het belang van groene energie jaap koppejan procede biomass bv po box 328, 7500 ah, enschede the...

Het belang van groene energie

Jaap Koppejan Procede Biomass BVPO Box 328, 7500 AH, EnschedeThe Netherlandswww.procede.nl

Indeling

• Doelstellingen voor duurzame energie

• Beschikbaarheid van biomassa

• Duurzaamheidsvraagstukken

12-04-23Symposium Brabantse Milieufederatie 2

DOELSTELLINGEN


Richtlijn hernieuwbare energie

Aandeel hernieuwbare energie is 14 % in bruto finaal eindverbruik van energie in 2020 voor NL

10 % hernieuwbare energie (biobrandstoffen, elektriciteit) in vervoer in 2020 voor alle lidstaten


Richtlijn Hernieuwbare Energie:Nederlands Aandeel Hernieuwbare Energie (Bruto Finaal Energieverbruik)

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

Gem 1

990-

2000

(Rea

lisati

e)

Gem 2

001-

2002

(Rea

lisati

e)

Gem 2

003-

2004

(Rea

lisati

e)

Gem 2

005-

2006

(Rea

lisati

e)

Gem 2

007-

2008

(Rea

lisati

e)

Gem 2

011-

2012

(Doe

lstell

ing)

Gem 2

013-

2014

(Doe

lstell

ing)

Gem 2

015-

2016

(Doe

lstell

ing)

Gem 2

017-

2018

(Doe

lstell

ing)

2020

(Doe

lstel

ling)

Bron: CBS12-04-23Symposium Brabantse Milieufederatie 5

Duurzame electriciteit


Actieplan Duurzame Energie

Groene warmte



Transportsector



BESCHIKBARE BIOMASSA


Welke biomassa is beschikbaar?


Beschikbaarheidvoor

energieopwekking

Economischerentabiliteit

Technologischeefficiency

Ecologischerandvoorwaarden

Maatschappelijkeacceptatie

Marktmechanismen

Overheidsbeleid

Biomass Balance for the Netherlands (Mton dm)


Rabou et al. 2006

Meesters et.al., 2010

Domestic harvestable production 31 27.8

Plus: Import 33 39.9

Minus: Export -22 -28.6

Balance 42 39.1

• Meesters, K., P. Boonekamp, M. Meeusen, D. Verhoog en W. Elbersen. 2010. Monitoring Groene Grondstoffen. Rapport voor het Platform Groene Grondstoffen.

• Rabou, L.P.L.M., Deurwaarder, E.P., Elbersen, H.W., Scott, E.L., Biomassa in de Nederlandse energiehuishouding in 2030, 2006.

Studie Koppejan et al 2009 naar beschikbaarheid in 2020, in NREAP toegepast

B= A - T1 -T2 - T3- Atd Waarbij • B = beschikbaarheid onder een scenario• A = aanwezigheid• T1 = conventionele concurrerende

toepassing (Feed, Food, Fibre, etc)• T2 = moet achtergelaten worden (bodem/natuur)• T3 = onconventionele concurrerende toepassing

(2e generatie, etc) • Atd = deel dat wel aanwezig is maar te duur is

(onder het scenario) om gebruikt te worden voor energie en warmte in het scenario.


Beschikbaarheid in 2020


20091 Global

Economy)2 (Transatlantic

Market)3 (Strong Europe)

4 (Regional Communities)

kton ds 11.4 (48.3) 13.6 (50) 13 (46.5) 16.3 (47.6) 15.5 (46)

PJ LHV 136 (555) 171 (510) 164 (480) 173 (489) 173 (481)

PJ HHV 194 (876) 229 (904) 223 (842) 275 (863) 268 (836)

PJ Electriciteit

32

35

37

48

50

PJ Warmte

19

21

21

29

36

PJ Gas -

1

1

13

10

PJ finaal

51

58

59

90

96

PJ vermeden fossiel

93

102

106

150

159

Belangrijkste stromen (PJ finaal)


-

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2009 1 Global Economy) 2 (Transatlantic Market)

3 (Strong Europe) 4 (Regional Communities)

overig

Natuurgras

Bermgras en gras van waterwegen

Hout uit bos met oogst

Restfractie van HHA

SRF

Resthout uit houtverwerkende industrie

Gescheiden ingezameld GFT

Gescheiden ingezameld oud en bewerkt hout

Pluimveemest en steekvaste mest van vleesvee, schapen en paarden

Rundermest, kalvermest en varkensmest

DUURZAAMHEID


Wat zijn wenselijke routes voor biomassa?

