Selling your gameWildtellings

www.w

ildl ifehunt.c

o.za

www.w

ildl ifehunt.c

o.za

Swartwildebees

MARCH 2015

WILDPRYSE – VOORUITSKOUING 2015

Metafisika van die

Blouwildebees

vol 21/03 R38,00 BTW-INGVAT-INC

Other Southern African Countries R33,33 (Tax excl)

Steyr Pro-HunterStainless

Die klassieke9.3mm-kalibers

Die swartwildebeesis eens so baie virproviand geskiet enhul habitat vir akker-bou vernietig, datnet troppe op tweeplase in die Vrystaatoorgebly het. Pri-vate grondeienaarsen staatsinstellingshet hulle egter betyds van uitwissinggered. J du P Bothma gee riglyne oor diebestuur van hierdie diere, waarna ook asdie nar van die veld verwys word. Foto:Robert Harding Picture Library / AfriPics

Geweer: Steyr Pro-Hunter- en Pro-Varmint-gewere bied sulke uitstekendewaarde dat hulle teen ander Germaansegewere wat dubbel soveel kos in die krytklim. Die aantreklikheid van Steyr-wapensword gerugsteun deur 150 jaar se presisieen vakmanskap. Kyk bl 32.

ContentsCover / Voorblad

WILD & JAG is ʼn onafhanklike maandelikse publikasie virdie breë wildbedryf in Suid-Afrika, wat die sinergie tussenwildproduksie, jag en bewaring bevorder. Jagters, wildboereen natuurbewaarders word bedien met gehalte- informatieweartikels en rubrieke. Hoewel WILD & JAG nou saamwerk met die georganiseerdejagters-, wildproduksie- en natuurbewaringsorganisasies, isdit redaksioneel en finansieel onafhanklik.Alle kopiereg van die inhoud word voorbehou. Geen deel

mag op enige wyse gereproduseer word sonder skrifteliketoestemming van die uitgewer nie. Kort uittreksels (maksi-mum 60 woorde) mag sonder toestemming gebruik word,mits volledige erkenning aan die skrywer en die publikasie-naam en -datum gegee word.Die redakteur behou die reg voor om artikels te veranderen/of te verkort. Die uitgewer aanvaar geen verantwoorde-likheid vir die inhoud van advertensies nie. Die mening vanmedewerkers is nie noodwendig die mening van die blad nie.

Uit die WoordMaar laat almal wat by U skuil, bly wees, laat hulle altyd jubel.

U beskerm dié wat U naam liefhet, en hulle juig oor U –

Psalm 5: 12

ALLERLEI / MISCELLANEOUSWILD & JAG 20 jaar gelede 36

WILD / GAMEDie swartwildebees 14

JAG / HUNTINGTrophy guide 9Jagwenke – Noodhulp vir die jagter (4) 11Conservation and utilisation … inseparable 20HuntEx 21Oom, weet oom waar die bakkie is? 35Die metafisika van die blouwildebees 38Jaggeleenthede 50American Sportsman membership for Phasa 53Jagfotogalery 56

GEWERE & AMMUNISIE / GUNS & AMMUNITIONBullet Talk 18Kalibers & ammunisie − Die klassieke 9.3mm-kalibers 22Make sure! 26Steyr Pro-Hunter Stainless 32Toonbankstories (4) 45Air rifles – Field Target shooting (7) 48

WILDPRODUKSIE, -BESTUUR & BEMARKING / GAME PRODUCTION, RANCHING & MARKETINGVooruitskouing 2015 – Vlaktewild, kleurvariante en eksotiese spesies 61Voeding van wild in Suider-Afrika (2) 80Making money from wildlife (2) 88Legislation – The new Electrical Installation Regulations of May 2009 96Agri SA se 2014-kongres 98DNS: Die hoeksteen van genetiese vordering en stambome 129Tellings en sensusse van wild (1) 130Jakkalsjagters – ’n Gids vir die wildboer 135Ant control on a game farm 145Indringerplante op gewaslande (3) 151Implementation of the National Water Resource Strategy 161Drakrag 162Game bird habitat management 179

NATUUR & BEWARING / NATURE & CONSERVATIONDie rol van groter roofdiere in ekostelsels 142Game rangers under fire 149Wildwyshede – Die bruin hiëna 189Strategies to reduce elephant and rhino poaching 192Weskusbetowering 194EWT – Farmers – key partners in conservation 207

GEREELD / REGULAR & ALGEMEEN / GENERALTeken in en wen! / Subscribe and win! 24WILD & JAG digitaal en op Facebook! 25Chasa – Damesjagters 54

Alive and well in the Northern Cape 554x4 – Ondervinding wys jou die grense 203Kook saam – Gevulde swartwildebees-rugstringfilette 205Books 209Organisasies – Kontakbesonderhede 211

JAGTERS EN WILDPRYSE

Dr Flippie Cloete se artikel “Vooruitskouing 2015” inhierdie uitgawe bied ook ’n oorsig oor die verskillende fases wat diewildbedryf sedert die vroeë 1990’s tot nou ervaar het.

Eerstens is nuwe wildplase met gewone teeldiere gevestig, wat ’nopbloei in wildveilings en veilingspryse tot gevolg gehad het. Jagters toonbegrip dat daar nie ’n direkte vergelyking tussen veiling- en jagpryse getrefkan word nie, weens onder meer vangkoste. Verder is dit duidelik dat dieverskille in veilingspryse vir dieselfde spesie toegeskryf kan word aan fak-tore soos jonger diere se geskiktheid vir teel, en trofeegehalte by ouer man-like diere. Ouderdom, geslag en skaarsheid asook die samestelling vandiere in ’n groep het uiteraard ook ’n invloed op die pryspeile.

By die latere fase van die intensiewe teling van byvoorbeeld buffels,swartwitpense en bastergemsbokke het die skaarsheidsfaktor van dieremet die regte gene weer ’n beslissende rol in prysvorming gespeel.

Die jongste fase, naamlik die intensiewe teel van kleurvariante met dierewat in die natuur as gevolg van resessiewe gene kleurafwykings toon, hetook weens skaarsheid dramatiese rekords in veilingspryse meegebring. Ditis duidelik dat die teel van kleurvariante hoofsaaklik gerig is op buite-landers, by wie daar, ook as gevolg van die swak rand, wel ’n aanvraag is.

Daar is egter kommer dat sommige wildboere wat tot nou toe gewildebestemmings vir plaaslike biltongjagters gebied het en nou ook toetree totdie teel van kleurvariante, hul jagpryse vir onder meer sommige gewildejagspesies aanpas.

In die April-uitgawe van WILD & JAG word hierdie kwessie verdertoegelig.

HUNTERS AND GAME PRICES

In his article “Vooruitskouing 2015” (Outlook 2015) in this edition, Dr FlippieCloete also gives an overview of the different phases that the game indus-try has experienced from the early 1990s until now.

At first, new farms were established and stocked with common breedinganimals, resulting in a rapid growth of game auctions and higher auctionprices. Hunters understood that there was not a direct correlation betweenauction and hunting prices due to, amongst others, capturing costs. Fur-thermore, it was clear that the difference in auction prices for the samespecies could be contributed to factors such as breeding suitability amongstyounger animals, and trophy quality in older male animals. It stands to rea-son that age, gender and rarity as well as the combination of animals in agroup, also have an effect on the prices fetched.

At the later phase of intensive breeding of animals such as buffalo, sableand roan, the dearth of animals with the right genes played a decisive rolein price-making.

The latest phase, in which there is intensive breeding of colour variantsof animals that in nature show colour deviations because of a recessivegene, also gives rise, due to scarcity, to the many price records shattered atauctions. It is obvious that the breeding of colour variants is mainly aimedat foreigners who have shown a demand for these animals. This is, ofcourse, also aided by a weak rand.

However, there is concern that some game farmers who have up to nowprovided popular destinations for local biltong hunters and have now alsojoined the ranks of those breeding colour variants, will adapt their prices ofsome of the popular hunting species.

This issue will receive further attention in the April edition of GAME &

HUNT.

GAME & HUNT is an independent monthly publication forthe broad game industry in South Africa, promoting the siner-gy between game production, hunting and conservation.Hunters, game ranchers and nature conservationists areserved with quality informative articles and columns.While GAME & HUNT operates in close cooperation withorganised hunters, game production and nature-conservationorganisations, it is editorially and financially independent.Copyright of all content is reserved. No part of the publica-

tion may be reproduced in any way without the written per-mission of the publisher. Short text extracts of not more than60 words may be used without prior permission provided theauthor, the magazine name and date of publication areacknowledged.The editor reserves the right to change and/or shorten arti-cles. The publisher accepts no responsibility for the contentof advertisements. The opinions of contributors are not nec-essarily those of the magazine.

From the ScripturesSurely, Lord, you bless the right-

eous; you surround them with yourfavour as with a shield –

Psalm 5: 12

Jan van der WaltHoofredakteur / Editor-in-chief

REDAKSIONEEL • EDITORIALHoofredakteur & Uitgewer • Editor-in-chief & Publisher

Jan van der Waltjanlouis@wildlifehunt.co.za / editor@wildlifehunt.co.za

Bestuurder • Manager:Advertensies, Bemarking, Expo, TV-reeks & MASTERSHOT

Advertising, Marketing, Expo, TV Series & MASTERSHOTHennie van der Walt

Tel: (012) 348-5550 / Sel/Cell: 083 452 2145hennie@wildlifehunt.co.za

Produksieredakteur • Production editorLynette van Hoven

Tel: (012) 348-5550 / editor@wildlifehunt.co.zaAssistentproduksieredakteur • Assistant Production editor

Ilse DavisMederedakteurs • Co-editors

Jag, Wapens & Ammunisie • Hunting, Guns & Ammunition:Jokl le Roux

Voertuie • Vehicles: Francois RossouwDieregesondheid • Animal Health: Dr Johan Kriek

Wildbestuur • Wildlife Management: Prof Wouter van Hoven

PRODUKSIE • PRODUCTIONUitleg & reproduksie • Design & reproduction: Karen vd Merwe

Taalversorging • Language Editing: Lynette van Hoven / Elfriede Ainslie

Kunskonsultant • Art consultant: Alan AinslieDrukker • Printer: CTP Drukkers Kaapstad

Webwerf • Website: Johan Meintjies / johan@infinit8.co.za

ADVERTENSIES & BEMARKINGADVERTISING & MARKETINGJan van der Walt / Hennie van der Walt

Ann Olivier Tel: (012) 348-5550 / Faks/Fax: 086 502 5526

janlouis@wildlifehunt.co.zaKLEINADVERTENSIES / SMALLSLindie van der Westhuizen

082 471 8272 / Tel: (012) 348 5550 / lindie@wildlifehunt.co.zaEXPO & Bemarkingskoördineerder • EXPO & Marketing Co-ordinator

Hanlie Delport082 908 2295 / Tel: (012) 348 5550

hanlie@wildlifehunt.co.za

BESTUURDER: Administrasie, rekeninge & intekening

MANAGER: Administration, accounts & subscription

Wendy Greeff Tel: (012) 348-5550Faks/Fax: (012) 348-5551 / 086 656 4217

wendy@wildlifehunt.co.za

VERSPREIDING • DISTRIBUTIONHazel Luüs

RNA Tel: (011) 248-3639 / hazelh@rnad.co.za

UITGEWER • PUBLISHERJLO UITGEWERS • JLO PUBLISHING

vir Jan Louis Ondernemings BK • for Jan Louis Enterprises CC(CK/92/19549/23)

Posbus / P.O. Box 35299, Menlo Park 01021ste Vloer/ 1st Floor, The Hillside 318, Lynnwood, Pretoria 0081

Tel: (012) 348-5550 (Ma-Vry / Mo-Fri)Faks/Fax: (012) 348-5551

E-pos/E-mail: janlouis@wildlifehunt.co.zaWeb: www.wildlifehunt.co.za

WILD & JAG MAART 2015 7

Twee bekende en gewilde tydskrifte in diejag- en wildbedryf, WILD & JAG en

Africa’s Bowhunter, word nou uit dieselfdestal bedryf. ’n Samewerkingsooreenkoms watonlangs tussen die twee partye bereik is,maak beide hierdie titels nou deel van JanLouis Ondernemings.

Die samewerking beteken dat leserssteeds artikels van hoë gehalte sal kan ge-niet, en die samevoeging van bronne gaanverseker dat kundige skrywers vir inligtinggenader kan word.

WILD & JAG, die voorkeurtydskrif vir wild-boere, jagters en bewaringsgeesdriftiges, hetonlangs sy twintigste bestaansjaar gevier, enAfrica’s Bowhunter bedien boogjagters,boogskietliefhebbers en wildboere ook reeds15 jaar lank. Jan van der Walt, besturende direkteur van Jan Louis Ondernemings,meen hierdie stap hou groot voordele in. “Hoewel albei titels behoue bly en steeds op

hul onderskeie markte sal fokus, glo ons dat die nouer samewerking waarde vir adverteerders en lesers gaan bring. Ons islankal familie, ons het nou net onder een dak ingetrek,” het Van der Walt gesê.

Beide maandelikse tydskrifte geniet goeie ondersteuning van getroue lesers, en daar sal ook in die toekoms baie aandaggegee word aan die vervulling van spesifieke behoeftes, wat deur kommunikasie met lesers geïdentifiseer word. Dieooreenkoms is van 1 Januarie 2015 van krag.

WILD & JAG vat hande met Africa’s Bowhunter

Vir meer inligting: Hennie van der Walt, Jan Louis Ondernemings 012 348 5550 / 083 452 2145

3

WILD & JAG MAART 2015 9

Minimum Measurements for CHASA (SA Records) and Rowland Ward Trophies

CATEGORY INCHES INCHES ROWLANDCHASA ROWLAND RECORD YEAR

Blesbok 16.5 16.5 205/8 1988Bontebok 14 14 163/4 1977Cape red hartebeest 23 23 29.5 1977Common reedbuck (rietbok) 14 14 191/2 2007 Common waterbuck * 28 28 391/4 1950Duiker – Blue 1.75 1.75 27/8 1972Duiker – Grey – Common – Bush * 4.75 4.5 71/8 1921 Duiker – Red * 2.5 2.5 41/8 1970Grysbok – Cape 3 3 51/4 1988Grysbok – Sharpe’s 1.5 13/8 41/8 1967Gemsbok (Cape Oryx) 40 40 49.5 1985Grey rhebok (ribbok) 7.5 77/8 117/8 1994Klipspringer 4.25 41/8 63/8 1993Lechwe – Red * 25 26 35 unknownLechwe – Kafue 30 297/8 37 1980Mountain reedbuck (rooiribbok) * 7.25 67/8 10 1972Oribi (oorbietjie) * 5.5 57/8 7.5 1898Puku 17 167/8 221/8 1985Southern impala (rooibok) * 23.5 235/8 307/8 2003(Angolan) impala – black-faced (swartgesig) 21 207/8 263/4 1991Southern Roan (bastergemsbok) * 26 27 39 1906Springbok 13.5 14 193/8 1973Steenbok 4.5 4.5 75/8 2008Suni – Livingstone 3 3 51/4 1971Tsessebe (basterhartbees) 14.5 15 18.5 1934Typical sable (swartwitpens) * 40 417/8 553/8 1898Bushbuck – South African * 15 15 213/8 2002Bushbuck – Chobe * 14 14 195/8 2006Nyala 26 27 33 2009Southern greater kudu * 53 537/8 737/8 1963Southern Livingstone eland * 32 35 471/2 2008Zambezi sitatunga (waterkoedoe) * 26 271/8 32.5 1966 Blue wildebeest (brindled gnu) * 28 28.5 36 2003Cape buffalo 40 42 64 1946Black wildebeest – White-tailed gnu 25 227/8 307/8 2004White / square-lip rhino 26 28 621/4 1898Warthog – upper tusk 13.5 13 24 1921Bushpig – lower tusk 6 5.5 117/8 1966Fallow deer – introduced 25 251/4 321/4 2004Crocodile – Nile 29 points (skull) 14 ft 17 ft 87/8” 1995

Southern Africa Hunter’s Trophy Guide

Different recognised subspecies *Familiarise yourself with the different METHODS of measuring in each category.

1 inch = 2.54 cm1 centimetre (cm) = 10 mm = 0.3937 inches