hoofdstuk 32 - audesirk
TRANSCRIPT
![Page 1: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/1.jpg)
Circulation
Hoofdstuk 32
1Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 2: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/2.jpg)
2Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 3: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/3.jpg)
SAMENSTELLING BLOEDDeel 1
3Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 5: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/5.jpg)
Bloedsamenstelling
Bloedplasma (55%)
‘Buffy coat’ = witte bloedcellen
Rode bloedcellen + bloedplaatjes (45%)
5Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 6: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/6.jpg)
Bloedsamenstelling
6Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 7: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/7.jpg)
OpdrachtNaam Plaats van vorming Functie Locatie werkzaam
7Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 8: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/8.jpg)
Rode bloedcellen
• Functie: – transport van zuurstof
• Kenmerken:– dunne ronde schijfjes met
verdikte rand– vorming in rood beenmerg uit
stamcellen– bevatten hemoglobine– afgebroken in de lever en de milt
8Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 9: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/9.jpg)
Witte bloedcellen
• Functie: – bescherming, o.a. immuniteit
• Kenmerken:– verplaatsen zich door vaten en weefsels– vorming in rood beenmerg uit stamcellen
• verdere ontwikkeling in milt en lymfeknopen
– macrofagen & lymfocyten
9Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 10: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/10.jpg)
Bloedplaatjes
• Functie: – bloedstolling
• Kenmerken:– bestaan uit celfragmenten– vorming in rood beenmerg
10Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 11: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/11.jpg)
Bloedplasma
• ≈ 90% water– oplosmiddel
• ≈ 10% opgeloste stoffen– zouten
bepalen osmotische waarde lichaamsvocht
– voedingsstoffen1) vitaminen 2) vetten, vetzuren, glycerol 3) glucose
4) aminozuren
– gassen– hormonen– plasma-eiwitten
1) antistoffen 2) stollingsfactoren 3) transporteiwitten
– afvalstoffen1) ammonia 2) ureum
11Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 12: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/12.jpg)
Vorming bloedcellen
12Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 13: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/13.jpg)
Samenvatting
13Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 14: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/14.jpg)
GASUITWISSELINGDeel 2
14Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 15: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/15.jpg)
15Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 16: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/16.jpg)
Longen
16Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 17: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/17.jpg)
RBC - Gasuitwisseling
17Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 18: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/18.jpg)
RBC - Gasuitwisseling
• Concentratie gradiënt zorgt voor een beweging van gassen in en uit het bloed
bloed longen
CO2
O2
CO2
O2
bloed lichaam
CO2
O2
CO2
O2
haarvaten in longen haarvaten in spieren
18Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 19: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/19.jpg)
Hemoglobine – transport O2
• Waarom hemoglobine?– O2 lost niet voldoende op in H2O
• Bindt O2 in longen/kieuwen en geeft het af aan cellen– HHb + O2 <-> H+ + HbO2
-
19Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 20: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/20.jpg)
Verzadigingscurve hemoglobine
• Dalende pH verlaagt affiniteit van Hb voor O2
• actief weefsel (produceert CO2) verlaagt pH & stimuleert Hb om meer O2 af te geven
Effect van pH (CO2 concentratie)
20Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 21: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/21.jpg)
Verzadigingscurve hemoglobine
• Stijgende temperatuur verlaagt affiniteit van Hb voor O2
• actief weefsel produceert hitte
Effect van temperatuur
21Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 22: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/22.jpg)
Transport CO2 in bloed
• Opgelost in bloedplasma als bicarbonaat Tissue cells
Plasma
CO2 dissolvesin plasma
CO2 combineswith Hb
CO2 + H2O H2CO3
H+ + HCO3–
HCO3–
H2CO3
CO2
Carbonicanhydrase
Cl–
carbonic acidCO2 + H2O H2CO3
bicarbonateH2CO3 H+
+ HCO3–
carbonic anhydrase
22Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 23: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/23.jpg)
Afgifte CO2 in longen
• Lage CO2 concentratie in longen zorgt voor diffusie van CO2 van bloed naar longen
23Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 24: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/24.jpg)
O2 opname / CO2 afgifte long
24Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 25: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/25.jpg)
O2 afgifte / CO2 opname weefsel
25Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 26: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/26.jpg)
BLOEDSTOLLINGDeel 3
26Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 27: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/27.jpg)
27Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 28: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/28.jpg)
BLOEDGROEPENDeel 4
28Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 29: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/29.jpg)
Membraaneiwitten
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
29
Buiten
Celmembraan
In de celTransporter Cell
surfacereceptor
Enzym
Cell surface identity marker
Attachment to thecytoskeleton
Cell adhesion
![Page 30: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/30.jpg)
bloed groep
antigeenop RBC
antistofin bloed donatie
A type A antigeenop oppervlak van RBC anti-B antistof A
B type B antigeenop oppervlak van RBC anti-A antistof B
AB type A & type B antigeen op oppervlak van RBC geen antistof universele
ontvanger
O geen antigeen op oppervlak van RBC
anti-A & anti-B antistof
universele donor
ABO-bloedgroep
30Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 31: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/31.jpg)
Bloed donatie
31Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 33: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/33.jpg)
Resus-bloedgroep
• 84% van de mensen heeft een resusfactor (ook wel D-antigeen genoemd) op hun rode bloedcellen
• Resusnegatieve mensen maken na contact antistoffen tegen de resusfactor
• Contact tijdens bevalling van 1e resuspositieve kind
• Rode bloedcellen van 2e resuspositieve kind worden afgebroken
33Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 34: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/34.jpg)
HET HARTDeel 6
34Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 35: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/35.jpg)
Uitwisseling
• Dierlijke cellen wisselen materialen uit over het celmembraan– brandstof– voedingsstoffen– zuurstof– afval (ureum, CO2)
• Als je een eencellige bent; makkie!– diffusie
• Als je een meercellig organisme bent ….. 35Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 36: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/36.jpg)
Beperkingen van diffusie
O2
CHO
CHO
aa
aa
CH
CO2
NH3aa
O2
CH
aa
CO2
CO2
CO2
CO2
CO2
CO2 CO2
CO2
CO2
CO2
NH3
NH3 NH3
NH3
NH3
NH3
NH3NH3
O2
aa
CH
aa
CHO
O2
• Diffusie werkt alleen in het geval van een enkele cel
36Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 37: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/37.jpg)
Bloedsomloop
• Wat moet vervoerd worden?– voedingsstoffen en brandstoffen
• afkomstig uit maag-darmkanaal
– Gassen• O2 en CO2 van en naar luchtwegen (longen,
kieuwen)
– Afvalproducten• water, zouten, ureum
– Hormonen– Witte bloedcellen, antilichamen,
bloedplaatjes 37Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 38: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/38.jpg)
Bloedsomloop
• Alle dieren hebben:– vloeistof = ‘bloed’– buizen = bloedvaten– musculaire pomp = hart
open gesloten
hemolymfe
bloed
38Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 39: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/39.jpg)
Open bloedsomloop
• Taxonomie– invertebraten
• insectengeleedpotigenschelpdieren
• Structuur– geen scheiding van
bloed en interstitiële vloeistof
• hemolymfe
39Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 40: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/40.jpg)
Gesloten bloedsomloop
• Taxonomie– invertebraten
• wormen, inktvis
– vertebraten
• Structuur– Bloed gescheiden van
interstitiële vloeistof• 1 of meerdere harten• diffusie tussen bloedvaten
en interstitiële vloeistof40Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 41: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/41.jpg)
Bloedsomloop mens
41Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 42: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/42.jpg)
Anatomie hart
42Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 43: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/43.jpg)
Hartkleppen
• 4 kleppen in het hart– voorkomen terugstromen bloed
• Hartkleppen (AV in afbeelding)– tussen kamer en boezem– voorkomt dat bloed terugstroomt naar de
kamer wanneer de boezem samentrekt
• Slagaderkleppen (SL in afbeelding)– tussen boezem en slagader– voorkomt dat bloed terugstroomt naar de
boezem wanneer deze ontspannen
43Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
AV
SL
AV
![Page 44: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/44.jpg)
Lub-dub-…, lub-dub-…
• Harttonen– sluiten van kleppen– “Lub” – 1e harttoon
• dichtslaan van de hartkleppen
– “Dub” – 2e harttoon• dichtslaan van de slagaderkleppen
• Hartruis– defect in kleppen veroorzaakt een ruis
wanneer bloed door de kleppen lekt
44Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
AV
SL
AV
![Page 45: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/45.jpg)
Hartslag
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 45
![Page 47: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/47.jpg)
Regulatie hartslag
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 47
![Page 48: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/48.jpg)
Animatie hartslag
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 48
![Page 49: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/49.jpg)
Bloeddruk
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 49
![Page 50: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/50.jpg)
HET BLOEDVATENSTELSELDeel 7
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 50
![Page 51: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/51.jpg)
Bloedvatenslagaders
arteriolen
haarvaten
venulen
aders
slagaders
arteriolenvenulen
aders
51Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 52: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/52.jpg)
Slagaders
• Dikke wand– nodig voor het onder
hoge druk pompen van bloed
• Relatief beperkte diameter
• Elastisch– zorgt voor continue
bloeddruk, ook als het hart ontspant
• Vervoeren zuurstofrijk bloed
52Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 53: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/53.jpg)
Aders• Dunne wand• Relatief grote diameter
– Bloed gaat met lage snelheid en lage druk terug naar hart
– Lage druk• ver van hart• bloed stroomt door
spiercontracties
• Kleppen– in grote aderen zorgen
terugslagkleppen ervoor dat bloed alleen richting hart kan stromen
Open klep
Bloed stroomtnaar hart
Gesloten klep
53Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 54: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/54.jpg)
Haarvaten
• Zeer dunne wand– missen 2 buitenste
wandlagen– enkel endothelium
• Diffusie– uitwisseling tussen bloed
en cellen
54Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 55: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/55.jpg)
Regulering bloedtoevoer
• Bloedtoevoer haarvaten gereguleerd door precapillaire sfincter
• toevoer varieert naar gelang de vraag• na een maaltijd stijgt de bloedtoevoer naar het maagdarmkanaal• na inspanning verschuift de toevoer van maagdarmkanaal naar
spieren
– Haarvaten van hersenen, hart, nieren en lever doorgaans volledige toevoer
55Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 56: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/56.jpg)
Uitwisseling in de haarvatenVloeistof en opgeloste stoffen stromen uit de haarvaten als gevolg van de bloeddruk• “bulk flow”
Arteriole Venule
Lymfevat
Interstitiëlevloeistof
Interstitiële vloeistof stroomt terug naar het haarvat middels osmose• plasma eiwitten osmotische
druk in haarvatenBD > OD
BD < OD
15% v/d vloeistof keert terug naar de lymfevaten
85% v/d vloeistof keert terug naar de
haarvatenCapillary
56
![Page 57: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/57.jpg)
Animatie uitwisseling haarvaten
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 57
![Page 58: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/58.jpg)
HET LYMFEVATENSTELSELDeel 8
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 58
![Page 59: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/59.jpg)
Lymfevatenstelsel
• Parallel vatenstelsel– transporteert witte bloedcellen
• afweer tegen infectie
– verzamelt interstitiële vloeistof• handhaven volume &
eiwitconcentratie van het bloed• verbonden met bloedvatstelsel bij
de ondersleutelbeenader
59Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 60: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/60.jpg)
Lymfevatenstelsel
60Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
![Page 61: Hoofdstuk 32 - Audesirk](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061616/55921cee1a28ab78218b45bd/html5/thumbnails/61.jpg)
Einde
61Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010