gt quan tri hoc

8/2/2019 GT quan tri hoc

1/105

Chng mt - Nhng vn cn bn v qun tr

1


2/105

I. KHI QUT CHUNG V QUN TR1.Qun tra, T chc

Mi trng hot ng ca nh qun tr l cc t chc. Mt t chc l mt ssp xp c h thng nhng ngi phi hp hot ng vi nhau t mc tiu c

th. Mt n v kinh doanh l mt t chc, cc bnh vin, trng hc, bo tng,cu lc b, ca hiu, cng vin gii tr ngoi tri, nh hng, ban nhc, nhm cngng, c quan cng quyn,... cng l cc t chc. Cc t chc c th c quy mln hay nh, hot ng nhm mc ch sinh li hay phi li nhun, cung cp sn

phm hay dch v hoc c hai, mt s ang c qun tr tt, mt s ang n lcduy tr s tn ti pht trin...Trn c s , mt t chc c cc c im chung u bao gm nhiu ngi nhmgp li vi nhau theo cch thc no (c mt cu trc, h thng r rng) v cngn lc t c nhng mc tiu m tng c nhn ring l n c hot ng

khng th hon thnh c.Mc tiu l kt qu trong tng lai m t chc mong mun t c, l nhng iut chc cam kt t c n. Nhng khng c mc tiu no c th t c nukhng c con ngi, con ngi l c trng th hai ca t chc a ra cc mctiu v thc hin hng lot cc hng ng thc hin cc mc tiu . c imth ba l tt c cc t chc u xy dng cho mnh mt cu trc, mt h thng mtrn c s mi ngi c th phi hp hot ng vi nhau nhm t c nhngmc tiu nh.

b, Khi nim qun tr

Qun tr l phm tr rt kh nh ngha. T qun tr - Management c ngun gc tting La tinh Manus c ngha l bn tay. Th hin vic to ra s kin thay v svic t xy ra mt cch bc pht. Qun tr xut hin t thi xa xa, nhng khoahc qun tr th cn rt mi m. T khi xut hin loi ngi v con ngi bit quyqun bn nhau xut hin hot ng qun tr. Lc n ch yu gn vi hotng trong gia nh, b lc, nh th, qun i v nh nc. Trong gia nh ng ch(hoc b ch) s nm quyn lc trong tay, b lc c t trng, nh nc c cvua,...Chng ta quay v nn vn minh Ai Cp c i, mt trong nhng nn vn minh khai

sng ca nhn loi. Ni m mi ngi phi ng u vi nn nc l dng lnhng nm ca sng Nile t hnh thnh b my quan liu rt tinh vi chuyn iuhnh vic ti tiu v cng vic quc gia.Ri s xut hin nhiu nh trit hc Hy Lp c i nh Socrates: "xy dng vicqun tr p dng cho cng vic chung v cng vic c nhn", Aristotle: "Phng

php nghin cu khoa hc". n nm 325 SCN khi gim mc nh th La M cb nhim gi chc Gio hong xut hin thy tng dng thnh Francise l LucaPacioli in v m t bn k ton kp. Tc phm ca ng c xem l h thngu tin cung cp thng tin v qun l.

2


3/105

n nay, khi thng mi pht trin cng vi cch mng cng nghip, bng nthng tin, s hi nhp v kt ni ton cu cc t chc phi tm cch sng st v

pht trin th qun tr tr thnh hot ng thit yu.Qun tr tr thnh ngnh khoa hc mi m, c rt nhiu khi nim khc nhau vqun tr.Theo Mary Parker Follett thuc L thuyt hnh vi (Behaviourism) li nh ngha

"Qun tr l vic hon thnh cng vic thng qua ngi khc".Koontf v O' Donnell trong gio trnh "Nhng iu ct yu ca qun l" nhngha: "C l khng c lnh vc hot ng no ca con ngi quan trng hn l cngvic qun l, bi v mi nh qun tr mi cp v trong mi c s u c mt nhimv c bn l thit k v duy tr mt mi trng m trong cc c nhn lm vic vinhau trong cc nhm c th hon thnh cc nhim v v cc mc tiu nh".

James H.Donnelly, James L.Gibson v John M.Ivancevich trong gio trnh "Quntr hc cn bn" li cho rng, "Qun tr l qu trnh do mt hay nhiu ngi, nhm phihp cc hot ng ca nhng ngi khc t c nhng kt qu m mt ngi hnhng ring r khng th no t c".

Stoner v Robbins li cho rng: Qun tr l mt tin trnh bao gm vic hoch nh,t chc, qun tr con ngi, v kim tra cc hot ng trong mt n v, mt cch c hthng nhm t c mc tiu ca n v .

Ni mt cch tng qut Qun tr l hot ng cn thit phi c thc hin khi conngi kt hp vi nhau trong t chc nhm t c nhng mc tiu chung.

c, Cc chc nng qun trHenry Fayol t nm 1916 nu ln nm chc nng: Hoch nh (Planning), Tchc (Organizing), Ch huy (Command), Phi hp (Coordination) v kim tra

(Control).Robert Kreitner th li cho c tm chc nng: Hoch nh, Ra quyt nh (Decisionmarking), T chc nhn s (Staffing), Truyn thng (Communicating), ng vin(Motivating), Lnh o v Kim tra.James Stoner nu ln bn chc nng: Hoch nh, T chc, Lnh o, Kim tra.

Nhn chung th qun tr c bn chc nng c bn sau yHoch nh (Planning):L chc nng u tin trong tin trnh qun tr bao gm vicxc nh mc tiu hot ng, xy dng chin lc tng th t mc tiu v thit lpmt h thng cc k hoch phi hp hot ng. Xc nh cn theo ui nhng mctiu no? Cn nh v cc ngun lc nh th no?T chc (Organizing): Lin quan n thit lp mt c cu cc vai tr c nh thngqua vic xc nh, lit k ra nhng hnh ng cn c hng n t c mc tiu ra.T chc to ra c cu cc mi quan h lm vic, phn nhm ngi vo cc phng ban tutheo nhim v (quyn hn & trch nhim).Lnh o (Leading): Xc nh phng hng, cng b tm nhn r rng cho nhn vinhng theo. To s phi hp v ng vin nhn vin cng lm vic t c nhngmc tiu chung. Kt qu ca chc nng lnh o l mc ng vin v s cam kt canhn vin.

3


4/105

Kim tra (Controlling): L hot ng nhm dn dt cc bin c v qu o ng hngvi mc tiu ra. Mc d hoch nh i trc kim tra song to ra nhng k hoch khng t thnh t ly c, chc nng kim tra l chc nng thng xuyn trong hthng.

Nhng chc nng trn y l ph bin cho mi nh qun tr. D nhin, ph bin khng cngha l ng nht, v mi t chc l khc bit, c nhng c im ring nn qun tr

cng c nhng hot ng khc nhau. Nhng ch l s khc nhau v mc phc tp,phng php thc hin ch khng phi khc nhau v bn cht.

d, Nng lc qun trHu ht cc nh qun tr thnh cng u pht trin nhng nng lc cho php h thchin hiu qu cng vic qun tr nhng cp khc nhau trong t chc. Nng lc cxem l s tng ho ca kin thc, k nng, hnh vi v thi gp phn to nn tnh hiuqu trong cng vic ca mi ngi. L phm cht tm l v sinh l to cho con ngi khnng hon thnh mt lot hot ng no vi cht lng cao.Theo cc nh qun tr vin c su nng lc chnh yu sau y thc hin cc hotng ca mnh v ng gp cho s thnh cng ca t chc: Nng lc truyn thng; Nng lc hoch nh v iu hnh; Nng lc lm vic nhm; Nng lc hnh ng chin lc; Nng lc nhn thc ton cu; Nng lc t qun.

Nng lc truyn thng (Communication competency). L kh nng truyn t v trao imt cch hiu qu thng tin lm sao mnh v nhng ngi khc hiu r. Qun tr l

thc hin cng vic cng vi v thng qua ngi khc, phi lm vic vi nhng conngi trong t chc nn nng lc truyn thng rt thit yu i vi vic thc hin hiuqu qun tr, bao gm:

Truyn thng khng chnh thc (Infomal Communication). Khuyn khchtruyn thng hai chiu thng qua t cu hi c c nhng thng tin

phn hi, lng nghe v thit lp nhng cuc tr chuyn thn mt. Hiu ctnh cm ca ngi khc. Thit lp cc mi quan h c nhn mnh m vicon ngi.

Truyn thng chnh thc (Fomal Communication). Thng bo cc hotng, cc s kin lin quan n mi ngi gip h cp nht cc s kin,hot ng. To ra kh nng thuyt phc, trnh by n tng trc cngchng v trnh by vn tt. Vit r rng, sc tch v c hiu qu, s dngcc ngun d liu trn my tnh.

Thng lng (Negotiation). Thay mt nhm m phn mt cch hiuqu v vai tr v ngun lc. Rn luyn k nng pht trin cc mi quan hv x l cc mi quan h vi cp trn. Thc hin cc hnh ng quyt onv cng bng i vi thuc cp.

4


5/105

Trong su nng lc c bn nh qun tr nng cao hiu qu thc thi cng vic, nng lctruyn thng l c bn nht. Nu khng t mnh din t v hiu nhng ngi khc, hayquan st cc c ch th nh qun tr khng th s dng cc nng lc khc mt cch chiu qu. Hn na, h khng th qun tr mt mng li cc mi quan h phc tp m nvn l bn cht ca t chc ngy nay, mng li lin kt vi mi ngi bn trongcng nh bn ngoi ca t chc.

Nng lc hoch nh v iu hnh (Planning and Administration Competency). Baogm vic quyt nh nhng nhim v cn phi thc hin, xc nh r xem chng cth c thc hin nh th no, phn b cc ngun lc thc hin nhng nhim v v gim st ton b tin trnh on chc rng chng c thc hin tt. N baogm:

Thu thp, phn tch thng tin, v gii quyt vn (Information gathering,analysis, and problem solving). Kim sot v s dng cc thng tin xcnh r cc triu chng, cc vn v cc gii php c th c. a ra quytnh kp thi. Tnh ton nhng ri ro v tin liu kt qu.

Hoch nh v t chc thc hin cc d n (Planning and Organizingprojects). Pht trin cc k hoch v tin t c cc mc tiu mtcch c hiu qu. Phn nh cc u tin trong vic thc thi nhim v v phnquyn chu trch nhim. Xc nh, t chc v phn b cc ngun lc cnthit thc hin nhim v.

Qun l thi gian (time management). Kim sot cc vn chung v ccd n theo thi gian. Gim st v duy tr cng vic theo tin hoc thchin cc thay i theo tin nu cn. Thc hin cng vic mt cch hiuqu di p lc ca thi gian.

Lp ngn sch v qun tr ti chnh (Budgeting and finalcial management).

Hiu r ngn sch, cc dng chu chuyn ca tin mt, cc bo co ti chnh,v bit cch s dng chng ra quyt nh. Ghi chp y v chnh xccc s sch ti chnh. Pht tho cc nguyn tc tng qut v ngn sch vlm vic vi mi ngi trn nhng nguyn tc ny.

Nng lc lm vic nhm (Teamwork Competency). Hon thnh cng vic thng quanhng nhm ngi c cng trch nhim v thc hin cng vic mang tnh ph thucln nhau. Cc nh qun tr c th lm cho hot ng nhm c hiu qu hn bng cch

Thit k nhm (Designing teams) To ra mi trng mang tnh h tr (Creating a Supportive environment) Qun tr s nng ng ca nhm (Managing team dynamics)

Nhng cng ty c qun tr tt thng t chc lao ng theo nhm. Thit k nhm hayt chc nhm l bc u tin v l trch nhim ca nh qun tr hay ngi lnh onhm. Nhng i vi cc nhm t qun, ton b cc thnh vin tham gia vo qu trnhthit k nhm. Vic thit k nhm bao gm, thit lp cc mc tiu phi hon thnh, xcnh cc cng vic cn phi thc hin, v thnh vin cn thit hon thnh cc cngvic . Nhm c thit k tt s c kh nng t c nhng hiu qu cao, nhng cn

phi c mt mi trng h tr huy ng y cc tim nng ca n. Trong mt mitrng m cc thnh vin ca nhm c trao quyn hot ng da trn kh nng suy

5


6/105

xt tt nht ca h. Khuyn khch, h tr, tha nhn, khen ngi v tng thng cho ccthnh vin trong nhm. C th, cc kha cnh ca nng lc lm vic nhm bao gm

Thit k nhm. Thit lp cc mc tiu r rng. Xy dng c cu thnh vinnhm. Xc nh trch nhim chung cho c nhm, n nh nhim v v trchnhim cho tng thnh vin ca nhm mt cch thch hp.

To ra mi trng mang tnh h tr. To dng mi trng hp tc hiu qu

trn c s lun c nh gi kp thi, khch l v khen thng. H trnhm trong vic xc nh v s dng cc ngun lc. hnh ng nh l mthun luyn vin, ngi t vn i vi cc thnh vin trong nhm.

Qun tr s nng ng ca nhm. Hiu r nhng im mnh v im yuca tng thnh vin trong nhm trn c s khai thc nhng im mnh hon thnh mc tiu ca nhm. Ci m i vi cc mu thun, bt ng vx l tt chng nng cao kt qu cng vic. Chia s s tin cy i vi conngi.

Nng lc hnh ng chin lc (Strategic Action Competency). Hiu r s mnh tngqut, cc gi tr ca t chc. Trin khai n cc thuc cp c phn nh, phi hpmt cch r rng trong ton b t chc.

Hiu r ngnh hot ng (Understanding the Industry). Hiu r v ngnhhot ng v nhn ra nhng thay i trong ngnh c th to ra nhng c hihay nguy c nh th no n t chc. Bit c hnh ng ca cc i thcnh tranh v cc i tc chin lc. C th phn tch cc xu hng chungxy ra trong ngnh v tin on tc ng ca chng trong tng lai.

Hiu bit t chc (Understanding the Organization). Hiu r s quan tmca cc gii hu quan. Hiu r nhng im mnh v nhng gii hn ca cc

chin lc ca tng n v kinh doanh. Nm vng nhng nng lc khc bittrong t chc. Thc hin cc hnh ng chin lc (Taking strategic action). Phn nh cc

u tin v a ra cc quyt nh s mnh ca t chc v cc mc tiu chinlc. Nhn thc nhng thch thc ca qun tr trong tng phng n chinlc v khc phc c chng. Thit lp cc chin thut v cc mc tiu tcnghip gip cho vic thc hin cc mc tiu chin lc mt cch d dng.

Nng lc nhn thc ton cu (Global Awareness Competency). Th gii ngy cngphng hn, s kt ni ngy cng mnh m, vic phi hp s dng cc ngun lc nhns, ti chnh, thng tin v nguyn liu t nhiu quc gia p ng nhu cu ca thtrng vi s a dng v vn ho i hi cc nh qun tr phi c nng lc nhn thcton cu.

