gÖsterİ yÖntemİ İle ÖĞretme · bütüncül (holistik) ve analitik (tahlili) olmak üzere iki...
TRANSCRIPT
12.12.2010
1
Giriş
Portfolyo
Rubrikler
Alternatif Araçlar
Performans Değerlendirme
PERFORMANS
DEĞERELENDĠRME
YENĠ ÖĞRETĠM PROGRAMLARI
Yeni Öğretim Programları yapılandırmacı anlayışıtemel almıştır.
Yapılandırmacı anlayış, öğrenci merkezli öğrenme ve öğretme stratejilerini vurgulamaktadır.
Yapılandırıcı anlayış, öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate alır ve öğrencilerin yeni aldığı bilgileri, sahip oldukları bilgilere ekleyerek kendilerine özgü biçimde yapılandırdığını öne sürer.
YENĠ ÖĞRETĠM PROGRAMLARI
Programdaki bu anlayış değişikliği göz önüne alındığında ölçme ve değerlendirmede de değişim kaçınılmazdır.
Yapılandırmacı anlayışa göre öğrencilere çoklu ölçme değerlendirme fırsatları sunulmalıdır.
Ölçme değerlendirme için kullanılacak olan soru tipleri çeşitlendirilmeli, geleneksel ölçme değerlendirme yöntemlerinin yanı sıra alternatif ölçme değerlendirme yöntemleri de kullanılmalıdır.
YENĠ ÖĞRETĠM PROGRAMLARININ
DEĞERLENDĠRMEYE BAKIġI
Daha az vurgu
1. Geleneksel ölçme değerlendirme
2. Öğretme ve öğrenmeden bağımsız değerlendirme
3. Ezbere öğrenilen bilgileri değerlendirme
4. Bilgi parçalarını değerlendirme
Daha çok vurgu
1. Alternatif ölçme ve değerlendirme
2. Öğretme ve öğrenmenin bir parçası olan değerlendirme
3. Anlamlı ve derin öğrenmeleri değerlendirme
4. Bilgi ağını değerlendirme
YENĠ ÖĞRETĠM PROGRAMLARININ
DEĞERLENDĠRMEYE BAKIġI-2
Daha az vurgu
5. Bilimsel bilgiyi değerlendirme
6. Öğrencinin bilip bilmediğini anlamak için değerlendirme
7. Dönem sonu değerlendirme
8. Sadece öğretmen değerlendirmesi
Daha çok vurgu
5. Bilimsel anlamayı ve mantığı değerlendirme
6. Öğrencinin ne anladığını öğrenmek için değerlendirme
7. Dönem boyunca değerlendirme
8. Öğretmenle birlikte grup değerlendirmesi ve kendini değerlendirme
GELENEKSEL VE ALTERNATĠF ÖLÇME
DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ
Alternatif
Ölçme Değerlendirme
Yöntemleri
Performans değerlendirme
Ürün seçki dosyası (portfolyo)
Kavram haritaları
Yapılandırılmış grid
Tanılayıcı dallanmış ağaç
Kelime ilişkilendirme
Proje, Drama, Gösteri, Poster
Grup ve/veya akran
değerlendirmesi
Kendi kendini değerlendirme
Geleneksel
Ölçme Değerlendirme Yöntemleri
Çoktan seçmeli sorular
Doğru yanlış soruları
Eşleştirme soruları
Tamamlama (boşluk
doldurma) soruları
Kısa cevaplı sorular
Uzun cevaplı sorular
12.12.2010
2
ALTERNATĠF ÖLÇME
DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ
Alternatif ölçme değerlendirme yöntemleri,
öğrenciyi merkeze alan, sadece öğrenme
ürününü değil öğrenme sürecini de
değerlendiren yöntemlerdir.
Bu yöntemler, öğrenciler ve öğretmenler
açısından daha verimli olmasına karşın
geleneksel yöntemlerden daha fazla zaman
harcamayı gerektirir.
PERFORMANS DEĞERLENDĠRME ?
Öğrencinin öğretme-öğrenme sürecindeki
gelişimini takip etmek ve öğrencinin çalışma
örneklerini görmektir.
Öğrencilerin öğrenme türleri gibi bireysel
özellikleri dikkate alınarak bunları eyleme
dönüştürmelerini sağlayacak durum ve
ödevlerdir.
PERFORMANS DEĞERLENDĠRME
Performans değerlendirme, öğrencinin
günlük yaşamındaki problemleri nasıl
çözeceğini ve problem çözmek için
sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl
kullanacağını göstermesini gerektirir.
PERFORMANS DEĞERLENDĠRME
Sürece yayılır,
Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanmaktadır,
Öğrencilere zaman sınırlaması olmaksızın geniş bir zaman diliminde yeterliklerini ortaya koyma şansı verir,
Öğrencilerin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir,
PERFORMANS DEĞERLENDĠRME-2
Performans ödevlerinde tek bir doğru yoktur,
alternatif doğrular vardır,
Performanslar değerlendirilirken rubrikler
(dereceli puanlama anahtarları-dereceleme
ölçekleri) kullanılır,
Öğrenciler değerlendirme kriterlerinden
haberdardır.
NELER DEĞERLENDĠRĠLĠR?
Ürünler
Üst düzey düşünme becerileri
Gözlenebilir performanslar
Alışkanlık ve sosyal beceriler
12.12.2010
3
Değerlendirme Nasıl ve Ne ile
Yapılır?
Gözlem
Yarı-yapılandırılmış mülakat
Yazılı görüş alma
İş başında
Portfolyo
(KiĢisel GeliĢim Dosyası – Ürün Seçki Dosyası)
En genel anlamı ile portfolyo öğrencilerin dönem veya yıl boyunca yaptıkları çalışmaların belli standartlara göre organize edilmiş bir koleksiyonudur
Öğrencinin bir veya birden fazla konu alanında yaptığı çalışmalarının sistematik, amaçlı ve anlamlı koleksiyonu olarak tanımlanmaktadır
Neden Portfolyo?
Öğrencilerin çalışmasına sürekli bir
bakış ve gelişimi görmeyi sağlar.
Öğrencilerin becerisini test
puanlarıyla değil çeşitli kanıtlara
yönelik ölçme fırsatı yaratır.
Portfolyonun Amaçları-1
Öğrencinin öz disiplin ve sorumluluk
bilincini geliştirmek ve kendi kendini
değerlendirme becerisi kazandırmak
Öğrencinin gelecekteki öğrenmelerine
ışık tutmak
Öğrencinin gelişimini kanıtlarla ve daha
sağlıklı izleyebilmek
Portfolyonun Amaçları-2
Öğrencinin ne öğrendiğinin görebilmek
Öğrencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını geliştirmek
Öğrencilerin, arkadaşlarının portfolyolarını da izleyerek birbirlerine yardımcı olmalarını sağlamak ve böylelikle gelecekte yapacakları ekip çalışmalarının başlangıcını yapmak
Portfolyonun Amaçları-3
Çocuğun zihinsel, psiko-motor, duygusal, sosyal ve dil gelişimlerini gözlemlemek
Fiziksel, ruhsal ve sosyal alandaki gelişimlerini fark edebilmesi seçici olabilmesi ve zevkle çalışabilmesi sağlamak
Olaylara bakış açısını değerlendirebilmesi, çok yönlü düşünebilmesi, yaratıcılık yönlerinin geliştirmesini sağlamak
Portfolyo çalışması, öğretmen açısından zaman alıcı olmakla birlikte daha objektif değerlendirme yapabilmesi için ve yaptığı değerlendirmenin gerektiğinde somut kanıtını sunabilmesi için yararlıdır.
