herfried münkler
DESCRIPTION
Herfried Münkler. Utrata państwowego charakteru współczesnych wojen. Współczesne wojny (po zakończeniu II wojny światowej), zwłaszcza od lat 70-ych XX wieku, w coraz mniejszym stopniu są prowadzone przez państwa. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/1.jpg)
Herfried Münkler
Utrata państwowego charakteru
współczesnych wojen
![Page 2: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/2.jpg)
Współczesne wojny (po zakończeniu II wojny światowej), zwłaszcza od lat 70-ych XX wieku, w coraz mniejszym stopniu są prowadzone przez państwa.• Podczas gdy von Clausewitz uważał za
oczywistość, iż wojny są prowadzone przez państwa, majce monopol stosowania przemocy (wojny partyzanckie i wojny buntownicze stanowiły margines prowadzonych wojen)
![Page 3: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/3.jpg)
• obecnie – jak dowodzi Münkler – mają one charakter w znacznej mierze prywatny i ukierunkowane są przede wszystkim na osiągnięcie zysków ekonomicznych, które umożliwiają dalsze prowadzenie wojen.
![Page 4: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/4.jpg)
• Wojny traktowane jako narzędzie uprawiania polityki przez państwa w celu zdobycia dominacji, prestiżu i długoterminowych korzyści ekonomicznych (podporzadkowanie gospodarek państw słabszych, uzyskanie dostępu do bogactw naturalnych itp.) od kilkudziesięciu lat ustępują miejsca
![Page 5: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/5.jpg)
• wojnom, w których celem jest zapewnienie
jakimś zorganizowanym grupom lub prywatnym firmom wynajmującym najemników, dopływu funduszy (np. okup wymuszany przez piratów somalijskich, dzięki któremu ludność pewnych fragmentów wschodniego wybrzeża Afryki ma udział w zyskach, pełniąc rolę zaplecza akcji pirackich). Innym motywem pchającym do działań zbrojnych są konflikty religijne, plemienne i kulturowe.
![Page 6: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/6.jpg)
• Polityka rozumiana jako działania racjonalnie dobrane dla osiągnięcia celu, którym ostatecznie - poza korzyściami w obszarze dominacji politycznej i przewagi ekonomicznej – jest osiągnięcie korzystnego i względnie długotrwałego pokoju, spychana jest na dalszy plan.
![Page 7: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/7.jpg)
• To zaś oznacza, iż w obliczu działań zbrojnych prowadzanych przez różne grupy niemające charakteru państw, polityka nabiera sensu, który wraz z powstaniem nowożytnego państwa, wydawał się należeć do odległej przeszłości.
![Page 8: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/8.jpg)
Działania grup i lokalnych watażków (warlordów) również można uznać za działania polityczne, o tyle, o ile działanie można charakteryzować jako realizację planu osiągnięcia celu za pomocą jakichś środków (metod), których mogą być modyfikowane pod wpływem zmieniających się sytuacji.
![Page 9: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/9.jpg)
Lecz tymczasowość podjętych działań, ich krótki horyzont czasowy i przedłużanie działań w miarę uzyskiwani okresowej stabilizacji położenia odróżniają je od polityki państwowej uprawianej według ogólnych reguł, systematycznie, długofalowo, choć, rzecz jasna, w sposób uwzględniający zmienność warunków politycznych i ekonomicznych.
![Page 10: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/10.jpg)
„Wojna na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci stopniowo i niepostrzeżenie zmieniła swój charakter. Klasyczna wojna prowadzona przez państwa, która jeszcze w znacznym stopniu wyznaczała przebieg zimnowojennej rywalizacji, zdaje się przechodzić do historii.
![Page 11: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/11.jpg)
Państwa jako faktyczni monopoliści wojny abdykowały, a ich miejsce zajmują coraz częściej parapaństwowe struktury oraz prywatni gracze - począwszy od lokalnych warlordów i grup partyzanckich poprzez działające na światową skalę firmy oferujące najemników aż po międzynarodowe sieci terrorystyczne, dla których wojna stanowi główne zajęcie.
![Page 12: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/12.jpg)
Nie wszyscy co prawda, ale wielu z nich to przedsiębiorcy wojenni, którzy prowadzą wojnę na własny rachunek i w różny sposób zdobywają konieczne na ten cel fundusze. Są wspierani przez bogate osoby prywatne, państwa lub grupy emigrantów;
![Page 13: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/13.jpg)
sprzedają prawa do odwiertów i wydobywania bogactw naturalnych na kontrolowanym przez siebie terytorium; handlują narkotykami i ludźmi, wymuszają haracze i okupy, lub też, kontrolując obozy dla uchodźców (lub przynajmniej dostęp do nich), czerpią zyski z pomocy humanitarnej organizacji międzynarodowych.
![Page 14: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/14.jpg)
Niezależnie od tego, jak strony konfliktu zdobywają niezbędne środki, finansowanie wojny stanowi, inaczej niż w klasycznych wojnach państwowych, ważny aspekt samego prowadzenia wojny. Owe zmienione formy finansowania działań zbrojnych przyczyniają się w decydujący sposób do tego, że nowe wojny trwają nierzadko przez dziesięciolecia i nie widać ich końca.”
![Page 15: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/15.jpg)
„/…/ Napięcia etniczno-kulturowe czy też, w coraz większym stopniu, przekonania religijne odgrywają w nowych wojnach istotną rolę.”„/…/ Nierówności społeczne, bogactwo i bieda są niewątpliwie ważnym czynnikiem także w nowych wojnach, jednak błędem byłoby przypuszczać, że zbrojne konfrontacje występują najczęściej tam, gdzie panuje najcięższa bieda.”
![Page 16: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/16.jpg)
Można natomiast założyć, że gospodarczy upadek danego regionu jest tym bardziej prawdopodobny, im pewniej zagnieździli się w nim przedsiębiorcy wojenni, łupiący zastane bogactwa. W takiej sytuacji nawet po zakończeniu wojny nie widać nadziei na polityczną stabilność i wzrost gospodarczy.”(H. Münkler, Wojny naszych czasów, przekład i wstęp K. Matuszek, Kraków 2004, s.7-8)
![Page 17: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/17.jpg)
• prywatyzacja (odpaństwowienie (Entstaatlichung) i komercjalizacja wojen• „uspołecznienie” wojen (udział
dzieci w działaniach zbrojnych)
![Page 18: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/18.jpg)
• asymetryzacja przemocy wojennej (wojna nierównych przeciwników)• autonomizacja form przemocy
(rozluźnienie powiązań między stosowanym przemocy a działaniami militarnymi)• odejście od koncepcji wojny jako
narzędzia osiągania celów politycznych, ostatecznie nowego pokoju
![Page 19: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/19.jpg)
Wojny państwowotwórcze a wojny prowadzące do rozpadu państwa.Münkler przeprowadza analogię między współczesnym wojnami a Wojną Trzydziestoletnią ze względu na jej • przebieg w wielu miejscach w formie
mniejszych wojen• brak bitwy rozstrzygającej (33 bitwy)
![Page 20: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/20.jpg)
• przemoc systematyczną stosowaną wobec ludności cywilnej, grabież i plądrowanie • utrata kontroli dowództwa nad
armiami (gwałcenie kobiet, mordowanie ludności, grabież)• działania ukierunkowane na
wyniszczenie gospodarcze przeciwnika
![Page 21: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/21.jpg)
W kolejnych stuleciach następuje wzmocnienie struktur państwa, utrwalenie się formy państwa nowożytnego i upaństwowienie wojen.
![Page 22: Herfried Münkler](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062816/568156be550346895dc45437/html5/thumbnails/22.jpg)
Rezultatem rozkładu sytemu kolonialnego, komercjalizacji działań wojennych (handel bronią na dużą skalę) i prowadzenia wojen między blokami politycznymi przez pośredników jest odrodzenie się sposobu prowadzenia wojen w sposób niepaństwowy.