.д.)
31 Індыя.1.Утварэнне імперыі Вялікіх Маголаў.2.ПраўленнеАкбара.3.Барацьба еўрапейскіхдзяржаўзапанаваннеўІндыі.4.Культура Індыімагольскага перыяду
1 Вучні павінны ведаць:дату ўтварэння імперыіВялікіхМаголаў;азначэнніпаняццяў«сіпаі»,«гандлёваяфакторыя».Вучні павінны ўмець:характарызавацьгеаграфічнаепалажэннеІндыі;характарызаваць вынікідзейнасці імператара Акбара;апісвацьзаваяваннеБенгалііеўрапейцамі;называць і характарызаваць найважнейшыя дасягненнікультурынародаўАзііўранніНовычас;
Работа з вучэбным тэкстам: самастойнаяработа:скласціразгорнутыпланпараграфа;прыдумацьновыяназвыасноўнымпунктамплана;скласціментальнуюкарту(логікасэнсавую схему, схему) «ІндыяўXVI—XVIIIстст.».Работа з гістарычнай картай:апісацьгеаграфічнаепалажэннеІндыі.Работа з дакументам(хрэстаматыя):с.269—270—ахарактарызавацьрэформыімператараАкбара;с.271—272—апісацьбітвупрыПлесі
§29.Падрыхтавацьпаведамленнепаплане,складзенымнаўроку.Індывідуальнае (навыбар): скласцімаршрутпаІндыідля еўрапейскіхкупцоў (магчымавыкарыстанне картыGoogle,прэзентацыііг.д.)
28
Працяг
1 2 3 4 5 6
даказваць на прыкладахзвучэбнагатэксту,штокультура Індыі перажываларосквіт
32 Асманская імперыя.1.Заваёвы туркаўасманаў.2. «Залаты век»Асманскайімперыі.3.Ісламіадносіныдаеўрапейцаў.4.Крызісныя з’явыўАсманскайімперыіXVIIIст.
1 Вучні павінны ведаць:даты росквіту і заняпадуАсманскайімперыі;азначэннепаняцця«янычары».Вучні павінны ўмець:характарызавацьпраўленнеСулейманаПышнаганааснове дакументальнагаматэрыялу;апісвацьзменыстановішчаАсманскайімперыіпаслясмерціСулейманаІ;вызначаць,чамужывапісіскульптураамальнеразвівалісяўмусульманскімсвеце
Работа з вучэбным тэкстам: падабрацьфактызтэкступараграфа,якіяпацвярджаюць,штоперыядпраўлення Сулеймана Пышнагаможнаназваць«залатым».Работа з гістарычнай картай:назвацьдзяржавы,зякімічасцейзаўсё ваявала Асманская імперыя,якіябыліпрычынывойнаў.Работа з дакументам (хрэстаматыя):с.272—274—ахарактарызавацьпраўленнеСулейманаПышнага(гл.памяткуўвучэбнымдапаможніку);с.274—275—параўнацьдвадакументы.СкласціпланапавяданняабжыцціўАсманскайімперыі(наасноведвухдакументаўівучэбнагатэксту).Запісацьусшытак
§30.Падрыхтавацьапавяданне аб Асманскай імперыі наасновескладзенаганаўрокуплана;паўтарыць§27—29.Індывідуальнае (навыбар):скласцідаведнікпаСтамбуле XVIII ст. дляеўрапейскіхпадарожнікаў
33 Абагульненне па раздзеле IV
1 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў;даты асноўных гістарычныхпадзей.Вучні павінны ўмець:суадносіць даты вывучаных гістарычных падзей
Варыянт 1.Работазтэкстамвучэбнагадапаможнікаізаданнямідаабагульнення.Варыянт 2. Выканенне вучняміправерачнайработы.Варыянт 3. Абарона праектныхработ(прыкладныятэмыпраектаў
Індывідуальнае(навыбар):а) скласціпытаннідля віктарыны паўсімвучэбнымматэрыяле(магчымаработаўгрупах);
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
29
Працяг
1 2 3 4 5 6
звекам,перыядамгісторыіНовагачасу;сінхранізавацьгістарычныяпадзеі, якія адбывалісяўкраінахАзііўранніНовычас;паказваць на гістарычнайкарце:буйнейшыяазіяцкіядзяржавы ранняга Новагачасу;месцывывучаныхгістарычныхпадзей;характарызаваць гістарычныя падзеі і з’явы, гістарычных дзеячаў, помнікікультуры;самастойна ажыццяўляцьпараўнанне гістарычныхпадзейіз’яўпавызначаныхкрытэрыях, фармулявацьвывады;устанаўлівацьітлумачыцьпрычыннавыніковыясувязіпаміжгістарычныміпадзеямінаасновеаналізутэксту;давацьацэнкугістарычнымпадзеям, дзейнасці гістарычныхасоб,дасягненнямматэрыяльнай і духоўнайкультуры
прыведзеныўвучэбнымдапаможнікуўпачаткуIVраздзела)
б) падрыхтавацца да абароныпраектных работ(прыкладныя тэмы прыведзеныў вучэбным дапаможніку)
30
Працяг
1 2 3 4 5 6
3435
Выніковае абагульненне
2 Вучні павінны ведаць:азначэнніпаняццяў;даты асноўных гістарычныхпадзей.Вучні павінны ўмець:суадносіцьдатывывучаныхгістарычныхпадзейзвекам,перыядамгісторыіНовагачасу;сінхранізавацьгістарычныяпадзеі, якія адбывалісяўрозныхдзяржавахуранніНовычас;паказваць на гістарычнайкарце:буйнейшыядзяржавыраннягаНовагачасу;маршрутыпадарожжаўпадчасВялікіх геаграфічных адкрыццяў;месцывывучаныхгістарычныхпадзей;характарызаваць гістарычныя падзеі і з’явы, гістарычных дзеячаў, помнікікультуры;самастойна ажыццяўляцьпараўнанне гістарычныхпадзейіз’яўпавызначаныхкрытэрыях, фармулявацьвывады;
Варыянт 1. Абарона праектныхработ(прыкладныятэмыпраектныхработпрыведзеныўвучэбнымдапаможнікуўпачаткураздзелаў).Варыянт 2. Правядзенне інтэлектуальнайгульні
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
31
Заканчэнне
1 2 3 4 5 6
устанаўлівацьітлумачыцьпрычыннавыніковыясувязіпаміжгістарычныміпадзеямінаасновеаналізутэксту;давацьацэнкугістарычнымпадзеям, дзейнасці гістарычныхасоб,дасягненнямматэрыяльнай і духоўнайкультуры
32
ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ, ХVІ–ХVІІІ стст.
35 г
1. История Беларуси, ХVІ–XVIII вв. : учеб. пособие для 7 класса учреждений общ. сред. образования с рус. яз.обучения / В. А. Воронин [и др.] ; под ред. В. А. Воронина, А. А. Скепьян. — Минск, 2017 (далей — вучэбныдапаможнік).
2. Гісторыя Беларусі, ХVІ—XVIII стст. : вучэб. дапам. для 7 класа ўстаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. мовайнавучання/В.А.Варонін[іінш.];падрэд.В.А.Вароніна,А.А.Скеп’ян.—Мінск,2017(далей—вучэбныдапаможнік).
3. Атлас.ГісторыяБеларусі,другаяпаловаXVI–XVIIIст.8клас/ І.А.Аўдзееў,А.В.Перзашкевіч ;навук.рэд.П.Ф.Дзмітрачкоў.—Мінск:Белкартаграфія,2016.
4. Атлас. История Беларуси, вторая половина XVI—XVIII в. / И. А. Авдеев, О. В. Перзашкевич ; науч. ред.П.Ф.Дмитричков.—Минск:Белкартография,2009.
5. Белазаровіч,В.А.ГісторыяБеларусіў8класе:вучэб.метад.дапам.длянастаўнікаў/В.А.Белазаровіч.—Мінск,2012.
6. Кудраўцава,С.А.БеларускіяземліўскладзеРэчыПаспалітай:дапаможнікдлянастаўнікаў.8клас/С.А.Кудраўцава.—Мінск,2010.
7. Кудраўцава,С.А.БеларускіяземліўскладзеРэчыПаспалітай:дапаможнікдлявучняў.8клас/С.А.Кудраўцава.—Мінск,2010.