C kin thc v hiu bit v vn ho (Cultural knowledge andunderstanding). Hiu bit v cp nht cc khuynh hng, cc s kin kinht, chnh tr, x hi v kinh t trn ton th gii. Nhn thc c s tc ngca cc s kin quc t n t chc. Hiu, c v ni thng tho hn mtngn ng khc.

6


7/105

Ho nhp v kh nng nhy cm v vn ho (Cultural Openness andsensitivity). Hiu r nhng c trng ca s khc bit ca cc quc gia, dntc v nn ci m xem xt nhng s khc bit ny mt cch khch quan,trung thc. Nhy cm i vi nhng s khc bit vn ho ring bit v ckh nng nhanh chng thch nghi vi cc tnh hung mi. iu chnh hnhvi mt cch thch hp khi giao tip vi nhng ngi c nn tng vn ho

khc nhau.

Nng lc t qun (self-management competency). Con ngi phi c trch nhim ivi cuc sng ca chnh mnh bn trong cng nh bn ngoi cng vic. Thngthng, khi mi vic tin trin khng tt p, con ngi c khuynh hng cc khkhn cho hon cnh, nhng nh qun tr gii khng ri vo cm by . Nng lc tqun bao gm

C x trung thc v o c (Integrity and ethical conduct). C nhngchun mc c nhn r rng. Sn sng tha nhn nhng sai lm. Chu trchnhim v cc hnh ng ca mnh

C c tnh v ngh lc (Personal drive and resilence). C trch nhim vtham vng cng nh ngh lc hon thnh mc tiu. Lm vic chm ch hon thnh cng vic. Bn ch ng u vi nhng tr ngi v bit vnln t tht bi.

Cn bng gia yu cu ca cng vic v cuc sng (Balancing work and lifedemands). Thit lp s cn bng hp l gia cng vic v cc kha cnhkhc ca cuc sng. C kh nng t chm sc bn thn c v th xc ln tinhthn, bit cch gim bt v loi b s cng thng. Bit thit lp cc mc tiulin quan n cng vic v cuc sng.

Kh nng t nhn thc v pht trin (self awareness and development). Cnhng mc ch ngh nghip v c nhn r rng. S dng nhng im mnh to li th v tm cch khc phc b p nhng im yu. Bit phn tchv hc hi nhng kinh nghim trong cng vic v cuc sng.

2. Nh qun tra, Khi nim

Cc nh qun tr lm vic ti mt ni ngi ta gi l t chc, nhng khng phi bt cai lm vic trong t chc u l nh qun tr. L do tht n gin l cc cng vic qun

tr khng phi l tt c cc cng vic trong t chc, m n l nhng hot ng mang tnhcht nh hng, phi hp, la chn, quyt nh v kt dnh cc cng vic t cmc tiu c th ca chnh t chc .

Nh qun tr l tn gi chung ch nhng ngi thc hin cng vic cng vi v thngqua ngi khc t c mc tiu. L nhng ngi c quyn hn, trch nhim qun trvic s dng cc ngun lc ca t chc hon thnh mc tiu.

Cc thnh vin trong t chc c th chia lm hai loi: Nh qun tr v nhng ngitha hnh (nhng ngi khng qun tr).

7


8/105


9/105

Vai tr ngi i din (Figurehead role); tng trng, c tnh cht nghi ltrong t chcVai tr ngi lnh o (leader role); i hi nh qun tr phi phi hp vkim tra cng vic ca nhn vin di quynVai tr ngi lin h (liaison role); quan h vi ngi khc bn trong hay

bn ngoi ca t chc.

H vai tr thng tinGim st thng tin (Monitor role); thng xuyn xem xt, phn tch bi cnhxung quanh t chc nhn ra tin tc, nhng hot ng v nhng s kinnhn dng nhng c hi hay e do i vi t chc.Phn phi thng tin (Disseminator role); chuyn ti thng tin nhm tc ngn thi v ng thi ca nhn vin. Ph bin thng tin n nhng ngic lin quan.Pht ngn vin (Spokesperson role); gii thch, bo v hay tranh ci tranhth thm s ng h cho t chc, ni ln ting ni ca t chc i vi bnngoi.

H vai tr ra quyt nhVai tr doanh nhn (Entrepreneur role); xut hin khi nh qun tr tm cchci tin hot ng ca t chc, to ra bc chuyn bin tt trong n v hockhi xut hin mt d n mi, khi s u t.Gii quyt khng hong (Disturbance handler role); gii quyt nhng xotrn, bin c bt ng, nhng vn nn xy ra i vi t chc. So vi cc vaitr khc th vai tr ny c u tin hn trong cc quyt nh m nh quntr phi gii quyt.Xc nh ngun lc (Resource allocator role); xc nh, phn b v nh v

cc ngun lc, nn phn phi ti nguyn cho ai, vi s lng nh th no,khi no? Thng thng, khi ti nguyn di do th nh qun tr s thc hinvai tr ny mt cch d dng, nhng khi ti nguyn khan him th quyt nhca nh qun tr trong vn ny s kh khn hn.

Nh thng thuyt (Negotiator role); thng lng, thuyt phc, m phnthay mt cho t chc trong qu trnh hot ng. Mc ch ca thng thuyt

phi tm ra gii php chp nhn c cho tt c cc bn hu quan v iuhin nhin l c li nht cho n v ca mnh.

Khi nh qun tr trong t chc l nhng ngi c chc danh c th no , vinhng v tr h nm gi phi th hin vai tr ca mnh v thc hin tt vai tr camnh ng gp vo s thnh cng ca t chc. cng l l do cp bch phi oto cc nh qun tr cho s sng cn, pht trin ca t chc.d, K nng

Robert Katz, trong bi vit "Skills of an effective Administrator" (K nng ca mtqun tr vin thnh cng) ng trn tp ch Harvard Business Review, thng 12 nm1974 trnh by 3 k nng cn thit m mt qun tr vin cn c, bao gm:K nng k thut hoc chuyn mn nghip v (Technical skills). L nhng kh nng,ti nng cn thit thc hin cng vic c th hay ni cch khc l trnh chuynmn, nghip v ca nh qun tr.

9


10/105

K nng nhn s (Human skills). Lin quan n kh nng cng lm vic, cng ngvin v iu khin con ngi. y l ti nng c bit ca nh qun tr trong vic quanh vi ngi khc nhm to thun li v thc y s hon thnh cng vic chung, l knng cn thit cho bt c qun tr vin no, bt k t chc no. Mt vi k nng nhns cn thit cho nh qun tr l bit cch thng t hu hiu (ni, vit v phi ngnng), c thi quan tm tch cc n ngi khc v khung cnh cng vic, xy dng

khng kh hp tc gia mi ngi lao ng v bit ng vin cc nhn vin diquyn.K nng nhn thc (Conceptual skills). L k nng kh hnh thnh nhng c vai tr

c bit quan trng i vi nh qun tr, nht l i vi nh qun tr cp cao. H cn ct duy chin lc ra ng li chnh sch i ph hiu qu vi bt trc e do cngnh nm bt c hi a t chc pht trin. Bit cch lm gim s rc ri, phc tp mtmc c th chp nhn c trong t chc. Phn tch v chun on tnh hung, tm raquan h nguyn nhn kt qu.

e, Mi quan h gia cp qun tr v k nng qun trTrong lc tt c cc nh qun tr u cn thit ba k nng trn, tuy nhin mc cn thitca cc k nng khc nhau i vi cc cp qun tr l khc nhau. Ni chung, nhng cp

bc qun tr cng cao th cng cn nhiu k nng nhn thc hay t duy. Ngc li, nhng cp qun tr cng thp th cng cn nhiu k nng v chuyn mn k thut. Knng nhn s th bt k cp bc no cng cn thit v quan trng. iu ny c th hinqua m hnh sau

Hnh 2 Mi quan h gia cc cp qun tr v k nng qun tr

3. Qun tr l mt khoa hc, ngh thutQun tr l hin tng x hi xut hin cng mt lc vi con ngi, n biu hin trongmi quan h gia con ngi vi con ngi. Trn phng din khoa hc v hot ngthc tin n thc s pht trin mnh m bt u t th k XIX. Qun tr hc ngy nay

pht trin mnh m v tr thnh mn khoa hc c lp.Qun tr nh mt ngnh khoa hc pht trin da trn ton b kin thc cng s hiu

bit v qun l c tch lu bi nhn loi v c cha ng trong cc quan nim, lthuyt, nguyn tc, phng php v hnh thc qun tr. Qun tr c th hc v p dng

10

K nngT duy

K nngNhn s

K nngK thut

Nh Qun trcp cao

Nh Qun trcp trung gian

Nh Qun trcp c s


11/105

trong thc t, mt b phn ca tri thc c tch ly qua nhiu nm, tha hng ktqu t cc ngnh khoa hc khc: ton hc, kinh t hc, iu khin hc,Trong cc hot ng v qun tr ngi ta khng ch cn nhng hiu bit khoa hc m cnc tnh sng to, tnh ngh thut. Tnh ngh thut ca n xut pht t s a dng, phong

ph, mun hnh, mun v ca cc s vt, hin tng kinh t - x hi v ttrong qun tr l ngh thut vn dng trong tnh hung c th, khai thc cc tim nng kinh doanh,

ngh thut sng

4. Hiu qu qun tr

Thut ng hiu qu dng cp n vn chng ta lm v thc hin n ra sao.Chng ta thc thi cng vic c ng n hay khng v kt qu t c nh th no sovi yu t m chng ta b ra? Nh qun tr lun ng u vi kh khn, th thch.H phi ng u vi ngun lc u vo khan him nn cn phi quan tm n vic sdng hiu qu chng nh th no trong hot ng sn xut kinh doanh.

Nh qun tr c gng s dng ti thiu cc ti nguyn u vo t c mc tiu nhnhau. Tnh hiu qu o lng s ph hp vi mc tiu v, t s gia kt qu t c sovi cc yu t u vo b ra.

Hiu qu s tng trong hai trng hp:

- Tng kt qu vi chi ph khng i.

- Gim chi ph m vn gi nguyn kt qu.

Mun t c c hai iu i hi phi bit cch qun tr, khng bit cch qun

tr lnh o cng t c kt qu nhng hiu qu s t thp. Mt s qun tr, lnh ogii khng nhng mang li nhiu li nhun cho doanh nghip m cn c ngha quantrng gp phn a nn kinh t t nc nhanh chng pht trin.

Trong hot ng kinh doanh, ngi no lun tm cch gim chi ph v tng kt qutc l lun tm cch tng hiu qu. C th ni rng, l do cn thit ca hot ng qun trlnh o chnh l mun c hiu qu v ch khi no ngi ta quan tm n hiu qu thngi ta mi quan tm n hot ng qun tr, lnh o.

Trong thc t, mi n lc hu ch ca mt doanh nghip c vch ra nhm tc mc tiu ca t chc, vi thi gian, nguyn vt liu t nht u phi la chn qutrnh c bn, cc nguyn tc v cc k thut.

Mc tiu ca hot ng qun tr, lnh o nh vy l nhm gip chng ta c nhng kinthc, k nng cn thit gia tng hiu qu trong hot ng kinh doanh v mc tiu linhun cng nh mc tiu phi li nhun.

II. S PHT TRIN CA CC L THUYT QUN TR1. L thuyt c in qun tr

11


12/105

L thut ng c dng ch nhng kin v t chc v qun tr c a ra vocui th k 19 u th k 20. Bao gm, l thuyt qun tr khoa hc, l thuyt qun trquan liu v Qun tr tng qut.

a, Qun tr khoa hcBao gm cc i din: Frederick Winslow Taylor, Henry L.Gantt, Frank Gilbreth v

Lillan Gilbreth.Frederick Winslow Taylor (1856-1915) c xem l "cha " ca phng phpqun tr theo khoa hc, ngi cng cc ng s, bn b m ra "k nguyn vng" choqun tr M, mt phng php qun tr dng lm c s tri thc cho cng vic qun trsau ny khng nhng M m cn cc nc khc na. Taylor ni v qun tr theokhoa hc trong tc phm "Cc nguyn tc qun tr mt cch khoa hc (Principles ofScientific Management)" xut bn M ln u vo nm 1911 ca mnh l: bit chnhxc ci bn mun ngi khc lm v sau hiu rng h lm mt cch tt nht v ttn nht.

Qun tr khoa hc tp trung vo lao ng c nhn, cc cng c v my mc h sdng. Trit l ca n l thc hnh qun tr nn da trn nhng c s ca quan st v thct ch khng phi l s suy on hay nghe ngi khc ni.

T tng qun tr ca Taylor c th hin trong tc phm "Shop Management"nm 1903 v "Principles of Scientific Management" nm 1911 v tm tc bn nguyntc c bn:

1. Pht trin phng php lm vic khoa hc thay th cho lm vic da vokinh nghim, nhng quy tc thao tc c.

2. Xc nh chc nng hoch nh ca nh qun tr thay v cho cng nhn t la chn phng php lm vic ring

3. La chn v hun luyn cng nhn mt cch khoa hc, pht trin tinh thnhp tc thay v khuyn khch nhng n lc c nhn ring l.4. Phn chia cng vic gia nh qun tr v cng nhn

Cng tc qun tr tng ng vi bn nguyn tc trn l:1. Nghin cu thi gian v thao tc hp l nht thc hin cng vic. Thu thp

thng tin v chi tit, thi gian v quy trnh; th cc phng php khc xemcch no l tt nht.

2. Tr lng theo nguyn tc khuyn khch theo sn lng, m bo an ton lao ngbng dng c thch hp

3. Dng cch m t cng vic li chn cng nhn, thit lp h thng tiu chun vhun luyn chnh thc

4. Thng tin trong cng vic, ch trng cng tc lp k hoch v t chc hot ng

Henry L.Gantt (1861-1919)Henry Lawrence Gantt vn l cng s rt gn gi vi Taylor v l k s chuyn v

h thng kim sot trong nh my. ng gp quan trng nht ca ng cho khoa hc quntr l s m t dng cng vic cn hon thnh mt nhim v, vch ra nhng giaion ca cng vic theo k hoch, ghi c thi gian hoch nh v thi gian thc s. Gantttp trung vo tinh thn dn ch trong cng nghip v lun c gng lm cho qun tr

12


13/105

theo khoa hc mang tnh nhn o hn. ng chia s, c ngi lm thu v ngi i thuu phi chia s nhng li ch chung. Gantt nhn thy tm quan trng ca tin thng ivi vic tng nng sut lao ng, v do p dng h thng tin thng cho c ch lnth.Frank Gilbreth (1868-1924) v Lillan Gilbreth (1878-1972) c nhng ng gp ht sc quan trng i vi qun tr khoa hc. H s dng

cng c mi c tnh cch mng l my chp nh nguyn cu c ng ca cng nhn.L nhng ngi tin phong trong vic nghin cu thi gian, ng tc ca ngi cngnhn, bng cch thc hin nhiu ci tin v nghin cu thi gian v ng lc lm vicca cng nhn: Chia tch mi hot ng; lm tt hn nhng g ang lm; ti t chc mihot ng.

b, Qun tr quan liuQun tr quan liu c thc hin da trn cc quy tc, mt h thng cp bc, mt

s phn cng lao ng r rng v cc th tc chi tit. Max Weber (1864-1920) l mt nhx hi hc ngi c c nhiu ng gp vo l thuyt qun tr thng qua vic pht trinmt t chc "quan liu" bn giy l phng thc hp l t chc mt cng ty phc tp.

