HEPATİTLER ve HEMŞİRELİK BAKIMI

HEPATİTLER

• Karaciğerin parankim dokusunun enfeksiyonudur. Etken HAV,HBV, HCV, D,E,F,G virüsü olabilir.

2 02.01.2014

Etkenler

• HAV akut hepatit

• HBV

• HCV akut+kronik hepatit

• HDV

• HEV

• HFV akut hepatit

• GBV ve HGV

Epidemiyoloji HAV: çocukluk çağında alınır. Yetişkinlerde antiHAV IgG % 70-95 pozitifdir.

HEV:Erişkin yaşta alınır. Ülkemizde %5 seropozitiflik vardır

HBV:Dünyada her 3 kişiden biri bu virusla karşılaşır. 350-400 milyon taşıyıcı vardır. Ülkemizde taşıyıcılık %5

Ülkemizde 30 milyona yakın insanın HBV’den etkilendiği ve bunların 4 milyonunun portör bildirilmektedir.

HCV: 400 milyon taşıyıcı vardır. Ülkemizde %0.5-1

02.01.2014 4

Fizyopatolojisi

• Krc dokusunda yaygın inflamasyon görülür.

• Krc hücrelerindeki hasar hücre dejenerasyonu ve nekrozu şeklindedir.

• Kupffer hücrelerinde çoğalma ve büyüme söz konusudur.

• Periportal bölgelerde inflamasyon safra akışını engelleyebilir.

• Kolestaz gelişebilir.

5 02.01.2014

Hepatit A

Etkeni HAV

85 santigrat derecede bir dakikada etkisizleşir.

Bulaşma fekal oral yol ile olur.

6 02.01.2014

TANI

Anti HAV IgM(+) (Hastalık var)

IgG(+) (Hastalık geçirilmiş)

Gebelerde fulminanttır. Ülkemizde %99 geçirilmiştir.

Kan serumunda Ast, ALT değerleri 5-10 binlere yükselmiş olabilir. (N=20-40U) Fakat yükselmesi hastalığın ilerlediğini göstermez.

7 02.01.2014

Korunma

Aşı: HAVRİX 1740

Hastalığı geçiren kişinin ailesine I.Globülin yapılabilir.

Hastanın tabak, kaşığı ayrılır.

Diyet normaldir.

Yatak istirahatine gerek yoktur.

Bulantı döneminde anti emetik verilebilir. En önemli korunma şekli EL YIKAMADIR.

8 02.01.2014

HEPATİT B

Blumberg isimli araştırıcı ilk defa 1967’de Avustralyalı bir hasta serumundaAvustralya antijeni olarak adlandırdığı (HBsAg)’yi tanımlamıştır.

Hepatit B Virüsünün(HBV) en dışışında yüzey antijeni olan HBsAg kılıfı bulunur

HBsAg kılıfının altında HBcAg kor antijeni bulunur. İç kısımda HBeAg antijeni yer alır.

• Kan ve kan ürünleri nakli

• Cinsel ilişki

• Kan ve vücut sıvıları ile temas

• ile bulaşır

Bulaşma yolu: Kan ve kan ürünleri transfüzyonları, Kontamine cerrahi malzemeler ve enjektörler (özellikle İğne batması) Seksüel yol, Kanla kontamine olan eşyaların ortak kullanımı Doğum sırasında bebeğe bulaşabilir.

Yenidoğanda kronikleşme %100’dür. Yetişkinde kronikleşme %5-10

↓ SİROZ ↓ HCC (Hepatosellüler karsinom)

HALSİZLİK Yenidoğanların aşılanması gerekir.

9 02.01.2014

Antijenler

HbsAg (Yüzey, Avustralya),

Hbc Ag (kor, çekirdek),

Hbe Ag

Antikorlar: Anti HbsAg, Anti Hbc Ag, Anti Hbe Ag

Olguların %80’ni sessiz seyreder.

2-6 ay Boşluk Antikorlar

10 02.01.2014

SEROLOJİK TESTLER HBV ile temastan 6-12 hafta sonra HBsAg ve HBeAg ortaya çıkmasıyla

primer HBV enfeksiyonu serolojik olarak belirlenebilir.