8. Белазаровіч,В.А.ГісторыяБеларусі,другаяпаловаXVI—канецXVIIIст.8клас.Хрэстаматыя/В.А.Белазаровіч.—Мінск,2015(далей—хрэстаматыя).
10.Паноў,С.В.ГісторыяБеларусі:рознаўзроўневыязаданні:6–9класы:дапам.длянастаўнікаўустаноўагул.сярэд.адук.збеларус.ірус.мовамінавучання/С.В.Паноў.—Мінск,2012.
12.Контурныякарты.ГісторыяБеларусі,XVI—XVIIIст./А.А.Скеп’ян,В.В.Краўчанка.—Мінск,2017.
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
33
№ урока і дата правядзен ня
Тэма і асноўныя пытанні ўрока
Колькасць гадзін
Мэты вывучэння ўрока Характарыстыка асноўных відаў і спосабаў дзейнасці Дамашняе заданне
1 2 3 4 5 6
Раздзел I. Беларускія землі ў першай палове ХVІ ст. (7 г.)
1 Развіццё дзяржаў нага ладу Вя лікага Княства Лі тоўскага.1.Сістэма кіраваннядзяржавай.2.Абмежаваннеўлады вялікагакнязя. 3.Вышэйшыядзяржаўныяпасады ў ВКЛ.4.Узрастаннезначэнняпаноўрадыісойма
1 Вучні павінны ведаць:датыпрыняццяпрывілеякнязяАляксандра 1492 г., СтатутаВКЛ1529г.;давацьазначэннігістарычнымпаняццям: панырада, сойм,Статут.Вучні павінны ўмець:называцьзменыўдзяржаўнапалітычнымладзеВКЛ;характарызаваць дзяржаўныладВКЛ;характарызаваць дзейнасцьвялікіхкнязёўлітоўскіхАляксандраІіЖыгімонтаІСтарога;параўноўваць правы і паўнамоцтвы гаспадарскай радыдаіпасля1492г.
Работа з вучэбным тэкстам:1) знайсці ў тэксце два доказытаго,штоўпершайпаловеXVIст.роляшляхтыўзрасла;2)скласціпараўнальнуютабліцудзейнасцігаспадарскай рады да і пасля1492г.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя) «Злістаканцлера ВКЛ Альбрэхта ГаштаўтаўПольшчу»—растлумачыцьнеабходнасцьудзелушляхтыВКЛупасяджэнняхсойма.Работа з ілюстрацыяй «Сойм1505г.»—вызначыць,хтопаказанынагравюры,штосімвалізуюцьгербызямель,прадстаўленыянавыяве(здапамогайЭАР*)Работа з гістарычнай картай:вызначыць,натэрыторыіякіхсучасныхкраінзнаходзілісяЛітва,РусьіЖамойць;цэнтрываяводстваў
§1,заданне6.Індывідуальнае(навыбар):скласціментальнуюкарту(схему)абразвіццідзяржаўнага ладуВКЛупершайпаловеХVІст.
*ЭАР—Электронныадукацыйнырэсурс,размешчанынанацыянальнымадукацыйнымпарталеhttp//www.evedy.ady.by
34
Працяг
1 2 3 4 5 6
2 Палітычнае становішча Вялі ка га Княства Літоўскага. 1.УзаемаадносінызПольшчайіадстойваннеВКЛдзяржаўнагасуверэнітэту.2.Унутрыпалітычнаясітуацыя.3.БарацьбазВялікімКняствамМаскоўскім. 4.Абарона ад нападаўкрымскіхтатараў
1 Вучні павінны ведаць:даты войнаў з Вялікім КняствамМаскоўскім.Вучні павінны ўмець:характарызаваць знешнепалітычнае становішча ВКЛ уканцы XV — першай паловеXVIст.;характарызаваць адносіныВКЛзВялікімКняствамМаскоўскімікрымскімітатарамі;вызначаць змены тэрыторыіВКЛ, якія адбыліся у канцыXV—першайпаловеXVIст.;характарызавацьасобуК.Астрожскага з выкарыстаннемтэкставучэбнагадапаможніка,ілюстрацыі
Работа з вучэбным тэкстам:1) скласці храналагічны каляндар (адносінызВялікімКняствамМаскоўскім, барацьба з крымскімі татарамі) або стужку часу;2)скласціапавяданнепрамяцежМ.Глінскагапаплане:а)прычыны;б)часправядзення;в)паходыМ. Глінскага; г) вынікі; 3) ахарактарызавацьасобуК.Астрожскага (гл. памятку ў вучэбнымдапаможніку).Работа з картай: характарызаваць знешнюю палітыку ВКЛупершайпаловеХVІст.;апісацьзменытэрыторыіВКЛупершайпаловеXVIст.
§2.Запоўніцьтабліцу«БітвападОршай»(дата, месца, бакі,камандуючыя, сілы бакоў, страты,вынікі)прыдапамозе дадатковыхкрыніц інфармацыі.Індывідуальнаеда абагульнення (на выбар):стварыць трэйлер да фільма абКанстанціне Астрожскім (магчыма выкарыстаннеінтэрнэтрэсурсаў)
3 Гаспадарчае ажыўленне.1.Змены ў сельскай гаспадарцы. 2.Развіццёгарадоў. 3.З’яўленне мястэчак.4.Рамесная вытворчасць.5.Ганд
1 Вучні павінны ведаць:беларускіягарады,якіяатрымаліМагдэбургскаеправа.Вучні павінны ўмець:вызначаць змены ў сельскайгаспадарцы;называцьасаблівасціразвіццягарадоў і мястэчак у першайпаловеXVIст.;
Работа з вучэбным тэкстам:пры дапамозе схемы «Органыкіравання ў гарадах з магдэбургскім правам» ахарактарызаваць сістэму кіравання горада; скласці схему «Гаспадарчыязаняткі сялян у першай паловеXVIст.»
§3,заданне5.Індывідуальнае даўрока«Нашкрай»(навыбар):даследаванне «Рамесная вытворчасцьі гаспадарчыя заняткі жыхароўмайгокраюўпер
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
35
Працяг
1 2 3 4 5 6
лёвыясувязіівідыгандлю
апісвацьперадумовыз’яўленнямястэчак;характарызавацьрамеснуювытворчасць і гандлёвыя сувязібеларускіх зямель ў першайпаловеХVІст.
Работа з ілюстрацыяй«Ганчар»:скласціпланапавяданняпрапрацуганчара.Работа з гістарычнай картай:вызначыцьбеларускіягарады,якіяатрымалі Магдэбургскае праваўпершайпаловеХVІст.
шайпаловеXVIст.»
4 Сацыяльныя пра цэсы ў Вя лі кім Княстве Літоўскім. 1.Становішча сялянства.2 . Афармленнемяшчанскага саслоўя. 3.Фарміраванне агульнашляхецкага саслоўя
1 Вучні павінны ведаць:сацыяльныя працэсы, якіяадбывалісяўВялікімКняствеЛітоўскім у першай паловеXVIст.Вучні павінны ўмець:характарызаваць становішчасялянстваўВКЛупершайпаловеXVIст.;апісвацьзменыўстановішчырозныхгрупіпластоўнасельніцтвабеларускіхзямель;называць шляхі папаўненняпрыгонныхсялян
Работа з вучэбным тэкстам:апісаць, як сяляне маглі стацьпрыгоннымі(пры дапамозесхемы «Катэгорыі сялян і крыніцыпапаўнення прыгоннага сялянства»ітэкступараграфа);скласці схему «Саслоўі беларускагаграмадствапершайпаловыXVIст.».Работа з ілюстрацыямі: с.27«Селянініпан»(упарах):скласцідыялогпаміжпанаміселянінам,агучыцьягопаролях;с.30«Шляхціц»:вызначыць,якіяпрыкметысведчацьабтым,штонамалюнкувыявашляхціца
§4,заданні5,6
5 Царква і рэлігія.1.Становішчаправаслаўнайцарквы.2.Каталіцкі кас
1 Вучні павінны ведаць:становішчаасноўныхканфесійнабеларускіхземляхупершайпаловеXVIст.
Работа з вучэбным тэкстам:прыдапамозесхемы«Канфесіі,іххрамыісвятары»ітэкступараграфаахарактарызавацьарганізацыю
§5,заданне4.Індывідуальнае(на выбар): падрыхтавацьлэпбук
36
Працяг
1 2 3 4 5 6
цёлнабеларускіхземлях.3.Спробыправядзенняуніі.4.Нехрысціянскіярэлігіі
Вучні павінны ўмець:характарызаваць становішчаасноўных канфесій на беларускіхземляхупершайпаловеXVIст.;прыводзіцьпрыкладыканфесійнайпалітыківялікіхкнязёўлітоўскіх; характарызавацьпалітыкудзяржавыўадносінахда цэркваў, вызначаць яе вынікі;апісвацьузаемаадносіныпаміжпрадстаўнікамірозныхвер
розных канфесій на беларускіхземляхупершайпаловеXVIст.Пацвердзіць, што ВКЛ былошматканфесійнайдзяржавай.Работа па групах: стварыцьсхему: а) становішча праваслаўнайцарквы;б)становішчакаталіцкайцарквы.Работа з гістарычнай картай: вызначыць землі, дзе было распаўсюджана праваслаўе; каталіцтва;біскупствы,даякіхналежалібеларускіяземлі
(інтэрактыўнаятэматычная папка)патэмеўрока
6 Культура.1.РаспаўсюджаннеАдраджэння (Рэнесанса). 2.Францыск Скарына —беларускіпершадрукар, гуманісті асветнік. 3.Літаратура.4.Культавае іабарончаедойлідства.5.Выяўленчае мастацтва.
1 Вучні павінны ведаць:асаблівасці культуры Адраджэннянабеларускіхземлях.Вучні павінны ўмець:вызначаць асаблівасці АдраджэннянаБеларусі;характарызавацьрэнесансавуюкультуруўВКЛпершайпаловыXVIст.;аналізавацьтворчасцьдзеячаўкультурыБеларусіпершайпаловыXVIст.ітворымастацтва;характарызаваць дзейнасцьФранцыскаСкарыны,Міколы
Работа з вучэбным тэкстам: вызначыць праявы Рэнесансуўкультурыўвыглядзесхемы.Работа з картай: пазначыць накартасхеме ў сшытку (паказацьнакарце)месцыпабудовыкультавыхіабарончыхзбудаванняў;МіколаГусоўскі,МіхалонЛітвін.Работа па групах: вызначыцьрысыРэнесансу,якіяпраявіліся:усвецкімжывапісе;іканапісе;скульптуры;архітэктуры
§6,заданне4.Індывідуальнае(навыбар):а)стварыць інтэрактыўнуюкарту«Дзейнасць Ф. Скарыны»(магчымавыкарыстаннесэрвісаўвэб2.0);б) стварыць лэпбукпааднымзпытанняўтэмы(дзеяч,помнік,твор);в) стварыць ката
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
37
Працяг
1 2 3 4 5 6
Гусоўскага,МіхалонаЛітвіна,МікалаяРадзівілаЧорнага(навыбар)
лог(магчымавіртуальны)архітэктурных пабудоўВКЛ першай паловыXVIст.
7 Абагульненне па раз дзеле I
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі гісторыі БеларусіўпершайпаловеXVIст.,іхдаты(прывілейкнязяАляксандра 1492 г., Статуты ВКЛ1529г.і1566г.,войнызВялікімКняствамМаскоўскім,войнызкрымскімітатарамі);азначэннігістарычныхпаняццяў(панырада,сойм,Статут);імёны гістарычных дзеячаў,дзеячаў культуры БеларусіўпершайпаловеXVIст.,вынікііхдзейнасці(КанстанцінАстрожскі,МіхаілГлінскі,МікалайРадзівілЧорны,ФранцыскСкарына,МіколаГусоўскі);дасягненнікультурынатэрыторыіБеларусіўпершайпаловеXVIст.Вучні павінны ўмець:сінхранізавацьгістарычныяпадзеі,якіяадбывалісяўпершай
Варыянт 1.ПраверачнаяработапараздзелеI.Варыянт 2.РаботаззаданнямідаўрокаабагульненняпараздзелеI.Варыянт 3. Правядзенне гістарычнайвіктарыны
38
Працяг
1 2 3 4 5 6
палове XVI ст. на тэрыторыіБеларусі,уЕўропе;паказвацьнагістарычнайкарцемесцыгістарычныхпадзей;характарызавацьгістарычныяпадзеі і з’явы, дзейнасць гістарычныхасоб,помнікікультурыўпершайпаловеXVIст.на падставе памяткі з выкарыстаннем тэксту вучэбнагадапаможніка, ілюстрацый,урыўкаў гістарычных дакументаў
Раздзел II. Беларускія землі ў сярэдзіне ХVI — першай палове ХVII ст. (11 г.)
8 Лівонская вайна. 1.Прычыныі пачатак вайны.2.Страта Полацка. 3.Ход вайныў 1564—1570 гг.4.Паходы Стэфана Баторыя.5.ЯмЗапольскаеперамір’е
1 Вучні павінны ведаць:сутнасць ўзаемаадносін ВКЛзРускайдзяржавай.Вучні павінны ўмець:характарызаваць адносіныВКЛзРускайдзяржавай.Вызначаць прычыны, вынікіі значэнне Лівонскай вайныапісваць асноўныя падзеі Лівонскайвайны;
Работа па групах: скласцікаляндарЛівонскайвайны.Работа з вучэбным тэкстам:вызначыць,якіякраіныдалучылісядасупрацьстаяння.Работа з гістарычнай картай:вызначыцьзменытэрыторыіРэчыПаспалітайпадчасЛівонскайвайны.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя)с.5–8—вызначыць прычыны заключэннясаюзу паміж ВКЛ і Лівонскайканферэнцыяй;
§7,заданне4,5
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
39
Працяг
1 2 3 4 5 6
характарызаваць вынікі ЯмЗапольскагаперамір’я
Работа з ілюстрацыяй «УзяццеПолацкавойскаміІванаIVГрознагаў1563г.»:скласціапавяданнепраабаронуПолацкаад імяягоабаронцы
9 Утварэнне Рэчы Паспалітай.1.Перадумовы і прычыны ўтварэнняРэчыПаспалітай.2.Люблінскісойм.3.Умовы аб’яднання Польшчыі Вялікага КнястваЛітоўскага
1 Вучні павінны ведаць:азначэннігістарычныхпаняццяў «Рэч Паспалітая»,«шляхецкія вольнасці», «федэрацыя»;умовыЛюблінскайуніі.Вучні павінны ўмець:вызначацьперадумовыіпрычыныўтварэнняРэчыПаспалітай;характарызавацьвынікіЛюблінскагасойму;вызначаць умовы аб’яднанняПольшчыіВКЛ;характарызаваць дзейнасцьЖыгімонта ІІ Аўгуста, ЯнаХадкевіча
Работа з вучэбным тэкстам і гістарычным дакументам: скласцісхему«ПрычыныўтварэнняРэчыПаспалітай»;скласціхарактарыстыку Я. Хадкевіча (выкарыстайце дакумент «З выступленняЯнаХадкевічанаЛюблінскімсойме 1569 г.»), с. 57 вучэбнагадапаможніка.Работа з вучэбным тэкстам:нааснове схемы «Дзяржаўны ладРэчыПаспалітайпаЛюблінскайуніі» апісаць змены ў дзяржаўнымладзеВКЛ.Работа з ілюстрацыяй «Люблінскаяунія»:скласціпланапавяданняабЛюблінскімсойме
§8.Індывідуальнае(на выбар): стварыцетрэйлер(невялікі відэаролікз кароткіх і найбольш відовішчных урыўкаўфільма) фільмаабгісторыікахання Жыгімонта ІІАўгустаіБарбарыРадзівіл
10 Палітычнае становішча Вялікага Княства Літоўскага ў скла
1 Вучні павінны ведаць:азначэннігістарычныхпаняццяў «шляхецкія вольнасці»,«ГалоўнытрыбуналВКЛ»;
Работа з дакументам: скласціпералік абавязкаў караля паводле«Генрыхавыхартыкулаў»;(с.17—18, хрэстаматыя) прапа
§9,заданне1.Індывідуальнае(на выбар): падрыхтуйцеартыкул
40
Працяг
1 2 3 4 5 6
дзе Рэчы Паспалітай. 1.Дзяржаўны лад Рэчы Паспалітай.2.Шляхецкаядэмакратыя. 3.Намаганні ВКЛ пазахаванні самастойнасці.4.СтатутВКЛ1588г.