Ngy nay thut ng quan liu gi ln mt hnh nh mt t chc cng nhc, li thi, bchm ngp trong th tc hnh chnh phin h v n hon ton xa l vi t tng ban uca Weber. Qun tr quan liu cung cp mt cm nang cho hot ng ca ton b tchc. N ch r by c im mong mun ca t chc: Cc quy tc; Tnh khch quan;Phn cng lao ng; C cu cp bc; C cu quyn hnh; Cam kt ngh nghip sut i;Tnh hp l. Cng vi c im ny c trnh by l phng php qun tr cng nhc.

Cc quy tc. L hng dn chnh thc cho hnh vi ca ngi lao ng trong tonb t chc. Vic tun th quy tc m bo tnh thng nht ca cc th tc v hnh ng

gip duy tr s n nh ca t chc, bt k nhng ham mun c nhn ca nhn vin hayca qun tr vin.Tnh khch quan. Da trn cc quy tc i x mt cch khch quan i vi

ngi lao ng. Theo tt c ngi lao ng c nh gi theo quy tc v mc tiu ra. V Weber cho rng cch tip cn ny mang li tnh cng bng cho ngi lao ngcho d cng c ngha tiu cc. Mt qun tr vin khch quan khng c nh gi thucvin ca mnh theo c tnh ch quan hoc b chi phi bi tnh cm.

Phn cng lao ng. Phn chia cng vic thnh nhng nhim v n gin vchuyn mn ho hn. Cc nh qun tr v cng nhn c phn cng v thc thi ccnhim v trn c s chuyn mn ho v k nng c nhn.

C cu cp bc. S dng mt c cu cp bc xc nh h thng quyn hnh, kimsot v ch o ca cc cp bc trong t chc. Kim sot hnh vi ca ngi lao ngthng qua vic m r r rng, chnh xc mi quan h ca mi v tr trong t chc.

C cu quyn hnh. Mt h thng da trn cc quy tc, tnh khch quan, phn cnglao ng, v mt c cu cp bc l gn b chc ch vi c cu quyn hnh. N xc nhai c thm quyn ra quyt nh quan trng ti tng cp khc nhau trong t chc. Weberxc nh ba c cu quyn hnh: Quyn hnh mang tnh truyn thng (theo phong tc haytn ngng) l quyn hnh xc nh trn c s phong tc, dng di t tin, gii tnh, tuitc,... Quyn hnh siu phm ca cc v vua, nh hng c tnh ma thut ca thy ph

13


14/105

thu, quyn thng lnh ca cc t trng cc b lc l th d in hnh v loi quynhnh ny; Quyn hnh da trn uy tn l loi quyn hnh sinh ra khi mi ngi chp nhns phn xt v t nguyn tun th mt nh lnh o do cc phm cht c nhn hay cckh nng c bit ca h; Quyn hnh hp php l quyn hnh c nn tng t cc quytc, lut l c thit lp v p dng thng nht trong t chc.

Cam kt ngh nghip sut i. Trong h thng qun tr quan liu, ngi lao ng

c nhn nhn vi mt s cam kt ngh nghip sut i, c ngi lao ng v t chccam kt vi nhau v cuc sng v cng vic ca ngi lao ng.Tnh hp l. C ngha l s dng hiu qu nht cc phng tin hin c. Cc nh

qun tr hnh ng lgic v rt khoa hc, tt c cc quyt nh u nh hng trc tipn vic thnh t mc tiu ca t chc. Tnh hp l cn cho php cc mc tiu ca tchc c th phn chia thnh cc mc tiu c th cho mi b phn ca t chc.

c, Qun tr tng qutHenry Fayol (1841-1925)

Tp trung vo nghin cu qun tr v cc chc nng c bn ca qun tr. ng chorng nng sut lao ng c c nh vo vic p dng ng phng php hn l nhnhng phm cht c nhn, tu thuc vo s sp xp, t chc ca nh qun tr. ng tinrng cng vic ca nh qun tr chia thnh nm chc nng c bn: Hoch nh, T chc,Ch huy, Phi hp, v Kim tra. T tng qun tr ca ng c trnh by trong tc phmni ting: "Qun tr cng nghip v qun tr tng qut" c ngha cho vic t nn mngcho s pht trin ca khoa hc qun tr hin i. c th lm tt cng vic sp xp, tchc x nghip Fayol ngh cc nh qun tr nn theo 14 nguyn tc, gi l 14 nguyntc qun tr. Nguyn tc ch khng phi quy tc hay quy lut mc d ngha ca cc tny tng i ging nhau, bi v qun l l ngh thut cho nn n khng c ci g cht

ch mt cch tuyt i. Fayol tng ni: "Nguyn tc l ngn n pha c th gip mingi nhn r phng hng(1). Phn cng lao ng (division of labor): chuyn bit ha cng vic(2). Quyn hnh v trch nhim (authority and responsibility):(3). K lut (discipline): duy tr k lut trong x nghip.(4). Tuyn quyn hnh (Line of authority): mi cng nhn ch nhn lnh t cp

trn ch huy trc tip.(5). Tp trung (centralization) : cc nh qun tr phi thng nht kin khi ch huy(6). Li ch chung cao hn li ch c nhn (general interest over individual

interest)(7). i ng nhn s (remuneration of personnel): tr th lao tha ng(8). Hiu lc n nht (unity of command): quyn quyt nh trong x nghip phi

tp trung v mt mi ng ch.(9). nh hng n nht (unity of direction): h thng thng tin trong sut(10). Trt t (order): sinh hot trong x nghip phi c trt t(11).Cng bng (equity): i x cng bng(12).Cng vic n nh (stability of tenure): lm vic lu di(13). Khuyt khch sng to (initiative)(14).Tinh thn ng i (esprit de corps) nhit tnh, tn tm cho t chc.

14


15/105

Khi thc hnh, cc qun tr vin c th s dng rt nhiu nguyn tc ny, songnhng qun tr vin khc nhau him khi no s dng nhng nguyn tc mt cchging nhau, tu thuc vo tng ttrng hp c th, c bit vic p dng cc nguyntc s khc nhau.

nh gi l thuyt c in qun trNhn mnh kha cnh chnh thc ca t chc, thay th cch qun tr theo bn nng v

kinh nghim bng cc nguyn l mang tnh khoa hc. Xem trng vic phn cng laong, nn tng ca nguyn tc vng trong qun l l chuyn mn ho. Ch trng sphn cp quyn hnh, cc quy tc v quyt nh ti a ho hiu qu kinh t cho tchc.Ch tp trung s ch vo hiu qu v kt qu thc hin cng vic ca nhn vin xemnh con ngi, xem nh nhng mi quan h x hi v cc mi quan h khng chnh thcgia nhng nhn vin trong t chc.

2. L thuyt tm l x hi trong qun tr (Qun tr ng thi hay L thuythnh vi) Cc tc gi: Hugo Munsterberg, Mary Parker Follett, Abraham Maslow, Douglas McGeorge, Elton Mayo Quan im:

- T chc l mt h thng x hi- Tp th nh hng ln tc phong c nhn v tinh thn, thi , kt qulao ng,...- Hiu qu ca qun tr do nng sut lao ng quyt nh- Nng sut lao ng khng nhng do nhng yu t vt cht quyt nh mcn do tha mn cc nhu cu tm l x hi ca con ngi.

- Lnh o khng ch l quyn hnh do t chc, m cn l yu t tm l xhi do t chc chi phi.- Cng nhn thch th vi s ch n h nh mt phn ca vic nghincu v nng sut lao ng ca h tng ln.

Hn ch:- Qu ch n yu t x hi. Khi nim "con ngi x hi" ch c th bsung cho khi nim "con ngi kinh t" ch khng thay th.- Coi con ngi l phn t trong h thng khp kn m khng quan tm

n cc yu t ngoi lai.a, Hugo Munsterberg (1863-1916)Nghin cu tm l ng dng trong mi trng t chc, ng c coi l cha ca

ngnh tm l hc cng nghip. Trong tc phm: "Tm l hc v hiu qu trong cngnghip" xut bn nm 1913, ng nhn mnh phi nghin cu mt cch khoa hc tc

phong ca con ngi tm ra nhng mu mc chung v gii thch nhng s khc bitng cho rng nng sut lao ng s cao hn nu cng vic giao ph cho h nghincu, phn tch chu o v hp vi k nng cng nh tm l ca h.

b, Mary Parker Follett( 1868-1933)

15


16/105

L nh nghin cu v tm l qun tr. Nhng kinh nghim ca B v t vn qun trcng nhng hiu bit su sc v lut, khoa hc chnh tr v trit hc a b ti nimtin chc chn rng, cc nh qun tr s nhn thc c mi ngi lao ng l mt thgii phc tp ca cm xc, nim tin, thi , thi quen. trao cho nhng ngi laong nhng cng vic kh khn, vt v, nh qun tr phi nhn thc c nhng mongmun v ng c thc y. Theo , B thuyt phc cc nh qun tr nn ng vin s

c hiu qu hn ch n thun yu cu ngi ta lm vic. Hp tc c coi l linh hnca s thng nht v t kim tra c xem l cha kho ca nng sut v dn ch trongcuc sng.Follett cho rng qun tr l qu trnh lin tc khng ngng, nu mt vn pht sinh

c gii quyt, vic gii quyt vn ny c th dn n pht sinh mt vn mi. Bnhn mnh vo mi quan h gia cc nhn vin trong vic gii quyt vn v ng lcca qun tr hn l nhng nguyn tc cng nhc.

c, Abraham Maslow (1908-1970)L nh tm l hc xy dng hc thuyt v nhu cu ca con ngi gm 5 bc

c sp xp t thp n cao: Nhu cu sinh l; nhu cu an ton; nhu cu c tha nhn;nhu cu c tn trng; nhu cu t khng nh. i vi nhng nh qun tr, l thuyt cang gp phn gii thch v s hnh thnh ca nhu cu v ng c hnh ng ca conngi trong qu trnh lm vic, v v th, n cn c p dng rng ri n ngy nay.

d, Douglas Mc Gregor (1906- 1964)Douglas Mc Gregor a ra hai gi thuyt X v YGi thuyt X. Gi thuyt v bn cht ca con ngi l li bing, li, thch chu s

lnh o hn l t mnh lm v khng nhn trch nhim. qun l nhng ngi nh

vy th nh qun tr phi ch trng: thit lp mt c cu cht ch vi quyn hnh thngnht; a ra nhng nguyn tc th tc, th l vi s gim st cht ch.Gi thuyt Y. Cho rng bn cht ca con ngi l nng ng, sng to, thch c

t ch v vy nhqun tr phi to iu kin cho h c hi kin. Thay v nhn mnhc ch kim tra th phi cao c ch t kim tra.

3. L thuyt h thng v nh lngL thuyt nh lngL thuyt mi ny c xy dng da trn nhn thc c bn rng: "Qun tr l

quyt nh (Management is decision making) v mun vic qun tr c hiu qu th ccquyt nh phi ng n"

Trng phi ny ra i vo thi k u ca i chin th gii II, xut pht t nhucu gii quyt cc vn phc tp trong lnh o, qun tr ca thi k chin tranh.Trng phi ny do cc nh ton hc, vt l hc v cc nh khoa hc khc a ra, h tptrung vo trong mt nhm cng nghin cu v xut cc phng php lnh o, quntr, dng cc m hnh ton hc, cc thut ton kt hp vi s dng my tnh vo lnh oqun tr v iu hnh cc hot ng kinh doanh trong cc t chc. Trng phi ny tip

16


17/105

cn trn 3 p dng c bn l qun tr khoa hc, qun tr tc nghip v qun tr h thngthng tin.

* Qun tr khoa hc: Mt trong nhng p dng chnh ca trng phi ny l qun trkhoa hc, nhng khc vi qun tr khoa hc ca Taylor y khoa hc lnh o, qun trl ng li lnh o, qun tr dng nhng phn tch ton hc trong quyt nh, s dng

cc cng c thng k, cc m hnh ton kinh t gii quyt cc vn trong sn xutkinh doanh.

* Qun tr tc nghip: l p dng phng php nh lng vo cng tc t chc vkim sot hot ng. Lnh o, qun tr hot ng s dng nhng k thut nh lngnh d on, kim tra hng tn kho, lp trnh tuyn tnh, l thuyt h qu, l thuyt hthng.

* Qun tr h thng thng tin: l nhng chng trnh tch hp thu thp v x lthng tin gip cho vic ra quyt nh. H thng thng tin l kt qu hp l ca vic ngy

cng c s cng nhn sc mnh v gi tr ca thng tin, v thng tin phi sn sng didng thch hp, ng thi im cho cc nh lnh o, qun tr lm quyt nh.

Trng phi nh lng thm nhp vo hu ht trong mi t chc hin i vinhng k thut phc tp. Trng phi ny rt quan trng cho cc nh lnh o, qun trcc t chc ln v hin i ngy nay. Cc k thut ca trng phi ny ng gp rtln vo vic nng cao trnh hoch nh v kim tra hot ng.

L thuyt h thng

Trng phi l thuyt ny quan nim rng mt t chc c coi nh mt h thng

trc tip thng nht ca cc b phn c quan h hu c vi nhau. Cc khi nim di yc s dng m t cc quan h ca t chc trong hot ng lnh o, qun tr:

* Phn h trong lnh o, qun tr: l nhng b phn trong t chc lin kt vi nhautrong mt h thng t chc thng nht.

* Cng lc hay pht huy li th ca hip ng tp th: l trng thi trong cichung c coi ln hn ci ring. Trong mt h thng t chc, cng lc c ngha l cc

b phn tc ng qua li ln nhau trong hot ng s to ra sc mnh chung c tngln gp bi v mang li hiu qu cao hn nhiu so vi trong trng hp cc b phn hot

ng c lpnh gi trng phi h thng v nh lngng gp. nh lng l s ni di ca trng phi c in (Qun tr khoa hc);

L thuyt h thng v nh lng thm nhp vo hu ht cc t chc hin i vi nhngk thut phc tp. Cc k thut ca trng phi ny ng gp rt ln trong vic nngcao trnh hoch nh v kim tra hot ng

Hn ch. t ch trng n yu t con ngi trong t chc qun tr; Cc khi nimv k thut ca l thuyt ny rt phc tp v kh hiu, cn phi c nhng chuyn gia giido vic ph bin l thuyt ny cn rt hn ch.

