hawar (hejmar 1-23)
DESCRIPTION
Celadet Ali BedirxanTRANSCRIPT
jmar 1-23(1932-1933)
HAWARCidl
Hejmar 1-23 (1932-1933)
NUDEM
Weann NDEM 34HAWAR
Stockholm: 1998
Wejann NDEMAmadekar: F. Cewer
Peigala betg rpelan NDEMISBN: 91 88592-34 o
Tel Fax: 8-583 564 688-580 131 62
NAVEROK
PGOTIN
HEJMAR (1)Ji xwendevanan re Elfabeya KurdStna Feqehan
ZZI!!!"!]!!!"ZZ"2i
Armanc, away xebat nivsandina Hawar
Stna Zarowan: buhar Edebiyata WelatHawar hebe, gaz li d ye
Di dora dinyay deXatirxwaziya Mem Hvji xwendevanan Ferhengok
BIR FRENSIZButs et caractres de la revue Hawar
L'Alphabet Kurde
Notices sur la littrature, mceurs et contumes KurdesHEJMAR (2)
Civata arkariy
Ta.tawtabirLeh
Dr E Nafiz
^"E9dElfabeya kurd
Dr.K.A.Bedir-XanQedrcan
Gund navaFerhengok
Tola welt
^3"'BerdlkBIR FRENSIZL'Alphabet KurdeLa langue Kurde
Dr.K.A.Bedir-XanOsman Sebr
HEJMAR (3)Hevxistina zmanan
,
6i
Dr. K. A. Bedir-Xan
Quncika bijkPrzname
Dr. E. Nafiz Hamid FerecQedrcan C. A. Bedir-xan
Silman Bedir-xan Dibistan
Elfabeya KurdBi hnceta proznamekFerhengok Ma ima di Lavelav eva we xwe
Dr. K. A. Bedir-Xan
C. A. Bedir-xan
BIR FRENSIZL'alphabet Kurde Le Folklore Kurde D. A. Bedir-Xan
HEJMAR (4)
Ber tevna mehfr HacQadirKoy Lawik min
C. A. Bedir-xan HevindSor Dr. K. A. Bedir-Xan C. A. Bedir-Xanx
Elfabeya KurdFerhengok
Yekbn yekt Wiyarbibin Gotina welat Zer Kubar
Dr. K. A. Bedir-Xan
Hac Qadir KoyCegerxwn
BIR FRENSIZTextes et Traductions L'alphabet Kurde Folklore KurdeD. A. Bedir-Xan
HEJMAR (5)
Edebiyat Kurd Loriya Bedir-XanPrziya Hawar
Hevind SorC. A. Bedir-Xan Seyid Hizn Qedrcan Dr. K. A. Bedir-Xan C. A. Bedir-Xan
Besreka Zrn Dildiziya Gulek
Elfabeya KurdWelat Kurdan
Evdiixaliq Kerkk
Delaliya Zarowann Pesna Zn
E. A. Bedir-Xan Dr. K. A. Bedir-Xan
Pesna DrikAie Kurdan
Cegerxwn KurdHerekol Azzan
Ronigariya agirtn kurdn Iraq
BIR FRENSIZL'alphabet KurdeBerceuse
Dr. K. A. Bedir-Xan
Herekol AzzanD. A. Bedir-Xan
Floklore Kurde
HEJMAR (6)Hawar
,121
akir Fettah
Zozan TocMar mirov
Nemir Miksrokbj Dr. K. A. Bedir-Xan
Ji min bawer bibe
Melay CizrDk Rov
Herekol Azzanrokbj Qedrcan
Hva ardeev Ferhengok
Herekol AzzanCegerxwn
Ji bona HawarGulbanakHiyariy BerdlkHawar
Mla ElQedrcan Bozan ahn Faiq BkesStranvan
Kurdewar
Se mak) gundo!
Elfabeya Kurd
C. A. Bedir-Xan
BIR FRENSIZUn femme. Chef de tribu0, village de trois maisons Floklore Kurde L'alphabet KurdeN.A.
Herekol AzzanC. A. Bedir-Xan
D. A. Bedir-Xan
HEJMAR (7)
,l4t
Kurdmanc Qenc in Ceml Haco
Ceml Haco C. A Bedir-XanSerjr
Le Hawarda Edebiyata KurdMrmin
Hevind SorDr. K. A. Bedir-Xan
Cewabname Zar Kurdmanc Mio Xido
Helm RifqHawar
Herekol AzzanC. A Bedir-Xan Herekol Azzan
Elfabeya KurdFerhengokBirn EyFecr
Dr. K. A. Bedir-Xan
Lawik KurdQedrcan Stranvan
Hesinker
Delal Ey
BIR FRENSIZ0 Belle Ach FablesMem-Alan L'alphabet Kurde Herekol Azzan
Herekol AzzanC. A Bedir-Xan
HEJMAR (8)
i6i
raniya Zman Kurdmanc Edebiyata KurdBriya Welat Hawarek Rya Teze Kurdek Kiik
C. A. Bedir-Xan Hevind Sor Dr. K. A. Bedir-Xan
WecdCemlPaaHerekol Azzan C. A. Bedir-XanC. A Bedir-Xan Herekol Azzan
Elfabeya KurdFerhengok Ji Xan ra Strana Dilan Ez Goriya Bang te me Ala Ku[r]dan HiyarnameDawet e
Behmen ZerdetDr. K. A. Bedir-Xan Mamoste Dr. K. A. Bedir-Xan
Law Fend
C. A. Bedir-XanStranvan
Yel DlaiTirsim Ez Bimirim
Dlokvan
BIR FRENSIZMem-Alan Dr. K. A. Bedir-Xan Herekol Azzan
Chansons
HEJMAR (10)
,
Leyiana Rastiy EksSedayi Hawar
Dr. K. A. Bedir-XanProt
Gelo ne Wisan e Ji mla xan re Ji pismam min reMr Kund
Qedrcan
Cegerxwn Kurd F. Mistefa ahnKoer Botan
Dil min pir diewiteYektiya herfan
Selahedn SerhedXweyiy Hawar
Elfabeya Kurd
C. A Bedir-Xan
lhami HawarAx Kurdistan Hey Weten
Gewian
Silman Bedir-XanXwedok
BerdlkHiyar
Cegerxwn KurdDr. K. A. Bedir-Xan
Di orezeraq de
QedrcanHawar
Ji xwendevanan ve
BIR FRENSIZLa musique Kurde Mme Alan 0 sans maisonPr. G. Michaelian
D. A Bedir-Khan Hereqol AzzanD. A Bedir-Khan
L'Alphabet Kurde
HEJMAR (11)
,221
n
C. A Bedir-XanHevindSorHawar Hawar
Yekyetman R. Bedir-XanDr. E. Breqdar
rroka Bngol
Herekol Azzan C. A Bedir-Xan
Elfabeya Kurd
Snor
Evdiixaliq Esr Dr. K. A. Bedir-Xan
Meheda IbretZarnek
Cegerxwn Kurd Qedrcan M. Ehmed Bot Dr. K. A. Bedir-Xan
Tabta Bixwn ehd Gewre Ziman min
BIR FRENSIZMme Alan
Dr. A. Bedir-Khan Herekol AzzanD. A Bedir-Khan
Lgende
L'Alphabet Kurde
HEJMAR(12) Yekyetman Gazinda Xencera min
241
Hevind Sor C. A. Bedir-Xan
Em iman binda manaw
Mistefa ahnGewran
Strana GulYektiya KurdanTaziye
Dr. K. A. Bedir-Xan .M.ahnMamosta
Kew QitikKer, Gur Rov
M. Ehmed BotKoer Botan C. A. Bedir-Xan
Elfabeya Kurd
Le bo ehdek
Ehmed Nam Tahir Fiad F. BkesGewran
XeyalYad Weten Ey Gelawij Heyv strCegerxwn Gaz
Dr. K. A. Bedir-Xan Qedrcan Evdirehman Fewz
Her bij Nalnala DilHawar e
Le Zibr Kurd
smal HebeLaw Fend Mistefa Mil
Ziyareta Hawar
BIR FRENSIZL'Alphabet KurdeL'ane le loup et le renardD. A. Bedir-Xan
Kotscher BotanD. A. Bedir-Khan
Mme Alan
HEJMAR (14)
,281
KomelZanistReoy DarYekyetman
Ceml Haco
Hevind SorOsman Sebr
Gazind GilXuyabn Kurd Le Kurdistan xwnin da
Ehmed HemdK
Derd NezaniyDu guharto
Law FendHerekol Azzan
Ho Cegerxwn
Evdiixaliq Esr
Bo xawen Hawar
Apetn
Ji kiriyaran reMa em ten
CegerxwnM. F. BotHmen
Sekalar piling rovDuri ehwar
Cegerxwn
Evdiixaliq EsrM. E. Bot
Belem manXemi Zalim
Mio Mil
Dad
QedrcanDr. K. A. Bedir-Xan
Welat dil min
BIR FRENSIZNote sur la Bible-Noire Deux variantesDr. K. A. Bedir-Khan
Herekol Azzan
HEJMAR (15)
.301
x axa mineweranKaxezakiar
Haco
Lawik Kurdperwer
Du Sersal T ey Tebet Cuhabn Koer
XekVexwendLawik KurdM. E. Bot
YekyetmanKrok Ks Kitban
Hevind Sor Bekr QotreHawar
Hevn
Dr. K. A. Bedir-Xan
Qy Qelan
Evdiixaliq Esr
Delala avreBo Xanimk Briya Welt
Evdirehman FewzGoranM. E. Bot
Kullkn Ezb
Dr. K. A. Bedir-Xan
BIR FRENSIZL'Alphabet Kurde Parlet de HevrkanNotice sur la bble-NoireD. A Bedir-KhanHawar
Dr. K. A. Bedir-Khan
HEJMAR (16)
,321
SehtDu bend Kurd terbiye
Hevind SorCegerxwn
Lawik Kurd
Zerle
Evdirehman Fewz
Ber awan b
Dr. K. A. Bedir-Xan
Strana iyayik
Dr. K. A. Bedir-Xan
Dest je bKan axa kurdan
NewzadM. E. Bot
BIR FRENSIZDe la grammaire kurdeL'Alphabet kurde
D. A. Bedir-KhanD. A. Bedir-Khan
Notice sur la Bible-Noire
Dr. K. A. Bedir-Khan
HEJMAR (17)
341
x axa mineweranHawara biyaniyek Li ber tirba x Sed Ax li me Elfabeya KurdDersxane
Evn CwelekHevind Sor Dr. K. A. Bedir-Xan Ehmed Mlik C. A. Bedir-XanHawar
Hubel wetan a rnn Xeya mKurdistana b dibistan
Kurde Wan Dr. K. A. Bedi r-Xa nM. E. Bot
Tola Karwn
C. A Bedir-Xan
BIR FRENSIZDe la grammaire kurde L'Alphabet kurde D. A. Bedir-Khan D. A. Bedir-Khan
HEJMAR (18)Xwe binas Kurd Kurdistanr gay zer
361C. A. Bedir-Xan Hevind SorM. E. Bot
Ecbn DinyayElfabeya Kurd
XeberguhzC. A. Bedir-Xan
ehnama ehdan
Cegerxwn
arnn XeyamWelat Kurdan
Dr. K. A. Bedir-XanF. Hesen
Gotina Gewr Ji Kitba Goran
Ibrahm Mla Esr
Cuhaba dayikRoja N
Hawar
Dr. K. A. Bedir-Xan
BIR FRENSIZDe la grammaire kurde L'Alphabet kurdeDr. A. Bedir-Khan Dr. A. Bedir-Khan
HEJMAR (19)
381
Kurd Kurdistan Xewna Rastiy
C. A Bedir-XanE. Hesen
Sebat Dengek Zerdetiyan
. M. ahnHawar
BiyankidtineBi xwal xwe ve Ferhengok
Herekol Azzan Nezr LewendHawar
Hawar Dildar
M
Serhedan Welatarnn Xeyam
Mio Mil Axay MirdsDr. K. A. Bedir-XanCegerxwn Stranvan
ahnama ehdan Lawiko
BIR FRENSIZLa femme KurdeDr. K. A. Bedir-Xan
HEJMAR (20)
401
Heyneke yeksal Du Dengbj
Nivisanok Dr. K. A. Bedir-Xan
Xurtiya BnahiyHevind Ferhengok
rokbjC. A Bedir-XanHawar
Lavelav Serxwebna MirkanRevandin
Osman Sebr Cegerxwn
Dr. K. A. Bedir-XanQedrcan
Cuhaba Lawan
Berxik HawarDlberarnn Xeyam
H.SmalM. F. Bot
Dr. K. A. Bedir-Xan
HEJMAR (21)
SehtLi Gornistana Amed
Lawek KurdOsman Sebr
lyas Efendn
CegerxwnHawar
Jidrve Eyloy PrKurd yek in Ksey p Brhatiyek
Osman SebrDr. K. A. Bedir-Xan
xHeyderzdH
M. E. Bot
arnn Xeyam
Dr. K. A. Bedir-Xan Cegerxwn
Peyameke CegerxwnEz bi sr imFermana Kurdan
Eb-lnadRemoyQenco
BIR FRENSIZSinm Khan
Dr. K. A. Bedir-Khan
HEJMAR (22)
,
Jespn xwexwann kurdna xwal min Mr Mih
Cegerxwn QedrcanCegerxwnF. Hesen
Tirba sip mare qutSeht Seht IbretNivsevan
E. S. Gewr
Osman SebrCegerxwnDr. K. A. Bedir-Xan
arnn Xeyam
Dr. K. A. Bedir-Xan
Tarxek Berdlk
Evn Ciwelek Law Fend
Wefd KurdistanTola bavanBo xawen Hawar
Premerd Heval ikrEwn
Ax keser Newzad
M. E. Bot
Hey dinya fanSelam
Civatmiletan
BIR FRESIZBesna
Herekol Azzan
HEJMAR (23)
465
ZarDumil
C. A Bedir-Xan
Seht Seht HerwekhategotinKurd Kurdistan
Cegerxwn Lac Hen Dr. K. A. Bedir-XanHerekol Azzan
arnn XeyamXwe nas bikin
Dr. K. A. Bedir-XanFerdn
Dilmest KelehaXurs
Evn Cwelek BijkMran
BIR FRENSIZMme Alan D. A Bedir-Xan
BEATlPGUHZIYHEJMAR 2HEJMAR 3
585487^88
HEJMAR4 HEJMAR 5
^90 ...493
HEJMAR6HEJMAR 7
495^97
HEJMAR8 HEJMAR9HEJMAR 10HEJMARii HEJMAR HEJMAR 13 HEJMAR 14 HEJMAR 15
."499 ."!.!. 501\ 505..51a .519 526 531 536
HEJMAR 16HEJMAR 17
5^05^3
HEJMAR 18HEJMAR 19
551560
HEJMAR 20HEJMAR 21 HEJMAR 22 HEJMAR 23
567584 595 603
HAWAR hat hawara me!
