HƯỚNG DẪN NUÔI CON HƯỚNG DẪN NUÔI CON BẰNG SỮA MẸBẰNG SỮA MẸ

Báo cáo viên: CN-NHS Phạm Thị Thu HươngBệnh viện Hùng Vương

Sữa mẹ là thức ăn hoàn hảo đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Sữa mẹ giúp trẻ phát triển toàn diện

Các thành phần trong sữa mẹ• Sữa non rất quan trọng

– Có từ ngày đầu sau sinh, lượng ít, đặc và sáng màu

– Nhiều chất dinh dưỡng

– Nhiều kháng thể, tế bào bạch cầu, protein kháng khuẩn hơn sữa chuyển tiếp

– Chứa yếu tố phát triển, giúp cho hệ thống tiêu hóa còn non nớt của bé phát triển sau khi sinh, giúp chống các bệnh dị ứng và không dung nạp các thức ăn khác

– Có tác dụng xổ nhẹ, giúp tống phân su

Các thành phần trong sữa mẹ

• Sữa chuyển tiếp có từ ngày 2 – 3 sau sanh

– Sữa đầu được sản xuất vào đầu bữa bú, lượng nhiều, cung cấp nhiều protein, lactose và các chất dinh dưỡng khác

– Sữa cuối màu trắng hơn được sản xuất vào cuối bữa bú, chứa nhiều chất béo, cung cấp nhiều năng lượng

Sự khác nhau giữa sữa mẹ và sữa bò

Sữa mẹ

• Nhiều thành phần trong

chất béo cần thiết cho sự

phát triển của não, mắt

và sự vững bền của các

mạch máu

• Chất béo trong sữa mẹ

được tiêu hóa hoàn thiện

hơn nhờ men lipase

Sữa nhân tạo

• Không có trong sữa nhân tạo

• Việc tiêu hóa chất béo kém hơn

Sự khác nhau giữa sữa mẹ và sữa bò

Sữa mẹ

• Ít đạm hơn, phù hợp với trẻ sơ sinh

• Dễ tiêu hóa• Không gây dị ứng và

tiêu chảy

Sữa nhân tạo

• Nhiều đạm hơn sữa mẹ, không thích hợp đối với trẻ

• Khó tiêu hơn • Dễ bị tiêu chảy hoặc

mắc các bệnh dị ứng do tính không dung nạp với sữa nhân tạo

Sự khác nhau giữa sữa mẹ và sữa bò

Sữa mẹ

• Có vai trò kháng khuẩn

• Nhiều sinh tố A, C• Lượng sắt cao• Sữa mẹ chứa kháng

thể

Sữa nhân tạo

• Không có vai trò kháng khuẩn

• Hàm lượng sắt thấp• Không có kháng thể

LỢI ÍCH CỦA VIỆC NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ

Lợi ích cho con

• Sữa mẹ có đủ các chất dinh dưỡng cần cho sự phát triển cơ thể của trẻ

• Dễ hấp thu

• Bảo vệ trẻ chống lại các bệnh nhiễm trùng và dị ứng

• Cho con bú sữa mẹ có tác động tích cực tới việc phát triển trí não của trẻ

Lợi ích cho mẹ• Cho bú sớm nửa giờ đầu sau

sanh sẽ giúp tử cung co lại tốt hơn, giảm chảy máu

• Mẹ có cảm giác thư giãn giảm mệt mỏi khi cho con bú

• Bú mẹ hoàn toàn là một trong những biện pháp ngừa thai

• Người cho con bú ít có nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng

Phản xạ prolactin

Phản xạ prolactin

Vài điều cần lưu ý:

• Prolactin được sản xuất nhiều vào ban đêm, như

vậy cho con bú vào ban đêm là đặc biệt có ích để

duy trì việc tạo sữa.

• Prolactin giúp thư giãn, buồn ngủ, như vậy mẹ có

thể nghỉ ngơi tốt khi cho con bú vào ban đêm.

