gazeta e marsit 2010

7/31/2019 Gazeta e Marsit 2010

1/12

1MARS 2010 NGJALLJA

GZUAR P ASH KT!

Festa e Hyrjes triumfale t Krishtit n Jerusalem, E Diela eDafinave, sht nj nga dymbdhjet festat e mdha t Kishs. Kishavazhdon t jet e veshur me shklqimin ngjallsor, e mbushur me himneq vazhdimisht prsrisin hosana, blatuar Krishtit si Mesia - Mbret, iCili vjen n emrin e Perndis At, pr shptimin e bots.

Hiri i Shpirtit t Shenjt na mblodhi sot; edhe t gjith engrem kryqin dhe themi: I bekuar sht ai q vjen n emrine Zotit, hosana n m t lartat!

(Vargu i Par i Mbrmsores)

U varrosm me pagzimin bashk me Ty, o Krisht Perndiayn, u vlersuam pr jetn pa vdekje me Ngjalljen Tndedhe t thrrasim me lavdi: Hosana n m t lartat, i bekuarsht ai q vjen n emrin e Zotit!

(Tropari i Dyt)

N qiell si Mbret mbi fron, n dhen si rob mbi pulisht, na

je shfaqur, o Krisht Perndi, prano lavdrimin e engjjve dhekngt e fmijve q kndojn: I bekuar sht ai q vjent shptoj Adamin!

(Shkurtorja)

Kur populli mban n duar deg dafine dhe i kndon Zotit t Dieln eDafinave, ata jan gjykuar s bashku me turmn e Jerusalemit. Sepseishin t njjtt zra q i thirrn Hosana Krishtit dhe disa dit mvon thirrn pr Krishtin te Pilati Kryqzoje. Kshtu, n liturgjine Kishs jett e njerzve vazhdojn t gjykohen kur ata e prshndesinKrishtin me degt e fitores dhe hyjn me T n ditt e psimit tvullnetshm.

E Diela e Dafinave, 28 Mars

Dhurom tshikoj fajet e

mia dhe t mose gjykoj tim

vlla

Nj jetkushtuarmuzikskishtare

dhe asaj klasike Fragmente nga homeliae shn Nikolla Kavasilas,

pr Ungjillzimin e sTrshenjts, Nns s

Perndis dheGjithmonvirgjrs Mari

Birii Perndisbhet bir

i Virgjreshs

- Egjipt -Fanatikt

sulmojn besimtarte krishter

- Pakistan -Digjet i gjall

nj i krishter qnuk pranoi

t ndryshojbesimin

Priftmurgu Grigor

nga Mali i Shenjt

(Pjes e shkputurnga libri

Jeta n Krishtin)

Prof. Milto Vako

(Artist i Merituar)

Departamenti i Dirigjimit

i Akademis s Arteve

Manastirii Shn Kozmait

po merrjet t re

- Faqe 2 - - Faqe 4 - - Faqe 6 - - Faqe 7-8 - - Faqe 11 -

Monumentet besimit

dhe t historis

NGJALLJANr. 3 (206) Viti XVIII i botimit MARS 2010 mimi 20 lek


2/12

2 NGJALLJA MARS 2010

N ditt tona shpesh ankohemi n lidhje meprpjekjen q duhet t bj njeriu nPerndin. Besojm se vetm ather jemi met vrtet t krishter, nse kreshmojm, nsebjm lutje, nse japim lmosh dhe bjm vepra

t ngjashme pr hir t virtytit. Dhe, kur mendoj-m se sa mundime duhet t heqim pr t punuarvepra virtyti dhe t jetojm n Krishtin, kemifrik dhe trhiqemi. Por Krishti na tregoi njrrug shum t thjesht dhe t leht, pr t qent plqyer pr At dhe q ti shmangemi dnimitditn e Gjykimit. Ai na tha: Mos gjykoni, q tmos gjykoheni, sepse do t gjykoheni me kri-terin q gjykoni dhe do t mateni me masnq matni.

N Jerontikon, libr i Etrve q prshkru-an veprimet dhe fjalt e shenjtruara t asket-ve t shenjt, tregohet historia e mposhtme:

Nj vlla e pyeti ava Josifin: far tbj, o At? Nuk mundem as t vuaj pr hirt dashuris s Krishtit dhe as t punoj dot

pr t dhn lmosh. Edhe Jeron ti iuprgjigj: Nse nuk mund t bsh dot ktogjra, t paktn ruaje ndrgjegjen tnde t

pastr nga mendimet e paragjykimit kundrvllezrve t tu dhe mos i ul ata. N ktmnyr me siguri q ke pr t shptuar.

Fjalt e Krishtit q prmendm dhe bisedamidis dy asketve, japin shkak pr t folur prnj kancer t jets shpirtrore: prgojimin dheparagjykimin. sht nj shtje q ka t bjme t gjith ne, sepse t gjith mund t dnojm

fare leht vllezrit tan pr veprimet e tyredhe e drejtsojm veten pr ka kemi br. Nkt mnyr humbasim Hirin e Perndis dhetorturohemi, ndrkoh q mund ti shmangeshimparagjykimit dhe t jetojm n Krishtin pa pasur

mundime t mdha. Ato q do t themi jan tbazuara n jett e Etrve tan t shenjt dhen kshillat e tyre t shenjta.

1. Prgojimi dhe paragjykimi

Le t shikojm n fillim se far sht pr-gojimi dhe paragjykimi. Shn Dorotheu na jepprcaktimin: Prgojimi sht t prhapsh mefjal mkatet dhe gabimet e t afrmit, p.sh. filanika thn gnjeshtra, apo u zemrua, ra n imo-ralitet etj. Duke folur n kt mnyr njeriu pr-gojon t afrmin e tij, pra flet me pasion kundrdikujt, bisedon me pasion pr mkatin e tij. Pa-ragjykim sht q njeriu t akuzoj vet njeriun,duke thn se ai sht gnjeshtar, zemrak, imo-ral. Sepse n kt mnyr paragjykon vet pre-dispozitn e shpirtit t tij dhe nxjerr prfundimepr t gjith jetn e tij, duke thn se tjetri sht

i till dhe e gjykon veten n kt rast.Paragjykimi sht m i rnd se prgojimi,sepse sht tjetr gj t flitet pr nj njeri e tthuhet se u zemrua dhe tjetr gj sht takarakterizosh si zemrak e ta shikosh kshtugjat gjith jets s tij (Shn Dorotheu).

Meq prgojimi sht stadi i par i paragjyki-mit, n vazhdim do t tregojm se far ndryshi-mi ekziston midis prgojimit dhe paragjykimit,por edhe si duhet ta prballojm kt pasion.

Etrit e shenjt msojn se paragjykimi sh-t nj mkat i rnd, tek i cili na shtyn i ligu.Shn Joani i Shkalls na thot: Demont na

nxisin me dhun t mkatojm dhe nse nukmkatojm, t gjykojm ata q mkatuan. Porsi thot shenjtori, prgojimi sht pjell e urrej-tjes, nj shushunj e majmur e fsheht, q thithdhe zhduk gjakun e dashuris. sht shtirje e

dashuris dhe shkak i papastrtis dhe i rndesss zemrs.

Shn Joan Gojarti shkruan se n prgjithsinjeriu sukseset e t afrmit, madje edhe sikurato t jen t mdha dhe t shumta, mohon

ti shikoj. Por kur i afrmi paraqet ndonjmangsi, madje edhe t parndsishme, emerr vesh menjher dhe e prhap, gjykont afrmin pr kt dhe e dnon. Nuk ka m-kat m t keq dhe t leht sesa paragjykimi

Mkatet e tjera kan nevoj pr koh, shpen-zime, prkujdesje dhe bashkpuntor,por n rastin e paragjykimit nuk ndodh enjjta gj Pra meq e liga kryhet me leh-tsi dhe ferri e ndshkimi jan t frikshmee nuk fiton gj njeriu me kt, le ti shma-ngemi me kujdes t madh ksaj smundjeje,le t mbulojm mkatet e t tjerve dhe tmos i poshtrojm publikisht fajtort.