• HBsAg/ Anti-HBs: HBs Ag, klinik belirtiler ortaya çıkmadan önce

serumda saptanır. Serumda saptandıktan 4 hafta sonra klinik hepatit

tablosu ortaya çıkar. HBs Ag , akut viral Hepatit B olgularında 2-6 ay

içinde kaybolur ve antikor saptanıncaya kadar pencere dönemi

oluşur. Bu pencere döneminden sonra anti-HBs antikorları pozitif

olarak saptanmaya başlar. Tek başına anti HBs pozitifliği her zaman

enfeksiyon geçirildiği anlamına gelmez. Kişinin hepatit B

enfeksiyonuna karşı bağışık olduğunu gösterir. Akut infeksiyon

geçiren kişide, altı aydan daha fazla HBs Ag varlığı devam ediyorsa,

hastalığın kronikleşmesi söz konusudur.

• HBcAg/ Anti-HBc: HBcAg’nin serumda saptanması

oldukça güçtür; bu nedenle kor bölgesi ile ilgili pratik

önemi olan tek gösterge Anti-HBc antikorlarıdır.

Özellikle iyileşme ile sonlanan akut olgularda,

pencere döneminde infeksiyonun tek göstergesi bu

antikorlardır.

SEROLOJİK TESTLER

• HBeAg/ Anti-HBe: Akut infeksiyonlarda HBeAg, HBsAg ile hemen hemen aynı zamanda pozitifleşir ve HBsAg’den daha önce kaybolur. HBeAg nin varlığı; bulaşıcılık, infektivite ve viral replikasyon ile ilişkili

SEROLOJİK TESTLER

• HBV DNA :Virus varlığının en iyi

göstergesidir Aktif replikasyonun takibini

sağlar. HBeAg’den daha güvenlidir.

Tedavinin izlenmesinde önemlidir. Viral

yükün belirlenmesini sağlar.

SEROLOJİK TESTLER

Patogenez

• Hangi yolla vücuda girerse girsin virus kan dolaşımına karışır

• Kandaki serum albuminlerine bağlanır

• Oluşan kompleks virusu karaciğere taşır

• Karaciğer hücrelerinde bol miktarda replike olur

• Tükrük, sperma, vaginal salgılar, anne sütü gibi vücut salgılarında bulunur

• Virüs en yoğun kanda bulunur

Klinik Bulgular

• Virus ile temas edenlerin % 20’sinde akut enfeksiyon gelişir

• % 80’inde klinik bulgu görülmez

• Bu tür kişiler taramalarda antikor pozitifliği ile saptanır

Akut Enfeksiyonlarda Sepmptomlar

• Bulantı, kusma, abdominal ağrı

• Sarılık, koyu renkli idrar, açık renkli dışkı

• Karaciğer enzimlerinde yükselme

• Karaciğerde büyüme görülür.

• Klinik bulgulu akut enfeksiyonlarda daha çabuk iyileşme olur

Tedavi Yaklaşımı

• Akut Enfeksiyon

– İstirahat ve aşırı aktivitelerden kaçınma

– Yiyeceklere dikkat

– Gerektiğinde destek tedavisi

• Kronik Enfeksiyon

– Genelde interferon kullanımı

– Antiviral ilaç kullanımı

– HBeAg anti HBe dönüşümü % 40-45

KORUNMA

Sağlık personeli risk grubudur.

Sağlık eğitimi ve çevre temizliği yapılmalı,

Bulaşma yolları halka öğretilir.

Toplu yerlerde (okul, kışla) sürekli eğitim ve denetim yapılır.

21 02.01.2014

Aşılanma

Piyasada bulunan rekombinant DNA tekniğiyle hazırlanan B hepatiti aşıları emniyetlidir ve yaklaşık % 95-98 oranında antikor oluştururlar. En az 5 yıl koruma sağlamaktadır.

Aşı deltoid kas içine 0,5-l cm, 3 (0,1 ve 6 ay) veya 4 doz (0, 1,2 veya 12 ay) uygulanır, 5 yılda bir rapeli yapılır.

B hepatitinden korunmakla HDV'den de korunmuş olunur.

22 02.01.2014

HBV geçiren kan vermemelidir.