17


18/105

4. Trng phi tch hp trong qun tr

a, Qun tr theo qu trnhPhng php qun tr theo qu trnh thc cht c cp t u th k XX qua t

tng ca Henry Fayol, nhng thc s ch pht trin mnh t nm 1960 do cng ca

Harold Koontz v cc ng s. T tng ny cho rng qun tr l mt qu trnh lintc ca cc chc nng qun tr l: Hoch nh, T chc, Nhn s, Lnh o, Kimtra

Hnh 3 Qun tr theo qu trnhCc chc nng ny c gi l nhng chc nng chung ca qun tr. Thc cht qu

trnh ny da trn nn tng t tng ca Fayol n 1960 c Koontz pht trin vtr thnh l thuyt ng ch v a chung t l thuyt n thc hnh.

b, Quan im tnh hung ngu nhin

Theo l lun ny, cch thc t c cc mc tiu ca mt t chc c th rtkhc nhau, iu ph thuc vo tng iu kin v hon cnh c th. Do , trong tngmi trng khc nhau cc phng php v k thut lnh o, qun tr khc nhau, khngth c l thuyt chung p dng trong mi iu kin, hon cnh, bi v mi vn n l

ring bit, c o.Phng php tnh hung ngu nhin ch trng cho rng qun tr hu hiu l cnc vo cc tnh hung c th vn dng kt hp nhng l thuyt c t trc l lthuyt c in, l thuyt hnh vi, l thuyt h thng v nh lng. Fiedler l i biu chol thuyt ny cho rng, phi kt hp gia l thuyt vi s vn dng trong thc tin, c thl cc tnh hung qun tr. N c xy dng trn lun "Nu c X th tt c Y nhng

ph thuc vo iu kin Z", nh vy iu kin Z l nng bin s ngu nhin. Cc bin sny l: mi trng bn ngoi, cng ngh, cc c nhn ph thuc vo loi vn qun trang c xem xt.nh gi. y l quan im ht sc hu ch do cch tip cn mang tch trc gic, chunon, khuyn khch nh qun tr phn tch v hiu r nhng khc bit ca tnh hung la chn gii php ph hp nht i vi t chc, qu trnh v con ngi lin quan trongtnh hung. Cc nh ph bnh cho rng, quan im ngu nhin thc s khng phi l vn g mi m, n n thun l s kt hp cc k thut c t trc. N li phc tp hnkhi cho php nh qun tr chn lc nhng nguyn tc v cng c vo nhng tnh hungc th. C ngha l, khng c nguyn l chung p dng mt cch khi qut.

c, L lun Z

18

Hoch nh T chc Nhn s Lnh o Kim tra

Feedback Thng tin phn hi


19/105

c mt gio s ngi M gc Nht bn l William Ouchi xy dng trn c sp dng cch qun l Nht bn trong cc cng ty M. L thuyt ra i 1978, ch trngn quan h x hi v yu t con ngi trong t chc. L lun Z vi tn y l: "Llun Z Cc x nghip M lm th no i ph vi s thch thc cu Nht Bn" ccc c im sau: cng vic di hn, quyt nh thun hp, trch nhim c nhn, xt khenthng chm, kim sot kn o bng cc bin php cng khai, quan tm n tp th v

c gia nh nhn vin,...

d, Quan im cht lngTrong giai on sn xut cha pht trin, lng sn phm sn xut cha nhiu

thng trong phm vi mt gia nh. Ngi mua v ngi bn thng bit r nhau nnvic ngi bn lm ra sn phm c cht lng bn cho khch hng gn nh l vicng nhin, v nu khng h s khng bn c hng. iu ny cng c ngha l nhucu ca khch hng c tho mn mt cch tt nht.

Cng nghip pht trin, cc vn k thut v t chc ngy cng phc tp i his ra i mt s ngi chuyn trch v hoch nh v qun l cht lng sn phm.

S xut hin cc cng ty ln lm ny sinh cc loi nhn vin mi nh:- Cc chuyn vin k thut gii quyt cc trc trc v k thut- Cc chuyn vin cht lng ph trch vic tm ra cc nguyn nhn h thp cht

lng sn phm, tiu chun ho, d bo ph phm v phn tch nguyn nhn hng ho btr li. H s dng thng k trong kim tra cht lng sn phm.

- Vic kim tra cht lng sn phm trong giai on ny thng c thc hin chyu trong khu sn xut v tp trung vo thnh phm nhm loi b nhng sn phmkhng t yu cu v cht lng. Tuy nhin, thc t cho thy khng th no kim trac ht mt cch chnh xc cc sn phm.

Rt nhiu trng hp, ngi ta loi b nhm, khng pht hin ra cc sn phm tyu cu cht lng, mt khc cng rt nhiu trng hp, ngi ta khng pht hin ra ccsn phm km cht lng v a n ra tiu th ngoi th trng.

- Thc t ny khin cho cc nh qun tr cht lng phi m rng vic kim tra chtlng ra ton b qu trnh sn xut - kim sot cht lng. Phng chm chin lc y l phi tm ra cc nguyn nhn, cc yu t nh hng n cht lng, gii quyt ttcc iu kin cho sn xut t gc mi c kt qu cui cng l cht lng sn phm.

Ngi ta phi kim sot c cc yu t:- Con ngi.- Phng php sn xut, quy trnh k thut.- Nguyn vt liu.- Thit b sn xut.- Thng tin sn xut.

Ngoi vic kim tra 5 yu t trn, ngi ta cn ch ti vic t chc sn xut cng ty, x nghip m bo nng sut v kim tra theo di.

Trong giai on ny ngi ta t c nhiu kt qu trong vic a vo p dngcc bin php, cc cng c qun l, v d:

- p dng cc cng c ton hc vo vic theo di sn xut.- Kim tra thit b, kim nh dng c .

19


20/105

- Theo di nng sut lao ng ca cng nhn, ca my mc.Tuy nhin, trong kinh doanh mun to nn uy tn lu di phi m bo cht lng,

y l chin lc nhm m bo nim tin ni khch hng. Bo m cht lng phi thhin c nhng h thng qun l cht lng v chng t bng cc chng c c thv cht lng t c ca sn phm. y cn mt s tn nhim ca ngi mua ivi nh sn xut ra sn phm. S tn nhim ny c khi c ngi mua t vo nh cung

cp v h cha bit nh sn xut l ai. Nh cung cp lm n n nh, bun bn ngay thngv phc v tt cng to tn nhim cho khch hng i vi mt sn phm mi. S tnnhim ny khng ch thng qua li gii thiu ca ngi bn, qung co, m cn phic chng minh bng cc h thng kim tra trong sn xut, cc h thng qun l chtlng trong nh my.

Bo m cht lng va l mt cch th hin cho khch hng thy c v cng tckim tra cht lng, ng thi n cng l chng c cho mc cht lng t c.

Trong thc t, t cng nhn n gim c doanh nghip, ai cng mun kim tra chtlng v c kim tra mi m bo c cht lng hng ha. Nhng khng phi mingi trong sn xut kinh doanh u mun nng cao cht lng v vic ny cn c chi

ph, ngha l phi tn km. Trong giai on tip theo m ngi ta thng gi l qun trcht lng - ngi ta quan tm nhiu hn n mt kinh t ca chi ph cht lng nhm tiu ho chi ph cht lng t c cc mc tiu ti chnh cho doanh nghip. Qun trcht lng m km l s tht bi trong sn xut kinh doanh.

c th lm c iu ny, mt t chc, mt doanh nghip phi huy ng mingun lc ca n, ngha l phi qun tr cht lng ton din. Trong bc pht trin nyca chin lc qun tr cht lng, ngi ta khng ch loi b nhng sn phm khng

ph hp m cn phi tm cch gim mc thp nht cc khuyt tt v phng nga khng xy ra cc khuyt tt. Kim tra cht lng trong qun tr cht lng ton din cn

chng minh vi khch hng v h thng qun l ca doanh nghip lm tng uy tn vcht lng ca sn phm. Kim tra cht lng trong qun tr cht lng ton din cn mrng ra nh cung ng nguyn vt liu nhp vo v nh phn phi i vi sn phm

bn ra.III. MI TRNG QUN TR

1. Khi nimT quan nim chung, mi trng l tp hp cc yu t, cc iu kin thit lp nn

khung cnh sng ca mt ch th. Ngi ta thng cho rng mi trng qun tr l tphp cc yu t, cc iu kin c nh hng trc tip hay gin tip n hot ng ca tchc.

Cc yu t, cc iu kin cu thnh mi trng qun tr lun c mi quan h tngtc vi nhau ng thi tc ng n hot ng ca t chc, nhng mc v chiuhng tc ng ca cc yu t, iu kin li khc nhau. Trong cng mt thi im, cngmt i tng c yu t tc ng thun nhng li c yu t tr thnh lc cn i vi s

pht trin ca t chc.Cc yu t, iu kin tc ng n hot ng ca t chc khng c nh, tnh ti

m thng xuyn vn ng, bin i. Bi vy, nng cao hiu qu hot ng, cc nhqun tr phi nhn bit c mt cch nhy bn v d bo ng c s thay i vnhng xu hng ca mi trng qun tr.

20


21/105

2. Phn loiTu theo gc tip cn khc nhau, ngi ta c th phn chia mi trng quan trthnh nhiu loi. Cc yu t ca mi trng c th chia lm hai loi l mi trng bntrong v mi trng bn ngoi t chc. Theo , chng ta c th chia mi trng lmcc nhm sau y.Mi trng v m

Tc lc kinh tTc lc chnh tr - Php lutTc lc vn ho - x hiTc lc cng nghTc lc mi trng t nhinTc lc mi trng ton cu

Mi trng vi mKhch hngi th cnh tranh

Nhng ngi thm nhpNh cung cpNhng ngi thay thNhng ngi mi gii trung gianCng quyn trc tip

Mi trng bn trong t chcNgun nhn lc, Vt lcSn xutTi chnhMarketing

Vn ho doanh nghip

3. nh hng ca mi trng n t chc

a, Mi trng bn trongHon cnh ni ti ca t chc bao gm tt c cc yu t v h thng bn trong ca

t chc. Cc t chc phi c gng phn tch mt cch cn k cc yu t ni b nhmxc nh r cc im mnh v im yu ca mnh. Trn c s a ra cc bin phpnhm gim bt nhc im v pht huy u im t c li th ti a. Cc yu tni b ch yu bao gm cc lnh vc chc nng nh: Ngun nhn lc, sn xut, ti chnhMarketing, v vn ho doanh nghip.

Cc yu t lin quan n ngun nhn lcNgun nhn lc c vai tr quan trng trong s thnh cng ca t chc. Con ngi

cung cp d liu u vo hoch nh mc tiu; phn tch bi cnh mi trng, lachn, thc hin, kim tra cc chin lc ca t chc. Cho d cc quan im ca h thngk hoch ho tng qut c ng n n mc no i chng na, n cng khng th mangli hiu qu nu khng c nhng con ngi lm vic hiu qu. Phn tch v ngun nhnlc ca doanh nghip cn ch nhng ni dung sau:

21


22/105

Trnh chuyn mn, tay ngh, t cch o c ca cn b cng nhn vin; Gi tr cc mi quan h lao ng so vi ton ngnh v cc i th cnh tranh khc; Cc chnh sch nhn s ca t chc; S dng c hiu qu bin php khuyn khch ng vin nhn vin hon thnh

nhim v; Kh nng cn i gia mc s dng cng nhn mc ti a v ti thiu;

Mc thuyn chuyn cn b v b vic; T chc h thng thng tin giao tip; Bu khng kh v n np t chc; Nng lc, mc quan tm v trnh ca ban lnh o cao nht; H thng k hoch ho chin lc.

Cc yu t sn xutSn xut l qu trnh hot ng ca t chc gn lin vi vic to ra sn phm,

dch v. y l mt trong nhng lnh vc hot ng chnh yu ca t chc, v vy nhhng mnh m n kh nng t n thnh cng ca t chc ni chung v cc lnh vchot ng khc.

Cc nh qun tr cn phi xem xt nhng nh hng tch cc ca hot ng snxut ra cc sn phm c cht lng tng i cao vi gi thnh tng i thp. B phnMarketing c li v sn phm c cht lng tt, gi li tng i r thng d bn hn.B phn ti chnh cng nh gnh hn v cc phong tin sn xut hu hiu to iu kintit kim ngun lc ti chnh. Khu sn xut cng c nh hng ln n b phn chcnng v ngun nhn lc. Ngc li, nu khu sn xut yu km th hng sn xut ra kh

bn c, tt yu dn n tht thot v ti chnh gy thi th trong nhn vin. Khiphn tch cc yu t v sn xut cn ch nhng ni dung sau:

Gi c v mc cung ng ngun nguyn vt liu, quan h vi ngi cungcp; H thng kim tra hng tn kho, mc quay vng hng tn kho; S b tr cc phng tin sn xut, quy hoch v tn dng phng tin; Li th do sn xut trn quy m ln; Hiu nng k thut ca cc phng tin v hiu sut s dng chng; Vic s dng nh thu ph mt cch c hiu qu; Hiu nng v ph tn, li ch ca thit b; Cc phng php kim tra tc nghip hu hiu, kim tra thit k, lp khoch tin , mua hng; kim tra cht lng u vo; Chi ph kh nng cng ngh so vi ton ngnh v i th cnh tranh; Nghin cu v pht trin cng ngh, sng kin ci tin; Bng pht minh, nhn hiu hng ho v cc bin php bo h bng php lutkhc.

Cc yu t ti chnhChc nng ca b phn ti chnh gm vic phn tch, lp k hoch v kim tra vic thchin k hoch ti chnh v tnh hnh ti chnh t chc. Cc t chc c th s dng mtnhn vin ph trch ton b cc vn ti chnh v kim thm cng tc k ton, ngi

22


23/105

gi s sch k ton, nh qun tr hoc nh qun tr ti chnh. Cc t chc ln c th tchc nhiu phng nh phng ti chnh, phng k ton, phng ngn qu, b phn kimton,...B phn chc nng v ti chnh c nh hng su rng trong ton t chc. Cc cu xtv ti chnh v cc mc tiu, chin lc tng qut ca t chc gn b mt thit vi nhauv cc k hoch, quyt nh ca t chc lin quan n ngun ti chnh cn phi c phn

tch di lng knh ti chnh. Tt c cc lnh vc hot ng khc cng c trch nhimtrong vn ny. iu ny ni chung dn n mi tng tc trc tip gia cc b phnti chnh v cc lnh vc hot ng khc. Hn na, b phn ti chnh cung cp cho cc b

phn khc h thng s sch k ton bnh thng.Cng nh cc lnh vc khc, b phn chc nng ti chnh c trch nhim lin quan ncc ngun lc. Trc ht, vic tm kim ngun lc lin quan n vic tm kim nguntin. Th hai, l vic kim sot ch chi tiu ti chnh. Khi phn tch cc yu t tichnh, nh qun tr cn ch trng nhng ni dung sau: Kh nng huy ng vn; Tng ngun vn, c cu vn; Chi ph vn so vi ton ngnh v i th cnh tranh; Cc vn thu; Quan h vi nhng ngi ch s hu, ngi u t v c ng; Tnh hnh vay vn, kh nng tn dng cc chin lc ti chnh thay th nh bn hoc

cho thu li; T l li nhun; H thng k ton c hiu qu v phc v cho vic lp k hoch gi thnh, k hoch ti

chnh v li nhun.