12.12.2010
4
Portfolyo üç ana bölümden oluşur
Özgeçmiş: Bu kısım öğrencinin ortaya koyduğu çalışmaların hangi aşamalardan geçtiğini yansıtır.
Ürünler: Bu bölüm portfolyo içinde öğrenci tarafından konulan tüm çalışmaları kapsar.
Yansıtma (Öz-değerlendirme): Bu bölümde öğrenci yaptığı çalışmaların bir ölçüde muhakemesini yapmak amacı ile kendisi ile ilgili görüşlerini yansıtır.
Portfolyo Türleri
Sergileme : Bu tip portfolyo öğrencinin kendisini en iyi yansıttığına inandığı, temsili değeri olan çalışmaları kapsar.
– Henüz tamamlanmamış çalışmaları kapsamaz.
– Değerlendirme ve not vermek için uygun bir seçenek değildir.
– Bu tip portfolyolar ürün odaklı portfolyo şeklinde de düşünülebilir.
Portfolyo Türleri
Çalışma : Öğretmen ve öğrenciye süreci
beraber ölçme ve değerlendirme fırsatı sunar.
İkisi birlikte öğrenme anlamında büyüme ve
gelişmeyi gösteren örnekleri seçer.
– Bu açıdan sadece biten değil devam eden çalışma
örneklerini de kapsayabilir.
– Esasında bu tip portfolyolar süreç odaklı portfolyo
olarak da düşünülebilir.
Portfolyo Türleri
Değerlendirme : Bu tipte tüm
maddeler puanlanır, sıralanır ve
değerlendirilir.
Öğretmen her öğrencinin kişisel
portfolyosunu bir değerlendirme amaçlı olarak saklar.
GELENEKSEL vs PORTFOLYO
GELENEKSEL DEĞERLENDĠRME PORTFOLYO DEĞERLENDĠRMESĠ
Öğrenci başarısı yeteneği
belli bir zamanda yapılan
bir sınavla ölçülür.
Başarı ve yetenekler
sürekli izlenir. Öğrenciyi
tüm özellikleriyle tanımak
esastır.
Öğrenci değerlendirme
ölçütlerinden
habersizdir,öğretmen
yapar.
Öğrenci değerlendirme
sürecine katılarak
sorumluluk alır.
Öğrenciye bir not verilir.
Başarısı diğer öğrencilerle
kıyaslanır.
Not verilmez. Öğrencinin
kendini tanıması
amaçlanır.
Portfolyoların Değerlendirilmesi
Portfolyo değerlendirilmesinde genel
olarak bir sınıflama cetveli olan
dereceleme ölçekleri (rubrikler)
kullanılır.
12.12.2010
5
Portfolyo Nasıl Değerlendirilir?
Dosya içindeki her bir çalışma ayrı ayrı puanlanır ve bu puanların aritmetik ortalaması dosyaya verilen puanı gösterir.
Farklı performanslar için ayrı puanların verildiği bir puan sistemiyle puanlama yapma: örneğin öğrencinin hazırlamış olduğu bir projenin, her bölümüne farklı puanlar vererek genel puanı hesaplama
BGD’ deki çalışmaların tamamına özelliğine ve bütün içerisindeki ağırlığına göre puan vererek bu puanların toplanmasıdır.
Unutmayınız!
Değerlendirme sürecinde bir öğrencinin
dosyası ve diğer öğrencilerinki arasında
bir kıyaslama yapılarak, öğrencilerle ilgili
yargıda bulunulmaması gerekir.
Portfolyoda bireysel olarak öğrenci
eskiden ne durumdaydı ve şu anda ne
oldu sorusu cevaplanmalıdır.
YAPILANDIRILMIġ GRĠD
Bu tekniğin en önemli amacı, öğrencilerin bilgi seviyesini, eksikliklerini, ve kavram yanılgılarını tespit etmektir.