Hawar deng zann yc. Zanln xwe nasn c.Xwe nasn ji me re rya llat xwejiy vedikc.
Her kcs ko xwe nas dike; dikare xwe bide nas kirin. Hawara me ber her djd heyna ziman me de bide nas kirin.Lewma ko ziman erta heyn a pn c.(Celadet M Bedir-Xan. Hawar hej. i, 1932;
Kovara HAWAR gelek bi dereng kete dest min. Ez bawer dikim min ew di
sala I982an de bi dest xistib. Niha nay bra min b min ew awan bi kjan
riy bi dest xistib, le bas t bra min gava ew ketib dest min, fena Icu mal dinyay bb y min. Ez ji xwendina w ter nebbm. Mna ku min titek xwe y biqmet winda kirib dsan ew ddb. Hawar ez h btir bi nivsandina kurd ve
girdabm. rniya ziman kurd bi min rntir kirib; fikra dostan, xwebn bhnfirehiy li ba min bi qmet kirib. Ez ber bi chana kurdtiy, ber bi krtiya dToka kurdan ve ajotibm. Xwendina rok, stran, ret gotarn di Hawar detameke bi lezet dab min. Brbir sergiraniya Celadet Bedir-Xan, hviya peyda-
bna entelektueliyeke kurd li ba min xurt kirib. Hviya entelektueliyeke kurd yaxurt, hviya biserketin dab min. Ew Hawara bi apeke pik bi aleke kurd pay, ji bo min, bersiveke her di cih de ya li dij poltkayn asmlasiyon nkariy
b. Niha, gava ez rpeln Hawar di ser hev re diqulipnim, ez tdigihjim ku Mrza Hemre Reo bi jinveapkirina Hawar zehmetiyeke awan kiandiye, karekiqas bas proz kiriye. Ez bawer dikim, ger ne ji v fikir xebata Hemrq Rqo
bya, w Hawar bi ten di arv pirtkxaneyn hin entelektueln kurdan de bima w nivek ji xwendina Hawar bpar bima. Bparmayina v niv, w di war
zimn de gelek ser bi xwe re bianiya. Hemre Reo bi jinveapkirina Hawar,
hem Hawar ji mirin jibrkirin parastiye, hem ew ghandiye ni^ek, hem j r liber berber nelihevkirinn ziman kurd girtiye.
Niha, gava mirov li droka Hawar li rola w ya royn dinihre, di saln heftyan de apnebna Hawar, hem di war zimn rola zimn de, hem j di war h-
-15-
sn mil xwenaskirin de, kmasiycke mezin e. Di saln heftyan de, bi taybet ji
7jan heta 8oy, li bakur welt tevreke xortan ya xurt heb. Dnamka saln hefty mna bombeyek ji teqandin re amade b. Le ev dnamka ha btir angajey siyaset b. Ger bi qas karn siyas, karn edeb and j hatibya kirin di wan salan de kovara Hawar li bakur Kurdistan an j li Tirkiyey hatibya apkirin, w li hember pela asmlasiyon bibya bendek. Le mixabin, ew niv li welt, ji peydakirin xwendina kovara Hawar bpar ma; yen ku derketin dervey welt, ev kovara ku di droka edebiyata me de rola w ne km rola pirtkeke proz e, li biya-
nstan bi dest xistin. Dsan li v biyanstan, dost hja, rehmetiy Mihemed Be-
kir, bi zewq besteke mezin li derxistina Hawar mijl bb. W bi apeke bedew, ji hejmara l heta hejmara 9an, mna cildek derxist. Le nexweiya kambax pxla v dilewat kurd berneda h ber ku ew bigihje armanca xwe bi cih bne, w ji nav me ko kir. Mirov dikare bibje, ku di pela dudan ya danasna kovaraHawar de, rola rehmetiy Mihemed Bekir gelek mezin e. Xwed w bi rehmaxwe sa bike.
Mna jinveapkirinn Hawar, destpka weana w j her li dervey welt bye. Pit ikestina serhildann Drsim Agiriy, pit xebatn dur dirj, Celadet Be
dir-Xan, bingeh kovara xwe li am datne. Ew hejmara p di iz lona i932ande derdixe. Celadet Bedir-Xan dixwaze bi derxistina kovara Hawar di droka kur dan ya njen de rpelek n veke kurdiya ku bi salan di bin nr zordestiy de maye, rizgar bike. Wek din, ew bi kovara Hawar kevneopiyek j diikne; dev ji nv bi tirk nv bi kurdiy berdide, an j bi temam dev ji ziman tirk berdide
di na w de kovara xwe, end rpeln frensiz ne t de, xwer bi kurd derdixe.
Celadet beg dixwest bi rip Hawar kurdan bi ziman wan, bi girngiya zimanwan; bi gotineke din, bi hebna wan bihesne. Gava mirov avek li her 57 hejmarn Hawar digerne, mirov dibne ku Celadet Bedir-Xan vekir tu deoloj nepesi-
nandine, kurd nekirine sinif tebeqe, sinif tebeqeyek n^irtiye li dij sinif te-
beqeyeke din ser nekiriye. Di ferhenga w de gotina "kurd" t maneya birat, hevalt dostaniy.
Di wdatek b dibistan de, b perwerdeya bi ziman mader de, w dbcwest bi Hawara xwe dibistaneke mil ava bike; t de fikir ramann mil, t de dostan biratiy belav bike.
L dema w demeke bdengiy b; demeke ikestina kurdan, demeke tirs surgunan b. Kurdn xwende km bn, yen hebn j ne ewend nzk ziman kurdbn. Celadet dixwest bi riya Hawar hem nivskaran bike, hem j xwendevanan
-16-
bigihne. W dest alkariy dirj Cegerxwn, Osman Sebr, Qedr Can, NrednZaza hinn din kir, ew ber bi chana nivskariy ve kiandin bi xra w dibistan ye ku ro nav van kesayetiyn kurdan nemir bne. Hem ew kesayetiyn kur
dan nemir bne, hem j bi xra Hawar ziman kurd y edeb zind maye. Ji xwegava Celadet Bedir-Xan dest xwe ji siyaset dikine xwe bi hem hza xwe da-
vje qada ziman edebiyat, ew li van rojan fikirbe. Li gor delln ku li d wmane li gor gotinn kevaniya w Rewen Bedir-Xan ku ez di sala ipgjan de li Banias l bbm mvan, Celadet Bedir-Xan derwek kar xwe bye. W hem
xebata xwe li ser siberoj ava kirib. Ji bo me b, ji bo nivjek ber me b. L niv
ber me p nehesiya t re buhur, l ev niv me p hesiyaye mna ku li xezneyek rast hatibe, bi herdu destan l xwed derdikeve. Hebn maneya Hawar ro ne bi ten ji bo kurdiya nivsk, l ew li ba kurdn ro mna otorte j hatiye qebl-
kirin. Ez bawer dikim ger ro kovara Hawar tunebya, me di war ziman nivs k de gelek ser ji hev re derxista. ro, piraniya parti rkxistinn kurdan, piraniya apemeniya kurd li ser riya Hawar diin. Ev j, ji bo rojn p kficweiyek dide mirov.
Mna ku min di destpk de j got ku kovara Hawar cara p di sala ipSian de
kete destn min, l hinek hejmarn w yen esl, di sala i987an de gava ez li Banias li Rewen Xanim bbm mvan, w dab min. W ji min daxwaza apkirina hem hejmarn Hawar kirib. Ji bil Hawar j w hinek pirtkn weann Hawar xebata Celadet ya li ser zimn "Bingehn Cramera Kurdmanc" dabn min. Me
"Bingehn Cramera Kurdmanc" mna pirtk di sala i993an de weand. L herjinveapkirina Hawar b, hem hem hejmar li ba me peyda nedibn, hem j ji
bo karek weha cesareteke mezin, cidiyet berpirsiyariyeke taybet divip. Gava di
destpka saln 90 de me di bin bandora Hawar de dest bi weandina kovara
NDEM kir, em h btir li ser derxistina Hawar fikirn. Hejmarn ku li ba mekm bn, me ji ba Mehmed Uzun Mahmd Lewend peyda kirin. Herdu hevalan j b ku tu keleman ji me re dencin, arvn xwe ji me re vekirin; ez li vir spasnxwe yen ji dil ji herdu hevalan re pk djkim. Herweha, dost hja Emn Naroz
bi xebata ev rojan tpguhzip her 23 hejmarn p kir; ne ji v xebata w byaem ji xwendina wan ya latn bpar bimana. Ez li vir gelek spas w j dikim.
Mna t zann, her 23 hejmarn p bi herdu alfabeyan; ango bi alfabeya ereb
latn dihate weandin. Ji hejmara 24an heta ya sjan ten bi alfiibeya latn hte we-
andin. Hem di destpka kovar de hem j di berdewamiya weana kovar de ji bilzaravayn kurmanc, mirov prg zaravayn soran zazak j t. Ji ber ku zaravay
-17-
soran ro j bi alfabeya ereb t nivLsandin, me hem nivsn soran neguhestin al-
febeya latn, lbel me bi ten ew nivsn soran ku pevgirdaneke wan an bi kovar re an j bi nivsn kurmanc re hebn, guhastine. Her nivsn zazak ne, ji ber
ku ro ev zarava bi alfabeya latn t nivsandin, me tpguhziya w kiriyC; L me di tpguhziya hers zaravayan de j, tpa "q" "k" rast, yan mna ro bi kar anne. Di
23 hejmarn p de tpa "q" di na "k" de tpa "k" j di na "q" de dihate bi kar ann. Di guherandinn hejmara 24an de, em dibnin ku hem alfabeya ereb jikovar radibe, hem j herdu tp mna ku em ro bi kar tnin, tne guhertin. Heriqas em di destpk de fikirbn ku Hawar weke cildek derxin j, l pa me maqltir dt ku em bikin du cild. Cilda yek ji 23 hejmarn p bea tpguhziy pk t cilda dudan j ji hejmara 24an heta ya jjan e. Me ji bo her cil
dek naverokn cih kirine, l me hejmarn rpelan ji hev veneqetandine. Dibe ku hin hejmarn bi zehmet werin xwendin hebin, l me ev yeka han da xatir orjnal me nexwest em hem hejmaran ji n ve binivsnin orjnala kovar xerabbikin.
Me bi v xebat xwest ku em di sedsaliya rojnam^eriya kurd de careke din bal
bikinin ser xwendin nivsandina zar kurd careke din Hawar xwed berpirsiyar w Mr Celadet Al Bedir-Xan bi br bnin.
Firat CewerStockholm, 1998
18-
%jrwed berpirsiyar HAWAR Celadet Al Bedir-Xan di sala i897an de li Stenbo-
#Vl hatiye dinyay. Ew kur Emn Al Bedir-Xan biray Kamiran Sureya Bedir-Xane. Di war siyas, kultur edeb de, rola Celadet malbata w mezin e. Malbata Celadet
ku bi tkojna xwe ya ji bo avakirina Kurdistan navdar e, pijt avakirina cumhriyeta Tir kiyey, ji ally karbidestn cumhriyet ve t surgunkirin. Bav Celadet, Emn Al birayw Sureya li Misr bi dh dibin Celadet biray xwe Kamiran j ji bo xwendin diin Almanyay. Celadet li Almanyay doktoraya xwe ya huqq dike di saln sih de vedigere
am. am hing di destn fransizan de ye. Celadet li wir dest bi tkojna kurdaycriy dike
dibe yek ji pengn tevgera Xoybn y girng. Pijd ku serhildana Agiriy tk die, Ce ladet Bedir-Xan dest xwe ji siyaset dildne xwe bi hem hza xwe dide kultur edebiyat. Ew di sala i932an de dest bi wejandina kovara HAWAR dike. Ji sala I932an heta i943an 57 hejmarn HAWAR derdikevin. Ji bil kovara HAWAR j vn ji nsana I942an
heta adara I945an bi nav RONAHy kovareke din dencisdye. Ev kovara ha j xwer bikurd b li ser hev 28 hejmar derketine. Ji bil kovarn HAWAR RONAHy CeladetBedir-Xan ev pirtkn ha j nivsandine: Eltfia Kurd, Rzimana Kurd, Ferhenga Kurd.
Rzam Elfabeya Kurd, Rpelnine Elfab, Dibaca Mewld, Dibaca Nivjn zdiyan, MektbjiMustefa KemalPa^a re, JiMesela Kurdistan, wergera roka Con Cimma bi de-
han ni\s gotarn apkir neapkiri. . . Herweha Celadet Bedir-Xan digel biray xwe Kamiran bi riya wejann Hawar bi dehan pirtk pjkj pirtkxaneya kurd Idrine. Celadet Bedir-Xan ku ji bil nav xwe li dor deh navn din j bi kar an ye, di 15. 7. 1951e
de mna gelek p^ng rewjenbrn kurdan, ji welat xwe dur, li Sriy we6t kir. Ew nihali goristaneke am vejart ye.
19-
SALI
HEJMAR 1
YEQEMB
15 GULAN 193
Qoioela Qflrili
Armanc,
away xebat
iJ nivsandina Hawai
Ji xwendevanan reElfabiya QurdiSliia fekehan
Stna zarowan : huharEdebiyata welati
HawarDi dora
hebe, gazdinyay de
li
d ye
Xatirxwaziya Meni Hvi ji xwendevananFei-hei|go(( Bii Frensiz
Buts et caracij-es de la revue HawarL'alphabet Kurde
Notices siii' la litlrature, mhurs etcoutumes Kurdes
apxina. Tcretl
me -Sun
21-
SAL f
HEJMAR
1.