Yu t MarketingChc nng ca b phn Marketing bao gm vic phn tch, lp k hoch, thc hin vkim tra vic thc hin cc chng trnh t ra, duy tr cc mi quan h v trao i vikhch hng. Do vy, ni chung nhim v ca cng tc qun tr marketing l iu chnhmc , thi gian v tnh cht ca nhu cu gia khch hng v t chc nhm t cmc tiu ra.B phn qun l marketing phn tch cc nhu cu, th hiu ca th trng v hoch nhchin lc hu hiu v sn phm, nh gi, phn phi v khuch trng ph hp vi thtrng m t chc hng ti. Cc loi sn phm, dch v; Kh nng thu thp thng tin cn thit v th trng; Th phn ca t chc; C cu mt hng, dch v v kh nng m rng, chu k sng ca sn phm chnh; Knh phn phi: s lng thnh vin knh, phm vi v mc kim sot; Cch t chc bn hng hu hiu, mc am hiu v nhu cu ca khch hng; Thng hiu, cht lng v n tng v sn phm, dch v; Vic qung co, khuch trng c hiu qu v sng to; Chin lc gi v tnh linh hot trong vic nh gi;

23


24/105

Phng php phn loi kin khch hng v pht trin sn phm, dch v hoc thtrng mi;

Dch v sau bn hng v hng dn cho khch hng; Thin ch, s tn nhim ca khch hng.

Vn ho t chc

T chc nh mt c th sng v con ngi lm cho t chc hot ng v hnh thnh nnn np mang li ngha cho hot ng ca t chc. Vn ho t chc l tng hp ccgi tr, chun mc, kinh nghim, c tnh v bu khng kh ca t chc m khi lin kt vinhau to thnh "phng thc m chng ta hon thnh cng vic ". Thc cht vn hoca t chc l cch t chc tng tc vi mi trng.Mi t chc u c mt n np nh hng cho phn ln cng vic ni b. N nh hngn phng thc quyt nh ca nh qun tr, quan im ca h i vi cc chin lc viu kin mi trng ca t chc. N np c th l cc nhc im gy ra s cn trcho t chc trong vic hoch nh v thc hin chin lc hoc l u im thc y cchot ng . Cc t chc c n np mnh, tch cc c nhiu c hi thnh cng so vicc t chc c n np yu hoc tiu cc.i vi t chc, iu ht sc quan trng l lm sao xy dng c mt n np tt,khuyn khch nhn vin tip thu c cc chun mc o c v thi tch cc. N npto ra c tnh linh hot v khuyn khch s tp trung ch n cc iu kin bn ngoith s tng cng kh nng ca t chc thch nghi c vi cc bin i ca mi trng.Mt trong cc nhim v chnh ca cc nh qun tr l phi hnh thnh c cc gi tr

phm cht bng cch hng s lu tm ch ca nhn vin vo nhng iu kin quantrng.

b, Mi trng bn ngoiVic phn tch mi trng bn ngoi ni ln doanh nghip trc din vi nhng g?Mi trng bn ngoi c th nh hng n t chc mt cch c lp hoc lin kt vicc yu t khc.

Tc lc v chnh tr - php lutnh hng ngy cng ln n cc hot ng ca doanh nghip, bao gm h thng

cc quan im, ng li chnh sch ca chnh ph, h thng lut php hin hnh, cc xuhng ngoi giao ca chnh ph, nhng din bin chnh tr trong nc, trong khu vc vtrn ton th gii. Doanh nghip phi tun theo cc quy nh v thu mn, thu, chovay, an ton, vt gi, qung co ni t nh my v bo v mi trng, ...

Cc tc lc v kinh tCc nh hng ch yu v kinh t gm cc yu t nh li sut ngn hng, giai

on ca chu k kinh t, cn cn thanh ton, chnh sch ti chnh v tin t. V cc yu tny tng i rng nn cn chn lc nhn bit cc tc ng c th nh hng trc tipnht i vi hot ng kinh doanh ca doanh nghip.

Cc yu t kinh t c nh hng v cng ln n cc doanh nghip kinh doanh.Chng hn nh li sut v xu hng li sut trong nn kinh t c nh hng ti xu thca tit kim, tiu dng v u t, do vy s nh hng ti hot ng ca cc doanh

24


25/105

nghip. Li sut tng s hn ch nhu cu vay vn u t m rng hat ng kinhdoanh, nh hng n li nhun ca doanh nghip. Ngoi ra khi li sut tng cng skhuyn khch ngi dn gi tin vo ngn hng nhiu hn, do vy cng s lm cho nhucu tiu dng gim xung.

Xu hng ca t gi hi oi: S bin ng ca t gi lm thay i nhng iukin kinh doanh ni chung, to ra nhng c hi e da khc nhau i vi cc doanhnghip, c bit n c nhng tc ng iu chnh quan h xut nhp khu.

Mc lm pht: lm pht cao hay thp c nh hng n tc u t vo nnkinh t. Khi lm pht qu cao s khng khuyn khch tit kim v to ra nhng ri ro lncho s u t ca cc doanh nghip, sc mua ca x hi cng b gim st v lm cho nnkinh t b nh tr. Tri li, thiu pht cng lm cho nn kinh t b nh tr. Vic duy trmt t l lm pht va phi c tc dng khuyn khch u t vo nn kinh t, kch thchth trng tng trng.

Tuy c nhiu s liu c th, song vic d bo kinh t khng phi l mt khoa hc

chnh xc. Mt s doanh nghip thng s dng cc m hnh d bo thay v da vo ccs liu d bo sn c. i vi cc doanh nghip cha xy dng c m hnh cngcn phi xc nh cc yu t kinh t c nh hng ln nht i vi t chc.

Cc kin thc kinh t s gip cc nh qun tr xc nh nhng nh hng ca mtdoanh nghip i vi nn kinh t ca t nc, nh hng ca cc chnh sch kinh t cachnh ph i vi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Tnh n nh v kinh t trcht v ch yu l n nh nn ti chnh quc gia, n nh tin t, khng ch lm pht. yl nhng vn cc doanh nghip rt quan tm v lin quan trc tip n kt qu hotng kinh doanh ca h.

Tc lc v vn ho - x hiMi trng vn ha - x hi bao gm nhng chun mc v gi tr c chp nhn

v tn trng bi mt x hi hoc mt nn vn ha c th. S thay i ca cc yu t vnha - x hi mt phn l h qu ca s tc ng lu di ca cc yu t v m khc, do vyn thng bin i chm hn so vi cc yu t khc.

Cc kha cnh hnh thnh mi trng vn ha - x hi c nh hng mnh m,trn din rng v lu di n cc hat ng kinh doanh nh: nhng quan nim v oc, thm m, li sng, v ngh nghip, nhng phong tc, tp qun, truyn thng; nhng

quan tm u tin ca x hi; trnh nhn thc, hc vn chung ca x hi... .Tt c cc doanh nghip cn phn tch rng ri cc yu t x hi nhm nhn bitcc c hi v nguy c c th xy ra. Khi mt hay nhiu yu t thay i chng c th tcng n doanh nghip, nh xu hng nhn chng hc, s thch vui chi gii tr, chunmc o c v quan im v mc sng, cng ng kinh doanh v lao ng n.

Cc yu t x hi hc trn thng bin i hoc tin trin chm nn i khi thngkh nhn bit. Th d, hin nay c mt s lng ln lao ng l n gii. iu ny doquan im ca nam gii cng nh n gii thay i. Nhng rt t doanh nghip nhn ras thay i quan im ny d bo tc ng ca n v ra chin lc tng ng. Cc

25


26/105

thay i khc din ra nhanh hn nu chng gy ra bi s gin on bn ngoi no trong hnh vi chun mc o c ca x hi.

Tc lc v cng ngh

y l mt trong nhng yu t rt nng ng, cha ng nhiu c hi v e dai vi cc doanh nghip. Nhng p lc v e da t mi trng cng ngh c th l: s

ra i ca cng ngh mi lm xut hin v tng cng u th cnh tranh ca cc snphm thay th, e da cc sn phm truyn thng ca ngnh hin hu. S bng n cacng ngh mi lm cho cng ngh hin ti b li thi v to ra p lc i hi cc doanhnghip phi i mi cng ngh tng cng kh nng cnh tranh. S ra i ca cngngh mi lm tng thm p lc e da cc doanh nghip hin c trong ngnh.

t c ngnh cng nghip v doanh nghip no m li khng ph thuc vo c scng ngh ngy cng hin i. Chc chn s c nhiu cng ngh tin tin tip tc ra i,ta ra cc c hi cng nh nguy c i vi tt c cc ngnh cng nghip v cc doanh

nghip. Cc nh nghin cu pht trin v chuyn giao cng ngh hng u ni chungang lao vo cng vic tm ti cc gii php k thut mi nhm gii quyt cc vn tnti v xc nh cc cng ngh hin ti c th khai thc trn th trng.

Cc doanh nghip cng phi cnh gic i vi cc cng ngh mi c th lmcho sn phm ca h b lc hu mt cch trc tip hoc gin tip.

Tc lc t nhiniu kin t nhin bao gm v tr a l, kh hu, cnh quan thin nhin, t ai,

sng bin, cc ngun ti nguyn khong sn trong lng t, ti nguyn rng bin, s

trong sch ca mi trng nc, khng kh,... .Tc ng ca cc iu kiu t nhin ivi cc quyt sch trong kinh doanh t lu c cc doanh nghip tha nhn. Trongrt nhiu trng hp, chnh cc iu kin t nhin tr thnh mt yu t rt quan trng hnh thnh li th cnh tranh ca cc sn phm v dch v.

Tuy nhin, cho ti nay cc yu t v duy tr mi trng t nhin rt t c ch ti. S quan tm ca cc nh hoch nh chnh sch ca nh nc ngy cng tng v cngchng quan tm nhiu hn n cht lng mi trng t nhin.

Cc nhm quyn li ca cng chng lm pht sinh nhiu vn v yu t mitrng khin chnh ph v cng chng phi ch ti. Cc vn nhim mi trng,

sn phm km cht lng, lng ph ti nguyn thin nhin cng vi nhu cu ngy cngln i vi cc ngun lc khan him khin cng chng cng nh cc nh doanh nghipphi thay i cc quyt nh v bin php hot ng lin quan.

Tc lc ca mi trng ton cuCc qun tr vin cn xem ton cu nh mt mi trng m, cn hc hi cnh

tranh ton cu.Cc ro cn quan thu. Thu quan (tariff) l mt ro cn thng mi nhm bo v

sn xut trong nc, cc nc khc thng tr a.

26


27/105

T do thng mi (Free trade). Trong mt tha thun t do thng mi cc ncnhm n chuyn bit ha nhng g m h cho l c hiu qu nht

Cc ro cn vn ha v khong cch. Khong cch (distance) ni v khong ccha l, trong vng 50 nm tr li y, cng ngh truyn thng v vn ti c ci thinng k chnh iu cng lm gim nhng s khc bit v vn ha.

Cc nh cung ng

Cc doanh nghip cn phi quan h vi cc t chc cung cp cc ngun hngkhc nhau, nh vt t, thit b, lao ng v ti chnh. Bao gm ngi bn vt t, thit b;ngi cung cp vn; v ngun lao ng.

Khch hngVn khch hng l mt b phn khng tch ri trong mi trng cnh tranh. S

tn nhim ca khch hng c th l ti sn c gi tr nht ca hng. S tn nhim tc do bit tha mn tt hn nhu cu v th hiu ca khch hng so vi vi cc i thcnh tranh.

Mt vn mu cht khc lin quan n khch hng l kh nng tr gi ca h.Ngi mua c u th c th lm cho li nhun ca ngnh hng gim bng cch p gixung hoc i hi cht lng cao hn v phi lm nhiu cng vic dch v hn.

Ngi mua c tng i nhiu th mnh hn khi h c cc iu kin sau: Lng hng ngi mua chim t l ln trong khi lng hng bn raca hng, nh lng bn hng m hng General Motors mua ca cc doanhnghip sn xut linh kin nh. Vic chuyn sang mua hng ca ngi khc khng gy nhiu tnkm; Ngi mua a ra tn hiu e da ng tin cy s hi nhp ngc vicc bn hng cung ng, nh cc hng sn xut t thng lm; Sn phm ca ngi bn t nh hng n cht lng sn phm cangi mua.

Nu s tng tc ca cc iu kin ni trn lm cho doanh nghip khng t cmc tiu ca mnh th doanh nghip phi c gng thay i v th ca mnh trong victhng lng gi bng cch thay i mt hoc nhiu iu kin ni trn hoc l phi tmkhch hng t c u th hn.

i th cnh tranhS hiu bit v cc i th cnh tranh c mt ngha quan trng i vi cc doanh

nghip do nhiu nguyn nhn. Th nht l cc i th cnh tranh quyt nh tnh cht v

mc tranh ua hoc th thut ginh li th trong ngnh.Mc cnh tranh d di ph thuc vo mi tng tc gia cc yu t nh slng doanh nghip tham gia cnh tranh, mc tng trng ca ngnh, c cu chi phc nh v mc a dng ha sn phm. S hin hu ca cc yu t ny c xu hnglm tng nhu cu hoc nguyn vng ca doanh nghip mun t c v bo v th phnca mnh. V vy chng lm cho s cnh tranh thm gay gt.

Cc doanh nghip cn nhn thy rng qu trnh cnh tranh khng n nh. Chnghn, trong cc ngnh cng nghip pht trin chn mui thng s cnh tranh mang tnhcht d di khi mc tng trng v li nhun b suy gim (mch tch hp IC, my tnh

27


28/105

cm tay). Ngoi ra cc i th cnh tranh mi v cc gii php cng ngh mi cngthng lm thay i mc v tnh cht cnh tranh.

Cc doanh nghip cn phn tch tng i th cnh tranh nm v hiu c ccbin php phn ng v hnh ng m h c th thng qua.