функцыіТрыбуналаВКЛ;асноўныя палажэнні СтатутаВКЛ1588г.Вучні павінны ўмець:называць элементы палітычнайсамастойнасціВКЛускладзеРэчыПаспалітай;апісвацьсістэмукіраванняРэчыПаспалітай;вызначацьролюВКЛуРэчыПаспалітай;характарызаваць асобу ЛьваСапегі,АстафіяВаловіча
наваць 2 пытанні з пункту гледжанняпаслаадпаветадляабмеркаваннянапасяджэннівольнагасойма.Работа па скаданні ментальнай карты (схемы): «Палітычнаестановішча Вялікага КнястваЛітоўскага ў складзе Рэчы Паспалітай».Работа па групах: скласці пытанні інтэрв’ю з адным з канцлераўВКЛ:АстафіемВаловічам,ЛьвомСапегам(наасновевучэбнагатэксту)
у Вікіпедыю абпалітычым становішыВКЛускладзе Рэчы Паспалітай
11 Знешняя па лі тыка Рэчы Паспа літай у першай палове ХVII ст.1.Барацьба саШвецыяй. 2.Інтэрвенцыя ў Расію. 3.Смаленскаявайна
1 Вучні павінны ведаць:асноўныяпадзеііходузаемаадносінзРасіяйупершайпаловеXVIIст.Вучні павінны ўмець:апісвацьходСмаленскайвайны;знешнююпалітыкуРэчыПаспалітай
Работа з вучэбным тэкстам у групах: скласці ментальную карту(схему)пакожнымупункцепараграфа.Самастойная работа:скласцісхему «Прычыны паражэння РэчыПаспалітайувайнесаШвецыяй»;запоўніць табліцу «Рэч ПаспалітаяўвойнахіканфліктахпершайпаловыXVIIст.»Работа з гістарычнай картай: паказацьнакарце асноўныяпадзеібарацьбысаШвецыяйіРасіяй
§10.Індывідуальнае(навыбар):заданне4
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
41
Працяг
1 2 3 4 5 6
12 Сельская гаспадарка. 1.Перадумовы аграрнайрэформы. 2.«Устава на валокі»1557г.іяерэалізацыя. 3.Вынікірэформы.4.Афармленне прыгоннагаправа.5.Феадальныя павіннасці
1 Вучні павінны ведаць:азначэннігістарычныхпаняццяў«валочнаяпамера»,«валока»,«фальварак».Вучні павінны ўмець:характарызаваць прычыны,умовы і вынікі аграрнай рэформы1557г.;характарызаваць становішчасялянства;вызначаць кірункі рэформы1557г.;раскрывацьасноўныяформысацыяльнагапратэстуўвёсцы
Работа з вучэбным тэкстам: скласцісхему«Прычыныправядзенняаграрнайрэформы»; стварыць ментальную карту «Сельскаягаспадарка»;Самастойная работа: ахарактарызаваць аграрную рэформу1557 г. па плане: 1) прычыны;2)мэты;3)мерапрыемствы;4)вынікірэформы.Работа з дакументам (хрэстаматыя): с.33,34—вызначыцьпавіннасцісялян
§11,заданне4
13 Гарадское жыццё.1.Гарады і мястэчкі. 2.Рамяство.3.Цэхіігільдыі. 4.Унутраныі знешні гандаль.5. Сацыяльныяканфлікты
1 Вучні павінны ведаць:функцыігарадскогарамястваігандлю.Вучні павінны ўмець:апісвацьзмены,якіяадбылісяўбеларускіхгарадах;вызначацьперадумовыўрбанізацыйныхпрацэсаўуБеларусі;характарызавацьсацыяльныяканфліктыўгарадах
Работа з вучэбным тэкстам:прыдапамозесхемы«ГандальВКЛ»апісацьгандальВКЛ;высветліць,якіятаварыпрывозілісянабеларускіяземліівывозіліся;даказацьпасрэдніцкую ролю ВКЛ паміжкраінамі.Самастойная работа:вызначыцьгалоўныя прыкметы рамесныхцэхаў.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с. 37–42 —вызначыць падаткі на карысцьгорада.
§12,заданне5.Індывідуальнае(на выбар): распрацаваць малюнак герба дляцэха рамеснікаў(спецыялізацыювызначыць самастойна)
42
Працяг
1 2 3 4 5 6
Работа з ілюстрацыяй «Гародня.Гарадскаязабудова»:апісацьзнешні выгляд гарадскіх будынкаў.Стварыцьментальнуюкартугарадскогажыцця
14 Р э ф а р м а ц ы я і Контр рэфарма цыя. 1.Пачатакрэфармацыйнагаруху на беларускіх землях.2.Асноўныя кірункі Рэфармацыі. 3.Пачатакі праявы Контрр э ф а р м а ц ы і .4 . Д з е й н а с ц ьордэна езуітаў.5.Вынікі Контррэфармацыі
1 Вучні павінны ведаць:азначэннігістарычныхпаняццяў«Контррэфармацыя»,«ордэнезуітаў»;вынікіізначэннеРэфармацыі.Вучні павінны ўмець:характарызаваць перадумовы рэфармацыйнага руху набеларускіх землях у XVI —першайпаловеXVIIст.;вызначацьасаблівасцірэфармацыйныхплыняўўБеларусі;вызначаць асноўныя кірункідзейнасціордэнаезуітаў;характарызаваць асаблівасціКонтррэфармацыіўВКЛ;сінхранізаваць гістарычныяпадзеі, якія адбываліся ў сярэдзіне XVI — першай палове XVII ст. на тэрыторыі Беларусі,уЕўропе(Рэфармацыя,Контррэфармацыя)
Работа з вучэбным тэкстам па групах: а) вызначыць асноўныякірункі Рэфармацыі ў выглядзесхемы; б) вызначыць асноўныякірункідзейнасціордэнаезуітаў;в)вызначыцьасноўныямерапрыемствыівынікіКонтррэфармацыі.У выніку стварыць ментальнуюкарту (схему) «РэфармацыяіКонтррэфармацыяўВКЛ».Работа з гістарычнай картай:вызначыць месцы існавання калегіумаўуВКЛ.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с. 48–50 — вызначыць, чаму ў РэчыПаспалітай не было рэлігійныхганенняў;с.51–53—вызначыцьпрычыны незадаволенасці сваімстановішчамшляхтыправаслаўнага і пратэстанскага веравызнанняў
§13.Параўнаць РэфармацыюіКонтррэфармацыюнабеларускіх земляхіўЗаходняйЕўропе (план параўнання скласці самастойна)Індывідуальнае(на выбар): стварыць ілюстравануюкарту«КалегіумыВКЛ»(магчымавыкарыстаннесервісаўвэб2.0)
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
43
Працяг
1 2 3 4 5 6
15 Б е р а с ц е й с к а я цар коўная унія. 1.Падрыхтоўкауніі. 2.Брэсцкіцаркоўны сабор1596г.3.Распаўсюджанне ўніяцтва. 4.Вынікіі наступствы заключэнняуніі
1 Вучні павінны ведаць:азначэннегістарычнагапаняцця«ўніяцкаяцарква»;працэспадрыхтоўкіунііВучні павінны ўмець:вызначаць прычыны і вынікізаключэнняцаркоўнайуніі;раскрываць пашырэнне ўніяцтванабеларускіхземлях;даваць ацэнку ролі ўніяцкайцарквыўгісторыібеларускаганарода
Работа з вучэбным тэкстам:вызначыць найбольш уплывовыяканфесіі (табліца «КанфесійныскладсенатаРэчыПаспалітай»);вызначыць асноўныя кірункідзейнасціордэнабазыльянаў.Самастойная работа: ахарактарызавацьцаркоўнуюуніюпаплане:1)прычынызаключэнняуніі;2) мэты бакоў; 3) умовы падпісання;4)вынікі
§14.Індывідуальнае(навыбар):а)падрыхтаваць артыкулабБерасцейскай уніі (па прыкладзе артыкулаВікіпедыі); б) падрыхтаваць прэзентацыю (лэпбук) аб М. Сматрыцкім
16 Культура. 1.Літаратураікнігадрукаванне. 2.Пачатакбарока.3.Станаўленнесістэмыадукацыі. 4.Віленская езуіцкаяакадэмія. 5.Мастацтва і архітэктура
1 Вучні павінны ведаць:дасягненні культуры натэрыторыіБеларусіўсярэдзінеXVI—першайпаловеXVIIст.Вучні павінны ўмець:параўноўвацьРэнесансуЕўропеіўБеларусі;даваць характарыстыку асноўнымкірункамкультурнагажыццябеларускіхзямельудругойпаловеXVI—першайпаловеХVIIст.
