het nederlandse frax ® model
TRANSCRIPT
1
Het Nederlandse FRAX ® model
Stichting IWO – 5 oktober 2011
Dr Frank de Vries Universiteit Utrecht, Pharmacoepidemiology
Maastricht UMC+, Clinical Pharmacy & Toxicology
Copyright
DR. F. DE VRIES
2
Het Nederlandse FRAX ® model
1. Wat is het? 2. Hoe werkt het? 3. Verschillen met omliggende landen 4. Voordelen / Nadelen 5. Effectiviteit van FRAX ® 6. Gebruiksadvies 7. Vragen
Copyright
DR. F. DE VRIES
3
Wat is FRAX ®
Wereld Gezondheids Organisatie Case-finding algoritme 1e lijn Klinische risicofactoren 10-jaars risico heup /
osteoporotische fracturen Copyright
DR. F. DE VRIES
4
Wat is FRAX ® niet
Gouden standaard Behandelrichtlijn
Copyright
DR. F. DE VRIES
5
Risicofactoren
Leeftijd / geslacht Body mass index Eerdere “fragility” fractuur Ouder met heup fractuur Roken / alcohol Glucocorticoiden Reumatoide artritis Secundaire osteoporose Optioneel: BMD femur hals
Copyright
DR. F. DE VRIES
6
Hoe vind ik FRAX ®?
Copyright
DR. F. DE VRIES
7
Wat is FRAX ®
Copyright
DR. F. DE VRIES
8
Wat is FRAX ®
Copyright
DR. F. DE VRIES
9
9 cohort studies N=46000
Poisson model
11 cohort Studies N=230,000
FRAX ®
Fractuur indicenties
Per leeftijd geslacht
Mortaliteit Per leeftijd geslacht Copyrig
ht
DR. F. DE VRIES
10
Nederland: ingrediënten
Incidenties Heupfractuur Osteoporotische fractuur
Mortaliteits cijfers
Copyright
DR. F. DE VRIES
11
Nederland: ingrediënten
Mortaliteits cijfers: van CBS Heupfractuur incidenties Landelijke medische registratie Probleem: niet verplicht (>2004)
Jaar Ontbrekende “records”
2004 1%
2005 3%
2006 11%
2007 12%
Copyright
DR. F. DE VRIES
12
Incidenties heup fractuur(per 10,000 inwoners)
050100150200250300
52.5 57.5 62.5 67.5 72.5 77.5 82.5 87.5 92.5 97.5Leeftijd (jaren)
Inci
dent
ie /
10,0
00 p
erso
nen
Mannen
Vrouwen
Copyright
DR. F. DE VRIES
13
Nederland: ingrediënten
Incidenties osteoporotische fracturen Probleem: onbekend Imputatie mbv verhouding heup /
osteoporotisch uit Malmo, Zweden
Copyright
DR. F. DE VRIES
14
Geimputeerde incidenties osteoporotisch (per 10,000 inwoners)
0100200300400500
52.5 57.5 62.5 67.5 72.5 77.5 82.5 87.5 92.5 97.5Leeftijd (jaren)
Inci
dent
ie /
10,0
00 p
erso
nen
Mannen
Vrouwen
Copyright
DR. F. DE VRIES
15
Indicenties in omliggende landen:
Belgie …
Copyright
DR. F. DE VRIES
16
Belgie vs NL
Copyright
DR. F. DE VRIES
17
Nederland vs UK
Copyright
DR. F. DE VRIES
18
Ervaren voor- & nadelen
Voordelen Nadelen
Met of zonder BMD Met of zonder BMD
Eenvoudig Het kan eenvoudiger
Gebruik 1e lijn Geen vallen, botmarkers, etc
Update van modellen mogelijk
Modellen zijn oud
Onderdeel richtlijn Geen interventie advies
Copyright
DR. F. DE VRIES
19
Ervaren voor- & nadelen
Voordelen Nadelen
Wereldwijde validatie Niet voor alle landen
Veel risicofactoren aanwezig
Veel risicofactoren afwezig
Meer in: Kanis et al. Osteopor Int 2011 22:2395-2411 Copyrig
ht
DR. F. DE VRIES
20
Belangrijke risicofactoren die onvoldoende gekwantificeerd worden
Historie van Meerdere “fragility” fracturen Heupfractuur Morfometrische wervelfractuur
Ernst reumatoide artritis Familie historie fracturen Cumulatieve blootstelling aan
Roken Alcohol Glucocorticoiden
Copyright
DR. F. DE VRIES
21
UK FRAX ® en dagdosis glucocorticoiden: voorbeeld heupfracturen
Laag: <2,5 mg ���prednison
Midden: 2,5-7,5 prednison
Hoog: >7,5 mg prednison
Kanis et al. Osteoporos Int. 2011;22(3):809-16.
Copyright
DR. F. DE VRIES
22
Belangrijke risicofactoren die mogelijk onvoldoende gekwantificeerd worden:
Vallen Huidige risicofactoren bevatten deel “vallen” Vallen vaak onvoldoende gekwantificeerd Interventie bisfosfonaten bij vallers resulteert
niet in afname fractuurrisico. Pragmatisch advies:
veel vallen à onderschatting FRAX ® score weinig vallen à overschatting FRAX ® score Copyrig
ht
DR. F. DE VRIES
23
Belangrijke risicofactoren die mogelijk onvoldoende gekwantificeerd worden:
Secundaire osteoporose 80 oorzaken Deel met fractuurrisico geassocieerd COPD Parkinson Herseninfarct Bechterew Chemotherapie bij borstkanker Aromatase remmers Orgaan transplantaties Inflammatoire darmziekten
Copyright
DR. F. DE VRIES
24
Belangrijke risicofactoren die mogelijk onvoldoende gekwantificeerd worden:
Botmineraal dichtheid Lumbar spine:
Vuistregel indien groot verschil tussen heuphals wen wervel:
Stel: Canadese 70-jarige vrouw, BMI 22, moeder heup #, T-score -2,2 SD heuphals 19% 10-jaars risico op een oseoporotische
fractuur T-score -3,5 SD wervelkolom: Ca. 10% relative verhoging per SD
verschil tussen heuphals – wervel Leslie et al. J Bone Miner Res 2007;22:476
Copyright
DR. F. DE VRIES
25
Ook nog belangrijk
FRAX niet gebruiken bij iemand die al behandeld wordt met botbeschermers (overschatting effect)
Etniciteit & land van herkomst Tijd - trends
Copyright
DR. F. DE VRIES
26
Effectiviteit van FRAX ®
NL: SALT studie (VUMC) UK: SCOOP trial – scoopstudy.ac.uk
Verbeteringen NL: Fractuur incidenties (m.n. “osteoporotische”) Uitbreiding CNS medicatie (PREFRAC) Copyrig
ht
DR. F. DE VRIES
27
Conclusie
Beschrijving van NL FRAX ® model Gevalideerde risicofactoren Platform, geen gouden standaard Nog geen bewezen effectiviteit Wees bewust van alle voor- en nadelen,
en vuistregels voor “bijschatting”: Klinische handleiding FRAX:
Kanis et al. Osteopor Int 2011 22:2395 Copyrig
ht
DR. F. DE VRIES