از خوب به عالیچرا برخی شرکت ها جهش میکنند و برخی دیگر خیر؟

استاد: دکتر زارعی متین(هیئت علمی دانشگاه تهران)

جواد شعبانی

فروردین ١٣٩۵

فصل اول:

خوب دشمن عالی است

پژوهش پنج ساله ما نتیجه های بسیاری را پدید آورده است. مهم ترین نتیجـه

آن ایـن اسـت کـه مـا معتقدیم تقریباً هر سازمانی می تواند به طور بنیادین،

سطح و عملکرد خود را ارتقأ بخشـد، شاید حتـی بـه سطح عالی برسد.

مرحله اول: تحقیق

مرحله دوم: معیار مقایسه

سوال بسیار مهم ما این نبود که

شرکتهای رهسپار تعالی چه ویژگی مشترکی دارند؟

بلکه ایـن بود که

نقاط مشترك شرکتهای رهسپار تعالی چیست که آن ها را از شرکتهای همترازشان متمایز می سازد؟

مرحله سوم: درون جعبه سیاه

مدیران شرکتهای رهسپار عالی بیشتر از درون سازمان بوده اند. •اطالعات ما این مطلب که ساختار پاداش مدیریت محرك اصلی شرکتهاست را رد می کند. •هیچ دلیلی وجود ندارد که بگوییم شرکتهای رهسپار تعالی به نسبت شرکتهای هم تراز، زمان بیشتری را •

صرف تصمیم گیری های استراتژیک و بلند مدت می کنند. شرکتهای رهسپار تعالی تنها در فکر این نبودند که برای رسیدن به مرحله عالی چه اقداماتی باید انجام•

دهند بلکه به این نکته نیز توجه داشتند که از انجام کدام کارها باید اجتناب ورزند و یا متوقف کنند. تکنولوژی می تواند تحول را تسریع بخشد ولی نمی تواند آن را بوجود بیاورد.• ادغام دو شرکت متوسط هرگز یک شرکت عالی را ایجاد نمیکند.• تحت شرایط مطلوب مشکالت مربوط به امور مدیریتی، ترغیب به مشارکت و ... ازبین میرود.• شرکتهای رهسپار تعالی در کسب نتایج جهشی انقالبی کردند ولی این جهش از طریق یک روند انقالبی•

صورت نگرفته بود. برخی از آنها اظهار می کردند که تا مدتی از حجم تغییرات خود بی خبر بودند.گاهانه است. • عالی بودن، محصول شرایط و موقعیت نیست بلکه تا حدود زیادی مبتنی بر انتخاب آ

این تحقیق فرایند فعل و انفعالی بود که از جابه جا کردن ایده ها، بسط دادن و مقایسه آنها

بـا داده هـا، تجدید نظر کردن درباره آنها، ساختن یک چارچوب تازه و سپس تردید در

درستی آنها بـه واسـطه یافتن شواهد جدید و آنگاه بازسازي دوباره آنها صورت پذیرفت.

مرحله چهارم: از بینظمی تا مفهوم

فصل دوم:

رهبری سطح پنجم

توانمنديهای فردی را صرف نیل بـه اهداف مـی کنـد و در یـک کارگروهی به طور مؤثر با دیگران همکاری می کند

افراد و نیروها را به پیگیری مؤثر و پر بازده اهداف از پـیش تعیـین شده

سوق می دهد

مسئولیتهای خود را انجام میدهد، دیدگاه روشن و گیرایی را به

شدت دنبال می کند و معیار های عملی عظیم تری ایجاد می کند

با آمیزه فروتنی فردی و جسارت حرفه ای به دست آوردهای عالی و پایدار دست می یابد

با کمک استعداد، علم، مهارت و عادات کاری شایسـته، همکاری

موفقیت آمیزی از خود نشان میدهد

رهبران سطح پنجم ترکیبی متناقض از تواضع انسانی و جسارت حرفه ای را در خود دارند. آنها مطمــئناً جاه •

طلب هستند، اما این جاه طلبی ابتدا برای سازمان است نه برای خودشان .

رهبران سطح پنجم مدیران پس از خود را به گونه ای انتخاب می کنند که در نسل بعدی موفقیت سازمان به •

مراتب چشمگیرتر باشد.

گاه برای دستیابی به اهداف خود هستند. • رهبران سطح پنجم به شدت پرتالشند و گرفتار نیازی ناخودآ

رهبران سطح پنجم، انسانهای سخت کوش و با تجربه ای هستند. آنها بیشتر مرد عمـل هسـتند تـا مرد حرف. •

رهبران سطح پنجم به هنگام کسب موفقیت آن را به عوامل بیرونی و غیر از خود نسـبت مـیدهنـد امـا وقتی •

اوضاع نامطلوب است خود را سرزنش می کنند. اما مدیران شرکتهای هم تراز کامالً برعکس عمـل میکنند.

فصل سوم :

اول فرد ...بعد هدف رهبران رهسپار تعالی ابتدا افراد شایسته را وارد سازمان کرده و سپس افراد

شایسته را در جایگاه های مناسب قرار می دهند، بعد هدف خود را تعیین می کنند.

شرکتهای همتراز اغلب از روش نابغه ای با هزار مشاور پیروی می کردند، یک مدیر نابغه که •

هدفی را تعیین میکند و سپس گروهی از مباشران توانا را فهرستبندی میکنند تا در تحقق آن به

وی کمک کنند. چنانچه نابغه از میان برود این روش با شکسـت مواجـه مـی شود.

رهبران مؤسسات رهسـپار تعالی در تصمیمات مربوط به نیروی انسانی سخت گیر بودند اما •

انسان های ظالمی نبودند، آنها بیکارسازيها و تجدید سازمان را به عنوان استراتژی اولیه برای

امور در نظر نمیگرفتند. شرکتهای هم تراز در حد بسیار وسـیعتری از بیکارسازی استفاده می

کردند.

سه قانون کاربردی در خصوص سخت گیر بودن نسبت به نیروی انسانی

وقتی تردید دارید، استخدام نکنید به بررسی ادامه دهید. 1.

وقتی فکر می کنید الزم است تغییری در نیروی انسانی بدهید، اقدام کنید. 2.

بهترین افراد خود را در جایگاه بزرگترین فرصتها قرار دهید، نه این که 3.

مسؤولیت بزرگترین مشکالت را به آنها بسپارید.

یافته های غیرمنتظره هدف از پاداش ایجاد

انگیزه جهت عملکردهای خوب در افراد ناشایسـت

نیسـت

بلکه در وهله اول آوردن

افراد شایسته و حفظ آنها مهم است

این گفته قدیمی که افراد مهمترین سرمایه شماست نادرست است.

افراد شایسته مهمترین سرمایه شما هستند.

فصل چهارم:

با واقعیات ناخوشایند مقابله کنید

(با این حال هرگز ایمان خود را از دست ندهید)

فرهنگی را به وجود آورده اند که در آن افراد فرصـت زیادی برای ابراز •

عقایـد خود دارنـد و فضایی وجود دارد کـه در آن حقایق شـنیده میشود.

تمام شرکتهای رهسپار تعالی تمایل زیادی به گفت وگوی پر شور داشتند. •

چهار رکن اساسی برای ایجاد فضایی که در آن حقیقت شنیده شود مقدم شمردن سؤاالت، نه پاسخ ها 1.

استفاده از گفتگو و بحث، به جای فشار و تهدید 2.

نقد و ارزیابی دقیق مسائل بدون سرزنش کردن یا مقصر شمردن یک فرد 3.

ایجاد مکانیزم های پرچم قرمز که اطالعات را به اطالعاتی غیر قابل 4.

اغماض تبدیل می کند.

در آن هر یک از افراد می توانند نظرات و انتقادات خـود را بـه طـور آزادانه بیان کنند.

سؤال واقعی این نیست که

چگونه در افراد ایجاد انگیزه کنیم؟

زیرا اگر افراد شایسـته را انتخاب کرده باشیم، آنها خود دارای انگیزه کافی هستند.

این مهم است که

انگیزه آنهـا را از بـین نبریـد.

یکـی از مهمترین عواملی که انگیزه افراد را از بین میبرد این است که چشـم خود را بـر روی حقایق ناخوشایند ببندیم.

فصل پنجم:

مفهوم خارپشتی سادگی در چارچوب سه محور

عامل حرکت موتور اقتصادی شما

زمینه ای که میتوانید در آن بهترین عملکرد را داشته باشید

زمینه ای که به شدت به آن عالقه دارید

فصل ششم:

یک فرهنگ مبتنی بر نظم

کنده از افراد منظم که اعمالی منظم دارند و به گونه ای افراطی در چارچوب این سه محور فکری عمل میکنند. ایجاد فضایی آ

فرهنگ مبتنی بر نظم مستلزم نوعی دوگانگی است.

این فرهنگ از سویی مستلزم افرادی اسـت کـه بـه یک سیستم منسجم

پایبند هستند و از سویی دیگر در چارچوب این سیستم به افراد آزادی و

مسئولیت داده میشود.

شما باید فردی نظمگرا باشید تا بتوانید به شانسهای بزرگ بگویید:

نه متشکرم

این که بگوییم فالن موضوع شانس است که فقط یکبار در زندگی رخ میدهد، واقعیتی است.

لیکن اگر شانس مزبور در چارچوب این سه محور نباشد به توفیق سازمان کمکی نخواهد کرد.

فصل هفتم :

شتاب دهنده های تکنولوژی

سؤال اصلی در مورد هر تکنولوژی اینست:

آیا این تکنولوژی با مفهوم خارپشتی شما هماهنگی مسـتقیم دارد؟

فصل هشتم:

چرخه رشد و چرخه نابودی

شرکتهای هم تراز الگوی متفاوتی به شکل یک چرخ نابودی را دنبال کردند. آنهـا بـه جای

حرکـت تدریجی و سپس رسیدن به شتاب، در هر دور از این چرخ سعی کردند تا بدون

مقدمه از مرحله آماده سازی بگذرند و بالفاصله به نقطه پیشرفت برسند. بعد با

دستاوردهای ناموفق و تغییر مسیرهای فراوان از حفظ یک مسیر روشن و ثابت بازماندند.

فصل نهم:

از رهسپاری به تعالی تا پایداری

سیستم منسجم به جای ساختار متزلزل 1.

حرکت با حداکثر توان، به سمت دو هدف به طور همزمان2.

طرز فکر نهادی3.

حفظ تفکر اصلی در عین حرکت به سمت پیشرفت4.

چهار ایده اصلی

سخن آخر:

سواالتی که معموالً مطرح میشوند

آیا ممکن است مفهوم خارپشتی یک شرکت با دیدگاه کاری آن فاصله زیادی داشته باشد؟

مؤسسات و مجتمع هایی که فعالیتهای بسیار گوناگونی دارند، به ندرت خواهند توانست به دستاوردهای عالی و پایدار

نائل شوند.

نقش هیئت مدیره در فرآیند تحول رهسپاری به تعالی چیست؟

در وهله اول هیئت مدیره نقش بسزایی در انتخاب رهبران سطح پنجم دارد. هیئت های مدیره باید با ویژگی رهبری

سطح پنجم آشنا شوند و مسئولیت امور شرکت را به چنین رهبرانی واگذار نمایند.

چگونه میتوانیم اصل ابتدا فرد را به کار ببریم آن هم وقتی که از نظر افراد شایسته و برجسته در مضیقه هستیم؟

نخست در خصوص سطوح باالی سازمان خود قطعاً باید از این اصل پیروی کنید و تا وقتی که افراد شایسته را پیدا

نکرده اید کسی را استخدام نکنید.

با تشکر از توجه شما