By N

alin

ee B

oont

ham

เกณฑ์�การสอบและการให้�คะแนน

สอบก

ลางภ

าคบทท�� บทท�� 1 1 คะแนนเก็�บ คะแนนเก็�บ 15 15 คะแนนสอบ คะแนนสอบ 1010บทท�� บทท�� 2 2 คะแนนเก็�บ คะแนนเก็�บ 15 15 คะแนนสอบ คะแนนสอบ 1010บทท�� บทท�� 3 3 คะแนนเก็�บ คะแนนเก็�บ 15 15 คะแนนสอบ คะแนนสอบ 1010บทท�� บทท�� 4 4 คะแนนเก็�บ คะแนนสอบ –คะแนนเก็�บ คะแนนสอบ – 2525

รวม รวม 100 100 คะแนนคะแนนบทท�� บทท�� 6 6 สอบปลายภาคจะแจ�งทางหั�วหัน�าภายหัล�งสอบปลายภาคจะแจ�งทางหั�วหัน�าภายหัล�ง

3

ก็ารประย�ก็ต์�หัล�ก็เศรษฐศาสต์ร�ในก็ารก็#าหันดนโยบาย ก็ารวางแผน

และก็ารจ�ดบร'ก็ารส�ขภาพ เพ*�อใหั�เพ*�อใหั�ทร�พยาก็รท��ใช้�ในก็ารจ�ดบร'ก็ารทร�พยาก็รท��ใช้�ในก็ารจ�ดบร'ก็ารส�ขภาพเก็'ดประโยช้น�ส,งส�ดส�ขภาพเก็'ดประโยช้น�ส,งส�ด ต์-อต์-อ

ส�ขภาพอนาม�ยของประช้าช้นส�ขภาพอนาม�ยของประช้าช้น โดยเง'นแต์-ละบาทจะใหั�ผลต์อบแทนมาก็ข./น ถ้�าได�ใช้�หัล�ก็เศรษฐศาสต์ร�เข�า

มาประก็อบก็ารต์�ดส'นใจ

4

1. ก็ารจ�ดระบบบร'ก็ารสาธารณส�ข ด้�านโครงสร�าง ทางด้�านอ�ปสงค�และอ�ปทานป�จจ�ยการผล ตท"#น$ามาใช้� กระบวนการต(าง ๆ ผลล�พธ์�

2. ก็ารคล�งสาธารณส�ข ความจ$าเป,น (need) และอ�ปสงค� (demand)ท"#ม"ต(อบร การสาธ์ารณส�ข การจ�ด้สรรทร�พยากรเป,นไปอย(างม"ประส ทธ์ ภาพ(efficiency)และเสมอภาค (equity) ห้ร/อไม(

3. ก็ารจ�ดสรรทร�พยาก็รทางด�านบร'ก็ารสาธารณส�ข ห้ล�กของการจ�ด้สรรทร�พยากรพ จารณาต�นท�น (cost) และผลล�พธ์� (outcome) ของการจ�ด้บร การ

4. ล�ก็ษณะหัร*อร,ปแบบก็ารใหั�บร'ก็ารส�ขภาพ ม"ประส ทธ์ ภาพห้ร/อไม(เช้(น ระบบการบร การแบบผสมผสานระห้ว(างร�ฐก�บเอกช้น (public/private mix) ระบบการให้�งบประมาณ ระบบการให้�ค(าตอบแทนแก(แพทย� (payment system) ตลอด้จนการกระจาย อ$านาจ (decentralization)

ความส�มพ�นธ�ระหัว-างความเจร'ญทางเศรษฐก็'จและส�ขภาพความส�มพ�นธ�ระหัว-างความเจร'ญทางเศรษฐก็'จและส�ขภาพก็ารศ.ก็ษาความส�มพ�นธ�อาจศ.ก็ษาได� ก็ารศ.ก็ษาความส�มพ�นธ�อาจศ.ก็ษาได� 2 2 ล�ก็ษณะค*อล�ก็ษณะค*อ

เปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-างเปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-าง

เปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-างเปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-าง((ต์-อต์-อ))

เปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-างด�านก็ารผล'ต์เปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-างด�านก็ารผล'ต์

เปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-างด�านก็ารผล'ต์เปร�ยบเท�ยบข�อแต์ก็ต์-างด�านก็ารผล'ต์

พฤต์'ก็รรมก็ารบร'โภคบร'ก็ารส�ขภาพม�ความส#าค�ญและความจ#าเป6นส#าหัร�บผ,�ผล'ต์ โดยม�เหัต์�ผลสน�บสน�น ค*อพฤต์'ก็รรมก็ารบร'โภคบร'ก็ารส�ขภาพม�ความส#าค�ญและความจ#าเป6นส#าหัร�บผ,�ผล'ต์ โดยม�เหัต์�ผลสน�บสน�น ค*อ

11

ค*อ “ความต์�องก็าร” (want) และ “อ#านาจซื้*/อ” (purchasing power)

ปร'มาณส'นค�าท��ผ,�ผล'ต์ย'นด�ท��จะน#าออก็เสนอขายในต์ลาด ณ ระด�บราคาต์-าง ๆ ก็�นของส'นค�าช้น'ดน�/น ๆ ก็ฎของอ�ปทาน (Law of Supply) ความส�มพ�นธ�ระหัว-างราคา (P) และ

ปร'มาณเสนอขาย (Q) จะเปล��ยนแปลงไปในท'ศทางเด�ยวก็�น (P Q )

ก็ฎของอ�ปสงค� (Law of Demand) ความส�มพ�นธ�ระหัว-างราคา (P) และปร'มาณเสนอซื้*/อ(Q)จะเปล��ยนแปลงไปในท'ศทางต์รงก็�นข�าม (P Q )