Meq gjykimi sht uzurpimi i paturpshmi t drejtave t Perndis, kurse paragjykimihumbja e shpirtit, e atij q paragjykon, du-het me do mnyr t prpiqemi t rrnjosimkt pasion nga brenda nesh. Madje nse shi-kon nj njeri t mkatoj edhe n astin e vde-kjes s tij, shkruan shn Joani i Shkalls,as ather mos e paragjyko. Sepse vendimii Perndis sht i panjohur pr njerzit.

Disa arritn n mnyr t dukshme n mka-te t mdha, por bn fshehtazi t mira ako-ma m t mdha. Kshtu ata q kan qejf tgjykojn t tjert, u gabuan n kt pik.

Dhurom t shikoj fajet e mia dhe t mos e gjykoj tim vlla

(vijon n numrin e ardhshm)

Dy jan shrbesat kryesore pr nder t Hyjlindses: Paraklisi (iVogl dhe i Madh) dhe Himni Akathist. Paraklisi shfaq tTrshenjtn si nn t dhembshur dhe ndrmjetuese t besimtarven vuajtje tek Biri i saj. Himni Akathist himnon madhshtin dhelavdin e Virgjreshs Mari dhe u vendos t psalet nga i gjith popullipas nj mrekullie t saj, kur shptoi nga armiqt pagan Konstandi-nopojn dhe gjith Perandorin Bizantine (v. 626). Ather krye-qytetasit, megjithse ishin tej mase t lodhur, psaln Himnin dukeqndruar m kmb n shenj mirnjohjeje (Akathistos = jo ulur).

Vlen t shtohet se Himni Akathist (ose Prshndetjet), por pa kanunine tij, thuhet npr manastire do dit gjat Pasdarks dhe shum tkrishter e kan zakon ta lexojn nj her n dit.

***Si mori vesh porosin e perndishme, engjlli zbriti n banesne Josifit dhe ia pruri Maris menjher lajmin: Anoi me bashk-

zbrit jen qiellin mbi dh, kur hyri i pandryshuar n gjirin tnddhe at kur e shoh me sy t mishruar si rob uditem dhe thrresme z: Gzohu, o Nuse e panusruar.

HIMNI AKATHIST

Prlufteshs gjeneralePrlufteshs gjenerale kngt mundse,/ si prhirim q eshptove prej tmerreve,/ qyteti yt po t prshkruan, o Virgjresh./Po sikurse ke fuqi t paluftuarshme/ prej fardo rreziku

shptom,/ se po t thrres: Gzohu, o Nuse e panusruar.

Priftmurgu Grigor nga Mali i Shenjt

(Pjes e shkputur nga libriJeta n Krishtin)


3/12

3MARS 2010 NGJALLJA

N datn 3 shkurt, n ambientete Hotel Tirana International,

u zhvillua tryeza e rrumbullakt metem Gruaja dhe Feja. Takimi

organizohej nga Forumi Shqiptarpr Aleancn e Qytetrimeve(AFALC) dhe Fondacioni AnnaLinch. Morn pjes prfaqsuest komuniteteve fetare, si edhe pr-faqsues t shoqris civile.

N fjaln e hapjes drejtuesja eksaj tryeze t rrumbullakt LauraXhaxhiu, falnderoi dhe prgzoiprfaqsuesit e komuniteteve fetarepr gatishmrin dhe mbshtetjene dhn pr organizimin e ktij akti-viteti. Ajo bri gjithashtu edhe nj

paraqitje t hollsishme t qllimitt organizimit t ktij takimi. Mpas referuan mbi temn Gruajadhe Feja, prfaqsuesja e Komu-nitetit Mysliman Shqiptar Iris Mai,

prfaqsuesja e Kishs Orthodho-kse Sonila Dedja, prfaqsuesja eKishs Katolike Estela Daljani, siedhe prfaqsuesja e shoqris ci-

vile Valbona Duri. N kto referateu b nj prezantim i rolit t gruas, ipar n kndvshtrime t ndry-

shme fetare dhe civile, duke thek-suar n t njjtn koh edhe r-ndsin e ksaj pranie n shoq-rin e sotme shqiptare, por jo ve-

tm. Gjithashtu u paraqitn edhedisa nga sfidat me t cilat prballetgruaja besimtare n ditt e sotme,

mnyra se si i prballon kjo gruakto sfida, si edhe vlerat q mbart

jeta me Perndin dhe transmetimii ktyre vlerave n breza.

Pas referimeve u kalua n dis-kutime, pyetje dhe komente, ku tftuar si student, pedagog dheprfaqsues t shoqris civile,ndan mendimet dhe bn kome-ntet e tyre mbi kt tem. Si kon-kluzion i ktij takimi doli q nevo-

jitet nj prkrahje dhe nj mbshte-tje m e madhe pr gruan besimtaren shoqrin ton, duke qen se rolii saj sht i pazvendsueshm.

Takimi u mbyll me nj koktej prt gjith t ftuarit si edhe me nj

ekspozim me punime artistike medor, t realizuara nga gra t komu-nitetit orthodhoks dhe mysliman.

Korresp. i Ngjalljes

Gjat vitit 2009 Zyra Diakonia Agapes e Kishs

Orthodhokse Autoqefale t Shqipris ka zba-

tuar n zonat rurale t rrethit t Gramshit dhe Li-brazhdit projektin Jet e shndetshme pr fmijt.

N kuadr t ktij projekti, Zyra Diakonia Agapes

bashkpunon me shkolla nntvjeare, duke kontribu-

uar n prmirsimin e standardeve t msimdhnies

dhe kushteve n kto shkolla.

Pr t realizuar kt qllim, gjat muajve dhjetor

2009 dhe janar 2010 Zyra Diakonia Agapes ka siguruar

pr shkolln 9-vjeare t Xhyrs n rrethin e Librazhdit

dhe shkolln 9-vjeare t Tunjs n rrethin e Gramshit

materiale t ndryshme, t cilat kan ndikuar ndjeshm

n prmirsimin e infrastrukturs s dy shkollave tsiprprmendura.

Pasi sht br nj vlersim shum i mir i

nevojave n bashkpunim me drejtort e ktyre

shkollave, sht br plotsimi i tyre. Kshtu jan

siguruar tavolina dhe karrige pr salln e msuesve,

mjete msimore, harta dhe globe, vazo dhe stola pr

prmirsimin e ambienteve t shkolls, rafte si dhe

tituj librash pr bibliotekat, kutit e ndihms s par

q mungojn n pothuajse

t gjitha shkollat, tabela vizi-

ve me mesazhe t ndryshme

pr rndsin q ka shnde-ti, mjedisi, higjiena etj.

Msuesit shprehn mir-

njohje t madhe pr ndihmn

e dhn, komuniteti i pri-

ndrve dhe nxnsve gjitha-

shtu. Ata argumentojn se

zonat rurale jan ln n

harres dhe se jan t pakt

ata q kontribuojn dhe ndih-

mojn fmijt dhe shkollat e

ktyre zonave.

D. A.

N datn 13 shkurt 2010, njgrup besimtarsh nga qyteti iBeratit morn rrugn pr n Shn

Vlash, manastirin e Durrsit ku do

vit besimtar dhe besimtare t ktij

qyteti kremtojn ditn e shenjtit.

Besimtart nuk u zmbrapsn nga

koha e keqe; binte shi dhe ishte

ftoht, por me knaqsi bn udh-

timin drejt manastirit.

N kishn e Shn Vlashit, nde-zn qirinjt, dgjuan fjalt e Per-

ndis, u lutn dhe m pas vazhduanrrugn pr n kishn e Shn Pavlit

dhe Shn Astit, n qytet dhe m pas

edhe n kishn e Shn Gjergjit. N

kt kish takuan at Spiron, i cili

sapo kishte zhvilluar shrbesn. Ai

u foli pr historikun e kishs s Shn

Gjergjit. Grat besimtare i treguanse kishin vizituar kishat pothuajse

n t gjith Shqiprin, se kishin

qen n Shkodr, Vlor, Prmet,

Fier, Durrs, pr t njohur nga afr

vendet tona t shenjta.I. Z.

Tryez e rrumbullakt Gruaja dhe Feja

Prmirsimi i infrastrukturs s shkollave n zonat ruraleBesimtar nga Berativizitojn Manastirin

e Shn Vlashitdhe kishat e Durrsit

Veprimtari sociale e Kishs

ast nga veprimtaria me grat e besimeve t ndryshme


4/12


5/12

5MARS 2010 NGJALLJA

Nga data 19 deri m 22 shkurtn Bruksel (Belgjik) u zhvi-

llua konferenca me tem T jemidshmitar t Krishtit. Kjo konfe-renc u organizua nga Syndesmos,nj organizat rinore orthodhokseq vepron n t gjith botn. Nkt konferenc morn pjes rreth60 persona nga 20 vende t ndry-shme t bots si: Belgjika, Franca,Gjermania, Rusia, Finlanda, Hola-nda, Rumania, Bullgaria, Hungaria,Serbia, Maqedonia Shqipria etj.

Organizimi i konferencs ishteshum i mir dhe praktik. N ktkonferenc u fol dhe u diskutua prmnyrat se si duhet t jemi dsh-mitar t Krishtit n jetn ton pri-vate dhe shoqrore, si n familje,pun dhe kudo q ndodhemi. Nvazhdim u diskutua se si jetonin tkrishtert e par dhe se si jetojmne sot. Se si ata u bn dshmitart Krishtit dhe se si mund te jemine sot t till.

Gjithashtu u diskutua mbi gjrat

e prbashkta dhe t veanta midist krishterve n at koh dhe

neve sot. Problemet q ata hasndhe ato q ne hasim n do aspektt jets son.

T jemi dshmitar t Krishtit

Bruksel, Konferenc e Syndesmos

Prmet

Persona ende t paidentifikuarkan grabitur n t gdhir tdats 6 mars dy kisha brenda qytetit

t Prmetit. Ata kan vjedhur pjest ikonostasit dyshekullor n kishne Shn e Premtes (Parashqevis), sidhe nj pjes t ports t kishs sShn Nikolls.

Hajdutt kan grabitur pjesdruri t gdhendura me nj mjeshtrit lart nga ikonostasi i kishs sShn Parashqevis, q shtrihet bu-z prroit q kufizon qytetin e Pr-metit nga ana jugore e tij.

Keqbrsit kan vjedhur po k-shtu edhe pjes druri t gdhendurt ports kryesore t kishs s

Shn Nikolls, q ndodhet n zonne siprme t qytetit t Prmetit.

Policia nisi hetimet, por endenuk ka zbuluar se kush sht autori.Pak koh m par n Prmet u vo-dhn edhe pjest e gdhendura tikonostasit, kryevepr e kishs s

Vidhen dy kishat e vjetra orthodhokse t qytetit

N

j 35-vjear nga Zhapokika eTepelens sht vn n pra-

nga n qytetin e Kors, nn akuzne vjedhjes s gjasht objekteve tkultit. Sipas policis lokale, BujarKalemi rezulton t jet autor i vje-dhjeve t disa kishave n Kor dhen zonn e Kolonjs, ku sht doku-mentuar se ka kryer vjedhje t pa-rave nga kasafortat me thyerje dheka shkatrruar n disa raste edheobjekte q ndodheshin n brendsit ktyre kishave.

Por krahas vjedhjeve n jug-

lindje t vendit, Kalemi rezulton tjet autor i dy vjedhjeve n kishat eGjirokastrs dhe n mnyr t pr-sritur t vjedhjeve t kishs nKostan t Delvins.

Korresp. i Ngjallja

Kapet n

Kor nj grabits

kishash

Kisha e Shn Nikolls, Prmet

Ajo transmeton pr ju 24 or program.

Do t dgjoni gjithka q ju duhet: programe shpirtrore, sociale dhe kulturore.

Muzik e zgjedhur kishtare, popullore dhe klasike, nga vendi dhe bota.

Ndiqni shrbesat kishtare n Radio Ngjallja!

rsit q hasim ne n jetn ton tprditshme pr t qen dshmitart denj t Krishtit.

Gjithashtu nj pjes shum erndsishme ishte dhe prezantimi ido vendi me kng, valle, ushqime,psalme n gjuhn e tyre prkatse.

Kisha jon u prezantua me disabotime t saj n anglisht si:Resur-rection of the Orthodox Church of

Albania; 2000 years church artand culture in Albania; Restora-tions of the Orthodox Church

Monuments in Albania. Dhe medisa punime t ndryshme (si kryqe,komboskin dhe punime t tjera mekarakter kishtar) q u bn dhuratpr do pjesmarrs n ktkonferenc.

Spiro Topanxha

U ndan eksperienca t ndry-shme dhe kndvshtrime t ndry-shme pr problemet dhe vshti-

Nj kujtim me pjesmarrsit n konferenc.

Leuss, gj q t bn t mendoshpr nj trafik t organizuar, q sy-non vlerat m t mira t objekteveorthodhokse t kultit.

Gjat 17 viteve t fundit n Mi-

tropolin e Gjirokastrs jan vje-dhur e prdhosur dhjetra objekteorthodhokse dhe fuqia zbuluese epolicis ka qen pothuaj inekzis-tente.


6/12


Manastiri i Shn Kozmait po merr jet t re

Manastiri i Shn Kozmait,Kolkondas, sht nj ngamanastiret m me vler n vend,si nga ana shpirtrore, ashtu dhe

nga ajo monumentale. Ai na sjellgjithmon kujtimet e historis stij, mnyrn se si u formua, se siu zgjerua dhe m pas na tregon

pr rnien e tij n kohn e territkomunist. Manastiri na paraqettashm faza t ndryshme t

zhvillimit t tij, duke u nisur qnga kisha e s Trshenjts ederi n rindrtimin e konakve,

q e ktheu n nj manastir tmirfillt.

Manastiri u zhvillua shumshpejt pas vrasjes s shn Koz-

mait, kur pr nder t tij u ndrtuakisha e shenjtit, q sht tashmkisha kryesore e manastirit, dhem pas u ngritn konakt, ndrsa

krahu verior i hajatit t kishsekzistuese t shn Maris ukthye n nj paraklis ku prehe-shin dhe nderoheshin lipsanet e

shenjtit.

Me kalimin e viteve dhe n

momentin q manastiri nuk funk-

siononte m si i till, ndodhn ndry-shime natyrore t terrenit prrethdhe lvizje nga shtrati origjinal i

lumit, gj q solli prmbytjen e tijdhe mbushjen me material deri nnj lartsi, mund t themi, sa

gjysma e lartsis se kishs. Kjosolli rnien e nj pjese t konsideru-eshme t kishs s Shn Marisdhe kthimin n gjendje jofunksio-

nale t t gjitha mjediseve t tjera.Duke qen t pafuqishm pr t

ndryshuar dhe pr t kthyer mana-stirin n gjendjen e mparshme, ai

filloi t funksionoj vetm me pje-st e mbetura mbi tok. U deshringritja dhe funksionimi i kishsdhe ardhja e Kryepiskopit Anastas

n krye t saj, q bri t mundurrikthimin e tij n gjendjen funksio-nale dhe n nj vend shpirtror

pelegrinazhi.

Q n vitet e para, me kontribu-tin e rinis orthodhokse, e cila ngriti

kampingje t vazhdueshme n kt

vend, filluan t zbuloheshin t gjithaobjektet nj e nga nj. Pjesrisht,

punimet e zbulimit t manastirit ukryen dhe nga kompani t kontrak-tuara nga Kisha. Tashm do gjkishte dal n drit ashtu si ishte

m prpara, po e degraduar ngapresioni i ujrave dhe balts. Ishint domosdoshme ndrhyrje shumt thella restauruese. Fillimisht u b

drenazhimi i t gjith ambientit,duke par qe ujrat e lumit n afr-si dhe ato toksore filtronin shumleht n truallin e manastirit. M

pas filloi ndrhyrja kryesore nkishn e Shn Kozmait. Atje u bnj restaurim i plot, duke e kthyer

kishn n nj ambient plotsishtfunksional, ku tashm kryhenshrbesat dhe sidomos ajo tregonann e saj funksionale n ditn e

fests s shenjtit, kur vijn memijra besimtar.

Faza e dyt e ndrhyrjeve u

drejtua n restaurimin e pjess smbetur t kishs s Shn Maris

bashk me paraklisin e kishs s

Shn Kozmait. Fatmirsisht sot,bashk me restaurimin e kishs

dhe t paraklisit kemi restauruardhe t gjith afreskun e zbuluar,

i cili tashm na shfaqet n njgjendje shum t mir dherezistente.

Por mbetej edhe dika tjetr,q n thelb ishte shum e r-ndsishme, ishte rivitalizimi i ko-nakve t manastirit, gj q do

t plotsonte m s miri funk-sionin e tij.

Kryepiskopi Anastas ndoqi

nga afr realizimin e projektitdhe dha fondin pr fillimin epunimeve. Fal ktij kujdesi

tashm jan ngritur t gjithkonakt e manastirit sipas rr-nojave, gjurmve dhe forms stij t vjetr. Pr t rikrijuar kta

konak u konsoliduan harqet,qemeret dhe muret e katit pr-dhes, t cilat u gjetn pas zbuli-mit nga balta, si dhe u shfryt-

zua materiali fotografik dhe

skicat e kohs pr t rikrijuarkatin e par t tyre. Tashm atona vijn n mnyr shum

funksionale dhe kan qeli prmurgjit, zyra t ndryshme, sallne madhe shumfunksionale,

mjedise t tjera si kuzhina, men-sa dhe n katet e poshtme janparashikuar ambiente pritjeje,magazina t ndryshme, si dhe

mjedisi pr prezantimin e aktivi-teteve artizanale dhe produk-

teve t kishs, t cilat mund tiofrohen do vizitori q vjen n

manastir.

Tashm manastiri ka marrnj pamje t plot, sht ri-ngjallur dhe rijetzuar me nj

shklqim t ri dhe gati pr t plo-tsuar t gjitha funksionet emundshme t aktiviteteve n t

ardhmen.

Ark. Rest.

Joan Stratobrdha

Konakt e rindrtuart manastirit t Shn

Kozmait n Kolkondas

Monumente t besimit dhe t historis


7/12


8/12


Virgjresha ofrohet vet dhebhet puntore n at q e trhoqimjeshtrin drejt toks dhe lvizidorn e tij krijuese. Ishte jeta e saj

e pastr, mohimi i do mkati, ush-trimi n virtyt, shpirti i saj m i qash-tr se drita, trupi i saj i tri shpirt-ror, m i shklqyeshm se dielli, mi pastr se qielli, m i shenjt sefroni i Keruvimeve; nj shpirt i d-lir q nuk i druhej asnj lartsie,q tejkalon madje edhe kraht eengjjve; nj dshir e Perndispr t shkatrruar do egrsi tshpirtit; nj miqsi e ngusht mePerndin, duke prjashtuar domendim t krijuar. Pasi e stolisi

shpirtin dhe trupin e saj me kaq shu-m bukuri, ajo trhoqi shikimin ePerndis dhe zbuloi prmes buku-ris s saj bukurin e natyrs sont prbashkt; ajo trhoqi t papre-kurin, dhe at q njeriu e kishteerrsuar pr shkak t mkatit u bBiri i Virgjreshs. []

Kur erdhi asti i shfaqjes s en-gjllit pr t lajmruar, ajo besoi dhepranoi t ndodhte kjo gj. Kjo shte nevojshme n do rast pr shpti-min ton. N fakt, nse ajo nuk do

t ishte e aft pr kt, e Trlu-

mura nuk do ta kishte par mirda-shjen e Perndis pr njeriun, se-pse ai do t kishte dshiruar t zbris-te tek dikush q mund ta pranontee ta priste, dikush q do t ishte i aft

ti shrbente ekonomis s shpti-mit - dhe vullneti i Perndis mbi nenuk do t bhej vepr nse Virgjre-sha nuk do t kishte besuar dhe pra-nuar. Dhe prova ishte kjo, q Gabri-eli u gzua dhe duke iu drejtuar asajdhe duke e quajturHirplote, i shpje-gon tr misterin (Lluk. 1.26-33).

Por Perndia nuk zbriti pa kr-kuar Virgjresha m par se si do tndodhte kjo lindje. Kjo vepr u rea-lizua pasi Virgjresha u bind dhe pra-noi kt krkes: Perndia u b

njeri dhe Virgjresha u b nna eKrijuesit.

Nse e Trkulluara nuk do tkishte zbatuar para Perndis gjith-ka q duhet, nuk do t ishte treguaraq e shenjt si njeri pa harruar as-gj nga far duhet, si do t ishte eprshtatshme pr Perndin. Edhense u denjsua t quhet Nna ePerndis, nse digjej nga dashuriae zjarrt pr T, akoma m shum,Perndia duhet ta shprblente ktdhe t bhej Biri i saj. Ai q u jep

princave t kqij sipas zemrs s

tyre, si t mos e merrte si nn atq u dftua n do gj sipas dshirss tij? N kt mnyr kjo dhuratu prshtat n gjithka pr t Tr-shenjtn. Prandaj pr ti shpallur

qart se ajo do t lindte Perndin,Gabrieli i tha: Edhe do t mbret-roj n shtpin e Jakovit n jet t

jetve, dhe mbretria e tij nuk dot ket mbarim (Lluk. 1.33). Ajoe pranoi kt lajm me gzim, sikurkjo q po msonte t mos ishte ehuaj dhe e pazakont pr t. Mez t ngazlluar, shpirti i saj i patur-bulluar dhe i qet nga mendimet, uprgjigj:Ja shrbtorja e Zotit, ubft mbi mua sipas fjals sate(Lluk. 1.38).

Kto ishin fjalt e saj, dhe veprau krye: Edhe Fjala u b mish, dheqndroi ndr ne (Joan 1.14). Kuri dha prgjigjen e saj Perndis, ajomori Frymn e Shenjt, mjeshtrine ktij mishi t bashksubstanc-shm me Perndin. Zri i saj ishtei fuqishm, si thot Davidi (Ps.67.34), dhe Fjala e Perndis u for-mua nga fjala e nj nne, Krijuesinga zri i nj krijese. Sikundr Per-ndia tha: Le t bhet drita! Dhemenjher drita u b (Gjen. 1.3),

ashtu edhe drita e vrtet u ngrit

n zrin e Virgjreshs, u bashkuame mishin dhe u lind ai q ndriondo njeri q vjen n bot (Joan 1.9).

O Z i shenjt! Sa madhshtorefjalt e tua t fuqishme! E lumur je,o goj, q e mblodhe tr universinnga mrgimi! O thesar i ksaj zem-

re q na buroi me pak fjal mbu-shullin e t mirave t saj! Kto fja-l e shndrruan tokn n qiell dheboshatisn ferrin nga t prangosu-rit, ato e bn qiellin banes t njerz-ve, engjjt shoqruesit e tyre, dhe t-r gjinin e engjjve dhe at t to-ks e bashkuan n nj kor t vetm.

far fjal t hyjshme mund tt drejtojm? Oh, far mund t tthemi ty, q askush nga njerzit nuksht i denj? Ti kaprcen gjithkaq e tejkalon botn. Nse do t du-

het t t themi ndonj fjal, kjosht pun e engjjve, vepr e me-ndjes keruvike, vepr e gjuhve tzjarrta. Pr t folur denjsisht prfuqin tnde, duke prkujtuar ngabekimi at q sht prej teje, duket prhimnuar si shptimin ton, aqsa mundet pr ne, do t donim tmerrnim hua zrin e engjjve, dhedo ta prfundonim fjaln ton duket nderuar me fjalt prshndetset kryeengjllit Gabriel: Gzohu, o

Hirplote, Zoti sht me ty!

Prktheu Eleni Pani

Biri i Perndis bhet bir i Virgjreshs(vijon ng faqja 7)

Shalsi n Kolonj, vendbanim ihershm pran maleve t Gra-mozit, mes Leskovikut dhe Erse-ks, njihet pr traditat atdhetare ekulturore, por edhe si truall ku kanlulzuar gjat shekullit t IX-t ob-

jekte kulti. Sipas shnimeve t z-vendsmitropolitit t Kolonjs, at

Naun Lilos nga Rehova, jan ndr-tuar dhe rikonstruktuar disa prejkishave t fshatit ton n vite:

Shn Mitri 1810, Shn Kolli1839, Shn Maria 1787, Shn ePremtja 1790, Shn Vasili 1840,Shn Ilia 1792, Shn Kristofori1820, Shn Gjergji 1760.

Kisha e Shn Kollit dhe ajo eShn Mhillit kan t shnuar npllakn e mermert, n portn ehyrjes datn e rikonstruksionit q itakojn viteve 1859 dhe 1810. Pra,

jan rikonstruksionet e tyre t funditq i rezistuan kohs, edhe pse du-

Tradit shekullore e krishter-orthodhokse q krkon rigjallrim

het t t ndihmojn pr t shpnm tej rikonstruksionin trsor tShn Kollit n Shals, q t kthehetn nj objekt kulti q do t trheqadhurimin e atyre q do t kalojnte kilometri i 67-t i rrugs komb-

tare Kor-Gjirokastr. N at rru-g q aktualisht mban emrin e pa-

triotit Pandeli Jano Evangjeli (Sha-lsi ) ku ka kaluar dhe meshuar nShals At Fan Noli n vitin 1921.

Duke ringritur Shn Kollin dot rigjallrojm edukatn e kri-shter aq t pasur dhe tradicionale

n ato troje. Shalsi sht vendba-nim qyteze q prve kishave ka

funksionuar artizanati, shrbimet sibiznesi i vreshtaris. Para 1912 nShals ka pasur shkolla t gjuhsgreke. M pas ka pasur shkolla tgjuhs frnge dhe pastaj italiane.N vitin 1917 u hap shkolla e gjuhsshqipe me msues Josif Filo ku m-sohej dhe gjuha angleze.

Ikonostaset e kishave t ShnKollit dhe Shn Mhillit ishin uni-kale n Ballkan nga cilsia, bukuriadhe trsia e paraqitjes s tyre. Atodatojn viteve 1650 (Shn Mhi-lli) dhe 1839 (Shn Kolli). Shpre-sojm q shum punime si DarkaMistike e famshme n shkallvendi dhe t tjera vepra t rikthe-hen aty ku kan qen dhe ShnKolli t jet nj nga objektet e kultitt dalluara n Kolonj dhe n qar-kun e Kors.

Jani Papandile

Nj nga kishat e Shalsit


9/12

9MARS 2010 NGJALLJA

N jetn e njeriut ndodh q persona t ve-ant t ln nj mbres t prhershmedhe t ndikojn n nj shndrrim pozitiv tkualitetit t jets. Kshtu m ndodhi edhe mua,mbas njohjes me theologun, misionarin, historia-nin dhe arkeologun Theofan Popa. Ishin vitet60-t, propaganda ateiste po arrinte gradualishtmajat e saj. N kt koh punoja si shofer ikino-filmit, oja me nj makin tip xhip dhezhvilloja filma dhe dokumentar npr fshatrate rrethit t Kors. Ndrkoh m ngarkojn sidetyr nga sektori i kulturs t Komitetit Ekze-kutiv t rrethit, t shoqroja me makinn timenj studiues n punn e tij pr t mbledhur ikonatdhe objektet kishtare npr kishat e zons son.Takimit me kt specialist, i cili ishte Theofani,

i kishte paraprir nj njohje n rrethana t u-ditshme, kur nj dit kur un shkoja pr n Vos-kopoj me punn e filmit e takoj si pasagjer, emarr n makin dhe si u njohm, ai m tregoiarsyen, se po shkonte n Voskopoj pr t studiuarafresket e kishave. I jap besim dhe i them seedhe un jam besimtar, bile agjiorit, meqenseq i vogl kisha ndenjur s bashku me babanpr pun npr manastiret e Malit t Shenjt.Ai m prqafon dhe qysh ather na lidhi njmiqsi e madhe bazuar n besimin orthodhoks.Mund t flas me dit t tra pr prkushtimindhe devocionin e tij n punn pr mbledhjen e

ktyre materialeve t shenjta, q si thoshteedhe vet ai prbnin memorjen historike t njpopulli me vlera t rralla dhe unikale. Fal ksajpune u mblodhn dhe u shptuan me mijraikona dhe objekte kishtare me vlera t mdhanga mania e shkatrrimit dhe e dhuns s verbrateiste. Duket se ekonomia e Zotit veproi npr-mjet ktij misionari t kohrave t vshtira, nmnyr q populli i tij ktu t mos mbetej pahistori dhe vlera. Paralelisht me kt pun ecila vazhdoi gjat, Theofani gjat vizitave t tijn Kor, deri n fund t jets s tij, nuk harron-te kurr t frekuentonte apo t korrespondonteme rrethin e t krishterve q i mbijetoi dhuns

ateiste n kt qytet. Ai gjithmon i forcontenprmjet fjals dhe i ngushllonte si dinte tbnte ai nprmjet pasazheve t Shkrimit tShenjt dhe punve t Apostujve. Motrat Cico,Olimbi Mulla, Elisaberta Dhimitri, Pavlina Priftidhe dhjetra gra t tjera deri n fund e quaninvlla t dashur m Krishtin.

Nj dit, i shtyr edhe nga gojdhnat qflasin pr vizitn e Apostull Pavlit n zonn ton,e pyes se dinte t m thoshte n lidhje me kt.Nuk mu prgjigj menjher, n takimin tjetr,kur ai erdhi n Kor mbas dy javsh, pasi ishtekonsultuar me disa shok historian dhe arke-

olog n Institutin e Monumenteve t Kulturs,m thot se ekzistenca e shum kishave paleo-

kristiane n zonn prreth, flet pr nj krishterimapostolik n kt zon. Kshtu filluam q at-her t vizitonim, duke zbuluar disa faltore shu-m t hershme. Sipas tij, mund t hamend-sohej se sipas Shkrimit t Shenjt, Apostull Pavlinga Apolonia zbriti n Selanik, dhe ndoshta kakaluar nga Apolonia edhe n zonn e Kors.Mbas ksaj bisede, Theofani u interesua prdisa kisha paleokristiane, pr t cilat kishte njlloj informacioni pr ekzistencn e tyre, por qnuk u dihej vendndodhja e sakt. Kshtu shkuamn Moglic, ku jasht fshatit gjetm nj kishmbas shum or krkimesh. Hyrja e kishs ishtee hapur n shkmb, ajo ishte n form kubejedhe ngrihej deri n dy metra, pastaj kubeja ulej,nuk kishte mure t drejta, vetm nga lindja kishte

altarin. Kisha ka pasur shum mbishkrime.Ndrkoh mbas ksaj, un shkova n Voskop,ku msoj pr gjetjen e nj mozaiku t vjetr mezbukurime florale. Lajmroj Theofanin dhe aim thot t shkoj pr ta par n vend. Atje moranj kryq dhe disa kolona, t cilat i dorzova ndepon e Muzeut Mesjetar, te kisha e Mitropo-lis s Kors. Do t ishte m pas arkeologu italentuar, i ndjeri Petrika Damo, i cili do t merrejktu me zbulimin e kalas s Zagradishts,mendimet e t cilit pr kt vendbanim t her-shm me kisha paleokristiane do ti prfshinten disertacionin e tij, por q fatkeqsisht vdekja

nuk e la q t thellohej mbi kt pun. Ktongulime t vjetra me kisha paleokristiane, sikalaja e Kuit, prball, apo kalaja e Zvezdsafr tyre, kan qen qendra t mdha banimidhe ndoshta Apostulli ka ardhur dhe ka predi-

kuar, pr t kaluar m pas n Ohr, n Presp,Selanik dhe Ptolemaidh. Ndoshta sht njdetyr e arkeologjis por edhe e historianvet krishterimit, q ti studiojn si duhet ktombetje t kohrave, ku fshihet historia, sidomosn kt zon q referova ktu.

Tashm po afroj t nntdhjetat, por dikushpatjetr q duhet t merret me kto lloj hulum-timesh, pse jo edhe me shpjegime dhe inter-pretime t ktyre objekteve dhe fakteve histori-ke, t historis s Krishterimit, q njherazi sht

edhe historia e popullit dhe e kulturs s ktijvendi.

Ilia Neme

psalti i par, Katedrale Kor.

Si u njoha me Theofan Popndhe histori t tjera

Na shkruajn besimtart

E Diela e Dafinave

E Hna e Madhe

E Marta e Madhe

E Mrkura e Madhe

E Enjtja e Madhe

E Premtja e Madhe

E Shtuna e Madhe

E DIELA E PASHKS

E Hna, dita e dyt ePashks

PROGRAMI I JAVS S MADHE DHE PASHKA28 Mars

29 Mars

30 Mars

31 Mars

1 Prill

2 Prill

3 Prill

4 Prill

5 Prill

N mngjes

N mbrmje

N mngjes

N mbrmje

N mngjes

N mbrmje

N mngjesN mbrmje

N mngjes

N mbrmje

N mngjes

N mbrmje

N mngjes

Mesnat

N mbrmje

N mngjes

N mbrmje

- Mngjesorja & Liturgjia e Joan Gojartit

- Shrbesa e Dhndrit

- Liturgjia e t Parashenjtruarave

- Shrbesa e Dhndrit


- Shrbesa e Dhndrit, Himni i Kasianis


- Misteri i Efqelis

- Mngjesorja

- Mbrmsorja & Liturgjia e Vasilit t Madh

- Psimet e Shenjta - 12 Ungjijt

- Ort e mdha - Mbrmsorja e Madhe

- Shrbesa e Epitafit

- Dalja e Epitafit

- Mbrmsorja & Liturgjia e Vasilit t Madh

- Shrbesa fillon m

- Ceremonia e Ngjalljes s Krishtit

- Liturgjia e Joan Gojartit mbaron rreth ors

- Mbrmsorja e Dashuris

- Mngjesorja & Liturgjia e Joan Gojartit

- Mbrmsorja

7 :307 : 3 07 :307 : 3 07 :30

18 :0018 :0018 :0018 :0018 :00

8 :008 : 0 08 :008 : 0 08 :00

18 :0018 :0018 :0018 :0018 :00

8 :008 : 0 08 :008 : 0 08 :00

18 :0018 :0018 :0018 :0018 :00

8 :008 : 0 08 :008 : 0 08 :00

18 :0018 :0018 :0018 :0018 :00

6 :456 : 4 56 :456 : 4 56 :45

17 :3017 :3017 :3017 :3017 :30

8 :008 : 0 08 :008 : 0 08 :00

8 :008 : 0 08 :008 : 0 08 :00

19 :3019 :3019 :3019 :3019 :30

8 :008 : 0 08 :008 : 0 08 :00

22 :4522 :4522 :4522 :4522 :45

23 :3023 :3023 :3023 :3023 :30

02 :3002 :3002 :3002 :3002 :30

18 :0018 :0018 :0018 :0018 :00

8 :008 : 0 08 :008 : 0 08 :00

18 :0018 :0018 :0018 :0018 :00


10/12


1 E Enjte E MADHE.Darka Mistike. (Lexohen 12

Ungjijt.)2 E PREMTE E MADHE.Psimet dhe Varrimi i Krishtit.(Shrbesa e Orve & Epitafi)3 E Shtun E MADHE.Zbritja n Ferr e Zotit Krisht.Osh. Iliri.

4 E Diel PASHKA EMADHE, NGJALLJA EZOTIT JISU KRISHT.5 E Hn E Ndritshme.Dsh. Klaudi, Diodori,Viktori, Viktoriani etj.

6 E Mart E Ndritshme.Eftiqi i Kon/pojs. Osh.Grigor sinaiti.7 E Mrkur E Ndritshme.Dsh. Kaliopi, Akilina etj.(Hahen t gjitha.)

8 E Enjte E Ndritshme.Ap. Agavi, Rufi, Flegonti,Asingriti nga 70-t.9 E Premte E Ndritshme.Burimi Jetdhns.(Hahen t gjitha.)

10 E Shtun E Ndritshme.

Dsh. Terenti, Perikliu,Sofokliu, Miltiadhi.

11 E Diel E THOMAIT.Hierod. Antipa. Dsh.Prokesi, Martiniani.17 E Shtun Hierod.Simeoni i Persis. Dsh.Adriani. Makari i Korinthit.

18 E Diel EMIROPRURSEVE. Osh.Joani. Efthimi ndri. iFinlands.23 E Premte Dshm.

Gjergj Trofeprursi. Dsh.Donati, Therini n Butrint.(Vaj e ver)

24 E Shtun Oshg.Elisabeta udibrse. Hierod.Valentioni etj.

25 E Diel E T PARA-LIZUARIT. Ap. e Ungj.Marku. Eniani i Alek/ndris.28 E Mrkur Gjysm-pentikostia. 9 dsh. e Kiziks.Osh. Memnoni. (Vaj, ver e peshk)30 E Premte Ap. Jakovi,

vlla i Joan Theologut. Donatii Evris (Sarand). (Vaj e ver)

Jeront Llukai, ati shpirtror iKalibes s Apostujve t Shenjt,tregon se kur disa fillestar vendo-sn t shkojn n bot, at Joasafi

q e kuptoi kt gj, arriti t bindme an t kshillave dhe shembullitt tij q t qndrojn aty dhe t va-zhdojn jetn e bekuar murgrore.

Msoi artin e ikonografis dheishte mjaft i zoti duke qen njpuntor i palodhur. Gjithashtu ishteedhe psalt i jashtzakonshm dhekishte nj z q t ngjallte drrmimshpirtror.

Papa Joasafi kishte mbaruargjimnazin e kohs s tij dhe pati

rastin t merrej me letrat dhe mebiblotekn jo vetm t kalibes stij, por edhe t kishs qendrore tskits s Kafsokalibes e t kalibe-ve t tjera. Ai kopjonte dorshkri-me dhe mbante shnime pr histo-rin e vendit. Ndihmoi Evlogjio Ku-rilln t hartoj katalogun e dor-shkrimeve t Skitit. Kjo gj u b emundur saj mirbesimit q kishinetrit e skitit n personin e papaJoasaf shpirtrorit.

U b jeront i kalibes s tij, ishte

shprestar, me shum virtyte, i bu-t, zmbl, i prulur, me sedr, pu-ntor, prdllimtar.

U largua nga kjo bot n vitin e68-t t jets s tij. Vdekja e tij m

Papa Joasaf shqiptari, ati shpir-tror i Qels s Joasafenjve

(sipas bots Llazar Panariti), lindin Kor n vitin 1870, n nj fa-milje tradicionale shum shpres-tare n traditat dhe n besiminorthodhoks. Babai i tij ishte mje-shtr i punimit t drurit dhe punonten Malin e Shenjt - n at kohbesimtart shqiptar e kishin zakont shkonin n Mal t Shenjt dhet punonin aty pr shum koh.Kshtu edhe Llazari, shkoi n Ma-lin e Shenjt pr t ndihmuar t atin.I plqeu jeta e atjeshme dhe qndroin Kafsokalivia, n vllazrin e Jo-asafenjve, pran jerontit t ather-shm, hierodhjakonit Krisostom.N vitin 1888 u qeth murg dhe mvon, u b hieromonak dhe atshpirtror. Pati famn e nj ati shpir-tror t mir dhe me dallueshmri,forcoi shpirtrisht jo vetm vllez-rit e skitit s tij, por mjaft murgj ttjer nga shum skita dhe mana-stire t Malit t Shenjt.

Papa Joasaf shqiptari

Dh. A. Bendo

22 maj 1938, shkaktoi nj zi t thelln Malin e Shenjt. Varrimi i tij ub n kiriakon, kishn qendrore tskitit t Kafsokalibeve, m 23 maj,

ditn e Etrve t Shenjt t Sinoditt Par Ekumenik n pranin ekryepriftrinjve.

Jero - Isidhori i Kafsokalivies,nj murg i njohur i kohs, q ishtebashkpuntori i tij i ngusht,shkruan pr kt personalitet mur-gror:

Ky njeri i shenjt, shqiptar meorigjin, por i madh n mendje,merrej prher me kopjimin dheshkrimin e gjrave t rndsishme.

I pasuroi shum dijet e tij me ant studimit, gj pr t cilin u lavd-rua n shum fusha, nuk e harxho-nte m kot kohn e tij n gjra tpadobishme, por si nj blet pun-tore punonte n mjaltin e virtyteveme nj hijeshi t shenjt, gj q ub shkak q un i dobti t thurjavargje lavdruese dhe himnuesepr kt njeri t shquar.

Papa Joasafi ishte edhe nj ngafotograft e par t Malit t Shenj-t, me nj atelie t plot fotografike

pr ta prdorur n shrbim t pun-ve t tij, por, prve ksaj, la edhenj material t rndsishm t ktijlloji nga etrit dhe jeta e vllazriss tij.

M s h i r a

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151Tiran

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypur

n shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs Orthodhokse

Autoqefale t Shqipris

Del nn kujdesin

e Kshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

Lum ata q jan t mshirshm, sepse ata do t gjejn mshir.

(Matheu 5:7)

T jesh i mshirshm, do t thot t jesh i ngjashm mePerndin, sepse Zoti sht i mshirshm dhe zemrbut, ingadalshm n zemrim dhe i madh n mirsi.

(Psalmi 103:8)

Dhe Zoti kaloi pran tij (Moisiut) dhe thirri: Zoti, Perndia iprjetshm, i mshirshm dhe i dhembshur, i ngadalshm n zemrim,i pasur n mirsi dhe n besnikri, q prdor mshirn pr mijranjerz, q fal padrejtsin, shkeljet dhe mkatin....

(Eksodi 34:6-7)

... Doni armiqt tuaj, bni t mir dhe jepni hua pa pasur shprespr asgj, dhe shprblimi juaj do t jet i madh dhe ju do t jeni bijt eShum t Lartit, sepse ai sht mirdashs me mosmirnjohsit dhet mbrapshtt. Jini t mshirshm, pra, sikurse edhe Ati juaj sht i

mshirshm. (Lluka 6:35-36)

Kalendari

i Liturgjive Hyjnore,

PRILL 2010


11/12

11MARS 2010 NGJALLJA

Sinodi i Shenjt i Kishs s Gre-qis i drgoi grigjs besimtare tsaj nj enciklik, duke marr shkasnga problemet e mprehta t krizsekonomike. Kjo enciklik, q do tlexohet t Dieln e Pest t Kre-shms s Madhe, ka si qllim pr-ballimin e drejt t krizs shoqroredhe ekonomike, situat q ka kri-juar probleme shtes dhe ka shka-ktuar dhimbje n popull.

Si barinj t popullit t Perndi-s, shikojm kto plag shoqroredhe dgjojm shqetsimin e madht njerzve tan t afrm. Prditn mitropolit ton dhe npr famu-lli vijn njerz t munduar, t plago-sur, t dshpruar dhe krkojn mb-shtetje nga Kisha, t ciln e konside-rojn si Nnn e tyre shpirtrore.

1. Kisha, sikundr bn gjithmo-n, u drejton t gjithve fjaln e sajshpresdhnse dhe ngushlluese,veanrisht n kt moment ku do

njeri vuan dhe ka dhimbje. Krishti,kur u shkonte pran njerzve t vu-ajtur, gjja e par q u thoshte ishtebir, ki guxim, bij, ki guxim dheu krkonte t kishin besim n Per-ndin. Guximi dhe optimizmi, shpre-sa dhe besimi jan forca t domos-doshme n jetn ton. Kur t gjithagjrat duken t errta, ka shpres.Njeriu q beson n Perndin, nukka kurrfar frike, madje nuk kafrik as vdekjen. Besimi, guximi,shpresa, optimizmi, kuptimi i jets,

pasuria shpirtrore dhe ajo njerzo-re duhet t jen mbshtetja jon

baz. Orthodhokst me kto gjraduruan dhe prballuan t gjitha v-shtirsit e s shkuars dhe dolnfitimtar n aste t ndryshme kri-tike, sikundr do t fitojm edhe nkt moment krize

2. N kt periudh, duhet tzhvillohet n nj shkall t gjer da-shuria pr njri-tjetrin, filantropia,ndihma ndaj vllezrve n nevoj.Askush nuk mund t thot se nuk injeh, jan pran nesh dhe i takojmata do dit. sht gruaja e ve q pu-non npr shtpira pr t rritur f-mijt e saj, sht babai i papun qvuan meq nuk mund tu prgjigjetnevojave t familjes s tij, sht ismuri q nuk ka trajtimin e duhurmjeksor dhe q smund t blej dotmedikamentet e duhura. sht stu-denti q nuk mund t arrij dot t kry-ej studimet, si do t donte; shti diplomuari q nuk mund t gjejpun n profesionin e tij dhe ti

ofroj shoqris; sht pensionistiq privohet nga t domosdoshmet

e nuk ndien ngrohtsi n moshn etret; jan e shum e shum t tjer.

N kt mnyr, sa nga ne ka-n t mira materiale t mjaftueshme,duhet ti ndajn me vllezrit nKrishtin q vuajn. Si mund tandiej dikush Perndin si At, kurnuk e shikon si vlla t afrmin etij? Etrit e Kishs n predikimet etyre, n raste t ngjashme me ktoq po kalojm sot, i qortonin merreptsin m t madhe ata q pa-suroheshin n kurriz t popullit, poredhe i kshillonin me forc t ndih-monin njerzit e tjer t varfr

3. Pasionet e epshit, lavdidash-jes, paradashjes dhe pasurimit janato q i ojn njerzit n kriza eko-nomike. Lakmia pas gjrave mate-riale, prirja pr knaqsi, hiperkon-sumi, jan shkaqet q lindin krizatekonomike. Natyrisht sht e r-ndsishme q do njeri t jetoj nmnyr dinjitoze, nga ana e t

mirave materiale, por t gjitha kancaqet e tyre. Jeta kishtare lidhet me

asketizmin e t knaqurit me pak.Dhe t krishtert duhet t jetojnme thjeshtsi. Por pr fat t keqn shoqri hiperkonsumi nuk prje-tohet asketizmi, q sht baza e

jets s krishter, e kur themi aske-tizm, me kt nnkuptojm prdo-rimin e mir t t mirave materiale,q jan t domosdoshme pr jetndhe jo grumbullimin e pamas dhehiperkonsumin e tyre.

4. Prgjegjsia pr krizn eko-nomike u takon edhe atyre q ad-ministrojn gjrat publike, kur nuk

japin drejtimin e sakt, kur nukmbarshtojn gjrat si duhet, kurnuk jan rezultativ n mbledhjene taksave dhe n prdorimin e saktt tyre, kur nuk flasin t vrtetn, kurnuk respektojn njerzit q u kanbesuar dhe nuk marrin masa me njndjesi t lart drejtsie. Prgjegj-sia e tyre sht e madhe, sepse si nathot Shn Vasili i Madh, t kqijat

e qeveritarve, kthehen n fatkeq-si pr ata q qeverisen.

Enciklik e Sinodit t Shenjt t Kishs s Greqis me shkak krizn ekonomike

Sulmi q iu b nj kishe kopte t krishter,n provincn veriore t Mersa Matruh, Egjipt,shkaktoi 25 t plagosur, duke prfshir fmijdhe gra. Nj turm prej 3 mij myslimansh

sulmoi besimtart q ishin mbledhur n lutje nnj ndrtes ngjitur me kishn lokale.

Zemrimi i fondamentalistve u shkaktua prshkak t nj lajmi t rrem t prhapur, se tkrishtert kishin filluar t ndrtonin nj vend tri adhurimi.

Nj grup mysliman fanatiksh - beduin dhesalafi ishin mbledhur pr t gjuajtur me gurnj shesh ndrtimi q ata besonin se ishte njvend kulti n ndrtim.

Dshmitar lokal than se forcat e sigurisq ishin aty t pranishme nuk arritn dot t pr-mbanin sulmin. Policia prdori gaz lotsjells dhearrestoi mjaft persona, si mysliman ashtu edhe

t krishter. Vetm n mngjesin e dits tjetr,fal prforcimeve t ardhura nga Aleksandria,besimtart kopt arritn t kthehen n shtpite tyre dhe t dalin prej ngujimit t detyruar.

N momentin e sulmit n shtpin e krishtert lutjes, ndodheshin katr priftrinj, nj dhjakondhe 400 besimtar. T krishtert than sendrtesa q po ndrtohet sht nj azil pleqshdhe tha se ishin t tmerruar nga sulmi m i fundit.Imami lokal Shaikh Khamees ndrhyri ditn e

premte gjat lutjeve duke nxitur ndezjen egjakrave dhe n egrsimin e myslimanve. Aitheksoi detyrn e lufts kundr armiqve tIslamit dhe tha se nuk tolerojm pranin ekrishter n zonn ton.

Egjipt

Fanatikt sulmojn besimtart e krishter

Greqi

Shoferi i nj familjeje t pasur n Ravalpindi t

Pakistanit u dogj i gjall nga nj grup fanatiksh mysli-

man, pasi nuk pranoi t ndryshoj besimin e krishter.

Prej kohsh atij i bnin presione nga pundhnsi i tij

pr tu konvertuar n islam, por kishte refuzuar. Kjo

solli edhe veprimet e dhunshme kundr tij e deri tek

akti makabr.Sikur t mos mjaftonte kjo, si dshmi q kt per-

sekutim ndaj t krishterve t Pakistanit (1.6 pr qind

e popullsis) e mbshtet edhe shteti, pasoi edhe keq-

trajtimi e prdhunimi n syt e fmijve t mitur i gruas

s viktims nga ana e policve t kazerms lokale, ku

kishte vajtur pr t denoncuar vrasjen e t shoqit.

Dhuna ndaj t krishterve n Pakistan sht n

rendin e dits me heshtjen aprovuese t autoriteteveshtetrore, policore e gjyqsore.

Pakistan

Digjet i gjall nj i krishter q nuk pranoi t ndryshoj besimin


12/12


E shtuna e par e kreshmve.N kt dit Kisha jon festonMrekullin e Grurit nga Shn Theo-dhor Tironi. Edhe kisha e qytetit tVlors mban emrin e shenjtit. Ndaj,besimtar t shumt nga Vlora, Fi-eri, Berati e deri nga Durrsi e Tira-na, mbushn kishn q n mbr-mjen e s premtes pr agripnin.N orn 5 pasdite filloi mbrm-sorja e m pas Bekimi i pes buk-ve dhe stanca e par e Himnit Aka-thist. Besimtart qndruan n ki-sh deri n ort e para t mngjesit.Gjat nats u zhvilluan edhe shumbiseda shpirtrore.

Edhe t nesrmen kisha ishte plotme besimtar. Pr t festuar kt tkremte dhe pr t qen sa m afr gri-gjs shpirtrore erdhi edhe Kryeba-riu i tyre, Mitropoliti i Beratit, Vlo-rs, Kanins dhe gjith Myzeqes,Hirsia e Tij Ignati. Ai bri LiturgjinHyjnore, i ndihmuar nga klerikt atKostandin Prifti, at Ilia Qirjo, at Ja-

ni Konomi, at Lluka Gjergji, at Kris-taq Qirjo dhe dhjakon Anastas Vrapi.

Duke i uruar dhe prshndeturbesimtart Imzot Ignati tha midist tjerash:

...Etrit tan thon se njeriu qnuk sht provuar n jetn e tij, nprovat q lejon Zoti, nuk sht ako-ma i aft t drejtoj veten e tij dhet tjert. T gjith njerzit dhe mtepr t krishtert, kalojn nMbretrim e Qiejve nprmjet rru-gs s ngusht. Nse do t kishte

ndonj rrug tjetr ve ksaj, Zotidashamirs e njeridashs do t nae kishte treguar, por nuk ekzistontjetr rrug. At rrug ndoqn pro-fett, at rrug ndoqi Zoti Krisht,nprmjet shtrngimit shkoi nngjalljen e Tij dhe triumfoi. Dhekt Mitropoliti e lidhi me jetn eShnjtit Theodhor duke thn:Dshmori i shenjt Theodhor Tiro-ni q po lusim sot, kaloi nga zjarri

dhe burgu, nga rreziqet, prbuzjete talljet dhe u kurorzua me kurorne pavdeksis dhe fitoi Mbretrine Qiejve dhe atje ndrmjeton prt gjith, veanrisht pr ata qmbajn emrin e tij dhe e lusin, pordhe pr gjith ata q kremtojnkujtimin e udis s tij dhe marrindrit e ndihm shpirtrore dhe fuqipr t prballuar vshtirsit eksaj jete t prkohshme, q dukezbatuar si martirt dhe shenjtortporosit e Zotit, urdhrat e Tij, tbhemi t denj me ndrmjetimete shenjtorit q lusim sot, TheodhorTironit, t shkojm edhe ne t kuro-rzuar dhe t bekuar nga Perndian jetn e amshuar...

M pas besimtar t shumtmorn dhe dhuratn e ksaj dite tshenjt, Kungatn Hyjnore. Ata ularguan, duke i uruar njri-tjetritkreshm t mbara dhe lutje t pa-ndrprera, pr t qen t denj tmarrin pjes n ditn e madhe t

Ngjalljes s KrishtitAt Spiro Bulika

FEST N SHN THEODHOR T VLORS

Q nga viti 2001, n Kryepisko-patn e Shenjt funksionon

Zyra e Katekizmit, e cila zhvillonnj veprimtari t dendur msimeshfetare orthodhokse pr qindra f-mij, si dhe shum veprimtari ttjera t larmishme pr t njohurbesimin ton.

Kshtu, do jav prgatiten triemisione n radion Ngjallja, metema t ndryshme shpirtrore. Sta-fi i zyrs gjat puns s tij javore

bn prkthime nga libra me temashpirtrore, prgatitje msimesh,realizon emisione audio dhe video,dokumentar etj. Deri tani kanbr 45 prkthime librash ortho-dhoks pr prdorim t brendshm,si dhe 60 programe video t mba-ruara dhe n punim e sipr.

Nj veprimtari e prjavshmesht katekizmi me grupe fmijsh,t rinjsh e t riturish n fshatra dheqytete t zons q mbulon Kryepi-

Veprimtari e shumanshme e Zyrs s Katekizmit t Kryepiskopats

skopata. Kshtu grupe katekizmifunksionojn n Tiran, n Elbasann Gramsh (100 vet t t gjithamoshave), n Shn Joan Vladimir,n Shtrmen, n Fikas, n Crriketj. Po kshtu, nj veprimtari tdendur zhvillojn edhe katekistt eqyteteve q mbulohen nga Kryepi-skopata, n bashkpunim edhe meklerikt lokal.

Gjithashtu, gjat t dielave, tkremteve etj., katekistt shrbejn

si psalt dhe predikues n kisha tndryshme.

Mbas mbarimit t vitit shkollor,Zyra prballon me pjesmarrjen esaj n bashkpunim me zyrat e ri-nis dhe fmijve kampet komb-tare pr djem dhe vajza n Zvrnecdhe Shn Joan Vladimir, kampetlokale n uk e Gjinar dhe kampeditore n vende ku bhen kate-kizm.

A. Dimroi

astenga veprimtarit

eZyrs s Katekizmit

tKryepiskopats

gazeta e marsit 2010

Documents