• Prolactin ức chế sự rụng trứng

Phản xạ oxytocin

Các dấu hiệu của một phản xạ oxytocin tích cực

• Cảm giác kích thích ở vú trước hay trong bữa bú

• Sữa chảy ra từ vú mẹ khi bà mẹ nghĩ đến con,

nghe tiếng con khóc.

• Sữa nhỏ giọt từ vú bên kia khi con đang bú

• Sữa từ vú chảy ra thành dòng khi trẻ nhả vú

• Tử cung co thắt gây đau

Lợi ích cho mẹ

• Thuận tiện, sạch sẽ và luôn ở nhiệt độ thích hợp không phải pha chế

• Ít tốn kém hơn nuôi con bằng thức ăn nhân tạo

• Gắn bó tình cảm mẹ con, tác động rất tốt đến việc giáo dục trẻ sau này.

• Sớm lấy lại vóc dáng như trước đây do sự tiêu thụ tích cực nguồn năng lượng

Phải bảo đảm cho trẻ được bú mẹ

• Cho bú ngay trong vòng ½-1 giờ đầu sau khi sanh để tận dụng sữa non

• Mẹ nên ngồi khi cho bú

• Mỗi lần nên cho trẻ bú 1 bên vú

• Cho trẻ bú theo nhu cầu (không hạn chế thời gian và độ dài của mỗi bữa bú)

• Sau khi cho trẻ bú, nên vắt kiệt sữa còn lại và lau sạch đầu vú

• Cho bú mẹ hoàn toàn trong 6th đầu.

• Bắt đầu cho ăn dặm từ tháng thứ 6 và tiếp tục cho bú sữa mẹ đến 24 th

Phải bảo đảm cho trẻ được bú mẹ

• Mẹ càng ít sữa, càng nên cho trẻ bú sớm, bú dày để không bị mất sữa

• Trẻ không bú được thì vắt sữa mẹ cho uống bằng ly muỗng. Không cho trẻ bú mẹ ngậm vú giả hoặc đầu vú cao su

• Trẻ bị ốm hay tiêu chảy vẫn cho bú mẹ

• Mẹ bận đi làm cũng giành thời gian cho con bú

• Sau khi cho bú, bế vác trẻ lên vai, vỗ nhẹ vào lưng cho hơi trong dạ dày thoát ra để tránh bị trớ

Dấu hiệu cho con bú đúng cách

TƯ THẾ THÂN NGƯỜI

-Thân trẻ sát mẹ,

mặt quay vào vú

-Đầu và thân trẻ thẳng hàng

-Cằm chạm vào vú mẹ

-Mông trẻ được đỡ

NGẬM BẮT VÚ ĐÚNG

-Miệng của trẻ mở rộng

-Môi dưới đưa ra ngoài

-Lưỡi chạm quanh bầu vú

-Hai má phình đầy

-Có nhiều quầng vú ở phía trên miệng của bé hơn phía dưới

CẢM NHẬN

-Trẻ mút chậm và sâu

-Trẻ được dễ chịu và thích thú

-Có thể nghe tiếng trẻ nuốt

-Mẹ không bị đau đầu vú

Tư thế bú đúng

TƯ THẾ NẰM CHO BÚ

Ngậm bắt vú đúng Ngậm bắt vú kém

Phản ứng xuống sữa

Khi bé mút, lưỡi bé sẽ tạo nên những nhu động ép sữa từ các xoang sữa ở quầng vú chảy vào miệng và khi sữa đầy miệng trẻ sẽ nuốt

Mẹ có cảm giác dòng sữa đang tuôn ra,

Sữa có thể rỉ ra từ vú bên kia

Cách dứt em bé ra khỏi bầu vú

Luồn ngón tay út sạch vào giữa hai hàm của bé để hãm động tác mút

Cách giữ gìn nguồn sữa mẹ

• Người mẹ cần ăn no, ăn nhiều bữa, đầy đủ các chất dinh dưỡng, uống nhiều nước (trên 2 lít/ ngày)