28


29/105

CU HI N TP CHNG MT

1. Trnh by mt s khi nim v qun tr. Phn tch mt khi nim m bn cho ltm c.

2. C quan im cho rng: "Qun tr va l l khoa hc va l ngh thut" c ngkhng? Gii thch?

3. Trnh by nhng h vai tr ca nh qun tr?

4. Th no l mt t chc? Ti sao nh qun tr l quan trng i vi s thnh cngca mt t chc?

5. Th no l nh qun tr v c my loi nh qun tr?

6. Cc nh qun tr cn c nhng k nng c bn no? Mi quan h gia cc k nngqun tr v cc cp qun tr c th hin nh th no?

7. Th no l hiu qu qun tr? Lm th no gia tng hiu qu qun tr trong tchc?

8. Qu trnh qun tr c nhng hot ng tng qut (Chc nng no)? Trnh by cchot ng mt cch ngn gn?

9. Trnh by su nng lc ca nh qun tr? Lm th no nng cao c nng lcqun tr?

10. Ti sao nn hiu bit v s pht trin ca cc l thuyt qun tr?

11. Trnh by nhng nguyn tc ca qun tr theo khoa hc v nhng hot ng p ng nhng nguyn tc ny trong t chc?

12. Ni dung ca cc l thuyt tm l x hi trong qun tr?

13. L thuyt nh lng trong qun tr do nhng ai khi xng v ni dungchnh ca n l g?

14. Ti sao quan im tip cn theo h thng l quan trng i vi cc nh quntr trong tng lai? Quan im ny h tr cc t chc t c cc mc tiu chtlng ca h nh th no?

15. Trnh by nhng ni dung chnh ca trng phi tch hp trong qun tr vcho bit nhng ng dng ca n.

16. Mi trng qun tr l g? Nhng yu t cu thnh mi trng qun tr?

17. Nhng yu t ca mi trng bn trong, mi trng bn ngoi nh hngnh th no n hot ng v qun tr ca mt t chc? Cho th d minh ho.

29


30/105

Chng hai - Thng tin v ra quyt nh trong quntr

30


31/105

I. THNG TIN V VAI TR CA N TRONG QUN TR1. Khi nim

Thng tin c xem l mu ca t chc, n gn kt cc b phn ca t chc li vinhau. Khng c thng tin th mi hot ng ca t chc s b nh tr, ri lon v thiuchnh xc.

Thng tin l mt khi nim c t lu i, l mt khi nim rt rng. Ty thucvo tng lnh vc nghin cu, m a ra nhng nh ngha khc nhau v gii hn khinim li phc v mc ch nghin cu.

Chng hn:

- Thng tin l ni dung ca th gii bn ngoi c th hin trong s nhn thc cacon ngi (N.Viner).

- Thng tin l s chng li ca s bt nh (Shannon.K).

- Thng tin l s truyn a a dng (Esbi.R).

- Thng tin l thc th l o tnh phc tp (Mole.A)

- Thng tin l xc sut s la chn (Iaglom).

Thng tin l nhng tn hiu mi c thu nhn, c cm th v c nh gi l cch cho vic ra quyt nh hoc gii quyt mt nhim v no trong qun l.

Nh vy chng ta c th hiu thng tin qun tr l tt c cc tin tc ny sinh trong qutrnh cng nh trong mi trng qun tr v cn thit cho vic ra quyt nh hoc gii

quyt mt vn no trong hot ng qun tr.

2. c im- Thngtin khng phi vt cht nhng khng ton ti ngoi vt cht, tc l vt mang

thng tin nh ti liu, sch bo, ti vi,V th cng mt vt mang tin nh nhaunhng ngi nhn tin c th thu c nhng iu b ch khc nhau ty trnh vvn m h quan tm

- Thng tin qun l c s lng ln v c nhiu mi quan h, v vy mi ngi, mih thng u c th tr thnh trung tm thu v pht thng tin.

- Thng tin phn nh trnh v phm cp ca qun l- Thng tin mang tnh hi nhp thng qua cc siu thng tin, cc mng li thng

tin ln cc nc, cc tp on cc c quan- Thng tin l nhng tin tc nn khng th sn xut dng dn c

Thng tin phi thu thp, x l mi c gi tr;...

3. Vai tr

Phng tin tin hnh c trng cho hot ng qun tr l thng tin, bi v tc ngqun tr u c chuyn ti ngi chp hnh thng qua thng tin. Trong tng th tc

31


32/105

nghip qun tr, cc tc nghip v thu nhp, truyn t v lu tr thng tin chim t trngrt ln. Mt khc cc phng tin k thut c s dng trong b my qun tr trong a s c lin quan n h thng thng tin cng l cc phng tin trong qu trnh qun l- hai loi phng tin tin hnh trn y c quan h b sung nhau v u gn lin vihot ng tr tu ca cn b nhn vin trong b my qun tr. Ngay c cc hot ng trtu v suy lun ca con ngi cng c coi l hot ng x l thng tin cao cp c

bit.

Qu trnh qun tr c th c trnh by di gc khoa hc h thng v tin hcnh sau:

Hnh 4 Qu trnh qun tr

i tng qun tr bin i cc yu t u vo dng vt cht (lao ng, vn, tai...) thnh cc yu t u ra nm trong dng vt cht c th (sn phm, dch v...).

Tm li, vai tr ca thng tin trong qun tr kinh doanh l ch n lm tin , lmc s v l cng c ca qun tr kinh doanh, qu trnh qun tr kinh doanh l qu trnhthng tin kinh t.

4. Phn loiThng tin v qu trnh thng tin trong hot ng qun tr rt phc tp, phong ph v

a dng. Thng thng ngi ta phn loi thng tin qun tr trn mt s tiu ch sauy Phn loi theo ngun gc: Thng tin t ngi ra quyt nh, thng tin t kt qu,... Theo vt mang: Thng tin bng vn bn, bng m thanh, hnh nh,... Theo phm vi: Thng tin ton din, thng tin tng mt,... Theo tnh thi s: Thng tin mi, thng tin c,... Theo mc bo mt: Thng tin tuyt mt, mt, bnh thng. Theo mc x l: Thng tin s cp, thng tin th cp. V.v...

32


33/105

5. Cc yu t c bn v cc giai on ca qu trnh thng tinH thng thng tin trong qun tr rt phc tp v b chi phi bi nhiu yu t ch quancng nh khch quan. Nhn thc y cc yu t, cc qu trnh cng quy lut hotng trong lnh vc ny ht sc cn thit m bo cc hot ng v thng tin quntr c hiu qu cao nht. Qu trnh thng tin c xt t phng din tng th c dngnh s sau:

Hnh 5 - Quy trnh va cac yu t thng tin trongquan tr

Theo s tng qut ny chng ta thy rng: Qu trnh bt u vi ngun hoc ngi gi, ngi c nhng thng ip d nh

cho giao tip. Ngun l ngi khi xng thng ip c th mt hoc nhiu ngi. Thng ip l nhng tn hiu m ngun truyn cho ngi nhn. Phn ln cc thng

ip cha ng ngn ng c th l li ni hoc ch vit, song cng c rt nhiu

hnh vi phi ngn ng c th c s dng thng tin v thng ip. Qu trnh chuyn nhng thng ip d nh thnh nhng biu tng m nhng biu

tng ny c s dng truyn i c gi l qu trnh m ho. Vic m ho cth rt n gin nhng cng c th rt kh khn. Chng hn nh bn thy mt hnhv v bn nhn ra n l sn phm bn mun mua, nhng vic tm ng t giithch ti sao vic thc hin nhim v ca mt ngi lao ng li khng ph hp rtkh khn.

Knh l phng tin qua thng ip di chuyn t ngi gi n ngi nhn.Knh ch yu cho vic thng tin qua li gia cc c nhn l giao tip trc tip gia

hai ngi. Mt s knh truyn thng i chng nh radio, tivi, tp ch,... C mt sknh in t rt mi nh facsimile, th in t,... Nhng thng ip thng cvit ra trn giy, nhng nhiu t chc hin i ngy nay ang hng ti hn ch tia giy t bng vic s dng bng vic s dng nhng phng tin thng tin hini nh th in t thng qua h thng mng thng tin. Tng lai khng xa, mnhnh vi tnh s l knh ch yu cho nhng thng ip c vit ra.

Ngi nhn cn nhn c thng tin di dng c gii m. Gii m l qu trnhtrong cc biu tng c din t bi ngi nhn.

33

Qua trnhma hoa

Qua trnhgiai ma

Qua trnhgiai ma

Qua trnhma hoa

Nhiu

Phanhi

Thngip Thng

ipnhnc

Nginhncthng tinva a r

phan h


34/105

Phn hi t ngi nhn n ngi gi l thng ip khc th hin hiu qu qutrnh thng tin. Xem xt thng tin c cn lp li hay khng, c cn iu chnh biutng m ho hay gii m khng v c th nh gi mc tip nhn nh th no.

Trong qu trnh truyn thng ip v nhn phn hi, thng ip c th b ph hoibi mt nhn t gi l "nhiu", ci m bao gm mi th lm cho thng tin truyn ib sai lc, bp mo, gy cn tr cho ngi nhn.

S chnh xc ca thng tin ph thuc vo vic thc hin thnh cng mi bc trong qutrnh thng tin. S l khng , nu ch n thun chun b mt cch k lng ri chuynthng ip i v cho rng qu trnh kt thc. Nhng qu trnh m ho, truyn, gii mv phn hi, tt c l ct yu cho mt qu trnh thng tin c hiu qu.

6. Hiu qu v cht lng thng tinCht lng thng tin c nh hng n mi hot ng ca qu trnh qun tr, ti

hiu qu kinh doanh, ti s sng cn ca t chc. Vy cht lng thng tin l g?Cht lng thng tin l s tho mn v thng tin ca nhng ngi s dng n. Th hin

nhng mt sau: mc thi s, kp thi, chnh xc, mc quan trng,...Cht lng thng tin l ch tiu quan trng, nhng di gc qun tr th hiu qu thngtin li cn quan trng hn nhiu. Xt v bn cht th hiu qu thng tin trong qun tr

phn nh mi quan h v chi ph thng tin v kt qu m n mang li cho cc hot ngv qun tr.

nh gi c hiu qu thng tin ngi ta thng s dng cc ch tiu v ccdu hiu phn nh ca n. Vic s dng cc ch tiu nh gi hiu qu ca thng tintrong tng trng hp c th cn tu thuc vo phng php nh gi m ngi ta sdng. Thng thng ngi ta s dng hai phng php nh gi c bn sau: nh gi theo kt qu thng mi cui cng nh gi theo qu trnh truyn thng. nng cao hiu qu ca thng tin trong qun tr ngy nay ngi ta thng tp trungthc hin cc bc nhm: Hin i ho cng ngh thng tin p dng cc thnh tu khoa hc mi S dng tt cc trang thit b, c s vt cht phc v thng tin; Nng cao tay ngh, trnh ca con ngi trong lnh vc thng tin; T chc cc hot ng thng tin mt cch khoa hc; ...

7. Tc ng ca cng ngh thng tin n truyn thngS pht trin ca cng ngh thng tin ang lm thay i nhanh chng phng thc

truyn thng ca cc nh qun tr v nhn vin. Nhng cng ngh ny khng nhng lmthay i cch thc m h giao tip vi nhau, m cn l cch thc ra quyt nh. My trli in thoi (voice mail), my fax, hi ngh qua truyn hnh, h thng truyn hnh cp,chun b bo co t ng bng my tnh, thu bng video v chuyn d liu gia cc mytnh vi nhau l cc v d v vic pht trin phng thc truyn thng hin nay. c bitcng ngh v th in t, internet tc ng rt mnh n kinh doanh ca cc t chc

34


35/105

v phng thc truyn thng bn ngoi cng nh ni b t chc. Th in t tr nn phbin i vi cc nh qun tr v cc l do. Chng hn, nh qun tr khng phi ch iqu lu cho vic phn ng li v thng tin c th lun c gi, nhn v phn hi tronggiy lt. Th in t l t tn km, n c th chuyn qua cc my tnh, in thoi hoc ccthit b m cng ty ang s dng. Hn na, nng sut giao tip gia tng qua vic loi byu cu th tc x l theo kiu vn th. Mt u im ni bt khc ca th in t l cc

nhn vin c th khng i u vi nhau theo phng thc mt i mt. Th in t thay i nhanh cch thc giao tip ca cc nhn vin, nhn vin c th khng cn vnphng cng c th giao tip vi ngi khc.

II. QUYT NH QUN TR1. Khi nimCc nh qun tr xem vic ra quyt nh l cng vic trung tm ca h bi v h

phi thng xuyn la chn:- Phi lm ci g?- Ai lm?- Lm khi no?- u?

Quyt nh qun tr: L hnh vi sng to ca nh qun tr nhm a ra mc tiu,chng trnh v tnh cht hot ng ca t chc gii quyt mt vn trn c s hiur quy lut vn ng khch quan v phn tch thng tin v t chc, mi trng

Trong th gii cc k a dng v phong ph v cng vic, cch thc gii quytcng vic ca nh qun tr ni ln nh mt vn ct yu, l gii quyt cc vn ny sinh trong qu trnh qun tr mt cch khoa hc. gii quyt cc vn ny ngita thng phi xy dng v la chn cc phng n, gii php ti u. Vic ny tt yu

i hi cc nh qun tr cn nhc, la chn v i n quyt nh. Khng a ra cnhng quyt nh ng n v ng lc cn thit cc nh qun tr s nh mt ci m mingi cn n mnh v khng sm th mun s b gung my qun tr o thi.

2. c imQuyt nh qun tr l sn phm t duy ca con ngi, l kt qu ca qu trnh thunhn thng tin, tm kim, phn tch v la chn. Trn c s khi nim, quyt nhqun tr c nhng c im sau:

Ch c ch th qun tr mi ra quyt nh. Quyt nh qun tr l sn

phm ring ca cc nh qun tr v cc tp th qun tr; Quyt nh qun tr ch ra khi vn chn mui; Quyt nh qun tr c lin quan cht ch n thng tin v x l thng tin; Quyt nh qun tr lun cha ng nhng yu t khoa hc v sng to; Quyt nh qun tr lun gn lin vi nhng vn ca t chc. Trong qu

trnh hot ng ca t chc lun xut hin nhng vn m t chc cnkhc phc hoc nh hng, gii quyt v tin trnh c thc hin bimt s cc quyt nh qun tr.

35


36/105

3. Phn loiCc quyt nh c phn ra lm nhiu loi khc nhau tu theo cc tiu thc phn

chia. Thng thng ngi ta phn chia quyt nh qun tr theo cc tiu thc sau Theo tnh cht ca cc quyt nh: Quyt nh chin lc, quyt nh chin thut

quyt nh tc nghip Theo chc nng qun tr: quyt nh ti chnh, quyt nh marketing, quyt nh nhn

s, quyt nh sn xut,... Theo thi gian thc hin: quyt nh ngn hn, quyt nh trung hn, quyt nh di

hn. Tnh quy phm: Quyt nh c lp thnh chng trnh, quyt nh khng lp thnh

chng trnh.