'-'
YEQSEMIi
GULAN lU3t
Qoniela Qurdi ^ nevue Kurde HrinaDG, im$ XeDat ii livlsaoa HawarHawar nasn e, deng zanin je. Zanin xwe
5
.Sehiti ser rcks ii Keydej-i'n
slr-
xwe nasn ji me le rya ielat ii
ann qurdi
xweiy vt-diqe. Her qes qo xwe xwe bide nas qiiin. nas diqe; diqare
f)
Scliili
ser her texll rziqn qu
rdi Qurdislan, jin ziman boii iixn
ir n
5cnifadina wan. Sriti ser natinapi. sinheln qurdi. erdnigar;
Hawara me ber her li.ti heyina zm an me de liide nas qirin. Lewma qo zmon serta heyn a pisinHawar ji'i pve bi
Kurdislanr li7 Diroq
e.qo qur-
?eiilser tevayiya diroq erdniga.riya welat Qurdislan li ser diroqa ci-
her liste
dan
qurditi p bendewar e, de mijl
ran, ber , pa.si di wext Mir-Seref de.* * *
bibe.Tin siyaset je dur e, xwe nai'xe siyaset .
Away nivisandinsyaset ji civaln welati re
Di hek zma
Hawar
n me de Iiela niho geleq li.st haline gotin. I inav van gotinan de tislinenli nerasl ji hene.
hi.sliye. Bi siyaset bila ew mijl bibin
rast
Emji di war zann, biner sinhet ded bixcbitin.
Ez qo qurd qurdmanczman im lzman xwe rind dizanim nim ew bi beft
hest zmann din danye ber hev, qitqiAway xebat. Qareqi qo biqare
tn hev
wi
hrhimandine ;
keydeyn w ji biyaniyan bidim xuya
bie
ser, divt
je
re
proniviscq
b[ derxistine, diqarim ji btir kenctir dehqera wi zanin .
qirin. Me prontvsa xwe ser bingehnjrin lqiriye.
qirin
1
Belavqirina
Elfabeya qurdi
di
Zman me ir hem freh hem teiig e. Freh e : J'i her li.sl qo qurd p mi
nav qurdan hnqirina w. Seniiandinazmanazina qurd hin bi hin di qomel
de belav qirin n p.sdelir di iqli'de dercxistin .
qitb
jl
bne, desl dane
wan , di wi war de
zman qurdi hing zmann dinjihinnn
biir p ve ye, qemiliye, ji tu zmann qemeji bi sn de ne maye .
2
Sehiliya zarn qurdi l'i berhevd-
anina wan. Sehi ter mirovatya zmam qurdi digel v.'mann din en ari . Sehiti
Teng e: Her qoj' qurdan re nenasmane qurd p mijl ne bune, di w
ser bingehn zman qurd, ser dfroqaway rabn pveqetina \vi
wari de
zman me
rjwesliyaye,
p ve
ne ye, di cih xwe de maye .
3
Ber hevtiirina iroq. iriroq strann qurdi il birve
L
zman me ji wan zmanan e
qo
her texll laje
ber Ler lil nuh. pirsn nuh dizn birve pirsn nuh ji wan car dibin.
belavqirina wan .
4 Seniladin belavqirina diwancn
Herweq xelq Gely-Goyan, ber ardeb salan, gava tiyare dlin, tavil biqirin. Ji lewre
qurdi . Bi van ve
jnenigaryn air
mirovn bijarte j de bon belav qirin .
zar xwe balatir nav l
23-
Rpel
2
HAWAROsanqurdmaxwe diqare bij. Herqes,
Hejmar
l
qo ji ban, ji bala dilire,
her
qurd
ncinen qo tiltonre bibistoq gotin.
dUn, ji mesnichi wJi ber qo deng p.' tt
diqare arqar\a1 iiqes
hawar biqe.qo, ez miroveq re-
mebje
bihistin ,Niho em vegerin ser gotina xwe; seraway nivsandina zman xwe.
ben neqrhative ti.steq naye.
me. Ji niinji
diayp-
Bel,Ir di zman me de du lexlt qm-
tuqesv xeber mebje,
her
ani hne: winduqetina pirsinen
bna pirsinen qurd biyani nsv zmn
qes bi ti.steq,
bi awaq diqare b hawra
hawar. Tin di be qo awayzane. Je re end awa hene :
hawar ni-
Emvegere ser
bqin qo zman me biqare
1 Qiryar hawar byn jreqixurtiya xwe di nav zar
zarawayn xwe de biqemile bibe ziuaneqi teqz:
rlyaran peyda qirin 2 Navn mirovn xwendewar l
Di winda bna hene yeqcar winda
pirsan de,
pirsn
nemaldar,navn
qo
niqarin qiryar bibin, ji me re re dan herwe
bne, hin hene jide diiin
medresan
zareqi qetine l
di zareq din
zann . Da qo hawar
ji wan
endeq
hene di axaftin deqm tne go
bte sandin. 3 ~ Pa.s uasn xwe
tin l di mamiq, medheloq, roq stranan de tne bihistin,Em li pey.wan in, hn bi hn em wan dixin dest disenifinin gora mehcet
Xwendinare
hawar ji heval
dan xwendin i> ji mir xwendin ew
ovn nexwenda re bi xwe ser tdexistiyn qo ir.el
serwext qirin
j
jinuhve ser away hevedudanina pinuh diqln, zmn, divt em
4
Ji hawar r
her
texlt .ihr
rsn qurd pirsinen Ji bendn bona xwe
bendan nivsandin. 5 iroq, medheloq raamiqan be-
pvena
bi tevayya van pirsan bi
rhev qirin ji hawar 6 Di hek welat,nd war xwe re de ti.tnen rqiqin '.
re eir,
sandin
.
nivsninngoqeqdi zaran ve hatine
li pa.5iya herhejmar lerhedanin t de manade
pirsn
qonuh
bajar gu nuh ji ha
qm bne yen qo ji
qevn
hevedudann ji
xwendevann
xwe re bidim zann -Ji xwendevann xwe hpv diqim ferhengoqa me kencbixwn-
7 Her texlt bergehnpejda qirinre hinartin . Ji
Qurdistanji me
digel wesfn wan
in di hek pirseq dehebeji me
qo fiqreqe wanciyoqa le-
re binivsnin; heqe
gutinn jorin kenc dixuye
qo
ji
p rseq bizanin, ewa ha ji tev mana
hawar
re
ariqrin
geleqji
hsan.
ye.
rkn wdin
digel
ciyoqa
xwe ji me le bi-
Qes.' qo dil biqe de biqare* * *
zanin
Weqo : ciyoqn hev
rqirin, in .
sandin,
binartinDi destpq de qomela me di pa-
L di mana
rqirin nzdeh rjan de careq de derqeve. Pis-
de
ji mani
sandin
hinartin farkeq
li endhelteqibibe .
hejmaran qomela m h ser her hefty
dede
bibebelav
heye. din
rqirin, herhal.bi r xistin .san e.
Dsan, ciyoqnde i
xeberdan, axaftin, in. Oelo di
peyvin wanJI XWENDEVANANhauara (jiiiti/a
hev
nekeba
ferk hene ?
REi/e ,ye .
HauiarDeng
tueme
Hawar zaroqeqe nza ye. Zarowaye; zirowa qurdan e. weq her
mezaro
Jin
sanina
me
ye
,
Werin ,
hamara wme bin
,
hi xweytya de bav. bra pismamn I
HAWAR
24
Hejmar
1
HAWAR
Rpel
3
h - hm ^ i hja \jj> t halan "^\>
ifil|i iirilBI NAV YEZDAN PAQ
a - Xan JU- i xwarin OjIj>- * xr jjij jin 1 ( jor jjj f jaj tf JIJ
DILOVANElfabeyafaevedudaii ye:
MIHRIVAN yeq herfan
qurd ji sih
k - kir j ( kenc ^-5 1 kel J
qp r s s 1 11 f V w y z .
qa B
t qer f
l qom .^
abcedighxjikq.u I m n o
1m np
lo jtlaw }Vtlez 'jmar jl '- mj J^ i maq ill^ naii o^i t nerm '._; tnaspar ^li t por jj. L pehn ^^^^ur (i j 1 r jj t re. Jr j
Herf di dengdayy dengdr dengdar .
Je du
texlt in :
Dengdr ew herf e qo dixwedeng e, deng w bi ser xwe derdiqeve . e qo dixwedeng e, b ariqadeng
^li
dengdaran derdixne Dengdar ew
herf
r
bel deng w bi ser xwe Tya dengdr dernaqeve .
s
sar jU- i sebat oVo l sofi j^
Dihene :
zman
qurd de
het dengdr
t
.sor jj- t .ev
-i t .sa
U
ter j 4 taket cJlt t tj j/tanos j_^ji\j l filan !5^ t find -xi
a
e
i
i
U
o
Lewre qo
di
denganya
qurdi
de
f
dengdreq gehdra qurd de serseqinDengdrn
qin
geh drj nabe dengdengn in. xwe
di ne ::
drjahiya qin drj
V - vaj i5 jU i vala ^l^ virn jjwyz
war Jb ' weris ^. j'j t weq il'jyar jl; < yeq tiL' t yar - Vjj*stfvwy z
: ij'Sfl j^l ^_^Vl .ii U-UI il!jlihal JU ^ = fj^_ I jjjur Ulj Ijf-j Ul oy^i Ul \iis \iL>-lj ljjJ-
' ixiii'i^ t o jJl :0;l|| J i.e:ull j,Ui U jk
e
34-
1 ^iC^ji-^jj^ dl;(k) J^.JU-*f (kar ) k
Jj\
*U AJ.
^
Ofl^jij: ^(k) J',j,:-Ajr'( kzim)
qJ-V j- uJJj'- ( T 1 ) Ul i^i),"^abc edighxj kqu Im noprstfvwyz
J^Ji:-*JS
( quatre ) ^y\}
jJ^U. ^diikj-v- ( que )
jj^^lju, ts (Yr) JIju. tS ( a ) JjUy- f_
(Whisky, Tramway)jj(w)4.jrt)SJI w
.J^^L J\; .jJSCi ( vesl ) o^J *^S^jy iJ^li _,
a e i u o
: jUy- Jlju
J'^l^ jUlilu j_ (v) J^.J*JS^Jzil; tiis ( ^ ) j ( r ) Jjjy AiWl:> ^u
W
j^^y^i 'i-v o
jjjl u
--j^
Jb
^X, I jjj^ jjjl ji^l jjilj *--> Jiy- J^ x^ j>.j{
JjJi.1 J^ltJ V-Sj^*Jc>-j\i-U)lj ' J i^J f '
J^ x.P-y ji.-ji (5:>_;J
Ca-4 l:.Ji;'iA;.
Aju^JojLjy (_j )j (it'^j
iy
jAjUjj^lj ojjby jy
^y^j*' '*->^^
o'j*^ j^y ^5^^'4(i^-'^''^'-'^
L.Ji- o_.Ji Vlj < Jljy
ojjlj
y
J
C~^ C^ (j< ^"^ y J-j ' c/y\jJul.ili i_jl_)l J.-. i y Wy j^j> ^^ ytt,y>- tiuj
* **
_jjl j f 4j- y.'-^J ij^-)j^S:^~
- J ^^.,^1
tSj'jl*
^vi-^y
jj^^*
j~'
(_y-t. 5t. (jUj
I. _i
s^ ei Uy
38
A
>l/;*
\
JU
^ ijM)|^j
-OH*-
Anf,j45^\>
^
i^
Cauca.se:JOOfiO
Irak welatn kevkas :Salq 500 kirOs-srl kirO-sr 100 frenq fio frenq
anmo's
f^f'.
4 mois
40
f'.
emehq 300
Pur tous autres r.-iys;1C,
armeliq 200 kirs-sr\'.{'.
40 frenq
anmois
150!)0
Ji
lona welatnSalqlemebqt
din :FrenqFrenq
15090
4 mois
CO
l^
Adresser toute demande au directepropritaire: '"mir 1). A. Bedii-Klian
r
Carmehqt
60
Frenq
Hertit bi nav xwey tne sandin:
amas: Quai lier Kurde
Sam : Taxa Qurdan
^SAL 1
HEJMAR 2
AREM13
1 HIZRAN 1932
Qoioela Dflrdl ^ Bevue UfU GivataHrtgarigijiBoDa QurdioBeleogazV paiy di jiyna milet qurd de
Tu siq nne , heqe hon hol bi mrebixebitin, milet me z bizjivhal
titp.q qirin.
mezin, biesas
n xrqar hatiye l)ona xvveqirina
Qurdn Cizir ji
xelas dibe rj bi rj birve ber bi kenc avahiy ve die .
hal qurdn belengaz civateq bi nav jorndaiinePrz ji wan re, prz , hezar prnz.
Madam
heta r ji
nav me ew dew-
lemendi camr derneqetine qo bi derbq hezar zran bidin ji bona milet xwe dibistanan binyann xrs qin , div
Xwed mala danyan .soie wan bibe ser .
ava xwe biqe
Bi v civat ji qemasiyii me en b-
em xwe bi xwe bixebitin bi yeq du kirn xwe Wan hezar zran bidin hev .
hejmar
yeq ji
nav hte
hilanin
.
Dev
qortaleqe qr qo her rj jiyna me diqot,
Ev kii-sn ha ji me re , ji welattyn me re rya xwendin zann ya xwesyde veqin . Ev yeq du kirsn qo hon ji
rayn me dict , p hatiye girtin . Ji v civat re herweq dan di p-
gotinqa nizamnam de dibjin, ji herqes
civata xwe re bidin jine beha ne . L qo
bona her yeq wegihane hev bi qr
btir eni , miletqurd , hewcedar b:i
.
Pgotinqa nizamnam sebebn dann qirina dide zann . civat ji me le geleq kenc
milet me tn p geleq tit dibin . Bi kirsn we dibistan tn qirin , maleq p ava dibe , dermann end nexwean p
Minj dil qir xwen levanu xwe serwext biqim . Da qo ew j weq min p
tn qirin, hon bi dayna wan fekr bi nedayna wan dewlemend nabin .A'ebata me , xebata danyn oivat
dila qlxwe bibin .Eve psgotinq;i nizamnam :
destpqirin rber ye. Civat bi arqaryawe , bi tqil bna we ava xwe dibe ,
Qurdino! Em qes btir
milet qurd, ji her hev in .
hewcedar arqaryazann
qar civat
jji vi away die ser .