• Cho con bú đúng cách

• Nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt, ngủ đủ 8 giờ một ngày

• Cuộc sống gia đình hòa thuận, hạnh phúc, không lo lắng buồn phiền

• Khi cho con bú nếu cần dùng thuốc phải hỏi ý kiến bác sỹ

Dấu hiệu cho biết trẻ nhận đủ sữa mẹ

• Trẻ được bú ít nhất 8 lần/ 1 ngày

• Giữa các cữ bú trẻ nhanh nhẹn, thoải mái, không quấy khóc, da dẻ hồng hào

Dấu hiệu cho biết trẻ nhận đủ sữa mẹ

• Đái > 6-8 lần/ ngày

• Đi tiêu phân sệt, màu vàng sậm, mùi hơi chua

• Trẻ tăng cân đều đặn, # 500g/ tháng. Trẻ lên cân tốt chứng tỏ đã bú đủ sữa mẹ

Cách nhận biết hậu quả của việc

ngậm bắt vú kém

• Đau và nứt núm vú

• Vú cương tức do nút vú không hiệu quả

• Trẻ quấy khóc, đói và đòi ăn thường xuyên

do không nhận đủ sữa mẹ

• Thất vọng và từ chối bú mẹ, chậm lên cân

Những trường hợp cần vắt sữa

• Khi bị căng tức sữa hoặc tắc ống dẫn sữa

• Mẹ có núm vú tụt vào trong, phải vắt sữa trong khi trẻ đang học cách bú

• Vắt sữa cho trẻ bị ốm hoặc thiếu tháng ăn khi trẻ không thể bú được

• Duy trì sự tạo sữa khi mẹ phải đi làm

• Khi núm vú bị khô nứt và đau

• Vắt sữa cho trẻ từ chối bú mẹ uống bằng ly muỗng, trong khi đang tập cho trẻ bú trở lại

Cách vắt sữa• Dùng gạc ấm làm ấm vú.

• Dùng ngón tay nhẹ nhàng ấn vào núm vú

• Xoa bóp và vuốt núm vú để kích thích núm vú

• Xoa bóp lưng cho bà mẹ, xoa bóp từ trên cổ

xuống dọc 2 bên cột sống từ 2 đến 3 phút, tạo

thành những chuyển động vòng tròn nhỏ từ cổ

tới bả vai giúp bà mẹ thư giãn

Kích thích phản xạ Oxytocin

Cách vắt sữa bằng tay

Vắt sữa bằng máy

Bảo quản sữa sau khi vắt

• Vắt sữa để vào bình tiệt trùng, đậy kín nắp

• Sữa mẹ có thể bảo quản trong bình vài giờ ở nhiệt độ thường và 24 giờ trong tủ lạnh

• Chỉ làm ấm lại 1 lượng sữa vừa đủ dùng cho trẻ trong 1 bữa

• Cho trẻ ăn bằng ly muỗng

Điều trị núm vú thụt bằng cách kéo dãn quầng vú

Chuẩn bị và sử dụng bơm tiêm để điều trị núm vú thụt

• Giúp mẹ có đầu ti bị phẳng, lõm có thể cho con bú được bình thường. Được làm từ chất liệu silicon mềm, lắp vào ngực dễ dàng và thoải mái. Có các lỗ thông khí, tạo sự thông thoáng khi mặc. Chất liệu trong suốt nên Không nhìn thấy khi mặc dưới áo ngực.

• Bảo vệ núm vú bị viêm, nứt không tiếp xúc trực tiếp với áo ngực, gây đau, rát.

• Chụp hứng sữa thừa dùng cho mẹ chảy nhiều sữa.

Miếng tạo dáng núm vú

Những trường hợp không nênnuôi con bằng sữa mẹ

• Mẹ bị nhiễm HIV/ AIDS

• Mẹ bị suy tim, lao phổi nặng, bệnh gan đang tiến triển

• Mẹ đang dùng thuốc chống ung thư, chất phóng xạ, thuốc động kinh, hướng tâm thần

CẢM ƠN CÁC BẠN ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE