Editor’s vision

เมอครงทผมยงเรยนปรญญาตรทมหาวทยาลยเชยงใหมไดมโอกาสออกคายอาสาพฒนาชนบทอยหลายครงมอยครงหนงในการออกคายทหมบานตาลเจดตนอำเภอปายแมฮองสอนผมใชเวลาวางคยเลนกบเดกๆในหมบานเดกหญงอายราว7ขวบคนหนงถามผมวา

“บานพทำอะไร”“ก...คาขายนะ”“แลวบานพมขาวกนทงปมย?”“มส...ทำไมเหรอ?”“แปลกนะบานพ ไมทำนาแตมขาวกนทงปบานหนทำนาแตมขาวกนมงไมมกนมง”อกครงหนงในการออกคายฯทอำเภอฝางเชยงใหมระหวางทผม‘เดนปา’กบพชาวนาอายราว40ปเรา

คยกนหลายเรองตงแตเรองปญหาชาวนาไปจนถงปญหาบานเมองในขณะนนจนมาถงประโยคทพเขาเปรยๆขนมาวา

“ชวตของคณกบชวตของผมมความจำเปนแตกตางกนตอนนคณตองเรยนหนงสอถาไมเรยนคณจะไมมงานทำแลวคณจะอดตาย...สวนผมไปเรยนหนงสอไมไดตองทำงานเลยงตวเองและครอบครวไมงนอดตาย”

ผานมากวา20ปเกษตรกรไทยยงลมๆดอนๆการประกอบอาชพของเกษตรกรบางคนเปลยนจากการถก‘ตกเขยว’ไปเปน‘เกษตรกรพนธสญญา’ในขณะทหลายคนลมหายตายจากไปจากอาชพนเพอเขาสภาคอตสาหกรรมและบรการเกษตรกรบางคนผนตวไปเปน‘ผประกอบการเกษตร’

ภาคการเกษตรของไทยยงเตมไปดวยปญหา ทงจากสภาพแวดลอมและทรพยากรทเตมไปดวยความไมแนนอนอายเฉลยของเกษตรทสงขนหนมสาวสนใจเรยนและสนใจประกอบอาชพดานเกษตรลดลงรายไดไมคมกบงานหนกตนทนการผลตสงจากการใชสารเคมสขภาพยำแยในขณะทราคาพชผลมราคาตำและเอาแนเอานอนไมได

Horizonฉบบนเกดขนโดยเปนผลพวงจากการจดทำภาพอนาคตการเกษตรไทย2563ซงดำเนนงานโดยสถาบนคลงสมองของชาตศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปคสวทน.และหนวยงานพนธมตรอกหลายหนวยงานโดยมงหวงวาเกษตรกรไทยจะสามารถลมตาอาปากไดเนอหาของภาพอนาคตไดระบประเดนสำคญตางๆไวแตการจะไปใหถงภาพทพงประสงคหรอจะหลกเลยงภาพท ไมพงเปนประสงคนนตองอาศยความรวมมอรวมใจของหลายคนหลายหนวยงานมาชวยกนคดชวยกนทำสวนจะไปถงฝงฝนหรอไมนนตองตามดกนตอไป

ขอถอโอกาสนแจงทานผอานใหทราบวาHorizonจะมวางแผงตามรานหนงสออกเพยง2ฉบบคอฉบบน(8)และฉบบถดไป(9)หลงจากนนจะจดสงผานระบบสมาชกเทานนหากทานตองการตดตามขาวสารและเนอหาสาระจากHorizonตอไปกรณาสมครสมาชกโดยใช ใบสมครตามทปรากฏในเลมครบ

รกกนชอบกนกอยาทอดทงกนนะครบบรรณาธการ

Vol. 2 No. 4

The five essential entrepreneurial skills for success are concentration, discrimination, organization, innovation and communication.

Michael Faraday (1791-1867)

Horizon08.indb 2 1/27/12 1:59:12 PM

Contents

เจาของ

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

บรรณาธการผพมพผโฆษณา

ดร.สชาต อดมโสภกจ

ทปรกษา

ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน

ดร.ญาดา มกดาพทกษ

รศ.ดร.ศกรนทร ภมรตน

รศ.ดร.ชาตร ศรไพพรรณ

ดร.นเรศ ดำรงชย

ดร.กตพงค พรอมวงค

บรรณาธการบรหาร

ดร.สชาต อดมโสภกจ

กองบรรณาธการ

ศรจรรยา ออกรมย

ปรนนท วรรณสวาง

ณศรา จนทรประทน

ดร.สรชย สถตคณารตน

สรพร พทยโสภณ

บรรณาธการตนฉบบ

วรพงษ สนทรฉตราวฒน

ศลปกรรม

ณขวญ ศรอรโณทย

เดอน จงมนคง

สำนกงาน

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

เลขท 319 อาคารจตรสจามจร ชน 14

ถนนพญาไท แขวงปทมวน เขตปทมวน

กรงเทพฯ 10330

โทรศพท 0 2160 5432 ตอ 305, 311, 706

อเมล horizon@sti.or.th

เวบไซต http://www.sti.or.th/horizon

ดำเนนการผลตโดย

บรษท เปนไท พบลชชง จำกด

โทรศพท 0 2736 9918

โทรสาร 0 2736 8891

อเมล waymagazine@yahoo.com

04 News review 06 Statistic features 08 Foresight society 12 In & Out 14 Cultural science 16 Gen next 18 Features 30 Vision 36 Interview 42 Global warming 43 Thai point 44 Social & technology 46 Myth & science 48 Smart life 50 Science media 51 Techno-Toon

46_ Myth & Scienceเหต ภย พบต ใหญ ท ผาน มา นน ได นำพา ความ สบสน มา ส สงคม ไทย ทง ขอมล ขาวสาร ท ชวน ตระหนก จรง บาง ไม จรง บาง สง ท ขาวสาร บอก วา จะ เกด กลบ ไม เกด สง ท ไม ปรากฏ ใน ขาวสาร กลบ เกด ขน จรง อะไร คอ ความ เชอ สวน อะไร คอ ความ จรง คงจะ ด หาก เรา ม ขอมล ท แมนยำ เพราะ ภย พบต ใหญ ท เพง ผาน ไป ผ ร และ นก วชาการ ทง หลาย ตาง บอก วา ‘แค นำ จม’

30_ Visionขอ กงวล ใน บาง สถานการณ ก ม ขอด ของ มน ใน แง ท ทำให เรา เตรยม พรอม รบมอ กบ ปญหา และ น คอ ขอ กงวล ของ ผ อำนวย การ ศนย เทคโนโลย ชวภาพ เกษตร และ อก 3 ทาน จาก สถาบน คลง สมอง แหง ชาต ใน ความ ออน ดอย ของ สภาพ สงคม เศรษฐกจ และ การเมอง ท จะ สง ผล ตอ ภาค เกษตร ไทย ใน อนาคต และ มอง จด แขง ท ภาค เกษตร สามารถ พฒนา ให เตม ศกยภาพ

18_ Featuresสถาบน คลง สมอง แหง ชาต ได วเคราะห ความ เสยง แนว โนม และ โอกาส ใน อนาคต ของ ภาค เกษตร ไทย ผาน กระบวนการ ท เรยก วาการ มอง อนาคต (Foresight) ซง ได ภาพ อนาคต เกยว กบ การเกษตร ไทย 3 ภาพ ม ทง ภาพ ท สดใส เตม ไป ดวย แสง สวาง และ ภาพ ท ชวน หดห ใน ระดบ หายนะ ท จะ เกด ขน กบ ภาค เกษตร ไทย หนทาง หรอ วธ การ ท จะ ปองกน ม ให ภาค เกษตร ไทย ตอง เผชญ ความ หดห เชน นน และ เสน ทาง ท จะ นำพา ภาค เกษตร ไทย ไป พบ แสงส วาง นน คอ อะไร Feature ฉบบ น ขอ เสนอ ทาง เลอก ท ควร คา แก การ พจารณา

08Vol. 2 No. 4

Horizon08.indb 3 1/27/12 1:59:18 PM

01

เชอ ไหม วา โลก เรา ม อโมงค ท ถก ขด ลก ลง ไป ใน ชน นำ แขง กวา 120 เมตร สามารถ เกบ เมลด พนธ พช สำรอง จาก ทว โลก ได กวา 4.5 ลาน เมลด ธนาคาร เกบ รกษา พนธ พช โลก Svalbard Global Seed Vault (SGSV) ประเทศ นอรเวย เปด ตว ขน เมอ ตน ป 2008 ตง อย ท คาบสมทร Arctic Svalbard ซง อย หาง จาก ขว โลก เหนอ เพยง 1,300 กโลเมตร ม จด ประสงค หลก เพอ เปน แหลง สำรอง เมลด พนธ พช จาก ธนาคาร เมลด พนธ พช กวา 1,400 แหง ท ตง อย ใน 100 ประเทศ ทว โลก รวม ถง ประเทศไทย เอง ก กำลง ทำ วจย และ พฒนา เพอ สงตว อยาง เมลด ถวฝกยาว (Cowpea) ไป ฝาก เกบ ไว ดวย เชน กน

โครงสรางอนแขงแกรงSGSV ไม ได ถก สราง ขน เพราะ กลว วา นำ จะ ทวม

โลก แต วา เกด จาก ความ ตระหนก ใน ความ สำคญของ พช พรรณ อน ม คา ท บาง ชนด ได สญหาย ไป เนอง มา จาก หลาย สาเหต เชน เกด ภย พบต ทาง ธรรมชาต สงคราม หรอ การ เปลยนแปลง ของ สภาพ ภม อากาศ เปนตน รฐบาล นอรเวย จง รวม มอ กบ The Global Crop Diversity Trust และ The Nordic Genetic Resource Center ใน การ จด ตง SGSV ตว โครงสราง ทาง เขา และ อโมงค สามารถ ทน ตอ ระเบด นวเคลยร หรอ แผน ดน ไหว ขนาด 6.2

รก เตอร ได และ อย สง กวา ระดบ ท นำ ทะเล จะ ทวม ถง แม เกด ภาวะ โลก รอน ภายใน ม ระบบ ทำความ เยน ดวย กระแส ไฟฟา จาก เหมอง ใกล เคยง เพอ รกษา อณหภม ไว ท -18 ถง -20 องศา ซง สามารถ เกบ รกษา เมลด พนธ บาง ชนด ได ยาวนาน ทสด ถง 1,000 ป และ ถง แมวา ระบบ ไฟฟา จะ ลม แต ความ เยน จาก ชน หน ใน ภเขานำแขง ก จะ ยง สามารถ รกษา อณหภม ของ อโมงค ไว ไดท -3 องศา เซลเซยส ซง จะ สามารถ เกบ เมลด บาง ชนด ไว ได นาน เปน รอย ป

แลวมะพราวจะเกบยงไง!!??พช บาง ชนด ไม สามารถ เกบ รป ของ เมลด ได (อยาง นอย

ผล มะพราว ก ใหญ เกน ไป และ คน ชอบ ทาน มะพราว ก อาจ จะ นอยใจ ถา ไมม ใคร ชวย หา วธ เกบ สวน ขยาย พนธ ของ มะพราว ให) SGSV จง ม การ วจย การ เกบ สวน ขยาย พนธ (Germplasm) ของ พช ท ไม สามารถ เกบ ดวย เมลด ได นน คอ วธ การ เกบ เนอเยอ ใน ไนโตรเจน เหลว ซง ม อณหภม -198 องศา เซลเซยส หรอ ท เรยก วา ภาย ใต สภาพ เยน ยงยวด (Cryopreservation) ซง จะ สามารถ เกบ ตวอยาง ไม ผล ได เชน เชอ พนธ กลวย และ มะพราว ท กำลง จะ ถก สง มา จาก ปาปว นวกน, ฟลปปนส และ โก โต ด วว ร

การเกบแบบBlackBoxเนองจาก วตถประสงค ของ Svalbard Seed Vault

คอ การ เกบ รกษา พนธ พช จาก ทว โลก ดง นน Svalbard จง ไมม การ ให บรการ เมลด พนธ และ ไม อนญาต ให เอา เมลด พนธ ออก ไป โดย ปราศจาก การ อนญาต ของ เจาของ ผ ฝาก เชอ พนธกรรม นน ผ ฝาก เชอ จะ ม สทธ เตม ท ใน เชอ พนธกรรม ของ ตน และ สามารถ ขอ เมลด คน เมอไร กได

ได ร แบบ น หลาย คน คง สบายใจ ได วา แม จะ เกด นำ ทวม จน นา ขาว หรอ สวน ผล ไม ตอง ลม ไป แต เรา ก จะ ยง ม เมลด ของ พช พรรณ เกบ ไว อยาง ปลอดภย ใน อโมงค ท แขงแกรง แต หาง ไกล และ หนาว เหนบ...

ทมา: รายการ 60 Minutes

The Global Crop Diversity Trust http://www.croptrust.

org/main/arcticseedvault.php?itemid=842

อโมงคเกบเมลดพนธพช วนสนโลก

: 4

n e w s

: 4

สรนยา ลม

Horizon08.indb 4 1/27/12 1:59:22 PM

03r e v i e w

หาก ใคร กำลง วางแผน ไป ทอง เทยว ทาง ภาค ตะวน ออก เฉยง เหนอ ของ ประเทศ สหรฐอเมรกา ใน ชวง น คณ อาจ กลาย เปน สวน หนง ของ การ ทดสอบ การ รกษา ความ ปลอดภย เพอ ตรวจ หา ผ กอการ ราย โดย ไมร ตว ทงน Nature News ได รายงาน วา กระทรวง รกษา ความ มนคง แหง ชาต (Department of Homeland Security – DHS) ประเทศ สหรฐอเมรกา กำลง พฒนา เทคโนโลย ใหม ซง มชอ เรยก วา Future Attribute Screening Technology (FAST) เพอ เปน เครอง มอ ตรวจ จบ ผ ท ม พฤตกรรม เขา ขาย เปน ผ กอการ ราย โดย ได ม การ ทดสอบ ภาค สนาม ใน ขน แรก เมอ เดอน มนาคม ท ผาน มา ใน สถาน ท ท ไมม การ เปด เผย ใน บรเวณ ภาค ตะวน ออก เฉยง เหนอ ของ สหรฐอเมรกา

เทคโนโลย FAST น คลาย กบ เครอง ตรวจ จบ โกหก กลาว คอ ระบบ จะ ตรวจ สอบ สภาวะ การ ทำงาน ของ สวน ตางๆ ของ รางกาย ตงแต อตรา การ เตน ของ หวใจ ไป จนถง ความ นง ของ สายตา และ นำ ขอมล ไป ประมวล เพอ ตดสน ความ นกคด ของ ผ ถก ตรวจ สอบ สง ท เปน ขอ โดด เดน ของ ระบบ FAST ก คอ การ ใช ตว ตรวจ จบ (Sensor) ท ไม ตอง สมผส กบ รางกาย ของ ผ ถก ทดสอบ และ ไม ตอง ใช วธ การ ซก ถาม ทำให การ ทดสอบ สามารถ ทำได สะดวก แม ใน ขณะ ท ผ ถก ทดสอบ กำลง เดน อย ใน อาคาร ผ โดยสาร ของ สนามบน ซง พอ มา คด เลนๆ ด แลว ผ อาน หลาย ทาน ก อาจ จะ เหน วา เทคโนโลย FAST น ม ความ คลายคลง กบ หลก การ ท เรา เรยก กน วา ‘Pre-crime’ ทมา จาก ภาพยนตร ไซ ไฟ ชอ ดง

ทดสอบ ภาค สนาม เครอง ตรวจ จบ ผ กอการ รายใน สหรฐอเมรการะบบ คด กรอง เพอ หา ตวผ โดยสาร ท ม เจตนา ราย แอบแฝง

‘Minority Report’ ซง ใน ภาพยนตร จะ ใช มนษย กลาย พนธ เปน ผ คาด เดา อาชญากรรม ท จะ เกด ขน ใน อนาคต

วธ การ ทดสอบ ระบบ FAST ม ขน ตอน คอ ให ผ ถก ทดสอบ เดน ผาน เครอง ตรวจ วด และ ‘แกลง’ แสดง พฤตกรรม ท สามารถ เชอม โยง ไป ถง การ กอการ ราย ได แต ก ยง ม ขอ กงขา ถง ความ เสมอน จรง ของ การ แสดง พฤตกรรม ดง กลาว รวม ไป ถง ความ เอน เอยง ตอ ผล การ ทดสอบ หาก ผ เขา ทดสอบ ร วา ตนเอง กำลง ถก ทดสอบ อย ขอ กงวล อก ประการ หนง ก คอ ความ สามารถ ของ ระบบ ใน การ แยกแยะ ปฏกรยา ตอบ สนอง ของ รางกาย ขณะ ท ม ความ กงวล ออก จาก ขณะ ท กำลง คด วางแผน กอการ ราย เพราะ แมแต การ สแกน มานตา หรอ การ อาน ลาย พมพ นว มอ ท ดาน ตรวจ คน เขา เมอง ก ยง ทำให นก ทอง เทยว ท เดน ทาง เขา เมอง อยาง ถก กฎหมาย ม อตรา การ เตน ของ หวใจ ท เรว ขน ได ระบบ น จง อาจ ทำให ผ บรสทธ ถก กลาว หา วา เปน ผ กอการ ราย ได Steven Aftergood นก วเคราะห วจย ของ สหพนธ นก วทยาศาสตร อเมรกน (Federation of American Scientists) กลาว วา “หาก วธ การ น ยง ไม ได รบ การ ยนยน ผล การ ทดสอบ มน ก ไม ตาง จาก การ เลน ทาย คำ ปรศนา”

อยางไร กตาม จาก การ ทดสอบ ใน หอง ปฏบต การ พบ วา ระบบ น ม ความ แมนยำ มาก ถง 70 เปอรเซนต แต หาก นำ ไป ทดสอบ ใน ภาค สนาม ผล ท ได ก อาจ จะ แตก ตาง ไป จาก คา ดง กลาว John Verrico โฆษก ของ DHS กลาว วา ขณะ น DHS ยง ไม สามารถ ประเมน ประสทธภาพ ของ ระบบ ได และ จะ ตอง ทำการ ทดสอบ ระบบ ตอ ไป เปน เวลา อก หลาย เดอน ปจจบน สถาน ท ท ใช ทดสอบ ระบบ ก ยง คง ถก ปด เปน ความ ลบ โดย Verrico บอก ได เพยง วา “เรา ไม ได ทดสอบ ท สนามบน แต เรา เลอก ใช สถาน ท ท ม สภาพ แวดลอม และ ปจจย ตางๆ ท พอ จะ ทดแทน กน ได”

ทมา: Terrorist ‘pre-crime’ detector field tested in United States.

Nature News, 27 May 2011 (http://www.nature.com/news/2011/110527/

full/news.2011.323.html)

5 : 5 :

กตตศกด กวกจมณ

Horizon08.indb 5 1/27/12 1:59:24 PM

statistic FEaturEsดร.องคาร วงษดไทย

: 6

28 ลานไรเปนพนทการเกษตรทไดรบการพฒนาและ มระบบชลประทาน

102 ลาน ไรเ ป น พ น ท เ ก ษ ต ร น อ ก เ ข ต ช ล ป ร ะ ท า น หรอ พนท เกษตร นำ ฝน

50.6%พนททำนาลดลงจากรอยละ 56.1 ในป 2541 เปน 50.6 ในป 2551

12.1%พนทปลกยางกลบเพมขน จาก 9.41 ใน ป 2541 เปน 12.1 ใน ป 2551

702,610 ลาน ลกบาศก เมตรเปน ปรมาณฝนตกเฉลย ทง ประเทศ ตอ ป แต ปรมาณนำทไหลลงอางเกบนำ ขนาด ใหญ รวม กน ทง ประเทศ กลบ ม คา เฉลย เพยง

40,172 ลาน ลกบาศก เมตร หรอ รอย ละ 5.7 ของ ปรมาณ ฝนทง ป

สถตทเกยวของกบการเกษตรของไทย

Horizon08.indb 6 1/27/12 1:59:31 PM

ทมา:1. การ จดการ ความ เสยง ทรพยากร นำ ของ ไทย (Risk management in water resource of Thailand), (2554), สถาบน สารสนเทศ

ทรพยากร นำ และ การเกษตร (องคการ มหาชน).

2. ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย 2563, (2554), สถาบน คลง สมอง ของ ชาต ภาย ใต มลนธ สง เสรม ทบวง มหาวทยาลย.

7 :

มากกวา 65 ปใน ชวง แผน พฒนา เศรษฐกจ และ สงคม แหง ชาต ฉบบ ท 8 เกษตรกรทมอายมากกวา65ป เทากบ รอย ละ 5.2 ของ ประชากร เกษตรกร และ เพม ขน เปน รอย ละ 9.8 ใน ชวง แผน พฒนา เศรษฐกจ และ สงคม แหง ชาต ฉบบ ท 10

9,011 ลาน บาทเปน จำนวน เงน ท ประเทศไทยนำเขาเทคโนโลยและเครองจกรกลการเกษตร ใน ป 2552 เพม ขน จาก ป 2551 ท ประเทศไทย นำ เขา เทคโนโลย และ เครองจกร กล การเกษตร เปน มลคา ทง สน 6,094 ลาน บาท

4,114,313 ตน เปนปรมาณการใชปยเคมในป 2552 โดยปยอนทรยมสดสวนตอปรมาณการนำเขาเพยงรอยละ 0.07

16,816 ลาน บาทใน ป 2552 ประเทศไทย นำเขาสารเคมปองกนและกำจดศตรพช เปน จำนวน 118,152 ลาน ตน ของ สาร ออก ฤทธ คด เปน มลคา 16,816 ลาน บาท คด เปน มากกวา 1 ใน 3 ของ ตนทน การ ปลก พช ทงหมด

Horizon08.indb 7 1/27/12 1:59:35 PM

สถาบน คลง สมอง ของ ชาต ภาย ใต มลนธ สง เสรม ทบวง มหาวทยาลย รวม กบ ศนย คาด การณ เทคโนโลย เอเปค สำนกงาน คณะ กรรมการ นโยบาย วทยาศาสตร เทคโนโลย และ นวตกรรม แหง ชาต (สว ทน.) ธนาคาร เพอ การเกษตร และ สหกรณ การเกษตร คณะ เกษตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร สำนกงาน คณะ กรรมการ วจย แหง ชาต สำนกงาน กองทน สนบสนน การ วจย สำนกงาน พฒนาการ วจย การเกษตร (องคการ มหาชน) สถาบน สง แวดลอม ไทย องคการ กระจาย เสยง และ แพร ภาพ สาธารณะ แหง ประเทศไทย และ หนงสอ พมพ โพสต ท เดย ได จด ทำ โครงการ ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย 2563 ขน เพอ วเคราะห แนว โนม และ จด ทำ ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย ใน ป 2563 ดวย กระบวนการ มอง อนาคต (Foresight)

กระบวนการ จด ทำ ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย ประกอบ ดวย การ ประชม ระดม ความ คด เหน 2 ครง โดย พจารณา ประเดน ความ ไม แนนอน ซง เปน ทง ปจจย ภายใน

ประเทศ และ ปจจย ภายนอก ประเทศ ม การ วเคราะห แนว โนม (Trends) แรง ผลก ดน (Driving Force) ระบ ความ ไม แนนอน ของ ปจจย หรอ เหตการณ ใน อนาคต เพอ นำ ไป ส การ กำหนด ประเดน หลก (Scenario Logics) สำหรบ การ จด ทำ ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย 2563 เพอ สราง ความ ตระหนก ร ให กบ สงคม ใน การเต ร ยม รบมอ กบ อนาคต ใน มต ใหม อยาง เทา ทน รวม ทง สราง เครอ ขาย ความ รวม มอ กน ใน การ สราง องค ความ ร ใน การ วางแผน และ การ กำหนด ทศทาง การ พฒนา เกษตร ของ ประเทศไทย ตอ ไป

ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย 3 ภาพ เปรยบ ได กบ การ เตบโต ของ ตนไม ท ได รบ ผลก ระ ทบ จาก สภาพ แวดลอม และ ความ สามารถ ใน การ ปรบ ตว ไดแก

ภาพ ไม ปา สภาวะ โลก รอน ถอ โอกาส ของ การเกษตร ไทย ม ความ กาวหนา ทาง ดาน เทคโนโลย และ ภมปญญา ทอง ถน เกด เปน เครอ ขาย เกษตรกร ม การนำ ความ ร เทคโนโลย และ ม การ จดการ ท ด ประกอบ กบ การ

ศรจรรยา ออกรมย

: 8

Theo

ry

ภ า พ อ น า ค ต ก า ร เ ก ษ ต ร ไ ท ย

Horizon08.indb 8 1/27/12 1:59:37 PM

การ พฒนา ศกยภาพ และ ประสทธภาพ การ ผลต มากกวา การ เนน ผล ระยะ สน ม แผนการ เกษตร แหง ชาต ท ม เปา หมาย ชดเจน เกษตรกรรม เปน อาชพ ยอด นยม ของ คน รน ใหม และ สนคา เกษตร ม เรอง ราว

ภาพ ไม ลม การเมอง ยง คง ยงเหยง ภาค รฐ ชะงก งน นโยบาย ขาด ความ ตอ เนอง แต เทคโนโลย ใน ภาค เอกชน ม ความ กาวหนา จาก การ ลงทน วจย และ พฒนา อยาง ตอ เนอง เกด สภาพ ขาว ยาก หมาก แพง จาก สภาพ ภม อากาศ ท เปลยนแปลง สง ผล ให เกด สถานการณ นำ ทวม และ นำ แลง ซำซาก การ จดการ ทรพยากร นำ ม ความ ยง ยาก ไทย เปน เมอง ขน ทางการ เกษตร โดย ชาว ตาง ชาต และ นก ธรกจ ไทย ท ม ความ ร และ ม เงน ลงทน เขา ถอ ครอง ทดน ทางการ เกษตร เพอ ผลต สนคา เกษตร เพอ อาหาร และ พลงงาน เพม มาก ขน

เขา ถง แหลง เงน ทน แต การเมอง ไทย ยง คง สบสน ภาค ธรกจ และ ภาค เอกชน หน มา จบ ธรกจ เกษตร เพอ อาหาร และ พลงงาน มาก ขน

ภาพ ไม เลยง เกษตรกร ยม ส เนองจาก สภาวะ โลก รอน ส ง ผล ให ราคาพลงงาน อาหาร และ ผลผลตเกษตร สง ขน เกด รฐ กสกรรม (ประชา นยม 2.0) ภาค รฐ มน โย บาย ดาน การเกษตร ท ชดเจน มง เนน

ไมปา

9 :

ไมลม

ไมเลยง

ทมาการ จด สมมนา วชาการ เร อง ‘ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย 2563’ ใน

วน ท 11 พฤษภาคม 2554 ผ สนใจ สามารถ หา ขอมล จาก เวบ ไซด ของ

สถาบน คลง สมอง ของ ชาต (http://www.knit.or.th)

Horizon08.indb 9 1/27/12 1:59:39 PM

สภค วรฬหการญ

แผนทนำทางสำนกงานปรมาณเพอสนตพ.ศ.2 5 5 5 - 2 5 6 5 ( O A P R o a d m a p )

สบ เนองจาก Horizon ฉบบ ท 6 ได เลา กจกรรม Kick off OAP Foresight ท สำนกงาน ปรมาณ เพอ สนต (ปส.) และ ศนย คาด การณ เทคโนโลย เอเปค สว ทน. ได รวม กน จด ทำ ภาพ อนาคต ปส. ใน ป 2563 มา ใน ครง น จะ เปน บท สรป ของ OAP Foresight ก คอ แผนท นำทาง สำนกงาน ปรมาณ เพอ สนต พ.ศ. 2555-2565 (OAP Roadmap) แต กอน ท จะ ได แผนท นำทาง นน เรา ได ใช ประโยชน จาก Kick off OAP Foresight โดย การนำ ภาพ อนาคต ท ได จด ทำ ขน ทง 4 ภาพ ไป ผาน กระบวนการ คาด การณ อนาคต (Foresight) ใน ขน ตอๆ ไป โดย บคลากร ของ ปส. ได ชวย กน ทำ Mini Foresight ใน แตละ สำนก ของ ปส. เอง ซง เปนการ จด ทำ ขอมล ประเมน ตนเอง (Self Assessment Data) ของ แตละ สำนก วา ม บทบาท อยางไร ตอ องคกร

เพอ ให ได ขอมล ท ครบ ถวน รอบ ดาน เรา ได ม การ จด ทำ Stakeholder Analysis Workshop ใน หม เจา หนาท ของ ปส. ผล ท ได ทำให เรา สามารถ ระบ ผ ม สวน ได สวน เสย (Stakeholders) ท สำคญๆ ของ ปส. และ นำ ผล ท ได นน มา จด Stakeholder Opinions Workshop เพอ รบ ฟง ความ คด เหน จาก บคคล หรอ หนวย งาน ท เกยวของ วา ม ความ คด เหน หรอ ตองการ ให ปส. ดำเนน งาน ไป ใน ทศทาง ใด สำหรบ 10 ป ขาง หนา

หลง จาก นน เรา จง ได นำ ขอมล เหลา นน มา ประมวล วเคราะห และ สงเคราะห ออก มา เปนตน แบบ OAP Roadmap แลว ได นำ ตนแบบ นน ไป แลก เปลยน และ ระดม ความ คด เหน จาก ผ บรหาร และ บคลากร ของ ปส. จน ได ออก มา เปน ‘แผนท นำทาง สำนกงาน ปรมาณ เพอ สนต พ.ศ. 2555-2565’ หรอ OAP Roadmap

OAP Roadmap ประกอบ ดวย 5 ชน ไดแกวสย ทศน (Vision) ซง ระบ วา ปส. จะ เปน องคกร

ท ทำ หนาท กำกบ ดแล การ ใช พลงงาน ปรมาณ ท เปน เลศ องคกร หนง ใน ประชาคม อาเซยน ภายใน ป พ.ศ. 2560

พนธ กจ (Mission) ปส. ม พนธ กจ หลก 4 ประการ คอ 1) ปรบปรง กฎหมาย ระเบยบ ขอ บงคบ และ เสนอ แนะ นโยบาย และ แผน ยทธศาสตร ดาน พลงงาน ปรมาณ เพอ นำ ไป ส การ ปฏบต ท เปน รป ธรรม 2) กำกบ ดแล ความ ปลอดภย จาก การ ใช พลงงาน ปรมาณ ให เปน ไป ตาม มาตรฐาน สากล 3) เปน ตวแทน ประเทศ ใน การ ดำเนน การ ตาม พนธกรณ

ความ ตกลง ระหวาง ประเทศ ดาน พลงงาน ปรมาณ และ 4) เผย แพร ความ ร และ สราง ความ เชอ มน ดาน ความ ปลอดภย จาก การ ใช พลงงาน ปรมาณ ให แก ประชาชน

ขด ความ สามารถ หลก (Core Competency) ท ปส. ตอง ม หรอ ตอง พฒนา ให เกด ขน ไดแก 1) ขด ความ สามารถ ใน การ ศกษา และ วเคราะห กฎหมาย รวม ถง กฎ ระเบยบ ตางๆ ท เกยว กบ การ กำกบ ดแล ดาน ความ ปลอดภย เกยว กบ การ ครอบ ครอง และ การ ใช สาร กมมนตรงส 2) ขด ความ สามารถ ใน การ ตดตาม พฒนา ประยกต ใช และ เผย แพร องค ความ ร ท เกยว กบ ความ ปลอดภย ของ เทคโนโลย นวเคลยร 3) ขด ความ สามารถ ใน การ พฒนา เครอ ขาย ความ รวม มอ ใน รป แบบ ตางๆ กบ หนวย งาน ทง ใน และ ตาง ประเทศ 4) ขด ความ สามารถ ใน การ สอสาร ขอมล กบ สาธารณะ อยาง ถก ตอง ทน ทวงท รอบ ดาน และ ตรง ไป ตรง มา ภารกจ เชง ยทธศาสตร (Strategic Function) ปส. ตอง ม หนวย งาน สำคญ ท รบ ผด ชอบ ภารกจ เชง ยทธศาสตร ดง ตอ ไป น 1) หนวย คด กรอง ประมวล และ วเคราะห ขอมล และ ทำ หนาท บรหาร จดการ ความ ร 2) หนวย บรหาร จดการ การ วจย และ พฒนา 3) หนวย บรหาร จดการ ดาน ความ ปลอดภย และ ความ เสยง เกยว กบ กมมนตรงส 4) หนวย บรหาร จดการ ภาพ ลกษณ องคกร 4) หนวย ตดตาม และ ประเมน ผล

ทรพยากร (Resources) เพอ ใหการ ดำเนน งาน ของ ปส. บรรล เปา หมาย ตาม วสย ทศน ท กำหนด ไว อยาง ม ประสทธภาพ จำเปน ตอง อาศย การ บรหาร จดการ ทรพยากร ให เหมาะ สม กบ ภารกจ ใน ท น แบง ทรพยากร ดง กลาว ออก เปน 4 กลม หลก ไดแก การ พฒนา ทรพยากร บคคล การ แสวงหา และ ครอบ ครอง องค ความ ร การ บรหาร งบ ประมาณ อยาง ม ประสทธภาพ และ การ สราง แรง จงใจ แก บคลากร

อยางไร กตาม องค ประกอบ ท สำคญ อก ประการ หนง คอ ปจจย ท จะ สง ผล ให เกด การ เปลยนแปลง (Change Factors) ท ชดเจน ซง ไดแก 1) การ ปรบ โครงสราง องคกร เพอ ให สามารถ รองรบ การ ทำ หนาท ของ ปส. อยาง ม ประสทธภาพ ใน 10 ป ขาง หนา 2) การ ปรบ เปลยน วฒนธรรม องคกร ดวย ความ รวม มอ รวมใจ ของ บคลากร ภายใน ปส. และ 3) การ ม เสน ทาง อาชพ ของ บคลากร ปส. ท ชดเจน เพอ ให เกด การ พฒนา ความ สามารถ และ ความ เชยวชาญ อยาง จำเพาะ เจาะจง ใน แตละ สาขา

หลง จาก น ผ บรหาร และ บคลากร ของ ปส. จะ นำ OAP Roadmap ไป ใช ใน การ จด ทำ ยทธศาสตร ใน การ ดำเนน การ ของ องคกร ตอ ไป

การ จด ทำ แผนท นำทาง คอ กระบวนการ ใน การ มอง อนาคต ของ เทคโนโลย เพอ เตรยม ความ พรอม ของ หนวย งาน หรอ องคกร ใน การ ท ทำงาน หรอ ทำ วจย ให สอดคลอง กบ ความ ตองการ หรอ แนว โนม ใน อนาคต แผนท นำทาง ได จาก การ พจารณา แนว โนม ของ ตลาด (Market Trends) ปจจย ท เปน แรง ผลก (Drivers) รป แบบ ของ ผลตภณฑ (Product) บรการ (Services) เทคโนโลย (Technology) และนโยบาย และ โครงสราง พน ฐาน (Policy and Infrastructure): 10

Activi

ty

Horizon08.indb 10 1/27/12 1:59:41 PM

การคาดการณอนาคตกบภาวะวกฤตการ พจารณา อนาคต อยาง เปน ระบบ การ

พยายาม ระบ และ ประเมน ความ เสยง ตางๆ ให ชดเจน ทสด เทา ท จะ เปน ไป ได จะ ชวย ให สามารถ หลก เลยง หรอ บรรเทา ความ เสยง เหลา นน กอน ท จะ ถง ภาวะ วกฤต (ไมใช การ หลก เลยง หรอ เบยง เบน วกฤต ท จะ เกด ขน ออก ไป) ซง จะ ชวย ลด ผลก ระ ทบ และ เปนการ เตรยม ความ พรอม ใน การ ตอบ สนอง ได ด

การระบและประเมนความเสยงสามารถ ทำได ดวย ความ รวม มอ ของ หลายๆ

หนวย งาน ชวย กน ระบ และ ประเมน ความ เสยง ท เกยวของ กบ แนว โนม ตางๆ ท เกด ขน ดวย กระบวนการ ตางๆ เชน การก วาด จบ สญญาณ (Horizon Scanning) รวม กบ การ ประเมน ความ เสยง การ ศกษา ประเดน เชง ยทธศาสตร ท อบต ใหม เปนตน จะ ชวย ใน การ จบ สญญาณ ออนๆ ท อาจ กลาย เปน ปญหา ได

การ ตง คำถาม วา ‘ถา หาก’ (What if) และ ‘แลว จะ เปน อยางไร’ (So what) จะ ชวย กระตน ให เกด การ คดถง ความ เปน ไป ได ตางๆ ท จะ เกด ขน ใน อนาคต แลว นำ ไป ส ประเดน ท เรา ไม เคย คดถง มา กอน ซง จะ ชวย ให เรา ม ความ เขาใจ วา แนว โนม เหลา นน จะ พฒนา ไป ส ความ ตงเครยด ได อยางไร บาง โดย เฉพาะ อยาง ยง เมอ ถก กระตน ดวย เทคโนโลย

อยางไร กตาม กจกรรม น ตอง ดำเนน การ ผาน เครอ ขาย ท ม มม มอง หลาก หลาย ทง ใน ระดบ ประเทศ และ ระดบ นานาชาต สง หนง ท ม ความ สำคญ ไม ยง หยอน ไป กวา กน คอ ความ เปน หนง เดยว ของ รฐ (Whole-of-Government) ซง จะ ทำให หนวย งาน ของ รฐ ม การ ทำ หนาท อยาง สอดคลอง กน ใน การ จดการ ความ เสยง ดวย ความ ตระหนก ใน ความ เสยง และ เหตการณ ท จะ เกด ขน รวม กน

การสอสารและการบรรเทาความเสยงการ สอสาร ความ เสยง ม ความ สำคญ มาก

เนองจาก เรา ตองการ การ ยอมรบ รวม กน ของ หนวย งาน ตางๆ ท เกยวของ ใน การ รวม มอ กน แกไข ปญหา อยาง ทน ทวงท การ ตอบ สนอง ตอ ความ เสยง อาจ ไม สามารถ กระทำ ได อยาง ทน ทวงท แต การ ท ได คด แนวทาง การ ตอบ สนอง รป แบบ ตางๆ จาก ภาพ อนาคต หลายๆ ภาพ ท ได จด ทำ ไว จะ ชวย ให เรา ตอบ สนอง ตอ สถานการณ ท เปลยนแปลง ไป ได อยาง เหมาะ สม โดย เฉพาะ อยาง ยง เมอ ความ เสยง เหลา นน กลาย เปน วกฤต

ภาพ ประกอบ แสดง ให เหน ความ เสยง ตางๆ ท สมพนธ กบ การ เปลยนแปลง ของ สภาพ ภม อากาศ ซง ทำให เกด วกฤต ดาน สภาพ ลม ฟา อากาศ และ หาย นภย ตางๆ ท จะ ตาม มา สง เหลา น ทำให หวง โซ อปทาน ของ โลก ลด นอย ลง ความ ตองการ พลงงาน ใน แตละ ภมภาค สง ขน และ ความ เปราะ บาง ดาน ทรพยากร ของ สงคโปร ก จะ สง ขน

นอกจาก น การ เปลยนแปลง ของ สภาพ ภม อากาศ อาจ ทำให อณหภม และ ความชน สง ขน สง ผล ให เกด โรค ระบาด ระดบ นำ ทะเล ท สง ขน อาจ ทำให นำ ทวม สญ เสย ทดน และ แหลง นำ จด ระบบ สาธารณปโภค ท ม อย เชน โรง พยาบาล ทาเรอ สนามบน โครง ขาย ไฟฟา และ นำ เปนตน จะ สามารถ รบมอ กบ ความ ตงเครยด เหลา น ได หรอ ไม และ เมอ สง เหลา น กอ ให เกด ผล รวม กน อาจ ทำให การ ดำรง ชวต ของ ชาว สงคโปร และ ขด ความ สามารถ ใน การ แขงขน ของ ประเทศ ม ปญหา

จะ เหน ได วาการ ตอบ สนอง ตอ ความ เสยง ตางๆ ท ระบ ไว ขาง ตน ตอง อาศย หนวย งาน ตางๆ ไป รบ ผด ชอบ แตละ ประเดน เชน การ จดการ พลงงาน อยาง ม ประสทธภาพ โครงสราง ของ การ ระบาย นำ การ บรหาร จดการ มลภาวะ ความ มนคง ของ ทรพยากร เปนตน การ พจารณา ภาวะ วกฤต ตางๆ ท อาจ เกด ขน ยง ชวย ให ระดบ นโยบาย เหน ถง ชอง วาง ของ ขด ความ สามารถ และ กระบวนการ ท ม อย ซง จะ นำ ไป ส การ พฒนา เพอ รบมอ กบ เหตการณ ตางๆ อยาง ทน ทวงท

สชาต อดมโสภกจ

กลาว ได วา สงคโปร ม ขด ความ สามารถ ใน การ บรหาร จดการ ภาวะ วกฤต ได ด ใน ระดบ หนง เพราะ กลไก การ ทำงาน ของ หนวย งาน รฐ ภาค เอกชน และ ภาค ประชา สงคม ม ความ สอดคลอง กน ดง ใน กรณ การ ระบาด ของ โรค ซารส และ วกฤต ทาง เศรษฐกจ ซง เปน ผล จาก การ คาด การณ อนาคต ของ หนวย ยทธศาสตร อนาคต (Centre for Strategic Futures, CSF) ของ สงคโปร* ท ได เตรยม การณ สำหรบ ภาวะ วกฤต ไว ลวง หนา

* Centre for Strategic Futures (CSF) เปน หนวย งาน ภาย ใต Public Service Devision (PSD) ของ สงคโปร เปน หนวย งาน ของ รฐ ทำ หนาท ให บรการ แก สาธารณะ อยาง ม ประสทธภาพ ซง รวม ถง โครงสราง พน ฐาน การ ศกษา ท อย อาศย กฎหมาย สง แวดลอม โดย ม การ เรยน ร และ คาด การณ อนาคต อยาง ตอ เนอง เพอ เตรยม ความ พรอม และ เพอ ให มนใจ วา จะ สามารถ ให บรการ อยาง ใน ระดบ ด เยยม อยาง ไม ขาดตอน และ ม การ พฒนา ตลอด เวลา

ทมา:Kwa Chin Lum. Foresight and crisis preparedness: the Singapore experience. Global is Asian, Issue12, Oct-Dec 2011, p42-43.

การคาดการณอนาคตกบการเตรยมความพรอมในภาวะวกฤต

11 :

Horizon08.indb 11 1/27/12 1:59:43 PM

in & outสชาต อดมโสภกจ

ทก วน น เรา พบ คน กม หนา เดน กน มาก ขน คย กบ คน ขาง กาย นอย ลง แต คย กบ คน ท อย คนละ ซก โลก มาก ขน และ เรา ใช ‘นว’ คย กน มาก ขน

อยา แปลก ใจ หาก พบเหน คน บาง คน ไม สนใจ วา เขา จะ เดน ไป ไหน หรอ หนทาง ขาง หนา จะ เปน อยางไร หรอ เขา ทำตว ‘ขด ขวาง ความ กาวหนา’ แค ไหน เพราะ ขณะ นน เขา กำลง สนใจ สง ท อย ใน มอ…สมา รท โฟน

เรา ลอง ยอน กลบ ไป ด ซ วา...กวา จะ เปน สมา รท โฟน ใน มอ เรา มน ผาน รอน ผาน หนาว มา อยางไร บาง

ก ว า จ ะ ม า เ ป น

ค.ศ.1908สทธ บตร อเมรกน หมายเลข 887357 ของ Nathan B. Stubblefield เปน สทธ บตร แรก ท เกยว กบ โทรศพท ไร สายค.ศ.1945 โทรศพท เคลอนท ยค 0G (Zero Generation) ถอ กำเนด ขน แต ยง ไม ถก เรยก วา ‘โทรศพท เคลอนท’ อยาง เปน ทางการ เพราะ ผ ใช ยง ไม สามารถ เคลอน ยาย จาก ฐาน หนง (พนท ท สถาน ให บรการ – ‘เซลล’) ไป ยง อก ฐาน หนง อยาง อตโนมต จน กระทง Bell Labs พฒนา เทคโนโลย เกยว กบ ฐาน ให บรการ ใน อก 2 ป ถด มา และ ได รบ การ พฒนา มา โดย ตลอด จนถง ทศวรรษ 1960ค.ศ.1973 วน ท 8 เมษายน Martin Cooper ผ จดการ ของ โม โต โร ลา เปน คน แรก ท ใช โทรศพท เคลอนท แบบ มอ ถอ (Handheld Mobile Phone) ... ผาน โมเดมค.ศ.1982 โนเกย เปด ตว โทรศพท เคลอนท รน Mobira Senator ซง เปนก ลอง สเหลยม ขนาด ใหญ ม ห หว เพราะ ถก ออกแบบ ให ใช ใน รถ (ตอน นน ไมม ใครบา พอท จะ หว เจา เครอง น แลว เดน คย เพราะ อาจ ทำให หว ไหล หลด)ค.ศ.1984 Bell Labs ซง พฒนา เทคโนโลย เกยว กบ ฐาน ให บรการ สญญาณ ได ประดษฐ เทคโนโลย ท เรยก วา ‘Call Handoff’ ซง ทำให ผ ใช โทรศพท เคลอนท เดน ทาง ผาน ‘เซลล’ ตางๆ ได โดย การ สนทนา ไม ขาดตอนค.ศ.1990 โทรศพท เคลอนท เขา ส ยค 2G โดย สหรฐอเมรกา เรม ใช เครอ ขาย GSM เปน ครง แรก โดย ชวง แรกๆ ระบบ 1G กบ 2G ใช คลน 900 MHz รวม กน และ ตอ มา ระบบ 1G ซง

สมารทโฟน

: 12

Horizon08.indb 12 1/27/12 1:59:50 PM

ทมา:

http://www.xtimeline.com/timeline/History-of-Mobile-Phones--Cell-Phones- +

http://gizmodo.com/357895/the-analog-cellphone-timeline +

http://www.dreamsrain.com/2011/10/17/evolution-of-cell-phone-since-last-38-years-infographic/ +

เปน อะ นา ลอก ก ทยอย ปด ตว ลง ใน ขณะ เดยวกน โทรศพท เคลอนท ท ม ขนาด ใหญ เทอะทะ (บาง คน เปรยบ เปรย วา เวลา คย โทรศพท ท เหมอน ‘หมา แทะ กระดก’) ก เรม ม ขนาด เลก ลง เรอยๆ จน กลาย เปน ‘โทรศพท มอ ถอ’ ใน ทสด ท เปน เชน น ได เพราะ การ พฒนา เทคโนโลย แบต เต อร และ วงจร ภายใน เครอง ท ใช พลงงาน อยาง ม ประสทธภาพค.ศ.1993 The Simon Personal Communicator รวม กบ IBM9 และ BellSouth วาง ตลาด โทรศพท มอ ถอ โฉม ใหม ท ผนวก PDA (Personal Digital Assistant) เขาไป ดวย ทำให เกด อปกรณ ท ทำ หนาท ทง โทรศพท เพจ เจอร เครอง คด เลข สมด บนทก ท อย โทรสาร และ อเมล โดย ม นำ หนก ประมาณ 500 กรมค.ศ.1995 โนเกย ให บรการ สง ขอความ ผาน โทรศพท มอ ถอ ใน จน และ ญปนค.ศ.1996 โทรศพท มอ ถอ เรม แปลง โฉม จาก เนน ‘ฟง กชน’ ไป เนน ‘แฟชน’ เชน โม โต โร ลา ออก โทรศพท มอ ถอ รน Razr ซง ม ขนาด เลก นำหนก ไม ถง 100 กรม ม ฝา พบ คลาย หอย(Clamshell Phone) และเหนบ เขากบเขมขด ได ค.ศ.1998เทคโนโลย บล ทธ (Bluetooth) กำเนด ขน ดวย ความ ตงใจ จะ ใช เพอ ทดแทน การ สง สญญาณ เสยง และ ขอมล ผาน สาย แลว บล ทธ ก มา เปน เพอน สนท กบ โทร ศพท มอ ถอ กอน จะ เรม ไป คบหา กบ อปกรณ อเลกทรอนกส ชนด อนๆค.ศ.1999 โทรศพท มอ ถอ เจา เสนห นาม BlackBerry ของ Research in Motion (RIM) สญชาต แคนาดา ก ออก มา ให ยล โฉม พรอมๆ กบ ลก เลน แพรวพราว ไดแก อเมล โทรศพท สง ขอความ สง แฟกซ ผาน อนเทอรเนต เขา เวบ และ ใช บรการ ไร สา ยอนๆ และ แนนอน...จาก รน แรก ท หนา จอ เปน ขาว-ดำ ก เปน ลาน ส ไป เรยบรอยค.ศ.2000 เรม พฒนา ระบบ 3G พรอมๆ กบ วาง มาตรฐาน (เชน การ สง ถาย ขอมล ดวย ความเรว 2 Mbit/s ใน อาคาร และ 384 kbit/s นอก อาคาร เปนตน) แต กอน จะ ได 3G ก ม 2.5G มา ใช แกขด กอน เชน CDMA2000-1X, GPRS และ EDGE ซง พฒนา ตอย อด จาก 2G จน กระทง

ตน ศตวรรษ ท 21 จง ม 3G ใช กนค.ศ.2001 จะ ม ใคร ร บาง วา ‘โทรศพท ชาญ ฉลาด’ (Smart Phone) เครอง แรก คอ Kyocera รน QCP6035 ออก ต ตลาด พรอมๆ กบ ระบบ ปฏบต การ Palm-OS และ หนวย ความ จำ ถง 8MB จด เปน อปกรณ ประเภท All-in-One เพราะ ทำ หนาท ทง โทรศพท เพจ เจอร PDA เฝา หน หา โรง และ รอบ ชม ภาพยนตร หา ตาราง บน ฯลฯ น คอ หว หอก ของ สมา รท โฟน ใน ยค ตอๆ มาค.ศ.2002 โทรศพท มอ ถอ ตด กลอง ตว แรก คอ Sanyo SCP-5300 ออก วาง ตลาด ใน สหรฐอเมรกา โดย สามารถ จบ ภาพ ขนาด 640x480 พกเซล ได (อยา นำ ไป เปรยบ เทยบ กบ ท เราๆ ทานๆ ใช กน อย ใน ปจจบน ท ม ความ ละเอยด ของ ภาพ รวม 10 ลาน พกเซล)ค.ศ.2005 โม โต โร ลา จบ เอา สง ท ด ทสด 2 สง(ใน ขณะ นน)มา ไว ดวย กน คอ ดไซน ของ โทรศพท มอ ถอ โม โต โร ลา และ เครอง เลน เพลง iTune ของ แอปเปล กลาย เปน Motorola ROKR ท วย โจ และ ไม โจ ทง หลาย ลวน ‘โดน’ กน เปน แถว เพราะ ทำให เขา เหลา นน ฟง เพลง ขณะ เดน ทาง ได (แต อาจ ถก คน โฆษณา ดวย สาย เรยก เขา)ค.ศ.2007แอปเปล เปด ตว iPhone รน แรก ท ยง ใช เทคโนโลย 2.5G แต สามารถ สง ขอมล ผาน Wi-Fi ได ใน ขณะ เดยวกน โทรศพท มอ ถอ ท ใช 3G เรม แพร หลาย...ชาว บาน ตด กนงอมแงมค.ศ.2008 เครอ ขาย โทรศพท เคลอนท แบ บอะ นา ลอก ปด ตว ลงค.ศ.2010 LG Optimus 2X เปน โทรศพท มอ ถอ เครอง แรก ท ใช Processor แบบ Dual-core ค.ศ.2011 แอปเปล เกทบ ดวย iPhone 4S ท ม Processor Apple A5 แบบ Dual-core และ ม เสา อากาศ ทง สำหรบ GSM และ CDMA ใน ขณะ ท LG Optimus 3D P920 เอา ระบบ ภาพ สาม มต แบบ ไม ตอง ใส แวน มา ดงดด ผ ใช

เทคโนโลย โทรศพท มอ ถอ ยง คง พฒนา อยาง ตอ เนอง แต มารยาท ของ ผ ใช โทรศพท มอ ถอ เปน เรอง เฉพาะ ตว!!

13 :

Horizon08.indb 13 1/27/12 1:59:54 PM

QuEstion arEa

Q: อยางไร จง จะ เรยก วา นำ ทวม?A: นำทวมเปนปรากฏการณทนำไหลบาไปสพนดนทเคยแหงมากอน อาจเกดขนเมอมฝนตกหนก มคลนในทะเลซดเขาสชายฝงอยางรนแรงหมะละลายอยางรวดเรวหรอเขอน/ฝายแตกนำทวมอาจมระดบนำเพยงไมกเซนตเมตรไปจนถงมดหลงคาบาน อยางไรกตาม นำทวมทอนตรายมากคอ ‘นำทวมฉบพลน’ (FlashFlood)ซงเกดขนโดยไมสามารถเตอนภยหรอเตอนภยไดในเวลากระชนชดนอกนนเปนนำทวมทเกดขนเปนเวลายาวนานหลายวนหลายสปดาหหรอหลายเดอน

Q: อยางไร จง จะ เรยก วา นำ ทวม จาก แมนำ (River Flood)?A: นำ ทวม จาก แมนำ เกด ขน เมอ ระดบ นำ ใน แมนำ สง ขน เนองจาก ฝน ตก บน ผน แผน ดน ใน บรเวณ หนงๆ เปน ปรมาณ มาก (ฝน ฟา คะนอง) และ เปน เวลา นาน ใน ตาง ประเทศ อาจ เกด จาก หมะ จำนวน มาก ละลาย อยาง รวด เรว พรอมๆ กน

Q: อยางไร จง จะ เรยก วา นำ ทวม ชายฝง (Coast Flood)?A: นำ ทวม ชายฝง เกด ขน เมอ ม พาย เชน เฮ อร ร เคน พาย โซน รอน ดเปรสชน เปนตน ทำให ระดบ นำ ใน ทะเล สง ขน (Storm Surge) จน ทวม ชายฝง ‘Storm Surge’ เปน ปรากฏการณ ท นำ ใน ทะเล ถก ดน เขาไป ยง ชายฝง เนองจาก อทธพล ของ ลม ท หมน วน อย ใน พาย และ เมอ รวม กบ คลน ใน ทะเล ท ม อย แต เดม ทำให ระดบ นำ ทะเล สง ขน ถง 4 เมตร หรอ เกน กวา นน ปรากฏการณ Strom Surge ใน มล รฐ เทกซส สหรฐอเมรกา เมอ ป ค.ศ. 1900 ทำให สญ เสย ชวต ผคน ไป อยาง นอย 8,000 คน

Q: อยางไร จง จะ เรยก วา นำ ทวม ฉบ พลน (Flash Flood)?A: นำ ทวม ฉบ พลน เปน ปรากฏการณ ท นำ ใน แมนำ หรอ ใน พนท ลม ตำ ม ระดบ สง ขน อยาง รวดเรว นำ ทวม ฉบ พลน มก เกด ขน ภายใน 6 ชวโมง เมอ ม ฝน ตกหนก ตดตอ กน ซง มก เปน ผล ของ พาย หรอ ม ฝน ฟา คะนอง เปน บรเวณ กวาง นอกจาก น นำ ทวม ฉบ พลน อาจ เกด ขน จาก เขอน หรอ ฝาย แตก หรอ ม การ ปลอย นำ ท เกบ กก ไว ใน ปร มาณ มากๆ ฝน ท ตกหนก ใน แถบ ภเขา อาจ สง ผล ให เกด นำ ทวม ฉบ พลน ใน บรเวณ หบเขา เบอง ลาง ได

คำถาม-คำตอบเกยวกบนำทวม

สชาต อดมโสภกจ

ใน วน ท นนทบร ไมใช เมอง แหง ความรนเรง ปทมธาน ไมม ดอกบว

ใหเหน กรงเทพมหานครเกอบจะกลาย เปน กร ง เทพ มหา นท และ เรา ม แมน ำ วภาวดเปนแมนำสายใหม คำวา ‘นำทวม’ กลายเปนคำเขยาขวญสนประสาทคนไทย Q&A ฉบบนขอเสนอคำอธบายบางแงมมเกยวกบนำทวม ดวยความหวงวา ผอานจะคนเคยและมความเขาใจ

‘นองนำ’มากกวาทผานมา

: 14

Horizon08.indb 14 1/27/12 1:59:55 PM

Q: เหตใดนำทวมฉบพลนจงอนตรายมาก?A: นำ ทวม ฉบ พลน เกด ขน โดย ไมม การ เตอน ภย หรอ ม เวลา เตอน ภย นอย นำ ทวม ฉบ พลน ทำลาย ทรพยสน และ ชวต ได อยาง รวดเรว โดย เฉพาะ เมอ อย ใน บรเวณ รม ตลง หรอ พน แมนำ ค คลอง ท เคย แหง ผาก (Arroyo) มา กอน นำ ทวม ฉบ พลน ม พลง มหาศาล สามารถ ทำให หน กอน ใหญๆ กลง ได ฉก ตนไม ใหญ เปน ชนๆ ได ทำลาย อาคาร ทง หลง หรอ สะพาน ได รวม ทง สามารถ สราง ทาง นำ สาย ใหม ได นำ ทวม ฉบ พลน ใน พนท ท ม ความ ลาด ชน สง อาจ กอ ให เกด ปญหา ซำ เตม โดย ทำให เกด โคลน ถลม (Mud Slide) ท สราง ความ สญ เสย แก ชวต และ ทรพยสน

Q: บรเวณใดบางทมความเสยงจากนำทวมฉบพลน?A: พนท ท ม ประชากร อาศย อย หนา แนน เนองจาก ม การ กอสราง อาคาร ถนน ท จอด รถ ทำให ม พนท รองรบ นำ นอย ลง ปรมาณ นำ ท ไหล ผาน (Runoff) จง มาก ขน แลว ทำให เกด นำ ทวม ฉบ พลน ใน ทสด นอกจาก น ชน ใต ด น ข อง อาคาร ท จอด รถ ใตดน และ อโมงค ทาง ลอด ก จด เปน พนท ท ม ความ เสยง จาก นำ ทวม ฉบ พลน เชน กน

พนท ท อย ใกล แมนำ โดย เฉพาะ รม ตลง ท ม คน กน นำ (Embankment, Levee) ก ม ความ เสยง จาก นำ ทวม ฉบ พลน ดง ตวอยาง ท แมนำ มสซสซปป ไหล บา เขา ทวม เมอง น วอ อร ลนส เมอ ป ค.ศ. 2005 เนองจาก คน กน นำ พง ลง จาก แรง ดน นำ ท สง ขน จาก อทธพล ของ พาย คา ทร นา หรอ นครสวรรค ประสบ กบ นำ ทวม ฉบ พลน เมอ ปลาย เดอน ตลาคม ท ผาน มา เพราะ คน กน นำ(ชวคราว)พง ลง ทำให นำ ใน แมนำ เจาพระยา ทะลก เขา ทวม ตว เมอง อยาง รวดเรว

เขอน พง สามารถ สง มวล นำ ไป ทำลาย สง ท อย ขวาง หนา ได อยาง รวดเรว มก เกด กบ เขอน ดน ใน ป ค.ศ. 1889 เขอน ท อย ตอน เหนอ ของ จอหนส ทาวน มลรฐ เพนซลวาเนย สหรฐอเมรกา ได พง ลง ทำให ม ผ เสย ชวต ถง 2,200 ราย ภายใน ไม ก นาท ดวย นำ ทมา จาก เขอน และ ม ระดบ ความ สง ไม นอย กวา 10 เมตร

อยา เดน เลน รม แมนำ ขณะ ท เกด ฝน ฟา คะนอง ใน แถบ นน ฝน ท ตกหนก ใน แถบ ภเขา เปน เวลา นาน อาจ ทำให ลำ ธาร เลกๆ ท ม ความ กวาง เพยง 15 เซนตเมตร กลาย เปน คลอง ท ม ความ กวาง 3 เมตร ได ภายใน ไม ถง ชวโมง สงท อนตราย คอ สายนำ ท ม ความ เชยว กราก หน และ ดน โคลน ท ถก ซด มา พรอม กบ นำ

Q: ปจจยใดบางทเกยวของกบนำทวม?A: ปรมาณ นำ ฝน เปน ปจจย หลก ท ทำให เกด นำ ทวม แต ม ปจจย อน ท เกยวของ ดวย ไดแก ความ สามารถ ใน การ เกบ กก นำ (Catchment) ซง ขน กบ ขนาด หรอ ความ จ รป ราง และ การ ใช ทดน ของ แหลง เกบ นำ นำ ฝน บาง สวน ถก ดดซบ โดย พนท เพาะ ปลก ท เหลอ จง ไป ตาม ทาง นำ (Waterway) ดวย เหต น ขนาด และ รป ราง ของ แมนำ พนท เพาะ ปลก และ สง ปลก สราง ตางๆ ท อย ใน บรเวณ และ ใกลๆ ทาง นำ จง ลวน ม ผล ตอ ระดบ นำ ใน ทาง นำ

Q: เราสามารถจดการความเสยงจากนำ ทวม ได อยางไร?A: ความ เสยง จาก นำ ทวม ประกอบ ดวย ปจจย 2 ประการ คอ โอกาส ท จะ เกด นำ ทวม และ ผลก ระ ทบ ท จะ เกด ขน การ ลด ความ เสยง จาก นำ ทวม ทำได โดย การ วางแผน การ ใช ทดน (Land Use Planning) โดย ตอง พจารณา ขอมล พนท ท เคย ถก นำ ทวม (Floodplain) การ จดการ ความ เสยง จาก นำ ทวม ใน พนท ท ได รบ การ พฒนา แลว ม ความ ยง ยาก กวา อยางไร กตาม การ สราง เขอน หรอ คน กน นำ จะ ชวย ปรบ ‘พฤตกรรม’ ของ นำ ได การ ปรบปรง สง ปลก สราง จะ ชวย ปองกน ความ สญ เสย จาก นำ ทวม ตอ ตว อาคาร ได นอกจาก น ชมชน ควร ม มาตรการ ตอบ สนอง ท เหมาะ สม เพอ ลด ความ เสยง จาก นำ ทวม

ของฝาก

法 แปลวา ทาง (Way) มาจาก2คำคอ水 (นำ) และ 去 (ไป)

‘นำยอมมหนทางท ม นจะไป’(Water goes the way it goes.)

ทมา:•http://www.nssl.noaa.gov/primer/flood/fld_basics.html•http://www.chiefscientist.qld.gov.au/publications/understanding-floods.aspx•IckHwanKo(2011)Waterresourcesdevelopment and flood disaster mitigation inKorea.SpecialLectureforScience,technology and Innovation Policy for GMS CooperastionLearningProgram,9November2011,SeoulNationalUniversity,Korea.

15 :

Horizon08.indb 15 1/27/12 1:59:56 PM

GEn nExt [ t e x t ] ศรศกด พกลแกว[ p h o t o ] อนช ยนตมต

หมอดนอนเตอร

: 16

“การเปนนกเรยนทนอานนทมหดลสำหรบผมไมเคยรสกเครยดหรอกดดนแตกลบรสกวาเปนแรงกระตน และบางทยงถอเปนกำลงใจเสยดวยซำวา เรามหนาทเรามาเพออะไรบางอยาง”

อภนต โชตสงกาศ อาจารย หนม ลก เกษตร เจาของ ประโยค เดด ขาง ตน เดน มา รบ ทม งาน เรา ท หนา ตก วศวกรรม โยธา พรอม กบ ยม เปน กนเอง

“ตอน เดกๆ เรา ก ฝน วา อยาก เปน หมอ เปน ตำรวจ เปน ทหาร เหมอน เดก ทวไป จน เมอ ถง สมย เรยน มธยม ปลาย ได เรยน วชา เกยว กบ วทยาศาสตร ดาน ตางๆ มาก ขน จง เรม ม ความ คด วา วทยาศาสตร มน ม เหต และ ผล จบ ตอง ได จรง และ คด วา เปน ศาสตร ท จะ พสจน ความ จรง ได มากกวา ศาสตร ดาน อนๆ หาก จะ บอก วา เหตการณ ครง นน เปน แรง บนดาล ใจ ให ม วน น ก ไม เกน เลย เสย ท เดยว”

Horizon08.indb 16 1/27/12 1:59:59 PM

17 :

แต จะ ม ปญหา เรอง การ จดการ มากกวา”โลก ท ไม เหมอน เดม ชวต ท ไม เหมอน เดม แลว เรา

จะ อย กบ โลก น อยางไร“ผม คด วา หลก การทาง วทยาศาสตร ท จำ เปน

มากๆ คอ การ ตง สมมตฐาน ทฤษฎ อะไร ตางๆ แลว ก หา หลก ฐาน เชง ประจกษ หา หลก ฐาน จาก พน ท จรงๆ มา เปรยบ เทยบ จะ แนะนำ ใน เชง วชาการ ก คง ยาก เกน ไป หลก เบอง ตน ท ชาว บาน สามารถ นำ ไป ใชได ก คอ ตอง คนหา ปจจย หรอ สาเหต ของ การ เกด เหตการณ

“เชน เรา ตอง สงเกต วา เวลา ฝน ตก ปรมาณ นำ มาก นอย เพยง ใด ดน ถง จะ เรม ถลม ลง มา พอ หลายๆ กรณ เขา ก จะ พอ ทราบ ได วา แรง ดน นำ ปรมาณ เทา ไหร ถง ม ผล ตอ การ ถลม ของ ดน เมอ ชาว บาน ได ความ ร จาก นก วชาการ ไป แลว ชาว บาน ตอง รจก นำ ความ ร นน ไป ใช ใน การ สงเกต ปรากฏการณ ใน พนท เอง ดวย”

ท สำคญ ดอกเตอร หนม ได ฝาก เรอง หนง แก นก พฒนา ท ม ควร มอง ขาม “การ ท จะ ทำให ชาว บาน เชอ หรอ สราง ความ เขาใจ อะไร กตาม ท เรา ตอง ทำให เหน พด อยาง เดยว ไม ได”

มใช เพยง แต เปน ผ ให ขณะ เดยวกน ยง เปน ผรบ ดวย ใน ครา เดยวกน

“ม อก เรอง ท ถอวา เปน เรอง จำเปน มาก ท เดยว สำหรบ นก วจย ใน เมอง ไทย คอ เรา จะ นำ เขา ความ ร สำเรจรป จาก ตาง ประเทศ เพยง อยาง เดยว ไม ได ภมปญญา ดงเดม ของ ชาว บาน น สำคญ มาก ตวอยาง เชน พช ชนด ไหน จะ ชวย รกษา หนา ดน ได อน น ก ตอง อาศย ความ ร ของ ชาว บาน

“หรอ การ สงเกต อะไร ตางๆ เชน ตานำ วา มน ม ตรง ไหน บาง อน น เปน เรอง ท มอง ขาม ไม ได ยง ใน สาขา วศวกรรม ปฐพ ความ ร ใน เรอง พนท ของ ทอง ถน ม ความ สำคญ มาก”

ทาย สด ดอกเตอร คน เกง กลาว “ใน อนาคต อยาก ให นก วชาการ ลง มา สมผส ชาว บาน มา ทำงาน กบ ชาว บาน ไมใช อย แต บน หอคอย งาชาง อน น ตองหา วธ การ ทำให ได ประโยชน และ นำ ไป ใชได จรง ทง สอง ฝาย”

อน เรอง น ก คง ตองขนกบ จตสำนก ของ แตละ บคคล ละ ครบ เชญ ตาม อธยาศย

16 ป ผาน ไป ไว เหมอน โกหก นบ จาก ป 2538 เมอ ครง ยง เปน นอง ป 1 ส นก ปฐพวทยา อน ดบ ตนๆ ของ ประเทศไทย ถาม วา ณ วน น ม อะไร เปลยน ไป จาก เมอ ครง อดต บาง

ดอกเตอร หนม นง ครนคด อย สก พก “สวน ตว คด วา ไมม อะไร เปลยน ไป นะ ไมใช วา

เรยน จบ ก จบ กน สวน ตว ยง คด วา ตนเอง ตอง เรยน ร ตอง คนหา ชอง ทาง ท จะ พฒนา ตนเอง ให ด ขน โดย เฉพาะ ใน ฐานะ นก วจย จะ หยด ไม ได ตอง คด เสมอ วา งาน วจย ของ เรา ยง ม ชอง วาง ให ปรบปรง ให ได พฒนา งาน ให ด ยง ขน ไป เรอยๆ”

เมอ ม โอกาส พบ เจอ นก ปฐพวทยา ตว เอ ของ ประเทศไทย อด ถาม ไม ได วา จรงๆ แลว งาน ปฐพวทยา ม ความ สำคญ อยางไร และ ใน ยค แหง ภย พบต อยาง เชน ทก วน น นก ปฐพวทยา จะ ม บทบาท ตอ ของ สงคม ไทย อยางไร บาง

“งาน ของ วศวกร ปฐพ จะ เปน เรอง ของ การ ออกแบบ การ วเคราะห โครงสราง ตางๆ ท เกยวของ กบ คณสมบต ของ ดน และ หน หรอ วา จะ เปน ใน เรอง การ ใช ดน มา เปน สวน หนง ของ โครงสราง เชน การ สราง เขอน ดน จะ ตอง ม การ ว เครา ห สวน ประกอบ ตางๆ วา กำแพง ดน รป แบบ ใด ท ด ทสด จะ ออกแบบ อยางไร และ จะ เกด อะไร ขน กบ โครงสราง หาก ม แผน ดน ไหว หรอ อทกภย เกด ขน

“สำหรบ ใน ประเทศ ณ ตอน น คด วา องค ความ ร เรอง น ม ความ จำเปน อยาง มาก โดย เฉพาะ อยาง ยง ใน ยค ท ม ภย พบต เกด ขน มาก ไม วา จะ เปน นำ ทวม ดน ถลม แผน ดน ไหว แผน ดน ยบ เนองจาก หลง เกด ภย พบต แลว เรา ตอง อาศย องค ความ ร น มา วเคราะห ด วา โครงสราง พน ฐาน ตางๆ หรอ ชมชน จะ ได รบ ผลก ระ ทบ อยางไร บาง”

จงหวะ น อาจารย อภ นต ได กลาว ถง การ ทำงาน ของ ภาค รฐ ไว นา สนใจ ท เดยว วา

“จรงๆ แลว เรอง องค ความ ร ดาน ปฐพวทยา น หนวย งาน ราชการ ก ม อยาง พอ เพยง แต ท มน ม ปญหา ขน มา ก เนอง มา จาก การ ตดสน ใจ และ การ ประสาน งาน ท ไม ด พอ ถา จะ พด ให ถก ก คอ บาน เรา ไมม ปญหา เชง เทคนค

Horizon08.indb 17 1/27/12 2:00:00 PM

FEaturEsกองบรรณาธการ

of

Part 1: ทางขางหนา

: 18

สถาบน คลง สมอง แหง ชาต ได จด ทำ โครงการ ภาพ อนาคต เกษตร ไทย 2563 ขน เพอ วเคราะห แนว โนม ท จะ เกด ขน กบ ภาค เกษตร ไทย และ จด ทำ ภาพ อนาคต การเกษตร ไทย ป พ.ศ. 2563 ดวย กระบวนการ มอง อนาคต (Foresight) เพอ สราง ความ ตระหนก ร ให กบ สงคม ใน การเต ร ยม รบมอ กบ อนาคต ใน มต ใหม ได อยาง เทา ทน

Horizon08.indb 18 1/27/12 2:00:04 PM

of

ภาพอนาคตการเกษตรไทย ป 2563ภาพ อนาคต เกษตร ไทย ให ความ สำคญ กบ ความ ไม แนนอน ซง เปน ทง ปจจย ภายใน ประเทศ และ ความ เปลยนแปลง ของ สภาพ ภม อากาศ นำ มา ส ภาพ ใน อนาคต 3 ภาพ ไดแก ‘ภาพ ไม ปา’ ‘ภาพ ไม เลยง’ และ ‘ภาพ ไม ลม’

จาก สถานการณ ความ ผนผวน ของ สภาพ ภม อากาศ โลก ทำให ผ ผลต สนคา เกษตร และ อาหาร ทว โลก ได รบ ผลก ระ ทบ ผลผลต ทางการ เกษตร ลด นอย ลง สวน ทาง กบ ความ ตองการ อาหาร ท ยง คง เพม สง ขน อยาง ตอ เนอง

สภาพ ภม อากาศ ท เปลยนแปลง ของ โลก ยง ทำให ม การนำ พนท ผลต พช อาหาร ไป ผลต พช พลงงาน เปด โอกาส ให ประเทศไทย กลาย เปน ผ ผลต สนคา เกษตร และ อาหาร ราย ใหญ ของ โลก โดย ประเทศไทย จะ ม การ ขยาย ตว ของ จ ด พ เพม สง ขน เนอง มา จาก การ สง ออก สนคา เกษตร และ อาหาร ส ตลาด โลก

แต ผล จาก สภาวะ โลก รอน ผลก ดน ให เกด มาตรการ กดกน ทางการ คา ท ไมใช รป แบบ ภาษ (Non-Tariff Barriers) อาท Water Footprint และ Carbon Footprint เปนตน

ผล จาก สภาพ ภม อากาศ เปลยนแปลง และ สภาวะ โลก รอน ทำให ม การ คดคน และ ประยกต เทคโนโลย และ ภมปญญา ใน การ ปรบ เปลยน วธ การ ผลต ทางการ เกษตร อาท เทคโนโลย โรง เรอน ระบบ ปด เทคโนโลย Precision Farming รวม ถง ภมปญญา ทอง ถน ใน การ จดการ ฟารม

ความ กาวหนา ทาง เทคโนโลย ยง ทำให เกด การ พฒนา พนธ พช สาย พนธ ใหม เชน พช ท ใช นำ นอย ทน ตอ โรค และ แมลง ได โดย เฉพาะ พช เศรษฐกจ ท สำคญ อยางไร กตาม ผล จาก การ ใช เทคโนโลย ทาง พนธ พช ทำให

ความ หลาก หลาย ทาง พนธ พช อาหาร ลด ลง พช อาหาร บาง สาย พนธ เรม สญหาย ไป

ดวย พฒนาการ และ ความ กาวหนา ของ เทคโนโลย สารสนเทศ และ การ สอสาร ทำให เกษตรกร สามารถ เขา ถง ขอมล ขาวสาร และ ตดตอ สอสาร กน ได สะดวก มาก ขน จง ทำให เกด เครอ ขาย ม เกษตรกร ครบ วงจร หรอ เกษตร เครอ ขาย แทน รป แบบ การ ผลต แบบ โดด เดยว ม การ จด ตง สหกรณ หรอ วสาหกจ ชมชน เพอ สราง อำนาจ ตอ รอง กบ พอคา คนกลาง ลด บทบาท ของ พอคา คนกลาง ลง เกด Farmer Market

เกษตรกร บาง สวน ยก ระดบ เปน ผ ประกอบ การเกษตร ม การนำ ความ ร เทคโนโลย และ การ จดการ ท ด ประกอบ กบ การ เขา ถง แหลง เงน ทน ทำให เกด ความ ตองการ การ บรการ ดาน การเกษตร มาก ขน รวม ทง ม การ จด ตง โรงเรยน เกษตร เฉพาะ ทาง เนน เฉพาะ ผ สนใจ เขา มา ศกษา และ เนน การ ปฏบต และ เรยน ร ใน พนท จรง ผล สำเรจ จาก โรงเรยน เฉพาะ ทาง ม การ พฒนา ไป ส การ จด ตง ‘มหาวทยาลย เกษตรกร’ ท ม หลกสตร การ เรยน การ สอน ดาน การเกษตร ใน สาขา ตางๆ ทก ระดบ ปรญญา ผาน สอ การ สอน ดวย เทคโนโลย ขน สง นอกจาก น เกษตรกร ราย ยอย บาง สวน ม ความ รวม มอ กบ ภาค เอกชน และ บรษท ท ผลต สนคา ทางการ เกษตร ใน รป แบบ Contract Farming

19 :

Horizon08.indb 19 1/27/12 2:00:05 PM

จาก ภาวะ โลก รอน ทำให เกด ภย พบต ท ยาก จะ คาด การณ อก ทง เกด โรค ระ บาด ใหมๆ สง ผลก ระ ทบ ตอ พนท เกษตรกรรม ทง พนท นอก เขต ชลประทาน และ ใน เขต ชลประทาน สง ผล ให ปรมาณ การ ผลต ลด ลง ผล จาก สถานการณ ราคา นำมน ท สง และ ความ ตองการ พลงงาน ยง คง สง ขน อยาง ตอ เนอง ทำให เกษตรกร หน ไป ปลก พช พลงงาน เพม ขน ซำ เตม ให ผลผลต ทางการ เกษตร ท เปน พช อาหาร ม ปรมาณ นอย ลง จน กระทบ การ สง ออก ของ ไทย และ เกด สถานการณ ขาดแคลน อาหาร

นอกจาก น สตว นำ ตาม ธรรมชาต ท ม การ อพยพ ยาย ถน ท อย ทำให วงจร ชวต เปลยนแปลง ไป แหลง อนบาล สตว นำ ใน ทะเล และ แมนำ บาง แหง ถก ทำลาย สง ผล ให ราคา ผลผลต ทรพยากร อาหาร และ การเกษตร สง ขน จาก อปทาน ใน ตลาด โลก และ จาก การ ท เกษตรกร ม การ ปรบ เปลยน การ เพม มลคา ผลผลต ของ ตนเอง จน ทำให เกษตรกร ม ราย ได เพม สง ขน เทยบ เทา คน ชน กลาง เกษตรกร กลาย เปน อาชพ ท ม ความ มนคง ทาง ราย ได และ ม ราย ได ขน ตำ ท แนนอน สำหรบ การ ผลต ใน แตละ ชนด

ภาค รฐ ม ความ เขาใจ ม ความ จรงใจ และ มน โย บาย ดาน การเกษตร ท ชดเจน มง เนน การ พฒนา ศกยภาพ และ ประสทธภาพ การ ผลต มากกวา การ เนน ผล ระยะ สน โดย ม แผนการ เกษตร แหง ชาต ท ม เปา หมาย ชดเจน เปลยนแปลง แนว นโยบาย ท เนน บทบาท ใน การ สงเคราะห ชวย เหลอ เกษตรกร มา เปน แนว นโยบาย ท สนบสนน เกษตร แบบ บรณาการ ม แนว นโยบาย ท มอง Supply Chain ทง ระบบ เกษตร ซง เปนการ ให ความ ชวย เหลอ เกษตรกร ตงแต เพาะ ปลก จนถง การ จำหนาย อาท ม การ วางแผน การ ผลต ทางการ เกษตร โดย อาศย ขอมล สถต และ สารสนเทศ ทางการ เกษตร ม ระบบ สารสนเทศ ใน การ เตอน ภย พบต ภย ธรรมชาต รวม ทง ม การ ประกาศ ราคา เปา หมาย (ประกน ราคา) พช ผล ทก ประเภท ม ระบบ ประกน ภย ผลผลต ทางการ เกษตร แบบ สมคร ใจ ท เกษตรกร ตอง ชำระ เงน ประกน บาง สวน ทง ประกน ภย แลง และ ประกน นำ ทวม ซง เปน ท นยม ของ เกษตรกร

ภาค รฐ เลง เหน ถง ความ มนคง ทาง อาหาร ของ ประเทศ โดย สราง แรง จงใจ ใน การ เขา มา ประกอบ อาชพ เกษตรกรรม อาท ม ระบบ สวสดการ เกษตรกร ม การ จด ทะเบยน เกษตรกร รวม ทง สราง กลไก การ ม สวน รวม ของ เกษตรกร ใน การ กำหนด นโยบาย ผาน สภา เกษตรกร แหง ชาต และ องคกร เกษตร ท เขม แขง บน ฐาน เครอ ขาย ทาง

สงคม เกษตร แต ใน ภาค การ สง ออก ยง คง ประสบ ปญหา ขาดแคลน สนคา อน เนอง มา จาก ปรมาณ ผลผลต ท ลด ลง และ การ ปรบ เปลยน ทดน ทางการ เกษตร ไป เพาะ ปลก พช พลงงาน

อาชพ เกษตรกรรม กลาย มา เปน หนง ใน อาชพ ยอด นยม ของ คน รน ใหม เนองจาก การ สง เสรม การ เรยน สาขา เกษตร โดย ภาค รฐ ซง การ เรยน การ สอน ไม เพยง แต ให ความ ร ใน การ ประกอบ การ ทำ ฟารม แต รวม ถง ความ รก ใน อาชพ นกเรยน นกศกษา จะ มา ศกษา ฝกงาน กบ เกษตรกร เปน เวลา นาน ทำให เรยน ร ระบบ การเกษตร ทแท จรง

ใน สายตา นก ลงทน สนคา เกษตร จะ กลาย เปน เครอง มอ ใน การ ลงทน ท ม ความ มนคง เชน เดยว กบ ทอง และ นำมน ใน ยค น อาชพ เกษตรกร จะ เปลยน เปน ผ ประกอบ การเกษตร กรรม มาก ขน ม การ ปรบ เปลยน จาก รป แบบ อาชพ การ เพาะ ปลก แบบ ดงเดม มา เปนการ บรหาร จดการ ฟารม

กระแส ความ นยม ของ การ ทอง เทยว เชง เกษตร หรอ เชง นเวศ เพม ขน สง ผล ให พนท ทางการ เกษตร ท ม การ บรหาร จดการ นำ ท ด และ พนท เกษตร ทฤษฎ ใหม กลาย เปน แหล ง รองรบ นก ทอง เท ยว แห ง ใหม เกษตรกรสามารถ สราง มลคา เพม และ ม การ สง ผาน ส สงคม ผ บรโภค ภายนอก ดวย การ บรการ ดาน การ ทอง เทยว และ ผลตภณฑ อาหาร ท ม บาร โคด บอก เลา เรอง ราว ความ เปน มา กลาย เปน Creative Agri-industry ท ม เรอง ราว และ ม การ คด แยก เกรด ผลตภณฑ เกษตร ให ม ความ แตก ตางดาน ราคา ม สนคา เฉพาะ กลม เชน อาหาร สขภาพ อาหาร เดก อาหาร ผ สง อาย และ เนน การ ผลต สนคา ท ม คณภาพ ได มาตรฐาน ตรง ตาม ความ ตองการ ของ ผ บรโภค และ เนน ตลาด ท ผ บรโภค ม กำลง การ ซอ สง

: 20

Horizon08.indb 20 1/27/12 2:00:06 PM

สภาพ สงคม ยง คง ยงเหยง และ คง สภาพ สงคราม หลาก ส ผลก ระ ทบ จาก ความ ไม สงบ ภายใน ประเทศ ทำให การเมอง ม ความ ผนผวน ตลอด เวลา และ การ ม รฐบาล ท ขาด เสถยรภาพ สง ผล ตอ ภาค การเกษตร จาก นโยบาย ท ขาด ความ ตอ เนอง

นโยบาย ภาค รฐ ยง คง เนน ไป ท การ สงเคราะห ชวย เหลอ มากกวา การ สราง ความ เขม แขง ให กบ เกษตรกร อาท นโยบาย พก ชำระ หน เกษตรกร นโยบาย แทรกแซง ราคา เพอ พยง ราคา สนคา เกษตร เปนตน ใน ขณะ ท โครงสราง พน ฐาน ภาค การเกษตร ท ม อย แต เดม ไม ได รบ การ พฒนา ทง การ บรหาร จดการ ทรพยากร นำ และ ระบบ เตอน ภย จน ไม สามารถ สราง ความ เขม แขง ให ภาค เกษตร ได

เกษตรกร ราย ยอย ซง เปน ผ สง วย ยง คง ทำการ เกษตร แบบ เดม ใน พนท ขนาด เลก โดย ปราศจาก เทคโนโลย ท เหมาะ สม ใน ขณะ ท บรษท เอกชน เปน ผนำ ทาง ดาน เทคโนโลย อตสาหกรรม การเกษตร ท แขง แรง และ ผกขาด การ ขาย ให ราย ยอย การ ลงทน และ การ สะสม ความ ร รวม ทง การ ประยกต ใช ความ ร และ เทคโนโลย ทง ใน และ ตาง ประเทศ ของ บรษท ราย ใหญ ท ม การ วจย และ พฒนา ตอ เนอง ทำให ควบคม คณภาพ ของ สนคา ได ครบ วงจร

ใน ขณะ ท บคลากร การ วจย ดาน การเกษตร ของ ภาค รฐ ท ม ความ ร ความ เชยวชาญ สวน หนง เกษยณ อาย ขาด ระบบ ถายทอด องค ความ ร จาก รน ส รน ทำให เกด ชอง วาง สญ ญา กาศ ทาง ความ ร ท สะสม ไว สวน ทาง กบ ภาค เอกชน หรอ บรษท ขนาด ใหญ ท ขยาย การ ลงทน ครอบคลม ธรกจ ท เกยว เนอง และ ม ความ ตองการ กำลง คนใน การ วจย และ พฒนา ท ม คณภาพ เพม มาก ขน นก วจย ภาค รฐ ถก จงใจ ไป ยง ภาค เอกชน สง ผล ให ภาค รฐ ขาดแคลน บคลากร

ความ พยายาม ใน การ ปฏ รป ระบบ การ วจย ดาน การเกษตร ของ รฐ ยง คง ลม เหลว และ ไม สามารถ ปรบปรง แกไข กฎ ระเบยบ ให เออ ตอ การ วจย และ พฒนา ได สง ผล ให ประเทศ ตอง ประสบ กบ ภาวะ ชะงก งน ทาง องค ความ ร และ เทคโนโลย ขณะ ท ประเทศ เพอน บาน ม การ พฒนา รด หนา อยาง ไม หยดยง โดย เฉพาะ การ วจย และ พฒนา ปรบปรง พช และ สตว ตด แตง พนธกรรม (GMO: Genetically Modified Organism)

การ ท ไทย ไม สามารถ ปรบปรง พนธ พช และ สตว ตาม คณลกษณะ ท ตลาด โลก ตองการ ได ทำให ปรมาณ

และ คณภาพ ของ สนคา ภาค เกษ ตร ของ ประเทศ ลด ระดบ ความ สามารถ ใน การ แขงขน ใน ตลาด โลก ลง โดย เฉพาะ เมอ เทยบ กบ ประเทศ จน ซง ม การ วจย และ พฒนา ดาน GMO ท กาวหนา อยาง มาก จน สามารถ สง ไป ทว โลก

ชาว ตาง ชาต และ นก ธรกจ ไทย ท ม ความ ร และ ม เงน ทน เขา ถอ ครอง ทดน ทางการ เกษตร เพอ ผลต สนคา เกษตร เพอ อาหาร และ พลงงาน เพม มาก ขน โดย ม คน ไทย เปน ผ ชกจง และ จดหา ทดน ให ซง นก ธรกจ เหลา น เปน นก ลงทน ท ม การ ลงทน ดาน การเกษตร อย ทว โลก ใน เขต แอฟรกา และ ใน เอเชย ตะวน ออก เฉยง ใต เกษตรกร ราย ยอย จำนวน มาก ขาย ทดน ทำ กน เพอ ลด ความ เสยง จาก ความ ไม แนนอน และ ไม มนคง หน ส อาชพ ท ม ความ เสยง ตำ เชน ทำงาน ภาย ใต องคกร หรอ เปน เกษตรกร รบจาง ใน ทดน ท ตนเอง เคย ถอ ครอง

นอกจาก น การ ท ทน ตาง ชาต เขา มา ซอ หรอ ครอบ ครอง ทดน ทางการ เกษตร ซง เสมอน ตนนำ ทางการ เกษตร แลว ทน ตาง ชาต ยง รก คบ ใน การ เขา ซอ หรอ ควบคม (Nominee) กจการ แปรรป ทางการ เกษตร ขน ตน หรอ ขน กลาง โดย เฉพาะ ใน ผลตภณฑ การเกษตร ดาน อาหาร ทง ขาว มน สำปะหลง และ ออย อาท โรงงาน แปรรป แปง มน สำปะหลง โรงงาน หบ ออย เปนตน การ ตลาด หรอ การ ทำ ธรกจ ท เกยว โยง กบ ภาค การเกษตร สวน ใหญ จง เปนการ ดำเนน ธรกจ ระหวาง ภาค ธรกจ ท ถอ ครอง หรอ ควบคม โดย ตาง ชาต

21 :

Horizon08.indb 21 1/27/12 2:00:07 PM

จาก ภาพ อนาคต 3 ภาพ ท สถาบน คลง สมอง จด ทำ ขน เรา จะ พบ วา ใน 3 ภาพ นน ประกอบ ไป ดวย ภาพ ท ให ทง ‘ความ หวง’ ‘แสง สวาง’ และ รวม ถง ‘ความ หดห’ แนว โนม ท จะ เกด ขน จรง ใน อนาคต ของ ภาค เกษตร ไทย จะ เปน เชน ไร ลวน ขน อย กบ ปจจย ของ ปจจบน ทง สน

แนนอน วา ไมม ใคร อยาก ใหการ เกษตร ไทย เปน ไป อยาง ท ปราก ฏ ใน ภาพ ‘ไม ลม’ คำถาม ก คอ เรา ได เตรยม เครอง ไม เครอง มอ หรอ ออกแบบ แนวทาง อะไร ไว บาง ใน การ หลก หน ‘ไม ลม’ เพอ ใหการ เกษตร ไทยดำ เนน ไป อยาง ท ปราก ฎ ใน ‘ไม ปา’ หรอ ‘ไม เลยง’ ก ด

(ราง) กรอบ นโยบาย การ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ ของ ประเทศไทย (พ.ศ. 2555-2564) และ (ราง) กรอบ นโยบาย การ พฒนา นาโน เทคโนโลย ของ ประเทศไทย (พ.ศ. 2555-2564) ถอ เปน ยทธศาสตร ท ได วาง ไว เพอ นำ ไป ปฏบต ให เกด เปน รป ธรรม ใน สวน ของ ภาค การเกษตร ไทย

เปน 2 กรอบ นโยบาย ท เปน ‘ทาง เลอก’ ท ให ‘ความ หวง’ และ ยง รอ การ ถก นำ ไป ปฏบต ใช

Part 2: ทางเลอก

: 22

Horizon08.indb 22 1/27/12 2:00:12 PM

การ จด ทำ กรอบ นโยบาย การ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ ของ ประเทศไทย (พ.ศ. 2555-2564) ม แนวคด พน ฐาน โดย ใช ความ ตองการ เปน ตว ตง โดย เนน การ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ ท สอดคลอง กบ ทศทาง การ พฒนา ของ โลก ใช ประโยชน จาก ความ ร และ วทยาศาสตร ของ เทคโนโลย ชวภาพ ใน การ สราง ความ เขม แขง

กรอบ นโยบาย การ พฒนา เทคโนโลย ชว ภาพฯ (พ.ศ. 2555-2564) ให ความ สำคญ ใน ภาค การเกษตร ไทย เนองจาก ประเทศไทย ม ความ เชยวชาญ ใน การ ผลต สนคา เกษตร เปน เวลา ชา นาน ดง เหน ได จาก ไทย เปน ประเทศ ผ สง ออก สนคา เกษตร และ อาหาร สำคญ ของ โลก และ ม สนคา เกษตร และ อาหาร หลาย รายการ ท ประเทศไทย เปน ผ สง ออก มาก เปน อนดบ 1 ของ โลก แรงงาน ไทย กวา 16 ลาน คน หรอ รอย ละ 40 ทำงาน ใน ภาค เกษตร

เปน โอกาส ท ด ของ ประเทศไทย ใน การ เพม ราย ได ให กบ เกษตรกร ดวย การ ลด คา ใช จาย เพม มลคา ให กบ สนคา เกษตร และ อาหาร และ เพม การ สง ออก สนคา เกษตร และ อาหาร ได มาก ยง ขน ตาม จำนวน ประชากร โลก ท ม แนว โนม เพม ขน และ ความ ตองการ ของ อตสาหกรรม ใหม ท ม ฐาน จาก การเกษตร เชน พลงงาน ชวภาพ และ วสด ชวภาพ เพอ ทดแทน เชอ เพลง ฟอสซล และ ลด ภาวะ โลก รอน

ทำไม-เทคโนโลย ชวภาพ ตอง สมรส กบ ภาค เกษตร ไทย

ความ ตองการ ใช วตถดบ ทางการ เกษตร ใน ป 2554 ม ประมาณ 120 ลาน ตน จาก การ ประเมน ใน ระยะ 10 ป ขาง หนา ประเทศไทย ตองการ ใช ผลผลต ทางการ เกษตร โดย เฉพาะ มน สำปะหลง ออย และ ปาลม นำมน รวม กน มากกวา 200 ลาน ตน เพอ ให เพยง พอ ตอ อตสาหกรรม ตอ เนอง อตสาหกรรม พลงงาน ชวภาพ และ รกษา การ สง ออก หาก ผลผลต เปน เชน ปจจบน

พนท เกษตร เสอมโทรม จาก การ ดแล ไม เหมาะ สม เปน อปสรรค สำคญ ของ การ เพม ผลผลต ทางการ เกษตร โดย ขอมล จาก การ สำรวจ ของ กรม พฒนาทดน ระบ วา รอย ละ 92 ของ ตวอยาง ทดน ทว ประเทศ ขาด อนทรย วตถ ขณะ ท ประเทศไทย ม วตถดบ สำหรบ ผลต อนทรย วตถ จำนวน มาก โดย ป 2548 ม เศษ วสด เหลอ ใช จาก

ภาค การเกษตร เชน ฟาง ขาว และ วสด ตอ ซง ประมาณ 50 ลาน ตน ตอ ป ซง สามารถ เพม อนทรย วตถ สำหรบ ชวย ฟนฟ โครงสราง ดน 800 กโลกรม ตอ ไร แต การ ยอย สลาย ตาม ธรรมชาต ใช เวลา อยาง นอย 15-30 วน เกษตรกร จง นยม เผา ตอ ซง เพอ ความ สะดวก ใน การ ไถ เตรยม ดน หรอ กำจด ศตร พช

การ ขาดแคลน ทรพยากร นำ รวม ถง การ กดกน ทางการ คา รป แบบ ใหม กำลง เขม ขน ขน การ เปด เสร การ คา เปด ประต ให สนคา จาก ประเทศ ท ม ความ ได เปรยบ ดาน ตนทน การ ผลต ทะลก เขา มา จำหนาย ใน ประเทศไทย ได สะดวก ขน และ สภาวะ ไร พรมแดน ทาง ความ ร ก เปด โอกาส ให ประ เทศ ท ม ความ ได เปรยบ ทาง เทคโนโลย เขา มา ใช ประโยชน จาก ความ หลาก หลาย ทาง ชวภาพ ของ ประเทศไทย เปน แรง ผลก ให ประเทศไทย ตอง เรงรด พฒนา ความ สามารถ ดาน เทคโนโลย ชวภาพ สาขา เกษตร และ อาหาร

แนวทาง ใน การ พฒนา สาขา เกษตร และ อาหาร ถก วาง ไว บน ฐาน เศรษฐกจ และ สงคม เทคโนโลย ชวภาพ เปน เครอง มอ สำคญ ใน การ ยก ระดบ ประสทธภาพ การ ผลต และ โอกาส ท เอกชน จะ เปน ผ ลงทน วจย และ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ เพม ขน

การ กำหนด ทศทาง การ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ ของ สาขา เกษตร และ อาหาร พจารณา จาก สนคา เกษตร และ อาหาร ท ม ความ สำคญ สง ตาม ยทธศาสตร สนคา เกษตร ของ กระทรวง เกษตร และ สหกรณ จำนวน 26 รายการ

เทคโนโลยชวภาพ

23 :

Horizon08.indb 23 1/27/12 2:00:13 PM

สนคา26ชนดทสำคญของกระทรวงเกษตรฯพชไร:ขาวมนสำปะหลงออยกาแฟขาวโพดเลยงสตวถวเหลองปาลมนำมนยางพาราสบปะรดพชสวน: ไมผล (ทเรยนมงคด เงาะลองกองมะมวงลำไย)ไมดอก:กลวยไมปศสตว:ไกเนอไกไขโคนมโคเนอกระบอสกรแพะสตวนำ:กงปลานลอนๆ:หมอนไทย

เมอ พจารณา มลคา เพม ของ สนคา เกษตร และ อาหาร ของ ประเทศ ตลอด หวง โซ มลคา พบ วา ใน สวน ของ ตนนำ สราง มลคา เพม ประมาณ รอย ละ 60 สวน ปลาย นำ สราง มลคา เพม รอย ละ 30 ตวเลข น ช ให เหน วา สนคา เกษตร และ อาหาร ท สง ออก สวน ใหญ เปน สนคา แปรรป ขน ตน อยางไร ก ด ม ความ เปน ไป ไดท จะ เพม มลคา เพม ให ผลผลต ทางการ เกษตร อยาง นอย 1 เทา ตว โดย ใน สวน ตนนำ การ พฒนา พนธ พช พนธ สตว และ ปจจย การ ผลต เพอ เพม ประสทธภาพ การ ผลต จะ เปน แนวทาง สำคญ ใน การ สราง มลคา เพม ขน รอย ละ 70-100

ใน สวน ปลาย นำ การ เพม มลคา ทำได ดวย การ ควบคม คณภาพ ความ ปลอดภย การ ม ขอมล ดาน โภชนาการ และ การ พฒนา ผลตภณฑ ให ม ความ หลาก หลาย และ ม ขน นวตกรรม ท สง ขน ไป จะ สราง มลคา เพม อก รอย ละ 50-200 จาก มลคา ปจจบน

ความ พรอม ดาน เทคโนโลย ชวภาพ สาขา เกษตร และ อาหาร

ประเทศไทย ม จำนวน ผล งาน ต พมพ งาน วจย และ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ ใน วารสาร วชาการ ตาง ประเทศ สงสด ใน อาเซยน ม โครงสราง พน ฐาน สำคญ เชน ศนย เทคโนโลย ชวภาพ เกษตร หนวย ปฏบต การ คนหา และ ใช ประโยชน ยน ขาว หนวย วจย เพอ ความ เปน เลศ ทางเทคโนโลย ชวภาพ กง ศนย เชยวชาญ เฉพาะ ทาง ดาน เทคโนโลย ชวภาพ ทาง ทะเล เปนตน

สำหรบ กำลง คน ดาน เทคโนโลย ชวภาพ สาขา เกษตร และ อาหาร ม ไม นอย กวา 1,000 คน จาก จำนวน บคลากร ดาน เทคโนโลย ชวภาพ เปนการ เฉพาะ ใน สถาบน เครอ ขาย ของ ศนย ความ เปน เลศ ดาน เทคโนโลย ชวภาพ เกษตร

ภาค เอกชน ไทย ก ม การ ลงทน ดาน เทคโนโลย ชวภาพ เพม ขน เชน บรษท เครอ เจรญ โภคภณฑ จำกด บรษท เบ ทา โกร จำกด บรษท มตร ผล จำกด บรษท สเป เชย ล ต จำกด บรษท เอเชย สตาร แอน น มล เฮลธ จำกด เปนตน และ ม บรษท ทง ใน และ ตาง ประเทศ พรอม จะ ลงทน ดาน เทคโนโลย ชวภาพ หาก ประเทศไทย ม ความ ชดเจน เกยว กบ นโยบาย จเอมโอ

ผลงานวจยทสำเรจพรอมใชงาน:ขาวหอมสนเหลก พนธขาวขาวดอกมะลตานทานเพลยกระโดดสนำตาล ขาวเหนยว กข6 ตานทานโรคไหมมะเขอเทศตานทานโรคถวเหลองตานทานโรคสนมเหลกถวเขยวและยคาลปตสทนดนดาง

: 24

Horizon08.indb 24 1/27/12 2:00:14 PM

ประเทศไทย ม โรงงาน ตนแบบ เพอ การ ผลต สาร ชว ภณฑ ใน เชง พาณชย ม การ ผลต หว เชอ จลนทรย เพอ ปรบปรง ดน ทง ใน ระดบ ชมชน และ พาณชย และ การ ผลต อาหาร เสรมสข ภาพ สตว ใน ระดบ อตสาหกรรม และ ระ ดบ หอง ปฏบต การ อยางไร ก ด ประเทศไทย ควร พฒนา เทคโนโลย เพม เตม โดย เฉพาะ เทคโนโลย ฐาน ดาน การ หมก ใน ระดบ อตสาหกรรม เพอ เพม ประสทธภาพ และ ลด ตนทน การ ผลต ผลตภณฑ อาหาร เสรมสข ภาพ

เปา หมาย และ ทศทาง การ พฒนาแม ประเทศไทย จะ ม ความ สามารถ ดาน

เทคโนโลย ชวภาพ ดาน เกษตร และ อาหาร ท กาวหนา ระดบ ผนำ อาเซยน เชน การ พฒนา สาย พนธ พช/สตว เชน ขาว และ กง กลาดำ การ พฒนา ชด ตรวจ วนจฉย โรค การ ให บรการ วเคราะห ทดสอบ ดวย การ ใช ดเอนเอ เทคโนโลย เปนตน แต ประเทศไทย ยง ม ความ จำเปน ท จะ ตอง เรงรด การ วจย และ พฒนา ดาน เทคโนโลย ชวภาพ ดาน เกษตร และ อาหาร เพม เตม เพอ การ เปน ผนำ ดาน การ สง ออก สนคา อาหาร ใน ตลาด โลก การ ม ผลผลต พอ เพยง ทง การ ผลต พช อาหาร และ พลงงาน ใน ระดบ หนง โดย เฉพาะ การ วจย และ พฒนา แหลง พลงงาน ชวภาพ จาก แห ลง อนๆ เชน สาหราย

เมอ เปา หมาย ใน การ ใช เทคโนโลย ชวภาพ ดาน เกษตร และ อาหาร อย ท การ ยก ระดบ ความ สามารถ ใน การ แขงขน และ เสรม สราง ความ เขม แขง ของ เกษตร อยาง ยงยน ใช วทยาการ ดาน เทคโนโลย เพม ประสทธภาพ การ ผลต ลด ตนทน เพม คณภาพ ผลผลต พฒนา นวตกรรม ดาน เกษตร และ อาหาร และ รบมอ ตอ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ โลก

ทศทาง การ พฒนา จง ตอง ประยกต ใช เทคโนโลย จ โนม พนธ วศวกรรม ใช เซลล เปน เสมอน โรงงาน รวม กบ เทคโนโลย ใน สา ขา อนๆ เชน การ ปรบปรง พนธ แบบ ดงเดม และพนธ วศวกรรมเพอ การ พฒนา ใน 3 ดาน

1.ปรบปรง พนธ พช-สตว ให ม ผลผลต สง ตานทาน โรค และ ศตร พช ท สำคญ 2.พฒนา ปจจย การ ผลต ทง ใน การ เพม ประสทธภาพ ความ หลาก หลาย ของ หว เชอ จลนทรย เพอ การ ปรบปรง บำรง ดน สาร ชวภาพ กำจด ศตร พช การ พฒนา วคซน สตว เปนตน และ 3.การ สราง มลคา เพม ให กบ สนคา เกษตร รวม ถง ของ เหลอ ทง จาก การเกษตร และ อตสาหกรรม อาหาร เพอ เปน ผลตภณฑ ใน กลม อตสาห กร รม อนๆ เชน สาร ให ความ หวาน พลงงาน ชวภาพ โพลเมอร ชวภาพ ผลตภณฑ อาหาร สขภาพ เปนตน

มาตรการ เรงรด การ พฒนาพฒนา และ ปรบ แตง ผล งาน วจย และ พฒนา

เทคโนโลย ท เหมาะ สม และ กระจาย เทคโนโลย ชวภาพ ส ชมชน ผาน กลไก การ จด แปลง สาธต เทคโนโลย ใน พนท ชมชน โดย กระบวนการ ม สวน รวม ของ ชมชน

เรงรด การ วจย และ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ ทง ใน ดาน การ พฒนา สาย พนธ พช และ สตว ท ม คณสมบต ท ด ดาน ปจจย การ ผลต เชน หว เชอ จลนทรย ประสทธภาพ สง เพอ การ ผลต ปย ชวภาพ สาร ชว ภณฑ และ อาหาร เสรม สำหรบ สตว เปนตน

รฐ มน โย บาย สง เสรม การ วจย และ การ ผลต จเอมโอ ใน เชง พาณชย ควบค กบ การ สราง ความ เขม แขง ดาน การ ประเมน ความ ปลอดภย ทาง ชวภาพ

25 :

Horizon08.indb 25 1/27/12 2:00:16 PM

นาโน เทคโนโลยสำนกงาน คณะ กรรมการ นโยบาย วทยาศาสตร เทคโนโลยและ นวตกรรม แหง ชาต (สวทน.) ได รวม กบ ศนย นาโน เทคโนโลย แหง ชาต (นาโนเทค) จด ทำ ‘กรอบ นโยบาย การ พฒนา นาโน เทคโนโลย ของ ประเทศไทย พ.ศ. 2555-2564’ เพอ กำหนด ยทธศาสตร กลยทธ และ มาตรการ แนวทาง การ ปฏบต ให เกด ผล ใน ทาง ปฏบต

ภาค เกษตร และ อาหาร ก เปน หนง สาขา ท ตอง อาศย นาโน เทคโนโลย ใน การ ปรบปรง และ พฒนา เพอ เพม ประสทธภาพ ใน การ ผลต รวม ถง เพม มลคา ให กบ สนคา เกษตร และ อาหาร

แนว โนม นาโน เทคโนโลย ของ โลกจาก ขอมล ของ มลน ธ วทยาศาสตร แห ง

สหรฐอเมรกา (National Science Foundation: NSF) พบ วา ตงแต ชวง ป พ.ศ. 2544-2551 ม จำนวน การ คนควา วจย สง ประดษฐ บคลากร เงน ทน วจย และ ตลาด ของ นาโน เทคโนโลย เพม ขน เฉลย รอย ละ 25 ตอ ป

นาโน เทคโนโลย เปน เทคโนโลย ท ม บทบาท สำคญ ใน การ เกอ หนน อตสาหกรรม แขนง ตางๆ ให พฒนา กาวหนา เชน ใน อตสาหกรรม อเลกทรอนกส ระบบ การ ผลต ไมโคร ชพ ใน ปจจบน เรม พบ ขอ จำกด จน ไม สามารถ ลด ขนาด ลง ไป ได อก กลาว คอ การ จะ เพม จำนวน ทรานซสเตอร ลง ไป บน ไมโคร ชพ จะ ถก จำกด ดวย ขนาด ของ ทรานซสเตอร ท เลก ลง จน กฎ ทาง ฟสกส สำหรบ ใช ใน ระดบ ไมโคร เมตรก เรม ไม สามารถ อธบาย ได วธ การ เอาชนะ ปญหา น ก คอ การ พฒนา เทคโนโลย ใน กลม ‘นาโน อเลกทรอนกส’

สำหรบ มลคา ผลตภณฑ นาโน เทคโนโลย ทว โลก ม มลคา 254 พน ลาน เหรยญ สหรฐ ใน ป พ.ศ. 2552 โดย รอย ละ 55 เปนก ลม อตสาหกรรม การ ผลต และ วสด ซง ประกอบ ไป ดวย อตสาหกรรม เคม รถยนต และ กอสราง รอย ละ 30 เปนก ลม อเลกทรอนกส และ เทคโนโลย สารสนเทศ รอย ละ 13 เปนก ลม สขภาพ และ วทยาศาสตรชวภาพ ซง ประกอบ ไป ดวย ยา ตวนำ สง ยา และ เครอง มอ ทางการ แพทย และ รอย ละ 2 เปนก ลม พลงงาน และ สง แวดลอม

สถาบน Roco&Bainbridge ประมาณ มลคา ตลาด นาโน เทคโนโลย ของ โลก คาด วา มลคา ตลาด นาโน เทคโนโลย ใน ป 2563 จะ สง ถง 3 ลาน ลาน เหรยญ สหรฐ

ประเทศเอเชยกบนาโนเทคโนโลย จน: ในชวงป 2549-2553 ประเทศจนใช งบประมาณในการวจยและพฒนาทางดานนาโนเทคโนโลย 760 ลานเหรยญสหรฐ โดยเพมขน 3เทาจากชวงป2544-2548 สงคโปร: ลงทนสรางหองทดลองคณภาพสงโดยในป 2553 Nanostart Asia Pte Ltd ซงเปนบรษทเอกชนของเยอรมนทมาลงทนในประเทศสงคโปร ใหงบลงทนดานวจยและพฒนารวม 20ลานเหรยญสหรฐ เนนทางดานเทคโนโลยชวภาพนาโนและการแพทยนาโน

เวยดนาม:ตงหองปฎบตการนาโนเทคโนโลย โดยไดรบการสนบสนนจากมหาวทยาลยเปนเงน4.5ลานเหรยญสหรฐ เพอมงเนนการเชอมโยงและถายทอดเทคโนโลยไปสอตสาหกรรมโดยตรง

: 26

Horizon08.indb 26 1/27/12 2:00:17 PM

นาโน เทคโนโลย ใน ไทยตาม ‘กรอบ นโยบาย การ พฒนา นาโน เทคโนโลย

ของ ประเทศไทย พ.ศ. 2555-2564’ ม การ กำหนด ให นาโน เทคโนโลย เขา มา ชวย เพม มลคา ใน 7 อตสาหกรรม ไดแก อตสาหกรรม เกษตร และ อาหาร ยาน ยนต อเลกทรอนกส สง ทอ/เคม/ปโตรเคม OTOP พลงงาน และ สง แวดลอม สขภาพ และ การ แพทย

เพอ ใหการ ดำเนน งาน ของ ภาค รฐ เอกชน และ ภาค ประชาชน ไป ใน ทศทาง เดยวกน การ ใช ทรพยากร ของ ประเทศ ท ม อย อยาง จำกด ให เกด ประโยชน สงสด ทง ใน ระยะ สน และ ระยะ ยาว ประเทศไทย จำเปน ตอง กำหนด ลำดบ ความ สำคญ หรอ เลอก ลงทน ใน สาขา เปา หมาย ท ประเทศไทย ม ศกยภาพ ความ ได เปรยบ และ ม โอกาส สง ใน การ พฒนา

ภาค เกษตร และ อาหาร เปน 1 ใน นนประเทศไทย เปน ประเทศ ท ม พน ฐาน การเกษตร

เปน หลก สนคา เกษตร และ อตสาหกรรม ท เกยวของ สราง ราย ได เขา ประเทศ อยาง ตอ เนอง แต ยง ม สวน หนง ท ไม สามารถ สราง ราย ได ให กบ ผ ผลต เนองจาก คณภาพ ไม ตรง กบ ความ ตองการ ของ ตลาด หรอ ไม ได มาตรฐาน ทงน อาจ มา จาก หลาย ปจจย เชน ม สาร ปน เปอน หรอ โลหะ หนก แฝง อย ผลตภณฑ ไมม คณภาพ เปนตน

กระบวนการ เพาะ ปลก ท ไมม การ พฒนา อาจ ทำให ผลผลต ม ปรมาณ นอยห รอ ลด ลง ไม คม คา กบ การ ลงทน ปญหา ดง กลาว กอ ให เกด อปสรรค การ เพม ขด ความ สามารถ ใน การ แขงขน ของ ประเทศ นาโน เทคโนโลย เปน เครอง มอ หนง ท จะ ชวย ลด ปญหา อ สรร ค ดง กลาว ได

ใน ชวง แผน พฒนา เศรษฐกจ และ สงคม แหง ชาต ฉบบ ท 11 นาโน เทคโนโลย จะ ม บทบาท สำคญ ตอ การ พฒนา ใน ดาน ตางๆ ซง รวม ทง การเกษตร และ อตสาหกรรม การ ผลต เชน สามารถ ตรวจ วเคราะห เพอ ลด ปรมาณ สาร ปน เปอน หรอ โลหะ หนก สามารถ ผลต ปย เพอ ลด คา ใช จาย หรอ เพม ผลผลต ตอ ไร จง เปน ความ ทาทาย ใน การ พฒนา ซง ประเทศ ท พฒนา เทคโนโลย ชา จะ กลาย เปน ผ ซอ และ ม ผลต ภาพ ตำ กวา ประ เท ศอนๆ และ ไม สามารถ แขงขน กบ ประเทศ ค คา ได

เพม ขด ความ สามารถ ภาค เกษตร ไทย ดวย นาโน เทคโนโลย

การ เพม ขด ความ สามารถ ของ ภาค เกษตร ดวย นาโน เทคโนโลย ถอ เปน 1 ใน หลาย ยทธศาสตร ของ ‘กรอ บน โย บายฯ’ ท วาง ไว

นาโน เทคโนโลย ถก พฒนา และ ประยกต ใช ใน การ เพม ขด ความ สามารถ ใน ภาค เกษตร และ อตสาหกรรม การ ผลต ใน หลาย สวน ตลอด หวง โซ มลคา อาท การ พฒนา ปย วสด ปรบปรง ดน อปกรณ ตรวจ จบ และ ปองกน โรค แมลง การ ใช นาโน เซนเซอร ใน การ ตรวจ วด สง แวดลอม (อณหภม ความชน สาร ตกคาง หรอ สาร พษ โลหะ หนก รวม ทง ธาต อาหาร ใน ดน) แผน ฟลม ท ใช ใน การ เพาะ ปลก หรอ โรง เรอน

การ ตรวจ สอบ เชอ โรค ใน อาหาร การ พฒนา ดาน บรรจ ภณฑ โดย ใช ฟลม บาง ซง ชวย การ ควบคม การ ซม ผาน ของ นำ และ อากาศ ได ใน ชวง หลง การ เกบ เกยว ของ ภาค เกษตร

27 :

Horizon08.indb 27 1/27/12 2:00:18 PM

เปา หมาย ของ ยทธศาสตรเพม ขด ความ สามารถ ภาค เกษตร ไทย ดวย นาโน เทคโนโลย

หนง: ม การ ลงทน ดาน นาโน เทคโนโลย ใน ภาค เกษตร และ อตสาหกรรม การ ผลต เพม ขน

สอง: ม จำนวน ผล งานการ วจย ดาน นาโน เทคโนโลย ท ภาค การเกษตร และ อตสาหกรรม การ ผลต ท สามารถ นำ ไป ใช ประโยชน เชง พาณชย เพม มาก ขน

สาม: ภาค เกษตร และ อตสาหกรรม การ ผลต ม อตรา จาง งาน ดาน นาโน เทคโนโลย เพม ขน

กลยทธ • สง เสรม การ สราง องค ความ ร ดาน นาโน

เทคโนโลย ใน กระบวนการ ผลต และ สราง มลคา เพม ตลอด หวง โซ คณคา

ดวยการ กำหนด ทศทาง งาน วจย นาโน เทคโนโลย และ เทคโนโลย สำหรบ ภาค การเกษตร และ อตสาหกรรม การ ผลต การ สนบสนน การ พฒนา และ ตอย อด งาน วจย นาโน เทคโนโลย ฐาน และ จด ให ม การ เขา ถง ขอมล พน ฐาน ขอมล ผล การ วจย และ พฒนา ของ ภาค รฐ และ ขอมล จาก ภาค เอกชน

• สง เสรม กลไก เชอม โยง ดาน การ วจย และ พฒนา และ การ ประยกต ใช ระหวาง ภาค การ วจย กบ ภาค เอกชน

ดวยการ สราง เครอ ขาย การ วจย และ พฒนา นาโน เทคโนโลย ระหวาง ภาค การ วจย และ ภาค เอกชน ใน ระดบ ประเทศ และ ใน ระดบ นานาชาต การ สนบสนน การ สราง กลไก/องคกร ท ทำ หนาท เชอม โยง ความ ร และ ความ รวม มอ ระหวาง ภาค รฐ และ เอกชน

• ผลก ดน ให ม การนำ งาน วจย ดาน นาโน เทคโนโลย ไป ประยกต ใช ใน เชง พาณชย

ดวยการ สราง แรง จงใจ เพอ กระตน ให เกด การ ลงทน ของ ภาค เอกชน และ การก ระ ตน ให เกด การ วจย และ พฒนา รวม กน ระหวาง หนวย งาน ภาค รฐ ภาค การ ศกษา และ ภาค เอกชน และ ม การ ผลก ดน ให ม การนำ ผล งาน วจย ไป ประยกต ใช ใน เชง พาณชย

ดชน ช วด ความ สำเรจ ความ สามารถ ภาค เกษตร โดย นาโน เทคโนโลย

หนง: จำนวน ผลตภณฑ สนคา ท ม สวน ประกอบ ท เกด จาก นาโน เทคโนโลย หรอ ใช นาโน เทคโนโลย ชวย ใน การ ผลต

สอง: มลคา ของ สนคา และ บรการ ท ใช ความ ร ดาน นาโน เทคโนโลย ตอ ผลตภณฑ มวล รวม ของ ประเทศ ชาต

สาม: จำนวน เครอ ขาย วสาหกจ ใน อตสาหกรรม หลก ท ม การ ประยกต ใช เทคโนโลย นาโน

ส: อตรา การ จาง งาน ใน ดาน ท เกยวของ กบ นาโน เทคโนโลย

นาโน เทคโนโลย จะ ม ส วน สนบสนน ให ประเทศไทย เปน ผ สง ออก สนคา เกษตร และ อาหาร ลำ ดบ ตนๆ ของ โลก เชน ม วธ การ ตรวจ สอบ ท ม ประสทธภาพ สง สามารถ ให ผล ตรวจ ท รวด เรว มา ใช ใน การ วเคราะห ปญหา โรค ใน ฟารม และ ไร นา เชน การ เพาะ เลยง กง การนำ เทคโนโลย ฟลม บาง ท ม ความ พรน ขนาด นาโน (Nanoporous thin film) มา ใช หอ หม ผลตภณฑ จะ ชวย เกบ รกษา และ แสดง ผล เมอ หมด อาย ของ ผลตภณฑ จาก สวน ผล ไม และ ไม ตด ดอก ท ม มลคา การ สง ออก ประมาณ 6,000 ลาน บาท รวม ทง การ นำ เอา ไบ โอ เซนเซอร มา ใช ใน การ ตรวจ วด สภาพ อากาศ นำ และ ดน เพอ ตดตาม สภาพ แวดลอม ใน กระบวนการ ผลต และ ปรบปรง คณภาพ ของ ผลผลต ทางการ เกษตร

: 28

Horizon08.indb 28 1/27/12 2:00:18 PM

เมอ มอง ภาพ อนาคต ของ ภาค เกษตร ไทย ทง 3 ภาพ ไดแก ‘ไม ปา’ ‘ไม เลยง’ และ ‘ไม ลม’ เรา จะ พบ วา ความ เสยง ทง จาก ปจจย ภายใน และ ปจจย ภายนอก ประเทศ ท ปราก ฏ ใน 3 ภาพ สามารถ เกด ได ทง สน ภาพ ความ สำเรจ ของ เกษตรกร ทง แง ราย ได และ สถานะ ทาง สงคม ใน ‘ไม ปา’ ภาพ ท ภาค รฐ ใหการ สนบสนน ภาค เกษตร แบบ บรณ า การ มใช แค หวง คะแนน เสยง เหมอน ปจจบน ใน ‘ไม เลยง’ หรอ ภาพ ชวน หดห ท ทดน ทำ กน ของ เกษตรกร ตาง หลด มอ ไป อย ใน การ ครอบ ครอง ของ นายทน ตาง ชาต ใน ‘ไม ลม’

ความ ไม แนนอน ของ อนาคต เปด โอกาส ให มน เปน ไป ได ทง นนแต ท แนนอน ก คอ คง ไมม ใคร อยาก เหน ภาค เกษตร และ สงคม ไทย

เปน เชน ท ปราก ฏ ใน ภาพ ‘ไม ลม’ปจจบน เรา ม ความ พยายาม ท จะ นำ เอา เทคโนโลย มา ประยกต

และ พฒนา ภาค เกษตร และ อาหาร อยาง ‘นาโน เทคโนโลย’ และ ม (ราง) กรอบ นโยบาย การ พฒนา นาโน เทคโนโลย ของ ประเทศไทย (พ.ศ. 2555-2564) เปนก รอบ และ แนวทาง ใน การ ใช นาโน เทคโนโลย กบ ภาค สวน ตางๆ โดย เฉพาะ ภาค เกษตร และ อาหาร

เรา ม ‘เทคโนโลย ชวภาพ’ และ ม (ราง) กรอบ นโยบาย การ พฒนา เทคโนโลย ชวภาพ ของ ประเทศไทย พ.ศ. 2555-2564 เปนก รอบ และ แนวทาง ใน การ ใช เทค โนโลย ชวภาพ กบ ภาค สวน ตางๆ โดย เฉพาะ ภาค เกษตร และ อาหาร

นอกจาก เทคโนโลย 2 ตว น และ กรอบ นโยบาย ของ เทคโนโลย ทง 2 ฉบบ ท ได นำ เสนอ ไป บาง สวน นน สงคม ของ เรา ยง ม ความ พยายาม ท จะ มอง ปญหา ใน ภาค เกษตร เพอ ชวย กน แกไข และ พฒนา ให เปน ไป ใน ทาง ท ด ขน เชน ขอ เสนอ แนว ทา งการปฏ รป ประเทศไทย โดย คณะ กรรมการ ปฏรป ท พยายาม เสนอ แนวคด ให พรรคการเมอง มอง เหน ปญหา ภาค เกษตร และ นำ ไป ปฏบต ให เกด ผล เปน ขอ เสนอ เชง เรยก รอง ให มอบ อำนาจ และ สทธ แก ชาวนา เป นข อเส นอ ใน มต การเมอง และ สงคม

ทง มต ของ เทคโนโลย เชน เทคโนโลย ชวภาพ นาโน เทคโนโลย หรอ จะ เปน มต ทาง สงคม โดย คณะ กร รม การ ปฏ รป ก ลวน แต ทำให เรา ไม ตอง หวาด กลว จน เกน ไป นก กบ อนาคต ท กำลง จะ เกด ขน เหลา น ลวน แต เปน ขอ เสนอ ท รอ การ นำ ไป ปฏบต เปน ขอมล ความ ร ท รอ การ นำ ไป สราง ความ เปลยนแปลง

29 :

Horizon08.indb 29 1/27/12 2:00:21 PM

vision [ t e x t ] กองบรรณาธการ[ p h o t o ] อนช ยนตมต

: 30

ในฐานะผจดทำ‘ภาพอนาคตการเกษตรไทย2563’โดยมหมดหมายอยทการสรางแนวทางการปรบตวในภาคเกษตรบนโลกทมแนวโนมทจะเปลยนแปลงทงในกฎกตกาการคาและทรพยากรทมอยอยางจำกด

ศ.ดร.ปยะวตบญ-หลงรศ.ดร.สมพรอศวลานนท และคณณราพรธรกลยาณพนธเปนตวแทนจากสถาบนคลงสมองของชาต จะมาใหมมมองตอทมาทไปของภาพอนาคตการเกษตรไทย2563และมมมองสวนตวตอเรอง

ดงกลาวในมมมองของ‘เจาภาพ’เพอถวงนำหนก รศ.ดร.พงศเทพ อครธนกล

แหงศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพเกษตรเปน ‘แขกรบเชญ’ในการเตมเตมมมมองตอประเดนเดยวกน

แมแตละมมมองจะมรองรอยของความกงวลแตการเตรยมพรอมเผชญเหต กเปนอาวธในการเตรยมรบมอกบความกงวลนนไดเปนอยางด

คลงสมองแหงการเกษตรไทย

Horizon08.indb 30 1/27/12 2:00:23 PM

31 :

ความกงวลทผมมตออนาคตของภาคการเกษตรของไทย คอ ใน ขณะ ท เรา เปน ผนำ โลก ใน การ ผลต เพอ สง ออก แต เรา กลบ เปน ผ ตาม ใน กฎ กตกา เรา ไม ควร เปน ผ ตาม เรา ควร ตอง ไป ปฏสมพนธ กบ สง ตางๆ เหลา น ให มาก ขน ผม คด วา เรา ไม ได วางตว ใน ฐานะ ผนำ และ ใน การ วจย เรา ก ไม ได วางตว ใน ฐานะ ผนำ ดวย เชน กน เรา ควร เปน ผนำ ทาง เทคโนโลย ความ สามารถ ทางดาน เทคโนโลย วทยาศาสตร ของ ประเทศไทย อย ประมาณ อนดบ ท 70 ของ โลก แต เรา สง สนคา เกษตร เปน อนดบ 10 ของ โลก ตวเลข อนดบ มน ไม ไป ทาง เดยวกน

ขณะ ท ปจจย ภายใน ก นา เปน หวง อก ดวย ขอ จำกด ทาง ดาน กายภาพ พนท ใน ประเทศ ม จำกด พนท เกษตร คอน ขาง จำกด การ ควบคม ทรพยากร นำ ก ทำ ไม ได พนท ชลประทาน ของ เรา ม นอย ม ขอ จำกด ทาง ดาน พลงงาน เพราะ เรา เปน ประเทศ ผนำ เขา พลงงาน แต ยง คง ม แสง สวาง เพราะ เรา ม ศกยภาพ ดาน ชวภาพ ม หลาย คน เปน หวง วา เอา พช อาหาร ไป เปน พลงงาน มน จะ เปน เรอง วบต เรา วเคราะห แลว วา ประเทศไทย ม คารโบไฮเดรต มากกวา ความ ตองการ ภายใน ประเทศ คอน ขาง ท เกน จาก ความ ตองการ ใน ประเทศ ทำไม เรา ไม หน มา เอา จรง เรอง พลงงาน ชวภาพ หรอ ไบ โอ ดเซล เรา ก ควร ให ความ สำคญ ใน ตรง นน ดวย

ในสวนของภาคการเมอง ใน สงคม ท เรา เรยก วา ประชาธปไตย การ ตดสน ใจ ทก อยาง ก จะ ตอง ผาน กระบวนการ ทางการ เมอง ม เรอง ของ งบ ประมาณ การ ตดสน ใจ ท ควร จะ เพม กำลง คน ก ไม เพม กำลง คน ควร

เพม งาน วจย ก ไม เพม งาน วจย การ สนบสนน ขนาด ยอย ขนาด กลาง ขนาด ใหญ มน เปน เรอง ของ การ ตดสน ใจ ทางการ เมอง ทง สน แลว ถา สมาชก ผ ม เกยรต ท นง อย ใน รฐสภา ไม เขาใจ ปญหา น เรา ก คง พฒนา อะไร ไม ได เรา ใช เงน ใน การ วจย ใน ภาค การเกษตร ไม ถง 1 เปอรเซนต ของ จดพ ขณะ ท ทางการ ทหาร ใชงบ ประมาณ 1.42 เปอรเซนต

เรา เปน ผนำ เขา อนดบ ท 19 ของ โลก จะ เอา ไป ซอ เครอง บน รถ ถง...อะไร ก วา ไป ความ สามารถ ทาง เศรษฐกจ ของ เรา อย อนดบ ท 30 ของ โลก ความ สามารถ ทาง วทยาศาสตร เทคโนโลย อย อนดบ ท 70 เรา ตรวจ สอบ ตว เอง หรอ เปลา กลน กรอง สงเคราะห วเคราะห แลว ทำ อยาง ม เหต ม ผลอ ย ไหม เรา ไม คอย คด วา ภาค การเกษตร เปน เรอง ของ วทยาศาสตร มอง วา ภาค เกษตร เปน เรอง ของ ไสยศาสตร หรอ เปลา ก ไมร คอ ถาม พอ โค อยาก กน อะไร จะ ตอง ไป แห นาง แมว ให ฝน ตก ท สำคญ เรา มก มอง เกษตรกร ตำตอย ผม ดใจ ท สว ทน. มอง อะไร ท เปน ระบบ และ เหน ความ สำคญ ของ เทคโนโลย ใน ภาค เกษตร เพราะ ความ สามารถ ของ ภาค เกษตร อยาง ท เรยน ไป แลว วา มา จาก วทยาศาสตร เทคโนโลย เปน สำคญ

สงทนาหวงมากกวานน คอ ผล การ สำรวจ อาย ของ เกษตรกร เกษตรกร สวน ใหญ จะ อาย เกน 50 ป เพราะ ฉะนน เรา ตอง สราง เกษตรกร รน ใหม แลว เกษตร อาย 50-60 ป ท ม ความ ร และ ทกษะ ตดตว ก จะ หาย ไป ตาม เขา แลว ถา ไมม รน ใหม เขา มา มน จะ เปน อยางไร

ท ผาน มา ความ สำเรจ ของ ภาค การเกษตร อยา ไป คด วา เรา ม ทรพยากร มหาศาล นะ ครบ เพราะ การ

รศ.ดร.พงศเทพอครธนกลผอำนวยการศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพเกษตร

Horizon08.indb 31 1/27/12 2:00:24 PM

ศ.ดร.ปยะวตบญ-หลงผอำนวยการสถาบนคลงสมองของชาต

ทมาทไปของการจดทำภาพอนาคตการเกษตรไทย เปน เรอง ตอ เนอง มา จาก การ ทำ ภาพ อนาคต ประเทศไทย จน กระทง สบ เนอง มา เปนการ ทำ ภาพ อนาคต ใน ระดบ ภมภาค 3 ภมภาค เพอ ตอ เปน ภาพ ของ ประเทศไทย สง ท คลง สมองฯ สนใจ ก คอ วา ภาพ อนาคต ภาค การเกษตร ไทย ท เรา ทำ ออก มา น มน จะ วก กลบ มา ส มหาวทยาลย อยางไร ใน เรอง การเต ร ยม กำลง คน เมอ เหน ภาพ อยาง น แลว ตอ ไป เรา จะ จดการ อยางไร กบ เรอง กำลง คน เพราะ ตอน น ทก คน ไป ตาม นโยบาย ของ รฐ ท เปน Short Run ใกลๆ แต Long Term Policy ท เรา ทำ มน ไมม เลย นะ ครบ แมแต ใน มหาวทยาลย ก พด กน นอย มาก

ผมคำนวณวาเราอาจจะตองใชเวลาถง10ป ถา มอง โจทย ระยะ ยาว ใน การ ดำเนน นโยบาย หรอ กจกรรม ตางๆ ให เปน ไป ตาม ภาพ อนาคต ท เรา วาง เรา ตอง ผลก ดน เรอง น ผาน มหาวทยาลย ซง ใช เวลา เปน 10 ป แต ถา จะ เอา ระยะ สน ตอง ใช Social Movement ขณะ ท การ เดน เขาไป เสนอ ไอ เดย ให รฐบาล ผม มอง วา มน ไม ยงยน

เรา อาจ จะ ตอง แยก ตงแต ตน เลย นะ ครบ มน ม สอง สวน นะ ครบ คอ การเกษตร ท เปน ภาค ธรกจ กบ ราย ยอย ถา ไม แยก ตงแต ตน มน จะ ยง ฉะนน มหาวทยาลย ตอง ผลต คน เพอ ภาค การเกษตร สมย ใหม

: 32

ศกษา สอน กน มา ผดๆ วา ประเทศไทย ม ทรพยากร ความ จรง ก คอ เรา ม ทรพยากร นอย กวา ท คด ดน เรา ก ไม ด แสง เรา ก ไม ด ม เมฆ หมอก บดบง บาง อะไร บาง ฝน ก ตก บาง ไม ตก บาง พนท ชลประทาน ก ม นอย เรา ไม ได สมบรณ อยาง ท คด แต ความ สำเรจ ของ ประเทศไทย ใน อดต ตอง ยก ความ สามารถ ให เกษตรกร ท ม ความ สามารถ ใช ทรพยากร ใน การ ผลต คอ ความ สามารถ ทาง วชาการ การ วจย การ คนควา การ เผย แพร การ สง เสรม ให เกษตรกร ม การ ถายทอด เทคโนโลย จาก สวน ราชการ และ สถาบน การ ศกษา รวม ถง ภาค เอกชน

ประเทศไทยควรเตรยมตว ท จ ะ เ ป น ฐาน การ ผล ตอ า ห า ร ใ น อ ก 1 0 ป ขางหนา การเกษตร เปน ทง ศาสตร และ ศลป เปนการ ผสม ผสาน กน ของ วทยาการ ใน สาขา ตางๆ ตอง ปฏ สนธ...ผม ใช คำ วา ปฏสนธ เพราะ เปนการ ผสม ขาม งาน วทยาการ ดาน เกษตร ท เขม แขง คอ การ ผสม สาขา วชา ท หลาก หลาย อะไร กตาม แต ท มน เปน ผลผลต ออก มา ไม วา จะ ทาง ดาน วศวกรรม หรอ ทาง ดาน คอมพวเตอร ไฟฟา อเลกทรอนกส ตอง ม การ ขาม สาขา วชา การเกษตร ก เชน กน ตอง ใช เทคโนโลย กาวหนา มา ปรบ ใช ใน สภาพ พนท จรง ตวอยาง การ ปรบปรง พนธ ทำให ด กวาของ เดม ม ศกยภาพ มาก ขน เกษตรกร ตอง สามารถ รบ เอา เทคโนโลย นน มา ใช โดย การ ถายทอด เทคโนโลย นน ไม วา จะ เปน โดย รฐ หรอ เอกชน นก วชาการ เกษตร นก วทยาศาสตร และ นก เทคโนโลย

เกษตรกร รน ใหม เปน สมบต อยาง หนง นะ ผม คด วา เกษตรกร ไทย และ ผ เกยวของ ตอง ทำตว เปน สมาชก ของ เศรษฐกจ ตอง พรอม ท จะ เรยน ร ตอง เรยก รอง ท จะ เรยน ร

Horizon08.indb 32 1/27/12 2:00:26 PM

คณณราพรธรกลยาณพนธผชวยนกวจยแหงสถาบนคลงสมองของชาต

จากการศกษาของสถาบนคลงสมองของชาตพบวา ทง 3 ภมภาค ปญหา ของ ภาค การเกษตร เปน เรอง ความ เหลอม ลำ ทาง สงคม รวม ถง ประเดน การ รกษา อต ลกษณ ของ พนท เรอง คณภาพ อาหาร การ ปรบ ตว ใน ประเดน Creative Economy เรอง ของ ตางดาว ท เขา มา ใช แรงงาน ใน ประเทศ รวม ทง ความ กลว เรอง ของ การ ผสม ขาม วฒนธรรม เชน การ แตงงาน ระหวาง ชาว ตาง ชาต กบ ผ หญง ไทย เรอง ของ วฒนธรรม ท ตาง ไป จากเดม เรอง ของ นวตกรรม พลง งาน ใหมๆ เรอง ของ อตสาหกรรม หนก ท จะ เขาไป ใน พนท มากกวา เรอง ของ อตสาหกรรม เกษตร และ อาหาร

ภาคการเกษตรไมไดอยอยางโดดเดยว แต ม ความ เชอม โยง ไป ยง ภาค อตสาหกรรม ท ตอ เนอง เนองจาก ภาค การเกษตร เปน ภาพ ใหญ จง ไม ได อย แต เฉพาะภาค การ ผลต แต มน เกยว โยง ไป ถง การ ผลต ทง ตน และ ปลาย นำ ดวย จาก ภาพ น ท เรา ทำ ไว มน จะ ม กลไก ตอ เนอง ไป ส การ พฒนา กำลง คน ระดบ อดมศกษา ท เรา กำลง พยายาม พฒนา อย คอ ภาพ อนาคต ใน สวน กำลง คน ระดบ อ ดม ศกษา สาขา เกษตร โดย คณะ เกษตร(มก.) ท อยาก จะ ได ภาพ ท ลง ราย ละเอยดมาก ขน

เนองจาก ภาพ อนาคต ทางการ เกษตร มน เปน ภาพ ท ใหญ แลว ภาพ ท เรา อยาก ลง ราย ละเอยด เจาะ ลก ก คอ เรอง ของ การเกษตรระดบ อ ดม ศกษา เพราะ ตอน แรก ททาง สถาบน อดมศกษา สาขา เกษตร เหน ภาพ อนาคต ททาง คลง สมองฯจด ทำ ก ตกใจ เพราะ เขา ไม เชอ วา จะ ม มหาวทยาลย เกษตรกร หมาย ถงวา ใน เมอมมหาวทยาลยทรฐ ใหการ สนบสนน อย แลว เขา มอง วา ถา เกด มหาวทยาลย เกษตรกร ขน มา จรงๆ แลว บทบาท เขา จะ อย ตรง ไหน จะ ผลต อะไร ออก มา ใน เมอ เกษตรกร ไป ตง มหาวทยาลย ของ ตว เอง แต ก ตอง มา มอง กน และ ลง ราย ละเอยด อก ท หนง วา มหาวทยาลย เดม จะ สาน ตอ ประเดน น อยางไร เปนการ ตอย อด

คอ ตอง ม คน สวน หนง ท ลง ไป ทำงาน กบ เกษตรกร เปน งาน เชง สาธารณะ อก สวน หนง ตอง ลง ลก ทาง งาน วจย คนควา

คน รน ใหม ตอง เปนนก จดการ ฟารม (Farm Management) แต ดวย หลกสตร การ ศกษา ของ ไทย เมอ เวลา ผาน ไป ม การ ตด Core ท สำคญ ออก ไป เปนการ ผลต คน แบบ แทง ดง นน ควร ม การ ผลต ทง แบบ แทง และ แนว ราบ ให เกด ความ สมดล และ ม การ แขงขน ระหวาง รฐ และ เอกชน ท เปด โอกาส ให เอกชน สามารถ เลอก บคลากร ภาค การเกษตร ได

33 :

Horizon08.indb 33 1/27/12 2:00:27 PM

รศ.สมพรอศวลานนทนกวชาการอาวโสแหงสถาบนคลงสมองของชาต

ผมมองวามหาวทยาลยตองเปลยนกระบวนทศน(Paradigm)ม 2 ทาง เลอก ดาน หนง มหาวทยาลย ตอง ผลต คน ปอน ลง ส ชมชน ให ได ซง ตอง ปรบ หลกสตร เขา มา อก ทาง ปอน คน เปน นก วทยาศาสตร แต ผม มอง วา เรา ตอง ปน นก จดการ ฟารม ตอน น มหาวทยาลย กำลง ปน นก วทยาศาสตร ทาง ฟารม แต ไม ใชนก จดการ ฟารม

เราตองหาเทคโนโลยไปใสใหเกษตรกรรายยอย เพอ ให คน กลม น สามารถ แขงขน ได ใน ระดบ หนง และ สามารถ อย ได รฐบาล ควร Subsidize การ ผลต ท ใสใจ สง แวดลอม มากกวา เนน การ Subsidizeให เกษตรกร ท ผลต เนน ปรมาณ (Mass) เชน ปจจบน ใหการ สนบสนน ตลาด สนคา ท เปน มตร ตอ สง แวดลอม ผม คด วา ตรง น เปน จด สำคญ สำหรบ แตละ ทอง ถน แตละ พนท ทำให เกด Niche Market ชวย ให เกษตรกร ราย ยอย ม วถ ชวต อย ได ดวย การ ผลต สนคา ท เชอม ตอ

: 34

Horizon08.indb 34 1/27/12 2:00:28 PM

10 ป ฉะนน ตอ ไป อาจ จะ ส เวยดนาม ลำบากเมอ พด ถง ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน การ

บรหาร จดการ ของ ประเทศ เปน ไป ใน ลกษณะ ท อาจ จะ เปนการ ขด ขวาง ประโยชน ท ประเทศ ควร จะ ได รบ จาก การ เปน ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน เชน เรอง ขาว ยกเวน เรอง การ สง ออก และ การ ทอง เทยว เนองจาก บรบท น ประเทศไทย ม ความ เขม แขง กวา ประ เท ศอนๆ ใน กลมอาเซยน ฉะนน ท บอก วา เรา สง ออก เกน ดล อาเซยน คอ เรา สง ออก รถยนต เปน อนดบ 1 และ สนคา อเลกทรอนกส ได เปน อน ดบ ตนๆ ซง ราย ได น เปน สดสวน ท นอย มาก เมอ เทยบ กบ ราย ได รวม ทงหมด ของ ประเทศ

เกษตรอนทรย จะเปนทางเลอกหรอ ขอจำกดสำหรบเกษตรกร? การ ท เรา บอก วา ตอง เปน เกษตร อนทรย แต ตอง มอง ขอ จำกด ของ สภาพ ดน นำ ความ เหมาะ สม ของ พนท ผม กลบ มอง วา เกษตร อนทรย สามารถ ทำได แต ตอง ไมใช การ ผลต ท เนน ปร มาณ มากๆ แต รฐ ตอง ใหการ สนบสนน ใน เรอง ของ ตลาด สำหรบ สนคา อนทรย แยก จาก สนคา แบ บอนๆ เรง ให ผ บรโภค เหน ความ สำคญ เพอ ให ม ความ แตก ตาง ดาน ราคา และตองเขาใจวาแนวคดเกษตรพอเพยงเปนคนละเรองกบแนวคดเกษตรอนทรยซงแนวคดเกษตรพอเพยงมเรองการจดการฟารมซงเปนเรองทดมากสำหรบการทำการเกษตร

ประเทศไทยควรภาคภมใจในการเปน ผสงออกขาวอนดบ 1 หรอไม เพราะ จาก ปญหา ภย นำ ทวม ท ผาน มา พบ วา ประเทศไทย เปน ผ สง ออก ขาว ท สำคญ ของ โลก แต ราคา ขาว ใน ตลาด โลก ไม สะทอน ถง ปญหา ดง กลาว ประเทศไทย ตอง หน กลบ มา มอง วา เรา ยง คง เปน ผนำ ใน การ สง ออก ขาว อย จรง หรอ ไม

กบ ตลาด โลก ได เลย ผม ยก ตวอยาง ขาว หอม มะล คณธรรม ท ปลก ใน จงหวด สกลนคร ถา คณ พด เปน ภาษา องกฤษ มน เพราะ มาก ‘Moral Organic Jasmine Rice’ ม พอคา ท พา รา กอน เหน ทศทาง ตลาด จบ ไป ทำ Packaging เขยน เลา เรอง ราว ยหอ น ปลก โดยคน ถอศล ถาม วา รฐ สนบสนน อะไร….ขาว พน เมอง ‘ขาว ลม ผว’ (ขาว เหนยว ดำ ซง ปลก ใน แถบ ภเขา สง) รสชาต ด มาก ปลก แถบ เพชรบรณ น คอ ความ จำเพาะระดบพนท (Area Specific) ท เกด ขน ถา เรา ทำ แบบ น กบ สนคา เกษตร อนๆ ก สามารถ ทำให ราคา สนคา เกษตร สง ขน ได แทนท เรา จะ เปน ศนยกลาง การ คา ขาว ของ โลก เรา ตอง กลบ มา คด วา ใน ขณะ ท สงคโปร ไม ได ปลก ขาว แต สามารถทำ Future Market สำหรบ ขาว ได

สง ท รฐ ตอง ทำ ทนท คอ การ หา มาตรการ มา ดแล เพอ ให เกษตรกร สามารถ ม พนธ แท ใน การ เพาะ ปลก เพราะ ปจจบน เกษตรกร ประสบ ปญหา พนธ ขาว ปน เพราะ พอคา เมลด พนธ ไมม การ คด พนธ เกบ เกยว อยางไร ก เอา มา ขาย ซง สำนกงาน กองทน สนบสนน การ วจย (สกว.) เคย พยายาม ท จะ ผลต เมลด พนธ ท ชยนาท ท ให ม มาตรฐาน แต ทำได ยาก มาก เพราะ ไมม มาตรการ มา ควบคม เพอ ให เปน มาตรฐาน เดยวกน ใน ขณะ ท ตาง ประเทศ ม การ ควบคม ให อย ใน มาตรฐาน

รฐ มอง วา เมอ เรา รวม เปน ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน (AEC) แลว เรา จะ สง ออก ขาว เปน อนดบ 1 ของ โลก

ตอน น ผม หวน ใจ วา ใน อก 10 ป ขาง หนา มน จะ ไมใช ถง แม ตอน น เรา จะ เปน อนดบ 1 อย กตาม มอง ให ด ประเทศไทย ม อตสาหกรรม ตอ เนอง ท ด ปลาย นำ ของ เรา ด เรา ม อาหาร กระปอง ท ทำ มา ยาวนาน พฒนา ลำ หนา อาเซยน ใน เชง สง ออก สนคา เกษตร และ อาหาร ซง เรา ยง สามารถ ไป ได ด ใน ตลาด อาเซยน ใน ขณะ ท เวยดนาม เอง ก ม การ ลงทน ดาน น มาก ขน เพราะ เทคโนโลย อาหาร แปรรป สามารถ ตาม กน ได ทน ใน 5 ป

35 :

Horizon08.indb 35 1/27/12 2:00:29 PM

[ t e x t ] กองบรรณาธการ[ p h o t o ] อนช ยนตมต

6คำถามกบอนาคตภาคเกษตรไทย

intErviEw

หาก เรา เลอก แลว วา ภาค การเกษตร จะ เปน ตว หลก ใน การ ขบ เคลอน ประเทศ อาจารย มอง วาภาค การเกษตร ไทย ควร จะ เดน ไป ใน ทศทาง ไหน

รศ.ดร.ปรทรรศนพนธบรรยงค

ผ เชยวชาญ และ สนใจ ใน ดาน วศวกรรม โลหการ และ วศวกรรม อตสาห การ ม ผล งาน วจย ผล งาน วชาการ ตำรา และ หนงสอ แปล จำนวน มาก ปจจบน ดำรง ตำแหนง ผอำนวยการสมาคมสงเสรม เทคโนโลย (ไทย-ญปน)

ผลต ภาพ ของ ภาค การเกษตร ผม มอง วา พน ฐาน คอ ไบ โอ เทคโนโลย ผม วา เรา หน ไม พน สวน หนง อาจ จะ ทำ ใน เรอง ของ การ ตด ตอ พนธกรรม โดย เปด เผย หรอ แบบ ลบ...ก แลว แต เรา สามารถ ทำได โดย เฉพาะ พช ผล ท ไมใช พช อาหาร เปน พช พลงงาน หรอ เสนใย สง ทอ ตรง น สามารถ ทำได

แต สงคม ไทยไม เปน เชน นน ฝาย หนง บอก วา ใน เมอ ยง ไมม หลก ฐาน เรอง อนตราย ทำไม ยง ไม ทำ ขณะ ท อก ขาง บอก วา ก ใน เมอ ไมม หลก ฐาน เรอง อนตราย ก จง อยา ทำ ด กวา...แลว ใคร ชนะ เหมอน ประเดน พลงงาน นวเคลยร เรอง เหลา น เปน จด ออนข อง บาน เรา เรอง ใด ท ตองการ การ ตดสน ใจ เพอ เหน ผล ใน ระยะ ยาว มก ไม เกด เพราะ ผ ม อำนาจ ใน การ ตดสน ใจ คอ รฐบาล ซง เขา มก คำนง ถง คะแนน เสยง เปน หลก เมอ ตดสน ใจ อะไร ไป แลว ไม ได คะแนน เสยง เพม ขน เขา ก ไม ตดสน ใจ

ประเทศไทย ใน อก 3-4 ป ขาง หนา กำลง จะ เขา ส ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน จะ เกด เสร ใน การ เคลอน ยาย เรอง เงน ทน แรงงาน ความ เปลยนแปลง ทาง วชาการ เปนตน เมอ มอง จาก บท เรยน ของ สหภาพ ยโรป มน คง ไม งาย และ คลอง ตวอยาง สภาพ ยโรป ปญหา อปสรรค อาจ จะ มากกวา นน ผม มอง วา ชอง วาง ระหวาง ประเทศ ใน กลม อาเซยน ม มากกวา กลม ยโรป โดย เฉพาะ อยาง ยง ผม กลว วา คน ไทย จะ เสย เปรยบ กวา เขา เยอะ เรา ไม ให ความ สำคญ กบ ภาษา ของ ประเทศ เพอน บาน สก เทาไร เรา ไป สนใจ แต ภาษา องกฤษ

จำเปน ท ตอง ให คน ของ เรา เรยน ร ภาษา ของ คน ชา ต อนๆ หรอ ไม คณ ก ใช เทคโนโลย ชวย แปล ภาษา เหมอน ก เกล มน ยาก นะ แต... Difficult

ขอ เทจ จรง หนง ก คอ เรา เปน ผ สง ออก ขาว ราย ใหญ ของ โลก และ สงสม ภมปญญา ใน การ ทำการ เกษตร มา ชา นาน สภาพ ดน ฟา อากาศ ก เออ อำนวย

อก ขอ เทจ จรง หนง ก คอ โลก ม แนว โนม เปด กวาง มาก ขน เสร มาก ขน ใกล ตว เรา เขา มา หนอย ก คอ การ เปน ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน ใน ป 2558

บน ขอ เทจ จรง ท เรา เปน ประเทศ อ ขาว อนำ เรา จะ ปรบ ตวอยาง ไร

ยง ไม นบ ขอ ตกลง ทางการ คา ระหวาง ประเทศ ท ถก ออกแบบ มา ภาย ใต แนว โนม ท โลก ม ทรพยากร ให ใชสอย อยาง จำกด สภาพ ภม อากาศ เปลยนแปลง ทำให กฎ กตกา ทางการ คา เปลยน ไป ดวย

เรา เดน ทาง ไป ยง สถาน ท ตางๆ เพอ พบ บคคล ทง 6 ทาน เพอ ขอ ความ คด เหน ของ แตละ ทาน ใน ประเดน ท เกยว เนอง กบ ภาค การเกษตร บาง คน เปน นก วชาการ บาง คน เปน ผ สง ออก สนคา เกษตร บาง คน เปน เกษตรกร เรา มา นง ลง พด คย กน เพอ หา ขอ ตกลง รวม กน วา เรา คอ ใคร และ จะ เดน ไป ดวย ทาท อยางไร บน โลก แหง ความ เปลยนแปลง – อยาง แรง

: 36

Horizon08.indb 36 1/27/12 2:00:30 PM

6คำถามกบอนาคตภาคเกษตรไทย

ตลาดสงออกสนคาเกษตรสบายดไหม

ชชวาลเตละวาณชย

เปน กรรมการ ผ จดการ บรษท ชชวาล ออร คด จำกด ผ สง ออก กลวยไม ตด ดอก และ สง ออก ผลตผล ทางการ เกษตร เชน กระเจยบ เขยว, หนอ ไม ฝรง และ ผล ไม ตาม ฤดกาล ทง สด และ ผาน การ ตด แตง ภาย ใต แบรนด ‘Quality Green’

but Impossible ก ตอง ทำ ก ตอง ชง นำ หนก แลว เลอก วา ระหวาง สอน ภาษา เหลา น ให คน ไทย หรอ จะ เอา เทคโนโลย มา ชวย อยา ลม นะ วา คน พมา ลาว เวยดนาม พด ไทย ได นะ ครบ คน 9 แสน คน ท เปน แรงงาน ตางดาว พด ไทย ได หมด เลย แลว ใคร จะ ร ปาน น คน เหลา นน อาจ นง อาน แผน พฒนา เศรษฐกจ และ สงคม แหง ชาต ฉบบ ท 11 กน หมด แลว ขณะ ท แผน สภาพฒน ของ ลาว เขมร พมา คณ ไมร จก เลย แลว จะ เอา อะไร ไป ส เขา

เรา ตอง ร ภาษา เขา ดวย เพราะ ถา ไมร ภาษา ของ เขา มน ไป ไม ได สง ท อย เบอง หลง ภาษา ทก ภาษา คอ วฒนธรรม ท จะ ทำให คณ เขาใจ เขา วา เขา คด อะไร ภาษา คอ หวใจ ท จะ ทำให คณ กาว ไป ถง วฒนธรรม ของ เขา

ทาย ทสด ผม มอง วา สง ท เปน จด แขง คอ เรอง อาหาร หรอ เกษตร ถา เรา ให ความ สำคญ เรอง อาหาร และ เกษตร มน ก โยง ไป ส 4 F ไดแก Food Feel Fuel Fiber ได ผม วา เรา จะ แก ปญหา ได พอ สมควร

ปจจบน เรา ทำ ธรกจ อย 3 ตว หลก ดอกไม ผก และ ผล ไม เกษตรกร ใน กลม เรา จะ ม ทง แบบ ท เขา สามารถ ขาย ให กบ ผ สง ออก ราย อน ได ไม จำเปน ตอง ขาย ให เรา คน เดยว ความ แตก ตาง ของ เรา คอ เนน ความ หลาก หลาย เรา ไม เนน ปรมาณ เรา เนน ความ หลาก หลาย ลกคา ของ เรา อาจ จะ ซอ ไม เยอะ แต เรา ทำ ราคา ท สง ขน มา นด หนง

ใน สวน ของ ผก เรา เนน กระเจยบ เขยว เปน หลก เรา จะ ม Contract Farming ของ เรา เอง ก คอ ประกน ราคา ไป เลย องค ความ ร ตางๆ เรา สนบสนน เรา ม ทม สวน ไป ด ตงแต พนท เมลด พนธ การ ใช สาร เคม การ ปองกน ศตร พช การ เกบ เกยว การ แนะนำ ทก อยาง อย ใน สายตา ของ บรษท หมด เรา จะ เขาไป หา เกษตรกร ท ม ความ พรอม เพราะ ปจจบน กฎ ระเบยบ การ สง ออก คอน ขาง เขม งวด เรา จะ เขาไป ด วา เกษตรกร ราย น ยนด ท จะ ทำ ใน ลกษณะ Contract Farming กบ เรา เพราะ ทก อยาง จะ ถก ควบคม หมด เพราะ ถา เรา จะ ม ลสต ราย ชอ ยา กำจด ศตร พช ให เขา ใช แต ถา เขา ใช ยา กำจด ศตร พช นอก เหนอ จา กลสต ของ เรา แลว บงเอญ เกด การ ปน เปอน จน ม การ ต กลบ สนคา หรอ แบน สนคา ก จะ เกด ความ เสย หาย เรา จง ตอง ตรวจ สอบ เกษตรกร กอน วา พรอม ท จะ อย ใน ขอ ตกลง แบบ น ไหม

หาก ถาม วา พบ ปญหา อะไร ใน การ ทำงาน รวม กบ เกษตรกร ประการ แรก ธรรมชาต ของ เกษตรกร คอ ไม ชอบ ความ วนวาย ถา เขา ม ความ สมพนธ ท ด กบ บรษท หนง เขา ก จบ มอ กน อย แลว บาง ครง ก ไม ขาย ให คน อน พช บาง พนธ...ถา เรา สนท กบ เขา จรง เขา ก ไม ขาย ให คน อน ปญหา ประการ ตอ มา คอ ศกยภาพ ของ เกษตรกร เกษตรกร ปลก ตะไคร ก อยาก จะ ปลก แต ตะไคร เขา ไม อยาก เปลยนแปลง เกษตรกร บาง ทาน ขาด การ ศกษา ใน เรอง สภาพ ดน หรอ สภาพ ตลาด

บาง ครง เรา ไป แนะนำ แลว แต เขา ไม เชอ หรอ ไม อยาก จะ เปลยน แม กระทง เกษตรกร บาง ราย ถา เรา เขาไป คย กบ บาง ราย ท ม หน สน อย เรา อยาก จะ พฒนา เขา บางท เขา ก ไม รบ แม เปน Contract Farming ก ม ทง สำเรจ และ ไม สำเรจ

เกษตรกร บางท ก ขาด การ เชอม โยง ขาด การ เปด โลก ทศน มน จง เกด การ ทำ เกษตร แบบ พ บอก มา พ บอก ให ทำ แบบ น โลก ปจจบน วทยาศาสตร และ เทคโนโลย เขา มา ม บทบาท ตอ เรอง เกษตร เยอะ ครบ โลก เรา ม การ เปลยนแปลง ตลอด เวลา แลว เรา จะ ไป แขง ใน ระดบ สากล ได เรา ตอง ม ความ พรอม ทง Knowledge และ Know-how ก ตอง อาศย วทยาศาสตร และ เทคโนโลย มา ชวย เตม องค ความ ร ถา เรา ขาด ความ ร ขาด การ พฒนา เรอง วทยาศาสตร เทคโนโลย ก จะ ทำให เรา หลด จาก ความ สามารถ ใน การ แขงขน บน เวท สากล ได

37 :

Horizon08.indb 37 1/27/12 2:00:31 PM

ใน ฐานะ ท คลกคล ทำ กจกรรม รวม กบ เกษตรกร รวม ถง ลก หลาน ของ เกษตรกร พบ ปญหา อะไร บาง ไหม แลว วกฤต การ ขาดแคลน เกษตรกร รน ใหม นา ตกใจ ขนาด ไหน

นงนภสรงอรณขจรเดช

จบ ดาน การเกษตร จาก ‘สถาบน เทคโนโลย ราช มงคล วทยาเขต พระนครศรอยธยา หนตรา’ ประกอบ อาชพ เกษตรกร และ เปน ท ปรกษา โครงการ ยวชน เกษตร กำแพงแสน โครงการ ท ได รบ การ สง เสรม จาก กรม สง เสรม การเกษตร กระ ทร วง เกษตรฯ เพอ ให ม การ สบทอด ภาค การเกษตร ตอ ไป โครงการ ยวชน เกษตร เรม โครงการ อยาง เปน ทางการ ใน ป 2548

ดฉน ม ความ คด วา อาย เฉลย ของ เกษตรกร เพม ขน มาก ทก ป ก เลย ม มม มอง วา ถา เรา ไม ปลก ฝง เยาวชน ให ม ทศนคต ท ด ตอ ภาค การเกษตร มน จะ หาย ไป เฉยๆ จง รวบรวม เดก ท ม ความ สนใจ ภาค การเกษตร เขา มา รวม กลม กน เรยน ร เรอง การเกษตร แต ปจจบน จะ สนใจ แต ภาค การเกษตร อยาง เดยว ไม ได เพราะ ม ค แขง ทางการ ตลาด มาก ขน เกด การ คา เสร นอกจาก ฝก เยาวชน เรยน ร การเกษตร เลยง สตว ทำ นา เรา ตอง สอน ภาษา เขา ดวย ก เลย ม การ ดง เอา อาจารย ท ม ความ ร ดาน ภาษา มา สอน ภาษา จน ญปน องกฤษ

เรา จะ ม การ สมภาษณ เดก กอน ท เขา จะ เขา มา รวม โครงการ ชวง หลง ผ ปกครอง จะ บงคบ ให เดก มา เขา รวม กบ เรา เพราะ ผ ปกครอง เหน เดก ใน โครงการ เรยน ด ขน จาก การ สมภาษณ ก พบ วา เดก สวน หนง บอก วา พอ แม เขา ยง ยากจน อย แลว ทำไม ตว เขา ตอง เปน เกษตรกร ดวย เรา ก พด กบ เดก อยาง คน ท ม ความ หวง วา แลว ทำไม หน ไม เปน เกษตรกร รน แรก ท เปน เกษตรกร แลว รวย เขา ก งง เมอ เกด ความ สงสย ก เขา กลม มา เรยน ร ก มา เรยน ร วา เกษตรกร ไม จำเปน ตอง นง หลง ขด หลง แขง เหมอน เมอ กอน ม เทคโนโลย ท ชวย ใน การ ผลต เครอ ขาย ของ เรา ก ม การ แบง ปน ความ ร ทางการ เกษตร เพราะ การเกษตร จำเปน ตอง อาศย ความ ร และ ประสบการณ การ ลอง ผด ลอง ถก

ตอน น เขา ยง มอง ไม เหน ทางออก จาก วงจร รน พอ รน แม เขา มอง วา เขา โรงงาน ม เงน เดอน แนๆ แต เขา ไม มอง วา ถา โรงงาน เจง จะ อย อยางไร ทศนคต ของ เดก แตละ คน มน ขน อย กบ พน ฐาน ของ ครอบครว เดก แตละ คน ดวย

ใน กลม ยว เกษตร ดฉน จะ แบง เดก เปน 4 กลม ขน อย กบ ความ สมคร ใจ ของ เดก วา อยาก ทำ อะไร กลม ปลก ผก กลม ปลก ขาว กลม ธนาคาร สกร และ กลม ไบ โอ ดเซล

ม เดก หลาย คน ท เขา รวม โครงการ กบ เรา แลว ได ไป เรยน ตอ ท ญปน เพราะ เรา ได รบ การ สนบสนน จาก มหาวทยาลย เกษตรศาสตร และ มหาวทยาลย ธรรมศาสตร ซง เมอ ม โครงการ ลกษณะ น เกด ขน เดก ของ เรา ก ม คณสมบต เพราะ ได ฝก ทำ เอง ทก อยาง

เรา จะ สราง ครว เลกๆ ของ เรา เปน จด ท จะ สราง อาหาร ให คนใน ประเทศ ไม ตอง ขนาด เปน ครว โลก หรอก บางท เดก ก บอก เรา วา ถา เรา ไม ปลก ผก ท ตลาด ก ม ขาย ดฉน กได แต บอก เดก วา แลว ถา เกษตรกร ใน วน น เขา ตาย ไป ใคร จะ มา ขาย ให เรา แลว ตอ ไป จะ เหมอน ใน หนง ฝรง มย ท แยง ของ กน กน ดฉน พยายาม จะ ปลก ฝง อยาง นอย ให เขา มอง เกษตรกร ดวย สายตา ท ด ขน ไมใช มอง วา ‘ก แค ชาวนา’ เดก ของ ดฉน จะ ไมม ใคร พด คำ น

: 38

Horizon08.indb 38 1/27/12 2:00:32 PM

ใน สวน ของ เรอง การ ศกษา ทำ อยางไร จง จะ ดง เอา เกษตรกร ซง ถอ เปน ชาย ขอบ ของ ระบบ การ ศกษา มา โดย ตลอด เขา มา ได

ดร.กฤษณพงศกรตกร

เขา มา รบ หนาท เปน คณะ กรรมการ ปฏรป ประเทศ ใน ชวง เดอน กรกฎาคม พ.ศ. 2553 เคยดำรงตำแหนงรอง ผ อำนวย การ ศนย เทคโนโลย อเลกทรอนกส และ คอมพวเตอร แหง ชาต (พ.ศ. 2529 - 2541) ท ปรกษา รฐมนตร วาการ กระทรวง วทยาศาสตร เทคโนโลย และ สง แวดลอม เลขาธการ คณะ กรรมการ การ อดมศกษา อธการบดมหาวทยาลย เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ปจจบน ดำรง ตำแหนง นายก สภา มหาวทยาลย เทคโนโลย ราช มงคล ลาน นา และ กรรมการ ผทรง คณวฒ ใน คณะ กรร รม การ บรหาร สถาบน สารสนเทศ ทรพยากร นำ และ การเกษตร

ผม มอง วา โจทย การ ศกษา ไทย จะ เปลยน ไป เมอ กอน เรา มอง กลม คน วย เรยน ประถม ศกษา มธยมศกษา สาย อาชวศกษา มหาวทยาลย แลว จง ออก ไป ทำงาน แต สง ท เรา ลม ไป ก คอ วา เวลา น งาน มน เปลยน เรว มาก คน ออก ไป ทำงาน ตงแต อาย ระหวาง 15-22 ป แลว ตอง ทำงาน ไป อก 40 ป แลว ถาม วา เวลา 40 กวา ป ใน การ ทำงาน การ ศกษา ดำรง ตน อย ตรง ไหน ใน ชวง เวลา น ผม คด วา ตอ ไป น โจทย การ ศกษา จะ เปน Non Age-group มากกวา Age-group

Non Age-group คอ คน วย ทำงาน ม ประมาณ 40 ลาน คน เรา ไม เคย ให ความ สนใจ กบ คน 40 ลาน คน ผม เปรยบ เทยบ การ ศกษา เปน ทอ นำ เรา ดแล แต นำ ใน ทอ เรา ไม ได ดแล นำ นอก ทอ เลย นำ ท อย นอก ทอ เปน นำ ท ขบ เคลอน เศรษฐกจ และ สงคม ไทย สง ท เรา กำลง พด กน วา เรา ไม สามารถ แขงขน กบ เขา ได ก เพราะ คณภาพ แรงงาน ของ เรา ตำ ซง ใน ตาง ประเทศ เขา ดแล นำ นอก ทอ ตลอด เวลา ระบบ ของ เขา จะ ปอน การ ศกษา ให คนนอก ระบบ การ ศกษา ตลอด เวลา

แลว ตอ ไป คน ท เปน นำ ใน ทอ จะ นอย ลง เมอ สก 10 ป ท แลว คน เกด ป ละ

1,200,000 ตอน น คน เกด ป ละ 900,000 โรงเรยน มน จะ เรม ราง วทยาลย จะ เรม ราง โครงสราง พน ฐาน ทางการ ศกษา ท เรา วาง ไว เรา วาง ไว เพอ Age-group ตองหา วธ เอา Non Age-group เขา มา ใช โครงสราง พน ฐาน ให ได

เรา กำลง พด ถง การ เรยน ตลอด ชวต มน จะ ตอง ม ระบบ การ เรยน ท หลาก หลาย เพราะ คน มน อย คนละ สถาน ท คนละ อาชพ ผม ขอ ใช คำ วา Education on Demand คอ คณ ตอง สามารถ เลอก เรยน ได ดวย วธ ท คณ ตองการ เวลา ท ตองการ เวลา ท วาง การ ศกษา ตอง ไป หา เขา ไมใช เขา มา หา การ ศกษา จะ ใช ระบบ ขน อนเทอรเนต หรอ บท เรยน ท ไป กบ ซด หรอ จะ เปน แบบ Interactive ก จะ เปน ระบบ ท Learning on Demand สวน จะ เรยน ทไหน ก ตอง วา กน แบบ หนง ก เรยน ดวย ตว เอง ได แบบ หนง ก ตองการ การ พฒนา ทกษะ ใหม เชน การ เขา ถง เทคโนโลย เพอ การ ศกษา

ตอน น ผม คด วา อะไร เปน เงอนไข ของ การ ศกษา การ ศกษา ใน ความ หมายก วาง ผม มอง วา รฐ ไม ตอง ทำ เอง ทงหมด รฐ ตอง ดง เอกชน เขา มา รฐ ตอง ดง ผ ประกอบ การ เขา มา รฐ ตอง ให อบจ. อบต. ทำ รฐ ตอง ให ภาค ประชา สงคม ทำ แลว แต วา เรา กำลง พด ถง คน กลม ไหน

การ ศกษา ตอง ออก ไป หา ผ เรยน ไมใช ผ เรยน มา หา การ ศกษา โดย ผาน เครอง ไม เครอง มอ ทาง เทคโนโลย ท ม อย มากมาย มหาวทยาลย ก อาจ จะ เปด 7 วน 24 ชม. เพราะ ม ลกคา ท ตองการ เรยน อก 40 ลาน คน ซง เปน คน ทำงาน การ เรยน ไมใช แค เพยง ไป โรงเรยน แต เปนการ เรยน ร ตลอด ช วต การ ทำงาน อก 40 ป นบ จาก วย 15 ป ของ เขา เรา ลม คน 40 ลาน คน ไป หมด อยา ลม วา เกษตรกร ก เปน 1 ใน 40 ลาน คน น

39 :

Horizon08.indb 39 1/27/12 2:00:33 PM

ใน ฐานะ เกษตรกร ยค ใหม วถ การ ทำ นา ของ คณ เปลยน ไป อยางไร แลว ชวต คณ ด ขน หรอ ไม

พชตเกยรตสมพร

เกษตรกร ผ ปลก ขาว ตำบล สวน แตง อำเภอ เมอง จงหวด สพรรณบร ได รบ คด เลอก จาก สำนกงาน เกษตร จงหวด สพรรณบร ให เปน ชาวนา ตนแบบ การ ลด ตนทน การ ผลต ขาว (คร ตด แผนดน) ซง ประสบ ความ สำเรจ ใน การ ใช ปย เพอ ลด ตนทน การ ผลต มา นาน กวา 5 ป

ผม เรม ทำ นา ตงแต อาย ประมาณ 21 ป พอ แม แบง มรดก ให ชวง แรก ก ทำ ตาม แบบ ท พอ แม พ นอง เขา ทำ กน มา ทำ แบบ เคม มา ตลอด ทำ อยางไร ลงทน อยางไร ให ได ผลผลต มาก ทสด...เขาใจ แบบ นน จน เมอ ได พบ กบ ดร.ประ ทบ วระพฒนนรนดร กบ ดร.ทศนย อตตะนนทน มา แนะนำ ชาว บาน ละแวก น วา ทาง รอด ของ ชาวนา ไม ได อย ท ผลผลต สง แต อย ท ทำ อยางไร ก แลว แต ให ตนทน ตำ แลว ได กำไร นน แหละ เรา ถง จะ อย รอด ได

จาก ท ไม เคย ร เรอง ดน เรอง แมลง เรอง สาร เคม เมอ ม โอกาส เขาไป อบรม กได เรยน ร เรอง ปย วา ใน ดน ของ เรา ม ธาต อาหาร อะไร บาง ไม จำเปน ตอง ใส ปย ตาม ความ เคยชน อยาง ท เรา ใส กน มา เปนการ เอา ดน ขน มา ด มา วเคราะห วา ม ธาต อาหาร มาก นอย เทาไร

จาก นน ทาง นก วชาการ มา ทำ โครงการ โดย ให นำ ท นา มาท ดล อง เรา ก คด วา ถา จะ ทดลอง ก ตอง ลงทน...ก เลย ลงทน เขา ให ทำ เปน แป ลง เลกๆ ประมาณ 16 แปลง ทดลอง ปย แตละ สตร เชน ตงแต ไม ใส เลย ใส 5 กโลกรม ตอ แปลง หรอ ใส 10 กโลกรม ตอ แปลง เพอ ด วา ผลผลต มน จะ ตาง กน แค ไหน

ผม เรม เปลยน วธ การ ทำ นา แบบ เดมๆ ป 2549 ผลผลต ทก วน น ก อย ประมาณ 1 ตน ตอ ไร ดาน การ ลงทน ตอ ไร เมอ ชวง กอน ป 2548 เรา ลงทน อย ท ประมาณ 4,000 บาท ตอ ไร ตอน นน ตนทน ยง ไม สง เทาไร นะ แต พอ เรา เปลยนแปลง การ ผลต ตนทน เหลอ ประมาณ แค 2,000 กวา บาท ลด ลง มา แต ผลผลต ก มาก ขน

ทก อยาง เรา เปลยน หมด จาก เดม ฟาง ขาว ท เรา ได มา ผม เหน เปน ขยะ ก เผา ทง หมด เลย เพราะ มน รก เกะกะ ใน การ ทำ นาค รง ตอ ไป ก เผา ทง อยาง เดยว จาก เดม ทำ 3 ฤด ตอ ป ก จะ ตอง เผา ฟาง ทง เลย แต พอ มา ตอน น เรา ก ร วา ฟาง ก ม ประโยชน มน ม ธาต อาหาร ท เรา ใส ลง ไป ปย ท อย ใน นา เรา ก ม ท ตด อย กบ ฟาง เรา ก เอา ฟาง ตว น มา หมก ให กลาย เปน ปย อก พอ ร เรอง ฟาง ขาว แลว ก มา เรอง เมลด พนธ เรา ก ร วา จาก เดม ท เรา ใส อตรา 40 กโลกรม ตอ ไร เขา ก แนะนำ ให เรา ร วา เมอ เรา ใส 40 กโลกรม มน เกด ความ หนา แนน แลว พอ หนา แนน พอ ขาว

โต ขน มา คลายๆ วา มน ไม โปรง มน เปน ท สะสม ของ โรค และ แมลง และ ก ทำให ขาว ไม แตก กอ เรา เลย ลด อตรา ลง จาก 4 ถง เปน เหลอ 2 ถง

ถา ถาม วา เรา ม ชอง วาง กบ นก วชาการ ไหม...ก ม บาง ถา นก วชาการ เขา มา จะ จำกด เลย วา เทา น นะ แบบ น ส ตอง อยาง น เดมท ชาว บาน ก ทำ ไม ได แต ก ไม ได ถง กบ ขด แยง จน เกน ไป แต ม โต เถยง กน บาง

บาง ครง มน ตอง ด ตว ชาว บาน วา พรอม ท จะ เปลยน หรอ เปลา แต ชาว บาน ท น สวน ใหญ จะ เปน คน สง อาย ทง นน คน รน ใหม จะ นอย คน รน ใหม ไป เรยน มา แลว สวน มาก ทำงาน ท อน ก ม แต พวก พอ แม ทำ ไร ทำ นา คราว น พวก รน เกา ก เปลยนแปลง ยาก คลายๆ วา เขา ทำ มา แลว ก สบ ป จะ ให มา เปลยน...ไม ได หรอก คน รน ใหม ไป บอก คน รน เกา บอก ไป เขา ก ไม คอย ฟง

ผม ม ลก 3 คน คน โต อาย 18 ถา เขา ม เวลา วาง ผม จะ ชวน ลงนา ตลอด บาง อยาง ทำ คน เดยว มน ไมทน จะ ได ชวย กน ทำ ลกๆ ของ ผม ทำ นา เปน หมด แต ถา ปลอย ให ทำ คน เดยว ก คง ไม รอด เหมอน กน ผม ก เฝา มอง วา ลก คน ไหน ม แวว ม ความ สนใจ ท จะ เปน เกษตรกร ก ม เจา คนกลาง ท รสก วา สนใจ เรอง ไร เรอง นา อย ก จะ เอา คน น มา สาน ตอ สวน คน โต หรอ วา คน เลก จะ เรยน ก ปลอย เขา ไป เรา ก มอง แลว วา ใคร จะ มา ตอ อาชพ จาก เรา เจา คนกลาง ไม ชอบ เรยน ชอบ ลง ไร ลงนา มากกวา

: 40

Horizon08.indb 40 1/27/12 2:00:34 PM

มองเหนปญหาในเชงเศรษฐกจ สงคม และการเมองทสงผลตอภาคเกษตรอยางไร และภาคการเกษตรตองปรบเปลยนอะไร

พรศลปพชรนทรตนะกล

ประธานคณะกรรมการธรกจเกษตรและอาหาร สภาหอการคา แห งประเทศไทย เคย ดแล งาน ท เก ยว กบ กฎ ระเบยบ การ คา ระหวาง ประเทศ ปจจบนเปนรองประธานกรรมการ หอการคาไทย นายกสมาคมผผลตอาหารสตวไทย และ เปน ประธาน AEC Prompt หนวย งาน สราง ความ พรอม ให กบ ผ ประกอบ การ SMEs ใน การ เปน ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน ใน ป 2558

ปจจบน เรา ม พนท การเกษตร 135 ลาน ไร 58 ลาน ไร เปน พนท ขาว ขณะ ท 20 เปอรเซนต เปน พนท ชลประทาน ท ไม สมบรณ ดวย นะ ใน สภาพ ปจจบน แบบ น ดวย แรง กดดน ของ พช พลงงาน ถาม วา วน น 135 ลาน ไร กบ มต ใหม ของ พลงงาน ทดแทน กบ กระแส ความ มนคง ทาง อาหาร ผม ยนยน วา ประเทศไทย ตอง เปลยน

ดวย พนท การเกษตร เทา น เรา ตอง มา แบง ให ชดเจน วา พนท ทงหมด น เรา จะ ทำ อะไร กน บาง...ให ชดเจน เรอง แรก เลย การ บรหาร ประเทศ คณ ตอง มา พด ตองหา รอ เอา ยางพารา ไหม เอา ปาลม ไหม ตอง เลอก ได แลว ตอง เลอก อยาง ชาญ ฉลาด ดวย นะ ตอง สมดล ระหวาง ความ มนคง พลงงาน กบ ความ มนคง อาหาร เวลา น เรา ผลต พลงงาน ไม ได...ตอง นำ เขา เรา ทำ ไม ได ทงหมด เอา สก 20 เปอรเซนต เปน อยางไร อาหาร เรา จะ เอา อะไร นอกจาก ขาว ผก ผล ไม พนท ตอง มา แบง ให ชดเจน ได แลว ดวย ทรพยากร นำ ท ม อย โอเค ถา เรา เลอก ขาว แลว มน จะ เชอม โยง กบ อตสาหกรรม ตอ เนอง ได อยางไร แลว ก มา ถง การ แขงขน เรอง มาตรฐาน หรอ อะไร ก แลว แต

แต ทงหมด มน เปน เรอง การ แบง ทรพยากร ท ม อย ให สมดล สดทาย การ ผลต ก จะ เรม ตน ตาง คน ตาง ผลต ก ไม ได อก ตอง ชวย เหลอ กน และ ตอง ได มาตรฐาน ทงหมด ได ความ ยงยน ตอ สง แวดลอม ได ความ ปลอดภย ทาง อาหาร อาหาร GM(Genetically Modified) ตอง เขา มา ปฏเสธ ตอ ไป ไม ได แลว เรา ตอง พงพา เทคโนโลย เพราะ ทรพยากร เรา นอย ลง แต เรา ตองการ ประสทธภาพ ท สง ได มาตรฐาน สากล เรา หน ไม พน หรอก ครบ ภาพ มน จะ ปรากฏ ชดเจน มาก

ถา เรา นง เฉยๆ ก หมด สทธ เทคโนโลย จะ เปน ตว เสรม สำคญ ทำให มน เกด ขน จรง กอน อน เลย ผม มอง วา จะ ตอง เกด การก ระ จาย ทรพยากร

ทดน กอน ไมใช คนละ 50 ไร ดวย นะ มน ตอง รวม เปน นา ผน ใหญ 5,000 ไร ม 100 ครอบครว อย ใน นน จะ รวม เปน บรษท กได ตอง คด แลว ครบ 5 ป ตอง เกด ถา เปน แบบ ท ผม เลา จกร กล ก เขา การ ก เงน ก เกด ขน วน น ท เขา ดนรน กน อย เขา จาง รถ มา ไถ ไม เปน ระบบ การ จดการ นำ เขา ก ทำ กนเอง ไม ได

เวลา เรา พด ถง มาตรฐาน มน ก ม โจทย อะไร คอ มาตรฐาน เรา ตอง ไป ด โลก วา เขา ทำ อะไร มาตรฐาน สากล คอ อะไร ทน มาตรฐาน การ พฒนา ยง ตาง กน มาก ฝรง เปน คน เขยน อย แลว เขยน มา แลว เรา ทำได หรอ เปลา เรา บอก เรา ไม เอา ถา ไม เอา ก อยา ไป คา กบ เขา ก ตอบ งายๆ ใน อดต เรา ก รบ เขา มา ตลอด วน น เรา รบ อย เรอยๆ แลว เรา จะ ไหว ไหม ใน รน ตอ ไป...ไม ได เพราะ ภาพ ท ปรากฏ ผม ใช คำ วา One World One Law One Market โลกา ภ วต น คอ ทก อยาง เทา กน ผม จำกด ความ แค น เพราะ ทก คน เปน เพอน บาน เปด ประต กน หมด แลว คณ แตง ตว สกปรก เขา บาน เขา ได ไหม...ไม ได เขา แตง ตว สะอาด แลว คณ จะ ปฏเสธ ไม ให เขา เขา บาน ได หรอ

ผม อยาก ฝาก อก อยาง การ ใช เทคโนโลย ภาย ใต เงอนไข ทรพยากร ท จำกด มน ยง ไม เพยง พอ ตอ การ แขงขน นะ ครบ มน ไม ได ทำให เรา ด ขน โอเค...ทก คน Green-eco กน ถา เรา มอง ไป ให ไกล ใน ฐานะ ประเทศไทย ถา จะ แขง ผม ก ตอง บอก วา Beyond Green เรา ตอง คด ตรง น เวลา เรา จะ ไป ใน โลก ท ม การ แขงขน กน พวก สง แวดลอม มน จะ เขา มา สมทบ มา กำหนด เงอนไข ใน การ แขงขน เรา ตอง ทำให เกง กวา คน อน สมมต เขา ทำ เขยว แบบ น คณ ตอง ทำ เขยว กวา เขา เทคโนโลย ตอง ทำให ด กวา ไมใช เสมอ ตอ ไป ถา ถาม ผม เรา ตอง Beyond Green ไม ใช กร น เฉยๆ ถา คณ กร น เฉยๆ คณ ก เหมอน คน อน

41 :

Horizon08.indb 41 1/27/12 2:00:35 PM

Global warminGดร.ภรณ ธนภรรคภวนสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร (องคการมหาชน)

สถานการณ นำ ท เปลยน ไป: ผลก ระ ทบ จาก การ เปลยนแปลง ภม อากาศ

ป 2554 ประเทศไทย ยาง เขา ส หนา ฝน ตงแต กลาง เดอน มนาคม ใคร จะ คาด คด วา พอ สน เดอน มนาคม ภาค ใต จะ ม ฝน ตกหนก หลง ฤด จน นำ ทวม ใหญ เพยง ตน เดอน สงหาคม เขอน ภมพล และ เขอน ส รก ต ม ปรมาณ นำ ไหล ลง อาง สะสม ตงแต ตน ป สงสด เปน ประวตการณ นบ ตงแต ม การ กอสราง เขอน ใน ขณะ ท ป 2553 เกด สภาวะ ฝน แลง ใน ชวง ฤด รอน และ ฤด ฝน มา ชา กวา ปกต ทง เขอน ภมพล และ เขอน ส รก ต ม นำ ไหล ลง อาง นอย มาก และ พรอง นำ ไป ใช จน เกอบ หมด อาง พ นอง เกษตรกร ได รบ ผลก ระ ทบ จาก ภย แลง อยาง หนก สถานการณ ตาง กบ ป น โดย สน เชง

ตวอยาง ขาง ตน แสดง ถง สภาพ อากาศ โดย เฉพาะ สภาพ ฝน ม ความ แปรปรวน สง ขน เมอ เทยบ กบ ใน อดต ทง ชวง เวลา ปรมาณ และ พนท ท ตก เชน ฤด ฝน ใน บาง ป มา เรว ใน บาง ป ลาชา ฝน กระจก ตว มาก ขน บาง ครง ฝน ตก เหนอ เขอน บาง ครง ตก ทาย เขอน นเอง คอ ผลก ระ ทบ ของ การ เปลยนแปลง ภม อากาศ (Climate Change) หลาย พนท ประสบ ทง ภย นำ ทวม และ นำ แลง ใน พนท เดยวกน บาง ครง ใน ป เดยวกน ดง นน สถต และ คา เฉลย ไม สามารถ ใช วเคราะห สถานการณ ได อก ตอ ไป เพราะ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ก คอ การ ท สง ตางๆ ไม เปน ไป ตาม ‘ปกต’ และ ใน อนาคต แนว โนม ความ แปรปรวน จะ ยง สง ขนวกฤตหรอโอกาส?

ประเทศไทย ถอ เปน หนง ใน กลม ประเทศ ท ได รบ ผล ก ระ ทบ จาก การ เปลยนแปลง ภม อากาศ นอย ทสด ซง ถา ม การ ใช เทคโนโลย และ การ บรหาร จดการ ท ด เพอ ลด ความ เสยง และ ผลก ระ ทบ จาก ภย พบต เรา จะ ม ความ มนคง ดาน นำ และ ได เปรยบ ใน การ แขงขน กบ ประเทศ เพอน บาน เพราะ ภาค การ ผลต ตางๆ จำเปน ตอง ใช นำ ทง สน ยก ตวอยาง เชน ป 2553 ไทย ยง รกษา แชมป สง ออก ขาว อนดบ 1 ของ โลก ไว ได ใน ขณะ ท ค แขง หลก เชน อนเดย ประสบ ปญหา ภย แลง รนแรง จน ตอง งด สง ออก ชวคราว และ ประ เท ศอนๆ เชน บงคลาเทศ ศร ลงกา และ ฟลปปนส จำเปน ตอง ซอ ขาว เพม ขน เพอ ชดเชย การ ขาดแคลน ใน ประเทศ จาก วกฤต ภย แลง และ นำ ทวม เราตองการเทคโนโลยอะไรมาชวยบรหารจดการนำ?

เทคโนโลย ระบบ ตรวจ จบ และ ตดตาม ภย นำ ทวม

เดยวทวมเดยวแลง…มเทคโนโลยอะไรจะชวยรบมอ?

และ ดน ถลม การ คาด การณ สภาพ อากาศ ระยะ ยาว และ การ เชอม โยง การ บรหาร โครงสราง นำ เปน เทคโนโลย อน ดบ ตนๆ ท ประเทศไทย ยง ขาด และ จำเปน ตอง ขอรบ การ ถายทอด เทคโนโลย จาก ตาง ประเทศ ทง ดาน องค ความ ร และ การ สราง บคลากร ซง เทคโนโลย ทง สาม ดาน น จะ ชวย เพม ประสทธภาพ การ บรหาร จดการ อปทาน นำ ใน ระดบ มหภาค (Macro) เชน ระบบ ตรวจ จบ และ ตดตาม ภย นำ ทวม และ ดน ถลม ทำให เรา คาด การณ และ เตอน ภย ได ลวง หนา 3-7 วน วา จะ เกด ภย นำ ทวม หรอ ดน ถลม ทไหน จะ ได เตรยม การ อพยพ ให ทน ทวงท และ เตรยม รบ สญญาณ ขอมล ดาวเทยม เพอ ตดตาม และ ประเมน ความ เสย หาย จาก อทกภย และ ดน ถลม การ คาด การณ สภาพ อากาศ ระยะ ยาว ชวย ให ทราบ วา ฤด ฝน จะ มา เรว หรอ ชา และ จะ เกด ฝน ทง ชวง หรอ ไม เปน ประโยชน ตอ การ บรหาร เขอน เพอ กก เกบ นำ และ การ วางแผน การ เพาะ ปลก หรอ การ เกบ เกยว สวน การ เชอม โยง การ บรหาร โครงสราง นำ ชวย ให ม ความ ยดหยน สง ขน ใน การ บรหาร จดการ เชน การ สราง เครอ ขาย อาง เกบ นำ (อาง พวง) ผน นำ จาก อาง ท ม ปรมาณ นำ มาก มา ส อาง ท ม ปรมาณ นำ นอย กวา ก จะ ชวย ลด ความ เสยง นำ ทวม สำหรบ อาง ท ม ปรมาณ นำ มาก และ ชวย แก ภย แลง แก พนท ทาย อาง ท ม ปรมาณ นำ นอย เปนตน

สวน เทคโนโลย ท เรา ม ความ พรอม ใน การ พฒนา และ ประยกต ใช เอง ใน ประเทศ เพอ บรหาร จดการ นำ ใน ระดบ จลภาค (Micro) ไดแก เทคโนโลย การ จดการ ทรพยากร นำ ระดบ ชมชน ซง มง เนน การนำ วทยาศาสตร และ เทคโนโลย สมย ใหม มา ผนวก เขา กบ การ ใช ภมปญญา ทอง ถน และ การ นอมนำ แนว พระ ราชดำร มา วเคราะห ปญหา และ วางแผน จดการ แก ปญหา นำ ของ ชมชน อยาง เปน รป ธรรม โดย ยด การ พง ตนเอง ของ ชมชน เปน หลก ตวอยาง เชน การ ใช แผนท ภาพถาย จาก ดาวเทยม เพอ สำรวจ พนท เหมาะ สมใน การ พฒนา เปน แหลง นำ และ การ ปรบ ปฏทน เพาะ ปลก เพอ ควบคม การ ผลต ให เหมาะ สม กบ ปรมาณ นำ ท ม เปนตน

ใน ดาน การ บรหาร จดการ อปสงค นำ เทคโนโลย 4R ไดแก การ ลด (Reduce) การ ใช ซำ (Reuse) การนำ กลบ มา ใช ใหม (Recycle) และ การ ซอม บำรง (Repair) เปน หวใจ ใน การ เพม ประสทธภาพ การ ใช นำ ของ ทก ภาค สวน

กลาว โดย สรป คอ เทคโนโลย ท เรา ตองการ ทง ดาน การ จดการ อปทาน นำ หรอ อปสงค นำ ม เปา หมาย หลก คอ เพม ความ มนคง ดาน ตนทน นำ สราง ความ ยดหยน ใน การ จดการ ภาย ใต ทก สถานการณ ลด ความ เสย หาย จาก ภย พบต เพม ประสทธภาพ การ ใช นำ และ ท สำคญ ใน การนำ ไป ใช งาน คอ ทก ภาค สวน ตอง ม สวน รวม ใน การ จดการ เพอ ให ‘เทคโนโลย’ เปน อาวธ ท ม ประสทธภาพ สำหรบ การ รบมอ ภย ทง นำ ทวม และ นำ แลง และ เปน เครอง มอ ใน การ สราง องค ความ ร และ บคลากร

: 42

Horizon08.indb 42 1/27/12 2:00:36 PM

04 ใน สวน ของ เกษตรกร กลม ท ชวย เหลอ ตว เอง ได ดฉน ก ขอ แบง ออก เปน 2 กลม อก กลม ท ทำ ฟารม แบบ Sustain คอ เนน การ ใช ทรพยากร ใน ฟารม แม จะ ใช สาร เคม บาง แต เนน ทำ เอง เขา ก อย ได สามารถ ควบคม ตนทน การ ผลต ได ขณะ ท อก กลม ฉก แหวก แนว ไป เลย เปน เกษตรกร ท ผลต สนคา คณภาพ ด เกษตร อนทรย เขา อย ได เพราะ เขา รวม กลม ใน กลม จะ ม คน ท ชวย จดการ ธรกจ การเกษตร แลว เกษตรกร ภายใน กลม ก ผลต ให ได ตาม ความ ตองการ ของ ตลาด ขอ จำกด ของ เกษตรกร กลม น คอ เขา ม ขอ จำกด ใน การ จดการ ธรกจ ก ตอง ม คน ชวย เขาไป จดการ การ ตลาด

05 ความ หวง ของ ภาค เกษตรกร ไทย ใน อนาคต ดฉน คด วา นา จะ เกด เจ เนอ เรชน ใหม ของ ภาค เกษตร ม พน ฐาน การ ศกษา ม เทคโนโลย ซง ไม ได หมายความ ถง เทคโนโลย การ ผลต อยาง เดยว นะ เทคโนโลย ใน การ สอสาร การ จดการ เรอง ตลาด ตรง น นา จะ ทำให เกด เจ เนอ เรชน ใหม ของ ภาค การเกษตร ได เหมอน ใน ประเทศ ท พฒนา แลว คอ คน ท ไป ทำ เกษตร คอ คน ท ม ความ รก ท จะ ทำ ม ความ ร ถา ไป คย กบ เกษตร ยโรป ขอ ขอมล เขา เขา จะ คย ขอมล แลว ปร นท ออก มา ให เรา เลย แต เกษตรกร ไทย แค การ บนทก มน ก ยง ไม ถง ตรง นน เรา ตอง ยอมรบ ขอ จำกด เกษตรกร เรา ดวย เกษตรกร ใน เจ เนอ เรชน น ยง ไม ได รบ โอกาส ทางการ ศกษา อยาง นน เพอ มา ทำ ธรกจ การเกษตร

thai pointประวตศาสตรฉบบยอของเกษตรกรไทยสงกด ภาค วชา พช ไร นา คณะ เกษตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร แต อาจารยปารชาต พรม โชต ไม ได สนใจ แต เฉพาะ พช ไร นา เทานน เธอ ยง สนใจ วถ ชวต ของ เกษตรกร ดวย น คอ เรอง ราว ของ เกษตรกร ไทย จาก อดต จนถง ปจจบน ใน กระดาษ หนา เดยว

01 ถา เรา มอง ยอน ตงแต สมย สโขทย มา ถง สมย กรงรตนโกสนทร ตอน ตน สง ท เรา รบ มา คอ เทคโนโลย ทมา จาก การ ตดตอ คาขาย กบ บคคล ภายนอก แต เดม เรา ปลก ขาว ใน ท ลม ตอ มา เรา สามารถ ปลก บน ท ดอน จาก ท เรา ปลก ขาว นาหวาน ก สามารถ ปลก ขาว นาดำ ม ระบบ การ จดการ การ ชลประทาน เมอ พอคา เขา มา ก ม ความ ตองการ ขาว มาก ขน จง ม การ ขยาย พนท ปลก ขาว เพอ เพม ผลผลต

จด เปลยน ท สอง เมอ เกด การ คาขาย จง เกด สถาบน การ เงน มน ก ทำให เกด ธนาคาร เพอ การเกษตร ขน ธนาคาร พาณชย เกด ขน ตงแต สมย อยธยา ท เนน การ คาขาย เนน การ ผลต มน ไป กระทบ กบ สถาบน การ เงน ท ตอง ตง ขน ไป กระทบ การ ขยาย การ ผลต ท ตอง เพม ขน ไป กระทบ การ ขาย พนท การ เพาะ ปลก มน จง เกยวของ กบ การ แผว ถาง ปา อก แต มม ด ก คอ จาก จด นน ทำให เรา ขน ส การ เปน ผ สง ออก อนดบ 1 ของ โลก

02 การ เขา ส ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน ท กำลง จะ เกด ขน ใน ป 2558 คำถาม ก คอ เมอ เปน ประชาคม เศรษฐกจ อาเซยน ภาค การเกษตร ของ เรา จะ ม การ เปลยนแปลง อะไร หรอ ไม น คอ คำถาม เมอ ม การ เคลอน ยาย คน จาก หลายๆ ประเทศ เขา มา แนนอน มน ยอม นำ เอา วฒนธรรม หรอ เทคโนโลย การเกษตร เขา มา

แต ถา เรา มอง ยอน ไป ใน อดต การ แลก เปลยน ใน ลกษณะ น มน นำ ไป ส การ ครอบ ครอง กจการ ของ ชาวตาง ชาต มาก ขน จะ เหน วา ใน อดต เมอ ชาว จน ชาว ยโรป เขา มา เกด ธรกจ ทางการ เกษตร ขน แต ธรกจ เหลา น ไม ได อย ภาย ใต ความ เปน เจาของ ของ คน ไทย เลย ทน มอง ไป ใน อนาคต ถา เกด ม การ ยอม ให ม การ ใช พนท การ ผลต ระหวาง อาเซยน แลว ตอ ไป พนท การเกษตร ของ ไทย จะ ยง อย ใน มอคน ไทย ไหม ซง ก เกยว กบ กฎหมาย และ นโยบาย ของ รฐ ดวย ซง เขา ก ทำ กน อย แต ถาม วาการ ปกปอง ใน เชง นตนย มน โอเค แต ใน เชง พฤตนย ทำได หรอ เปลา

03 จาก การ ลงพน ท เขาไป ใน ชมชน ดฉน ขอ แบง กลม อยาง กวาง ของ เกษตรกร เปน 2 กลม คอ กลม เกษตรกร ท สามารถ ชวย เหลอ ตว เอง ได ใน ระดบ ท ด และ ผลต โดย ใช ทฤษฎ ใหม กบ กลม เกษตรกร ท ยง คง ผลต บน วถ เดม กลม แรก เขา จะ เกาะ กลม กน แลว เรยน ร จาก ประสบการณ ของ เขา เอง สวน กลม หลง สง ท เขา เรยก รอง คอ ความ ชวย เหลอ ทวไป เชน ราคา ทำ อยางไร จะ ม ราย ได มาก ขน ถา บอก วา แลว ทำไม ไม นำ ขอมล จาก เกษตรกร กลม ท สามารถ จดการ ตนเอง ได ใน ระดบ ท ด ไป ส กลม เกษตรกร ท ยง คง ดำเนน การ ผลต บน วถ แบบ เกา คำ ตอบ อาจ อย ท วถ ชวต

แม ใน หมบาน นน จะ ม เกษตรกร ตวอยาง ประสบ ความ สำเรจ ลด ตนทน การ ผลต แต คนใน หมบาน ก ยง ไม ปฏบต ตาม ถา เรา เขาไป ใน ชมชน มน ม มต ท ซบ ซอน มาก ใน การ ถายทอด เทคโนโลย ถา เรา มอง วา เทค โน โลย ตว น ด เดน เขาไป ถายทอด ใน ชมชน พอ เรา ออก มา เขา ก ลม แลว การ ถายทอด เทคโนโลย ลง ชมชน มน ยาก มาก ถา ไม สอดคลอง กบ ตว เขา เขา จะ ไม รบ

[ t e x t ] กองบรรณาธการ[ p h o t o ] อนช ยนตมต

43 :

Horizon08.indb 43 1/27/12 2:00:37 PM

cultural sciEncE

การวจยพนฐาน-การวจยมงเปาจะเลอกทางไหนด?*

สชาต อดมโสภกจ

ชวง กอน ครสต ทศวรรษ 2000 เจา หนาท ภาค รฐ ของ สหรฐอเมรกา ท ทำงาน เกยว กบ นโยบาย ดาน วทยาศาสตร ได สอสาร คำ พด 4-5 คำ กบ สาธารณะ ไดแก การ ปรบ กระบวน ทศน (Paradigm Shift) พนท/สาขา เชง ยทธศาสตร (Strategic Areas) ลำดบ ความ สำคญ (Priorit ies) และ ขด ความ สามารถ ใน การ แขงขน ของ ประ เทศ (National Competitiveness)

โดย ม แนวคด ใน การ จด ทำ นโยบาย ท จะ เปลยน รป แบบ การ จดสรร ทน วจย และ พฒนา ดาน วทยาศาสตร ของ ประเทศ ทงน ม แรง จงใจ ท จะ สนบสนน งาน วจย ท สอดคลอง กบ แผน งาน ใหญๆ (Program) เชน การ สราง ความ เขม แขง ให แก เศรษฐกจ การ ปรบปรง สง แวดลอม เปนตน มากกวา จะ เปน งาน วจย ราย โครงการ และ น คอ มม มอง หรอ ความ คด เหน ของ หลายๆ ฝาย ท ม ตอ ประเดน ดง กลาว

มม มอง ของ นก วทยาศาสตรประชาคม วทยาศาสตร ได ตง คำถาม ตอ แนวคด

ขาง ตน หลาย ขอ เชน กระบวน ทศน นน ‘ใหม’ จรง หรอ? ใคร เปน ผ กำหนด และ จด ลำดบ ความ สำคญ ของ สาขา ยทธศาสตร? นก วทยาศาสตร ตอง ยอม เสย สละ การ วจย พน ฐาน ท เปน ไป ตาม ความ ‘อยาก ร’ มาก แค ไหน?

นก วทยาศาสตร ได แสดง ความ เหน วา ม การ ให ทน วจย ใน สาขา ยทธศาสตร มา หลาย ป แลว NSF เอง ก ให ทน สำหรบ โปรแกรม วจย รวม ระหวาง มหาวทยาลย และ อตสาหกรรม มา โดย ตลอด เพราะ เหน ความ สำคญ ใน การ ถายทอด เทคโนโลย ท เกยวของ กบ อตสาหกรรม จาก มหาวทยาลย ไป ส การ ใช งาน อยาง แทจรง โดย ม อตรา ความ สำเรจ สง มาก นอกจาก น การ ทำ วจย ตาม ความ ตองการ ของ ประเทศ ก ไมใช ของ ใหม สง ท นา จะ เปน ของ ใหม คอ การ จำกด งบ ประมาณ วจย พน ฐาน ใน ระดบ หนง เพอ สนบสนน การ วจย ท ตอบ สนอง ความ ตองการ ของ ประเทศ ซง สราง ความ วตก กงวล แก นก วทยาศาสตร ใน ระดบ หนง

ผลก ระ ทบ ของ การ วจย พน ฐานนก วทยาศาสตร หลาย กลม ได ให ทศ นะ วาการ

วจย พน ฐาน นำ ไป ส การ พฒนา สงคม ท สำคญ หลาย เรอง เชน ความ ร พน ฐาน เกยว กบ แกว แสง และ กล ศาสตร

ค วอน ตม ตอง ใช เวลา พอ สมควร กอน จะ เตบโต ไป ส การ ปฏวต ดาน การ สอสาร หรอ การ คน พบ ผลก เหลว (Liquid Crystal) ของ Friedrich Reinitzer ตอง ใช เวลา รวม 80 ปก วา จะ นำ ส การ พฒนา เปน จอ แอล ซด ท เรา ใช กน เกลอน ใน ปจจบน เปนตน การ วจย พน ฐาน จง เปน ‘บอนำ’ ท นำ ไป ส การ ประยกต ใช ซง หาก การ วจย พน ฐาน หยด ชะงก ไป ยอม ทำให ‘นำ’ แหง เหอด และ โอกาส ใน การ เกด เทคโนโลย ใหมๆ พลอย ลด นอย ลง ไป ดวย รฐ จง ควร ใหการ สนบสนน การ วจย พน ฐาน และ สนบสนน การ ถายทอด แนว ความ คด และ การ คน พบ ไป ส การ ประยกต เพอ สราง ผลต ภณฑ ใหมๆ มากกวา การ สนบสนน การ วจย แบบ มง เปาแตเพยงอยางเดยว แม จะ ยอมรบ วา ใน สภาพ ท ทรพยากร ของ ประเทศ ม จำกด การ สนบสนน การ วจย แบบ มง เปายอม ม โอกาส ท จะ ได รบ ผล ตอบแทน ด กวา แต การ สนบสนน การ วจย ท ไม ตอง มง เปา ได รบ การ พสจน แลว วา เปนการ ลงทน ท ด ไม แพ กน

: 44

Horizon08.indb 44 1/27/12 2:00:38 PM

เทคโนโลยProf . Kar le ให ทศนะ วา เทคโนโลย คอ

วทยาศาสตร อตสาหกรรม และ เกยวของ กบ กจ กร รม หลกๆ ไดแก การ ผลต การขนสง และ การ สอสาร อน ท จรง เทคโนโลย ม ความ สมพนธ อยาง ใกล ชด กบ ววฒนาการ ของ มนษย ทง ใน เรอง เครอง มอ เครอง นง หม ไฟ ทพก อาศย และ เครอง ยง ช พอนๆ วทยาศาสตร พน ฐาน เปน สวน สำคญ ท ทำให สงคม กบ เทคโนโลย ม ววฒนาการ ไป ดวย กน (Co-evolution) คำถาม คอ การ คน พบ ของ วทยาศาสตร พน ฐาน นำ ไป ส การ กอ เกด เทคโนโลย ใหม ได อยางไร

กระบวนการ ท เรม จาก การ วจย พน ฐาน ไป ส ความ สำเรจ ใน เชง เศรษฐศาสตร ของ เทคโนโลย นน ม ความ ไม แนนอน สง มาก ความ สำเรจ จาก การ วจย ท ได เทคโนโลย ใหม ไมใช หลก ประกน วา จะ ประสบ ผล สำเรจ ใน ทาง เศรษฐศาสตร เพราะ ม ปจจย อนๆ เขา มา เกยวของ การ สราง นวตกรรม ท สำคญๆ กระตน ให เกด นวตกรรม อนๆ ตาม มา ทงน ขน กบ การ ระบ ประเภท ความ ตองการ ของ ผคน ได ถก ตอง เพยง ใด

บท สรป1. ดวย ตระหนก วา ความ สำเรจ จาก การ พฒนา

เทคโนโลย ใหมๆ จะ สราง ผลก ระ ทบ ทาง เศรษฐกจ ได รฐบาล จง พยายาม กำหนด ทศทาง การ วจย โดย ผาน การ ใช ทน สนบสนน การ วจย ให เปน ไป ตาม ความ ตองการ ของ ประเทศ ซง ด เหมอน วา ขด แยง กบ การ วจย พน ฐาน ของ นก วทยาศาสตร

2. นก วทยาศาสตร นก เศรษฐศาสตร ชน นำ ผนำ ใน วงการ อตสาหกรรม และ บรรณาธการ ใน วารสาร วทยาศาสตร ชน นำ ได ช วาการ บรหาร การ วจย แบบ มง เปา ของ รฐบาล เตม ไป ดวย ความ ไม แนนอน และ หลม พราง รวม ทง อาจ สราง ความ เสย หาย แก วงการ วทยาศาสตร ได รวม ทง ตอง ไม ลม วา วทยาศาสตร กบ สงคม ม ววฒนาการ รวม กน มา โดย ตลอด

3. ม การ สนบสนน อยาง แขง ขน จาก บคคล และ คณะ บคคล ตอ ระบบ การ ให ทน ท ม อย เดม ซง เปนการ สนบสนน วงการ วทยาศาสตร อยาง กวาง ขวาง และ เหน วา ม ความ เหมาะ สม กบ แนวทาง ท ตอบ สนอง ตอ ความ ตองการ ของ ประเทศ เทา ท จะ เปน ไป ได อย แลว นอกจาก น ไมม ใคร คาด คะเน ได วา ความ สำเรจ ของ การ พฒนา เทคโนโลย และ นวตกรรม ท เกด ขน ใน อนาคต จะ เปน อยางไร

4. การ วจย พน ฐาน ม ความ หมาย ตอ การ พฒนา เทคโนโลย และ การ ตอบ สนอง ความ ตองการ ของ ประเทศ ความ เชอม โยง ระหวาง การ วจย พน ฐาน กบ การ พฒนา เทคโนโลย ก ม สถานภาพ ท เหมาะ สมอ ย แลว

นน คอ มม มอง ของ Prof. Karle ท ม ตอ ระบบ การ จดสรร ทน วจย ของ สหรฐอเมรกา หาก หน กลบ มา มอง ประเทศไทย ซง ม งบ ประมาณ ดาน การ วจย ท จำกด จำ เขย คำ ตอบ อาจ ไมใช การ ท ตอง เลอก ระหวาง การ วจย พน ฐาน กบ การ วจย มง เปา การ เพม สดสวน งบ ประมาณ การ วจย แต เพยง อยาง เดยว ก อาจ ไมใช คำ ตอบ สดทาย เชน กน ถา เชน นน การ จดสรร งบ ประมาณ การ วจย ของ ประเทศไทย ท เหมาะ สมควร เปน เชน ใด?

ทมา:1. MLA style: “The Role of Science and Technology in Future Design”. Nobelprize.org. 2 Dec 2011 (http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/articles/karle/)2. Deborah L. Illman (1994) NSF Celebrates 20 Years of Industry-University Cooperative Research: Development, transfer of industrially relevant technologies from university into practice is goal of more than 50 research centers. Chem. Eng. News, 72 (4), pp 25–30

*บทความ น ถอด ความ งาน เขยน ของ Prof. Jerome Karle (นก วทยาศาสตร รางวล โน เบล สาขา เคม ใน ป ค.ศ. 1985 จาก การ วจย เกยว กบ การ วเคราะห โครงสราง ของ ผลก ดวย เทคนค การ ก ระ เจง ของ เอกซเรย (X-ray Scattering Technique)) ท ม ตอ ประเดน การ จดสรร งบ ประมาณ สำหรบ การ วจย ของ สหรฐอเมรกา ซง ควร แก การ รบ ฟง และ นำ มา วเคราะห ตอ ไป

(ภาพ ประกอบ: Prof. Jerome Karle (ซาย) และ Prof. Herbert A. Hauptman (ขวา) ได รบ ราง วลโน เบล สา ขาเคม ใน ป ค.ศ. 1985)

45 :

Horizon08.indb 45 1/27/12 2:00:39 PM

: 46

myth & sciEncEสชาต อดมโสภกจ

ภย พบต มก สราง ความ สญ เสย แก ชวต และ ทรพยสน สราง ผลก ระ ทบ ใน มต ตางๆ ทง ดาน เศรษฐกจ และ สงคม ชวต ความ เปน อย ของ บาง คน อาจ เปลยน ไป จาก เดม อยาง สน เชง ปญหา ตางๆ เกด ขน ทง ใน ชวง ท เกด ภย พบต และ ภาย หลง ภย พบต ผาน พน ไป แลว อยางไร กตาม ม ความ เชอ บาง อยาง ท เกยวของ กบ ภย พบต ท นา สนใจ และ ท นา สนใจ ยง กวา คอ ความ จรง นน เปน อยางไร กน แน

ความ เชอ: สง ตางๆ จะ กลบ ส สภาวะ ปกต ภายใน 2-3 สปดาหความ จรง: โดย ทวไป ผลก ระ ทบ ของ ภย พบต มก จะ กน เวลา ยาวนาน ประเทศ ท เผชญ กบ ภย พบต มก ประสบ ปญหา ดาน การ คลง และ วสด อยาง มาก หลง วกฤต กา รณ ใหมๆ

ความ เชอ: ประชาชน ท ได รบ ผลก ระ ทบ มก ตก อย ใน สภาวะ ชอก เกน กวา จะ เอา ชวต รอด ไดความ จรง: ใน ทาง ตรง กน ขาม ม ผ ประสบ ภย หลาย ราย คน พบ ความ แขงแกรง ของ ตนเอง ใน สถานการณ วกฤต

ความ เชอ: เมอ เกด ภย พบต แตละ ครง เชอ โรค และ โรค ระบาด เปน สง ท ไม สามารถ หลก เลยง ไดความ จรง: โรค ระบาด ไม ได เกด ขน โดย อตโนมต ตาม หลง ภย พบต และ ซากศพ ไมใช สาเหต ท ทำให เกด การ ระบาด ของ โรค แปลกๆ (หรอ อก นย หนง คอ ซากศพ ไม ได ม ความ เสยง ตอ การ เปน สาเหต ของ โรค ระบาด ไป มากกวา คน ท ยง ม ชวต อย) สง สำคญ ใน การ ปองกน โรค คอ การ ดแล สข อนามย และ การ ให ความ ร แก สาธารณชน

ความ เชอ: เมอ เกด ภย พบต แพทย อาสา ชาว ตาง ชาต ม ความ จำเปน มาก ไม วา จะ เชยวชาญ ดาน ไหน กตามความ จรง: แตละ ประเทศ ม แพทย ผ เชยวชาญ ใน สาขา ตางๆ มาก เพยง พอท จะ ให ความ ชวย เหลอ เพอ รกษา ชวต คน เจบ ปวย ใน ภาวะ เรง ดวน ได อยางไร กตาม อาจ ตองการ ความ ชวย เหลอ จาก แพทย ผ เชยวชาญ ใน สา ขา อนๆ ท ไมม ใน ประเทศ ท ประสบ ภย พบต

ความ เชอ และ

ความ จรงใน

สถานการณภยพบต

Horizon08.indb 46 1/27/12 2:00:46 PM

47 :

ทมา:• http://www.21stcenturychallenges.org/60-seconds/myths-and-realities-in-disaster-situations/• http://www.who.int/hac/techguidance/ems/myths/en/index.html

ความ เชอ: เปน ไป ไม ไดท จะ ระบ ตวผ เสย ชวต จำนวน มาก หลง เกด ภย พบตความ จรง: เทคโนโลย ดเอนเอ (DNA Technology) ใช เพอ การ พสจน เอกลกษณ ของ ผ เสย ชวต ได และ เปน เทคโนโลย ท ม อย ใน แทบ ทก ประเทศ อยางไร กตาม แม ประเทศ ท ประสบ ภย พบต จะ ไมม เทคโนโลย ดง กลาว ก สามารถ ขอรบ ความ ชวย เหลอ ทง ดาน เทคนค และ การ เงน จาก ประเทศ อน ได

ความ เชอ: ประเทศ ท ประสบ ภย พบต ตองการ ความ ชวย เหลอ จาก นานาชาต และ ตองการ แบบ ทนท ทนใดความ จรง: การ สนอง ตอบ ความ ตองการ ความ ชวย เหลอ ท ไม ได ผาน การ ประเมน และ จด ลำดบ ความ สำคญ ม แต จะ ทำให เกด ความ โกลาหล ดง นน ทาง ท ด ควร จะ ใช เวลา สก ระยะ หนง เพอ ประเมน หาความ ตองการ ทแท จรง กอน ขอ ความ ชวย เหลอ

ความ เชอ: ความ เสย หาย จาก ภย พบต มก ถก ซำ เตม ดวย พฤตกรรม ของ คนความ จรง: อาจ พบ พฤตกรรม ‘ภย สงคม’ บาง ใน สถานการณ ภย พบต แต โดย ภาพ รวม แลวก ลบ พบ วา ผคน ตอบ สนอง ตอ สถานการณ ได อยาง เหมาะ สม ม นำใจ เออเฟอ เผอ แผ และ ชวย กน ฝาฟน ความ ทกข ยาก ไป ได

ความ เชอ: คน ท อดอยาก สามารถ กน ทก อยาง ท ขวาง หนาความ จรง: แม คน ท หว มากๆ ก ไม สามารถ รบ ประทาน อาหาร ท ซำซาก และ ไม คน เคย เปน เวลา นานๆ ท สำคญ คอ ผ ท อดอยาก มก ม อาการ เจบ ปวย จน สญ เสย ความ อยาก อาหาร

ความ เชอ: ไม ควร ให อาหาร แก เดก ท ม อาการ ทอง รวงความ จรง: การ งด อาหาร ใน เดก ท ม อาการ ทอง รวง เปน หลก การ ท ไม ถก ตอง และ อาจ เปน อนตราย ถง ชวต ใน กรณ เดก ขาด อาหาร อน ท จรง ควร ให อาหาร เหลว แก เดก ทอง รวง (อาจ ให ทาง สาย ยาง หรอ Nasogastric Tube ใน กรณ ท จำเปน) พรอมๆ กบ การ รกษา อาการ ขาด นำ การ ให อาหาร หลง รกษา อาการ ขาด นำ อาจ สาย เกน ไป

ความ เชอ: เรา สามารถ ให ความ ชวย เหลอ ผ อพยพ ใน สดสวน ท นอย กวา ปกตความ จรง: ผ อพยพ ยง ม สทธ ขน พน ฐาน ใน การ ได รบ อาหาร ทพก พง และ การ ดแล ท ไม นอย ไป กวา สทธ ขน พน ฐาน ของ คน ทวไป อน ท จรง ผ อพยพ บาง ราย ท ขาด อาหาร และ เจบ ปวย กอน มา ถงท พกพง กลบ ตองการ อาหาร และ การ ดแล มากกวา ปกต ดวย ซำ

ความ เชอ: ภย พบต ทำให ม ผ เสย ชวต กระจดกระจาย แบบ สมความ จรง: ภย พบต ม แนว โนม ทำให ม ผ เสย ชวต สง ใน พนท เสยง สง ซง มก เปน แหลง อาศย ของ คน ยากจน

ความ เชอ: เปนการ ด ทสด ท จะ จำกด การ ให ขอมล ความ รนแรง ของ ภย พบตความ จรง: การ จำกด การ เขา ถง ขอมล ทำให เกด ความ ไม เชอ มน ใน หม ประชาชน ซง อาจ นำ ไป ส พฤต กร รม ผดๆ หรอ อาจ กอ ให เกด การ จลาจล

Horizon08.indb 47 1/27/12 2:00:51 PM

smart liFEดร.นำชย ชวววรรธนสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ความ กาวหนา ดาน วทยาศาสตร การ แพทย ใน ปจจบน ได ชวย ให มนษย มอาย ยน มาก ขน อยางไร กตาม ผ สง อาย ผ ปวย และ ผ พการ ก มก ม ความ เสอม ถอย หรอ การ สญ เสย ของ อวยวะ ตางๆ และ ตองการ เทคโนโลย จำเพาะ เพอ สนบสนน และ เพม คณภาพ ชวต ดง นน นก วทยาศาสตร จง ม ความ พยายาม สราง อวยวะ ซอม เสรม เตม สราง หรอ อวยวะ เทยม (Artificial Organ) ขน เพอ แก ปญหา ดง กลาว ซง ม การ คาด การณ วา อวยวะ เทยม อาจ ม มลคา ตลาด ทว โลก สง ถง 1.54 หมน ลาน เหรยญ สหรฐ ใน ป 2015(1) การ สราง อวยวะ เทยม ม 3 แนวทาง คอ

ทาง หนง คอ การ สราง อวยวะ เทยม จาก สา รอ น นท รย เชน หวใจ เทยม รน Jarvik-7 ซง ม การ ผาตด ฝง ใน รางกาย มนษย เปน ครง แรก ตอง อาศย พลงงาน ภายนอก ใน การ สบ ฉด เลอด หรอ มอ เทยม รน ใหมๆ อยาง i-LIMB ซง อาศย สญญาณ จาก กลาม เนอ ใน การก ระ ต นการ เคลอนไหว โดย สามารถ ทำงาน ละเอยด ออน ได ด เชน การ หยบ เล โก เปนตน

แนวทาง ท สอง คอ การ ปลก เซลล ตน กำเนด หรอ ส เตม เซลล (Stem Cell) บน โครง ของ วสด สงเคราะห พเศษ ท จะ สลาย ตว ไป ได ใน ภาย หลง วธ น ได กลาย แนวทาง ใหม ใน การ สราง อวยวะ เทยม เชน การ สราง จมก และ ห เทยม จาก ส เตม เซลล แต ไป ไกล กวา นน ก คอ การ สราง และ ควบคม อวยวะ ให ม ลกษณะ โครงสราง แบบ เดยว กบ ท พบ ตาม ธรรมชาต เชน การ เพาะ เลยง เซลล กระเพาะ ปสสาวะ เปนตน

ความ กาวหนา ลาสด ใน วทยาการ ดง กลาว น ได เกด ขน ใน เดอน กรกฎาคม ท ผาน มา(2) โดย คณะ แพทย ใน ประเทศ สวเดน ประสบ ความ สำเรจ เปน ครง แรก ของ โลก ใน การ ผาตด นำ ‘หลอดลม’ (Trachea) ท ใช ส เตม เซลล (รป ท 1) ซง สกด มา จาก เซลล ใน ไขสนหลง ของ ผ ปวย และ นำ มา เลยง อย บน

อวยวะซอมเสรมเตมสราง(ArtificialOrgan)

รปท 1 หลอดลมสรางจากสเตมเซลลซงนำมาจากไขสนหลงของ ผปวยเอง(2)

รปท2SarcosExoskeletonจากโครงการวจยชนสงดานกลาโหมของสหรฐอเมรกา(5)

: 48

Horizon08.indb 48 1/27/12 2:00:53 PM

โครง หลอดลม เทยม ให กบ ผ ปวย ราย หนง โดย ไมม การ ปฏเสธ อวยวะ เปน ผล ขาง เคยง หลง การ ผาตด เนองจาก ใช เซลล จาก ผ ปวย เอง ซง จาก ความ สำเรจ ดง กลาว ทำให เกด ความ หวง วา นา จะ ทำได กบ อวยวะ อก หลาย แบบ

นอกจาก น ได ม งาน วจย ท สา มา รถ สราง ส เตม เซลล ผ ปวย ขน ใหม จาก เซลล อนๆ เชน เซลล ผวหนง โดย อาศย การ ใส DNA เพยง 4 ชน เขาไป ใน เซลล เทานน(3) แม ความ สำเรจ ดง กลาว ยง เปน ระดบ การ ทดลอง แต ก คาด หวง กน วา ใน อนาคต อาจ กลาย เปน วธ หลก ใน กา รนำส เตม เซลล ผ ปวย มา ใช ก เปน ได เพราะ เซลล ผวหนง เปน เซลล ท หา งาย เมอ เทยบ กบ การ คด แยก ส เตม เซลล จาก ไขสนหลง

นอกจาก การ ทดแทน ดวย อวยวะ จรง แลว อปกรณ ไฮเทค ท ม จด หมาย เรม ตน ใน ทาง ทหาร ก อาจ จะ กลาย เปน ‘อวยวะ’ ทดแทน ได เชน กน เชน อปกรณ จำพวก โครง กระดก ภายนอก (Exoskeleton) ท ประกอบ ดวย โครงสราง โลหะ หรอ วสด ผสม ระบบ อเลกทรอนกส และ ระบบ ไฮ ดร อ ลก ก ชวย ให คน สามารถ ทำ สง ท คน ปกต ทำ ไม ได เชน ซาร คอส (Sarcos)(4) (รป ท 2) ซง เปน exoskeleton ท กาวหนา ทสด ของ สำนกงาน โครงการ วจย ชน สง ดาน กลาโหม ของ สหรฐอเมรกา (DARPA) สามารถ ทำให ทหาร ยก นำ หนก ราว 100 กโลกรม โดย ใช ความ พยายาม นอย มาก อก ทง ม ความ ยดหยน ของ การ เคลอนไหว สง มาก

นก วจย ญปน ก สน ใน เรองน เปน อยาง มาก เชน กน ชด สท หน ยนต ฮล (HAL, Hybrid Assistive Limb)(6) ของ ดร.ซง ไค โย ช ยก (Sakai Yoshiyuki) แหง มหา ว ทยา ลย ซ คบะ ท ออกแบบ ให ผ ม ปญหา เกยว กบ แขน ขา ได ใช งาน รน ลาสด HAL5 (รปท 3) สามารถยกนำหนกไดถง 150 กโลกรม โดยรบคำสงตรงจากกลามเนอของผใช

ทมา:1.http://www.prweb.com/releases/2011/1/prweb8052236.htm2.http://www.bbc.co.uk/news/health-140476703.http://circ.ahajournals.org/content/122/5/517.full4.http://www.youtube.com/watch?v=IYWd2C3XVIk5.http://wearetopsecret.com/2009/12/sarcos/6.http://www.youtube.com/watch?v=G4evlxq34ogl7.http://www.techcom21.com/hitech/?p=5139

รปท3Hal-5ชดสทหนยนตของญปนชวยการทำงานของผท มปญหาเกยวกบแขนขา(7)

49 :

Horizon08.indb 49 1/27/12 2:00:53 PM

Food, Inc.ภาพยนตร เรอง น เหมาะ สำหรบ ผ บรโภค (ไม) นยม

: 50

Food, Inc. เปน ภาพยนตร ท ได รบ การ วพากษ วจารณ คอน ขาง มาก เพราะ เนอหา ทาทาย บรษท ยกษ ใหญ หลาย บรษท ท ควบคม ตงแต เมลด พนธ อาหาร สตว จนถง การ จำหนาย เนอ สตว ใน ซ เปอร มารเกต บรษท ท ถก พาดพง ไดแก Tyson Food (บรษท เลยง ชำแหละ และ จำหนาย เนอ สตว ท ใหญ ทสด ใน โลก) Monsanto Company (บรษท อเมรกน ท เปน ผนำ ใน เรอง เมลด พนธ ดดแปลง ทาง พนธกรรม) Smithfield Foods (บรษท ท จำหนาย เนอ สกร และ ผลตภณฑ จาก เนอ สกร ท ใหญ ทสด ใน โลก และ Perdue Farms (บรษท ท เลยง ผลต และ จำหนาย เนอ ไก ไข ไก และ ผลตภณฑ จาก ไก ท ใหญ ทสด ใน สหรฐอเมรกา)

เมอ เรา ตง คำถาม วา อาหาร ท เรา บรโภค น มา จาก ไหน ใคร เปน เจาของ และ มน ถก ผลต มา อยางไร เรา ก ตอง ไป แกะรอย ทมา ของ อาหาร ซง อาหาร แปรรป หลาย อยาง ท คน ไทย บรโภค อย ทก วน น โดย เฉพาะ อาหาร สำเรจรป และ นำ อดลม หลาย ชนด ท ผลต โดย บรษท ยกษ ใหญ สญชาต อเมรกน ม สวน ผสม ท ได มา จาก การนำ ขาวโพด มา แปรรป อยาง ชาญ ฉลาด

ขาวโพด จด เปน อาหาร ท สำคญ อยาง ยง ของ โลก เพราะ เปน แหลง คารโบไฮเดรต และ โปรตน ท สำคญ สามารถ เกบ ไว ได นาน นำ มาส กด เปน แปง และ เปน วตถดบ ใน การ สกด สาร ปรง แตง อาหาร ได หลาก หลาย ชนด ทดน 30 เปอรเซนต ของ สหรฐอเมรกา ถก ใช ไป ใน การ ปลก ขาวโพด ซง เปน นโยบาย ของ รฐบาล สหรฐ อเมรกา ท กำหนด ราคา ขาวโพด ใน ทอง ตลาด ถก กวา ตนทน การ ผลต จรง แต ก ยง สามารถ ทำให เกษตรกร อย รอด ได บรษท ใหญ ใน วงจร ธรกจ อาหาร ของ สหรฐ อเมรกา ม กำไร จาก การ ซอ ขาวโพด ใน ราคา ถก กวา ตนทน การ ผลต ขาวโพด เปน วตถดบ ของ อาหาร เลยง สตว และ การ สกด แปรรป อาหาร ตางๆ ท สามารถ กกตน ได

การ ท ขาวโพด ม ราคา ถก ทำให เนอ สตว ม ราคา ถก ลง คน อเมรกน โดย ทวไป 1 คน บรโภค เนอ สตว มากกวา 200 ปอนด ตอ ป ซง จะ เปน เชน น ไม ได เลย หาก ไมม ธญพช ราคา ถก ไว เลยง สตว

ใน สหรฐอเมรกา ขาวโพด ท ขาย ตำ กวา ราคา ทน จาก ฟารม จะ ตอง ถก ลำเลยง โดย รถไฟ ไป ยง ทง ปศสตว ท ม กระบวนการ ให อาหาร แบบ เขม ขน (CAFO – Concentrated Animal Feeding Operations) ธรรมชาต ของ วว นน กน หญา แต คน เลยง วว ดวย ขาวโพด เพราะ ขาวโพด ม ราคา ถก และ ทำให วว อวน เรว กวา กน หญา

sciEncE mEdiaสลลทพย ทพยางค

ภาพยนตร เรอง น ตง สมมตฐาน วาการ ให วว กน ขาวโพด ใน ปร มาณ มากๆ อาจ ทำให แบคทเรย อ โคไล (Escherichia coli, E. coli) ใน วว กลาย พนธ เปน เชอ สาย พนธ ท ม อนตราย มาก ขน ใน ท น คอ E. coli 0157:H7 การ ให อาหาร แบบ ราง ท เทา วว จม อย ใน กอง มล ทง วน ถา วว ตว ใด ได รบ เชอ ตว อนๆ ก จะ ตด ไป ดวย เมอ วว ถก นำ ไป ยง โรง ฆา สตว ผวหนง ของ วว ก จะ เปรอะ ไป ดวย มล เชอ จง ถก แพร ไป เรอยๆ ม การ เรยก เกบ เนอ วว บด สำหรบ ทำ แฮมเบอรเกอร จาก ผ ผลต ใน สหรฐอเมรกา หลาย ครง เนองจาก ม E. coli 0157:H7 ปน เปอน และ ม ผ เสย ชวต จาก การ บรโภค เนอท ปน เปอน ดวย เชอ น แลว หลาย ราย

ประเทศไทย ม พนท ปลก ขาวโพด ท ใช ใน การ เลยง สตว กวา 7 ลาน ไร ใน ป 2553 และ สวน ใหญ เปน วธ การ ปลก แบบ หนา แนน (Intense Farming) ซง ตอง พง สาร เคม ปย เคม ยา ฆา แมลง และ วชพช หาก ภาพยนตร เรอง น จะ ทำให ผ บรโภค หน มา สนใจ ซอ อาหาร ท ได มา จาก การ ทำ ‘การเกษตร และ การ เลยง สตว แบบ อนทรย’ (Organic) มาก ขน ก อาจ จะ เปน ผลพลอยได ท ด แนว โนม การ เตบโต ของ สนคา เกษตร อนทรย ม มาก ขน เรอยๆ เพราะ สอด รบ กบ กระแส โลก ท ม การ ตน ตว เรอง สขภาพ และ สง แวดลอม มาก ขน มลคา การ ตลาด ของ อาหาร และ เครอง ดม Organic ทว โลก ใน ป 2553 อย ท 27.1 พน ลาน เหรยญ สหรฐ เพม ขน 4 เปอรเซนต จาก ป 2552 ใน ป 2551 ประเทศไทย ม มลคา การ สง ออก สนคา เกษตร อนทรย ประมาณ 36 ลาน เหรยญ สหรฐ โดย เปนการ สง ออก ขาว อนทรย เปน สวน ใหญ

แง คด อก มม หนง ท ได จาก ภาพยนตร เรอง น คอ ทก วน น อาหาร ท ม แคลอร สง แต คณคา ทาง โภชนาการ ตำ ม ราคา ตำ (แฮมเบอรเกอร หนง ชน ราคา 0.99 ดอลลาร) ใน ทาง กลบ กน อาหาร ท ให แคลอร ตำ และ ม คณคา ทาง โภชนาการ สง เชน ม ไฟเบอร หรอ วตามน สง กลบ ม ราคา คอน ขาง สง (ผก บรอค โค ล หนง หว ม ราคา สง เทา แฮมเบอรเกอร 3 ชน) ครอบครว ท ม ฐานะ ยากจน จง เลอก กน อาหาร ท ม แคลอร สง กอ ให เกด ปญหา โรค อวน และ โรค เบา หวาน ใน ประชากร ทง เดก และ ผใหญ ท เปน เชน น เพราะ การ ผลต อาหาร ประเภท แปง และ นำตาล ผก ตด กบ นโยบาย อาหาร และ การเกษตร ของ สหรฐอเมรกา ท สนบสนน ผลตภณฑ ทมา จาก พช ผล หลกๆ คอ ขาวโพด สาล ขาวโพด และ ถว เหลอง ทำให ตนทน การ ผลต อาหาร เหลา น ม ราคา ถก กวา ผก และ ผล ไม

จาก ภาพยนตร เรอง Food, Inc. ประเทศไทย ควร หน มา ขบคด เชน การ ผลต อาหาร ทง ใน ภาค เกษตร และ อตสาหกรรม ของ เรา นน กำลง ดำเนน ไป ใน ทศ ใด เรา ม ความ มนคง เรอง อาหาร มาก นอย เพยง ใด แมแต ใน แง ของ ราย บคคล ก ม คำถาม ท วา อาหาร ท คณ กำลง บรโภค อย น ม ทมา และ ขน ตอน การ ผลต อยางไร ทง ใน ดาน ความ ปลอดภย คณคา ทาง โภชนาการ และ ผลก ระ ทบ ตอ สง แวดลอม จะ ด หรอ ไม หาก คน ไทย หน มา ดแล ตว เอง มาก ขน และ หา คำ ตอบ ให กบ คำถาม เหลา น

Horizon08.indb 50 1/27/12 2:01:02 PM

51 :

สมครสมาชก

ใบสมครสมาชก สมาชกใหมเรมฉบบท...................... ตออายฉบบท........................อตราคาสมาชก 1ป(4ฉบบ200บาท) 2ป(8ฉบบ400บาท)

สถานทจดสงวารสาร

ชอ-นามสกล.................................................................ตำแหนง....................................ฝาย/แผนก.........................ชอหนวยงาน...............................................................................ทอย.......................................................................................................................................................................................................รหสไปรษณย......................................โทรศพท.....................................ตอ...............โทรสาร............................................อเมล............................................จดสงใบเสรจรบเงนท ทเดยวกบทสงวารสาร ตามทอยดานลางชอ.....................................................................................................................................................................................ทอย............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

วธการชำระเงน

โอนเงนเขาบญชธนาคารชอบญชสำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตธนาคารกรงไทยสาขาถนนกรงศรอยธยาบญชออมทรพยเลขทบญช013-0-16014-8และสงใบสมครพรอมสำเนาหลกฐานการโอนเงนไปทคณอภชชยาบญเจรญทางโทรสาร021605438

สงใบสมครมาท

วารสารHorizonสำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตเลขท319อาคารจตรสจามจรชน14ถนนพญาไทเขตปทมวนกรงเทพฯ10330โทรศพท021605432โทรสาร021605438อเมลhorizon@sti.or.th

Horizon08.indb 51 1/27/12 2:01:03 PM

ÃÒ¤Ò 50 ºÒ·

Vol. 2 No. 4

08

·ÕèÁÒ : 1. ¾Å¾ÔºØŠʵҧ¤�¾Ø²Ô (2552) ẺÊÓÃǨà´Å¿‚ (Delphi Surveys) ÈÙ¹¹Â�¤Ò´¡Òó�à·¤â¹âÅÂÕàÍ໤2. Prctices: Delphi survey. FORwiki: bee a visionary. (available online at http://www.forwiki.ro/wiki/Practices:Delphi_survey)

Vol. 2 Issue 8

The 3 Futures of Thai Agriculture

เปนกระบวนการทถกออกแบบมาเพอการศกษาปญหาทมความซบซอน　เปนวธหนงในกระบวนการมองอนาคตซงพฒนาโดย Olaf Helmer และ Norman Dalkey แหง RAND Corporation ในครสตทศวรรษท 1950 การสำรวจเดลฟเปนการสำรวจความเหนจากผเชยวชาญในสาขาทเกยวของกบประเดนททำการศกษา เพอใหไดคำตอบทนาเชอถอมากทสด โดยใหผเชยวชาญตอบแบบสอบถามชดเดยวกนหลายครง ในการสำรวจรอบทหนง ผตอบแบบสอบถามจะตอบคำถามพรอมขอคดเหนสวนตวเกยวกบคำถามจากนนจงคำนวณหาคาควอไทล (Quartile) ของคำตอบและรวบรวมขอคดเหนเพมเตมของผตอบเพมลงในชดแบบสอบถามรอบทสอง พรอมสงคำตอบทไดในรอบแรกคนใหผตอบ ผ ตอบจะเปรยบเทยบคำตอบของตนกบผเชยวชาญทานอนและขอคดเหนเพมเตม เพอตดสนใจใหมวาจะยนยนความคดเดม หรอจะเปลยนใจ โดยมตองเผชญหนากบผเชยวชาญทานอน ความเหนทแตกตางจากความเหนของคนสวนใหญมความสำคญไมยงหยอนกวาความเหนของคนสวนใหญ ผลการศกษาหลายชนระบวาความเหนของสมาชกทดทสดของกลมอาจไมตรงกบความเหนของคนสวนใหญ ขอดของการสำรวจเดลฟ ไดแก ผตอบแบบสำรวจไมตองเปดเผยตนเอง (Anonymity) มการปอนกลบการตอบแบบสำรวจโดยมการควบคม (Controlled Feedback) และสามารถตอบแบบสำรวจซำได (Iteration) สวนขอจำกด ไดแก เปนการยากทจะกระตนใหกลมผเชยวชาญกระตอรอรนทจะตอบแบบสำรวจไมมปฏสมพนธโดยตรงระหวางกลมผเชยวชาญ ใชเวลาและทรพยากรตางๆ มากมาย การสำรวจเดลฟมหลายประเภท เชน การสำรวจเพอศกษาแนวโนมในอนาคต (Trend Delphi) การสำรวจเพอแกปญหา (Problem Solving Delphi) การสำรวจเพอจดทำนโยบาย (Policy Delphi) เปนตน ขนตอนในการสำรวจเดลฟประกอบดวย1. เลอกประเดนทจะศกษา 2. สรางชดคำถามสำหรบแบบสำรวจ3. เลอกกลมผเชยวชาญทจะมาตอบแบบสำรวจ4. ใหกลมผเชยวชาญตอบแบบสำรวจ 5. สรปคำตอบและความเหนจากทกคนแลวสงผลกลบไปยงกลมผเชยวชาญ6. ใหผเชยวชาญไดทบทวนคำตอบของตนโดยพจารณาคำตอบของผเชยวชาญทานอน7. จดทำสรปจากคำตอบในรอบทสอง8. อาจมการใหผเชยวชาญทำแบบสำรวจซำ

　　Real-time Delphi Survey เปนการสำรวจเดลฟทถกพฒนาขนโดยใชประโยชนจากอนเทอรเนตเพอชวยใหกระบวนการมความรวดเรวขน สามารถสงแบบสำรวจไดในวงกวาง และอำนวยความสะดวกแกผตอบแบบสำรวจ　

¡ÒÃÊÓÃǨà´Å¿‚ (Delphi Survey)´Ã.Êتҵ ÍØ´ÁâÊÀ¡Ô¨