Tema:Greqia e lashte.Projekt:Historie

Punoi:Matilda Gremi

Ina Panci

Savina Murati

Klasa:10L

Greqia e Lashtë është qytetërimi që i përket asaj periudhe të historisë greke

që zgjat nga Periudha Arkaike e shekullit të 8-të deri në atë të 6-të para

Krishtit dhe deri në vitin 146 para Krishtit pas pushtimit nga Roma pas

Betejës së Korintit. Në qendër të kësaj periudhe është Greqia Klasike, që

lulëzoi gjatë shekujve të pestë dhe të katërt para Krishtit, fillimisht nën

sundimin e suksesshëm athinian pas kërcënimit ushtarak prej pushtimeve

Perse. Mosha e Artë Athinase mbaron me disfatën nën duart e Spartës në

Luftën e Peloponezit në vitin 404 para Krishtit.

Pozita Gjeografike e Greqis• Territori I Greqis

eshte malor dhe si rezultat,Greqia e lashte eshte e perbere nga shum rajone te vogla ,secila me dialektin e vet,vecorite kulturore dhe indetitettin.Rajonalizmi dhe konfliketet rajonale ishin nje tipar I shquar I Greqis se lashte.Qytetet qen te prirura te jene te vendosura ne luginat mes maleve,ose ne fushat bregdetare,dhe dominoni nje zone te caktuar rreth tyre

Sipërfaqja e përgjithshme e Greqisë është 131.940 km2,Pjesa më e madhe e relievit është male dhe shkëmbinj që zbresin në bregdet duke formuar ishuj dhe ujdhesa.Pika më e ulët e relievit gjendet në bregdetin e Mesdheut (0m) dhe ajo më e larta në lartësi prej 2.917 metra mbi nivelin e detit në majë të maleve të Olimpit.

Ne shekullin e 8 Greqia filloi te dilte nga vitet e erreta qe pasuan renien e qytetrimit miken.i vazhdueshm me 1) Lufta Letantine(710-650p.e.s)Ishte nje konflikt I vazhdueshem por me dallimin e te qenit lufta me e hershme e dokumentuar e periudhes se lasht greke.Ajo u luftua midis poleise te Chalicis dhe Eretria mbi fushen pjellore Letantine e Euboeba.Te dy qytete pesuan nje renie si rezultat I luftes te gjate eshte pse Chalcis ishte fitmitari

1) Rreth viteve 680p.e.s u fut monedha e pare e cila rriti mjaft tregetin por futi dhe ne tension mjaft shtete.

2) Gjat viteve 650p.e.s u zhvillua nje luft midis Aristokracise dhe popullit te thjesht per te mos I rrezuar keta nga pushteti

3) Nga fundi I shekullit te 7 Athina pesoj nje kriz agrare duke u kthyer ne konflikte civile.

4) Gjat viteve 621 gjygjtari kryesor Draco beri disa reforma te renda ne kodin e ligjit por ato deshtuan per shuarjen e konfliktit.

5) Por reformat e moderuara te Solonit (594 p.e.s) e permisuan mjafte gjendjen dhe vendosen qetesi dhe Athina u kthye ne nje gjendej stabile

Rendi Kronologjik I ngjarjeve.

Bota greke gjat shekullit te 6p.e.s • Gjat shek.te 6 ne Greqi dominon qytete si: Athina,Sparta,Korinti dhe Theba,Secila prej tyre ne zonat perreth rurale kishte nen kontrollin e tyre mjaft qytet me te vogla.Por Athina dhe Korinthi ishin ber fuqia me e madhe detare dhe popullsija e tyre u rrit Ne ket periudh u zhvilluan mjaft ekonmikisht shtete Greke dhe kolonit e tyre jasht shtetit.Por ne gjysmen e dyt te shek.6 Athina ra nen tiranine e Peisistratios.Por me vitin 510p.e.s me nxitejn e Klistenit aristokratet athinas dhe me ndihmen e mbretit spartan kan permbysur tiranine..Me ardhjen e Klistenit ne pushtet ai vendosi nje pushtet te ri politik duke e ber Athinen demokraci.Ardhje e demokracise e sheroj Athinen nga te gjitha “semundjet” dhe e coj ate ne nej “moshe te arte”

Bota Greke gjat shekullit te 5p.e.s

1)Beteja e Maratones(490p.e.s)eshte nje nga ndeshjet me te famshme ushtarake dhe me te hershme te historis qe u zhvillua midis Perseve dhe Athines. Misioni i tyre ishte të shtypnin shtetet greke, si hakmarrje për mbështetjen e tyre për kushërinjtë në ishujt e Jonit, që ishin revoltuar kundër sundimit pers. Një nga gjeneralët grekë - Miltiadhi - bëri një thirrje plot pasion për guxim dhe i bindi gjeneralët e tjerë që të sulmonin persët.Ku u vrane rreth 6.400 persë dhe u therën ndërsa vetëm 192 grekë u vranë.Kjo lufte mbaroi me fitoren e Athines.

Lufta e Peloponezit (431-404p.e.s)Ishte nje lufte e lasht greke ku luftuan Athines dhe lidhjes Peloponezit te udhehequr nga Sparta.Kjo lufte eshte ndare nga historianet ne tre faza A) Ne fazen e pare Lufta Archidamiane ku Sparta kishte nisur pushtimet dhe ne vitin 421p.e.s u nenshkrua paqja e Niaces.B)Ne 415 Athina forcoj ushtrin e saj kundrejt ushtris Spartane C)Me 413 ishte faza finale qe u quajt Lufta e Jon.Ne kete faze Spartanet marrin mbeshtetej nga Perset.Shkaterrimi I flotes se Athines ne Aegospotami efektivisht I dha fund luftes dhe A thina u dorezua.Lufta e Peleponezit shenoj fundin dramatik te shekullit te 5p.e.s dhe shekullin e moshes se arte te Greqis.

Kultura Greke.