Работа з вучэбным тэкстам:параўнацьсістэмуадукацыіРэчыПаспалітайзсучаснай.Стварыцьментальнуюкарту,кластар«Культурабеларускіхзямельу другой палове ХVI — першайпаловеХVIIст.».Работа з гістарычнай картай: вызначыць месцы будаўніцтваархітэктурых збудаванняў ПознягаРэнесансуібарока.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с. 72–78 — ахарактарызаваць сістэмуадукацыі езуітаў, стварыць схему, якая б адлюстроўвала гэтаепытанне
§15.Індывідуальнае(навыбар):а)падрыхтаваць плакат(лэпбук,прэзентацыю,віртуальнуювыставу, каталогтвораў мастацтва)пааднымзпытанняўтэмы;б) стварыць віртуальную ілюстраваную картуз архітэктурныміпрыкладамі ПознягаРэнесансуібарока
44
Працяг
1 2 3 4 5 6
17 Этнічныя працэсы.1.Фарміраваннебеларускайнароднасці.2.Распаўсюджанненазвы«БелаяРусь».3.Старабеларускаямова
1 Вучні павінны ведаць:этнічныясаманазвы,якіявыкарыстоўваліжыхарыбеларускіхзямельуXIV—XVIст.Вучні павінны ўмець:вызначацьпрычыныз’яўленнябеларускайнароднасці;характарызавацьэтнічнуюсітуацыюXIV—XVIстст.набеларускіхземлях
Работа з вучэбным тэкстам:прычыны,якіяпаспрыяліз’яўленнюбеларускай народнасці; вызначыцьролюстарабеларускаймовыўжыццінасельніцтваВКЛ.Работа з гістарычнай картай: вызначыць тэрыторыі распаўсюджваннясаманазваўжыхароўбеларускіхзямель
§ 16, паўтарыць§1—15.Індывідуальнае(навыбар):заданне6
18 Абагульненне па раздзеле II
1 Вучні павінны ведаць: асноўныя падзеі гісторыі БеларусіўсярэдзінеXVI—першай палове XVII ст., іх даты(Лівонская вайна, утварэннеРэчы Паспалітай, Люблінскісойм, Статут ВКЛ 1588 г.,«Устава на валокі» 1557 г.,Рэфармацыя, Контррэфармацыя, Берасцейскі царкоўнысабор);азначэннігістарычныхпаняццяў (Рэч Паспалітая,шляхецкіявольнасці,федэрацыя,ГалоўнытрыбуналВКЛ,«валочная памера», валока,фальварак, контррэфармацыя, уніяцкая царква, ордэнезуітаў);
Варыянт 1.ПраверачнаяработапараздзелеII.Варыянт 2.РаботаззаданнямідаўрокаабагульненняпараздзелеII.Варыянт 3. Правядзенне гістарычнайвіктарыны
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
45
Працяг
1 2 3 4 5 6
імёны гістарычных дзеячаў,дзеячаў культуры БеларусіўсярэдзінеXVI—першайпаловеXVIIст., вынікі іхдзейнасці (Стэфан Баторый, ЛеўСапега,СымонБудны,ВасільЦяпінскі,МялеційСматрыцкі);дасягненні культуры на тэрыторыіБеларусіўсярэдзінеXVI—першайпаловеXVIIст.Вучні павінны ўмець:сінхранізаваць гістарычныяпадзеі, якія адбываліся ў сярэдзінеXVI—першайпаловеXVIIст.натэрыторыіБеларусі,уЕўропе;паказвацьнагістарычнайкарце: месцы вывучаных гістарычныхпадзей;характарызавацьгістарычныяпадзеііз’явы,гістарычныхасоб,помнікікультурыўсярэдзінеXVI—першайпаловеXVIIст.нападставепамяткізвыкарыстаннем тэксту вучэбнага дапаможніка,ілюстрацый,урыўкаўгістарычныхдакументаў
46
Працяг
1 2 3 4 5 6
Раздзел III. Беларускія землі ў другой палове ХVII — першай палове ХVIII ст. (9 г.)
19 Казацкасялянская вайна 1648– 1651 гг. на бе ларускіх землях. 1.ПаўстаннеБагдана Хмяльніцкага і яго ўплыўна беларускіяземлі.2.Барацьбазказацкімі«загонамі».3.БітвыпадЛоевам 1649 г.і1651г.4.ВынікіінаступствывайныдляБеларусі
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі Казацкасялянскайвайны.Вучні павінны ўмець:вызначаць прычыны, вынікіізначэннеказацкасялянскайвайны1648—1651гг.натэрыторыіБеларусі;характарызаваць прычыны,ходівынікіказацкасялянскайвайны;апісваць ход казацкасялянскайвайны
Работа з вучэбным тэкстам:стварыцьментальнуюкарту(схему)«Казацкасялянскаявайна1648–1651гг.набеларускіхземлях». Работа з гістарычнай картай:ахарактарызавацьзнешнепалітычнаестановішчаВКЛ,азатыміРэчыПаспалітайупаўднёвымкірунку.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя) с. 80—81 —скласці разгорнуты план сачыненняадімяжыхараМінскапраштурмгорада;с.79–80—вызначыцьбеларускіяземлі,якіябыліўцягнуты ў казацкасялянскуювайну
§17,заданні4,5.Індывідуальнае(на выбар): падрыхтаваць расказпраЛоеўскуюбітву 1649 г. словамі відавочцы(шляхціцацізапарожскага казака),які прымаў у ёйудзел
20 Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гг. 1.Прычыныіпачатак вайны. 2.ПалітыкацараАляксея Міхайлавіча.3.ВайнасаШвецыяй і Кейданская унія 1655 г.4.Віленскаепера
1 Вучні павінны ведаць:асноўныяпадзеівайны1654—1667гг.Вучні павінны ўмець:вызначаць прычыны, вынікіі значэнневайныРасіі зРэччуПаспалітай1654—1667гг.;характарызаваць прычыны,ходівыніківайныРасіізРэччуПаспалітай;апісвацьходбаявыхдзеянняў
Работа з вучэбным тэкстам па групах: 1)стварыцьментальнуюкарту(схему)«ВайнаРасіізРэччуПаспалітай;2)стварыцькаляндар падзей; 3) характарызавацьвайну Расіі з Рэччу Паспалітай1654–1667 гг. на плане: 1) прычыны;2)удзельнікі;3)асноўныяэтапы;4)вынікі.Работа з гістарычнай картай:скласціапавяданнеправаенныя
§18,заданне5.Індывідуальнае(навыбар):скласцізапіс у дзённікуўдзельніка аднойз падзей вайны(прааднузпадзейвайны)
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
47
Працяг
1 2 3 4 5 6
мір’е з Расіяй1656 г. 5.Працягбаявыхдзеянняў.6.Андросаўскаеперамір’е 1667 г.ізавяршэнневайны
падзеіадпачаткувайныдаВіленскагаперамір’я.Работа з гістарычным дакумен там (хрэстаматыя): с.84–87—вызначыць прычыны падтрымкіжыхарамі Полацка, Магілёва,сялянамі цара Аляксея Міхайлавіча.Работа з ілюстрацыяй«Чарцёжгорада Віцебска, 1664 г.»: растлумачыць,чамуВіцебсклічыўсяаднойзсамыхмоцныхкрэпасцейуВялікімКняствеЛітоўскім
21 Асаблівасці развіццябеларускіх зямель у апошняй трэці XVII ст. 1.Наступствываенных дзеянняў.2.Аднаўленнегарадоў імястэчак.3 . Адраджэннесельскай гаспадаркі.4.Унутрыпалітычная барацьба
1 Вучні павінны ведаць:асаблівасціразвіццябеларускіх зямель у апошняй трэціXVIIст.Вучні павінны ўмець:аналізаваць змены ў становішчы розных катэгорый насельніцтва ў другой паловеXVIIст.;называць прычыны перасяленняўвёскучасткігарадскіхрамеснікаў у апошняй трэціXVIIст.;характарызаваць унутрыпалітычнуюбарацьбуўапошняй
Работа з вучэбным тэкстам:дыяграма«Стратынасельніцтва»—вызначыцьнаколькізменшыласянасельніцтва і колькасць дымоўувашымпавеце.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя):с.101.—вызначыцьпаветыіваяводствы,якіябольшзаўсёпацярпеліадвайны.Работа з ілюстрацыяй: параўнаць гістарычную крыніцу«З дзённіка расійскага дыпламата П. А. Талстога» і малюнак«Выява Магілёва»: вызначыць,чаму Магілёў адрадзіўся хутчэй
§19,заданне6.Індывідуальнае(на выбар): складзіце прамову адімя прыхільнікааднойзмагнацкіхгруповак у абарону інтарэсаў сваіх паплечнікаўнасойме
48
Працяг
1 2 3 4 5 6
трэці XVII ст.; характарызаваць дзейнасць караля РэчыПаспалітайЯнаСабескага
заіншыягарады,абчымсведчыцьнаяўнасцьуімкаменныхпабудоў