12

Alan Williams Alan Williams ความจ#าเป6นโดยหัล�ก็ความจ#าเป6นโดยหัล�ก็ของอ�ปสงค�ของอ�ปสงค� 1. 1. ความจ#าเป6นท��ควรม�ความจ#าเป6นท��ควรม� (normative (normative need)need) ซื้.�งเป6นก็ารประเม'นผ,�เช้��ยวช้าญหัร*อซื้.�งเป6นก็ารประเม'นผ,�เช้��ยวช้าญหัร*อแพทย�แพทย� 2.2. ความจ#าเป6นท��ต์ระหัน�ก็ความจ#าเป6นท��ต์ระหัน�ก็ (felt need)(felt need) เป6นความจ#าเป6นท��ผ,�บร'โภคร,�ส.ก็ว-าต์�องม�เป6นความจ#าเป6นท��ผ,�บร'โภคร,�ส.ก็ว-าต์�องม� 33 . . ความจ#าเป6นท��แสดงออก็ความจ#าเป6นท��แสดงออก็ (express (express need)need) เป6นก็ารปร�บความจ#าเป6นต์ระหัน�ก็ใหั�เป6นก็ารปร�บความจ#าเป6นต์ระหัน�ก็ใหั� เป6นก็ารก็ระท#าเป6นก็ารก็ระท#า 4.4. ความจ#าเป6นเปร�ยบเท�ยบความจ#าเป6นเปร�ยบเท�ยบ (comparative need)(comparative need) ค*อก็ารท��ก็ล�-มค*อก็ารท��ก็ล�-มประช้าก็รล�ก็ษณะเด�ยวก็�นควรจะต์�องได�ร�บประช้าก็รล�ก็ษณะเด�ยวก็�นควรจะต์�องได�ร�บบร'ก็ารเหัม*อนก็�นบร'ก็ารเหัม*อนก็�น

13

1.1. อ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพอ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพ (demand (demand for health)for health)2.2. อ�ปสงค�ต์-อก็ารร�ก็ษาพยาบาลอ�ปสงค�ต์-อก็ารร�ก็ษาพยาบาล (demand for health care)(demand for health care)

อ�ปสงค�ต์-อก็ารร�ก็ษาพยาบาลน�/นอ�ปสงค�ต์-อก็ารร�ก็ษาพยาบาลน�/นเปร�ยบเสม*อนส-วนย-อยของเปร�ยบเสม*อนส-วนย-อยของอ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพอ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพ ว�ดออก็มาได�ง-ายก็ว-าว�ดออก็มาได�ง-ายก็ว-าอ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพอ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพ ความจ#าเป6นโดยหัล�ก็ของอ�ปสงค� ความจ#าเป6นโดยหัล�ก็ของอ�ปสงค� ประเภทท��ประเภทท�� 1 1 ความจ#าเป6นท��ควรม�ความจ#าเป6นท��ควรม� และและ 2 2 ความจ#าเป6นความจ#าเป6นท��ต์ระหัน�ก็ท��ต์ระหัน�ก็ น�/น น�/น เป6นความจ#าเป6นท��ก็ล-าวได�ว-าเป6นความจ#าเป6นท��ก็ล-าวได�ว-า ม�อ'ทธ'พลมาก็ต์-อผ,�บร'โภคท��จะต์�ดส'นใจซื้*/อม�อ'ทธ'พลมาก็ต์-อผ,�บร'โภคท��จะต์�ดส'นใจซื้*/อ/ / ใช้�ส'นค�าและบร'ก็ารสาธารณส�ขใช้�ส'นค�าและบร'ก็ารสาธารณส�ข

14

GrossmanGrossman : : 1. 1. ก็ารม�ส�ขภาพก็ารม�ส�ขภาพสมบ,รณ�ท#าใหั�ผ,�บร'โภคได�ร�บความพอใจ ม�สมบ,รณ�ท#าใหั�ผ,�บร'โภคได�ร�บความพอใจ ม�ค�ณภาพช้�ว'ต์ท��ด�ค�ณภาพช้�ว'ต์ท��ด� ((เหัม*อนความต์�องก็ารเหัม*อนความต์�องก็ารส'นค�าอ�ปโภค บร'โภค ส'นค�าอ�ปโภค บร'โภค Consumption Consumption goodsgoods))

2 . 2 . ผ,�บร'โภคลงท�นเพ*�อร�ก็ษาผ,�บร'โภคลงท�นเพ*�อร�ก็ษาระด�บส�ขภาพใหั�ในระด�บเด'มหัร*อด�ข./นระด�บส�ขภาพใหั�ในระด�บเด'มหัร*อด�ข./นส�ขภาพส�ขภาพ เปร�ยบเหัม*อนเปร�ยบเหัม*อน ส'นค�าประเภทท�นส'นค�าประเภทท�น (investment goods) (investment goods) เพราะผ,�บร'โภคเป6นผ,�ผล'ต์ส�ขภาพเพราะผ,�บร'โภคเป6นผ,�ผล'ต์ส�ขภาพ และก็ารและก็ารม�ส�ขภาพด�ย-อมจะท#าใหั�ม�เวลาท#างานมาก็ม�ส�ขภาพด�ย-อมจะท#าใหั�ม�เวลาท#างานมาก็ข./นข./น และม�รายได�เพ'�มข./นและม�รายได�เพ'�มข./น ก็ารลงท�นทางก็ารลงท�นทางด�านส�ขภาพด�านส�ขภาพ

1. อ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพ (demand for health)

1. อ�ปสงค�ต์-อส�ขภาพ (demand for health)

15

: ระด�บก็ารร�ก็ษาพยาบาลท��ผ,�บร'โภคต์�องก็าร จะบร'โภคส'นค�าและบร'ก็ารสาธารณส�ข ณ ระด�บราคาต์-าง ๆ ก็�น ของส'นค�าและบร'ก็ารน�/น ภายใต์�งบประมาณท��ม�อย,-ของผ,�บร'โภค

2. อ�ปสงค�ต์-อก็ารร�ก็ษาพยาบาล (demand for health care)2. อ�ปสงค�ต์-อก็ารร�ก็ษาพยาบาล (demand for health care)

QM : ระด�บก็ารร�ก็ษาพยาบาลท��ต์#�าท��ส�ดท��ผ,�บร'โภคพ.งได�ร�บเพ*�อร�ก็ษาสถ้านะของส�ขภาพQ1 : ผ,�บร'โภคไม-เส�ยค-าใช้�จ-ายในก็ารร�ก็ษาพยาบาลQ0 : เส�ยค-าใช้�จ-ายเท-าก็�บ P0

D1 ไปเส�น D2 เส�นอ�ปสงค�เล*�อนระด�บ เช้-นก็ารเล*อก็คลอดโดยว'ธ�ผ-าต์�ด

16

อ�ปทานในด�านบร'ก็ารทางก็ารแพทย�และอ�ปทานในด�านก็ารบร'ก็ารสาธารณส�ขอ�ปทานในด�านบร'ก็ารทางก็ารแพทย�และอ�ปทานในด�านก็ารบร'ก็ารสาธารณส�ข

ค-าต์อบแทน(ต์-อช้��วโมง)

เส�นอ�ปทาน

จ#านวนช้��วโมงบร'ก็าร

เส�นอ�ปทานของบร'ก็ารทางก็ารแพทย�

ถ้�าค-าต์อบแทนในก็ารใหั�บร'ก็ารต์#�าลง จ#านวนช้��วโมงของก็ารใหั�บร'ก็ารจะน�อยลง

ป:จจ�ยอ*�น ๆ ท��ม�ผลต์-อก็ารเล*�อนระด�บของเส�นอ�ปทาน - จ#านวนของผ,�ใหั�บร'ก็าร หัาก็ม�จ#านวนมาก็ข./น เส�นอ�ปทานของก็ารร�ก็ษาพยาบาลก็�จะเล*�อนระด�บไปทางขวาม*อของเส�นเด'ม

-จ#านวนของผ,�ใหั�บร'ก็ารลดลง เส�นอ�ปทานจะเล*�อนระด�บไปทางซื้�ายของเส�นเด'ม

อ�ปทานของก็ารร�ก็ษาพยาบาลอ�ปทานของก็ารร�ก็ษาพยาบาล

17

เส�นอ�ปทานของเต์�ยงในโรงพยาบาล

ค-าใช้�จ-าย(ต์-อว�น)

เส�นอ�ปทานของเต์�ยงในโรงพยาบาลเส�นอ�ปทานของเต์�ยงในโรงพยาบาลจ#านวนเต์�ยง

อ�ปทานในด�านก็ารบร'ก็ารสาธารณส�ขอ�ปทานในด�านก็ารบร'ก็ารสาธารณส�ข

18

ก็ระบวนก็ารท��ผ,�ผล'ต์รวบรวมป:จจ�ยก็ารผล'ต์ต์-าง ๆ (inputs) ได�แก็- ท��ด'น ท�น แรงงาน ว�ต์ถ้�ด'บ เทคโนโลย�ต์-าง ๆ มาผ-านก็ระบวนก็ารเฉพาะ เพ*�อผล'ต์ส'นค�าหัร*อบร'ก็าร (output) ผ,�ผล'ต์แต์-ละรายม�ก็จะเล*อก็ส-วนผสมของป:จจ�ยก็ารผล'ต์ท��จะท#าใหั�ต์นเส�ยต์�นท�นต์#�าท��ส�ด

ป:จจ�ยก็ารผล'ต์ป:จจ�ยก็ารผล'ต์

20

ต์�นท�นต์�นท�น ล�ก็ษณะต์-างล�ก็ษณะต์-าง ๆๆ ท��ม�ก็ารก็ล-าวถ้.งในทางท��ม�ก็ารก็ล-าวถ้.งในทางเศรษฐศาสต์ร�เศรษฐศาสต์ร�

น ยามและแนวค ด้ด้�านต�นท�นการผล ตน ยามและแนวค ด้ด้�านต�นท�นการผล ต

- ต์�นท�นค-าเส�ยโอก็าส- ต์�นท�นทางบ�ญช้�และต์�นท�นทางเศรษฐศาสต์ร� accounting cost ค(าใช้�จ(ายต(าง ๆ ท"#จ(ายออกไป และได้�บ�นท1ก รายการจ(ายไว�อย(างช้�ด้เจน บางคร�2งจะม"การเร"ยกต�นท�นทางบ�ญช้"ว(า ต์�นท�นท��ช้�ดแจ�ง (explicit cost) economic cost น�2นนอกจากจะรวมต�นท�นทางบ�ญช้"แล�ว ย�งรวมต�นท�นค(าเส"ยโอกาสไว�ด้�วย จะห้มายถึ1งต�นท�นท�กช้น ด้ท"#จ$าเป,นต(อการผล ต ไม(ว(าจะได้�ม"การจ(ายเง นออกจร งห้ร/อไม(ก5ตาม เท(าก�บว(าต�นท�นทางเศรษฐศาสตร�รวมต�นท�นท"#ช้�ด้แจ�ง และต์�นท�นท��ไม-ช้�ดแจ�งหัร*อต์�นท�นจ#าบ�ง (implicit cost)