Bu teknikte, öğrencinin seviyesine uygun olarak 9 ya da 12 kutucuk hazırlanır.
Gridi hazırlamak üzere öğretmen, konuyla ilgili bir soru hazırlar ve sorunun yanıtını rasgele, kutucuklara yerleştirir.
Daha sonra ikinci soruyu hazırlar ve yine kutucuklara yanıtları yerleştirir. İkinci sorunun yanıtını teşkil eden kutucuklardan bir kısmı birinci soru için de geçerli olabilir.
YAPILANDIRILMIġ GRĠD
Öğrencilerden, her soru için doğru kutucuğu
bulmaları ve kutucuk numaralarını mantıksal
ve işlevsel olarak sıralamaları beklenir
(Bahar, 2002).
Öğrencilerin verdiği cevap o konudaki bilgi
seviyesini , bilgi eksikliğini, kavramsal
bağları veya yanlış kavramları gösterir.
YAPILANDIRILMIġ GRĠD ÖRNEĞĠ YAPILANDIRILMIġ GRĠD ÖRNEĞĠ
12.12.2010
6
YAPILANDIRILMIġ GRĠD ÖRNEĞĠ YAPILANDIRILMIġ GRĠD ÖRNEĞĠ
YAPILANDIRILMIġ GRĠD
-ANALĠZĠ-
Grid tekniğinin analiz yönteminde ise
şu formül kullanılır:
C1/C2-C3/C4
C1= Doğru seçilen kutucuk sayısı
C2= Toplam doğru kutucuk sayısı
C3= Yanlış seçilen kutucuk sayısı
C4= Toplam yanlış kutucuk sayısı
YAPILANDIRILMIġ GRĠD
-ANALĠZĠ-
Bu formüle göre öğrencilerin puanları -
1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı
on üzerinden değerlendirmek için, önce
negatifliği ortadan kaldırmak amacı ile
bu puan 1 ile toplanır ve elde edilen
sayı 5 ile çarpılır.
YAPILANDIRILMIġ GRĠD
-AVANTAJLARI-
Bu teknik ile hazırlanmış sorularda kutucukların
içerisine kelimeler, resimler, sayılar, eşitlikler,
tanımlar veya formüller konulabilir.
Hem doğru kutucukların seçimi, hem de bunların
mantıksal sıraya dizilmesi konuyu çok iyi bilmeyi ve
anlamayı gerektirir.
Yanlış seçilen kutucuklar öğrencilerin konu
hakkındaki eksik veya yanlış bilgilerini ortaya çıkarır.
YAPILANDIRILMIġ GRĠD
-AVANTAJLARI-
Yapılandırılmış grid tekniğinde kısmi bilgi de
değerlendirilir ve ödüllendirilir. Öğrenci seçtiği her
doğru kutucuk için puan alır.
Bu teknikte çoktan seçmeli testlerin aksine doğru
olmayan bilgiler sorulmaz; yani kutucuklardaki her
bilgi bir soru için gerekli cevap olmayabilir; ama
diğer bir soru için mutlaka cevap teşkil eder. Bu
nedenle yanlış şıkları eleyerek doğru cevabı bulma
stratejisi saf dışı edilmiş olur.
12.12.2010
7
YAPILANDIRILMIġ GRĠD
-AVANTAJLARI-
Bu teknikte soru hazırlanması
başlangıçta öğretmenler için biraz
zahmetli olabilir, ama zamanla bu
metot etkili bir biçimde kullanılabilir.
Hazırlanan sorular çok kısa zaman
diliminde uygulanabilir.