22 Паўночная вайна 1700–1721 гг. на бе ла рус кіх землях. 1.Прычыны і пачатаквайны.2.УнутрыпалітычныканфліктуВКЛ.3.Баявыя дзеянніна беларускіхземлях. 4.Бітвыпад ГалоўчынаміЛясной(1708г.).5.Вынікіінаступствы вайны дляБеларусі
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі Паўночнайвайнынабеларускіхземлях.Вучні павінны ўмець:вызначаць прычыны, вынікіізначэннеПаўночнайвайны;апісвацьходбаявыхдзеянняў;характарызаваць вынікі Паўночнайвайны
Работа з вучэбным тэкстам: стварыцьсхему«ВынікіінаступствыПаўночнайвайныдлябеларускіхзямель»;пры дапамозе схемы «Умовысаюза» вызначыць абавязкі саюзнікаў, хто з удзельнікаў быўбольшзацікаўленыўсаюзе.Работа з гістарычнай картай:назвацьнаселеныяпункты,спаленыя расійскімі войскамі, і населеныя пункты, разрабаваныяшведскімівойскамі;характарызавацьасноўныявыніківайныдлябеларускіхзямель.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с. 93–95 —скласцікаляндарпадзейваенныхдзеянняўнаВіцебшчыне.Работа з ілюстрацыяй «БітвакалявёскіЛясная»:апісацьўражанніадпадзеіадімяяеўдзельніказдапамогаймалюнка
§20,заданне2.Індывідуальнае(на выбар): прыдапамозе тэкступараграфа, картыідадатковыхкрыніц скласці апавяданне пра аднуз падзей Паўночнай вайны. Падабраць да ягоілюстрацыі, якіяадлюстроўваюцьгэтуюпадзею.Работу прадставіцьз дапамогай прэзентацыі
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
49
Працяг
1 2 3 4 5 6
23 Грамадскапалі тычнае жыццё ў першай пало ве XVIIІ ст.1.Унутр ы п а л і т ы ч н а естановішча РэчыПаспалітай у пачатку XVIIІ ст.2.«Нямы» сойм1717 г. 3.Нарастанне расійскагаўплыву ў Рэчы Паспалітай.4.Крызіс выканаўчай, заканадаўчай і судовайулады
1 Вучні павінны ведаць:падзеіфеадальнайвайны1697—1702гг.Вучні павінны ўмець:вызначаць перадумовы палітычнага крызісу Рэчы Паспалітай;характарызаваць уплыў Расіі на ўнутрыпалітычнае становішчаРэчыПаспалітай;вызначаць прычыны, вынікіінаступствывайныза«Польскую спадчыну» (1733—1739гг.);характарызавацьасобуідзейнасцьМ.Чартарыйскага
Работа з вучэбным тэкстам:скласці схему «УнутрыпалітычнаестановішчаРэчыПаспалітайупачаткуXVIIІст.».Работа з гістарычнай картай:паказаць прыватнаўласніцкіягарады і мястэчкі Беларусі; вызначыць, каму належылі гэтыягарады і мястэчкі, стварыць адпаведнуютабліцуРабота з гістарычным дакументам: пры дапамозе дакумента«Апісаннемсціслаўскагапасольскагасойміка1732г.»івучэбнагатэксту растлумачыць, якім чынамшляхтавырашаласпрэчныяпытаннінасоймікахуXVIIIст.ічымгэтабылоабумоўлена.Ролявая гульня «Пасяджэн не павятовага сойміка»:удзельнікі—2 групоўкі: а) прыхільнікаў караля,б)прыхільнікаўмагнацкайгрупоўкі
§21,заданні3,4
24 Сацыяльнаэканамічнае развіц цё ў першай па лове XVIIІ ст. 1.Гарадыігандальу першай палове
1 Вучні павінны ведаць:азначэннепаняцця«мануфактура»;зменыўсацыяльнаэканамічнымразвіцціўпершайпаловеXVIIІст.
Работа з вучэбным тэкстам:скласцікластар«Сельскаягаспадарка»;вызначыцьформыпратэстусялян,запісацьувыглядзесхемы.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с. 105–106
§22.Індывідуальнае(навыбар):здапамогайдадатковыхсродкаў інфармацыіпадрыхтаваць
50
Працяг
1 2 3 4 5 6
ХVIII ст. 2.З’яўленне мануфактурнай вытворчасці. 3.Сельская гаспадарка.4.Формы сацыяльнай барацьбысялянства
Вучні павінны ўмець:вызначаць асноўныя рысыэканамічнага заняпаду беларускіх гарадоў у другойпалове XVII — першай палове XVIII ст.; асаблівасці кірмашовагагандлю;характарызаваць шляхі адраджэннягарадскогажыцця;вызначацьперадумовыўзнікнення мануфактурнай вытворчасцінабеларускіхземляхіяеасаблівасці
івучэбнымтэкстам:скласціапавяданне пра Крычаўскае паўстанне па наступным плане:1)прычыны;2)мэтыўдзельнікаў;3)часправядзення;4)адмоўныяістаноўчыявынікіпаўстання.Самастойная праца пазапаўненнітабліцы«Першыямануфактурына беларускіх землях і іх вырабы».Нападставевучэбнагатэксту і дакумента (хрэстаматыя),с.129–132.Работа з гістарычнай картай:высвятліць, якія са значных гарадоўімястэчакзнаходзілісяўвашымроднымкраі
паведамленнепраГанну КацярынуРадзівілціяепраекты(адбудоваМіраіНясвіжа,стварэнне карцінныхгалерэй,дзейнасцьмануфактур)
25 Адукацыя, навука і грамадскапалітычная дум ка.1.Развіццё адукацыі. 2.Пачаткінавуковыхведаў.3.Грамадскапалітычнаядумка
1 Вучні павінны ведаць:зменыўадукацыі,навукінабеларускіхземляхВучні павінны ўмець:вызначацьхарактарадукацыіўдругойпаловеXVII—першайпаловеXVIIIст.;раскрывацьхарактардзейнасціі творчасціпрадстаўнікоўнавукі;аналізаваць дзейнасць прадстаўнікоўграмадскапалітычнайдумкі
Работа з вучэбным тэкстам:вызначыць характэрныя рысыразвіццянавукіўдругойпаловеXVII—першайпаловеXVIIIст.,яеасноўныядасягненні.Запісацьувыглядзетабліцы.Работа з гістарычнай картай:вызначыць месцы знаходжаннянавучальных устаноў на карце.Прывесцідоказытаго,штошкольная адукацыя сканцэнтраваласяўрукахКаталіцкагакасцёла.Работа з гістарычным дакументам «СастатутаСлуцкайгімназіі»:
§23,заданне4,5.Індывідуальнаеапераджальнае(навыбар): падрыхтаваць паведамленніпрэзентацыіпра Гальшанскізамак, Нясвіжскіпалац Радзівілаў,Гродзенскі Новызамак
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
51
Працяг
1 2 3 4 5 6
параўнацьтагачаснуюісучаснуюежу.Работа з ілюстрацыяй:нападставегравюры«Наўроку» ітэкступараграфаскласціапавяданнепраўрокушколеXVIIст.Скласці схему «ДасягненнівыкладчыкаўВіленскагаўніверсітэта»
26 Літаратура і мастацтва. 1.Літаратура.2.СімяонПолацкі. 3.Росквіт барока ў архітэктуры і мастацтве. 4.Тэатрімузыка
1 Вучні павінны ведаць:азначэннепаняцці«батлейка».Вучні павінны ўмець:характарызаваць асаблівасціразвіццялітаратурыбароканабеларускіхземлях;вызначаць асаблівасці высокага і позняга барока ў архітэктурыбеларускіхзямель;характарызавацьуплыўбароканавыяўленчаемастацтва;аналізаваць развіццё музычнагаітэатральнагамастацтва;характарызаваць дзейнасцьтворчасць Сімяона Полацкага,ФранцішкіУршуліРадзівіл
Работа з вучэбным тэкстам:скласці табліцу «Дасягненнікультуры»; па групах: скласціхарактарыстыку: а) літаратуры,б) архітэктуры, в) музыкі гэтагаперыядуўзаймальнайформе(сэрца,лістадрэва,кветкііг.д.—паўзорывершаС.Полацкага).Работа з ілюстрацыяй «Саборсв.СафііўПолацку»:вызначыцьздапамогайздымкухарактэрныярысывіленскагабарока.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с.135–137—вызначыцьролюшкольнагатэатраўкультурнымжыцціВКЛ
§ 24, заданне 4;паўт.§17–23.Індывідуальнае(навыбар):а)падрыхтаваць буклетэкскурсііпамаршруце:Гальшаны—Нясвіж—Гродна;б) стварыць лэпбукпааднымзпытанняўтэмы
27 Абагульненне па раздзеле III
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі гісторыі БеларусіўдругойпаловеXVII—першай палове XVIII ст., іхдаты;
Варыянт 1.ПраверачнаяработапараздзелеIII.Варыянт 2. Работа з заданнямідаўрокаабагульненняпараздзелеIII.