21

น'ยามและแนวค'ดด�านต์�นท�นก็ารผล'ต์ส�ขภาพน'ยามและแนวค'ดด�านต์�นท�นก็ารผล'ต์ส�ขภาพ

- ต์�นท�นส�มพ�นธ�ก็�บองค�ก็ร แบ(งเป,นต�นท�นภายในห้ร/อต์�นท�นเอก็ช้นต์�นท�นเอก็ช้น และต์�นท�นภายนอก็ต์�นท�นภายนอก็ - ต์�นท�นส�มพ�นธ�ก็�บผ,�ร�บภาระต์�นท�น จะแบ(งเป,นต์�นท�นผ,�ร�บบร'ก็ารต์�นท�นผ,�ร�บบร'ก็ารและต์�นท�นของผ,�ใหั�บร'ก็ารต์�นท�นของผ,�ใหั�บร'ก็าร - ต์�นท�นส�มพ�นธ�ก็�บก็'จก็รรม จะแบ(งต�นท�นเป,นต์�นท�นทางต์รงต์�นท�นทางต์รงและต์�นท�นทางอ�อมต์�นท�นทางอ�อม และย�งสามารถึจ$าแนกเป,นต์�นท�นช้�ดแจ�งต์�นท�นช้�ดแจ�งและต์�นท�นไม-ช้�ดแจ�งต์�นท�นไม-ช้�ดแจ�ง ในแง(ของส�งคมเป,นส(วนรวม โด้ยไม(ค$าน1งถึ1งว(าต�นท�นน�2นใครเป,นผ8�ร �บภาระ จะเร"ยกว(าต์�นท�นทางส�งคมต์�นท�นทางส�งคม

22แนวค'ดด�านต์�นท�นแนวค'ดด�านต์�นท�น

ใช้�เก็ณฑ์�ผ,�ร�บภาระต์�นท�นหัาก็เป6นต์�นท�นท��เก็'ดข./นภายในองค�ก็รท��ใหั�บร'ก็าร เช้-น โรงพยาบาล สถ้าน�อนาม�ย เร�ยก็ว-าต์�นท�นภายในต์�นท�นภายใน (internal cost) (internal cost) ต์�นท�นท��เก็'ดข./น ภายนอก็องค�ก็รท��ใหั�บร'ก็ารส�ขภาพ เช้-น ต์�นท�นท��เก็'ดข./นก็�บผ,�ร�บบร'ก็าร หัร*อคนไข�ท�/งคนไข�ในและคนไข�นอก็หัร*อต์-อช้�มช้น จะเร�ยก็ว-า ต์�นท�นภายนอก็ต์�นท�นภายนอก็ (external cost)(external cost)

ต์�นท�นก็ารผล'ต์ทางต์รงและทางอ�อมต์�นท�นก็ารผล'ต์ทางต์รงและทางอ�อมต์�นท�นก็ารผล'ต์ทางต์รงและทางอ�อมต์�นท�นก็ารผล'ต์ทางต์รงและทางอ�อม

ต์�นท�นก็ารผล'ต์ภายในและภายนอก็ต์�นท�นก็ารผล'ต์ภายในและภายนอก็ต์�นท�นก็ารผล'ต์ภายในและภายนอก็ต์�นท�นก็ารผล'ต์ภายในและภายนอก็

ก็ล�-มรายก็ารท��เป6นก็ล�-มรายก็ารท��เป6นต์�นท�นทางต์รงต์-อก็'จก็รรมต์�นท�นทางต์รงต์-อก็'จก็รรม (direct cost) (direct cost) เช้-น ค-าเบ�/ยเล�/ยงเช้-น ค-าเบ�/ยเล�/ยง ค-าต์อบแทนเจ�าหัน�าท�� ค-ายาและเวช้ภ�ณฑ์�ค-าต์อบแทนเจ�าหัน�าท�� ค-ายาและเวช้ภ�ณฑ์�ต์�นท�นของก็'จก็รรมเสร'มต์�นท�นของก็'จก็รรมเสร'ม ซื้.�งเป6นซื้.�งเป6นต์�นท�นทางอ�อมต์�นท�นทางอ�อม (indirect cost) (indirect cost) ค-าใช้�จ-ายในก็ารค-าใช้�จ-ายในก็ารฝึ?ก็อบรมเจ�าหัน�าท��ท��ออก็หัน-วย ค-าใช้�จ-ายในก็ารน'เทศงานฝึ?ก็อบรมเจ�าหัน�าท��ท��ออก็หัน-วย ค-าใช้�จ-ายในก็ารน'เทศงาน

(internal cost) (internal cost)

23(external cost)(external cost)

ต์�นท�นทางต์รงต์-อก็'จก็รรมต์�นท�นทางต์รงต์-อก็'จก็รรม (external direct cost)(external direct cost) เช้(น ค(าเด้ นทางของผ8�มาร�บบร การจากห้น(วยเคล/#อนท"# รายได้�ท"#ส8ญเส"ยไปของผ8�มาร�บบร การจากการมาร�บบร การ

ต์�นท�นก็ารผล'ต์ท��ช้�ดแจ�งและท��ไม-ช้�ดแจ�งต์�นท�นก็ารผล'ต์ท��ช้�ดแจ�งและท��ไม-ช้�ดแจ�งต์�นท�นก็ารผล'ต์ท��ช้�ดแจ�งและท��ไม-ช้�ดแจ�งต์�นท�นก็ารผล'ต์ท��ช้�ดแจ�งและท��ไม-ช้�ดแจ�ง

ต์�นท�นท��ช้�ดแจ�งต์�นท�นท��ช้�ดแจ�ง หัร*อต์�นท�นท��จ-ายจร'งและมองเหั�นหัร*อต์�นท�นท��จ-ายจร'งและมองเหั�น (explicit cost (explicit cost หัร*อหัร*อ tangible cost) tangible cost) ซึ่1#งเป,นประเภทเด้"ยวก�บต�นท�น ทางบ�ญช้" ต์�นท�นไม-ช้�ดแจ�งหัร*อต์�นท�นท��ไม-ได�จ-ายไปจร'งต์�นท�นไม-ช้�ดแจ�งหัร*อต์�นท�นท��ไม-ได�จ-ายไปจร'ง เป6นต์�นท�นจ#าบ�งหัร*อต์�นท�นท��แฝึงอย,-เป6นต์�นท�นจ#าบ�งหัร*อต์�นท�นท��แฝึงอย,- มองไม-เหั�นมองไม-เหั�น (implicit cost (implicit cost หัร*อหัร*อ intangible cost)intangible cost) จ$าเป,นต�องประเม นและน�บรวมเป,นต�นท�นของก จกรรมท"#ประเม นด้�วย เพ/#อให้�ได้�ต�นท�นท"#แท�จร ง เป,นต�นท�นท"#สะท�อนให้�เห้5นถึ1งการใช้�ทร�พยากรไปในการผล ต บร การส�ขภาพ รายการต�นท�นเก"#ยวก�บค(าเส/#อมราคาและรายได้�ซึ่1#งส8ญเส"ยไปท�2งของผ8�ร �บบร การและญาต น�2น น�บเป,นต�นท�นไม(ช้�ด้แจ�งไม(ได้�จ(ายจร ง มองไม(เห้5น ส(วนรายการอ/#น ๆ เป,นต�นท�นช้�ด้แจ�ง จ(ายไปจร ง โด้ยต�นท�นทางเศรษฐศาสตร�จะน�บรวมท�2งท�นช้�ดแจ�งและไม-ช้�ดแจ�งช้�ดแจ�งและไม-ช้�ดแจ�งไว�ด้�วยก�น

24

ค-าใช้�จ-ายต์-าง ๆ ของสถ้านพยาบาลท��ใช้�ในก็าร ด#าเน'นงานจ�ดบร'ก็ารใหั�แก็-ผ,�ป@วยหัร*อล,ก็ค�า ต์�นท�นของบร'ก็ารผ,�ป@วยนอก็ต์�นท�นของบร'ก็ารผ,�ป@วยนอก็ต์�นท�นผ,�ป@วยนอก็ต์-อราย (cost per case) ต์�นท�นผ,�ป@วยนอก็ต์-อคร�/ง (cost per visit) ต์�นท�นของบร'ก็ารผ,�ป@วยในต์�นท�นของบร'ก็ารผ,�ป@วยในต์�นท�นต์-อว�นนอนผ,�ป@วยใน (cost per hospital day หัร*อ cost per in-patient day) ต์�นท�นต์-อรายผ,�ป@วยใน (cost per in-patient case)

25

ต�องม"การร�บและส(งต�นท�นของห้น(วยงานในระห้ว(างห้น(วยงานน�2น ในท"#ส�ด้ต�นท�นท�2งห้มด้ก5จะไปรวมก�นอย8(ท"#ห้น(วยงานซึ่1#งให้� บร'ก็ารผ,�ป@วยบร'ก็ารผ,�ป@วย (patient service) (patient service) โด้ยตรง และ เม/#อเปร"ยบเท"ยบก�บจ$านวนผ8�ป:วยห้ร/อจ$านวนคร�2งของการมาร�บบร การผ8�ป:วยจะท$าให้�สามารถึค$านวณ ห้าต�นท�นต(อห้น(วยได้�

ต์�นท�นต์-อหัน-วยหัร*อต์�นท�นเฉล��ยของก็ารใหั�ต์�นท�นต์-อหัน-วยหัร*อต์�นท�นเฉล��ยของก็ารใหั�บร'ก็ารบร'ก็าร (average cost)(average cost) จ1งเป,นการค$านวณ ห้าค(าใช้�จ(ายท"#จะเก ด้ข12นของสถึานพยาบาลในการด้$าเน นงานจ�ด้บร การเพ/#อส�ขภาพอนาม�ยแก(ผ8�มาร�บบร การ 1 คน ห้ร/อ 1 คร�2ง ห้ร/อ ต(อห้น1#งว�นนอน ห้ร/อต(อห้น1#งรายผ8�ป:วยใน โด้ยท"#สถึานพยาบาลม"ห้ลาย ระด้�บด้�วยก�น ต�2งแต(สถึาน"อนาม�ย โรงพยาบาลช้�มช้น โรงพยาบาลจ�งห้ว�ด้ โรงพยาบาลศ8นย� ห้ร/อ โรงพยาบาลมห้าว ทยาล�ย ก5ได้� แล�วแต(การน$าไปใช้�

ก็ารหัาค-าต์�นท�นของโรงพยาบาล แต์ก็ต์-างก็�บก็ารหัาต์�นท�นของก็'จก็ารธ�รก็'จก็ารหัาค-าต์�นท�นของโรงพยาบาล แต์ก็ต์-างก็�บก็ารหัาต์�นท�นของก็'จก็ารธ�รก็'จก็ารหัาค-าต์�นท�นของโรงพยาบาล แต์ก็ต์-างก็�บก็ารหัาต์�นท�นของก็'จก็ารธ�รก็'จก็ารหัาค-าต์�นท�นของโรงพยาบาล แต์ก็ต์-างก็�บก็ารหัาต์�นท�นของก็'จก็ารธ�รก็'จ

26

1.1. หัน-วยงานต์�นท�นท��ไม-ก็-อใหั�เก็'ดรายได�หัน-วยงานต์�นท�นท��ไม-ก็-อใหั�เก็'ดรายได� (Non-(Non-Revenue Producing Cost Center : NRPCC)Revenue Producing Cost Center : NRPCC) ห้มายถึ1ง ห้น(วยงานท"#ม"ล�กษณะงานในด้�านธ์�รการ การบร ห้ารจ�ด้การห้ร/อสน�บสน�นปฏิ บ�ต งาน ของห้น(วยงานอ/#น ๆ โด้ยม ได้�เร"ยกเก5บค(าบร การจากผ8�ป:วยโด้ยตรง ห้ร/อโด้ยท"#ตนเองไม(ก(อให้�เก ด้รายได้� แก(องค�กร เช้(น ฝ่:ายบร ห้ารงานท�#วไป ฝ่:ายว ช้าการ ฝ่:ายการพยาบาล งานการเง นและการบ�ญช้" งาน โทรศ�พท� ห้น(วยร�กษาความปลอด้ภ�ย งานร�กษาความสะอาด้ งานประช้าส�มพ�นธ์� งานส�งคมสงเคราะห้� งานส�ขศ1กษา เป,นต�น

2.2. หัน-วยงานต์�นท�นท��ก็-อใหั�เก็'ดรายได�หัน-วยงานต์�นท�นท��ก็-อใหั�เก็'ดรายได� (Revenue (Revenue Producing Cost Center ; RPCC)Producing Cost Center ; RPCC) ห้มายถึ1ง ห้น(วยงานท"#ม"ห้น�าท"#ให้�บร การแก(ผ8�ป:วย และก(อให้�เก ด้รายได้�จากการให้�บร การเห้ล(าน�2น แต( ไม(ได้�เป,นห้น(วยให้�บร การห้ล�กโด้ยตรงขององค�กร เช้(น ฝ่:ายร�งส"ว ทยา ฝ่:ายเวช้ศาสตร�ช้�นส8ตรห้ร/อ ห้�องปฏิ บ�ต การ ห้�องผ(าต�ด้ เวช้ศาสตร�ฟื้>2 นฟื้8 เภส�ช้กรรม เป,นต�น

1. 1. การก$าห้นด้ห้น(วยงานต�นท�นและกล�(มของห้น(วยงานต�นท�นการก$าห้นด้ห้น(วยงานต�นท�นและกล�(มของห้น(วยงานต�นท�นก็ารว'เคราะหั�ต์�นท�นในสถ้านพยาบาลก็ารว'เคราะหั�ต์�นท�นในสถ้านพยาบาลก็ารว'เคราะหั�ต์�นท�นในสถ้านพยาบาลก็ารว'เคราะหั�ต์�นท�นในสถ้านพยาบาล

27

3 .หัน-วยงานใหั�บร'ก็ารผ,�ป@วย (Patient Service Area ; PS) ห้มายถึ1ง

ห้น(วยงานบร การผ8�ป:วยโด้ยตรงในด้�านการร�กษาพยาบาล ได้�แก( แผนกผ8�ป:วยนอกและแผนกผ8�ป:วยใน

งานด้�านส�ขาภ บาลและป?องก�นโรค งานด้�านส(งเสร มส�ขภาพและป?องก�นโรค และงานท�นตสาธ์ารณส�ข

4. หัน-วยบร'ก็ารอ*�น ๆ (Non Patient-Service Area ; NPS) ห้มายถึ1ง ห้น(วยงานท"#ให้�

บร การท"#สถึานพยาบาล ต�องการค$านวณต�นท�นของการบร การ เช้(น การท$าว จ�ย การให้�การฝ่@กอบรม

ห้น(วยท"#เป,นผ8�กระจายต�นท�นของตนเองไปให้�ผ8�อ/#นจนห้มด้ว(า ““หัน-วยส-งผ-านต์�นท�นหัน-วยส-งผ-านต์�นท�น””

(Transient Cost Center ; TCCS) (ห้น(วยงานท"#ไม(ก(อให้�เก ด้รายได้� และห้น(วยงานท"#ก(อให้�เก ด้รายได้� )

ส(วนห้น(วยงานท"#เป,นผ8�ร �บต�นท�นมาท�2งห้มด้จะเร"ยกว(า ““หัน-วยร�บต์�นท�นหัน-วยร�บต์�นท�น””

(Absorbing Cost Center ; ACCS) (ห้น(วยงานให้�บร การผ8�ป:วย)

28

ต์�นท�นทางต์รงท�/งหัมด = ต์�นท�นค-าแรง + ต์�นท�นว�สด� + ต์�นท�นลงท�น

2. 2. การห้าต�นท�นทางตรง ของ แต(ละห้น(วยงาน การห้าต�นท�นทางตรง ของ แต(ละห้น(วยงาน

Total Direct cost(TDC) Labor Cost(LC) Material Cost(MC) Capital Cost(CC)

Labor Cost (LC) เช้(น เง นเด้/อน ค(าจ�าง ค(าล(วงเวลา เบ"2ยเล"2ยง เง นช้(วยเห้ล/อบ�ตร ค(าเล(าเร"ยนบ�ตร ค(าร�กษาพยาบาล ค(าเช้(าบ�าน Material Cost(MC) เช้(น ว�สด้�ส$าน�กงาน งานบ�านงานคร�ว ยา เวช้ภ�ณฑ์� อาห้าร ว�สด้�ว ทยาศาสตร�การแพทย� งานช้(าง น$2าม�นเช้/2อเพล ง เป,นต�นรวมถึ1งค(าสาธ์ารธ์8ปโภคต(าง ๆ เช้(น ค(าประปา ค(าไฟื้ฟื้?า ค(าโทรศ�พท� นอกจากน"2ย�งได้�แก( ค(าซึ่(อมบ$าร�ง รวมท�2งเคร/#องม/อแพทย�ท"#ต"ความ เป,นว�สด้�ด้�วยCapital Cost(CC) ค(าของการเส/#อมราคา ของอาคาร ส #งก(อสร�างและคร�ภ�ณฑ์�ต(าง ๆ เพ/#อค$านวณเป,นต�นท�น

29

ก็ารหัาว'ธ�ก็ระจายต์�นท�นท��เหัมาะสมเพ*�อจ�ดสรร หัร*อส-งผ-านต์�นท�นทางต์รงจาก็หัน-วยส-งผ-านต์�นท�น (TCCS) ได�แก็- หัน-วยงานต์�นท�นท��ไม-ก็-อใหั�เก็'ดรายได� (NRPCC) และหัน-วยงานต์�นท�นท��ก็-อใหั�เก็'ดรายได� (RPCC) ก็ระจายไปเป6นต์�นท�นทางอ�อมของ หัน-วยงานอ*�น ๆ รวมถ้.งหัน-วยใหั�บร'ก็ารผ,�ป@วย (PS) ซื้.�งเป6นหัน-วยร�บต์�นท�น (ACCS) ต์ามล�ก็ษณะของ ความส�มพ�นธ�ในก็ารใหั�บร'ก็ารหัร*อสน�บสน�นระหัว-างหัน-วยงานภายในสถ้านพยาบาลด�วยก็�น

4 . 4 . ก็ารค#านวณต์�นท�นโดยรวมก็ารค#านวณต์�นท�นโดยรวมต์�นท�นรวมต์�นท�นรวม == Direct Cost (DC) + Indirect Direct Cost (DC) + Indirect Cost (IDC)Cost (IDC)

== DC (PS) + IDC (NRPCC) + IDC DC (PS) + IDC (NRPCC) + IDC (RPCC)(RPCC)

== ต์�นท�นทางต์รงของต์นเองต์�นท�นทางต์รงของต์นเอง + + ต์�นท�นทางอ�อมต์�นท�นทางอ�อมจาก็จาก็ NRPCC NRPCC

+ + ต์�นท�นทางอ�อมจาก็ต์�นท�นทางอ�อมจาก็ RPCCRPCC

3. 3. การวางเกณฑ์�การจ�ด้สรรต�นท�นและว ธ์"การจ�ด้สรรต�นท�นการวางเกณฑ์�การจ�ด้สรรต�นท�นและว ธ์"การจ�ด้สรรต�นท�น

30

ก็ารประมวลผลต์�นท�นค-าแรง ค-าว�สด�ใช้�สอยและค-าลงท�นในก็ารใหั�บร'ก็าร ต์ามล�ก็ษณะงานท��ท#า (ก็'จก็รรม) โรงพยาบาลบางแหั-งเร�ยก็ระบบน�/ว-า Procedures-Based Costing System

องค�ประก็อบหัล�ก็ท��ส#าค�ญในก็ารว'เคราะหั�องค�ประก็อบหัล�ก็ท��ส#าค�ญในก็ารว'เคราะหั�ต์�นท�นก็'จก็รรมต์�นท�นก็'จก็รรม

1.1. ก็ารว'เคราะหั�ก็'จก็รรมก็ารว'เคราะหั�ก็'จก็รรม - ก็ารจ�ดท#าพจนาน�ก็รมก็'จก็รรม

2.2. ต์�นท�นก็'จก็รรมต์�นท�นก็'จก็รรม -ค-าใช้�จ-ายบ�คลาก็ร(ค-าแรง) ค-าว�สด� ค-าลงท�น ค-าใช้�จ-ายทางอ�อมของหัน-วยงาน สน�บสน�นท��ป:นส-วน

3.3. ผลก็ารปฏิ'บ�ต์'งานผลก็ารปฏิ'บ�ต์'งาน - จ#านวนผลผล'ต์ของก็'จก็รรม

31

1. เป6นก็ารรวบรวมปร'มาณงานหัร*อผลผล'ต์ของก็'จก็รรมของหัน-วยงานในรอบปB ว-าม� จ#านวนเท-าใด

2. เป6นก็ารรวบรวมปร'มาณงานหัร*อก็'จก็รรมในหัน-วยของก็ารว'เคราะหั� เช้-น DRGs, Patient days

ก็ารค#านวณต์�นท�นต์-อหัน-วยของก็ารค#านวณต์�นท�นต์-อหัน-วยของก็'จก็รรมผลผล'ต์ของหัน-วยงานก็'จก็รรมผลผล'ต์ของหัน-วยงาน

ส8ตรการค$านวณต�นท�นก จกรรมต(อห้น(วย =

ผลรวมค(าใช้�จ(ายของก จกรรม

ปร มาณงานของก จกรรม

32

ABC จะเน�นต์�วว�ดผลก็ารปฏิ'บ�ต์'งานท��สะท�อนถ้.งต์�นท�น ค�ณภาพ เวลาท��ใช้�ในก็าร ประก็อบก็'จก็รรมและความย*ดหัย�-นของก็'จก็รรมต์-อก็ารเปล��ยนแปลงต์-าง ๆ

ระบบ ABC จ.งเป6นระบบท��เช้*�อมโยงต์�วว�ดผลก็ารปฏิ'บ�ต์'งาน ท�/งท��เป6นต์�วเง'นและไม-เป6นต์�วเง'นเข�าด�วยก็�น ซื้.�งจะช้-วยใหั�ผ,�บร'หัารสามารถ้ประเม'นผลก็ารปฏิ'บ�ต์'งานของแต์-ละก็'จก็รรม หัร*อ แต์-ละก็ระบวนก็ารขององค�ก็รโดยรวมได�อย-างถ้,ก็ต์�อง ท�/งน�/โดยก็ารสร�างต์�วว�ดผลก็ารปฏิ'บ�ต์'งานท��เช้*�อมโยงพน�ก็งานเข�าก็�บก็'จก็รรมและก็ระบวนก็ารต์-าง ๆ ในล�ก็ษณะท��เป6นร,ปธรรมมาก็ข./น อ�นจะน#าไปส,-ก็ารประเม'นผลก็ารปฏิ'บ�ต์'งานและก็ารพ�ฒนาก็ารปฏิ'บ�ต์'งานในด�านต์-าง ๆ ใหั�ม�ประส'ทธ'ภาพมาก็ย'�งข./น

33

1. ข�อม,ลภาพรวมท�/งโรงพยาบาล ทราบถึ1งโครงสร�างด้�านต�นท�นประเภทต(าง ๆ ของโรงพยาบาลได้�เป,นอย(างด้" สามารถึน$ามาว เคราะห้�ห้าแนวทางการควบค�มต�นท�นได้�ต(อไป

2. ข�อม,ลระหัว-างหัน-วยต์�นท�นต์-าง ๆ การจ�ด้สรรทร�พยากรสอด้คล�องก�บผลล�พธ์�ของงานห้ร/อไม( ใช้�ประโยช้น�ในการพ จาณาต�2งแผนเง นบ$าร�ง และแผนเง นงบประมาณแบบม�(งเน�นผลส�มฤทธ์ B (Performance Based Budgeting System)

3. ข�อม,ลต์�นท�นต์-อหัน-วยของหัน-วยบร'ก็ารผ,�ป@วย การเปร"ยบเท"ยบก�นระห้ว(างห้น(วย ต�นท�น ควรเปร"ยบเท"ยบก�นท"#ต�นท�นค(าบร การตามปกต (Routine Service Cost ; RSC) ซึ่1#งเป,นต�นท�น ท"#เก ด้ข12นเป,นประจ$าไม(ว(าจะม"ผ8�ป:วยมาร�บบร การห้ร/อไม(ก5ตาม

4 . ข�อม,ลต์�นท�นท�/งหัมดของหัน-วยต์�นท�นช้��วคราว ข�อม8ลอาจใช้�ประกอบการต�ด้ส นใจ การจ�างเห้มาเอกช้น ถึ�าน$าข�อม8ลต�นท�นท�2งห้มด้ของห้น(วยต�นท�นช้�#วคราว ห้ารด้�วยปร มาณงานของ ห้น(วยน�2นจะได้�ต�นท�นต(อห้น(วยของห้น(วยน�2น ซึ่1#งเป,นประโยช้น�ในการบร ห้ารจ�ด้การมาก

ก็ารใช้�ประโยช้น�ข�อม,ลต์�นท�นในก็ารบร'หัารก็ารใช้�ประโยช้น�ข�อม,ลต์�นท�นในก็ารบร'หัารจ�ดก็ารภายในสถ้านพยาบาลจ�ดก็ารภายในสถ้านพยาบาล

34

1 .1 .ใหั�ม�ก็ารเร�ยนร,�ใหั�ม�ก็ารเร�ยนร,� ก็ารวางแผนก็ารวางแผน ก็ารรวบรวมข�อม,ลก็ารรวบรวมข�อม,ล ก็ารก็ารต์รวจสอบข�อม,ลต์รวจสอบข�อม,ล และก็ารว'เคราะหั�และก็ารว'เคราะหั� ข�อม,ลร-วมก็�นก็�บผ,�ข�อม,ลร-วมก็�นก็�บผ,�ท��ม�ส-วนเก็��ยวข�องก็�บข�อม,ลท�/งหัมดท��ม�ส-วนเก็��ยวข�องก็�บข�อม,ลท�/งหัมด

2 .2 .น#าความต์�องก็ารข�อม,ลไปสอดแทรก็ในก็ารพ�ฒนาน#าความต์�องก็ารข�อม,ลไปสอดแทรก็ในก็ารพ�ฒนาระบบข�อม,ลต์-างระบบข�อม,ลต์-าง ๆๆ ใหั�ย��งย*นใหั�ย��งย*น เพราะเพราะ ก็ระบวนก็ารน�/ก็ระบวนก็ารน�/เป6นก็ารประสานข�อม,ลเก็��ยวก็�บทร�พยาก็รและผลล�พธ�เป6นก็ารประสานข�อม,ลเก็��ยวก็�บทร�พยาก็รและผลล�พธ�ก็ารท#างานท��วท�/งโรงพยาบาลก็ารท#างานท��วท�/งโรงพยาบาล เม*�อท#างานน�/รอบแรก็จบเม*�อท#างานน�/รอบแรก็จบลงลง ผ,�เก็��ยวข�องท�/งหัมดควรมาพ'จารณาร-วมก็�นว-าจะผ,�เก็��ยวข�องท�/งหัมดควรมาพ'จารณาร-วมก็�นว-าจะสร�างฐานข�อม,ลท��จ#าเป6นสร�างฐานข�อม,ลท��จ#าเป6น เพ*�อง-ายต์-อก็ารว'เคราะหั�ในเพ*�อง-ายต์-อก็ารว'เคราะหั�ในรอบต์-อไปอย-างไรรอบต์-อไปอย-างไร

3 .3 .น#าข�อม,ลท��ได�เสนอต์-อท��ประช้�มผ,�บร'หัารและผ,�ประก็อบน#าข�อม,ลท��ได�เสนอต์-อท��ประช้�มผ,�บร'หัารและผ,�ประก็อบว'ช้าช้�พสาขาต์-างว'ช้าช้�พสาขาต์-าง ๆๆ เพ*�อเพ*�อ อธ'บายความหัมายของข�อม,ลอธ'บายความหัมายของข�อม,ลต์-างต์-าง ๆๆ แล�วร�บข�อค'ดเหั�นเพ*�อน#าไปปร�บปร�งข�อม,ลใหั�ม�แล�วร�บข�อค'ดเหั�นเพ*�อน#าไปปร�บปร�งข�อม,ลใหั�ม�ความน-าเช้*�อถ้*อความน-าเช้*�อถ้*อ มาก็ข./นมาก็ข./น

4 .4 .ก็#าหันดผ,�ร�บผ'ดช้อบก็ารว'เคราะหั�ต์�นท�นเป6นก็ารประจ#าก็#าหันดผ,�ร�บผ'ดช้อบก็ารว'เคราะหั�ต์�นท�นเป6นก็ารประจ#า ใหั�ถ้*อว-าข�อม,ลน�/เป6นส-วนหัน.�งใหั�ถ้*อว-าข�อม,ลน�/เป6นส-วนหัน.�ง ของรายงานประจ#าปBของรายงานประจ#าปB

ขอใหั�น�ก็ศ.ก็ษาโช้คด�ในก็ารสอบนะคะ