gamocdebis erovnuli centri - aris.ge · xsovnas. motxrobebi `qucasi mosmenili saubari~ da `tagvebis...
TRANSCRIPT
gamocdebis erovnuli centri
vswavlobT teqstis gaazrebas
testuri masalebi kiTxvis unaris gansaviTareblad
2
krebulis Semdgenlebi: nino gordelaZe
Tamar oTxmezuri
redaqtori: Tamaz vasaZe
3
nawili I
(krebuli I 2005 wlis gamocema)
4
Sesavali
ganaTlebis reformis erT-erTi mizani moazrovne, aqtiuri mkiTxvelis
Camoyalibebaa. amaze zrunva swavlebis adreul safexurzeve unda daiwyos.
rogorc cnobilia, pirovnebis ganviTarebis adreul etapze, bavSvobis
asakSi gaRvivebuli wignis, kiTxvis siyvaruli mTeli cxovrebis manZilze
mihyveba adamians. kiTxva exmareba mozards Seicnos samyaro, sakuTari Tavi.
saintereso, mravalferovani, asakis Sesabamisi sirTulisa da moculobis
teqstebi, wignieri garemo, biblioTekebi, saubrebi wignebis Sesaxeb klasSi,
TanatolebTan _ is aucilebeli pirobebia, romlebic xels uwyobs
mozards, SeiZinos literaturuli gamocdileba, Camouyalibdes mxatvruli
gemovneba, ikiTxos siamovnebiT da ara ZaldatanebiT.
mkiTxvelis Camoyalibebis procesSi cxra-aTi weli mniSvnelovani
asakia. am dros kiTxvis unari, romelic erT-erTi mTavaria sabazo unarebs
Soris, ukve Camoyalibebulia, mozardi dauflebulia kiTxvis teqnikas da
igi iwyebs kiTxvas imisaTvis, rom iswavlos. am asakSi bavSvis kiTxvis
unaris Semowmeba gulisxmobs imis garkvevas, ramdenad warmatebuli iqneba
igi momavalSi, SeZlebs Tu ara maRali klasebis saswavlo programis
daZlevas.
Eam krebulSi gaerTianebulia gamocdebis erovnuli centris 2005
wlisa da 2006 wlis gamocemebi `vswavlobT teqstis gaazrebas~, krebuli I
(2005 weli), krebuli II (2006 weli).
I nawili
2003 wlis seqtembris bolos saqarTveloSi Catarda saxelmwifo
Sefaseba mSobliur enaSi.Mmisi mizani iyo dawyebiT klasebSi mimdinare
saswavlo procesis Semowmeba, misi dadebiTi mxareebisa da xarvezebis
gamokveTaAda kvleva, Cveneba imisa, Tu ra aris daZleuli da ra _ ara 9-10
wlis moswavleTa mier im masalidan, romelsac isini swavloben dawyebiT
klasebSi.
mSobliur enaSi I-IV klasebis saswavlo procesis Sefasebisas oTxi
komunikaciuri unaridan (kiTxva, wera, saubari, mosmena) Semowmda ori _
kiTxva da wera. Semowmda, agreTve, enobrivi kompetencia _ leqsika da
gramatikis codna.
5
I nawilSi (krebuli 2005) warmovadgenT kiTxvis tests, romelic
gamoyenebuli iyo kiTxvis unaris Sesamowmeblad 2003 wlis erovnul
SefasebaSi.
kiTxvis testisaTvis SevarCieT oTxwledis saxelmZRvaneloebSi
warmodgenili ramdenime teqsti, agreTve sirTuliT da Tematuri
TvalsazrisiT am masalis analogiuri teqstebi. esenia: xalxuri zRapari,
literaturuli zRapari, Tanamedrove sabavSvo moTxroba, istoriuli
moTxroba da leqsebi. kiTxvis testSi CavrTeT, agreTve, sainformacio
xasiaTis teqstebi, romlebic saswavlo saganTa (maTematikis, bunebis)
saxelmZRvaneloebSi warmodgenili masalis analogiuria da romelTa
msgavs teqstebs moswavleebi sabavSvo enciklopediebidan, Jurnalebidan da
gazeTebidan icnoben. teqstebs erTvis sxvadasxva sirTulis testuri
kiTxvebi da davalebebi. specialurad aris SerCeuli rogorc advili, ise
rTuli kiTxvebi, rac saSualebas gvaZlevs, gamovkveToT da ganvsazRvroT
moswavleTa miRwevis doneebi.
krebulSi warmodgenili testebi imiT gamoirCeva, rom maTi Seqmnis
procesi, agreTve testirebis Sedegad miRebuli monacemebis analizi
mTlianad empiriul kvlevas efuZneba. kvlevis Sedegad dadginda testuri
davalebebis sirTulis indeqsi, anu gairkva, saxelmwifo SefasebisTvis
Catarebuli testirebisas moswavleTa ramdenma procentma upasuxa sworad
TiToeul testur kiTxvas. dadginda isic, Tu ramdenad aqvs mocemul tests
codnisa da SesaZleblobebis mixedviT moswavleTa diferencirebis unari.
empiriuli kvlevis Sedegad miRebuli monacemebidan krebulis bolos,
testebis Sefasebis sqemebSi miTiTebulia testuri SekiTxvebis sirTulis
indeqsebi _ TiToeuli SekiTxvis nomris gverdiT mocemulia ricxvi,
romelic aRniSnavs, procentulad moswavleTa ra raodenobam daZlia
mocemuli kiTxva Tu davaleba. Sesabamisad, rac ufro didia es ricxvi
(70%-ze meti), miT ufro advilia SekiTxva, e. i. testirebisas moswavleTa
umravlesobam daZlia igi. da piriqiT, Tu es ricxvi mcirea (30%-ze naklebi),
SekiTxva rTulia, moswavleTa umetesobam ver gasca sworad kiTxvas pasuxi.
es monacemebi daxmarebas gauwevs maswavleblebs, ufro nayofierad imuSaon
moswavleebTan kiTxvis unaris gansaviTareblad.
6
II nawili
II nawili (2006 wlis gamocema) gankuTvnilia cxra-aTi, nawilobriv
TerTmeti wlis bavSvebisaTvis. igi sirTulis TvalsazrisiT I nawilis
(krebuli I) Semdgom safexurs.
krebulis 2006 wlis gamocema mivuZRveniT daviT javaxiSvilis naTel
xsovnas. moTxrobebi `quCaSi mosmenili saubari~ da `Tagvebis fexburTi~
mweralma Cveni krebulisaTvis dawera.
es nawilic amowmebs wakiTxulis gaazrebis unars _ ramdenad igebs,
iazrebs am asakis bavSvi sxvadasxva tipis teqstebidan miRebul
informacias, SeuZlia Tu ara teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli
faqtebisa da mosazrebebis erTmaneTTan dakavSireba da amaze dayrdnobiT
daskvnis gamotana, mizezSedegobrivi kavSirebis danaxva, personaJis
xasiaTis Tvisebis da qcevis motivis amocnoba misi moqmedebis mixedviT,
teqstis ZiriTadi azris wvdoma ukve SeZenili codnisa da gamocdilebis
safuZvelze; axerexebs Tu ara warmosaxulisa da realuris erTmaneTisagan
garCevas, sakuTari azris naTlad gamoxatvas, garkveuli enobrivi da
mxatvruli gamosaxvis saSualebebis garCevas da Sefasebas. II nawili
Seicavs agreTve testur davalebebs, romlebic amowmebs moswavlis enobriv
alRos da leqsikur marags.
krebulSi warmodgenili masala im teqstebis da testuri kiTxvebis
analogiuria, romelTa saSualebiTac mowmdeba 9-10 wlis mozardTa
wignierebis ganviTarebis done msoflios mraval qveyanaSi (wignierebis
saerTaSoriso kvleva _ PIRLS). Ees kvleva oTx weliwadSi erTxel
mozardTa kiTxvis unaris Sesamowmeblad tardeba (SevniSnavT, rom
krebulSi mocemuli ori teqsti Tavisi testuri kiTxvebiT gamoyenebuli
iyo PIRLS-is erT-erT saerTaSoriso kvlevaSi).
krebulSi Setanilia rogorc qarTvel, ise ucxoel avtorTa
mxatvruli da sainformacio xasiaTis teqstebi. SevecadeT, masala
mravalferovani yofiliyo. vfiqrobT, 21-e saukunis qarTveli bavSvebis
Tvalsawieris gafarToebisaTvis mniSvnelovania, maT icodnen, Tu ras
kiTxuloben da rogor azrovneben maTi Tanatolebi msoflios sxvadasxva
qveyanaSi. xolo maswavleblebisTvis saintereso iqneba teqstis ganxilvisa
da gaazrebis im saSualebebis da meTodebis gacnoba, romlebsac
Tanamedrove saswavlo praqtikaSi iyeneben.
7
ganaTlebis reformis erT-erTi mizani moazrovne, aqtiuri mkiTxvelis
Camoyalibebaa, rac swavlebis adreul safexurzeve unda daiwyos. es
krebuli swored am mizans emsaxureba.
8
bavSvebo,
am krebulSi Tqven waikiTxavT sxvadasxva saxis teqsts da upasuxebT
SekiTxvebs imis Sesaxeb, rac waikiTxe.
kiTxvebis nawils mosdevs sami savaraudo pasuxi (a., b. da g.),
romelTagan erTaderTi swori pasuxi unda SearCioT da, Sesabamisad,
SemoxazoT an a., an b., an g. pirveli nimuSi aris swored am tipis kiTxva.
nimuSi 1
1. ramdeni Tvea weliwadSi?
a. 9 Tve
b. 12 Tve
g. 13 Tve
zogierT kiTxvas pasuxi werilobiT unda gasceT, risTvisac
SekiTxvis Semdeg specialuri adgilia gamoyofili. meore nimuSi am
tipis kiTxvaa.
nimuSi 2
2. ratom erqva zRapris gmirs, cerodenas, es saxeli?
imitom, rom is tanad Zalian patara iyo.
krebulSi SegxvdebaT ramdenime sxva saxis davalebac, romlebsac
miTiTebebi Tan axlavs.
SeecadeT, upasuxoT yvela SekiTxvas, magram Tuki romelime kiTxvas
pasuxs ver gascemT, gadadiT Semdegze. kiTxvebze pasuxis gacemis dros
miubrundiT da daakvirdiT xolme teqsts.
krebuli rva nawilisagan Sedgeba. sasurvelia, TiToeul nawilze
muSaoba 30 wuTSi daasruloT.
gisurvebT warmatebas!
9
I
mzis pirisnabani
(xalxuri zRapari)
iyo da ara iyo ra, İiyo erTi mzeTunaxavi qali.
oboli darCeniliyo da ZiZa zrdida. sTxova qalma ZiZas:
gamiSvi Sinidan, beds minda vewioo. ZiZamac ar dauSala,
piriT aRmosavleTis mxares daayena da daariga, am gzas
gahyevio.
saRamo rom dadga, qali ukve trial mindorze idga. gaixed-gamoixeda
da patara koSki dainaxa. Uuceb gaiRo kari da iqidan mSvenieri vaJi
gamovida. qali amasobaSi Cumad Sevida koSkSi da daimala. gaTenebam
moawia Tu ara, dabrunda vaJi Dda umalve sarecelze dawva. gamovida qali
samalavidan, miirbina sarecelTan da ras xedavs, vaJi mkvdaria!
Turme es vaJi ufliswuli yofila. Nnadirobisas mzes mSvild-isriT
bolo, mecxre Tvali dauSava da mzem ase dasaja: dRisiT mkvdaria, RamiT –
cocxali. cxra weliwadia, rac am satanjvelSia da adamiani TvaliT ar
unaxavs.
Seityo Tu ara qalma ufliswulisagan es ambavi, aevso guli trfobiT
da sibraluliT. Sehfica siyvaruli vaJs daG gadawyvita, uTuod unda
SevZlo misi Svelao.
midis qali, TveobiT midis, wlobiT midis, Mmzis qveyanas unda
miaRwios, mzes unda gamosTxovos vaJis mosarCeni wamali!
rogorc iqna, mivida mzis sasaxleSi. mze Sin ar iyo. iq mzis deda
dauxvda. isic dedamiwis Svili iyo. Mmzis dedas gaukvirda, aq Cemi Svilis
SiSiT adamiani ar mosula, Sen rogor gabede mosvlao? Seecoda qali.
Sehpirda, me dagexmarebio da damala.
saRamo Jams movida mzec. DdaRlil-daqanculs lamis exuWeboda
Tvalebi. Ddedam vaxSami gamoutana da Tanac sityva Seapara: Svilo,
metismetad xom ar dagisjia is vaJi, dRisiT rom mkvdaria da RamiT –
cocxali; nuTu imisi mosarCeni wamali ar arsebobso?
_ ki, wamali rogor ar aris, magram vin miutanso!
10
_ ra aris mainco? – ikiTxa dedam.
_ erTi wveTi Cemi pirisnabani wylis wasma da misi morCena erTi
iqnebao.
meore dilas dedam wyali miutana mzes, piri daabanina.Mpirisnabani im
suraSic CaiRvara, mzis dedas rom iqve daudgams!
roca mze adga da qveynierebaze gaemgzavra, gamoiyvana qali mzis dedam,
misca sura da gamoistumra. wavida qali, CitiviT
gafrinda. wlis Tavze, gamTeniisas, koSks miaRwia,
wausva vaJs mzis pirisnabani da gaacocxla. MmaT
sixaruls sazRvari aRar hqonda. waiyvana vaJma qali
Tavis samefoSi,İiqorwines da didxans cxovrobdnen
bednierad.
1. qveynis romel mxares aris zRaparSi triali mindori?
----------------------------------------------------------------------------------------------
2. zRapris gmirebidan romelia aq gamorCenili?
mzeTunaxavi qali, vaJi, mze, mzis deda, -------------------.
3. qvemoT CamoTvlili sityvebidan romeli gamoxatavs am zRapris mzis
Taviseburebas?
a. kaSkaSa;
b. mcxunvare;
g. cxraTvala.
4. ramdeni wlis Semdeg ixila mzis mier dasjilma vaJma adamiani?
------------------------------------------------------------------------
11
5. am zRapris mixedviT, sad cxovrobs mze?
a. koSkSi;
b. sasaxleSi;
g. cixesimagreSi.
6. ram gaakvirva mzis deda?
a. qalis silamazem;
b. qalis gambedaobam;
g. qalis siswrafem.
7. ratom SeeZlo mzis dedas adamianisTvis gaego, adamiani
Sescodeboda?
---------------------------------------------------------------------------------------------------
8. rogor fiqrob, ratom iyo saRamo Jams mze daRlil-daqanculi?
--------------------------------------------------------------------------------------------------
9. ipove da amowere zRapris bolo nawilidan is gamoTqma, romelic
gamoxatavs, rom qalma sixarulisagan Zalian swrafad iara:
------------------------------------------------------------------------------------------
10. ra aris am zRaparSi yvelaze mniSvnelovani?
a. mzis ganrisxeba;
b. mzis dedis lmobiereba;
g. siyvarulis yovlisSemZleoba.
11. amowere pirveli abzacidan is sityvebi, saidanac Cans, rom Cven
zRapars vkiTxulobT:
---------------------------------------------------------------------------------------------
12
12. mzeTunaxavma qalma grZeli gza gaiara. zRapris mixedviT gahyevi mis
gzas da sworad danomre qvemoT CamoTvlili adgilebi!
daakvirdi, pirveli nomeri ukve moZebnilia; nomrebi: 2, 3, 4, 5 Sen
gaanawile da dawere mocemul xazebze:
triali mindori da patara koSki -----------
mzis sabrZanebeli -----------
mzeTunaxavi qalis saxli ----1-----
ufliswulis samefo ----------
isev koSki trial mindorze -----------
krwanisis yayaCoebi
hei, Tqven, aragvelebo, gaumaZRarno omiTa,
Tqvens saflavebTan mosvla da muxlis modreka mominda.
SavCoxiano vaJkaco, Wriloba xom ar Segxsnia!
es sisxli aris, Tu marTla yayaCoebis cecxlia?
lado asaTiani
ra aqvs saerTo ayvavebul yayaCos sisxlis wveTTan da cecxlis alTan?
----------------------------------------------------------------------------------------------
13
Zvel samefos
samefoo ZvelTaZvelo,
dRes sneulo, gulis mwvelo,
daWkna Seni Zveli qeba,
viT zafxulSi mzisgan mdelo . . .
akaki wereTeli
ra aris am leqsSi mTavari, ZiriTadi?
a. samSoblos warsulis Seqeba;
b. samSoblos dasneulebis gamo gulistkivilis gamoxatva;
g. samSoblos Sedareba gadamWknar mdelosTan.
14
II
caswavala
metnaklebad yvelas aqvs caSi wasvlis survili. poetebi
varskvlavebs umRerian, xeebic zecas SehRaRadeben. yvelas,
yvelas aqvs zecaSi amaRlebis survili, maT Soris patara
cisferTvala Citsac, romelsac caswavalas eZaxian.
caswavala erTi ayvavebuli mTis ferdobze cxovrobda da caSi maRla
afrenis survili ar asvenebda. amitomac erqva es saxeli. ase sCveoda
xolme: balaxidan amofrindeboda, caSi aiWreboda da Tan wkriala xmiT
iZaxda: `cas waval! cas waval!~ am dros yvela mas Sescqeroda: guTnis
Citebi, Cxikvebi, orbebi. yvavilebic ki iSmuSnebodnen. ase ifrenda erTxans,
raRac zRvars miaRwevda, Rone gamoecleboda, isev dabla daeSveboda da
balaxebSi gauCinardeboda.
balaxebSi Cavardnili axla amas iZaxda: `vtyui, vtyui!~ amiT Tavis
uRonobas malavda, raTa sxvebs ar gaegoT, rom caSi wasvla ar SeeZlo.
frTosnebma iTmines, iTmines da bolos sawyenad miiRes es ambavi.
gadawyvites, sasamarTlo moewyoT am Tavxedi CitisTvis.
miminoebma caswavala gakoWes da goraze Sekrebil frTosnebs
mihgvares. mosamarTle yvavma kiTxvebi miayara: `vin gyavs caSi? iq vin
gepatiJeboda? urcxvad ratom gvatyueb mTeli dRe?~ caswavala morCilad
ismenda braldebas da uaryofis niSnad mxolod Tavs aqnevda.
bolos frTosnebma caswavalas erTi dRiT Tavisuflebis
aRkveTa miusajes, babuawveraze TokiT miabes da daiSalnen.
mxolod molaRuri SemorCa im adgils, karga xans idga
dafiqrebuli, mere caswavalas foTlebi daafara, RamiT rom
ar gayinuliyo da melas ar SeeWama. Semdeg TviTonac
gafrinda.
meore dRes isev Seikribnen frTosnebi da caswavala
gaaTavisufles. igi jer ugonod daeca, etyoboda, frTebi etkina.
molaRurma niskartiT wyaros wyali miutana. caswavalas piroba CamoarTves,
rom aRarasodes afrindeboda maRla caSi da ar moityuebda. magram wavid-
wamovidnen Tu ara frTosnebi, caswavalam cota daisvena, Semdeg frTebi
gaSala da caSi aiWra: `cas waval! cas waval!~ _ iZaxda da maRla da maRla
15
miiwevda. gascda im zRvars, sadamdisac adre midioda xolme. am ambis
Semdeg tyeSi caswavala aRaravis unaxavs.
goderZi Coxeli, `caswavala~
(adaptirebuli varianti)
1. ratom erqva cisferTvala patara Cits caswavala?
----------------------------------------------------------------------------------------
2. me-2 abzacidan amowere is sityvebi, saidanac Cans, rom caswavala
maRla caSi freniT iRleboda:
--------------------------------------------------------------------------
3. me-2 abzacSi vkiTxulobT: `gadawyvites, sasamarTlo moewyoT am
Tavxedi CitisTvis.~ visi damokidebulebaa aq gamoxatuli Citisadmi, anu
vin fiqrobs, rom caswavala Tavxedia?
a. moTxrobis avtori;
b. molaRuri;
g. is frTosnebi, romlebmac ganizraxes caswavalas gasamarTleba.
4. ratom iZaxda caswavala Zirs daSvebisas: `vtyui, vtyui!~?
a. am SeZaxiliT malavda Tavis uRonobas;
b. marTla tyuoda da am SeZaxiliT Tavis tyuils aRiarebda;
g. am SeZaxiliT sxva frinvelebs aqezebda.
5. romelma frinvelma dausva kiTxvebi da daadanaSaula caswavala?
-------------------------------------------------------------
16
6. ra braldeba wauyenes caswavalas frinvelebma sasamarTloze?
a. balaxebSi damalva;
b. caSi dawesebul zRvarze maRla afrena;
g. frinvelebis motyueba.
7. ratom undoda caswavalas maRla caSi afrena?
a. frTosnebs Tavs awonebda;
b. ubralod caSi wasvlis survili hqonda;
g. caSi sxva Citi epatiJeboda.
8. frinvelebidan mxolod molaRurs Seecoda caswavala. daasabuTe
es azri (saidan Cans es?):
-----------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------
9. rodis iCens Tavs caswavalas daumorCilebeli xasiaTi, medgari
buneba?
a. roca caswavala caSi aiWreba, gascdeba zRvars da im tyeSi aRar
brundeba, sadac is gaasamarTles;
b. roca caswavala Zirs daeSveba ZaxiliT: vtyui, vtyui!
g. roca sasamrTloze caswavala Cumad ismenda frTosnebis
braldebebs.
10. ra damokidebulebas avlens mwerali am patara Citis mimarT?
a. mwerali kicxavs caswavalas, ar iwonebs mis saqciels;
b. mwerali TanaugrZnobs am patara Cits;
g. mwerali ar avlens Tavis damokidebulebas caswavalas mimarT.
11. ra migvaniSnebs, rom caswavalas Tavgadasavali gamogonili
ambavia?
a. Cits caswavala hqvia;
b. Citi mTis ferdobze cxovrobs;
g. frinvelebi sasamarTlos marTaven.
17
12. am moTxrobis mixedviT, ra aris mTavari imisTvis, rom dasaxul
mizans miaRwio?
a. gqondes Zalian didi survili;
b. iyo fizikurad Zalian Zlieri;
g. mopovebuli gqondes Sens garSemo myofTa mxardaWera.
13. Sen rogor fiqrob, saerTod ra aris mTavari dasaxuli miznis
misaRwevad?
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
18
III
Zmani xerxeuliZeni
Tbilisis samxreTiT mdebareobs mozrdili
sofeli marabda. samasi wlis winaT am sofelSi
cxovrobda moxuci aznauri xerxeuliZe,
romelsac cxra vaJi hyavda. mama am cxra vaJisa
iyo erTguli moyvare Tavisi qveynisa da
mxurvale mamuliSvili; colad hyavda yovlad
Rirseuli qarTveli mandilosani. amis gamo Zmebi erTmaneTze ukeTesi
vaJkacebi da mamuliSvilebi dadgnen.
imJamad sparseTSi mefobda Sah-abazi, metad daundobeli meomari. mas
hyavda mravalricxovani jari, gawvrTnili da gamocdili laSqrobaSi. Sah-
abazma daipyro bevri qveyana da bolos saqarTveloSic SemoiWra.
qarTvelTa jari mas gadaeRoba gzaze Tbiliss qveviT, marabdis samxreTiT.
gaimarTa saSineli brZola. sami dRis ganmavlobaSi sisxli ganuwyvetel
nakadulebad midioda. Tumca sparselebi erTiaTad metni iyvnen, magram
maT sami dRis ganmavlobaSi qarTvelTa jars fexi ver moacvlevines,
radganac qarTveli meomrebi Tavganwirulad ibrZodnen samSoblos
dasacavad. metadre saocar uSiSrobas, samagaliTo vaJkacobas da saarako
Tavdadebulobas iCendnen Zmani xerxeuliZeni, romelnic erTad, mxardamxar
ebrZodnen mters. maT araerTi ieriSi sparselebisa ukuaqcies, araerTxel
aqcevines zurgi mters.
meoTxe dRes sparselebs axali jari moeSvela da daRalul-
daqanculma qarTvelTa laSqarma veRar Seakava mteri. am saSineli wamis
dros Zmani xerxeuliZeni aramcTu ar Sedrknen, aramed lomebad gadaiqcnen
da ufro mometebuli TavganwirviT ibrZodnen. maT gadawyvetili hqondaT an
gaemarjvaT, an brZolis velze daxociliyvnen yvelani. radganac qarTvelTa
jarma ver gaimarjva, Tavdadebulni Zmani zed Seakvdnen mters da TavianTi
gmiruli suli dalies brZolis velze.
xalxis TqmulebiT, maTi dedac brZolis velze iyo, amxnevebda maT da
roca erT mis vaJs, sasikvdilod daWrils, qarTuli droSa xelidan
gauvarda, igi dedam aiRo da meore Svils misca xelSi.
19
madlierma qarTvelebma cxra Zma brZolis velze ipovnes, didi
mowiwebiT damarxes mwkrivad da daades cxra didi saflavis qva, romlebic
dRemde aris daculi.
iakob gogebaSvili
1. sad mdebareobs sofeli marabda?
--------------------------------------------------------------------------------------------
2. mwerlis azriT, ratom dadgnen Zmebi erTmaneTze ukeTesi vaJkacebi
da mamuliSvilebi?
----------------------------------------------------------------------------------------------------
3. amowere moTxrobidan is sityvebi, saidanac Cans mwerlis uaryofiTi
damokidebuleba Sah-abazis mimarT:
----------------------------------------------------------------------------------------
4. sad Seeba erTmaneTs qarTvelTa da sparselTa laSqari?
------------------------------------------------------------------------------------------
20
5. sami dRis ganmavlobaSi qarTvelebsa da sparselebs Soris saSineli
brZola mimdinareobda. ipove da amowere is winadadeba, saidanac Cans, rom
brZolaSi bevri meomari daiWra da daiRupa:
-----------------------------------------------------------------------------------------
6. ra moxda brZolis dawyebidan meoTxe dRes iseTi, rom qarTvelTa
laSqarma veRar Seakava mteri?
----------------------------------------------------------------------------------------
7. ras Seadara mweralma TavganwirviT mebrZoli Zmebi?
-----------------------------------------------------------------------------
8. ra gadawyetilebiT, rogori suliskveTebiT Caebnen Zmebi meoTxe dRes
gamarTul brZolaSi?
--------------------------------------------------------------------------------------------
9. moTxrobidan vigebT, rom qarTvelebma cxra Zma brZolis velze
ipoves, damarxes da saflavis qvebi daades. ra grZnoba gamoxates amiT
qarTvelebma Zmebis mimarT?
--------------------------------------------------------------------------------------------
10. ra aris am moTxrobaSi mTavari, ZiriTadi?
a. Sah-abazis daundoblobis Cveneba;
b. cxra Zma xerxeuliZis gmirobis gadmocema;
g. xerxeuliZeTa ojaxis aRwera.
21
11. ratom ibrZodnen Zmebi xerxeuliZeebi mtris winaaRmdeg
TavganwirviT?
a. imitom, rom isini mxurvale mamuliSvilebi iyvnen da ar undodaT,
samSoblo mtrisTvis daeTmoT;
b. imitom, rom saxelovani vaJkacis saxeli ar daeTmoT;
g. imitom, rom xerxeuliZeebi mefisgan jildosa da dawinaurebas
elodnen.
12. mweralma es moTxroba dawera me-20 saukunis dasawyisSi. romel
saukuneSi moxda am moTxrobaSi aRwerili ambavi?
----------------------------------------------------------------------------------------------
22
IV
SemTxveviT mosmenili saubari
papa da SviliSvili skolidan Sin brundebodnen. gza mec
iqiT mqonda da uneburad mesmoda maTi saubari.
gogona Svidi-rva wlisa iqneboda, papa ki, vin icis, ramdenis.
- miambe, ra moxda dRes saintereso skolaSi? – sTxova papam.
- araferi, – upasuxa gogom.
- sul araferi?
gogo dafiqrda.
- orma gogom iCxuba. erTma uTxra meores, Seni ar mjera, cnobili
matyuara xaro. sul Tmebi daawiwknes erTmaneTs!
- ooo! es ukve xumroba ar aris! saxelis gatexas Tavis gatexa sjobso,
amazea naTqvami.
gogos gaecina.
- rogor SeiZleba saxelis gatexa, finjani xom ar aris?!
- SeiZleba da mere rogor! gatexili Tavi isev gamTeldeba, finjanic
dawebdeba, ai, saxeli ki...
- ras niSnavs gatexili saxeli? – Caacivda gogo.
- Sercxvenil saxels niSnavs, Selaxulsac eZaxis zogi. – auxsna papam,
_ ai, magaliTad, erTi kaci dahpirda meores, midi da movdivaro.
- sad midio?
- sulerTia, rame Znel saqmeze, vTqvaT, xanZris Casaqrobad. hoda, ar
gahyva, sityva gatexa da miatova gzaSi.
- sityvac SeiZleba gatydes? – gaukvirda gogos.
- maaS! sityvis gatexas mosdevs xolme saxelis gatexa, _ ganagrZo papam
QWkuis darigeba, _ amitom TvalisCiniviT unda gaufrTxilde orives!
gogo dafiqrda da ucnauri ram Tqva:
- Sexede, ra eSmakebi yofilan frangebi!
- vin frangebi? – ver miuxvda papa.
- erTi biWi swavlobs CvenTan mesame klasSi, frangia,
gvarad muJe. deda qarTveli hyavs. da ici, ra hqvia? alen
levan gigi.
23
- hoo, magaT egre ician, ramdenime saxels atareben. didi mecnieri
hyavdaT erTi, gvarad lamarki, saxelad ki Jan batist pier antuan de mone.
- auuu! – Seicxada gogom da eSmakuri RimiliT daayola, _ mivxvdi
ratomac! erTi gautydebaT _ meore darCebaT, meore gautydebaT – mesame.
- ara, ara! _ gaecina papas, es eSmakoba ver uSveliT! erTi Tu gatyda,
TavisTavad daimsxvreva danarCenic!
- gavige, mesmis, _ didi qaliviT daeTanxma gogo, _ es ise vTqvi,
xumrobiT. vecdebi arasdros gamitydes Cemi erTaderTi saxeli. – da isev
eSmakurad gaiRima.
`netav ra hqvia?~ _ gavifiqre me.
papam Tavze xeli gadausva da erTad Sevidnen patara lamaz ezoSi.
ratomRac misamarTi davimaxsovre da vinatre: `netav bevri iyos Cvens
qalaqSi aseTi ezoebi~.
daviT javaxiSvili
1. sad moismina mweralma papisa da SviliSvilis saubari?
a. skolaSi;
b. quCaSi;
g. ezoSi.
2. vin ambobs moTxrobaSi am sityvebs: `ooo! es ukve xumroba ar aris!~
a. gogona;
b. moTxrobis avtori, romelic saubars ismens;
g. papa.
3. vin ambobs am sityvebs: `sad midio?~
a. gogona;
b. moTxrobis avtori, romelic saubars ismens;
g. papa.
24
4. papis ganmartebiT, ras niSnavs gatexili saxeli?
----------------------------------------------------------------------------------------------
5. am moTxrobaSi gamoyenebulia andaza. ipove da amowere:
---------------------------------------------------------------------------------------------
6. papa ambobs: `TvalisCiniviT unda gaufrTxilde
oriveso~. ra da ra igulisxma man?
a) ---------------------------------------
b) ---------------------------------------
7. dafiqrdi, ratom ambobs gogo: `ra eSmakebi yofilan frangebi!~
--------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------
8. ratom aris moTxrobaSi moxseniebuli lamarki?
a. imitom, rom lamarki mecnieri iyo;
b. imitom, rom is saxelganTqmuli pirovneba iyo;
g. imitom, rom mas ramdenime saxeli hqonda.
9. ratom iRimeba gogo eSmakurad papasTan saubris dros?
a. papis naTqvams sasacilod igdebs;
b. papasTan saxaliso da saintereso saubris gabma SeZlo;
g. moCxubari gogonebi axsendeba.
10. ipove da amowere moTxrobidan is winadadeba, romelic migvaniSnebs,
rom mwerals moswons papa da SviliSvili:
----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
25
11. moTxrobis mixedviT, papa da SviliSvili wesieri, keTilSobili
adamianebi arian. saidan vigebT amas?
a. mwerali ambobs, rom papa da SviliSvili wesieri, keTilSobili
adamianebi arian;
b. papisa da SviliSvilis saubridan Cans, rom isini wesieri,
keTilSobili adamianebi arian;
g. papisa da SviliSvilis saqcielidan Cans, rom isini wesieri,
keTilSobili adamianebi arian.
12. rogoria es moTxroba?
a. xalisiani da gasarTobi;
b. xalisiani da damafiqrebeli;
g. Zalian sevdiani da damafiqrebeli.
26
V
zogjer cis TaRze Cndeba ucnauri kudiani varskvlavebi, romlebsac
astronomebi kometebs uwodeben. Zvelad kudiani varskvlavebis gamoCena
Tavzars scemda adamianebs. miiCnevdnen, rom Tu caze kudiani varskvlavi
gamoCndeboda, ubedureba iyo mosalodneli.
axla kudiani varskvlavebis aRaravis eSinia. piriqiT, astronomebi
mouTmenlad elian maT gamoCenas, raTa moaswron da teleskopiT
daakvirdnen am sakvirvel movlenas. kometebi xom mzis sistemis
xanmokle stumrebi arian. qarTveli mecnierebi kometebsa da
sxva ciur sxeulebs abasTumnis observatoriaSi akvirdebian da
Seiswavlian.
kometebis Seswavlis Sedegad mecnierebma maTi
Sedgenilobac gaarkvies: kometis birTvi yinulis, kosmosuri
mtvrisa da kldis namtvrevebis uzarmazar burTs warmoadgens,
xolo misi kudi airebisa da mtvrisagan Sedgeba.
mecnierTa nawili miiCnevs, rom 65 milioni wlis win dinozavrebis
gadaSenebis mizezi dedamiwaze kometis Camovardna iyo.
1. ras uwodeben astronomebi kudian varskvlavebs?
-------------------------------------------------------------------------------------
2. ras ukavSirebdnen Zvelad adamianebi caze kudiani varskvlavebis gamoCenas?
--------------------------------------------------------------------------------------
27
3. ratom unda iCqaron da moaswron astronomebma kometis caze
gamoCenisTanave masze dakvirveba?
------------------------------------------------------------------------------------------
4. risi saSualebiT akvirdebian qarTveli mecnierebi abasTumnis
observatoriaSi kometebs?
------------------------------------------------------------
5. vin fiqrobs, rom dinozavrebis gadaSenebis mizezi dedamiwaze
kometis Camovardna unda yofiliyo?
a. zogi mecnieri;
b. mecnierTa umetesoba;
g. yvela mecnieri.
6. dinozavrebis gadaSenebis mizezi namdvilad dedamiwaze kometis
Camovardna iyo?
a. ara;
b. diax;
g. SesaZloa.
7. rogoria kometis birTvis Sedgeniloba?
kometis birTvi Sedgeba:
a. airebis, kosmosuri mtvrisa da yinulisagan;
b. kldis namtvrevebis, kosmosuri mtvrisa da yinulisagan;
g. kldis namtvrevebis, kosmosuri mtvrisa da airebisagan.
28
8. ra aris am teqstis ZiriTadi Sinaarsi?
a. astronomebis saqmianobis aRwera;
b. dinozavrebis gadaSenebis ambavi;
g. cnobebi kometebis Sesaxeb.
9. ra aris aRwerili am teqstSi?
a. bunebis movlena;
b. istoriuli ambavi;
g. zRapruli ambavi.
29
indielebi – saerTo saxelwodeba tomebisa, romlebic Seadgenen
amerikis mkvidr mosaxleobas. amJamad SemorCenilni arian amerikis
kontinentis zogierT nawilSi. saxelwodeba gaCnda kolumbis Secdomis
Sedegad, romelic fiqrobda, rom mis mier aRmoCenili qveyana iyo indoeTi.
1. vis uwodeben indielebs?
-----------------------------------------------------------------------------------------------
2. ratom uwoda kolumbma mis mier aRmoCenil kontinentze mcxovreb
xalxs indielebi?
a. imitom, rom kolumbis mier aRmoCenili qveyana iyo amerika.
b. imitom, rom kolumbis mier aRmoCenili qveyana iyo indoeTi.
g. imitom, rom kolumbs mis mier aRmoCenili qveyana egona indoeTi.
3. sad cxovroben amJamad indielebi?
-----------------------------------------------------------------
4. icoda Tu ara kolumbma, rom man aRmoaCina manamde ucnobi
kontinenti amerika?
----------------------------------------------------------------
30
yuradRebiT waikiTxe qvemoT mocemuli winadadebebi.
1. erTxel is aleqsandre makedonelma dainaxa, masTan mivida da uTxra:
2. RamiT ki Sig SeZvreboda da iq iZinebda.
3. mzes mificxebulma diogenem upasuxa: `mzes nu miCrdilav,
sami nabijiT ukan daixie!~
4. dRisiT igi kasridan amodioda xolme da mzeze Tbeboda.
5. Zveli berZeni filosofosi diogene kasrSi cxovrobda.
6. `miTxari, diogene, ra ginda da yvela survils agisruleb.~
Camowere winadadebaTa nomrebi iseTi TanmimdevrobiT, rom gamogivides
moTxroba berZeni filosofosis diogenes Sesaxeb.
---------------------------------------------------------------
* * *
es vaJa-fSavelas moTxrobebis krebulis sarCevia:
sarCevi
Svlis nukris naambobi..................................................................... 5
STabeWdilebani ...................................................................................... 14
patara mwyemsis fiqrebi ................................................................ 23
ia ........................................................................................................................... 28
darejani ........................................................................................................ 31
kurdReli ..................................................................................................... 46
mTis wyaro ................................................................................................... 50
ras niSnavs:
ia ........................................................................................................................... 28
a. moTxroba `ia~ 28 gverds moicavs;
b. moTxroba `ia~ iwyeba 28-e gverdze;
g. moTxroba `ia~ mTavrdeba 28-e gverdze.
31
VI
1492 wlis 3 agvistos qristefore kolumbma sami xomaldiT datova
espaneTi da atlantis okeaneSi dasavleTis mimarTulebiT gacura. misi
eqspediciis mizani indoeTisaken mimavali sazRvao gzis aRmoCena iyo.
gadioda dro, magram indoeTis sanapiro ar Canda. kolumbis
mezRvaurebi SiSma Seipyro, bevri maTgani avad gaxda. isini ukan, evropis
kontinentze dabrunebas iTxovdnen, magram kolumbi ar Sedrka. bolos, 1492
wlis 12 oqtombers, erT-erTi xomaldis gembanze gaisma SeZaxili: `miwa!~.
or Tveze meti xnis mogzaurobis Semdeg kolumbi miadga axal kontinents,
amerikas.
kolumbsa da mis mezRvaurebs axal miwaze mkvidri mosaxleoba
daxvdaT. radgan kolumbi fiqrobda, rom igi indoeTSi Cavida, man
adgilobriv mosaxleobas indielebi uwoda.
axali miwis aRmomCenebma amerikidan evropaSi
Semoitanes evropelTaTvis manamde ucnobi mcenareebi:
kartofili, pamidori, simindi, ananasi da kakao.
1. ra iyo kolumbis mogzaurobis mizani?
a. amerikis aRmoCena;
b. indoeTisaken mimavali gzis aRmoCena;
g. ucxo qveynis monaxuleba.
2. ramden xans grZeldeboda kolumbis mogzauroba?
a. oTxi kvira;
b. ori kvira;
g. samocdaTerTmeti dRe.
3. romeli qveynidan gacura kolumbma?
------------------------------------------------------
32
4. romeli okeane gadacura kolumbma?
---------------------------------------------------
5. romeli kontinentidan gacura kolumbma?
---------------------------------------------------------------------
6. icoda Tu ara kolumbma, rom man amerika aRmoaCina?
------------------------------------
7. ratom uwoda kolumbma axladaRmoCenili miwis adgilobriv
mosaxleobas indielebi?
------------------------------------------------------------------------------------
8. romeli mcenareebi Semovida amerikidan evropaSi?
a. ananasi, kakao, kartofili, kombosto, pamidori;
b. kartofili, kakao, ananasi, pamidori, banani;
g. pamidori, ananasi, kakao, simindi, kartofili.
9. ra aris am teqstis mTavari Tema?
a. amerikidan evropaSi mcenareebis Semotanis ambavi;
b. amerikis aRmoCenis ambavi;
g. kolumbis xomaldebze mezRvaurTa amboxis ambavi.
10. ra aris aRwerili am teqstSi?
a. bunebis movlena;
b. istoriuli ambavi;
g. zRapruli ambavi.
33
liliputi _ uCveulod patara tanis adamiani. misi qarTuli
Sesatyvisia: qondriskaci, juja. patara tanis adamians liliputi ewoda
fantastikuri qveynis, liliputiis erTi cicqna mcxovreblebis
saxelwodebis mixedviT, romelTa Sesaxeb moTxrobilia j. sviftis romanSi
`guliveris mogzauroba~.
ucxo sityvaTa sabavSvo leqsikoni, Semdg. m. WabaSvili, Tbilisi, 1999.
1. amowere teqstidan liliputis erT-erTi qarTuli Sesatyvisi?
--------------------------------------------------------------
2. ratom ewoda liliputi patara tanis adamians `guliveris
mogzaurobis~ mixedviT?
a. mitom, rom am romanSi aRweril qveyanaSi mcxovreb cicqna adamianebs
liliputebi erqvaT;
b. imitom, rom liliputia fantastikuri qveyanaa;
g. imitom, rom sviftma Tavis romanSi aRwera liliputia.
3. ra erqva svifts?
a. stiveni;
b. tomasi;
g. jonaTani.
4. rogori qveyanaa liliputia?
a. amJamad arsebuli;
b. gamogonili;
g. Zvelad arsebuli da axla gamqrali.
5. ra aris am teqstis daniSnuleba?
a. sviftis romanis Sinaarsis gadmocema;
b. ucxo sityvis `liliputis~ ganmarteba;
g. qondriskacis garegnobis aRwera.
34
yuradRebiT waikiTxe mocemuli teqsti:
sami wlisa igi klavisinze ukravda, xolo oTxi wlis asakSi ukve
musikas Txzavda. eqvsi wlis mocarti koncertebs marTavda venasa da
miunxenSi, xolo ocdaerTi wlisa ukve sonatebs da operebs qmnida.
qvemoT mocemuli winadadebebidan romeli Seefereba am teqsts
dasawyisad?
a. avstria mravali gamoCenili kompozitoris samSobloa.
b. XVIII saukunis araerT cnobil kompozitors, rogorebic iyvnen
mocarti, haidni, beThoveni, musikaluri niWi bavSvobaSi aRmoaCnda.
g. cnobil avstriel kompozitors, volfgang amadeus mocarts
musikaluri niWi bavSvobaSi aRmoaCnda.
35
VII
mravali milioni wlis winaT dedamiwaze cxovrobdnen
uzarmazari cxovelebi, romlebsac mecnierebi
dinozavrebs uwodeben. `dinozavri~ Zveli berZnuli enis
sityvebisgan Sedgenili saxelia da `saSinel xvliks~
niSnavs. arsebobdnen mravali saxeobis dinozavrebi,
romlebsac mecnierebma sxvadasxva saxeli Searqves. magaliTad, stegozavri
`javSniani xvlikia~, barozavri _ `mZime xvliki~. uzarmazar dinozavrs,
romlis sigrZe cxra metri, xolo wona aTasi kilogrami iyo, mecnierebma
megalozavri - `uzarmazari xvliki~ uwodes.
dinozavrebis erTi nawili mcenareebiT ikvebeboda, magaliTad,
barozavri da stegozavri. maT grZeli tani da maRali yeli hqondaT, raTa
xis foTlebs advilad miswvdomodnen. dinozavrebis nawili ki nadirobda
da sxva cxovelis xorcs Wamda. maT basri kbilebi da brWyalebi hqondaT.
aseTi iyo, magaliTad, megalozavri.
droTa viTarebaSi dinozavrebi gadaSendnen da mxolod SemTxveviT
aRmoCenili Zvlebisa da maTi gaqvavebuli nafexurebis mixedviT uxdebaT
mecnierebs am cxovelis Seswavla. dinozavrebis nafexurebi dedamiwis
sxvadasxva kuTxeSia aRmoCenili, maT Soris saqarTveloSi, quTaisis
maxloblad, saTafliaSi.
1. rodis cxovrobdnen dedamiwaze dinozavrebi?
---------------------------------------------------------------------
2. ras niSnavs sityva `dinozavri~ Zvel berZnul enaze?
a. did xvliks;
b. saSinel xvliks;
g. javSnian xvliks.
36
3. romeli dinozavris sigrZe iyo cxra metri da wona _ aTasi
kilogrami?
------------------------------------------------------------
4. garda stegozavrisa, kidev romeli dinozavri ikvebeboda
mcenareebiT?
-------------------------------------------------------------
5. ratom hqonda zogierT dinozavrs grZeli tani da
maRali yeli?
-------------------------------------------------------------------------------------
6. ratom ganuviTarda zogierT dinozavrs basri brWyalebi da kbilebi?
---------------------------------------------------------------------------------------------
7. ris mixedviT Seiswavlian mecnierebi dinozavrebs?
---------------------------------------------------------------------------------------------
8. saqarTveloSi sad aris aRmoCenili dinozavris nakvalevi?
----------------------------------------------------------------------
9. ra aris am teqstis mTavari Sinaarsi?
a. dinozavris nafexurebis aRmoCena;
b. cnobebi dinozavrebis Sesaxeb;
g. sityva `dinozavris~ ganmarteba.
37
giganti _ Zalian didi tanis, uzarmazari adamiani an cxoveli [Zveli
berZnuli miTologiis personaJebis, gigantebis saxelis mixedviT, romlebic
gansakuTrebuli sididiT gamoirCeodnen].
1. ras uwodeben Zalian didi tanis adamians an cxovels?
---------------------------------------------------------------------------------------
2. ris mixedviT ewoda giganti uzarmazar adamians?
a. qarTuli miTologiis personaJebis saxelis mixedviT;
b. berZnuli miTologiis personaJebis saxelis mixedviT;
g. bibliuri personaJebis saxelis mixedviT.
3. ratom ewoda giganti didi tanis adamians Tu cxovels?
a. imitom, rom berZnuli miTologiis personaJebi,
romlebsac gigantebi erqvaT, gansakuTrebuli sididiT
gamoirCeodnen;
b. imitom, rom berZnuli miTologiis personaJebi,
romlebsac gigantebi erqvaT, gansakuTrebuli ZaliT
gamoirCeodnen;
g. imitom, rom uzarmazari gigantebi berZuli miTologiis
personaJebi arian.
4. ra aris am teqstis daniSnuleba?
a. ucxo sityvis, `gigantis~ ganmarteba;
b. Zveli berZnuli miTologiis personaJebis, gigantebis aRwera;
g. Zveli berZnuli miTologiis personaJebis, gigantebis ambis gadmocema.
38
es wignis ydaa:
14. vin aris am wignis avtori?
---------------------------------------------------------------------------------
15. ramdeni nawarmoebia am wignSi?
a. erTi;
b. ori;
g. bevri.
16. ras niSnavs ydis qveda nawilSi dawerili:
Tbilisi
1 9 9 3
a. 1993 wels TbilisSi gamoica es wigni;
b. 1993 wels TbilisSi iTargmna es wigni;
g. 1993 wels TbilisSi daiwera es wigni.
39
gamoicani, sad ras naxav?
mocemuli nimuSis mixedviT isrebiT gamosaxe Seni pasuxebi.
sad?
1. 5.
2. 6.
3.
7.
4.
Cogani, CanTa,
maisuri
Zveli sabrZolo
iaraRis gamofena
mxatvruli filmi
`konkia~
rveulebi, wignebi,
saswavlo nivTebi
speqtakli
`nacarqeqia~
1995-1998 wlebSi
gamocemuli sabavSvo
Jurnalebi
gamoCenili adamianebis
piradi nivTebi
muzeumSi
TeatrSi
biblioTekaSi
maRaziaSi
kinoTeatrSi
40
VIII
olimpiuri TamaSebi saerTaSoriso sportuli
Sejibrebebia, romelic oTx weliwadSi erTxel imarTeba
msoflios sxvadasxva qveyanaSi. TamaSebze Tavs iyrian
msoflios saukeTeso sportsmenebi. isini erTmaneTs
ejibrebian sportis ocze met saxeobaSi. gamarjvebuli
sportsmeni oqros medals iRebs, meore adgilze gasuli vercxlis medliT
jildovdeba, xolo mesame adgilis mflobeli – brinjaos medliT.
olimpiur TamaSebs uZvelesi istoria aqvs. pirveli olimpiuri TamaSebi
Zv. w. 776 wels Catarda saberZneTSi. TamaSebi ukavSirdeboda berZenTa
uzenaesi RvTaebis, zevsis dResaswauls, romelic olimpiaSi imarTeboda
xolme. am dros saberZneTis sxvadasxva kuTxidan Sekrebili axalgazrdebi
erTmaneTs ejibrebodnen sirbilSi, badros tyorcnaSi, xtomaSi da a. S.
gamarjvebuls Zveli berZnebi zeTisxilis Stoebisgan damzadebuli
gvirgviniT ajildoebdnen. TamaSebi yovel oTx weliwadSi erTxel
imarTeboda 1170 wlis ganmavlobaSi. Semdeg es sportuli Sejibreba
miiviwyes da mxolod me-19 saukunis bolos, 1894 wels gaCnda olimpiuri
TamaSebis aRdgenis idea. 1896 wels ki aTenSi Catarda pirveli
saerTaSoriso sportuli Sejibreba.
2004 wels saberZneTSi, qalaq aTenSi Catarebul olimpiur TamaSebze
qarTvelma sportsmenebma, Zalosanma giorgi asaniZem da Ziudoistma zurab
zviadaurma oqros medlebi moipoves.1
1 teqstis es monakveTi Secvlilia. 2003 wlis Sefasebis testSi ewera: `bolo
olimpiuri TamaSebi Catarda 2000 wels avstraliaSi, qalaq sidneiSi. qarTvelma Zalosanma
giorgi asaniZem am TamaSebze brinjaos medali moipova.~
41
1.
2. oqrosa da vercxlis medlebTan erTad kidev ra
medalia dawesebuli jildod olimpiur TamaSebze?
---------------------------------------------------
2. vin monawileobda Zvel saberZneTSi gamarTul olimpiur TamaSebSi?
a. berZeni da mezobeli qveynidan Camosuli axalgazrdebi;
b. saberZneTis sxvadasxva kuTxidan Sekrebili axalgazrdebi;
g. msoflios sxvadasxva qveynidan Camosuli axalgazrdebi.
3. Zvel saberZneTSi riTi ajildoebdnen olimpiur TamaSebSi gamarjvebuls?
---------------------------------------------------
4. romel wels Caatares pirveli saerTaSoriso olimpiuri TamaSebi?
a. 1894 wels;
b. 1896 wels;
g. 2004 wels.
5. sad mdebareobs qalaqi aTeni?
--------------------------------------------------------------
6. romeli adgili daikava qarTvelma sportsmenma giorgi asaniZem
ZalosanTa SejibrSi?
--------------------------------------------------
7. ra aris mTavari, ZiriTadi am teqstSi?
a. berZenTa uzenaesi RvTaebis, zevsisadmi miZRvnili
dResaswaulis aRwera;
b. olimpiuri TamaSebis istoriis gadmocema;
g. cnobebi qalaq sidneiSi gamarTuli olimpiuri TamaSebis
Sesaxeb.
42
goliaTi – veeberTela, bumberazi, uzarmazari kaci
[bibliuri gmiris, goliaTis saxelis mixedviT, romelic
gansakuTrebuli sididiT da ZaliT gamoirCeoda].
1. ras uwodeben bumberaz, uzarmazar adamians?
--------------------------------------------------------------------------------
2. ris mixedviT ewoda goliaTi uzarmazar adamians?
a. berZnuli miTologiis gmiris saxelis mixedviT;
b. bibliuri gmiris saxelis mixedviT;
g. qarTuli miTologiis gmiris saxelis mixedviT.
3. ratom ewoda goliaTi uzarmazar, bumberaz adamians?
a. imitom, rom goliaTi moxerxebuli kaci iyo;
b. imitom, rom bumberazi goliaTi bibliuri gmiri iyo;
g. imitom, rom bibliuri gmiri, romelsac goliaTi erqva, uzarmazari,
Zlieri kaci iyo.
4. ra aris am teqstis ZiriTadi daniSnuleba?
a. ucxo sityvis, `goliaTis~ ganmarteba;
b. bibliuri gmiris, goliaTis garegnobis aRwera;
g. bibliuri goliaTis ambis gadmocema.
43
amocana
1937 wels italielma meTevzeebma daiWires TiTqmis 100 kg wonis
uzarmazari wylis ku. mas bakanze amotvifruli hqonda warwera: `Cemi ku,
toto, zRvaSi 1922 wels CavuSvi. axla is 52 kg-s iwonis, misi sigrZe 90 sm-
ia, uyvars Tevzeuli.~ ramdeni weli dahyo kum zRvaSi? ramdeni kilogrami
moimata zRvaSi yofnisas?
z. vaxania, maTematika, IV klasis saxelmZRvanelo, Tbilisi, 2002.
1. ramden kilograms iwonida ku toto zRvaSi dabinavebamde?
a. 52 kilograms;
b. 90 kilograms;
g. 100 kilograms.
2. rodis CauSva patronma ku toto zRvaSi?
-----------------------------------------------------------------------------------
3. ramdeni SekiTxvaa dasmuli am amocanaSi?
a. erTi;
b. ori;
g. sami.
4. Seni azriT, ratom CauSva patronma ku toto zRvaSi?
----------------------------------------------------------------------------------------------
44
qarTuli
poezia
qarTuli zRaprebi da
moTxrobebi
qarTul enaze
naTargmni zRaprebi
da moTxrobebi
saskolo
saxelmZRvaneloebi
albomebi
warmoidgine, rom mogces wignebi da dagavales, ujrebSi
sworad gaanawilo. jer yuradRebiT waikiTxe, ra aweria ujrebs! Semdeg
kargad daakvirdi wignebs da mocemul erT nimuSs! isrebiT mianiSne,
romeli wigni romel ujraSi unda Caidos!
1. 4.
fotoxelovneba
astrid
lindgreni
svaneTis
mTebi da
biWuna da
mwvervalebi
2. binadari
5. karlsoni
qarTuli
ena
3. AAAAA
6.
lado qa
r C e u l i
45
Sefasebis sqemebi
I. mzis pirisnabani
1. (79) aRmosavleTis mxares -------------------------------------------------1 qula.
2. (37) ZiZa ------------------------------------------------------------------------------1.
3. (57) g. ----------------------------------------------------------------------------------1.
4. (60) cxra wlis Semdeg ------------------------------------------------------1.
5. (74) b. ----------------------------------------------------------------------------------1.
6. (84) b. ----------------------------------------------------------------------------------1.
7. (30) imitom, rom TviTonac dedamiwis Svili iyo (sworad CaiTvleba
sxva sityvebiT gamoTqmuli igive azri) ------------1.