Tanılayıcı DallanmıĢ Ağaç
A ifadesi
B ifadesi
C ifadesi
D ifadesi
E ifadesi
F ifadesi
G ifadesi
d
y
d
y
d
y
d
y
d
d
d
y
y
y
1 => 2 puan
2 => 1 puan
3 => 3 puan
4 => 2 puan
5 => 1 puan
6 => 2 puan
7 => 0 puan
8 => 1 puan
(Doğru)
(Yanlış)
(Doğru)
(Doğru)
(Doğru)
(Yanlış)
(Yanlış)
Tanılayıcı DallanmıĢ Ağaç Örneği
Do
ğru
Yanlış
Yanlış
Doğru
Doğru
Doğru
Yanlış
3 Doğru
2 Doğru
2 Doğru
2 Doğru
1 Doğru
0 Doğru
2 Doğru
1 Doğru
Dereceleme Ölçekleri (Rubrik)
Performansın değişen boyutlarını
dikkate alarak puanlamak amacıyla
kullanılan puanlama yönergeleridir.
Bütüncül (holistik) ve analitik (tahlili)
olmak üzere iki biçimi vardır.
Bütüncül ve Analitik Dereceleme
Ölçekleri (Rubrik)
Bütüncül (holistik) rubrikler öğretmenin genel süreci veya ürünü bir bütün olarak parçalarını dikkate almadan puanlamasını içerir. – Örneğin, bütüncül rubriklerde bir öğrencinin
cevabındaki genel yeterlilik veya kalite çok iyi, yeterli, kısmen yeterli ve yetersiz olmak üzere
dört genel kategoride değerlendirilebilir.
Analitik (tahlili) rubrikler ise, önce performans veya ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlamasını, sonra da bu bireysel puanları toplayarak toplam puanı hesaplanmasını gerektirir.
Bütüncül Dereceleme Ölçekleri
(Holistik Rubrik Örneği)
12.12.2010
8
Analitik Dereceleme Ölçekleri
(Analitik Rubrik Örneği)
Analitik Dereceleme Ölçekleri
(Analitik Rubrik Örneği)-2
Kendi Kendini Değerlendirme
(Self Evaluation)
Bireylerin kendilerini değerlendirmeyi amaçlar
Akran Değerlendirme
(Peer Assessment)
Gruptaki veya sınıftaki bireylerin
birbirlerini değerlendirmeleridir.
Grup Değerlendirmesi
Öğrencilerin oluşturduğu küçük grupların
iş birliği içerisinde, ortak öğrenme
amaçlarını en üst düzeyde
gerçekleştirmek amacı ile çalışma
esnasında ortaya koydukları performans
ve çalışma sonundaki ürünü
değerlendirmek amacı ile yapılan
değerlendirmelerdir.
12.12.2010
9
Grup Değerlendirmesi ile
Ġlgili Açık Uçlu Sorular
Grup çalışmasındaki konunuz hakkında ne
düşünüyorsunuz?
Bugün grubunuzda neler oldu? Bu konuda
neler hissediyorsunuz?
Grup çalışmanızda iyi olan neydi? Daha iyi ne
yapılabilirdi?
Öğrendikleriniz hakkında ne düşünüyorsunuz?
SONUÇ
Anlama “kişiye özeldir”. Öğrencilerin bilgisi öğretmenin bilgisi ile tamamıyla örtüşmez. Çünkü bilgi bilişsel yapıda halihazırda var olan bilgi ile yapılandırılır.
İki öğrencinin anlatılan bir konu üzerinde aynı şeyleri anlamaları mümkün değildir.
Bu sebeple, değerlendirme yapabilmek için, öğrenciye ne bildiğini serbestçe ortaya koyabilmesi için fırsatlar verilmeli çoklu ölçme ve değerlendirme soruları sorulmalıdır.
SONUÇ
Öğrencinin verdiği her yanlış cevabın, verdiği her bir doğru cevap kadar önemli olduğu dikkate alınmalıdır.
Sadece doğru cevabın dikkate alındığı bir değerlendirme yönteminden ziyade, yanlış cevapların da belirlenmesine yönelik metotların kullanılması ve yanlış kavramların arkasında yatan nedenlerin ortaya çıkarılması gerekmektedir