7/22/2019 gtgtt

http://slidepdf.com/reader/full/gtgtt 1/7

4.1. Izvori finansiranja

Zavisno od vrste projekta i finansijskih zahtijeva za oblast transportne infrastrukture

najčešde se koriste slijeedi glavni izvori finansiranja : 

-  Međunarone finansijke institucije / IFI / , 

-  Vladini finansijski izvori , 

-  Programi  EU  , 

-  Komercijalne banke , 

-  Tržište kapitala , 

-  Učesnici (ulagači ) projekta i

-  Agencije izvoznih kredita. 

Naveeni izvori finasiranja imaju uglavnom , različite ciljeve i različite uslove

odobravanja i finansiranja. Jasno je i to da svaki od ovih izvora finansiranja imajuproceuru oobravanja kojom se , u prvom reu utvrđiju elementi sigurnosti, rizici i

dr.

7/22/2019 gtgtt

http://slidepdf.com/reader/full/gtgtt 2/7

4.1 .1. Međunarodne finansijske intitucije /IFI/

Kaa je riječ o međunaronim finansijskim institucijama, koje finasiraj transportnu

infrastrukturu u Evropi, posebno zemlje Centralne i Istočne Evrope i u novije vrijeme

 jugoistočne Evrope, možemo redi a postoje tri osnovne institucije : Svjetska banka,

Evropska banka za rekonstrukciju i razvoj i Evropska investicijska banka.

4.1.1.1. Svjetska banka

Svjetska banka je osnovana 1994.goine i najvedi je samostalni pozajmljivač razvojnih

zajmova za nerazvijene i srenje razvijene zemlje i glavni je katalizator sličnih finasiranja iz 

drugih izvora. Onovni poslovi Banke su : oobravanja zajmova, tehnička asistencija i vođenje

politike u cilju pomodi zemljama. 

Članice Svjetske banke su : Međunarona banka za rekonstrukciju i razvoj /IBRD

/ ,Međunarodna razvojna asocijacija /IDA/ , Međunarodna finansijska korporacija /I FC / i

Multilatentna agencija za garanciju investicija /MIGA/ .

7/22/2019 gtgtt

http://slidepdf.com/reader/full/gtgtt 3/7

IBRD  

 IBRD odobrava dugoročne zajmove za projekte i programe vlada zemalja Centralne i

Istočne Evrope (CEE ), te odobrava sredstvai vodi poslove tehničke pomoći i treninge za

obučavanje stručnjaka po različitim oblastima.Ova Banka uglavnom kreditira vlade i vladine

agencije i ti su krediti obavezno praćeni suverenim vladinim garancijama. U slučaju kada

Banka finasira privatni sektor potrebne su vladine kontragarancije.

Osim navedenih funkcija Banka često osigurava garancije za komercijalne kreditore koji

finansiraju javni ili privatni sektor od interesa za razvoj države. Aktivnosti IBRD su

 prepoznatljive i mogu se podijeliti u dvije grupe:

-  programi strukturalnog prilagođavanja, u kojima Banka pomaže platni balans zemlje i

- programi u kojima Banka pomaže razvoj pojedinih specifičnih sektora i ekonomije u

zemlji.

I DA 

 IDA pruža finansijsku  pomoć najsiromšnijim zemljama svijeta i Evrope.Ova pomoć i

zajmovi su sa veoma dugim rokovima vraćanja, beskamatni su ili uz veoma povoljne kamtne

stope. Osim zajmova nerazvijenim i siromšnim zemljama IDA daje pomoć putem grant

finansiranja.

Važna uloga koji ima IDA u novije vrijeme je pružanje pomoći za projekte koji se realizuju

 putem davanja koncesija od strane nekih vlada.

I FC  

Ova korporacija je važna članica Svjetske banke, osnovana je 1965.godine. Danas ima vše

od 174 članice (zemlje). Svaka članica imenuje guvernera (uglavnom ministri finasija iz te

zemlje) i zamjenika.

Osnovni ciljevi IFC  su podrška razvoju ekonomije i unaprijeđenje ulaganja.Svaki način

finansiranja projekta ima svoje prednosti i nedostatke u odnosu na potrebe i zahtijeve

 projekta.

Slijede osnovne prednosti i nedostaci kod Svjetske banke kao izvora finansiranja.