Ji me re ewend
hiner hinji bxwe di
B siq e qo he hej milet xwe diqin rayn wan da xwina qurd a paq
erwer j div. Jilewra qo em
yt
berberiy qetine binya qortala nebelangazy . Ji liona qo em bi([-
digre arqarya civat ji bona wan deyne , deyneq mezin, biHnd mikedes e Ji xwe .
zan
arin bn ser xwe ji v hal bif litin, divem destgra hev bibin, xwe bidin ber
her qes deyndar milet xwe
ye , ji ber qo ew ew bixwey qiriye , jiber qo ber qes iian milet xwe xwariye
barn hev yeqdil ygdeng kerara xwe
bidin. Ew kerara qo mehemiyan ji nezan,ji belengazi , ji zvar ji dliy de xelasbiqe . Danyn v civt hvtdar in qo hon
her
qes
dizane qo
Nan
mran li
mran bi deyn e . Werin, xwe bileznin deyn xwe ji milet xwe re bidin . Gotinn danyn civat li hire xelasdibin .
hi tevay bi wan re biin, ji va wan bi(]in,pit bidin wan bixebitin, da (lo ev qai
han kenc rehaqar bie ser .
Ji van gotinn gewherfn re geleq Ut
Rpl
2
HAWAR
Hejmar 2
Stuna
Zarowan
2Be^Tifak n yeqbn , zexmi xurtya
^tsk "WeliWelat! welat ! qan xwe.si?Kew r tu nexwe .
civatw ye .
ye .
Nifak
n berlier
kels jarya
Qan ew
qen,
qan
ge '?
Di v cihan de ber tither mezinahtbi tifak yeqbn , rn hev, bi bi dayna hcv ber ba mirov bi hev-
iman hol weq dilre.s
?
iman wisa tu bmad ?B'qur xwe re xeber nad V
bevgibanawan
gihandina xebatn
hatine p .
Qui qvan ji her ali ;Lewia welat wer dinal .
Milet n dewletan bi tifaklindya her ti-t bi nifak
gihane bi-
qedne binya
Destn
tirqo
li
te qetin ;
qortala neyn
Bi xwna te sor bn repin . Mr mla dar ve qirin;
Ji lewre mirov diqare bibje heyn ditfak de, neyin di nifak de ye.
Xort xurtan ji te birin .Ez qo qurd im ji br naqim.
Xurt zexmya
yeqbun di lehyg
de qeleq kenc tt ditin.
Ma leh ci ye ?
Bi
xwna
xwe
div raqim .Leh ji hevgibana dilopn baran pve ne tu tit e.
Ez bixwnim, xwenda bibim;Mezin bibim , zana bibim .
Peqn baran gava
ji hev
cuda
Mrquj bibim bi nav n deng;Ez hilgirim top tifeng .
yeq bi yeq diqevin rw erd, eid wan dadikurtne .
Tola teDe
j
evda
te
j ,ji .Trmeh 1931
Tihniya xwe p vediqujne.
L gava
hilinim
doza teSam: 7
digehin hev, hing ji wan peqn kels lehqe bo.s radibe. Dilop peqn baran di yeqbn di tifak de ne.
nnin qo emdi hek rayn
biqarin zdecivat l'i sel
biqin .
Tin
Erd dilopxwer din di destn wan de lebistoqeq e. Ew seidestn erd ne. Bi er^
away arqa
ry divt em end pirsan bibjin .
d re dileyizin; snga wi kul diqin, idiqSernveqa civat di her bajar gundnmaliqn w hatine vedibin . Seriiveqa civat ji bona danna dibistaneq lqirina xestexaneq ji niho
Hesi de ye. Di en Cizr de
evin, bilindyn wiln wi diqelenin.
hildivenin, qenda-
mezinveqirin
n hn bi hin
Leh weq hteq bar h radibe serxwe , ji pal qa new-alan dadixure .
Li ber w tu qes, tu t.t; bican, bcan nema diqare biseqine. Lat, zinar, qevir, rl,
ve xwe qar diqe .
ief
qo arqarya civat biqin
ar
dar,
direh
sern
xwe
li
ber xurtya tiew ehin-
qarya xwe diqarinji sernveqa civat
rast bi rast li Hes.
faka dilop:in ditewinin leh, .eh yeqbn ewan
re biinin
mna ilown siviq
Arqarya civat bi
her tti dibe, ne
dide
pya xwe, r diqe.dimale.Hal qurdan j ev e.
tin bi pre. axa bnder nzing e. Xwedan gund cotqar diqarin ceh genim
Qu; d ji hev cuda dilopn baran ne,
ji bidin. Heqe ji serniveq re andina wan diware,civat
cih cih tn dakurtandiii. dibii le/i , le/iiqe bo.s,
Qo gihane hev tu tit li
dayi diqarin liidin nim lendeydigehtne civat .
tu qes,
ew ji
Nimnendey civat li Sam D^ EhmedNafiz beg e, qo qurdn Samhemi j rindnas diqin .
lier wan niqare biseqine.
Felala welat me di
rabna
v leh-
iydeye.
Brt : 28
Tebax
1929
Hejmar 2
HAWARzemani ve
Rpel 3
Stflna FekehanTa , Taw TabirYeq ji fekehn dcta Hesinan ji me Me pirsy-
dibin irav. di dora wan de
giya, stirih zil n dibin. Di nav wan
de p (qelm) cih digirin, hllnn xwediqin. Je ditirin , tn li ser dest, r lan me datnin, bi me vedidin. Mirovnpveday di nav (6-21) rjan de p diqevin dibin taw .
nexweya tay pirsyar diqe*
arya w
da bijq
xwe je cuhabeq
daxwaz qir . F ve, rebeleqa fekeh cuhaba bijisql.
Di destpqa nexwey de las lebtn mirov diqn, direcifin, pitre germ
Beta Hesinan: 23 Gulan 1932
dibin . Hal nexwey ji se car saetanheta se car rjan dom diqe bi xwh
Ezben !Min stna xwe-stna fekehan-xwend.
danq derbas dibe,
Pdetir ev hal ha
Geleq tit hene qo divt emji te bipirsin. Heval nav hev de wirn me got bila
an her rj an di ser du se rjan de carq
vedigere t. Heqe nexwel derman naqinpde die dibe (taya-veart).Di taya - veart zer dibin, de reng nexwean
pirsyarya
me a
pn nexweya biqarin titnen
tay
bibe . Da qo em je xelas bibin , ekl xwe bidin ser hev din jne
xwna wan diiqin, ziq wan
bipirsin. Ji lewre qoji tay
ekl me
diperifin, diqevin haleq ecb, dibin weqmeqeq vala ser du dariqan an ser keysiqeq dariqand. Di v iql de nexwe z bi z namire
ser hev e, em je geleq aciz in . Pa, ez destn le ma diqim hv-
dar cuhaba te me .Hesen Qoer Cuhaba bijsq me :
l ji derba xwe diqeve, bi qr tu tit, tuqes naye. Ne mal, ne zar z , ne we
Xelq deta Hesinan ji hesin qirbwanaj diviya b heta niho di voytna
lat w je tu fde nabnin, Percar ji avnj diqeve, zarown w nabin, qo bibin jl
tay de bihatana helandin. Herweq dihelin j .
nexwe qmsihet dertn. Bi titeq qiiqdimirin. Ji bona w jiyln din namne .
Ji xwe bir welat me germiyan detji v afet xerab dibe.Gava ji xelq dibjin qo nexwe tt pirsn , xelq nezan ji ava gund ye. Niq
Set qo ezratl b hawara w di nav
tehly
de
diperpite, vedigevize.heye
Eve ha iqleq e. iqleq din jlJe re (taya-xebs) de iqlinen giransaetan de diqujin
dibjin .
Ditaya-xebs
dil wan ava wan ne paqij cbijehr e,her vedixun p diqevin
hene qo di nav se car. Ev iql percar di
L ne wel ye. Ew ava zelal
.rn
zarowan de tt dtin .
qo di ber gnd we re dibore gnd we p sn ava dibe, di esl xwe de paqij e,avje ye, we di qanya jiyna we ye . Jehr nexnezan tiraliy de ye.
Eve ta. Hondibinin qo tanexweqegiran xedar e. Ji tfo, qolra ji web-
ay xirabtir e. Nexweqe wel ye qo ray
heyina me , ray heyna milet diqoje .ew Bi gotinn jorn kenc xuya qir qo evnexwe.ya xedar ji psyan, p ji pingav
Niho
divt ji we re
i)iJim zann
avn paq qo qanyajiynne, awan nepaq jehr ai dibin.
iravan tne p, l tucar ne ji serberday
ava zelal
Herweq
nas e, gava av
qo xwed pesna w di kuran de da di
diheriqin, li destan belav dibin di al, qortal di her cihn nizm de dipingirin ,
hek w de(we cehelna minel ma qule eyn hey) me hertitbi avjiyandine,gotiye.Vc qo me qanya nexwesly peyda
ji wan pingavan berp dibin. Pingav bi
Rpel 4
HAWAR
Hejmar 2
dijmin xwe bicili qir divt ji bona qevandin kelandina wi bixebilin.
Me goti b qo ta ji
pyan,
p ji
Ew nr e, hei
li erd ihr
pingavan car dibin , le ne ji av, ji xwarinan ji fq terahyan .Bel dijmin pingav e . Ji lewre qo
ihra me ye , .sihra bcndewariSeyday me ye, melay yeqta,Ava qiriye bi ,or, kesran,
pingav ava men
hlioa hqn
pyan
Pars guli bi soie qurdi, 'n . Icar divt em bala xwe bidin di doraAva te diqir melay xan.
xwe de tu pingav iravan mehlin.Ii bona B zr qevir, ji pta ar.
w j divt , avn seqin bne heriqandin,
Ava
te diqir
seray ihr.ew
iravan bne zuwa qirin, di dor de her zil , stirih giya hene bne jqirin digelrayn xwe xeritandin . Gewher ew e ,Destpqire ew,
can e bistam,da ew encam.
Qo av heriqn , irav zuwa bn dinp niqarin hqn xwe li dorn meberdin, ji me dur diqevin em j ji tay xelas dibin.
Rubnah te da,
li erd qurdan,
Ruhnaliya te, deliila yezdan.Hvn tu , tu av sayda,
Ji bonakenc heye ,
zuwa qiriiia iravan awaqEw j danna darn Evqali-
Ferzine tu law mewla.
B' saz, te diqir, Ey liiveqiro 1 teetar te ye,
te
da w ci,
ptos e. Ev darn ha ji niq hiqtimet pe
di w xwahi.da me z uin,
yda dibin,Divt je bt daxwaz qirin, Heravn qiiq , mirov diqare li ser wan gaz
qo
birne .
Firdews li
q ye , bihar hrivn.
Nexwcya tay ji heraxa fq bnder
wext
btir di
Gui, bilbilTev de
ney
iekam jale,
de bos e , Ji lewre , xwe
diqirin tixan nale.tu,
xesma di w ax de divt mirov ji re mikate bibe,
Zsrqer tu tu ne plewer Seyda
y her, ser hiner tu .
Xebefa bngeh berwecj me got heriqaiidina avan zawandina iravan e, L
Mey wa teWeq Xan
xwe e avdar e.q ye? tu qes niqare.
ji hleq
din bi standina dermann tabirj biparze, Derman Bercs tu i tu, tu rber me,ser me. Texte te di dil ser
mirov diqare xwe
tabir silfato ye , Beri ewil silfato derman-
eq erzan e
.
Di
pist re hiqmet hei'we
Tirba teTirba
ne ax e, can Xan.
belav diqe. Silfatot erzan me be j herhaljiyna we je behatir e . axa tay de
te dil e ciwdan. bi te ye (i pesnaxulam
Rehmet
yezdan,xakan_
Vca, ji bona parastin di
Heyrana te ne,
yan ji havna pn heta paza pa.sinmirovrjan
divt
'3y . Qamiran. CCli ^dir-3Can.Miiovn gihat jl hebn silfato her
di heftiygrameqi
de du caran, ser her sesilfato bixwe . Mirovn
heb w ariq gram her rj car heb, zaroheta deh sali se heb , ses saetan ber halnexwey, s^rsaet hebeq distnin zarown yeqsal Une nv heb distnin. Bi v away fehtq xwe derman diqin Pit heftq du heftyn din derman
silfatoxwar jitay naqevin .
pyan bne pvedan ji bi
He
hi
gotii:n"^ minve
n iuc;ir
iiexwe naqevin. Le he qo>p ve iien nexwe qetin divt, xwe nanveql biqin.
diqto-
xwe se rjan distnin se rjan berdidin.
Eve, ta, taw tabin. Heqe honjiya min diqin iiexwe naqevin, qo biqevin
Heqe diqtor ne qet dest divt xwe bixwe derman' biqin .
j z bi z kenc dibin.
Away dermanqirin j ev e;
gy.hmc'S^fiz
Hejmar
2
HAWAR
Rpel
5
~ZiiDmahiq : 2
^ar/a
Dudtin
egd bn ser welt dil qeti birin nav qoma dijminan ,
HcTweq
di geleq tilan de tt
bn. Gava ew
dibe qo di
cara pn de di eltabya
me
sern xwe dan ber xwe.
de j qrii zde hin qman de biqevin
J'eh bye,
diqirin qo
Qurdistan
winda revne
ber avan.Ev qmanyn ha di esln xwe dejiqffiany btir paya hin qoteqyan in
esqei qurdan iqestine,girtin.***
sereqn wan hatine
qo mirov ji wan niqare xwe bide Ji lewre pit dan zanna
al , elfab
Her
du egd User van xebern tehl
digiryan yeq ji wan digot :ikas ez t.sihim, birca mindiewite.
divt away hevedudanna w qitqitn bingehn w bn raveqirin. Da qo xwen
ikas
devann me kenc tbigehin qo ew qmanyn ha herweq me got ne qman, le
din digot:Stran vemir, govend seqinye. Minj div ez bi te re bimirim, le di pista min
di azna elfab de titinen adet ne. Ev benda ha ji bona berhevdana w
de jin zaron min hene, b min de per.an bibin.
hatiye nivsandin,L , ber destpqirina herhevdan
**
divt her esas bingeh hene qo ji me rebne hm elfab li serwan hatiye dannbne xuya qirin. Me ev bingehn ha di dora ses destraii de gihaiidine hev.
Preq ji bo min ye ? Zaro ji bo min Iye?Pleqe bilintir rabye. Pieq zaro heqe di dil min de
bir ne, berde
bila herin bigerin, welat min, welat minwinda bye.Bra hviyeq y min ji te heye, heqe
I
Ji wan niktan pve qo xas den dengn
ganya zman qurd ne, di iql
herfan de, herend heye, xwe li elfabeyalirqan nzing xistin je nedrqetin.Armanca elfab seqinandina dengan
ez niho mirim, la min bi xwe re bibe, min li erd Qurdistan vere.***
li ser qaxez bi
iqlan e,
iql bi herfan
Qoles min dane ser snga min, tifngamin bide dest min xencera min bxe ber
tn nian qirin, herf kebalew bihemdin. Ji lewre nanqirina deng (^) bi (c)
pista min.