52
Працяг
1 2 3 4 5 6
азначэнні гістарычных паняццяў («мануфактура», «ліберумвета»,«батлейка»);імёны гістарычных дзеячаў,дзеячаў культуры Беларусіў другой палове XVII — першай палове XVIII ст., вынікііхдзейнасці(СімяонПолацкі,Казімір Лышчынскі, КазімірСемяновіч, Васіль Вашчыла,ГеоргійКаніскі,ІлляКапіевіч);дасягненнікультурынатэрыторыі Беларусі ў другой палове XVII — першай паловеXVIIIст.Вучні павінны ўмець:сінхранізаваць гістарычныяпадзеі,якіяадбывалісяўдругой палове XVII — першайпаловеXVIIIст.натэрыторыіБеларусі,уЕўропе;паказвацьнагістарычнайкарцемесцывывучаныхгістарычныхпадзей;характарызавацьгістарычныяпадзеі і з’явы, гістарычныхасоб,помнікікультурыўдругой палове XVII — першайпалове XVIII ст. на падставе
Варыянт 3. Правядзенне гістарычнайвіктарыны
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
53
Працяг
1 2 3 4 5 6
памяткізвыкарыстаннемтэксту вучэбнага дапаможніка,ілюстрацый, урыўкаў гістарычныхдакументаў
Раздзел IV. Беларускія землі ў другой палове ХVIII ст. (6 г.)
28 Эканамічнае развіццё. 1.Пачатакэканамічных рэформаў.2.Гарадыі мястэчкі Беларусі. 3.Сельскаягаспадарка.4.Рэформы А. Тызенгаўза. 5.Магнацкае прадпрымальніцтва
1 Вучні павінны ведаць:азначэннепаняцця«рэформа»;перадумовы,сутнасцьівынікіаграрнай рэформы А. Тызенгаўза.Вучні павінны ўмець:вызначаць змены, якія адбыліся ў эканоміцы беларускіх зямель у другой паловеХVІІІст.;вызначацьасаблівасціразвіццягарадоўісельскайгаспадаркі;характарызаваць магнацкаепрадпрымальніцтва
Работа з вучэбным тэкстам:скласці ментальную карту (схему) «Асноўныя эканамічныяпераўтварэнні ў другой паловеXVIIIст.»;прыдапамозесхемы«ПрычыныняўдачрэформыА.Тызенгаўза»ітэкступараграфаацаніцьвынікірэформыА.Тызенгаўза.Вызначыцьстаноўчыярысырэформы.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с.138–139—вызначыць змены ў развіццігарадоўудругойпаловеXVIIIст.у параўнанні з першай паловайстагоддзя.Скласціпараўнальнуютабліцу.Работа з гістарычнай картай:вызначыцьмесцазнаходжаннемануфактур, характар вырабляемайпрадукцыі,суднаходныяканалы,водныяшляхі;
§25,заданне3.Індывідуальнае(навыбар):а)зрабіць малюнак, якіможнабылобразмясціць на сучасным слуцкім поясе;б) Падрыхтавацьпрэзентацыю(віртуальную экскурсію)памузеіслуцкіхпаясоў
54
Працяг
1 2 3 4 5 6
запоўніць табліцу «МагнацкаепрадпрымальніцтваўдругойпаловеХVIIIст.»:(прадстаўнікмагнацкагароду,перыядзаснавання,рэгіён,характардзейнасці)
29 Палітычны крызіс у Рэчы Пас палітай. 1.Рост палітычнай нестабільнасці.2.Дысідэнцкаепытанне.3.Барскаяканфедэрацыя.4.ПершыпадзелРэчыПаспалітай(1772г.)
1 Вучні павінны ведаць:азначэнні паняццяў «дысідэнты»,«шляхецкаяканфедэрацыя»;сутнасцьдысідэнцкагапытання.Вучні павінны ўмець:вызначаць перадумовы палітычнага крызісу Рэчы Паспалітай;характарызаваць прычыныівынікіпершагападзелуРэчыПаспалітай;характарызаваць дзейнасцьС.А.Панятоўскага
Работа з вучэбным тэкстам:прыдапамозесхемы«Асноўныярэформысойма1764г.»івучэбнага тэксту ахарактарызавацьпераўтварэнні, якія былі праведзеныўРэчыПаспалітайу1764г.;вызначыць сутнасць дысідэнцкагапытання,запісацьувыглядзесхемы;скласцісхему «ПершыпазделРэчыПаспалітай».Работа з гістарычнай картай:вызначыцьтэрыторыі,якіяадышлідаРасіі,ПрусіііАўстрыіпаводле ўмоў першага падзелу РэчыПаспалітай.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с.150–151— вызначыцьпрычыныпалітычнагакрызісуРэчыПаспалітайнадумкушляхты
§26,заданне5.Індывідуальнаеапераджальнае(навыбар): правесцімінідаследаванне«Помнікі ў гонарТ.Касцюшкі»(магчыма стварэннепрэзентацыі, віртуальнай,ілюстраванайкартыіг.д.)
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
55
Працяг
1 2 3 4 5 6
30 Спробы палі тычных рэформ у Рэчы Паспалітай.1.«Чатырохгадовысойм»(1788—1792).2.Канстытуцыя3мая1791г.3 . Таргавіцкаяканфедэрацыя.4.Другі падзелРэчы Паспалітай(1793г.)
1 Вучні павінны ведаць:вынікі падзелаў Рэчы Паспалітай.Вучні павінны ўмець:вызначацьперадумовыпаглыбленнярэформаўуРэчыПаспалітай;характарызавацьрашэнні«Вялікагасойма»;даваць ацэнку Канстытуцыі3мая1791г.;вызначаць прычыну другогападзелуРэчыПаспалітай
Работа з вучэбным тэкстам:скласці схему «Склад урадапаКанстытуцыі1791г.»;знайсціўтэксцепараграфасказы,якіяпацвярджаюць,штоКанстытуцыя3маяпрадугледжваластварэнненовыхорганаўдзяржаўнагакіравання.Работа з гістарычнай картай:вызначыць тэрыторыі, якія паводле ўмоў другога падзелу Рэчы Паспалітай адышлі да РасіііПрусіі,запісацьувыглядзесхемы(табліцы)
§27,заданні1—3.Індывідуальнае(навыбар):а)скласці апавяданнеўспамін ад імяшляхціча аб сваімудзелеўрабоцесойма1793г.;б)апераджальнае—падрыхтаваць паведамленні: праТадэвуша Касцюшку, ЯкубаЯсінскага
31 Паўстанне 1794 г. на беларускіх зем лях. 1.Пачатакіходпаўстання на беларускіхземлях.Т.Касцюшка, Я. Ясінскі.2.Прычыныпаражэнняпаўстання.3.Трэці падзелРэчы Паспалітай(1795г.)