7/22/2019 gtgtt

http://slidepdf.com/reader/full/gtgtt 4/7

Prednosti finansiranja WB :

- mogućnost finasiranja projekata koji nemaju potporu od komercijalnih banaka ili drugih

izvora finansiranja,

- kamtne stope su u principu niže nego kod drugih izvora finansiranja,

- rok otplate zajmova je dug (15-20 god.)sa grace periodom, što je veoma važno kada su u

 pitanju projekti transportne infrastrukture,

- izbor fiksne ili promjenljive kamatne stope,

- davanje kredibiliteta (vjerodostojnosti) projektima za procjenjeni nastavak (produženjr),

kao što su tehnički aspekt, finansijski, ekonomski i aspekt okrženja,

-  banka djeluje kao katalizator za učesnike finansiranja iz drugih izvora finansiranja, gdje

se krediti osiguravaju putem garancija.

Nedostaci finansiranja WB : 

- proces odobravanja projekata je vremenski dug,

-  postoji osjećaj velike birokratije u Svjetskoj banci, 

- strogi finansijski i drugi formalni uslovi o sporazumuo zajmu,

- najbolji međunarodni standardi finansijske kontrole. Izvještavanje je obavezno,

- procedura nabavljanje (robe i usluga) mora biti provedena po proceduri Banke.

7/22/2019 gtgtt

http://slidepdf.com/reader/full/gtgtt 5/7

  Osnovni ciljevi rada EBRD su i potpora i unaprijeđenje tranzicija ekonomije prema

otvorenom tržištu, poticaj i unaprijeđenje privatne individualne incijative, te razvo temeljnih

 principa višepartijskog sistema i pluralizma u zemljama CEE . Kada je u pitanju sama

ekonomija, Banka djeluje na implementaciju strukturalne i sektoralne ekonomske reforme,

demonopolizaciju, decentralizaciju, privatizaciju i dr.

Ove Banke, za odobrena sredstva ne traži državne garancije.Obrzirom na takav način rada

Banka je rigorozna u pogledu rokova, procjene rizika u projektu i sigurnost drugim ulagačima

u projektu. Iz tog razloga krediti su osigurani imovinom project company ili su osigurani na

drugi način kao naprimjer tekućim ili budućim prihodom domaćeg partnera. 

Da bi se poboljšali ili ubrzali određeni razvojni poduhvati EBRD se pojavljuje i kao

direktni ulagač (equity) za pojedine projekte. U početnim godinama projekta, znči da je

dioničar, a kasnije zavisno od tržišnih uslova često prodaje dionice na tržištu.  

7/22/2019 gtgtt

http://slidepdf.com/reader/full/gtgtt 6/7

Prednosti finansiranja EBRD  :

- vodeći učesnik u finansiranju međunarodnih projekata,

- odobravanje zajmova i direktnih učešća u projektima, 

-  pozajmljivanje sredstava bez garancija državnih vlada, 

- dugoročni zajmovi uz povoljne kamatne stope, 

- grace period je vezan za period građenja u projektu, 

- aktivno učešće u projektima koje finansiraju druge IFI ,

- učešće EBRD daje kredibilitet projektu i time ohrabruje druge učesnike u finansiranju.  

Nedostaci finansiranja EBRD  :

- proces odobravanja sredstava je spor i zahtjeva puno vremena,

- procedura nabavljanja roba i usluga mora biti striktno po propisanim pravilima EBRD,

-  projekti moraju imati višestruke efekte i koristi za ekonomiju (lokalnu,regionalnu i

nacionalnu ),

- kamatne stope su veće nego kod IBRD ili EIB.

7/22/2019 gtgtt

http://slidepdf.com/reader/full/gtgtt 7/7

Prednosti finansiranja EIB :

- dugi rokovi zajmova,

- prihvatljive kamatne stope,

- grace period za vraćanje kredita je minimalno vrijeme građenja, 

- aktivno učešće drugi subjekata iz IFI ,

- učešće EIB u projektima povećava kredibilitet i garancije za druge finansijere.  

Nedostaci finansiranja EIB  :

- zajmovi se ne odobravaju bez garancija,

- vrijeme za odobravanje kredita je dugo i zahtjeva duže vrijeme, 

- ne finansira više od 50% ukupne vrijednosti projekta, 

- procedura mora biti po regulativi EIB.