Ezdixwazim wisa
raqevim
y (() bi () bi hevguhartin cihgubastina wan weqhev bferk e.
bibihzim, weq
nobetdareq di
gorinde,
heta qo deng topan ehna hespan bn.***
L
bi vt away qurdn welat jorn he tirq dinasin de biqarin b
qo elfabeya
diwar ya' qurd hn bibin qmel qi tbn me bihsant bixwnin.11 Herend dibe, ewend den
Dema reprepa hespn egdn qurdan
di ser tirba min re biborin deng tilingtopan bn, ez bi eqn xwe ve ji tirba
gn herfn latn en adet
qo di zmann
xwe, xwe hilavjim, ji bo standina welatxwe II ji bo standina welat xwe!!..
din de nas in, di elfabeya qurd dehilantn neguhartin. .
'Sy.SamUan.CCli ^e'iir-Sta.n.IIIeqe
Bi v awayi qurd d biqarin elfabeya
Nanqirina her deng bi herf-
biyanyan biyan ya me bi hsaitt fr bibin.
serxwe ji away herfn hevedu -
da xwe dur xistin.
47-
Rpel
6
HAWARbi barqirina biaanBi v avay
Hejmar 2
B siq eqo hnbn, xwendin, ni
bi
bilindeq qir, ,
vsandin lqdana herfn serxwe ji yenhevedudanl hsan tir e.
gora destrn jorn me
elfabyexwe bi sih yeq herfan hevedu danye.zann .
IV qirin . dengan
Hf r deng bi herfeqe cih nan yan ji away an nanqirina end
Herweq
di despq de me da
bi herfeq
dengeq bi end
Sehtya
qo
diher se zatn
qurd
herfan, xwe dan alEv awa ji fiqra qirina elfabq bihindiq hei fan an ji kesda kenc lisei'&eqinandina dengan y diqare biz.
de hatine qirin xuya qrine qo dizm-^ an qurd de dengn bingeh ev sih rt
yeq deng in.Ew j bi van sih yeq herfaiihatine nan qirin.
L p herzman
du j
naqevin dest
dide
de bila sebeb pirsinen di
iql
Bel, herfin hene qo geh zrav, gehstr, geh ji ps, geh ji pasytn xwendiiii L ev terkn ha ne ji guhrna cih-
ciyoq peyda dibi.i di nivisandin de tevlhevqe mezin berp dibe.
derqaJi xwe di tu zman de dengan
dengan , l bel ji guhrna ren-^
g
dengan tne p, ji lewre dinayin nan qirin. Ji
elfa
nivsandinniqare bi
ne lvn yeq in, nivsandintevay li denganya w zma
by de
ber qo
elfab tin dengan nan diqe, ne rengdengan.***
ni
b .
Lewie qo qitqit rengn denga-
ny bi elfaby nayin niin qirin li serqaxez seqinandin. Wel bwa divya b
elfabeya her ziman ji (50-60) herfan heve.dudani bibe.
Ez bi
dengdaran
dest
p biqim,
Ji sih yeq dengdarn qurd, dengn hev-
V
Herend heye, ji barqirina herfxwe d;in al.
dehn jrn, di
elfabeya her
zman de,
an bi nisann n,
bi ferknn qiiq, yeq in .bdghqlmnprstf V w y z
Nan ji hleq di nivisandin de bi vgera kelem wext dide winda qirin.
Ji hla din bijibrqirina nan herf ved-^igerin ser siqln xwe en esl,tevl-hev dibin.Pejirandina end nianan bi hev re
Tin
di elfabeya tirq
de (q) (w)tirq de den-
bnan,
nnin, Ji ber qo di zman
.ginen
cih weq (v)
(w) ; (q) (k)
nayin dtin .
ev j diwarqe Jin e.
Deng herfa (w)ji xwe di tirqy de
Ji lewreme ev (
ji bona tevayya/^ ) pejirand,
herfn binannav l
peyda
nabit .
lt bilindeq
(dmahiq heye)
qir. Ji ber qo dengn herfan hem digahrne hem bilinddiqe, ji ntaiii weq
(.-,-')
kenc tt veketandin.
Ji xwe bos bna n.janan nivisandinqirt diqe.
VI ln'xwe Ji
Herfn wel bijarlin de li hev bn lewre divya de
qo di iq-
fl7tH "^^y* tevayya zanneq an tit-
biqevin hev. b qo em di nav
BLlil eq. Azna elfab, yan tevayyakeyde destrn ilma elfab- Berdlqa wdi zman Elman de lehre ye.
herfn latn
himnin
ji elfabyo
din weq ynani rs herfan megirin.Mej wel qir elfiibya xwe bi hi-^
npnfipirllnn Ser tileq, ji bona diltijt-
DulUUlUaUqirina
hevdu
texal
ndiq guhartina
dengn
herfn latn .
seht qirin. Bi saetan ve me da ber hev
Hejma
HAWAR1 Adar
Rpel
7
l dsan me dil yeq tijneqr.
BuharapnBuhara navin
RPri)^ lllin ^'^^^^ P^ - '^' serxwebna, nul |IU-UUu welateq re xebateqe mezinserxwe bn b xebat fedaqaryberp nabe, nayep.
2
Nsan
3 4
Gulan Hizran
Buhara pan Havna pn Havna Havna PazaPaza Paza
56 7
TrmehTebax ilon
navin paii psnnavn pan
||jn||nn Ji her texlt avahiy rebiiivan
Dlliyail tt gotin. Xan, bure, kesr, ol,h. p.
'
8
irya-berirlya-pas
fle
qo ne bhemd e
(
10_ ]ileye-berZehf, geleq. Li ser welt baraneqebos hat.
(Qanna-ber
Zivjstana p.n
ll_jileya-padiqe. Bi xweq12
jjjjtBiiEw qo bijiqi
(Qanna-paJSibat 'Gecoq
Zivistana
navn
lJlJl^ul|irina jiyna mirovan mijl dibe wan derman diqe.
Zivisttna
pan
I Ew dera
qo t de hn
diqin.
Dnnnj Ne diwar. Ji \ bona
her qes
I Di dibistanazaro hene.
gund
me de
flUuflUl zmanwhsan ye, nediware.
HiWlP'^^ hsan, zehmet.
IfPilSlPWi '^' ^^^^^^' ^ "*^^ dilxewaz AUlialUIll an lihevhatin qir , neqoteq .
Ui^undlDisware geleq belay xnrbet,Binve, qezeba min binve lo loi
Cmla GCii ^edir-SCoji
flfltPni "^'^teqbirim .
bhemd, bi zor, biv
i nev . Ez ne dium , qoteq ez
Ifl
Ne aza, girt,
hesr.
Dl dlana te me Iev mvan te'me Sibe ser rqa xwe me.
mivafl Seddaxwaz
, qui , qeser. "ah qvan qeser,
Heft eyn lam n j' hicret.
1|m Dehwa daxwaz, paya
rckehe
veyran
ill'*' Xwel li ser te diqim ,Dest bi deng ceng diqim.Doza eng Peng diqim,
nlUllIlUllUU ti.teq dinimne, raber diqe.
NiminPniIP ^^^ ^ heylneq an heynaJi titeq re qo tt dayin an
Dehwa eret diqim.
npnjlal
gebn. ge,
ew liste
qon,
golin kelil qirin ,
her
qirin
n
p ve
uU^ulbi rubnah ye, bel veqir ye.Bihnnya dewleta te ge bit, Kas tu heb dil te xwes bit. Omin CCli uitir-SCari
BaveglrlD
Ji bn ji ray veqirin danzann.
evylierlD gewfef"' ^"''^' '''\BavIna-pesjD: Ixwebi du awan bi navimeha sal a aran . Ji
oGuaOar '^^^^ ^ rehay, xwey dide
JjjJEvd. evdin.heyf.
qurdmanBi
mehan
diqin.
navn ser
Ttoagehit .
Kenc fehm qirin
berqe-
tin. Herend tu bibj j ew
Xwe bi navn axn sal.
Rt>el 8
HAWAR
Bejinar
L'ILFIlIHnDIIIIEsuite 2
de ces lettres sont tantt dures et tantt tinei,.tantt antrieures et tantt postrieures. Maiscomme nous le dmontrerons plus tard, ces
Ce procd qui
peut
natre
du
souci
petitessont
diffrences dans une mme lettresdu
n*
d'tablir avec le moins de lettres un alphabetou de vouloir f.xer plus prcisment ia phola cration des
que des nuances de couleur
mme
son produites au cours de la dure de ce sonet qni ne peuvent mme pas tre fixes par un
ntique, ne peut servir qu'
homonymes homographes et engendrer d'in
alphabet phontique comme le ntre.
nombrables complexits dans la dicte.
Presque dans toutes les langues, mme dans celles qui sont munies du plus phontique alphabet, 1 orthographe ne correspond queCommanons par les consonnes:
Des (23) consonnes Kurdes les suivantesse trouvent presque dans toutes les langues,,
plus ou moins imparfait:meul la prononci
ation, parce que les
alphabets n'arrivent ja
avec les mmes sons a quelques nuances prs, ainsi que dans le turc l'exeption du w
mais a fixerd'une langue.
ponciuellement la
phontique
et du (( q .
bdfghqlmnpr
5. Eviter autant que possible de chars t v w y z.
ger les letteressignes.
de
nouveaux et de diffrents
w.
Il donne le
son du
w
anglais et 3 arabe
correspod an son consonnique du
Les signes causent d'une part une perle
qui n'existe pas dans la langue turque. Ainsi
de temps
pendant l'criture, ils
ont d'autre
que les turcs n'ont pes distingu le Le ) arabe qu'on trouve
q
du
k.
part, l'inconvnient d'tre oublis ou ngligset par consquent de rendre le son de la lettre son origine vocale.
frquemment
dans la langue turque , dans des mots empru nts l'arabe, est prononcv
parque
les
turcs
L'adoption
des diffrents
signes
peut
comme un
franais. Taudis
dans la
engendrer une extrme perplexit. C'est ponrqoi nous avons prfr adopter seulement
langue Kurde, comme en nglais, les sonset w sont
v
distincts. Et dans diffrents mots
l'accent circonflexe] / qui diffre nettement d' un[.] qu'on allonge parfois par ngligence ou
d'origine Kurde par le fait du changement Aices deux sons onconstate.de grndes diffre
d'une apostrophe())et ainsi de suite. D'ailleursl'abondance des signes rend l'criture laide.
nces dansdev :
le sens de cesdew
mots :: lait avec caill batta de l'ean
bouche
6.
Choisir des lettres homognes dansvir . ici wir :
leurs formes extrieures.
l
Quoique l'emprunt des lettres aux diff rents alphabets apparat au premier abord
ev
:
ce ci
ew
:
ce l
ava :
prospre
awaexaminons
manire,
style
Maintenant
les opinions qui
comme plus avantageux.peuvent tre mises au sujet de l'adoptionces deux lettres.
de
On peut dire que du point de vue prati Eu prenant pour base ces principes etque comme la proportion est le et 'w du w dans la
en profitant de
tontes
les
possibilits
quelangue Kurde celle du v poiir X ^^ et le yce
nous offre l'art de transcrire l'alphabet, nous avons arrt (31 ) lettres l'alphabet Kurde. Les recherches faites dans les trois dia lectes principaux de la langue Kurde ont dm ontr que les sons on lettres Kurdes ne sont antre chose que ces (31) lettres.11 eitpoaiiblede prtendre que certaineson pouvait prendredire
pour )
c'sst
vice
versa ,
puisque
driner est plus simple dans l'criture. Par ce procd nous aurions loign cesdeux lettres de leurs tons inlemationala, a suivre
50
Hejmar 2
HAWAR1 tiftftxmtuxv
Rpel
9
ISofice
ur
Tout de mme les poin's de condensation
moauv* et eoutumo* ISurilaat
' de ce dialecte .lont : ( Drsim , Palo . Genc ,La Lange Kurde-.SUITE-
epeki" ,
Maden , Pran , Egil , Swereq ,
Par , (lermiq . ) De ces trois dialectes le dialecte du sud est celui qui se subdivise en sous-dialecles avec
2
Saf emirand vexwar durd
Msnendi-der
lisani - qurd ii
1
des diffrances assez1 - le Kurdes de sud du Sekiz 2lac 1 Baba - Qurdi de
nuances . ainsi que :Muqr qui se parle du sud de
On a laiss le pur et on a bu le dpt, cette langue Kurde est commer
celle de
de
Urmi
jusqu'au
le Kurde parl par les
Aprs
ce
trs
court aperu
historiqueKurdes del' Irak non compris ceux qui cnusentle Qurdmanc dialecte du Nord.
nous passons l'xamende l'tat actuel de la
langue
Kurde. La langne Kurde se divise en
trois dialectes principaux:sud
3 -Le Kurde dit simplementde.
Qurd
,dn
Sekiz
jusqu'au sud du
Qardmanc-
1 2
Le dialecte du Nord Le dialecte du Sudsah
4 Le
Lor
parl par les tribus
Lor
3
Le dialecte du Nord-Ouest.
5 -Lelyar
Bexiiyar
, celui
des tribus
Bex-
I - Ledialecte du nord est parl par tous
'es Kurdes du Kurdistan occup par les turcspar les Kurdes de la Caucasie jusqu' kere -
Au sud nous avons aussi le
Hevreman
idiome propre aux Kurdes habitant la montagne de Hevreman .
Bnx
, par ceux de la rpublique d'Erivan ,
par les Kurdes de la Syrie, par une partie desKurdes de l'Irak habitant le Mont Sindjar et
Les
Hevreman
parlent aussi
le
Qur
di
comme les.