4. Cc cn c ra quyt nhCc nh qun tr cc cp bc trong t chc u ra quyt nh. Vy c s khoa hc

ca vic ra quyt nh nhng ngi ny l g? Thc t t lu chng t rng cc

quyt nh thiu c s thng phi gnh chu nhng hu qu nng n. Xt t phngdin tng th c s ca vic ra quyt nh l nhng cn c sau: Nhu cu. Quyt nh v qun tr ch thc s cn thit khi cc hot ng v qun tr c

nhu cu. Nhu cu ra quyt nh thng gii quyt vn no . V vy, phithng xuyn nm vng cc nhu cu v hiu cc nhu cu qun tr.

Hon cnh thc t. L nhng lc lng tn ti bn trong v bn ngoi t chc c nhhng trc tip hoc gin tip ti vic ra quyt nh, thc hin quyt nh v kt qucc quyt nh ny mang li.

Kh nng ca n v. Ra quyt nh phi ph hp vi kh nng ca t chc, bi chngta phi thc hin v kim tra qu trnh thc hin nh th no nh gi kt qu cc

quyt nh . Mc tiu v chin lc kinh doanh. Trong kinh doanh, vic xc nh mc tiu trong

cc thi k bn thn n vn l nhng quyt nh quan trng. Khi mc tiu cquyt nh th n l c s cho mi quyt nh kinh doanh ni chung v trong lnh vcqun tr ni ring. Chin lc kinh doanh l phng thc c th ho cch thc hinmc tiu kinh doanh, v vy, n cng l c s ca vic ra quyt nh.

Thi c v ri ro. Cc t chc thnh cng l cc t chc nm bt c cc c hi vn trnh c cc ri ro trong kinh doanh. Bi cc tnh hung trong kinh doanhthng khng chc chn. Mc thnh cng hay tht bi cng nh kh nng ri ro

nhiu hay t ph thuc rt nhiu vo iu m ngi ta gi l mo him trong kinhdoanh. Bit mo him v phng trnh cc ri ro l yu cu tt yu trong vic ra quytnh qun tr.

Tnh quy lut v ngh thut sng to. Vic nhn thc ng n cc quy lut khchquan v dng chng mt cch khoa hc l c s quyt nh s thnh bi ca vic raquyt nh. Nu i ngc li vi s vn ng ca cc quy lut khch quan tt yu btht bi. Tuy nhin, vic vn dng cc quy lut khng c ngha l khng cn n ssng to ca ngi ra quyt nh. Bn thn cc hot ng trong qu trnh qun tr bchi phi ca nhiu quy lut. ngh thut sng to cho php nh qun tr vn dng kho

36


37/105

lo s vn ng ca tng quy lut v tng hp chng trong mt th thng nht, cnh hng, c li nht cho cng vic ca mnh.

5. Cc yu cu i vi mt quyt nhYu cu v tnh hp phpTrong nh nc php quyn, mi hnh vi ca t chc u phi tun theo php lut.

Quyt nh qun tr l hnh vi ca tp th hoc c nhn nh qun tr nn n phi tun theophp lut.Tnh hp php ca quyt nh qun tr c thc hin trn cc phng din sau: Quyt nh c a ra trong phm vi thm quyn ca t chc hoc c nhn; Quyt nh khng tri vi cc yu cu ca php lut; Quyt nh c ban hnh ng trnh t, th tc v th thc.Mi quyt nh qun tr khng m bo tnh php l u b nh ch hoc hu b.

C nhn hoc t chc a ra quyt nh phi chu trch nhim trc php lut.Yu cu v tnh o c

Ngy nay, yu cu v o c ngy c coi trng trong cc quyt nh qun trCc quyt nh phi m bo tnh o c c ngha l cc ch th ra quyt nh v tchc phi bit gn cht trch nhim ca mnh vi mi trng, vi x hi v cng ng.

Yu cu v tnh khch quan v khoa hc

Cc quyt nh l c s quan trng m bo cho tnh hin thc v hiu qu ca victhc hin chng, cho nn n khng c ch quan ty tin, thot ly thc t. V quytnh l sn phm ch quan sng to ca con ngi, do m bo tnh khch quan khng

phi l vic n gin, nht l trong nhng trng hp vic thc hin cc quyt nh clin quan n li ch ca ngi ra quyt nh.

Tnh khoa hc ca cc quyt nh l s th hin ca nhng c s, cn c, thng tin,nhn thc, kinh nghim ca nh qun tr trong vic x l, gii quyt nhng tnh hung cth xut hin i hi c s can thip bng cc quyt nh ca h, n phi tun th i hica cc quy lut khch quan.

Yu cu v tnh h thng (tnh thng nht)

Yu cu tnh h thng i vi cc quyt nh trong qun tr kinh doanh i hi mimt quyt nh a ra phi nhm t c mt nhim v nht nh, nm trong mt tngth cc quyt nh c v s c nhm t ti mc ch chung.

Yu cu v tnh ti u

Trc mi vn t ra cho doanh nghip thng c th xy dng c nhiuphng n khc nhau cng nhm t ti mc tiu. Yu cu phi m bo tnh ti u cngha l quyt nh s a ra thc hin phi l quyt nh c phng n tt hn nhng

phng n qun tr khc v trong trng hp c th c th n phi l phng n quytnh tt nht.

37


38/105

Yu cu v tnh linh hot

Yu cu v tnh linh hot i hi cc quyt nh qun tr phi phn nh c minhn t mi trong la chn quyt nh, phn nh c tnh thi i, mi trng m quytnh ra i v thc hin.

Tnh linh hot cng i hi vic x l tnh hung phi kho lo, trnh rp khunmy mc, gio iu.

Tnh c th v thi gian thc hin

Trong mi quyt nh cn bo m nhng quy nh v mt thi gian trin khai, thchin v hon thnh cp thc hin khng c ko di thi gian thc hin.

6. Tin trnh ra quyt nha, Xc nh vn

Khi doanh nghip c hoc s c nhng vn pht sinh trong cng vic, th vicnhn bit c nhng vn nh th no l mt bc rt quan trng. Bi v n m

bo chc chn rng nh qun tr hiu bn cht thc s ca vn ch khng phi chnhn bit c nhng du hiu ca vn . Trn c s , nh qun tr phi c thho, phn tch v pht trin nhng mc tiu m doanh nghip mun t ti. Khi vn c phn tch t m, xc nh c nhng iu kin tin quyt, nhng thun li v khkhn....V d: xc nh nhng vn v ti chnh, yu cu v mi trng, cc chnh schv ch ca doanh nghip... nh qun tr s c c nhng d liu cn thit cho vic rai mt quyt nh.

b, Xc nh cc tiu chunMun so snh cc phng n mt cch khch quan cn xc nh cc tiu chun

nh gi cc phng n . Tiu chun ny c biu hin bi cc ch tiu v cht lngv s lng, phn nh kt qu t mc tiu ca t chc hay kt qu mong mun ca vicgii quyt vn quyt nh.

Vic la chn cc tiu chun nh gi hiu qu c v tr quan trng song khngn gin. Nu tiu chun khng c xc nh r rng th vic nh gi v la chn rtkh khn, d dn n tnh trng tu tin, ch quan. Tiu chun quyt nh cn p ngcc yu cu: Mi vn quyt nh c th t ra mt hoc mt s mc tiu v tng ng vi n l

mt hoc mt s tiu chun quyt nh; C th tnh ton, nh gi c ch tiu dng lm ch tiu quyt nh. Kh nng cn

o, ong, m c cc ch tiu nh l yu cu ti thiu la chn cc tiu chunnh gi quyt nh;

S lng tiu chun nh gi khng qu nhiu. Nu t qu nhiu tiu chun s khcho vic la chn, phn tch quyt nh. Thng thng nu c th cn tm n cc chtiu phn nh kt qu cui cng ca phng n quyt nh;

38


39/105

Khng nn a ra cc quyt nh qu cu ton nn khi t tiu chun cn gi linhng tiu chun quan trng phn nh mc tiu c bn cn hng ti ca quyt nh.

c, Tm kim cc phng nTrn c s nhng d liu c c, thng qua bc xc nh tnh hnh, nh qun tr

tin hnh xy dng nhng tnh hung v phng n c th xy ra. C th m t chng v

trao i, tham kho kin ca ng nghip, tm kim nhng quan im mi, sng lc xy dng phng n c tnh kh thi cao.

d, nh gi phng nT nhng phng n c xy dng, tin hnh so snh nhng thng tin, bin

php x l, hiu qu mong i, tnh nhy cm xem xt kt qu cc phng n thhin nh th no. D tnh cc xc sut, ri ro c th xy ra, tin hnh lp danh sch so snh nhng thun li, kh khn ca tng phng n. bc ny cn phi xc nhmt s phng n cn thit c th p dng c mt cch hiu qu, ph hp vi nhngc im ca cng vic, con ngi v tp th . Nu thy rng, cc phng n t racn cha hay nh qun tr thy cn phi c thm mt s phng n khc na th tutheo s cn thit ca cng vic, kh nng ca nh qun tr c th c bt u t bcmt hoc hai.

e, Chn phng ny l bc ct yu v quan trng nht, bi v ti y nh qun tr phi t b

quyn t do la chn ca mnh. Nh qun tr ch c php chn mt phng n vphi bo v quyt nh . ng thi m bo s cam kt vi tc c mi ngi tham giav c c s h tr cn thic. Phn ln cng vic ny cn c lm thng qua s thamgia ca cc bn hu quan trong giai on

Khi la chn phng n trnh sai lm nhn thc: Xut pht t gi thuyt trc y: mi quan h gia cc bin s Tnh i din: ra quyt nh t mu nh hoc t chuyn tnh c o tng kim sot: qun tr vin nh gi cao kh nng t kim sot camnh. Cam kt tng dn: cam kt vo ngun lc ng k, v n tng dn khi khngcn ph hp.

Vic nh gi cc phng n trong tin trnh ra quyt nh cng cn xem xt n cc khacnh v o c, x hi, php l,... bn cnh tnh kinh t, v cng cn xem xt kh nng

v ngun lc cn thit cho vic thc thi quyt nh.f, Thc thiMc d tin trnh la chn c hon tt trong bc trc, quyt nh vn b tht bi nukhng c thc hin mt cch ng n. Thc thi quyt nh bao gm vic chuyn tiquyt nh n nhng ngi lin quan v lm cho mi ngi cam kt thc hin n. Gii

php tt phi gn lin vi vic thc thi, nhiu phng n tt a ra nhng n khng gnvi thc thi nn hiu qu t c khng nh mong i.

g, Kim tra, nh gi

39


40/105

c th thc hin tt bc ny, nh qun tr cn phi thng xuyn theo di,kim tra vic thc hin k hoch v phng n la chn. Nm bt nhng thng tinc s dng c chnh xc khng? K hoch c thc hin nh th no? Kt qu tc ca k hoch t ra?

Trong qu trnh thc hin quyt nh s ny sinh nhiu vn m bn thn nhqun tr v cc cng s cha th lng trc c nhng vng mc pht sinh cn gii

quyt trong khi thc hin quyt nh.Trn c s , tin hnh chnh l, b sung, sa i quyt nh qun tr a ra ph hp vi thc t ca cng vic i hi v nh vy ktqu thu c s tt hn.

nh gi kt qu ca quyt nh xem c t mc tiu ra khng, c gii quytc vn v hiu qu mang li nh th no? Vic nh gi cn l cch hc hi kinhnghim trong vic thc hin i vi cc nh qun tr.

7. Cc m hnh ra quyt nha, M hnh ra quyt nh hp l

M hnh ny da trn cc gi nh hp l m qua nh qun tr a ra nhng lachn thch hp, ti a ho li nhun trong nhng khun kh rng buc nht nh. Ngira quyt nh hp l s xc nh vn mt cch cn thn, xy dng mc tiu mt cchr rng v c th. Hn na nhng bc tin trong qu trnh ra quyt nh s dn n vicla chn cc gii php m bo ti a ho vic t c mc tiu. iu ny ng rngnh qun tr c th ra mt quyt nh chnh xc bi v kt qu cc phng n l c bit,c s u tin r rng, s u tin l bt bin v n nh, khng c rng buc v thigian v chi ph. V, la chn cui cng s ti a ho c li ch kinh t.

b, M hnh ra quyt nh hp l gii hnHerbert Simon, hc gi ni ting v kinh t v qun tr cho rng, trong nhng iu

kin rng buc no , nh qun tr thc hin hnh ng mt cch hp l (da trn l tr)Bi v con ngi khng th x l v hiu ht thng tin cn thit kim tra s hp l,nn nhng iu h lm l xy dng m hnh n gin v trch dn nhng d liu chnh tvn m khng xem xt tt c cc d liu khc trnh lm cho vn phc tp hn.Simon gi tin trnh ra quyt nh ny l s hp l gii hn. Theo , ngi ra quyt nhc th c x thn trng (m hnh ra quyt nh hp l) trong gii hn ca s n gin hohay cn gi l m hnh hp l c gii hn. V, kt qu thay v ti a ho mt s la chn,ngi ra quyt nh la chn nhng gii php c th tho mn cc rng buc ca vn .

Cc c nhn hay nhm trong qu trnh ra quyt nh theo m hnh ny thngc cc biu hin sau y:

Chn t hn cc mc tiu tt nht hoc gii php tt nht Ch tm kim cc phng n trong gii hn c sn Khng c y cc thng tin v kh kim sot cc lc lng mitrng bn trong v bn ngoi nh hng n kt qu ca quyt nh.

c, M hnh quyt nh mang tnh chnh trM hnh ny gii thiu tin trnh ra quyt nh trong gii hn cc li ch ca bn

thn v ca cc gii hu quan c quyn lc. Quyn lc l nng lc nh hng hoc kim

40


41/105

sot cc quyt nh v mc tiu ca cc c nhn, ca nhm, ca b phn, hoc t chc.Tin trnh ra quyt nh chnh tr rt thch hp khi quyt nh c lin quan n cc giihu quan y quyn lc, nhng ngi ra quyt nh bt ng v la chn mc tiu, vngi phn tch khng tm cc phng n.8. Cc phng php ra quyt nh

a, Brainstorming

y l k thut dng kch thch cc thnh vin trong nhm ng gp cc tng gii quyt mt vn no trong t chc. Cc nguyn tc ca Brainstorming, tm dchl tn cng no, bao gm: Khuyn khch s t do. Cc thnh vin trong nhm t do xut kin. Khng c

tng no l ng bun ci, cho d tng l cc oan hay k quc. Khng c ch trch kin khi kin cha c nu ra. Khuyn khch s lng kin, ghi chp li mi kin nhm th hin s tha nhn

ca nhm v lm c s hp tc cc tng mi. Khng nh gi cc kin cho n khi tp hp xong cc kin hay cc phng n la

chn

b, DelphiL k thut kch thch nhm tham kho v cng cp nhng d bo v tng lai,

s dng nhiu cng c hay bng cu hi, mt nhm lnh o vic iu tra v thu thp dliu, kinh nghim. Cung cp mt hnh thc vn bn m khng cn cc qun tr vin gpg trc tip, theo cc nguyn tc sau:

Cc thnh vin a ra cc la chn bng vn bn. Qun tr vin nhn v tm tt cc la chn. Kt qu c gi cho cc thnh vin tham gia c phn hi v xp hng.