1 Вучні павінны ведаць:ходпаўстання1794г.набеларускіхземлях.Вучні павінны ўмець:вызначаць прычыны, вынікіі значэнне паўстання 1794 г.натэрыторыіБеларусі;паказвацьасаблівасціпаўстаннянабеларускіхземлях;характарызаваць вынікі паўстання;характарызаваць дзейнасцьТ.Касцюшкі
Работа з вучэбным тэкстам:стварыцьментальнуюкарту(табліцу)«Паўстанне 1794 г. у Беларусі»;скласці схему: «Прычыныпаражэнняпаўстання».Самастойная работа: ахарактарызавацьпаўстанне1794г.уРэчыПаспалітайпаплане:1)прычыны;2) удзельнікі паўстання; 3) ходпадзей;4)вынікі.Работа з гістарычнай картай: вызначыцьтэрыторыі,якіяпаводлеўмоў другога, трэцяга падзелаўРэчыПаспалітайадышлідаРасіі
§28,заданне2.Індывідуальнае(на выбар): падрыхтаваць паведамленні(прэзентацыі,лэпбукі)натэмы(навыбар):«Адукацыйнаякамісія»;«ЖанЖылібер»; «СаламонМайман»; «АдамНарушэвіч»;«Марцін ПачобутАдляніцкі»
56
Працяг
1 2 3 4 5 6
іПрусіі,запісацьўвыглядзесхемы(табліцы).Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с.151–158— 1)вызначыць:а)правы,абавязкішляхты; б) функцыі караля;2)ахарактарызаваць:а)судовуюсістэмукраіны;б)ролюарміі.Выступленні вучняў з паведамленнямі
32 Культура. 1.Асаблівасці АсветніцтваўБеларусі.2.ДзейнасцьАдукацыйнайкамісіі.3.Развіццё навукі.4.Палацапаркавыякомплексы.5.Прыгонны тэатр.6.Мастацтва
1 Вучні павінны ведаць:азначэнні паняццяў «Адукацыйная камісія», «Асветніцтва», «прыгонны тэатр», «класіцызм».Вучні павінны ўмець:вызначаць асаблівасці Асветніцтва на беларускіх земляхудругойпаловеXVIIIст.;характарызаваць тыпы школ,створаныхАдукацыйнайкамісіяй;характарызаваць дзейнасцьітворчасцьпрадстаўнікоўнавукі;характарызаваць асаблівасціразвіцця літаратуры на беларускіхземлях;
Работа з вучэбным тэкстам:запоўніць табліцу «Прыгонныятэатры на беларускіх землях»(месца, заснавальнік, перыяддзейнасці,асаблівасці).Скласці ментальную карту «Культура беларускіх зямельXVIIIст.»Работа з гістарычнай картай: вызначыць месцы пабудовыархітэктурныхзбудаванняў.Выступленні вучняў з паведамленнямі— павынікахзапоўніцьтабліцу«РазвіццёнавукіікультурыўдругойпаловеXVIIIст.».Работа з ілюстрацыяй «Роспіскасцёла ў Будславе» — з дапамогайілюстрацыііслоўнікавы
§29,заданні2—3.Індывідуальнае(навыбар): падрыхтаваць буклет экскурсіі (віртуальнуюэкскурсію)памаршруце: Нясвіж — Ружаны —Свяцк(пажаданні,здапамогайсэрвісаўвэб2.0)
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
57
Працяг
1 2 3 4 5 6
вызначаць рысы класіцызмуў архітэктуры другой паловыXVIIIст.;аналізаваць развіццё музычнагаітэатральнагамастацтва
значыць розніцу паміж стылямібарокаікласіцызму.Работа з гістарычным дакументам (хрэстаматыя): с.173–175— а)вызначыцьзменыўадукацыі;б) параўнаць навучанне ў парафіяльнайшколезсучасным
33 Абагульненне па раздзеле IV
1 Вучні павінны ведаць:асноўныяпадзеігісторыіБеларусіўдругойпаловеXVIIIст.,іхдаты;азначэннігістарычныхпаняццяў(дысідэнты,рэформа,шляхецкаяканфедэрацыя,Адукацыйнаякамісія);імёны гістарычных дзеячаў,дзеячаў культуры Беларусіў другой палове XVIII ст.,вынікііхдзейнасці(А.Тызенгаўз,І.Храптовіч,Т.Касцюшка, Я. Ясінскі, М. ПачобутАдляніцкі);дасягненнікультурынатэрыторыіБеларусіўдругойпаловеXVIIIст.Вучні павінны ўмець:сінхранізавацьгістарычныяпадзеі,якіяадбывалісяўдругой
Варыянт 1.ПраверачнаяработапараздзелеIV.Варыянт 2. Работа з заданняміда ўрока абагульнення па раздзеле IV.Варыянт 3. Правядзенне гістарычнайвіктарыны
58
Працяг
1 2 3 4 5 6
паловеXVIIIст.натэрыторыіБеларусі,уЕўропе;паказваць на гістарычнайкарце: месцы вывучаных гістарычныхпадзей;характарызавацьгістарычныяпадзеі і з’явы, гістарычныхасоб,помнікікультурыўдругойпаловеXVIIIст.нападставе памяткі з выкарыстаннемтэкстувучэбнагадапаможніка,ілюстрацый,урыўкаўгістарычныхдакументаў
34 Наш край у XVI — XVIII ст.
1 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі «мясцовай»гісторыіХVI—ХVIIIст.Вучні павінны ўмець:вызначаць асноўныя падзеі«мясцовай» гісторыі ХVI—ХVIII ст., якія зафіксаваныякупісьмовыхкрыніцах,такіўвуснайтрадыцыі;паказваць адлюстраваннеагульнагістарычныхпрацэсаўХVI—ХVIIIст.у«мясцовай»гісторыі
Варыянт 1.Правядзеннеэкскурсііўшкольны,краязнаўчымузей,пагістарычныхмесцах.Варыянт 2. Работа з заданнямідаўрока«Нашкрай»увучэбнымдапаможніку.Варыянт 3. Запоўніць табліцу«Мой(я) ... (край,вобласць,раён,горад,вёска)ускладзеРэчыПаспалітай»(ваеннапалітычныяпадзеі, сацыяльнаэканамічныяпрацэсы,культурнаежыццё,вядомыялюдзі)
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
59
Заканчэнне
1 2 3 4 5 6
35 Выніковае абагульненне
2 Вучні павінны ведаць:асноўныя падзеі гісторыі Беларусі XVI—XVIII стст., іхдаты;азначэнні гістарычных паняццяў;імёны гістарычных дзеячаў,дзеячаў культуры Беларусіў XVI—XVIII стст., вынікі іхдзейнасці;дасягненні культуры на тэрыторыі Беларусі XVI—XVIIIстст.Вучні павінны ўмець:сінхранізавацьгістарычныяпадзеі, якія адбываліся ў XVI—XVIII стст. на тэрыторыіБеларусі,уЕўропе;паказваць на гістарычнайкарце: месцы вывучаных гістарычныхпадзей;характарызавацьгістарычныяпадзеі і з’явы, гістарычныхасоб,помнікікультурыXVI—XVIIIстст.нападставепамяткізвыкарыстаннемтэкстувучэбнагадапаможніка,ілюстрацый,урыўкаў гістарычных дакументаў
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017
Змест
Прадмова.....................................................................................................................................3
Сусветная.гісторыя.Новага.часу,.XVI—XVIII.стст.....................................................5
Гісторыя.Беларусі,.ХVІ—ХVІІІ.стст...............................................................................32
© НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі», 2017 © ТДА «Аверсэв», афармленне, пераклад, 2017