Dumil connaissent le
Qur
la contresitue an nord d'une ligne partant dusud du Siudjar par l'est la ville de Mosil , et atteignant
dmanc
Lenuances,
Dumilmais
a aussi par rgion quelequesmarques pour se
Rewandiz
, ensuite par les
pas autant
Kurdes de la Perse habitant le nord et l'oue st du lac de Urm , par les Kurdes du Khoperse , appels Q-
subdiviser en sous-dialecte .Le dialecte du nord forme une unit
TBsan , an nord-est de la
linguistique trs nette
et
n'accepte
aucune
urdn Xwresan
. les kurdes de Kborasansud est parl par les
subdivision en sous-dialecte . Ea ce qui concerne la rpartition des dialectes nous devons noter ceci que celle r
II - Le dialecte du
Kurdes
de l'Irak
et de la Perse partir Rewandiz
du
sud de la ligne
Mosil -
et du lac
partition ne pful jamais tre considre commedes limiies df inilives pour les mots et les expresions de chaque dialecteLes mots des divers dialecles ne differrent
de
Urm
vers le sud et sud-est .jusqu'auxdes Kurdes Bextyari
limites mridionales
III- Le dialecte Nord-ouest est le dialectedes Kurdes Dumil . D Dumilfixe
on
ne
pas beaucoup
l'un
de l'antre .Puis , fait carade dpart
peut pas tracer une limite
quelconque
cterislique-qui peut tre un point
par ce que
trop
mlang
avec
les
Kurdes
pour unelade de l'histoire de la rpartition des
QnrdmancQurdmanc .
parlant
le dialecte
du
Nord le1 Ce sous dialecte est commun entre le
dialecte du Nord et du
Sud, de mme qu'il s'
1 La langue Mde s'appelle aussini-dertlangne
lisa-
appelb
Qurdmanciya - Muqr
, c omme
le
c'est diredu palais .
la langue de la portePar ce que pendent I'
Kurde parl l'ouest de ak , s'appelle
cette conrte, en Ir et qui se
Qndmancya-Sorn
gmonie Mde dans toute la Perse la langueofficielle tait celle des M Jes .
pralooge au del de Hevicr Arabella*.
Rewandiz
an nord
dn
-51-
Rpel
10
HAWAR
Hejii'
dialectes
un mot du dialecte du sud qui ne se
trouve pas dans les contres mridionales dudialecte du nord se reacontred-ins une contre
IjljyW JV iSj-jseptentrionale de ce dernier, on dans le dia>
ecle du Nord Ouest et vice versa.
Comme Kurde
par exemple
dans
nu pome
dernirement dcouvert Silman"
t, by
~> ih^i> J
et datant de 19 anes aprs leHejir contient
le
mot qeniq qui ne subsiste de nos joursNord-Ouesl, Dumili.
que dans le diaicte du
lij-xi.j cy y*"
Dnomination de dialectes =Le dialecte c' du udrd s'appelle Qurdma-
lil; *j Je- o Ji j>
et les- Kurdes cjui canient'ce dialecte sont
'^ple Qnrdmanc .Les Qnrdmanc considrent ce mot com me l'quivtflunt du ittof Qurd'et gnralement
lis appellent les Kurdes Qutdmif'c einoa pasQuid.Mais chsz les autres Kurdes cette dno
'^j y. ' -\KLi.
mination est quelquefois diffrente et attribue
d'autres knidM qlie ainsi que lesSn'andlz et
ceux
du
nord.
C'est
kurdes
des
alentonrsr de Skiz,
Sewicblax dsignent avec ce mol
les kurdes Baban' et leur langue: comme Qurdman ei Qurdmanc [1] Ces mmes kurdi^ jj;lj Cjy>jUb_^ V _J C)\y, u
nomment les' kurdes du nord , ls Qnrdmanclolo-qurd et leur idiotae lolt-qurdi . t-Iette lchez
dnomination provient du vocatif lo ,
ls nmil.trs iiipoy ch'^z ls Qurdman.- A suivre -
ij\y J5
.y \J^
prvalu sur celle de Qurdman .
JyLil^.jiiljjU'Sl!^-,Xwey midjr berpirsyar ;
Mr Celadet Al BedVr-Xan
-52
Ym^
^\jV>
^ ,.
.
*
l'-
.
y^'. 'y^ j>Ji 'i ilI-j
*< jj^ i ^*^.
* ^'. iJ^-'^
'jjl j ' ijl'^ji j J^ f i 6"^^ J -*^(Sj^ >_ij' 'S^ Ji^ iSy. l^U (ji^ ' .--^
-
*
*
ii~; J ^ l'ji y- Jl::i* Jljl i c_.
U ^ _^ - iSy^' l Jtl^L^ c5j-4>- jj>
^' * t jl ^ (j-'ljK. (Jy la_;_^
S--1 (j-^J^
j^-z50:> jl
^..(ijlU
l
X-i _^ i^r^^
iJjlSo __ui jj J ji !;
'l_lj:
o >. si) 1 \ JL Jj jUil
^j^l_ui.j-i ijvjv
LI.
iS-^^-V
'^ z.'^^ ij'oy^^j cy. y
t|j JuD J. -Ci; J.X_-.,j* t J^i (^3 t^J i;_jj j
o J Jij jjiiT _Jl; J l5j IjIjU j JJIjji_,.5^o ".ii Ja i *Zi Ji
Jj (^tj* "^ '^-'-'^
' i^y '-j'^ *^. tJ^'jT
o_ji- iilj JjJ J y- ^^i; -u* IT J .>-
j)-_o ( ,
'1.
^
-=> l/"^ 4^ J '^j f ' (j*^ ^ ->J^iji ZM eijljjjlj
J jl J^ \y
y
\y^7^ ly.jsjily^ y
v
jUI ,>- _)
UvJJ J (iij ' j\.:..tt I J jl-l^ Lti
:>fJ'\^iSj i 1,-J- ' ojj!^" '*-'j'. " tSj-^;
t5i>^ y
JVj LJ^ J -C jUy J ' (>, -^il
(^ Ul>-j ) oic5j j_ji>- i J 'i "ilJ^^ i t^jL-^
\jJul:^- (_j ji .^L _},ii' ^'^'>- ^'-^'j'j J
v;/
^' jj ^^ jiy'Ui- (i J \ (^jt
*jy^.- ji^
Ijjj^ J jjjUj
ljy_ J o^i y^T V "j^
-54-
Y .i'y^
>UU>
^, J;>Jy
L,l i t Miliij j^.i j_^^ ajifS-S J ejy_ i ojJ
i_}
^.J^' J LxJt
' ^d'j-'^ ^' j-J ^ oi_j'jL*_^(j_bLx.io^siibii jy ^^j(.$_} J o_ji- Cjj J! li tS} V J'r'-''j' ^ ~ i
\\r\ j^vr jli~* l:-ii&S jii t^^j;j^^> j'jj jj^o oij>'lilp "Juo>jLij G y^i
'ti-.j'o >- 0 yiu. jj^
iSj^iXS i jljljji i.
'j^j-.i ij-.jl ^.; _ib lujii i_, '(J_^-X_j J Jli
* c5J jlij^ JUi_^^ A/'lp jj
_ft j 3_r
l J (Jty >- vJJJyU v_, J _J|^ l)lj5C _(_,ajU
4>.i _
jAibjj li ^,7 j^.LT*"
ljj; J CJ^y '^j5y t j.y Ul\t. ^L" Y.A,:Oijj>
43l31u i (JJ-A oj-U ojD i
J^ "->jjAj .3 (Jli; 3 (^^J
-56-
Y .\f'y
Jj\!>
Y .
_si
cy-iiSi lJ>,^s'y-\i il^'-5j j-^'>^ kyjy Ji "^
jJk) ojtji- tl_i>- j j^ y
T^^JK^lO^j loVj
(.s j\\i
4ft AjL) ^ JtA^l^AJoj Si y uji J
^s^j^ y V.1
^y
cJ^'-Jj*; " j'-'S^ Jl,-^iillj L?i-' !' ^ti"
?^J3?
i)j
J^.^j
j\^Jl^
jj*j Cf-y
^j^x j^j^ -^ (j;'l'j3
^Si\e>. y
;j;ljclj3 jlj LuU; i_ij j jlj lujli \
ft^
^(.5 JH J ->
Jl>- cSj'^j ^J i tjij^J ^'^ jby J^JtS j- ^ i i3jj* Ji
^ i
Aj .3 ^Pc..- 3 (Ju>- IS-aJ ^j
j^i oj^ J^' > cr?- >^ ^" i-^ijj j^l* i cSj'.j=r ij;' oy C/--^ -> j'-".
WjCjT./S iilTU3/'\3y- i-Vi'ij j:'.^^.aJo 4 ^_;_jy^j> 4 4._:j3 jlj \3y_ j Jl>-
b_^Jj^i\l-l 3llA)l3lji J ij'-^-sJ_;-j ' (_J j t??^-^ J O-lj >_ C^J jjO i OJ(ji_ij aji^\l>- S iJj-"
^^fy J '^./^. j^ j' c5ji j^./.^- jj'o 3 tjjlSi^j
'.iu"'^ ^ .J i^r it-'i :^y
jj^i J>}i ' j^j-'^ty^*:' j" J o^J "-^^Jl>--jl tjA* j
ji W-'O^ J I.5jl3-_y-
^zil .i i/jl* L-^i j i iJ.(^l Jif.ij jjS^_j->io_y- ly_ j t5 ji j>-
^jS'\jJj- ji (Sj iSjij^i J^i jrOl j
Vbjy
l ^^.j cJ-
Cr-jj^^i-i pl Ji O^ JU J j j ^j^j.J-0>-jj 1* l/--)". j; j-^. J*" ' ; "
j>Jy, j' j* ^ -i-'-'H ' "j^'-J - J-^-^Jj-ij iS^ j'y- j ^' I-JJI3 Vu t5i_yt^^* - ^y >_j
^j_P aSIj_jJ Ji ii^i")^^^t_) ijlo jy jjl JuL iJU.>-j_^ JU)|3
lj dii
4 o_j^i ^ L^J j ^ "-^j^^ i ^ ^ii j jjj y
*^J b \ J.4;' j^; jlj^. J Cf^\ 'Jb(^__^- J j
OV^r y Jj* jj* ^^-* ' ^'^ Ij ;j^ "' y.^^ jijuU- ij'.Ailj3 jl y
vy J i iJ (Sjy-^
i i
mme type. Un jeune hros part pour la guer
re, sa tiance ou sa bien aimeson, elle
est a la maiguerre ell^lj i_J-w Tc-' aj_ J ay-
chante les pripties de la
les faits d'armes du hros.
Le dlai
LaWiq-Suwaran est analogue au passages chanls foromealh-
et a des
groet presto el qui tiennent d'une marche de
cavalerie.quand les.Le
Ces
passages son surtoutpartentles
chanls
aj iJ \di-j y.j'.jij^' jLju. y ojli o_,j J yay- yxj^ay^ IJy^JUji (jljl jJ ijl^Z,a y^
cavaliers
X'oaT la guerre.accompagne et
chansonnier
raonl
chante .
Jjj jLjI_-__,j Jdij (.jdij Jl,-0 ^j-"jJ t5i (>"JC'est la musiqne du dilan et
Diloqde
govend, musique de danse.Lavj. lavijoq, laje C'est la musique Avec celte
ly. j'^' W- y.j et' cy
religiense,musique
dvenneon
assez rare .
? J; JU JC>.
\
ne chante que des
morceaux en
Kurde,
faites par les Kurdes el non lavj
des
ver
^a^ A.t ^ J - r
sets de Coran. Letions et le lavijoq
est celle des prdicaux mouv uiie espce
est appropri
ements
lent qui
correspondent
de danse ou
marche
religiense. Les
mlodies
? (jf-i^j *j y J^y
^ ^zs> ' -*-'-^'
^>-j - t
tristes, chantant la nature comme les
paizoq
chansons d'automne, s'appellentauss', parfois,
lavtjoq
laje.Ce sont des mlodiessont
Brte, Blitechantes
par les tudiants.
Les paroles
les pomes des potes Kurdes, comme Melay
? jT Sjy^ > J^" oy- -^" ir^
V
Cizr , Ehmed-Xani,Les brte se
Melsj Batchantent
etc.
AJ i _,) ^
quelquesun certain
il y a unqni se
rpte en
s'silongeant d'une manire qu'on
arrive pres
que les distinguer.
suivre
g), a.Xwey
Siedir-dikan.
rJjL.lij'.jdljjL^Vl^UU >^ Jl* -- JV yj>\
midir berpirsyar : Mr Celadet Al Bedir-Xan
73
J/y~tl J, ISC=t:3
>ul*
r>u;*
.j oL,l/
1 y iSj ijb'Uy _j ji_jj t jl
[liC^A (_^>Ji
>. (^v, ' '^-.'r- 'y^ ^* .-5 y:y ti-^liJSj'Uji^ j_^ii Al) "-^
9|i^;t j_yil-l_jj l;_ji j
b jj'_l J
aj_ jL t?j ^y.Jy' 'y^ 'j jai\ *J - J" Ji* '_/. 3^ j> iJ, jj"' (S y u i
jUj IJlC^ j j_L;lli l;/i ( i^Uj; )
vJ ( yj>) '-i (i:*^i J '3> ' jyj^iJy*^ ^>y y.jy^j .iijl ji -
(JUj l-JLVj i_) (i j -^J^^J ^^iM.-4=*-
;_jl>_,>- ^-Ji;>^. i~i iSj ijUj IajJ_Vi s i (jUj Ll.\j i Jl
oy-j '^j^j^. y;> * ^^ J ' ^j^ ' ^_1-Jj'
o i j_y) J^-i
.^\ t ^j.^i> ij= iy.L.\=
(j^_/^
l
,i yi jljU J iJu (j'ij", j (_;^J (j-'
[J\J.ayC iSyp
(_i^j^-y i^'j-i jl::^ -Ju ^^ ^ J i ji
(j\wiji (3_ (.^U)! ^y. .iJ'(jj_,i- jji- j;j J
^i JjJh;J=r ' *'jr vJ ^-J ti^^^^=^ jb^^^'jjjo_,*i _} AJ i
*^jSi^=' jU j \;.i;l _^j (>.j Vj>- i jy Si
' :>y
vlJi A^iJl-j Ijjjl j lj_y; j l-w
l ^ t Jl* l-lcJlJij Ali L? jljU t?jU) ^ Jlj"
jJuoy-'^lj (jL-ii ^ ^ (j*::^'^^ ^'^ * t*"
"^^^^"^ t**'-'^ i>-ij^ ij^jy~ ^^.^' * (^^"Jjj (5 ^'l jJ jJJ J c?jl j^ J ' yjj
y^-t a y- (jUj JJ t^i Jk.) c>yj; Jj^' _p- (jj"j; A^ iJUj (Jiji j_^ (_j
t^jb^t^i^lj; ' (jiij eii o>>^ ji ^* J_jU t l-Vj'jjl (^^jS jLjy._,-, y Jj_^U> tSji y Cjy'y, iSj' y,.i:j 1 oy^
^Uj b.Ai.^^_,^= - i cJ- ^
So, a y- i^J ilji liJ- t o_y-
ilj t Aj^ Uj ji- (JUj y Jji ,5^
J) i5^. Ai J (^jlj^ J y jS^tj-^^ ^AiJij ylj*j j-J^ * j^ j- * r J -^UUlJ jjjjj*_> j= r-jj XiU-ljjl>
OJ
OJ
.5*7
o _ii>- lilJJj liU
,5
AJ^
^y
t jd^i 5'^j ' "^^ vii^'U jUj' J^y -^J oy- l-^^J C^ J 'Aj .> t^f;-
j
vi>-.ioo l:(/jiy-ij.v_i '(>._) vl (_ji/^
j^=*V- jA'-'i i^ j^ J J !> J y "^.^ (>--^':5i ,i^" i^ (^j:1^^ iJj jjiS^. y 'i
J^ ,_r-^ J: -j *ji "/^ ti^'3 tji*y^-^^ (j^. J (j>^.