Qu trnh tip tc cho n khi t c tp trung nht nh.

c, Ma trn t lL xc nh nhng gi tr mong i ca hai hay nhiu phng n m mi phng

n th c nh v vi mt c on v xc sut. Ma trn ny ch c gi tr khi kh nngxut hin xc sut ca mi kt qu c th c c on. Xc sut c biu th bng tl phn trm(%), n o lng mc ca mt s kin c th xy ra hoc khng xy ra

+ Gi tr mong i (hay cn gi l k vng) ca mt phng n l tng cng tt ccc kt qu c th xy ra nhn vi xc sut tng ng ca n.

Chng hn nh: nu c 50% c hi s kim c $10000 v 25% c hi c th mt$50000. Gi tr mong i (expected value-EV) ca u t trn c tnh nh sau.EV = 0.5($10000) - 0.25(50000)

= $5000 -$12500 = -$75000V d sau y nhm gip ngi c hiu rng thm mt quyt nh u t c lin

quan n s dng ma trn t l. Gi s chng ta ang xem xt mua kinh doanh mytnh hoc kinh doanh thuyn bum. Chng ta xc nh rng, s thnh cng ca mihot ng kinh doanh ph thuc vo t gi hi oi. Nu t gi hi oi tng, chng ta sthu c 6 triu $ t kinh doanh my tnh hoc 5 triu $ t kinh doanh thuyn bum; cn

41


42/105

nu t gi hi oi gim, chng ta s mt 5 triu $ t kinh doanh my tnh hay ch mt 3triu $ t kinh doanh thuyn bum. Chng ta cng s c on rng, c 70% c hi tgi hi oi tng v 30% c hi t gi hi oi gim.

Gii php:*Kinh doanh my tnh:EV = 0,7($6.000.000)+0,3($-5.000.000)

EV = $2.700.000*Kinh doanh thuyn bum:EV = 0,7($5.000.000) + 0,3($ -3.000.000)EV =$2.600.000Qua kt qu gi tr mong i (EV) ca hai ngnh, ta thy rng u t mua my tnh

kinh doanh th thu li nhun cao hn mua thuyn bum.

42


43/105

CU HI N TP CHNG HAI

1. Khi nim thng tin qun tr v vai tr ca n trong hot ng qun tr ca t

chc?2. Nu mt s c im c bn ca thng tin? V sao ni rng: "Mi h thng c th

va l trung tm thu v pht thng tin"?

3. Trnh by cc giai on ca qu trnh thng tin? Khi thc hin qu trnh thng tcn ch nhng vn g?

4. Hy cho bit khi nim v vai tr ca quyt nh qun tr.

5. Trnh by cc bc ca qu trnh ra quyt nh.

6. Cc m hnh ra quyt nh? Ni dung, c im v phn bit chng?

7. Cc cng c h tr cho qu trnh ra quyt nh? Cho th d minh ho.

8. Vn ha c nh hng n qu trnh ra quyt nh khng?

9. Ti sao c th ni: Internet l bi rc ca thng tin?

10.Ti sao ni nhn din vn l bc khi u quan trng nht ca qu trnh ra

quyt nh?

43


44/105

Chng ba - Hoch nh v chin lc

44


45/105

I. MT S VN C BN CA CNG TC HOCH NH1. Khi nim

L chc nng u tin trong tin trnh qun tr bao gm vic xc nh mc tiuhot ng, xy dng chin lc tng th t c mc tiu v thit lp mt hthng cc k hoch phi hp hot ng. Cn theo ui nhng mc tiu no? Cn t

n nhng mc tiu ra sao? Cn nh v cc ngun lc ra sao?Hoch nh (planning) l qu trnh ht sc phc tp, c coi l qu trnh thchng vi s khng chc chn bng vic xc nh cc phng n hnh ng t cnhng mc tiu c th ca t chc. Hay, hoch nh l qu trnh xc nh cc mc tiu vla chn cc phng thc t c cc mc tiu

Trong qu trnh hot ng ca t chc, nhng yu t khng chc chn c ngungc rt a dng. C th lin quan n mi trng khng th d on c, c th lkhng chc chn v s nh hng, tc s nh hng ca yu t ca mi trng lkhng d on c.

Chng ta s tip cn vi mt s din t khc nhau v khi nim hoch nh cacc chuyn gia kinh t ni ting:

Theo Stephen P.Robbins Management: Hoch nh l qu trnh xc nh mctiu, xy dng chin lc tng th thc hin mc tiu v pht trin mt k hoch tondin phi hp v thng nht cc hot ng vi nhau.

Theo Harold Koontz, Cyril Odonnel v Heinz Weihrich: Hoch nh quyt nhtrc xem phi lm ci g? Lm nh th no? Khi no lm? V ai lm ci ?

Theo James H.Donnelly, L.Gibson v John M.Ivancevich: Chc nng hoch nhbao gm nhng hot ng qun tr nhm xc nh mc tiu trong tng lai v nhngphng tin thch hp t c nhng mc tiu .

C th ni ngi ta c th t c mc tiu trong hot ng ca t chc khngphi ch yu bng may ri, m phi bt ngun t vic vch ra, thc hin cc k hochmang tnh khoa hc v thc t cao.

2. Vai trHoch nh l chc nng quan trng v ht sc cn thit i vi mi t chc, mi

doanh nghip, trong mi lnh vc, bt k nh qun tr no, cp bc no cng phi lmcng tc hoch nh, bi v:

- Mi t chc l mt h thng cc b phn ring r, chnh v iu ny m cn c s

lin kt, phi hp, n lc gia cc b phn vi nhau. Hoch nh s l mt phngtin quan trng thc hin nhng nhu cu tt yu ny.- Hoch nh gip cho nh qun tr sn sng ng ph vi mi tnh hung thay i c

th xy ra. Hoch nh s lm tng kh nng t c cc mc tiu v kt qumong mun ca t chc. V mi t chc u hng ti mt s mc tiu no trong tng lai (tng lai lun l iu cha ti) tn ti v pht trin cc t chccng cn c s thay i nht nh v trong trng hp , hoch nh l nhp cuni cn thit gia hin ti v tng lai.

45


46/105

- Nh c hoch nh, cc nh qun tr c th tp trung ch vo vic thc hin ccmc tiu trng im trong nhng khong thi gian khc nhau.

- Hoch nh gip t chc c th thch nghi c vi s thay i ca mi trng bnngoi, do c th nh hng c s phn ca t chc.

- Hoch nh gip nh qun tr thc hin vic kim tra tnh hnh trin khai cc mc tiuthun li v d dng.

3. Cc loi hoch nha, Hoch nh chin lc

Hoch nh chin lc do nh qun tr cp cao xy dng v trin khai thc hinmt k hoch tng th nhm nh hng cc hot ng c tnh di hn ca doanh nghip.

Hoch nh chin lc gi vai tr ch o v nh hng trong tin trnh hochnh. N l chic cu ni gia tng lai v hin ti, n lin kt mi ngun lc thchin nhiu hot ng ht sc quan trng mi doanh nghip, chng hn nh qun trchin lc, sch lc kinh doanh v nhiu hot ng khc.

Ni dung c th ca hoch nh chin lc ph thuc vo mc tiu v ni dung ccquyt nh cc chin lc v sch lc m t chc phi thc hin.- Ni dung ca hoch nh chin lc khng qu tp trung vo vic gii quyt

nhng vn nh, th yu khng c ngha quyt nh sng cn i vi t chc.- Ni dung ca hoch nh chin lc tuy khng cn t ti mc tuyt i chnh

xc nhng iu quan trng nht l n phi mang tnh lgc, tnh khoa hc cao. N tptrung vo gii quyt nhng mc xch chin lc ch yu.

- Ni dung hoch nh chin lc c mt vai tr ht sc to ln i vi s thnh bica mi t chc cho nn cn hn ch ti mc ti a nhng nhm ln, sai st v ni dung.

Ni dung ca hoch nh chin lc phi tht s khoa hc, phi tnh ti tc ng v nh

hng ca cc quy lut khch quan.b, Hoch nh chin thut v hoch nh tc nghip

Mc d hoch nh chin lc gi mt vai tr quan trng trong mt t chc. Tuynhin khng c mt k hoch chin lc no li thnh hin thc nu thiu i cng tc tchc thc hin thng qua cc k hoch trin khai c th. trin khai thc hin cc khoch chin lc ngi ta thng son tho cc k hoch chin thut (k hoch nm, khoch qu) v cc k hoch tc nghip (k hoch thng, k hoch iu sn xut).Vthc cht cc k hoch chin thut v k hoch tc nghip u l nhng bin php t chcthc hin k hoch chin lc trong tng giai on c th, trong tng iu kin v hon

cnh c th. Chnh v vy m cc nh qun tr phi ch n nhng vn c bn sau:+ Xc nh mc tiu: L trin khai t chc thc hin nhng mc tiu, chtrng phng chm chin lc c la chn. Th d, gia tng doanh s

bn hng ln 20% trong nhng nm n ngi ta c th thc hin bng cch mrng thm th trng, hoc m rng thm nng lc sn xut, hoc a vo sn xutthm cc mt hng mi.+ Xy dng ni dung: Khc vi ni dung ca k hoch chin lc, ni dung cak hoch chin thut v tc nghip l nhng bin php trin khai c th v nhngvn sau:

46


47/105

Cc chin lc cp ngnh

Cc chin lc cp t

chc

Cc chin lc cp chcnng

Cc k hoch tc nghip

Lm ci g? Ai (hoc b phn no) lm? Lm vi ai? Lm u? thi gian bao lu? Ci g cn phi t c?

nhng ngun ti nguyn no cn c s dng? Trch nhim v quyn hn c th ca nhng ngi c lin quan lg?...

Nu hoch nh chin lc mang tnh nh hng l chnh, th hoch nh chinthut v hoch nh tc nghip li tp trung vo vn t chc thc hin l c bn. Vicson tho mt h thng cc k hoch lin hon, hon chnh t cp chin lc n cpchin thut v tc nghip, t cp cao n cp n v c s lun l mt i hi cn thit vk hoch khch quan nhm bo m cho cng tc t chc thc hin cc k hoch thnhcng.

4. Chin lca, Khi nimV bn cht chin lc cng l mt k hoch, nhng k hoch di hn hn. Chinlc l bng m t tng quan v con ng i n tng lai, l nhng cch thcchung chng ta t c mc tiu ca t chc. L nhm cc hnh ng ch yuc la chn v thc thi t c mc tiu ca t chc.Thch thc i vi cc nh qun tr l phi xy dng cc chin lc m t nht l co vi khch hng v khc bit i vi i th cnh tranh.

b, Cc cp chin lc ca cng tyChin lc c th phn chia theo ba cp : cp t chc, cp ngnh v cp chc

nng.- Chin lc cp t chc: Chin lc cp t chc do b phn qun tr cao nht

vch ra nhm nm bt c nhng mi quan tm v hot ng trong mt t chc. cpny cc cu hi thng t ra l: T chc nn hot ng trong lnh vc no? Mc tiu vk vng ca mi lnh vc ? Phn b cc ngun lc ra sao t nhng mc tiu ?

V d: khi vch ra chin lc cp t chc cho mt trng i hc, ba lnh vc hotng thng t ra l o to, nghin cu, t vn. Sau , ngi ta xem xt v t ccmc tiu v k vng ca mi lnh vc hot ng v phn b cc ngun lc t ccc mc tiu .

- Chin lc cp ngnh ch lin quan n nhng mi quan tm v hot ng trongmt ngnh (mt lnh vc hot ng) ca t chc. Cc cu hi thng t ra y l:Lnh vc ny ca t chc c v tr no trong mi trng hot ng ca n? Nn a ranhng sn phm dch v no? Cn hng vo phc v ai? Ngun lc c phn b trongngnh ra sao?

i vi cc t chc c nhiu hot ng, nhng nh qun tr cp cao s gp nhiukh khn trong vic t chc nhng lnh vc mt cch thng nht. Mt cch gii quytvn l to ra cc n v ngnh chin lc (SBU). Trong t chc n v ngnh chinlc c chin lc ring ca mnh, nhng t trong s thng nht vi chin lc tng th

47


48/105

ca t chc. Theo th d trn, mi lnh vc c chin lc ring nhng chng phi thngnht vi chin lc ca trng .

- Chin lc cp chc nng: Cc chin lc cp chc nng nh nhn s, ti chnh,marketing, nghin cu v trin khai sn xut,... c t ra trong khun kh mt lnh vchot ng ca t chc. Cc chin lc cp chc nng l s chi tit ho cho nhiu chinlc cp ngnh v lin quan ti vic qun tr cc hot ng chc nng. V vy vai tr ca

chin lc cp chc nng l h tr chin lc cp t chc v to ra mt lc cch thc qun tr nhm t c cc mc tiu t ra i vi lnh vc chc nng .

5. Nhng cng c h tr hoch nh trong cc cng ty lna, M hnh "Nm th lc cnh tranh" ca M.Porter

M hnh Nm lc lng ca M.Porter c a ra nm 1979 v chin lc cpt chc xem xt v kh nng cnh tranh ca mt t chc trong mi trng hot ng can c xc nh bi cc ngun k thut, kinh t ca t chc v nm lc lng mitrng. Theo M.Porter, nh qun tr chin lc cn phi phn tch c cc lc lngny v a ra mt chng trnh gy nh hng ti chng nhm tm ra mt khu vc c

bit hp dn dnh ring cho t chc.Nm lc lng c M.Porter a ra (th hin s sau) l nhng mi quan h

gia cc nh qun tr ca mt t chc vi nhng ngi ang hot ng ca cc t chckhc.

48


49/105

Tnhkhclit

canhtranhgiacac

ithu

Mi e doat cac i

thu mi

Kh nngthng lng

cua khachhang

Mi e doat nhngsan phm

dch vu thayth

Kh nngthng lngcua nha cung

cp

Hnh 6 - M hnh cnh tranh Nm lc lng ca M.Porter

gt quan tri hoc

Documents