Hvað ef Kennedy hefði ekki látist 22. nóvember 1963?

Guðni Th. JóhannessonHáskóla Íslandsgudnith@hi.is

www.gudnith.is

Spennandi viðfangsefni

Tilviljanir

• Leiðin• Veðrið• Skotið

Dealey Plaza, Dallas, 14. nóv. 2013.

„Kennedy sýnt banatilræði“

Ríkisútvarpið, 22. nóv. 1963, kl. 18:35: „Kennedy Bandaríkjaforseta var sýnt banatilræði í Dallas í Texas nú fyrir skömmu. Skotið var á forsetann þar sem hann var á leið í bíl með Conolly ríkisstjóra í Texas og særðust báðir, Kennedy á höfði og Conally á brjósti. Forsetinn er í sjúkrahúsi í Dallas.“

„Rétt í þessu voru að berast þær fréttir...“

Ríkisútvarpið, 22. nóv. 1963, kl. 18:48: „Rétt í þessu voru að berast þær fréttir frá Dallas í Texas að Kennedy Bandaríkjaforseti ... væri ekki í lífshættu eftir tilræðið sem honum var sýnt. Hann særðist á höfði, var þegar fluttur á sjúkrahús en er með meðvitund og mun sárið vera minniháttar.“

Hverju hefði þetta breytt?

• Forsetakjör 1964• Víetnam• Mannréttindi• Einkalíf Kennedys• Allt hitt sem við vitum ekki!

Forsetakjör 1964

JFK hefði líklega haft sigur– Innan eigin flokks– Gegn repúblikana

Kennedy og Víetnamstríðið

• „... it is their war. They are the ones who have to win it or lose it.“ Kennedy við Walter Cronkite, sept. 1963

• „...dare not weary of the task.“ Handrit að ræðu til flutnings síðdegis, 22. nóv. 1963.

• „Soft on Communism“• „Domino Theory“

Kennedy og mannréttindabaráttan

Kennedy og mannréttindabaráttan

• Vildi styðja blökkumenn• Vissi af pólitískum vandamálum• Hægur gangur til 1963• Hefði Kennedy staðið sig eins vel og Johnson

Bandaríkjaforseti, eða jafnvel betur?– „Kennedy would never have put his future on the

line for civil rights as Johnson did.“ Diane Kunz, 1997, þá prófessor í sögu við Yale University

Einkalíf Kennedys

• Úrslitakostir Jackie?• Bætt framferði eftir banatilræði?

Allt hitt sem við vitum ekki!

Gallar „efsögu“

• Sagnfræði snýst um það sem gerðist, ekki það fjölmarga sem gerðist ekki

• Sannanir eða staðfestingar ómögulegar• Skil staðreynda og skáldskapar máð út, ýkt

vægi einstaklinga og atburða• Liðin tíð skrumskæld, hið fáránlega sett til

jafns við hið mögulega

Ótvíræðir kostir efsögu?

• Það má nota efsöguaðferðina til að átta sig betur á því sem gerðist í raun.

• Við þurfum bara að gæta okkar á því að týnast ekki í öllu því óteljandi sem hefði getað gerst.

• Við þurfum líka að einblína á það líklega en horfa framhjá því fjarlæga og fáránlega.

• Efsaga getur sýnt að stakir atburðir geta breytt víðari þróun mála• Efsaga getur sýnt að stakir atburðir breyta ekki endilega víðari

þróun mála• Sagnfræði verður ekki „ófræðileg“ um leið og hún verður

„skemmtileg“.

Fræðilegt gildi og skemmtigildi: Efsaga notuð til að sýna að betur hefði getað farið (eða verr)

John F. Kennedy, f. 29. maí 1917, d. 22. nóvember 1963