jiij- _jl j^LJi J ; v -^-^(/-* r J*^^ 4*1j J Xjyj\y3jJo' t5j Jl J J (ji*' ,v
i ojIjuIaj
_^I
_I
jSij^ij\ < *j ^yfiU iy>^
JL** j
OJ l^>^i>i>' j
75
Jl-"a^ a y- (jJ
^uu
r^u;o
J i cfj^i\ ^y^lSi y.j^
aXj J y^)\i\ y ,^LlJ iSj V.'j*- J-" J tlA-*" /,X--._Jj*) oi ijjy l_* Isl iSj jllilU-jJ) (Ju:Oi!5a>-j**Jl-JjA-i>-j ojj (S'y,
- * iji Ji>^ ^
jjjj > (JUj i_p
idlij oJLioj t4^(jUj _l)
^>.:>jf y^ iSj^^ ^ a{j\}\)iSjipj^JLj J, j^^ Al j5 y
U ? 4j^u* *j i (jiiI':...** i ** jUj J ijT Jl JKi^y
iSj^ y
*- J;|. A3 o y ,^-iaj jb i jljU )iSjjj^j,
S dil* K" oi (jul'jy jJjJj A Ijij A* J (j-, AJ aIU-jviilj
,jU.__^ OJ o_j>- (j-.jlj j < o ijJ
i^Ai ii i iSij^ y^ ji^jb oUi .u=-yAAjJij-.ojUl (j,6^i(j\ ( jljl ) a! oiU:U-V
cT-^rT '^-J* d^'"
cy ^ J^ "^^:(jj-sli
(JUjUi (l^iUj ljX_>- (j;
( jljlft ) (^IjiJ e-^jw j^l l^ji (_j (j'^ji (j-iji JJj (5^ JU ijJ
ja jlSo.J- J*
y. AJ4j Jyk (^^ oi jljUj lu-Jn* i Aj\j jlij ji
oi Jll li}^. a! \
J t Ali Iju'j i 4lSi Jt-yIl 4^
l^-- Jl J j j;^*j^ J y' oy^y- ij-'yy,}t, jt, iJ Sj (Sioy- qji'jll J jJ
Aj JLj*
U^
t Jili (J Zjjy- (J
j'^i '^'y' ' *^y^i
77
f >!/;*
N
JU
\'l"rY u> ^
.-^M.
0^ aULr^' [lx^.miAJ> Lji ijJ ^ 1 .>! J -^lj>'(_^.i (^i oji- lUyyi iS>oy- (jjijili^(^ j>- Aj (^io >(jjiv* ^-J j-J J
t A^l; OJiJy (.lliil Jj-
ji
di_) oU>- j-J
jj
L->' (jvJjil
oi iSiay- (jjiyl (jC-i i J i (^A^ JJJi (jlijiW iJi'Uj j Oji- aJS^ Z.^ Cj ' AJ
*(jjj^,jjD i tU|^'yl_l
^X-(jlioj>-
>jjy j-j iSioy- y y.j ' ji y^-^^ l/~
'*; t5j ^^ ZJ^y ciji^ J ^Uj J AaJ
AdliU t^j t A^i
jl_:i J Oli'r '-^-' (J -V
*i.^ ^^J* '-''-'^;^'i i t ^i aUj
i Ji ^Ui; j .lliilAil) jl y^A: Ij j *
- (_j yai'.Lj.j L) ^jU oJU As (j j/L. (jl JU (_)
Aj^Xx^-J t ojj^
li jU- y ay-
J J^i J* t A>.i A^U t^jJj t Al jil J J jy (jil \ iSj (jjiljl
^Jji joj>- 1 UtjUjI (_^'-Jiil j i_i ' t? jj*U- _^j
iAj^j jj
o_)>i i L^fji
(jiJ^j'^ i oyi
y 'j' y- *Jyjj tjr^-^. t^-"^ c/- j ^y->ay-j^yj
ij,jli Jl
ijy'li *j^ ^ (:>oy- j: J * aj j; jojl ji \ Aj (^ioji- (^ J
(J.l^j* J j-'J ' j3's:
^ iS>ay- ( Ai\y f -t. ij,\t
f'y.J ) i5jj. i j jlj U J J ^jifcj) t jljj^Ai ;3 li>. (jjjjl'l W ijviyl _si ^ AIjJ jl j
A Ji y
ljij y\ jl t5ioji- T AjJJljil
i^ i53i* Uv^*J.Hj r i jjli^i^y^U
jliUj l^^ikl
S^.y!^::^A'iijjjjj
jU.(^jjj
jU-jOi ji, Cy i cf^. s?-?'
C^\S ^ 'Cj ^\ ' ^ I Ji; j y> ij ij''
^.iif'ii.yU y^y
oij^5' j^S^yy t? ' r/ jy )
tSj
w ^ T JL J J o_ji Ul ijU- jJj Jljy
o cU q^ o *j jil> ,^U
ijy
J^J
y^:> d^jiC/.J^ Jis^yj^ -^ f=>JU lSj-A^* -it *
^^ o -o i a) lla jL. J (jry J- oj^yj j~-j
y ^wio j y^. Cy^>\^'
1 i3Ji ~
3 ^ y~t jij i5 j-i^ (_r-"i (J JiJjijjioi(_^X_-iu,i iy Ui^j--jjij i yij,
\y-^ij^^i-'i y
^y y yj y^ ' *^y. ^yLi jS-ij \ ^y.jyII! Ii JjJljjj^
yj y b^ ' *j(jl:-3y
,ji_5L- .y\ I- J
(jAi'Sdi
^15^^ . J -Cj 0-J yo^'ji'i 'o ^iftj._^ ,^SC-JL.L> (/jij; J_ j i-S j^.l 'yi..^l- U ; JW --> JV X-^'
'ij
JU 'o CL^^i y
y iSj o y ^^
-92-
i^i';^.y_j\y\ ^ jjjjjr- Jy. yr
>ijU>
-J^ji t^j y^i yJ\-=^ j
jjlj .Jtj' j
.^_>J
t^-Ajj - j
tfjl^i JI>J^ y >i^i/^ J t5jL>: .iUilj . J\;j;j 3^' J\; J^y b ^'-^
r-U liAi j**-
'.J^.y.
^y* **'
t?^. j ^t^ * ^" ^ 3 (J^JOj iy^ ^> o^y.y.^J^ y
_; UIS*^j a> Si>y yj^- y jr^:>
nrrt$j'.Lij>-VA : fU
l^^v- JU--^
93
J.->'Jy j^j^
,y^\>jy
Ji'j ist^y.-} yyri^
jU^i- -^ -^ *' l/^JJ^ - l>-
[:~ij)
Kxiy^yi C^y 'iujf^yj^
~J^y^ ^ o>^/'y^i
l-lt~>
jJUjI UX-l
j tl
>:". f:^/ ^ ^
^y.^ ^ i' jf.^ j * iy^ej^^Sijf? Oy ^j-ji^-^j
y yj^ j-* LJi yy
iSy. vi>-
y- bl-- Oy j^ t? j: j J tS-xi J
iJ.y. (ir^ Sf-^ ^jf-"jli .^i ^n''-^-'-' -' J^ (I/U j\jy3 \Uy- J. (/Ji j 5jjj ij^jy>jr^ u\
cJj-j .y v_) o Jij ' **-; cSi
a y- iSy ^ y. y
j>y
f^ y y. j
? oj'- ' -^iL- Ail _;A* ^lj; J > J yj> oy~ iS y (_j ' ^ *;>-
Cjo iy!\j y y vr '^ji-i-' ^ ti*jL.Ji )) : " i Ki^yj^ K^yjj yy>-y,
Jlo-jJ.^jiJ i *Ji5Jp' iln-lj j^UjJ
^
Ai t5j~" Oj
^ I^^^ \iy iSy-^ y
j= O-i^i *J yy
iJ
yJuyMLi
i_j ti/o .3 u;*dJbtT ;> jUny^v ^ y -^ ^y^ jl a~^ y
vlJlU
y jjyj
O y Jj (J^-rr J
^f vt^j^j" Ljij Cy-ji 'jy
^ >j
iJl
3j
** oi""y
iS'y.jj
(J-Xj
y S y oy-
j\Jj y Jlj (i.U (5i ' ^^ t^ lj Jb.'(La^
t5Jk.- -i^ ^_^J i A oyi- qiu V-J -C>- >-> .?
\iy_ 3 i Jt-iy yj
Uji oy-y {S y > ' (J*'->
oi^yjj ljl-i- i ay-^_pAj Zj')
A:J4
oi ay-
jJj;
J) JU- ij-l C?y. jj oiji- iS'iij
y\i> _SlJi aj ijyiay- j
j\^ ^p
y }J> ^>i^ tj^y
ctiiiJ J tj^j-i oJjjyj> ' oilxijoy-i^ilO>^' oi y t
yjj^ jv. V'^^'-* y i-^yy-j^ ^-r"' j\.ij- .V by -' pr '^-r-
, t$3 uT Jo t5-x^ Jl* .i J^ J iou Oy- _^Ji 3 -> y
y jt- b.J y yS^J -i^" * J i^oS^^.yljU.X>.t5>.3
i.y-(>>-3y jl^-V' ^1 (i^. "^^5^(I/JJ ai y- Olr-J tS-A-J y
t Ciil A=J^ t JU 3 -^' 3 lAi
97
^u;*
\
^U
-a-
\nTY
f Oljji
t il; (i,^ j JU-
ljl; tSjLi i j^ _sI3I3 J ^y 3 ^ Uiy < ijy j^jj'^jji' y.iy' (/jj- J Jly J (^ L/.iy
jli / b _^ jyCj-.ifji sg-\ _i _j aj A.J jl;
JU Uji j Juj Aj A* ^j~A
*%JjJ-yi\ji-.j'.3 J jj3 J'^j 3 -^j^-j^ J >j J xL _JU-^t jLirii - iij!\ j ()c c^y.
jiJb
niy^y^'^j ^i^*iyf\i Ai'lj j jb 3 i-*=r ^J ' V' aIjl^ dJL j iiaji- ^i y
jI3j o^ i- oi j ij\ J"
t by j^D
JJi^,. y O-ijj
t ily Sij' '\yif^V" -^^ -J Cj^ -* ^'^ *^
l::-, ijj j
U j>. y_ y'^
* ->y > J ('' ^ ^Ji-A' _1
jU- Aj ^ji Aj t /^X-j Aji^c^
s j,>f^ -J *^ ' * s?-^'30-iij3 (^. 3 k J^ J O-iij j
jV j
u _jj
iy
fl
< :^.3 J ^y J lj ' J> 'f
J)r'*^.->^^
ii/"'"^i ;> - ji^i
Ju ji-i W-1- ^^. /j i w^ o^i>!99-
>
\
JU
\\'(\
v^r
^.
(S^J yif/
^-^y
J^^Im- iAw^
^j-*t.^. ^i5jj-.i-A^
c^-^j"^iSiX^^'i^y
^.^
=#
^jj. .'.i jy^ii^.y ji^j^r*^
isf^.iyS^.
ii-^'-'
^'f^P:
0"il.,l3/
iSj^iSjj
-100-
SAL 1
HEJHAR 5
AREMB
20 Trmeh
1932
QOYara Qurlt
^
um MU
Edebiyati QurdtLorya Bedir-Xan
Hevind Sor
C. A. Bedir-Xan Seyid HiznKedrcan
Przya Hawar
Besrqa ZrnDildiziya Guleq Elfabeya Qurd
Dr. Q. A. Bedir-Xan C. A. Bedir-Xan
WelatiDelalya
QurdanZarowan
Evdilxalik
Qerqql
E. A. Bedir-Xan
n Pesna Zn Pesna DriqAie Qurdan
Dr. Q. A. Bedirr^Xan Cegerxwn Qurd!Hereqol Azzan
Ronigariya agirtn qurdn Irak
^ir ^pcnsi^L'AlphabetBerc'use
Kurde
D. A. Bdir-XanHereqol Azzan
Folklore Kurde
D. A. Bedir-Khan
apma teretiAM-igsi
101 -
QITBXANA
HAWAR
HC:li!tKim.st.
HatiBi enn
seradeti
ruplilit
imii12,a0 K. S.
xemiland
Bi
erm
10
K.
S.
Ji
bona
derve
divt
hek
post
bi
ser
bt
xistin.
SPCIAUSTB DES MALADIES INTERNESVENERIENNES ET INFANTILES
au.
X>\^
^t he qurli luisi
^
bbvb arflewe edebiyati (|iirdi - ewey .|e heye-herwabe nexanrawi inawete We. Hemii xundewarani Hawari xose-
edebiy.ilq hiqeyn qe il:ikeyi(|i zori
hoye
wisl dezanin qogeli qurd
qelqi ari ye,
legel edeliiyali dinya, we hc - ta\beli ede biyati ari. Nextq le lii'iuKedcbi\ati loja\va deqat. we heiid ly nida ilebrl. ew isnedeliiyati Qurdi ye.
yan Hindi - ewnipi ye. Leber ewe ziman
qurdi wt cdeliiyati qurdi weq zimanaiiIl edcbiyalani diqey ,ii-i ye .le edeliiy:.ii Farsi,
we edbiyati
qurdi qon,
Hiiid, Yoiiaiii
Herweqii l.irixi qurdan he nezanrawi mawetewe we ln'ta heleuawoli le
Hiisi, Frensiz. Elem.ini... h. p. zor
decist.
Inca
bo ewe qe
em Iie'r.iketeedebiyalu
raqre-
lay tarix
-/.aneiian
nexaiirawe, eilel)i\ali
t.liigeyn. ba bendq basinani biqe\ii.
qurdi bew reiie malum ni\c ue malum neliiiwe. Herweipi l'nic lielewawoti ew
l-^deiiiyat
pi|
hnanu gotini
msqu
itane
na-/anin
qe
tesiri i|iirclan
qirdiwete lierweha qirdiwete
ser ew ser
fqnqe
insane
lie
icnq ciwanu xo.u safle ser insan, aya insan
quidaii , Sitaiie
we tarixi
tasir
liiqat
iiazanin
qe tasiri
xem(|inu
dilleng
deqat,
yaii
ferehnaqti
edebiyati qurdi, inca ew sitaiie a\a sivasi b, qomeli (civa(|i) hv \an dini ... h. p.Hemisun iMinqe kcwmi i|urd tui
dilxo-u
qeyfdar
deqat. qe le dili inde we
Edeliiyatsan gird
ew itaneyewe
debtewe
d->tu
lafawi gelaiiu ki'wninn ni cuda cudani.syan ta.iiri
liwe. u c licunui-
deri dc(|ate dcrcwe, we deylt be zim.inqi^iiiii 0 ciwan.
henni i"xl;ily ^ ^^-^ *"Jly_ Ijh^ ^_^1 j j ij '. iSy jj^j *^y^yyy. i jbT L.J*j j f^U- t^jU Lj:j
ij'.3 tSji' ^:^j j y^ ' :>-^ ^-T*-'
yyyj -U W*- * lii-^ i.y-i-'W
W*-
-^^ ijL.3* L*j t^^- j '^y- ^J
^j'" ^^j" j'-'^' ^-
-^ } y * "^ (C-^' Ji^J>>;i_jl_^U.f *i.Ai. < *:^iy ^ij (3.-^.
J j _l) .j _l>- ^^i j ' ^yj ^jy- W 3
..j_^-t jj3
L>jj
st" .JJr*
^-'
jo.> ^jy li^^ ' I-^i3Wj^. (i^^
yi. j jljU \->j j .J^^y J yy, ^J
^l> \-^\^ \^y I' iSj\j J J^* \^yJ_^l yA^J j[^>i\ ^U6\^ v^ (iU' -J>VJ ^J't
J^.j ^LJ^"^ ^yi .y.j ^ \^yjVi j -^yj W J ^3> W 3 * >-Ai J ^. 3
114
J^yi
vl.^U>
^J" J'>
.^-'-(3, iSj tSj J jpj (Sioy- J *>^Oll aJJay (3 J,^
cy, ^oijyt oi_}*3' ^^-
>^ "- .)'
jl jjjl3 UVi : J^i-J:A; j_^ p Jj\Uljjj! si y JL/A-) jjIj (_pj 1^ o-xijl
Ji) f fy \
y J ^'y' y.jyyj-i 3 j'
Jj ; J
-et jjjl) L) J j! ' iy jU-j-i; UVa
ti3, (jf^ ^^- ' L?!^* ' ^-'-Al:-."jyj a] y
ij (^" J ' j^ j-H y y^y -^ (^. J jS (J . V
*i
jlZJy 4;l;UL J JjJ ^J^Jl
j_^j ^jl; 3 *^' (
\jUj jU3
i ' o^ ''
ULijj!
si
j_y o j ji ^Sa 3 l/" v. 3 ' *i'3:* ^ 'y*".cjL_i:-i (/-^y ilstj ij^y. j' i3jy. j' iy Cj^i aj(^jol) .l;=JJ f Ajt5_,5v_lj\j jU-jAjy j; 3
y.--^^'' ^ iSy^' i.j^iai
.Cy-yi^y ? ' ^^ j^i^-' ^,-* ^^ S^^j
l_-'0_)- J y y- 1_ y
j\-j-l; j\ ' *i** *
( \ ) ::-_i. J3UU Jl; l;_j.i__J t._^ Jl;;._^
f Kj^Jc^i^ Ll5o l;_^ 3 y J^j-^; j' ttiiSj^^ ' ''Li'y. '^Vii"' * ^oy ' ^J 'y' y^^ j-y' -^^.yiJ jb y_> jJt .3'ii\y_ y d^y. i^Ji- ^'U^ J^ *-^ i5jj* ( ' )
115^
vL>U>
^U_^
^J_y Jli-ij ^W J.^ ^\i ^\\f'^\Sy y J^' liljJ L. |*ijy 3jj y jji>- JI>.1 jl^
y ^^ d^jy j ^jii^. .)A\ t^JvI^b
t$,^_ p ^'-iy^^. (Sj\j^ y^ *^iSjy. y^ JI_A- cy- -v:>- ( j^l -il )^Jo(^
^Jlkl_^ (^.j.jjO
(llf'i/"5^l>. /^
o
\ j\ jG \'^ '^oyj *1* (.^jl'j'. iSj^
4_._^ ^^-1 - l_j_ dLj Jj>- J'^Uji
y ij\j^ c *' -jj j'.j^' j 'i/" .>
i>*Jl yy->*^ iS^iyy j^^yj^ )r^y} ^ -'^*
Jj o^ (.J^^ -^-f * d^*y-
^ uy^ . _jAj ^jiJijy JLiil '
t)\
iy
ajaj A- a! AJl:i jAj' jmJ
JAj' J.jIj a; Aj AcI y
aJ ^
ay*} *jL. J
*-
>>
\r
1 0-
^-j- i_jj J-. (_j J-y J- ._^i ^ J. uy J
''i.v/iiiC'
4-iL'ii)'j*-Lii.'J'j'->c:L-'.,.;bi:ji;i^^
^VkJi'dii,
ur^A
^y
Jl*
M^^i
\_^V
fi) p^^vs^* i-^'^ \^y^
lili^ I
J'-lj Ai- ,/
iii_^ \ .dj)_^ 1
(^j^ J-jj tjj-i>j>f"*
;A-ijii-*jjr*^L)*'
.
3j>- JU
^jljULjj^
jL- ^jo
^J Kr-
U-j.ij- * ij jj::^ ,> U-jJU
i^itiJj^iSiX LjjliijbjT jVj.ijjjijUVi
.
tfjT/^jJlllJL^.jU-jJt. e 1
(jU-jO;
P
iJ jyi^i
iS'-'->^,iyrl> i> i C-j
^^/'ii'.y-^oi>-3rj/>jlwjj
Ji*a, jjOl iJw
1
-120-
SAL 1
HEJMAR 6
DUSEMB
8 Tebax
1932
Qovara Qurdi
^
Bvue ImU
^SSesewtvjn '^vt^vHawar
aqir Fetah
Zozan Tocl Mar Mirov
Nemir MiqstiroqbjDr. Q. A. Bedir-Xan
Ji min bawer bibeMela'y CizerlDq Rov
Hereqol Azzan roqbjKedrcan
Hva ardetvFerhengoq Ji bona Hawar. Gulbanq Hyar-y Berdlq Hawar eQurdewar
Hereqol AzzanCegerxwn
Mla ElKedrcan
Bozan ahnFaik bqes Stranvan
Se malo gundo IElfabeya Qurdi
C. A. Bedir-Xan
^ir ^rcnsiiUn femme. Chef de tribu0,village de trois maisons N. A. Hereqol AzzanC. A. Bedir-Khan
Folklore kurde L'Alphabet kurde
D. A. Bedir-Khan
'
SAM-19
-121 -
QTBiXANA" .
KA'yVAR
mtmjrmaLA.m^
NotiBi Bi erm erni
suradet
l'ilptitit
lordel'2,o0 10 K. K. S. S.
Nemilaad
Ji
boti
drve
divt
htk
post
bi
ser
bt
xistin.
M^ j^^^^SPCIALISTE DES MALADIES INTERNESVENERIENNES ET INFANTILES
M ^ M^
t^iiftaiiu^ a/- (^a^
3)
.Uiwu.
Sawu
faAw
pimBfflBiEpoDliiiiiInscription
FrUreiiGra
sur tous les metau.r
vure colorie, pancartes et tablrau.it en cuiv re. Impression de cartessuivant les procds les
et autres en relief,plus modernes.
Damas
Malek Daher
AbonnementsPour l Syrie , la Turquie, la Perse
Qiryarya QomelJi bona Srya, Tirqya, Ecemistan,
l'Irak et les pays du1 an(5 mois
Caticase;10060
Irak 11 welatn kevkas :S Iq .OO kiril-srlkirl-sr
f^.('.
100 frenqfio frenq
4 mois
40
f.
.emehq 300
Pour tous autres pays:16
armehq 200 kirils-srr.K
"40 fi^nq
anmois
150M)
Ji bona welatn din :Salqt 150 Frenq
4 mois
. (JO
('.
Semehqtarmehq
9060
FrenqFrenq
Adresser toute demande :'.u directeurpropritaire: F.mir D. A. Bedir-Khan
Her tit bi nav xwey tne sandin: Sam : Taxa Qurdan
Damas: Quartier Kurde
-122
SAL 1
HEJMAR (>
DUEMB
8 Telmx
1932
Qovara QiirHi
^^
um Kurde
M Ir awai e !Yeq ji zozanan me-shr Qurdistan wici'id.wan re
Feket tetbfktt fqrimimqin i|o ne .'ier b'i . me/.in
melnane ji
(toc) ye.
rekriliii bi
s heziir metrowaii
ji rvA behrc
liilindtir e. Erdi.s Diyadini' d:i
Wext xwe ra
destp.'qir dest
bi
Di mabeyna
tirset
xenimet
zanin
y.ozaneqi bi av l'i i|ai)i
hi gui giya ye .
qutina fileFile li
lehcira qurdanwan
qirin .
ikedcr rindiyn tebii
hene xwed
p.s cavn
qu.stin, pi.sti
jt; diri'x ne iiiriye. Ueriya .en; me-/in dai;a\vaii b ? i\'L i;aw:!ii e ?
u i dest Toci ,li ser
hi derxistina
wan qirin.
Ewf
l
Sbinei|,qevycn
.Seievdin Userberf, Ii n;ivnie'^in
aviisar, giyanmal
Psiya '.ser mezin da Toc cih-' ge.tIl seyrana qer. ii xortn di ileyderan ,
gui
dl, hi -'jir n
by, lirqan
Ademaii , celalyan b .
Il
inenaln
wan
ji
destn
wan
girtin ,
Cih l'indan, bedewau Li her aliqi qon ii .Nwet mihi';
ii delala a bi'i. li niili hev sor cavre.
tazi
l'i
bir
ji welatn germa
wan
dei'xistin, birei| liorezara
hindeq
andine
Mosil,li
drj dibn. Qeryn
iki-Owakonyey
Eden ,qirin .
kismeqEv
li nav gui giyan da winda diliii .Li mile(i ehna qaliiui milian ji qomn hespan, li mileqi suwaran ji rel'c jindar dihn.
rast
kewm nezan
wajnbext hja desisa lirqan dibn. Hiqmeta lirqan
xeberdar ne
di cih miawenet
brvanaii iyayn dlaiIl -ahi
dl
wesaitiwei|
imliaya
wan
ledaricicingal
diqir.
Adeta lier aliqi da weq coybaii'n avi> f|endiheriqin.
Ew ji
berxn nav
giiri da
bi
tewieqi
masiimane
minteziri
eceli
Ii' cawan e? Eywah ... ew liyayOn
mewi'id
swe dihn.
dlaiir
dilrba,
ew zozannCih
cenetisaqig xwe
Yen qo may.ji
nehatin
tehcir qirin xwe hj
li
cih dost
cih
hir giirane.
nezanya
rovyan e.
lirqan bn, ji bo miy.efeiiyta wan xwna xwe dirhlin. Mihacirn qurd tazi, biri' selil
Ne hesp e, ne suwar, ne pez e , nesivan, ne br ye, ne brivan.
belengaz
hd
hd
mirin, heta ji sed
Gelowan hat ?
(;i
li
kewim
l
hideh xelas ne bn,
Ewn
qo
xelas
liii ji
pirn
wan
Bar qiri I bi ciqi ve l'nyan ere(|imezin li wan kewimi henii telef lin .
niqariyaii xwe bigehnin welat x'we, disaava biqin. Ewn qo l'y ji r tirq
Bel di ji bo
ps ya .ser mezin da lirqo rya Tran dixebitn.tirqn
xwina wan dirjin li cih i;iyan
zozanan
veqirina
wan davjin hebsDe bigri
zindanan.
Dixwesliii
tirqii
Enadol
digel
l'iyao bigr! zozano bigr I
Tran
mitesil bibin. Di
mabeyna wan
qaiiiybigr .
bigr, b
xweyo, rebeno Nemiro
da tu bail memnn. Ew j bi mehwqirinaqurdan islila qirina A'zerbeycan dihtil
STemir 91Ziqii
123
Rpel
NAWAR
Hejmar 6
Robar hdi hd- Ji LorJA Bedir-Xan re -
diheriqe ,
pln
w
sar
xwe.s in . Ava w bigewr e.
qef e,
weq
zv
B^e
mze
qe ,
hebeq
li
doran
Mea w li dest, weq rvei.-na destgirtyaii nav iyan bqan bials e , de, beza w di reprepa ;
Te xew dirj
qir, em
pirli
ber man
dinRabe
mezin i ,Bedir-Xan ,
lolode
lawecanrabe loio 1 !
gelyan
weq
hespn serhiq e.
Le gava ez je re dibjim qoez hejw diqim bila ji min bawer mebel!Hi.syar be d , Axa niho pir re kenc e ; genc e ;renc e ,***
Qurdistan , ji lexew , bi
Paya
zane
Rl qesq e, siha w honiq aq e . Li ser ikiln daran, qan, diekin. Pelnwan ter in .
Rabe Bedir-Xan I
de rabe lo lo II
-3 Gur devbixwn qete nav berxan
L gava hej
ez
je re
dibjim. qo
ez
Ma nizanBne
berx ?
berx zar'rimann
Qurdanroman
w dt((im bila ji min bawer mebe III* #
armanca
Rabe
Bedir-Xan,
de
rabe
lo
lo ! !
Azman
heii
avje
ye.
Str weq .
_4_
gewherqo qii e ,
miraryan
dibirikin.
Heyv
Dewra
feleq ,
eger
bi ruhnaliya xwe
distire . dibjim, qo ez hej
Razaii ji
me re ,
ket bi qr nnene ,
L gava ez jre
w diqim, bila ji min bawer mebe.Mesqen l