• Miscanthus en houtsnippers vervangen kolen• DRAX, 4000 MWe


Lignocellulose biomassa


Toepassing als brandstof hangt af van de kwaliteit

Kwaliteit Toepassing Vervangt kg CO2 / GJ biomassa

Gedroogd gras en riet

Lage temperatuur warmte

Aardgas 57

Houtsnippers, afvalhout

Stoom tot 450 °C, WKK

Mix 67

Asvrij hout, (getorrificeerde) pellets

Hoge temperatuur stoom (>600 °C), kolencentrale

Kolen 98


Potentieel voor duurzame energie uit mest

• Landelijk:(10-22 PJ finaal of 21-37 PJ vermeden fossiel) wanneer nutriënten wetgeving en issues rondom RO/vergunningverlening worden opgelost

BeschikbaarheidvanNederlandsebiomassavoorwarmteenelectriciteitin2020 12-04-23Symposium Brabantse Milieufederatie 19

Verschillende routes zijn soms mogelijk


Primaire energie

Finale energie

Grootschalige verbranding zonder

warmtebenutting

Stapelbare pluimveemest 1.4 Mton

12.4 PJ HHV86 ktoe

Anaerobe vergisting

2.8 PJ electriciteit 0 PJ warmte

9.3 PJ LHV65 ktoe

2.0 PJ electriciteit 2.2 PJ electriciteit

Energie uit mest: het residu

• afzetmogelijkheden van digestaat is knelpunt:• Opwerking digestaat tot kunstmestvervanger• Mineralenwetgeving moet worden aangepast

• Door het gebruik van co-producten neemt totale hoeveelheid mest toe wat bijvoorbeeld kan leiden tot hogere afzetkosten van mest.

• Bij verbranding verdwijnt stikstof en raakt P in geoxideerde toestand in bodemas, herwinbaar en inzetbaar na reductie


Indirecte GHG effect van mestvergisting is belangrijker dan energieopwekking

12-04-23 BIONmeetingBarneveld 2212-04-23Symposium Brabantse Milieufederatie 22

12-04-23 BIONmeetingBarneveld 23

Afzetmogelijkheden mest worden steeds minder

Lokale overschotten van nutriënten leiden tot transporten tot andere provincies en export

Met name fosfaat is afzetprobleem, terwijl er op termijn een tekort aan fosfaat dreigt

Uitspoeling naar oppervlaktewater probleem met aangescherpte KRW


12-04-23 BIONmeetingBarneveld 24

Mestvergisting kan bijdragen aan oplossing van het probleem

Door vergisting en opwerking digestaat worden afzetmogelijkheden vergroot Concentratie en scheiding van N en P fracties

Digestaat beter dan mest(minder N, P, K uitspoeling)

Stabiele C blijkt nog steeds beschikbaar

CO2 besparing veel belangrijker argument dan fossiele energiebesparing door indirecte effecten


Mest onbehandeld uitrijden

Makkelijk afbreekbaar (Suikers, zetmeel, vetten,

hemicellulose, etc.)

Moeilijk afbreekbaar (cellulose, lignine, etc.)

Stabiele koolstof, N, P, mineralen, water

CO2 en methaan uit makkelijk afbreekbare componenten

Rechtstreeks uitrijden

Geen hygiënisering

Geen dosering van meststoffen op maat

CO2- en methaanvorming in de bodem


Effect van mestvergisting

Makkelijk afbreekbaar (Suikers, zetmeel, vetten,

hemicellulose, etc.)

Moeilijk afbreekbaar (cellulose, lignine, etc.)

Gasmotor of invoeden

Nuttige energie

nabehandeling (UF, RO)

Anaerobe vergisting

gasbehandeling

Gehygieniseerde compost met fosfaat en stabiele bodem-C

Stikstofconcentraat

water

Hygiënisering van organische stof

Dosering van meststoffen op maat

methaanvorming in de bodem wordt tegengegaan


Vrijkomende fracties bij de GET installatie (AgriModem)

• Stikstof(N)-,

• Fosfaat(P)-,

• Kalium(K)-en Magnesium(Mg),

• Gehygiëniseerde compost

• Aangezuurd water ter verlaging van ammoniak emissies



Instabiele C-Vergistbaar-Draagt nauwelijks bij aan bodem-C

Stabiele C-Niet vergistbaar, wel brandbaar-Draagt wel bij aan bodem-C

Vergistbare biomassaCompostering Vergisting

Benutting N als meststof Benutting P als meststof Effect op indirecte CO2 emissies

Effect op directe CO2 emissies Stabiele C naar de bodem


Brandbare biomassaCompostering Verbranding

Benutting N als meststof Benutting P als meststof Effect op indirecte CO2 emissies

Effect op directe CO2 emissies Stabiele C naar de bodem


Conclusies• Bioenergie gaat een grotere rol spelen in de

energiehuishouding

• Vooral kansen bij verbranding van hout en vergisting van mest

• Compostering wordt voor veel biomassasoorten vervangen door energieopwekking (vergisting/verbranding)

• Organische en anorganische componenten in de biomassa bepalen de optimale benuttingswijze, rationale beoordeling nodig


het belang van groene energie jaap koppejan procede biomass bv po box 328, 7500 ah, enschede the...

Documents