Hepatitli kişinin kullandığı tuvalet sık sık kireç kaymağı ile (1/10) dezenfekte edilmelidir.

Kişi hangi tip hepatiti geçirdi ise ona karşı bağışıktır.

Virüs kaynatmakla ölmez.

23 02.01.2014

Virusla Temas Sonrası Alınacak Önlemler

• Temas bölgesi derhal bol sabunlu su ile yıkanmalı

• Sıkma, emme, kanatmaya çalışma şeklinde travmatize

edilmemelidir

• Mümküse hemen hastanın ve temas edenin serolojik

göstergeleri incelenmelidir

• Hasta negatif ise başka önlem alınmaz

• Hasta pozitifse temas edenin hepatit göstergelerine göre önlem

alınır.

• Temas Eden Kişi HBV Yönünden Negatif ise;En geç 72 saat içinde

immun globulin uygulanır. Aynı zamanda HBV aşısı yapılır

HCV

Hepatit C virüsü (HCV) kronik karaciğer hastalığının önemli

etkenlerinden biridir.

Dünyada 200 milyonu aşkın kişide kronik hepatit C enfeksiyonu mevcuttur

Çoğunlukla asemptomatik seyreden akut HCV enfeksiyonu

%50-90 oranında kronikleşir.

Kronik HCV enfeksiyonu tedavi edilmediğinde %10-40 oranında siroza ilerler

Bulaşma B’ de olduğu gibidir.

1 cc kanda B virüsü %5, C virüsü %2,

HIV virüsü % 1 oranında bulunur.

%5-10’u kan transfüzyonu ile bulaşır.

%80-90’nı kronikleşir.

%20-30 SİROZ gelişir.

Anti HCV (+) olması ile tanı koyulur.

25 02.01.2014

HCV

Kronikleşme oranı en fazladır.

Akut hepatit safhasında tedavi edilirse kronikleşme %90 önlenir

Bulaşma parenteraldir

Karaciğer kanserinden ve sirozdan sorumludur.

Subtipleri vardır. En malign seyreden tip 1b ve 2a subtipleridir. Replikasyon sırasında tür değişikliği olur.

26 02.01.2014

HCV

HCV genellikle asemptomatik Semptomatik hastalarda; yorgunluk, iştah kaybı, karın ağrısı, sarılık, hafif hepatosplenomegali, makulopapüler döküntü, eklem ağrısı gibi spesifik olmayan belirti ve bulgulara rastlanabilir

Tanıda; Aminotransferaz düzeyleri(özellikle ALT

yükselir), anti HCV ve HCV RNA araştırılır.

Tedavide; İnterferon ve antiviral tedavi uygulanır

27 02.01.2014

Hepatit D

Çıplak virusdur. HBV veya diğer bazı viruslarla bir arada bulunur.

Koinfeksiyon:İlaç kullanıcılarında veya kan ve kan ürünlerinde HBV ile birlikte akut hepatit şeklinde görülür.

Süperinfeksiyon:HBs pozitif asemptomatik hastalara HDV eklenince olur. Kronikleşmesi, fulminant olma oranı yüksektir.

28 02.01.2014

Hepatit E

Calicivirus ailesinden olup gebelerde akut fulminant yapması(%20) nedeni ile önemlidir

Karaciğere invaze olmadan önce bağırsakta çoğalır.

Gaitada PCR ile gösterilebilir.

Antikorların kanda uzun süre kalmadığı saptanmıştır.

02.01.2014 29

TEDAVİ

İnterferon

Interferon Alpha (Intron A) 6 aydan 1 yila kadar yada daha uzun sure, haftada bir kac kez enjeksiyonla verilir. Gribe benzer semptomlar, depresyon ve bas agrilari gibi yan etkilere neden olabilir. 1991 yilinda onaylandı.Çocuk ve yetiskinlerin tedavisinde kullanilir.

Pegylated Interferon (Pegasys) genellikle 6 aydan 1 yila kadar, haftada bir kez enjeksiyonla verilir. Bu ilac, gribe benzer semptomlar, depresyon ve zihinsel saglik sorunlarina yol acabilir. 2005 yilinda onaylanmis olup, sadece yetiskinlerde kullanilir.

30 02.01.2014

Lamivudine (Epivir-HBV) günde bir kez.Yan etkisi gorulmeden 1 yil, ya da daha uzun sure kullanilir. Kullanımda en önemli sorun, tedavi surecinde veya sonrasinda ilaca direnç gelişmesidir. 1998’de onaylandı. Çocuk ve yetiskinlerin tedavisinde kullanilir. Adefovir Dipivoxil (Hepsera) günde bir defa , 1 yil ya da daha uzun sure alinir, yan etkisi azdır. Böbrekle ilgili sorunlar çıkabilir. 2002’de onaylandı. Çocuklarda kullanımı için klinik çalışmalar planlanmıştır. Entecavir (Baraclude) günde bir defa olarak en fazla 1 yil kullanilir.Yan etkisi yoktur. Gunumuzde kronik hepatit B’nin tedavisi icin agizdan alinan en guclu antiviral ilac budur. 2005’de onaylandı. Sadece yetiskinlerin tedavisinde kullanilir. Telbivudine (Tyzeka) günde bir tane alınır ve hiçbir yan etkisi olmayan bir ilaçtir. 2006'da sadece yetişkinler icin onaylanıştır.

31 02.01.2014

HEMŞİRELİK TANILARI

Aktivite intoleransı

Beslenmede değişiklik

Kanamaya eğilim

Ağrı

Cilt bütünlüğünde bozulma

Beden imajında bozulma

Enfeksiyona eğilim

Bilgi eksikliği

32 02.01.2014

HIV, HBV ve kan yoluyla bulaşan diğer virüs enfeksiyonunda korunmak için uygulanacak önlemlere EVRENSEL ÖNLEMLER denir.

1) Tüm hastaların kan ve diğer vücut sıvıları potansiyel olarak enfekte kabul edilerek, gerekli önlemler alınmalıdır.

2) Aşağıdaki işlemnlerde eldiven giyilmeli ve işlemlerden sonra eldiven çıkarılıp eller yıkanmalıdır.

a) Hastanın mukoza ve sağlam olmayan derisi ile temas,

b) Hastanın kan ve diğer vücut sıvılarıyla temas, c) Kan alma, damara girme ve invazif işlemler

sırasında.

33 02.01.2014

3) El ve cilt yüzeyi hastanın kan ve vücut sıvılqarıyla

temas ederse hemen sabunla yıkanmalıdır.

4) İğne kapağı işlemden sonra geri kapatılmamalı. İğneler

enjektörden çıkarılmamalı, bükülmememlidir.

Kullanılmış iğne, bistüri ucu gibi aletler imha edilmek

üzere dirençli kutulara konmalıdır. Kutular servis içinde

kullanıma uygun ve kolay ulaşılabilir yerde

bulundurulmalıdır.

5) İşlem sırasında kan vb. sıçrama olasılığı varsa, maske,

gözlük takılmalı, koruyucu önlük giyilmelidir.

34 02.01.2014

6) Deri lezyonu olan sağlık personeli, lezyon iyileşinceye kadar hastalarla direkt temastan kaçınmalı, hasta ile ilgili aletlere dokunmamamlıdır.

7) Acil durumlarda ağız ağıza resüsitasyonu en aza indirmek amacıyla, ağızlık, ambu gibi ventilasyon aletleri gerekli yerlerde hazır bulundurulmalıdır.

8) Vücut fonksiyonlarını kontrol edebilen HIV/HBV enfeksiyonu olan hastalar rutin bakımı sırasında eldiven ve önlük giymeye gerek yoktur.

35 02.01.2014

9) Gebe sağlık personeli HIV/HBV bulaşma riskine daha fazla dikkat etmelidir. İki virüsünde perinatal dönemde bebeğe geçme riski olduğundan, gebe personelin önlemelere özel bir dikkatle uyması sağlanmalıdır.

10) İnfeksiyöz diyare, tbc, tanısı gibi özel izolasyon önlemleri dışında HIV/HBV enfeksiyon hastalarının izolasyona alınmasına gerek yoktur. HIV ve diğer enfeksiyonu olan hastalar diğer immünosupresif hastayla aynı odada tutulmamalıdır.

36 02.01.2014

SİROZ

Karaciğerin (kc) dejeneratif,

rejeneratif, progresif ve yaygın bir

hastalığıdır. Kc iltihabi değişiklikler

ve nekroz nedeniyle fibrotik doku

oluşur.

Etyoloji: alkol, hepatitler,

metabolik hastalıklar,

hepatotoksinlerle temas ve

kriptojenik olabilir. 37 02.01.2014

Fizyopatoloji

• Karaciğer parankim dokusunun azalması

• Rejenerasyon nodülü oluşumu

• Bağ dokusunun artması

• Vasküler yapının bozulması

38 02.01.2014

TİPLERİ

• Portal siroz: Fazla alkol alımı ve beslenme bozukluğu olanlarda,

• Post nekrotik siroz: Viral hepatit sonrası • Biliyer siroz: Safranın duedonum akamaması sonucu

kc de birikir. • Kardiyak siroz: Sağ kalp yetersizliğine bağlı oluşur. • Wilson sirozu: Normalde bakır kanda serüloplazmin

denen bir proteine bağlı olarak dolaşır. Bu protein olmadığı zaman kanda serbest kalır ve dokularda birikir. Kc hücresinde hasar yapar.

39 02.01.2014

Laboratuvar bulguları

Lökopeni, trombositopeni,

K vit eksikliği ile kanamaya eğilim.

Kan amaonyak düzeyi artar.

AST, ALT yükselir.

Total protein azalır.

Albümin globülin oranı ½’dir. Sirozda bu

oran tersine döner.

40 02.01.2014

Nörolojik

Hepatik ensefalopati

Periferik nöropati

Flapping tremor

GIS

Anoreksi

Dispepsi

Bulantı, kusma

Bar.alış. Değ.

Karın ağrısı

Fetro hepatikus

Özefagus varisi

Hematemez

Portal gastropati

Üreme

Amonera

Testiküler atrofi

Erkekte jinekomasti

İmpotans

Cilt

Sarılık

Spider anjioma

Palmar eritem

Purpura

Peteşi

Kaput meduza

Hematolojik

Anemi

Trombositopeni

Lökopeni

Koagülasyon defektleri

Splenomegali

Metabolik

Potasyum eksikliği

Hiponatremi

hipoalbuminemi

Kardiyovasküler

Sıvı retansiyonu

Periferik öedm

Asit

Sirozun Klinik Bulguları

Karaciğer hastalarında görülen belirti ve bulgular

Sarılık: Deri, sklera ve dokularda ortaya çıkan, dolaşımdaki bilürubin

fazlalığına bağlı olan sarı renk değişimidir.

Üç nedeni vardır.

1. Hepatik: KC hücrelerinin bozulduğu durumlarda,

2. Prehepatik (Hemolitik): Kc hücreleri sağlamdır. Aşırı eritrosit yıkımı

sonucu olur.

3. Posthepatik (Tıkanma): Kc hücreleri sağlamdır. Safra kanallarındaki

tıkanma nedeni ile bilurubin atılamaz.

42 02.01.2014

Akolik Gaita: (Camcı macunu): Safra duedonuma akmadığı için

barsaklartda sterkobilin oluşmaz ve gaita renksiz olur.

Karında assit: Periton boşluğunda serbest sıvı birikmesidir.

Plazma kolloid basıncın azalması ve sodyum retansiyonu ile olur.

Ödem: onkotik basıncın düşmesi, karaciğerde aldesteronun

yıkılamaması ve sodyum su tutulması, karındaki assitin lenfatik

drenaj ve venöz dönüşü engellemesi sonucu oluşur.

43 02.01.2014

Ağrı: Karnın sağ üst karnındadır. Glisson zarının gerilmesi sonucu

ortaya çıkar.

Pururutis: safra tuzlarının ciltte birikmesi ile ciltte meydana gelen

kaşıntıdır.

Kanama: Kc hücreleri hasta olduğu için protrombin ve pıhtılaşma

faktörleri sentezlenemez. Safra yapımı bozulur, ADEK emilemez.

Bu nedenle kanamaya eğilim olur.

Spider angiomata: Arteriyel örümcek: Ortada bir arteriol ve

bundan çevreye ışınsal olarak yayılan ve bir örümceğin bacaklarını

andırır. Bir toplu iğne başından 0,5 cm’ ye kadar değişebilir. El,

yüz, boyun ve kollarda görülür.

44 02.01.2014

Palmar eritem: Avuç içlerinde parlak kırmızı renk

oluşmasıdır. Basınca beyazlar ve bırakınca kemen eski

rengine döner.

Karşı seks karakterlerinin belirginleşmesi: Kılların

dökülmesi, jinekomasti gibi belirtiler görülür. Östrojen

ve testesteronun yıkılamaması sonucu.

Kaput meduza: Göbek çevresindeki venlerin

belirginleşmesidir.

45 02.01.2014

Kayser Fleischer halkası: Gözün iris tabakası çevresinde beyaz,

korneada yeşil kahve renkli 1-3 mm genişlikte ortaya çıkan bir

halkadır. Wilson sirozunda görülür.

Tırnak değişiklikleri. Tırnaklar donuklaşıp matlaşarak buzlu

cam görünümü alır. Lunala kayblolur. Tırnaklarda enine çizgiler

görülebiliğr En çok baş parmakta görülür.

Dupuytren kontraktürü: Palmar fasyanın fibrozisine bağlı

olaral avuç içlerinin kalınlaşmasıdır.

46 02.01.2014

Hasta bireye işlem açıklanır ve onayı alınır.

Kanamaya eğilim olduğu için, uygun kan bulundurulur.

Biyopsiden önce yaşam bulguları alınır.

İşlem anında hastaya destek olunur.

Derin ispirasyon ve ekspirasyon yapması öğretilir.

Derin bir ekspirasyondan sonra nefesini tutmasını söyleriz.

Bölge açılıp deri temizliği yapılır ve lokal anestezi yapılır.

KARACİĞER BİYOPSİSİ

47 02.01.2014

Hekim iğneyi hızla interkostal, transabdominal yol ile karaciğere

batırır, aspire eder ve hızla geri çeker. 5-10 sn sürer.

Hastaya yeniden nefes alması söylenir.

İşlemden sonra, hastanın kostalarının altına yastık konularak sağ

tarafına yatırılır.

Yaşam bulguları takip edilir. Kan basıncında düşme ve şiddetli bir

ağrıda hemen hekime haber verilir (ciddi bir kanama ya da

peritonit gelişebilir).

48 02.01.2014

1) Zararlı etkenlerden korunma (alkol, anemi,enfeksiyon)

2) Yeterli ve dengeli besleneme (karbonhidrat, normal

proteinli ve yağ, yüksek kalorili 3000 kcal’den fazla, bol sebze

ve meyve.

3) Semtomatik tedavi. Sirozun bazı semptomları ve

komplikasyonları ile başetmeye yöneliktir.

SİROZUN TEDAVİSİNDE AMAÇ

49 02.01.2014

HEMŞİRELİK TANILARI

Aktivite intoleransı

Kanamaya eğilim

Sıvı-elektrolit dengesizliği

Cilt bütünlüğünde bozulma

Enfeksiyona eğilim

Abdominal rahatsızlık

Ağrı

Bulantı-kusma

Diyare

Beslenmede değişiklik

Beden imajında bozulma

Düşünme sürecinde değişiklik

Etkisiz Solunum

Bilgi eksikliği

50 02.01.2014

1) HEPATİK KOMA

Kan amonyak düzeyi ↑, amonyak zehirlenmesi ortaya çıkar.

Amonyak beyne toksik bir maddedir.

Kan düzeyi yükseldiğinde kişilik değişiklikleri, ajitasyon, mental

konfüzyon, flapping tremor gelişir ve hasta komaya girer.

Hepatik komanın 4 evresi vardır.

1.Evre: Ajitasyon, kişilik bozukluğu, boş bakışlar, sık esneme,

heceleri karıştırarark konuşma

2.Evre: Flapping tremor

3.Evre: Stupor

4.Evre: Tam koma

51 02.01.2014

Azotemi, Gis kanama, aşırı protein alımı,

partasentez, hipokalemi, alkaloz, akut

enfeksiyonlar, amonyak içeren ilaçlar,

narkotikler ve sedatiflerdir.

Hepatik komayı kolaylaştıran etmenler:

52 02.01.2014

Tedavi ve Bakımı

Koma evreleri izlenmelidir. Flaping tremor için hergün bir

kağıda yazı yazdırılır.

Protein kısıtlanır. Ağızdan alamıyorsa IV yolla verilir.

Hepatik komayı kolaylaştıcı etmenlerden sakınılır.

Gİ kanama amonyak sentezini arttırdoğı için komayı

kolaylaştırır. Gİ kanal nazogastrik sonda ile hemen temizlenir.

Amonyak sentezini azaltmak için neomisinli lavman yapılır.

Proteinin artık ürünü olan amonyak, aynı zamanda

barsaklardaki nonpatojen mikroorganizmalar tarfından da

sentez edilir. Neomisin GİS mukozasından emilmez, bu nedenle

yan etkisi yoktur.

53 02.01.2014

ASİT

Karında biriken asit diyaframaya basınç yapacağından sirozlu hastalarda dispne görülebilir. Oturur pozisyon verilir. Karın çevresi hergün ölçülür. Aynı tartı ile her sabah hasta tartılır. Ödemli bölgeye cilt bakımı yapılır. Düzenli olarak cilt bakımı yapılmazsa çatlaklar ve ülser gelişebilir. Sık aralarla pozisyon değiştirilir. Ödemli ekstremite kalp seviyesinin üstünde tutulur. Parasentez yapılabilir. Kanamayı önlemek için bandaj yapılabilir. Enfeksiyon belirtileri gözlenir. Parasentez süresince ve sonrasında hastanın yaşam bulguları kontrol edilir.

02.01.2014 54

ÖZEFAGUS VARİS KANAMASI

• Özefagus varislerinin kanaması ya da mide duedonum kanaması şeklinde olabilir.

• Protrombin zamanı uzadiği için kanama kolay gelişir.

• PT, karaciğer fonksiyon bozukluğu nedeniyle uzar (12sn/Normal).

• Özefagusun daha çok 1/3 alt bölümünde bulunan varisler,

– mide asit regürjitasyonu,

– sert lokma tahrişi,

– ıkınma ve ağır kaldırma durumlarında kanayabilir.

Varis kanamalarının yaklaşık yarısı spontan olarak durur. Ancak kanamaya bağlı. Varisi olan hastalar mutlaka mortalite %50’dir tedavi edilmelidir.

55 02.01.2014

KANAMAYI DURDURMAYA YÖNELİK YÖNTEMLER

• FARMAKOLOJİK AJANLAR (Basıncı↓)

• BALON TAMPONADI

• ENDOSKOPİK TEDAVİ

56 02.01.2014

FARMAKOLOJİK AJANLAR

• VAZOPRESSİN

• NİTROGLİSERİN

• SOMATOSTATİN

57 02.01.2014

Balon tamponadının yan etkileri

• ASPİRASYON

• TIKANMA

• PERFORASYON

• KARDİAK ARİTMİ

• PULMONER ÖDEM

• PNÖMONİ

• ÜLSERASYON

• STRİKTÜR

• HIÇKIRIK

• GÖĞÜS AĞRISI

• ANİ ÖLÜM

58 02.01.2014

ENDOSKOPİK TEDAVİ

Endoskopik yolla varislerin

injeksiyonlarla skloreze edilmesi yada

lastik bantlarla varisler ortadan

kaldırılmaya çalışılmasıdır.

• Kanama belirti ve bulguları kontrol edilir (hipotansiyon vb).

• Fiziksel ve mental dinlenme sağlanır.

• Gerekirse oksijen verilir.

60 02.01.2014

• Gerekirse kan transfüzyonu yapılır (dikkatli olunmalıdır,

hipervolemi kanama yapabilir). Kan sağlanıncaya kadar

%5 dektroz verilir. Pıhtılaşma faktörleri yüksek olduğpu

için kan taze olmalıdır.

• Nazogartik tüp takılır.

• Kanamanın kontrolü,

• Aspirasyon (kan)

• Serum fizyolojikle irigasyon yapılır. Kan temizlenerek NH3

oluşumu engellenir. Buzlu su irigasyonun kanamayı

kontrol altına almada etkili olmadığı son yaplan

araştırmalarda görülmüştür.

61 02.01.2014