8. (51) mzem mTeli dRe caze imogzaura/ mzem qveyniereba moiara/ mze
mTeli dRe caze anaTebda (sworad CaiTvleba sxva sityvebiT
gamoTqmuli igive azri)--------------------------------------- 1.
9. (56) CitiviT gafrinda --------------------------------------------------------1.
10. (65) g. ----------------------------------------------------------------------------------1.
11. (75) iyo da ara iyo ra / iyo erTi mzeTunaxavi qali / mzeTunaxavi ------
--------------------------------------------------1.
12. (15) 2, 3, 1, 5, 4 ---------------------------------------------------------------------1.
krwanisis yayaCoebi
1. (40) wiTeli feri / feri -----------------------------------------------------1.
Zvel samefos
1. (45) b. ------------------------------------------------------------------------------------1.
II. caswavala
1. (70) imitom, rom caSi maRla afrenis survili ar asvenebda (sworad
CaiTvleba sxva sityvebiT gamoTqmuli igive azri) ----------1.
2. (52) Rone gamoecleboda/ Zirs eSveboda ---------------------------1.
3. (68) g. ------------------------------------------------------------------------------------ 1.
4. (66) a. ---------------------------------------------------------------------------------- 1.
5. (72) yvavma ---------------------------------------------------------------------------- 1.
46
6. (47) g. ----------------------------------------------------------------------------------- 1.
7. (69) b. ----------------------------------------------------------------------------------- 1.
8. (59) foTlebi daafara / wyali miutana (am ori argumentidan
sakmarisia erT-erTi) -------------------------------------------1.
9. (57) a. ------------------------------------------------------------------------------------ 1.
10. (38) b. ---------------------------------------------------------------------------------- 1.
11. (46) g. ---------------------------------------------------------------------------------- 1.
12. (35) a. ----------------------------------------------------------------------------------- 1.
13. (42)swor pasuxad CaiTvleba logikurad Camoyalibebuli azri
(moswavlis azri SesaZloa daemTxves me-12 kiTxvis pasuxebSi mocemul
erT-erT mosazrebasac) --------------------------------1.
III. Zmani xerxeuliZeni
1. (87) Tbilisis samxreTiT ----------------------------------------------------------- 1.
2. (65) xerxeuliZeebs hyavdaT Rirseuli mSoblebi/ deda / mama--1.
3. (63) metad daundobeli meomari/ daundobeli --------------------------1.
4. (54) Tbilisis qveviT / marabdis samxreTiT / marabdasTan ----1.
5. (53) sami dRis ganmavlobaSi sisxli ganuwyvetel nakadulebad
midioda ----------------------------------------------------------------1.
6. (73) sparselebs axali jari mieSvela ----------------------------------- 1.
7. (56) lomebs -------------------------------------------------------------------------------- 1.
8. (44) maT gadawyvites, an gaemarjvaT, an brZolis velze
daxociliyvnen ------------------------------------------------------------------------------ 1.
9. (42) pativiscema/ mowiweba/madliereba/aRfrTovaneba / siyvaruli/
TanagrZnoba --------------------------------------------------------------- 1.
10. (75) b. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
11. (83) a. ----------------------------------------------------------------------------------------- 1.
12. (21) me-17 saukuneSi ----------------------------------------------------------------- 1.
IV. SemTxveviT mosmenili saubari
1. (71) b. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
2. (71) g. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
3. (39) a. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
47
4. (53) Sercxvenil / Selaxul saxels ---------------------------------------1.
5. (68) saxelis gatexas Tavis gatexa sjobso ------------------------- 1.
6. sityva / piroba da saxeli ---------------------------------------------------- 2.
a) (47) sityva/ piroba ------------------------------------------------------------ 1.
b) (43) saxeli ------------------------------------------------------------------------- 1.
7. (44) mas gaaxsenda, rom frangebi ramdenime saxels atareben (swor
pasuxad CaiTvleba sxva sityvebiT gamoTqmuli igive azri)------------------
--------------------------------------------------------------------------- 1.
8. (40) g. --------------------------------------------------------------------------------------- 1.
9. (43) b. --------------------------------------------------------------------------------------- 1.
10. (32) `netav ra hqvia?~ - gavifiqre me / ratomRac misamarTi
davimaxsovre / vinatre: `netav bevri iyos Cvens qalaqSi aseTi
ezoebi~ -----------------------------------------------------------------------------------------1.
11. (50) b. ----------------------------------------------------------------------------------------1.
12. (65) b. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
V. kometebi
1. (82) kometebs ----------------------------------------------------------------------------1.
2. (70) ubedurebas -----------------------------------------------------------------------1.
3. (34) kometebi mzis sistemis xanmokle stumrebi arian (aseve swor
pasuxad CaiTvleba sakuTari sityvebiT gadmocemuli igive azri) ------------
-----------------------------------------------------------------------------1.
4. (63) teleskopis saSualebiT ------------------------------------------1.
5. (50) a. --------------------------------------------------------------------------------1.
6. (45) g. --------------------------------------------------------------------------------1.
7. (50) b. ------------------------------------------------------------------------------- 1.
8. (55) g. ---------------------------------------------------------------------------------1.
9. (59) a. ---------------------------------------------------------------------------------1.
indielebi
1. (45) amerikis mkvidr mosaxleobas ---------------------------------------1.
2. (37) g. ------------------------------------------------------------------------------------ 1.
3. (63) amerikis kontinentis zogierT nawilSi /amerikaSi ---1.
48
4. (56) ar icoda ------------------------------------------------------------------------1.
diogene
1. (24) 5, 4, 2, 1, 6, 3 ----------------------------------------------------------------- 1.
sarCevi
1. (49) b. ----------------------------------------------------------------------------------- 1.
VI. amerikis aRmoCena
1. (72) b. ------------------------------------------------------------------------------ 1.
2. (67) g. ------------------------------------------------------------------------------ 1.
3. (61) espaneTidan -------------------------------------------------------------- 1.
4. (74) atlantis okeane ----------------------------------------------------- 1.
5. (42) evropis kontinentidan ------------------------------------------- 1.
6. (65) ara ---------------------------------------------------------------------------- 1.
7. (52) mas egona, rom indoeTi aRmoaCina (aseve swor pasuxad CaiTvleba
sxva sityvebiT gadmocemuli igive azri) -------1.
8. (71) g. ------------------------------------------------------------------------------- 1.
9. (62) b. --------------------------------------------------------------------------------1.
10. (69) b. --------------------------------------------------------------------------------- 1.
liliputi
1. (57) qondriskaci / juja (dasaSvebia _ cicqna) ------ 1.
2. (39) a. ------------------------------------------------------------------------------- 1.
3. (63) g. --------------------------------------------------------------------------------1.
4. (44) b. --------------------------------------------------------------------------------1.
5. (34) b. ------------------------------------------------------------------------------- 1.
mocarti
1. (49) g. ----------------------------------------------------------------------------------1.
VII. dinozavrebi
1. (72) mravali milioni wlis winaT ----------------------------------- 1.
49
2. (71) b. ---------------------------------------------------------------------------------- 1.
3. (54) megalozavris/`uzarmazari xvlikis~ ------------------------ 1.
4. (78) barozavri/ `mZime xvliki~ ------------------------------------------1.
5. (83) xis foTlebs advilad rom miswvdomodnen (aseve swor pasuxad
CaiTvleba sxva sityvebiT gamoTqmuli igive azri)---1.
6. (74) imitom, rom isini nadirobdnen da xorcs Wamdnen (aseve swor
pasuxad CaiTvleba sxva sityvebiT gamoTqmuli igive azri) -----------------
-------------------------------------------------------------------------------------1.
7. (44) SemTxveviT aRmoCenili Zvlebisa da maTi gaqvavebuli nafexurebis
mixedviT ---------------------------------------------------------------- 2.
a) Zvlebis mixedviT ---------------------------------------------------------------- 1.
b) nafexurebis mixedviT ------------------------------------------------------------ 1.
8. (80) quTaisis maxloblad, saTafliaSi/ saTafliaSi/imereTSi-1.
9. (51) b. ---------------------------------------------------------------------------------------------1.
giganti
1. (69) gigants --------------------------------------------------------------------------------- 1.
2. (74) b. ------------------------------------------------------------------------------------------- 1.
3. (59) a. ------------------------------------------------------------------------------------------- 1.
4. (34) a. ------------------------------------------------------------------------------------------- 1.
wigni
1. (88) daTo zurabiSvili -------------------------------------------------------------- 1.
2. (45) a. --------------------------------------------------------------------------------------------1.
3. (61) a. ------------------------------------------------------------------------------------------- 1.
sad ras naxav
2. (75) muzeumSi ------------------------------------------------------------------------------ 1.
3. (68) kinoTeatrSi ------------------------------------------------------------------------ 1.
4. (70)TeatrSi --------------------------------------------------------------------------------- 1.
5. (53) savaWro centrSi, maRaziaSi ----------------------------------------------- 1.
6. (53) biblioTekaSi ---------------------------------------------------------------------- 1.
7. (57) muzeumSi ------------------------------------------------------------------------------ 1.
50
VIII. olimpiuri TamaSebi
1. (83) brinjaos medali -------------------------------------------------------------- 1.
2. (49) b. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
3. (47) zeTisxilis Stoebisgan damzadebuli gvirgviniT/ gvirgviniT-----1.
4. (49) b. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
5. (66) sabeZneTSi ------------------------------------------------------------------------- 1.
6. (62) pirveli ----------------------------------------------------------------------------- 1.
7. (45) b. ---------------------------------------------------------------------------------------- 1.
goliaTi
1. (66) goliaTs -------------------------------------------------------------------------- 1.
2. (65) b. --------------------------------------------------------------------------------------- 1.
3. (65) g. --------------------------------------------------------------------------------------- 1.
4. (26) a. --------------------------------------------------------------------------------------- 1.
amocana
1. (50) a. ----------------------------------------------------------------------------------------- 1.
2. (80) 1922 wels --------------------------------------------------------------------------- 1.
3. (50) b. ----------------------------------------------------------------------------------------- 1.
4. (49) patroni veRar uvlida / ku swrafad izrdeboda / patroni veRar
kvebavda kus / patrons ecodeboda tyveobaSi myofi ku / toto wylis ku
iyo / totos uyvarda Tevzeuli / patronma ku mSobliur garemoSi
daabruna (sworad CaiTvleba sxva logikuri azric).
wignebi
2. (62) saskolo saxelmZRvaneloebi --------------------------------------------- 1.
3. (50) qarTuli poezia ------------------------------------------------------------------ 1.
4. (46) qarTul enaze naTargmni zRaprebi da moTxrobebi --------- 1.
5. (53) qarTuli zRaprebi da moTxrobebi ----------------------------------- 1.
6. (33) albomebi ----------------------------------------------------------------------------- 1.
51
nawili II
(krebuli II 2006 wlis gamocema)
52
bavSvebo,
am krebulSi Tqven waikiTxavT sxvadasxva saxis teqstebs da upasuxebT
SekiTxvebs imis Sesaxeb, rac waikiTxeT.
kiTxvebis nawils mosdevs sami an oTxi savaraudo pasuxi, romelTagan
erTaderTi swori pasuxi unda SearCioT da SemoxazoT. zogierT kiTxvas
pasuxi werilobiT unda gasceT, risTvisac SekiTxvis Semdeg specialuri
adgilia gamoyofili. krebulSi SegxvdebaT ramdenime sxva saxis davalebac,
romlebsac miTiTebebi Tan axlavs.
krebuli rva nawilisagan Sedgeba. sasurvelia, TiToeul nawilze
muSaoba 45 wuTSi daasruloT.
gisurvebT warmatebas!
53
I. T a g v e b i s f e x b u r T i
daviT javaxiSvili
erT zafxuls dedaCemi ori dRiT stumrad ewvia megobris ojaxs
sofelSi. mec Tan vaxldi. maSin rva an cxra wlisa viqnebodi.
pirvelive dRes, vaxSmis Semdeg, ufrosebma, rogorc ician, bavSvebi
dasaZineblad adre gagvistumres, TviTon ki aivanze ganagrZes Cais sma da
saubari.
me calke, did darbazSi damawvines, Suqi Camiqres da
Zili-nebisa misurves. saxli TandaTan Ramis idumali xmebiT
ivseboda. ar meZineboda, TvalebdaWyetili avcqerodi
sibneleSi Wers da smenad viyavi qceuli. jer iyo da, sadRac
xis Wia gulisgamawvrileblad afxakunda, mere ki WriWinebis mTeli kapela*
aWriWinda gamayrueblad. erTs mainc iseTi boxi xma hqonda,µ`Saliapini~
davarqvi (iyo erTi rusi momRerali, msoflioSi saxelganTqmuli bani).
bolos es xmebi saxlis sxvenze atexilma rakarukma gadafara. mivxvdi:
Tagvebis mTeli jogi erT kerket kakals win da ukan daagorebda, dasdevda,
ebrZoda da veras aklebda. unda gesminaT, ra ambavSi iyvnen is marTla
Tagvebi! sxvenis erTi bolodan meoremde sul rikinrikiniT miagorebdnen
kakals, iq erTxans yovndebodnen, etyoba, magari zedaxora imarTeboda. mere
isev ukan morbodnen da axla iq imarTeboda brZola... mTeli Rame Tvali ar
momixuWavs. Tumca, vtyui, ar damiZinia, Torem Tvali sworedac rom davxuWe
da ai, maSinRa `davinaxe~, rac xdeboda sxvenze.
es iyo namdvili fexburTis matCi, daZabuli da daundobeli. erTi
meorisagan gasarCevad gundebi `wiTlebad~ da `TeTrebad~ movnaTle, Torem
ise yvela nacrisfrad gamoiyureboda, rogorc Sav-TeTri televizoris
ekranze. TamaSi gardamavali upiratesobiT warimarTa. dasawyisSi `TeTrebi~
utevdnen. gansakuTrebiT `TeTrebis~ marcxena garemarbi gamoirCeoda,
yvelaze patara da yvelaze marjve or-sam mcvels Soris TagviviT gadioda
(aba, rogor gamovidoda?!). pirveli goli swored man gaitana...
komentatorad ar vvargivar da unda Sevwyvito reportaJi.
imasRa vityvi, rom dilisken angariSi ukve 5 : 5 iyo da mTeli
matCic aseve dasrulda. kakali mTeli darCa da aravis ergo,
matCis msajs gadaeca Sesanaxad. msaji tanad yvelaze didi iyo
54
da eWvi gamiCnda, rom is sulac axalgazrda virTagva unda yofiliyo. mas
Semdeg didi dro gavida, uamravi TamaSi minaxavs cocxladac,
televizorSic, magram iseTi sanaxaobrivi, Sinaarsiani da daZabuli
Sexvedra, rogoric dedaCemis megobris ojaxSi, saxlis sxvenze `vnaxe~,
erTic ar yofila. anki ra unda uofiliyo imaze ukeTesi, rasac rva-cxra
wlis bavSvi Zilis win, sibneleSi, sakuTari yuriT moismens da sakuTari
TvaliT naxavs?!
* kapela _ momReralTa gundi.
1. ratom gaistumres ufrosebma bavSvebi dasaZineblad adre, vaxSmis Semdeg?
1
2. ratom ar daeZina didxans moTxrobis gmirs?
a mas fanjridan Semosuli Suqi saxeSi scemda.
b is did darbazSi iwva da sicive awuxebda.
g aivnidan ufrodebis saubari mis oTaxamdec aRwevda.
d garemo TandaTan idumali xmebiT ivseboda.
3. ratom uwoda moTxrobis gmirma erT-erT WriWinas `Saliapini~?
1
55
4. moTxrobaSi weria: ai, maSinRa `davinaxe~, rac xdeboda sxvenze. ratom
aris brWyalebSi Casmuli sityva `davinaxe~?
a raTa mkiTxveli daarwmunos, rom is sinamdvileSi momxdar ambavs
gaigebs.
b raTa mkiTxvels agrZnobinos, rom sxvenze marTlac
gansakuTrebuli ram moxda.
g raTa migvaniSnos, rom mwerals TviTon gadaxda Tavs es ambavi.
d raTa migvaniSnos, rom mTxrobels sinamdvileSi ki ar daunaxavs,
aramed warmoidgina, sxvenze rac xdeboda.
5. amoiwere moTxrobidan ori sityva, romelebiTac mwerali Tagvebis
fexburTis matCs axasiaTebs:
1
2 1
6. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamoTqma Seqmna TviTon mweralma?
a xis Wia
b marcxena garemarbi
g WriWinebis kapela
d kerketi kakali
7. daaxasiaTe `TeTrebis~ marcxena garemarbi Tagvi, romelic gansakuTrebiT
gamoirCeva matCis msvlelobisas. miuTiTe, ras akeTebs igi iseTs, raSic
misi gamorCeuloba Cans.
2
56
8. ras niSnavs gamoTqma: `TamaSi gardamavali upiratesobiT warimarTa~?
a TamaSSi Tavidanve dawinaaurda Zlieri gundi.
b TamaSis manZilze xan erTi gundi dawinaurdeboda
xolme, xan _ meore.
g Tavidan TamaSSi erTi gundi dawinaurda, magram
Semdeg mas meorem aSkarad ajoba.
d Tavidan TamaSSi verc erTi gundi ver dawinaurda,
magram Semdeg erT-erTma upiratesoba moipova.
9. ratom ifiqra moTxrobis gmirma, rom matCis msaji virTagva iyo?
a `wiTlebisa~ da `TeTrebisagan~ gansxvavebiT, is nacrisferi iyo.
b matCis bolos kakali mas gadaeca Sesanaxad.
g is tanad yvelaze didi iyo.
d is yvelaze marjve iyo.
10. daasaxele erTi iseTi ram, rac sinamdvileSi marTlac SeiZleboda
momxdariyo sxvenze, da erTi iseTi ram, rac sinamdvileSi ver moxdeboda,
magram moTxrobis gmirma warmoidgina:
1
2 1
11. teqstis romeli winadadebidan Cans, rom es ambavi mwerlis bavSvobis
mogonebaa?
1
57
12. ra aris mwerlis mTavari saTqmeli?
a zafxulobiT sofelSi gamgzavreba Zalian sasiamovnoa
b soflebSi saxlebis sxvenze Tagvebi binadroben.
g bavSvobisas gancdili da nanaxi dauviwyaria.
d fexburTis (Tanac Tagvebis fexburTis!) matCis komentatoroba
sakmaod Znelia.
58
II. k a d e S i s o m i
egviptis faraons, ramzess, cnoba mouvida _ saomrad
giwvevs xeTebis xelmwife, dakarguli miwebis kvlav xelSi
Cagdeba moindomao. Caecina uSiSar ramzess, gaifiqra, netav,
rogor ganuzraxavs im xnier mefes CamTan Serkineba? uTuod
unda SevebrZolo da iseTi simarjve vaCveno, xeTebma xmlis amoRebac ver
moaswrono.
gadmodga sasaxlidan faraoni da egviptelebs mimarTa:
`egviptelno, Tqvens xelTaa axla samSoblos bedi. dae, naxos mterma,
risi Sno gvaqvs! saomrad gavemarToT da samSoblosTvis sisxli
davRvaroT!~
brZolis JiniT anTebulma egviptelebma aRar daayovnes: mdinare
nilosis napirs miadgnen, wminda wyalSi ganibannen da saomrad gaemzadnen.
vrcel kadeSis vels samxreTidan kldeebi ertya. aq, am velze unda
Serkinebodnen erTmaneTs ramzesi da xeTTa xelmwife. iriJraJa. egviptelebi
kldovani mxridan elodnen mtris gamoCenas, magram mowinaaRmdege arsaidan
Canda. iaraRis Cqamic ki ar ismoda.
`raRac cuds grZnobs guli. mama-papaTagan msmenia xeTis xelmwifeebis
veragobis ambavi,~ _ gaifiqra ramzesma. faraonis avi winaTgrZnoba
gamarTlda. xeTebma jer cru macneebi Seagzavnes ramzesis banakSi,
lodiniT daqances laSqari, Semdeg ki Semouares mTebs, zurgidan daesxnen
Tavs razms da ramzesis datyveveba moaxerxes.
winamZRolis gareSe darCenili egviptelebi didi TavganwirviT
ibrZodnen. aseTive TavdadebiT ibrZodnen xeTebic... kadeSis veli wiTlad
SeiReba.
gamarjveba xeTebma moipoves.
59
1. romeli winadadeba gadmoscems sworad egviptelTa ganwyobas?
a faraonis brZanebas damorCilebuli egviptelebi xeTebTan
saomrad gaemZadnen
b faraonis muqariT SeSfoTebuli egviptelebi xeTebTan saomrad
gaemzadnen.
g faraonis mowodebiT anTebuli egviptelebi xeTebTan saomrad
gaemzadnen
2. ris gamo ebrZodnen xeTebi egviptelebs?
1
3. ratom ewoda egviptelebsa da xeTebs Soris gamarTul brZolas
kadeSis omi?
1
4. dakvirvebiT waikiTxe teqstis pirveli abzaci.
romeli azri gamomdinareobs am abzacidan?
a kadeSis omis dros faraoni ramzesi ukve xnieri iyo.
b kadeSis omis dros faraoni ramzesi ar yofila xnieri.
g aq ar Cans, iyo Tu ara ramzesi kadeSis omis dros xnieri.
5. ra surda faraon ramzess?
a xeTebis laSqrobaze zurgidan Tavdasxma da gamarjvebis mopoveba.
b xeTebis laSqarTan pirispir SebrZoleba da saxelovani gamarjveba.
g xeTebis xelmwifesTan droebiT morigeba da brZolisTvis ukeT
momzadeba.
60
6. saidan moelodnen mtris gamoCenas ramzesi da misi meomrebi?
1
7. ratom ugrZno cudi gulma ramzess brZolis win?
imitom, rom:
a misi meomrebi mdinare nilosSi ganibannen.
b eWvi Seepara sakuTar ZalaSi.
g moagonda winaparTa naambobi xeTebis xelmwifeTa veragobis Sesaxeb.
8. romeli gamoTqma migvaniSnebs, rom am omSi mravali meomari daiRupa?
1
9. romeli daxasiaTeba Seefereba faraon ramzess?
a veragi da Tavdajerebuli
b veragi da frTxili.
g mamaci da Tavdajerebuli
61
III. p l a n e t a d e d a m i w a
antuan de sent-ekziuperi `patara ufliswuli~
am ambis avtori mfrinavi iyo. is katastrofis Sedegad udabnoSi
aRmoCnda. iq igi patara ufliswuls Sexvda, romelic ucxo planetidan
estumra dedamiwas. manamde man sxva planetebic
moinaxula.
meSvide planeta, romelsac patara ufliswuli
ewvia, dedamiwa iyo. dedamiwa ubralo planeta ar
gegonoT! am planetaze as TerTmeti mefea (maT Soris
arian, ra Tqma unda, zangi mefeebic), Svidi aTasi
geografi, cxra aTasi saqmosani, Svidi milion xuTasi
loTi da samas TerTmeti milioni pativmoyvare _ ese igi, sul daaxloebiT
or miliardamde adamiani.
dedamiwis sidide rom ufro kargad warmoidginoT, unda icodeT, rom
sanam eleqtrons aRmoaCendnen, eqvsive kontinentze mefarneTa mTeli armia
arsebobda, romelic oTxas samocdaori aTas xuTas TerTmeti kacisagan
Sedgeboda.
Soridan is didebul sanaxaobas warmoadgenda: armiis moZraoba
sabaleto dasis moZraobasaviT mwyobri iyo. pirvelad scenaze axali
zelandiisa da avstraliis mefarneebi gamodiodnen, aanTebdnan TaviaanT
farnebs da dasaZineblad midiodnen. Semdeg gamodiodnen CineTisa da
cimbiris mefarneebi, Camouvlidnen wres da kulisebSi gaikrifebodnen. maT
Semdeg dgeboda ruseTis da indoeTis mefarneTa rigi. amaT mohyvebodnen
afrikisa da evropis, Semdeg samxreT amerikis, mere ki CrdiloeT amerikis
mefarneebi. da arc erTs ar eSleboda, rodis unda gamosuliyo scenaze.
marTlac STambeWdavi sanaxaoba iyo!
mxolod ori maTgani iyo arxeinad _ is, romelsac CrdiloeT polusis
erTaderTi farani unda aenTo da misi samxreTpoluseli kolega. maT
weliwadSi mxolod orjer unda SeesrulebinaT TavianTi movaleoba.
62
1. romelia is ori qveyana, sadac pirvelad inTeba farnebi?
1
2. ramdeni kontinentia dedamiwaze?
1
3. romel qveyanaSi inTeba farnebi imave dros, roca cimbirs anaTeben?
1
4. risi nawyveti unda iyos es ambavi?
a bunebis da geografiis saxelmZRvanelosi.
b mxatvruli nawarmoebis _ moTxrobis, zRapris.
g samecniero naSromis an enciklopediis.
5. ra aris aRwerili am teqstSi?
a eleqtronuli ganaTebis gamogoneba.
b planetis mefeTa cxovreba.
g Ramis sanaxaoba _ dedamiwis ganaTeba.
6. me-3 abzacSi ipove da amowere ori winadadeba, saidanac Cans, rom avtori moxiblulia Ramis mSvenieri sanaxaobiT:
1
2 1 7. rogor fiqrob, riT anaTeben mefarneebi farnebs?
1
63
IV. s a T a f l i a
moTxrobaSi papa sazafxulo ardadegebze masTan Casul SviliSvils saTaflias axladaRmoCenil gamoqvabuls aTvalierebinebs.
_ ai, esec saTaflias mTa, ager mis ZirSi saTaflias gamoqvabuli! _
wamoiZaxa papa petrem, roca tafobis bolos aRmarTuli maRali kldovani
goraki gamoCnda.
jerjerobiT niko gamoqvabulis Sesasvlels ver xedavda, mas buCqnari
faravda da ucxo TvalisaTvis Zneli iyo misi SemCneva. tafobSi atexil
SambSi da anwlis buCqnarSi gveliviT miiklakneboda patara nakaduli.
_ es mdinare oRasyuras saTavea. xedav, ai aq, am Zabrisebr adgilas
Cadis da ikargeba, _ uTxra papa petrem SviliSvils.
_ rogor Tu ikargeba? _ SeekiTxa niko.
_ ho, erTxans miwisqveS miedineba, mere ki banojis maxloblad isev
amohyofs Tavs.
_ sakvirvelia.
_ hoda, pirvelad swores aman miiqcia Cemi yuradReba. maSasadame, aq
miwisqveSa xeoba an gamoqvabuli unda iyos-meTqi,
gavifiqre, roca midamoebi pirvelad davaTvaliere. kargad
davzvere es midamo da ai, am kldis ZirSi SevamCnie. Tumca,
mivideT da Seni TvaliT naxe.
papa da SviliSvili kldis Zirs midgnen, sadac manamde
maTTvis SeumCneveli gamoqvabulis Sesasvleli gamoCnda.
gamoqvabuli maT CaRamebuli TvaliviT umzerda. saocari sigrile da nesti
idga am idumalebiT savse miwisqveSa mRvimis SesasvlelTan.
_ ase ki ar iyo maSin, _ gaagrZela petrem, _ es adgili mTlad qviT,
RorRiTa da gvimriT iyo dafaruli.
saTaflia _ mRvime quTaisis maxloblad, samguralis serze, saTaflias
saxelmwifo nakrZalis teritoriaze. mRvime derefnis tipisaa, aqvs ganStoebebi
da darbazebi. misi sigrZe 900 m-s aRwevs, maqsimaluri simaRle 10 m-ia, sigane _
12 m. saTaflia mdidaria stalaqtitebiT da stalagmitebiT. mRvimeSi haeris da
wylis temperatura TiTqmis Tanabaria _ 12-13 ℃. aRmoaCina pedagogma da
mxareTmcodnem p. Wabukianma. saTaflias nakrZalis teritoriaze aRmoCenili da
Seswavlilia kidev sami SedarebiT mcire zomis mRvime.
64
papam da biWma frTxilad Seabijes gamoqvabulSi. nikom uneblieT
Tvalebi moifSvnita da jer papa petres saxe, xolo Semdeg misi maRla
awvdili xeli dainaxa, romelic sanTlis mkrTal Suqs gaenaTebina.
sibneles Tvali rom SeaCvia, gamoqvabulis TaRis bundovani moxazulobac
gaarCia. gamoqvabulis samarisebur siCumeSi wylis susti Cxriali gaisma.
_ es oRasyuras saTave Cxrialebs. ai, zeviT rom gaCvene patara
nakaduli, romelic tafobSi ikargeba... namdvilad ki ar ikargeba. ai, aq
Camodis Turme da gamoqvabulSi miedineba. ase rom, es gamoqvabuli
miwisqveSa xeobaa, romelic kirqvis kldeSi am patara mdinaris mudmivi
`muSaobis~ Sedegad unda iyos warmoqmnili. marTla warmtaci da mSvenieria
bunebis jadosnuri xeliT Seqmnili Zegli. ai, xedav amas!
patrem gamoqvabulis TaRs sanTeli mianaTa. TvalismomWrelad
acimcindnen gamoqvabulis WerSi Camokiduli saocari silamazis yinulis
loluebisa da TaflSi amovlebuli CurCxelebis msgavsi sxeulebi,
romelTa brolisfrad wawvetebul boloebze dilis namiviT brwyinavdnen
wylis wveTebi.
_ amas stalaqtiti hqvia, _ ambobda petre da erT uzarmazar loluas
sxvadasxva mxridan anaTebda, _ stalaqtiti warmoiqmneba wylis
wveTebisagan, romlebic saukuneebis ganmavlobaSi gamoqvabulis Weridan
moedinebian. wylis wveTs kldiadn kiri moaqvs, romelic haerze gamosvlis
Semdeg isev myar nivTierebad iqceva da gamoqvabulis Wers ekideba. zogjer
kiriani wylis wveTebi sanTeliviT Zirs iRvenTebian da stalagmitebs
warmoqmnian. aba, qvemoT daixede!
papam axla gamoqvabulis iataki gaanaTa. gaocebuli niko daixara da
uzarmazari sokos msgavsi, TiTqos miwidan amozrdili sxeuli dainaxa.
xeli daado am ucnaur sokos, romelic sveli da yinuliviT civi iyo.
_ ai, eg aris stalagmiti! stalagmitebi da stalaqtitebi droTa
ganmavlobaSi izrdebian, grZeldebian da erTmaneTs uaxlovdebian. magram
rom icode, rogor nela, rogor dinjad... rogor ggonia, ramden weliwadSi
SeerTdebian es stalagmiti da stalaqtiti? aTaseuli wlebi unda! _
RimiliT Tqva papa petrem da sanTeli axla gamoqvabulis siRrmisaken
mimarTa.
_ ager, is uzarmazari sveti, romelsac ori kacic ver Semoawvdens
xels, stalaqtitisa da stalagmitis SeerTebis Sedegadaa Seqmnili. aba,
65
romeli adamianis xels SeuZlia aseTi iSviaTi silamazis svetebis,
darbazebisa da ucnauri gamosaxulebebis Seqmna. buneba ucnauri, didi
xelovnebaa!
niko moxibluli aTvalierebda gamoqvabuls. sibneleSi alalbedze
miabijebda da STabeWdilebebiT damZimebul TavSi aTasgvari fiqri
utrialebda. es ucnauri, bundovani figurebi xan gaqvavebul adamianad,
xanac cxovelad Tu frinvelad eCveneboda.
papam da nikom gamoqvabulSi TiTqmis mTeli saaTi dahyves. rodesac
niko gamoqvablidan mzis sinaTleze gamovida, igi ukve imaze fiqrobda, Tu
rogor amovidoda momaval zafxuls amxanagebTan erTad saTafliaze da am
mSvenier, idumalebiT aRsavse midamoebsa da ulamezes gamoqvabuls kvlavac
moinaxulebda.
giorgi SatberaSvilis `saTaflias~ mixedviT
1. rogor ipova papam mRvime?
a igi mdinare oRasyuras saTaves eZebda.
b igi seirnobisas SemTxveviT waawyda gamoqvabuls.
g papam ivarauda mRvimis arseboba da specialurad dazvera midamo.
d man mRvimis aRmoCenis ambavi mxareTmcodnisagan Seityo.
2. ratom ifiqra papam, rom saTaflaiSi SeiZleboda miwisqveSa xeoba
yofiliyo?
a imitom, rom iq nakaduli kldis qveS ikargeboda da Semdeg isev
Cndeboda.
b imitom, rom saTaflias Ziras, tafobSi nakaduli gveliviT
miiklakneboda.
g imitom, rom tafobis bolos maRali kldovani goraki iyo
aRmarTuli.
d imitom, rom iq mdinare oRasyura iRebda saTaves.
66
3. ras gulisxmobs avtori, rodesac ambobs, rom gamoqvabuli papas da
SviliSvils `CaRamebuli TvaliviT umzerda~?
1
4. riT gansxvavdeba erTmaneTisagan stalaqtiti da stalagmiti?
2
5. ra warmoiqmneba stalaqtitisa da stalagmitis SeerTebis Sedegad?
a CurCxelis formis figura
b sokos msgavsi figura
g uzarmazari yinulis lolua
d uzarmazari sveti
6. rogor warmoiqmna saTaflias mRvime?
1
7. rasTan aris Sedarebuli moTxrobaSi stalaqtiti?
a sokosTan
b svetTan
g yinulis loluasTan
d kldis TaRTan
67
8. saidan Cans, rom saTaflias gamoqvabulis naxvam didi STabeWdileba
moaxdina nikoze?
1
9. amoiwere moTxrobidan ori fraza, saidanac Cans, rom papa petre
moxiblulia saTaflias gamoqvabuliT.
1
2
1
10. daasaxele is sami ram, rasac niko gamoqvabulis daTvalierebisas
sibneleSi stalaqtitebsa da stalagmitebs amsgavsebda.
1
11. ra aris CarCoSi moTavsebuli teqstis ZiriTadi daniSnuleba?
a imis gadmocema, Tu rogor aRmoaCines saTaflias mRvime.
b saTaflias mRvimis Sesaxeb mokle informaciis mowodeba.
g imis Cveneba, Tu rogor Seiswavlian mRvimeebs.
d papisa da SviliSvilis ambis gadmocema.
68
12. ram Segiqmna ufro naTeli warmodgena imaze, Tu rogoria saTaflias
mRvime?
airCie da moniSne erT-erTi pasuxi:
___ papisa da SviliSvilis mier gamoqvabulis daTvalierebis ambavi ___ CarCoSi Casmuli informacia saTaflias Sesaxeb
daasabuTe Seni pasuxi teqstis im nawilis meSveobiT, romelic amoirCie.
1
13. cxrilSi warmoadgine teqstSi mocemuli imformacia saTaflias
gamoqvabulis Sesaxeb _ Seavse cxrilis carieli grafebi.
saTaflias gamoqvabuli
sigrZe
12m
simaRle
temperatura 12-13℃
69
14. warmoidgine, rom SemogTavazes saTaflias gamoqvabulis
dasaTvaliereblad wasvla. gamoiyene teqstidan miRebuli informacia da
daasaxele imis erTi mizezi, ratom SeiZleba mogindes iq wasvla da imis
erTi mizezi, ratom SeiZleba ar mogindes damoqvabulis sanaxavad wasvla.
ganmarte Seni pasuxi.
ratom SeiZleba mogindes saTaflias gamoqvabulSi wasvla?
1
2 ratom SeiZleba ar mogindes saTaflias gamoqvabulSi wasvla?
1
70
V. k u r d R l e b i s m i w i s Z v r a
induri zRapari
iyo erTi kurdReli, romelic sul raRacis gamo wuxda. `vai,~ _
oxravda mTeli dRe, _ `vaime, vaime, vaime!~ yvelaze metad kurdRels
miwisZvris eSinoda. `marTla rom moxdes miwisZvra, ra meSveleba?~ _
butbutebda xolme TavisTvis.
da ai, ra moxda erT dRes. xes uzarmazari nayofi moswyda da
kurdRlis maxloblad daeca. gaisma gamayruebeli xma da miwa
Sezanzarda. kurdReli Sexta. `miwisZvra!~ _ Sehyvira man da
Tavisianebis gasafrTxileblad mindvrebisken gaqanda.
_ miwisZvra! Tavs uSvelT!
SeSinebuli kurdRlebi kisris texiT aedevnen TavianT
megobars. gadairbines velebi, tyeebi, gorakebi, gzadagza sxva kurdRlebsac
afrTxilebdnen:
_ miwisZvra! Tavs uSveleT!
aTasobiT kurdRlebma gadairbina velebi. tyeebi, gorakebi _ TiTqos
setyvam gadauara aremares. bolos mTebamde miaRwies da male mwvervalsac
miadgnen. Cvenma kurdRelma ukan miixeda, rom gaego, xom ar uaxlovdebodaT
miwisZvra. erTaderTi, rac man dainaxa, kisristexiT morbenali kurdRlebis
acqvetili yurebi iyo. xolo rodesac win gaixeda, erTaderTi, rac man
dainaxa, lurji zRva iyo, Sors Zalian Sors TvalismomWrelad
laplapebda.
uecrad mTis mwvervalze lomi gamoCnda.
_ ra xdeba? _ ikiTxa man.
_ miwisZvraa, miwisZvra! _ erTxmad SesZaxes kurdRlebma.
_ miwisZvra? _ gaikvirva lomma, _ ki magram, vinmem naxa an gaigona
raime?
_ ai, amas hkiTxe, amas! _ yvirodnen kurdRlebi da Cvens
kurdRelze uTiTebdnen.
_ Cemo batono, _ CailuRluRa darcxvenilma
kurdRelma, _ CemTvis wynarad vijeqi saxlSi da uceb
saSineli xma Semomesma, miwa zanzarebda da mivxvdi, rom es
71
miwisZvra iyo. hoda, Cemianebisken gavqandi gasafrTxileblad. xom unda
eSvelaT TavisTvis?
lomma Sexeda kurdRels Tavisi Rrma, Wkviani TvalebiT.
_ Zmobilo, iqneb is adgili maCveno sadac es ambavi moxda.
kurdReli mTlad yoCaRad ver grZnobda Tavs, magram gadawyvita, loms
mindoboda. maT gadaiares gorakebi, tyeebi, velebi da bolos kurdRlis
saxls miadgnen.
_ ai, aq gavigone, batono!
lomma iqauroba daaTvaliera da male SeniSna is uzarmazari nayofi,
romelic, rogorc Cven ukve viciT, xidan Camovarda da aremare gaayrua.
lomma Tavisi uzarmazari kbili mosdo nayofs, iqve kldeze aitana da
iqidan gadmoagdo. miwa Sezanzarda. kurdReli Sexta. `miwisZvra!~ _ Sehyvira
man, _ `Tavs uSveleT, miwisZvra ganmeorda!~ magram uceb dainaxa nayofi,
romelic misken mogoravda, lomi gulianad icinoda.
_ maS, es miwisZvra ar iyo, ara? _ Caiburtyuna kurdRelma.
_ ra Tqma unda, ara, _ Tqva lomma, _ es ar iyo miwisZvra da saSiSic
araferia.
_ ra suleli var, _ aRiara kurdRelma.
lomma keTilad gaiRima.
_ ara uSavs, Cemo patara Zmobilo, zogjer mec meSinia xolme iseTi
ramis, rac ar vici, _ Tqva da gabrunda, wavida, rom is kurdRlebi
daemSvidebina, romlebic mTis wverze icdidinen, eTqva maTTvis, rom
araviTari saSiSroeba ar eliT da SeuZliaT saxlebSi dabrundnen.
1. yvelaze metad ra aSinebda kurdRels?
a lomi
b miwisZvra g nayofis xidan Camovardna d gamayruebeli xmauri
72
2. ram Searyia miwa?
a miwisZvram b uzarmazarma nayofma g kisristexiT morbenelma kurdRlebma
d Zlierma setyvam
3. movlenebi Zalin swrafad ganviTarda mas Semdeg, rac kurdRelma
Sehyvira: `miwisZvra!~ amoiwere teqstidan ori iseTi sityva an fraza,
romlebic am siswrafes gamoxatavs.
1
2 1
4. sad sTxova lomma kurdRels wayvana?
1
5. ratom Camoagdo lomma nayofi miwaze?
a kurdRels rom SeSineboda da gaqceuliyo.
b kirdRels rom daxmareboda nayofis mopovebaSi.
g kurdRlisTvis rom eCvenebina, Tu ra moxda sinamdvileSi.
d kurdReli rom gaemxiarulebina.
6. ra gancda daeufla kurdRels mas Semdeg, rac lomma nayofi Camoagdo?
a gabrazda
b imedi gaucruvda
g Tavisi sisulelis Sercxva
d Zalian dadardianda
73
7. zRapris bolos ras ambobs an akeTebs lomi imisaTvis, rom kurdRelma
Tavi ukeT igrZnos? moiyvane ori magaliTi.
1
2 1
8. rogor icvleba zRaparSi kurdRlis grZnobebi da ratom?
zRapris dasawyisSi
imitom, rom
2 zRapris dasawyisSi
imitom, rom
9. aRniSne, riT gansxvavdebian erTmaneTisgan lomi da kurdReli da
miuTiTe, ras ambobs an akeTebs TiToeuli maTgani iseTs, raSic es
gansxvaveba Cans.
3
74
10. ra aris am zRapris mTavari azri?
a safrTxe yovelTvis Tavidan unda aicilo.
b Senze susts da umweos unda daexmaro.
g mtacebel cxovels ar unda endo.
d miwisZvris dros gadarCenis imedi ar unda dakargo.
teqsti Tavisi testuri kiTxvebiT gamoyenebuli iyo PIRLS_is 2001 wlis saerTaSoriso
kvlevaSi.
75
VI. gagrileba WriWinebTan erTad
_ konniCiva, gamarjoba, daviT! _ karidan SemomZaxa Cemma iaponelma
mzobelma, _ saCuqari mogitane, keTili iyos Seni Camosvla iaponiaSi!
es iyo bafTiT saTuTad Sekruli patara kolofi. `ra SeiZleba idos
aseT patara kolofSi?~ Txel, Sriala qaRaldSi lurjad da TeTrad
Seferili WurWeli iyo SefuTuli. formiT is patara boTlis Tavssaxurs
waagavda. odnav gabzaruli, moWiquli zedapiri WurWels Zvelebur iers
aniWebda.
_ es wylis WurWelia WriWinebisTvis, _ Cems axlad SeZenil megobars
xma siamovnebisagan TiTqos uTrToda.
_ ki magram, ra unda vuyoT WriWinebis wylis WurWels? _ vkiTxe me.
_ ra da, WriWinebis saxlSi unda Cadga.
_ WriWinebis saxlSi?!
_ Tuki zafxulis cxeli dReebis gatarebas tokioSi apireb, unda
icode, rogor SeuZliaT WriWinebs gagrilebaSi dagexmaron.
gavocdi. magram male Sevityve, rom Soreul aRmosavleTSi adamianebi
uZvelesi droidan iSinaureben WriWinebs. Zvelad WriWinebs bambukisagan
damzadebul, an nefritis qvisagan natifad gamoTlil galiebSi
aTavsebdnen, romlebsac TavianTi sazafxulo saxlebis saxuravebidan, an
kidev aivnebidan gadmokidebdnen xolme. bambukis galiebs dResac iyeneben,
Tumca bavSvebis umetesoba Tavis WriWinas kirisfer an Jolosfer
plastmasis galiaSi abinavebs.
cxeli, daxuTuli zafxulis TveebSi iaponelTa parkebi
mxiaruli bavSvebiTa da maTi mSoblebiT ivseba, romlebic
SeiaraRebulni arian peplis saWerebiT da WriWinebs
dasdeven. WriWinebis daWera Zalian Znelia, radgan isini
kargad ganviTarebuli ukana fexebiT swrafad daxtian.
rodesac WriWinas peplis saWerSi moixelTeben, mas galiaSi an mcire zomis
WurWelSi svamen, romelsac naxvretebiani saxuravi aqvs.
visac ar SeuZlia TviTon daiWiros WriWina, misi yidva SeuZlia
bazrobaze. mec bazrobaze SevarCie erTi moSavo-moyavisfro WriWina, msuqani
da TvalebdaWyetili. maRaziis mflobelma WriWina muyaos yuTSi Casva. yuTi
iryeoda da zanzarebda. mivxvdi, Cems WriWinas iq yofna ar moswonda. mas
76
saxli sWirdeboda. bazrobaze WriWinasTvis saxlis Zieba erT xmaurian
fardulTan davasrule. iq, kuTxeSi, mimaluliyo bambukis wvrili
lerwmisagan mownuli patara iapinuri saxli. is namdvilad mouxdeboda
Zvelebur wylis WurWels da Cems WriWinasac moewoneboda. kimonoSi
gamowyobilma maRaziis patronma xelebis moSveliebiT amixsna, rom wyliT
savse WurWlis Casadgmelad saxlSi miwa unda Cameyara. `WriWinebi
siamovnebiT miirTmeven um kartofils, kitrs, wyalSi Cambal purs da
mwvanils,~ _ miTxra man, _ `ra Tqma unda, maTTvis Sesaferisi ulufebiT.~
Carlim da me xalisT daviwyeT dabinaveba. darwmunebuli
viyavi, es saxeli mas Seefereboda _ vicodo, rom mxolod
mamri WriWinebi WriWineben. WriWinebis TiToeul simReras
Tavisi gansakuTrebuli daniSnuleba aqvs. arsebobs,
magaliTad, winasaqorwino simRerebi, romlebic wyvilebs SeuRlebisaken
mouwodebs, sabrZolo simRerebi, romlebic sxva mamrebs afrTxobs.
iaponiaSi amboben, rom WriWinebi ase mRerian: `kata sase suso sase samusa ga
kuruco,~ anu `moiqsove xelTaTmenebi, Seikere Tbili tansacmeli, civi
amindebi dgeba.~
WriWina Carli mSvidad iyo, vidre mis saxlSi cotaodeni miwa Cavyare,
samzareuloSi mwvanili da kartofili movumarage da Zveleburi wylis
WurWeli Cavudgi. axla rogor momexerxebina am daucxromeli arsebis
muyaos yuTidan saxlSi gadayvana? muyaos mozanzare yuTi avwie. WriWinam
ise Semomxeda, etyoboda, mzad iyo brZolisaTvis. mxneoba movikribe da
Carli alersiTa da moferebiT uvneblad gadaviyvane Tavis saxlSi.
zafxulis sicxisagan gaTangulma Carlis saxli saxuravidan aivanze
gadmovkide. niavis yovel msubuq dabervaze baRSi zanzalakebi melodiurad
wkarunobdnen.
_ iWriWine, Carli, iWriWine da gamagrile, _ vTxovdi Carlis. irgvliv
sicxe Camowoliliyo da uecrad Carli aWriWinda. Carlis WriWins mxari
aubes baRis zanzalakebma. am saocarma xmebma da WriWinas frTebis gabmulma
zuzunma TiTqos gaacocxla da sasiamovnod daatriala haeri Cems garSemo.
`imRere, Carli!~ _ rogorc yinulis wkriali brolis WiqaSi, ise
gaismoda Carlis simRera. sicxe TiTqos gaqra. ase daveufle gagrilebis
iaponur xelovnebas WriWinebis daxmarebiT.
l. iakobsonis `iaponuri ambebis~ mixedviT
77
WriWinebs aqvT oTxi frTa _ erTmanaTze dadebuli frTebis ori
wyvili, romelic sxeulis zemoTa nawils ekvris. rodesac mamri
WriWina zada wyvil frTas aswevs da erT frTas meores gauxaxunebs,
gaismis misi simRera, anu WriWini.
1. ra aCuqa iaponelma mezobelma mTxrobels?
a patara boTlis moWiquli Tavsaxuri
b nafritisagan gamoTlili WriWinebis saxli
g WriWinebis wylis WurWeli
d bambukisagan damzadebuli WriWinebis saxli
2. ra unda gaakeTo imisaTvis, rom Seni sakuTri WriWina gyavdes?
daasaxele ori saSualeba:
1
2 1
3. ratom aris Zneli WriWinas daWera?
1
4. ratom ifiqra mTxrobelma, rom WriWinas ar moswonda yuTSi yofna?
a yuTidan Carlis WriWini ismoda.
b maRaziis mflobelma Tqva, rom WriWinas yuTSi yofna ar moswonda.
g yuTSi gamomwyvdeul WriWinas sicxisgan Tvalebi hqonda daWyetili.
d yuTi, romelSic WriWina ijda, iryeoda da zanzarebda.
78
5. CamoTvale is oTxi ram, rasac WriWinebi Cveulebriv Wamen.
1
6. ra ewodeba WriWinebis simReras, romlis daniSnuleba sxva mamri
WriWinebis dafrTxobaa?
1
7. ratom aris saWiro WriWinas saxlSi miwis Cayra?
a imitom, rom WriWinam myudrod igrZnos Tavi.
b imitom, rom WriWinas wylis WurWeli iq advilad Caidgas.
g imitom, rom miwaze WriWinebis saWmeli daiyaros.
d imitom, rom WriWinebis saxlSi sigrile iyos.
8. amoiwere moTxrobidan winadadeba, saidanac Cans rom mTxrobels
siamovnebas gvris da agrilebs Carlis WriWini?
1
9. rogor WriWinebs WriWina?
1
79
10. daalage qvemoT mocemuli winadadebebi im TanmimdevrobiT, ra
TanmimdevrobiTac moqmedebs mTxrobeli. nomeri 1 ukve miTiTebulia.
_ _ saxlSi wylis Zveleburi WurWeli Cadga.
_ _ WriWina muyaos yuTidan saxlSi gadaiyvana.
_1_ WriWinas saxlSi miwa Cayara.
_ _ WriWinas saxli saxuravidan aivanze gadmokida.
11. ra aris is mTavari grZnoba, romelic mTxrobels gauCnda Tavisi
WriWinas mimarT?
a gaocebis
b gaRizianebis
g mzrunvelobis
d sifrTxilis
12. iaponeli mezoblis saCuqris miRebis Semdeg biWma WriWina SeiZina.
daasaxele ori mizezi, Tu ratom daasaCuqra iaponelma biWi swored amgvari
saCuqriT?
1
2 1
13. Sen ras aCuqebdi saqarTveloSi Camosul ucxoel stumars?
axseni, ratom.
2
80
VII. p a f u n e b i s R a m e e b i
brus makmilani
yovel weliwads arqtikis kunZul haimes stumroben
narinjisferniskartiani Sav-TeTri frinvelebi. eseni
pafunebi arian. niskartis ferisa da mouqneli
moZraobebis gamo maT `zRvis jambazebsac~ uwodeben.
pafunebi mouxeSavi frinvelebi arian, tlanqi tani da
mokle frTebi aqvT.
hala kunZul haimeze cxovrobs. is yoveldRe zveravs cas im maRali
kldidan, romelic zRvas gadahyurebs. da ai, bolos da bolos gogona
xedavs pafunas, romelic im welawads pirvelad gamoCndeba kunZulis
napirebTan. male ca mTlianad ifareba pafunebiT, yvelgan pafunebi arian.
isini zRvidan brundebian, sadac gamoizamTres, brundebian halas kunZulze
da axlomaxlo mdebare ukacriel kunZulebzec, raTa kvercxebi dadon da
patara pafunebi gamoCekon. zRvis jambazebi yovel wels mxolod am dros
amodian xmeleTze da yovelTvis erTsa daimave adgilas deben kvercxebs.
hala da misi megobrebi kldeebze miZvrebian, frinveleni axlodan rom
dainaxon. isini akvirdebian pafunebis wyvilebs, romlebic erTmaneTs
niskartebs ukakuneben _ tkap-tkap-tkap. cota xnis Semdeg pafunebi TavianT
kvercxebs kldeSi Rrmad damalaven. rodesac jvercxebidan bartyebi
gamoiCekebian, mSoblebi maT gamokvebaze daiwyeben zrunvas _ maTTvis
zRvidan Tevzi amoaqvT. bartyebi male axalgazrda pafunebad gadaiqcevian.
da ai, gdeba pafunebis Rame. es is Ramea, rodesac axalgazrda pafunebi
pirvelad unda afrindnen. miuxedavad imisa, rom pafunebis Rameebamde jer
kidev ramdenime kviraa darCenili, hala ukve muyaos yuTebis momaragebaze
fiqrobs. es yuTebi mas pafunebis RameebSi gamoadgeba.
agvistosaTvis pafunebis budeebs nel-nela yvavilebi faravs. halam
icis, rom rodesac garSemo yvelaferi ayvavildeba, pafunebis Rameebis
molodinic dasruldeba. budeebSi Camalulu bartyebi ukve axalgazrda
pafunebad iqcnen, ase rom, droa halam da misma megobrebma pafunebis
RameebisaTvis gamzadebuli yuTebi da CiraRdnebi gareT gamoitanon.
pirveli Ramidan moyolebuli mTeli ori kviris manZilze pafunebi kunZuls
toveben da gamosazamTreblad zRvas miaSureben.
81
Ramis sibneleSi pafunebi TavianT budeebs toveben, raTa pirvelad
afrindnen. es aris xanmokle mogzauroba kldidan zRvisaken. frinvelebis
umetesoba qvemoT, zRvaSi uvneblad eSveba frTxialiT, magram zogs soflis
sinaTleebi atyuebs _ rogorc Cans, isini fiqroben, rom es mTvaris Suqis
anareklia wyalze da amitomac zRvis nacvlad gezs soflisken iReben. ase
rom, yovel Rame asobiT axalgazrda pafuna sofelSi eSveba. isini miwis
swori zedapiridan afrenas veRar axerxeben, SeSinebulebi aqeT-iqiT
awydebian da damalvas cdiloben.
hala da misi megobrebi Rameebs am pafunebis ZebnaSi atareben. sxvaTa
Soris, maT soflis ZaRlebi da katebic eZeben. pafunebs sxva safrTxec
emuqrebaT _ SeiZleba avtomanqanam gadauaros. amitom bavSvebma rac
SeiZleba swrafad unda ipovon isini. amis gamoa, rom sofeli Ramis aTi
saaTidan bavSvebiT ivseba.
hala da misi megobrebi erTmeneTs ejibrebian pafunebis gadarCenaSi.
isini CiraRdnebiT SeiaraRebulebi daZvrebian bnel adgilebSi da
yvelafers zveraven. ori kviris ganmavlobaSi haimes bavSvebs dilaobiT
gvianobamde sZinavT, raTa RamiT fxizlad iyon. isini aTasobiT pafunas
Svelian.
ai, halam SeniSna pafuna, daedevna, daiWira da yuTSi Casva. gadarCenili
pafunebi bavSvebs saxlSi mihyavT. meore dRes ki pafunebiT savse yuTebi
halas da mis megobrebs zRvis sanapiroze CaaqvT. aq maT pafunebi unda
gauSvan. halas yuTidan pafuna amohyavs da ise uWiravs, rom frinvelma
frTebis amoZraveba SeZlos. gogona jer frTxilad arwevs pafunas da
Semdeg zRvaSi gadaisvris. frinveli erTs SeifrTxialebs da uvneblad
eSveba wyalze.
dRe dRes misdevs da halas pafunebi toveben kunZuls, micuraven. ase
mTavrdeba pafunebis Rameebi. hala uyurebs, Tu rogor Sordebian pafunebi
kunZuls da rogor mieSurebian gamosazamTreblad. gogona maT xels uqnevs
da momaval gazafxulamde emSvidobeba: `naxvamdis, naxvamdis!~
82
1. ratom dafrinaven pafunebi mouqnelad?
a imitom, rom isini yinulze cxovroben.
b imitom, isini napirze iSviaTad amodian.
g imitom, rom isini maRal kldeebze budoben.
d imitom, rom maT tlanqi rani da mokle frTebi aqvT.
2. sad izamTreben pafunebi?
a kldeebSi
b xmeleTze
g zRvaSi
d yinulze
3. ratom estumrebian xolme pafunebi kunZuls?
a Tavis gadasarCenad
b sakvebis mosapoveblad
g kvercxebis dasadebad
d frenis saswavlad
4. saidan xvdeba hala, rom pafunebi male frenas daiwyeben?
a mSoblebs patara pafunebisaTvis Tevzi miaqvT.
b garSemo yvelaferi yvavilebiT ifareba.
g bartyebi kldeSi arian Camaluli.
d zafxuli axlaxan daiwyo.
5. ra xdeba pafunebis Rameebis dadgomisas?
a pafunebis wyvilebi erTmaneTs niskartebs ukakuneben.
b patara pafunebma frena unda daiwyon.
g pafunebis kvercxebidan bartyebi iCekebian.
d pafunebi zRvidan xmeleTze amodian.
83
6. rogor unda moiqcnen soflis mcxovreblebi, pafunebma SecdomiT
gezi soflisaken rom ar aiRon?
a sinaTleebi unda gamorTon.
b yuTebi unda gaamzadon.
g ZaRlebi da katebi unda daamwyvdion.
d ca CiraRdnebiT unda gaanaTon.
7. axseni, rogor iyenebs hala Tavis CiraRdans pafunebis gadasarCenad.
1
8. ratom svamen hala da misi megobrebi pafunebs muyaos yuTebSi?
1
9. moTxrobis mixedviT, ra safrTxe emuqrebaT pafunebs?
a isini SeiZleba zRvaSi daixrCon.
b isini SeiZleba kldeSi daikargon.
g maT SeiZleba sakvebi SemoakldneT.
d maT SeiZleba avtomanqanam gadauaros.
10. ratom uSveben bavSvebi zRvaSi pafunebs dRisiT? amis asaxsnelad
gamoiyene teqstidan miRebuli informacia.
1
84
11. ras akeTebaen pafunebi mas Semdeg, rac hala da misi megobrebi maT
gauSveben?
a isini zRvis napirze daseirnoben. b isini kldidan gadafrindebian.
g isini sofels afareben Tavs.
d isini zRvaSi micuraven.
12. aRwere is ori sxvadasxvanairi grZnoba, romlebic halas uCndeba mas
Semdeg, rac pafunebs zRvaSi uSvebs. axseni, ratom uCndeba mas es grZnobebi.
3
13. Tu miiRebdi monawileobas pafunebis gadarCenaSi halasTan da mis
megobrebTan erTad? daasabuTe Seni pasuxi teqstidan miRebuli
informaciis gamoyenebiT.
1
teqsti Tavisi testuri kiTxvebiT gamoyenebuli iyo PIRLS_is 2001 wlis saerTaSoriso
kvlevaSi.
85
VIII. s i t y v i s m a r a g i
dafiqrdi da amoicani!
1. daakvirdi sityvis marags
am maragidan amoirCie da miuwere qvemoT CamoTvlil sityvebs mniSvnelobiT
m s g a v s i sityvebi:
a. gacxarda _
b. gamoikvlia _
g. ikamaTa _
d. Seamokla _
2. sityvis maragi
amoarCie da miuwere qvemoT CamoTvlil sityvebs mniSvnelobiT
s a p i r i s p i r o sityvebi:
a. mkvircxli _
b. guluxvi _
g. urCi _
d. mkvrivi _
gaficxda
idava
gamoiZia
Sekveca
damyolo
Zunwi
dondlo
zanti
86
3. sityvis maragi
amoarCie da miuwere qvemoT CamoTvlil sityvebs mniSvnelobiT
s a p i r i s p i r o sityvebi:
a. Tavmdabali _
b. gulmodgine _
g. mtkice _
4. sworad gaunawile CamoTvlili sityvebi qvemoT Camoweril sityvebs:
qula, belti, gorgali
a. Zafis
b. miwis
g. Rrublis
lebani, marcvali, guli
d. broweulis
e. mzesumziras
v. nigvzis
5. sworad gaunawile CamoTvlili sityvebi qvemoT Camoweril sityvebs:
yua, kalTa, Zgide, wveri
a. Zafis
b. kabis
g. magidis
d. puris
daudevari
meryevi
Zunwi
ampartavani
87
6. winadadebebSi sworad gaanawile mocemuli sityvebi:
a. xasxasa, norCi
__________ balaxs __________ feri aqvs.
b. Wreli, ferad-feradi
_____________ ZafebiT ___________ Toki davgrixe.
g. nela, mdored
wyali ___________ miedineboda, navi ____________micuravda.
d. kriala, ankara
_______________ wyalSi ____________kenWebi moCans.
e. cota, meCxeri
vaSlis xes ______________ totebi aqvs da __________nayofi asxia.
7. sityvis maragi
am maragidan ise gaanawile sityvebi, rom swori, bunebrivi gamoTqmebi
Seiqmnas:
a. WokiviT
b. mTasaviT
g. CxiriviT
d. kaJiviT
grZeli
wvrili
maRali
magari
88
8. sityvis maragi
am maragidan amoarCie da miuwere gamoTqmebs mniSvnelobiT Sesabamisi
sityvebi:
a. `ca qudad ar miaCnia da dedamiwa qalamnad~
___________________
b. `dRe da Rames asworebs~
___________________
g. `miwas ar aCnia~
___________________
9. sityvis maragi
am maragidan amoarCie da miuwere gamoTqmebs mniSvnelobiT Sesabamisi
sityvebi:
a. ukan ar ixevs, ar nebdeba -
b. moxerxebulia, yvelaferi gamosdis -
g. advilad xvdeba, ra aris swori -
10. sityvis maragi
am maragidan ise gaanawile sityvebi, rom swori, bunebrivi
g a m o T q m e b i Seiqmnas.
a. ZafiviT
b. danasaviT
g. kldesaviT
d. burTiviT
mSromeli
mediduri
patara
gonieri
marjve
Seupovari
mrgvali
basri
wvrili
mtkice
89
11. sityvis maragi
am maragidan amoarCie da qveS miuwere gamoTqmebs mniSvnelobiT
Sesabamisi sityvebi:
a. `bednier varskvlavzea dabadebuli~
b. `Tavze buzsac ar isvams~
g. `Cxiris gadambrunebelic ar aris~
12. gadaxaze is erTi zedmeti sityva, romelic mniSvnelobiT
m i w a s ar ukavSirdeba:
mdelo, vake, grigali, Wala, bari, Txrili
13. gadaxaze is erTi zedmeti sityva, romelic mniSvnelobiT
m c e n a r e s ar ukavSirdeba:
buCqi, fiWvnari, riye, jejili, nargi, rto
uqnara
iRbliani
yoyoCi
90
T a v s a t e x e b i
yuradRebiT waikiTxe qvemoT mocemuli winadadebebi:
1. maTi simdidre ki _ nayofieri miwebi da oqro _ xelSi Caigdes.
2. maT konkistadorebs uwodeben, rac espanurad `dampyrobels~ niSnavs.
3. 1492 wels kolumbis mier amerikis aRmoCenis Semdeg es kontinenti
evropelebs gansakuTrebiT izidavda.
4. konkistadorebma iq mcxovrebi acketebisa da inkebis tomebi
daamarcxes.
5. me-16 saukunis dasawyisSi mis centralur da samxreT nawilSi espaneli
dampryoblebi Cavidnen.
Camowere winadadebaTa nomrebi iseT TanmimdevrobiT, rom gamovides ambavi
espanelebis mier amerikis dapyrobis Sesaxeb.
1. magelani mogzaurobisas daiRupa.
2. am mogzaurobam daamtkica, rom dadamiwa mrgvalia.
3. portugalielma mogzaurma fernando magelanma samxreT amerikis
SemovliT wynar okeaneSi gasasvlels miagno.
4. me-16 saukune axal-axali miwebisa da sanaosno gzebis aRmoCeniTa da
SeswavliTaa cnobili.
5. misma TanaSemwem ki, sebastian de kanom, magelanis daRupvis Semdeg
mogzauroba ganagrZo da evropas miaRwia.
Camowere winadadebaTa nomrebi iseTi TanmimdevrobiT, rom gamogivides
ambavi portugalieli mogzauris, magelanis eqspediciis dedamiwis garSemo
mogzaurobis Sesaxeb.
1. bolos, 1492 wlis 12 oqtombers, erT-erTi karavelas gembanze gaisma
SeZaxili: `miwa!~
2. misi eqspediciis mizani indoeTisaken momavali sazRvao gzis aRmoCena
iyo.
3. es axladaRmoCenili miwa amerikis kontinenti iyo.
4. 1492 wlis 3 agvistos qristefore kolumbma sami karavelaTi
espaneTidan dasavleTis mimrTulebiT atlantis okeaneSi gacura.
5. gadioda dReebi, Tveebi, magram indoeTis sanapiro ar Canda.
Camowere winadadebaTa nomrebi iseTi TanmimdevrobiT, rom miviRoT ambavi
kolumbis mier amerikis aRmoCenis Sesaxeb.
91
S e f a s e b i s s q e m e b i
I. T a g v e b i s f e x b u r T i
Ria kiTxvebi
1. erTi qula:
_ imitom, rom esaubraT / wynarad esaubraT. _ esaubraT bavSvebis gareSe.
_ bavSvebma saerTod adre unda daiZinon. 0 qula:
_ imitom, rom Cai daeliaT.
3. erTi qula:
_ imitom, rom WriWinas boxi xma hqonda. _ WriWinas xma Saliapinis / rusi momRerlis xmas miamsgavsa.
_ imitom, rom Saliapins msoflioSi ganTqmuli bani hqonda.
5. ori qula – CamoTvlilTagan pasuxSi mocemuli unda uyos ori:
_ daZabuli
_ daundobeli _ namdvili
_ Sinaarsiani _ sanaxaobrivi
erTi qula – CamoTvlilTagan pasuxebSi mocemuli unda iyos erTi.
7. ori qula
pasuxebSi miTiTebuli unda iyos marcxena garemarbi Tagvis Tviseba
(patara, marjve) da amasTanave moqmedeba, romelic am Tvisebas avlens.
magaliTad,
_ is iyo yvelaze patara, is sam mcvels Soris Zvreboda xolme.
_ is iyo marjve, is sam mcvels Soris Zvreboda xolme, / pirveli goli man gaitana.
erTi qula:
pasuxebSi miTiTebuli unda iyos marcxena garemarbi Tagvis Tviseba an
moqmedeba, romelSic misi esa Tu is Tviseba Cans.
_ is iyo marjve/ patara.
arCeviTpasuxiani kiTxvebi
TiTo qula: 2. d. 4. d. 6. g. 8. b. 9. g. 12. g.
92
_is sam mcvels Soris Zvreboda xolme, / pirveli goli man gaitana.
0 qula
_ marcxena garemarbi `TeTrebis~ gundSi iyo
10. ori qula:
(1)
_ sxvenze marTlac iyvnen Tagvebi. _ yvela Tagvi nacrisferi iyo.
_ Tagvebi kakals marTlac daagorebdnen. _ sxvenze Tagvebis zedaxora gaimarTa.
(1)
_ Tagvebi fexburTs TamaSobdnen.
_ es iyo namdvili fexburTis matCi. _ matCi 5 : 5 damTavrda.
11. erTi qula:
_ `maSin rva an cxra wlis viqnebodi.~
_ `mas Semdeg didi dro gavida.~
II. k a d e S i s o m i
Ria kiTxvebi
2. erTi qula:
_ dakarguli miwebis gamo / miwebis gamo.
3. erTi qula:
_ imitom, rom es brZola kadeSis velze gaimarTa.
6. erTi qula:
_samxreTis mxridan _ kldovani mxridan
8. erTi qula:
_kadeSis veli wiTlad SeiReba.
arCeviTpasuxiani kiTxvebi
TiTo qula: 1. g. 4. b. 5. b. 7. g. 9. g
93
III. p l a n e t a d a d a m i w a
Ria kiTxvebi
1. erTi qula:
_ axali zelandia da avstralia.
2. erTi qula:
_eqvsi
3. erTi qula:
_CineTSi
6. ori qula (qvemoT warmodgenili winadadebebidan pasuxSi mocemuli
unda iyos ori):
_ `Soridan es didebul samaxaobas warmoadgenda.~
_`armiis moZraoba sabaleto dasis moZraobasaviT mwyobri iyo.~ _`marTlac rom STambeWdavi sanaxaoba iyo!~
_`arc erTs ar eSleboda scenaze gamosvlis rigi.~ erTi qula (warmodgenili winadadebebidan pasuxSi mocemuli unda
iyos mxolod erTi)
7. erTi qula (misaRebia yvela is saSualeba, rac eleqtronis
gamogonebamde arsebobda):
_ cecxliT _ asanTiT
_ kvasiT _ gaziT
IV. s a T a f l i a
Ria kiTxvebi
3. erTi qula:
_ gamoqvabulis Sesasvleli Cabnelebuli iyo.
_ gamoqvabulSi bneloda.
arCeviTpasuxiani kiTxvebi
TiTo qula: 4. b. 5. g.
arCeviTpasuxiani kiTxvebi
TiTo qula: 1. g. 2. a. 5. d. 7. g. 11. b.
94
4. ori qula:
pasuxebSi mocemuli unda iyos stalaqtitis da stalagmitis is
Tavisebureba, romelic maT erTmaneTisgan ganasxvavebs (stalaqtiti mRvimis
Werze kidia, xolo stalagmiti mRvimis Zirzea). magaliTad,
_ stalaqtiti warmoiqmneba mRvimis Weridan momdinare wveTebisgan, romlebic myar nivTierebad iqceva da gamoqvabulis Wers ekideba, xolo
stalagmiti warmoiqmneba Zirs daRvenTili wveTebisgan. _ stalaqtiti mRvimis Werzea dakidebuli, stalagmiti mRvimis Zirzea.
_ stalaqtiti yinulis loluas hgavs, stalagmiti _ sokos. erTi qula:
pasuxebSi miTiTebuli unda iyos erT-erTis, stalaqtitisa da
stalagmitis is Tavisebureba, romliTac isini erTmaneTisagan gansvavdebian.
magaliTad,
_ stalaqtiti warmoiqmneba mRvimis Weridan momdinare wveTebisagan.
romelic gamoqvabulis Wers ekideba. _ stalagmiti warmoiqmneba Zirs daRvenTili wveTebisagan. _ stalaqtiti mRvimis Werzea dakidebuli.
_ stalagmiti mRvimis Zirzea. _ stalaqtiti yinulis loluas hgavs.
_ stalagmiti hgavs sokos. 0 qula:
_ stalaqtiti SeiZleba mRvimeSi naxo. _ stalaqtiti watmoiqmneba mRvimis Weridan momdinare wylis
wveTebisagan. _ stalaqtiti cxovels SeiZleba miamsgavso.
6. erTi qula:
_ mRvime patara mdinaris mudmivi muSaobis Sedegad unda iyos
warmoqmnili.
8. erTi qula:
_ niko moxibluli aTvalierebda gamoqvabuls. _ mas Tavi STabeWdilebebiT daumZimda.
_ TavSi aTasgvari fiqri utrialebda. _ rodesac niko gamoqvabulidan gamovida, imaze fiqrobda, Tu rogor
amovidoda momaval zafxuls amxanagebTan erTad saTafliaze. _igi fiqrobda, rom am gamoqvabuls kvlavac moinaxulebda.
0 qula:
_ niko gamoqvabuliT dainteresda (zogadia).
95
9. ori qula (qvemoT warmodgenili winadadebebidan pasuxSi mocemuli
unda iyos ori):
_ marTlac, warmtaci da mSvenieria bunebis jadosnuri xeliT Seqmnili Zegli.
_ aba, romeli adamianis xels SeuZlia aseTi iSviaTi silamazis svetebis, darbazebisa da ucnauri gamosaxulebebis Seqmna.
_ buneba ucnauri, didi xelovania! erTi qula (warmodgenili winadadebebidan pasuxSi mocemuli unda
iyos mxolod erTi).
10. erTi qula:
_ gaqvavebuli adamiani, cxoveli, frinveli
12. erTi qula:
pasuxSi unda Candes mkiTxvelis damokidebuleba teqstis formis
(mxatvruli da sainformacio) mimarT. mkiTxvelis arCevani dasabuTebuli
unda iyos Sesabamisi teqstis specifikaze miTiTebiT, am teqstidan
motanili specifikuri infirmaciiT.
papisa da SviliSvilis mier gamoqvabulis daTvalierebis ambavi
_ aq dawvrilebiT aris aRwerili gamoqvabuli, stalaqtitebi da
stalagmitebi. _ aq ufro lamazad, mxatvrulad aris aRwerili gamoqvabuli, /
stalaqtiti Sedarebulia yinulis loluasTan, stalagmiti _ sokosTan. _ aq gadmocemulia papisa da SviliSvilis gancdebi,
STabeWdilebebi, maTi aRtaceba, / grZnob mRvimis idumalebas.
CarCoSi Casmuli informcia saTaflias Sesaxeb
_ aq mokled da zustad aris mowodebuli informacia saTaflias
gamoqvabulis Sesaxeb. _ am teqstidan vigebT, Tu sad mdebareobs saTaflia, / rogori
temperaturaa gamoqvabulSi, / vigebT damoqvabulis zomebs, / vigebT, vin
aRmoaCina gamoqvabuli. 0 qula:
miuRebelia pasuxi iseTi dasabuTebiT, romelic ar Seesabameba arCeul
teqsts, an pasuxi, romelSic mxolod teqstia arCeuli dasabuTebis gareSe.
miuRebelia mxolod teqstebidan amowerili frazebis Semcveli pasuxi.
13. erTi qula:
saTaflias gamoqvabuli
sigrZe 900 m
sigane 12m
simaRle 10 m
temperatura 12-13℃
96
14. ori qula:
pasuxebSi unda Candes mkiTxvelis damokidebuleba teqstidan miRebuli
informaciis mimarT, rac dasabuTebuli unda iyos teqstidan motanili
masaliT, / an sakuTar gamocdilebaze da codnaze dayrdnobiT
ganzogadebuli unda iyos teqstis ZiriTadi azri.
(1) ratom SeiZleba mogindes saTaflias gamoqvabulSi wasvla?
_ Zalin minda stalaqtitebis da stalagmitebis naxva. _ mainteresebs, rogor miedineba gamoqvabulSi mdinare.
_ minda vnaxo is saocreba, romelic papam da SviliSvilma naxes. _ minda im silamazis naxva, romelic iq aris.
_ minda idumalebiT moculi gamoqvebulis naxva. _ miyvars ucxo adgilebis naxva. / miyvars Tavgadasavlebi.
(1) ratom SeiZleba ar mogindes saTaflias gamoqvabulSi wasvla?
_ iq Zalin civa, / iq nestia.
_ iq sibnelea, / SeiZleba sanTeli Camiqres. _ iq bevri gvirabia da SeiZleba davikargo. _ SeiZleba gamoqvabulis mdinareSi Cavvarde da davsvelde.
_ amis mizezi ar arsebobs, wasvlas SemomTavazeben Tu ara, maSinve davTanxmdebi, ise damaiteresa saTaflias mRvimem.
0 qula:
_ mainteresebs gamoqvabulis naxva, / iq bevri saintereso ramea sanaxavi.
_ iq SemeSindeba, / me iqauroba ar mainteresebs (zogadia).
V. k u r d R l e b i s m i w i s Z v r a
Ria kiTxvebi
3. ori qula (qvemoT warmodgenili sityvebidan da frazebidan pasuxebSi
mocemuli unda iyos ori):
_ gaqanda. _ kisristexiT aedevnen.
_ gadairbines. _ aTasobiT kurdRelma gadairbina velebi.
_ kisristexiT morbenali kurdRlebi. erTi qula (pasuxSi mocemuli unda iyos mxolod erTi sityva an
fraza).
arCeviTpasuxiani kiTxvebi
TiTo qula: 1. b .2. b. 5. g. 6. g. 10. b.
97
4. erTi qula:
_ iq, sadac es ambavi moxda. _ iq, sadac kurdRels saSineli xma Semoesma.
_ iq, sadac miwa Sezanzarda. _ kurdRlis saxlSi.
_ iq, sadac kurdRlis azriT, miwisZvra moxda. 0 qula: sadac miwisZvra moxda (arasworia).
7. ori qula:
qvemoT warmodgenili frazebidan pasuxSi mocemuli unda iyos ori.
_ lomma kurdRels mimarTa _ `Zmobilo~.
_ lomma keTilad gaiRima. _ ara uSavs, Cemo patara Zmobilo, zogjer mec meSinia xolme iseTi
ramis, rac ar vici. _ lomma kurdReli daamSvida.
_ uTxra, ara uSavso. _ lomi mSvidad iyo. _ auxsna, Tu ra moxda sinamdvileSi.
_ uTxra, rom TviTonac yofila SeSinebuli. erTi qula: pasuxSi mocemuli unda iyos warmodgenilTagan mxolod
erTi sityva an fraza.
8. ori qula:
pasuxSi naCvenebi unda iyos, Tu rogoria personaJis ganwyoba zRapris
dasawyisSi da bolos, amasTanave moyvanili unda iyos misi sxvadasvagvari
ganwyobis ganmapirobebeli mizezebi. magaliTad:
_ zRapris dasawyisSi kurdReli SeSinebulia, radgan fiqrobs, rom miwisZvra moxda; zRapris bolos kurdReli damSvidebulia, radgan mixvda,
rom Secda, / lomis mxardaWera igrZno. _ zRapris dasawyisSi kurdReli aRelvebulia, fiqrobs rom is da misi
megobari kurdRlebi daiRupebian. zRapris bolos mas Tavisi sisulelis rcxvenia, radgan xvdeba, rom gangaSi tyuilad atexa.
_ zRapris dasawyisSi kurdReli Sewuxebulia, is sxva kurdRlebze zrunavs; zRapris bolos kurdReli darcxvenilia, radgan mixvda, rom
tyuilad aaforiaqa yvela. erTi qula:
pasuxSi naCvenebi unda iyos personaJis ganwyoba zRapris dasawyisSi
da bolos misi ganmapirobebeli bizezis dasaxelebis gareSe, / an
personaJis ganwyoba mxolod moTxrobis dasawyisSi an bolos mizezis
dasaxelebiT. magaliTad,
_ moTxrobis dasawyisSi kurdReli SeSinebulia, bolos damSvidebulia.
_ moTxrobis dasawyisSi kurdReli SeSinebulia, radgan fiqrobs, rom
miwisZvra moxda.
98
9. sami qula:
pasuxSi miTiTebuli unda iyos kurdRlisa da lomis xasiaTis is
Tvisebebi, romlebiTac isini erTmaneTisgan gansxvavdebian; amasTanave
miTiTebuli unda iyos kurdRlis, aseve lomis moqmedebebi, romlebSic maTi
xasiaTis Tvisebebi vlindeba. magaliTad:
_ kurdReli mSiSaraa, radgan xmauris gagonebisTanave gaiqca. lomi ki
mamacia, mas ar SeeSinda gaerkvia, ra xdeboda sinamdvileSi. _ kurdReli sulelia / daufiqrebelia, man ar gaarkvia, namdvilad
moxda Tu ara miwisZvra. lomi Wkviania, man gaarkvia, Tu ra moxda sinamdvileSi.
ori qula:
pasuxSi warmodgenili unda iyos kurdRlisa da lomis ganmasxvavebeli
Tvisebebi da erT-erTi personaJis (kurdRlis an lomis) moqmedeba, romelic
misi xasiaTis Tvisebas avlens. magaliTad:
_ kurdReli sulelia, man ar gaarkvia, namdvilad moxda Tu ara miwisZvra. lomi Wkviania.
erTi qula:
pasuxSi mocemuli unda iyos kurdRlisa da lomis Sepirispireba
moqmedebebis gareSe, an mxolod erT-erTis kurdRlis an lomis daxasiaTeba
Sesabamisi moqmedebis miTiTebiT.
_ kurdReli mSiSaraa, lomi ki mamacia.
_ kurdReli mSiSaraa, radgan xmauris gagonebisTanave gaiqca.
VI. g a g r i l e b a W r i W i n e b T a n e r T a d
Ria kiTxvebi
2. ori qula:
(1)
_ WriWina Sen TviTon unda daiWiro.
(1)
_ WriWina bazrobaze unda SeiZino.
3. erTi qula:
_ imitom, rom mas xtunvisTvis kargad aqvs ganviTarebuli ukana fexebi.
_ imitom, rom WriWina daxtis.
5. erTi qula:
_ umi kartifili, kitri, wyalSi Cambali puri, mwvanili / kartofili,
kitri, puri, mwvanili
arCeviTpasuxiani kiTxvebi
TiTo qula: 1. g. 5. d. 7. b. 11. g.
99
6. erTi qula:
_ sabrZolo simRera.
8. erTi qula:
qvemoT warmodgenili frazebidan pasuxSi mocemuli unda iyos erTi.
_ iWriWine, Carli, iWriWine da gamagrile, _ vTxovdi Carlis. _ am saocarma xmebma da WriWinas frTebis gabmulma zuzunma TiTqos
gaacocxla da sasiamovnod daatriala haeri Cems garSemo. _ `imRere, Carli!~ _ rogorc yinulis wkriali brolis WiqaSi, ise
gaismoda Carlis simRera. _ sicxe TiTqos gaqra.
9. erTi qula:
_ rodesac WriWina zeda wyvil frTas aswevs da erT frTas meores gauxaxunebs, gaismis WriWini.
_ WriWinas zeda wyvili frTis xaxunisas gaismis WriWini. pasuxi miuRebelia im SemTxvevaSi, Tu CarCoSi Casmuli teqsti
sityvasityviT aris gadmotanili.
10. erTi qula:
3, 4, 1, 2, 5.
12. ori qula:
pasuxSi unda Candes, rom iaponelis survilia, misi saCuqris wyalobiT
stumarma kargad igrZnos Tavi (gagrildes) zafxulis sicxeSi; misi
survilia agreTve isic, rom saCuqris meSveobiT stumari Zvel iaponur
tradicias aziaros, iaponuri samyaro ufro axlos gaacnos.
_ imitom aCuqa amgvari saCuqari, rom stumari zafxulis cxel dReebSi
gagrilebuliyo; kidev imitom, rom WriWinebiT gagrileba iaponuri tradiciaa.
_ iaponel mezobels undoda rom mTxrobeli Zvel iaponur tradicias zaireboda, agreTve mas undoda, rom zafxulis cxel dReebSi biWs Tavi
kargad egrZno. _ Soreul aRmosavleTSi adamianebi uZvelesi droidan iSinaureban
WriWinebs. WriWina biWs gagrilebaSi daexmara. _ iaponel mezobels undoda, rom mTxrobels ufro kargad da axlos
gaecno iaponia, iqauri wesebi da Cevulebebi, agreTve undoda, rom is sicxeSi gagrilebuliyo. _ gagrileba WriWinebis daxmarebiT Zveli
iaponuri tradiciaa. erTi qula:
pasuxSi unda Candes, rom iaponelis survilia, misi saCuqris wyalobiT
stumarma kargad igrZnos Tavi zafxulis sicxeSi, / an misi saCuqris
meSveobiT stumari Zvel iaponur tadicias eziaros.
qvemoT CamoTvlilTagan pasuxSi mocemuli unda iyos mxolod erTi.
100
_ iaponelma imitom aCuqa amgvari saCuqari, rom zafxulis cxel
dReebSi stumari gagrilebuliyo WriWinas daxmarebiT. _ zafxulis cxel dReebSi biWma rom kargad igrZno Tavi.
_ am saCuqriT iaponelma biWi Zvel iaponur tradicias aziara. _ WriWinebis moSinaureba iaponuri tradiciaa.
0 qula:L
_ imitom aCuqa amgvari saCuqari, rom stumars WriWina SeeZina
(gameorebulia SekiTxvaSi mocemuli informacia).
_ iaponelma biWs saCuqari yuradRebis niSnad aCuqa (zogadia).
13. ori qula:
pasuxSi dasaxelebuli unda iyos iseTi saCuqari, romelic qarTul
yofas da tradiciebs aziarebs ucxoels; amasTanave miTiTebuli unda iyos
amgvari saCuqris Cuqebis mizezi _ kavSiri qarTul yofasTan da
tradiciebTan. magaliTad:
_ vaCuqebdi xevsurul windebs. minda gaigos, ra lamaz windebs qsoven saqarTvelos mTebSi, / rom saqarTveloSi aris aseTi lamazi nivTebis Seqmnis tradicia, / ufro axlos rom gaicnos saqarTvelo.
erTi qula – dasaxelebulia iseTi ram, rac qarTul yofas da
tradiciebs aziarebs ucxoels, magram miTiTebuli ar aris amgvari saCuqris
Cuqebis mizezi, an mizezi miTiTebulia, magram is ar ukavSirdeba qarTul
yofas da tradiciebs. misaRebia iseTi pasuxic, romelic ar ukavSirdeba
qarTul samyaros magram motivirebulia.
_ vaCuqebdi xevsurul windebs, / saqarTvelos rukas, / wigns
saqrTvelos Sesaxeb. _ vaCuqebdi xevsurul windebs, imitom, rom isini lamazia, / gaaTboben
zamTarSi. _ vaCuqebdi ZaRls, marto rom ar igrZnos Tavi ucxo qveyanaSi.
0 qula:
vaCuqebdi ZaRls / Cits/ velosipeds.
VII. p a f u n e b i s R a m e e b i
Ria kiTxvebi
7. erTi qula:
pasuxSi naCvenebi unda iyos, rom CiraRdani exmareba halas sibneleSi,
RameSi dainaxos pafunebi, / ipovos damaluli pafunebi.
0 qula:
_ CiraRdniT hala sofelSi RamiT / sibneleSi dadis (zogadia).
arCeviTpasuxiani kiTxvebi
TiTo qula: 1. d. 2. g. 3. g. 4. b. 5. b. 6. a. 9. d. 11. d.
101
8. erTi qula:
pasuxSi naCvenebi unda iyos, rom muyaos yuTebs hala iyenebs imisaTvis,
rom pafunebma usafrTxod igrZnin Tavi, / yuTebi soflidan zRvis napirze
pafunebis gadayvanis saSualebaa.
10. erT qula:
pasuxSi naCevnebi unda iyos, rom RamiT pafunebs isev SeiZleba gza
aebneT da soflis sinaTleebma isev SeiZleba miizidos isini, / bavSvebs
RamiT, sibneleSi gauWirdebaT pafunebis zRvaSi gaSveba.
12. sami qula:
pasuxSi miTiTebuli unda iyos ori sxvadasxvanairi grZnoba, romelic
halas uCndeba pafunebis zRvaSi gaSvebisas; amasTaneve dasaxelebuli unda
iyos am grZnobaTa gamomwvevi mizezebi. magaliTad:
_ hala mowyenili iyo, radgan pafunebTan ganSoreba uwevda. hala amave dros kmayofilic iyo, radgan pafunebs daexmara.
ori qula:
pasuxSi miTiTebuli unda iyos ori sxvadasxvanairi grZnoba da erT-
erTis gaCenis mizezi, an erTi grZnoba da misi gaCenis mizezi.
_ is sevdiania da amasTanave bednieri, radgan pafunebs daexmara. _ is bednieria, pasunebs rom daexmara.
erTi qula:
pasuxSi miTiTebuli unda iyos sxvadasxvanairi grZnoba mizezebis
dasaxelebis gareSe.
_ hala bednieria da Tanac sevdiani.
0 qula
_ hala gaxarebulia.
_ hala dasevdianebulia da mowyenilia. _ hala dasevdianebulia.
13. erTi qula:
pasuxSi warmodgenili unda iyos mkiTxvelis damokidebuleba teqstSi
gadmocemuli ambis mimarT. amasTanve mkiTxveliseuli Sefaseba
dasabuTebuli unda iyos teqstidan motanili specifikuri informaciiT, an
sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT ganzogadebuli unda iyos teqstis
ZiriTadi azri. magaliTad:
_ pafunebis gadarCenaSi monawileobas miviRebdi, radgan saxaliso
unda iyos bnel RameSi CiraRdnebiT pafunebis Zebna, / pafunebis zRvaSi gaSveba.
_ pafunebis gadarCenaSi monawileobas ar miviRebdi, radgan ar miyvars Ramis gaTeneba.
_ pafunebis gadarCenaSi monawileobas miviRebdi, radgan bartyebis
gadarCena, / Tanatolebis daxmareba kargi saqmea.
102
0 qula:
_ minda davexmaro halas, / minda am saqmeSi miviRo monawileoba (imeorebs SekiTxvas).
VIII. s i t y v i s m a r a g i 1. a. gacxarda _ gaficxda b. gamoikvlia _ gamoiZia g. ikamaTa _ idava d. Seamokla _Sekveca 2. a. mkvircxli _ zanti b. guluxvi _ Zunwi g. urCi _ damyoli d. mkvrivi _ dondlo 3. a. Tavmdabali _ ampartavani b. gulmodgine _ daudevari g. mtkice _ meryevi 4. a. Zafis gorgali b. miwis belti g. Rrublis qula d. broweulis marcvali e. mzesumziras guli v. nigvzis lebani 5. a. zafis wveri b. kabis kalTa g. madigis Zgide d. puris yua 6. a. norC balaxs sasxasa feri aqvs. b. ferad-feradi ZafebiT Wreli Tiki davgrixe. g. wyali mdored miedineboda, navi nela micuravda. d. ankara wyalSi kriala kenWebi moCans. e. vaSlis xes meCxeri totebi aqvs da cota nayofi asxia. 7. a. WokiviT grZeli b. mTasaviT maRali g. CxiriviT wvrili d. kaJiviT magari 8. a. mediduri b. mSromeli g. patara 9. a. Seupovari b. marjve g. gonieri 10.a. ZafiviT wvrili b. danasaviT basri g. kldesaviT mtkice. d. burTiviT mrgvali 11.a. iRbliani b. yoyoCi g. uqnara 12. grigali 13. riye
103
T a v s a t e x e b i
a. 3, 5, 2, 4, 1.
b. 4, 3, 1, 5, 2.
g. 4, 2, 5, 1, 3.
sarCevi
nawili I
Sesavali ------------------------------------------------------------------------------------------
instruqcia moswavleebisaTvis ------------------------------------------------------
I. mzis pirisnabani (xalxuri zRapari) -----------------------------------------
lado asaTiani, krwanisis yayaCoebi (nawyveti) -------------------------
akaki wereTeli, Zvel samefos (nawyveti) ----------------------------------
II. caswavala (goderZi Coxelis moTxrobis mixedviT) ----------------
III. iakob gogebaSvili, Zmani xerxeuliZeni ----------------------------------
IV. daviT javaxiSvili, SemTxveviT mosmenili saubari --------------
V. kometebi --------------------------------------------------------------------------------------
indielebi -----------------------------------------------------------------------------------
diogene ---------------------------------------------------------------------------------------
wignis sarCevi ----------------------------------------------------------------------------
VI. amerikis aRmoCena ----------------------------------------------------------------------
liliputi ---------------------------------------------------------------------------------
mocarti -------------------------------------------------------------------------------------
VII. dinozavrebi ------------------------------------------------------------------------------
giganti --------------------------------------------------------------------------------------
wigni -----------------------------------------------------------------------------------------
sad ras naxav ---------------------------------------------------------------------------
VIII. olimpiuri TamaSebi ---------------------------------------------------------------
goliaTi ----------------------------------------------------------------------------------
amocana ------------------------------------------------------------------------------------
wignebi ------------------------------------------------------------------------------------
Sefasebis sqemebi ---------------------------------------------------------------------------
4
8
9
12
13
14
18
22
26
29
30
30
31
33
34
35
37
38
39
40
42
43
44
45
nawili II
instruqcia moswavleebisaTvis ------------------------------------------------------
I. Tagvebis fexburTi ---------------------------------------------------------------------
II. kadeSis omi --------------------------------------------------------------------------------
III. planeta dedamiwa (patara ufliswuli) ----------------------------------
IV. saTaflia -----------------------------------------------------------------------------------
V. kurdRlebis miwisZvra --------------------------------------------------------------
VI. gagrileba WriWinebTan erTad -------------------------------------------------
VII. pafunebis Rameebi ---------------------------------------------------------------------
VIII. sityvis maragi ------------------------------------------------------------------------
Tavsatexebi -----------------------------------------------------------------------------
Sefasebis sqemebi ---------------------------------------------------------------------------
52
53
58
61
63
70
75
80
85
90
91
romeli teqsti mogewona teqstSi gansakuTrebiT? dawere ra mogewona da
ratom: