ibc.geo

262
3 sargebloba da gamoyeneba SenobaTa sargebloba da gamoyeneba samSeneblo kodis ZiriTadi ganxilvis sagania. Cveulebriv, damkveTi arqiteqtorTan midis gansazRvruli tipis Senobis saWiroebiT. am Senobis sasurveli gamoyeneba, samSeneblo kodis mixedviT, gansazRvravs gamoyenebis jgufs. gamoyenebis jgufis klasificirebisas warmoiSoba specifikuri moTxovnebi Senobis daSvebuli farTobisa da simaRlisaTvis, gasasvleli saSualebebisaTvis, aseve, konstruqciis tipisaTvis. saerTaSoriso kodebi, ZiriTadad, gamoyenebis saxeebs emyareba. samSeneblo kodis sxva ZiriTadi debulebebi ganviTarebulia sargeblobis da gamoyenebis klasificirebidan. kodebi yofs sargeblobis saxeebs farTo jgufebad, romelTac ewodeba gamoyenebis jgufebi. es jgufebi kidev iyofa qvejgufebad, romlebisTvisac arsebobs detaluri moTxovnebi. mSeneblobis nebarTvis gamcemi, samSeneblo kodis mixedviT axdens yvela Senobis an Senobebis nawilebis klasificirebas gamoyenebis jgufebad. klasificirebis TvalsazrisiT, gamoyenebis jgufis mikuTvnebas atipiur gamoyenebasTan yvelaze ukeT aRwers Semdegi: `aseTi nageboba klasificirdeba jgufSi, romelis gamoyenebas yvelaze metad hgavs, saxanZro usafrTxoebidan da masTan dakavSirebuli safrTxeebidan gamomdinare~. amis gamo, samSeneblo kodSi Sesuli gamoyenebis klasificirebis ganzraxva da mizani mravalgzis meordeba. gamoyenebis TiToeuli aRniSnuli klasificireba ganisazRvra samSeneblo kodis Seqmnis dros saxanZro usafrTxoebisa da masTan dakavSirebuli safrTxeebis Sesaxeb monacemebis mixedviT.

Upload: shio-deme

Post on 12-Mar-2016

348 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

მშენებლობის საერთაშორისო ნორმებისა და წესების კრებული

TRANSCRIPT

Page 1: Ibc.Geo

3sargebloba da gamoyeneba SenobaTa sargebloba da gamoyeneba samSeneblo kodis ZiriTadi

ganxilvis sagania. Cveulebriv, damkveTi arqiteqtorTan midis

gansazRvruli tipis Senobis saWiroebiT. am Senobis sasurveli

gamoyeneba, samSeneblo kodis mixedviT, gansazRvravs gamoyenebis

jgufs. gamoyenebis jgufis klasificirebisas warmoiSoba

specifikuri moTxovnebi Senobis daSvebuli farTobisa

da simaRlisaTvis, gasasvleli saSualebebisaTvis, aseve,

konstruqciis tipisaTvis. saerTaSoriso kodebi, ZiriTadad,

gamoyenebis saxeebs emyareba. samSeneblo kodis sxva ZiriTadi

debulebebi ganviTarebulia sargeblobis da gamoyenebis

klasificirebidan.

kodebi yofs sargeblobis saxeebs farTo jgufebad, romelTac

ewodeba gamoyenebis jgufebi. es jgufebi kidev iyofa

qvejgufebad, romlebisTvisac arsebobs detaluri moTxovnebi.

mSeneblobis nebarTvis gamcemi, samSeneblo kodis mixedviT

axdens yvela Senobis an Senobebis nawilebis klasificirebas

gamoyenebis jgufebad. klasificirebis TvalsazrisiT,

gamoyenebis jgufis mikuTvnebas atipiur gamoyenebasTan

yvelaze ukeT aRwers Semdegi: `aseTi nageboba klasificirdeba

jgufSi, romelis gamoyenebas yvelaze metad hgavs, saxanZro

usafrTxoebidan da masTan dakavSirebuli safrTxeebidan

gamomdinare~. amis gamo, samSeneblo kodSi Sesuli gamoyenebis

klasificirebis ganzraxva da mizani mravalgzis meordeba.

gamoyenebis TiToeuli aRniSnuli klasificireba ganisazRvra

samSeneblo kodis Seqmnis dros saxanZro usafrTxoebisa

da masTan dakavSirebuli safrTxeebis Sesaxeb monacemebis

mixedviT.

Page 2: Ibc.Geo

20 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoyenebis klasificireba

gamoyenebis tipis gansazRvra TiTqmis

yvela SemTxvevaSi gamomdinarebs im pro-

gramidan, romelsac damkveTi aZlevs

damproeqtebels. kodis sxva moTxovnebi

damokidebulia mosargebleTa raode-

nobasa da Sida da gare faqtorebidan

momdinare safrTxeebze. rogorc ukve

aRvniSneT, kodi iTvaliswinebs, rogorc

sakuTrebis dacvas, ise sicocxlis usa-

frTxoebas. kodSi aseve ganxilulia

safrTxeebi, romelTac qmnis momijnave

Senobebi. Tumca, momijnave Senobebis

dacvis pasuxismgeblobas is aniWebs gan-

saxilvel Senobas.

gamoyenebis klasificireba iTval-

iswinebs, Tu: ramdeni adamiani gamoiyen-

ebs Senobas; ra asakisani arian SenobiT

mosargebleni; arian mcirewlovani

an skolis asakis bavSvebi, romelTaT-

visac SesaZloa saWiro iyos special-

uri msjeloba saavario gasasvlelebTan

dakavSirebiT; aris TavSeyris farTobebi,

mag., Teatrebi da kafeteriebi? safrTxis

Semcveli nivTierebebis an procesebis

arsebobis SemTxvevebi aseve iqoniebs gav-

lenas dasaSveb farTobTan, cecxlsawi-

naaRmdego kedlebTan da konstruqciis

tipTan dakavSirebul moTxovnebze.

saganmanaTleblo dawesebulebebis gamoyenebis jgufebi saganmanaTleblo dawesebulebebi, Cveulebriv, ganixileba, rogorc oridan erT-erTi tipiuri gamoyenebis jgufi. pirvelia `E~ gamoyenebuli farTobebi, romlebic saganmanaTleblo mizniT gamoiyeneba eqvsi an meti piris mier 12 klasamde. dRiuri zrunvis dawesebule-ba, romelic gankuTvnilia 21/2 welze ufrosi xuTi an meti bavSvisaTvis, aseve, iTvleba `E~ gamoyenebad. am TavSi ufro detalurad ganvixilavT gamoy-enebis klasificirebasa da moTxovnebs `E~ gamoyenebis mqone TiToeuli sagan-manaTleblo dawesebulebisaTvis.

meore mTavari gamoyenebis klasificireba saganmanaTleblo dawesebulebebisaTvis exeba im Senobebs, romlebic gankuTvnil-ia studentebisaTvis 12 klass zemoT da isini iTvleba `B~ gamoyenebad. • amdenad, saganmanaTleblo daniS-

nulebis gamoyenebis mTavari qvejgufe-bi SeiZleba Sejamdes Semdegnairad. sayuradReboa, rom samodelo kodebi ar asxvavebs kerZo an sajaro ganaTle-bas. es gansxvaveba, SesaZlebelia, gan-isazRvros kanonmdeblobiT, romel-ic aregulirebs sajaro skolis mSeneblobas. saganmanaTleblo gamoy-enebis ori ZiriTadi kategoriaa: • E = 21/2 wlidan 12 klasamde

(dRiuri zrunva, dawyebi-Ti, sabazo da saSualo skola)

• B = 12 klass zemoT (profesiuli koleji, municipaluri koleji, kolejebi da universitetebi, sas-kolo laboratoriebi, savaWro skolebi, saxelobo saswavleblebi, unar-Cvevebis gamosamuSavebeli centrebi)

bevr saganmanaTleblo dawesebulebas SeiZleba hqondes sxva masTan dakavSire-buli daniSnulebebic, romlebic calke gamoyenebad ganixileba. bevr B da E gamoyenebis jgufs aqvs TavSeyrisaTvis gankuTvnili sivrceebi, romlebic gamoi-yeneba instruqtaJis, saskolo Sekrebebis an sajaro RonisZiebebisaTvis, rom-lebic warmoadgenen calke A gamoyenebis jgufebs. kolejebSi xSirad aris sazoga-doebrivi kvebis momsaxurebis obieqtebi, skolis an kolejis SenobebSi SeiZleba iyos aseve sacalo vaWrobis maRaziebi, romlebic unda CaiTvalos savaWro-komerciul jgufad. Sesabamisad, roca saganmanaTleblo jgufebis specifi-kur moTxovnebs ganvixilavT, Sereuli gamoyenebis mqone Senobebis moTxovnebis ganxilvac mogviwevs, vinaidan, savarau-doa, rom bevr saganmanaTleblo dawese-bulebas SesaZlebelia hqondes Sereuli gamoyeneba.

sayuradReboa, rom saganmanaTleblo gamoyenebis kriteriumebi, romelTac Cven ganvixilavT, zogadad exeba mxolod

iseT gamoyenebas, romelic araa safrTxis Semcveli. damproeqteblebis umetesoba safrTxis Semcvel gamoyenebas ar ganixi-lavs detalurad, Tumca isini mocemu-lia 414-e da 415-e nawilebSi, rogorc specialuri moTxovnebis calke nakrebi. vinaidan isini metismetad specifiku-ria da damproeqteblebis did nawils iSviaTad uwevs maTTan Sexeba, safrTxis Semcvel gamoyenebasTan dakavSirebul moTxovnebs mxolod zogadad SevexebiT am wignSi.

gamoyenebis saerTo klasificireba da dakavSirebuli sivrceebis gamoy-eneba arsebiTia proeqtSi gaTvaliswinebuli gamoyenebis TiToeuli tipis mimarT arsebuli detaluri moTxovnebis wakiTxva. xSiria miTiTebebi sxva kodebis sxvadasxva nawilebze, sadac ufro deta-luradaa ganxiluli gamoyenebis kri-teriumebi. Semdegi faqtori, romelic zemoqmedebs gamoyenebis klasificire-baze, aris SenobaSi ramdenime saxis gamoyenebis arseboba da maTi fardobiTi zoma Senobis mTavari gamoyenebis mimarT. erTi an dominanturi gamoyenebis garda, arsebobs sami mTavari gamoyeneba, romel-ic zemoqmedebs gamoyenebis faqtorebis klasificirebaze. Sereuli gamoyenebe-bis, SemTxveviTi da damxmare gamoyenebe-bis kriteriumebi bolo dromde moce-muli iyo IBC-is me-3 TavSi. axla isini gadaitanes me-5 TavSi. ixileT Semdegi nawilebi: • SemTxveviTi gamoyenebis farTobebi (§508.2)• Sereuli gamoyeneba (§508.3) • damxmare gamoyeneba (§508.3.1) • gaumijnavi gamoyeneba (§508.3.2) • gamijnuli gamoyeneba (§508.3.3)

• quris oTaxisa da laboratoriis magaliTi, romlebic warmoadgenen damxmare sargeblobis farTobebs.

Page 3: Ibc.Geo

USE AND OCCUPANCY / 21

gamoyenebis jgufebi

gamoyenebis jgufebigamoyenebis umetesobaTa klasificireb-isaTvis arsebobs ramdenime saerTo gage-ba, romlebic unda vicodeT. pirveli, es aris ena: `Senoba, an nageboba, an misi nawili~. es gansxvaveba saSualebas iZl-eva, Sereuli gamoyeneba arsebobdes erT SenobaSi ise, rom mTeli Senoba ar mivakuTvnoT mxolod erT gamoyenebis jgufs. gamijnuli da gaumijnavi gamoy-enebebis koncefcia, Sereuli gamoyenebis Senobebze muSaoebisas, damproeqtebels aZlevs sami arCevanis saSualebas. misi saSualebiT SesaZlebelia SenobebSi arsebuli oTaxebi miekuTvnos sxva-dasxva gamoyenebas, romlebic Semdgom, damproeqteblis survilisda mixedviT, moazrebulni iqnebian, rogorc damx-mare, gamijnuli an gaumijnavi gamoyen-ebebi.

Semdegi koncefcia, romelic unda vico-deT, aris is, rom magaliTebi grZeli siidan TiToeul gamoyenebis jgufSi ar warmoadgens mxolod da mxolod gan-martebas imisas, Tu romeli gamoyeneba romeli gamoyenebis jgufSi unda klas-ificirdes. samSeneblo kodi aRiarebs, rom yvela gamoyenebis farTobi ar Sedis siebSi da mSeneblobis nebarTvis gamcems aZlevs mimarTulebas im Senobebis klas-ificirebisaTvis, romlebic ar aris Sesuli magaliTebSi. klasificirebis kriteriumebi warmodgenilia am Tavis dasawyisSi.

IBC adgens Semdeg gamoyenebis jgufebs:• TavSeyris (A)• biznes (B)• saganmanaTleblo (E)• sawarmoo (F)• Zlieri safrTxis Semcveli (H)• institucionaluri/dawesebulebiTi (I)• savaWro/komerciuli (M)• sacxovrebeli (R)• sasawyobo (S)• damxmare daniSnulebisa da sxvadasxva (U)

saganmanaTleblosTan dakavSire-buli gamoyenebis klasificirebadetalurad ganvixilavT saganmanaTle-blo dawesebulebebis gamoyenebis or umTavres jgufs. Semdeg nakleb dawvr-ilebiT SevexebiT sxva gamoyenebebs, rom-lebic SesaZloa Segvxvdes saganmanaTle-blo dawesebulebebis daproeqtebisa da mSeneblobis dros.

saganmanaTleblo jgufi BsaganmanaTleblo dawesebulebebi pro-fesiuli kolejebis, universtetebisa da swavlis gasagrZelebeli klasebisaT-vis 12 klass zemoT miekuTvneba B jgufis gamoyenebas, da ara E jgufisas. yuradReba miaqcieT imasac, rom saklaso oTaxebi sas-wavlo saavadmyofoebSi unda CaiTvalos aseTi samedicino daniSnulebis B gamoy-enebis nawilad. am saganmanaTleblo dawesebulebebSi unda Semowmdes, ram-denad Seesabameba TavSeyris oTaxebi A jgufis gamoyenebis kriteriumebs.

saofise farTobebi saganmanaTleblo dawesebulebebSi, ar aqvs mniSvneloba, ra tipis momxmarebeli iyenebs, Cveulebriv, klasificirdeba, rogorc B jgufis gamoyeneba. ofisebis sasawyobo farTo-bebi, kerZod, ofisis sacavi oTaxebi, gan-martebis mixedviT ar warmoadgens calke gamoyenebas. B jgufis gamoyenebas ar aqvs qvejgufebi.

saganmanaTleblo dawesebulebebSi, rogorc saSualo skolebSi, ise 12 klass zeviT saswavleblebSi, xSirad ganTavse-bulia sacdeli da kvleviTi laborato-riebi. laboratoriebi, sadac safrTx-is Semcveli nivTierebebi ar aWarbebs samSeneblo kodSi gansazRvrul raode-nobebs, aseve miekuTvneba B jgufis gamoy-enebas. xolo sadac aWarbebs minimalur raodenobebs, miekuTvneba H jgufis gamoyenebas.

sayuradReboa, rom sawvrTneli da unar-Cvevebis gamosamuSavebeli dawesebulebe-bi, romlebic araa ganTavsebuli saskolo an akademiuri gamoyenebis SenobebSi, aseve ganixileba, rogorc B jgufis gamoyeneba. am programebSi SeiZleba monawileobd-nen studentebi, romlebic ufro patara asakisani arian, vidre me-12 klasis mos-wavleebi, amdenad, asakobrivi an klasis donis kriteriumebi ar warmoadgenen mkacr da aucilebel wesebs. am tipis dawesebuleba kargi magaliTia imisa, Tu ratomaa aucilebeli Sesabamisi uflebam-osili organos moTxovnebis Sesruleba daproeqtebis adreul etapzeve, raTa Semowmdes kodis interpertaciebi.

Page 4: Ibc.Geo

22 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoyenebis jgufebi

saganmanaTleblo jgufi E$305.1-Si mocemuli saganmanaTleblo

dawesebulebebisaTvis, romlebic gam-

oiyeneba eqvsi an meti adamianisaTvis

erTdroulad saganmanaTleblo mizniT

12 klasis CaTvliT, klasificirdeba E

gamoyenebad.

saganmanaTleblo dawesebulebebi pat-

ara saklaso oTaxebiT, xuTi an nakle-

bi mosargebliT, unda klasificirdes

R-3 gamoyenebad, radgan R-3 gamoyenebis

mosargebleebi SeiZleba iyvnen nebis-

mieri asakis da mosadlonelia, rom gam-

oiyeneben sivrces 24 saaTze naklebi

droiT. es unda gadamowmdes Sesabamis

uflebamosil organosTan.

dRiuri zrunvisaTvis gamoyenebuli

farTobebi 21/2 wlis asakis xuTi an meti

bavSvisaTvis qmnis E jgufis gamoyenebis

meore nakrebs $305.2-s Sesabamisad. aseTi

gamoyeneba xuTze naklebi bavSvisTvis

klasificirdeba, rogorc R-3 jgufi.

21/2 wlis xuTze met bavSvze gaTvlili

dRiuri zrunvis dawesebuleba klas-

ificirdeba, rogorc I-4 gamoyeneba 308.5.2

nawilis Sesabamisad. am nawilis gamon-

aklisisTvis, sadac bavSvebze dRiuri

zrunvisaTvis gankuTvnili farTobi

mdebareobs Senobis gareT gasasvlelis

doneze da TiToeul bavSvze zrunvis

oTaxis gasasvleli kari mdebareobs eqs-

terieris kedelSi da iReba gareT, maSin

gamoyeneba klasificirdeba, rogorc E

jgufis.

A C

BC

B

A

A C

B

A C

B

• 21/2 wlis 6 an meti bavSvis dRiuri zrunvisTvis gankuTvnili gamoyeneba aris E jgufis.

• 21/2 wlis 5 an naklebi bavSvis dRiuri zrunvisTvis gankuTvnili gamoyeneba aris R-3 jgufis.

Page 5: Ibc.Geo

USE AND OCCUPANCY / 23

gamoyenebis jgufebi

sxva gamoyeneba, romlebic SeiZleba Segvxvdes saganmanaTleblo dawe-sebulebebSiSemdegi gamoyenebebi xSirad gvxvdeba

saganmanaTleblo dawesebulebebSi,

gansakuTrebiT, did dawesebulebebSi.

Sereuli gamoyenebis arseboba gansaz-

Rvruli unda iyos dawesebulebebis

proeqtSi da Sesabamisi gamoyenebis gami-

jvnebisa da konstruqciis klasificire-

ba unda Seesabamebodes samSeneblo kods.

gamoyenebis nusxa, romelic arsebobs, ar

aris sruli, magram isea mocemuli, rom

ganixilavs iseT gamoyenebebs, romlebic

yvelaze metad SeiZleba Segvxvdes sagan-

manaTleblo dawesebulebebSi.

saskolo dawesebulebebis specifi-

kur jgufebSi ar Sedis TavSeyrisTvis

gamoyenebuli farTobebi. Tumca, rad-

gan skolebis umetesoba iyenebs did

oTaxebs TavSeyris mizniT, isini unda

ganixilebodes TavSeyris jgufi A -s

moTxovnebis Sesabamisad.

TavSeyris jgufi ATavSeyris jgufebSi warmodgenil

magaliTebSi miCneulia, rom amgvari

sargeblobisas adamianTa didi jgufe-

bi Tavs iyrian erTad SedarebiT mcire

sivrceebSi. rogor gamoiyeneba sivrcee-

bi fizikur TvisebebTan da adamianis

qcevasTan urTierTobaSi aseve iwvevs

gansxvavebebs TavSeyris kategoriebs

Soris, romelTa daxmarebiTac Senobebs

an Senobebis nawilebs eniWebaT gamoyene-

bis klasi. am klasificirebas sabolood

gansazRvravs mSeneblobis nebarTvis

gamcemi. sagulisxmoa is, rom samSeneb-

lo kodSi qvekategoriebi warmoadgens

magaliTebs da ara SesaZlo gamoyenebe-

bis gansazRvrul an mSral nusxas.

A jgufis gamoyenebad moiazreba far-

Tobebi, romelsac 50 an meti mosargeble

hyavs, magram sivrcis gamoyeneba unda

Semowmdes kodis enasTan mimarTebaSi,

romelic ambobs, rom esenia sivrceebi,

gamoyenebuli `samoqalaqo, socialuri

an religiuri daniSnulebisTvis, rek-

reaciisTvis, sakvebis an sasmelis miRe-

bisTvis...~ magaliTad, B an E gamoyenebis

saklaso oTaxebs SeiZleba iyenebdes

50-ze meti mosargeble, magram isini ar

iTvleba A jgufad. rogorc gamonakli-

si, TavSeyris farTobebi, 50-ze naklebi

mosargebliT, unda klasificirdes,

rogorc B jgufis gamoyeneba. 70 m2-ze

naklebi TavSeyris farTobebi, romlebic

sxva gamoyenebebis damxmares warmoad-

gens, aseve ar iTvleba TavSeyris farTo-

bebad. aseTi dawesebuleba SeiZleboda

CaTvliliyo aseve E gamoyenebad asako-

brivi jgufebis sargeblobisaTvis, rom-

lebic E gamoyenebis klasificirebidan

ganisazRvreba.

• A-1 jgufi aris TavSeyris farTobebi, Cveulebriv, fiqsirebuli skamebiT, mag., didi auditoriebi skolaSi, uni-verstetSi, saswavlo saavadmyofoSi an saganmanaTleblo konferenciisTvis gankuTvnil dawesebulebaSi. scenis arsebobas an ararsebobas ar aqvs mniS-vneloba. am klasis gamoyenebis ume-tesobas unda hqondes fiqsirebuli skamebi. A-1 jgufis gamoyenebis gasas-vlelebis mimarT arsebul moTxovneb-Si aRiarebulia, rom susti ganaTe-bis gamo, sagangebo situaciebis dros, xalxi SeiZleba panikaSi Cavardes.

• A-2 jgufi aris TavSeyris farTo-bebi, sadac adaminebi iReben sakvebs an sasmels, magaliTad, saavadmyofos sasadilo. navaraudevia, rom skamebi da magidebi mimofantuli iyos da Caxergos an Znelad dasanaxi gaxados gasasvlelisken mimavali biliki. moTxovnebSi aseve aRiarebulia aseTi gamoyenebis arasakmarisi saxanZro istoria.

• A-3 jgufi aris TavSeyris farTo-bebi, romlebic ar Seesabameba sxva A jgufis kategoriebs. is aseve moicavs sivrceebs religiuri Tayvaniscemis, rekreaciis an garTobisaTvis. sagan-manaTleblo SenobebSi amgvari sarge-blobebis magaliTebs warmoadgens sportuli darbazi, didi sakonfer-encio dawesebuleba an media saklaso oTaxi. es klasificireba imisTvisaa gankuTvnili, rom nebismieri sarge-bloba, romelic TavSyrisaTvis gamoy-enebas hgavs da ar xvdeba sxva oTxi A jgufis kategoriaSi, klasificirdes, rogorc A-3 jgufis gamoyeneba.

samz. saz. kvebis

obieqti

Page 6: Ibc.Geo

24 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoyenebis jgufebi

• A-4 jgufi aris TavSeyris farTobebi gadaxurul sivrceebSi Catarebuli sportuli RonisZiebebis sayureblad. skolebSi es iqneba iseTi sportuli darbazebi, romelTac aqvT mayurebelTa skamebi.

• A-5 jgufi aris TavSeyris farTobe-bi gadauxurav sivrceebSi mowyobil sportul sanaxaobebSi monawileo-bisaTvis an maT sayureblad. am jgufSi Sedis skolis safexburTo stadioni, imisda miuxedavad aRniSnuli dawese-buleba B gamoyenebas warmoadgens Tu E gamoyenebas.

• principuli gansxvaveba A-4 da A-5 jgufis gamoyenebas Soris aris gadaxu-ruli da gadauxuravi dawesebuleba. sayuradReboa isic, rom A-4 jgufis gamoyeneba moicavs skamebs mayurebel-TaTvis. TavSeyrisaTvis iseTi gamoy-eneba, romelic am or klasificire-bas hgavs, magram ar akmayofilebs maT yvela kriteriums, ufro metad unda klasificirdes, rogorc A-3 jgufis gamoyeneba.

• rogorc aRniSnulia $303.1-Si, TavSeyrisaTvis gankuTnili damxmare sivrceebi, 50 mosargebleze naklebiT, rogorc gamonaklisi, unda CaiTvalos ZiriTadi gamoyenebis nawilad. magal-iTad, Tu 50 mosargebleze naklebi tevadobis sakonferencio darbazs an sasadilos ufro didi datvirTva aqvs, aucilebeli ar aris, es sivrce klasificirdes, rogorc A jgufis gamoyeneba.

Page 7: Ibc.Geo

USE AND OCCUPANCY / 25

gamoyenebis jgufebi

didi safrTxis Semcveli jgufi HsafrTxis Semcveli gamoyeneba

Tavisuflad SeiZleba, sxva wignis

ganxilvis sagani yofiliyo, amitom mas

mxolod Sesavlis doneze SevexebiT. am

gamoyenebis jgufis qveS klasificire-

buli gamoyenebebi Zalian sfecifiku-

ria da moiTxovs kodisa da proeqtis

yuradRebian analizs. mniSvnelovania

produqciis, procesebis, nivTierebe-

bisgan momdinare safrTxis xarisxebisa

da raodenobebis codna. nivTierebebis

raodenobebisa da safrTxeebis sxvadasx-

vagvaroba urTierTqmedebs safrTxis

Semcveli gamoyenebis daproeqtebis kri-

teriumebis gansazRvraSi. gamoyenebebis

klasificireba am kategoriaSi TiTqmis

ueWvelad moiTxovs konsultacias mSen-

eblobis nebarTvis gamcemTan dapro-

eqtebis adreul etapze.

safrTxis Semcveli gamoyenebisaTvis

arsebobs ori wyeba kriteriumebisa.

pirveli wyeba ukavSirdeba gamoyenebu-

li nivTierebebisgan da am nivTierebeb-

is raodenobebidan momdinare safrTxes.

am kategoriaSi xvdeba didi safrTxis

Semcveli H-1 – H-4 jgufebi. meore wyeba

ukavSirdeba gamoyenebis xasiaTs, aseve

gamoyenebuli safrTxis Semcveli niv-

Tierebebis raodenobasa da xasiaTs. es

aris Zlieri safrTxis Semcveli jgufi

H-5.

farTobebi, sadac mdebareobs

SezRuduli raodenobis safrTxis

Semcveli nivTierebebi, SeiZleba mox-

vdes gamoyenebis sxva jgufebSi, roca

raodenobebi gansazRvrul zRvrebze

naklebia. magaliTad, mcire raode-

nobiT aalebadi sawmendi siTxeebi an

saRebavebi SeiZleba inaxebodes oTaxSi,

romelic klasificirebulia, rogorc

B jgufis gamoyeneba. M jgufis gamoy-

enebaSi SeiZleba iyidebodes safrTxis

Semcvelad miCneuli, gansazRvruli

raodenobis nivTierebebi ise, rom ar

moxvdes H jgufis gamoyenebul farTo-

bebSi, radgan nivTierebis raodenoba

daSvebul raodenobaze naklebi iyos. es

gamonaklisi ekuTvnis mxolod raode-

nobebs da ar gamoricxavs Sesabamisobas

kodis nebismier sxva pirobasTan.

sayuradReboa, rom saerTaSoriso saxan-

Zro kodSi mocemulia mSeneblobisa da

sargeblobis mimarT bevri damatebiTi

moTxovna H jgufis obieqtebisaTvis.

Page 8: Ibc.Geo

26 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoyenebis jgufebi

sakontrolo farTobebisxva ZiriTadi koncefcia kodis debu-lebebSi didi safrTxis Semcveli H jgufisaTvis exeba sakontrolo farTo-bebs. es exeba, rogorc safrTxis Semcveli gamoyenebis mqone Senobebis nawilebs, ise farTobebs, sadac safrTxis Semcveli masalebi xvdeba sxva gamoyenebidan. am koncefciis gansazRvreba sityvasityviT miesadageba $307.2-s:

• sakontrolo farTobebis koncefcia uSvebs, Senobis sxvadasxva nawilebSi mdebareobdes safrTxis Semcveli niv-Tierebebi, Tu farTobebi saTanadodaa gamijnuli da nivTierebebis raodenoba TiToeul farTobze Seesabameba niv-Tierebis TiToeuli tipisaTvis gan-sazRvrul maqsimumebs. es kriteriumebi aZlierebs im mosazrebas, rom safrTxis xarisxebs asustebs pasiuri da/an aqti-uri xanZarsawinaaRmdego zomebi. es kon-cefcia efuZvneba or umTavres sakiTxs. pirvelia nivTierebis safrTxis xasiaTi. meorea is, rom safrTxis xarisxi umTa-vresad dakavSirebulia mocemul far-Tobze nivTierebebis raodenobasTan.

• sakontrolo farTobebi erTmaneTisgan unda gaimijnos 1 saaTiani cecxlgamZle barieris kedlebiTa da minimum 2 sT-iani cecxlgamZleobis koeficientis mqone iatakebiT. $414.2.4-is gamonakli-sis daSvebiT, IIA, IIIA da VA tipis kon-struqciis SenobebSi SesaZlebelia iyos 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficien-tis mqone iatakebi, roca Senobebi mTli-anad aRWurvilia saSxefebeli sistemiT da sami an naklebsarTuliania. meoTxe da yoveli Semdgomi iatakisaTvis nulovan niSnuls zemoT, cecxlgamZle barieris kedlebis cecxlgamZleobis koeficien-ti unda iyos 2 saaTi.

• sayuradReboa rogorc safrTxis Semcveli nivTierebebis maqsimalurad dasaSvebi raodenoba, ise sakontrolo farTobebis raodenobis kleba Senobis pirveli iatakis zemoT da qvemoT.

• nulovani niSnulidan cxra iatakze maRla, TiTo sarTulze nebadarTulia erTi sakontrolo farTobi, dasaSvebi raodenobis 5%-iT.

• nulovani niSnulis zemoT meSvid-edan mecxre iatakis CaTvliT TiTo sarTulze SeiZleba iyos ori sakon-trolo farTobi, TiTo sakontrolo farTobze dasaSvebi raodenobis 5%-iT.

• nulovani niSnulis zemoT meoTxe-dan meeqvse iatakis CaTvliT TiTo sarTulze SeiZleba iyos ori sakontro-lo farTobi, TiTo sakontrolo far-Tobze dasaSvebi raodenobis 12,5%-iT.

• nulovani niSnulis zemoT mesame iat-akze SeiZleba iyos ori sakontrolo farTobi, TiTo sakontrolo farTobze dasaSvebi raodenobis 50%-iT.

• nulovani niSnulis zemoT meore da niS-nuls qvemoT pirvel iatakebze SeiZleba iyos sami sakontrolo farTobi, TiTo sakontrolo farTobze dasaSvebi raodenobis 75%-iT.

specialuri detaluri moTxovnebi sakon-trolo farTobebis gamijvnis Sesaxeb mocemulia me-4 TavSi da 414.2.2 cxrilSi. amdenad, me-4 Tavi wakiTxul unda iqnas me-3 TavTan erTad, raTa ganisazRvros kodis yvela Sesabamisi moTxovna.

• sakontrolo farTobebi aris `SenobaSi mdebare sivrceebi, sadac inaxeba, nawil-deba, gamoiyeneba an iyideba safrTxis Semcveli nivTierebebi, romelTa raode-noba ar aRemateba erTi sakontrolo farTobisaTvis maqsimalurad dasaSveb raodenobas.~

B2

B1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Page 9: Ibc.Geo

USE AND OCCUPANCY / 27

gamoyenebis jgufebi

savaWro/komerciuli jgufi MB an E gamoyenebis damxmare savaWro/

komerciuli gamoyenebebi SeiZleba

moicavdes sacalo vaWrobis maRazias

an kafes. aRniSnuli gamoyenebis jgufi

moicavs damxmare sawyobebs, romelTa

farTobi saerTo iatakis farTobis 10%-

mdea, $508.3.1 da 508.3.3 cxrilis sqolio

b. –is Tanaxmad. sivrceebi mainc gansx-

vavebul gamoyenebad unda CaiTvalos.

ufro didi sasawyobo farTobebi unda

klasificirdes S jgufad. sacalo

vaWrobis Senobebis umetesoba, miuxe-

davad imisa, ra iyideba iq, xvdeba am

gamoyenebis klasSi. arsebobs safrTxis

Semcveli nivTierebebis raodenobeb-

is SezRudvebi, romlebic SeiZleba

Seinaxos savaWro-komerciul gamoyen-

ebul farTobebze ise, rom ar moxvdes H

jgufis gamoyenebis klasSi.

sacxovrebeli jgufi Rsacxovrebeli gamoyeneba moicavs tip-

iuri sacxovrisebis erTeulebs, rom-

lebic mxolod mosargebleTa raode-

nobis mixedviT gansxvavebian. am jgufSi

aseve Sedis mciremasStabiani institu-

cionaluri gamoyeneba, kerZod, dRiuri

zrunvis dawesebulebebi, romlebzec

zemoT iyo saubari da romlebic sxvag-

varad SesaZloa E gamoyenebad yofiliyo

miCneuli, magram sadac mosargebleTa

raodenoba zRvars qvemoTaa.

• sayuradReboa, rom sacxovrebel gamoy-enebasTan dakavSirebuli terminTa ganmartebebi Sesulia sacxovrebeli gamoyenebis nawilSi, Tumca isini exeba ara mxolod am nawils, aramed mTel kods.

• R-3 jgufis mosargebleebi arian mud-mivmacxovreblebi, ar arian droebiT macxovreblebi da es jgufi ar akmay-ofilebs R-1, R-2 an I jgufis gamoyen-ebis kriteriumebs. rac Seexeba sagan-manaTleblo gamoyenebasTan kavSirs, es klasi moicavs xuTi an naklebi adamianisaTvis (bavSvebis an zrdas-rulebisTvis) gankuTvnil dRiuri zrunvis dawesebulebebs, romelTac isini iyeneben 24 saaTze naklebi drois ganmavlobaSi. bevr iurisdiqciaSi, es gamoyeneba regulirdeba saerTaSoriso sacxovrebeli kodis Sesabamisad, roca is miRebulia adgilobrivi iuris-diqciis mier.

S M T W T F S

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30

S M T W T F S

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

W

2

9

16

23

30

W

2

9

16

• mudmivi sacxovrebeli

Page 10: Ibc.Geo

28 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoyenebis jgufebi

damxmare daniSnulebisa da sxva-dasxva jgufi Uam jgufSi Sedis damxmare xasiaTis

Tanmxlebi Senobebi. es nagebobebi,

Cveulebriv, ar aris gamoyenebaSi 24 saa-

Tis ganmavlobaSi, aramed mxolod mcire

drois monakveTSi, gamijnulia da emsax-

ureba sxva gamoyenebas. gamoyenebis es

jgufi iSviaTad gamoiyeneba. is ar aris

gankuTvnili iseTi tipis gamoyenebis

saTavsod, romelTa kategoria advilad

ar ganisazRvreba. sayuradReboa isic, rom

es jgufi ar moicavs mxolod Senobebs,

aramed iseT nagebobebsac, rogoricaa

1829 mm simaRlis Robeebi da sayrdeni

kedlebi.

sasawyobo jgufi SiseTi nivTierebebis Sesanaxad, romelTa

raodenobebi an Tvisebebi ar aris miC-

neuli imdenad safrTxis Semcvelad,

rom miekuTvnos H jgufis gamoyenebis

faqtorebs, klasificirdeba, rogorc S

jgufis. S jgufis or qvejgufs Soris

gansxvavebebi msgavsia F jgufis or qve-

jgufs Soris gansxvavebebisa: saSualo

safrTxis Semcveli S-1 gamoyeneba da

mcire safrTxis Semcveli S-2 gamoyen-

eba. orive kategoriis magaliTebis nusxa

sakmaod vrceli da detaluria. roca

gamoyeneba Seicavs sxvadasxva produqte-

bis Sereul jgufebs, sakmaod rTuli

SeiZleba iyos imis gansazRvra, gamoyen-

ebis romeli jgufi unda gamoviyenoT.

gaTvaliswinebuli unda iyos Senobis

dagegmili gamoyenebebi da droTa gan-

mavlobaSi mosalodneli potenciuri

cvlilebebi. sasurvelia gasaubreba mSen-

eblobis nebarTvis gamcemTan daproeqte-

bis adreul etapze, raTa miviRoT

Tanxmoba SeTavazebul klasificirebaze.

rogorc gansxvavebaSi F-1 da F-2 gamoyen-

ebas Soris, gansxvavebebi S-1 da S-2 Soris

aris is, rom S-2 gamoyenebulia arawvadi

nivTierebebis Sesanaxad.

Page 11: Ibc.Geo

4specialuri sargebloba da gamoyenebatipiuri gamoyenebisaTvis arsebul moTxovnebTan erTad, samSeneblo kodis me-4

TavSi mocemulia detaluri moTxovnebi Senobis specifikuri konfiguraciebisT-

vis. aseTi Senobebis gamoyeneba, Cveulebriv, Seesabameba tipiuri gamoyenebis erT an

met jgufs, magram aseTi Senobebis specifikuri Taviseburebebi samSeneblo kodis

damatebiT debulebebs moiTxovs. amgvari konfiguraciebis Senobebis an sagan-

manaTleblo gamoyenebis SesaZlo gamoyenebebis magaliTebia: maRlivi Senobebi,

atriumebi, avtosadgomi garaJebi, filmebis gamSvebi/saproeqcio oTaxebi, scenebi

an baqnebi.

saganmanaTleblo daniSnulebiT gamosayenebeli maRlivi Senobebi SeiZleba mie-

kuTvnos B an E jgufis gamoyenebas. Cveulebriv, maTi mosargebleTa datvirTva

Zalian didia da maTi gamoyenebuli iatakebi mdebareobs saxanZro samsaxuris kibis

misadgomze maRla. atriumebis interieris didi nawili Riaa fexiT mosiaruleTa

bilikebisa da gamoyenebuli sivrceebisken. didi saganmanaTleblo dawesebulebis

saklaso oTaxis an saofise Senobis Sesasvleli vestibiuli SeiZleba atriumad

CaiTvalos, amdenad, am TavSi aseve SevexebiT atriumebis mimarT arsebul saerTo

moTxovnebs. mosalodnelia, rom saganmanaTleblo Senobebs eqneba avtosadgomi

nagebobebi, amdenad, isinic ganxilulia am TavSi. me-4 TavSi warmodgenil gamoy-

enebebs darTuli aqvs kodis mosazrebebi ufro tipiuri gamoyenebebis Sesaxeb,

romlebic SesaZloa Segvxvdes gamoyenebis gansaxilvel jgufSi. marTalia, sacx-

ovrebeli gamoyeneba, mag., saerTo sawoli oTaxebi, SeiZleba arsebobdes sagan-

manaTleblo dawesebulebebSi, Tumca isini sacxovrebeli Senobebia da ara sagan-

manaTleblo, Sesabamisad aq ar SevexebiT. Tumca, sayuradReboa, rom SeiZleba

arsebobdes Sereuli gamoyenebis Senobebi, sadac kombinirebulia saganmanaTleblo

da sacxovrebeli gamoyeneba. damproeqtebelma unda icodes, rom arsebobs damate-

biTi moTxovnebi gammijnavi kedlebisa da horizontaluri gammijnavebisaTvis,

romlebic mocemulia me-4 Tavis $419-Si da exeba R gamoyenebas.

Senobebis axali tipebis ganviTareba xSirad win uswrebs kodis Sesabamisi deb-

ulebebis SemuSavebas. mSeneblobis nebarTvis gamcemma unda upasuxos mesakuTreTa

moTxovnebs amgvari nagebobebis agebis Sesaxeb da gadawyvitos isini TiToeuli

konkretuli SemTxvevis mixedviT. Senobis am axali tipebis an axali gamoyenebe-

bis farTod gavrcelebis sapasuxod, kodi agrovebs informacias imis Sesaxeb,

Tu rogor gadawyvites am axali Senobebis sakiTxi sxvadasxva iurisdiqciebma da

kodis ganviTarebis procesSi muSavdeba axali debulebebi maT Sesaxeb. am deb-

ulebebis gamoyeneba gaTvaliswinebulia sxva Sesabamis debulebebTan erTad, rom-

lebic gamoyenebis klasificirebas exeba. mas Semdeg, rac damproeqtebeli gansaz-

Rvravs Senobis klass gamoyenebis mixedviT, unda Semowmdes, ramdenad Seesabameba

Senobis tipi am specifikuri gamoyenebis jgufebis gansazRvrebebsa da maTTvis

gansazRvrul damatebiT kriteriumebs. sargeblobisa da gamoyenebis procesis

analizs unda mohyves analizi imisa, Tu ramdenad Seesabameba SemoTavazebuli

Senoba samSeneblo kodis me-3 TavSi aRweril sargeblobebsa da gamoyenebebs. amis

Semdeg unda gaanalizdes aseve me-4 TavSi mocemuli kriteriumebis mixedviT da

inaxos, romelia Sesabamisi, Tu saerTod aris.

Page 12: Ibc.Geo

30 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

specialuri sargebloba da gamoyeneba

unda gvaxsovdes, rom kodis me-4 Tavis detaluri debulebebi dakavSirebuli da koordinirebulia ufro Zireul moTxovnebTan, romlebic mocemulia me-3 TavSi sargeblobisa da gamoyenebis moTxovnebis Sesaxeb. damproeqtebeli, rogorc kodis momxmarebeli, Senobis ana-lizis dros, unda wavides zogadidan specifikurisken. daiwyeT sargeblobisa da gamoyenebis zogadi kategorizaciiT. Semdeg gadaxedeT me-4 Tavis detalur moTxovnebs da moZebneT is debulebe-bi, romlebic mocemuli SenobisTvisaa Sesaferisi. SesaZloa vinmem specifikuri gamoyenebis analizi detaluri moTx-ovnebis ganxilviT daiwyos, Tumca kodi isea organizebuli, rom Tavdapirvelad gamoyenebis saxe unda ganisazRvros da Semdeg detaluri kriteriumebi. iseve, rogorc araa saWiro sqolioebis special-urad Seswavla imisaTvis, rom miagno cxrilebis nawilebs, romlebic SeiZleba arasworad iqnas gamoyenebuli, momxmareb-els ar sWirdeba ukan dabruneba analizis keTebisas, radgan aman SesaZloa kodis araswori interpretireba gamoiwvios.

Cven ganvixilavT Senobis specifikur tipebs, romlebic gvxvdeba saganmanaTle-blo daniSnulebis gamoyenebebze da aRvw-erT maT gansxvavebul kriteriumebs, aseve SevexebiT kodis im umTavres damatebiT debulebebs, romlebic maTTanaa dakav-Sirebuli. Cven ganvixilavT im speci-fikur gamoyenebebs, romlebic yvelaze metad xvdebaT damproeqteblebs. sayura-dReboa, rom ramdenime Zalian specifi-kuri gamoyeneba gamotovebulia, radgan isini iSviaTad gvxvdeba. umetesoba ukav-Sirdeba H jgufis gamoyenebas an pro-cesebTan dakavSirebul specialur gamoy-enebebs. damproeqtebelTa did nawils iSviaTad aqvs maTTan an sxva metismetad specifikur nagebobebTan Sexeba, rogore-bicaa magaliTad gasarTobi Senobebi. SesaZloa, calkeulma laboratoriulma an saeqsperimento procesebma, romlebic saganmanaTleblo dawesebulebebSi mim-dinareobs, moiTxovos miwisqveSa dawese-bulebebis aucilebloba, magram aseTi dawesebulebebi imdenad iSviaTad gvx-vdeba da imdenad specifikuri daniS-nulebisaa, rom aq ar ganvixilavT maT mimarT arsebul moTxovnebs. Tumca, damproeqtebelma unda icodes miwisqveSa SenobebTan dakavSirebuli moTxovnebis Sesaxeb, romlebic mocemulia IBC-is me-4 TavSi da warmoadgens gamoyenebis an kon-struqciis tipebis mimarT kodSi gansaz-Rvrulis sxva damatebiT moTxovnebs.

me-4 Tavis bevri nawili Seicavs sarge-blobisa da gamoyenebis ganmartebebs, romlebic specifikur debulebebs exeba. es ganmartebebi CamoTvlilia kodis me-2 TavSi da mdebareobisa da axsna-ganmarte-bisaTvis miTiTebulia Sesabamisi nawili. sayuradReboa, rom miuxedavad imisa, rom ganmartebebi SeiZleba msgavsi Candes da iyenebdes zogad samSeneblo termino-

logias, kodSi maT metad specifikuri mniSvnelobebi aqvT. ganixileT Senobis daproeqtebis pirobebi da ganmartebebi yuradRebiT, raTa gansazRvroT, ram-denad gamoyenebadia ganmarteba Senobis dasaproeqteblad. ganmartebis am analiz-ma SesaZloa gamokveTos proeqtis Secvlis aucilebloba, imisaTvis rom proeqti kodTan Sesabamisi iyos, an gamoavlinos misi reklasificirebis saWiroeba.

• Tavdapirvelad daadgineT zogadi sargeblobisa da gamoyenebis jgufi, romelsac Senoba miekuTvneba da ganixileT me-3 Tavis moTxovnebi.

• gadaxuruli molis Senobebi• maRlivi Senobebi• atriumebi• satransporto saSuale-

bebTan dakavSirebuli Senobebi (avtosadgomi gara-Jebi)

• miwisqveSa Senobebi• institucionaluri jgufebi

I–2 da I–3• filmebis gamSvebi oTaxebi• scenebi da baqnebi/plat-

formebi• specialuri gasarTobis

Senobebi• sahaero xomaldebTan dakav-

Sirebuli Senobebi• wvadi maragi• safrTxis Semcveli nivTier-

ebebi• aalebadi mosapirkeTeblebis

gamoyeneba• saSrobi oTaxebi• organuli safarebi• jgufi I-1, R-1, R-2, R-3• wyalbadis gamosacalkevebeli

oTaxebi

• jgufi A TavSeyris

• jgufi B biznes

• jgufi E saganmanaT-

leblo

• jgufi F sawarmoo

• jgufi H safrTxis

Semcveli

• jgufi I instituci-

onaluri

• jgufi M savaWro/ komerciuli

• jgufi R sacxovre-

beli

• jgufi S sasawyobo

• jgufi U damxmare

daniSnul-ebis da

sxvadasxva

• Semdeg gadadiT me-4 Tavze da gadaxedeT specialur detalur moTxovnebs sargeblobisa da gamoyenebis safuZvelze. moTxovnebi, romlebic yvelaze savaraudoa, rom Segvxvdes saganmanaTleblo dawesebulebebis proeqtebSi, mocemulia msxvili SriftiT

Page 13: Ibc.Geo

SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 31

maRlivi Senobebi

ramdenadac samSeneblo teqnologia

maRlivi konstruqciebis ganviTarebis

saSualebas iZleva, Senobebi xSirad win

uswreben kodis debulebebs, romlebic

aucilebelia axali pirobebis gansaz-

RvrisaTvis, romlebic gavlenas axdenen

saxanZro da sicocxlis usafrTxoebaze.

maRlivi SenobebSi, sadac axali struq-

turuli teqnologiisa da liftebis

saSualebiT SesaZlebelia mosargeble-

Ta gadayvana/transportireba, aRemateba

xanZarTan brZolis im procedurebs,

romlebic ufro dabali SenobebisaTvis

gamoiyeneba. isini iyeneben iatakebs, sad-

amdec saxanZro manqanebis TviT yvelaze

maRali kibeebic ver wvdebian.

sayuradReboa, rom maRlivi Senobebis

gasasvlelebis sistemebi daproeqte-

bulia mosargebleTa datvirTvebsa da

kodSi (ix. Tavi 10) warmodgenil gasas-

vlelebis mimarT moTxovnebis safuZ-

velze. kibis ujredebi erT-erTi

umTavresi gasasvleli saSualebaa lift-

ebTan erTad, romelic uzrunvelyofs

misadgom gasasvlel saSualebebs $1007-

is Sesabamisad. sayuradReboa, rom $1007-

is mixedviT, avtomaturi saSxefebeli

sistemebi unda damontaJdes TavSesafar

farTobebze.

• $403-Si maRlivi Senobis ganmarteba efuZvneba simaRles, rac aucilebe-lia imisaTvis, rom saxanZro samsax-uris Cveulebrivi gasaSleli kibeebi da Slangidan gamomavali Wavli efeq-turad iqnas gamoyenebuli xanZris Casaqrobad. amdenad, Senoba, sadac gamoyenebuli iataki 22 860 mm-ze maRlaa saxanZro samsaxuris misadgomi doni-dan, ganisazRvreba, rogorc maRlivi. maRliv SenobebSi xanZris Casaqrobad mexanZreebs uwevT SenobaSi Sesvla da maRal sarTulebze asvla.

Page 14: Ibc.Geo

32 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

maRlivi Senobebi

• yovel aucilebel kibeze, sadac kibis kar-ebebi Caketilia, yovel mexuTe iatakze unda iyos saavario telefoni.

• $403.7 moiTxovs §907.2.12.3-is Sesabamisad dayenebul ormxriv sakomunikacio siste-mas saxanZro samsaxuris moxmarebisaTvis, romelic moemsaxureba xanZris sakontro-lo centrsa da liftebs, vestibiulebs, sarezervo energomomaragebis oTaxebs, TavSesafar farTobebsa da SemozRudul kibeebs. sakomunikacio meqanizmi unda damontaJdes TiToeul iatakis doneze SemozRudul kibeze.

kodis moTxovnebi maRlivi SenobebisaTvis warmoadgens pasiuri da aqtiuri zomebis kombinacias.

• Senobebi unda aigos arawvadi

masalebiT. • Saxtebi da vertikaluri gamWoli

Riobebi SemozRuduli unda iyos, rom xeli SeuSalos kvamlisa da cecxlis gavrcelebas.

• liftis vestibiulebis Sesaxeb $707.14-is moTxovnebis ilustraciebi ixileT

86-e gverdze.

• $403.2 iTxovs avtomaturi saSxefebeli sistemebis dayenebas mTel maRliv SenobaSi.

• C, D, E an F seismuri daproeqtebis katego-riebSi, meoradi wyalmomarageba hidrav-likuri saSxefebeli sistemisaTvis uzrunvelyofili unda iyos 30 wuTis ganmavlobaSi $903.3.5.2-is Sesabamisad.

• $403.3-iT nebadarTulia cecxlgamZleo-bis koeficientis Semcireba, Tu avtoma-tur saSxefebel sistemas aqvs sakontro-lo sarqvelebi, romlebic aRWurvilia sakontrolo gamSvebi meqanizmebiTa da wylis nakadis gamSvebi meqanizmebiT TiToeuli iatakisaTvis.

• §403.5 iTxovs, kvamlis aRmomCenebi mierTdes §907.2.12.1-is Sesabamis avtoma-tur saxanZro gangaSis sistemasTan.

• §403.6 iTxovs, saavario xmovani/gangaSis sakomunikacio sistema aqtiurdebodes ce-cxlis nebismieri avtomaturi aRmomCenis, xeliT marTvadi saxanZro gangaSis kolo-fis an saSxefebeli meqanizmis amuSavebisas.

• §403.8 iTxovs, $911-is Sesabamisi xan-ZarsawinaaRmdego sakontrolo centri mdebareobdes saxanZro samsaxuris mier daSvebul adgilas.

• §403.10 da 11 iTxovs, saTadarigo da saa-vario energomomaragebis sistemebi ganTavsdes calke oTaxSi, romelic SemozRudulia 2 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficientis mqone barierebiT da bunebrivi airis sawvavi miewodebodes milsadeniT an sawvavis adgilobrivi 2 saa-Tiani maragiT. es energo sistemebi aucile-belia saevakuacio an xanZarsawinaaRmdego sistemebis muSaobisaTvis, rogorebicaa: liftebi, kvamlis sakontrolo sistemebi, saavario ganaTebisa da xanZarsawinaaRm-dego sistemebi da procesebi. gadaamowmeT Sesabamis uflebamosil organosTan, rom gansazRvroT saxanZro kodis gansxvavebe-bi da moTxovnebi sarezervo da saavario energomomaragebis sistemebisaTvis.

• §403.12 iTxovs, kibis karebebi, romlebic Caketilia kibis Sida mxridan, erT-droulad iRebodes xanZris sakontro-lo centridan.

Page 15: Ibc.Geo

SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 33

atriumebi

atriumebi Senobis axali tipi iyo,

romelic specialur reagirebas moiTx-

ovda samSeneblo kodis mxridan, radgan

maTi gamoyeneba gaxSirda. kodis moTx-

ovnebi, romlebic warmodgenilia $404-Si

atriumebis Sesaxeb, aerTianebs moleb-

isa da maRlivi Senobebis saxanZro da

sicocxlis usafrTxoebis aspeqtebTan

dakavSirebul debulebebs.

rac Seexeba gadaxurul molebsa da maR-

liv Senobebs, kodi moiTxovs, rom atri-

umebSi uzrunvelyofili iyos aqtiuri

da pasiuri xanZarsawinaaRmdego zome-

bis erTgvari narevi. Tumca, atriumian

SenobebSi ufro metad gamoiyeneba aqti-

uri sistemebi saxanZro da sicocxlis

usafrTxoebisaTvis.

• kodi iTxovs, rom gasasvleli

saSualebebi, romlebic atriumebs

iyeneben, ufro mokle iyos sigrZeSi,

vidre sxva tipis SenobebSia.

• atriumiani Senobebi mTlianad

unda iyos aRWurvili saSxefebeli

sistemebiT. arsebobs SezRuduli

gamonaklisebi $404.3-Si ganxiluli

calkeuli farTobebisaTvis, magram

ZiriTadad aseTi Senobebi mTlianad

unda iyos aRWurvili saSxefebeli

sistemebiT.

• atriumis Riobebi SeiZleba

daifaros gamWvirvale safarebiT,

Tu uzrunvelyofilia xanZarsawi-

naaRmdego saSxefebeli sistemiT.

yvelaze mniSvnelovani, atriumebSi

saxanZro da sicocxlis usafrTxoebis

TvalsazrisiT, aris kvamlis kontro-

li. atriumebs unda hqondes $909-is

Sesabamisi kvamlis samarTavi sistemebi. es

urTierTdakavSirebuli, rTuli aRmom-

Ceni sistemebi, ventilatorebi da makon-

troleblebi iWers an gandevnis kvamls

da atriumiT mosargebleebs usafrTxod

gasvlis saSualebas aZlevs.

• gansazRvrebiT, atriumi aris Riobi, romelic aerTebs or an met iatakis dones da romelic daxurulia zeda mxridan. sxvagvarad rom vTqvaT, esaa urTierTdakavSirebuli iatakis Riobebis wyeba Senobis SigniT, romel-ic qmnis fizikur kavSirsa da saerTo atmosferos Senobis iatakis doneebs Soris. kodis ganmartebiT, atriumis zeda nawili daxurulia.

atriumis ganmarteba nawilobriv gansaz-Rvravs, ras ar warmoadgens igi.

• SenobiT SemozRuduli Ria sivrce qmnis Sida ezos da ara atriums.

• aivnebi TavSeyris farTobebze an ant-resolebi ar qmnis atriums.

• iatakebSi gamavali Riobebis wyeba, romelic SemozRudulia SaxtiT, rogoricaa SemozRuduli kibe, lifti an arxi, ar qmnis atriums.

Page 16: Ibc.Geo

34 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

atriumebi

• §404.3 iTxovs, rom daSvebuli avtoma-turi saSxefebeli sistema yvelgan damontaJdes.

• saSxefebeli sistemis moTxovna ar exeba Senobis nawils, romelic emijne-ba atriums an mis maRlaa, Tu es nawili gamijnulia atriumisgan 2 saaTiani cecxlgamZle barieris kedlebiT an horizontaluri konstruqciebiT, an oriveTi.

• avtomaturi saSxefebeli sistemiT dacva atriumis WerisaTvis aucile-beli ar aris, Tu Weri iatakidan 16 764 mm-ze maRlaa.

• §404.4 iTxovs, kvamlis sakontro-lo sistema damontaJdes $909-is Sesabamisad, ise rom atriumis sivrce Tavisufali iyos kvamlisgan da SesaZlebeli iyos misi gamoyeneba usa-frTxo gasasvlel saSualebad.

• haeris gamwovi saSualebebi kvamlis sakontrolo sistemisaTvis.

• §404.5 iTxovs, atriumis sivrceebi gaimijnos momijnave sivrceebisgan 1 saaTiani cecxlgamZle barieris kedlebiT.

• dasaSvebia SuSis kedlebi, romlebic mij-navs atriumis sivrces momijnave sivrcee-bisgan, Tu isini asrulebs kvamlsawinaaRm-dego barierebis funqcias da SeiZleba dasveldes avtomaturi saSxefeblebis gaa-qtiurebisas, romlebic mdebareoben saSx-efeblis centridan 1829 mm-Si orive mxris gaswvriv da damontaJebulia 102 mm-dan 305 mm-mde manZilis daSorebiT SuSidan. dacva saWiroa mxolod erTi mxridan, Tu atriumis mxares ar aris savali biliki.

• 1 saaTiani damcavis gamoyeneba SesaZlebelia atriumis nebismieri sami iatakis momijnave sivrceebisaTvis, Tu es sivrceebi gaTvaliswinebulia kvamlis sakontrolo sistemis dasap-roeqteblad atriumis moculobis gamoTvlisas.

• §404.6 iTxovs, $909.11-is Sesabamisi saavario sarezervo sistema xelmi-sawvdomi iyos kvamlis sakontrolo sistemisaTvis.

• §404.8 zRudavs gasasvlelTan misadgom saval manZils 60 960 mm-mde, garda atriumis yvelaze dabal doneze, sadac aucilebeli gasasvleli saSu-alebebi atriumis sivrceSi gadis.

• haeris Semosatani saSualebebi kvamlis sakontrolo sistemisaTvis.

Page 17: Ibc.Geo

SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 35

Zravian satransporto saSualebebTan dakavSirebuli gamoyenebebi

tradiciulad, samSeneblo kodebi-

sTvis did sirTules warmoadgenda

avtosadgomi nagebobebisa da garaJebis

klasificireba. kodebis SemqmnelTa Soris

aris Zveli warmodgena, rom arsebobs aale-

badi sawvavisa da mavne airebis/gazebis

gamomSvebi satransporto saSualebebisgan

ganuyofeli safrTxeebi. da mainc, usa-

frTxoebis TvalsazrisiT, Senobebs, rom-

lebic am tipis gamoyenebas moicavs, zoga-

dad, kargi usafrTxoebis istoria aqvs. am

gamoyenebul farTobebTan dakavSirebuli

specialuri interesebis gamo, romlebic

warmodgenilia winamorbed kodebSi, $406-

Si es gamoyenebebi dajgufebulia calke

kategoriad, romelic SeiZleba CaiTvalos

gansxvavebuli gamoyenebis jgufad.

Zravian satransporto saSualebebTan

dakavSirebuli gamoyenebebi iyofa xuT

zogad kategoriad:

1. kerZo garaJebi an avtofarexebi

2. Ria avtosadgomi garaJebi

3. SemozRuduli avtosadgomi garaJebi

4. sawvaviT gasamarTi sadgurebi

5. SesakeTebeli samuSaoebisTvis gankuT-

vnili garaJebi

avtosadgomi garaJebi§406.2 avtosadgom garaJebs yofs Ria da

daxurul avtosadgomi garaJebad.

Ria avtosadgomi garaJebiRia avtosadgomi garaJebi sxvadasxva

satransporto saSualebebisTvis gan-

kuTvnili Senobebia, romlebic gam-

oiyeneba satransporto saSualebe-

bis gasaCereblad an Sesanaxad. isini,

Cveulebriv, klasificirdeba, rogorc

S-2 jgufis gamoyeneba. am gansazRvre-

basTan Sesabamisobis misaRwevad, kodis

$406.3.3-Si gansazRvrulia, rogori unda

iyos Riobebis moculoba da rogor

unda ganawildes isini. vinaidan es

Riobebi ise nawildeba, rom uzrunve-

lyos avtosadgomi iarusebis gamWoli

ganiaveba, meqanikuri ventilacia saWiro

aRar aris.

• §406.2.2 iTxovs, rom yvela avtosadgom garaJSi, TiToeuli iatakis doneze, transportisa da fexiT mosiaruleTa gasavlelad, minimaluri Tavisufali simaRle iyos 2134 mm.

• §406.2.3 iTxovs $1012-is Sesabamis dam-cavebs.

• §406.2.4 iTxovs $1607.7-is Sesabamis satransporto barierebs.

• §406.3.3.1 iTxovs Riobebis Tanabrad ganawilebas or an met mxares Ria avtosadgomi garaJebis bunebrivi gania-vebisaTvis.

• iarusze Riobebis saerTo farTobi unda iyos am iarusis kedlis saerTo perimetris farTobis minimum 20%.

• Riobebis gaerTianebuli sigrZe iar-usze unda Seadgendes am iarusis saerTo perimetris minimum 40%-s. interieris kedlebis minimum 20% Ria unda iyos, Riobebi ki Tanabrad ganawilebuli.

• miuxedevad imisa, rom mesame mxares Riobebi aucilebeli ar aris, gamWoli ganiavebisaTvis umjobesia, Riobebi erTmaneTis sapirispiro mxares ganTavs-des.

• 406.3.5 cxrilSi gansazRvrulia Ria avtosadgomi garaJebis iatakis dasaSvebi farTobebi da simaRleebi, konstruqci-is tipebis mixedviT. sayuradReboa, rom es cxrili miTiTebulia 503-e cxrilSi, romelic aregulirebs Senobebis simaR-leebsa da farTobebs.

• §406.3.6-iT nebadarTulia farTobisa da simaRlis gazrda iseT Ria avtosadgom garaJebSi, sadac Senobis ufro didi perimetris gaswvriv ganTavsebulia procentulad meti Riobi, aseve, gamoy-enebis specifikuri pirobebis dros.

kerZo garaJebi da avtofarexebikerZo garaJebi an avtofarexebi kerZo

gamoyenebisTvisaa da Seesabameba zogad

ganmartebas imisa, Tu Cven yvelani ras

miviCnevT sacxovrisis avtosadgomad.

Cveulebriv, isini miCneulia U jgufis

gamoyenebad. gamijvnisadmi moTxovne-

bi mocemulia me-4 TavSi, $406.1.4-Si. es

moTxovnebi miTiTebulia 503-e cxrilSi,

romelic aregulirebs Senobebis simaR-

leebsa da farTobebs. sayuradReboa, rom

erTi da ori ojaxis sacxovreblebi da

maTi damxmare nagebobebi, rogoricaa

garaJebi, regulirdeba saerTaSoriso

sacxovrebeli kodiT.

• saxlis momijnave SemozRudul garaJs unda hqondes TabaSiris filis mini-mum 12,7mm-is fena garaJis mxares. sadac oTaxebi farTovdeba garaJis saxuravis xarjze, unda gamoiyenebodes `x~ tipis minimum 15,9mm-is TabaSiris fila;

• garaJsa da saxls Soris arsebuli kar-ebebi masiuri xis an masiur guliani unda iyos, sisqiT minimum 34,9mm an 715.4.3 nawilis Sesabamisi.

h

l1

l2

l3

l4 l5

l6

l8

l7

L

W

sae

rT

o

si

maR

le

213

4 mm

mi

ni

mal

ur

i

daS

veb

a

H

h x [l1 + l2 + l3 + l4 + l5 + l6 + l7 + l8] ≥ [H x (2W + 2L)] -is 20%

[l1 + l2 + l3 + l4 + l5 + l6 + l7 + l8] ≥ [2W + 2L] -is 40%

Page 18: Ibc.Geo

36 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Zravian satransporto saSualebebTan dakavSirebuli gamoyenebebi

SemozRuduli avtosadgomi garaJebi• SemozRuduli avtosadgomi garaJe-

bi Ria avtosadgomi garaJebis msgav-sia, garda im SemTxvevisa, rodesac SemozRuduli kedlis moculoba Senobis farTobTan mimarTebaSi saSu-alebas ar iZleva, isini Ria garaJebad CaiTvalos. imis gamo, rom isini ar akmayofileben Ria avtosadgomi garaJe-bis kriteriumebs da SemozRudulad iTvlebian, meqanikuri ventilacia aucilebelia gamWoli ganiavebis ukmarisobis sakompensaciod.

• dasaSvebia avtosadgomis mowyoba sax-uravze.

• 2134 mm minimaluri Tavisufali simaR-le TiToeul iatakis doneze.

• SemozRuduli avtosadgomi garaJebi-saTvis daSvebuli simaRleebi da far-Tobebi gansazRvrulia 503-e cxrilSi.

• sufTa haeris Semosatani saSualebebi avtosadgomi garaJis meqanikuri gania-vebisaTvis.

• haeris gamwovi saSualebebi avtosa-dgomi garaJis meqanikuri ganiavebi-saTvis.

Page 19: Ibc.Geo

SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 37

saproeqcio oTaxebi

filmebis gamSvebi/saproeqcio oTaxebiganvixilavT $409-is debulebas, romelic

exeba tipiur filmebis gamSveb oTaxebs,

sadac gamoiyeneba maRali intensivobis

usafrTxo firebi, ganiavebadi sinaTlis

wyaroebi proeqtorisaTvis. kodSi ar

aris ganxiluli oTaxebi, sadac Zveli,

Zlier aalebadi celuloz-azotis

firebi SeiZleba gamoiyenebodes. aseTi

saproeqcio dawesebulebebi iSviaTia da

maTTvis arsebobs calke reglamentebi,

romlebic mocemulia NFPA 40-Si.

• proeqtorebi unda moTavsdes SemozRudul saproeqcio oTaxSi. proeqtorebTan dakavSirebuli yvela mowyobiloba unda mdebareobdes saaproeqcio oTaxSi an iseTive kon-struqciis mqone momijnave oTaxSi. oTaxi aRWurvili unda iyos gadasaxve-vi da firebis Sesanaxi mowyobilobiT. aRniSnuli ar aris, magram nebismiers SeuZlia ivaraudos, rom es mowyobi-lobebi unda moTavsdes momijnave oTaxSi, romelic iseTive konstruqci-isaa, rogoric saproeqcio oTaxi. aseve, eleqtro mowyobilobebi, rogorebi-caa: reostatebi, transpormatorebi da generatorebi, unda mdebareobdes saproeqcio oTaxSi, an eqvivalenturi konstruqciis momijnave oTaxSi.

• saproeqcio oTaxi unda iyos ZiriTadi konstruqciis nawili, iseTi koefi-cientis mqone, rom Seesabamebodes Senobis konstruqciis tipisadmi moTxovnebs. ar aris aucilebeli, auditoriaSi gamaval Riobebs hqondes damcavebi, magram Riobebis farTobi ar unda aRematebodes auditoriis mosazRvre saproeqcio oTaxis kedlis 25%-s. Riobebi mTlianad unda iyos dafaruli miniT an msgavsi daSvebuli masaliT.

• erTi proeqtorisaTvis, oTaxis mini-maluri farTobi unda iyos 7,44 m2 da yoveli damatebiTi proeqtorisaTvis unda daematos 3,7 m2 farTobi. proeq-toris yvela mxares, aseve, ukana mxares unda iyos 762 x 762 samuSao farTobi. amdenad, oTaxis zoma da konfigura-cia ganisazRvreba proeqtoriT. oTax-is simaRle ar unda iyos 2286 mm-ze naklebi.

• proeqtoris naTurebi unda niavde-bodes eqsterierSi saTanado arxis saSualebiT. proeqtoris gamwovi SeiZleba gamoiyenebodes aseve sap-roeqcio oTaxis gasaniaveblad. oTaxs unda miewodebodes iseTive raode-nobis sufTa haeri, ra raodenobisac ixarjeba proeqtoris gasagrileblad.

• oTaxis ganaTebisa da auditoriis gasasvleli saSualebebis ganaTebis makontroleblebi unda mdebareob-des saproeqcio kabinaSi. aseTi makon-troleblebi aseve unda mdebareob-des auditoriisaTvis mosaxerxebel, Senobis minimum erT sxva adgilas.

Page 20: Ibc.Geo

38 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

scenebi da baqnebi

scenebisa da baqnebisadmi moTxovnebi

SemuSavda warsulSi TeatrebSi gaCeni-

li Zlieri xanZrebis gamo. moTxovnebi

ganasxvavebs scenebTan da baqnebTan dakav-

Sirebul safrTxeebs, romlebic warmoad-

gens amaRlebul farTobebs da uyurebs

auditorias. marTalia, baqnebis Tavze

SeiZleba iyos rTuli gasanaTebeli da

xmis mowyobilobebi, Tumca maT ar aqvT

maRali galerea/qandara scenis farTo-

bis Tavze, sadac potenciurad aalebadi

masalebi inaxeba sakvamuris msgavs adg-

ilas. Tu warmodgenis Sesasrulebeli

farTobis Tavze mdebareobs dekoracieb-

is samarTavi galerea/qandara, es farTobi

iTvleba `scenad~. am nawilis mixedviT,

tradiciuli Teatri, rogorebicaa oper-

is an brodveis Teatrebi, sadac sruldeba

warmodgenebi, sadac mayurebeli uyurebs

warmodgenas, TiTqosda suraTis CarCoSi

an `avanscenaze~, miiCneva `scenad~, Tu

dekoraciis Tavze aris sivrce. $410 Seicavs

ganmartebebs baqnebisa da scenebis gansasx-

vaveblad. baqani ganisazRvreba, rogorc

amaRlebuli farTobi SenobaSi, romelic

gamoiyeneba warmodgenebis, leqciebis an

RonisZiebebisaTvis, romlebic ar iyenebs

zemodan CamoSvebul fardebs an dekora-

ciebs, garda gasanaTebeli an xmis mowyo-

bilobebisa. scena Seicavs samarTav gal-

ereas/qandaras scenis Tavze fardebisa da

dekoraciebis dasakideblad, aseve gasan-

aTebeli da xmis mowyobilobebisaTvis.

scenebisadmi moTxovnebi Semdgom iyofa

imis mixedviT, Tu ra simaRlisaa Riobi

scenasa da auditorias Soris. Tu scenis

simaRle aRemateba 15 240 mm-s, moTxovnebi

izrdeba qvemoT aRwerili wesiT. sayura-

dReboa, rom `avanscenis kedlis~ gan-

marteba gulisxmobs, rom es termini exeba

mxolod scenebs.

SesaZloa, kinoTeatri an Tundac

Tanamedrove Teatri, dekoraciebis

samarTavi galereis/qandaris gareSe,

sceniTa da avanscenis kedliT, aseve gan-

isazRvros, rogorc `baqani~, radgan mas

ar aqvs galerea/qandara dekoraciebi-

saTvis. amdenad, arsebiTia, damproeqte-

belma Teatris daproeqtebis adreul

etapze gansazRvros, romeli ganmarteba

ixmaros, radgan gamoiyeneba gansxvavebu-

li wesebi. es ganmarteba unda dazust-

des Sesabamis uflebamosil organosTan

daproeqtebis adreul etapze.

• §410.3 da §410.5.1 scenebi

• §410.3.1-is Sesabamisad, scenebis masale-bi unda akmayofilebdes iatakis konstruqciebisaTvis gansazRvrul moTxovnebs im Senobis konstruqciis tipisaTvis, sadac isini mdebareoben. • IIB an IV tipis konstruqciaSi Sesa-

Zlebelia 51 mm xis masalis gamoyen-eba, sadac aseve aris 2 saaTiani koe-ficientis mqone avanscenis kedeli.

• IIA, IIIA an VA tipis konstruqciaSi ar aris aucilebeli, cecxlgamZ-leobis koeficientis mqone iataki, Tu scenis qveS mdebare farTobi aRWurvilia avtomaturi saSxefe-beli sistemiT

• me-3 gamonaklisis Sesabamisad, das-rulebuli iataki xis an daSvebu-li arawvadi masalisa unda iyos. scenaze arsebul nebismier Riobs unda hqondes kargad morgebuli, masiuri xis patara kari. es ufro moTxovnaa, vidre gamonaklisi da aSkarad ar ukavSirdeba §410.3.1-is ZiriTad moTxovnebs

• scenis farTobi izomeba warmodgenis Sesasrulebeli yvela farTobisa da scenis momijnave yvela farTobis gaTvaliswinebiT, romlebic ar aris gamijnuli cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone konstruqciiT. scenis simaRle izomeba scenis iatakis yve-laze dabali wertilidan (scenebi xSirad `daxrili~ an daqanebulia auditoriisken) scenis Tavze arse-buli iatakis safaris an saxur-avis yvelaze maRal wertilamde. amdenad, es simaRle unda gaizomos scenis Tavze arsebuli dekoracieb-is samarTavi sxvenis Sida mxaremde.

• scenis Tavze arsebul sivrceSi mdebare koWebi, romlebic gamoiyen-eba mowyobilobebis an dekoraciebis dasamagreblad, unda Seesabamebodes Senobis konstruqciis tipisad-mi arsebul moTxovnebs. ar aris aucilebeli, rom isini cecxlgam-Zle iyos da kodis mixedviT isini ar miiCneva iatakebad, sarTulebad, antresolebad an doneebad.

• scenaze arsebul eqsterieris kar-ebebs, romlebic gasasvlelebad gamoiyeneba, unda hqondes $715-is Sesabamisi cecxlgamZleobis koefici-enti, Tu isini mdebareobs iseT adg-ilebSi, sadac aucilebelia Riobebis dacva. tvirTis Semosazidad gamoy-enebul karebebs, romlebic SesaZloa Ria iyos Senobis gamoyenebis dros, unda hqondes vestibiulebi, rom haeris nakadi auditoriisken ar gavrceldes. es saWiroa imisaTvis, rom minimumamde Semcirdes haeris moculoba, romelmac xanZris dros SeiZleba gaaZlieros cecxli da xeli Seuwyos mis gadaadgilebas scenidan auditoriisken.

> 15

240

mm

≤ 15

240

mm

Page 21: Ibc.Geo

SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 39

scenebi da baqnebi

• roca scena 15 240 mm-ze maRalia, avan-scenis kedels unda hqondes 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti da unda vrceldebodes uwyvetad safuZvlidan saxuravamde. rogorc zemoT aRiniSna, simaRle izomeba scenidan galereis/qan-daris saxuravis Sida mxaremde.

• sadac avanscenis koeficienti gansaz-Rvrulia (mibmulia scenis simaRlesTan), avanscenis farda unda iyos cecxlgamZle an daculi unda iyos fardisTvis gan-kuTvnili wyalsaSxefi sistemiT. • cecxlgamZle fardis mizania Seakavos

gazebi, ali da kvamli scenaze da 20 wuTis manZilze `Zlieri~ cecxli ar gavrceldes mayureblebisken.

• fardis mTlianad CamoSvebas unda sWirdebodes 30 wamamde, magram roca bolomde CamoSvebamde 2438 mm rCeba, CamoSveba unda SeCerdes 5 wamiT, rom adamianebma moaswron gasvla.

• farda unda aqtiurdebodes gazrdi-li simxurvalis aRmoCenisas, aseve, xelis damxmare makontrolebliT.

• fardis masala unda Semowmdes cecx-lgamZleobasa da kvamlgaumtar-obaze. damontaJebul fardas unda Cautardes sacdeli Semowmeba var-gisad aRiarebis serTifikatis gace-mamde.

• wvadi masalebis Semcveli dekora-ciebi unda akmayofilebdes NFPA 701-is kriteriumebs, romlebic zRudavs alis gavrcelebas. qafplastebi unda Seesabamebodes $2603-s. yvela masala aseve unda Seesabamebodes saerTaSoriso saxanZro kods.

• scenis saavario ganiaveba aucilebelia iseTi scenebisaTvis, romelTa farTobi aRemateba 93 m2-s an simaRle aRemateba 15 240 mm-s.• scenis SuagulSi, yvelaze maRal

wertilSi unda mdebareobdes ori an meti avtomaturi saniavebeli, romelTa sufTa Tavisufali farTo-bi scenis farTobis minimum 5 %-ia. saniaveblebs unda hqondes gamoSver-ili kideebi, rogoric gamWvirvale saxuravebs aqvs, rom mexanZreebi ar Cacvivdnen Ria saniaveblebSi. sania-veblebis amuSaveba SesaZlebeli unda iyos rogorc avtomaturad, ise xeliT da mikruli unda hqondes etiketebi.

• auditoriisaTvis aseve unda iyos $909-is Sesabamisi pasiuri an aqtiuri kvamlis sakontrolo sistema, rom kvamlis fena SeaCeros araumcires 1829 mm-ze auditoriis skamebis yvelaze maRali donidan, an avanscenis ked-lis zemoT, Tu koeficientis mqone avanscenis kedeli agebulia §410.3.4-is Sesabamisad.

≥ 18

29

≥ 12

19

> 15

240

mm

• sayuradReboa, rom aqtiuri kvamlis sakontrolo sistema aq naCvenebia mxolod sailustraciod. SesaZle-belia kvamlis sakontrolo nebismieri sistemis gamoyeneba, aqtiuri iqneba, Tu pasiuri, romelic Seesameba §410.3.7.2 da §909-is kriteriumebs.

SD

Page 22: Ibc.Geo

40 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

scenebi da baqnebi

• §410.5 -is Tanaxmad, gasaxdelebi da sxva damxmare oTaxebi, rogorebicaa: dekora-ciebis sawyobi, piradi nivTebis Sesanaxi oTaxebi, saxelosnoebi an saTavsebi, unda gaimijnos cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone konstruqciiT. 15 240 mm-ze maRali scenebis koeficienti unda iyos 2 saaTi da 15 240 mm simaRlis an ufro dabali scenebisaTvis - 1 saaTi.

• aseTi oTaxebi erTmaneTisgan unda gaimijnos erTsaaTiani konstruqciiT.

• scenebs unda hqondes Semdegi gasasv-lelebi:

• scenis yovel mxares TiTo gasasvleli.

• scenis qveS mdebare farTobis yovel

mxares TiTo gasasvleli.

• erTi TavdasaRwevi dekoraciebis samarTavi galereidan/qandaridan da cxauridan ($410.2-Si ganmartebuli terminis Sesabamisad).

• cxauridan gasasvleli, romelic, Cveulebriv, scenidan sakmaod maRla mdebareobs, SeiZleba iyos saxuravze gamavali foladis kibe.

• saSxefeblebi unda damontaJdes scenis Tavze da saxuravTan, cxauris qveS da yvela viwro xidis/podiumis qveS. maT damxmare sivrceebSi, romlebic gamijnu-lia cecxlgamZle konstruqciebiT, aseve unda iyos saSxefeblebi.

• saSxefeblebi aucilebeli ar aris iseTi scenebis qveS, romelTa Tavi-sufali simaRle 1219 mm-ze naklebia da sadac farTobi gamoyenebulia mxo-lod magidebisa da skamebis Sesanaxad, ramdenadac saTavso farTobi scenis-gan da momijnave sivrceebisagan gami-jnulia minimum erTi 15,9 mm sisqis X tipis TabaSiris filiT. es aris sagan-manaTleblo dawesebulebebis scenebis

daproeqtebis zogadi meTodi.

• saSxefeblebi aucilebeli ar aris

93 m2-ze naklebi farTobisa da 15 240 mm-ze dabali patara scenebisaTvis, sadac fardebi, dekoraciebi an sxva wvadi dakidebuli sagnebi ar iweva vertikalurad. aseT SemTxvevebSi SeiZleba iyos farda da erTi ukana dekoracia.

• orkestrisaTvis gankuTvnil por-tatul/moZrav zRudarebs (amaRle-bul adgilebs) ar sWirdeba saSxefe-blebi.

≥ 15

240

mm

< 15

240

mm

dekoraciebis samarTavi

qandara

cxauri skamebis Tavze

• gegma auditoriisa da scenis zemoT mdebare farTobis CaTvliT

• gegma auditoriisa da scenis ZiriTadi donis CaTvliT

Page 23: Ibc.Geo

SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 41

• §410.4 ganixilavs rogorc mudmiv, ise droebiT baqnebs. Cven mxolod mudmivi baqnebis moTxovnebs SevexebiT. baqnebi im Senobis konstruqciis tipisaTvis Sesaferisi masalebiT unda aigos, rom-lebSic isinia ganTavsebuli.

• isini SeiZleba iyos cecxlgamZleobi-saTvis damuSavebuli xis masalisgan agebuli I, II an IV tipis konstruqcia, sadac baqani mTavari iatakidan 762 mm-ze maRla ar aris, oTaxis iatakis farTobis 1/3-ze meti ar aris da misi farTobi ar aRemateba 279 m2-s.

• sadac sivrce baqnis qveS gamoyene-bulia saTavsod an nebismieri sxva mizniT, garda momsaxurebebis sistemebis gayvanilobebisa, rogorebicaa eleqtrogayvaniloba an milgayvaniloba, maSin baqani unda aigos 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciiT.

• $410.7-Si ganTavsebidan Cans, rom is exeba $410-is yvela nawils. amdenad, wyalsawnevisadmi moTxovnebi am qve-nawilSi SeiZleboda Sexeboda rogorc scenebs, ise baqnebs, romlebic unda Seesabamebodes $905-s. am nawilis moTx-ovnebi dakavSirebulia scenis moTx-ovnebTan. amdenad, Cans, rom $905-Si ar aris moTxovnebi baqnebis mimarT garda imisa, rac exeba TavSeyris gamoyenebas, romelSic baqania ganTavsebuli.

A-1 da A-2 jgufis gamoyenebebSi, romelTa datvirTva 1000 adamianze metia, Slangis SesaerTeblebi unda mdebareobdes

• nebismieri scenis yvela mxares

• auditoriis ukan yvela mxares

• nebismieri aivnis yvela mxares

• gasaxdelebis yvela iarusze.

scenebi da baqnebi

• > oTaxis farTobis 2/3

• < oTaxis farTobis 1/3 da < 279 m2

III klasis wyalsawnevi milis Slangis SesaerTeblebiIII klasis wyalsawnevis Slangis

SesaerTeblebs, ganmartebis mixedviT,

aqvT rogorc I, ise II klasis Slangis

SesaerTeblebi. amdenad, $905.6 miu-

TiTebs $905.4-s I klasis da $905.5-s II

klasis Slangis SesaerTeblebis mde-

bareobas. ganStoebebi da dgarebi dac-

uli unda iyos, rogorc $905.4.1 nawilis

Sesabamisi I klasis sistemebi. sadac III

klasis erTze meti wyalsawnevia, isini

erTmaneTTan ZirSi hidravlikurad

unda iyos SeerTebuli.

> 76

2 mm

Page 24: Ibc.Geo

42 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

specifikuri gamoyenebebi

sxva specifikuri gamoyenebebiSesaZloa, damproeqtebeli Sexvdes H

jgufis gamoyenebebs saganmanaTleblo

dawesebulebebSi, gansakuTrebiT, kvlev-

iT institutebSi, sadac laboratoriebi

SeiZleba iyos Senobis an universtetis

ezos nawili. me-4 Tavi moicavs ramden-

ime nawils, romelic exeba H gamoyen-

ebebs, rac unda wavikiTxoT me-3 Tavis

moTxovnebTan erTad. Cven ar SevexebiT

safrTxis Semcveli gamoyenebebisadmi

arsebul am detalur moTxovnebs, rad-

gan es sxva sakiTxia. Tumca, rogorc me-3

TavSia aRniSnuli, unda gvaxsovdes,

rom arsebobs safrTxis Semcveli gamoy-

enebebisadmi moTxovnebis gansazRvris

kriteriumebis ori ZiriTadi nakrebi.

kriteriumebis pirveli nakrebi dakav-

Sirebulia iseTi nivTierebebis safrTx-

eebTan, romlebic gamoyenebaSia, meore

nakrebi ki dakavSirebulia gamoyenebu-

li nivTierebebis gamoyenebis xasiaTsa

da raodenobebTan. damproeqtebeli

unda muSaobdes damkveTTan erTad, rom

gaarkvios, ra masalebi iqneba gamoyen-

ebuli, sad iqneba gamoyenebuli da ra

raodenobis masala Seinaxeba, rac dam-

kveTs daexmareba gamoyenebis swori

klasificirebis gansazRvraSi, roca is

potenciurad H gamoyenebaa.

me-4 TavSi mocemuli sargeblobe-

bis danarCeni jgufebi dakavSirebu-

lia Senobebis an Senobebis nawilebis

specifikur sargeblobebTan, romlebic

iSviaTad gvxvdeba saganmanaTleblo

gamoyenebebis dros. eseni moicavs spe-

cialur gasarTob Senobebs, sahaero

xomaldebTan dakavSirebul nagebobeb-

sa da maRal svetebad dawyobil wvad

Senaxul saqonels. esenia specifikuri

sargeblobebi, romlebic iSviaTad gvx-

vdeba Cveulebrivi saganmanaTleblo

procesis mimdinareobisas da am wignSi

ar iqneba ganxiluli.

Page 25: Ibc.Geo

5Senobis simaRleebi da farTobebirogorc me-3 TavSia aRniSnuli, Senobis damproeqteblebi daproeqtebas TiTqmis

yovelTvis gamoyenebis gansazRvriT iwyeben. Senobis gamoyenebis klasificirebis

gansazRvris Semdeg, kodis analizis sagani xdeba gamoyenebis klasisaTvis dasaS-

vebi simaRleebisa da farTobebis gansazRvra sxvadasxva konstruqciis tipisaT-

vis. es urTierTdakavSirebuli kriteriumebi mocemulia IBC-is 503-e cxrilSi.

ekonomikis principi da sazogadoebrivi sargeblianoba gansazRvravs, rom Senobebi

aigos maqsimalurad iafad da minimalurad rTuli konstruqciis tipiT, romelic

mocemulia kodis kriteriumebSi.

arCevani SeiZleba gakeTdes daproeqtebis or tips Soris, romlebic, Cveulebriv,

gavlenas axdens 503-e cxrilis gamoyenebaze dasaSvebi simaRleebisa da farTo-

bebis gansazRvrisas. pirvelia, roca mocemuli gamoyenebis daproeqteba unda

uzrunvelyofdes sakmaris farTobs imisaTvis, rom daetios gansazRvruli sarge-

blobebi. meore arCevani aqtualuria spekulaciuri Senobebis agebisas, romlebic

ekonomikuri sargeblianobis mizniT igeba. saofise an sacalo vaWrobis SenobebSi

damproeqteblis mizania, dasaSvebi simaRle da farTobi maqsimaluri iyos da amis

misaRwevad gamoiyenos yvelaze ekonomiuri konstruqciis tipi. saganmanaTleblo

gamoyenebebis umetesoba pirveli tipisaa, magram savaraudoa, rom saganmanaTleblo

daniSnulebis Senoba SeiZleba aigos spekulaciuradac, ase rom, Cven orive alter-

nativas ganvixilavT.

ekonomikurad sicocxlisunariani Senobis zomis maqsimalizebis sakiTxis gan-

xilvisas, damproeqtebelma unda gamoiyenos mravalgzisi/iteratiuli procesi

mocemuli Senobis sivrcis maqsimalurad gasazrdelad. Cven unda gamovideT

konstruqciis tipidan da gavaanalizoT fardobiTi Rirebuleba da mogeba sxva-

dasxva konstruqciis tipebis gamoyenebis SemTxvevaSi, sanam mesakuTre miiRebs gad-

awyvetilebas. am mravalgzisi/iteratiuli procesis gamoyeneba SeiZleba Senobis

ekonomikuri efeqtianobis gasazrdeladac, sadac zomebisadmi moTxovnebi pirve-

ladi sakiTxia. orive SemTxvevaSi, mizania maqsimaluri farTobis miReba samSeneb-

lo masalebSi minimaluri danaxarjiT, ise rom Sesruldes (Tundac gadaWarbebiT)

kodiT gansazRvruli moTxovnebi sazogadoebis janmrTelobis, usafrTxoebisa

da keTildReobis dasacavad.

kodis me-5 Tavi efuZvneba ZiriTad kriteriumebs, romlebic Semdeg modificir-

deba Semamsubuqebeli faqtorebidan gamomdinare da iZleva simaRleebis, farTo-

bebis, konstruqciis tipebis, saxanZro dacvisa da sicocxlis usafrTxoebis siste-

mebis gazrdis an arCevis SesaZleblobas. erTi SexedviT, 503-e cxrili TiTqos

SemzRudavia, magram Tavis danarCen nawilSi gaTvaliswinebulia modifikaciebi,

romlebic damproeqtebels meti moqnilobis saSualebas aZlevs. sayuradReboa

cxrilis sqolioebi, romlebic sxvadasxva gamonaklisebze miuTiTebs.

Page 26: Ibc.Geo

44 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

ganmartebebi

kodis me-5 Tavis ganmartebebi gadmot-anilia me-2 Tavis ganmartebebidan. rogorc sxva msgavsi ganmartebebi, isin-ic mTel kodSi exeba ara mxolod me-5 Tavs. ganmartebebSi gamoyenebulia metad specifikuri kriteriumebi, romlebic mxolod kods exeba da SesaZloa gansx-vavdebodes terminebis zogadi/sasaubro mniSvnelobebisagan. isini yuradRebiT unda iqnas Seswavlili gamoyenebamde, sanam dasaSveb simaRleebsa da farTobebs ganvsazRvravdeT.

dagegmarebisa da zonirebis regulaciebSi mocemuli simaRlis SezRudvebisas yov-elTvis ar gamoiyeneba igive ganmartebebi an kriteriumebi simaRleebis gansasaz-Rvrad. kodis ganmartebebi SemuSavebulia regulaciebis erTgvarovani gamoyenebis gasamartiveblad. yuradReba misaqcevia dokumentebi, romlebic exeba gansaxil-vel sakiTxTan dakavSirebul regula-ciebs. aRar gamoiyenoT samSeneblo kodis kriteriumebi dagegmarebis sakiTxebTan mimarTebaSi, an piriqiT.

Cveulebriv, iTvleba, rom Senobis far-TobSi Sedis Senobis eqsterieris gare perimetrSi moqceuli farTobi. aRniSnu-li efuZvneba Semdegs: `garSemortymuli eqsterieris kedlebSi moqceuli farTo-bi~. sityva `moqceuli~ gulisxmobs, rom kedeli ganxiluli farTobis nawilia da upirispirdeba sityvas `SemozRuduli~, rac niSnavs imas, rom farTobi iwyeba eqs-terieris kedlis Sida mxridan. uZrav qonebasTan dakavSirebuli sxva termini, romelic amgvar farTobTan gamoiyeneba, aris Senobis saerTo farTobi. Senobis farTobis yvelaze saimedo gamoTvlaa, misi gazomva fasadis kedlebis gare mxa-reebs Soris moqceuli farTobiT. es moicavs Senobis umetes farTobs da yve-laze konservatiuli gzaa Senobis far-Tobis gamosaTvlelad, romelic axlosaa dasaSvebi farTobis zeda zRvarTan.

fuZis sarTulis, nulovani niSnulisa da Senobis simaRlis ganmarteba urTierT-dakavSirebulia da efuZvneba Senobis nulovan niSnuls qvemoT da zemoT mde-bare nawilebis urTierTobas. sayura-dReboa, rom Senobis simaRle, gazomili mm-Si, iTvaliswinebs saxuravis profileb-sac. Senobis simaRleebi izomeba yvelaze maRali saxuravis saSualo simaRlemde. amdenad, SesaZleblobas iZleva daqanebu-li saxuravebis, gansxvavebuli parapetis simaRleebsa da saxuravis Tavze moTavse-buli mowyobilobebis SemomzRudavebis arsebobis. simaRle gamoiTvleba sxva-dasxva kriteriumebis gamoyenebiT, Semdeg isini gamoiyeneba mravalsarTu-liani Senobebis simaRlis gansasazRvrad. `sarTulSi~ igulisxmeba dakavebuli an gamoyenebuli sivrce, mdebare Senobis SigniT, romelsac qvemoT aqvs iataki, zemoT ki sibrtye (Semdegi sarTuli an saxuravi). kodis uaxles gamocemaSi es gan-marteba gadatanilia me-2 TavSi.

• Senobis farTobi aris `farTobi, romel-ic moicavs garemomcvel eqsterieris kedlebs~. es konservatiulad unda gani-martos, rac gulisxmobs eqsterieris kedlebis gare mxareebamde.

• gasaniavebeli Saxtebi da Sida ezoebi ar Sedis Senobis farTobSi, rac imas niSnavs, rom rogorc Saxtis kedlis sisqe, ise Saxtis Sida farTobi ar Sedis Senobis farTobSi.

• zeda iatakis an saxuravis horizonta-lur naSverSi moqceuli farTobebi, Sedis Senobis farTobSi, maSinac ki, roca ar aris SemozRuduli garemom-cveli kedlebiT.

• fuZis sarTuli aris Senobis nawili, romelic nawilobriv an mTlianad nulovan niSnuls qvemoTaa. (nulovani niSnulis ganmartebisaTvis ixileT satitulo gverdi).

• Tu fuZis sarTulis zemoT mdebare iatakis dasrulebuli zedapiri nulo-vani niSnulidan 1829 mm-ze maRlaa, an Tu nebismier wertilSi Senobis da miwis zedapiris gadakveTis niSnulidan 3658 mm-iT maRlaa, maSin fuZis sarTuli iTv-leba `nulovan niSnuls zemoT mdebare sarTulad~.

Page 27: Ibc.Geo

BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 45

ganmartebebi

• sarTulis simaRle bolo iatakisaTvis

igulisxmeba iataks zeda moculobaSi,

magram ara saxuravis zemoT arsebul naS-

verebSi. amdenad, is izomeba:

• qanobiani saxuravis fermebis Tavamde; an

• Weris koWebis Tavamde.• sayuradReboa, rom simaRlis gansaz-

Rvrisas daxrili saxuravebi gaiTval-iswineba, parapetebi ki ara.

• sarTulis simaRle izomeba, rogorc vertikaluri manZili erTi dasrule-buli iatakis zedapiridan meore das-rulebuli iatakis zedapiramde.

• fuZis sarTuli

• qanobiani gruntis zedapiris SemTxvevaSi, nulovani niSnuli damokidebulia iseT farTobSi moqceul yvelaze dabal niS-nulebze, romlebic mdebareobs Senobasa da miwis nakveTis sazRvars Soris, an Senobasa da Senobidan 1829 mm manZils Soris.

• nulovani niSnuli aris sakontrolo matrica, romelic warmoadgens Senobis eqsterieris kedlebis gaswvriv gruntis zedapiris qanobis saSualo dones.

• antresoli aris Sualeduri iatakis done, ganTavsebuli ufro did iatakis filebs Soris. antresolis ZiriTadi farTobi SezRudulia im sivrcis iata-kis farTobis erT-mesamedamde, sadac is mdebareobs. oTaxis SemozRuduli nawilebi, romlebic moicavs antresols, ar unda Sevides iseTi oTaxis iatakis farTobis gamoTvlaSi, sadac mdebareobs antresoli. aseve, TviTon antresolis farTobi, ar unda Sevides oTaxis iata-kis farTobSi. aseve, gamonaklisis saxiT, I da II tipis konstruqciebSi dasaSve-bia ufro didi antresolebi. $503.1.1-is Sesabamisad, specialur samrewvelo gamoyenebebSi antresolebi SeiZleba iyos oTaxis iatakis farTobis or-me-samedamde. I da II tipis SenobebSi, rom-lebic aRWurvilia avtomaturi saSx-efebeli sistemiT da saavario xmovani/gangaSis sakomunikacio sistemiT, antre-solebi SeiZleba iyos oTaxis farTobis naxevari. roca iatakis farTobebi dasaS-veb farTobze didia, is sxva sarTulad miiCneva. sayuradReboa, rom ganmarte-bis ena iZleva antresolebis sxvadasxva doneebis agebis SesaZleblobas.

• Senobis simaRle aris `vertikaluri manZili nulovan niSnulsa da saxur-avis yvelaze maRali zedapiris saSua-lo simaRlemde~.

Page 28: Ibc.Geo

46 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

simaRlisa da farTobis SezRudvebi

Tavdapirvelad, ganvixilavT 503-e

cxrilSi mocemul standartebs, rogorc

zogad SezRudvebs. Semdeg SevamowmebT

kodis me-5 TavSi mocemul modifika-

ciebs.

• $502-is gansazRvrebiT, dasaSvebi simaR-le da Senobis farTobi gamoiTvleba gamoyenebis jgufisa da konstruqciis tipis urTierTgadakveTiT.

• saganmanaTleblo dawesebulebebisaT-vis gamoyeneba ganisazRvreba simaRlee-bisa da farTobebis gamoangariSebamde, cxrili, Cveulebriv, Semova gamoyen-ebis jgufebis nusxaSi im gamoyenebis moZebnis Semdeg, romelic Seesabameba Senobis proeqts.

cxrili 503

konstruqciis tipi (ix. Tavi 6)

tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi VA B A B A B masiuri xe A B• • • • • • • • •

simaRle m-Si nul. niSnuls zemoT UL 49 20 17 20 17 20 15 12(Senobis simaRl.)

jgufi (gamoyeneba) • A (sazogad. TavSeyris)

• B (biznes)

• E (saganmanaT.)

• F (samrewvelo)

• H (safrTxis Semcveli)

• I (institucionaluri)

• M (savaWro/komerc.)

• R (sacxovrebeli)

• S (sasawyobo)

• U (damxmare da sxvadasxva)

3 sarT.

2 183 m2

• Semdeg, gamoyenebis gaswvriv, movZebniT dasaSveb simaRleebsa da Senobis farTo-bebs, konstruqciis tipebis mixedviT.

• sayuradReboa, rom gansxvaveba A da B kategoriis konstruqciis tipebs Soris aris cecxlgamZleobis done, rogorc aRwerilia 601-e cxrilSi. A metad cecxlgamZlea, amdenad, nebis-mieri konstruqciis A tipis Senobebis dasaSvebi simaRleebi da farTobebi ufro didia, vidre B tipis Senobebisa. gamoyenebebis safrTxis xarisxis mixedviT da Senobebis tipebis cecx-lgamZleobis mixedviT klasificire-bis principis gamoyenebisas, rac ufro maRalia saxanZro da sicocxlis usa-frTxoebis done, miT ufro maRali SeiZleba iyos Senoba.

• simaRleebi orgvarad gamoixateba, orive maTgani Seesabameba gansazRvrul ter-minebs. pirvelia simaRle mm-Si nulo-vani niSnulidan zemoT da zogadad garmoyenebisgan damoukidebelia, Tumca mibmulia cecxlgamZleobasTan; meo-rea simaRle sarTulebSi da mibmulia gamoyenebasTan. kriteriumebis orive wyeba gamoiyeneba yvela SemTxvevaSi. isini arsebobs imisaTvis, rom Tavidan aviciloT sarTulebs Soris maRali simaRle iatakidan iatakamde, rasac SeuZlia gamoiwvios nulovani niSnuli-dan Senobis simaRlis zRvars gadasvla, Tu simaRleebi aseve ar iqneba gansaz-Rvruli. es problema SeiZleba Seiqmnas SenobebSi, sadac iatakidan iatakamde simaRle didia Sualeduri meqanikuri mowyobilobebis gansaTavseblad.

• 503-e cxrilidan aRebul ilustraciaSi Cans gamoyenebisa da konstruqciis tipis kavSiri simaRleebTan da Senobis farTo-bebTan. magaliTebi SerCeulia Senobis tipebidan, romlebic, Cveulebriv, xvdebaT damproeqteblebs, sadac kon-struqciis tipebi SerCeulia gansxvave-bebis sailustraciod, radgan iwyeba I tipis cecxlgamZle konstruqciidan da mTavrdeba V tipis koeficientis armqo-ne konstruqciiT. cxrilis monacemebi warmoadgens pirveli sarTulis simaR-leebs mm-Si/sarTulebis raodenobas/ZiriTadi iatakis dasaSveb farTobs.

Page 29: Ibc.Geo

BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 47

cxrili 503

ilustracia IBC-s 503-e cxrilis Sesabamisad(gviCvenebs iatakebisa da iatakis proporciuli farTobebis dasaSveb raodenobas saganmanaTleblo gamoyenebebisTvis)

konstruqciis tipi tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi V

(ix. cxrili 601) A A A masiuri B c. gamZl. koef. mqone c. gamZl. koef. mqone nawilobr. koef. mqone xe koef. ar mqone

gamoyeneba

A-3

(sazogad. TavSeyris) SeuzR./SeuzR./SeuzR. 21.3 m/3/(1440 m2) 21.3 m/3/(1301 m2) 21.3 m/3/(1394 m2) 13.1 m/1/(557 m2)

B (saganmanaTleblo

12 klass zemoT) SeuzR./SeuzR./SeuzR. 21.3 m/5/(3484 m2) 21.3 m/5/(2648 m2) 21.3 m/5/(3344 m2) 13.1 m/2/(836 m2)

E (saganmanaTleblo

12 klass qvemoT) SeuzR./SeuzR./SeuzR. 21.3 m/3/(2462 m2) 21.3 m/3/(2183 m2) 21.3 m/3/(2369 m2) 13.1 m/1/(883 m2)

• saxuravis sibrtye (araa naCvenebi SeuzRudavi farTobis SenobebisTvis)

• gamoyenebuli iatakis sibrtye, zoma aris masStabis proporciuli (garda SeuzRudavi farTobis SenobebisTvis)

pirobiTi aRniSvnebi

Page 30: Ibc.Geo

48 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

503-e cxrilis gamonaklisebi

§503.1.3-Si aRniSnulia, rom I tipis

SenobebTan, romlebic, 503-e cxrilis

mixedviT dasaSvebia iyos SeuzRudavi

simaRlisa da farTobis, ar aris aucile-

beli im Semcirebebis gamoyeneba, romlebic

am Tavis sxva nawilebSi dawesebulia

SeuzRudavi farTobis SenobebisaTvis sxva

konstruqciis tipebze. sayuradReboa, rom

H jgufis garkveuli gamoyenebebi mainc

eqvemdebareba simaRlisa da farTobis

SezRudvebs I tipis SenobebisTvisac ki.

gansazRvrulia ra dasaSvebi zRvrebi

ZiriTadi simaRleebisa da farTobebisaT-

vis 503-e cxrilSi, Tavis danarCen nawilSi

ganxilulia modifikaciebi da gamonak-

lisebi ZiriTadi kriteriumebisaTvis.

arsebiTia, rom damproeqtebeli kiTxu-

lobs mTel Tavs simaRleebisa da farTobe-

bis gansazRvris Semdegac. mxolod mTeli

Tavis wakiTxvis Semdegaa SesaZlebeli, gan-

isazRvros yvela faqtori, romelic gav-

lenas axdens simaRleebsa da farTobebze.

sayuradReboa, rom rigi gamoyenebebisa,

romlebic SedarebiT iSviaTad gvxvdeba

praqtikaSi, pirdapir araa ganxiluli

503-e cxrilSi, aramed aqvs gadamisamarTeba

simaRlisa da farTobis kriteriumebis

calke wyebaze. Senobis es tipi/gamoyenebis

jgufi aris calke/damoukideblad mdgo-

mi avtosadgomi garaJi. am sargeblobisaT-

vis simaRle da farTobi mocemulia 406.3.5

cxrilSi. es sargebloba aseve SezRudulia

am cxrilSi CamoTvlili konstruqciis

tipebis mixedviT.

• §503.1-is mixedviT, daSvebulia erTi an meti xanZarsawinaaRmdego kedeli (romelic ganmartebulia da regulir-deba me-7 Tavis debulebebiT), romelic erT nagebobas yofs `calke~ Senobebad.

• §702.1 da §705-is Sesabamisi xanZarsaw. kedeli

• 705.4 cxrilis Sesabamisi 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone kedeli B da E gamoyenebebSi.

• §503.1.2-Si aRniSnulia, rom erT miwis nakveTze ganTavsebuli ramdenime Senoba unda CaiTvalos calke Senobebad (ix. aseve §704.3, romelic exeba maT Soris warmosaxviTi xazis gavlebas), an rogorc erT erTeul Senobad farTobebis gamosaangariSeblad.

• Senobebis jgufisaTvis, romlebic erT erTeuladaa miCneuli, jgufi unda akmayofilebdes gaerTianebuli farTo-bisadmi arsebul SezRudvebs, romlebic gansazRvrulia yvelaze SezRuduli gamoyenebis safuZvelze. yuradRebiT unda ganvixiloT gasasvleli saSuale-bebic, roca ramdenime Senoba erT erTeu-ladaa CaTvlili.

• mag., A + B farTobebi ar unda aRemate-bodes yvelaze SezRuduli gamoyenebis erTi erTeulisaTvis dasaSveb farTobs (naCvenebia wyvetili xaziT).

• §506.1.1-is mixedviT, daSvebulia, rom mxolod erTi miwisqveSa sarTulis arsebobis SemTxvevaSi, romelic warmoadgens fuZis sarTuls da romelic ar aris nulovan niSnuls zemoT mdebare sarTuli, ar iqnas gaTvaliswinebuli Senobis saerTo farTobSi, Tu misi farTobi ar aRemateba erT sarTuliani SenobisaTvis daSvebul farTobs.

AB

AB

Senoba 1

Senoba 2

Page 31: Ibc.Geo

BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 49

simaRlis modifikaciebi da antresolebi

• §504.2-iT nebadarTulia, rom saSx-efebeli sistemiT uzrunvelyofi-li Senobebi gaizardos simaRleSi 6096 mm-mde an erTi sarTuliT. sacx-ovrebeli Senobebis simaRlis gazr-da SezRudulia 6096 mm-mde an erTi sarTuliT. §903.3.1.2-is Sesabamisi, NFPA “13R”-is saSxefebeli sistemiT daculi sacxovrebeli Senobebis gaz-rda SezRudulia 4 sarTulamde da 18 288 mm-mde. amgvari zrda ar exeba ufro SezRudul jgufebs, magaliTad, rog-orebicaa IIA tipis konstruqciis H an I-2 gamoyenebebi.

• §504.3-is mixedviT, koSkebi da Spilebi (piramiduli saxuravebi) SeiZleba acdes Senobis dasaSveb simaRles 6096 mm-iT, Tu wvadi konstruqciisaa da nebismieri manZiliT, Tu arawvadi kon-struqciisaa. sayuradReboa, rom es kri-teriumebi efuZvneba varauds, rom aseTi sivrceebi ar gamoiyeneba sacxovreblad an saTavsod. arsebiTad, isini mxolod dekoratiuli an momsaxurebis miznebiT gamoiyeneba.

• antresolebis farTobi izRudeba im oTaxis iatakis farTobis erT-mesame-damde, romelSic ganTavsebulia (Tumca §505-is gamonaklisebiT, I da II tipis SenobebSi daSvebulia ufro didi ant-resolebis arseboba). aseTi antresoli ara mxolod saerTo farTobSi ar Sedis, aramed im oTaxis saerTo iatakis far-Tobis gamoTvlaSic, sadac antresolia ganTavsebuli. amdenad, 93 m2 iatakis sivrceze SeiZleba iyos 31 m2 antresoli, ZiriTadi farTobisaTvis gansazRvru-li daSvebebis Sesabamisad.

• I da II tipis Senobebi, sadac mdebareobs specifikuri samrewvelo gamoyenebebi, daSvebulia antresolebi, romelTa farTobi oTaxis iatakis farTobis or-mesamedamdea.

• I da II tipis Senobebs, saSxefebeli da xmovani/gangaSis sistemebiT, SeiZleba hqondes antresolebi, romelTa farTo-bi oTaxis iatakis farTobis naxevaria.

• antresolebi iseTi simaRlisa unda iyos, rom SeiZlebodes cxovreba da rogorc antresolis doneze, ise antresolis qveS mdebare iatakis farTobze unda iyos mini-mum 2134 mm simaRlis Tavisufali sivrce.

• oTaxis SemozRuduli nawilebi ar gaiTvaliswineba iseTi oTaxis zomis gamoTvlisas, sadac antresolia gan-Tavsebuli.

• antresolebs unda hqondes ori damoukidebeli gasasvleli saSualeba. gamonaklisi SemTxvevaa, roca mosarge-bleTa datviTva mcirea, an roca gasas-vlelisaken mimavali saerTo bilikebi Zalian moklea. es SezRudvebi unda gan-vixiloT gasasvlelebisadmi moTxovne-bis fonze, romlebic mocemulia kodis me-10 TavSi.

antresolebi §502-is ganmartebis Sesabamisi antreso-le-

bi §505-Si miCneulia maT qvemoT mdebare

iatakis nawilad. Tu isini akma-yofile-

ben kriteriumebs, romlebic zRudavs maT

farTobs qvemoT mdebare iatakis erT-me-

samedamde, maSin isini ar iTvleba Senobis

saerTo farTobis nawilad, an damatebiT

sarTulad. Tumca, farTobi unda Sevides

saerTo cecxlisagan dacul farTobSi,

rogorc gansazRvrulia §702-Si.

oTaxis farTobi

oTaxis farTobis 1/3

• antresolebi kodis mixedviT miCneulia Ria farTobebad, romlebic ganTavsebulia oTaxSi sxva sivrceebis Tavze. kodi mtkiced acxadebs, rom yvela antresoli unda iyos Ria da Cauxergavi oTaxis mimarTulebiT, romelSic is mdebareobs, garda moajiris simaRlis kedlisa kideSi. am moTxovnas mosdevs uamravi gamonaklisi. mTavari ideaa is, rom Tu antresolis farTobi an mosargebleTa datvirTva mcirea, an aqvs gamokveTili sazRvrebis mqone calke gasasvleli biliki, is SeiZleba SemozRuduli iyos.

Page 32: Ibc.Geo

50 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

farTobis modifikaciebi

§506 gansazRvravs, rodis SeiZleba im far-

Tobebis gazrda, romlebic SezRudulia

503-e cxrilis mixedviT. ori ZiriTadi

faqtori, romelic Senobis farTobebis

gazrdis saSualebas iZleva, aris sazoga-

doebrivi gzis/sivrcis piras mdebareoba,

rogorc gansazRvrulia §1002.1-Si, an saSx-

efebeli sistemis arseboba.

§506.1-iT nebadarTulia, 503-e cxriliT

SezRuduli ZiriTadi farTobebi gaiz-

ardos Senobis gzispira mdebareobis da/

an avtomaturi saSxefebeli sistemis arse-

bobis SemTxvevaSi. amdenad, iatakis saerTo

dasaSvebi farTobi tolia 503-e cxrilis

ZiriTad tabularul farTobs damateb-

uli nebismieri zrda gzispira Ria sivr-

cispira mdebareobidan an/da damatebuli

nebismieri zrda avtomaturi saSxefebeli

sistemis arsebobidan gamomdinare.

• §506.4 uSvebs nulovani niSnulidan sami an metsarTuliani SenobebisaTvis Senobis saerTo farTobis erTi iat-akisaTvis daSvebul maqsimalur far-Tobze samjer gazrdas, rogorc gan-sazRvrulia §506.1-Si. orsarTuliani Senobebis saerTo farTobi SeiZleba gaizardos erTi iatakisaTvis daSve-bul maqsimalur farTobze mxolod orjer metad. arcerTi sarTulis iat-aki ar unda aWarbebdes $506.1-Si gansaz-Rvrul iatakis dasaSveb farTobs.

• farTobis gazrdis ufleba rom miiRos, nebismieri Senoba unda esaz-Rverbodes an udgebodes sazogadoe-briv gzas. roca Senobis perimetris 25 procentze meti gadis sazogadoebriv gzaze an minimum 6096 mm siganis Ria sivrceSi, Senobis farTobi SeiZleba gaizardos sazogadoebrivi gz(eb)isa da/an Ria sivrc(eeb)is damatebiTi siganis da maT mier garSemortymuli Senobis perimetris sigrZis safuZ-velze.

• gantoleba 5-2:

If = [F/P–0.25] W/30 = [76200/76200–0.25] 12192/30* = [1.0–0.25]1* = [0.75] = 75%

sadacIf = farTobis gazrda gzispira mde-

bareobis gamoF = Senobis perimetris mdebareoba

sazogadoebrivi gzis an minimum 6096 mm siganis Ria sivrcis gas-wvriv

P = mTeli Senobis saerTo perimetriW = sazogadoebrivi gzis an Ria

sivrcis sigane (mm-Si), 506.2.1-is Sesabamisad

*W/30 ar SeiZleba aRematebodes 1-s, §506.2.1-is Sesabamisad, Tumca is SeiZleba gaizardos 2-mde, roca Senoba akmayofi-lebs §507-Si mocemul yvela kriteri-ums, garda 18 288 mm sazogadoebrivi gzis an ezos mimarT moTxovnebTan Sesabamisobisa.

If = [F/P–0.25] W/30 = [38100/76200–0.25] 15240/30* = [0.5–0.25]1* = [0.25] = 25%

• gantoleba 5-1 aerTianebs zrdas gzis-pira mdebareobisa da saSxefeblebis gamo.

Aa = {At + [At x If] + [At x Is]}

sadacAa = erTi sarTulisTvis dasaSvebi

farTobiAt = iatakis dasaSvebi farTobi $

cxrili 503If = daSvebuli zrdis koeficienti

gzispirisaTvis, gamoTvlili $506.2-is Sesabamisad

Is = daSvebuli zrdis koeficienti saSxefebeli sistemisaTvis, gamoTvlili $506.3-is Sesabamisad

16 764 mm 12 192 mm

12 1

92 m

m15

240

mm

22 8

60 m

m

15 240 mm

• mi

ni

mu

m 6

096 m

m s

ig

ani

s s

azo

gad

oeb

ri

vi

gz

a

15 2

40 m

m

7620

mm

15 240 mm

15 240 mm

15 2

40 m

m

7620 mm

22 8

60 m

m7620 mm

4572

mm

3048

mm

• perimetri, romelic akmayofilebs gzispira mdebareobis gamo gazrdas gant. 5-2 -is Sesabamisad

Page 33: Ibc.Geo

BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 51

farTobis modifikaciebi

5-1 da 5-2 gantolebebis gamoyeneba gansaxil-veli SenobebisTvis: B jgufi, III-A tipis konstruqcia, sami sarTuli, mTlianad saSxefebeli sistemiT uzrunvelyofili, ganlageba miwis nakveTze imgvarad, rogorc aRwerilia qvemoT. sayuradReboa, rom es aris mravalgzisi/iteratiuli procesi da, Cveulebriv, misi gamoyenebisas ver davicavT kodSi warmodgenil Tanmimdevrobas.

• At: dasaSvebi farTobi, 503-e cxrilis mixedviT: 2648 m2

• H: Senobis maqsimaluri simaRle, 503-e cxrilis mixedviT: 5 sarTuli an 19 812 mm

• gzispira mdebareobis gamo gazrda 506.2 nawilis Sesabamisad (gantoleba 5-2)

• If = [F/P – 0.25] W/30 = [(15240 + 15240)/(15240 x 4 mxare) – 0.25] 15240/30* = [30480/60960 – 0.25]1* = [0.5 – 0.25]1* = [0.25] = 25% = 2648 m2 x 0.25 = 662 m2

* W/30 ar unda aRematebodes 1-s, $506.2.1-is mixedviT (daSvebebi ar Seesabameba $507-is yvela debulebas)

• saSxefebeli sistemis gamo gazrda (nawili 506.3) sam sarTuliani Senoba = 200% (2x)

amdenad At = 2648 m2 x 2 = 5292 m2

• farTobis modificireba 506.1 nawilis Sesabamisad (gantoleba 5-1)am gantolebaSi gaerTianebulia gzispira mdebareobisa da saSxefebeli sistemis gamo gazrda.

Aa = {At + [At x If] + [At x Is]}

sadac

Aa = erTi sarTulisaTvis dasaSvebi farT.

At = iatakis dasaSvebi farTobi cx. 503

If = daSvebuli zrdis koeficienti gzispirisaTvis

Is = daSvebuli zrdis koeficienti saSxefebeli sistemisaTvis

Aa = 2648 + [2648*0.25] + [2648*2] = 2648 + 662 + 5292Aa = 8602 m2

• farTobis gamoTvla (506.4 nawilis Sesabamisad)

§506.4-is mixedviT, samsarTuliani SenobisaTvis, §506.1-is Sesabamisad

gansazRvruli farTobi Aa SeiZleba gaizardos samjer.

magaliTad, Senobis maqsimaluri farTobi iqneba:

8602 m2 x 3 = 25806 m2

15 240 mm 15 2

40 m

m

4572

mm

15 240 mm

22 8

60 m

m

3048

mm

• perimetri, romelic akmayofilebs gzispira mdebareobis gamo gazrdas gant. 5-2 -is Sesabamisad

§507.9-is mixedviT, erTsarTuliani E

jgufis II, IIIA an IV tipis konstruqciis

Senobis farTobi ar SeizRudeba, Tu

yvela Semdegi piroba daculia:

1. yvela saklaso oTaxs aqvs araumcires

ori gasasvleli saSualeba, romelTa-

gan erTi pirdapir gareT gadis.

2. Senoba mTlianad aRWurvilia avtoma-

turi saSxefebeli sistemiT.

3. Senobas akravs da esazRvreba sazoga-

doebrivi gza an araumcires 18 288 mm

siganis ezo.

• sayuradReboa aseve, rom $507.4-is mixed-viT, nebismieri konstruqciis tipis, B, F, M an S jgufis gamoyenebebis Senobebi, romelTa simaRle or sarTulamdea, SeiZleba SeuzRudavi farTobisa iyos, roca akmayofilebs zemoT aRniSnul me-2 da me-3 kriteriumebs.

=+

> 18288 mm

> 18288 mm

> 18288 mm

> 18288 mm

+

Page 34: Ibc.Geo

52 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Sereuli sargebloba da gamoyeneba

§508 Sereuli sargebloba da gamoyenebakodis 2006 wlis gamocemaSi, es nawili

gadatanilia me-3 TavSi.

• damxmare sargeblobebi (§508.2)

• damxmare gamoyenebebi (§508.3.1)

• Sereuli gamoyenebebi (§508.3)

damxmare sargeblobis farTobebi miCneulia, rom mTavari gamoyenebis

damxmare sargeblobebi da gamoyenebe-

bi Sereuli gamoyenebis jgufad klas-

ificirdeba. nageboba an misi nawili unda

klasificirdes §508.3-Si gansazRvruli

gamoyenebis jgufebidan erT-erTSi.

roca Senobis gamoyenebas axlavs erTi an

meti damxmare sargeblobis farTobebi,

rogorc gansazRvrulia 508.2 cxril-

Si, farTobebi miiCneva mTavari gamoy-

enebis nawilad, magram aucilebelia

maTi gamijvna danarCeni gamoyenebisgan

cecxlgamZleobis koeficientis mqone

gammijnavebiT, an cecxlsaqrobi siste-

mebiT, cxrilSi CamoTvlili moTxovne-

bis Sesabamisad. sayuradReboa, rom damx-

mare sargeblobis farTobis gamijvnis

moTxovnebi ar gamoiyeneba sacxovrebel

erTeulebTan.

• laboratoria da quris oTaxi 1 sT-iani c.g. koef. gamyofiT

an

1 s

T-i

ani

c.g

. ko

ef. g

ammi

jna

vi

• laboratoria da quris oTaxi avtomaturi cecxlsaqrobi sistemiT

1 s

T-i

ani

c.g

. ko

ef. g

ammi

jna

vi

• 508.2 cxrilSi CamoTvlili damxmare sar-geblobis farTobebSi Sedis iseTi far-Tobebi, sadac xanZris riski maRalia. aseTi farTobebis magaliTebi xSirad gvxvdeba saganmanaTleblo dawesebulebebSi da aucilebelia maTi gamijvna Semdegnairad:

• quris oTaxi, sadac mowyobilobis rome-lime nawilis simZlavrea saaTSi 117 200 vati: 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone gammijnavi an avtoma-turi cecxlsaqrobi sistemis arseboba.

• laboratoriebi, romlebic ar klas-ificirdeba, rogorc H: 1 saaTiani an avtomaturi saSxefebeli sistema.

• 9,29 m2 -ze didi sasawyobo oTaxebi: 1 saaTiani an avtomaturi cecxlsaqro-bi sistema.

1

sT

-ian

i

c.g

. ko

ef. g

ammi

jna

vi

Page 35: Ibc.Geo

BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 53

Sereuli sargebloba da gamoyeneba

• $706-is Sesabamisi xanZarsaw. barierebi an $711-is Sesabamisi horizontaluri kon-struqciebi unda vrceldebodes iataki-dan c.g. koeficientis mqone iataki/Weris an saxuravi/Weris konstruqciamde.

• zogierT SemTxvevaSi, avtomaturi cecx-lsaqrobi sistema SeiZleba Seicvalos cecxlgamZleobis koeficientis mqone gammijnaviT. am SemTxvevaSi, gammijnavs unda SeeZlos kvamlis Sekaveba. sadac avtomaturi cecxlsaqrobi sistema akmay-ofilebs 508.2 cxrilis moTxovnebs, is unda damontaJdes mxolod damxmare sargeblobis oTaxSi an farTobze.

• 508.2 cxrilis mixedviT, saganmanaTle-blo dawesebulebebSi xSirad gvxvdeba damxmare sargeblobis farTobebis sxva magaliTebi da aucilebelia maTi gami-jvna Semdegnairad:• $406.2-is Sesabamisi avtosadgomi

garaJebi: 2 an 1 saaTiani c. g. mqone gammijnavi da avtomaturi cecxl-saqrobi sistemis arseboba.

• sayuradReboa, rom $508.2.3-is Sesabamisad, sadac avtomaturi saSxe-febeli sistemebi damontaJebulia 508.2 cxrilis moTxovnebis Sesa-bamisad, sistemis dayeneba aucile-belia mxolod damxmare sargeblobis farTobze.

2 sT

-ian

i

c.g

. ko

ef. g

ammi

jna

vi

1 sT

-ian

i

c.g

. ko

ef. g

ammi

jna

vi

Page 36: Ibc.Geo

54 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Sereuli sargebloba da gamoyenebebi

damxmare gamoyenebebiroca gamoyeneba moicavs mkveTrad gansx-

vavebul damxmare sargeblobas, romelic

ikavebs nebismieri im sarTulis 10%-ze nak-

lebs, sadac isinia ganTavsebuli, an 503-e

cxrilis mixedviT sxvadasxva gamoyenebe-

bisaTvis daSvebul simaRleze an farTo-

bze naklebs, damxmare sargebloba unda

gaimijnos mTavari gamoyenebisagan. gamon-

aklisebi arsebobs safrTxis Semcveli

sargeblobebisaTvis an roca amas moiTxovs

$508.2, damxmare sargeblobis farTobebTan

dakavSirebiT.

$508.3.1-is gamonaklisebis Sesabamisad,

TavSeyris damxmare gamoyenebebi ar miiC-

neva calke gamoyenebebad, Tu 69,7 m2-mdea.

sayuradReboa, rom TavSeyris farTobebi,

romlebic E jgufis gamoyenebebis damxmare

farTobebia, romlis zoma SeuzRudavia,

ar iTvleba calke gamoyenebebad, garda

misadgomobis moTxovnebis SemTxvevisa,

romelzec saubaria me-11 TavSi (TavSeyris

gamoyenebebi).

• $508.3.2-is Sesabamisi gaumijnavi gamoy-enebis kriteriumebis gamoyenebis dros, aucilebeli ar aris sargeblobebis erTmaneTisgan an danarCeni Senobisgan gamijvna, Tumca mTeli Senobis dasaS-vebi simaRle, farTobi da konstruqci-is tipi regulirdeba yvelaze mkacri kriteriumebiT TiToeuli gaumijnavi sargeblobisaTvis.

• $508.3.3-is Sesabamisi gamijnuli gamoy-enebis kriteriumebis gamoyenebis dros, sxvadasxva sargeblobebi erTmaneTisgan unda gaimijnos xanZarsawinaaRmdego barieriT, Tumca mTeli Senobis dasaS-vebi simaRle, farTobi da konstruqciis tipebi ganisazRveba TiToeuli calke farTobis moTxovnebis Sesabamisad.

• damxmare gamoyeneba, romelic mTavari gamoyenebis farTobis 10%-ze naklebs iyenebs, ar saWiroebs gamijvnas mTavari gamoyenebisgan.

Sereuli gamoyenebebiroca Senobas aqvs Sereuli gamoyenebebi,

romlebic sakmaod gansxvavebuli da

farToa, rogorc calke sargeblobebi,

TiToeuli sargebloba miiCneva calke

da gansxvavebul gamoyenebad. Sereuli

gamoyenebebi ganixileba sami xerxidan

erT-erTis saSualebiT:

1. TavSeyris gamoyenebebi rogorc zemoTaa aRwerili.

2. gamijnuli gamoyenebebigamijnuli gamoyenebebis moTxovnaa,

gamoyenebebi gaimijnos 508.3.3

cxrilis Sesabamisad gansazRvruli

cecxlgamZleobis koeficientis

mqone gammijnavebiT.

3. gaumijnavi gamoyenebebi gaumijnavi gamoyenebebisTvis, mTeli

Senoba da masSi Semavali TiToeuli

gamoyeneba regulirdeba simaRlis,

farTobisa da cecxlgamZleobisaT-

vis arsebuli yvelaze mkacri moTx-

ovnebis Sesabamisad.

Page 37: Ibc.Geo

BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 55

specialuri debulebebi

§509 mTlianad eZRvneba 503-e cxrilis

debulebebisa da me-5 Tavis sxva nawileb-

is gamonaklisebs. es gamonaklisebi gam-

oiyeneba mxolod maSin, roca daculia

qvenawilebSi mocemuli yvela piroba. es

pirobebi efuZvneba gamoyenebis jgufebi-

sa da konstruqciis tipebis specifikur

kombinaciebs. es specialuri debulebe-

bi iyo kodis reagiereba iurisdiqciis

samodelo kodebis ganviTarebaze, rom-

lebic win uZRoda IBC-is. es specialuri

debulebebi, Cveulebriv, damproeqteb-

els meti moqnilobis saSualebas aZlevs,

raTa man daakmayofilos samSenebelo

programis moTxovnebi, vidre amis saSu-

alebas miscemda mxolod 503-e cxrili.

es pirobebi anotirebuli unda iyos

cxrilSi damproeqteblisaTvis, rom

mas ar gamorCes isini daproeqtebisa da

kodis analizis dros.

S-2 jgufis avtosadgomi garaJebi, romelTa Tavzec ganTavsebulia A, B, M, R an S jgufebi§509.2-is specaluri debulebebi gamoiyen-

eba rig pirobebTan, sadac SemozRuduli

an Ria avtosadgomi garaJebi isea agebu-

li, rom maT Tavze ganTavsdes sxva sarge-

blobebi. es Zalian Cveulebrivi Senobis

tipia. esaa Sereuli sargeblobis Senoba,

sadac gansazRvruli sargeblobebi gan-

Tavsdeba avtosadgomis Tavze. special-

uri debulebebi, romlebic am tipis

SenobebisaTvis gamoiyeneba, muSavde-

boda wlebis manZilze mravalbiniani

Senobebis ganviTarebis pasuxad, sadac

gamoyenebulia xis karkasiani konstruq-

cia betoniT agebuli garaJis nagebobaze.

ramdenadac es Sereuli konstruqciis

nagebobebi realobad iqca, maT sWird-

ebaT debulebebi, rom kodis interpre-

taciebi ufro erTgvarovani gaxdes.

$509.2-is specialuri debulebebisaTvis

specifikuri moTxovnebi Semdegia:

• kibeebisa da Saxtebis SemomzRudavebs, romlebic gadis horizontalur kon-struqciaSi, aqvs minimum 2 saaTiani koe-ficienti.

• horizontaluri konstruqciis Tavze arsebuli sargebloba moicavs A gamoyen-ebebs, romelTagan TiToeulis mosarge-bleTa datvirTva 300-ze naklebia, an B, M an R an S jgufebs.

• fuZis sarTuli an nulovan niSnuls zemoT mdebare pirveli sarTuli I-A tipis konstruqciaa da mis zemoT mde-bare Senobisgan gamijnulia 3 saaTiani horizontaluri gammijnaviT.

• qvemoT mdebare Senoba mikuTvneba S-2 gamoyenebis jgufs da gankuTvnilia kerZo avto-satransporto saSualebebis Sesanaxad.

• ixileT aseve $509.4, romelSic moce-mulia avtosadgomTan dakavSirebuli debulebebi R jgufis gamoyenebebSi.

S-2 jgufis SemozRuduli avtosadgomi garaJi, romlis Tavzec ganTavsebulia S-2 Ria avtosadgomi garaJi§509.3 nawili iyenebs iseTive princips,

rogorsac §509.2 nawili Sereuli sarge-

blobis SenobebisaTvis IBC-Si. kriteri-

umebi gansxvavebulia, Tumca, ZiriTadad,

nebadarTulia Ria avtosadgomi gara-

Jis ageba SemozRuduli avtosadgomi

garaJis Tavze, xdeba ra maTi mikuTvneba

axali jgufisaTvis, roca cecxlgamZle-

obis moTxovnebi daculia.

• Tu SemozRuduli avtosadgomi garaJi gamijnulia gansazRvruli koefici-entis mqone cecxlgamZle barierebiT, maSin zemoT mdebare Senoba iTvleba calke Senobad simaRleebisa da farTo-bebis gamoTvlisas. realurad, podi-umisa da mis Tavze mdebare Senobis horizontaluri gamijvnisas, kodi damproeqtebels xelaxali gansazRvris uflebas aZlevs, sadac simaRleebisa da farTobebis gamosaTvlelad gamoiyen-eba gruntis gegma. $509.2-Si CamoTvlili yvela piroba daculi unda iyos gamosay-enebel debulebebTan erTad. am deb-ulebasTan dakavSirebuli moTxovnebis kombinacia, Cveulebriv, met moqnilobas iZleva am tipis Sereuli sargeblobi-sa da Sereuli konstruqciis Senobis daproetqebisaTvis, vidre 503-e cxri-lis gamoyeneba.

• calke Senobebi dasaSvebi farTobis, sarTulebis raodenobis da konstru-qciis tipebisaTvis

• S-2 jgufis gamoyeneba fuZis sarTulSi da/an niSnuls zemoT pirvel sarTulze IA tipis konstruqciaSi

• minimum 3 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone horizontaluri konstruqcia, romlis Riobebi dacu-lia 2 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone SemomzRudavebiT

• erTi Senoba simaRlis SezRudvebi-saTvis mm-Si

Page 38: Ibc.Geo

56 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

specialuri debulebebi

Ria avtosadgomi garaJi A, I, B, M da R jgufebis qvemoT§509.7-iT nebadarTulia Ria avtosadgomi

garaJis Tavze gansazRvruli gamoyenebe-

bis ageba da maTi CaTvla calke Senobebad

simaRlisa da farTobis gamoTvlis dros.

Ria avtosadgomi garaJis simaRle da

farTobi regulirdeba §406.3-iT, xolo

garaJis Tavze ganTavsebuli jgufebis

simaRleebi da farTobebi regulirdeba

503-e cxriliT. arsebobs SezRudva, rom

Senobis im nawilis sarTulebis simaR-

leebi (mm-Si) da sarTulebi, romlebic

garaJis Tavzea, gaizomos nulovani

niSnulidan sxvadasxva sargeblobebis

mTeli jgufisaTvis. es nawili moiTxovs

cecxlgamZleobis uzrunvelyofasac yve-

laze SezRudul sargeblobebSi. aseve,

moiTxovs, rom garaJis Tavze arsebuli

sargeblobidan gasasvleli gaimijnos

minimum 2 saaTiani cecxlgamZleobis koe-

ficientis mqone konstruqciiT.

• A, B, I, M da R jgufis gamoyenebebis simaRle da farTobi regulirdeba $503-iT.

• Tumca, sayuradReboa, rom sarTu-lianoba da simaRle mm-Si izomeba nulovani niSnulidan.

• Ria avtosadgomi garaJis simaRle da farTobi regulirdeba $406.3-iT.

Page 39: Ibc.Geo

6konstruqciis tipebikonstruqciis tipebis mixedviT Senobebis klasificireba Tavidanve samodelo

kodebis umetesobaSi xdeboda. erTiani samSeneblo kodi Seicavda am klasificire-

bebs 1927 wels dabeWdil pirvel gamocemaSi. IBC aseve aRiarebs im kavSirebs gamoy-

enebasa da konstruqciis tips Soris, rac mocemuli iyo winamdebare kodebSi, Tumca

IBC-is debulebebi ufro gansxvavebuladaa organizebuli da naklebad Seicavs

pirdapir ganmartebebs, vidre Zveli samodelo kodebi. kodis bevri nawili sqo-

lioebSi Camovida da zogierTi debuleba axla gvxvdeba sxva Tavebis ganmarte-

bebSi. cecxlgamZleobis koeficientebi, romlebic ufro farTod iyo aRwerili

winamorbed kodebSi da advilad gasagebi iyo debulebebi samSeneblo masalebTan

dakavSirebiT, IBC-s, $602-Si ufro mokledaa aRwerili da gansxvavebebi dakav-

Sirebulia mxolod testis kriteriumebTan. Tumca, specialistebisaTvis axlac

gasagebi iqneba ZiriTadi gansxvavebebi konstruqciis tipis klasificirebebSi.

ganmartebebis gamartivebam da damproeqteblebisa da mSeneblobis nebarTvis gam-

cemisaTvis Sesabamisi valdebulebebis Semoklebulma aRwerilobebma SeiZleba

gansazRvrac gaaiolos. meores mxriv, SeiZleba ufro garTuldes am debulebebis

gamoyeneba, ramdenadac kodis axali momxmareblebi realur proeqtebTan rTulad

gasageb debulebebs iyeneben. kodis gamoyenebam warmoSva ganmartebebis Seqmnis pre-

cendentebi, rom Seqmniliyo gamoyenebiTi codnis organo, romelic gansazRvravda

kodis samomavlo interpretaciebs.

Zvel samodelo kodebSi mocemuli Senobis konstruqciis ganmartebebi ufro

detalurad aRwerda iseTi samSeneblo masalebis elementebs, rogorebicaa struq-

turuli karkasi da kibis safexurebi. axali kriteriumi masalebs yofs `wvad~

da `arawvad~ masalebad, garkveul pirobebSi maTi Semowmebidan gamomdinare.

es ufro zusti ganmartebaa, magram ufro bundovani kodis Cveulebrivi momx-

mareblisaTvis, romelic intuiciurad xvdeba, rom foladi an betoni arawvadi

masalebia da ara iqidan gamomdinare, rogor mdgomareobaSi arian isini ASTM E 119-

is Sesabamisad Semowmebis dros, romelic warmoadgens standartuli Semowmebis

meTods Senobis konstruqciisa da masalebis cecxlgamZleobaze SemowmebisaTvis.

am cvlilebas unda SeeCvion kodis is momxmareblebi, romlebic Zveli samodelo

kodebiT xelmZRvanelobdnen, rom moergon IBC-is stils.

Page 40: Ibc.Geo

58 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

konstruqciis tipebi

IBC yvela Senobas xuT farTo kategoriad

yofs, maTi konstruqciis asagebad gamoyen-

ebuli ZiriTadi masalebis cecxlgamZle

Tvisebebidan gamomdinare. konstruqciis

xuTi tipi aRiniSneba romauli cifre-

biT da progresirebs zemodan qvemoT I

tipidan (yvelaze metad cecxlgamZle kon-

struqcia) V tipamde (yvelaze naklebad

cecxlgamZle).

xuTi tipis konstruqciis klasebi masaleb-

is cecxlgamZleobis an wvadobis safuZ-

velze iyofa or did kategoriad, A da B

kategoriebad; Semdeg es jgufebi iyofa im

cecxlgamZleobisda mixedviT, romelsac

masalebi iZenen konstruqciis sistemebis

mTavari elementebTan damcavebis gamoy-

enebis Semdeg. es cecxlgamZleobis koe-

ficienti efuZvneba Senobis elementebis

dacvas cecxlisagan, romelic SeiZleba

gavrceldes, rogorc Senobis SigniT, ise

mosazRvre nagebobebidan.

503-e cxrili gansazRvravs xuTi tipis

konstruqciis kavSirs SenobisaTvis dasaS-

veb simaRleebTan da farTobebTan maTi

gamoyenebis safuZvelze. amgvarad, kodis

Tavdapirveli analizisas, damproeqte-

beli muSaobs damoukidebeli cvladebis

sam damoukidebel wyebasTan. sasurveli

gamoyeneba da Senobis sasurveli simaRle

da farTobi gansazRvravs kodiT daSve-

bul konstruqciis tips. Cveulebriv,

gamoyeneba winaswar ganisazRvreba, farTobs

ki gvikarnaxebs gaTvaliswinebuli sarge-

bloba an adgilis SezRudvebi. amdenad,

konstruqciis tipi, Cveulebriv, bolo

cvladia, romelic unda vipovoT danar-

Ceni oris dafiqsirebis Semdeg.

601-e cxrili gansazRvravs Senobis elemen-

tebis didi nawilis aucilebel cecxl-

gamZleobas TiToeuli konstruqciis tip-

isaTvis. dawvrilebiTi informaciisaTvis

ixileT 66-70 gverdebi. sayuradReboa,

rom me-7 Tavi aregulirebs cecxlgamZ-

leobis koeficientis mqone konstruq-

ciaSi gamoyenebul masalebsa da asawyob

sistemebs. arsebobs pirdapiri kavSiri

gamoyenebis tipis, mosargebleTa xasi-

aTisa da raodenobisa konstruqciis klas-

ificirebasTan. rac metia mosargebleTa

raodenoba, da mosargebleebi specialuri

saWiroebebiT, rogoricaa saavadmyofos

pacientebi, xandazmulebi da uunaroni,

miT metad safrTxis Semcvelia gamoyenebe-

bi da aucilebelia cecxlgamZle da moq-

medi cecxlsaqrobi sistemebis doneebis

damateba.

cxrili 503 konstruqciis tipi (yvelaze cecxlgamZle yvelaze naklebad cecxlgamZle)

tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi V

A B A B A B masiuri xe A Bjgufi

(gamoyeneba) A B E F H I M

R S U

• Cveulebriv, damproeqtebeli 503-e cxrilis gamoyenebas iwyebs gamoyenebis jgufis mxridan.

• ganzraxuli gamoyeneba da Senobis sasurveli simaRle da farTobi gan-sazRvravs kodiT daSvebul kon-struqciis tips. magaliTad, E jgu-fis gamoyenebisaTvis minimaluri ZiriTadi konstruqciis tipi unda ganTavsdes 2 sarTulian SenobaSi, romlis TiToeuli iatakis farTobia 929 m2, unda iyos III-B tipis Senoba an IV tipis Senoba.

Page 41: Ibc.Geo

TYPES OF CONSTRUCTION / 59

konstruqciis klasificireba

sxvadasxva tipis konstruqciebs Soris

arsebuli yvelaze didi gansxvaveba

SeiZleba Sejamdes qvemoT mocemul

cxrilSi.

masalebi daculi elementebi naklebad daculi elementebi daucveli elementebi

arawvadi tipi I-A, II-A tipi I-B tipi II-B

wvadi — — —

Sereuli sistemebi tipi III-A tipi III-B —

masiuri xe — tipi IV —

nebismieri masala tipi V-A — tipi V-B

• sayuradReboa, rom cecxlgamZleobis xarisxebi am cxrilSi iklebs marcxnidan marjvniv da zemodan qvemoT.

arawvadi masalebiI da II tipis konstruqciis ZiriTadi

elementebi arawvadi masalebisaa. erTian

samSeneblo kodSi gansazRvrulia

`arawvadi~, rogorc `masala, romlis

arcerTi nawili ar aaldeba da daiwveba

cecxlis zemoqmedebis SemTxvevaSi~

(1997 UBC $215). arawvadobis IBC-

iseuli ganmarteba mocemulia $703.4-

Si, romlis formulirebiTac masalebi,

romlebic arawvadi unda iyos, unda

akmayofilebdes ASTM standart E 136-

is Sesabamisi Semowmebis kriteriumebs:

`Semowmebis standartuli meTodi

masalebis qcevisaTvis vertikalur

milisebr RumelSi 750°C-ze~.

wvadi masalebiIII, IV da V tipis konstruqciis

elementebi sxvadasxva xarisxis wvadi

masalebis gamoyenebis saSualebas

iZleva. xanZrisagan dacvis damatebiTma

saSualebebma SeiZleba gazardos am sami

tipis konstruqciis cecxlgamZleobis

koeficienti. sayuradReboa, rom

konstruqciis tipebi Sereuli

arawvadi da wvadi elementebis

Semcveli konstruqciiT, iTvleba wvad

konstruqciad da aris III, IV an V tipis.

• arawvad masalebSi Sedis qvis masala, betoni da rkina.

• sayuradReboa, rom damatebiTi cecx-lgamZle masalebis gamoyeneba I da II tipis konstruqciis arawvad elemen-tebTan zrdis I-A da II-A tipis koefi-cientebs, I-B da II-B tipis daucveli arawvadi konstruqciis ZiriTad klasebze metad.

• ar aris ganmartebuli `wvadi kon-struqcia~ , romelic mocemu-lia IBC-Si. samSeneblo an samTo mrewvelobis leqsikonebSi es ter-mini gansazRvrulia ase: `aqvs unari, ar aaldes an gauZlos wvas. gamoiyen-eba, gansakuTrebiT, masalebisaTvis, romelTac cecxlis zemoqmedebis dros ekidebaT cecxli da iwvian~. savarau-doa, rom eseni unda iyos is masalebi, romlebic ar Seesabameba ASTM E 136-is moTxovnebs, romlebic dakavSire-bulia arawvadobasTan, aseTebia: xe da plastmasi.

Page 42: Ibc.Geo

60 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

xanZrisagan pasiuri dacva

• cecxlgamZleobis principi efuZvneba su-

rvils, SeizRudos cecxlis gavrceleba:

• erTi Senobidan meoresken

• erTi farTobidan meoresken; an

• erTi iatakidan meoresken.

• 601-e cxrili gansazRvravs Senobis umetesi elementebis cecxlgamZleobis aucilebel koeficientebs konstru-qciis xuTi tipisaTvis. Senobis elemen-tebis cecxlgamZleoba mosargebleebs aZlevs dros, gavidnen Senobidan sagange-bo situaciis dros, xolo mexanZreebs aZlevs dros imisaTvis, rom Caaqron cecxli konstruqciis Camoqcevamde, gan-sazRvruli drois manZilze. Senobis elementebis kategoriebia:

• struqturuli karkasi

• mzidi kedlebi

• aramzidi kedlisadmi moTxovnebi warmo-

dgenilia $602-Si, 601-e da 602-e cxrilebSi.

interieris aramzidi kedlisa da tixari-

sadmi moTxovnebi warmodgenilia 601-e

cxrilSi. eqsterieris aramzidi kedli-

sadmi moTxovnebi ki 602-e cxrilSi.

• iatakis konstruqcia

• saxuravis konstruqcia

• Senobis Sida elementebis cecxl-gamZleobisadmi moTxovnebi gamom-dinareobs ganyofilebebad dayofis Teoriidan. am mosazrebiT, Senoba barierebis saSualebiT iyofa gan-sxvavebul zonebad, imisaTvis rom Seakavos cecxlis ganviTareba da gavr-celeba.

Page 43: Ibc.Geo

TYPES OF CONSTRUCTION / 61

xanZrisagan pasiuri dacva

konstruqciis tipebis klasificireba

gansazRvravs pasiuri cecxlgamZleobis

xarisxs, rac damaxasiaTebelia Senobis

konstruqciisa da konvertisaTvis.

is gansxvavdeba aqtiuri cecxlsaqro-

bi sistemebisgan, rogoricaa saSxefe-

beli sistemebi. rogorc ganxilulia

me-7 da me-9 TavebSi, kodis Sesabamisad,

SesaZlebelia arCevani gavakeToT pasi-

ur da aqtiur sistemebs Soris. azri

imaSia, rom Senobas SevxedoT, rogorc

mTlianobas da uzrunvelvyoT cecx-

lisagan Tanabari dacva, rom mivaRwioT

nagebobis dacvisa da mosargebleTa usa-

frTxoebis winaswargansazRvrul dones.

mniSvnelovania, damproeqtebels axs-

ovdes, rom Senobis mesakuTreTa umete-

sobas urCevnia, Senoba akmayofilebdes

kodSi gansazRvrul yvelaze mcire cecx-

lgamZleobis koeficientis moTxovnas,

radgan cecxlgamZleobis uzrunvelyofa

pirdapiraa dakavSirebuli mSeneblobis

xarjebTan. konstruqciis tipis gansaz-

Rvra, Cveulebriv, moiTxovs rogorc

sasurveli gamoyenebis, ise Senobebs an

Senobebis nawilebs Soris cecxlgamyofi

manZilisadmi moTxovnebis analizs. da

piriqiT, Senobis ufro maRali cecxl-

gamZleobis koeficientiani sisteme-

bis gamoyenebisas Senobis nawilisaTvis

momsaxurebis an esTetikuri mizniT,

aucilebeli ar aris, mTeli Senoba ufro

maRali koeficientis mqone iyos, vidre

saWiroa gamoyenebis an miwis nakveTis

mdebareobis mixedviT. klasificire-

bisaTvis gamoyenebuli standartebi

aris minimaluri standartebi, Tumca

minimaluri da maqsimaluri gamoiyeneba

mTel SenobasTan da ara izolirebul

komponentebTan.

mSeneblobis nebarTvis gamcemma unda

Seamowmos damproeqteblis mier miniWe-

buli konstruqciis klasificireba da

gansazRvros saboloo klasificireba.

Senobas unda SevxedoT, rogorc mTlian

sistemas da ganvixiloT erTianobaSi.

$602.1.1-Si aRniSnulia, rom miuxedavad

imisa, rom Senobis nawili SeiZleba aWar-

bebdes misi tipisa da gamoyenebisaT-

vis gansazRvrul moTxovnebs, mTlian

Senobas ar Wirdeba rom akmayofilebdes

ufro maRali koeficicentis moTxovnebs,

vidre saWiroa ganzraxuli gamoyenebi-

saTvis.

• pasiuri cecxlgamZleoba Sedegia sam-Seneblo masalebisa da asawyobi siste-mebis gamoyenebisa, romelTac unda gau-Zlon cecxlis zemoqmedebas ise, rom ar Camoiqcen an garkveul temperaturaze metad ar gacxeldnen cecxlis zemoq-medebis sapirispiro mxares. 503-e cxri-lis mixedviT, cecxlgamZle masalebis gamoyenebam samSeneblo masalebad imi-saTvis, rom konstruqciis klasi gada-vides B-dan A-Si, SeiZleba gazardos dasaSvebi simaRleebi da farTobebi. cxrilis mixedviT, wvadi masalebis cecxlgamZleoba SeiZleba ufro metad gazardos cecxlgamZle safarebis gamoyenebam, rom miRweul iqnas mizani, SeCerdes cecxlis gavrceleba da gaiz-ardos Senobis konstruqciis gamZleo-bis periodi xanZris dros. pasiuri cecxlgamZle masalebis gamoyenebam SeiZleba gazardos arawvadi masaleb-is gamZleobis periodic. TviT rkinam an betonma, Tu daucvelia, SeiZleba dakargos simtkice cecxlis zemo-qmedebis dros.

• aqtiuri cecxldamcaoba moicavs cecxlis aRmomCen da cecxlsaqrob sistemebs, rogorebicaa: avtomaturi saSxefebeli sistemebi, qimiuri cecx-lsaqrobi sistemebi an kvamlis sakon-trolo sistemebi

Page 44: Ibc.Geo

62 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

cxrili 601

601-e cxrili gansazRvravs Senobis

umTavresi elementebis cecxlgamZleobis

koeficientisadmi moTxovnebs, romlebic

emyareba gansazRvrul konstruqciis tips

an konstruqciis klasificirebas. Senoba

SeiZleba klasificirdes mxolod, rogorc

erTi tipis konstruqcia, Tu xanZarsawi-

naaRmdego kedeli ar yofs mas calkeul

nagebobebad. maSinac ki, Tu Senobis zogi-

erTi elementi akmayofilebs cecxlgamZ-

leobis ufro maRali konstruqciis tip-

isadmi arsebul koeficientis moTxovnebs,

Senoba, rogorc erTi mTliani, unda

Seesabamebodes mxolod yvelaze dabali

tipis konstruqcias, romelic Seesabameba

gamoyenebis safuZvelze arsebul kodis

minimalur moTxovnebs. es aseve gulisx-

mobs, rom arawvadobis Skalaze, Senobis

konstruqciis tipis sidide klasificird-

eba misi cecxlgamZle elementebis minima-

luri cecxlgamZleobis mixedviT.

aucilebeli cecxlgamZleobis koeficientebi saaTebSi (cxrili 601, Semoklebuli versia)

konstruqciis tipi tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi V

A B A B A B masiuri xe A B

Senobis elementi*

struqturuli karkasi 3 2 1 0 1 0 masiuri xe 1 0

mzidi kedlebi

eqsterieri 3 2 1 0 2 2 2 1 0

interieri 3 2 1 0 1 0 1/masiuri xe 1 0

aramzidi kedlebi eqsterieris aramzidi kedlebisa da interieris tixrebisadmi moTxovnebi mocemulia $602-Si da 602-e cxrilSi.

iatakis konstruqcia 2 2 1 0 1 0 masiuri xe 1 0

saxuravis konstruqcia 1½ 1 1 0 1 0 masiuri xe 1 0

* winamorbed samodelo kodebSi, iseTi elementebi, rogorebicaa kibeebi, gan-sazRvruli iyo samSeneblo masalebT-an mimarTebaSi, konstruqciis tipebis Semcvel nawilebSi. $1009.5-Si axali Semowmebaze dafuZvnebuli krite-riumebi acxadebs, rom kibeebi `aigos iseTi masalebiT, romlebic Seesabameba Senobis konstruqciisaTvis nebadarT-ul tipebs~. am axalma ganmartebam SeiZleba gaugebroba gamoiwvios $603-Tan erTad gamoyenebis dros, sadac daSvebulia wvadi masalebis gamoyen-eba I da II tipis konstruqciebSi.

601-e cxrilis sqolioebi moicavs arsebiT informacias, romelic damproeqtebelma unda gamoiyenos daproeqtebisas gadawyvetilebis miRe-bis dros da 601-e cxrilisa da 503-e cxrilis (romelsac SesabamisobaSi mohyavs dasaSvebi simaRle da Senobis farTobebi konstruqciis tipebT-an da gamoyenebebTan) Sejerebisas. damproeqtebeli yuradRebiT unda gaecnos sqolioebs, radgan isini Seicavs mniSvnelovan gamonaklisebsa da alternativebs. magaliTad, wvadi konstruqciisaTvis saSxefebeli sistemis alternativa, romelic erT dros mocemuli iyo calke debule-bad erTian samSeneblo kodebSi, axla gadatanilia 601-e cxrilis sqolioSi.

Page 45: Ibc.Geo

TYPES OF CONSTRUCTION / 63

cxrili 601

• sqolio a: gansazRvreba imisa, Tu ris-gan Sedgeba struqturuli karkasi, mocemulia cxrilis am sqolioSi. aRniSnul dacvasTan dakavSirebul kriteriumebs unda akmayofilebdes mxolod is ZiriTadi elementebi, romlebic uSualod svetebs eyrdnoba da erTianobaSi qmnian karkass.

• sxva elementebi, romlebic ar qmnian struqturul karkass, gaTvaliswinebulia iatakisa da saxuravis konstruqciisadmi moTxovnebSi.

• sqolio b: am sqolios mixedviT, sax-uravis karkass, dakavSirebuls inter-ieris mzid kedlebTan I tipis kon-struqciaSi ufro msubuqi saxanZro datvirTva aqvs, vidre iatakebis kon-struqcias.

• sqolio c: am sqolios pirobebi exeba specialur debulebebs, romlebic dakavSirebulia cecxlisagan dacvasa da Senobis elementis dacvas saxur-avis konstruqciaSi. sqolio uSvebs daucvel saxuravis konstruqciebs qvemoT mdebare iatakidan 6096 mm-ze an maRla, garda F-1, H, M da S-1 gamoy-enebis jgufebisa da cecxlgamZleo-bisaTvis damuSavebuli xis masalis gamoyenebas aseTi daucveli nawilebi-saTvis.

• sqolio d: uSvebs masiuri xis gamoyen-ebas, sadac 1 saaTiani an naklebi cecx-lgamZleobis koeficientia aucile-beli.

Page 46: Ibc.Geo

64 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

cxrili 601

• sqolio e: am sqolioSi mocemulia alternativebi avtomaturi xanZarsaw-inaaRmdego saSxefebeli sistemebis gamoyenebisaTvis, rac saSualebas iZleva Semcirdes I, II da V tipis konstruqciis SenobebSi Senobis elementebis dacva. es efuZvneba pasiur cecxlgamZleobas (romelic gamoyenebulia konstruq-ciaSi) da aqtiur cecxlqrobas Soris urTierTqmedebas, romelic proeqt-deba cecxlis Casaqrobad manam, sanam is imdenad gaZlierdeba, rom safrTxes Seuqmnis Senobis im struqturuli elementebis struqturul mTlianobas, romelTac dacva sWirdeba. am alter-nativebis gamoyeneba SesaZlebelia mxolod maSin, roca saSxefebeli sistema sxvagvarad ar aris moTxovnili kodis mixedviT da ar aris gamoyenebuli Senobis dasaSvebi farTobis an simaRlis gasazrdelad. damproeqtebelTa jguf-ma, dasaSvebi alternativebis SerCevisas, yuradRebiT unda ganixilon pasiuri da aqtiuri sistemebis xasiaTi. magaliTad, ganixilon, romeli midgomaa ukeTesi seismurad aqtiur farTobze mdebare SenobisaTvis, rac gavlenas moaxdens amgvar gadawyvetilebebze. aqtiuri sistemebi SeiZleba damokidebuli iyos adgilidan moSorebuli wylis wyaroze, romelmac SesaZloa Sewyvitos funqcion-ireba miwisZvris Semdeg. meores mxriv, Senobis ryevam SeiZleba gamoiwvios gamoyenebuli cecxlgamZle masaleb-is dazianeba da maT saTanadod veRar daicvan struqtura miwisZvris Sedegad gaCenili xanZris SemTxvevaSi, romlis Casaqrobad SeiZleba adgilze arsebuli wylis maragis gamoyeneba saavario gen-eratorze momuSave saqaCebis/tumboebis saSualebiT.

• sqolio f: es sqolio miuTiTebs spe-cialur debulebaze, romelic exeba interieris aramzid tixarebs IV tipis SenobebSi, rogorc mocemulia §602.4.6-is detalur nawilebSi.

• sqolio g: sqolio damproeqtebels urCevs, Seadaros 601-e da 602-e cxri-lebis moTxovnebi eqsterieris mzidi kedlebis mimarT arsebuli cecxlgam-Zleobisadmi moTxovnebis gansasazR-vad. SesaZlebelia, rom 602-e cxrilis moTxovnebi moiTxovdes ufro maRal cecxlgamZleobis koeficients eqsteri-eris kedlisaTvis, vidre 601-e cxrili; urTierT gadamfaravi moTxovnebis SemTxvevaSi, §102.1-is Sesabamisad gam-oiyeneba yvelaze mkacri moTxovnebi. magaliTad, E jgufis saganmanaTleblo gamoyeneba II-B tipis SenobaSi, romelic mdebareobs miwis nakveTis sazRvridan 1524 mm-is manZilze, saWiroebs 1 saaTiani koeficientis mqone kedels 602-e cxri-lis mixedviT, 601-e cxrilis Sesabamisad ki saerTod ar saWiroebs koeficients. am SemTxvevaSi, gamoiyeneba 1 saaTiani koeficientis moTxovna, radgan §102.1-is Sesabamisad, unda gamoviyenoT yvelaze mkacri debuleba.

• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone konstruqcia

• daSvebuli saSxefebeli sistema• Semcvlelebi araa daSvebuli eqsteri-

eris kedlebisTvis

Page 47: Ibc.Geo

TYPES OF CONSTRUCTION / 65

cxrili 602

602-e cxrili gansazRvravs eqsterieris

kedlebis cecxlgamZleobis koeficien-

tisadmi moTxovnebs cecxlgamyofi man-

Zilidan, aseve, konstruqciis tipidan

da gamoyenebis jgufebidan gamomdinare.

cxrili moiTxovs, rom gamoyenebis jgufi

cnobili iyos imisaTvis, rom ganisazRv-

ros cecxlgamZleobis moTxovnebi eqs-

terieris kedlebisTvis. sayuradReboa,

aseve, rom 601-e cxrilSi mocemuli moTx-

ovnebi eqsterieris mzidi kedlisadmi

unda SevadaroT 602-e cxrilis moTx-

ovnebs. sadac amgvari Sedarebebi iwvevs

potenciur konfliqts, gamoiyeneba ufro

mkacri moTxovna, $102.1-is Sesabamisad.

• qu

Cis

an s

azo

gad

oeb

ri

vi g

zi

s Su

axaz

i

• termini `cecxlgamyofi manZili~ gan-sazRvrulia $702-Si. es axali terminia wina samodelo kodebis zogierTi momx-mareblisaTvis. es ganmarteba cvlis termins `mdebareoba miwis nakveTze~ ufro farTo azriT, rac gulisxmobs ara mxolod Senobebis sivrciT urT-ierTobebs maTi ganTavsebis adgilis sazRvrebTan, aramed imave adgilze mdebare momijnave SenobebTanac. eseni damokidebuli cvladebia, romelTa-gan TiToeuli zemoqmedebs erTime-oreze Senobis daproeqtebis dros. cecxlgamyofi manZili unda gaizomos perpendikularulad Senobis fasa-disken, rogorc ilustrirebulia.

• cecxlgamZleobis moTxovnebi mcird-eba Senobebs Soris manZilis gazr-dasTan erTad. isini aseve mcirdeba konstruqciis tipisadmi moTxovnebis Semcirebis Sesabamisad. 602-e cxrili aseve Seicavs varaudebs cecxlgamyof manZilebTan dakavSirebul gamoyenebe-bis safrTxeebze. mTavari principia sxvadasxva gamoyenebebis gamo arse-buli safrTxeebis Sesamcireblad manZilebis gazrda. manZili aseve amcirebs naklebad cecxlgamZle kon-struqciis mimarT cecxlis garedan zemoqmedebas.

• eqsterieris kedlebSi Riobebis farTobebis sidide ganisazRvreba $704.8 cxrilSi mocemuli farTobis SezRudvebis Sesabamisad. Riobebis dacvis xarisxebi Seesabameba ked-lis 602-e cxrilSi mocemul kedlis dacvisadmi moTxovnebs da Riobebis dacvisadmi moTxovnebs, romlebic mocemulia 715.4 cxrilSi. damproeqte-belma Tavdapirvelad unda daadgi-nos eqsterieris kedlebis aucile-beli cecxlgamZleobis koeficienti, rom gansazRvros eqsterieris ked-lebSi Riobebis dacvis aucilebeli xarisxi. Semdeg damproeqtebels unda SeeZlos eqsterieris kedelSi dacu-li da daucveli Riobebis dasaSvebi sididis gansazRvra am ori nawilis erTdroulad gamoyenebiT.

• kedlebi ≥ 90° miwis nakveTis saz-Rvris mimarT ar regulirdeba 602-e cxriliT.

• warmosaxviTi sazRvari unda gaivlos erT miwis nakveTze mdebare ramdenime Senobas Soris, $704.3-is Sesabamisad

• dacva, romelic saWiroa, roca

Senoba iWreba cecxlgamyof

manZilSi

• sazRv.

• dacva saWiro ar aris eqsterieris am nawilisTvis, radgan is uyurebs sazogadoebriv gzas.

90°

izrdeba cecxlgamZleobis moTxovnebi

• ma

nZi

li

s gaz

rd

a

• ko

nst

ru

qci

is

ti

pis

Semc

ir

eba

• cecxlgamyofi manZili

cxrili 602 eqsterieris kedlebis aucilebeli cecxlgamZleobis koeficienti cecxlgamyofi man-Zilidan gamomdinare

cecxl- konstruqciis jgufi jgufebi jgufebi

gamyofi tipi H F-1, M, S-1 A, B, E, F-2,manZili I, R, S-2, U(mm) • safrTxis Semcireba

<5 AII 3 2 1

I-A

V-B

>30 yvela 0 0 0

Page 48: Ibc.Geo

66 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

I da II tipis konstruqciebi

I da II tipis konstruqciis Senobis ele-

mentebi arawvadi masalebisaa. rogorc

49-e gverdze aRiniSna, arawvadobis

gansazRvreba mocemulia $703.4-Si da

moiTxovs ASTM E 136-is kriteriumebTan

Sesabamisobas.

• I-A tipis konstruqcias, romelic ce-cxlgamZleobis koeficientis mqone yvelaze maRali xarisxis konstruq-ciaa, sWirdeba pasiuri dacva nagebobis yvela elementisaTvis.

• I-B tipis konstruqcia I-A tipis kon-struqciis msgavsia, Tumca uSvebs cecxlgamZleobis koeficientis Semcirebas 1 saaTiT struqturuli karkasisaTvis, mzidi kedlebisa da iatakis konstruqciisaTvis da ½ saaTiT Semcirebas saxuravis kon-struqciisaTvis.

• II-A tipis konstruqcia moiTxovs ele-mentebis umetesobis 1 saaTian dac-vas, Tumca uSvebs aqtiuri an pasiuri dacvis gamoyenebas nagebobis yvela elementisaTvis eqvivalenturi dacvis misaRwevad.

• II-B tipis konstruqcia uSvebs Senobis daucveli elementebis arsebobas. kon-struqciis es tipi zogierT winamde-bare samodelo kodSi gansazRvruli iyo, rogorc `II tipis, koeficientis armqone~.

wvadi masalebi I da II tipis konstruqciebSiarawvadi konstruqciis tipSi wvadi

masalebis gamoyeneba ise unda gavigoT,

rom es gamoyenebebi unda iyos Senobis

mTavari struqturis damxmare. am wvadi

masalebis gamoyenebis daSvebis winapi-

robaa is, rom isini iqneba SezRuduli

raodenobis da sasurveli xarisxis

cecxlgamZleobis. rogorc vxedavT, I

da II tipis konstruqciebisaTvis arse-

buli wesebi, marTalia, moiTxovs araw-

vadi masalebis gamoyenebas, magram uSvebs

rig gamonaklisebs yvela moTxovnis

erToblivi gamoyenebis dros.

§603 Seicavs SeniSvnebis nusxas, sadac

gansazRvrulia, romeli wvadi masalebi

SeiZleba gamoiyenebodes I da II tipis

SenobebSi.

1. SeniSvna 1 imeorebs, rom daSvebulia cecxlgamZleobisTvis damuSavebu-li xis masalis gamoyeneba aramzidi kedlebisa da tixrebisaTvis da sax-uravis konstruqciisaTvis, rac aRniS-nulia 601-e cxrilis sqolioSi.

2. masalebi, romelTa alis gavrcelebis koeficienti 25-ze naklebia, Seesaba-meba A klasis interieris damasruleb-el masalebs ASTM E 84-is Sesabamisad. es indeqsebi SeiZleba ufro maRali iyos, rogorc aRniSnulia gamonaklis-Si, sadac arawvadi masalebis fenebs Soris Casmulia izolacia ise, rom maT Soris ar darCes sahaero sivrce.

3. qafplastebi daSvebulia, Tu Seesaba-meba kodis 26-e Tavis debulebebs. gan-sakuTrebiT sayuradReboa §2603.5-is debulebebi, romlebic exeba I, II, III da IV tipis Senobebis eqsterierze gamoyenebul qafplastebs.

4. saxuravis safarebis umetesoba aris A, B an C klasis, amdenad, es SeniSvna TiTqmis yovelTvis gamoyenebadia.

5. kodi ambobs, rom interieris wvadi dekoratiuli da utilitaruli damasrulebeli masalebi, rogorebi-caa xis iatakebi, unda daigos arawvad struqturul elementebze.

6. xis masaliT mopirkeTeba gruntis ni-SnulTan an mis axlos misaRebia, Tu mexanZreebisaTvis advilad misadgo-mia da ar mdebareobs gruntis niSnu-lidan 4572 mm-ze maRla.

7. es SeniSvna iTxovs cecxldamcavebs xis iatakebSi I da II tipis konstruqciaSi. is me-5 SeniSvnis msgavsia.

8. am nawilis mTavari sakiTxia is, rom gan-saxilvel farTobs iyenebdes da akon-trolebdes erTi mosargeble. es deb-ulebebi ar exeba mravalmosargeblian sivrceebs. aseve, am tixarebma ar unda gansazRvros gasasvlelTan misadgomi bilikebi, romlebic SeiZleba warmoad-gendes 30-ze meti mosargeblisaTvis gamosayenebel derefnebs. am SeniSvnis mixedviT, erTmosargeblian iatakebs, aseve, SeiZleba hqondes xis tixrebi an msgavsi msubuqi konstruqciebi, Tu isini 1829 mm-ze dabali iqneba da fexze mdgom mosargebleebs eqnebaT saSualeba aTvalieron gamoyenebuli sivrce saavario SemTxvevis dros.

Page 49: Ibc.Geo

TYPES OF CONSTRUCTION / 67

I da II tipis konstruqciebi

9. scenebi da baqnebi gansazRvrulia $410 -Si, rogorc amaRlebuli farTobe-bi, gamoyenebuli religiuri daniS-nulebiT, leqciebisaTvis, musikis, warmodgenebis an sxvagvari garTobis warmosadgenad.

10. konkretulad ixileT $1406-is deb-ulebebi, romlebic exeba cecx-lgamyofsa da wvadi safarebis cecxlgamZleobas Soris urTierT-damokidebulebas. aseve sayura-dReboa, rom plastamsis safarebi unda Seesabamebodes kodis 26-e Tavs. eqsterieris kedlebidan gamonaSvere-bi gansazRvrulia $704-Si da esenic dakavSirebulia konstruqciis tip-Tan. Tavis mxriv, $704-Si aseve aris gadamisamarTeba $1406-Tan Senobebis eqsterierze wvadi masalebis gamoy-enebasTan dakavSirebiT.

.

11. es SeniSvna aRiarebs wvis damblokve-lisa da salursmneebis aucile-blobas damasrulebeli masalebisa da dafiqsirebuli avejis dasamon-taJeblad da rom isini Senobis, rogorc erTi mTlianis struqtu-ruli cecxlgamZleobis damxmare elementebia.

12. plastmasis gamWvirvale masalebi dasaSvebia, kodis 26-e Tavis moTx-ovnebis Sesabamisad.

13. es msgavsia me-11 SeniSvnaSi daSvebu-li wvadi masalebis gamoyenebisa.

14. plastmasis dekoratiuli safari dasaSvebia, Tu is damontaJebulia §2605.2-is Sesabamisad.

15. es msgavsia me-11 SeniSvnaSi daSvebu-li wvadi masalebis gamoyenebisa.

16. es aris gadamisamarTeba 601-e cxri-lis sqolio d-ze da savaldebulo ar aris.

17. §703.2.2-is mixedviT, es agregatebi daSvebulia iyos wvadi im pirobiT, rom asawyobi sistema akmayofilebs kodis kriteriumebs, romlebic gamomdinareobs cecxlgamZleobis Semowmebidan.

18. cecxlgamZle masalebi ar SeiZleba erTmniSvnelovnad CaiTvalos arawva-dad da unda daeqvemdebaros §1704.10 da 1704.11-is Sesabamis specialur Semowmebas.

19–22. es gamonaklisebi me-18 SeniSvnis msgavsia da uSvebs wvadi masalebis gamoyenebas, Tu isini akmayofilebs IBC-is an sxva saerTaSoriso kodebSi gansazRvrul specifikur kriteri-umebs.

Page 50: Ibc.Geo

68 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

III tipis konstruqcia

III tipis Senobebi warmoadgens arawva-

di da wvadi elementebis nazavs. maT

aqvT arawvadi eqsterieris kedlebi da

wvadi iterieris konstruqcia. Senobis

es tipebi aSS-Si warmoiSva me-19 sau-

kunis dasasruls im ganzraxviT, rom

bolo moReboda did xanZrebs biznes

SenobebiT gadatvirTul ubnebSi, magal-

iTad, rogoric iyo CikagoSi. Senobebi

daproeqtda imgvarad, rom cecxli ar

gavrcelebuliyo Senobidan Senobaze,

risTvisac Senobis eqsterieris kedlebi

arawvadi unda yofiliyo.

• III tipis Senobis eqsterieris samSeneblo masalebi aucileblad arawvadi unda iyos. dasaSvebia cecxlgamZleobisTvis damuSavebuli xis masalis gamoyeneba eqs-terieris iseT kedlebSi, sadac aucile-beli cecxlgamZleobis koeficienti 2 saaTi an naklebia. 601-e cxrilis moTx-ovniT, III-A tipis SenobebSi aucilebelia 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficien-tis mqone kedlebi; amdenad, cecxlgamZ-leobisaTvis damuSavebuli xis masala misaRebia garda im SemTxvevisa, roca is aWarbebs cecxlgamyofi manZilidan gamomdinare 602-e cxrilis moTxovnebs. es moxdeba mxolod H jgufis gamoyen-ebebSi, sadac cecxlgamyofi manZili 1524 mm-ze naklebia.

• III tipis Senobebi miCneulia wvadad, vinaidan, kodis daSvebiT, maTi inter-ieris elementebi warmoadgens wvad masalebs da daucvel konstruqciebs (Tu amis saSualebas iZleva Senobis simaRle da farTobi), gamoyenebidan gamomdinare.

Page 51: Ibc.Geo

TYPES OF CONSTRUCTION / 69

IV tipis konstruqcia

IV tipis Senobebi gaCnda saxanZro usa-

frTxoebis pirobebis Sesaqmnelad

samSenelo warmoebasa da sasawyobo

SenobebSi, radgan III tipis Senobebi

saofise da sacxovrebel gamoyenebebs exe-

boda. IV tipis SenobebSi gamoyenebuli

konstruqciis tipi cnobilia, rogorc

`sawarmoo konstruqcia~, an `masiuri xis~

konstruqcia. am SenobebSi gamoyenebulia

masiuri xis struqturuli nawilebi

da masiuri xis iatakis safarebi araw-

vadi konstruqciis eqsterieris ked-

lebs SigniT. bevr amgvar Senobas, aseve,

aqvs moZravi mZime liTonis darabebi,

romlebic xuravs eqsterieris Riobebs

Senobis garedan daucveli Riobebis

gavliT cecxlis SenobaSi gavrcelebis

Tavidan asacileblad.

• ufro Zvel SenobebSi, am tipis kon-struqciaSi gamoiyeneboda daxerxili masiuri xe, Tanamedrove konstruqci-ebSi ki Sewebebul-laminirebul stru-qturul xis nawilebs iyeneben.

`masiuri xis~ konstruqciasTan dakav-

Sirebuli kriteriumebi efuZvneba

istoriuli mSeneblobis gamocdilebas

da ara samecniero ganmartebebs, rom-

lebic mocemulia ASTM E 136 da E 119-Si.

xanZrebis dros araerTxel gamovlinda

aseTi Senobebis simtkice. sadazRvevo

industriam xeli Seuwyo am tipis kon-

struqciis Senobebis mSeneblobas 1800-

iani wlebis bolos da 1900-iani wlebis

dasawyisSi, rom SeemcirebinaT xanZri-

sagan gamowveuli sakuTari danakargebi/

zarali.

saerTod, IV tipis Senobebi xanZ-

ris pirobebSi nela iwvis. masiuri xis

nawilebis aaleba da danaxSireba iwyeba

204.4°C-ze. danaxSirebis gagrZelebis

SemTxvevaSi, is aferxebs xis masalis dan-

arCeni nawilebis Semdgom dazianebas

xis masalis Sida nawilebis cecxlisagan

izolirebis saSualebiT.

• masiuri xis konstruqciaSi mTavaria, rom mas ar aqvs damaluli sivrceebi Senobis elementebs Soris. es xels uSlis cecxlis gavrcelebas Senobis elementebSi da damalul adgileb-Si. am tipis konstruqciis sistemis nawilia struqturis moulodneli Camoqcevis Tavidan acileba.

• samSeneblo xis zomebs ewodeba `nomi-naluri~, rac miuTiTebs, rom xis masa-lis nawilebis realuri gabaritebi ufro mcire iqneba, vidre xis daxerx-vis standartebSi aRniSnuli gabarite-bi. magaliTad, 203 × 203 nominaluri nawili realurad iqneba 184 × 184.

• iatakis ficris minimaluri nomi-naluri sisqe unda iyos 76 mm, da iat-akebi daSorebuli unda iyos eqsteri-eris kedlidan, magram unda hqondes cecxldamblokveli an safexurebrivi naSveri (kedlis gamoSverili struq-tura, romelic qmnis koWis sayrdens) iatakis nawilebis qvemoT.

• saSxefebeli sistemis alternativasTan dakavSirebuli kriteriumebi masiuri xis Senobebis saxuravisaTvis deta-luradaa aRwerili §602.4.3-Si. axla isini mocemulia aseve 601-e cxrilis d sqolioSi sxva tipis konstruqciebi-saTvis, sadac aucilebelia 1 saaTiani cecxlgamZleoba.

• sayuradReboa, rom gamijvnis bevri sxva detaluri kriteriumi masiuri xis SenobebisaTvis Sedis §602.4-Si da ara 602-e nawilSi, sxva tipis konstruqcie-bisgan gansxvavebiT.

Page 52: Ibc.Geo

70 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

V tipis konstruqcia

V tipis konstruqcia yvelaze naklebad

SezRuduli tipis konstruqciaa. masSi

dasaSvebia kodiT nebadarTuli nebis-

mieri masalis gamoyeneba. V tipis kon-

struqciis tipiuri magaliTia pirobi-

Tad msubuqi xis karkasiani erTi ojaxis

sacxovrebeli.

• vinaidan V tipis konstruqciis nebi-smieri elementi SeiZleba iyos wvadi, Senobis elementebis cecxlgamZleo-ba, Cveulebriv, uzrunvelyofil-ia Senobis nawilebSi cecxlgamZle masalebis gamoyenebiT.

• V-A tipis konstruqcia daculi konstruqciaa da, amdenad, Senobis yvela mTavar elements unda hqondes 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti. erTaderTi gamonaklisia interieris aramzidi kedlebi da tixrebi, romlebic Sedis 601-e cxrilSi. e sqolios daSvebiT, aqtiur damcavad SeiZleba gamoyenebul iqnas avtomaturi saSxefebeli sistema, romelic 1 saaTian pasiur damcavs Caanacvlebs.

• V-B tipis konstruqcia daucvelia da ar sWirdeba cecxlgamZleobis koe-ficienti, garda im SemTxvevisa, roca 602-e cxrili moiTxovs eqsterieris kedlis dacvas.

Page 53: Ibc.Geo

7cecxlgamZle konstruqciacecxlgamZleoba konstruqciis tipebis klasis dadgenis mTavari faqtoria. struq-

turuli masalebi klasificirdeba wvad an arawvad masalebad. arawvadi masale-

bi, TavianTi bunebidan gamomdinare, metad cecxlgamZlea. Tumca, TviT araw-

vadi struqturuli masalebi SeiZleba Sesustdes cecxlis zemoqmedebis Sedegad.

damatebiTi masalebi, romelTac aqvT unari, gauZlon gansazRvruli intensivobis

cecxlis zemoqmedebas saxanZro testebis safuZvelze gansazRvruli drois man-

Zilze, SeiZleba gamoyenebuli iyos struqturul masalebTan erTad aucilebeli

cecxlgamZleobis misaRwevad. rogorc konstruqciis tipebis ganxilvisas vnaxeT,

arsebobs pirdapiri kavSiri konstruqciis tipebis mixedviT cecxlgamZleo-

bis moTxovnebsa da gamoyenebis tipebsa da mosargebleebis dasaSveb raodenobas

Soris.

kodSi gansazRvrulia cecxlgamZleobis uzrunvelyofis ori ZiriTadi meTodi

SenobebSi sicocxlis usafrTxoebisaTvis. isini SeiZleba klasificirdes, rogorc

pasiuri an aqtiuri damcavebi. am midgomebs ganasxvavebs maTi reagirebebi Senobis

struqturaze cecxlis efeqtebis mimarT. pasiuri damcveli CaSenebulia Senobis

struqturaSi da uzrunvelyofs bariers struqturasa da cecxls Soris. aqtiuri

damcavi, rogoricaa xanZarsawinaaRmdego saSxefebeli sistemebi, cecxlze rea-

girebs cecxlsaqrobi da kvamlgamwovi sistemebis gaaqtiurebiT, ris Sedegadac

struqtura dauzianebeli rCeba ufro meti xnis manZilze, vidre damcavis gareSe

da mosargebleebs gaqcevis saSualeba eZlevaT. kodi aqtiur da pasiur damcavebs

Soris arCevanis gakeTebis saSualebas iZleva. magaliTad, struqturis 1 saaTian

dacvasTan dakavSirebuli moTxovnebis nacvlad, zogierT SemTxvevebSi, SeiZleba

gamoviyenoT xanZarsawinaaRmdego saSxefebeli sistemebis debulebebi garkveuli

gamoyenebebisaTvis.

am TavSi ganvixilavT kodis moTxovnebs pasiuri cecxlgamZleobisaTvis; me-9 TavSi

ganxilulia cecxlgamZleobis aqtiuri saSualebebi. damproeqteblebisa da mesa-

kuTreebisaTvis, pasiur da aqtiur cecxlgamZleobas Soris arCevani daproeqtebisa

da ekonomikuri analizis nawilia, ris Semdegac gadawyveten, romeli sistema ufro

Sesaferisia mocemuli proeqtisaTvis. aqtiur sistemasTan SedarebiT pasiuri

sistemisaTvis upiratesobis miniWeba gamoyenebisa da mdebareobisadmi moTxovne-

bis sxvadasxva konstruqciis tipebisTvis dasaSveb simaRleebTan da farTobebTan

Sedarebis iteratiuli/mravalgzisi procesis nawilia. rogorc wina TavebSi aRin-

iSna, Cveulebriv, daproeqtebis mizania yvelaze ekonomiuri tipis konstruqciis

gamoyeneba, romelic gamoyenebis saWiroebebs daakmayofilebs.

kodi aRiarebs alternativebis efeqtianobas konstruqciis tipebsa da cecxlisagan

damcavebis tipebs Soris. is aseve miiCnevs, rom aqtiur da pasiur cecxlgamZleobas

Soris arCevani dakavSirebulia SezRudvebTan, ramdenadac isini damokidebulia

konstruqciisa da sargeblobis tipebze. sadac kodi moiTxovs aqtiuri sisteme-

bis gamoyenebas, simaRleebisa da farTobebis gazrdasTan dakavSirebuli krite-

riumebidan gamomdinare, maSin, pasiur dacvasTan dakavSirebuli debulebebis

nacvlad aqtiuri sistemebis debulebebis gamoyeneba, zogadad, nebadarTuli araa.

alternativebis gamoyeneba nebayoflobiTia da damproeqtebelsa da mesakuTres

aZlevs uflebas, airCion cecxlgamZleobis aucilebeli xarisxis uzrunvelyofis

gza. roca kodis debulebebi sxvagvarad moiTxovs aqtiur sistemebs, isini kodis

mixedviT, Cveulebriv, dauSvebelia pasiuri sistemebis moTxovnebis sakompensa-

ciod.

Page 54: Ibc.Geo

72 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

cecxlgamZle konstruqcia

cecxlgamZleobis koeficientebi§702-is gansazRvrebis mixedviT, cecxlgam-Zleobis koeficienti warmoadgens drois monakveTs, `romlis ganmavlobaSic Senobis elementi, komponenti an awyobili sistema inarCunebs cecxlis lokalizebis (momw-yvdevis, Caketvis) unars, agrZelebs mocemu-li struqturuli funqciis Sesrulebas an orives~, da romelic ganisazRvreba testebiT an §703-Si aRwerili meTodebiT. saaTebSi gazomili drois koeficientebi gviCvenebs, ramden xans SeuZlia samSeneb-lo masalas, elements an awyobil sistemas struqturuli mTlianobisa da/an xanZ-ris dros Tbogadacemis mimarT medegobis SenarCuneba, da Seesabameba kodis me-6 TavSi gansazRvrul konstruqciis tips.

§703.2 zRudavs cecxlgamZleobis koefi-cientebis miniWebas fundamenturi saxan-Zro testis safuZvelze, romelic gamo-qveynebulia ASTM International (ASTM)-is mier, romelsac adre ewodeboda `amerikis sazogadoeba testirebisa da masalebisaT-vis~. ASTM-is testis E 119 Sesabamisad, masalebi da awyobili sistemebi mowmdeba realuri xanZris pirobebSi. Sesamowmebeli masala da awyobili sistema montaJdeba quraSi mosalodneli zemoqmedebis msgavs pirobebSi, mag., vertikalurad kedlebi-sTvis, horizontalurad iatakebis an WerebisTvis da Semdeg xdeba cnobili intensiurobis cecxlis zemoqmedebis gamowveva. cecxlis zemoqmedeba imarTeba standartuli dro-temperaturis mru-diT, sadac cecxlis intensivoba izrdeba mocemuli drois periodSi da aRwevs winas-wargansazRvrul temperaturas mocemuli drois Semdeg da amis Semdeg narCundeba es temperatura. Semdeg nimuSze cecxlis zemoqmedeba grZeldeba mis ganadgure-bamde an sanam damcavis gamZleoba gad-aaWarbebs sasurvel maqsimalur zRvars. es gansazRvravs gansaxilveli masalis an awyo-bili sistemisTvis saaTebSi gamoxatul cecxlgamZleobis koeficients.

• tem

per

atu

ra

• dro sT-Si

•winaswar gansazRvruli tempera-

tura (C°) mocemul droSi•

dro-t

emperaturis mrudi

droebiTi datvirTva

mudmivi datvirTva

• cecxlgamZle konstruqcias, pasiurs an aqtiurs, aqvs ori umTavresi daniS-nuleba:

• pirvelia Senobis struqturis dacva. pasiuri dacvis pirobebSi aseTi dacva, Cveulebriv, gamoyenebulia pirdapir struqturul nawilebze.

• meore aris sivrceebis gamijvna SenobaSi cecxlis an kvamlis gavrcelebis an Senobebs Soris cecxlis gavrcelebis Tavidan asacileblad. sivrceebis dacva gulisxmobs cecxlis an kvamlis zemo-qmedebisgan Senobis iseTi sistemebis dacvas, rogoricaa: iatakebi, kedlebi da Werebi, aseve, am sistemebSi arsebuli Riobebi.

• §702 gansazRvravs cecxlisgan dacul farTobebs, rogorc mTlian iatakebs, SemozRuduls an SemosazRvruls

• cecxlgamZle kedlebiT • eqsterieris kedlebiT

• cecxlgamZleobis koeficientis mqone Senobis horizontaluri awyobili sistemebiT.

• cecxlgamZleobis koeficientebi damokidebulia sxvadasxva masa-lebisa da konstruqciebis qcevaze ASTM-Si gansazRvruli saxanZro testis pirobebSi. Cveulebriv, testebi iTvaliswinebs, Tu awyobili sistemis romeli gverdi SeiZleba aRmoCndes cecxlis zemoqmedebis qveS.

Page 55: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 73

§703.2-is gamonaklisi uSvebs, rom eqster-

ieris mzidi kedlis koeficienti toli

iyos aramzidi kedlebis koeficientisa,

roca gaTvaliswinebulia yvela faqto-

ri, kerZod: cecxlgammijnavebi da gamoy-

eneba. am gamonaklisis Tanaxmad, eqsteri-

eris kedlebis cecxlgamZleobis mizania

cecxlis gavrcelebis SeCereba struq-

turis gareT, aseve, struqturis dacva.

vinaidan am pirobis maregulirebeli

kriteriumebi iTvaliswinebs Senobis

gareT cecxlis gavrcelebis Seferxebas,

kodi aRiarebs, rom struqturisaTvis

yvelaze maRali xarisxis dacvas sivrcis

SemomzRudavi kedlebi warmoadgens.

§703.2.3 varaudobs, rom Semowmebuli

awyobili sistemebi ar aris SezRuduli

ASTM E 119-is ganmartebebis Tanaxmad.

`SezRuduli~ niSnavs struqturuli

nawilebis unars, SeikumSon an gafar-

Tovdnen xanZris pirobebSi. SezRudul

awyobil sistemebad miCneul sistemebs,

Cveulebriv, ufro maRali saaTobrivi

koeficientebi aqvs da naklebi cecxlis-

gan damcavebi sWirdeba, amdenad, mimzid-

velia daproeqtebisas gamoyenebisaTvis.

Tumca, kodi moiTxovs, rom aseTi awyo-

bili sistemebi aRniSnulis iyos geg-

mebze. daproeqtebis sirTule da awyo-

bili sistemebis SezRuduloba, Zalian

xSirad gadawonis cecxlisgan damcavi

masalebis Semcirebuli raodenobiT

gamoyenebisgan miRebul mogebas. cecx-

lgamZleobis moTxovnebis gansazRvris

dros, damproeqteblebs vurCevT, miyvnen

kodis nawilebis debulebebs da yvela

awyobili konstruqcia SeuzRudavad

miiCnion.

alternatiuli meTodebimarTalia, cecxlgamZleobis koeficien-tebi, ZiriTadad, efuZvneba ASTM E 119-is testebs saaTobrivi koeficientebis gasaz-Rvrisas, §703.3 damproeqteblebs uflebas aZlevs, gamoiyenon ramdenime alternati-uli meTodi cecxlgamZleobis kriteri-umebTan Sesabamisobis saCveneblad. erTi meTodi uSvebs iseTi aRiarebuli saagen-toebis mier gansazRvruli koeficiente-bis gamoyenebas, rogorebicaa: Underwriters Laboratory (teqnikuri usafrTxoebis laboratoria UL) an Factory Mutual (FM). TavisTavad, kodi Seicavs 720-e cxrilSi mocemuli sarekomendacio awyobili

sistemebis `receptebis wigns~, sadac damp-roeqteblisaTvis CamoTvlilia damcavi saSualebebi, romlebic saWiro koeficien-tebis miRwevis mizniT, SeiZleba gamoy-enebuli iyos struqturul nawilebTan, iatakisa da saxuravis konstruqciasTan da kedlebTan. §721 damproeqtebels aZlevs uflebas, awyobili sistemebis cecxlgamZ-leoba gamoiTvalos sxvadasxva masalebis koeficientebis kombinirebis safuZvelze. ase ufro adgilia realuri saproeqto pirobebis dakmayofileba, vidre 720-e cxrilSi rigi awyobili konstruqciebis Zalian specifikuri CamonaTvalis gamoy-enebiT.

§703.3 daproeqtebuli cecxlgamZleobis gansasazRvrad, aseve, uSvebs ASTM E 119-is testebis safuZvelze sainJinro analizis Catarebas. Cveulebriv, es moiTxovs iseTi konsultantis CarTulobas, romelic icnobs ASTM E 119-is msgavsi saxanZro tes-tidan miRebul eqstrapolarul monace-mebs da srulmasStabiani saxanZro testis Catarebis gareSe (rac dazogavs drosa da xarjs) SeuZlia prognozireba imisa, rogor imuSavebs sistema.

§703.3 aseve aRiarebs Semowmebis meTodebs, romlebic mocemulia §104.11-Si da mSen-eblobis nebarTvis gamcems uflebas aZlevs, daamtkicos alternatiuli saSu-alebebis gamoyeneba axali teqnologiebis an uCveulo situaciebis dros ise, rom ar gadauxvios kodis moTxovnebs. am piro-bis mixedviT, nebarTvis gamcemma unda moiTxovos awyobili konstruqciisaTvis SemoTavazebuli cecxlgamZleobis koefi-cientis Semowmeba an konsultantis dadas-tureba, rom dauSvas alternatiuli cecx-lgamZle sistemebi. damproeqtebelma unda waradginos damajerebeli mtkicebuleba raime formiT, rom nebarTvis gamcems saSu-aleba hqondes, daadginos SemoTavazebuli sistemis kodTan Sesabamisoba.

§703.4 gansazRvaravs arawvadobas testis kriteriumebTan mimarTebaSi. maxasiaTe-blebi, romlebic gansazRvravs arawvado-bas, ar unda daziandes asakis (vargisiano-bis vadis gasvlis), tenis an atmosferuli pirobebis Sedegad. kodi aseve aRiarebs, rom wvadi da arawvadi masalebis garkveu-li kombinaciebi SeiZleba CaiTvalos araw-vadad, Tu isini akmayofileben testis kriteriumebs.

cecxlgamZleobis koeficientebi

me-7 TavSi ganxilulia sxvadasxva

samSeneblo komponentebi da pirobebi

maTi cecxlgamZleobis unaris fonze.

da kvlav, rogorc sxva TavebSi, kodis

nawilebi formulirebebisa da gamonak-

lisebis formiTaa warmodgenili.

kodi isea organizebuli, rom gadavides

Senobis eqsterieridan SenobaSi arse-

bul farTobebSi da Semdeg struqtur-

aSi. awyobili sistemebis pirveli rigi

SeiZleba CaiTvalos vertikalur an hor-

izontalur sibrtyed, romelic mowyo-

bilia struqturuli sistemis garSemo.

es sibryeebi SeiZleba iyos mzidi kedle-

bi da struqturuli sistemis nawili, an

aramzidi kedlebi da struqturisgan

damoukidebeli interieris tixrebi.

sxvadasxva urTierTdakavSirebuli

pirobebi zemoqmedebs ganxiluli

sistemebis cecxlgamZleobis moTx-

ovnebze. Riobebi (da maTi damcavebi),

miwis nakveTze mdebareoba, erTmaneTis

pirdapir mdebare eqsterieris kedleb-

is urTierTkavSiri (rogorc, mag.,

Sida ezoebSi), interieris sivrceebis

gamijvna cecxlgamZle kedlebiT, ver-

tikaluri cirkulacia, vertikaluri

Riobebi, gasasvleli bilikebis dacva,

kvamlgaumtari barierebi, Senobis mom-

saxure sistemebisaTvis gankuTvnili

gamavali Riobebi, iatakis sistemebis

mosazRvre aramzidi kedlis sisteme-

bi da struqturuli sistemebis cecx-

lgamZle damcavebi – yvela unda iqnas

gaTvaliswinebuli. Cven yvela maTganis

moTxovnebs ganvixilavT kodSi warmod-

genili TanmimdevrobiT.

Page 56: Ibc.Geo

74 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

eqsterieris kedlebi

§704 ufro met sakiTxebs exeba, vidre

saTauridan Cans - ̀ eqsterieris kedle-bi~. es nawili moicavs iseT sakiTxebs,

rogoricaa: eqsterieris kedlebis kav-

Siri miwis nakveTis sazRvarTan, aseve,

Riobebi da kedlebidan naSverebi. ked-

lis kriteriumebi, aseve, dakavSirebu-

lia konstruqciis tipTan da gansazRvavs

kedlis elementebis cecxlgamZleobas.

es nawili unda wavikiTxoT §1406-Tan

erTad, romelic aregulirebs eqsteri-

eris kedlebis gare zedapirze gamoyen-

ebuli wvadi masalebis gamoyenebas.

naSverebi§704.2 aregulirebs dasaSvebi naSverebis

zomas, miwis nakveTTan maTi damokide-

bulebis mixedviT. naSverebis wvadoba

regulirdeba kedlis konstruqciis

tipiT (rac, rogorc vnaxeT, dakavSire-

bulia simaRleebTan, farTobebTan da

gamoyenebis tipebTan). sadac Riobebi

akrZalulia, an Riobis damcavi aucile-

belia miwis nakveTze mdebareobis mixed-

viT, nebismieri wvadi naSveri unda iyos

1 saaTiani cecxlgamZleobis mqone kon-

struqcia, TviT koeficientis armqone

SenobebSic ki. aseve dasaSvebia masiuri

xis naSverebi an §1406.3-is Sesabamisi naS-

verebi.

• miwis nakveTis realuri sazRvari an miwis nakveTis Sida warmosaxviTi sazRvari.

• aucilebeli cecxlgamyofi manZili (L)

• §704.2 - is SezRudviT, naSverebi nakle-bad unda iyos gamoSverili, rogorc gansazRvrulia Semdegi ori meTodiT:

1. 1/3 L maqsimaluri naSveri miwis nakve-Tis sazRvrisken, warmosaxviTi ver-tikaluri sibrtyis miRma, sadac daculi Riobebi aucilebelia 704.8 cxrilis Sesabamisad;

an

2. 305 mm maqsimaluri naSveri farTo-bze, sadac Riobebi akrZalulia.

romeli naSveric ufro pataraa.

• aucilebeli ceclgamyofi manZili

• miwis nakveTis realuri an warmosax-viTi sazRvari

• 704.8 cxrilis Sesabamisi warmosaxviTi vertikaluri sibrtye

• naSverebSi Sedis iseTi elementebi, rog-orebicaa: gamoSverili lavgardanebi, karnizebi da aivnebi, romlebic vrcel-deba iatakis farTobis miRma.

Page 57: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 75

eqsterieris kedlebi

ramodenime Senoba§704.3-is mixedviT, erT miwis nakveTze mdebare ramdenime SenobisaTvis naSveris moTxovnebis gansazRvris dros, warmosax-viTi sazRvari gadis Senobebs an elemen-tebs Soris. kodSi ar aris gansazRvruli, rom warmosaxviTi sazRvari mdebareobs elementebs Soris manZilis SuaSi, amdenad, damproeqtebels Tavisuflad SeuZlia ganaTavsos miwis nakveTis warmosaxviTi sazRvari nebismier wertilSi gansaxil-vel elementebs Soris, Tu daculia ked-lis damcavis moTxovnebi miwis nakveTis warmosaxviT sazRvarTan daSorebis safuZ-velze. §704.3-is mizania gamosxivebuli siTbos an konveqciis saSualebiT cecxlis gavrcelebis Tavidan acileba. am pirobebis zemoqmedeba SeiZleba Semcirdes manZiliT an kedlis da Riobis urTierTmimarTebiT, kerZod, miwis nakveTis warmosaxviTi saz-Rvris erT mxares masiuri kedlis, xolo mopirdapire mxares Riobebis ganTavsebiT.

cecxlgamZleobis koeficientebi§704.5 moiTxovs, rom cecxlgamZleobis koe-ficientebi eqsterieris kedlebisaTvis, Seesabamebodes 601-e da 602-e cxrilebSi gansazRvruls. kodis miznidan gamomdin-are (rac gulisxmobs erTi miwis nakveTi-dan meoreze cecxlis gavrcelebis Tavidan acilebas), rodesac eqsterieris kedeli miwis nakveTis sazRvridan daSorebulia 1524 mm-ze meti manZiliT, unda vivarau-doT, rom cecxlis zemoqmedeba momdin-areobs Senobis Signidan. roca eqsterieris kedeli miwis nakveTis sazRvridan daS-orebulia 1524 mm-iT an naklebi manZiliT, unda vivaraudoT, rom zemoqmedeba mom-dinareobs Senobis Signidan an garedan. aqedan gamomdinare, meore Senoba SeiZleba aigos miwis nakveTis sazRvarze momijnave miwis nakveTze gansazRvruli pirobebis dacviT.

• cecxlgamyofi manZili izomeba Senobis

fasadidan marTi kuTxiT.

• erT miwis nakveTze mdebare ori an meti Senoba SeiZleba CaiTvalos calke Senobebad warmosaxviTi sazRvriT SuaSi. aRsaniSnavia, rom ar aris aucilebeli, TiToeuli Senobidan am warmosaxviT sazRvramde daSorebebi erTnairi (erT-maneTis toli) iyos. sazRvris mdebareo-bis yuradRebiT da wesebis Sesabamisad SerCeviT, erTmaneTTan SedarebiT axlos mdebare Senobebis rigis erT kedels SeiZleba hqondes daucveli Riobebi, Tu mopirdapire kedeli aris yru, ise, rogorc aucilebelia warmosaxviTi saz-Rvris axlos mdebareobis dros.

• Tu Senobebi CaTvlilia erTi Senobis

nawilebad, Senobebis gaerTianebuli

farTobi unda Seesabamebodes §503.1.2-

Si gansazRvrul SezRudvebs. faqtobri-

vad, TiToeuli Senobisadmi arsebuli

yvela moTxovna exeba orives.

• §704.5 gansazRvravs, rom eqsterieris

kedlebs, romelTa cecxlgamyofi man-

Zili 1524 mm-ze metia, ganesazRvros

koeficienti Sida mxridan cecxlis

zemoqmedebisaTvis.

• eqsterieris kedlebs, romelTa cecx-

lgamyofi manZili 1524 mm-ze naklebia,

ganesazRvros koeficienti orive mxri-

dan cecxlis zemoqmedebisaTvis.

> 1524 mm

≤ 1524 mm

90˚

90˚

Page 58: Ibc.Geo

76 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

eqsterieris kedlebi

RiobebimarTalia, §704.7 Seicavs detalur

gamoTvlebs (gantoleba 7-1) daculi

Riobebis cecxlgamZleobis koeficien-

tis gansasazRvrad, Cven yuradRebas gava-

maxvilebT §704.8-Si da 704.8 cxrilSi

mocemul ufro martiv gaangariSebebze.

es miwis nakveTze mdebareobas ukavSirebs

kedlis Riobebis procents da imas,

daculia Tu ara Riobebi. eqsterieris

kedlebis daculi fanjrebi unda akmay-

ofilebdes §715-Si mocemul moTxovnebs

Riobebis dacvasTan dakavSirebiT, rasac

mogvianebiT ganvixilavT.

aRsaniSnavia, rom §704.12 moiTxovs §715.5-

is Sesabamis Riobis damcavebs. am nawilis

gamonaklisi aseve uSvebs Riobis dacvis

uzrunvelyofas eqsterieris daSvebuli

wylis fardis saSxefebeli sistemiT,

roca Senobas aseve aqvs interieris

Cveulebrivi avtomaturi cecxlsawi-

naaRmdego sistema. cecxlisagan dacvis

damatebiTma pasiurma an aqtiurma saSu-

alebebma SeiZleba aseve SesaZlebeli

gaxados Riobebis farTobis gazrda.

magaliTad, cecxlsawinaaRmdego saSx-

efebeli sistemis uzrunvelyofa

(pasiur saSualebebze aqtiuri siste-

mebis damateba) §704.8.1-is Sesabamisad,

SenobebSi meti daucveli Riobis arsebo-

bis SesZleblobas iZleva.

Riobebis vertikaluri gamijvna§704.9 ufro zustad aregulirebs

Riobebis erTmaneTTan vertikalur

urTierTobebs, vidre wina samodelo

kodebi. es moTxovnebi ar exeba Senobebs,

romelTa simaRle sam sarTulze nak-

lebia an sadac cecxlsawinaaRmdego saSx-

efebeli sistema uzrunvelyofilia.

aqac, aqtiuri sistemis uzrunvelyofa

met Tavisuflebas gvaZlevs imis gansaz-

Rvrisas, gamoviyenoT Tu ara aseve pasi-

uri sistemebi.

vertikaluri zemoqmedebaerT miwis nakveTze mdebare ramdenime

SenobisTvis, §704.10 moiTxovs dacul

Riobebs nebismier kedelSi, romelic

vrceldeba momijnave saxuravis maRla.

aseT SemTxvevebSi, Riobebis dacvis sxva-

dasxva gzebi arsebobs: manZiliT, Riobis

damcavebiT an saxuravis karkasisa da misi

sayrdeni struqturis dacviT. principi

erTia, erTi adgilidan meoreze cecxlis

gavrcelebis SesaZleblobis Semcireba.

zogierTi meTodiT, Senobebi gamijnu-

li unda iyos minimaluri manZiliT da

Riobebs an Riobebis konstruqciis wina

mxares unda hqondes cecxlisagan dam-

cavi.

• §704.8-Si mocemuli gantoleba 7-2 damp-

roeqtebels saSualebas aZlevs, gansaz-

Rvros Riobebis dasaSvebi moculoba,

daculi da daucveli Riobebis urT-

ierTobidan gamomdinare, adgilisa da

samSeneblo pirobebis mixedviT.

A/a + Au/au ≤ 1.0 sadac: A = daculi Riobebis realuri far-

Tobi an eqvivalenturi farTobi §704.7-is Sesabamisad

a = daculi Riobebis dasaSvebi far-Tobi 704.8 cxrilis Sesabamisad

Au = daucveli Riobebis real. farT.

au = daucveli Riobebis dasaSvebi farTobi 704.8 cxrilis Sesabamisad

• H jgufisgan gansxvavebul jgufebSi, §704.8.2 uSvebs SeuzRudav daucvel Riobebs eqsterieris kedlebis pirvel iatakze, Tu eqsterieris kedlebi uyurebs sazogadoebriv quCas da cecx-lgamyofi manZili aRemateba 4572 mm-s, an Tu isini uyurebs Ria sivrces, romlis sigane minimum 9144 mm-ia da aqvs mis-adgomi quCidan saxanZro zolamde.

• Tu momijnave sarTulebze Riobebi 1524 mm-iTaa erTmaneTisgan daSorebu-li da yvelaze qvemoT mdebare Riobi ar aris daculi minimum ¾ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientiT, §704.9 moTxovniT, isini unda gaimijnos:

• vertikalurad minimum 914 mm-iT mini-mum 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone awyobili sistemiT,

• an alis gaumtari barieriT, romelic vrceldeba horizontalurad minimum 762 mm-ze eqsterieris kedlidan.

• es moTxovnebi ar exeba Senobebs, romelTa simaRle 3 sarTuli an naklebia, roca uzrunvelyofilia cecxlsawinaaRm-dego saSxefebeli sistemebiT an Senoba warmoadgens Ria avtosadgom garaJebs.

• §704.10 moiTxovs, rom Riobebs hqondes

minimum ¾ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone damcavebi, Tu:

• imave miwis nakveTze mdebare momijnave nagebobis saxuravidan maTi vertika-luri daSoreba 4572 mm-ze naklebia

• momijnave nagebobidan horizontalu-rad daSorebulia 4572 mm cecxlgamyofi manZilis sazRvrebSi.

• Riobis damcavebi saWiro ar aris, sadac saxuravs aqvs minimum 1 saaTiani koe-ficienti minimum 3048 mm manZilisTvis da saxuravis sayrdeni struqturuli malebis mTliani sigrZis cecxlgamZle-obis koeficienti araumcires 1 saaTia.

≥ 3048 mm

• saxuravis sayrdeni 1 sT-iani cecxlgamZleo-bis mqone struqtura

Page 59: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 77

eqsterieris kedlebi

parapetebi§704.11 zogad acxadebs, rom parapetebi

uzrunvelyofili unda iyos Senobis

eqsterieris kedlebTan. parapetebis

mizania erTi Senobidan meoreze cecxlis

gavrcelebisaTvis xelis SeSla, cecx-

lisa da gamosxivebuli siTbos gadace-

misaTvis barieris SeqmniT, Tu cecxli

SeaRwevs saxuravis membranaSi.

qvemoT mocemuli gamonaklisebi amcirebs

an abaTilebs parapetebis saWiroebas,

Tu romelime piroba daculia. gamonak-

lisebis CamonaTvali warmoadgens kodis

kriteriumebs, romlebic upirispirdeba

ufro zogad gancxadebas, romlis mixed-

viTac parapetebi yovelTvis saWiroa.

Tumca aRsaniSnavia, rom SeiZleba arsebob-

des didi samSeneblo samuSaoebi, sadac

parapetebi saWiro ar aris. SesaZlebelia

gamonaklisSi aRniSnuli debulebebis

ignorireba da parapetis ageba. gamonak-

lisebi, sadac parapetebi saWiro ar aris,

SeiZleba Sejamdes Semdegnairad. para-

petebi saWiro ar aris, sadac:

1. kedeli akmayofilebs cecxlgamyofi

manZilis kriteriumebs, romlebic

mocemulia 602-e cxrilSi.

2. Senobis nebismieri iatakis farTobi 93

m2-ze naklebia.

3. saxuravis konstruqcia mTlianad

arawvadia an minimum 2 saaTiani cecx-

lgamZleobis koeficientis mqone kon-

struqciaa.

4. saxuravis karkasi daculia cecxlis

zemoqmedebisgan Signidan, rogorc

ilustrirebulia marjvniv.

5. sacxovrebel gamoyenebebSi, cecxlsawi-

naaRmdego bariers aqvs ficarfenili

saxuravis karkasis qvemoT, an saxur-

avis ficarfenili arawvadi masalebi-

saa saxuravi/kedlis gadakveTidan

1219 mm-ze da mTeli Senobis saxuravis

safari C an ukeTesi klasisaa.

6. §704.8 uSvebs, kedlis Riobebis 25% an

meti daucveli iyos miwis nakveTis

sazRvris mimarT Senobis mdebareobis

gamo.

eqsterieris kedlebis Riobebis cecx-

lisagan damcavebi, garda fanjrebisa da

karebebisa, unda CaiTvalos daproeqte-

bis nawilad. temperaturuli da seismo

gadabmebi, kedlisa da iatakis gadakveTe-

bi, arxebi, Jaluzebi da msgavsi haergad-

amcemi Riobebi unda akmayofilebdes am

TavSi mogvianebiT ganxiluli nawilebis

detalur moTxovnebs.

• tipiuri parapetebi unda vrcel-debodes minimum 762 mm-iT zemoT saxuravidan da unda iyos iseTive konstruqciis, rogoric maTi sayrdeni kedeli, magram, rogorc aRiniSna, arsebobs mravali gamonaklisi.

• Riobebi dauSvebelia cecxlgam-Zleobis koeficientis mqone eqste-rieris kedlebSi R da M jgufebSi 1524 mm sazRvrebSi; sxva gamoyenebebisTvis aucilebelia 3048 mm gamijvna.

• saxuravis safari unda iyos minimum B klasis.

• eqsterieris kedlis paraleluri 1 saaTiani koeficientis mqone saxuravi/Weris karkasi

• 1219 mm minimum R da M jgufebis gamoyenebebisTvis; 3048 mm sxva gamoyenebebisTvis.

• roca ar aris eqsterieris kedlebis paraleluri, saxuravi/Weris karkasis mTeli mali unda iyos araumcires 1 saaTiani cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone konstruqcia

• 1 saaTiani koeficientis mqone eqsterieris kedeli

kedlis paraleluri saxuravi/Weris karkasi

• 1 saaTiani koeficientis mqone eqsterieris kedeli

saxuravi/Weris karkasi, romelic ar aris kedlis paraleluri

min. 1524 mm

Page 60: Ibc.Geo

78 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

medegoba cecxlsa da kvamlzeinterieris kedelTan arsebuli cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciis proporciuli magaliTebimxolod sailustraciod. saganmanaTleblo gamoyenebebSi ar gamoiyeneba am cecxl-

gamZle barierebis yvela tipi, Tumca naCvenebia Sesadareblad. is barierebi, rom-

lebic ar gamoiyeneba E an B jgufis gamoyenebebSi, aRniSnulia.

cecxlgamZle kedeli §705

• uwyveti fundamentidan saxuravamde

• qmnis calkeul Senobebs

cecxlgamZle baerieri §706

• gamoyenebis gamijvna

• gasasvlelis SemomzRudavi

gviCvenebs mxolod kvamlmedegobas

cecxl/kvaml medegobis gazrda

cecxlgamZle tixari §708

• sivrcis 1 sT-iani gammijnavebi

• 1 sT-iani derefnebi

kvamlgaumtari barierebi §709

(mxolod I-2 da I-3 gamoyenebebisaTvis

damaxasiaTebeli)

• 1 sT-iani horizontaluri/vertikaluri

kvamlgaumtari tixrebi §710

(mxolod I-2 derefani, §407.3)

• kvamlis safari - tipiuri

• uwyveti iatakidan Weramde an iatakidan

kvamlmedeg Weramde

• cecxlgamZleobis koeficienti ar aqvs

gviCvenebs cecxlmedegobasa da kvamlmedegobas

Page 61: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 79

cecxlgamZle kedlebi

§702 gansazRvravs cecxlgamZle kedels,

rogorc cecxlgamZleobis koeficientis

mqone kedels, romlis daniSnulebaa cecx-

lis gavrcelebis SezRudva. am funqciis

Sesasruleblad, cecxlgamZle kedeli

uwyvetad unda vrceldebodes Senobis

fundamentidan saxuravSi da iyos sak-

marisad mdgradi, rom gauZlos Camoqcevas

romelime mxares arsebuli konstruqciis

Camoqcevis SemTxvevaSi.

struqturuli mdgradoba§705.2 moiTxovs, rom cecxlgamZle kedle-

bi iseTi struqturuli konfiguraciisa

iyos, rom orive mxares arsebuli struq-

turebis Camoqcevis SemTxvevaSi, kedeli

adgilze unda darCes cecxlgamZleobis

koeficientiT gansazRvruli drois man-

Zilze.

masalebi§705.3 moTxovniT, cecxlgamZle kedlebi

unda aigos arawvadi masalebiT, V tipis

konstruqciis garda.

cecxlgamZleobis koeficientebi§705.4-is mixedviT, cecxlgamZle kedlebis

cecxlgamZleobis koeficientebi gamom-

dinareobs gamoyenebidan. saganmanaTle-

blo gamoyenebebisTvis, cecxlgamZle ked-

lebs, 705.4 cxrilis mixedviT, Cveulebriv,

unda hqondes 3 saaTiani cecxlgamZleobis

koeficientebi. sadac gansxvavebuli gamoy-

enebebi an jgufebi gamijnulia cecxl-

gamZle kedliT, gammijnavis koeficient-

Tan mimarTebaSi gamoiyeneba ufro mkacri

moTxovnebi.

horizontaluri uwyvetoba§705.5 gansazRvravs, rom cecxlgamZle

kedlebi uwyveti iyos horizontalurad

eqsterieris kedlidan eqsterieris ked-

lamde da gavrceldes minimum 457 mm-ze

eqsterieris kedlebis gare zedapiris

miRma.

• §705.1-is mixedviT, Senobis TiToeuli nawili unda gaimijnos erTi an meti cecxlgamZle kedliT, rom iyos calke Senoba.

• cecxlgamZle kedeli. Tu mdebareobs miwis nakveTis sazRvarze da asrulebs saziaro kedlis rols, cecxlgamZle kedels ar SeiZleba hqondes Riobebi.

• §705.5 moiTxovs, rom cecxlgamZle ked-lebi gavrceldes eqsterieris kedlebis gare zedapiridan 457 mm-iT. arsebobs am moTxovnis gamonaklisebi, romlebic emyareba eqsterieris kedlis damatebiT cecxlgamZle konstruqciasTan dakavSi-rebul debulebebs, romlis saSualebiTac iqmneba siTbosa da alis gavrcelebis sawinaaRmdego barieri.

• cecxlgamZle kedeli SeiZleba dasrul-des eqsterieris ficarfenilis, gare safaris an mopirkeTebis Sida zeda-pirTan, Tu cecxlgamZle damcavi `T ~-is formisaa da vrceldeba cecxlgamZle kedlis orive mxares horizontalurad 1220 mm manZilze.

• cecxlgamZle damcavi SeiZleba warmo-adgendes eqsterieris konstruqcias, romlis cecxlgamZleobis koeficienti minimum 1 saaTia, an eqsterieris arawvad ficarfenils, gare safars an sxva mopirkeTebas.

• §705.5 -is daSvebiT, cecxlgamZle kedeli SeiZleba dasruldes eqsterieris ara-wvadi ficarfenilis Sida zedapirTan, Tu Senoba cecxlgamZle kedlis yvela mxares daculia avtomaturi saSxefebeli sistemiT.

• aRsaniSnavia, rom eqsterieris kedlisa da cecxlgamZle kedlebis gadakveTis adgilebs, romlebic qmnian 180 an met gradusian kuTxes, ar sWirdebaT cecxlisgan damcavi.

1220

mm

1220

mm

gegmis xedi

Page 62: Ibc.Geo

80 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

cecxlgamZle kedlebi

• §705.5.2 moiTxovs, rom cecxlgamZle kedlebi gavrceldes horizontaluri naSveris gare kidemde, rogorebicaa, sax-uravis gadmonaSverebi da aivnebi, rom-lebic cecxlgamZle kedlidan 1220 mm-is sazRvrebSia.

• am moTxovnas aqvs sami gamonaklisi:

1. cecxlgamZle kedlebis gagrZeleba saWiro ar aris, roca horizontaluri naSveris elementebs ar aqvs damaluli sivrceebi.

• Tumca, aseTi horizontaluri naSvere-bis ukan da qvemoT eqsterieris kedlebi unda iyos minimum 1 saaTiani cecxl-gamZleobis mqone konstruqcia cecxl-gamZle kedlis yvela mxares araumcires naSveris siRrmeze. amasTan, cecxlgamZle eqsterieris kedlis nebismieri Riobis cecxlgamZleobis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.

2. Tu arawvad horizontalur naSverebs aqvs damaluli sivrceebi, minimum 1 saa-Tiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone kedeli unda gavrceldes dama-lul sivrceebSi.

• rogorc zemoT mocemul pirvel SemTxvevaSi, naSveri aseve unda gaimij-nos Senobisgan minimum 1 saaTiani cecx-lgamZleobis koeficientis mqone kon-struqciiT cecxlgamZle kedlis orive mxares araumcires naSveris siRrmeze. amasTan, cecxlgamZle eqsterieris ked-lis nebismieri Riobis cecxlgamZleo-bis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.

3. Tu wvad horizontalur naSverebs aqvs damaluli sivrceebi, cecxlgamZle kedeli damaluli sivrceebis gavliT unda gavrceldes naSverebis gare kidee-bamde.

• da kvlav, eqsterieris kedeli naSvere-bis ukan da qvemoT unda iyos minimum 1 saaTiani cecxlgamZleobis mqone kon-struqcia cecxlgamZle kedlis yvela mxares araumcires naSveris siRrmeze. amasTan, cecxlgamZle eqsterieris ked-lis nebismieri Riobis cecxlgamZleo-bis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.

gegmis xedi

damaluli sivrcee-

bis gareSe

kveTis/Wrilis xedi

gegmis xedi

damaluli sivrcebiT

d = naSveris siRrme

d = naSveris siRrme

dd

dd

Page 63: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 81

cecxlgamZle kedlebi

vertikaluri uwyvetoba§705.6 moiTxovs, rom cecxlgamZle

kedlebi uwyveti iyos vertikalurad

Senobis fundamentidan momijnave sax-

uravebis zemoT minimum 762 mm-ze

mdebare wertilamde.

igive principebi gamoiyeneba cecxl-

sawinaaRmdego barieris cecxlgamZle

kedlis perpendikularulad ganTavse-

bisaTvis, sadac cecxlgamZle kedlebi

saxuravis konstruqcias xvdeba. saxur-

avis konstruqcia unda iyos arawvadi,

cecxlgamZlebisaTvis damuSavebuli xis

masalis an cecxlgamZle masalebi gamoy-

enebuli unda iyos Sida mxridan saxur-

avis karkasis dasacavad. daproeqtebis

miznebisaTvis, saukeTesoa, Tu saxur-

avis konstruqciis cecxlisgan damcavi

gavrceldeba cecxlgamZle kedlis yvela

mxares minimum 1220 mm-ze, sadac karkasi

cecxlgamZle kedlis paraleluria da

malis mTel sigrZeze, roca karkasi cecx-

lgamZle kedlis perpendikularulia.

• cecxlgamZle kedelSi nebadarTuli ar aris horizontaluri naSverebi.

• aRsaniSnavia, rom §509.2-is Sesabamisi avtosadgomi garaJis Tavze mdebare Senobis cecxlgamZle kedeli vrcel-deba horizontaluri gammijnavidan avtosadgom garaJsa da mis zemoT mde-bare Senobas Soris.

saxuravis zemoT 762 mm-mde gagrZele-bul cecxlgamZle kedelTan dakavSire-buli gamonaklisebi:

• araumcires B klasis saxuravis safari

• cecxlgamZle kedlis paraleluri sa-xuravis karkass unda hqondes araum-cires 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti, cecxlgamZle kedlidan 1220 mm-is sazRvrebSi.

• saxuravis karkasi unda eyrdnobodes mzid kedlebs an svetebs da koWebs, romelTac aseve 1 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficienti aqvs.

• cecxlgamZle kedlidan 1220 mm saz-RvrebSi dauSvebelia Riobebi.

• 2 saaTiani cecxlgamZleobis kedeli

• araumcires B klasis saxuravis safari

• saxuravis arawvadi ficarfenili, feni-li an fila

• cecxlgamZle kedlis perpendikular-uli saxuravis karkasis mTel mals unda hqondes 1 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficienti.

• cecxlgamZle kedlidan 1220 mm saz-RvrebSi dauSvebelia Riobebi.

kveTi

kveTi

1220 mm

Page 64: Ibc.Geo

82 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

cecxlgamZle kedlebi

safexurovani saxuravebi

• eqsterieris kedeli araumcires 1 saa-Tiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciaa yvelaze dabali saxuravidan 4572 mm simaRlemde.

• am kedlis sazRvrebSi, yvela RiobSi aucilebelia ¾ saaTiani cecxlgamZ-leobis mqone awyobili sistemebi.

• cecxlgamZle kedeli SeiZleba dasrul-des yvelaze dabali saxuravis ficar-fenilis, fenilis an filis qveda zeda-pirTan, Tu yvelaze dabali awyobili saxuravis cecxlgamZleobis koefici-enti araumcires 1 saaTia cecxlgamZle kedlidan 3048 mm-is sazRvrebSi.

• cecxlgamZle kedlis cecxlgamZleo-bis koeficienti unda gavrceldes yve-laze dabali saxuravidan maRla 762 mm-ze.

wvadi karkasi

• sadac wvadi karkasi emyareba betonis an qvis wyobis cecxlgamZle kedlebs, §705.7-is moTxovniT, karkasis nawilebis gasamijnad, nawilebis boloebs Soris unda darCes minimum 102 mm manZili. aman SeiZleba moiTxovos mzidi zeda-piris gazrda imisaTvis, rom aucile-beli gamijvnis gaswvriv karkasisaTvis Seiqmnas adeqvaturi sayrdeni.

• yvela carieli sivrce unda amoivsos arawvadi cecxldamblokveli masaliT struqturuli nawilebis zemoT, qve-moT da Soris araumcires 102 mm-ze.

Riobebi

• cecxlgamZle kedlebSi Riobebi daS-vebulia, Tumca §705.8-is Sesabamisad TiTo Riobis farTobi izRudeba 11 m2-mde. es SeiZleba gaizardos, Tu Senobebi cecxlgamZle kedlis orive mxares aRWurvilia avtomaturi saSx-efebeli sistemiT.

• Riobebis gaerTianebuli sigane ar unda aRematebodes cecxlgamZle ked-lis sigrZis 25%-s.

• Riobebi dauSvebelia saziaro ked-lebSi, romlebic agebulia §705.1.1-is Sesabamisad

gamavali Riobebi da gadabmebiRiobebs, gamaval arxebsa da gadabmebs

aucileblad unda hqondes cecxlisgan

damcavi me-7 Tavis momdevno nawilebis

Sesabamisad. §705.11-is mixedviT, arxebi

ar unda gadiodes miwis nakveTis saz-

Rvrebze mdebare cecxlgamZle kedlebSi.

gamonaklisebi uSvebs arxebs cecxlgam-

Zle kedlebTan, romlebic ar mdebareo-

ben miwis nakveTis sazRvrebTan, sadac

cecxlgamZle awyobili konstruqciebi,

§712 da 716-is Sesabamisad, icavs arxis

gamaval Riobebs da Riobebis gaerTianeb-

uli farTobi ar aRemateba §705.8-Si daS-

vebuls.

safexurovani saxuravebiroca cecxlgamZle kedeli aris Senobis

eqsterieris kedeli da mijnavs gansx-

vavebul doneebiani saxuravebis mqone

Senobebs, §705.6.1-is kriteriumebi gamoi-

yeneba yvelaze dabal saxuravTan.

aL

b

a + b ≤ 0.25 sigrZe

Page 65: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 83

cecxlsawinaaRmdego barierebi

cecxlsawinaaRmdego barierebi cecxl-

gamZle kedlebis msgavsia, Tumca ufro

martivi kriteriumebi aqvs. isini gam-

oiyeneba vertikaluri gasasvlelis

SemomzRudavebis gasasvlelis sxva kom-

ponentebisgan gasamijnad, sxvadasxva

gamoyenebebis gasamijnad an erTi gamoy-

enebis cecxlisgan dacul sxvadasxva

farTobebad dasayofad. gasasvleli

saSualebebis damcavebSi gamoyenebul

barierebs koeficienti eniWeba me-10 Tavis

Sesabamisi nawilebis mixedviT. gamoyen-

ebis gammijnavis koeficientebi mocemu-

lia 508.3.3 cxrilSi. cecxlgamZleobis

koeficientebi cecxlisagan dacul far-

Tobebs Soris unda Seesabamebodes 706.3.9

cxrils.

• cecxlsawinaaRmdego barierebi mij-navs vertikaluri gasasvlelis Semom-zRudavebs gasasvlelis sxva komponen-tebisgan, sxvadasxva gamoyenebebs

an erT gamoyenebas yofs cecxlisagan dacul sxvadasxva farTobebad.

• cecxlsawinaaRmdego baerierebSi dasaSvebia cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone gamWvirvale masa-lis gamoyeneba, magram is unda iyos Semowmedebuli da registrirebuli.

• aRsaniSnavia, rom Senobis gareTa mxares mdebare kedlebs koeficientis mqone SemomzRudavebTan SeiZleba gansxvave-buli koeficienti hqondes, vidre kedlebs, romlebic Senobis interi-ers uyurebs. eqsterieris kedlis koe-ficientebi ganisazRveba eqsterieris kriteriumebiT §704-is Sesabamisad, §715. da §1021.4-is Riobis damcavebi-sadmi moTxovnebis gaTvaliswinebiT.

• cecxlsawinaaRmdego barierebi uwyveti unda iyos iatakebis doneebs Soris da vrceldebodes mosazRvre interieris an eqsterieris kedlebamde imisaTvis, rom barierebma xeli SeuSalos kvamlis an cecxlis gavrcelebas koeficientiT gansazRvruli drois periodSi. gama-vali Riobebi da Riobebi daSvebulia, Tumca isini daculi unda iyos bari-eris mTlianobis SenarCunebis mizniT.

• cecxlsawinaaRmdego barieri unda vrceldebodes qvemoT mdebare awyo-bili iatakis zeda nawilidan zeda iatakis an saxuravis fenilis an zemoT mdebare filis qveda mxaremde.

• cecxlsawinaaRmdego barierebi uwyveti unda iyos Weris damalul sivrceebSi.

• sayrden iataks unda hqondes iseTive koeficienti, rogoric cecxlsawi-naaRmdego bariers, romelic mas eyrd-noba.

Page 66: Ibc.Geo

84 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Saxtisa da vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi

Saxtis SemomzRudavebi gansxvavdeba cecx-

lsawinaaRmdego barierebisgan imiT, rom

isini, Cveulebriv, SemozRudaven Saxtebs,

romlebic vrceldeba ramdenime iatakSi.

Saxtebi xSirad igeba iseTive masalebiT,

romliTac cecxlsawinaaRmdego bari-

erebi, magram Saxtebisa da vertikaluri

gasasvlelis SemomzRudavebisaTvis

aucilebeli koeficientebi, Cveulebriv,

ganisazRvreba im iatakebis raodenobiT,

romelTac isini kveTen. §707.2 zogadad

ambobs, rom yvela Riobi, romelic kveTs

iataki/Weris an saxuravi/Weris awyobil

sistemebs, daculi unda iyos. Saxtebi

unda iyos 2 saaTiani cecxlgamZleobis

koeficientis mqone konstruqcia, Tu

vrceldeba oTx an met sarTulSi da sxva

SemTxvevaSi, 1 saaTiani. Saxtebis koefi-

cientebi toli unda iyos awyobili iat-

akebis koeficientebisa, magram ar unda

iyos 2 saaTze meti.

§707.2 -Si gansazRvrulia ZiriTadi moTx-

ovna Saxtis damcavis mimarT, romelsac

moyveba gamonaklisebis grZeli nusxa. es

gamonaklisebi yuradRebiT unda wavi-

kiTxoT, gansakuTrebiT, Ria kibeebis,

liftebisa da Ria liftebis daproeqteb-

is dros. gamonaklisebi efuZvneba Riobis

zomas, romelsac SeiZleba sWirdebodes

SemomzRudavi, mis gamoyenebasa da sivr-

cis gamoyenebas an sargeblobas.

§707.2-is gamonaklisebi:

1. Riobebi sacxovrebel erTeulebSi,

romlebic vrceldeba oTxze nakleb

sarTulSi, ar saWiroebs SemozRudvas.

3. milebis, sahaeroebis an sadenebisaT-

vis gankuTvnili gamavali Riobebi,

dacul iatakTan an WerTan §712.4-is

Sesabamisad, ar saWiroebs dacvas.

4. arxebi, romlebic daculia §712.4-is

Sesabamisad, ar saWiroebs dacvas mTel

gamWol RiobSi.

6. sakvamurebi ar unda iyos SaxtaSi,

magram damaluli sivrceebi daculi

unda iyos cecxldamblokveliT.

8. avtosadgom garaJebSi avtomobilebi-

saTvis gankuTvnili pandusebi SeiZ-

leba iyos Ria, roca daculia §406.3

da 406.4-is kriteriumebi Ria da Semo-

zRuduli avtosadgomi garaJebi-

savis.

10. gagrZeleba an iatakisa da kedlis sxva

gadabmebi ar saWiroebs SemozRudvas,

magram isini daculi unda iyos §713-

is Sesabamisad iseve, rogorc msgavsi

gamavali Riobebi.

11. Saxtis SemomzRudavebi ar sWird-

eba kibeebs an pandusebs, romlebic

Seesabameba §1020.1-is me-8 an me-9 gamo-

naklisebs.

• Saxtis SemomzRudavebi unda iyos uwyveti qvemoT mdebare awyobili iatakis zeda nawilidan zemoT mde-bare iatakis an saxuravis fenilis an filis qveda mxaremde, maT Soris damalul sivrceebSi, rogoricaa, magaliTad, Sekiduli Werebis Tavze.

• vertikalur sivrceebs Saxtis Semom-zRudavebis sazRvrebSi unda hqondes cecxldamblokveli TiToeuli iata-kis donesTan.

• Semdeg gverdze mocemulia, rogor unda SemoizRudos im Saxtebis zeda da qveda nawilebi, romlebic ar vrceldeba Senobis an nagebobis Tavamde an Ziramde.

§707.2-is gamonaklisebi:

2. eskalatorebi da kibeebi, romlebic ar gamoiyeneba gasasvlel saSualebebad, ar saWiroebs SemozRudvas mTlianad saSxefebeli sistemebiT uzrunvelyo-fil SenobebSi, roca iatakis Riobis garSemo damontaJebulia kvamlis dam-blokveli farda da axlo-axlo mdebare saSxefeblebi. es gamonaklisi exeba oTx an nakleb sarTuls, B da M gamoyenebe-bis garda, sadac ar arsebobs SezRudva arcerTi SemTxvevisTvis. Riobis gabari-ti ar SeiZleba iyos eskalatorebis an kibeebis zomaze orjer meti.

Tu yvela Riobian donesTan damontaJe-

bulia 1½ saaTiani koeficientis mqone

deniT marTvadi darabebi, ar izRude-

ba gadakveTili iatakebis raodenoba,

romelTac SeiZleba qondeT gamavali

Riobebi.

5. iatakis Riobebs SenobebSi, romlebic §404-is mixedviT iTvleba atriume-bad, ar sWirdeba Saxtis damcavi, Tum-ca daculi unda iyos cecxlisgan da-cvasTan da/an kvamlis kontrolTan dakavSirebuli bevri sxva kriteriu-mi, romlebic gansazRvrulia am tipis gamoyenebebisaTvis.

7. Riobebi, romlebic ar aerTebs orze met sarTuls da romlebic ar aris gasasvleli saSualebebis nawili, SeiZleba iyos Ria I-2 an I-3 gamoyen-ebebisgan gansxvavebul gamoyenebebSi, TviT iseT SenobebSic, romlebic ar aris aRWurvili cecxlsawinaaRmdego saSxefebeli sistemiT. gamonaklisis formulirebidan gamomdinare, cxadi xdeba, rom gamonaklisi exeba Senobas, romelic gamonaklisSi gansazRvrul yvela kriteriums akmayofilebs.

9. antresolebisa da maT qvemoT mdebare

iatakebis SemaerTebeli Riobebi ar

saWiroebs SemozRudvas.

Page 67: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 85

Saxtisa da vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi

kodi moiTxovs, rom Saxtebi ar iqnas

gamoyenebuli mravali daniSnulebiT.

Saxtis kedlebSi SeiZleba gadiodes

mxolod SaxtisaTvis saWiro gamavali

Riobebi. magaliTad, gamoyenebuli

sivrceebis momsaxure arxebi ar unda

gadiodes vertikaluri gasasvlelis

SemomzRudavebSi, magram SemomzRudavSi

SeiZleba gadiodes haerSemomtani arxe-

bi, Tu SemomzRudavis cecxlgamZleobis

koeficienti SenarCunebulia gamavali

Riobebis damcavisadmi gansazRvruli

moTxovnebis Sesrulebis saSualebiT.

• Saxtis uwyvetobisa da koeficiente-bis mimarT moTxovnebi eqsterieris kedlebTan msgavsia cecxlsawinaaRm-dego barierebis Sesabamisi moTxovne-bisa. eqsterieris kedlebi, romlebic gamoyenebulia Saxtis SemomzRudavad, unda akmayofilebdes §704-is moTx-ovnebs.

• Saxta unda iyos mTlianad Caketili. amdenad, Saxta, romelic mTlianad ar vrceldeba qvemoT arsebul iatakamde an zemoT arsebul iatakamde an saxuravamde, SemozRuduli unda iyos TavSi da ZirSi.

• Saxtis Riobebs koeficientebi eniWeba §715-is moTxovnebis Sesabamisad. Riobebis damcavebis cecxlgamZleobis koeficien-tebisaTvis arsebuli specifikuri moTx-ovnebi mocemulia 715.4 cxrilSi.

• Saxtebi SeiZleba SemoizRudos TavSi an ZirSi konstruqciiT, romelsac ise-Tive cecxlgamZleobis koeficienti aqvs, rogoric bolo gadakveTil iataks, magram es koeficienti ar unda iyos SaxtisaTvis aucilebel koeficientze naklebi.

• es SemomzRudavebi unda Seesabamebodes Saxtis kedlis cecxlgamZleobis koefi-cients. damproeqtebeli yuradRebiT unda iyos aseTi SemTxvevebisadmi, radgan awyobili sistemebi erTnairi intensivobis cecxlze sxvdasxvagvarad reagireben Semowmebis dros, rac damok-idebulia maT orientaciaze siTbos nakadis mimarT. SesaZloa, vertikalurad Semowmebuli awyobili kedlis horizon-talurad damontaJebis SemTxvevaSi, ver miviRoT eqvivalenturi koeficientebi. kodi moiTxovs Tanabar koeficientebs horizontaluri da vertikaluri ori-entaciiT ganlagebisas Semowmebis dros.

• Saxtebi SeiZleba, aseve, dasruldes oTaxSi, romelic Saxtis funqcioni-rebasTanaa dakavSirebuli, Tu oTaxi SemozRudulia iseTive cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone konstruqciiT, rogoriTac Saxtis SemomzRudavi.

• aRsaniSnavia, rom aseT pirobebSi, im adgilebSi, sadac arxebi Sedis an gamodis SaxtebSi, aucilebelia cecxlis safarebi. Saxtebis mTli-anoba unda SenarCundes uwyvetad Saxtis yvela zedapiris garSemo.

Page 68: Ibc.Geo

86 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Saxtisa da vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi

§707.13 exeba nagavsayrel da samrecxaos

arxebs. kodi aRiarebs, rom es Saxtebi

SeiZleba akavSirebdes Senobis bevr iat-

aks. moicavs moTxovnebs Saxtis mosaw-

yobad da aseve moTxovnebs nagavsayreli

da samrecxaos arxebis gasamijnad danar-

Ceni Senobisgan 1 saaTiani koeficientis

mqone misadgomi oTaxebiT yovel iat-

akze da 1 saaTiani koeficientis mqone

terminaluri oTaxebiT Saxtis ZirSi. am

Saxtebs aseve sWirdeba cecxlisgan aqti-

uri damcavi, §903.2.10.2-is Sesabamisad.

§707.14 moiTxovs, rom liftis Saxtebi

aigos sxva Saxtebis msgavsad. am nawil-

Si mocemulia damatebiTi moTxovnebi

liftis foieebisaTvis, sadac liftis

Saxtis SemomzRudavi aerTebs samze met

sarTuls. foieebi unda aigos, rogorc

sxva cecxlsawinaaRmdego barierebi, dac-

uli RiobebiTa da gasasvleli saSuale-

bebiT.

liftis foiesTan dakavSirebuli moTx-ovnebis gamonaklisebia:

1. roca Senobis foies doneze uzrun-velyofilia saSxefebeli siste-mebi, quCis doneze arsebuli foie SeiZleba iyos Ria da ar hqondes liftis foies SemomzRudavebi.

2. sadac Saxtebi saWiro ar aris §707.2-is Sesabamisad. rogorc aRvniSneT, es gamonaklisebi modificirebulia imgvarad, rom gamoiricxos maTi gamoyeneba garkveul pirobebSi jan-dacvisaTvis arsebul gamoyenebebSi.

3. foieebi SeiZleba Secvalos karebeb-ma, romlebic SemozRudavs liftis Saxtas da gmanavs mas imgvarad, rom SaxtaSi ver SeaRwios kvamlma da cecx-lma, Tu amgvari karebebi Seesabameba §3002.6-s.

4. mTlianad saSxefebeli sistemebiT aRWurvil SenobebSi, romlebic ar aris I-3 gamoyenebebi da SenobebSi, sadac gamoyenebuli iatakebi saxan-Zro samsaxuris misadgomi yvelaze dabali donidan 22 860 mm-iT dablaa (mag., ara maRlivi), foieebi saWiro ar aris.

5. kvamlgaumtari tixrebi SeiZleba gamoyenebuli iqnas cecxlgamZle tixrebis nacvlad, sadac Senoba mTlianad aRWurvilia saSxefebeli sistemebiT (arsebobs nakeTobebis CamonaTvali, romlebic unda akmay-ofilebdes am kriteriumebs).

6. foieebi saWiro ar aris, sadac lif-tis SaxtaSi iqmneba wneva §707.14.2-is

Sesabamisad.

• nagavsayreli da samrecxaos arx-ebi unda gaimijnos danarCeni Senobisgan 1 saaTiani koeficien-tis mqone misadgomi oTaxebiT TiToeuli iatakis doneze.

• §903.2.10.2 moiTxovs avtomaturi saSxefebeli sistemis dayenebas milis TavSi, terminalur oTax-ebSi da yovel meore iatakze, roca mili kveTs sam an met iataks.

• §707.14.1-is mixedviT, liftis foieebi aucilebelia, sadac lif-tis Saxtis SemomzRudavi aerTebs samze met sarTuls.

• derefani

• §707.14.1-is mixedviT, foie mijnavs liftis Saxtis SemomzRudavis karebebs TiToeuli iatakisgan cecxlsawinaaRmdego barierebisa da Riobis damcavebis saSualebiT, romelTa cecxlgamZleobis koe-ficienti tolia derefnis cecx-lgamZleobis koeficientisa. foi-eebs unda hqondes minimum erTi gasasvleli saSualeba, me-10 Tavis Sesabamisad.

Page 69: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 87

cecxlgamZle tixrebi

cecxlgamZle tixrebi cecxlmedegi

kedlis konstruqciis Semdgomi donea

cecxlgamZle kedlebisa da cecxl-

sawinaaRmdego barierebis qvemoT. maT,

Cveulebriv, 1 saaTiani cecxlgamZleobis

koeficienti aqvT da umTavresad gamoi-

yenebian sacxovrebeli erTeulebisa da

sastumro oTaxebis gasamijnad I-1, R-1 da

R-2 gamoyenebebSi; §402.7.2-is mixedviT,

gadaxurul molebSi saijaro farTobe-

bis gasamijnad da §1017.1-is mixedviT,

derefnebis gasamijnad. zogierTi dere-

fani ar saWiroebs cecxlgamZleobis koe-

ficients 1017.1 cxrilSi gansazRvrul

zogierT specifikur SemTxvevaSi. arse-

bobs aseve gamonaklisi, romelic uSvebs

minimum ½ saaTiani cecxlgamZleobis

koeficientis konstruqciis cecxlgam-

Zle tixrebs IIB, IIIB an VB tipis kon-

struqciis sacxovrebel da saZinebel

erTeulebSi, sadac aris avtomaturi

saSxefebeli sistemebi.

cecxlgamZle tixrebs iseTive urT-

ierToba aqvs eqsterieris kedlebTan,

rogoric cecxlgamZle kedlebsa da cecx-

lsawinaaRmdego barierebs. maT aseve ise-

Tive moTxovnebi aqvT gamavali Riobebis,

Riobebisa da arxebis sistemebisaTvis,

rogoric tixris tipebis sxva jgufebs.

damproeqteblisaTvis yvelaze mniS-

vnelovani gamonaklisebi mocemulia

§708.4-Si da exeba tixrebis zomasa da

uwyvetobas. tixrebi unda vrceldebo-

des zemoT da qvemoT mdebare struqtu-

ramde, marjvniv CamoTvlili gamonakli-

si SemTxvevebis garda.

1. roca iatakis koeficienti 1 saaTia, ar aris saWiro, tixari vrceldebodes qvemoT mdebare gamouyenebel fuZis sarTulSi.

• gamouyenebeli fuZis sarTuli

2. roca oTaxis mxares mdebare deref-nis cecxlgamZle koeficientis mqone membrana vrceldeba zemoT mdebare cecxlgamZle iatakamde an Weramde, derefnis Weri SeiZleba daculi iyos, rogorc 1 saaTiani koeficientis mqone awyobili iataki/Weri.

3. roca kedlebi da Weri qmnis gvirabs, ar aris aucilebeli, cecxlgamZleo-bis koeficientiani kedeli vrcelde-bodes koeficientis mqone awyobili Weris zeda nawilamde.

5. cecxlgamZle tixari, romelic mij-navs sacxovrebel erTeulebs R-2 jgufis gamoyenebebSi, saWiro ar aris gavrceldes sxvenSi, Tu sxvenSi aris cecxlis gavrcelebis SesaCerebeli yovel 279 m2-ze an yovel or erTeulSi (romelic ufro patara iqneba).

6. Tu wvadi iataki/Weris an saxuravi/Weris sivrceebSi aris saSxebeblebi, saWiro aRar aris cecxldamblokveli an cecxlis gavrcelebis SesaCerebeli.

Page 70: Ibc.Geo

88 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kvamlsawinaaRmdego barierebi da kvamlgaumtari tixrebi

kvamlsawinaaRmdego barierebi da kvamlgaumtari tixrebi§709 da 710 ganixilavs kvamlsawinaaRmdego

barierebs, rogorc cecxlsawinaaRmdego

barierebs, magram ZiriTadad koncentri-

rebulia kvamlis migraciis SezRudvaze.

kvamlsawinaaRmdego barierebs unda

hqondes 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-

ficienti, maT Riobebis damcavebs ki 20

wuTiani koeficienti. kvamlgaumtari

tixrebi unda zRudavdes kvamlis gad-

aadgilebas, magram ar sWirdeba cecxlgamZ-

leobis koeficienti.

kvamlsawinaaRmdego barierebi

• kvamlsawinaaRmdego barierebi uwyveti unda iyos kedlis kididan kidemde da fundamentis Tavidan an qvemoT mde-bare iatakidan zemoT mdebare iatakis qveda mxaremde an saxuravis ficarfe-nilamde. uwyvetoba unda SenarCundes mTlianad damalul sivrceebSi, magal-iTad, rogoric gvxvdeba Sekiduli Werebis zemoT.

• IIB, IIIB an VB-gan gansxvavebul kon-struqciebSi, kvamlsawinaaRmdego ba-rieris sayrdeni konstruqcia dacu-li unda iyos iseTive koeficientiT, rogoriTac kedlebi an iatakebi.

• §709.4-is gamonaklisi uSvebs kvaml-sawinaaRmdego barieris gamotovebas Sualedur sivrceebSi, roca sivrceebi daculia WerebiT, romlebic kvaml-sawinaaRmdego barieris adeqvaturad zRudavs cecxlisa da kvamlis gad-aadgilebas.

• kvamlsawinaaRmdego barierebis Riobebi daculi unda iyos §715-is Sesabamisad.

• arxebi da haergadamcemi Riobebi, romlebic gadis kvamlsawinaaRm-dego barierSi, unda Seesabamebodes §716-s. §716.5.5-is mixedviT, kvamlsawi-naaRmdego barierSi gamaval Riobebs, Cveulebriv, unda hqondes kvamlis safari, garda im SemTxvevisa, roca Riobebi arxebSi SezRudulia erT kvamlisgan dacul ganyofilebamde da arxebi foladisganaa damzadebuli.

• sadac arxebi kveTs kvamlisgan daculi ganyofilebis sazRvars, kvamlis safa-ri aucilebelia.

• foladis arxi

• kvamlsawinaaRmdego barierebi kvamlisgan dacul ganyofilebaSi

kvamlisgan daculi erTi ganyofileba

• cecxlgamZleobis koeficientis mqone gamWvirvale masalebi

• TviTdamxuravi• SezRuduli zomis

gamWvirvale masala

• saketi

• dasaxvevi darabi

Page 71: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 89

kvamlgaumtari tixrebi

kvamlgaumtari tixrebi

• kvamlgaumtari tixrebi unda Seesaba-mebodes SenobaSi daSvebul konstruq-cias. maT ar sWirdeba cecxlgamZleo-bis koeficienti.

• kvamlgaumtari tixrebi uwyveti unda iyos fundamentis Tavidan an qve-moT mdebare iatakidan zemoT mde-bare iatakis qveda mxaremde an zemoT mdebare saxuravis ficarfenilamde. isini SeiZleba Sewydes Weris membra-nasTan, Tu is agebulia imgvarad, rom SezRudos kvamlis gadaadgileba.

• kvamlgaumtari tixrebis fanjrebi unda iyos dagmanuli an avtomaturad unda ixurebodes kvamlis aRmoCeni-sTanave.

• karebebi kvamlgaumtar tixrebSi TavisiT an avtomaturad unda ixure-bodes. maT SeiZleba ar hqondes Jalu-zebi da unda zRudavdes kvamlis gasvlas, §710.5.2-Si gansazRvruli SezRudvebis mixedviT.

• gamavali Riobebi, gadabmebi, arxebis sistema an haergamtari Riobebi unda Seivsos daSvebuli masaliT, rom SeizRudos kvamlis Tavisufali gad-aadgileba.

• haergamtar Riobebs kvamlgaumtar tixrebSi unda hqondes kvamlis safa-rebi, Tu aseTi safarebi xels ar SeuSlis kvamlis kontrolis aucile-beli sistemis muSaobas.

=

Page 72: Ibc.Geo

90 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

horizontaluri awyobili sistemebi

horizontaluri awyobili sistemebi§711-is gansazRvrebiT, horizontaluri

awyobili sistemebia iataki/Weris awyo-

bili sistemebi da saxuravi/Weris awyo-

bili sistemebi, romelTac sWirdeba

cecxlgamZleobis koeficienti. maTTvis

saWiro cecxlgamZleobis koeficienti

ganisazRvreba maTi gamoyenebis safuZ-

velze. umTavresad, koeficienti gan-

isazRvreba konstruqciis tipis cecxl-

gamZleobis koeficientis safuZvelze,

romelic mocemulia 601-e cxrilSi.

gamoyenebebis gamijvnis dros, hori-

zontaluri awyobili sistemis cecx-

lgamZleobis koeficienti aseve unda

Seesabamebodes 508.3.3 cxrilis moTx-

ovnebs. cecxlisagan dacul farTobebze

gamoiyeneba 706.3.9 cxrilSi mocemuli

cecxlgamZleobis koeficientebi, §901.7-

is Sesabamisad.

horizontaluri awyobili sistemebis

gamavali Riobebis kriteriumebi ufro

mkacria, vidre vertikaluri awyobili

sistemebisa, vinaidan kvamlisa da gaze-

bis vertikaluri gadaadgileba Senobis

iatakebs Soris ufro problematuria,

vinaidan mas xels uwyobs bunebrivi kon-

veqturi Zalebi.

arxebi, romelTac ar aqvT §716-is

Sesabamisi cecxlis an kvamlis safarebi,

unda CaiTvalos gamaval Riobebad da

gamavali Riobebis garSemo sivrce unda

daigmanos am nawilis Sesabamisad.

horizontaluri awyobili sistemebis

mimarT gamoiyeneba iseTive uwyvetobis

moTxovnebi, rogoric vertikaluri awyo-

bili sistemebisadmi. gamavali Riobebi,

gadabmebi da arxebi daculi unda iyos

iseve, rogorc vertikaluri awyobili

sistemebi; ixileT §707.2, §712.4 da §713.

• horizontaluri awyobili siste-mebis cecxlgamZleobis koefici-enti toli unda iyos Senobis kon-struqciis tipisaTvis aucilebeli koeficientisa.

• horizontalur awyobil kvaml-gaumtar sistemebSi, romlebic mijnavs Sereul gamoyenebebs, cecx-lgamZleobis koeficienti unda ganisazRvros §508.3.3-is moTxovnis Sesabamisad, gamijnuli gamoyenebe-bis safuZvelze.

• awyobili iatakebi, romlebic mij-navs sacxovrebel erTeulebs erT SenobaSi da saZinebel erTeulebs R-2 da I-1 gamoyenebebSi, unda iyos minimum 1 saaTiani cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone konstruq-cia. arsebobs gamonaklisi, rom aseTi gammijnavebi IIB, IIIB an VB konstruqciaSi, romelic uzrun-velyofilia avtomaturi saSxefe-beli sistemebiT, iyos mxolod min-imum ½ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqcia.

• sadac awyobili iataki mijnavs erT an ramdenime gamoyenebas cecxlis-gan dacul damoukidebel farTo-bebad, awyobili sistemis koefici-enti unda Seesabamebodes §706.3.9-s.

• kvamlmedegi awyobili sistemebi uwyveti unda iyos damalul sivr-ceebSi, Tu isini ar esazRvreba iseT awyobil sistemebs, romlebic zRu-davs kvamlis gadaadgilebas, magal-iTad, rogoricaa kedlebi, rom-lebic xvdeba cecxlgamZle awyobil Werebs.

• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone awyobil iatake-bSi, §711.3.3-is mixedviT, daSve-bulia qvemoT mdebare membranebis gamotoveba gamouyenebeli fuZis sarTulis Tavze da zemoT mde-bare membranebis gamotoveba sxvenis gamouyenebeli sivrceebis qvemoT.

• gamWvirvale Weris daucveli Riobebi dasaSvebia, roca momijnave nagebobebisgan gamijvnis moTxovne-bi daculia §704.10-is Sesabamisad da gamWvirvale Weris Riobebis garSemo saxuravis konstruqciis mTlianoba SenarCunebulia da dac-ulia saxuravis danarCeni nawilis msgavsad.

• nebismier struqturul nawils an kedels, romelsac eyrdnoba hori-zontaluri awyobili sistema, unda hqondes minimum iseTive cecxlgamZ-leobis koeficienti, rogoric aqvs horizontalur awyobil sistemas.

I gamoyeneba

E gamoyeneba

E gamoyenebacecxlisgan

daculi farTobi 2

B gamoyenebacecxlisgan

daculi far-Tobi 1

• gamoyenebis 1 sT-iani gammijnavi

• 2 sT-iani cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone gammijnavi

Page 73: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 91

gamavali Riobebi da gadabmis sistemebi

gamavali Riobebi§712 moiTxovs, rom gamavali Riobebi

daculi iyos im awyobili sistemis cecx-

lgamZleobis SesanarCuneblad, romel-

Sic isini gadis.

gamavali Riobebis dacvis sistemebisaT-

vis mTavari kriteriumebia is, rom isini

xels uSlian alisa da cxeli gazebis

gadaadgilebas awyobil sistemebSi an

maTi gavliT. gamaval RiobebTan dakav-

Sirebuli moTxovnebi gamomdinareobs

maTi zomidan da raodenobidan. gamava-

li Riobebis cecxlSemCereblebisaTvis

gansazRvruli moTxovnebi gulisxmobs,

rom Semowmebuli awyobili sistemebi

akmayofilebdes alisa da cxeli gazebis

gadaadgilebis SezRudvasTan dakavSire-

bul minimaluri moTxovnebs. ZiriTadi

kriteriumia is, rom ar daikargos an

Sesustdes im awyobili sistemis cecx-

lgamZleobis unari, romelSic gamavali

Riobi gadis. gamonaklisebis mixedviT,

dasaSvebia zogierTi SezRuduli gama-

vali Riobis arseboba, romelSic gamoyen-

ebulia specifikuri zomis patara mile-

bi an eleqtro komponentebi.

gamavali Riobis cecxlSemCerebel

sistemebs aqvT “F” da “T” koeficientebi.

“F”koeficienti exeba im dros, ra droSic

gamavali Riobis cecxlSemCerebeli

sistema zRudavs cecxlis gadaadgilebas

koeficientis mqone awyobili sistemis

gavliT. es koficienti nominalurad

toli unda iyos Senobis im awyobili

sistemis koeficientisa, sadac gamavali

Riobi mdebareobs. “T” koeficienti gam-

oiyeneba nebismier gamaval RiobTan da

ara mxolod gamWol RiobTan da zoma-

vs, ramdeni droa saWiro, rom awyobili

sistemis temperatura gaizardos 163 C

gradusamde awyobili sistemis mopirda-

pire mxares gansazRvruli zomis cecx-

lis zemoqmedebis dros.

• gamavali Riobebi ori ZiriTadi tip-isaa. erTia gamWoli Riobi, romelic, ganmartebis Tanaxmad, mTel awyobil konstruqciaSi gadis.

• meore aris membranis gamavali Riobi, romelic awyobili sistemis mxolod erT nawilSi gadis.

• damWerebi kargad unda damagrdes awyo-bil sistemaze, romelSic gamavali Riobi gadis.

• nebismieri sivrce damWersa da gama-val sagans Soris da damWersa da gadakveTil awyobil sistemas Soris daculi unda iyos nebadarTuli cecx-lSemCerebeli masaliT an sistemiT, alisa da cxeli gazebis gadaadgileb-isgan.

• gamWoli Riobebis cecxlSemCerebel sistemas unda hqondes F koeficienti, romelic minimum eqvivalenturia gad-akveTili awyobili sistemis cecxl-gamZleobis koeficientisa.

• betonis an qvis wyobis kedlebSi, dasaSvebia, cecxlSemCereblad gama-vali gayvanilobebis garSemo gamoyen-ebuli iqnas betonis Txeli duRabi an kiris duRabi.

• magaliTad, §712.3.2 zRudavs foladis eleqtro kolofebis zomas da moiTx-ovs, rom isini gaimijnos araumcires 610 mm horizontaluri manZiliT, an araumcires kedlis Rrus siRrmis toli horizontaluri manZiliT, romelic Sevsebulia celulozis fxvieri SemvsebiT an mineraluri boWkos izolaciiT, an masiuri dam-blokveliT.

Page 74: Ibc.Geo

92 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamavali Riobebi da gadabmis sistemebi

gadabmis cecxlgamZle sistemebi§713 moiTxovs, rom gafarToebadi,

seismur Zvraze medegi da konstuqciis

deformaciaze medegi gadabmebi ganix-

ilebodes iseve, rogorc gamavali

Riobebi. mizania, gadabmebma ar daukar-

gon cecxlgamZleobis unari horizonta-

lur an vertikalur awyobil sistemebs,

sadac moxvdebian. gadabmebi cecxlgam-

Zle koeficientis mqone awyobil siste-

mebSi unda Semowmdes saxanZro testiT,

rom Seesabamebodes awyobili sistemis

koeficients. aseTi gadabmebi mowmde-

ba gadaadgilebamde da gadaadgilebis

Semdeg, raTa dadasturdes, rom gadab-

mebi inarCunebs cecxlgamZleobas mosal-

odneli gadaadgilebebis SemTxvevaSi.

• gamWoli Riobebi iatakSi daculi unda iyos daSvebuli cecxlSemCer-ebeli sistemiT, romelTa rogorc F, ise T koeficientebi araumcires 1 saa-Tia.

• T koeficientebi SeiZleba ar iyos, Tu iatakis gamWoli Riobi moTavsebulia kedlis RruSi.

• niSaSi moTavsebuli gasanaTebeli mowyobilobebi ar unda amcirebdes iataki/Weris awyobili sistemis cecx-lgamZleobis koeficients, romlis aucilebeli cecxlgamZleobis koefi-cienti unda iyos minimum 1 saaTi.

• cecxlgamZle koeficientis mqone mxolod erT iatakSi gamavali araw-vadi gayvanilobis garSemo arsebuli rgolisebri sivrce unda Seivsos mxolod daSvebuli masaliT.

• arawvadi gamavali gayvaniloba SeiZleba aerTebdes cecxlgamZleobis koeficientis mqone ramdenime iataks, Tu misi zoma SezRudulia §712.4.1-is Sesabamisad.

• §712.4.2 moiTxovs TviT koeficientis armqone awyobili sistemebis garSemo arsebuli rgolisebri sivrceebis Sevsebas, rom winaaRmdegoba gauwios alisa da wvis produqtebis gadaadg-ilebas.

• gamavali gayvanilobebi SeiZleba aerTebdes araumetes or sarTuls.

• arawvadi gayvanilobebi SeiZleba gad-iodes araumetes sam sarTulSi.

• temperaturuli gadabmebis cecxlgam-Zleoba unda iyos iseTive, rogoric sxva gamavali Riobebisa.

• awyobili iatakebisa da eqsterieris aramzidi kedlebis gadakveTasTan arsebuli gadabmebi gaTvaliswinebu-lia §713.4-Si. amgvari gadakveTis adg-ilebi unda daigmanos daSvebuli masalebiT, romlebic Semowmebulia aseT SemTxvevebSi gamoyenebisaTvis. masalebi unda damontJdes imgvarad, rom ali da cxeli gazebi ar gavr-celdes gadakveTis adgilebis gav-liT.

Page 75: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 93

struqturuli nawilebis cecxlgamZleoba

§714 moiTxovs, rom struqturuli

nawilebisa da awyobili sisteme-

bis cecxlgamZleobis koeficientebi

Seesabamebodes me-6 Tavsa da 601-e cxrilSi

konstruqciis tipisaTvis gansazRvrul

moTxovnebs. es koeficientebi damate-

biTia, radgan struqturas, romelic

iWers cecxlgamZle koeficientis mqone

awyobil sistemas unda hqondes minimum

iseTi koeficienti, rogoric aqvs masze

dayrdnobil awyobil sistemas.

§714.3 krZalavs momsaxure elementebis,

rogorebicaa: milebi an sadenebi, cecx-

lisgan damcav safarebSi CarTvas. es niS-

navs, rom aseTma elementebma SeiZleba

gaataros siTbo cecxlisgan damcavidan

struqturul nawilamde da, amdenad,

potenciurad, daikargos droiT gansaz-

Rvruli cecxlgamZleobis koeficienti.

§714.5-Si ganxilulia Senobis eqsteri-

erze ganTavsebuli struqturuli

nawilebis damcavebi. aseTi nawilebis

damcavebi gansazRvrulia 601-e cxril-

Si da unda iyos eqsterieris mzidi

kedlebis an struqturuli karkasisT-

vis Sesaferisi (romelic ufro mkacri

iqneba).

• §714.2.1 moiTxovs, rom struqturu-li nawilebi mTlianad daculi iyos individualurad yvela mxares mTel sigrZeze, Tu maT unda hqondes cecx-lgamZleobis koeficienti da iWers orze meti iatakis an iatakisa da sax-uravis pirdapir datvirTvas, an iWers mzid kedels an orze metsarTulian aramzid kedels.

• kodi aRiarebs, rom mimagrebuli elementebi gamoSverilia struqtu-ruli nawilebidan da rom armaturis samagrebi SeiZleba ufro axlos gan-Tavsdes betonis elementis zedapir-Tan, vidre mTavari armatura. §714.2.4 uSvebs, rom es elementebi ufro axlos iyos cecxlisgan damcavis zedapir-Tan, vidre gansazRvrulia mTavari nawilebisaTvis.

• §714.2.2 moiTxovs, rom sveti dacu-li iyos mTel simaRleze, maT Soris, koWebTan da rigelebTan gadabmis adg-ilebSi, maSinac ki, Tu is vrceldeba koeficientis mqone awyobil WerSi.

• cecxlisgan damcavi masalebi, gansa-kuTrebiT, Sesasxurebeli damcave-bi, advilad ziandeba zemoqmedebis SemTxvevaSi, ramac SeiZleba gamoiwvios struqturuli nawilis cecxlgamZle-obis unaris dakargva. §714.4 moiTxovs dazianebis riskis qveS myofi elemen-tebis dacvas. damcavi unda vrcelde-bodes iatakidan minimum 1524 mm simaR-lemde.

• §714.2.1 moicavs moTxovnebs struq-turuli nawilebisTvis, romelTac nakleb mniSvnelovani struqturu-li funqciebi aqvT. aseTi nawilebi SeiZleba daculi iyos garsacmiT, mem-braniT an Weris damcaviT.

• §714.2.3 uSvebs mTeli awyobili fermis Casmas cecxlgamZle masalebSi.

• §714.2.4 uSvebs struqturul nawile-bze iseTi sagnebis mimagrebas, rogori-caa: yunwebi da kronSteinebi, romlebic vrceldeba 25,4 mm-mde cecxlisgan dam-cavis zedapiridan.

• §714.2.5 uSvebs U-formisa da spiralur armaturas qvis wyobis an betonis struqturul nawilebSi, romlebic damcavSi Sedis araumetes 12,7 mm-ze.

• §714.6 uSvebs, rom zRudarebis qveda naSverebi da kuTxovani Taroebi marcxena mxares ar iyos daculi, roca isini 1829 mm an naklebia an ar aris struqturuli karkasis nawili.

Page 76: Ibc.Geo

94 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Riobis damcavebi

• kodi, Cveulebriv, moiTxovs, rom Riobis damcavebze, maT Soris, cecx-lgamZle karebebsa da gamWrvivale masalebze, mikruli iyos etiketebi, romelzec aRniSnuli iqneba testTan Sesabamisoba da saxanZro usafrTxoe-bis xarisxi.

• ASTM E-119-is Sesabamisi, specifikuri cecxlgamZleobis koeficientis mqone (cecxlisgan damcavi koeficientis sapirispirod) gamWvirvale masala cecxlgamZleobis koeficientis mqone awyobil kedelSi, SeiZleba gamoyen-ebuli iyos kedlebSi, romelTac 1 saa-Tze meti koeficienti aqvT, §715.5.7-Si gaTvaliswinebuli farTobis SezRudvis gareSe, roca mTeli kedeli da gamWvirvale awyobili sistemebi Semowmebulia.

• 715.4 cxrilSi gansazRvrulia Riobis damcavis cecxlisgan dacvis mini-maluri koeficientebi saaTebSi, Semdegis safuZvelze:

• awyobili sistemis tipi • awyobili sistemis aucilebeli koe-

ficienti

• Riobis damcavebad misaRebia armire-buli minis gamoyeneba, magram misi far-Tobi (w × h), maqsimaluri simaRle (h) da sigane (w) unda SeizRudos 715.5.3 cxrilSi mocemuli Riobis cecxlis-gan dacvis koeficientis Sesabamisad. IBC-is 2006 wlis gamocemis mixedviT, axla armirebuli mina unda akmay-ofilebdes CPSC 16 CFR nawili 1201-is moTxovnebs. tradiciulad, armirebu-li mina iwarmoeboda da mowmdeboda ANSI Z97.1-is Sesabamisad. farTobebze, sadac aucilebelia usafrTxo mina, akrZalulia ara armirebuli mina, aramed Zveli standartebis mixedviT warmoebuli tipiuri armirebuli mina, romelic ar Seesabameba IBC-is 2006 wlis gamocemas.

• §715.5.7-is mixedviT, cecxlisgan dacvis koeficientis mqone gamWvir-vale masala cecxlgamZle awyobil fanjrebSi SeiZleba gamoviyenoT cecx-lgamZle tixrebSi an cecxlsawinaaRm-dego barierebSi, maqsimum 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientiT. ase-Ti fanjrebis farTobebis jami ar unda aRematebodes nebismieri oTaxis saerTo kedlis farTobis 25%-s.

saerTo kedlis 4 (w x h) ≤ 25% farTobi, gzakaris farTobis CaTvliT

§715-is moTxovnebi cecxlgamZle kon-struqciis Riobebis damcavebisaTvis uSvebs, rom Riobis damcavebis koeficientebi gansxvavdebodes im kedlis koeficientisgan, romelSic isinia Casmuli. 715.4 cxrilSi CamoTvlilia Riobis damcavis koeficientebi sxvadasxva awyobili sistemebisaTvis, rogoricaa: cecxlgamZle karebebi da cecxlgamZle darabebi. magaliTad, 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone cecxlgamZle kedels sWirdeba 1½ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone Riobis awyobili damcavi. Riobis damcavebi, Cveulebriv, Semowmebuli awyobili sistemebia, amdenad, damproeqtebels SeuZlia Sesabamisi awyobili damcavis SerCeva testis Sedegebis safuZvelze. testis kriteriumebi mocemul gamoyenebebSi mocemuli pirobebisaTvis warmodgenilia am nawilSi. §715.3 uSvebs alternatiuli meTodebis gamoyenebas Riobis damcavebis cecxlgamZleobis koeficientebis gansasazRvrad.

cecxlgamZle karebebi TavisiT unda ixurebodes. Cveulebriv, maT aseve unda hqondes saketebi. es moTxovnebi gamomdinareobs iqidan, rom SenarCundes im awyobili sistemis mTlianoba, romelSic cecxlgamZle karia moTavsebuli. karebebi, umetes SemTxvevebSi, daxuruli da Caketili unda iyos, rom ar gaiRos cecxlisgan Seqmnili Zlieri haeris nakadebis dajaxebis dros.cecxlgamZle awyobili sistemebi derefnebSi da kvamlsawinaaRmdego barierebi, romelTac 715.4 cxrilis mixedviT unda hqondes cecxlgamZleobis koeficienti, uzrunvelyofili unda iyos minimum 20 wuTiani cecxlisgan damcavi saSualebiT.

• §715.4.3-is gamonaklisi 1 uSvebs 25 mm diametrze liTonis CarCoebian patara gasaxeds.

kodSi mocemulia SezRudvebi Riobis damcavebSi gamWvirvale masalis gamo-yenebisas, testis Sedegebisa da Riobis gamWvirvale safaris farTobis safuZvelze. §715.4.3.2-Si aRniSnulia, rom 20 wuTiani koeficientis mqone cecxlgamZle karebebSi gamWvirvale masalebs aseve unda hqondes 20 wuTiani koeficienti, magram mas ar utardeba ̀ saxanZro Slangis nakadis~ testi, romlis drosac gamWvirvale masalebze zemoqmedebs maRali wnevis civi wylis Wavli saxanZro testis pirobebSi.

armirebuli mina unda damontaJdes gansazRvruli minimaluri sisqis foladis CarCoebSi. maRali gamZleobis gamWvirvale masalebi, romlebic Semowmebulia xanZris pirobebSi, SeiZleba damontaJdes maTi koeficientebis Sesabamisad, romlebic gamomdinareobs Semowmebuli zomebidan da dacvis xangrZlivobidan. cecxlgamZleobis koeficientis mqone 3658 mm-ze maRal gamWvirvale masalaSi, gamyofi daculi unda iyos iseve, rogorc awyobili kedlis konstruqcia.

eqsterieris kedlebis fanjris damcavis cecxlgamZleobis koeficientebi

w

w

h

w w

h

h

(romlebic, 602-e cxrilis mixedviT, 1 saaTze meti unda iyos) unda iyos minimum 1½ saaTiani. sxva fanjris Riobebs, romelTac sWirdeba 1 saaTiani koeficienti, unda hqondes ¾ saaTiani koeficienti. sadac fanjris Riobis damcavi ganTavsebulia kedlebSi, romelTac Senobis elementebis an zemoqmedebis wyaros siaxlovis gamo, sxvagvari koeficientebi eniWebaT §704.9 an 704.10-is mixedviT, fanjris cecxlgamZleobis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.

h

Page 77: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 95

arxebi da haergadamcemi Riobebi

arxebi da haergamtari Riobebi, rom-

lebic gadis cecxlgamZleobis koefici-

entis mqone awyobil sistemebSi, ise unda

iyos damuSavebuli, rom ar gamoiwvios im

awyobili sistemebis cecxlgamZleobis

unaris dakargva, romelSic gadian. safa-

rebis armqone arxebi, §712-is mixedviT,

miCneulia gamaval Riobebad. sadac arx-

ebi agrZelebs muSaobas cecxlis an kvam-

lis warmoSobis SemTxvevaSi, magaliTad,

atriumis kvamlis sakontrolo sistema,

maT ver eqnebaT safarebi. alternati-

uli damcavi saWiroa cecxlisgan dam-

cavebis mTlianobis SesanarCuneblad.

cecxlis da kvamlis safarebi unda iyos

Semowmebuli da registrirebuli awyo-

bili sistemebi. safarebTan uzrunve-

lyofili unda iyos misadgomi movla-

SekeTebisTvis, Semowmebisa da daxurvis

Semdeg xelaxla gaRebisTvis. es misadgo-

mi panelebi ar unda iwvevdes saxanZro/

xanZarsawinaaRmdego awyobili siste-

mebis cecxlgamZleobis koeficientis

dakargvas.

cecxlgamZleobis moTxovnebi cecxlis

da kvamlis safarebisaTvis efuZvneba

gadakveTili awyobili sistemis tips.

moTxovnebi warmodgenilia ZiriTadi

moTxovnebis stilSi da moyveba gamon-

aklisebi. awyobili sistemebis tipebi

dalagebulia iseTive ierarqiiT, ro-

gorc am Tavis sxva nawilebSi.

• cecxlis safarebi registrirebuli meqanikuri meqanizmebia, romlebic mon-taJdeba arxebsa da haergamtar RiobebSi da ise proeqtdeba, rom avtomaturad daixuros siTbos aRmoCenisTanave, rom SeizRudos alis gadaadgileba.

• kvamlis safarebi cecxlis safarebis msgavsia, magram gankuTvnilia haerisa da kvamlis gadaadgilebis SesazRudad. isini imarTeba kvamlis aRmomCeni sistemiT an distanciuri sakontrolo sadguridan.

• rogorc cecxlis, ise kvamlis safarebs unda hqondes misadgomi Semowmebisa da movla-SekeTebisaTvis. misadgomi pan-elebi ar unda iwvevdes saxanZro/xan-ZarsawinaaRmdego awyobili sistemebis cecxlgamZleobis koeficientis dakarg-vas.

• §716.5.3-Si naTqvamia, rom Saxtis SemomzRudavebi, sadac daSvebulia gamavali arxebi da haergamtari gama-vali Riobebi, daculi unda iyos cecxlis da kvamlis safarebiT.

• Semdeg gamonaklisebSi naTqvamia, rom cecxlisa da kvamlis safarebi saWiro ar aris, sadac:

1.1 arxi vrceldeba 559 mm-ze gamwov arxebSi uwyveti, zemoT mimarTu-li haeris nakadis mimarTulebiT.

1.2 gamavali Riobebi registrire-bulia ASTM E119-is Sesabamisad, rogorc cecxlgamZle koeficien-tis mqone awyobili sistema.

1.3 arxebi kvamlis sakontrolo sis-temis nawilia.

1.4 avtosadgomi garaJis SaxtaSi gama-vali Riobebi gamijnulia sxva Saxtebisgan araumcires 2 sT-iani cecxlgamZ. mqone konstruqciiT.

2. B da R jgufis gamoyenebebSi, sadac samzareulos, saabazanosa da tua-letis oTaxebisTvis arsebobs avtomaturi saSxefebeli sistemebi, foladis arxebiT SemozRuduli gamwovi, romelic SaxtaSi gvrcel-deba vertikalurad 559 mm-ze, an aqvs gamwovi ventilatori Saxtis zeda boloSi, uwyveti zemoT mimarTuli haeris nakadis SesanarCuneblad.

• cecxlgamZle tixrebi: §716.5.4 mo-iTxovs arxis gamavali Riobebi cecxlgamZle tixrebSi aRWurvili iyos cecxlis safarebiT, garda Semdegi SemTxvevebisa:

1. gamavali Riob(eb)is mqone tixrebi warmoadgens saijaro farTobebis gammijnavs an derefnis kedlebs SenobebSi, sadac aris saSxefebeli sistemebi.

2. arxebi foladisaa, 0,06 m2-ze nakle-bi ganivi kveTis mqone, ar aerTebs derefans sxva sivrceebTan, aris Weris zemoT da ar aqvs safari giso-si cecxlgamZle koeficientis mqone kedelSi.

• kvamlgaumtari barierebi: §716.5.5 moiTxovs, rom kvamlis safarebi dayendes, roca arxi gadis kvam-lgaumtar barierSi, garda im SemTxvevisa, roca arxi foladisaa da emsaxureba kvamlisgan dacul mxolod erT ganyofilebas.

• derefnebi: §716.5.4.1 moiTxovs kvam-lis safarebs derefnebTan, garda im SemTxvevisa, roca:

1. arsebobs kvamlis sakontrolo sistema.

2. arxi foladisaa da gadis Riobebis armqone derefanSi.

• cecxlgamZle kedlebi: §716.5.1

moiTxovs, rom cecxlgamZle ked-

lebSi gamaval arxebs hqondes cecx-

lis safarebi, §705.11-is gamonak-

lisSi gansazRvrul adgilas.

• cecxlsawinaaRmdego barierebi:

§716.5.2 moiTxovs cecxlis safarebs

im adgilebSi, sadac arxebi an haer-

gamtari Riobebi cecxlsawinaaRm-

dego barierebs kveTs. am moTxovnis

gamonaklisebia:

1. gamavali Riobebi registrirdeba

ASTM E119-is Sesabamisad, rogorc

cecxlgamZle koeficientis mqone

awyobili sistema.

2. arxebi kvamlis sakontrolo sis-

temis nawilia.

3. gaTbobis, ventilaciisa da kondi-

cirebis sistemas aqvs arxebi, kedels

aqvs 1 an nakleb saaTiani koefici-

enti, Senoba ar aris H gamoyenebis

da mTlianad uzrunvelyofilia

saSxefebeli sistemiT.

Page 78: Ibc.Geo

96 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

horizontalur awyobil sistemebSi gamavali Riobebi

rogorc zemoT aRiniSna, konveqtiuri

Zalebis zemoqmedebiT, horizontaluri

awyobili sistemebis gamaval RiobebSi

SeiZleba gadaadgildes siTbo, kvamli

an cecxli. iatakSi, iataki/Weris awyobil

sistemaSi an saxuravi/Weris awyobili

sistemis Weris membranaSi gamavali arxebi

an haergamtari gamavali Riobebi daculi

unda iyos Saxtis SemomzRudaviT, §707-

is Sesabamisad an unda Seesabamebodes

§716.6.1 - §716.6.3 debulebebs.

• I-2 da I-3-gan gansxvavebul gamoye-nebebSi, daSvebuli masalebis arxebi SeiZleba gadiodes koeficientis mqone iataki/Weris awyobil sistemebSi, romlebic aerTebs araumetes or iatakze mets, Tu cecxlis safari damontaJebulia arxTan iatakis saz-RvarTan an horizontalur awyobil sistemasTan, §712.4-is Sesabamisad. patara arxebi SeiZleba gadiodes sam iatakSi, rac damaxasiaTebelia sacxovreblis an sastumros mSeneb-lobisTvis, Tu §716.6.1-is yvela gamonaklisis kriteriumebi daculia. Cveni azriT, es gamonaklisebi naklebad gamoyenebadia saganmanaTleblo dawesebulebebSi, Tu skolebSi ar aris sacxovrebeli sargeblobebi, magaliTad, saerTo saZinebeli oTaxebi.

• WerSi damontaJebuli gamosxivebis safarebi aris meqanizmebi, rom-lebic avtomaturad zRudavs gamosxivebuli siTbos gadacemas arxis Riobis saSualebiT. is gansazRvrulia §702.1-Si.

• §716.6.2 uSvebs arxian an uarxo gamaval Riobebs cecxlgamZleobis koeficientis mqone Weris membra-nebSi, roca:

• arxi gadis SemozRudul SaxtaSi, an

• arxSi aris gamosxivebis safari, an

• Weris zedapirTan mdebareobs gamosxivebis safari uarxo gamavali Riobis dasacavad.

• §716.6.3-is mixedviT, cecxlgam-Zleobis koeficientis armqone awyo-bil iatakebSi SeiZleba gadiodes daSvebuli masalebiT agebuli arxebi, Tu

• arxi gadis SemozRudul SaxtaSi, an

• arxi aerTebs araumetes or sarTuls da arxis garSemo darCenili rgolisebri sivrce daculia gamavali milis dasamuSaveblad gamoyenebuli arawvadi masalebis msgavsi masalebiT.

• Tu arxi aerTebs araumetes sam sarTuls, arxi daculi unda iyos, rogorc gamavali Riobi, rogorc aRniSnuli iyo zemoT da arxSi unda iyos cecxlis safari iatakis yvela zedapirTan.

• arxi

• dnobadi SeerTeba

• frTis daxurva

• frTebis daxurvis dros ukugdebuli gamosxiveba

• cecxlis safari

Page 79: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 97

damaluli sivrceebi

cecxli SeiZleba swrafad gavrceldes

wvadi konstruqciis damalul sivr-

ceebSi, Tu cecxlis gavrceleba an cxeli

gazebis gadaadgileba SezRuduli araa.

§717-Si mocemulia cecxldamblokvelT-

an da cecxlSemCerebelTan dakavSirebu-

li moTxovnebi.

TiToeuli moTxovnis mizania, SezRudos

an SeaCeros cecxlis gavrceleba an cxeli

gazebis gadaadgileba, rom cecxli ar

gavrceldes damalul sivrceebSi. es

kriteriumebi, Cveulebriv, exeba wvadi

konstruqciis Senobebs, Tumca aseve exeba

arawvadi konstruqciis SenobebSi damon-

taJebul wvad dekoratiul masalebs an

iatakebs.

saSxefeblebi xSirad damalul sivrceSi

cecxlis gavrcelebis SemCerebeli saSu-

alebaa. Tumca, unda aRiniSnos, rom aseT

SemTxvevebSi damalul sivrceebs iseve

sWirdeba saSxefeblebi, rogorc gamoyen-

ebul sivrceebs.

wvadi samSeneblo masalebi dasaSvebi ar

aris I an II tipis Senobebis damalul

sivrceebSi, garda §603-Si daSvebuli

SemTxvevisa, roca gamoyenebulia A kla-

sis mosapirkeTebeli masalebi, an roca

wvadi milebi damontaJebulia meqani-

kuri da milsadenebis saerTaSoriso

kodebis Sesabamisad.

• termin `cecxldamblokvelSi~ igu-lisxmeba samSeneblo masalebi, rom-lebic zRudavs alis Tavisufal gadaadgilebas damaluli sivrcee-bis gavliT Senobis sxva nawilebSi.

• §717.2.1 gansazRvravs masalebs, rom-lebic SeiZleba gamoyenebuli iyos cecxlis dasablokad.

• cecxldamblokveli, Cveulebriv, aucilebelia Semdeg damalul sivrceebSi:

• vertikalur dgarebian kedlebis sivrceebsa da ZelebiT Seqmnil hor-izontalur sivrceebs Soris

• sofitebTan, Sekidul WerebTan da a.S. vertikalur da horizontalur sivrceebs Soris

• dgarebian kedlebSi, maT Soris, TeqiT izolirebul sivrceebSi, 3048 mm intervalebiT

• kibis lambebs Soris.

• sadac rgolisebri Riobebi ar aris daculi §707.2, §712.4.1 an §712.4.2-is gamonaklisebis Sesabamisad, cecxldamblokveli unda damon-taJdes Werisa da iatakis RiobebTan milebis, arxebisa da sakvamurebis garSemo. damblokvelsa da gamaval Riobs Soris sivrce unda Seivsos `daSvebuli~ masaliT, rom xeli SeuSalos alisa da wvis produqte-bis Tavisufal gadaadgilebas. aRsaniSnavia, rom §712.4.2-is mixed-viT, es exeba rogorc koeficientis armqone horizontalur awyobil sistemebs, ise cecxlgamZleobis koeficientis mqone horizontalur awyobil sistemebs.

Page 80: Ibc.Geo

98 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

damaluli sivrceebi

• termini `cecxlis gavrcelebis SemCe-rebeli~ gulisxmobs masalebs an meqa-nizmebs, romlebic zRudavs haeris gadaadgilebas wvadi konstruqciis damalul Ria sivrceebSi, rogore-bicaa: iatakisa da Weris Rruebi da sxvenebi. iatakSi cecxlis gavrceleb-is SemCerebeli unda Seesabamebodes §717.3-s, sxvenSi cecxlis gavrcelebis SemCerebeli ki - §717.4-s.

• cecxlis gavrcelebis SemCerebeli aucilebelia sxvenebisa da saxuravis sxva damaluli sivrceebis dasayofad.

• R-1 da R-2 jgufis gamoyenebebSi, cecx-lis gavrcelebis SemCerebeli unda damontaJdes zemoT mdebare sxvenebSi da im kedlebis Sesabamisad, romlebic mijnavs erT sacxovrebel erTeuls meorisgan, sadac isini ukve aRar cdeba zemoT mdebare saxuravis ficarfeni-lis qveda mxares.

• sacxovreblisgan gansxvavebul gamo-yenebebSi, cecxlis gavrcelebis SemCe-rebeli unda yofdes sxvenebs da sax-uravis sxva damalul sivrceebs 279 m2-ze nakleb farTobebad, Tu mTeli Senoba ar aris aRWurvili saSxefebeli sistemebiT.

• R-1, R-2, R-3 da R-4 jgufis gamoyenebeb-Si, cecxlis gavrcelebis SemCerebeli unda ganTavsdes zemoT da sacx-ovrebeli erTeulebis gammijnavebis Sesabamisad.

• sacxovreblisgan gansxvavebul gamo-yenebebSi, cecxlis gavrcelebis SemCe-rebeli unda yofdes iatakis hori-zontalur sivrceebs 93 m2-ze nakleb farTobebad, Tu mTeli Senoba ar aris aRWurvili saSxefebeli sistemebiT.

Page 81: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 99

baTqaSi da Termo da bgeriTi saizolacio masalebi

• baTqaSis aucilebeli sisqe izomeba badis winapiridan, roca gamoyenebu-lia liTonis an TabaSiris sabaTqaSe badeze.

• §718.2-Si mocemulia Semdegi eqviva-lentobebi cecxlgamZleobis mizniT:

• 12.7 mm TabaSiris baTqaSi qviSis gareSe

• 19.1 mm erTidan samamde fena qviSa-TabaSiris baTqaSisa

• 25.4 mm portlandcementis baTqaSi

• gare zedapiridan 19,1 mm sabaTqaSe badis damatebiTi fena aucilebelia 25,4 mm sisqis baTqaSis safuZvlad.

• §719.2.1-is mixedviT, alis gavrcelebi-sa da kvamlis warmoqmnis/ganviTarebis SezRudvebi ar gamoiyeneba III, IV an V tipis konstruqciebSi, roca saizola-cio masalebi miqceulia da kontaqtSia kedlis, Weris an iatakis zemoqmedebis armqone zedapirisken.

• saxuravis izolacia SeiZleba iyos wvadi da ar sWirdeba alis gavrceleb-isa da kvamlis warmoqmnis zRvrebi, roca is gadaxurulia saxuravis neba-darTuli safarebiT.

baTqaSibaTqaSi, rogorc cecxlagmZle koefici-

entis mqone masala, misaRebia, roca gamoy-

enebulia §718-is Sesabamisad. baTqaSis

sistemebi unda ganTavsdes Semowmebul

awyobil sistemebze. baTqaSi SeiZleba

iyos awyobili sistemis aucilebeli

saerTo sisqidan 12,7 mm, roca gamoyen-

ebulia betonze. betonis minimaluri

safari 9,5 mm iatakebTan da 25,4 mm armire-

bul svetebTan unda SenarCundes.

Termuli da bgeriTi saizolacio masalebi§719 aRiarebs, rom Termul da akustikur

saizolacio masalebs xSirad qaRaldis

pirebi aqvs an Seicavs wvad masalebs.

damalul sivrceebSi damontaJebisas,

masalebis alis gavrcelebis indeqsi ar

unda aRematebodes 25-s, xolo kvamlis

ganviTarebis indeqsi - 450-s.

≈ ≈

Page 82: Ibc.Geo

100 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

direqtiuli cecxlgamZleobebi

§720-Si mocemul cxrilebSi Camo-

Tvlilia awyobili sistemebi, romlebic

Seesabameba cecxlgamZleobis moTxovnebs

gansazRvruli drois periodSi, roca

damontaJebulia miTiTebul siRrmeze.

arsebobs cxrilebi sxvadasxva element-

ebisaTvis:

• cxrili 720.1(1) struqturuli ele-mentebisaTvis

• cxrili 720.1(2) kedlisa da tixris awyobili sistemebisaTvis

• cxrili 720.1(3) iatakisa da saxuravis sistemebisaTvis

awyobili sistemebis CamonaTvali ar

aris sruli. damproeqtebeli xSirad

mimarTavs testirebis sxva saagentoebs,

romlebic misaRebia kodisTvis, rogore-

bicaa: UL an FM, rom ipovos awyobili

sistemebi, romlebic Seesabameba proeqtis

saWiroebebs. awyobili sistemebis gamoy-

enebisas, damproeqtebeli yuradRebiT

unda iyos da gansazRvros, sad gamoiye-

nos isini proeqtSi. awyobili sistemebis

proeqtebis Secvlisas saWiroa sifrTx-

ile, radgan aman SeiZleba uaryofiTad

imoqmedos maT aRiarebaze da saWiro

gaxdes saxanZro testi maTi efeqtiano-

bis dasamowmeblad.

struqturuli elementebi

• foladis sveti, 203 x 203 mm an meti

• adgilze Camosxmuli karbonati, msub-uqi betoni an msubuqi qviSa-betoni

• spiralurad daxveuli armaturis mavTulis samagri

• minimaluri sisqis diapazonia 25 mm-dan 51 mm-mde, rac damokidebulia cecxlgamZleobis koeficientze

sagnis No. 1-1.2

• foladis sveti (zoma aRniSnuli ar aris)

• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisqis sami fena 41,3 mm siganis No. 25 zomis foladis dgarebze

• No. 25 zomis liTonis dgarebi

sagnis No. 1-7.3

• foladis koWi an rigeli (zoma aRniS-nuli ar aris)

• betoni RorRis (kaJbadi/kremniumis) SemvsebiT liTonis badeze

• minimum 25 mm sisqe

sagnis No. 2-1.2

Page 83: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 101

direqtiuli cecxlgamZleobebi

• armirebuli betonis filebi karbon-atiT, kremniumiT, msubuqi betoniTa da msubuq Semvsebiani betoniT

• minimum 19,1 mm-dan 31,8 mm-mde sisqe

sagnis No. 7-1.1

struqturuli elementebi

• foladis koWi an rigeli (zoma aRniS-nuli ar aris)

• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisq-is ori fena, mimagrebuli U-formis kronSteinebze (brjenebze) centridan 610 mm-ze

sagnis No. 2-4.1

• armirebuli betonis svetebi karbon-atiT, kremniumiT, msubuqi betoniTa da msubuq Semavsebiani betoniT, 305 mm an meti gabaritis, kvadratuli an mrgvali

• minimum 38 mm-dan 51 mm-mde sisqe

sagnis No. 5-1.1

• armirebuli betonis koWebi an rigele-bi karbonatiT, kremniumiT, msubuqi betoniTa da qviSiani msubuqi betoniT, 305 mm an meti gabaritis

• minimum 38 mm-dan 51 mm-mde sisqe

sagnis No. 5-1.1

Page 84: Ibc.Geo

102 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

direqtiuli cecxlgamZleobebi

awyobili kedlebi da tixrebi

• betonis qvis wyobis erTeulebi

• dasrulebuli sisqe piridan piramde meryeobs 53,3 mm-dan 157,5 mm-mde, rac damokide-bulia betonis Semcvelobis tipsa da aucilebel cecxl-gamZleobis koeficientze

sagnis No. 3-1.1, 2, 3, 4

• masiuri betoni

• dasrulebuli sisqe piri-dan piramde meryeobs 63,5 mm-dan 177,8 mm-mde, rac damokidebulia gamoyeneb-uli Semcvelobis tipsa da aucilebel cecxlgamZleo-bis koeficientze

sagnis No. 4-1.1

• 82 mm-iani No.18 zomis araw-vadi dgarebis karkasi cen-tridan 610 mm-ze

• 15.9 mm TabaSiris baTqaSi liTonis sabaTqaSe badeze yvela mxares

• 121 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koefici-enti

sagnis No. 11-1.1

• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze centridan

• 12.7 mm TabaSiris baTqaSi 9,5 mm X tipis TabaSiris sabaTqaSe badeze yvela mxares

• 133 mm dasrulebuli sisqe piri-dan piramde, 1 saaTiani cecxl-gamZleobis koeficienti

sagnis No. 12-1.3

Page 85: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 103

direqtiuli cecxlgamZleobebi

• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze cen-tridan

• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisqis erTi fena yvela mxares

• 121 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti

sagnis No. 14-1.3

• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze cen-tridan

• liTonis sabaTqaSe bade da 19,1 mm cementis baTqaSi yvela mxares

• 146 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti

sagnis No. 15-1.2

awyobili kedlebi da tixrebi

• No. 25 liTonis arawvadi dgare-bis karkasi (sxvadasxva zomis) centridan 610 mm-ze

• X tipis TabaSiris filis ori 12,7 mm fena yvela mxares

• 92 mm dasrulebuli sisqe piri-dan piramde, 2 saaTiani cecxl-gamZleobis koeficienti

sagnis No. 13-1.2

• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze centridan

• 19.1 mm Sesabamisi gare mopir-keTeba 12,7 mm TabaSiris filis fenilze

• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientisTvis aucilebeli interieris mopirkeTeba

• gansxvavdeba interieris mopir-keTebis mixedviT, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti

sagnis No. 15-1.1

• 51 x 152 mm cecxlgamZleobisT-vis damuSavebuli xis dgarebi 406 mm-ze centridan

• cementis baTqaSis 15,9 mm-is ori fena X tipis TabaSiris fenilze, romelzec ganTavsebulia liTo-nis sabaTqaSe bade da qaRaldi

• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisqis ori fena interierze

• 210 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti

sagnis No. 15-1.6

Page 86: Ibc.Geo

104 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

direqtiuli cecxlgamZleobebi

• 76 mm armirebuli betonis iataki an saxuravis fila

• 25.4 mm sisqis Weri Sedgeba vermiku-lit-TabaSiris baTqaSisgan liTonis sabaTqaSe badeze, romelic mikrulia 19,1 mm Svelerebze centridan 305 mm-ze

• 4 saaTiani cecxlgamZleobis koefici-enti

sagnis No. 5-1.1

• 76 mm siRrmis foladis ujredulad profilirebuli fenili minimum 64 mm sisqis betonis iatakiT an saxuravis filiT fenilis Rarebis Tavis zemoT

• 28.6 mm sisqis Weri Sedgeba vermiku-lit-TabaSiris baTqaSis fuZe (qveda) fenisa da vermikulitis akustikuri baTqaSisgan, romelic ganTavsebulia 19,1 mm Svelerze damagrebul liTonis sabaTqaSe badeze centridan 305 mm-ze, 38 mm Svelerze centridan 915 mm-ze da dakidebulia mavTulis sakidebiT centridan 915 mm-ze.

• 4 saaTiani cecxlgamZleobis koefici-enti

sagnis No. 9-1.1

• A an B klasis saxuravis safari

• merqan-boWkovani saizolacio fila cemen-tis SemkvrelebiT, miwebebuli fenilze

• 38.1 mm siRrmis foladis saxuravis fenili foladis karkasze

• 19.1 mm sisqis TabaSiris baTqaSis Weri liTonis sabaTqaSe badeze, romelic mimagrebulia 50 mm-ian Svelerebze cen-tridan 915 mm-ze da Camokidebulia mavTulis sakidebze centridan 915 mm-ze.

• 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti

sagnis No. 10-1.1

iatakisa da saxuravis sistemebi

Page 87: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 105

direqtiuli cecxlgamZleobebi

iatakisa da saxuravis sistemebi

• ormagi xis iataki, romelic Sedgeba 25,4 mm nominaluri sisqis mosapir-keTebeli xis iatakis safarisgan da ganTavsebulia 11,9 mm xis struqtu-ruli panelebis Sav iatakze.

• xis koWebi centridan 406 mm-ze

• 12.7 mm X tipis TabaSiris filis Weri, lursmnebiT damagrebuli koWebze

• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti

sagnis No. 13-1.4

• A an B klasis saxuravis safari

• 57 mm perlitis betonis fila, armire-buli mavTulis badiT.

• 31.8 mm siRrmis foladis saxuravis fenili, romelic emyareba individu-alurad dacul foladis karkass

• Weri ar aris

• 2 an 3 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficienti

sagnis No. 18-1.1

• 12.7 xis struqturuli panelebi eqs-terieris weboTi, damagrebuli marTi kuTxeebiT koWebis Tavebze an ferme-bis sartyelebis Tavebze

• xis koWebi, iatakis fermebi an saxur-avis fermebi centridan 610 mm-ze

• 31,8 mm sisqis Weri Sedgeba 15,9 mm X tipis TabaSiris filis ori fenisgan, romelic magrdeba marTi kuTxeebiT koWebze an fermebze

• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti

sagnis No. 21-1.1

Page 88: Ibc.Geo

106 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoTvlili cecxlgamZleobebi

roca saproeqto pirobebi ver sruldeba

konkretulad gansazRvruli awyobili

sistemebis gamoyenebis dros, §721-Si

mocemulia Sesrulebaze orientire-

buli gamoTvlis meTodebi, specifi-

kuri masalebis an masalaTa kombinacie-

bis cecxlgamZleobisaTvis. gamoTvlis

es meTodebi SemuSavda kodSi gamosay-

eneblad da ganzraxulia mxolod im

nawilTan gamoyebisaTvis, romelSic

isini Sedian. isini aadvileben cecxl-

gamZle awyobili sistemebis daproeqte-

basa da dokumentirebas ise, rom damp-

roeqtebels da mSeneblobis nebarTvis

gamcems zustad ecodinebaT, rogor

mdgomareobaSi aRmoCndeba awyobili

sistema realuri xanZris pirobebSi.

formulebi efuZvneba monacemebs struq-

turul nawilebSi siTbos gadacemis,

saizolacio masalebis Tbogamtarobis,

masalaTa gamtarobis, sxvadasxva samSen-

eblo masalebis cecxlgamZleobas xanZ-

ris testis monacemebis mixedviT; indi-

vidualurad da erTmaneTTan kavSirSi,

adgilze awyobili sistemebisaTvis gaT-

valiswinebul datvirTvebs.

damproeqtebelma SeiZleba gamoiyenos

monacemebi, am nawilSi Sesuli awyobili

sistemebis cecxlgamZleobis gansasaz-

Rvrad, romlebic zustad ar emTxveva

konkretulad gansazRvrul, winaswar

Semowmebul kategoriebs, romlebic

mocemulia §720-Si.

momdevno gverdebze ilustrirebulia

rogorc struqturuli dacvis, ise awyo-

bili sistemis gamoTvlebis ramdenime

magaliTi imis sailustraciod, rogor

gamoiyeneba am nawilis principebi muSao-

bis dros.

arsebobs cecxlgamZleobis gamoTvlis ramdenime fundamenturi principi.

• pirvelia is, rom arsebobs raodeno-brivad gansazRvradi kavSiri Senobis elementebze gamoyenebuli cecxlis-gan damcavi masalis sisqesa da cecx-lgamZleobis miRebul xangrZlivobas Soris. mokled rom vTqvaT, ufro sqel cecxlisgan damcavs ufro xangrZlivi cecxlgamZleobis unari aqvs.

• meore principia is, rom rac metia safa-ri foladis armaturaze betonis kon-struqciaSi, miT ufro xangrZlivia cecxlgamZleobis periodi.

• mesame principia is, rom arsebobs kavSiri foladis struqturuli nawilis eqsterieris saerTo zeda-piris gabarits (romelsac ewodeba `gacxelebadi perimetri~), elementis nawilebis sisqesa da cecxlisgan damca-vi masalebis sisqes Soris, rac aucle-belia garkveuli cecxlgamZleobis koeficientis misaRwevad. magaliTad, kompaqturi foladis konstruqciebi WrilSi ganieri naSverebiTa da maTi SemaerTebeliT, moiTxovs cecxlisgan damcavi masalebis ufro Txel fenebs mocemuli cecxlgamZleobis xangr-Zlivobis misaRwevad, vidre ufro Txeli foladisgan damzadebuli ufro didi gabaritis koWebi.

Page 89: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 107

gamoTvlili cecxlgamZleobebi

§721.2 betonis awyobili sistemebiCveulebriv betons kremniumis an karbon-

atis Semvsebi aqvs; Cveni magaliTisaTvis,

gamoviyenebT kremniumis Semvsebs.

betonis kedlebi

• 721.2.1.1 cxrilis mixedviT, 2 sT koe-ficientis mqone kremniumiani betonis kedeli unda iyos 127 mm sisqis.

• 721.2.1.3.1 suraTis mixedviT ganisaz-Rvreba moTxovnebi 2 saaTiani koefi-cientis mqone, 127 mm sisqis kedlis gadabmis damcavisadmi. vivaraudoT, rom gadabmis maqsimalurad dasaSvebi sigane 25,4 mm-ia, iseTive kremniumis betonze.

• keramikuli boWkos safari, 51 mm sisqis, cxrilis mixedviT

• mamWidrovebeli masala/hermatiki da ukana sayrdeni (atmosferuli zemoq-medebisgan dasacavad; ar aris cecxl-gamZle awyobili sistemis nawili)

betonis filebi

• 2 saaTiani koeficientis mqone kremni-umiani betonis filisaTvis 721.2.2.1 cxrilSi gansazRvrulia 127 mm sisqe.

Page 90: Ibc.Geo

108 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoTvlili cecxlgamZleobebi

• W12 x 96

• tf = 22 mm

• d = 324 mm

• tw = 14 mm

• bf = 308 mm

• ganivi kveTis farTobi = 18 194 mm2

• TabaSiris filis damcavi foladis nawilebze gamoiTvleba §721.5.1.2-is Sesabamisad.

h = TabaSiris filis saerTo sisqe

mm2-Si

= 4 x (15.9)

= 64

D = gacxelebadi perimetri

= 1263

Wt = saerTo wona foladisa da

TabaSiris filis grZiv metrze

(TabaSiris filis 4 fenis varaudiT)

= W + (50sTD/144)

= 96 + (50 x 2.5 x 49.74/144)

= 139.1771 girvanqa xazovan futze

= 2.03 kN/m

R = cecxlgamZleoba (wuTebSi)

= 130 [h(Wt/D)/2]0.75 (gantoleba7-12)

= 332 wuTi/60 = 5.54 saaTi

• svetebis Sesasxurebeli tipis cecx-

lisgan damcavi efuZvneba gacxelebad

perimetrs (Cveulebriv, konturuli

profilis), masalis sisqesa da masalaze

damokidebul cecxlgamZleobis mud-

miv sidideebs. Cveni W12x96 svetisTvis

formula aseTia:

C1 da C2 masalaze damokidebuli mud-

mivi sidideebia, romlebic gansaz-

Rvrulia masalis mwarmoeblebis mier.

nagulisxmebia, rom Cveni magaliTisT-

vis orive 45-ia.

W/D Tanafardoba = 1.32

h = Sesasxurebeli cecxlgamZle masa-

lis sisqe mm-Si

= 51

R = cecxlgamZleoba

= [C1 (W/D) + C2] h (gantoleba 7-13)

= [45 (1.32) + 45] 2

= 209 wuTi/60 = 3.48 saaTi

§721.5 foladis awyobili sistemebifoladis svetebis cecxlisgan dacva

damokidebulia grZivi metri sve-

tis wonaze (W) da svetis gacxelebad

perimetrze (D), romelic dakavSirebu-

lia svetis fizikur gabaritebze.

cxrili 721.5.1(1) gviCvenebs tipiuri

svetebis W/D Tanafardobas. Cveni varau-

diT es iqneba W12 x 96 sveti.

• kolofis/yuTis profilisTvis: D = 2(bf + d)

= 2(308,8 + 322,8)

= 1263 mm

721.5.1(1) cxrilis Sesabamisad, W/D

Tanafardoba (kolofi/yuTi)

= 96/49.74

= 1.93

• konturis profilisTvis: D = 4bf + 2d – 2tw = 4(308,8) + 2(322,8) - 2(14)

= 1853

721.5.1(1) cxrilis Sesabamisad, W/D

Tanafardoba (konturi)

= 96/72.96

= 1.32

Page 91: Ibc.Geo

FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 109

tabulacia

masala dro (wT-Si) alt. awy. sist.* gadamisamarTeba

masala 0 amoRebulia; ara cecxlis zemoqm. mxares

ix. §721.6.2.1.

izolacia 15 0 cxrili 721.6.2 (5)

xis dgarebi 20 20 cxrili 721.6.2 (2)

centridan 406 mm-ze

12.7 mm 25 40 cxrili 721.6.2 (1)

X tipis TabaSiris fila

sul 60 60

• Tboizolacia 721.6.2 (5) cxrilis mixedviT

• 12.7 mm X tipis TabaSiris fila

interieris (cecxlgamZle) mxare 721.6.2 (1) cxrilis mixedviT

• xis yavarebi

• samSeneblo qaRaldi

• 7.9 mm eqsterieris firficari

eqsterieris mxare 721.6.3 (3) cxrilis mixedviT

• 22 860 mm miwis nakveTis sazRvramde

* rogorc alternativa, 1 saaTiani koe-

ficienti SeiZleba miiRwes izolaci-

is gareSe, X tipis TabaSiris filis

ori fenis gamoyenebiT (miniWebulia

25 wuTi x 2 = 50 wuTi cecxlgamZ-

leoba) an X tipis TabaSiris filis

erTi fenis gamoyenebiT (miniWebulia

40 wuTi cecxlgamZleoba). amdenad,

Sesabamisoba SeiZleba miiRwes ramden-

ime gziT.

§721.6 xis awyobili sistemebiam gamoTvlebis gamoyeneba SeiZleba

mxolod 1 saaTiani koeficientis mqone

awyobili sistemebisaTvis. Cveni piro-

biTi kedeli mdebareobs miwis nakveTis

sazRvridan 1524 mm-ze meti daSorebiT.

amdenad, §721.6.2.3-is mixedviT, cecxl-

gamZle mxare pirobiTad Senobis interi-

eriskenaa.

gamoTvlili cecxlgamZleobebi

Page 92: Ibc.Geo
Page 93: Ibc.Geo

8interieris mopirkeTebakodis me-8 Tavi aregulirebs interieris mosapirkeTebel,

gasaformebel da dekoratiul masalebs. am TavSi, ZiriTadad,

ganxilulia masalebis alis gavrcelebisa da kvamlis warmoqm-

nis Taviseburebebi, roca isini gamoiyeneba interieris zeda-

pirebs SigniT. es regulaciebi gulisxmobs im dekoratiuli

mosapirkeTebeli masalebis regulirebas, romlebic gamoiyen-

eba vizualuri aRqmisTvis. regulaciebi moicavs interieris

yvela zedapirs: iatakebs, kedlebsa da Werebs. dasrulebul

zedapirebze gamoyenebuli gaformeba/morTuloba aseve Sedis

am regulaciebSi. sayuradReboa, rom $801.1.3-is moTxovniT,

SenobebSi, romlebic ganTavsebulia datborvis safrTxis

Semcvel adgilebze, datborvis saproeqto doneze dabla arse-

buli mosapirkeTebeli masalebi datborvis SemTxvevaSi ar

unda ziandebodes.

Page 94: Ibc.Geo

112 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kedlisa da Weris mopirkeTeba

klasificirebamasalebi klasificirdeba alis gavr-celebisa da kvamlis warmoqmnis Tvisebebis Sesabamisad, rac mowmdeba ASTM E 84-is Sesabamisad. amgvari Semowmeba awesebs standarts samSeneblo masalebis zedapiris wvis TaviseburebebisaTvis. masalebi Tavsdeba Sesamowmebel quraSi da eqceva kalibrirebuli zomis alisa da wvis zemoqmedebis qveS, alis gavr-celeba da kvamlis warmoqmna aRiricxeba da standartuli Skalis mixedviT mien-iWeba sidideebi. standartuli masala, romlis mixedviTac xdeba sxva masalebis alis gavrcelebisa da kvamlis warmoqmnis Tvisebebis gazomva, aris wiTeli muxa.

Cveulebriv, rac ufro naklebia TiToeuli gazomvis miRebuli ricxvi, miT ufro nela vrceldeba ali da ufro naklebi kvamli warmoiqmneba. Semowmebis Semdeg masalebi klasificirdeba, rogorc A, B an C. $803.1 -Si mocemulia Semdegi klasebi:

gamonaklisis saxiT daSvebulia Sesaba-misoba NFPA 286-Tan ASTM E 84-is nacvlad. es testi cnobilia, rogorc `oTaxis kuTx-is~ saxanZro testi. bevri masala mowmde-ba am standartuli testis gamoyenebiT, rac SeiZleba ukeT gviCvenebdes, rogor mimdinareobs es procesi adgilze, vidre ASTM-is tests SeuZlia gviCvenos. $803.2.1-Si CamoTvlilia NFPA 286-is monacemebis gamoyenebis kriteriumebi.

mosapirkeTebeli masalebis aucilebeli klasebi ganisazRvreba gamoyenebis mixed-viT. Semdeg moTxovnebi yofs saSxefebeli sistemiT uzrunvelyofil da arauzrun-velyofil gamoyenebebs. da bolos, mosa-pirkeTebeli masalis gamoyenebas adgilis mixedviT, gasasvlelebSi, gasasvlelebTan misadgom farTobebze Tu oTaxebSi. 803.5 cxrilis Tanaxmad, saSxefebeli sistemiT arauzrunvelyofil SenobebSi mosapir-keTebeli masalebi ufro maRali klasisa unda iyos. aseve, gasasvleli bilikebis mosapirkeTebeli masalebi ufro maRali klasis unda iyos, vidre oTaxebis an gamoy-enebuli sivrceebis. es gamomdinareobs kodis saerTo principidan, rom aqtiur xanZarsawinaaRmdego zomebs daematos pasuri zomebi da gasasvleli bilikebi ufro maRali standartebisa iyos, vidre gamoyenebuli oTaxebi.

803.5 cxrilis mixedviT, yvelaze SezRuduli alis gavrcelebisa da kvam-lis ganviTarebis klasificireba saWiroa:

• gasasvlelebisTvis, gasasvleli bilike-bisTvis, gasasvlelTan misadgomi derefnebisa da saavario gasasvlelis sxva komponentebisaTvis

• jgufi A (TavSeyris), H (Zlieri safrTx-is) da I (institucionaluri) gamoyenebe-bisaTvis

moTxovnebi saganmanaTleblo gamoyen-ebebisaTvis naCvenebia cxrilSi marjvena mxares:

alis gavrcelebis kvamlis ganviTarebis indeqsi indeqsi

klasi A 0 - 25 0 - 450klasi B 26 - 75 0 - 450klasi C 76 - 200 0 - 450

saSxefebliani saSxefeblis gareSe

gasasvleli oTaxebi gasasvleli oTaxebi

SemomzRudavebi da Semoz- SemomzRudavebi da Semoz-

da gasasvleli derefnebi Ruduli da gasasvleli derefnebi Ruduli

jgufi gzebi sivrceebi gzebi sivrceebi

B B C C A B CumaRlesi ganaTleba

E B C C A B Cskolebi

me-12 klasamde

E B C C A B CdRiuri zrunva

2½ welze ufrosi

interieris kedlisa da Weris mosapirkeTebeli masalebisadmi moTxovnebi saganmanaTleblo gamoyenebebSi

Page 95: Ibc.Geo

INTERIOR FINISHES / 113

kedlisa da Weris mopirkeTeba

gamoyeneba§803.4 aregulirebs masalebis gamoyen-

ebas kedlebze an Werebze, romlebic

unda iyos cecxlgamZleobis koeficien-

tis mqone an arawvadi konstruqcia.

sadac masalebi aRniSnulze metadaa

daSorebuli cecxlgamZle konstruqci-

isgan, mosapirkeTebeli masalebi unda

iyos A klasis, garda im adgilebisa,

sadac saSxefebebeli sistemebi icavs

mosapirkeTebeli masalebis rogorc

xilvad, ise damalul mxares.

akustikuri Weris sistemebi§803.9 aregulirebs akustikuri filebi-

sa da Casayenebel paneliani Weris siste-

mebis xarisxs, daproeqtrebas, awyobasa

da damontaJebas. Sekiduli sistemebi

unda akmayofilebdes saerTo sainJin-

ro principebs vertikaluri da gver-

diTi datvirTvis SesaZleblobebis

TvalsazrisiT. akustikuri masalebi

unda Seesabamebodes koeficientebis

klasebs, romlebic mocemulia gamoy-

enebisa da konfiguraciisaTvis cecx-

lgamZleobis koeficientis mqone kon-

struqciasTan mimarTebaSi, $803.4.2-is

Sesabamisad. sadac Sekiduli Weris

sistema cecxlgamZle koeficientis

mqone konstruqciis nawilia, asawyobi

sistema unda damontaJdes Semowmebuli

awyobili sistemis Sesabamisad da unda

akmayofilebdes cecxlgamZleobis koe-

ficientTan dakSvirebul moTxovnebs,

romlebic mocemulia me-7 TavSi.

• §803.3 iTxovs, mosapirkeTebeli masaleb-is kargad damagrebas, rom isini darCes adgilze minimum 30 wuTis manZilze 93°C temperaturis zemoqmedebis dros.

• §803.4-is mixedviT, kedlisa da Weris mosapirkeTebeli masalebi cecxlgam-Zle koeficientis mqone an arawvad kon-struqciaSi unda ganTavsdes pirdapir mis ukan mdebare masalaze, an ukan mde-bare sivrce unda daigmanos araumcires 44,5 mm sisqis (siRrmis) Teqis zolebiT.

• Teqis zolebs Soris sivrce unda Seivsos cecxlgamZle araorganuli an A klasis

masalebiT, an yovel 2438 mm-ze damon-taJdes cecxldamblokveli.

• alternativis saxiT, sadac mosapirkeTe-beli masalebis distanciuri damontaJe-baa ganzraxuli saSxefebeli sistemebis gareSe, unda gamoiyenebodes `A~ kla-sis masalebi, an arawvadi konstruqciis meore fena gamoyenebuli unda iyos ked-lis asagebad da Semdeg, zemoT aRniS-nuli wesiT, daiTbunos TeqiT, roca ar aris ganzraxuli orive mxaris uzrunve-lyofa saSxefebeli sistemebiT.

• seismurad aqtiuri zonebisaTvis unda SemuSavdes debulebebi, rom Sekidulma Werebma gauZlos amwev Zalasa da gverdiT moZraobas.

Page 96: Ibc.Geo

114 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

interieris iatakis mopirkeTeba

§804 exeba, ZiriTadad, rbil iatakebsa da iatakebisTvis gamoyenebul msgavs boWkovan masalebs. mosalodnelia iyos tradici-uli tipis iataki - rogoricaa xis masala, vinili, linoleumi an teraco. iatakebi unda klasificirdes or kategoriad, I an II klasad, NFPA 253-is saxanZro tes-tis Sedegebidan gamomdinare. I klasis masalebi ufro gamZlea alis gavrcelebis TvalsazrisiT, vidre II klasis masalebi. amgvari Semowmebisas mowmdeba cecxlisa da kvamlis reaqcia awyobil iatakebze gamosx-ivebadi siTbos wyaros zemoqmedebisas. rbili iatakebi unda Semowmdes iseTi kon-figuraciebis mixedviT, romelTa mixed-viTac unda damontaJdes isini, maT Soris, maTi rbili Suasadebebi da webovanebi an damWerebi. iatakis masalebi unda SeirCes testis Sedegebis mixedviT.

§804.4 aregulirebs interieris iatakis mopirkeTebas vertikalur gasasvlelebSi, gasasvlel bilikebze, gasasvlelTan misadgom derefnebsa da oTaxebSi, romlebic araa gamijnuli gasasvlelTan misadgomi derefnebisgan tixrebiT, romlebic vrceldeba iatakis qveda mxridan Weris qveda mxaremde. am pirobebSi mosapirkeTebelma masalebma unda gauZlos kritikuli gamosxivebis minimalur nakads, rogorc gansazRvrulia §804.4.1-Si. es masalebi unda iyos II klasis B da E jgufis gamoyenebebSi.

sayuradReboa, rom es nawili exeba yvela gamoyenebas da Semoaqvs erTi damatebiTi Semowmebis kriteriumi, savaWro departamentis FF-1 Pill testi (pirveladi moxmarebis produqtis usafrTxoebis komisia 16, federaluri regulaciebis kodi 1630-is Sesabamisad). es kriteriumi hgavs NFPA tests, magram naklebad mkacria.

§805 exeba wvadi masalebis gamoyenebas I da II tipis konstruqciis iatakebze. amdenad, interieris iatakis mosa-pirkeTebeli masalebisadmi moTxovnebi efuZvneba gamoyenebas, konstruqciis tipsa da saSxefebeli sistemis gamoyenebas, da SeiZleba Sejamdes Semdeg-nairad:

• arsebobs debulebebi, romelTa Tana-xmadac daSvebulia xis iatakebis gamoy-eneba I an II tipis SenobebSi. am pirobebSi xis iatakebi unda damontaJdes cecxl-damblokveli Zelebis Tavze ise, rom damblokveli kedlebis qveS moeqces.

• §805.1.1 aregulirebs Savi iatakis kon-struqcias da krZalavs wvad Zelebsa da salursmneebs, garda im SemTxvevisa, roca sivrce cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone iatakis konstruqciasa da Sav iataks Soris Sevsebulia arawva-di masaliT an uzrunvelyofilia $717-is Sesabamisi cecxladamblokveliT.

• §805.1.2-is daSvebiT, xis iataki unda damagrdes pirdapir Camagrebul an cecxldamblokvel xis Zelebze, an unda dacementdes pirdapir cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone konstruqci-is zeda zedapirze an damagrdes xis Sav iatakze, romelic mimagrebulia Zelebze $805.1.1-is Sesabamisad.

• §805.1.1-s meore piroba krZalavs aseTi sivrceebis gavrcelebas mudmivi kedlebisa da tixarebis qveS an maTSi.

saSxefeblebis gareSe saSxefeblebiT

vertikaluri gasasvlelebi vertikaluri gasasvlelebi

gasasvleli bilikebi yvela sxva farTobi gasasvleli bilikebi yvela sxva farTobi

gasasvlelTan misadgomi gasasvlelTan misadgomi derefnebi derefnebi

gamoyeneba

A, B, E klasi II FF-1 FF-1 FF-1

§804.4 ambobs, rom yvela sxva farTobi unda Seesabamebodes FF-1-s.

Page 97: Ibc.Geo

INTERIOR FINISHES / 115

dekoraciebi da morTuloba

§806 aregulirebs Werebidan an kedlebi-

dan CamoSvebuli dekoratiuli masaleb-

is cecxlgamZleobas A, E, I, R-1 da R-2

gamoyenebis saerTo saZinebel oTaxebSi.

dekoratiuli masalebi, rogorebicaa:

fardebi, qsovilebi da sakidebi, unda

iyos almedegi NFPA 701-is Sesabamisad

an unda iyos arawvadi. fiqsirebuli an

moZravi kedlebi da tixrebi, kedeli

da qsovilis safari, da akustikuri pan-

elebi unda CaiTvalos interieris mosa-

pirkeTebel masalad, Tu isini faravs

kedlis an Weris farTobis 10%-ze mets

da ar unda iqnas miCneuli dekoratiul

masalebad an morTulobad. amdenad,

interieris mopirkeTebis wesebi exeba

amgvar farTobebs.

§806.1 aseve iTxovs, rom B an M jgufis

gamoyenebebSi, Weridan CamoSvebuli qso-

vilis tixrebi, romlebic ar eyrdnoba

iataks, akmayofilebdes NFPA 701-is alis

gavrcelebis kriteriumebs an iyos araw-

vadi. §806.1.2-is me-2 gamonaklisis daS-

vebiT, aseTi qsovilis tixrebis zoma

SeuzRudavia B an M jgufis gamoyen-

ebebSi.

§806.5 moiTxovs, rom interieris yvela

gaformebas, garda qafplastisa, hqondes

minimum C klasis alis gavrcelebisa da

kvamlis ganviTarebis indeqsebi (FS =

76-200 da S-D = 0-450, §803.1-is Sesabamisad).

wvadi gaformebis odenoba, garda moa-

jirebisa da damcavebisa, SeiZleba ar

aRematebodes kedlis an Weris erTiani

farTobis 10%-s.

• miuxedavad imisa, rom am winadade-baSi damakavSirebeli sityva aris `an nacvlad~, sayuradReboa, rom $806.1.2-Si gamoyenebulia sityva `erTiani~, romelic gulisxmobs, rom standarti exeba kedlebisa da Werebis farTobebs, aRebuls erTad. amdenad, morTulo-bis farTobi jamSi ar unda aRemate-bodes kedlebisa da Werebis mTliani farTobebis 10%-s.

• arawvadi gaformebisa da dekoracie-bis raodenoba ar izRudeba. almedegi wvadi masalebi izRudeba kedlebis an iatakebisa da Werebis gaerTianebuli farTobis 10%-mde.

• A jgufis gamoyenebis auditoriebSi, romlebic aRWurvilia saSxefebeli sistemiT, almedegi dekoratiuli masalebis odenoba ar unda aRematebodes kedlebisa da Weris gaerTianebuli far-Tobis 50%-s, $806.1.2-is gamonaklisis mixedviT. logikuria, es kriteriumebi gamoviyenoT TavSeyris gamoyenebebTan E jgufis skolis SenobebSi, miuxedavad imisa, A gamoyenebis klasSi Sedian isini Tu E gamoyenebis klasSi.

Page 98: Ibc.Geo
Page 99: Ibc.Geo

9cecxlisagan damcavi sistemebirogorc me-7 TavSi vnaxeT, kodi aRiarebs cecxlisagan damcavi aqtiuri sisteme-

bis efeqtianobas. kodis bevr nawilSi avtomatur saSxefebel sistemasTan dakav-

Sirebuli debulebis Tanaxmad daSvebulia pasiuri cecxlgamZleobis mqone

alternatiuli saSualebebi. kodi aseve moiTxovs, rom aqtiuri sistemebi damon-

taJdes SenobebSi garkveul simaRleze, mosargebleTa garkveuli datvirTvisas da

garkveul gamoyenebebSi, sadac aucilebelia mosargebleTa meti dacva. amgvarad,

kodi aRiarebs aqtiuri sistemebis efeqtianobas cecxlisagan damcav pasiur siste-

mebTan erTad, rac uzrunvelyofs balansirebul midgomas saxanZro da Senobis

mosargebleTa sicocxlis usafrTxoebisadmi.

aqtiuri sistemebi, gansakuTrebiT cecxlsawinaaRmdego saSxefebeli sistemebi,

Zalian efeqturia, magram SeiZleba Seuwydes wylis miwodeba, Tu uzrunvelyo-

fili araa saavario wyalmomarageba sarezervo sadawneo sistemebis saSualebiT. ama-

vdroulad, pasiuri sistemebi gamodis wyobidan konstruqciis dazianebis, cudi

movlis, gadakeTebis, samagrebis moSvebis, seismo an atmosferuli SemTxvevebisgan

da Senobis gamoyenebis gamo dazianebis Sedegad. saukeTeso proeqtebi ar eyrdnoba

sistemebis mxolod erT jgufs cecxlisagan dacvis uzrunvelsayofad, aramed

iyenebs erTian midgomas maqsimaluri dacvis uzrunvelsayofad.

Cven SevexebiT im aqtiur sistemebs, romlebic yvelaze efeqtianad SeiZleba

integrirdnen cecxlgamZleobis pasiur strategiebTan. umTavresi sistemebia

cecxlsawinaaRmdego saSxebebeli sistemebi, saxanZro gangaSis da aRmomCeni siste-

mebi, kvamlis sakontrolo sistemebi da kvamlisa da simxurvalis gasawovi arxebi.

zogierTi sistema reagirebs safrTxeze gansazRvruli qmedebebis saSualebiT,

romlebic proeqtdeba cecxlis Casaqrobad an mosargeblis usafrTxoebisa da

gasvlisaTvis. sxva sistemebi, rogorebicaa: saxanZro gangaSis sistemebi, cecxl-

saqrobebi da wyalsawnevi sistemebi, uzrunvelyofs Setyobinebas gasvlisaTvis

an damxmare xanZarsawinaaRmdego saSualebebs saxanZro samsaxurisaTvis. kodis

moTxovniT, isini unda ganTavsdes garkveul gamoyenebebSi, magram, Cveulebriv, ar

rTavs nebas, alternatiul saproeqto gadawyvetebis saSualebiT maT dabalanse-

bul gamoyenebas.

Page 100: Ibc.Geo

118 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

cecxlisagan damcavi sistemebi

cecxlwinaaRmdego saSxebebeli sistemebiavtomaturi saSxefebeli sistemebis

daproeqteba da damontaJeba, Cveule-

briv, regulirdeba wesebiT, romelic

dawesebulia NFPA-s mier da gamoqveyneb-

ulia NFPA 13-is saxiT. avtomaturi

saSxefebeli sistema proeqtdeba ise,

rom reagirebdes cecxlze, cecxlis an

siTbos/simxurvalis Sedegad saSxefe-

blis Tavebis gaaqtiurebisas. sisteme-

bi ise proeqtdeba, rom amuSavdes da

funqcionirebdes Senobis mosargeble-

Ta Carevis gareSe. cecxlsawinaaRmdego

saSxebebeli sistemebis, rogorc cecxl-

saqrobi meqanizmebis gamoyenebas kargi

Sedegi aqvs da maTi gamoyeneba aucile-

bladaa miCneuli ufro da ufro met

SemTxvevebSi samodelo kodebis yovel

axal gamocemaSi.

cecxlisagan damcavi sistemebi Sedgeba:

• aRmomCeni sistemebisgan, romlebic mgrZnobiareni arian siTbos/simx-urvalis, cecxlis an kvamlis (wvis nawilakebis) mimarT da aaqtiureben Sesabamis gangaSs.

• gangaSis sistemebisagan, romlebic afrTxileben mosargebleebs SenobaSi avariuli mdgomareobis Sesaxeb smenis, xedvis an, zogierT SemTxvevaSi, Sexebis SegrZnebiT.

• avtomaturi cecxlsaqrobi an saSx-efebeli sistemebisagan, romlebic aqtiurdeba cecxlis simxurvaliT da uSvebs daSvebul cecxlsaqrob niv-Tierebas an wyals cecxlisgan dacul farTobze cecxlis Caqrobis an kon-trolis mizniT.

• avtomaturi saSxefebeli sistemebi Sedgeba Sesabamisi wyalmomarage-bis sistemis miwisqveSa da dakidu-li milebisgan, romlebic uerTdeba avtomatur saSxefeblebs imgvarad, rom uzrunvelyos wlis Tanabari miwode-ba. cecxlis simxurvalis Sedegad gaaq-tiurebisas, sistemebi uSvebs wyals cecxlisgan dacul farTobze.

• cecxlisagan damcavi sistema SeiZleba aseve moicavdes mowyobilobebs kvam-lis an cecxlis wvis produqtebis sakontrolod an samarTavad.

Page 101: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 119

cecxlisagan damcavi sistemebi

am nawilis Sesabamisad, avtomaturi saSx-

efebeli sistemebi saWiroa sxvadasxva

gamoyenebebisaTvis. es moTxovnvebi

emyareba ramdenime faqtors:

• gamoyenebis tipi

• mosargebleTa datvirTva

• gamoyenebuli sivrcis farTobi

• saxanZro samsaxurisaTvis Znelad mis-

adgomi an Znelad Sesasvleli adgilebi

moTxovnebi CamoTvlilia gamoyenebis

jgufis mixedviT. avtomaturi saSx-

efebeli sistema SeiZleba aucilebeli

iyos:

• mTel SenobaSi, kodis moTxovnis gamo an imisaTvis, rom saSxefebeli sistema gamoyenebulia sxva pasiuri cecxlisa-gan damcavis sanacvlod.

• mTel cecxlisagan dacul farTo-

bze, romelic SeiZleba aRematebodes garkveul zomas an mosargebleTa datvirTvas, an romelic mdebareobs Senobis specifikur nawilSi.

• §702.1-Si mocemuli ganmartebis Tanax-mad, cecxlisagan daculi farTobebi Semo-zRuduli da SemosazRvrulia xanZarsaw-inaaRmdego kedlebiT, xanZarsawinaaRm-dego barierebiT, eqsterieris kedlebiT an cecxlgamZleobis koeficienti mqone horizontaluri awyobili sistemebiT.

• specifikuri daniSnulebis oTaxebSi an farTobebze specifikuri safrTx-isagan dasacavad

sayuradReboa aseve, rom Senobis simaR-

leebisa da farTobebis gazrda me-5

Tavis (debulebebi saSxefebeli sisteme-

bisaTvis) daSvebis Sesabamisad gamoiyen-

eba mxolod im sistemebTan, romlebic

avtomaturia da damontaJebulia mTel

SenobaSi.

$903.2-Si gansazRvrul moTxovnebTan

erTad, sasargeblo miTiTebaa 903.2.13

cxrilSi saSxefebel sistemasTan dakav-

Sirebul moTxovnebze, romlebic kodis

sxva TavebSia mocemuli.

Page 102: Ibc.Geo

120 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

avtomaturi saSxefebeli sistemebi

jgufi A: §903.2.1 moiTxovs, rom avtoma-

turi saSxefebeli sistema damontaJdes

qvemoT CamoTvlili pirobebidan rome-

limes arsebobis SemTxvevaSi:

• mTel iatakze, sadac mdebareobs A jgufis gamoyeneba

• da yvela iatakze A jgufis gamoyenebasa da A jgufis gamoyenebisaTvis gankuTvnili Senobidan gareT gasasvlelis dones Soris

• sayuradReboa, rom farTobisa da gamoyenebis zRvrebi exeba cecxlisagan dacul mTel farTobs da ara mxolod TiToeuli TavSeyris oTaxis farT-obsa da gamoyenebas.

Page 103: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 121

avtomaturi saSxefebeli sistemebi

sayuradReboa, rom nebismieri Semdegi A

jgufis gamoyenebisTvis nebismieri speci-

fikuri mdgomareoba iwvevs saSxebebeli

sistemebisadmi moTxovnebis aucile-

blobas. $903.2 -is moTxovnebia:

• A-1: mTeli cecxlisagan daculi far-Tobi moicavs A-1 jgufis gamoyenebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:

1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s.

2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.

3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mde-bareobs Senobidan gareT gasasvlelis doneze.

4. cecxlisagan daculi farTobi Seicavs ramdenime darbaziani Teatris kompleqss.

• A-2: mTeli cecxlisagan daculi farTo-bi moicavs A-2 jgufis gamoyenebebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:

1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 465 m2-s.

2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.

3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mdebare-obs Senobidan gasasvlelis doneze.

• A-3: mTeli cecxlisagan daculi far-Tobi moicavs A-3 jgufis gamoyenebebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:

1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s.

2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.

3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mdebare-obs Senobidan gasasvlelis doneze.

• A-4: mTeli cecxlisagan daculi far-Tobi moicavs A-4 jgufis gamoyenebebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:

1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s.

2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.

3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mdebare-obs Senobidan gasasvlelis doneze.

• A-5: saSxefebeli sistema A-5 gamoyen-ebebSi unda ganTavsdes gasaxdelebSi, sacalo vaWrobis farTobebze, medi-asaSualebebis warmomadgenelTaTvis gankuTvnil adgilebze da sxva damx-mare sargeblobis farTobebze, rom-lebic aRemateba 93 m2-s, rogoricaa, magaliTad gadauxuravi stadionebi.

• cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s A-1, A-3, da A-4 jgufis gamoyenebebisaTvis, an 465 m2-s A-2 jgu-fis gamoyenebebisaTvis.

• A jgufis gamoyenebebSi cecxlisagan daculi saerTo farTobisaTvis saSx-efeblis zRvari aris mosargebleTa datvirTva 100 an meti A-2 gamoyen-ebisTvis da mosargebleTa datviTva 300 an meti A-1, A-3 da A-4 gamoyene-bebisTvis.

A-1, A-3, A-4

> 300 mosargeble

> 300

A-2

Page 104: Ibc.Geo

122 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

avtomaturi saSxefebeli sistemebi

• jgufi E: §903.2.2 iTxovs saSxefebel sistemas E jgufis gamoyenebebSi Semdeg SemTxvevebSi:

• mTeli E jgufis cecxlisagan dacul far-Tobebze, romlebic aRemateba 1858 m2-s.

• saganmanaTleblo Senobebis yvela im nawilSi mTlianad, romlebic Senobidan gareT gasasvlelis doneze qvemoTaa.

• es SeiZleba exebodes Senobebs qanobi-ani gruntis adgilebSi da Senobebs, romelTac sruli an nawilobrivi fuZis sarTuli aqvT.

• arsebobs gamonaklisi, romlis daSve-biTac amgvar Senobebs ar sWirdeba saSx-efebeli sistema, roca mTel SenobaSi yvela saklaso oTaxs aqvs minimum erTi gareT gasasvleli kari gruntis doneze.

• sayuradReboa, rom termini `grun-tis done~ ar aris kodSi ganmarte-buli, magram gamoiyeneba bevr sxva ganmartebaSi iseTi cnebebis aRsaniSnavad, rogorcaa `nulovani niSnuli~.

Page 105: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 123

avtomaturi saSxefebeli sistemebi

• jgufi S-1: §903.2.8 iTxovs yvela Senoba mTlianad aRiWurvos avtomaturi saSxefebeli sistemiT :

• sadac S-1 cecxlisagan daculi far-Tobi aRemateba 1115 m2-s, an

• sadac Senobis simaRle sam sarTuls aRemateba, an

• sadac yvela iatakis, maT Soris, ant-resolebis, cecxlisagan daculi gaerTianebuli farTobi aRemateba 2230 m2-s.

• jgufi S-2: §903.2.9 iTxovs avtomaturi saSxefebeli sistemis arsebobas mTel SenobaSi, romelic klasificirebulia, rogorc avtosadgomi garaJi, $406.4-is Sesabamisad, an sadac S-2 gamoyenebebi mdebareobs sxva gamoyenebis jgufebis qvemoT.

• SemozRuduli avtosadgomi garaJebis arseboba mosalodnelia R-3 jgufis erTi an ori ojaxisaTvis gankuTvnili sacxovreblebis an saxlebis rigis qve-moT, romlebic agebulia saerTaSori-so sacxovrebeli kodis Sesabamisad.

Page 106: Ibc.Geo

124 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

avtomaturi saSxefebeli sistemebi

§903.2.10.1 iTxovs, rom R-3 da U gamoyenebeb-

isagan gansxvavebul SenobebSi, saSxebebeli

sistemebi unda iyos gruntis zedapiris

qvemoT mdebare iatakebze an SezRuduli

saxanZro misadgomis mqone iatakebze. nebi-

smieri iatakis farTobi, romelic aRemate-

ba 139.4 m2-s, uzrunvelyofili unda iyos

qvemoT aRniSnuli eqsterieris kedlis

Riobis romelime tipiT, an avtomaturi

saSxebebeli sistemebi unda damontaJdes

sarTulze an fuZis sarTulze.

1. gruntis zedapirs qvemoT mdebare Riobebi unda gadiodes pirdapir miwispira sarTulze kibis an pandusis saSualebiT. Riobebi unda iyos sivrcis minimum erT mxares araumetes 15 240 mm-is daSorebebiT.

2. momijnave gruntis donis maRla, eqs-terieris kedlis yovel 15 240 xazovan mm-ze unda ganTavsdes jamSi 1,86 m2

farTobis Riobebi.

• Riobebis minimaluri gabariti unda iyos 762 mm da misadgomi unda iyos saxanZro samsaxurisaTvis, cecxlis Caqrobis an samaSvelo samuSaoebis war-moebis mizniT.

• sadac Riobebi sarTulis mxolod erT mxaresaa da mopirdapire kedeli 22 860 mm-iTaa daSorebuli aseTi Riobidan, sarTuli unda aRiWurvos avtomaturi saSxefebeli sistemiT, an pirvel da meore punqtebSi aRwerili Riobebi unda ganTavsdes sarTulis minimum or mxares.

• sadac fuZis sarTulis nebismieri nawili (Tundac zemoT aRniSnuli RiobebiT) 22 860 mm-ze metadaa daSorebuli §903.2.10.1-Si moTxovnili Riobebidan, fuZis sarTuli unda aRiWurvos avtomaturi saSxefebeli sistemiT.

15 240 mm

762 mm

> 22 860 mm

an

> 22 860 mm

zeviT

Page 107: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 125

avtomaturi saSxefebeli sistemebi

• §903.2.10.3 iTxovs, rom avtomaturi cecxlsawinaaRmdego saSxebebeli sistemebi damontaJdes mTel SenobaSi, romlis gamoyenebuli iatakis mosarge-bleTa datvirTva 30 an metia da romelic 16 764 mm-iT an metiT maRla mdebareobs saxanZro manqanis misadgo-mi yvelaze dabali donidan. amdenad, nebismieri Senoba, romelic saSualo simaRlis nagebobaze maRalia, uzrun-velyofili unda iyos saSxebebeli sistemebiT, Tundac ar iTvlebodes maRliv Senobad, $403-is mixedviT.

≥ 16

764

mm

Page 108: Ibc.Geo

126 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

wyalsawnevi sistemebi

§905 Seicavs moTxovnebs wyalsawnevi

sistemis dasamontaJeblad. wyalsawn-

evi sistemebi Senobis mTel simaRleze

ganTavsebuli permanentuli milebia,

romelTac aqvT Slangis misaerTeblebi

interierSi cecxlis Casaqrobad. $902.1-Si,

Slangis misaerTeblebis mixedviT, wyal-

sawnevi sistemebi klasificirdeba, rogorc

I, II an III klasis.

• I klasis wyalsawnevebi uzrunvelyofs did, 64 mm Slangis misaerTeblebs mexan-ZreTa mier gamoyenebisaTvis, romelTac ician wylis Zlieri Wavlis gamoyeneba,

rasac es misaerTeblebi uzrunvelyofs.

• II klasis wyalsawnevebi uzrunvelyofs 38

mm Slangis misaerTeblebs, romlebic nak-

lebi moculobisa da wnevis Wavls awvdian

da maTi gamoyeneba SeuZliaT specialuri

codnis armqone Senobis mosargebleebs an

pirveladi daxmarebis gamwevebs SenobaSi

cecxlis Caqrobis mizniT.

• III klasis wyalsawnevebi uzrunvely-

ofs orive zomis misaerTeblebTan mis-

adgoms da maTi gamoyeneba SeuZliaT

rogorc Senobis mosargebleebs, ise

mexanZreebs, maTi codnisa da unaris

Sesabamisad.

• wyalsawnevebs unda hqondes daSvebu-

li standartuli samagrebi Slangis

misaerTeblebisaTvis, romlebic saxan-

Zro samsaxuris Slangebis samagrebTan

Tavsebadia. es misaerTeblebi damow-

mebuli da daSvebuli unda iyos

Sesabamisi uflebamosili organos

mier.

wyalsawnevebis tipebi klasificirdeba,

rogorc sveli an mSrali da avtomaaturi

an xeliT samarTavi. mSral wyalsawnevebSi

aris haeri, romelsac gamodevnis wyali

gamoyenebis dros. svel wyalsawnevebSi yov-

elTvis aris wyali. maTi gamoyeneba xSir-

ad ganisazRvreba mdebareobis mixedviT.

magaliTad, mSrali wyalsawnevebi SeiZleba

iyos Ria baqnebze civi klimatis mqone adg-

ilebSi, sadac wyali gaiyineboda.

klasificirebis mixedviT, avtomaturi

wyalsawnevebis wyalmomarageba unda akmay-

ofilebdes sistemis moTxovnas. xeliT

samarTavi wyalsawnevebi damokidebulia

damatebiT wnevasa da wyalmomaragebaze,

rom uzrunvelyos moTxovna. wyalsawn-

evisaTvis damatebiTi wyalmomarageba,

Cveulebriv, xorcieldeba saxanZro sam-

saxuris tumboiani manqanis wyalsawnevTan

mierTebiT.

wyalsawnevebs xSirad uwodeben saxanZro

dgarebs. termini aseve gamoiyeneba

cecxlsawinaaRmdego saSxebebeli

sistemebis wyalmomaragebis vertikaluri

milebis mimarT. gaugebrobis Tavidan

asacileblad, unda ganisazRvros, romel

milebs gulisxmobs es termini.

dasaSvebia wyalsawnevebis kombinireba

avtomatur saSxefebel sistemebTan.

amdenad, erTi dgari SeiZleba moemsaxuros

saSxefebel sistemasac da Slangis

misaerTeblebsac. Tumca, aseTi dgaris

diametri ufro didi unda iyos, vidre

ori damoukidebeli milisa, radgan man

unda daakmayofilos rogorc saSxefebeli,

ise Slangis misaerTebeli sistemebis

moTxovnebi. Cveulebriv, sistemebi

kombinirebulia erT dgarad, miuxedavad

didi diametrisa, SenobaSi misi ganTavseba

ufro advilia, vidre ori aseTi dgarisa.

• wylis wneva wyalsawnevi an saSxefebeli sistemisaTvis SeiZleba uzrunve-lyofili iyos municipaluri magis-traluri wyalsadeniT an tumboiani manqaniT, forsirebuli saxanZro tum-bos saSualebiT an Senobis Tavze mde-bare wylis avziT.

klasi I

klasi II

klasi III

magistraluri wyal

sadeni

Page 109: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 127

wyalsawnevi sistemebi

montaJis aucileblobawyalsawnevisadmi moTxovnebis gansaz-

Rvra damokidebulia Senobis simaRleze,

gamoyenebis tipze, saSxebebeli siste-

mebis uzrunvelyofaze da Senobis far-

Tobze.

§905.3.1 iTxovs, rom Senobebs, romelTa iata-

kis done 9144 mm-iT maRla an dablaa saxanZro

manqanis misadgom yvelaze dabal donesTan

SedarebiT, unda hqondeT III tipis wyal-

sawnevebi.

§905.3.1-is gamonaklisebia:

1. I klasis wyalsawnevebi dasaSvebia

SenobebSi, romlebic mTlianadaa

aRWurvili saSxebebeli sistemebiT.

2. I klasis xeliT samarTavi wyalsawneve-

bi daSvebulia Ria avtosadgom gara-

JebSi, sadac yvelaze maRali iataki

mdebareobs saxanZro manqanis misadgo-

mi yvelaze dabali donidan araumetes

45 720 mm-ze.

3. I klasis xeliT samarTavi wyalsaw-

nevebi dasaSvebia Ria avtosadgom gara-

JebSi, sadac zemoqmedebs yinva, Tu

wyalsawnevi sistemebi akmayofilebs

§905.5-Si mocemul kriteriumebs, rom-

lebic dakavSirebulia daSorebasa da

mdebareobasTan.

4. I klasis wyalsawnevebi dasaSvebia

fuZis sarTulebSi, sadac aris avtoma-

turi saSxebebeli sistemebi.

5. saxanZro manqanis misadgomi yvelaze

dabali donis gansazRvrisas aucile-

beli ar aris oTxi an naklebi satrans-

porto saSualebisaTvis gankuTvnili

satvirTo baqnebis da topografiuli

pirobebis gaTvaliswineba, rac arTu-

lebs an SeuZlebels xdis saxanZro man-

qanis midgomas.

§905.3.5 iTxovs I klasis avtomaturi

sveli an xeliT samarTavi wyalsawneve-

bis uzrunvelyofas yvela miwisqveSa

SenobaSi.

wyalsawnevis mdebareobebisxvadasxva klasis wyalsawnevisaTvis

aRwerilia Slangis misaerTeblebis

mdebareobebi. III klasis wyalsawnevebi,

romelTac danarCeni orive klasis kom-

ponentebi aqvs, unda Seesabamebodes reg-

ulaciebis orive nakrebs.

I klasis wyalsawnevis Slangis misaerTebeli $905.4 moiTxovs I klasis wyalsawnevis

Slangis misaerTeblebis arsebobas Semdeg

adgilebSi:

1. Slangis misaerTebeli unda mdebareob-

des yvela aucilebel kibeze. Slangis

misaerTeblebi unda ganTavsdes kibeze,

iatakebs Soris Sualedur doneze,

gruntis zedapiris zemoT da qvemoT

mdebare TiToeuli sarTulis doneze.

2. horizontalur gasasvlelSi, gasasvlelis

Riobis momijnave kedlis TiToeul mxares,

garda im SemTxvevisa Tu mosazRvre gasasv-

lel kibeze mdebare Slangis misaerTebli-

dan 30 480 mm sigrZis Slangi 9144 mm wylis

nakadiT wvdeba horizontaluri gasasvle-

lis momijnave iatakis farTobebamde.

3. yvela gasasvlel bilikze gasasvleli

bilikidan Senobis sxva farTobebze

SesasvlelTan.

(CamonaTvalis gagrZeleba ixileT 128-e

gverdze).

9144 mm

30 480 mm

Page 110: Ibc.Geo

128 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

wyalsawnevi sistemebi

I klasis wyalsawnevis Slangis misaerTebeli

(CamonaTvalis gagrZeleba 127-e gverdidan).

4. sadac saxuravis qanobi 33,3%-ze

naklebia, TiToeul wyalsawnevs unda

hqondes misaerTebeli saxuravze an

kibis yvelaze maRal baqanze, sadac

saxuravTan misadgomia. misaerTebeli

aseve unda iyos hidravlikuri

wyalsawnevi sistemis yvelaze

moSorebul adgilas, Semowmebis

mizniT.

5. mSeneblobis nebarTvis gamcemi

uflebamosilia, moiTxovos

damatebiTi Slangis misaerTeblebi,

sadac saSxebebeli sistemebis

armqone Senobis nawili Slangis

misaerTeblidan 45 720 mm-ze

metadaa daSorebuli, an saSxebebeli

sistemebis mqone Senobis nawili

Slangis misaerTeblidan 60 960 mm-ze

metadaa daSorebuli.

roca I klasis wyalsawnevebis dgarebi da

ganStoebebi ar mdebareobs SemozRudul

kibeebze an iseT SemozRudul adgileb-

Si, sadac iqmneba wneva, $905.4.1-is moTx-

ovniT, cecxlgamZle masalebiT dasaca-

vi milebi iseTive unda iyos, rogoric

vertikaluri SemozRudul adgilebSi.

ganStoebebs ar sWirdeba dacva mTli-

anad saSxebebeli sistemebiT aRWurvil

SenobebSi.

Page 111: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 129

wyalsawnevis adgilmdebareobebi

II tipis wyalsawnevis Slangis misaerTeblebisadac II klasis wyalsawnevebia saWiro,

$905.5-is moTxovniT, wyalsawnevis

Slangis misaerTeblebi ise unda gan-

Tavsdes, rom Senobis yvela nawili

moeqces 9144 mm-is farglebSi 30 480 mm

Slangze mimagrebuli frqvevanidan.

• II klasis wyalsawnevis ganStoebebsa da

dgarebs ar sWirdeba cecxlgamZleobis

koeficientis mqone damcavi.

• mcire safrTxis Semcvel gamoyenebebSi,

II klasis sistemebis Slangebi unda

iyos minimum 25,4 mm, rodesac daSve-

bulia mSeneblobis nebarTvis gamcemis

mier.

III tipis wyalsawnevis Slangis misaerTeblebigansazRvrebis mixedviT, III klasis wyal-

sawnevis Slangis misaerTeblebs aqvs

rogorc I, ise II klasis Slangis misaerTe-

blebi. amdenad, $905.6 gadamisamarTebu-

lia $905.4-Tan, I klasis misaerTeblebis

mdebareobisaTvis da $905.5-Tan II klasis

Slangis misaerTeblebisaTvis. ganStoe-

bebi da dgarebi daculi unda iyos I kla-

sis sistemebiT, $905.4.1-is Sesabamisad.

sadac erTze meti III klasis wyalsawnevia,

isini hidravlikurad unda mierTdes

erTmaneTTan qveda nawilSi, ZirTan.

A-1 da A-2 jgufis gamoyenebebSi, sadac

mosargebleTa datvirTva 1 000 -ze metia,

Slangis misaerTeblebi unda ganTavsdes

• nebismieri scenis yvela mxares

• auditoriis ukan yvela mxares

• nebismieri aivnis yvela mxares

• gasaxdelebis yvela iarusze.

9144 mm

Page 112: Ibc.Geo

130 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

saxanZro gangaSis da cecxlis aRmomCeni sistemebi

saxanZro gangaSi aris xmovani da vizua-

luri meqanizmi, romelic sagangebo

situaciisas afrTxilebs mosargebleeb-

sa da maSvelebs. aRmomCeni aris avtoma-

turi meqanizmi, romelic, Cveulebriv,

gamoscems gangaSis xmovan an vizualur

signalebs da afrTxilebs mosarge-

bleebs, aseve, aaqtiurebs iseT sistemebs,

rogorebicaa: saSxebebeli sistemebi, kvam-

lis sakontrolo sistemebi an gaTbobis,

ventilaciisa da haeris kondensirebis

agregatebis makontroleblebi. siste-

mebi, romlebic Senobis mosargebleebs

atyobineben avariuli/sagangebo mdgo-

mareobis Sesaxeb, SeiZleba gaaqtiurdes

xeliT an avtomaturad.

kodis moTxovniT, sxvadasxva tipis

Senobebsa da gamoyenebebSi, gansxvavebuli

tipis gangaSisa da aRmomCenis meqanizm-

ebi unda iyos. roca Senoba aRWurv-

ilia saSxefebeli sistemebiT da saSx-

ebebeli sistemebi mierTebulia gangaSis

sistemasTan, avtomaturi TboaRmomCeni

saWiro aRar aris. saSxefeblebs aaqti-

urebs siTbo/simxurvale da, amdenad,

isini Tavad arian TboaRmomCenebi. cecx-

lis aRmomCenebi, imavdroulad, unda

iyos kvamlis aRmomCenebic, garda iseTi

farTobebisa, rogoricaa boileris

oTaxebi, sadac wvis produqtebi gamoi-

wvevs kvamlis aRmomCenebis gaTiSvas. aseT

oTaxebSi alternatiuli tipis cecxlis

aRmomCenebi unda gamoviyenoT. gangaSis

meqanizmebi unda Seesabamebodes NFPA

72-s.

kodi gvTavazobs alternativebs

xeliT gaaqtiurebad gangaSis siste-

mebsa da avtomatur aRmomCen sistemebs

Soris garkveul pirobebSi. arsebobs

SemTxvevebi, roca xeliT gaaqtiurebadma

gangaSis sistemam SeiZleba gamoiwvios

didi raodenobiT cru gangaSi, amdenad,

sasurvelia avtomaturi aRmomCenis

damontaJeba.

detaluri moTxovnebi dajgufebu-

lia gamoyenebis an sargeblobis mixed-

viT. qvemoT mocemul cxrilSi gansaz-

Rvrulia saerTo moTxovnebi; aq ar aris

gaTvaliswinebuli situaciebisas warmo-

qmnili yvela niuansi.

• siTbosa/simxurvalisa da kvamlis

aRmomCeni

• avtomaturi saSxefebeli, kvamlis sakon-trolo an gaTbobis, ventilaciisa da haeris kondensirebis sistemis CarTva

• gangaSis xmovani da vizualuri

signalebi

Page 113: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 131

saxanZro gangaSis da cecxlis aRmomCeni sistemebi

nawili gamoyeneba an mosargebleTa meqanizmis tipi gamonaklisebi SeniSvnebi907.2.× Senobis tipi datvirTva an piroba

.1 A >300 xeliT marTvadi saWiro ar aris sprinklerebisa TavSeyris mizniT gamoyenebuli

saxanZro gangaSi da w/ wylis dinebis gangaSis E jgufis farTobebi unda arsebobis SemTxvevaSi akmayofilebdes E jgufis

moTxovnebs

.1.1 A >1,000 xmovani/gangaSi gangaSi saavario

eleqtromomaragebaze

.2 B >500, an >100 xeliT marTvadi saWiro ar aris sprinklerebisa

Senobidan gasasvlelis saxanZro gangaSi da w/wylis dinebis gangaSis

zemoT/qvemoT arsebobis SemTxvevaSi

.3 E >50 xeliT marTvadi 1. E jgufis gamoyenebebi,

saxanZro gangaSi sadac mosargebleTa

aucilebelia. Tu datvirTva 50-ze naklebia

damontaJebulia 2. roca arsebobs yvela

sprinklerebi an qvemoT CamoTvlili piroba:

kvamlis aRmomCenebi, 2.1 interieris derefnebSi

es sistemebi unda aris kvamlis aRmomCenebi

miuerTdes Senobis gangaSis meqanizmiT

saxanZro gangaSis 2.2 E TavSeyris farTobebs,

sistemas. rogoricaa auditoriebi da kafeteriebi,

aqvT TboaRmomCenebi an sxva

arsebobs uamravi nebadarTuli meqanizmebi

gamonaklisi, sadac 2.3 mtvris an orTqlis datvirTvis

xeliT marTvadi mqone maRaziebsa da

saxanZro gangaSis laboratoriebSi aris TboaRmomCenebi

sistemebi saWiro an sxva nebadarTuli meqanizmebi

ar aris. xSirad 2.4 Senobebze garedan xorcieldeba

klientebi Tavs monitoringi (zedamxedveloba)

arideben xeliT 2.5 saevakuacio signalis

marTvadi saxanZro gaaqtiureba SesaZlebelia

gangaSis sistemebis (skolis Senobis) centraluri

dayenebas E jgufis wertilidan

gamoyenebebSi, 2.6 Cveulebrivi datvirTvis

radgan isini sivrceebSi uzrunvelyofilia

xSirad cru ormxrivi sakomunikacio

gangaSs texen. sistema, romelic akavSirebs am

am sivrceebsa da sadgurs,

sadac mudmivad aris personali

personali da saidanac SeiZleba

SeiZleba saevakuacio

signalis gaSveba

3. Senobas aqvs avtomaturi

saSxefebeli sistema, romlis

gaaqtiurebiT irTveba

Setyobinebis aparatebi da xeliT

gaaqtiureba SesaZlebelia,

Cveulebriv, gamoyenebuli

sivrcidan (rogorc mocemulia

zemoT 2.5 punqtSi)

Page 114: Ibc.Geo

132 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

saxanZro gangaSis da cecxlis aRmomCeni sistemebi

nawili gamoyeneba an mosargebleTa meqanizmis tipi gamonaklisebi SeniSvnebi907.2.× Senobis tipi datvirTva an piroba .12.1 maRlivi avtomaturi I-1da I-2 gamoyenebebSi xmovani/gangaSis sistema da

Senobebi gangaSi, gangaSis signali unda kvamlis aRmomCenebi:

kvamlis ismodes farTobze, sadac 1. meqanikur, eleqtro, liftis

aRmomCenebi mosargebleebi mudmivad mowyobilobebis oTaxebSi,

imyofebian da maTTvis liftis vestibiulebSi

saerTo Setyobinebis 2. mTavari haerSemomtani da

miwodeba xorcieldeba haergamwovi gaTbobis, ventilaciis

xmovani peijinguri da kondecirebis sistemasTan

sistemiT sistemiT 3. vertikaluri arxebis

dgarebi >2 sarTuli

.12.2 maRlivi saavario aRmomCenis, cecxlis nakadis an

Senobebi xmovani/gangaSis xelis dawoliT marTvadi sadguris

sakomunikacio gaaqtiurebisas CairTveba signali da

sistema gaaqtiurdeba gangaSis instruqciebi

saerTaSoriso saxanZro kodis

Sesabamisad:

1. liftis vestibiulebSi

2. derefnebSi

3. >93 m2 farTobis oTaxebSi/saijaro

sivrceebSi

4. R-2 gamoyenebebis sacxovrebel

erTeulebSi

5. R-2 gamoyenebebis sastumro oTaxebSi

6. TavSesafar farTobebze, am kodis

Sesabamisad

.12.3 maRlivi saxanZro saxanZro samsaxuris saxanZro samsaxurTan ormxrivi

Senobebi samsaxurTan nebarTvis SemTxvevaSi, komunikacia, NFPA 72-is Sesabamisad,

komunikacia ormxrivi sakomunikacio centralur sadgursa da liftebs,

sistemis nacvlad SeiZleba liftis vestibiulebs, saavario

saxanZro samsaxuris eleqtomomaragebis oTaxebs, saxanZro

radioebis gamoyeneba tumboebis oTaxebs, TavSesafris

ifarTobebsa da SemozRuduli

kibeebis SigniT yvela iataks Soris

.13 2 an meti §907.6-is Sesabamisi saavario xmovani/gangaSis

sarTulis saxanZro gangaSi, romelic sistema A,E an M gamoyenebebSi,

SemaerTebeli aqtiurdeba avtomaturi §907.2.12.2-is Sesabamisad

atriumi gangaSis, cecxlis an

xeliT marTvadi gangaSis

saSualebiT

.15 gasasvlelebis avtomaturi kvamlis roca meqanizmebi damontaJebulia,

Caketvis an siTbos aRmomCeni me-10 Tavis Sesabamisad

SeCereba sistemebi

.18 miwisqveSa avtomaturi maRlivi Senobebis msgavsi pirobebi;

Senobebi aseve kvamlis gamwovi gaaqtiureba

kvamlis aaqtiurebs xmovan gangaSs iseT

gamwoviT adgilas, sadac adamianebi

imyofebian

.19 miwisqveSa Senobebi >60 xeliT marTvadi §907.2.12.2-is Sesabamisi saavario

yvelaze dabal doneze saxanZro gangaSi xmovani/gangaSis sistema

arsebuli Senobidan

gasasvlelis qvemoT .23 batareebis oTaxebi, avtomaturi centraluri, kerZo an moSorebiT

tyviamJavuri kvamlis aRmomCeni mdebare sadguridan kontrolirebadi

batareebi, sistema sistema, romlis gangaSis meqanizmi

siTxetevadoba mdebareobs iseT adgilas, sadac

>189,3 l adamianebi imyofebian.

Page 115: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 133

kvamlis sakontrolo sistemebi

xeliT samarTavi gangaSis meqanizmis kolofebi§907.3-is moTxovniT, xeliT samarTavi

gangaSis meqanizmis kolofebi unda gan-

Tavsdes TiToeuli Sesasvlelidan ara-

umetes 1524 mm-is sazRvrebSi TiToeul

gasasvlelSi. uaxloes damatebiT

kolofTan misasvleli manZili ar unda

aRematebodes 60 960 mm-s.

vizualuri gangaSi§907.9.1-is moTxovniT, gangaSis vizua-

luri meqanizmebi, xmovan meqanizmebTan

erTad, adamianebs unda atyobinebdes

avariuli mdgomarebis Sesaxeb. esenia

TeTri stroboskopuli proJeqtore-

bi, romlebic mimagrebulia kedlis

garkveul farTobze. misadgomobis kri-

teriumebis Tanaxmad, isini unda mde-

bareobdes iatakidan minimum 2032 mm-ze,

magram araumetes 2438 mm-isa.

rogorc vizualuri, ise xmovani fun-

qciis mqone gangaSis meqanizmebi unda

ganTavsdes Semdeg adgilebSi:

1. sazogadoebriv farTobebze da saer-

To farTobebze

2. TanamSromlebisaTvis gankuTvnil

samuSao farTobebze

xmovani gangaSi§907.9.2-is moTxovniT, xmovan gangaSs

unda hqondes gansxvavebuli xma, romelic

ar gamoiyeneba raime sxva daniSnulebiT.

gangaSis xma unda iyos sakmarisad maRali

imisaTvis, rom uzrunvelyos garemomcv-

el xmaurze minimum 15 decibeliT maR-

ali bgeriTi wnevis done an maqsimalur

bgeriT doneze 5 decibeliT maRali.

§907.14-is Sesabamisad, saxanZro ganga-

Sis sistemebs Tvalyuri unda adevnos

sameTvalyureo sadgurma, NFPA 72-is

Sesabamisad.

• maqsimum 1524 mm

• xeliT samarTavi saxanZro ganga-Sis kolofi

• iatakidan maRla 1067-dan 1219 mm-mde

2032

mm

- 24

38 m

m

Page 116: Ibc.Geo

134 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kvamlis sakontrolo sistemebi

rogorc $909-Sia aRniSnuli, kvamlis

sakontrolo sistemebis daniSnule-

baa daculi garemos uzrunvelyofa

mosargebleebis evakuaciis an relokaci-

isaTvis. debulebebi ar aris gamiznuli

interieris nawilebis dasacavad, siste-

mebis operirebis droulad aRsadgenad,

cecxlis Casaqrobad an msgavsi aqtivobe-

bisaTvis.

kvamlis sakontrolo sistemebi klas-

ificirdeba, rogorc aqtiuri cecxlgam-

Zle sistemebi, radgan isini aqtiurad

asruleben TavianT funqcias, rac sic-

ocxlis usafrTxoebis dacvas gulisx-

mobs. maTi reagireba cecxlze an simxur-

valeze ar gulisxmobs imas, rom isini

raimenair bariers warmoadgenen xanZris

winaaRmdeg, aramed aaqtiureben Senobis

mosargebleTa dasacavad mimarTul

Tanmimdevrul operaciebs. es sistemebi

kodSi moxseniebulia, rogorc aqtiuri

an pasiuri tipis, rac damokidebulia

imaze, Tu rogor gaiwovs sistema kvamls

- bunebrivi konveqciiT Tu meqanikuri

ventilaciiT. kvamlis sakontrolo

yvela sistema avtomaturad aqtiurdeba,

miuxedavad imisa, aqtiuri meqanizmebia,

Tu pasiuri.

garkveuli tipis SenobebSi, rogorebi-

caa molebi an atriumebi, montaJdeba

sistemebi, romlebic isrutavs an gan-

devnis kvamls da Senobis mosargebleebs

saSualebas aZlevs, datovon iseTi far-

Tobebi, sadac, mosalodnelia, kvamlis

gamo SeuZlebeli gaxdes gasasvlelebis

danaxva. kvamlis sakontrolo sistemis

mqone Senobebi, Cveulebriv, is Senobebia,

sadac urTierTdakavSirebuli sahaero

sivrceebis mqone didi farTobebia da

sadac kvamlis SezRudva barierebis

saSualebiT SeuZlebelia da aucile-

belia misi gandevna an gawova mosarge-

bleTa dasacavad. kvamlis sakontrolo

sistemebis daproeqtebis kriteriumebi

detalur gamoTvlebsa da modelire-

bas moiTxovs. isini TiTqmis yovelT-

vis sxvadasxvagvarad proeqtdeba amgvari

sistemebis daproeqtebasa da agebaSi

gamocdili konsultantis daxmarebiT.

Page 117: Ibc.Geo

FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 135

kvamlis sakontrolo sistemebi

kvamlgaumtari barierebi§909.5-is mixedviT, kvamlgaumtari

bareirebi unda Seesabamebodes $709-s.

kvamlgaumtari barierebis Riobebs

unda hqondes avtomaturi damketi

meqanizmebi, romlebic aqtiurdeba kvam-

lis sakontrolo sistemis aRmomCenebiT.

karebebi daculi unda iyos §715.4.3-is

Sesabamisad, romlis moTxovniTac kvam-

lgaumtari barieris kedlebSi unda

Caisvas 20 wuTiani cecxlgamZleobis koe-

ficientis mqone karebebi.

§909.20-is moTxovniT, §1020.1.7-is

mixedviT aucilebeli kvamlgaumtari

SemomzRudavebi Sedgeba interieris

SemozRuduli kibeebisgan, sadac midg-

oma SesaZlebelia Senobis gare aivnebi-

dan an ganiavebadi vestibiulebidan. es

moTxovna ukavSirdeba $403 da $405-Si

gansazRvrul maRlivi Senobebisa da

miwisqveSa SenobebisTvis arsebul moTx-

ovnebs.

• kvamlgaumtari SemomzRudavi interi-eris gasasvleli kibeebisTvis, rom-lebic misadgomia vestibiulidan an eqsterieris Ria ainvidan.

• kvamlgaumtari SemomzRudavi Senobis danarCeni nawilisgan unda gaimijnos 2 saaTiani cecxlgamZleobis mqone xanZarsawinaaRmdego baerierebiT, romelTac ar aqvT Riobebi, garda aucilebeli gasasvleli karisa, romelic TavisiT an avtomaturad unda ixurebodes kvamlis aRmomCenis gaaqtiurebisTanave.

• §715.4-is Sesabamisi cecxlgamZle kari.

• vestibiuli kvamlgaumtari Semom-zRudavisgan unda gaimijnos 2 saaTiani cecxlgamZleobis mqone xanZarsawinaaRmdego baerieriT.

• vestibiulis sigane unda iyos mini-mum 1118 mm da sigrZe gasasvlelisaken savali mimarTulebiT 1829 mm.

• bunebriv ganiavebas unda uzrunvely-ofdes minimum 1.5 m2 sufTa farTobis mqone Riobi, romelic ganTavsebulia 6096 mm siganis Sida ezosken, ezosken an sazogadoebrivi gzisken mdebare kedelSi.

• meqanikuri ventilacia SeiZleba uzrunvelyofili iyos haerSemomtani da gamwovi arxebis saSualebiT.

• TmWidrod nagebi arxi unda iwovdes Semotanili haeris minimum 150%-s.

• sakvamle trapis Tavi, araumetes 152 mm-iT qvemoT

• kvamlis da simxurvalis gawovis mom-saxure sivrce.

• minimum 508 mm

• mWidrod nagebi haerSemomtani arxi unda uzrunvelyofdes haercvlas minimum erTxel wuTSi.

• araumetes 152 mm-iT zemoT iatakidan

• Ria poziciaSi kari ar unda faravdes arxis arcerT Riobs.

Page 118: Ibc.Geo

136 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Riobis damcavebi

§910-Si mocemulia moTxovnebi kvamli-

sa da simxurvalis saniaveblebisTvis,

romelTa funqciebic kvamlis sakontro-

lo sistemebis funqciis msgavsia. xanZris

pirobebSi aqtiuri reagirebisaTvis isini,

Cveulebriv, martiv teqnologias iyeneben.

kvamlisa da simxurvalis saniaveblebis

saSualebiT wvis an afeTqebis produqtebi

gadis Senobidan da minimumamde mcirdeba

maTgan gamowveuli dazianebis riski.

kvamlisa da simxurvalis saniaveblebi

gamoiyeneba samrewvelo da savaWro/komer-

ciul gamoyenebebSi, sadac maRal svete-

bad dawyobil saqonls, samrewvelo an

sasawyobo saqmianobebs aqvs sawvavis didi

datvirTvebi an grovdeba didi raode-

nobis safrTxis Semcveli nivTierebebi.

aseT gamoyenebebSi SeiZleba gaCndes didi,

katastrofuli xanZrebi. am nawilSi ganxi-

luli gamoyenebis jgufebia F-1 da S-1

jgufis gamoyenebebi, romelTa dauyofeli

farTobi 4645 m2-ze didia, aseve Senobebi,

sadac saerTaSoriso saxanZro kodis $413-is

Sesabamisad, ganTavsebulia wvadi maragebi

maRal grovebad. amgvari ram albaT ar

Segvxvdeba saganmanaTleblo gamoyenebeb-

Si, garda iseTi didi nagebobebisa, sadac

centraluri sawyobicaa ganTavsebuli. es

masala mxolod zogadi informaciis sax-

iTaa warmodgenili.

kvamlisa da simxurvalis saniaveblebi

avtomaturad unda muSaoebdes. isini

mibmuli unda iyos saSxefeblis gaaqti-

urebasTan saSxefebeli sistemis mqone

SenobebSi an unda reagirebdes simxur-

valeze saSxebebeli sistemebis armqone

SenobebSi. rTuli konstruqciis mqone

kvamlis gamwovi sistemebi, romelTa

muSaobis principi kvamlis sakontrolo

sistemis msgavsia, SeiZleba Seicvalos

sxva rekomendirebuli sistemebiT, Tu

daSvebulia mSeneblobis nebarTvis gam-

cemis mier.

• farda barierebi aris pasiuri kvamlgaumtari barierebi, romlebic mdebareobs sasawyobo Senobebis Weris sivrceSi da Weris sazRvarTan dagrovil kvamls ar aZlevs Senobis erTi farTobidan meorisken gavrcelebis saSualebas.

• saniaveblis minimaluri gabaritebi §910.3.3-is Sesabamisad

• 6096 mm an meti miwis nakveTis sazRvr-idan da 3048 mm xanZarsawinaaRmdego barieris kedlebidan

• farda barieris min-imaluri siRrme

• maqsimaluri manZili saniaveblamde kedl-idan an farda bari-eridan

• saniaveblis centrebis maqsimaluri daSoreba

• sawyobis gansazRvr-uli simaRle

• farda barieris daSorebebi regu-lirdeba 910.3 cxrilSi mocemuli maqsimaluri farTobebis mixedviT.

910.3 cxrilSi gansazRvrulia farda bari-

eris daSorebebTan da siRrmesTan dakav-

Sirebuli moTxovnebi, aseve, saniaveblis

zomasTan da daSorebebTan dakavSire-

buli moTxovnebi. moTxovnebi gamomdin-

areobs SenobaSi Senaxuli an gamoyeneb-

uli masalebis safrxis Semcvelobidan,

rac gansazRvrulia moxmarebis sagnebis

klasificirebis mixedviT saerTaSoriso

saxanZro kodSi. farda barieriT an cecx-

lgamZle kedlebiT Seqmnili farTobebi

moTxovnebis gansazRvris mTavari ele-

mentia. aseve gaiTvaliswineba Senaxuli

masalis konfiguraciis simaRle. amdenad,

rac metad safrTxis Semcvelia masalebi

an rac metad maRalia saTavso stelaJebi,

moTxovnis mixedviT saWiroa miT meti

saniavebeli da/an miT ufro naklebi daS-

orebebi farda barierebs Soris.

Page 119: Ibc.Geo

10gasasvleli saSualebebisaerTaSoriso samSeneblo kodis me-10 Tavi moicavs moTxovnebs gasasvleli siste-

mebis, e.w. `gasasvleli saSualebebis~ daproeqtebis mimarT. gasasvleli saSuale-

bebis ZiriTadi daniSnulebaa, Senobis yvela mosargeblem usafrTxod da swrafad

datovos Senoba xanZris an sxva sagangebo situaciis dros. amdenad, gasasvleli

saSualebebi uzrunvelyofs uwyvet da Cauxergav gasasvlelisken saval gzas

Senobis TiToeuli gamoyenebuli wertilidan sazogadoebrivi gzisken, romelic

warmoadgens iseT sivrces, rogoricaa: quCa an xeivani, permanentulad gankuTvnili

sazogadoebrivi sargeblobisaTvis.

termini `gasasvleli saSualebebi~ zogadia da aRniSnavs Senobidan gasasvlel

gzebs. vebsteris inglisuri enis mesame did saerTaSoriso leqsikonSi `gasas-

vleli~ gansazRvrulia, rogorc: `1. gasvlis qmedeba an ufleba~. es termini

SeirCa imisaTvis, rom moecva sistemis yvela komponenti, romlebic gamoyenebulia

adamianebis Senobidan gasasvlelad sagangebo situaciis dros. yuradReba gamax-

vilebulia sagangebo gasasvlelze da ara moxerxebulobaze an funqciaze. Tumca,

SezRuduli SesaZleblobebis pirTa misadgomebi aseve gaiTvaliswineba gasasv-

leli saSualebebis daproeqtebisas.

am Tavis ganmartebebSi, iseT zogad terminebs, rogoricaa: gasasvlelis misadgomi,

gasasvleli da Senobidan gasasvleli, eniWeba ufro specifikuri, kodiT gansazR-

vuli mniSvnelobebi, rogorc gasasvleli saSualebebis komponentebs, romlebic

qmnis mTlian sistemas TavdasaRwevad. am Tavis gacnobisas, yuradReba miaqcieT

kodis sfecifikur terminologias.

Page 120: Ibc.Geo

138 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvleli saSualebebi

§1002-Si `gasasvleli saSualebebi~ gan-

sazRvrulia, rogorc gasasvlelisken

savali uwyveti, Cauxergavi, vertika-

luri da horizontaluri gza Senobis

an nagebobis nebismieri gamoyenebuli

nawilidan sazogadoebrivi gzisken.

SenobaSi yoveli gamoyenebisaTvis gan-

kuTvnili gasasvleli saSualebebi unda

akmayofilebdes me-10 Tavis debulebebs.

moTxovnebi gamomdinareobs iqidan, Tu

rogori gasasvleli unda hqondes gamoy-

enebuli farTobis ama Tu im tips, aseve,

1004.1.1 cxrilSi gamoTvlili mosarge-

bleTa datvirTvidan.

Senoba SeiZleba moicavdes ramodenime

gansxvavebul gamoyenebis tips. damp-

roeqtebelma unda gaiTvaliswinos

yvela sargebloba, arsebuli an savarau-

do imisaTvis, rom uzrunvelyofili

iyos adeqvaturi raodenobisa da siganis

gasasvlelebi. mosargebleTa datvirTva,

Cveulebriv, gamoiTvleba yvela farTo-

bis erTdroulad gamoyenebis mixedviT,

rom ganisazRvros mosargebleTa SesaZlo

maqsimaluri raodenoba, romelic unda

daitios gasasvlelma saSualebebma.

kodis mixedviT, gasasvleli saSuale-

bebis komponentebi TavisTavad ar war-

moadgens gamoyenebul sivrceebs, Tumca

emsaxureba Senobis mosargebleebs. arse-

bobs mosargebleTa datvirTvis gamosaT-

vlelad arsebuli moTxovnebis speci-

fikuri da umniSvnelo gamonaklisebi,

romelTac mogvianebiT ganvixilavT.

nakadi• gasasvleli saSualebebis mimarT-

ulebiT nakadi miemarTeba gamoyeneb-

uli sivrcidan saboloo, usafrTxo

farTobisken Senobis gareT, nebismier

SenobaSi Seqmnili safrTxis an sagange-

bo situaciisgan Sors. gasasvleli saSu-

alebebis daproeqtebis saukeTeso ana-

logia wylis dinebebi. patara nakadebi

miemarTeba napralebisken, romlebic

kvebavs mdinareebs, romlebic Semdeg

Caedineba zRvaSi. rogorc Senakadebis

wylebiT Sevsebuli mdinareebi qve-

moTken farTovdeba da meti wyali

gadaaqvs, aseTive principiT unda

daproeqtdes gasasvleli saSuale-

bebi. gasasvleli gzebi unda darCes

iseTive zomis an gafarTovdes, radgan

Senobis mosargebleebi metad saxifa-

To farTobebidan gadaadgildebian

qvemoTken ufro usafrTxo farTobe-

bisken da, sabolood, toveben Senobas

Senobidan gasasvlelis saSualebiT.

gasasvlelis cnebagasasvlelis zogadi daniSnulebaa,

uzrunvelyos uwyveti, Cauxergavi da

daculi gza Senobidan gasasvlelad,

fundamenturia kodisTvis da moiTxovs

safuZvlian codnas. aseve, unda vicodeT,

rom roca Senobis mTavari gamoyenebidan

gamomavali gasasvleli gza gadis meore

gamoyenebis farTobze, savaraudod,

sazogadoebrivi TavSeyris an garaJis

farTobze, gasasvleli gza inarCunebs

mTavari gamoyenebisTvis gansazRvrul

klassa da cecxlisgan damcavisadmi moTx-

ovnebs. damcavis koeficienti arasodes

unda Semcirdes, radgan gasasvleli

saSualebebis sistemaSi mosargebleebi

moZraoben qvemoTken mimarTulebiT.

Page 121: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 139

alternatiuli gzebi

• gasasvlelis meore mTavari principia

is, rom minimum ori gansxvavebuli

gasasvleli gza unda miemarTebodes

Senobis interieridan gareT gruntis

donisken. es aixsneba imiT, rom Tu

erTi gza Caixerga an saSiSi gaxda iq

gavla, meore gza iyos xelmisawvdomi.

am wess aqvs gamonaklisebi iseT situa-

ciebSi, roca mosargebleTa raode-

noba SedarebiT mcirea, Tumca damp-

roeqtebelma yovelTvis ZiriTadi

daproeqtebis principebiT unda dai-

wyos da yoveli sivrcidan uzrunve-

lyos ori gza sagangebo situaciaSi

gamosayeneblad.

gasasvleli saSualebebi

damcavi saSualebebi• gasasvleli gzis sxvadasxva nawile-

bi aucileblad unda iyos uzrun-

velyofili mosargebleebis cecx-

lisgan damcavi saSualebebiT. es

komponentebi iwyeba derefnis per-

pendikularul karTan, miemarTeba

gasasvlelisken, grZeldeba gasasv-

lelis SemomzRudavSi, miemarTeba

qvemoT Senobis gavliT da Senobidan

gasasvlelis gavliT gadis eqsteri-

erSi. aRsaniSnavia, rom xSirad ar aris

saWiro, derefnebi cecxlgamZle kon-

struqcia iyos.

koeficientis mqone derefanSi an gasasv-

lel kibeze, mosargeble daculi unda

iyos, sanam ar miaRwevs Senobis eqsteri-

eramde. gasvlis procesSi, mosargebles

ar unda sWirdebodes daculi garemo-

dan momijnave gamoyenebul sivrceebSi

an daucvel gasasvlel gzaze gadasvla

daculi gasasvleli gzis sxva nawilT-

an an eqsterierTan misaRwevad, rad-

gan aseT SemTxvevaSi, saWiro gaxdeba

damcavis moSoreba, romelsac gasasv-

lelis SemomzRudavi unda uzrunve-

lyofdes.

gasasvlelTan

misadgomi

gasasvleli

Senobidan

gasasvleli

Page 122: Ibc.Geo

140 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelis komponentebi

arsebobs gasasvleli saSualebebis sami

ZiriTadi komponenti: gasasvlelTan

misadgomi, gasasvleli da Senobidan

gasasvleli. me-10 Tavis moTxovnebis

gamoyenebisaTvis mniSvnelovania, kargad

vicodeT, rogoraa ganmartebuli kodSi

es komponentebi.

mniSvnelovania, rom gasasvleli saSuale-

bebis komponentebi integrirebuli iyos

me-11 TavSi gansazRvrul misadgomi gasas-

vleli saSualebebis moTxovnebTan. me-10

Tavis debulebebi SeiZleba Secvalos

me-11 Tavis zogierTma debulebam an

SezRuduli SesaZlebloebebis mqone

amerikelebis Sesaxeb aqtma (Americans with Disabilities Act - ADA). me-10 TavSi gasas-

vlelTan dakavSirebuli moTxovnebi

yovelTvis unda ganixilebodes ADA-isa

da adgilobrivi misadgomobis regla-

mentebTan erTad.

• mniSvnelovania, gvaxsovdes, rom man-Zili, romelic adamianma unda gaiar-os gasasvlelis misadgomSi oTaxis an sivrcis yvelaze Sori wertilidan gasasvlelis karamde, regulird-eba kodis mixedviT. SeiZleba saWiro iyos, cecxlgamZleobis koeficientis mqone gzis uzrunvelyofa, rogoricaa: gasasvleli gza ufro didi iatakis farTobebisaTvis, romlebic SeiZleba aRematebodes sxva gasasvleli saSu-alebebis sxvadasxva komponentebis saval manZilebs.

• savali manZilebi SezRuduli ar aris gasasvlelebSi an gruntis niSnulis doneze mdebare Senobidan gasasvle-lis nawilSi.

1. gasasvlelTan misadgomi aris

gasasvleli saSualebebis sistemis

nawili, romelic miermarTeba Senobis

an nagebobis romelime gamoyenebuli

nawilidan gasasvlelisken.

gasasvlelTan misadgomi aris Senobis

nawili, sadac mosargebleebi asrule-

ben funqciebs, romelTaTvisac Senoba

iqna daproeqtebuli da, amdenad, war-

moadgenen sivrceebs saidanac sagangebo

stuaciis dros unda daaRwion Tavi.

miuxedavad imisa, rom gasasvlelT-

an misadgomi mosargebleebs yvelaze

Tavisufali gadaadgilebis saSuale-

bas aZlevs, is aseve sTavazobs gasasv-

leli saSualebebis nebismieri kom-

ponentis sicocxlis usafrTxoebis

dacvis yvelaze dabal xarisxs.

oTaxidan an sivrcidan gasasvlel tip-

iur gzebSi SeiZleba iyos rigebs Soris

gasavleli, gasasvlelebi, derefnebi

an sxva oTaxebi cecxlgamZle koefi-

cientiT dacul SemomzRudavamde,

romelsac gasasvleli ewodeba. gasav-

leli manZili SezRudulia kodiT,

razec am analizSi visaubrebT.

Page 123: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 141

gasasvlelis komponentebi

2. gasasvleli aris gasasvleli saSu-

alebebis sistemis nawili gasasv-

lelTan misadgomsa da Senobidan

gasasvlels an sazogadoebriv gzas

Soris.

gasasvleli saSualebis gasasvleli

nawili Senobis mosargebleebs saSu-

alebas aZlevs, gadaadgildnen dac-

uli SemomzRudavis gavliT dacul

garemoSi Senobidan saboloo gasaqce-

vamde im sivrceebidan, sadac saxi-

faTo viTarebaa Seqmnili. amdenad,

gasasvlelebi gamijnulia Senobis an

nagebobis interieris sxva sivrcee-

bisgan cecxlgamZleobis koeficien-

tis mqone konstruqciiT da Riobis

damcavebiT, rogoric aucilebelia

daculi gasasvleli gzis uzrunvel-

sayofad gasasvlelTan misadgomidan

Senobidan gasasvlelamde.

gasasvlelebi moicavs gasasvlelis

SemomzRudavebs, gasavlel gzebs, eqs-

terieris gasasvlel kibeebs, eqsteri-

eris gasasvlel pandusebs, horizon-

talur gasasvlelebsa da eqsterieris

gasasvlel karebebs gruntis doneze.

kodi ar zRudavs manZils, romlis

gavlac SeiZleba vinmes dasWirdes

daculi gasasvlelis SemomzRudavis

sazRvrebSi. gasasvleli gzis es

nawili SeiZleba Zalian grZeli

iyos, rogorc, magaliTad, maRlivi

Senobebis kibis SemTxvevaSi.

3. Senobidan gasasvleli aris gasasv-

leli saSualebebis sistemis nawili

gasasvlelis bolosa da sazogadoe-

briv gzas Soris. Senobidan gasasv-

leli SeiZleba moicavdes eqsteri-

eris gasasvlel aivnebs, eqsterieris

kibeebs, eqsterieris gasasvlel pan-

dusebs, gasasvlel Sida ezoebsa

da ezoebs. aqedan bevri SenobasTan

dakavSirebuli komponentia, Tumca

Senobidan gasasvleli aseve SeiZleba

moicavdes miwis nakveTis nawilebs.

gasasvleli saSualebebis es nawili,

ZiriTadad, gruntis niSnulis

axlosaa da Riaa atmosferosken.

mosargebleebs garkveviT SeuZliaT

dainaxon, sad aris usafrTxo farTo-

bi Senobis gareT da gadaadgildnen

misken.

kodSi `sazogadoebrivi gza~ ganmar-

tebulia, rogorc nebismieri quCa,

xeivani an sxva miwis nakveTi, romel-

ic Riaa atmosferosken da miemarTeba

quCamde, romelic aqtiT, CuqebiT an

sxvagvarad mudmivad gadacemulia

sazogadoebriv sargeblobaSi da aqvs

araumcires 3048 mm Tavisufali sigane

da simaRle.

• patara, erTsarTuliani Senobis gasas-vleli saSualebebi, Cveulebriv, mar-tivia, radgan gasasvleli bilikis meore da mesame komponentebi xSirad gaerTianebulia/kombinirebulia.

• bevr erTsarTulian SenobaSi, rog-orebicaa: sacalo vaWrobis maRaziebi da bankebi, gasasvleli saSualebebis mxolod pirveli nawilia warmodge-nili. derefani SeiZleba gagrZeldes eqsterieris kedlamde da Ria iyos quCisken, ezosken an sxva sazogadoe-brivi sivrcisken. is imavdroulad qmnis gasasvlelTan misadgoms, gasas-vlelsa da Senobidan sazogadoebriv gzaze gasasvlels gruntis doneze. oTaxi an sivrce Riaa uSualod Senobis eqsterierisken da ar sWirdeba dacu-li derefnebi an kibeebi.

quCa

quCa

Senobidan gasasvleli

gasasvleli

gasasvlelTan

misadgomi

quCa

ezo

Page 124: Ibc.Geo

142 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

§1003 - §1013-Si gansazRvrulia moTxovne-

bi, romlebic exeba gasasvleli saSuale-

bebis samive nawils. amdenad, karebebis,

kibeebis, pandusebisa da msgavsi gasas-

vleli komponentebisaTvis arsebuli

moTxovnebi exeba gasasvleli saSuale-

bebis samive nawils, roca Sedis am nawi-

lebSi. aRsaniSnavia, aseve, rom am nawilSi

mocemul pirobebs SeiZleba hqondes

damatebiTi modifikaciebi, romlebic

Sedis gasasvleli saSualebebis sami

nawilisaTvis gamoyenebul specifikur

nawilebSi.

Weris simaRle§1003.2 moiTxovs, rom gasasvleli gzebis

Weris simaRle iyos araumcires 2286 mm,

Tumca misaRebia hqondes naSverebi, rom-

lebic Seamcirebs minimalur gasasvlel

sivrces 2032 mm-mde nebismieri savali

zedapiridan.

gamonaSveri sagnebi§1003.3 aregulirebs imas, Tu ramdenad

SeiZleba iyos gamoSverili sagani Weris

aucilebel simaRleSi da gasasvlelis

aucilebel siganeSi.

• 2286 mm Weris minimaluri simaRle

• gamoSverili sagnis gamo, 2032 mm-mde SeiZleba Semcirdes gasasvleli saSu-alebebis Weris farTobis araumetes 50%.

• karis damxuravebi da SemCereblebi ar unda amcirebdes gasasvlelis sivrces 1981 mm-ze naklebad.

• sadac vertikaluri daSoreba 2032 mm-ze naklebia, uzrunvelyofili unda iyos barierebi mxedvelobis SezRudvis mqone pirebisaTvis.

• es barierebi unda mdebareobdes arau-metes 686 mm-ze iatakidan.

• imave mizniT, struqturuli elemen-tebi, mowyobilobebi da aveji ar unda iyos gamoSverili horizontalurad 102 mm-ze metad 686 mm-sa da 2032 mm simaRleebs Soris.

• kibisa da pandusis moajiris saxe-lurebi SeiZleba gamoSverili iyos kedlidan 114 mm-ze. es moTxovnebi SesabamisobaSia ADAAG-is (ADA-s mis-adgomobasTan dakavSirebuli direq-tivebis) debulebebTan.

Page 125: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 143

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

donis cvlilebebi§1003.5 zRudavs iatakis doneebis cvlilebebs gasasvlel saSualebebSi. Tu donis cvlileba 305 mm-ze naklebia, is daqanebuli unda iyos. • roca qanobi aRemateba 1:20-s, maSin gad-

aadgileba unda ganxorcieldes mis-adgomi pandusis saSualebiT, romel-ic Seesabameba me-11 Tavis debulebebs.

• 152 mm-ze naklebad amaRlebul pandusebs unda hqondes saxelurebiani moajirebi an iatakis mopirkeTeba unda gansxvavde-bodes momijnave iatakis mopirkeTebisgan.

• rigebs Soris gasavlelebSi, romlebic ar saWiroebs me-11 TavSi gansazRvruli mis-adgomobis moTxovnebisadmi Sesabamisobas, gamonaklisebis saxiT daSvebulia TiToeuli safexuris simaRle iyos maqsi-mum 178 mm §1025.11-is Sesabamisad da hqondes saxeluri §1025.13-is Sesabamisad.

• §1009.3-is Sesabamisi oramde safexu-riani kibe, romlis safexuris siR-rme minimum 330 mm-ia da aqvs §1012-is Sesabamisi saxeluri da romelic kibeze normaluri gasasvleli bili-kis Suaxazidan 762 mm-is sazRvrebSia.

• rekomendirebuli ar aris erTi safex-uris an kibis mokle rigis gamoyeneba gasasvlel gzaze, radgan aseTi safex-urebi SeiZleba ver dainaxon mosarge-bleebma, rac waborZikebis seriozul safrTxes Seqmnis yoveldRiuri gamoy-enebis dros. SeZlebisdagvarad, maTi gamoyeneba Tavidan unda iqnas acile-buli.

gasasvleli saSualebebis siganis SenarCuneba§1003.6-Si yuradReba gamaxvilebulia

imaze, rom roca obieqtebi, rogoricaa:

kronSteinebi an svetebi, xvdeba gasas-

vlel saSualebebSi, isini ar unda

amcirebdes gasasvleli saSualebebis

aucilebel siganes. sadac es dabrkole-

bebi an naSverebia, aucilebelia damate-

biTi sigane, gasasvlelis aucilebeli

siganis SesanarCuneblad.

• dabrkolebebis garSemo gasasvleli gzis siganis SenarCuneba

liftebi, eskalatorebi da moZravi bilikebi§1003.7-is mixedviT, ar aris nebadarT-

uli, rom transportirebis romelime

es saxe gamoyenebuli iyos gasasvleli

saSualebebis komponentebad. erTad-

erTi gamonaklisia §1007.4-is Sesabamisi

liftebi, sadac isini uzrunvelyofi

lia saavario energomomaragebiT da aseve

samarTavi da sasignalo meqanizmebiT,

ASME A17.1-is §2.27-is Sesabamisad.

“x”

“x”

Page 126: Ibc.Geo

144 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

mosargebleTa saproeqto datvirTva §1004.1-is mixedviT, SenobaSi gasasvleli

saSualebebi ise unda daproeqtdes, rom

daitios §1004.1.1-isa da 1004.1.1 cxrilis

Sesabamisad gamoTvlili mosargebleTa

raodenoba. mosargebleTa datvirTva

unda emyarebodes realur mosargeble-

Ta darviTvas, roca SesaZlebelia amis

dadgena, magaliTad, rogorc TeatrSi

skamebis raodenobis mixedviT, an 1004.1.1

cxrilis gamoyenebiT, sadac mocemulia

mosargebleTa datvirTvis faqtorebi

mosargebleTa datvirTvebis gansasaz-

Rvrad, sargeblobis safuZvelze. es

faqtorebi gamomdinarebs sxvadasxva

sargeblobebisTvis gaTvaliswinebuli

mosargebleTa datvirTvebis warsuli

gamocdilebidan. kodSi ar aris dam-

rgvalebasTan dakavSirebuli moTx-

ovnebi. Cven gTavazobT yvela wiladis

damrgvalebas momdevno mTel ricxvamde,

tipiur SemTxvevebSi.

iatakis farTobis daSvebebi cxrilSi

emyareba ara realur fizikur mdgo-

mareobas nebismieri Senobis sazRvreb-

Si, aramed kodis miznebs, albaTobebsa

da dakvirvebebs. sidideebi isea kodi-

ficirebuli, rom maTi gamoyeneba erT-

nairad SeuZlia yvelas gasasvlelis

detalebis, magaliTad, gasasvlelis

komponentebis raodenobisa da sigan-

is gasasazRvrad. isini ar warmoadgens

direqtivebs saproeqro programisaT-

vis. aucilebeli ar aris, rom ofisSi

momuSave yvela pirs hqondes 9,3 m2 sam-

uSao farTobi maSinac ki, roca mosarge-

bleTa datvirTvis koeficienti 100-ia.

§1004.2-is mixedviT, mosargebleTa dat-

virTvebi SeiZleba gaizardos 1004.1.1

cxrilSi mocemulze metad, Tu gasasv-

leli saSualebebis sistema iseTi zomis-

aa, rom daitevs mosargebleTa datvirT-

vas. araviTar SemTxvevaSi ar SeiZleba

am debulebis mixedviT gamoTvlili

mosargebleTa datvirTva aRematebodes

gamoyenebuli iatakis farTobis 0,65 m2-s

erT mosargebleze.

realuri raodenoba• §1004.1.1-is mixedviT, saproeqto

mosargebleTa datvirTva unda efuZ-vnebodes mosargebleTa raodenobas, rac ganisazRvreba 1004.1.1 cxrilis mixedviT erT mosargebleze farTobis erTeulis miniWebiT. farTobebisTvis, sadac fiq-sirebuli skamebia, fiqsirebuli skame-bis realuri raodenoba TeatrSi gan-sazRvravs am sivrcisTvis mosargebleTa datvirTvas, §1004.7-is Sesabamisad.

• §1004.7-is Sesabamisad, mosargebleTa datvirTva farTobebisTvis, rogoricaa: mosacdeli farTobebi an SezRuduli SesaZleblobebis pirTa etlebisaTvis gankuTvnili farTobebi, unda gamoiT-valos 1004.1.1 cxrilis gamoyenebiT.

• 9144 × 12 192 mm oTaxi • fiqsirebuli skami 46 mosargeblisTvis • ara dasadgomad gankuTvnili oTaxi, fiqsirebuli kedlebi • misadgomi adgili ori etlisTvis • mosargebleTa datvirTva = 48 • es magaliTi emyareba §1004.7-s, romel zec gadamisamarTebulia 1004.1.1 cxrilSi.

raodenoba 1004.1.1 cxrilis mixedviT• §1004.1 iyenebs cxrils mosargebleTa

saproeqto datvirTvis gansasazRvrad, rac gamoiTvleba farTobis erTeulze erTi mosargeblis safuZvelze.

• 9144 × 12 192 mm oTaxi

, • TavSeyris farTobi skamebis gareSe (fexze dasadgomi)

• cxrili 1004.1.1-is mixedviT TiTo

mosargebleze daSvebulia 0,46 m2

iatakis farTobi.

• mosargebleTa datvirTva = 111 m2/0,46 m2 = 240

• mosargebleTa datvirTva aRemateba 49-s, amdenad 1015.1 cxrilis mixed- viT aucilebelia ori gasasvleli.

• aRsaniSnavia, rom cxrilSi gamoyenebuli sityvebi `sufTa~ da `mTliani~ gan-martebulia kodis terminebSi, §1002-Si. mosalodnelia, es terminebi ganimartos ise, rom `sufTaSi~ igulisxmebodes realuri farTobi, sadac mosargeblee-bi dganan, vidre sivrce, gamoyenebuli Senobis elementebis mier da iseTi damx-mare farTobebis CauTvlelad, rogore-bicaa derefnebi, kibeebi an tualetis oTaxebi. `mTliani~ mosalodnelia gam-oiyenebodes did farTobebTan, romel-ic ganisazRvreba perimetris kedlebiT, sahaero Saxtebis gamoklebiT.

• aseve aRsaniSnavia, rom ar arsebobs mosarge-bleTa datvirTvis faqtorebi iseTi momsaxure sivrceebisaTvis, rogoricaa: mosasvenebeli oTaxebi, sadac SeiZleba gaTvaliswinebuli iyos is, rom am sivrcee-bis momxmareblebi ukve Senobis mosarge-bleebi arian. zemoT mocemuli ganxil-vis Sesabamisad, es sivrceebi SeiZleba CaiTvalos mTliani farTobis nawilad.

• 9144 × 12 192 mm oTaxi

• saqmianobis (biznes) farTobi

• cxrili 1004.1.1is mixedviT, erT mosargebleze daSvebulia 9,29 m2 iatakis farTobi.

• saTavsis gamoklebuli farTobi = 9.29 m2

• mosargebleTa datvirTva = (111 m2 – 9.29m2)/ 9.29 m2 = 11

9144 mm

12 1

92 m

m

Page 127: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 145

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

erTi magaliTi

skamebiani farTobi

• TavSeyris adgili fiqsirebuli dasa-jdomebis gareSe, koncentrirebuli; mxolod skamebiT

• 4572 × 4572 mm

• cxrili 1004.1.1-is mixedviT daSve-bulia 0.65 m2 iatakis farTobi erT mosargebleze

• mosargebleTa datvirTva = 20,9 m2/0,65 m2=32

sakonferenciodarbazi• TavSeyris adgili fiqsirebuli dasa-

jdomebis gareSe, arakoncentrirebu-li; magidiT da skamebiT

• 4572 × 6096 mm

• cxrili 1004.1.1-is mixedviT daSve-bulia 1.39 m2 iatakis farTobi erT mosargebleze

• mosargebleTa datvirTva = 27,8 m2/1,39 m2 = 20

• vinaidan mosargebleTa datvirTva 50-ze naklebia, 1015.1 cxrilis mixedviT, saWiroa mxolod erTi gasasvleli kari.

saqmianobis (biznes) farTobi

• cxrili 1004.1.1-is mixedviT daSve-bulia 9.29 m2 iatakis farTobi erT mosargebleze.

• iatakis farTobi = (9144 × 12 192 mm) - (4572 × 6096 mm) = 83,2 m2

• mosargebleTa datvirTva = 83,2 m2/ 9.29 m2 = 9

• savaraudo B jgufis gamoyeneba. cxri-li 1014.1 moiTxovs minimum or gasasv-lel saSualebas, radgan mosargeble-Ta datvirTva 49-ze metia.

• TiToeuli karisTvis gasasvlelis sigane efuZvneba 31 odenobis mosarge-bleTa datvirTvas. [61 ÷ 2 = 30.5 davam-rgvaloT 31-mde, es yovelTvis unda gavakeToT.]

raodenoba kombinaciebis mixedviT§1004.1-Si naTqvamia, rom mosargebleTa

saproeqto datvirTvas unda daematon

is mosargebleebi, romlebic damxmare

sivrceebidan gadian mTavari farTobis

gavliT. es nawili exeba iseT farTobebs,

rogorebicaa: sakonferencio darbazebi

an alkovebi (oTaxis SeWrili/gamoyo-

fili nawili), da emxroba princips,

rom yoveli meorexarisxovani farTobi

zrdis `qvemoTken~ moZrav mosargebleTa

datvirTvas, romelic gansazRvrulia im

farTobebisTvis, romelTac gasasvleli

saSualebebi emsaxureba.

mosargebleTa saerTo saproeqto

datvirTva = 32 + 20 + 9 = 61

9144 mm

12 1

92 m

m

32

31

31

20

9

Page 128: Ibc.Geo

146 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

saganmanaTleblo gamoyenebaSi `sufTasa~ da `mTlians~ Soris gansxvavebis magaliTi• 9144 × 12 192 mm farTobi

• derefani - 1118 mm Tavisufali sigane

• saklaso oTaxi 4115 × 5537 mm = 22.78 m2

• saTavso 381 × 2769 mm = 2.53 m2

• saklaso oTaxi 2 = iseTive gabaritebi, rogoric pirvel saklaso oTaxs aqvs

saklaso oTaxis

sufTa farTobi:

• saklaso oTaxebi: 22.78 × 2 = 45.57 m2

• saTavso: 2.53 × 2 = 5.06 m2

• saklaso oTaxis sufTa gamoyenebu-li farTobi = 45.57 - 5.06 = 40.50 m2

• saklaso oTaxis saerTo mosarge-bleTa datvirTva, 1004.1.1 cxrilis mixedviT: 40.50 m2 / 1,86 = 22 (21.8, daamrgvaleT) = 11 mosargeble erT saklaso oTaxSi

maRaziis

sufTa farTobi:

• maRaziis farTobi: 43.88 m2

• maRaziis sawyobis farTobi: 6.75 m2

• maRaziis sufTa gamoyenebuli far-Tobi = 43.88 - 6.75 = 37.13 m2

• maRaziis mosargebleTa datvirTva 1004.1.1 cxrilis mixedviT: 37.13 / 4.645 = 8 (7.99, daamrgvaleT)

amdenad, mosargebleTa saerTo

saproeqto datvirTva sivrcisTvis

aris:

• saklaso oTaxi 22

• maRazia 8

• mosargebleTa saerTo saproeqto datvirTva: 30

12 192 mm

5537 mm 5537 mm 1118 mm

2769 mm 2769 mm

91

44

mm

4115

mm

4115

mm

38

1 m

m

79

25

mm

1219

mm

saklaso oTaxi 1

saklaso oTaxi 2

saxelobo maRazia

11 mosargeblezesaTavso

11 mosargebleze

8 mosargebleze

saTavso

saTavsosaTavso

• karis gasaRebisken mdebare mxares arsebuli Tavisufali sivrce misadgomobisaTvis

• Seweuli kari, imisaTvis, rom derefnis naxevarSi SenarCundes sufTa gasasv-leli §1005.2-is Sesabamisad

Page 129: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 147

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

• §1004.3 moiTxovs TavSeyris gamoyen-ebebTan, TvalsaCino adgilas, gan-Tavsdes niSnebi, romlebic gviCvenebs mosargebleTa datvirTvas. es saWiroa imisaTvis, rom Tavidan aviciloT sivr-ceebis gadatvirTva, rac xels SeuSlis gasvlas gangaSis dros.

• §1004.4-is mixedviT, §1004.1-is Tanaxmad moTxovnili akumulacia ar exeba zemoT an qvemoT mdebare doneebis mosargeble-Ta datvirTvebs, radgan gasasvlelis tevadoba ar mcirdeba gasasvlelisken savali mimarTulebiT. es efuZvneba gasasvlel sistemebSi adamianebis moZ-raobis dadgenisas, drois faqtorsa da maTi moZraobebis mimarTulebis buneba-ze dakvirvebebs. qvemoT mdebare iatakis mosargebleebi gavlen am donidan ufro adre, vidre maT ukan myofni miaRweven gasasvleli sistemis imave wertilamde.

• A, B, C da D daaxloebiT erTnairi zomi-sa da mosargebleTa datvirTvis mqonea:

gasasvlelis tevadoba D

gasasvlelis tevadoba C

gasasvlelis tevadoba B

gasasvlelis tevadoba A

• aRsaniSnavia, aseve, rom §1004.4-is mixed-viT, gasasvleli gzebis gasasvlelis tevadoba ar Semcirdeba gasasvlel-isken savali mimarTulebiT. esec wylis nakadebis analogiuria da mas amyarebs §1004.5, romlis moTxovniTac, roca gasasvleli gzebi erTmaneTs erwymis, gasasvleli gzis tevadoba orive meo-rexarisxovani farTobis datvirTvas unda akmayofilebdes.

maqsimaluri mosargebleTa datvirTva

75 mosargeble

niSani unda darCes ganTavsebuli aq

• mosargebleTa datvirTva D

• mosargebleTa datvirTva C

• mosargebleTa datvirTva B

• mosargebleTa datvirTva A

• gasasvlelis sigane B• gasasvlelis sigane A

• gasasvlelis sigane A + B

Page 130: Ibc.Geo

148 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

§1004.6 iyenebs Serwymis imave princips,

rogorsac §1004.5 antresolidan gasasv-

lel saSualebasTan, rac efuZvneba imas,

rom antresolis mosargebleebma unda gad-

akveTon qvemoT mdebare iataki, rom moxvd-

nen saerTo gasasvlel gzebze da, amdenad,

zrdian mosargebleTa datvirTvas.

§1004.8 ambobs, rom gareT mdebare far-

Tobebi, rogorebicaa: sasadilo ezoebi

saavadmyofos kafeteriis gareT, gaTval-

iswinebuli unda iyos mosargebleTa dat-

virTvis gamoTvlisas da unda hqondes

gasasvlelebi. roca SesaZlebelia winaswar

Tqma imisa, rom gareT mdebare farTobebis

mosargebleebi daematebian Senobis SigniT

myof mosargebleebs, es mosargebleTa

datvirTva gaTvaliswinebuli unda iyos

gasasvlelis tevadobis gamoTvlis dros.

roca mosargebleTa yofna mosalodnelia

SigniT an gareT, magram ara orivegan, teva-

doba ar izrdeba.

damproeqtebels didi sifrTxile mar-

Tebs sivrceebiT sargeblobis gaanalize-

bisas. magaliTad, maSinac ki, roca Sida ezo

emsaxureba saofise farTobs mxolod ofi-

sis mosargebleebisaTvis, potenciurad,

iq SeiZleba moewyos sajaro RonisZieba

da stumrebma da TanamSromlebma orive

sivrce gamoiyenon. aseTi sagangebo

RonisZiebebisas, sadac bevri adamiani

iyris Tavs, yvelaze didia panikis riski

sagangebo situaciaSi da gasasvleli siste-

mebis daproeqtebisas gaTvaliswinebuli

unda iyos amgvari SemTxvevebi.

ramdenime gamoyeneba§1004.9 moicavs gasasvleli saSualebebi-

sadmi moTxovnebs, romlebic exeba Senobebs,

sadac ramdenime gamoyenebaa ganTavsebuli.

sadac arasebobs specialuri moTxovnebi

gasasvlelebis mimarT gamoyenebis safuZ-

velze, isini gamoiyeneba Senobis im nawil-

Si, sadac aseTi gamoyenebaa. roca gansx-

vavebuli gamoyenebebi saerTo gasasvlel

bilikebs iyeneben, gasasvleli saSuale-

bebis sistemis daproeqtebisas gamoiyen-

eba TiToeuli gamoyenebisaTvis arsebuli

yvelaze mkacri moTxovnebi.

• gasasvlelis sigane = mosargebleTa datvirTvas

+ mTavari-iatakis datvirTva

• antresolis

mosargebleTa

datvirTva

• mTavari-iatakis

mosargebleTa

datvirTva

• gasasvlelis sigane A

• gasasvlelis sigane A+B

• gasasvlelis sigane B

• saz

ogad

oeb

ri

vi gz

a

gamoyeneba 1 gamoyeneba 2

• gamoyeneba 1 gasasvlelis aucilebeli sigane

• regulirdeba ufro mkacri moTxovnebiT

• gamoyeneba 2 gasasvlelis aucilebeli sigane

Page 131: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 149

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

gasasvlelis sigane §1005-Si gansazRvrulia, rom gasasvleli

gzebis sigane efuZvnebodes: mosargeble-

Ta datvirTvas, gamoyenebis potenciur

safrTxes, imas, aris Tu ara SenobaSi

saSxefebeli sistemebi da gzebi kibis

saxiTaa warmodgenili Tu gasasvleli

saSualebebis sxva komponentis saxiT.

cxrili 1005.1 gansazRvravs gasasvlelis

aucilebel siganes sxvadasxva gamoyen-

ebebisTvis mm-Si TiTo mosargebleze.

• kibeebi ufro ganieri unda iyos, vidre derefnebi, vinaidan adamianebi kibeze ufro nela moZraoben, vidre derefnebSi an sxva gasasvlelebSi. amdenad, garkveuli/mocemuli teva-dobis derefani ufro viwro iqneba, vidre kibe imave gasasvlel siste-maSi.

• cxrilis mixedviT, ufro ganieri gasasvleli sWirdeba aseve safrTx-is Semcvel gamoyenebebs, radgan aseT gamoyenebebSi safrTxeebis SesaZlebloba izrdeba.

• ufro ganieri gasasvleli sWird-eba aseve institucionalur gamoyen-ebebs sawols mijaWvuli pacientebis gasayvanad da imis gamo, rom xSirad mosargebleebs ar aqvT sakmarisi mobi-lurobisa da gaazrebis unari imis-aTvis, rom daxmarebis gareSe daicvan Tavi.

• cxrili aseve iTvaliswinebs debule-bas saSxefebeli sistemebis Sesaxeb, romlis mixedviTac saSxefebel sistemebian SenobebSi mcirdeba gasas-vlelis siganeebi.

• im principze dayrdnobiT, rom SenarCundes tevadunarianoba, da ara sigane, dasaSvebia ufro viwro gasasv-leli kibe qvemoTken mimarTulebiT, Tu uzrunvelyofilia saWiro teva-doba. es SeiZleba iyos interpre-tirebisa da molaparakebis sagani mSeneblobis nebarTvis gamcemsa da damproeqtebels Soris.

• vinaidan gasasvleli karebebi, Cveulebriv, gasasvlelisken savali mimarTulebiT iReba, oTaxebis kar-ebebi xSirad iReba gasasvlelisken savali gzebisken, rogoricaa deref-nebi. aseT situaciebSi §1005.2 moiTx-ovs, rom:

• bolomde gaRebuli karis naSveri gasasvleli gzis kedlis gaswvriv aucilebel siganeSi iWrebodes maqsi-mum 178 mm-ze

• Ria kari arcerT poziciaSi ar amcireb-des aucilebel siganes naxevarze metad.

• viwro derefnebis gaswvriv, unda iyos minimum 914 mm-iT Seweuli kari:

914 -178 = 736

• 178 mm maqsimaluri naSveri

• gasasvlelis aucilebeli sigane

• gasasvlelis siganisadmi moTxovne-bis dasakmayofileblad SeiZleba saWiro gaxdes wyvili (ori) kari.

• gasasvlelis sxva komponentebis, magaliTad, derefnebis gamoTvlili sigane naklebi iqneba, vidre gasasv-leli kibisaTvis gamoTvlili sigane, 1005.1 cxrilSi mocemuli gasasvlel-is siganis faqtorebidan gamomdinare.

• gasasvlelis aucilebeli sigane

Page 132: Ibc.Geo

150 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

gasasvleli saSualebebis ganaTeba§1006.2-is moTxovniT, gasasvleli saSu-

alebebis ganaTebis xarisxi ar unda

iyos 11 luqsze naklebi savali zeda-

piris doneze. gasanaTebeli farTobebi

unda Seicavdes gasasvleli saSualebe-

bis sistemis samive nawils, rom mosarge-

bleebi usafrTxod gavidnen Senobidan

sazogadoebriv gzaze. TavSeyris farTo-

bebze, rogorebicaa, kinoTeatrebi, gan-

aTeba unda Caqres filmis Cvenebis dros,

magram avtomaturad unda CairTos sax-

anZro gangaSis sistemis gaaqtiurebi-

sTanave. gamonaklisebi daSvebulia aseve

saZinebel farTobebze I da R gamoyen-

ebebSi. saavario energomomaragebisadmi

moTxovnebi exeba Senobebs, romelT-

ac ori an meti gasasvleli sWirdeba.

amdenad, is ar exeba patara nagebobebsa da

sacxovreblebs.

gasasvleli saSualebebis saavario gan-

aTebisadmi moTxovnebis mixedviT,

gasasvleli saSualebebis sazRvrebSi

unda iyos saSualod 11 luqsi, ise rom

amuSavebis dros iyos minimum 1 luqsi.

aseT sistemebSi daSvebulia susti gan-

aTeba 90 wuTis ganmavlobaSi, magram gan-

aTebis saSualo done ar unda iyos saSua-

lod 6 luqsze da minimum 0,6 luqsze

naklebi.

misadgomi gasasvleli saSualebebi§1007-Si ganxilulia SezRuduli

SesaZleblobebis pirTa gasasvleli-

sadmi moTxovnebi. ZiriTadi moTxov-

naa, rom SenobaSi misadgom sivrceebs

hqondes misadgomi gasasvleli saSuale-

bebi. sadac erTze meti gasasvleli saSu-

alebaa saWiro, gamoyenebis an mosarge-

bleTa datvirTvis safuZvelze, minimum

ori misadgomi gasasvleli saSualebaa

aucilebeli.

aRsaniSnavia, rom or gasasvlel saSu-

alebasTan dakavSirebuli es moTxovna

gamoiyeneba maSinac, roca sami an meti

gasasvleli SeiZleba iyos aucilebeli

mosargebleTa raodenobidan gamomdin-

are. es debuleba exeba mxolod axal

mSeneblobas, ar aris aucilebeli arse-

buli Senobebis gadakeTebebis dros,

Tumca samuSaoebi gadakeTebul farTo-

bebze unda Seesabamebodes kodis moTx-

ovnebs, romlebic gansazRvrulia gada-

keTebuli farTobisaTvis.

oTx an met sarTuliani SenobebisaTvis,

erTi misadgomi gasasvleli saSualeba

unda warmoadgendes lifts, romelic

uzrunvelyofilia saTadarigo energo-

momaragebiT da sasignalo meqanizmebiT,

§1007.4-is Sesabamisad.

• kibeebis sigane misadgom gasasvlel saSualebebSi unda iyos minimum 1219 mm moajirebis saxelurebs Soris. es sakma-risi siganea imisaTvis, rom SezRuduli SesaZleblobebis adamianebi gaataron or sxva adamians Soris. es moTxovna ar exeba mTlianad saSxefebeli sisteme-biT uzrunvelyofil Senobebs.

• kodSi `TavSesafari farTobi~ gan-martebulia, rogorc `farTobi, sadac im adamianebs, romelTac ar SeuZliaT kibeebis gamoyeneba, SeuZliaT gaCerdnen droebiT instruqciebis an daxmarebis molodinSi saavario evakuaciis dros~. `droebiT~ ar aris ganmartebuli, amdenad, gaCerebis xangrZlivoba ar aris gansazRvruli. saWiroebis SemTxvevaSi, TavSesafari farTobi unda iyos farTo-bidan gamomaval misadgom saval gzaze. TavSesafari farTobi unda iyos kibeze an unda hqondes pirdapiri misadgomi SemozRudul kibesTan an liftTan, romelic uzrunvelyofilia saavario energomomaragebiT.

• TavSesafari farTobi unda uzrunve-lyofdes erT 762 × 1219 mm sivrces SezRuduli SesaZleblobebis pirTa savarZlisTvis yovel 200 mosargebleze. es sivcreebi ar unda amcirebdes gasasvle-lis siganes. §709-is Sesabamisi kvamlgaum-tari barierebi saWiroa TavSesafar far-TobebTan, garda im SemTvevisa, roca isini mdebareobs kibis SemomzRudavSi, roca TavSesafari farTobi da farTobi, romel-sac is emsaxureba mTlianad uzrunvelyo-filia saSxefebeli sistemebiT, an 1007.3-is gamonaklisiT daSvebulia Ria kibe.

• samaSvelo daxmarebisaTvis gankuTv-nil eqsterieris farTobebTan iseTive moTxovnebi gamoiyeneba SezRuduli SesaZleblobebis pirTa savarZlisT-vis saWiro sivrcesTan dakavSirebiT, rogoric TavSesafar farTobebTan.

• isini Ria unda iyos gareTken da gamijnu-li unda iyos 1 saaTiani cecxlgamZleo-bis konstruqciis kedlebiT, romlis karebebi ¾ saaTiani cecxlgamZleobisaa.

• damcavi unda gavrceldes farTo-bis miRma horizontalurad orive mimarTulebiT da vertikalurad 3048 mm-ze.

• eqsterieris TavSesafari farTobis minimum 50% unda iyos Ria da hqondes ise ganawilebuli zRudeebi, rom ar dagrovdes kvamli an momwamvleli gazebi. kodi ar saubrobs amaze dawvr-ilebiT, Tumca unda vivaraudoT, rom eqsterieris TavSesafar farTobebze unda iyos iseTive sakomunikacio saSualebebi, rogoric aucilebelia sxva TavSesafar farTobebze. es inter-pretirebis sakiTxia da saWiroebs Sesabamis uflebamosil organosTan gadamowmebas.

• vinaidan TavSesafari farTobi gan-martebulia, rogorc adgili, sadac instruqciebs elian, ormxrivi komu-nikaciebi aucilebelia TavSesafar farTobsa da centralur sakontrolo punqts Soris, an telefon-avtomatis saSualebiT, Tu ar arsebobs mudmivi sakontrolo punqti. komunikacia unda iyos vizualuric da xmovanic.

• ganaTebis sawyisi done

• 90-wuTiani ganaTebis done

• 11 luqsi saSualo

• 6 luqsi 90-wuTiani saSualo

• 0.6 luqsi 90 - wuTiani minimumi

• 1 luqsi minimumi

Wrili

Page 133: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 151

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

karebebi, WiSkrebi da turniketebi

§1008 aris zogadi nawili, romeli exeba

yvela kars, WiSkars an turnikets, rom-

lebic gasasvleli saSualebebis sami

nawilidan romelimes nawilia.

gasasvleli karebebi§1008.1 moiTxovs, rom gasasvleli karebe-

bi advilad ganirCeodes momijnave kon-

struqciisgan. isini arcerT SemTxvevaSi

ar unda iyos yru karebebi, dafaruli

dekoratiuli masalebiT.

§1008.1.3.4-is mixedviT, SenobebSi an

saijaro sivrceebSi A, B, E, R-1 an R-2

jgufis gamoyenebebSi Sesasvlel kare-

bebs SeiZleba hqondes midgomis sakon-

trolo sistemebi Sesasvlelad da gasas-

vlelad, roca yvela qvemoT mocemuli

piroba daculia. E da B jgufis sagan-

manaTleblo gamoyenebebis erTad aRebu-

li moTxovnebi, gansakuTrebiT muxli 6,

iZleva uflebas, gakontroldes garedan

Semosvla da ar gakontroldes gareT

gasvla mosargebleebis mier Senobis

gamoyenebis periodSi.

1. sensori mdebareobs karis gareTa

mxares, romelic grZnobs mosargeblis

moaxloebas da aRebs kars sensoridan

wamosuli signaliT an sensorisTvis

denis gaTiSviT.

2. denis gaTiSva misadgomis sakontrolo

sistemis im nawilSi, romelic ketavs

kars, avtomaturad aRebs karebebs.

3. karebebs aqvs xeliT marTvadi gam-

Rebi sistema, romelic mdebareobs

1016 - 1219 mm-ze iatakidan da 1524

mm-is sazRvrebSi daculi/Caketili

karebebidan. xeliT marTvadi gamRebi

meqanizmi advilad misadgomi unda

iyos da hqondes aRniSvna `miaWireT, rom gaiRos~. xeliT gamRebi

meqanizmis muSaobis dros sakets unda

eTiSebodes deni da kari rCebodes

Cauketavi minimum ocdaaTi wamis gan-

mavlobaSi.

4. Senobis saxanZro gangaSis sistemis

gaaqtiurebiT avtomaturad iReba

karebebi da Cauketavi rCeba gangaSis

sistemis xelaxla gamarTvamde.

5. Senobis saSxefebeli sistemis an cecx-

lis aRmomCeni sistemis (Tu aris) gaaq-

tiurebis SemTxvevaSi, avtomaturad

iReba karebebi da Cauketavi rCeba

sistemis xelaxal gamarTvamde.

6. Sesasvleli karebebi A, B, E an M gamoy-

enebebSi SeiZleba ar Caiketos gare-

Ta mxridan im periodebSi, rodesac

SenobaSi Sesvla daSvebulia sazoga-

doebisaTvis.

• bzriala karebebis tevadoba da gamoy-eneba SezRudulia. bzriala karebebi SeiZleba ikavebdes aucilebeli gasas-vlelis moculobis araumetes 50%-s. TiToeuli karis tevadoba unda iyos araumetes 50 mosargeble da gaRebis Zala ar unda aRematebodes 578 niutons. A plus B unda iyos minimum 914.4 mm.

• gasasvleli karebebi ar unda iyos 2032 mm-ze dabali.

• gasasvlel karebebs unda hqondes mini-mum 813 mm Tavisufali sigane, gazomili karis wina mxridan SemCereblamde, roca kari 90 garduszea Ria.

• praqtikulad, es niSnavs, rom gasasvleli karebebi yovelTvis unda iyos 914 × 2032 mm, rom uzrunvelyos aucilebeli minimaluri Tavisufali Riobebi. karis maqsimaluri individualuri siganeebi anjamiani gasasvleli karebebisaTvis aris 1219 mm.

• arsebobs sxva umniSvnelo gamonaklisebi karebebisTvis, romlebic patara saku-WnaoebSi an sacxovreblebSia gamoyenebu-li, Tumca damproeqtebelma Tavi unda aaridos maT gamoyenebas. Cveni rekomenda-ciaa, tipiuri, 914 mm siganis karis mimarT arsebuli kriteriumebis gamoyeneba sacxovrebeli gamoyenebebis karebebTan, maSinac ki, roca ar aris moTxovnili mis-adgomobis standartebiT.

• gasasvleli karebebi, Cveulebriv, unda iyos erT mxares Camokidebuli ormxriv moZravi karebebi. isini unda iRebodes gasasvlelisken savali mimarTulebiT, roca emsaxureba 50-ze met mosargebleTa datvirTvas, an roca emsaxureba nebismi-er datvirTvas didi safrTxis Semcvel gamoyenebebSi. arsebobs §1008.1.2-is gamon-aklisebi:

• midgomis kriteriumebi zRudavs Zalas, romelic saWiroa karebebis gasaRebad. maqsimaluri Zalaa 22 niutoni interi-eris karebebisTvis da 67 niutoni eqs-terieris karebebisTvis.

LOCKED

LOCKED

PUSH TOEXIT

A B

22

67

bzriala karebebisadac gasasvleli karebebi denze muSao-

bs, denis gaTiSvis SemTxvevaSi isini unda

iRebodes. misadgomis makontroleblebi-

an karebebs unda hqondes aseve saimedo

(dazianebis avtomaturad amcilebeli)

meqanizmebi, rom SesaZlebeli iyos gasvla

denis gaTiSvis SemTxvevaSi. nebismieri

gasasvleli kari unda muSaobdes marti-

vad da ar unda sWirdebodes specialuri

codna an Zalisxmeva momxmareblis mxridan.

§1008.1.3.1. bzriala karebebi SeiZleba gamoy-

enebuli iyos, rogorc gasasvleli karebe-

bi, roca karis frTebi iReba gasasvlelis

mimarTulebiT da uzrunvelyofs gasasvle-

lis 914 mm mTlian siganes. praqtikuli miz-

nebisaTvis, sasurvelia, TiToeuli Riobi

iyos tipiuri karebebisaTvis aucilebeli

minimumi - minimum 813 mm.

1016

-122

0

1524

maq.

Page 134: Ibc.Geo

152 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

baqnebi§1008.1.4. karis orive mxares unda iyos

baqani an iataki da iatakis an baqnis

done unda iyos erTnairi. sacxovrebel

gamoyenebebSi arsebobs gamonaklisebi

damcav badiani karebisaTvis da interi-

eris kibeebTan, rom SesaZlebeli iyos

karebebis gaReba baqnebis Tavze.

• §1008.1.5. baqnebis sigane ar unda iyos kibis an karis (romelic ufro didia) siganeze patara.

• Ria poziciaSi myofi karebebisgan Semcirebuli aucilebeli sigane an baqnis siRrme ar unda iyos 178 mm-ze naklebi.

• baqnebis sigrZe unda iyos minimum 1118 mm savali mimarTulebiT, magram gamon-aklisia sacxovrebeli gamoyenebebi, sadac sigrZe SeiZleba iyos 914 mm.

• 50 an meti mosargebleTa datvirTvebi-sTvis, kari arcerT poziciaSi ar unda amcirebdes baqnis siganes misi aucile-beli siganis naxevarze metad.

• §1008.1.6. SeZlebisdagvarad, karis zRurblebi unda iyos swori, rom SezRuduli SesaZleblobebis pirebs gasvlis SesaZlebloba hqondeT. roca zRurblebi saWiroa eqsterieris kar-ebebTan an masalebis doneebis cvli-lebebTan, isini ar unda iyos 19,1 mm-ze maRali sriala karebebTan sacxovreb-el erTeulebSi da 12,7 mm sxva karebe-bisTvis. 6,4 mm-ze didi gansxvavebebi iatakis doneebs Soris unda gaswordes araumetes 2:1 (50%-iani qanobiT). es moTxovnebi unda Sedardes ADAAG debulebebs, radgan ADA-s SeiZleba ufro mkacri moTxovnebi hqondes ufro dabali zRurblebisaTvis.

• §1008.1.7. karebebis rigi erTmaneTis-gan daSorebuli unda iyos minimum 1219 mm-iT, amaSi ar Sedis TiToeuli karis moZraoba. amdenad, sadac 914 mm siganis kari iReba meore karisken, maT Soris sivrce unda iyos minimum 2134 mm sigrZis.

• gamonaklisebis mixedviT daSvebu- lia denze erToblivad/tandemSi momuSave karebebi da ormagi karebebi an damcavbadiani karebebi sacxovreb-el gamoyenebebSi erTmaneTTan ufro axlo-axlos iyos.

• §1008.1.8.6-is mixedviT, kodiani sakete-bi SeiZleba ar damontaJdes karebe-bze, romlebic emsaxureba A, E an H gamoyenebebs.

sigane

sigane / 2

6,4 mm

6,4 mm

2

1

1219 mm

Page 135: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 153

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

saketebi da razebi§1008.1.8 moiTxovs, rom gasasvleli kar-ebebi advilad iRebodes, gasasvleli mxridan gasaRebis an specialuri codnisa Tu Zalisxmevis gareSe. nebismieri karis an frTis raza unda iRebodes araumetes erTi operaciiT. es iTvaliswinebs gasas-vleli gzis mimarTulebas da imas, rom gzis saSualebiT advili da martivi iyos gasvla Senobis im mosargeblisTvisac, romelic kargad ar icnobs Senobas.

ZiriTadi wesidan gamonaklisSi aRiare-bulia specifikuri buneba 300-ze nakleb mosargebleze gaTvaliswinebul dakave-bis centrebSi da droiT SezRuduli gamoyenebebis iseT dawesebulebebSi, rogoricaa maRaziebi, TavSeyris far-Tobebi da eklesiebi. gasaRebiani saketi mowyobilobebis gamoyeneba daSvebulia, roca mosargebleebs aqvT gasasvlelebi, romlebic ixsneba gamoyenebis dros da ganTavsebulia niSnebi, romlebzec aRniS-nulia, rom Senobis gamoyenebis periodSi gasasvleli karebebi ar aris Caketili.

denze momuSave saketebi daSvebulia garkveul pirobebSi. sivrce ise unda daproeqtdes, rom mosargebles ar uwevdes erTze meti misadgomi kontrolirebadi karis gavla, sanam gasasvlelSi Sevidodes. saSxefebeli sistemis an avtomaturi aRmomCeni sistemis gaaqtiurebisas unda moxdes karis saketebis deaqtivacia. saketebs aseve unda hqondes dazianebis avtomaturad amcilebeli meqanizmebi, rom gasvla SesaZlebeli iyos denis gaTiS-vis SemTxvevaSi. aseve daSvebulia iseTi meqanizmebi, romlebic aRebs karebs gasas-vlel meqanizmze uwyveti Zalis gamoyen-ebiT maqsimum 15 wamis ganmavlobaSi.

karis gamRebi panikis dros§1008.1.9 Seicavs debulebebs panikis da xanZris dros gasasvlelis mimarT. karis gamRebi panikis dros Cveulebriv, Zelia, romelic qvemoT Camowevis SemTxvevaSi, aRebs kars. gamocdilebidan gamomdinare mas ewodeba `karis gamRebi panikis dros~, radgan TavSeyris gamoyenebebSi, sadac adamianebi SeiZleba ise miawvnen karebebs panikur situaciebSi, rom Cveulebrivi saketi gaiWedos wnevis gamo, maSinac ki, roca kari zemoTa mimarTulebiT iReba. karis gamRebi panikis dros proeqtdeba imisaTvis, rom gaaRos kari, roca adamiani awveba mas. es meqanizmi yovelTvis gamoi-yeneba karebebTan, romlebic gasasvlelis mimarTulebiT iReba.

karis gamRebi panikis dros aucilebelia A an E jgufis gamoyenebebSi, romelTa mosargebleTa datvirTva tolia an metia 50-is da nebismieri mosargebleTa dat-virTvis mqone H jgufis gamoyenebebSi. karis gamRebi panikis dros SeiZleba ar damontaJdes A jgufis gamoyenebebSi, sadac karebebi Cauketavi rCeba samuSao saaTebSi da akmayofilebs §1008.1.8.3, muxli 2-is kriteriumebs. aseve, yuradReba miaqcieT

• §1008.1.8.1 karebebi misadgomi unda iyos meqanizmis wvalebis an CabRauWebis gareSe. berketiani saxelurebi akmay-ofilebs am kriteriumebs.

• §1008.1.8.2. karis saxelurebi, uZravi saxelurebi, saketebi da sxva meqanizme-bi unda damontaJdes mopirkeTebuli iatakidan 864-1219 mm-iT maRla.

• interieris kibis karebebi unda iRe-bodes orive mxridan, Tumca arsebobs ramdenime gamonaklisi. arsebobs usa-frTxoebis problema, roca karebebi iReba kibis SigniTa mxridan, radgan es erTi iatakidan meoreze gadasv-lis saSualebas iZleva mravalsarTu-lian SenobebSi. gamonaklisebi exeba am sakiTxs.

1. Senobidan gasasvleli kari gasasv-leli gzis boloSi SeiZleba Caiketos eqsterieris mxares, magram unda iRe-bodes gasasvlelis mxares.

2. kibeebis interieris mxares karebebi SeiZleba Caiketos, Tu yvela maTgani gaiReba distanciuri makontrole-bliT da kibeze aris §403.12-is Sesabamisi sakomunikacio saSualebebi.

3. karebebi SeiZleba Caiketos kibis mxares, Tu kibe emsaxureba araum-etes oTx sarTuls da karebebi iReba gasasvlelis mxridan da yvela saketi erToblivad iReba Senobis garkveul adgilas myofi personalis mier.

• unda iyos gaRebadi • SeiZleba Caiketos

interieri eqsterieri

am nawilSi panikis dros karis gamRebT-an dakavSirebul moTxovnebs garkveul eleqtro meqanizmebis oTaxebTan. karis gamRebi panikis dros saWiro ar aris Zalian did TavSeyris gamoyenebebSi, rogoricaa: stadionebi, sadac WiSkrebi, Cveulebriv, mudmivi meTvalyureobis qveSaa.

Page 136: Ibc.Geo

154 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

kibeebi§1009 moicavs moTxovnebs safexurebis

rigebis da kibeebis dasaproeqteblad.

• §1009.1. kibe unda iyos minimum 1118 mm siganis, garda im SemTxvevisa, roca emsaxureba 50-ze nakleb mosargebleTa datvirTvas. am SemTxvevaSi, SeiZleba iyos 914 mm siganis.

• §1009.2. kibis nebismier wertilSi simaRle unda iyos minimum 2032 mm.

• §1009.3. kibis safexurebis horizonta-luri zedapiris siRrme unda iyos minimum 279 mm.

• safexurebis vertikaluri nawilis minimaluri simaRle unda iyos 102 mm da maqsimaluri 178 mm.

• ZiriTadi gamonaklisi safexuris ver-tikaluri nawilis simaRlisa da hor-izontaluri zedapiris siRmis moTx-ovnebis mimarT aris sacxovrebel da damxmare sargeblobebSi, sadac safex-urebis simaRle SeiZleba iyos maqsimum 197 mm, xolo siRrme minimum 254 mm.

• §1009.3.2. safexuris horizontaluri zedapiris siRrme da vertikaluri nawilis simaRle arsebiTad erTnairi gabaritis unda iyos, plius-minus 9,5 mm cdomilebiT yvelaze patarasa da yvelaze dids Soris nebismieri kibis sazRvrebSi.

• sadac zeda an qveda safexuris vert- ikaluri nawili esazRvreba daxril trotuars an sazogadoebriv gzas, safexuris vertikaluri nawilis simaRle SeiZleba iyos 102 mm-ze nak-lebi, maqsimum 1:12 (8%) ganivi qanobiT kibis siganis perpendikularulad.

• qveda safexuris kideze unda iyos gansxvavebuli feris zoli da aras-riala zedapiri, rom mosargebleebi gafrTxildnen baqnis araTanabari qanobis gamo.

• maqsimum 178 mm

Page 137: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 155

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

SemomzRudavebi kibeebis qveS§1009.5.3 moiTxovs, rom SemozRuduli

gamoyenebadi sivrce kibeebis qveS dac-

uli iyos 1 saaTiani cecxlgamZleobis

koeficientis mqone konstruqciiT.

erTaderTi gamonaklisia kibeebi R-2 an

R-3 gamoyenebebSi.

es moTxovna exeba eqsterieris kibeebis

qveS mdebare msgavs sivrceebs. gamoyen-

ebad sivrces ar unda hqondes misadgomi

kibis SemomzRudavis SigniTa mxridan.

aRsaniSnavia, rom moTxovnebis Tanaxmad,

ar aris aucilebeli, kibis qveda mxare

SemozRuduli iyos cecxlgamZleobis

koeficientis mqone SemomzRudaviT

mxolod imitom, rom kibeebis qveS gan-

Tavsebulia gamoyenebadi sivrce. es

moTxovnebi sruldeba mxolod maSin,

roca TviTon gamoyenebadi sivrcea

SemozRuduli. Tumca, aRsaniSnavia, rom

Ria sivrce eqsterieris kibeebis qveS

ar unda gamoiyenebodes raime daniS-

nulebiT.

• 12.7 mm radiusi maqsimum

• misadgom gasasvlel gzaze kibis safex-urebis vertikaluri nawili daxu-ruli unda iyos. arsebobs §1009.3.3-is gamonaklisi, romelic uSvebs Ria/gam-Wvirvale vertikalur nawilian safex-urebs I-3 gamoyenebebSi. es dakavebis centrebSi dacvis samsaxurs saSuale-bas aZlevs, akontrolos kibeebis qveS mdebare farTobebi.

• safexuris cxviris gabaritebi, safex-urebis vertikaluri nawilis daxri-loba da safexurebis horizontaluri zedapiris wina safexurebze gadmonaS-veris zoma mocemulia §1009.3.3-Si.

• kibes unda hqondes baqnebi TavSi da boloSi, aseve, mimarTulebis Secvlis adgilebSi.

• baqnebis sigane ar unda iyos kibis siganeze naklebi da savali mimarTulebiT gazomili minimaluri sigrZe toli unda iyos kibis siganis.

• Tumca, erTi mimarTulebis mqone kibee-bis baqnebi ar unda iyos 1219 mm-ze grZeli, maSinac ki, roca kibis sigane aRemateba 1219 mm-s.

• kibis savali zedapirebi mdgradi da arasriala unda iyos.

• iatakebs an baqnebs Soris, nebismieri calkeuli kibis marSis vertikaluri simaRle ar unda aRematebodes 3658 mm-s.

• eqsterieris safexurebis rigi ise unda daproeqtdes, rom ar dagrovdes wyali.

• maqsimum 12.7 mm dacereba

• maqsimum 30∞ (0.52 radiani)

• maqsimum 32 mm naSveri

qanobi

Page 138: Ibc.Geo

156 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

mrudi kibeebi, xveuli kibeebi da spira-

luri kibeebi dasaSvebia gasasvlelis

elementebSi SezRuduli gamoyenebiT,

umTavresad, sacxovrebel gamoyenebebSi.

wriuli kibeebi SeiZleba iyos gasasv-

leli saSualebebis sistemis nawili,

roca isini akmayofilebs gabaritebTan

dakavSirebul Semdeg moTxovnebs.

• mrudi kibeebis safexurebis horizon-taluri zedapirebi da vertikaluri nawilebi Seesabameba §1009.3-s.

• mrudi kibis mokle radiusi ar aris kibis aucilebel siganeze orjer nak-lebi.

• wriuli kibis safexurebis horizonta- luri zedapirebi ar aris 254 mm-ze naklebi viwro boloSi da 279 mm an naklebi, roca izomeba safexuris hor-izontaluri zedapiris viwro bolo-dan 305 mm wertilSi.

monacvle safexurebiani kibeebis gamoy-

eneba gasasvlel saSualebad dasaS-

vebia Zalian iSviaT SemTxvevebSi, I-3

gamoyenebebSi sayaraulo koSkebisa da

sakontrolo oTaxebisaTvis, an F, H an

S gamoyenebebSi. amgvari kibeebi gamoi-

yeneba interierSi, romlis farTobi 23

m2-ze naklebia. safexurebis aseTi rigi

SeiZleba gamoiyenebodes gamouyenebel

saxuravebze misadgomad.

• 216 mm safexuris horizontaluri zedapiris minimaluri siRrme

• 127 mm safexuris horizontaluri

zedapiris minimaluri naSveri

• 241 mm safexuris horizontaluri zedapiris minimaluri simaRle

• 178 mm safexuris horizontaluri zedapiris minimaluri sigane

305 mm

Page 139: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 157

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

• pandusebs zemoT minimaluri sivrce iseTivea, rogoric kibeebis Tavze (2032 mm).

• gasasvlel saSualebebSi pandusebis qanobi ar unda aRematebodes 1:12-s (8%-s).

• sxva pandusebis qanobi ar unda aRe-matebodes 1:8-s (12,5%-s). rekomendire-bulia, damproeqtebelma arasdros gamoiyenos 1:12-ze damreci panduse-bi, maSinac ki, roca savali gzebi ar saWiroebs misadgomobasTan dakavSire-bul moTxovnebTan Sesabamisobas. 1:12 qanobiani pandusebi saval gzebs mis-adgomsa da usafrTxos xdis Senobis yvela mosargeblisaTvis.

• gasasvlel saSualebebSi pandusebis sigane ar unda iyos §1017.2-Si gansaz-Rvrul derefnebis siganeze naklebi; es sigane, Cveulebriv, aris 1118 mm.

• sxva pandusebis minimaluri Tavisufali sigane moajiris saxe-lurebs Soris (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), SeiZleba iyos 914 mm. gasasvleli pandusis dadgenili sigane ar unda Semcirdes gasasvlelis mimarTulebiT.

saxuravTan misadgomi§1009.11 moiTxovs, rom oTx an met

sarTulian SenobebSi, minimum erTi kibe

grZledebodes saxuravamde, Tu saxur-

avis qanobi 4:12-ze metad damreci ar

aris. gamonaklisis mixedviT, daSvebu-

lia gamouyenebel saxuravebTan midgoma

araumcires 1,2 m2 farTobis saxuravis

vertikaluri gasasvleliT (luqiT),

romlis minimaluri gabaritia 610 mm.

pandusebi§1010 Seicavs debulebebs yvela pandusi-

saTvis, romlebic gasasvleli saSualeb-

is nawilia, Tu isini ar icvleba sxva

miTiTebuli debulebebiT. magaliTad,

§1025.11 aregulirebs TavSeyris farTo-

bebze mdebare pandusebs.

• pandusSi ganivi qanobebi ar unda aRematebodes 1:48-s (2%-s).

• Sualedur baqnebs Soris, pandusebis vertikaluri amaRleba izRudeba

762 mm-mde.

4

3

2

1

Page 140: Ibc.Geo

158 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

• baqnebi unda moewyos TiToeuli pandu-sis TavSi da boloSi da mimarTulebis Secvlis adgilebSi.

• baqnis sigane ar unda iyos momijnave pandusebis siganeze naklebi.

• baqnebi unda iyos minimum 1525 mm sig-rZis. es niSnavs, rom pandusis baqne-bis sigrZe, Cveulebriv, ufro didia, vidre maTi sigane.

• baqnebi, romlebic mimarTulebis Secvlis adgilebSia, unda iyos mini-mum 1525 × 1525 mm.

• baqnebs unda hqondes 1:48 qanobi (2%) drenaJirebisaTvis.

• baqnisken gaRebadi karebebi ar unda amcirebdes Tavisufal siganes ise, rom 1067 mm-ze naklebi darCes.

• 152 mm-ze metad amaRlebul pandusebs unda hqondes saxelurebi orive mxares. saxelurebisadmi moTxovnebi iseTivea, rogoric kibeebis moajiris saxelurebisadmi; ix. §1009.10 da §1012.

• sadac pandusebisa da baqnebis kideebi daculi unda iyos, damcavad SeiZleba gamoyenebul iqnas moajiri pandusis zemoT 432-483 mm-iT maRla an bor-diuli an barieri, romelic 102 mm diametris sferos daicavs sxva doneze gadagorebisgan.

• daculi kideebi ar sWirdeba trotu-aris pandusebs da pandusebis an kibee-bis mosazRvre baqnebs, da pandusebs, romlebic momijnave zedapirTan axlosaa ise, rom kidis dadableba 12,7 mm-ze naklebia.

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

• moajirebi unda ganTavsdes §1013.1-Si gansazRvrul adgilebSi. es moTxovna exeba pandusis mxareebis gaswvriv 762 mm an met dadablebis arsebobas da sadac pandusebi esazRvreba gamWvirvale masalebs.

432

mm

dan

48

3 mm

- m

de

≥ 76

2 mm

Page 141: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 159

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

gasasvlelis niSnebi§1011.1 moiTxovs gasasvlelis niSnebis

ganTavsebas gasasvlelebTan da gasas-

vlelis misadgom karebebTan. gasasv-

lelis niSnebi SeiZleba ar ganTavsdes

zogierT sacxovrebel gamoyenebaSi da

iseT SemTxvevebSi, roca gasasvleli gza

advilad SesamCnevia mosargebleebisaT-

vis. niSnebis gamotovebis SemTxvevebi

unda gadamowmdes da damtkicdes mSen-

eblobis nebarTvis gamcemis mier.

• gasasvlelis niSnebi unda iyos neba-darTuli dizainis Sesabamisi, unda naTdebodes Sida da gare saSuale-bebiT da SeeZlos uzrunvelyos gan-aTeba 90 wuTis ganmavlobaSi batareis, Sida ganaTebis an saavario energomo-maragebis wyaros saSualebiT.

• gasasvlelis niSnebi garkveviT unda Candes da ganTavsebuli unda iyos gasasvlelis misadgomi derefnis nebismieri wertili-dan araumetes 30 480 mm-is daSorebiT.

• gasasvlelis SexebiT SesagrZnobi niS-nebi misadgomi unda iyos SezRuduli SesaZleblobebis adamianebisaTvis da unda ganTavsdes gasasvleli kibis karebebTan, gasasvlel gzebTan da

Senobidan gasasvlelebTan.

• saxelurebi unda grZeldebodes hori- zontalurad kibis TavSi mdebare safex-uris vertikaluri nawilidan 305 mm-ze.

• saxelurebi unda mdebareobdes kibis safexuris cxviridan 864-965 mm-iT maRla.

• saxelurebis qanobi aseve unda grZel-debodes bolo safexuris vertika-luri nawilidan erTi safexuris hor-izontaluri zedapiris sigrZeze.

• aRsaniSnavia, rom ADAAG moiTxovs damatebiT 305 mm-ze horizontalu-rad gagrZelebas kibis boloSi. damp-roeqtebelma araviTar SemTxvevaSi ar unda gamoiyenos ADAAG-is gabarite-bze naklebi gabaritebi, garda im SemTxvevisa, sadac kibe mdebareobs sacxovrebelSi da ara misadgom gzaze.

• roca saxelurebi ar grZeldeba momij-nave marSis saxelurebamde, isini unda brundebodes kedlisken an savali zedapirisken.

• kibis mxolod is nawilebi, romlebic saxeluridan 762 mm-is sazRvrebSia, SeiZleba Sevides gasasvlelis tevado-bisaTvis aucilebel siganeSi. es niSnavs, rom kibis SuaSi moajirebi/saxelurebi unda ganTavsdes im SemTxvevaSi, roca isini 1524 mm-ze ganieri unda iyos.

• kibis sigane, romelic saxelurebidan 762 mm-ze metia, ar iTvleba gasasvle-lis tevadobaSi.

• moajirebi unda iyos uwyveti, gamonak-lisia sacxovreblebi, sadac misaRebia yoveli kibis marSis boloSi moajiri sruldeba svetebiTa da moRunuli/moxrili boloebiT.

• saxeluris wagrZeleba ar moiTxoveba, sadac saxelurebi uwyvetia marSebs Soris.

saxelurebi§1009.10-Si gansazRvrulia, rom kibeebs

unda hqondes saxelurebi orive mxares,

§1012-is Sesabamisad, gamonaklisia rigebs

Soris gasavleli kibeebi, romlis cen-

trSic ganTavsebulia moajiri, an sacx-

ovreblebis kibeebi. saxelurebi saWiro

ar aris sadac mxolod erTi safexuria

iseT doneebs Soris, romelTa gabariti

tolia an metia baqnis gabaritisa, da

sacxovreblebSi, sadac doneebs Soris

mxolod erTi safexuria.

EXITEXITEXIT

gasasvlelis niSani

30 4

80 m

m30

480

mm

gas

asvl

eli

s ni

San

i m

ima

rT

ul

ebi

s

mimT

iT

ebel

i i

sri

T

1524

mm

Page 142: Ibc.Geo

160 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi

damcavebi§1013 moiTxovs, rom moajirebi an msgav-

si damcavi elementebi ganTavsdes iq,

sadac gasasvlel saSualebebSi donis

nebismieri cvlileba tolia an metia

762 mm-is. es moTxovna gamoiyeneba maSi-

nac, roca gasasvleli saSualebebi emi-

jneba gamWvirvale elementebs, romelTa

gamZleoba ar Seesabameba moajirebis da

damcavebis mimarT arsebul moTxovnebs,

romlebic warmodgenilia §1607.7-Si.

• saxelurebi iseTi unda iyos, rom SeiZlebodes xelis mokideba, maTi mini-maluri diametri unda iyos 32 mm da maqsimaluri - 51 mm.

• misaRebia sxva formebi, Tu SesaZlebeli iqneba xelis mokideba. aRsaniSnavia, rom `xelis mokidebis SesaZleblobis~ ganmarteba eqvemdebareba mSeneblobis nebarTvis gamcemis mier interpre-tirebas.

• wriuli profilis armqone moajirebis perimetris gabariti unda iyos minimum 102 mm, magram araumetes 159 mm da ganivi kveTis maqsimaluri gabariti 57 mm.

• saxelurebsa da kedlebs Soris unda iyos 38 mm Tavisufali sivrce, rom SesaZlebeli iyos xelis mokideba.

• saxeluri ar unda Seicavdes wvetian an damfxaWvnel elementebs, rom kibiT mosargebleebs xeli ar SeuSalos saxe-lurze xelis mokidebaSi. kideebis min-imaluri radiusi unda iyos 3,2 mm.

• iseTi naSverebi, rogoricaa: Canebi da plintusebi, dasaSvebia yvela saxelur-Tan, magram isini ar unda SeiWras kibis aucilebel siganeSi 114 mm-ze metad.

• damcavebis simaRle izomeba kibeze safex-urebis frontidan.

• damcavebi, Cveulebriv, 1067 mm simaRl-isaa. gamonaklisia sacxovreblebi, sadac maTi simaRle SeiZleba iyos 864-dan 965 mm-is diapazonSi, roca mdebareoben Ria kibis gverd(eb)is gaswvriv da aseve asruleben saxeluris funqcias.

• safexuris horizontalur zedapirs, vertikalur nawilsa da moajirs Soris arsebuli samkuTxa sivrce SeiZleba qmnides araumetes 152 mm diametris gasasvlels.

• minimum 1067 mm simaRle savali zedapire-bidan

• damcavebi iatakidan 864 mm simaR-lemde ise unda daproeqdes, rom 102 mm diametris sferosebri sagani ver gaetios. [R-2 da R-3 saZinebeli erTeulebis RiobebSi SeiZleba gae-tios 111 mm diametris sferosebri sagani.]

• 864-dan 1067 mm simaRlemde, damcavi SeiZleba ufro Ria iyos ise, rom masSi gaetios 203 mm diametris sferosebri sagani.

• I-3, F, H an S gamoyenebebSi, sadac Sesvla ar aris Tavisufali, moajirebs Soris daS-orebaSi ar unda gaetios 533 mm diametris sferosebri sagani. aseTi damcavebi unda moewyos saxuravis Tavze mdebare meqani-kur mowyobilobasTan an saxuravis mis-adgom RiobebTan, romlebic saxuravis kididan 3048 mm-ze axlosaa.

§1002-Si `damcavi~ gansazRvrulia,

rogorc Senobis komponenti, romel-

ic mdebareobs amaRlebuli savali

gzis gverdebTan an axlos da minimum-

amde amcirebs qveda doneze Cavardnis

SesaZleblobas. am moTxovnebis mizania,

Senobis nebismieri mosargeble, romel-

ic moZraobs gasasvlel saSualebebSi,

daculi iyos gasasvleli saSualebebis

kideebidan gadavardnisgan. aseTi dam-

cavebi saWiro ar aris, roca isini xels

SeuSlis gamoyenebebis nawilebis daniS-

nulebiT gamoyenebas, magaliTad iseT

farTobebze, sadac auditoria uyurebs

scenas, an teqnikur ormoebTan da sat-

virTo baqnebTan.

saxelurebis profilebi

mi

n. 1

067m

m

533 mm diametris sfero

< 3048 mm

Page 143: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 161

gasasvlelTan misadgomi

gasasvleli• gasasvleli saSualebebis gasasvleli

nawili SeiZleba Seicavdes nebismier Semdeg komponents: eqsterieris gasasvleli kari gruntis niSnulis doneze, gasasvlelis SemomzRudavebi da savali gzebi, eqsteri-eris gasasvleli kibeebi an pandusebi da horizontaluri gasasvlelebi.

• gasasvlelebi aRniSnavs gasasvlelTan mis-adgomis bolosa da gasasvleli saSuale-bebis sistemis gasasvleli nawilis dasaw-yiss.

§1014 - §1017 moicavs gasasvleli saSu-

alebebis gasasvlelTan misadgom nawils,

romelic Senobis nebismieri gamoyenebuli

nawilidan miemarTeba gasasvlelis nebi-

smier komponentamde - gruntis niSnulis

doneze mdebare eqsterieris gasasvlel

karamde, gasasvlelis SemomzRudavebsa

da gasasvlel gzebamde, horizontalur

gasasvlelebsa da eqsterieris gasasvlel

kibeebamde. amdenad, gasasvlelTan mis-

adgomSi Sedis Senobis funqcionaluri

farTobebi gasasvleli savali gzebis sxva-

dasxva doneebis gaswvriv, rasac detalu-

rad ganvixilavT.

§1014 - §1017 analizidan naTeli gaxdeba,

rom gasasvlelTan misadgomis sxvadasxva

elemenetebis dacvasTan dakavSirebul

moTxovnebs Soris arsebobs ierarqia.

roca mosargebleTa raodenoba izrdeba an

mosargebleebi uaxlovdebian gasasvlels,

es moTxovnebi mkacrdeba.

gasasvlelTan misadgomis daproeq- tebasTan dakavSirebuli moTxovnebi§1015 da §1016 Seicavs daproeqtebis

ZiriTad moTxovnebs gasasvlelebisa da

gasasvlelTan misadgomis karebebs Soris

manZilisTvis, exeba ra iseT sakiTxebs,

rogorebicaa: gasasvleli gzebis raode-

noba da ganlageba, savali manZilebi, aseve,

gasasvleli Semxvedri oTaxebisa

da sivrceebis gavliT.

gasasvlelTan misadgomi• gasasvleli saSualebebis gasasvlelTan

misadgomi nawili miemarTeba nebismieri gamoyenebuli wertilidan Senobis gasas-vlelisken.

• gasasvlelTan misadgomis gzakarebi miemarTeba gasasvlelTan misadgomis erTi komponentidan gasasvlelTan mis-adgomis meore komponentisken. aRsaniSna-via, rom gasasvlelTan misadgomis gzakari warmoadgens Riobs, romelsac SeiZleba hqondes an ar hqondes kari.

• aRsaniSnavia, aseve, rom terminebi `gasasv-leli~ da `gasasvlelTan misadgomis gza-kari~ gamoyenebulia im azriT, rogorc ganmartebulia §1015-is zogad nawilSi.

• IBC §1014.2-is mixedviT, ar aris nebadarTu-li, rom oTaxidan an sivrcidan gasasvleli gadiodes Semxvedri sivrceebis gavliT, Tu isini ar aris am farTobis damxmare sivrceebi da ar arsebobs gasasvlelisken savali advilad SesamCnevi gza, romelic gasasvlelisken miemarTeba. es momijnave sivrceebi ar SeiZleba iyos didi safrTxis Semcveli gamoyenebebi, Tu oTaxebi imave gamoyenebis jgufs ar miekuTvneba.

• gasasvleli gzebi ar unda gadiodes samza-reuloebis, saTavso oTaxebis, sakuWnaoe-bis an msgavsi sivrceebis gavliT, iseTi oTaxebis gavliT, romlebic iketeba da aferxebs gasvlas, an saZinebeli farTobe-bis an sacxovrebel erTeulebSi mdebare saabazano oTaxebis gavliT.

• gasasvleli gzebi SeiZleba gadiodes iseTi samzareuloebis gavliT, rom-lebic imave sacxovrebeli erTeulis an sastumro oTaxis nawilia.

• mosargebleebs ar unda sWirdebodes iseTi sivrcis gavliT gasvla, romelsac sxva mosargeble an mesakuTre akontro-lebs. magaliTad, gasasvleli gzebi ar unda kveTdes momijnave saijaro farTo-bebs, sacxvrebel erTeulebs an saZineb-el erTeulebs. TiToeul mosargebles unda hqondes gasasvlel saSuale-bebTan sakuTari misadgomi, ramdenadac SesaZlebelia.

saerTo moxmarebis derefani

mosar

geble

A

Xmosar

geble

B

mosar

geble

Cmosargeble

D

Page 144: Ibc.Geo

162 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

gasasvlelisken savali saerTo gza§1002.1 gasasvlelisken savali saerTo gza

ganmartebulia, rogorc gasasvlelTan

misadgomis nawili, romelic mosarge-

bleebma unda gaiaron, sanam ar miaRweven

or damoukidebel da individualur

gasasvlel gzamde, romlebic ori gasas-

vlelisken miemarTeba. rogorc 165-e

gverdze mocemul cxrilSia aRniSnuli,

gasasvlelisken savali saerTo gzebi

izRudeba §1014.3-is Sesabamisad.

0 7.8 15.2 22.9 30.5 38.1 metrebi

gamoyeneba

yvela, qvemoT

mocemuli

gamonaklisebis

garda

H-1

H-2

H-3

B, F, S

B, S, U gamoyeneba < 30-is saijaro sivrceSi

I-3

R-2

saSxefebeli sistemis gareSe

saSxefebeli sistemiT

§1014.3, gamonaklisi 3

§1014.3, gamonaklisi 4

§1014.3, gamonaklisi 1

§1014.3, gamonaklisi 2

• gasasvlelisken savali saerTo gza aris gasasvlelTan misadgomis nebismieri nawili, romelic mosargebles ar aZlevs arCevanis saSualebas damoukideb-el da gansxvavebul gasasvlel gzebs Soris, romlebic ori gasasvlelisken miemarTeba. is izomeba oTaxis yvelaze Sori wertilidan im wertilamde, sadac mosargeblisTvis misawvdomi xdeba calkeul gasasvlelebTan mimavali ram-denime gza. dasaSvebi manZilebi warmod-genilia qvemoT mocemul cxrilSi.

• gasasvlelisken savali saerTo gza moicavs gzebs, romlebic iyofa an erw-ymis gasasvlelTan misadgoms im adgil-amde, sadac ramdenime biliki miemarTe-ba calkeuli gasasvlelebisken.

• marTalia, ilustrirebuli sivrcis sazRvrebSi ori arCevani arsebobs, gan-saxilveli sivrcidan orive alter-natiuli gza mainc erTi gasasvleli saSualebisken miemarTeba. kodSi araferia naTqvami imaze, rogor izome-ba gasasvlelisken savali saerTo gzis sigrZe am SemTxvevaSi, Tumca gasasv-lelisken savali saerTo gzis sigr-Zis gazomvis yvelaze konservatiuli gzaa, gaizomos ori alternatiuli gasasvleli gzidan ufro grZelis gas-wvriv. gasasvlelisken savali saerTo gzis bolo aRiniSneba niSniT *

*

*

gza A < gza B

gza A gza B

Page 145: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 163

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

gasasvlelTan misadgomi komponentebi§1014 - §1017 -Si mocemuli kriteriumebi

exeba im komponentebs, romlebic gvxvde-

ba mxolod gasasvlelTan misadgomis

sazRvrebSi. SeiZleba Segvxvdes zogadi

terminebic gasasvleli saSualebebis

gasasvlelTan da Senobidan gasasvlTan

kavSirSi, magram maTi gamoyeneba unda

ganvixiloT im konteqstSi, gasasvlelis

saSualebebis romeli nawilebicaa aRw-

erili kodis sxvadasxva nawilebSi.

gasasvlelTan misadgomis komponentebs

Soris arsebobs garkveuli ierarqia,

rogorc aRwerilia qvemoT.

gasavleli§1014.4-Si `gasavlelSi~ ar igulisx-

meba mxolod pirobiT ganmartebaSi

Cadebuli Sinaarsi, romelic mas fiq-

sirebul skamebian TavSeyris farTo-

bebTan akavSirebs, aramed ukavSirdeba

aseve gasasvlelTan misadgomis nebis-

mier gamoyenebul nawils. komponentebi

SeiZleba iyos fiqsirebuli an gadaadg-

ilebadi, rogoricaa: magidebi, mowyobi-

lobebi an skamebi. TavSeyris farTobebSi

gasavlelebi fiqsirebul skamebs Soris,

Ria an daxurul tribunebze regulird-

eba §1025-is Sesabamisad.

gasavleli umartivesi komponentia

gasasvlelTan misadgomSi, romelic

yvelaze moqnilia. gasavlelTan dakav-

Sirebuli moTxovnebis mizania, uzrun-

velyos Tavisufali gasasvleli gzebi

imisaTvis, rom Senobis mosargebleebma

advilad ipovon gasasvlelebisken misas-

vleli gzebi sagangebo situaciaSi.

gasavlelebis moTxovnebi ukavSird-

eba Cauxergav siganeebs; gasavlelebs ar

sWirdeba cecxlgamZle konstruqciebi.

realurad, gasavlelebis moTxovnebis

umetesoba exeba Senobis arafiqsirebul

elementebs, rogorebicaa: magidebi,

skamebi an savaWro daxlebi. aRsaniSnavia,

rom damproeqtebeli ver gaakontrolebs,

rogor gamoiyeneben Senobis mosarge-

bleebi yoveldRiurad iseT farTo-

bebs, sadac arafiqsirebuli elementebi

unda ganTavsdes. Tumca, gasasvleli

saSualebebis sistema rom sworad iyos

daproeqtebuli, gasasvleli saSualebis

proeqti unda efuZvnebodes sqematur

saproeqto varaudebs, Tu rogori iqne-

ba mosargebleTa datvirTva da avejis

ganlageba. aseTi proeqtis racionalur

safuZvels warmoadgens sivrcis mosal-

odneli gamoyenebis dadgena.

• gasavlelebis aucilebeli siganeebi ar unda Caixergos, es ar exeba karebebs, saxelurebsa da morTulobas, rogorc qvemoTaa aRniSnuli. es gamonaklisebi msgavsia holebisa da derefnebis gamon-aklisebisa.

• karebebi arcerT poziciaSi ar unda amcirebdes gasavlelis aucilebel siganes naxevarze metad.

• karebebi ar unda amcirebdes gasavlel- ebis siganes ise, rom Ria poziciaSi gasav-lelis sigane 178 mm-ze naklebi iyos.

• moajirebi da morTuloba SeiZleba iWrebodes gasavlelebSi 38 mm-ze, rac dabneulobas iwvevs imasTan dakavSire-biT, Tu rogor unda gamoviyenoT amg-vari moTxovnebi avejTan an skamebTan mimarTebaSi.

• §1014.4.1 gansazRvravs, rom gasavlelis moTxovnebi B jgufis ofisSi da M jgufis savaWro/komerciul gamoyenebebSi unda ganisazRvros mosargebleTa datvirT-vis safuZvelze §1005.1-is Sesabamisad da sigane unda iyos minimum 914 mm.

• §1014.4.1-is pirveli gamonaklisis Sesabamisad, gasavlelebi arasazoga-doebrivi daniSnulebis farTobebze, romelTa mosargebleTa datvirTva 50-ze naklebia da ar saWiroebs mis-adgomobas, dasaSvebia iyos 711 mm sigan-is. radgan rTulia dadgena imisa, Tu ra aris `arasazogadoebrivi~, aseve, `ar saWiroebs misadgomobas~, daproeqte-bisas girCevT gamoiyenoT sazogadoe-brivi gasavlelebis mimarT arsebuli kriteriumebi. es misadgomobis regla-mentebTanac iqneba SesabamisobaSi, rom-lebic exeba rogorc sazogadoebis, ise TanamSromlebisaTvis gankuTvnil farTobebs.

Page 146: Ibc.Geo

164 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

§1014.4.3-Si ganxilulia dasajdomi

adgilebi Tavisuflad mdgom an

fiqsirebul magidebTan da skamebTan.

• farTobebze, sadac dasajdomebi aris magidebTan an daxlebTan, skamebisTvis gansazRvrulia magidis an daxlis kidi-dan 438 mm sivrce. amdenad, Tavisufali gasavlelis siganis gazomva iwyeba dax-lis an magidis kididan skamebisaTvis gansazRvruli 483 mm-is Semdeg.

• sadac skamebi an uzurgo skamebi fiq-sirebulia, Tavisufali sigane SeiZleba gaizomos fiqsirebuli skamis ukana mxridan.

• gasavlelebTan misadgomi gzebi gasasv-lelTan misadgomis is nawilia, romel-ic gasavlelisken miemarTeba.

• garkveuli rigiT dawyobili skamebisa da magidebis momsaxure gasavlelebTan mis-adgomi gzebis minimaluri sigane unda Seesabamebodes §1005.1-is zogad moTx-ovnebs, mosargebleTa datvirTvebis safuZ-velze gamoTvliT, magram sigane araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos §1014.4.1-Si gansaz-Rvrulze naklebi. aRsaniSnavia, rom arasa-zogadoebriv farTobebze arsebul gasav-lelebs iseve frTxilad unda mivudgeT, rogorc sazogadoebrivi daniSnulebis farTobebze arsebulT vudgebiT.

• gasavlelTan misadgomi gzebi (magide-bisa da skamebisaTvis gankuTvnili far-Tobis sazRvrebSi) unda iyos minimum 305 mm siganis, plus 12,7 mm gasavlelTan misadgomi gzis 3658 mm sigrZis miRma yovel damatebiT 305 mm-sTvis.

• es minimaluri gabariti ar exeba 4 an nakleb magidas, roca gasavlelTan mis-adgomi 1829 mm an naklebia.

• gasavlelTan misadgomi gzis sigrZe izRudeba 9144 mm-mde, sanam mosarge-bles ar eZleva ori an meti gasasvleli gzis gamoyenebis arCevani, romlebic cal-calke gasasvlelebisaken midis.

gasavlelTan misadgomi gzebi§1014.4.3.1 yofs magidebisa da skamebis

Semcvel farTobebs gasavlelebad da

gasavlelTan misadgom gzebad.

gasavleli

483 mm 483 mm

Page 147: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 165

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

gasasvlelebisa da gasasvlelTan misadgomis gzakarebi§1015.1 awesebs moTxovnebs nebismieri

sivrcidan gasasvlelebisa da gasasv-

lelTan misadgomis gzakarebis raoden-

obisaTvis. gasasvlelis an gasasvlelTan

misadgomis ori gzakari aucilebelia,

roca mosargebleTa datvirTva aRemate-

ba 1015.1 cxrilSi mocemul sidideebs

an roca gasasvlelisken savali saerTo

gzis pirobebi §1014.3-Si gansazRvrulze

met moTxovnas akmayofilebs. gasasvle-

lisken saval saerTo gzasTan dakavSire-

bul moTxovnebs qvemoT ganvixilavT.

qvemoT warmodgenil cxrilSi gaer-

Tianebulia kodis ramdenime nawilis

moTxovnebi da Sedarebulia erTmaneT-

Tan dakavSirebuli moTxovnebi, rom-

lebic exeba mosargebleTa datvirTvas,

gasasvlelebis raodenobas da gasasvle-

lisken savali saerTo gzis sigrZeebs,

radgan isini dakavSirebulia sxvadasxva

gamoyenebis jgufebTan.

gamoyeneba 1015.1 da 1019.1 cxrilebis Sesabamisad 1014.3 nawilis Sesabamisad

maqsimaluri mosargebleTa mosarg. raod. mosarg. raod. saerTo savali gzis sigrZe** mosarg. datv. min. raodenoba saWiroa 3 gasasvl. saWiroa 4 gasasvl. sanam savali gza 2-ad ar gaiyofa

sarTulze 2 gasasvleliT w/1 gasasvleli yvela - 500 - mde 501-1,000 > 1,000 sprinklerebis gareSe sprinklerebiT

(§1015.1 an §1019.2-is modificirebuli SemTxvevis gamoklebiT)

A, E 49 50-500 ,, ,, 22 860 mm 22 860 mm

B, F 49 50-500 ,, ,, 22 860* 30 480

H-1, 2, 3 3 4-500 ,, ,, 7 620 7 620

H-4, 5 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860

1-1 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860

1-2 §1014.2.2. Sesabamisad 1-500 ,, ,, 22 860 22 860

1-3 10 11-500 ,, ,, 30 480 30 480

1-4 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860

M 49 50-500 ,, ,, 22 860 22 860

R 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860 (38 100 @ R-2)

S 20 30-500 ,, ,, 22 860* 30 480

U 49 50-500 ,, ,, 22 860* 22 860*

* saijaro farTobebi B, S da U gamoyenebis jgufebSi, sadac mosargebleTa datvirTva araumetes 30-ia, SeiZleba iyos 30 480 mm-mde

sigrZis gasasvlelisken savali saerTo gza.

** ix. ilustracia 162-e gverdze.

• aRsaniSnavia, rom §1015.1.1-Si gadamisa-marTebaa §1019.1-ze, rom ganisazRvros, rodis sWirdeba iata-kis farTobs sami an meti gasasvleli.

• Cveulebriv, 49 an naklebi mosargeble, an 1015.1 cxrilis Sesabamisad

• 1015.1 cxrilSi gansazRvrul maqsimalur mosargebleTa datvirTvaze meti

Page 148: Ibc.Geo

166 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

gasasvlelebisa da gasasvlelTan misadgomis gzakaris mowyoba§1015.2 moiTxovs, rom mosargeblee-

bisaTvis yvela gasasvleli advilad

SesamCnevi da advilad gamosayenebeli

iyos.

• roca saWiroa ori gasasvleli, maT Soris manZili unda iyos sivrcis diagonaluri gabaritis naxevris toli. kodSi ar aris gansazRvruli, saidan unda aviRoT gabaritebi, magram yvelaze gonivruli iqneba, Tu gzakaris Suaxazidan gavzomavT.

• diagonaluri gazomvis sazRvari SeiZleba Senobis (konturs) sazRvrebs gascdes.

• arsebobs gasasvlelebis ganlagebasTan dakavSirebuli gamonaklisebi deref-nebisTvis da saSxefebel sistemebiani SenobebisTvis.

• roca derefans 1 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficienti aqvs, gasasvlelis gasamijni manZili SeiZleba gaizomos derefanSi savali gzis gaswvriv. minimaluri daSoreba saWiro ar aris kibis SemomzRudavebs Soris, Tumca

• `makratela~ kibeebi, romlebic erT kibis SemomzRudavSi mdebare urTierTCamket kibeebs warmoadgens, unda CaiTvalos mxolod erT gasasvlel kibed, §1015.2.1-is mixedviT. es debuleba exeba gasasvlelis SemomzRudavebis aucilebel gammijnavebs, rogoricaa kibeebi saofise Senobebis SuagulSi.

• aseT SemTxvevebSi, saijaro sivrceebisa da gasasvlelis SemomzRudavebis damakavSirebeli derefnebi saSualebas iZleva, gasasvlelis SemomzRudavebi ufro axlos ganTavsdes, vidre uderefno iatakisa, sadac daSoreba diagonaluri manZilis naxevari unda iyos.

• saSxefebel sistemebian SenobebSi, gasasvlelebi SeiZleba ufro axlo-axlos iyos. gasasvleli karebebi an gasasvlelTan misadgomis gzakarebi SeiZleba daSorebuli iyos im farTobis diagonaluri gabaritis minimum erTi-mesamedi manZiliT, romelsac emsaxureba.

• roca saWiroa sami gasasvleli, minimum ori gasasvleli unda mdebareobdes ise, rom akmayofilebdes ori gasasvlelisaTvis arsebul moTxovnebs. mesame gasasvlelis mdebareobis gansazRvra damokidebulia nebarTvis gamcemis interpretaciaze.

• minimaluri manZili

saWiro ar aris, Tu

derefnis koefici-

enti 1 saaTia.

Page 149: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 167

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

• gzis sigrZe izomeba bunebrivi da Cauxergavi gasasvlelisken savali gzis gaswvriv. bunebrivi gzis dadgenisas gaTvaliswinebuli unda iyos fiqsirebuli dabrkolebebi da advilad SesamCnevi gzebi. avejis potenciuri mdebareoba, gansakuTrebiT, didi zomis fiqsirebuli avejisa, rogoricaa: biblioTekis Taroebi, gaTvaliswinebuli unda iyos manZilebis gazomvis dros.

• meores mxriv, gasaqiravebel (gaqiravebis mizniT agebul) saofise an komerciul SenobebSi, damproeqtebels SeiZleba warmodgena ar hqondes sivrcis saboloo gamoyenebaze da unda gamoiyenos 90°-is meTodi. savali manZilebis gansazRvrisas damproeqtebelma unda gamoiCinos sazrianoba da sifrTxile.

• gasasvlelTan misadgomis savali manZilis gazomvaSi gaTvaliswin-ebuli unda iyos SemouzRudavi kibeebisa da pandusebis gaswvriv mdebare centraluri gza da unda gaizomos Senobis yvelaze moSorebuli nawilidan, romelic iyenebs am gasasvlel gzas.

gasasvlelTan misadgomis savali manZili§1016.1 da cxrili 1016.1 uzrunvely-

ofs gasasvlelTan misadgomis saval

manZilebis maqsimalur sigrZeebs, rom-

lebic izomeba gasasvlelTan misadgo-

mi sivrcis yvelaze Sori wertilidan

gasasvlelSi Sesasvlelamde `bunebrivi

da Cauxergavi gasasvleli savali gzis~

gaswvriv.

gasasvleli manZilebi izomeba gasasv-

lelTan misadgom sivrceSi. isini ar war-

moadgens gasasvleli saSualebebis saer-

To sigrZes, aramed manZils, romelic

mosargeblem unda gaiaros gasasvleli

saSualebebis gasasvlelTan misadgom

nawilSi, sanam Seva gasasvleli saSuale-

bebis momdevno, ufro maRali xarisxis

dacvis mqone nawilSi - gasasvlelSi.

amdenad, es manZilebi exeba maRlivi

Senobis zeda iataks, magram mxolod man-

amde, sanam mosargeble Seva gasasvleli

kibis SemomzRudavSi da daiwyebs gad-

aadgilebas gasasvleli saSualebebis

gasasvlelis nawilis gavliT.

Page 150: Ibc.Geo

168 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gamoyenebebis umetesobaSi, gasasvlelTan

misadgomis dasaSvebi savali manZilia

60 960 mm saSxefebeli sistemis arqonis

SemTxvevaSi da 76 200-dan 91 440 mm-mde

saSxefebeli sistemiT uzrunvelyofis

SemTxvevaSi. qvemoT warmodgenil cxrilSi

grafikuladaa naCvenebi sxvadasxva gamoy-

enebebisaTvis daSvebuli gasasvlelTan

misadgomis savali manZilebis Sesabamisi

sigrZeebi.

aRsaniSnavia, rom gasasvlelTan misadgomis

dasaSvebi savali manZilebi izrdeba

SenobebSi, sadac damontaJebulia avtoma-

turi saSxefebeli sistemebi. am debulebis

Tanaxmad, saSxefebel sistemebian SenobaSi

izrdeba mosargebleebis usafrTxoe-

bis xarisxi. aseve aRsaniSnavia, rom 1016.1

cxrils uamravi sqolio aqvs, romlebic

dakavSirebulia gamoyenebisaTvis specifi-

kur saval manZilebTan iseTi specifikuri

tipis SenobebSi, rogorebicaa: molebi,

atriumebi da TavSeyris sivrceebi.

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

0 15.2 30.5 45.7 61.0 76.2 91.4 106.7 121.9 metri

gamoyeneba

A, E, F-1, I-1

M, R, S-1

F-1, S-1 w/siTbosa da

kvamlis sahaeroebi

(§1016.2-is Sesabamisi)

B

F-2, S-2, U

H-1

H-2

H-3

H-4

H-5

I-2, I-3, I-4

molis Senoba

saijaro farTobidan

gasasvlelisken molis

sazRvrebSi gasasvlelisken

atriumigasasvlelTan misadgomi

atriumis sazRvrebSi,

yvelaze dabali donis zemoT

• gasasvlelTan misadgomi savali manZilis gazrda 30 480 mm-mde dasaSvebia eqsterieris gasasvleli aivnisaTvis, romelic qmnis gasasvlelisaken mimaval gasasvlelTan misadgomis bolo nawils, §1016.3, §404.8, §402.4.4-is Sesabamisad.

§404.8-is Sesabamisad

§402.4.4-is Sesabamisad

• Senobebi saSxefebeli sistemebis gareSe H jgufis gamoyenebebSi dauSvebelia.

saSxefebeli sistemis gareSe

saSxefebeli sistemiT

eqsterieris gasasvleli aivniT

Page 151: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 169

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

• gasasvlelTan misadgom mraval kompo-nentian sistemebSi, advili warmosad-genia, rom gasavlelebi miemarTeba derefnebisken, romlebic, Tavis mxriv, miemarTebian gasasvlelebisken.

• marTalia, ganlagebebi nebarTvis gamcemis interpretirebas eqvemde-bareba, magram derefani, Cveulebriv, aris sivrce, romlis sigrZe missave siganeze didia, momijnave sivrceebi-sgan gamijnulia kedlebiT da aqvs ori gasasvleli. ase mowyobili derefne-bis garkveuli detalebi SeiZleba gan-sxvavdebodes, magram ZiriTadi kompo-nentebi TiTqmis yovelTvis saxezea.

derefnebi§1017 exeba derefnebis daproeqtebas img-varad, rom uzrunvelyofili iyos mosarge-blis dacvis ufro maRali xarisxi gasasv-lelTan misadgomSi gasvlis Semdeg. axla termini `derefani~ kodSi ganmartebulia, rogorc SemozRuduli gasasvlelTan mis-adgomi komponenti, romelic gansazRvravs da uzrunvelyofs gasasvlelTan misasv-lel gzas. mniSvnelovania aRiniSnos da gvaxsovdes, rom derefnebi ar aris gasasv-lelebi; isini gasasvlelTan misadgomis komponentia. Semdegi cxrili, 1017.1 cxrilis safuZvelze, gvaZlevs informa-cias derefnebis mosargebleTa datvirT-vis, cecxlgamZleobis koeficientisa da gabaritebis Sesaxeb.

m.d.-Tvis cecxlg. koef. cecxlg. koef. yru bolos derefnis min. sigane

aucilebeli saSxefebeli saSxefebeli sigrZe §1005.1 da ß1017.2-is mix.,

gamoyeneba derefani sist. gareSe sistemiT SeniSvnebi [Cveul. 6096 mm] Cveul. 1118 mm

A, B, F, M, S, U >30 1 0 koef. saWiro ar 15 240 mm

aris Ria avto- B da F, Tu aris

sadgom garaJebSi saSxefeblebi

§1017.1 , gamonak.

3-is mixedviT

B >30 (49)* 1 (*Tu 1 gasasvl. 0 §1017.1 , gamonak. 4 §1015.1-is Sesab.)

E >30 1 0 koef. saWiro ar aris, 1829 mm roca derefnis

Tu min. erTi kari TiTo mosarg. tevad. >100-ze,

sainstruqcio oTaxSi §1017.2, gamon. 4-is mix.

iReba pirdapir gareT

da Tu TavSeyris oTaxebis

auc. gasasvleli saSualebebis min.

½ pirdapir eqsterierSi gadis

R >10 dauSvebelia ½ sT koef. ar aqvs derefnebTan 914 mm sazRvrebSi

sacxov. erT.-Si an sacxov. erT.

saZinebeli erTeuli

H-1. H-2. H-3 yvela dauSvebelia 1

H-4, H-5 >30 dauSvebelia 1

I-21, I-4 yvela dauSvebelia 0 1. I-2-Tvis ix. §407.3 1829 mm, roca emsaxureba

1 mosargebles, romelTac

ar SeuZliaT sakuTari Tavis momsaxureba; 2438 mm

I-2-Si, roca saWiroa

sawolis gadaadgileba

I-1, I-3 yvela dauSvebelia 12 2. I-3-Tvis ix. §408.7 15 240 mm; ix. I-is mosargebleebi,

saZininebeli §1017.3, romelTac ar SeuZliaT

erTeulisaTvis gamonak. 1 sakuTari Tavis

(mxolod I-3, momsaxureba

pirobebi 2,3,4

§308.4-is mix.)

yvela SeuzRudavia, Tu Cveulebriv, 610 mm

yru bolo 21/2-jer meqanikur mowy.

pataraa derefnis misadgomisTvis;

minimalur siganeze 914 mm < 50 mosargeblisaTvis

gasasvlelisaken

• derefnebis cecxlgamZleobis koefi-cienti, Cveulebriv, 1 saaTia, gamom-dinare gamoyenebis jgufidan, sadac isini mdebareobs. ramdenime gamoyene-baSi daSvebulia koeficientis armqone derefnebi, roca Senobebi aRWurvilia saSxefebeli sistemebiT.

Page 152: Ibc.Geo

170 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

• derefnebis Cixebis sigrZe, zogadad, SezRudulia 6096 mm-mde. gamonaklise-bisaTvis ixileT cxrili wina gverdze.

• CixebisaTvis gansazRvruli debulebe-bi gamoiyeneba, sadac aris derefnebi, romlebic uxvevs mTavari gasasvleli gzidan da mosargeble miyavs gasasvle-lis armqone derefnis bolosken ise, rom mas ar mouwios mTavar gasasvlel gzaze dabruneba.

• roca mxolod erTi gasasvlelia saWiro, Cixiani derefnebisaTvis gan-sazRvruli debulebebi ar gamoiyen-eba. erTi gasasvlelis mosargebleTa datvirTva SedarebiT mcirea da erTi gasasvleli asrulebs gasasvleli gzis funqcias, sadac gasasvlelisken gza Tavisufalia.

• Cixiani derefnebis sigrZe SezRuduli ar aris, roca maTi sigrze aris araume tes 2 ½ - jer Cixis sigane.

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

Cixebi§1017.3-Si gansazRvrulia Cixiani deref-

nebis maqsimaluri sigrZe. es saWiroa

imisaTvis, rom mosargebleebs ar mou-

wioT didi manZilis gavla derefanSi

da mxolod Semdeg aRmoaCinon, rom iq

ar aris gasasvleli an gasasvlelTan mis-

adgomi, boloSi gasasvleli RiobiT.

aRsaniSnavia, rom Cixiani derefnebis

dasaSvebi sigrZe SeiZleba Seicvalos

garkveul gamoyenebebSi avtomaturi

saSxefebeli sistemis uzrunvelyofis

SemTxvevaSi. ix. wina cxrili.

derefnebSi haeris moZraoba§1017.4-is mixedviT derefnebi ar unda

asrulebdes haeris mimwodebeli an

recirkulirebis sistemis funqcias. dere-

fanSi maqsimalurad unda SenarCundes

sakuTari atmosfero. derefnis haeriT

momaragebis mimarT arsebobs ramdenime

gamonaklisi:

1. dasaSvebia derefnis gamoyeneba

kondicirebuli haeris wyarod momi-

jnave sivrceebisaTvis, romlebic

Riaa uSualod derefnebisken, Tumca

mxolod maSin, roca meqanikuri sistema

qmnis dadebiT wnevas derefanSi, rac

zRudavs kvamlis gadaadgilebas

derefnis sivrceSi.

2. Tu derefani mdebareobs sacxovrebel

nawilSi, misi gamoyeneba recirkulire-

buli haeris gadaadgilebis saSuale-

bad ar unda aikrZalos.

3. 93 m2 an naklebi farTobis mqone saijaro

farTis momijnave derefnebis gamoyen-

eba recirkulirebadi haeris gadaadg-

ilebis saSualebad dasaSvebia.

sivrce derefnis Wersa da iatakis an

saxuravis struqturas Soris SeiZleba

gamoyenebuli iyos, recirkulirebadi

haeris Semomtanad, roca arsebobs erTi an

meti Semdegi piroba:

1. ar aris aucilebeli, derefani iyos

cecxlgamZle koeficientis konstruq-

cia.

2. derefnis Weri mijnavs haeris Semomtans

derefnisgan cecxlgamZleobis koefi-

cientis mqone konstruqciiT.

3. haeris marTvis sistema, romelic emsax-

ureba derefans, iTiSeba haeris marT-

vis sistemis kvamlis aRmomCenis gaaqti-

urebisTanave.

4. haeris marTvis sistema, romelic emsax-

urebs derefans, iTiSeba saSxefebeli

sistemis wylis nakadis aRmoCenisTa-

nave.

5. haeris Semomtani sivrce aris daSve-

buli kvamlis sakontrolo sistemis

nawili.

< 2½ sigane (w)

sigan

e (w

)

Page 153: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 171

gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi

• cecxlgamZleobis koeficientis mqone derefnebi ar unda wydebodes Sualeduri oTaxebis gamo. am debule-bas aqvs ramdenime gamonaklisi:

1. foieebi, vestibiulebi an misaRebi oTaxebi, romlebic agebulia ise-Tive cecxlgamZle konstruqciebiT, rogoric saWiroa derefnebisTvis, ar iTvleba Sualedur oTaxebad.

2. liftis vestibiulebi unda moewyos §707.14.1-is moTxovnebisa da gamonak-lisebis Sesabamisad. §1017.3-is mesa-me gamonaklisis mixedviT, liftis vestibiulebi, romlebic gamoyofil-ia derefnebisgan, ar unda CaiTvalos Cixian derefnebad, roca maTi siRrme siganeze araumetes 2,5-jer metia.

• eqsterieris gasasvleli aivnebis grZeli mxris minimum 50% unda iyos Ria da ise mowyobili, rom minimumamde Semcirdes kvamlisa da momwamvleli gazebis dagrovebis SesaZlebloba.

• imis gamo, rom gasasvlelTan misasv-lelad mosargebleebma SeiZleba gam-oiyenon karebebi an fanjrebi, aucile-belia kedlisa da Riobis damcavebi. kedeli da yvela Riobi daculi unda iyos, Tu aris mxolod erTi gasasv-leli saSualeba aivnidan.

• roca aris ori gasasvleli saSuale-ba, maSin damcavebi sWirdeba mxolod CixebSi arsebul Riobebs.

derefnis uwyvetoba§1017.5-is pirobebis Tanaxmad, roca

saWiroa cecxlgamZle koeficientis mqone

derefani, unda SenarCundes cecxlgam-

Zleobis koeficienti mTel gasasvlel

gzaze mosargeblis gasasvlelTan mis-

adgomis derefanSi Sesvlis wertilidan

gasasvlelamde, sadac tovebs derefans.

gasasvleli aivnebi§1014.5 Seicavs moTxovnebs eqsterieris

aivnebisTvis, romlebic gamoyenebulia

gasasvlelTan misadgomidan gasasvle-

lad. daSorebisa da siganis minimaluri

moTxovnebi, aseve, CixebTan da naSverebT-

an dakavSirebuli SezRudvebi, iseTivea,

rogoric derefnebis mimarT. isini ise

unda daproeqtdes, rom minimumamde

Semcirdes Tovlis an yinulis dagrove-

bis SesaZlebloba, rac gaarTulebda

gasvlas.

siRrme (d)

sigan

e (w

) > 2

.5d

SemozRuduli

eqsterieri

interieri

Page 154: Ibc.Geo

172 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

gasasvlelebi

§1018 - §1023-is moTxovnebi exeba cecxlgamZ-leobis xarisxs, gabaritebsa da mosargeble-Ta tevadobas gasasvlelebSi. gasasvleli aris gasasvleli saSualebebis Sualeduri nawili, romelic mdebareobs gasasvlelTan misadgomsa da Senobidan gasasvlels Soris. gasasvlelTan misadgomisagan gansxvavebiT, sadac Senobis funqciebi gaziarebulia gamoyenebul sivrceebsa da gasasvlelebiT sargeblobebs Soris, gasasvlelebi, zoga-dad, warmoadgens erTi daniSnulebis mqone sivrceebs, romlebic umTavresad asrule-ben gasasvleli saSualebis funqcias. gasas-vlelSi miRweuli garkveuli dacvis done mosargeblis dasacavad, ar unda Semcirdes Senobidan gasasvlelamde.

gasasvlelis daproeqtebis moTxovnebi§1018 - §1023-Si gansazRvrulia gasasvleleb-is daproeqtebasTan dakavSirebuli zogadi moTxovnebi.

• gasasvlelebis minimaluri raodenoba dakavSirebulia mosargebleTa dat-virTvasa da gamoyenebis tipze. gasasv-lelebis minimaluri raodenobisaTvis ix. cxrili 165-e gverdze.

• arsebobs zogierTi SezRuduli sarge-bloba, sadac mxolod erTi gasasvle-lia saWiro, rogorc aRniSnulia 1019.2 cxrilSi. es aris situaciebi erT da or sarTulian SenobebSi, sadac SedarebiT mcire raodenobis mosargebleebi arian da savali manZilebi moklea. es situa-ciebi aseve dakavSirebulia gamoyenebis tipTan. es mocemulia zemoT, marjvniv mdebare cxrilSi.

• gasasvlelebi uzrunvelyofs gasasvleli gzebis damatebiT dacvis dones gasasvlelTan misadgomebTan SedarebiT.

• gasasvlelebi uwyveti unda iyos gasasvlelTan misadgo-midan gasasvlelSi Sesvlis werilidan Senobidan gasasv-lelamde.

• gasasvlelebi SeiZleba iyos horizontaluri, rogorc, magaliTad, gasasvleli derefnebi, an vertikaluri, rogorc kibeebi, an orives kombinacia.

• vinaidan gasasvlelebi, Cve- ulebriv, mTlianad Semo- zRudulia, cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone, erTi daniSnulebis mqone sivrceebi da savali manZili gasasvle-lebSi SezRuduli ar aris.

Seno

bid

an

gasa

svl

eli

1

gasasvleli 1

gas

asvl

eleb

is r

aod

eno

ba

gasasvleligasasvlelTan misadgomi

Senobidan gasasvleli

gas

asv

lel

eb

is

rao

den

ob

a 1

01

9.1

cx

ri

li

s m

ix

ed

vi

T

>1000 m

osar

geb

lez

e: 4

501-1

000 m

osar

geb

lez

e: 3

1-5

00 m

osar

geb

lez

e: 2

* 1019.2 cxrilis mixedviT 1

Senobebi erTi gasasvleliT 1019.2-is Sesabamisad

Senobis maqsim. maqs. mosargebleebi

simaRle nulovani (an sacxov. erTeul.) erT

gamoyeneba niSnulis zemoT iatakze/saval manZilze

A, B, E, F, M, U 1 sarTuli 49 / 22 860 mm

H-2, H-3 1 sarTuli 3 / 7 620

H-4, H-5, I, R 1 sarTuli 10 / 22 860

S 1 sarTuli 29 / 30 480

B, F, M, S 2 sarTulebi 30 / 22 860

R-2 2 sarTulebi (4 sacxovrebeli erTeuli)/15 240

gasasvleli 2

gasasvleli 3

gasasvleli 4

Seno

bid

an

gasa

svl

eli

2

Seno

bid

an

gasa

svl

eli

3

Seno

bid

an

gasa

svl

eli

4

Page 155: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 173

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

gasasvlelis komponentebiSemdeg nawilebSi aRwerilia gasasvle-

lis sxvadasxva elementebi:

• §1018.2. eqsterieris gasasvleli kar-ebebi, romlebic miemarTeba pirdapir Senobidan gasasvlelis an sazogadoe-brivi gzisken

• §1020. vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi (kibeebis da pandusebis)

• §1021. gasasvleli derefnebi

• §1022. horizontaluri gasasvlelebi

• §1023. eqsterieris gasasvleli pan-dusebi da kibeebi

vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi

§1020.1 moiTxovs, rom yvela interieris

gasasvleli kibe SemozRuduli iyos. ver-

tikaluri gasasvlelis SemomzRudavebs,

romlebic aerTebs oTx an met sarTuls,

unda hqondes 2 saaTiani cecxlgamZleobis

koeficienti. vertikaluri gasasvlelis

SemomzRudavebs, romlebic aerTebs oTxze

nakleb sarTuls, unda hqondes 1 saaTiani

cecxlgamZleobis koeficienti. gasasvlel

pandusebTan arsebuli SemomzRudavebis

mimarT iseTive moTxovnebia, rogoric

kibis mimarT. dakavSirebuli sarTulebis

raodenobaSi Sedis miwisqveSa sarTule-

bi fuZis sarTulis CaTvliT, rogorc

damatebiTi sarTulebi, magram ar Sedis

antresolebi.

zogierTi gamonaklisis daSvebiT,

gasasvleli kibeebi SeiZleba ar iyos

SemozRuduli. es gamonaklisebi Zalian

specifikuria da exeba mxolod:

1. kibeebs, romlebic emsaxureba 10-ze nakleb

mosargebles da Senobidan gasasvleli

donis zemoT an qvemoT mdebare mxolod

erTi done SeiZleba iyos SemouzRudavi

yvela jgufis gamoyenebaSi, garda H da I

jgufis gamoyenebebisa.

2. vertikalur gasasvlelebs ar sWirdeba

SemozRudva A-5 jgufis SenobebSi, rogor-

icaa: Ria stadionebi, sadac mTeli gasasv-

leli saSualebebi umTavresad Riaa.

3. kibeebs erT sacxovrebel an saZinebel

erTeulSi R-1 gamoyenebebSi ar sWirdeba

SemomzRudavi.

4. kibeebs, romlebic ar aris aucilebeli

gasasvleli saSualebebis sistemis

nawili, ar sWirdeba SemomzRudavi.

aseTi kibe kodiT moTxovnili gasas-

vleli saSualebebis damxmared

CaiTvleba. aseTi kibis Riobi aseve unda

Seesabamebodes §707.2-s.

5. kibeebs Ria avtosadgom nagebobebSi, rom-

lebic emsaxureba mxolod avtosadgom

nagebobas, ar sWirdeba SemomzRudavi.

6. erT gasasvlel kibes I-3 jgufis gamoy-

enebebSi, rogoricaa: gamosasworebeli

dawesebulebebi, SeiZleba hqondes gamWvir-

vale masalis nawilobrivi SemomzRudavi

§408.3.6-Si gansazRvruli detaluri kri-

teriumebis Sesabamisad. es Zalian specifi-

kuri pirobaa da xSirad ar gvxvdeba.

7. scenidan gasasvlel kibeebs ar sWirdeba

SemomzRudavi §410.5.3-is Tanaxmad.

8. H da I jgufis gamoyenebisgan gasxvavebul

gamoyenebebSi, aucilebeli gasasvleli

kibeebis naxevari SeiZleba SemouzRudavi

iyos, roca kibeebi emsaxureba mxolod erT

momijnave iataks da orive urTierTdakav-

Sirebuli iataki uzrunvelyofilia ori

gasasvleli saSualebiT. ori urTierT-

dakavSirebuli iataki ar SeiZleba Ria iyos

sxva iatakebisken. amdenad, or urTierT-

dakavSirebul iatakebis wyvils Soris unda

iyos minimum erTi Sualeduri iataki. es,

Cveulebriv, gamoiyeneba saofise an komer-

ciul SenobebSi, sadac erTi gasasvleli

kibe SeiZleba iyos SemouzRudavi, rom

kibeebi sivrceSi yoveldRiuri cirkuli-

rebis nawili iyos. praqtikaSi, es arsebiTad

igivea, rac gamonaklisi 4. am gamonaklisis

mixedviT, orsarTulian SenobaSi SeiZleba

Segvxvdes ori gasasvleli kibe, romelTa-

gan erTi SemozRudulia, meore ki Ria.

9. H da I jgufis gamoyenebisgan gasxvavebul

gamoyenebebSi, interieris kibeebs, rom-

lebic emsaxureba avtomaturi saSxefebeli

sistemiT aRWurvili Senobis mxolod

pirvel da meore sarTulebs, ar sWird-

ebaT SemozRudva, Tu ori gasasvleli

saSualeba uzrunvelyofilia orive iat-

akidan, romelTac SemouzRudavi kibeebi

emsaxureba. SemouzRudavi kibeebi ar unda

iyos Ria sxva sarTulebisken.

gasasvleli gasasvlelidamatebiTi kibe

Page 156: Ibc.Geo

174 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Riobebi da gamavali Riobebi

§1020.1.1 da §1021.4-is mixedviT, gasasv-

lelis SemomzRudavebsa da gasasvlel

derefnebSi ar unda iyos Riobebi da

gamavali Riobebi, garda im Riobebisa,

romlebic saWiroa Cveulebriv gamoyen-

ebuli sivrceebidan SemomzRudavTan

misadgomad da SemomzRudavidan gasas-

vlelad. aqedan gamomdinare, gasasvle-

lis komponentebi, umTavresad, gamoyen-

ebulia, rogorc gasasvleli gzebi.

Riobis damcavebi orive gasasv-

leli derefnisa da gasasvle-

lis SemomzRudavebisTvis unda

Seesabamebodes §715-s. amdenad, 1 saaTiani

cecxlgamZleobis koeficientis kedlebs

unda hqondes 1 saaTiani cecxlgamZleo-

bis koeficientis mqone karebebi, 715.4

cxrilis Sesabamisad. sadac saWiroa

ufro maRali koeficientebi gasasvle-

lis SemomzRudavebisTvis, gasasvleli

derefnis konstruqciis koeficienti

da Riobis damcavebi aseve erTmaneTis

Sesabamisi unda iyos.

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

• §1021.4-is mixedviT, ar aris daSveb-uli, liftebi iRebodes gasasvleli derefnebisken.

• dasaSvebia mxolod is gamavali Riobebi, romlebic uzrunvelyofs gasasvleli der-efnebis misadgoms da gasasvleli dere- f nebis meqanikur sistemebTan misadgoms.

• gasasvlelis SemomzRudavebis gania-veba unda xdebodes garedan an arx-ebidan, romlebic SemozRudulia iseTive cecxlisgan damcaviT, rogo-riTac Satxebi.

• am moTxovnebis mizania, vertika-luri da horizontaluri gasasvle-lis SemomzRudavebi gaimijnos rac SeiZleba metad, rom uzrunvelyos am sivrceebs Soris usafrTxo gasasv-leli saSualebebi.

• patara farTobebi, rogoricaa meqani-kuri da eleqtro gayvanilobebis oTaxebi, SeiZleba Ria iyos gasasvleli derefnebisken, §402.4.6-is Sesabamisad, Tu maT aqvs 1 saaTiani koeficientis mqone karebebi.

Senobidan gasasvleligasasvlelTan misadgomi

gasasvleli

gasasvleli gza

Page 157: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 175

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

vertikaluri SemomzRudavis eqsterieris kedlebi§1020.1.4-Si axsnilia moTxovnebi, rom-

lebic gamoiyeneba vertikaluri gasas-

vlelis SemomzRudav eqsterieris

kedlebTan.

• sadac gasasvleli kibeebi mdebareobs Senobis perimetrTan, isini SeiZleba iyos damcavebis armqone Riobebi an koeficientis armqone konstruqciis kedlebi, §704-is Sesabamisad.

• sadac kibis ujredi Senobis peri-metridan gamoSverilia, Senobis eqsterieris kedels, romelic kibis ujredis SemomzRudav kedelTan qmnis 180 gradus an met kuTxes, ar Wirdeba damcavi.

• sadac es kuTxe 180 gradusze mcirea, Senobis eqsterieris kedeli unda iyos 1 saaTiani koeficicentis mqone konstruqcia da hqondes ¾ saaTiani koeficientis mqone Riobis damcavebi SemomzRudavidan horizontalurad 3048 mm sazRvrebSi da vertikalurad gruntis zedapiridan kibis an saxuravis (romelic ufro dabalia) yvelaze maRla mdebare baqnis zemoT 3048 mm wertilamde.

Senobidan gasasvlelis sacnobi barieri§1020.1.5 krZalavs gasasvlelis

SemomzRudavebSi kibeebis gagrZelebas

Senobidan gasasvleli donis qvemoT,

Tu ganTavsebuli ar aris nebadarTuli

barieri imisaTvis, rom mosargebleebi

ar Cavidnen Senobidan gasasvleli donis

qvemoT.

kibis niSnebi§1020.1.6 moiTxovs, rom gasasvlelis

niSnebi ganTavsdes samze meti sarTu-

lis momsaxure kibis SemomzRudavis

SigniT.

• mimarTulebis mimTiTebeli niSnebi unda ganTavsdes §1011-is Sesabamisad, romelic aregulirebs gasasvlelis niSnebs.

• es niSnebi unda miuTiTebdes iatakis dones TiToeul sarTulis baqanTan.

• gasasvlel niSanze aRniSnuli unda iyos, miemarTeba Tu ara kibe saxur-avze saxanZro misadgomisken, aseve, unda miuTiTebdes mosargebleebs Senobidan gasasvlelis donisken da mimarTulebisken.

• gasasvlelis niSnebi unda ganTavs-des iatakidan 1524 mm-iT maRla da advilad unda Candes karis gaRebis da daxurvis dros.

kibe No. 1iatakebi B, 4-is gavliT

3saxuravi miudgomeliagasasvleli I iatakTan

≥ 180°

< 180°

STAIR No. 1Floors B through 4

3No Roof AccessExit at Floor 1

Page 158: Ibc.Geo

176 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kvamlgaumtari SemomzRudavebi§1020.1.7-is moiTxovniT, maRliv

SenobebSi (§403), sadac iatakis zedapire-

bi saxanZro manqanis misadgomi yvelaze

dabali donidan 22 860 mm-ze maRlaa, da

miwisqveSa SenobebSi (§405), sadac iata-

kis zedapirebi Senobidan gasasvleli

donidan 9144 mm-ze dablaa, TiToeul

aucilebel gasasvlels unda hqondes

kvamlgaumtari SemomzRudavebi an pnev-

maturi kibeebi (sadac iqmneba wneva).

kibis SemomzRudavebi unda akmayofileb-

des §909.20-is moTxovnebs, romlebic

exeba kvamlgaumtar SemomzRudavebSi

arsebul cecxlisgan damcav sistemebs.

gasasvleli derefnebi§1021.1 Seicavs moTxovnebs gasasvleli

derefnebisTvis, romlebic gasasv-

lelTan misadgomSi arsebuli deref-

nebis moTxovnebis msgavsia, magram

meti SezRudvebi aqvs. gasasvleli

derefnebi ar unda gamoiyenebodes

sxva daniSnulebiT, garda gasasvleli

saSualebisa. isini hgavs kibeebis ver-

tikalur SemomzRudavebs, magram gamoi-

yeneba gasasvlelebis horizontaluri

nawilebisaTvis.

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

• kibeebi unda gadiodes sazogadoebriv gzaze an gasasvlel derefanSi, ezoSi an Ria sivrceSi, romelsac pirdapir sazogadoebriv gzasTan aqvs misadgomi.

• gasasvlel derefnebs ar unda hqondes sxva Riobebi, garda im Riobebisa, rom-lebic gankuTvnilia gasasvlelebad da aseTi Riobebi unda iyos 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqcia.

• gamonaklisebis mixedviT, daSvebu-lia sxva Riobebi gasasvlel deref-nebSi, roca isini aRWurvilia wnevis SemqmneliT (pnevmatizirebulia) da daculia, rogorc kvamlgaumtari SemomzRudavi an pnevmaturi kibe (sadac iqmneba wneva).

• vertikaluri gasasvlelisa da gasasv-leli derefnis SemomzRudavebSi ar aris SezRuduli savali manZili, amdenad, simaRleSi SeiZleba iyos mrava-li sarTuli da sigrZeSi Zalian grZeli horizontaluri manZili. mizania is, rom sagangebo situaciaSi mosargeblee-bi daculi iyvnen da hqondeT sakmarisi dro imisaTvis, rom usafrTxod gaiaron gasasvlelisken savali manZili.

• gasasvleli derefnebis siganisad-mi moTxovnebi msgavsia gasasvleli sistemis sxva nawilebis moTxovnebisa. tipiuri gasasvleli derefnebis sigane minimum 1118 mm unda iyos, xolo 50 an naklebi mosargeblis momsaxure gasasv-leli derefnebisTvis - minimum 914 mm.

• karebebi gasasvlel derefnebSi ar unda iWrebodes 178 mm-ze metad, roca mTli-anad Riaa, an amcirebdes aucilebel siganes naxevarze metad mTlianad Ria poziciaSi.

• gasasvleli derefnebi unda iyos 1 saa-Tiani an meti cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone konstruqcia, Tu dakav-Sirebulia gasasvlelis ufro maRali cecxlgamZleobis koeficientis mqone SemomzRudavTan.

> 2

2 8

60 m

m s

axan

Zr

o m

anqa

ni

s m

isad

go

mi

yvel

aze

dab

ali

do

ni

dan

zem

oT

> 91

44 m

m mi

wisq

veSa

Sen

obeb

isT

vis

Page 159: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 177

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

horizontaluri gasasvlelebi§1022 exeba horizontalur gasasvlelebs,

gasasvlelis specifikur gagebas, romlis

mixedviTac isini uzrunvelyofen ufro

metad TavSesafris Sualedur farTobs,

vidre gruntis niSnulisken absolutur

gasasvlel saSualebas. amgvari gageba

emyareba imas, rom Senobis or segments

Soris maRali xarisxis cecxlgamZleo-

bis mqone gammijnavis urzunvelyofiT,

mosargebleebs eZlevaT SesaZlebloba

gaiaron gammijnavSi, rac, arsebiTad,

warmoadgens cecxlisgan daculi ganyo-

filebis kedels da daculni iyvnen

safrTxisgan, romelmac Senobidan gasv-

lis saWiroeba warmoSva.

• horizontaluri gasasvleli aris kedeli, romelic mTlianad yofs Senobis iataks or an met calke gasas-vlelTan misadgom farTobad, rom uzrunvelyos cecxlisa da kvamlisgan dacva SemTxvevis warmoSobis adgilis gasasvlelTan misadgomi farTobidan. horizontaluri gasasvleli, arsebi-Tad, qmnis calke Senobebs TiToeuli iatakis doneze da iZleva erTi daculi farTobidan mereze gasvlis saSualebas ise, rom saWiro ar aris gasasvlelis SemomzRudavebSi an gasasvlel deref-nebSi Sesvla.

• horizontaluri gasasvlelis arsebi-Ti maxasiaTeblebia:

• gammijnavi unda iyos minimum 2 saaTiani cecxlgamZleobis konstruqcia.

• Riobis damcavebi damokidebulia ked-lis cecxlgamZleobis koeficientze.

• horizontaluri gasasvlelis mxareebs Soris ar unda iyos arxebis sistemebis an Senobis momsaxure sistemebis erTma-neTTan misaerTeblebi, rom cecxls an kvamls TavSesafris farTobze Sesvlis saSualeba ar mieces.

• horizontaluri gasasvlelebi SeiZleba ar asrulebdes Senobis nawilidan mxolod gasasvlelis fun-qcias. sadac ori an meti gasasvlelia saWiro, araumetes naxevari SeiZleba iyos horizontaluri gasasvleli.

• bevri SenobisTvis, horizontaluri gasasvlelis cnebis gamoyeneba saSu-alebas gvaZlevs, gamovtovoT erTi kibe an gasasvleli gza. Tu Senobis far-Tobi aRemateba daSvebul sidides da cecxlgamZle kedeli gamoiyeneba hor-izontalur gasasvlelad, TiToeuli segmentisaTvis saWiroa mxolod erTi kibe, da horizontaluri gasasvleli SeiZleba gamoyenebuli iyos, rogorc TiToeuli segmentis meore gasasv-leli.

gasasvleli 1

≥ ½ OL

gasasvleli 2

≥ ½ OL

OL = mosargebleTa datvirTva

kibe 1

kibe 2

225

225

225

225

OL = 450

OL = 450

2-sT. kedeli, 90-wT. karebebi

Page 160: Ibc.Geo

178 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

§1022.4 gansazRvravs, rom TavSesafris

farTobi, romliskenac horizontaluri

gasasvleli miemarTeba, iseTi zomis

unda iyos, rom daitios arsebuli

mosargebleTa datvirTvis 100%,

damatebuli im gasasvlelTan misadgomis

mosargebleTa datvirTvis 100%,

saidanac TavSesafarSi gadian. aseTi

TavSesafris iatakis farTobis tevadoba

unda ganisazRvros TiTo mosargebleze

0,28 m2 sufTa Tavisufali farTobis

daSvebiT, amaSi ar Sedis gasavlelebi,

holebi/koridorebi da derefnebi.

kibeebis, liftebisa da sxva Saxtebis

farTobi amaSi ar Sedis.

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

• Teoria, romelic safuZvlad udevs horizontalur gasasvlels, gulisx-mobs mosargebleebis gadaadgilebas im farTobidan, sadac Seqmnilia sagangebo situacia, meore usafrTxo TavSesafris farTobisken. Senobas, romelSic daproeqtebulia horizontaluri gasasvleli, aqvs ori momijnave far-Tobi, romelic SeiZleba asrulebdes rogorc gasasvlelTan misadgomis, ise horizontaluri gasasvlelis rols. mosargebleTa mosalodneli raodeno-bis dasatevad, horizontalur gasasv-lelad CaTvlili farTobi unda ite-vdes Tavis mosargebleTa datvirTvas damatebuli im farTobis datvirTvis 100% saidanac gamodian. es damatebiTi datviTva gamoTvlilia TiTo mosarge-bleze sufTa Tavisufali farTobi 0,28 m2, saavadmyofoebis gamoklebiT. amiT aRiarebulia, rom sagangebo situaciaSi SeiZleba adamianebis simWidrove meti iyos, magram mainc usafrTxod gavidnen. sadac SeiZleba iyvnen araambulatoriu-li pacientebi, iatakis farTobis moTx-ovnebi TiTo mosargebleze 2,8 m2-ia, rac uzrunvelyofs met sivrces sawolebisa da specetlebisTvis. daproeqtebis kri-teriumebi iTvaliswinebs gasasvlelis dinebis mimarTulebas. qvemoT mdebare farTobi, romelic iRebs mosargebleebs zemoT mdebare farTobidan, unda ite-vdes rogorc Tavis mosargebleTa dat-virTvas, ise momijnave sivrcis mosarge-bleebs. mxolod im SemTxvevebSi, roca horizontaluri gasasvleli funq-cionirebs orive mimarTulebiT, orive farTobis gasasvlelis tevadoba unda aRematebodes, Cveulebriv, TviTon far-TobisTvis saWiro tevadobas. ormxrivi gasasvleli dasaSvebia, roca TiToeul gasasvlelTan misadgomi farTobisTvis gasasvlelTan misadgomis daproeqtebis moTxovnebi TavisTavad dakmayofile-bulia.

• gasasvlelTan misadgomis tevado-bis daproeqteba Senobis segmentisT-vis, romelic asrulebs TavSesafris farTobis rols, unda efuZvnebodes Cveulebriv mosargebleTa datvirTvas da ar aris saWiro horizontaluri gasas-vlelebis gavliT amgvar TavSesafris farTobze Semosuli pirebis gamo gaz-rdili mosargebleTa datvirTvis gaT-valiswineba.

Page 161: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 179

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

eqsterieris gasasvleli pandusebi da kibeebi§1023 Seicavs moTxovnebs eqsterieris

gasasvleli pandusebisa da kibeebisaT-

vis, romlebic warmoadgens aucilebeli

gasasvleli saSualebebis komponentebs.

eqsterieris gasasvleli pandusebi da

kibeebi SeiZleba gamoyenebuli iyos

mosargebleebis gasasvlel saSualebe-

bad, 6 sarTuliani an 22 860 mm-ze nak-

lebi simaRlis SenobebSi.

• eqsterieris gasasvleli kibeebi, rom-

lebic aucilebeli gasasvleli saSuale-

bebis nawilia, Ria unda iyos erT mxares

da mTliani Ria farTobi unda iyos mini-

mum 3,3 m2 TiToeul iatakis donesTan da

TiToeul Sualedur baqanTan.

• TiToeuli Riobi unda iyos minimum

1067 mm simaRleze momijnave savali

zedapiridan.

• Ria farTobebi unda uyurebdes ezoebs,

Sida ezoebs an sazogadoebriv gzebs.

eqsterieris gasasvleli pandusebi da

kibeebi Senobis interierisgan unda

gaimijnos §1020.1-is Sesabamisad. am moTx-

ovnis gamonaklisebia:

1. R-1 an R-2 jgufis gamoyenebebisgan

gansxvavebul gamoyenebebSi, gruntis

niSnulidan araumetes orsarTulian

SenobebSi da sadac Senobidan gasas-

vleli pirvel sarTulzea, saWiro

ar aris damcavi. savali gza mxolod

erTi sarTuli simaRlisaa da imdenad

moklea, rom ar saWiroebs damcavs.

2. roca arsebobs eqsterieris gasasvleli

aivani, romelic aerTebs or erTmaneTis-

gan moSorebul eqsterieris panduss an

eqsterieris kibes 50%-iani Ria aivniT

da Riobebi aivnis zedapiridan mini-

mum 2134 mm-is zemoT, maSin damcavebi

saWiro ar aris. amiT aRiarebulia, rom

aivnidan ori gasasvleli saSualebis

arseboba ufro usafrTxoa, da am dac-

vas aZlierebs Riobebi, rac minimum-

amde amcirebs siTbos an momwamvleli

gazebis gasasvlel gzaze dagrovebis/

momwyvdevis SesaZleblobas.

3. eqsterieris pandusebi an kibeebi ar

saWiroebs damcavebs, sadac interieris

kibeebi SeiZleba aseve daucveli iyos

§1020.1-is Sesabamisad.

• meore kibemde

Page 162: Ibc.Geo

180 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Ria boloiani derefnebi§1023.6-is meoTxe gamonaklisi gamoiyen-

eba, roca arsebobs Ria boloiani deref-

nebi, romlebic ar aris gamijnuli gasas-

vleli kibeebisgan. damatebiTi gamijvna

interieridan kibemde saWiro ar aris,

Tu daculia ramdenime (ara gamonaklise-

bi) piroba.

gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi

• Senoba, derefnebisa da gasasvleli kibeebis CaTvliT, mTlianad unda iyos aRWurvili saSxefebeli siste-mebiT.

• Ria boloebiani derefnebi unda akmay-ofilebdes §1017-is yvela moTxovnas, rogorebicaa: cecxlgamZleoba, sigane, simaRle da Cixebi.

• individualuri sivrceebidan dere-fanTan misadgomi.

• derefnis orive bolo unda uerT-debodes gasasvlel kibes, §1023-is Sesabamisad, romelic exeba Riaobasa da ezoebTan an sazogadoebriv gzebT-an mosazRvreobas.

• sadac derefani uxvevs 45 gradusze metad, unda iyos araumcires 3,3 m2 Ria farTobis mqone Tavisufali Riobi an damatebiTi eqsterieris kibe. Riobebi unda ganTavsdes ise, rom minimumamde Semcirdes kvamlis an momwamvleli gazebis dagrovebis SesaZlebloba. (es debuleba eqvemdebareba nebarTvis gamcemis interpretirebas.)

Page 163: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 181

Senobidan gasasvleli

§1024 Seicavs debulebebs Senobidan gasas-

vlelis dasaproeqteblad. Senobidan

gasasvleli aris gasasvleli saSualebebis

mesame da bolo nawili. is iwyeba, sadac

Senobis mosargebleebi toveben gasasv-

leli saSualebebis gasasvlelis nawils da

bolovdeba, sadac isini gadian sazogadoe-

briv gzaze. nebarTvis gamcemma SeiZleba

gadawyvitos, ramdenad unda moSordnen

gansaxilvel nagebobas mosargebleebi,

rom usafrTxod iyvnen da am SemTxvevebSi,

Senobidan gasasvleli SeiZleba gadiodes

gasasvleli Sida ezos gavliT. gasasv-

leli ezoebSi igulisxmeba Sida ezo an

ezo, romelic uzrunvelyofs misadgoms

sazogadoebriv gzasTan.

• Senobidan gasasvleli unda iyos gruntis niSnulTan an uzrunvely-ofdes gruntis niSnulTan pirdapir misadgoms. gruntis niSnulis doneze arsebuli yvela gasasvleli iTvle-ba Senobidan gasasvlelis nawilad. Senobidan gasasvlelSi arsebuli sava-li gzis sigrZe SezRuduli ar aris.

• Senobidan gasasvleli ar unda brun-debodes SenobaSi. amdenad, roca mosargebleebi gadian gasasvlelidan, maT ar unda SeeZloT gasasvlelebis, Tundac SemozRuduli gasasvleleb-is, saSualebiT ukan dabruneba.

Senobidan gasasvleli

gasasvlelTan misadgomi

gasasvleli

gasasvleli ezo

quCa an sazogadoebriv gza

Page 164: Ibc.Geo

182 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Senobidan gasasvleli Sualeduri sivrceeebis gavliT Senobidan gasasvleli gza unda uerTde-

bodes sazogadoebriv gzaze gasasvlels

Sualeduri sivrceebis gareSe, specifi-

kuri pirobebis gamoklebiT:

Senobidan gasasvlelis saproeqto moTxovnebi

1. aucilebeli gasasvlelis SemomzRudavebis raodenobisa da tevadobis 50% SeiZleba gadiodes Senobidan gasasvlelis doneze arseb-uli farTobebis gavliT, roca qvemoT mocemuli yvela piroba daculia:

1.1 aseTi gasasvlelis SemomzRudavebi Tavisufali da Cauxergavi gziT gadis Senobis eqsterierSi.

1.2 Senobidan gasasvleli done mTlianad gamijnulia qvemoT mdebare farTo-bisgan cecxlgamZle konstruqciiT, romlis cecxlgamZleobis koefi-cienti Seesabameba gasasvlelis SemomzRudavisTvis aucilebel cecx-lgamZleobis koeficients. (naTeli ar aris, ratom exeba es mxolod qve-moT mdebare farTobebs da arc is, rogor unda moviqceT, roca qvemoT ar mdebareobs farTobebi.)

1.3 gasasvlelis SemomzRudavidan gasasvleli gza mTlianad aris daculi saSxefebeli sistemiT.

2. gasasvlelis SemomzRudavebis raodenobisa da tevadobis maqsimum 50% SeiZleba gadiodes vestibiu-lis gavliT, roca daculia qvemoT mocemuli yvela piroba:

2.1 vestibiuli gamijnulia qvemoT mde-bare farTobebisgan cecxlgamZle konstruqciiT, romelic gasasvle-lis SemomzRudavis Sesaferisia.

2.2 vestibiulis siRrme Senobis eqs-terieridan araumetes 3048 mm-ia, xolo sigane - araumetes 9144 mm.

2.3 Senobidan gasasvlelis doneze vestibiuli gamijnulia kon-struqciiT, romelic liTonis CarCoSi Casmuli armirebuli minis eqvivalenturia. es, §715.5.3-is mixedviT, daaxloebiT ¾ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciis eqvivalentu-ria.

2.4 farTobi gamoiyeneba mxolod gasasv-lel saSualebebad da gadis pirda-pir gareT.

3. §1020.1, gamonalisi 5-is Sesabamis Ria avtosadgom garaJebSi mdebare kibeebi dasaSvebia gadidoes Ria avtosadgo-mi garaJis gavliT Senobidan gasasv-lelis doneze.

Page 165: Ibc.Geo

MEANS OF EGRESS / 183

Senobidan gasasvlelis saproeqto moTxovnebi

Senobidan gasasvlelis tevadoba§1024.2 moiTxovs, rom Senobidan gasas-vlelis tevadoba ar iyos im gasasv-lelebis tevadobaze naklebi, romleb-sac is emsaxureba.

Senobidan gasasvlelis mdebareoba§1024.3 moiTxovs, rom Senobidan gasasv-lelis komponentebi gaimijnos momij-nave miwis nakveTis sazRvridan minimum 3048 mm sivrciT, da imave miwis nakveTze mdebare sxva Senobebisgan, Tu momijnave elementebs ar aqvs miniWebuli §704-is Sesabamisi cecxlgamZleobis koefici-enti, cecxlgamyofi manZilidan gamom-dinare.

Senobidan gasasvlelis komponentebi§1024.4-is mixedviT, Senobidan gasasvle-lis komponentebi unda mdebareobdes Senobis konvertis gareT da sakmari-sad Ria unda iyos imisaTvis, rom xeli SeuSalos kvamlisa da momwamvleli gaze-bis dagrovebas.

gasasvleli Sida ezoebi§1024.5 moiTxovs, rom gasasvleli Sida ezoebi akmayofilebdes derefne-bisa da gasasvleli gzebis moTxovnebs Tavisufal siganesTan da karis SeWris siRrmesTan dakavSirebiT.

• roca gasasvleli Sida ezo aucileb-el gasasvlelze ganieria, sigane unda Semcirdes TandaTanobiT da araum-cires 30 gradusiani kuTxiT. es imis-aTvis, rom ar Seiqmnas Sida kuTxeebi, sadac SeiZleba mosargebleebi moemw-yvdnen adamianTa didi jgufebis mier Seqmnili wnexis gamo sagangebo situ-aciisas Senobidan gasvlis dros. es aris kidev erTi magaliTi wylis dine-bis gasasvlelTan analogisa.

• gasasvleli Sida ezoebi Ria sivr-ceebia, romlebic uzrunvelyofs mis-adgoms sazogadoebriv gzasTan erTi an meti gasasvlelis saSualebiT.

• 3048 mm-ze viwro gasasvleli Sida ezoe-bi unda iyos 1 saaTiani koeficientis mqone konstruqcia Sida ezos iataki-dan 3048 mm-is zemoT.

• Riobebs aseT gasasvlel Sida ezoebSi unda hqondes ¾ saaTiani koeficientis mqone Riobis damcavebi, romlebic fiq-sirebuli an TviTdaxurvadia, garda R-3 jgufis gamoyenebebSi an sadac Sida ezo emsaxureba aTze nakleb mosarge-bleTa datvirTvas.

Page 166: Ibc.Geo

184 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

§1025 Seicavs moTxovnebs, romlebic

exeba uSualod TavSeyris gamoyenebebis

gasasvlelebs da romlebic me-10 Tavis

zogadi moTxovnebisaTvis damatebiTia.

Zalian didi TavSeyris gamoyenebebs unda

hqondes kvamlisgan daculi dasajdomi

adgilebi. aseTi didi TavSeyris gamoy-

enebebi wlis ganmavlobaSi imdenad cota

proeqtdeba da igeba, rom am wignSi masze

saubari saWirod ar miviCnieT. Tumca,

arsebobs ramdenime ZiriTadi principi,

romelic gamoiyeneba TavSeyris gamoyen-

ebebTan da romelic unda vicodeT.

TavSeyris farTobidan gasasvleli

• TavSeyris farTobebs, sadac 300-ze meti dasajdomi adgilia, §1025.2-is Sesabamisad unda hqondes `mTavari gasasvleli~. es gasasvlelebi iseTi zomisa unda iyos, rom daitios TavSeyris sivrcis mosargebleTa dat-virTvis araumcires naxevari. mTavari gasasvleli unda iyos sazogadoe-briv gzaze an unda hqondes minimum 3048 mm siganis advilad misadgomi gza, romelic quCaSi an sazogadoebriv gzaze gadis.

• garda mTavari gasasvlelisa, 300 an meti mosargeblisaTvis gankuTvni-li TavSeyris farTobebis TiToeul doneze unda iyos damatebiTi gasas-vleli saSualebebi, romlebic moem-saxureba am donis mosargebleTa dat-virTvis minimum naxevars.

• A jgufis gamoyenebebSi mdebare aivnebs, 50 an meti mosargebleTa datvirT-viT, unda hqondes ori gasasvleli saSualeba aivnis TiToeul mxares, romelTagan erTi gasasvleli saSu-aleba miemarTeba pirdapir gasasvle-lisken.

• §1025.7: savali manZili:

• §1025.8: saerTo savali manZili:

• §1025. 9-10: gasavlelebi:

• §1025.11: TavSeyris farTobis savali zedapirebi:

• §1025.13-14 saxelurebi da damcavebi.

gasasvlelis mimarTuleba

sazogadoebrivi gza

meore gasasvleli

saSualeba mTavari

gasasvlelis garda

kargia foies an sxva Sualeduri sivrcis gavliT erTi gasas-vlelisken wasasvle-lad

Page 167: Ibc.Geo

11misadgomobame-11 Tavi aregulirebs `fizikuri SesaZleblobebis SezRudvis mqone pire-

bisaTvis misadgomi Senobebis~ daproeqtebasa da mSeneblobas. amdenad, am nawilis

miznebidan gamomdinare, IBC-is ganmarteba gansxvavdeba sxvadasxva Statisa da

federalur standartebSi mocemuli ganmartebisgan, sadac saubaria SezRuduli

SesaZleblobebis mqone pirebze. ganmartebebs Soris es mciredi gansxvaveba wina

planze swevs kodis am Tavis mTavar sakiTxs, rac unda gvaxsovdes. federaluri

kanonis terminebis an Statis kodis modifikaciebis mixedviT adgilobrivi

kodebi xSirad ufro tevadia da sakmaod aRemateba IBC-is ZiriTad moTxovnebs.

damproeqtebelma unda icodes, rom bevr Stats mniSvnelovnad gansxvavebuli,

adgilobrivad SemuSavebuli misadgomobis moTxovnebi aqvs; zogierT SemTxvevaSi,

Statebs pirdapir aqvs gadawerili me-11 Tavi mTlianad. amdenad, damproeqtebelma

kodis ZiriTadi debulebebi unda Seadaros federalur kriteriumebs, aseve,

Statisa da adgilobriv modifikaciebs. sxva Tavebisgan gansxvavebiT, am Tavis

mixedviT, upiratesoba eniWeba adgilobrivi mmarTvelobis mier SemuSavebul

modifikaciebs, romlebic mniSvnelovnad da didad SeiZleba gansxvavdebodes

IBC-is ZiriTadi moTxovnebisgan. damproeqtebeli unda darwmundes, rom sworad

SearCia misadgomobis kodi calkeuli proeqtisTvis.

vinaidan misadgomobisaTvis gansazRvrul nawilSi gadamisamarTebaa §3409-ze

(misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis), xsenebuli nawili ganxiluli iqneba,

rogorc am Tavis nawili. aseve, darwmunebulni varT, rom `misadgomobis damate-

biTi moTxovnebis~ ramdenime nawili, romelic mocemulia kodis danarT E-Si, gam-

oiyeneba Americans with Disabilities Act (ADA)-is (SezRuduli SesaZleblobebis mqone

amerikelebis Sesaxeb aqti) an adgilobriv cvlilebebSi Sesuli pirobebis umete-

sobis arsebobis dros. damproeqtebelma uflebamosili organosgan unda miiRos

dadastureba imisa, rom am danarTis statusi damtkicebulia. axal da arsebul

SenobebTan dakavSirebul miznobriv debulebebs Soris urTierTkavSiris gamo,

avtorebi varaudoben, rom 34-e TavSi mocemuli debulebebi arsebuli Senobebis

Sesaxeb ZalaSi Seva da danarTi E miRebuli iqneba. amdenad, me-11 Tavis ganxilvisas

visaubrebT, rogorc kodis ZiriTadi nawilze, ise danarTze.

Page 168: Ibc.Geo

186 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

misadgomobis daproeqteba

daproeqtebisas ufro da ufro mniSvnelo-

vani xdeba moTxovna, Senobebi misadgomi

iyos pirebisTvis, romelTac SezRuduli

SesaZleblobebi aqvT. aman kidev ufro

didi mniSvneloba SeiZina mas Semdeg,

rac 1990 wels miiRes aqti SezRuduli

SesaZleblobebis mqone amerikelebis

Sesaxeb (ADA). am wignSi Sevida sacxovri-

sis misadgomobis moTxovnebis ganxilva,

radgan saganmanaTleblo dawesebulebe-

bis programaSi SeiZleba gaTvaliswineb-

uli iyos sacxovrebeli an saZinebeli

erTeulebis arseboba. es iqneba damatebiTi

diskusia SezRuduli SesaZleblobebis

mqone pirTa misadgomobis debulebebze,

xolo mTavari ganxilvis sagania iseTi

sargeblobebi, rogoricaa: TavSeyris far-

Tobebi, saklaso oTaxebi, kvebis obieqtebi

da dRiuri zrunvis dawesebulebebi, rac

ufro tipiuria saganmanaTleblo gamoyen-

ebebisaTvis.

samodelo kodebSi Sedis misadgomobis

moTxovnebi, romlebic unda SeuTavsdes

ADA-s moTxovnebs. Tumca, damproeqteb-

els unda axsovdes, rom nebarTvis gamcemis

mier gegmis ganxilva mxolod samSeneblo

kodis debulebebTan Sesabamisobis dadge-

nas isaxavs miznad. samodelo kodebi,

Cveulebriv, ar iTvleba ADA-s eqvivalen-

tur alternativad da kodTan Sesabamisoba

ar iZleva ADA-Tan Sesabamisobis garantias.

amdenad, arcerTi damproeqtebeli ar unda

daeyrdnos mxolod kods misadgomobis

moTxovnebTan Sesabamisobis dadgenis

dros. yvela proeqti aseve yuradRebiT

unda Sedardes ADA-s debulebebTan, rom

federalur kanonTan SesabamisobaSi iyos.

unda gvaxsovdes, rom nebarTvis gamcemis

mier dasturs ar aqvs kavSiri ADA-s gamoy-

enebasTan. nebarTvis gamcemi ar amowmebs

ADA-Tan Sesabamisobas da am federaluri

kanonis ZalaSi Seyvana ar Sedis arc mis

uflebamosilebaSi da arc movaleobaSi.

misadgomad aucilebeli daSorebebi

da misawvdomi manZilebis sazRvrebi/

diapazonebi kodSi gansazRvrulia,

umTavresad, im pirebisTvis, romlebic

specetliT sargebloben. mniSvnelova-

nia, gvaxsovdes, rom SezRuduli unari

gulisxmobs rogorc SegrZnebiT, ise

gonebriv SezRudvebs da ara mxolod

moZraobis SezRudvas. damproeqtebelma

aseve unda gaiTvaliswinos mxedvelobi-

sa da smenis SezRudvis mqone adamianebi.

moZraobis SezRudvis mqone pirebis mis-

adgomobasTan dakavSirebuli debule-

bebi moicavs SezRudvebis did nawils,

Tumca damproeqtebelma, koordinireb-

uli formiT, aseve unda gaiTvaliswinos

sxva SezRudvebis mqone jgufebi, rogor-

icaa, magaliTad, jujoba. SezRuduli

SesaZleblobebis mqone pirTa erTi

jgufisaTvis miRebuli saproeqto gad-

awyvetiT ar unda dazaraldes gansx-

vavebuli SezRudvebis mqone pirTa sxva

jgufi.

Senobebis misadgomobas yuradRebiT

adevneben Tvals advokaturis mraval-

ricxovani jgufebi. isini sistematurad

amowmeben SenobebTan misadgomobis deb-

ulebebis arseboba-ararsebobas. Senobis

misadgomobasTan pretenzia yvelaze

xSirad warmoiSoba Senobis vargisad

aRiarebis Semdeg kodis an kanonebis

mixedviT Semowmebis dros, rac SeiZleba

proeqtis dasrulebis Semdeg moxdes.

Tu daaskvnian, rom Senobas ar aqvs sakma-

risi misadgomoba, aseTi Senoba SeiZleba

gamoyenebis mTel periodSi dakvirvebis

sagani gaxdes. Cveni rCevaa: Tu ar aris

gadawyvetili, Sesruldes Tu ara mis-

adgomobis moTxovnebi, damproeqtebelma

da Senobis mesakuTrem upiratesoba unda

mianiWon misadgomobis uzrunvelyofas.

kodSi gansazRvruli misadgomobis

ZiriTadi moTxovnebi ganviTarda wina

samodelo kodebidan da miznobrivi

kriteriumebidan. kodi moiTxovs, rom

Senobebi da nagebobebi daproeqtdes da

aigos kodis misadgomobis moTxovnebis

Sesabamisad, aseve, miTiTebul standart-

Si, ICC A117.1-Si (amieridan, pirdapir

A117.1), gabaritebisaTvis gansazRvruli

detaluri moTxovnebis Sesabamisad.

me-11 Tavis debulebebi koncentrire-

bulia imaze, rom damproeqtebelsa da

nebarTvis gamcems daexmaros imis gan-

sazRvraSi, sad da ra raodenobiT gamoi-

yenos debulebebi. magaliTad, ramdeni

aucilebeli misadgomi oTaxi unda iyos

sastumroSi. sastumros aseTi misadgomi

oTaxebis gabaritebi da teqnikuri moTx-

ovnebi mocemulia A117.1-Si. amdenad,

damproeqtebels mimdinare gadamisa-

marTebebisaTvis unda hqondes A117.1-

is asli, rom daakmayofilos kodis mis-

adgomobis moTxovnebi.

damproeqteblebma unda waikiTxon da

srulyofilad gaecnon A117.1-is deta-

lur moTxovnebs. aq am standartis

mxolod garkveul nawilebs SevexebiT.

A117.1-is sruli da detaluri axsna

sxva wignis Temaa. A117.1 Zalian hgavs

SezRuduli SesaZleblobebis mqone

amerikelebis Sesaxeb aqtis misadgomo-

bis direqtivebs (ADAAG), magram iden-

turi ar aris. da kvlav vimeorebT, rom

SesabamisobaSi dasarwmuneblad, damp-

roeqtebelma unda gaiTvaliswinos

rogorc adgilobrivi modificirebuli

kodi, ise ADA. dResdReobiT aris A117.1-

isa da ADAAG-is koordinirebis mcde-

loba, magram albaT A117.1-s, ADAAG-sa da

misadgomobis adgilobriv kodebs Soris

mciredi gansxvavebebi yovelTvis iqneba.

amdenad, damproeqtebelma Sedarebis

safuZvelze unda gansazRvros, romeli

specifikuri standartebi gamoiyenos ama

Tu im proeqtisaTvis.

Page 169: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 187

damproeqtebeli aseve srulyofi-

lad unda icnobdes SezRuduli

SesaZleblobebis mqone amerikelebis

Sesaxeb aqts (ADA), gansakuTrebiT, ADA-

is misadgomobis direqtivebs (ADAAG).

ADAAG-Si mocemulia daproeqtebis

federaluri fundamenturi krite-

riumebi misadgomobisaTvis. kodis-

gan gansxvavebiT, ADA aris samoqalaqo

samarTlis kanoni da gamoiyeneba sxva-

dasxva SemTxvevebSi. kodisgan gansx-

vavebiT, is SeiZleba aseve gamoyenebu-

li iyos retroaqtiulad (warsulTan

dakavSirebiT) sxvadasxva SemTxvevebSi.

daproeqtebis dawyebamde unda vicodeT,

rom proeqtisTvis unda gamoviyenoT

rogorc ADAAG, ise kodi (adgilobriv

modificirebuli). gamoyenebadobas

da federalur direqtivebs, adgilo-

briv modifikaciebsa da kods Soris

potenciuri Seusabamobebis detaluri

Sedareba scildeba am wignis kompetenci-

is sazRvrebs, Tumca damproeqtebelma

daproeqtebisas unda gamoiyenos ara

mxolod kodi, aramed ADAAG da adgi-

lobrivi modifikaciebic.

aqti SezRuduli SesaZleblobebis amerikelebisTvis

• SeiswavleT A117.1-is diagramebi, rom gasagebi gaxdes am Tavisufal man-ZilebTan dakavSirebuli debulebe-bi. Tavisufali manZilebi saSuale-bas unda iZleodes, specetli gavides gaRebul karSi, Semouaros dabrkole-bebs da datrialdes an mobrundes.

• misaRebia aseTi manevrirebis oTaxis alternatiuli saSualebis Cveneba, magram damproeqtebelma unda icodes, rogor moZraobs specetli da daproeqtebis kriteriumebi iseve, rogorc icis, rogor moZraobs man-qana avtosadgom farTobze an rogor udgeba sabarguli datvirTvis baqans. aseTive codnaa saWiro imisaTvis, rom damproeqtebelma sworad, specetlSi mjdomi adamianebisaTvis misawvdomad ganaTavsos samarTavi CamrTvelebi an mowyobilobebi.

damproeqteblebma gansakuTrebuli yura-

dReba unda miaqcion karis Tavisufal

manZilebTan da baqnebTan dakavSirebul

moTxovnebs, romlebic Sesulia A117.1-Si.

moTxovnebi, romlebic exeba Tavisufal

da swor baqnebs da Tavisufal manZilebs

karebebis saketian mxares, damokidebu-

lia imaze, rogori mimarTulebiT udge-

bian moZraobis SezRudvis mqone pirebi

kars. mniSvnelovania, sarTulis gegmaSi

daproeqtebis sawyis etapzeve iqnas gaT-

valiswinebuli sivrce am Tavisufali

manZilebisaTvis.

damproeqtebelma unda gaiTvaliswinos

midgomis konfiguracia da midgomis mxare,

rom gansazRvros, romeli kriteriumebi

gamoiyenos. Tu dagegmarebis dasawyisSive

ar iqna gaTvaliswinebuli es Tavisufali

manZilebi, Semdeg Zalian Zneli iqneba

maTi uzrunvelyofa sarTulis gegmebSi

mniSvnelovani cvlilebebis gareSe. mniS-

vnelovania, rom aseT Tavisufal man-

ZilebTan dakavSirebuli kriteriumebi

karebebisa da A da B tipebis sacxorebeli

erTeulebisaTvis daproeqtdes da aigos

A117.1-is Sesabamisad da adreve iqnas

Seswavlili da gegmebSi CarTuli `samar-

Tliani sacxovrisis Sesaxeb federaluri

aqtis~ saxelmZRvanelo principebi.

Page 170: Ibc.Geo

188 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

ganmartebebi

misadgomi gzamisadgomi gzis daniSnulebaa,

SezRuduli SesaZleblobebis mqone

pirebs misces saSualeba, Sevidnen

SenobaSi, Sevidnen da gamovidnen sasur-

veli daniSnulebis mqone sivrceebSi,

da Semdeg gamovidnen Senobidan. aseve

aucilebelia, misadgomi iyos iseTi

damxmare daniSnulebis mqone mowyo-

bilobebi, rogorebicaa: tualetebis

aRWurviloba, telefonebi da sasmeli

wylis fantanebi. mizania, SezRuduli

SesaZleblobebis mqone adamianebma

srulad isargeblon yvela funqciiT,

ise rom atipiuri mopyrobis saWiroeba

minimumamde Semcirdes. aseT araTana-

bar mopyrobad SeiZleba CaTvliliyo

calke gzebis an damxmare saSualebebis

uzrunvelyofa, magaliTad, rogoricaa

specetlisTvis gankuTvnili liftebi.

kargi iqneba, mudam gvaxsovdes uni-

versaluri daproeqtebis koncefcia.

universaluri daproeqtebis miza-

nia, Senobebi misadgomi iyos sxvadasx-

va SesaZleblobebis mqone adamiane-

bisaTvis, moZraobis unaris, fizikuri

SesaZleblobebis, zomis, asakis an gone-

brivi SesaZleblobebis miuxedavad.

misadgomi gzebis daproeqtebisas, damp-

roeqtebels unda axsovdes yvela tipis

unarSezRudva. naSverebma SeiZleba vneba

miayenos mxedvelobis SezRudvis mqone

adamianebs, aseve, specetlSi mjdomma an

moZraobis SezRudvis mqone adamianebma

SeiZleba raime daiSavon qanobis cvli-

lebis, mag., pandusebis an kibeebis gamo.

TavSesafris farTobebis moTxovnebi,

romlebic ganxilulia me-10 TavSi, aRi-

arebs, rom normalur pirobebSi SenobaSi

Sesuli SezRuduli SesaZleblobebis

mqone pirebi ar unda gamovidnen

Senobidan sagangebo situaciebSi.

TavSesafris farTobebis Sesaxeb deb-

ulebebi ixileT §1007.6-Si.

• proeqtSi misadgomobis safuZvels warmoadgens misadgomi gzis uzrun-velyofa. §1102.1-Si, `misadgomi gzis~ ganmartebisas gamoyenebulia sityvebi: `uwyveti~ da `Cauxergavi~. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis mier gamosayenebeli gza ar unda wyvetdes maT Senobis iseTi sivr-ceebis an elementebisgan, romelTa gamoyenebis uflebac maT aqvT. kodis sxva nawilebSi an misadgomobis Sesaxeb dokumentebSi `gzas~ xSirad uwode-ben `moZraobis mimarTulebas~ .

• misadgom gzebze SeiZleba 1:12 an nak-leb qanobiani pandusebis gamoyen-eba, romlebic akmayofilebs A117.1-is teqnikur moTxovnebs.

• daxrili zedapiri, romlis qanobi 1:20-ze naklebia, ar iTvleba pandusad. misadgom gzebze dasaSvebia aseTi qanobebis gamoyeneba, Tu karebebTan an mimarTulebis Secvlis adgilebSi aris brtyeli farTobebi, rogorc amas moiTxovs A117.1.

• kodisa da Sesabamisi standart-ebis mixedviT, `sworad~ iTvleba qanobebi 6,35 mm yovel 304,8 mm eqster-ieris baqnebze, romlebic uzrunve-lyofilia drenaJirebisaTvis, magram aseve iTvaliswinebs SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis saWiroebebs.

moZraobis mimarTuleba grZeldeba dasaproeqtebeli adgilis kidemde. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pire-bi xSirad damokidebulni arian sazoga-doebriv transportze da SesaZlebeli unda iyos miwis nakveTis gadakveTa da SenobasTan misvla fexiT mosiaruleTaT-vis misadgomi wertilebidan.

P1

12

120

Page 171: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 189

ganmartebebi

sacxovrebeli erTeulebis tipebirogorc A, ise B tipis sacxovrebeli

erTeulebis uzrunvelyofasTan dakav-

Sirebuli moTxovnebi gamoiyeneba sacx-

ovrebeli erTeulebis ufro farTo

kategoriasTan. am moTxovnebma mniS-

vnelovnad Secvala sivrcis mimarT

moTxovnebi erT doniani ramdenime

ojaxis sacxovrisis da mravaldoniani

SenobebisaTvis, sadac uzrunvelyo-

filia liftebi. R-jgufis gamoyenebe-

bis damproeqteblebma yuradRebiT unda

Seiswavlon miznobrivi moTxovnebi.

aRsaniSnavia, aseve, rom marTalia, kodi

Sesworebulia `samarTliani sacxovri-

sis Sesaxeb federaluris aqtis~ moTx-

ovnebis Sesabamisad, damproeqteblebma

unda gadaxedon am moTxovnebs, raTa

darwmundnen, rom proeqti akmayofilebs

rogorc federalur, ise adgilobriv

moTxovnebs.

teqnikurad SeuZlebeli/ganuxorcielebaditermini ̀ teqnikurad SeuZlebeli/ganux-

orcielebadi~ yuradRebiT Seswavlasa da

didi sifrTxiliT gamoyenebas moiTx-

ovs. es ganmarteba gvxvdeba 34-e TavSi,

romelic exeba arsebul Senobebs da gam-

oiyeneba mxolod arsebuli Senobebis

gadakeTebisas, sadac misadgomobis

uzrunvelsayofad saWiroa struqturis

mniSvnelovani mzidi nawilebis aReba, an

sadac adgilTan dakavSirebuli an sxva

fizikuri problemis gamo SeuZlebelia

kodSi moTxovnili misadgomobis

uzrunvelyofa. am debulebis gamoyene-

bam SeiZleba gamoiwvios konfliqti ADA-

Tan an adgilobriv modificirebul

kodTan. aseT regulaciebs an kanonmde-

blobas SeiZleba sxvagvari kriteriumebi

hqondes teqnikurad ganuxorcieleblo-

bis gansazRvrisaTvis, vidre kodis am

nawilSia mocemuli. am debulebis gamoy-

eneba dasaSvebia mxolod damkveTTan da

adgilobriv uflebamosil organosTan

konsultaciebis Semdeg.

• A da B tipis sacxovrebeli erTeuleb-isaTvis arsebuli ganmartebebi da moTxovnebi kodSi Sevida imi-saTvis, rom kodis moTxovnebi `samarTliani sacxovrisis Sesaxeb federaluris aqtis (FFHA)~ saxelmZR-vanelo principebis Sesabamisi yofil-iyo. arsebuli pirobebis mixedviT, sacxovreblis daproeqtebisas, damp-roeqtebels SeuZlia uzrunvelyos mTlianad misadgomi erTeulebi, A117.1-is Sesabamisad (tipi A) an adap-tirebadi erTeulebi (tipi B). am sacxovrebeli erTeulebis Sesabamisi moTxovnebi Sesulia §1107-Si. gegmis gabaritebis moTxovnebi mniSvnelova-nia zogierTi tipis erTeulisTvis, radgan Tavisufali manZilebi gaT-valiswinebuli unda iyos momavalSi adaptirebad erTeulebSi misadgomo-bis uzrunvelsayofad.

• misadgomobisaTvis saWiro garkveu-li elementebi, rogoricaa: mosaWidi Zelebi, dadablebuli daxlebi da karadebis qveS Tavisufali sivrcee-bi, adaptirebad erTeulebSi unda damontaJdes mogvianebiT. iseTi samSeneblo detalebi/elementebi, rogoricaa gadakeTebadi karadebi da kedlSi samagris gaTvaliswineba mosaWidi ZelebisTvis, aucilebelia imisaTvis, rom misadgom erTeulad gadakeTeba gaadvildes da saWiro ar gaxdes didi rekonstruqcia.

Page 172: Ibc.Geo

190 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

moTxovnebi regulirebis sagnis mimarT

moTxovnebi regulirebis sagnis mimarT §1103.1-is mixedviT, misadgomobis

moTxovnebi exeba rogorc Senobebs, ise

adgilebs, sadac isinia ganTavsebuli.

Cveulebriv, misadgomi gza unda gag-

rZeldes miwis nakveTis sazRvrebamde.

ar aris aucilebeli, moZraobis yvela

mimarTuleba misadgomi iyos, magram

rogorc SenobaSi, ise Senobis gareT da

miwis nakveTze, unda gadiodes advilad

misadgomi gza.

gamonaklisebi§1003.2-Si gansazRvrulia misadgomobis

moTxovnebis gamonaklisebi da es gamo-

naklisebi gadanawilebulia kodis sxva

Tavebis nawilebSi. gamonaklisebi exeba,

zogadad, mcire gamoyenebis sivrceebs

da sivrceebs, sadac misadgomobis

uzrunvelyofa ar iqneboda sivrcis

gamoyenebis proporciuli. Tumca, kidev

erTxel unda aRiniSnos isic, rom kodSi

mocemuli gamonaklisebi SeiZleba ar

Seesabamebodes federalur an adgilobriv

kanonebsa da regulaciebs da yuradRebiT

unda gadamowmdes.

misadgomobasTan dakavSirebuli speci-fikuri gamonaklisebi IBC-Si moicavs Semdegs:

• indiviadualuri muSa sadgurebi SeiZ-leba ar iyos misadgomi, magram unda iyos misadgom gzaze. amdenad, muSa sadgu-rebisken mimavali gasavlelebis sigane unda akmayofilebdes misadgomobis moTxovnas.

• izolirebuli sacxovreblebi, rogo-ricaa erTi ojaxis binebi da dupleqsebi, maTi ganlagebis adgilebTan da mowyo-bilobebTan erTad, ar saWiroebs misadgomobas.

• U jgufis gamoyenebebs, romlebic ar aris Ria farTo sazogadoebisaTvis an moeTxoveba misadgomi avtosadgomi, ar exeba misadgomobis moTxovnebi.

• samSeneblo moednebs ar sWirdeba misadgomoba.

• amaRlebuli farTobebi, SezRuduli misadgomis mqone farTobebi, mowyobi-lobebisTvis gankuTvnili sivrceebi da erTi mosargeblisTvis gankuTvnili nagebobebi, rogoricaa: dacvis sad-gurebi, xaraCoebi, gamouyenebeli fuZis sarTulebi, elevatoris ormoebi an sakontrolo postebi/gadasaxdeli kabinebi ar saWiroebs misadgomobas.

• R-1 gamoyenebebi, sadac 5-ze naklebi saZinebeli oTaxia, romlebic aseve war-moadgens mesakuTris sacxovrebels, ar saWiroebs misadgomobas.

• §1103.2.12-is mixedviT, sadac dRi-uri zrunvis dawesebuleba aris sacxovrebeli erTeulis nawili, nagebobis mxolod is nawili unda iyos misadgomi, romelic dRiuri zrunvisaTvisaa gamoyenebuli.

• gagrilebisa da gayinvis oTaxebi ar saWiroebs misadgomobas, Tu maT iyeneben mxolod TanamSromlebi. misadgomobis adgilobrivi moTxovnebi unda gadamowmdes adgilobriv uflebamosil organosTan. aRsaniSnavia, rom aseT gagrilebis oTaxebTan mowyobilia pandusiani savali gzebi da damproeqtebelma is unda ganixilos, rogorc misadgomobis uzrunvelyofis saSualeba, universaluri daproeqtebis interesebidan gamomdinare.

misadgomobis moTxovnebis ganxilvisas,

gansakuTrebiT, axali mSeneblobisTvis,

damproeqtebeli, pirvel rigSi, unda

ecados, rom adamianebis mier gamo-

yenebuli yvela farTobi da yvela

funqcia misadgomi iyos. gonivruli

iqneba aseve, TanamSromlebisaTvis gan-

kuTvnili yvela farTobi, garda spe-

cifikuri momsaxurebis farTobebisa,

romlebic ar gamoiyeneba arc sazo-

gadoebis da arc TanamSromlebis mier,

misadgomi iyos SezRuduli SesaZleb-

lobebis mqone pirebisTvis.

• vinaidan adgilobrivi an federaluri debulebebi SeiZleba gansxvavdebodes erTmaneTisgan, gamonaklisebis gamo-yenebisas didi sifrTxilea saWiro.

Page 173: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 191

misadgomi gzebi

§1104 moiTxovs, rom misadgomi gzebi

arsebobdes teritoriaze Sesvlis wertilSi,

sazogadoebrivi transportis gaCerebebidan,

misadgomi avtosadgomidan da datvirTvis

zonebidan, sazogadoebrivi quCebidan da

trotuarebidan teritoriis sazRvrebSi.

am moTxovnidan erTaderTi gamonaklisi

exeba did teritorias, sadac elementebi

gafantulia avtomobilis misadgomi

gzis gaswvriv, romelic TavisTavad

ar aris misadgomi. aq igulisxmeba,

rom yvela adamiani teritoriaze

gadaadgildeba erTi adgilidan meorisken

avtomobilis saSualebiT da rom ar

arsebobs calke saqveiTo misadgomobis

armqone gza adamianebisTvis, romelTac

ar aqvT SezRuduli SesaZleblobebi. am

formulirebidan gamomdinare, misadgomi

gza unda moewyos, sadac saqveiTo gza

teritoriis moZraobis mimarTulebis

sistemis nawilia. aq is azria, rom SezRuduli

SesaZleblobebis mqone pirebi da qveiTad

mosiaruleebi erTnair mdgomareobaSi

arian. aRsaniSnavia, rom gamonaklisi ar exeba

Senobebs, sadac aris B tipis erTeulebi;

aseT SemTxvevaSi, aucilebelia misadgomi

gzis mowyoba teritoriaze Sesasvleli

wertilidan. kodis es debuleba unda

Seesabamebodes samarTliani sacxovrisis

Sesaxeb federalur aqts. unda gvaxsovdes,

rom misadgomoba uzrunvelyofili unda

iyos sxvadasxva tipis unarSezRudvebis

mqone pirebisTvis da ara mxolod moZraobis

SezRudvis mqone adamianebisTvis.

• antresolebi da msgavsi mravaldoniani sivrceebi erTmaneTTan unda iyos dakav-Sirebuli misadgomi gziT, Tu maTi farTobi 278,7 m2-mde ar aris. minimalur zomasTan dakavSirebuli es gamonaklisi ar gamoiyeneba, roca am sivrceebSi gan-Tavsebulia samedicino provaiderebis ofisebi (B an I gamoyenebebi), satranzito dawesebulebebi an calkeuli saijaro sivrceebi mraval mosargeblian M jgu-fis gamoyenebebSi. SezRuduli gamon-aklisebi sxva gamoyenebebisTvisac arse-bobs. zogadad rom vTqvaT, yvelanairad unda vecadoT, SenobaSi arsebul yvela gamoyenebad sivrcesTan midiodes mini-mum erTi misadgomi gza.

• SenobaSi misadgomi savali gza unda miemarTebodes misadgomi Sesasvlelebidan Senobis yvela nawilisken. mxolod erTi gzis mowyo-bis SemTxvevaSi, is ar unda gadiodes samzareuloebis an momsaxurebis sivr-ceebis gavliT. misadgomi gza ar unda ganvixiloT, rogorc meorexarisxovani gza SenobaSi gadasaadgileblad. mis-adgomi gza unda emTxveodes saerTo sacirkulacio gzas an axlos unda iyos masTan. Tu saerTo sacirkulacio gzebi interierSi mdebareobs da, amdenad, daculia atmosferuli movlenebis zemoqmedebisgan, misadgomi gzac aseve interieris mxares unda iyos.

P

Page 174: Ibc.Geo

192 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

misadgomi Sesasvlelebi§1105 moiTxovs, rom Senobis minimum erTi mTavari Sesasvleli da erTad aRebuli yvela Sesasvlelis minimum 60% misadgomi iyos. Tu saijaro sivrces calke Sesasvlelebi aqvs, yoveli saijaro sivrcisaTvis gamoiyen-eba igive kriteriumebi. erTaderTi gamonak-lisia Sesasvlelebi, romlebic ar saWiroebs misadgomobas da momsaxureTa/damxmare Sesasvlelebi an datvirTvis baqnebi, rom-lebic ar wamoadgens SenobaSi an saijaro sivrceSi erTaderT Sesasvlels. roca mom-saxureTa/damxmare Sesasvlelebi SenobaSi Sesvlis erTaderTi saSualebaa, isini mis-adgomi unda iyos.

roca SenobaSi Sesasvlelebi emsaxureba misadgom damxmare Senobebs, rogorebicaa: misadgomi avtosadgomi farTobebi, usa-frTxo zonebi mgzavrebisaTvis, satran-zito dawesebulebebi an sazogadoebrivi quCebi, maSin TiToeulis Sesasvlelebidan minimum erTi misadgomi unda iyos. mis-adgomi gzisa da Sesasvlelebis sistemebi ise unda daproeqtdes, rom SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs ar mouwioT grZeli manZilebis gavla imisaTvis, rom erTi misadgomi Senobidan meoreSi gada-vidnen.

• SenobaSi Sesasvleli SeiZleba ar saWiroebdes misadgomobas, radgan sxva Sesasvlelebis minimum 60%-s udgebodes misadgom gzas. Tu mxolod ori Sesasvlelia, orive misadgomi unda iyos, rom daakmayofilos 60% misadgomobis kriteriumi.

P

• aseTi saijaro sivrceebis Sesasvlelebi ar saWiroebs misadgomobas, radgan misadgomi Sesasvlelebi ukve arsebobs SenobaSi.

Page 175: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 193

avtosadgomi da mosacdeli nagebobebi mgzavrebisTvis

• 2440 mm minimaluri sigane misadgomi gasasvlelebisTvis, romlebic furgo-nis misadgom sivrceebs esazRvreba

• 2440 mm minimaluri sigane avtosadgo-mi sivrceebisTvis

• 1525 mm minimaluri sigane misadgomi gasavlelebisTvis

• misadgomi gasavlelebi misadgomi gzis nawilad iTvleba.

• avtosadgoms iseTi mdebareoba unda hqondes, rom misadgomi gza avtosadgomi farTobidan Senobis uaxloes misadgom Sesasvlelamde SeZlebisdagvarad mokle iyos. aRsaniSnavia, rom es SeiZleba isec gavigoT, rom misadgomi avtosadgo-mi uSualod Sesasvlelis momi-jnaved ganTavsdes, miuxedavad imisa, rogori konfiguraciiT xdeba cirkulireba avtosadgom farTobze. sityvis `SeZlebisdagvarad~ gan-marteba SeiZleba sadao gaxdes da nebarTvis gamcemebma da SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa advoka-tebma araerTgvarovani interpreta-ciebi warmoadginon.

• misadgomi usafrTxo zonebi mgzavre-bisaTvis unda moewyos samedicino dawesebulebebTan, sadac adamianebi gaCerdebian 24 saaTze meti drois man-Zilze, rogorc grZelvadiani rezi-dentebi an rogorc samedicino dawese-bulebis pacientebi. usafrTxo zonebi saWiroa, aseve, teqnikuri personalis/mosamsaxureebis avtosadgomebis arse-bobis SemTxvevaSi.

• mgzavrebisTvis gankuTvnil misadgom usafrTxo adgilebSi sadgomis zemoT Tavisufali manZili unda iyos mini-mum 2440 mm.

• 2440 mm minimaluri sigane momijnave misadgomi gasavlelebisTvis

§1106-is moTxovnebSi yuradReba gamax-vilebulia imaze, Tu rogor xorciel-deba me-11 Tavi. avtosadgomisadmi moTx-ovnebSi mocemulia raodenobebi da ara is, rogor unda ganlagdes misadgomi farexebi. farexis gabaritebi Sesulia Sesabamis standartSi, A117.1. miznobrivi moTxovnebi avtosagomisaTvis Seesabameba 1106.1 cxrils, romlis mixedviTac mis-adgomi avtosadgomi farexebis raodeno-ba ganisazRvreba avtosadgomi sivrceebis saerTo raodenobis safuZvelze.

• misadgomi farexebi unda Sevides avtosadgomebis saerTo raodenobaSi, magram isini calke unda gamoiyos im ada-mianebisaTvis, romelTac SezRuduli SesaZleblobebi aqvT. ZiriTadi kri-teriumia is, rom avtosadgomi sivrcee-bis minimum 2% misadgomi unda iyos. saavadmyofoebis avtosadgomebisadmi moTxovnebi ufro mkacria da moiTxovs, rom saavadmyofos ambulatoriuli dawesebulebebis pacientebisa da stum-rebis avtomobilebis gasaCerebeli sivrceebis 10% misadgomi iyos. did avtosadgom miwis nakveTze SeiZleba rTuli iyos imis gansazRvra, rogor unda gamoiyos sivrceebi stacionaru-li da ambolatoriuli dawesebule-bebis pacientebisa da stumrebisaTvis. es meore farTobia, sadac raime eWvis an bundovanebis SemTxvevaSi, gonivru-li iqneba umaRlesi standartis mis-adgomobis uzrunvelyofa, romelic potenciurad gamoyenebadi SeiZleba iyos. sareabilitacio da abmulato-riuli dawesebulebebisTvis moTx-ovnebi kvlav mkacrdeba, saWiroa ra avtosadgomebis saerTo raodenobi-dan 20% misadgomi iyos. aq nagulisx-mebia is, rom aseTi dawesebulebebis momxmareblebi metwilad SezRuduli SesaZleblobebis mqoneni arian, rac mis-adgomi avtosadgomis aucileblobas warmoSobs.

• yovel 6 misadgom sivrceze, an maT mon-akveTze, erTi sivrce unda iyos fur-gonis misadgomi sivrce. am sivrcis mis-adgomi gasavleli ufro didia, vidre tipiuri misadgomi avtosadgomi sivr-cisa. Tu avtosadgomi farTobi pataraa da mxolod erT sivrces moicavs, es sivrce furgonisTvis misadgomi unda iyos. furgonisTvis gankuTvnili sivrce Sedis aucilebeli misadgo-mi sivrceebis saerTo raodenobaSi. yvela misadgomi avtosadgomi Sedis avtosadgomi sivrceebis, rogorc mis-adgomi, ise aramisadgomi, jamur/sabo-loo saerTo raodenobaSi.

• magaliTi: 400 avtomo-bilis avtosadgomi; 8 misadgomi sivrce mini-mum; 8-dan 2 unda iyos furgonis misadgomi, radgan aucilebelia 6-ze meti misadgomi sivrce.

roca sawyisi raodeno-ba arasruli ricxvia, moTxovnis mixedviT, unda damrgvaldes momdevno srul

ricxvamde.

8'

furgoni

furgoni

Page 176: Ibc.Geo

194 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi

sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebis

mimarT arsebuli moTxovnebis mizania is,

rom sastumroebi, motelebi, saerTo saZine-

beli oTaxebi, bevri ojaxisTvis gankuTv-

nili sacxovreblebi da I jgufis institu-

cionaluri sargeblobebi maqsimalurad

misadgomi iyos praqtikulad da raode-

nobrivad da moemsaxuros SezRuduli

SesaZleblobebis mqone pirebis gaTval-

iswinebul raodenobas. aucilebeli

raodenobis gansazRvra yovelTvis empir-

iul gamocdilebas ar efuZvneba, magram

damproeqtebelma Senobis daproeqtebis

dros unda gamoiyenos kodiT gansazRvru-

li raodenobebi. saerTo sargeblobisa

da rekreaciuli Senobebi, romlebic Riaa

yvela macxovreblisTvis an sazogadoebi-

sTvis, aseve misadgomi unda iyos.

misadgomi sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi§1107.2-Si, misadgomi sacxovrebeli

erTeulebi da saZinebeli erTeulebi iyofa

A an B tipis misadgom erTeulebad. aq sityva

`erTeuls~ gamoviyenebT, rogorc sacxovreb-

el, ise saZinebel erTeulebTan, Tu sxvag-

varad ar aris miTiTebuli. me-2 Tavis gan-

martebis mixedviT, saZinebeli erTeulebi

aris oTaxebi an sivrceebi, sadac adamianebi

iZineben. aq SeiZleba Sediodes saerTo saZine-

beli oTaxebi, sastumroebi an motelebis

sastumro oTaxebi an luqsebi, saZinebeli

oTaxebi sacxovrebel erTeulebSi an kerZo

samkurnalo dawesebulebebis oTaxebSi.

misadgomi sivrceebi§1107.3-is moTxovnebi warmoSobilia mis-adgomi gzebis moTxovnebisgan. oTaxebi da sivrceebi, romlebic emsaxureba misadgom erTeulebs da romlebic xelmisawvdomia farTo sazogadoebisTvis, an gamoiyeneba, zogadad, macxovreblebis mier, misadgo-mi unda iyos. aq Sedis iseTi farTobebi, rogoricaa: tualetisa da saabazano oTax-ebi, samzareulo, sacxovrebeli da sasadi-lo farTobebi da eqsterieris sivrceebi, maT Soris, Siga ezoebi, terasebi da aivnebi. rekreaciul SenobebTan dakavSirebiT arse-bobs gamonaklisi, romelzec visaubrebT mogvianebiT, §1109.14-is komentirebisas.

misadgomi gza§1107.4 moiTxovs, rom R-1 da R-2 jgufis gamoyenebebSi minimum erTi misadgomi gza aerTebdes Senobis an teritoriis mTavar Sesasvlels TiToeuli misadgomi sacxovre-beli erTeulis sadarbazo SesasvlelTan. misadgomi gza aseve unda aerTebdes mis-adgom erTeulebs farTobebTan, romlebic am erTeulebs emsaxureba, rogorebicaa: sam-recxao oTaxebi an saerTo oTaxebi. am deb-ulebis gamonaklisi exeba cicabo adgilebs, sadac sacxovrebeli erTeulebis mqone Senobebi dakavSirebulia aramisadgomi saavtomobilo gzebiT, §1104-is debulebe-bis Sesabamisad. aseT SemTxvevebSi, misaRebia misadgomi avtosadgomis arseboba TiToeul misadgom SenobasTan.

• misadgomi erTeulebi aRwerilia A117.1-Si da unda iyos mTlianad, mis-adgomi misadgomobis yvela debuleb-is uzrunvelyofiT.

• A tipis erTeulebi aRwerilia A117.1-Si da unda iyos mTlianad misadgomi. misadgomobis yvela deb-uleba Tavidanve SeiZleba ar iyos Sesrulebuli, magram advilad gansax-orcielebeli unda iyos.

• standartSi aseve aRwerilia B tipis erTeulebi, magram unda Seesabamebodes samarTliani sacxovrisis Sesaxeb fed-eraluri aqtis saxelmRvanelo princ-ipebis teqnikur moTxovnebs, romel-sac iyenebs `sacxovrisisa da urbanuli ganviTarebis departamenti~ (HUD). amdenad, B tipis erTeulebi uzrun-velyofs misadgomobis minimalur dones da ufro advilad `adaptire-badi~ erTeulebia, sadac Zalian cota cvlilebaa saWiro imisaTvis, rom erTeuli ufro misadgomi gaxdes, saWiroebis SemTxvevaSi, da moemsax-uros SezRuduli SesaZleblobebis mqone mosargebleebs.

• aseve, B tipis erTeulebSi, verandebi da Siga ezoebi, romlebic, Cveulebriv, daxrilia eqsterieris karebebTan drenaJirebisTvis da atmosferuli zemoqmedebisgan dasacavad, ar saWiroebs misadgomobas, Tu safexuri 102 mm-ze pat-araa da eqsterieris farTobis zedapiri mopirkeTebulia SeuRwevadi masaliT. unda aRiniSnos, rom es gamonaklisi ar exeba A tipis sacxovrebel erTeulebs.

A

B

Page 177: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 195

sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi

• §1107.6.1.2 moiTxovs, rom yvela sacx-ovrebeli erTeuli iyos B tipis sacxovrebeli erTeuli sacxovrebel gamoyenebebSi, rogorebicaa: R-2 da R-3 jgufis gamoyenebebi, sadac oTxze meti sacxovrebeli erTeulia.

• rac ufro didia Senobebi, miT ufro saWiroa A tipis sacxovrebeli erTeulebi. magaliTad, R-2 jgu-fis gamoyenebebSi, sadac 20-ze meti sacxovrebeli erTeulia, sacxovre-beli erTeulebis minimum 2%, magram araumcires erTi, unda iyos A tipis sacxovrebeli erTeuli. imis gamo, rom maT ufro maRali misadgomobis xarisxi aqvT, A tipis sacxovrebeli erTeuli SeiZleba Caenacvlos B tipis sacxovrebel erTeulebs, magram ara piriqiT.

• §1107.6.1.1-is mixedviT, R-1-is erTeulebs unda hqondes misadgomi erTeulebi. erTeulebis zrdasTan erTad unda gaizardos misadgomi erTeulebis raodenoba. unda aRin-iSnos, rom misadgomobis damatebiTi elementebi, rogoricaa: misadgomi saSxapeebi, saWiroa, roca erTeulebis raodenoba izrdeba. amdenad, 1007.6.1.1 cxrilis mixedviT, 50-mde erTeulze 2 misadgomi erTeuli unda iyos, magram misadgomi saSxapeebi saWiro araa. Tumca, roca 51 an meti erTeulia, saWiroa 4 misadgomi erTeuli, sadac minimum erT misadgom erTeulSi mde-bareobs misadgomi saSxape.

• am moTxovnebis uamravi gamonaklisi rom gamoiyenos, damproeqtebels kar-gad unda esmodes gansxvavebebi B tipis sacxovrebeli erTeulebis moTxovne-bisTvis, rac damokidebulia imaze, gansaxilveli erTeulebi miwispira sarTulze ganTavsebuli erTeulebia Tu mravalsarTuliani erTeulebi.

• miwispira sarTulze ganTavsebuli sacxov. erTeulis mTavari Sesasvleli da sacxov. sivrce gruntis niSnulis donezea.

• mravalsarTuliani erTeuli ewode-ba ramdenime iatakis mqone erT sacx-ovreblian erTeuls, sadac sacxovre-beli sivrce an saabazano oTaxi (rac, Cveulebriv, ar iTvleba sacxovrebel sivrced) erTze met iatakis donezea. unda aRiniSnos, rom termini - mraval-sarTuliani ar exeba, gruntis niS-nuls zemoT mdebare erT donian sacx-ovrebel erTeuls mravalsarTulian SenobaSi.

R jgufis gamoyenebebiR jgufis gamoyenebebSi sxvadasxva

zRvrebTan dakavSirebuli moTxovne-

bi iwyeba sacxovrebeli sivrceebisa da

erTeulebis raodenobiT. bevr erTeu-

liani sacxovrebeli Senobis yoveli

tipis garkveuli procenti misadgomi

unda iyos, sadac sacxovreblis tipebis

raodenoba da mravalferovneba izrdeba

sacxovrebeli Senobis zomisa da tipis

mixedviT. es debulebebi ar exeba indi-

vidualur, erTi ojaxis sacxovreblebs,

magram exeba sacxovreblebs, sadac 4-ze

meti aseTi individualuri erTeulia

erT SenobaSi.

B

BB

BBBB AB

B

BBBB BB

BBBB BBBBBB BB

BBBB BBBBBB BB

Page 178: Ibc.Geo

196 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi

saerTo gamonaklisebi, 1107.7-is Sesabamisadmisadgomi sacxovrebeli erTeulebi-

saTvis arsebuli gamonaklisebi damok-

idebulia specifikur mdgomareobebze

da Tanabrad ar exeba A da B tipis sacx-

ovrebel erTeulebs. es gamonaklisebia:

1. ulifto SenobebSi, arc A da arc B tipis sacxovrebeli erTeule-bi saWiro ar aris iatakebze, garda miwispira iatakisa. SenobaSi, da ara mxolod miwispira iatakTan, unda iyos yvela erTeulis erTobliobis safuZ-velze gansazRvruli raodenobis A tipis sacxovrebeli erTeulebi. unda vivaraudoT, rom SenobebSi, sadac 4 an naklebi erTeulia, miwispira iat-akze arsebuli erTeulebidan yvela B tipis erTeuli unda iyos.

2. podiumis tipis ulifto SenobebSi, sadac sacxovrebeli erTeulebi mxolod miwispira iatakis zeviT gvx-vdeba, mxolod yvelaze qvemoT mde-bare sacxovrebeli erTeulebi unda akmayofilebdes am nawilis moTx-ovnebs. amdenad, 4-dan 20-mde erTeu-lis Semcveli Senobis yvelaze dabal doneze, sacxovrebeli erTeuleb-is yvelaze dabal doneze mdebare erTeulebi B tipis erTeulebi unda iyos, magram mxolod am doneze.roca sacxovrebeli erTeulebis saerTo raodenoba 20-s aRemateba, am nawilis Sesabamisad, saWiroa A tipis sacxovre-beli erTeulebis uzrunvelyofa, magram aqac sacxovrebeli erTeulis mxolod yvelaze dabal doneze.

3. ar aris aucilebeli mravaldoni-ani ulifto sacxovrebeli erTeuli akmayofilebdes B tipis sacxovrebeli erTeulebis moTxovnebs. amdenad, ar aris aucilebeli, saxlebis rigSi sacxovrebeli erTeulebi B tipis sacxovrebeli erTeulebi iyos. Tumca, roca lifti emsaxureba erTeulis mxolod erT iataks, es iataki unda akmayofilebdes B tipis erTeulis moTxovnebs da unda hqondes tuale-tis mowyobilobebi. ar aris naTqvami, rom es mowyobilobebi saWiroebs mis-adgomobas, magram is unda daproeqt-des misadgomobis gaTvaliswinebiT. lifti SeiZleba iyos erTeulis SigniT, an emsaxurebodes derefnebs erTeulis gareT, magram Tu lifti emsaxureba mravaldoniani erTeulis romelime dones, es done unda akmay-ofilebdes zemoTxsenebul moTx-ovnebs.

• misadgomobis moTxovnebis miz-ani rom miiRwes, girCevT, saxlebis rigis miwispira iatakebi, romlebic misadgom gzazea, adaptirebadi iyos da rom adaptirebadi an mTlianad misadgomi tualetis oTaxi moewyos miwispira iatakze stumrebisaTvis. es SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs erTeulis mosargebleebTan stumrobis saSualebas miscems.

B B B B B B

B tipis erTeulebi mxolod am iatakze

Page 179: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 197

sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi

4. Tu adgilze ramdenime ulifto Senobaa

da teritorias ramdenime niSnuli aqvs,

maSin B tipis sacxovrebeli erTeulebis

mowyobis saWiroeba unda ganisazRvros

mTeli teritoriis konteqstSi.

• Tu teritoriis ganaSenianebamde grun-tis daqaneba 10% an metia, maSin qanobze mdebare erTeulebs ar moeTxoveba akmay-ofilebdes miwispira iatakze B tipis sacxovrebeli erTeulis moTxovnebs. es niSnavs, rom aseT adgilze advili ar aris misadgomi gzis mowyoba.

• Tumca, B tipis sacxovrebeli erTeulebis saerTo raodenoba, arcerT SemTxvevaSi, ar unda iyos miwis nakveTze miwispira iatakis mqone sacxovrebeli erTeulebis 20%-ze naklebi. maSinac ki, roca teritoria mTlianad cicabo qano-bia, misadgomi gzis uzrunvelyofasTan dakavSirebuli moTxovnebis minimum 20% unda dakmayofildes.

5. arc A da arc B tipis sacxovrebeli

erTeulebi ar aris saWiro, sadac teri-

toriaze arsebobs wyaldidobis safrTxe

da SeuZlebelia, misadgomi gza moewyos

ise, rom miwis nakveTis Sesasvlelidan

15 240 mm-is sazRvrebSi gruntis niS-

nuli ar aRmoCndes iatakidan 762 mm-mde

dabla, an 10% an meti ar iyos daxra

qveiTad mosiarulis an avtomobilis

Sesvlis wertilsa da erTeulebis

mTavar Sesasvlelebs Soris. es Zalian

specifikuri teritoriis kriteriume-

bia. am gamonaklisis gamoyenebisas didi

sifrTxile gvmarTebs, radgan qanobi-

ani teritoriis gamo SeiZleba saWiro

gaxdes saproeqto gadawyveta gruntis

zedapiris cvlilebiT.

• idumali da erTgvarad bundo-

vani xasiaTi am da sxva gamonalisebis

didi nawilisa, romlebic am kodSi

da ADAAG-Si mocemuli misadgomobis

debulebebisTvisaa, mxolod amyarebs

Cvens rekomendacias SenobebSi misadgo-

mobis uzrunvelyofasTan mimarTebaSi.

Tu Cans, rom kodi moiTxovs misadgo-

mobas, moTxovna unda dakmayofildes.

misadgomobis uzrunvelyofa Senobasa

da mosargebleebs zians ar ayenebs,

maSin roca misi ararseboba iwvevs mis-

adgomobis SezRudvas da iuridiul

problemebs, risi Tavidan acilebis

saukeTeso saSualebacaa misadgomobis

uzrunvelyofa.

!

≥ 10% nulovani niSnuli

B B B B B B B B B

• ≥ 762 mm

Page 180: Ibc.Geo

198 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

specifiuri gamoyenebebi

§1108 awesebs misadgomobis damatebiT

moTxovnebs specifiuri gamoyenebebisT-

vis. formulireba `specifiuri gamoy-

enebebi~ erTgvar gaugebrobas iwvevs

im mxriv, rom am nawilSi ganxilulia

igive gamoyenebebi, rac kodis sxva nawi-

lebSi da maTi arseboba SenobebSi ara-

friTaa uCveulo an specifiuri umetes

SemTxvevebSi. Tumca, ar aris aucile-

beli, am nawilSi aRwerili gamoyenebebi

Seesabamebodes pirobiT gamoyenebiT

jgufebs, romlebic ganxilulia kodis

sxva nawilebSi.

TavSeyris farTobebifiqsirebul skamebiani TavSeyris far-

TobebisTvis aucilebelia Semdegi deb-

ulebebi:

• §1108.2.1 moiTxovs, rom momsaxurebebi

misadgomi iyos misadgomi gzis saSu-

alebiT an momsaxurebebi mdebareob-

des rogorc misadgom gzaze, ise ara-

misadgom farTobebze.

• §1108.2.2 moiTxovs, rom specetlisT-

vis gankuTvnili sivrceebis raode-

noba ganisazRvros TavSeyris gamoyen-

ebaSi arsebuli skamebis safuZvelze,

1108.2.2.1 cxrilis Sesabamisad.

• §1108.2.3 moiTxovs, rom specetlebi

gadanawilebuli iyos. gadanawilebis

mizania, SezRuduli SesaZleblobebis

mqone pirebisTvis uzrunvelyos gan-

sxvavebuli pirdapiri xilvadobis

xazebisa da sxvadasxva fasis mqone adg-

ilebis arCevani.

• gadamcemi damxmare

mosasmenebisTvis

• 30" X 48" (762 X 1219) farTobi

specetlisaTvis

• pidapiri xilvadobis xazebi yura-dRebiT unda iqnas Seswavlili, rom specetliT mosargebleebs sanaxao-bis danaxvis saSualeba hqondeT. specetliT mosargebleebisTvis pir-dapiri xilvadobis xazebis uzrunve-lyofa davis sagania. gansakuTrebiT, im TvalsazrisiT, rom uzrunvely-ofili iyos xilvadoba specetliT mosargebleebisTvis im SemTxvevebSi, roca sxva skamebTan myofni sportuli sanaxaobebis dros fexze dganan, radgan aRelvebuli gulSematkivrebi xSirad wamoiWrebian xolme fexze. es sakiTxi ramdenjerme sasamarTlo ganxilvis sagnad iqca. proeqtis momzadebisas, damproeqtebelma unda gaiTvaliswin-os skamebis gadanawilebis mimdinare samarTlebrivi mdgomareoba da mis-adgomobasTan dakavSirebuli pirda-piri xilvadobis xazis kriteriume-bi.

Page 181: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 199

specifiuri gamoyenebebi

• sasadilo farTobebi misadgomi unda iyos iatakis mTel farTobze, romelic gamoyofilia magidebisa da skamebisT-vis, garda antresolis farTobebisa, romlebic moicavs saerTo farTobis 25%-ze naklebs da Tu orive farTo-bze erTnairi momsaxurebebi warmoebs.

• zemoT aRniSnuli gamonaklisis gamoy-enebisas sifrTxilea saWiro, radgan termini `erTnairi momsaxurebebi~ SeiZleba orazrovnad iqnas interpre-tirebuli. gamonaklisis mizania, erT-nairi garemo, momsaxureba da sakvebi xelmisawvdomi iyos yvelasTvis, miuxe-davad SezRuduli SesaZleblobebisa. damproeqtebeli darwmunebuli unda iyos, rom aramxolod sivr-cis fizikuri Tavisebureba, aramed dawesebulebis muSaoba ar gamoiwvevs SezRuduli SesaZleblobebis mqone adamianebis segregacias. misadgomo-bis safuZveli aris moqalaqis ufleba, hqondes Tanabari misadgomi, gansa-kuTrebiT ADA-is mixedviT.

• sadac magidebi da skamebi CaSenebulia, saerTo farTobis minimum 5%, magram araumcires erTi aseTi `sasadilo farTobi~ misadgomi unda iyos.

• Tu sasadiloSi mxolod daxlebia da daxlis simaRle aRemateba 864 mm-s, daxlis sigrZis 1524 mm monakveTi mis-adgomi unda iyos. aRsaniSnavia, rom es mxolod zRvruli informaciaa. magidebsa da skamebs Soris gasavleleb-isTvis da daxlebTan Tavisufali man-Zilebis moTxovnebi Sesulia Sesabamis standartSi A117.1.

• fiqsirebul skamebian TavSeyris far-

Tobebze, sadac xmovani komunikaciebi

sivrcis nawilia, unda damontaJdes

damxmare mosasmeni meqanizmebi. mim-

Rebebis raodenoba gamomdinareobs

TavSeyris farTobis skamebis raodeno-

bidan. es moTxovnebi gamoiyeneba pat-

ara TavSeyris adgilebSi mxolod maSin,

roca dayenebulia audio gamaZliere-

blebi. Tumca, 50 an meti mosargeblis

mqone TavSeyris farTobebze, damxmare

mosasmeni meqanizmebi aucilebelia

miuxedavad imisa, aris Tu ara dayenebu-

li gamaZliereblebi. damxmare mosasmeni

meqanizmebi aucilebelia yvela sivr-

cisTvis, sadac audio gamaZlierebeli

sistemebia damontaJebuli. saukeTeso

direqtivaa, rom, Tu gamaZlierebeli

arsebobs zogierTisTvis, arsebobdes

yvelasTvis. nu warmoidgenT, rom damx-

mare mosasmeni da specetlis misadgomi

yovelTvis emTxveva erTmaneTs. xSirad

ar emTxveva.

• pa

ndu

si g

amo

msvl

eli

s

kaT

edr

amd

e

• misadgomi elementebi, SeZle-bisdagvarad, unda gadan-awildes, rom Tavidan iqnas acilebuli SezRuduli SesaZleblobebis mqone pire-bis segregacia.

1524 mm

686 mm Tavisufisufali

864 mm maqsimaluri

Page 182: Ibc.Geo

200 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sxva funqciebi da Senobebi

§1109 gansazRvravs zRvrul debule-

bebs Senobis sxvadasxva nawilebisa da

funqciebis misadgomobisTvis. es deb-

ulebebi exeba yvela farTobs, A da B

sacxovrebeli erTeulebis gamoklebiT,

romlebic unda Seesabamebodes A117.1-s.

sadac SezRuduli SesaZleblobebis

armqone adamianebisTvis damontaJebu-

lia mowyobilobebi, maSin arsebiTad ise-

Tive mowyobilobebi uzrunvelyofili

unda iyos SezRuduli SesaZleblobebis

mqone pirebisTvisac. aseve SesaZlebeli

da dasaSvebia, rom yvela mowyobilo-

ba gamoyenebadi iyos TiTqmis yvela

potenciuri momxmarblisTvis, eqneba mas

SezRuduli SesaZleblobebi Tu ara.

es aris e.w. `universaluri daproeqte-

bis~ ZiriTadi principi. sadac bevri

mowyobilobaa, aseTi mowyobilobebis

saerTo raodenobis dasadgenad gamoi-

yeneba procentebi. magram TiTqmis yvela

SemTxvevaSi, minimum erTi aseTi mow-

yobiloba unda iyos misadgomi. gansa-

kuTrebuli sargeblobis mowyobilobe-

bi, rogoricaa, abazanis an tualetis

mowyobilobebi, an eqspres sakontrolo-

gasasvleli xazebi, Cveulebriv xazebTan

erTad, maSin misadgomi mowyobilobebi

unda damontaJdes yoveli gansxvavebuli

funqciisTvis. am nawilis kriteriumebi,

Cveulebriv, ar gansazRvravs, gansaxil-

veli mowyobiloba misadgomi unda iyos

Tu ara, aramed mxolod imas, Tu romeli

kriteriumi gamoiyeneba, roca kodis sxva

nawilebi misadgomobas moiTxovs.

SenobebTan erTnairi misadgomi

Page 183: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 201

sxva funqciebi da Senobebi

tualetisa da saabazanos mowyobi-lobebi§1109.2 moiTxovs, rom tualetisa da

saabazano oTaxebis yvela mowyobiloba

misadgomi iyos. sadac arsebobs aramis-

adgomi iatakebi, romlebic sxva mxriv

Seesabameba kods, mxolod erTi tua-

letisa da saabazanos mowyobilobebi ar

unda mdebareobdes am doneze. mowyobi-

lobis, elementis, makontroleblis an

dispenseris minimum TiTo tipi yvela

tualetis oTaxSi misadgomi unda iyos.

mowyobilobebi ise unda iyos damontaJe-

buli, rom uzrunvelyofdes Tanabar

misadgoms yvela funqciasTan.

tualetis oTaxebisa da saabazanoebis mis-adgomi mowyobilobebis mimarT gamonak-lisebi metad konkretuli da minimalu-ria:

1. kerZo ofisebSi, romlebic ar aris gankuTvnili sazogadoebrivi sarge-blobisaTvis da gankuTvnilia erTi mosargeblisTvis, tualetis mowyo-bilobebi ar saWiroebs misadgomobas, magram isini adaptirebadi unda iyos, rom SezRuduli SesaZleblobebis mqone adamianma SeZlos maTi gamoyeneba. amdenad, iatakis sawyis gegmaSi sivrce-Si mdebare mowyobilobebTan gaTval-iswinebuli unda iyos misadgomi.

2. es debulebebi ar gamoiyeneba mowyobi-

lobebTan, romlebic ar saWiroebs mis-adgomobas §1107-is mixedviT. es dakav-Sirebulia §1109.1-is gamonaklisTan, romelic damproeqtebels miuTiTebs, rom informacia A da B tipis sacxovre-beli erTeulebis Sesaxeb SeuZlia miiRos A117.1-Si.

3. sadac gvxvdeba bevri, erTi mosargeb-

lisaTvis gankuTvnili tualetis mow-yobilobebi, rac aRemateba milgayvani-lobis moTxovnebs, maSin minimum 5%, magram araumcires 1 aseTi mowyobilobe-bis erTobliobidan, misadgomi unda iyos. es aris SemTxveva, roca mowyobi-lobebis TiToeul jgufTan uzrunve-lyofili unda iyos erTnairi misadgo-mi.

4. sabavSvo mowyobilobebi, romlebic

gamoiyeneba dRiuri zrunvis an pirve-lad saganmanaTleblo dawesebule-baSi, ar saWiroebs misadgomobas, Tu mowyobilobebis raodenoba aRemateba milgayvanilobis kodis moTxovnebiT gaTvaliswinebuls. amdenad, SeiZleba uzrunvelyofili iyos bavSvis zomaze damontaJebuli mowyobilobebi, rom-lebic ar akmayofilebs misadgomobisa da simaRlis moTxovnebs, magram isini ar unda Sediodes misadgomi mowyobi-lobebis aucilebel raodenobaSi.

Page 184: Ibc.Geo

202 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sxva funqciebi da Senobebi

orive sqesisTvis gankuTvnili tua-letisa da saabazano oTaxebi§1109.2.1 moiTxovs orive sqesisaTvis

gankuTvnili tualetebis misadgomobas

TavSeyrisa da savaWro/komerciul gamoy-

enebebSi, roca dawesebulebaSi saWiroa

sul eqvsi an meti unitazi. es aseve exeba

yvela rekreaciul dawesebulebas, sadac

sxvadasxva sqesisaTvis gankuTvnili

mowyobilobebia damontaJebuli, miuxe-

davad unitazebis raodenobisa. es ar

gamoiyeneba rekreaciuli dawesebuleb-

is saabazanoebTan, sadac mxolod erTi

abazanaa yovel sxvadasxva sqesisaTvis

gankuTvnil saabazao oTaxSi. es orive

sqesisaTvis gankuTvnili mowyobilobe-

bi SeiZleba CaiTvalos mowyobilobe-

bis saerTo raodenobaSi, rom dakmay-

ofildes mowyobilobebis raodenobis

moTxovnebi.

niJarebi§1109.3 moiTxovs, rom niJarebis 5% mis-

adgomi iyos, garda momsaxure niJareb-

isa.

samzareuloebi§1109.4 moiTxovs, rom misadgom sivr-

ceebSi an oTaxebSi mowyobili samza-

reuloebi, patara samzareuloebi da

niJaris (mosaTavsebeli) karadebi mis-

adgomi iyos, A117.1-is sivrcesTan dakav-

Sirebuli kriteriumebis Sesabamisad.

sasmeli wylis fantanebi§1109.5 moiTxovs, rom sasmeli wylis fan-

tanebis 50% misadgomi iyos. aRsaniSnavia,

rom am nawilSi mocemuli formulirebis

mixedviT, es moTxovna aseve exeba iat-

akebs, romlebic sxva mxriv ar saWiroe-

ben misadgomobas. aseve unda aRiniSnos,

rom sasmeli wylis TiToeul fantans

unda hqondes ori fantani, erTi dabal

simaRleze specetliT mosargeble pire-

bisaTvis da meore fexze mdgomi pirebi-

saTvis.

• orive sqesisTvis gankuTvnili mowyo-bilobebi unda akmayofilebdes A117.1-is kriteriumebs sivrcis mowyobasTan dakavSirebiT. TiToeuli oTaxi unda Seicavdes unitazsa da xelsabans, Tumca, orive sqesisTvis gankuTvnil saabazano-Si, imave oTaxSi SeiZleba iyos Sxapi an abazana. Tu sxvadasxva sqesisTvis gan-kuTvnil saabazanoSi aris saketiani karadebi an msgavsi saTavso erTeulebi, maSin misadgomi saTavsoebi unda gan-Tavsdes orive sqesisTvis gankuTvnil saabazanoebSic.

• orive sqesisTvis gankuTvnil tualeteb-Si unda iyos erTi unitazi, Tumca, erTi unitazisa da pisuaris Semcveli oTaxic orive sqesisTvis gankuTvnil tuale-tis oTaxad SeiZleba CaiTvalos.

• A117.1-is debulebebis garda, unda Sesruldes moTxovnac, rom karTan moew-yos 762 mm × 1219 mm Tavisufali sivrce, Tu kari oTaxSi/oTaxisken iReba.

• orive sqesisTvis gankuTvnili mowyo-bilobebi misadgom gzaze unda iyos. gonivrulia, isini erTi sqesisTvis gankuTvnili mowyobilobebis axlos mdebareobdes, maTgan araumetes erTi iatakiT zemoT an qvemoT, da hqondes araumetes 152 400 mm sigrZis misadgomi gza. praqtikulad, umetes SemTxvevebSi, yvela es mowyobiloba erTmaneTis mosaz-Rvred unda ganTavsdes.

• karebebis Tavisufali sigane minimum 813 mm unda iyos.

• roca arsebobs unitaziani ganyofilebe-bi, minimum erTi unda iyos misadgomi.

• roca tualetis oTaxSi eqvsi an meti tualetis ganyofilebaa, minimum erTi ganyofileba ambulatoriulad mis-adgomi unda iyos, A117.1-is Sesabamisad, garda imisa, rom erTi ganyofileba specetlisTvis misadgomi unda iyos.

1524 mm

minimum

914 mm min.Tavisufali gabariti

914 m

m m

in.

Tav

is.g

abar

it

i

1524

mm

min.

Tav

is.

gab

ari

ti

406

- 45

7 mm

Page 185: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 203

sxva funqciebi da Senobebi

dasaSvebi gamoyenebebi, romlebic SeiZleba Segvxvdes saganmanaTleblo dawesebulebebSi aris Semdegi: 1. misadgomi gza scenebTan an sxva ama-

Rlebul farTobebTan A jgufis gamoyenebebSi. is gamoiyeneba mxolos maSin, roca pandusebis an liftebis gamoyeneba SeuZlebelia.

2. TavSeyris farTobebze specetlis misadgomis uzrunvelyofa §1108.2.2-is Sesabamisad. isic gamoiyeneba mxolos maSin, roca pandusebis an liftebis gamoyeneba SeuZlebelia.

3. misadgomi gzebis mowyoba sivrcee-bisken, romlebic ar aris misadgomi farTo sazogadoebisTvis da xuTze naklebi mosargeblisTvisaa gankuT-vnili.

4. misadgomi gza sacxovrebeli erTeu-lis sazRvrebSi.

10. misadgomi eqsterieris gza, sa-dac teritoriis SezRudvebi SeuZ-lebels xdis pandusis an kibis gamoyenebas.

liftebiIBC-is §1109.6 moiTxovs, rom mgzavrebis

liftebi misadgom gzebze Seesabamebodes

A117.1-s.

baqniani liftebi§1109.7 krZalavs baqniani (specetlisTvis)

liftebis gamoyenebas misdgomobisTvis

axal SenobebSi, garkveuli specifikuri

pirobebis gamoklebiT. realurad, baqni-

ani liftebi xSirad ar aris kargad mov-

lili da ar funqcionirebs. damproeqte-

beli unda ecados, ar gamoiyenos isini

specifikuri situaciebis garda an Zvel

SenobebSi, sadac sxvagvari modificireba

misadgomobis uzrunvelsayofad ganx-

orcielebadi araa.

saTavsosadac fiqsirebuli an CaSenebuli saTav-

soebia, rogorebicaa: karadebi, saketiani

karadebi da samedicino karadebi, §1109.8

moiTxovs, rom minimum TiTo tipis

saTavso misadgomi iyos. roca iseTi

nivTebi, rogorebicaa: qurTukis sak-

idebi da dasakeci Taroebi ganTavsebu-

lia aramisadgom oTaxebSi, minimum erTi

aseTi nivTi unda ganTavsdes misadgom

oTaxSic.

1730 mm minimum

1295

mm

mi

nimu

m

915 mm

minimum

Page 186: Ibc.Geo

204 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sxva funqciebi da Senobebi

advilad SesamCnevi gafrTxilebebi§1109.9 moiTxovs, rom mgzavrebis gadasay-

van umoajiro baqnebs hqondes advilad

SesamCnevi gafrTxilebebi kidesTan,

romelic gafrTxilebas aZlevs mxed-

velobis SezRudvis mqone pirebs kidi-

dan gadavardnis safrTxis Sesaxeb.

TavSeyris farTobis skamebi§1109.10 warmoadgens jvaredin gadamisa-

marTebas §1108.2-Tan, sadac mocemulia

skamebTan da damxmare mosasmenebTan

dakavSirebuli debulebebi.

magidebTan, daxlebTan da samuSao zedapirebTan mdgari skamebis Sesaxeb §1109.11 wakiTxuli unda iqnas §1108.2.8.1-

Tan erTad. zRvruli moTxovnebis mixed-

viT, fiqsirebul an CaSenebul magidebT-

an an samuSao zedapirebTan skamebis 5%

misadgomi unda iyos, Tu isini misadgom

gzaze mdebareobs. rogorc aseTi deb-

ulebebisTvisaa damaxasiaTebeli, es

misadgomi mowyobilobebi unda gad-

anawildes SenobaSi an sivrceSi, sadac

isinia ganTavsebuli.

momxmareblis momsaxurebis saSualebebi§1109.12 uzrunvelyofs momxmareblis

momsaxurebis saSualebebs sazogadoebri-

vi sargeblobisaTvis misadgom gzebze.

es saSualebebia: gasaxdelebi, saketiani

karadebis Semcveli oTaxebi, sakontro-

lo gasavlelebi maRaziebSi, salaroebi,

sakvebis dasawyobi zolebi da mosacdeli

zolebi. isini unda gadanawildes da

uzrunvelyos iseTive mravalferovani

momsaxure saSualebebi, rogoric ara-

misadgom saSualebebSia. es moTxovnebi

gamoiyeneba samedicino daniSnulebis

farTobebTan, rogorebicaa: afTiaqebi,

kvebis obieqtebis farTobebi an salaroe-

bi, sadac xorcieldeba gadaxdebi.

sakontroleblebi, samarTavi meqanizmebi da mowyobiloba sadac sakontroleblebi, rogoricaa: sinaTlis CamrTvelebi, Termostatebi, fanjris mowyobiloba da qselis rozetebi (Stefselebi), romlebsac marTavs mosarge-ble, §1109.13-is moTxovniT, misadgomi unda iyos xeliT misawvdeni manZilis kriteriumebis Sesabamisad, romlebic mocemulia A117.1-Si. es moTxovnebi exeba misadgom sivrceebs da misadgomi gzebis gaswvriv mdebare sivrceebs. am moTxovneb-is Tanaxmad, TiToeul sivrceSi misdgomi unda iyos mxolod erTi fanjara. aseve, misadgomi fanjrebi saWiro ar aris samza-reuloebSi an saabazano oTaxebSi, radgan es oTaxebi patara zomisaa da arsebobs mowyo-bilobebisa da karadebis misadgomobasTan dakavSirebuli potenciuri SezRudvebi.

• termini `SesamCnevi gafrTxileba~, Cveulebriv, niSnavs gansazRvruli zomisa da sivrcis struqturas amoS-verili, TavwakveTili burTebiT.

• aRsaniSnavia, rom es debuleba ar exeba avtobusis gaCerebebs, radgan isini, Cveulebriv, esazRvreba bordiurs da ar aqvs erTgvari vardnili, rac gvxvdeba matareblis an metros baqanTan.

• 42 mm centridan

• 60 mm centridan

• 23 mm ZirTan

• 11 mm TavTan

• 5 mm simaRlis

rekreaciuli mowyobilobebiR-2 da R-3 jgufis gamoyenebebSi, sadac

mdebareobs rekreaciuli mowyobilobebi,

romlebic emsaxureba misadgom sacxovreb-

el erTeulebs, §1109.14.1-is mixedviT,

mowyobilobis TiToeuli tipis minimum

25%, magram araumcires 1, misadgomi unda

iyos. amaSi Sedis iseTi sagnebi, rogoricaa:

sacurao auzebi, spa da CogburTis kortebi.

sxva gamoyenebebSi, sadac rekreaciuli mow-

yobilobebia ganTavsebuli, TiToeuli

mowyobiloba unda iyos misadgomi, pro-

centuli SezRudvis gareSe.

Page 187: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 205

niSnebi

§1110 moicavs moTxovnebs misadgomobis

saerTaSoriso simboloebisaTvis, rom-

lebic gamoiyeneba misadgomobis aucile-

beli elementebis amosacnobad.

niSnebi§1110.1 moiTxovs, rom misadgomobis

saerTaSoriso simbolo ganTavsdes mis-

adgom avtosadgom sivrceebTan, §1106.1-is

Sesabamisad, misadgom TavSesafris farTo-

bze, §1007.6-is Sesabamisad, misadgom tual-

etTan, misadgom SesasvlelebTan, misadgom

sakontrolo gasavlelebTan da misadgom

gasaxdelebTan da saketiani karadebis

Semcvel oTaxebTan.

ADAAG moiTxovs, rom oTaxis mudmivi

niSani ganTavsdes winaswar gansazRvrul

adgilas. niSnebs unda hqondes taqti-

luri (SegrZnebadi), amoSverili asoebi da

brailis simboloebi. es moTxovnebi gam-

oiyeneba maSinac, roca ar aris aRniSnuli

kodSi. es kargi magaliTia imisa, Tu ratom

unda gadaxedon damproeqteblebma ADA-

is moTxovnebs kodis moTxovnebTan erTad.

niSnebTan dakavSirebuli moTxovnebi ixi-

leT E danarTis komentarSi 211-e gverdze.

mimarTulebis mimTiTebeli niSnebisadac yvela elementi ar aris misadgomi,

§1110.2-is mixedviT, unda iyos niSnebi,

romlebic SezRuduli SesaZleblobebis

mqone pirebs mianiSnebs uaxloesi mis-

adgomi elementis mimarTulebas. es niS-

nebi unda iyos misadgomobis saerTaSoriso

simboloebi. mimarTulebis mimTiTebeli

niSnebi unda ganTavsdes Senobis aramis-

adgom SesasvlelebTan, aramisadgom tua-

letis mowyobilobebTan, aramisadgom saa-

bazano mowyobilobebTan da liftebTan,

romlebic ar emsaxureba misadgom gzebs.

mimarTulebebi erTi sqesisTvis gankuT-

vnili uaxloesi misadgomi tualetisken

miTiTebuli unda iyos, sadac mdebareobs

§1109.2.1-is Sesabamisi erTi sqesisTvis gan-

kuTvnili mowyobilobebi.

sxva niSnebiroca uzrunvelyofilia specialuri mis-

adgomi, maSin §1110.3-is mixedviT, aucile-

belia am misadgomebis aRmniSvneli niSnebis

ganTavseba. kodSi aRniSnuli specifikuri

moTxovnebia:

1. roca damxmare mosasmeni meqanizmebi

damontaJebulia §1108.2.6-is mixedviT, am

saSualebebis aRmniSvneli niSnebi unda

ganTavsdes bileTis (SesaZen) salaroebT-

an an msgavs adgilebSi.

2. gasasvleli kibis TiToeul karze unda

iyos §1011.3-is Sesabamisi niSani. es nawili

moiTxovs gasasvlelis taqtiluri niS-

nis ganTavsebas, A117.1-is Sesabamisad.

3. TavSesafris farTobebze unda ganTavs-

des samaSvelo daxmarebis aRmniSvneli

niSani, §1007.6.3 - §1007.6.5-is Sesabamisad.

4. farTobebze samaSvelo daxmarebis aRmniS-

vneli niSani unda ganTavsdes §1007.8.3-is

Sesabamisad.

Page 188: Ibc.Geo

206 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis

§3409.1 exeba arsebul SenobebSi mis-

adgomobis uzrunvelyofas, roca war-

moebs garkveuli qmedebebi, rogoricaa:

SesakeTebeli samuSaoebi, rac mSeneblo-

bis nebarTvas moiTxovs, sargeblobis

an gamoyenebis Secvla, miSeneba an gada-

keTeba, rac misadgomobis uzrunvelyo-

fas moiTxovs, rogorc aRniSnulia am

nawilSi. arsebul SenobebSi misadgomis

uzrunvelyofa niSnavs drodadro

Senobebis remodelirebas, sanam sabo-

lood mTlianad misadgomi ar gaxdeba

mTeli Senobis saboloo remodelirebis

an miSenebebis saSualebiT. §3409.3 gan-

martavs, rom rekonstruqcia ar moiTx-

ovs iseT maRal standarts misadgomo-

bisTvis, rogorsac axali mSenebloba.

meores mxriv, arsebuli misadgomi ar

unda Semcirdes an gauqmdes gadakeTebis

samuSaoebis gamo.

mowyobilobebis SekeTeba§3409.2-is saTauri erTgvarad damab-

nevelia, radgan is moTxovs misadgomis

SenarCunebas da ara imas, rom SekeTebis

samuSaoebi Catardes misadgomobis moTx-

ovnebis mixedviT. misadgomobis moTx-

ovnebs unda akmayofilebdes SekeTebis

mxolod is samuSaoebi, romlebic arsebi-

Tad gadakeTebaa da saWiroebs nebarTvas,

da ara §3409.6-is Sesabamisi samuSaoebi.

gamoyenebis Secvlaroca arsebuli Senobis gamoyeneba icv-

leba, §3409.4 moiTxovs, rom Senobis is

nawilebi, romelTa gadakeTebasac gamoy-

enebis Secvla iwvevs, §3409.6-is mixedviT,

misadgomi unda iyos. amasTan, arsebobs

misadgomobis moTxovnebi, romlebic

warmoiSoba gamoyenebis Secvlisgan da

romelTac SeiZleba moiTxovon iseTi

samuSaos warmoeba, romelic sxva mxriv

ar aris dakavSirebuli gamoyenebis

SecvlasTan. misadgomobis amgvari ele-

mentebi mocemulia marjvniv.

misadgomi elementebi gamoyenebis Secvlis dros 1. minimum erTi Sesasvleli misadgo-

mi unda iyos. es unda iyos mTavari Sesasvleli, magram SeiZleba iyos sxva, Tu mTavari Sesasvlelis misadgomo-bis uzrunvelyofa SeuZlebelia.

2. misadgom Sesasvlelsa da mTavari fun-qciis farTobebs Soris unda iyos mis-adgomi gza.

3. niSnebi unda ganTavsdes IBC-is §1110-is Sesabamisad. eseni iqneba ume-teswilad IBC-is §1110.2-is Sesabamisi niSnebi, romlebic Senobis mosarge-bleebs miuTiTebs mimarTulebas mis-adgomi elementebisken.

4. sadac arsebobs avtosadgomi, unda moewyos misadgomi avtosadgomic. deb-ulebis gadamisamarTeba moiTxovs, rom arsebuli avtosadgomi farTo-bebis gadakeTebisas uzrunvelyofi-li iyos misadgomi maSinac ki, roca avtosadgomze raime sxva samuSao ar warmoebs. es gamoiyeneba maSinac, roca gamoyenebis Secvla ar moiTxovs damatebiTi avtosadgomis uzrunve-lyofas.

5. Tu uzrunvelyofilia mgzavrebisaT-vis usafrTxoebis zonebi, axali an arsebuli, minimum erTi unda iyos misadgomi.

6. misadgom avtosadgomsa da mgzavrebi-saTvis arsebul usafrTxoebis zonebs misadgom SesasvlelTan unda akav-Sirebdes misadgomi gza.

• sadac teqnikurad SeuZlebelia mis-adgomobis standartebis dacva axal mSeneblobaSi, maSin unda gamoviyenoT §3409-is sxva nawilebi. amaze detalu-rad visaubrebT cota qvemoT.

P

Page 189: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 207

misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis

gadakeTebebiSenobis gadakeTebis dros, me-11 Tavisa da

A117.1-is debulebebi exeba gadakeTebul

farTobs, Tu es teqnikurad SeuZlebeli

ar aris. roca §3409.6-Tan Sesabamisobis

miRweva teqnikurad SeuZlebelia,

unda vecadoT, maqsimalurad davicvaT

Sesabamisoba, ramdenadac SesaZlebelia.

rogorc misadgomobis sxva debulebebT-

an, teqnikurad SeuZleblobis da gamon-

aklisebis gamoyeneba didi sifrTxiliT

unda moxdes da mxolod nebarTvis gam-

cemTan konsultaciebis Semdeg. `teqni-

kurad SeuZleblobis~ ganmarteba nebar-

Tvis gamcemTan SeTanxmebis sagania. roca

damproeqtebeli irCevs am ganmartebis

gamoyenebas misadgomobis iseTi elemen-

tis gamotovebis gasamarTleblad,

romelic saWiroa axal mSeneblobaSi,

damproeqtebelma nebarTvis gamcemisgan

unda miiRos Sesabamisi interpretireba

gegmis gadaxedvis procesSi.

gadakeTebisas misadgomobis uzrunve-

lyofis moTxovnebisgan gamonaklisebia:

1. misadgomi saWiro ar aris, roca gada-

keTebuli farTobi ar saWiroebs mis-

adgom gzaze mdebareobas, Tu sxvag-

varad ar aris moTxovnili §3409.7-Si,

rac ganxilulia qvemoT.

2. mTavari gamonaklisia is, rom misadgo-

mi gasasvleli saSualebebi saWiro ar

aris arsebuli Senobebis gadakeTebe-

bis dros.

3. roca xdeba individualur sakuTreba-

Si arsebuli A tipis sacxovrebeli

erTeulebis gadakeTeba R-2 gamoyen-

ebebSi, isini unda akmayofilebdes

A117.1-is moTxovnebs B tipisTvis da

me-11 Tavis moTxovnebs. es SezRudvebis

armqone pirebs saSualebas aZlevs,

gadaakeTon misadgomi erTeulebi

misadgomi elementebis demontaJis

saSualebiT, magram moiTxovs, rom es

erTeulebi adaptirebadi darCes, ise

rom potenciurad misadgomi sacxovre-

beli erTeulebis saerTo rezervi ar

Semcirdes.

gadakeTeba, romelic azianebs mTavari funqciisTvis gankuTvnil farTobebssadac gadakeTeba exeba mTavari fun-

qciisTvis gankuTvnili farTobisken

mimaval misadgom gzas, an gadakeTebis

samuSao warmoebs mTavari funqciisTvis

gankuTvnil farTobze, §3409.7 moiTxovs,

rom gza misadgomi iyos. es gza aseve unda

uzrunvelyofdes misadgoms tualetis

mowyobilobebTan da sasmeli wylis fan-

tanebTan, romlebic mTavari funqciisT-

vis gankuTvnil farTobs emsaxureba.

§3409.7-is mizania, gadakeTebebis dros

maqsimalurad iqnas uzrunvelyofili

misadgomoba. am moTxovnebis moculo-

ba pirdapir kavSirSia maT siaxloveSi

arsebul gadasakeTebel farTobTan.

misadgomoba maqsimalurad unda iyos

uzrunvelyofili mTel nagebobaSi.

arsebobs Rirebulebis zeda zRvari 20%,

romelic uwesdeba mTavari funqciisTvis

gankuTvnil farTobisken misadgomi gzis

mowyobis Rirebulebas. Rirebulebis

zRvari SeiZleba gamoiTvalos orgvar-

ad. pirveli, misadgomis Rirebuleba

aris proeqtis saerTo Rirebulebis 20%,

proeqtis 100% saerTo RirebulebiT.

Tumca, Semdeg naTqvamia, rom misadgomi

gzis xarji ar unda aRematebodes gada-

keTebis Rirebulebis 20%-s. Tu gada-

keTebebis Rirebulebaa X, maSin samuSaos

mTliani biujeti iqneba X damatebuli

X-is 20%, an samuSaos biujetis 120%. am

nawilis interpretireba unda daadas-

turos adgilobrivma uflebamosilma

organom biujetis Sedgenis dros. gamon-

aklisebi aseve moicavs mxolod iseTi

komponentebis gadakeTebebs, rogore-

bicaa: eleqtro sistemebi, meqanikuri

sistemebi, mowyobilobebi, muSaobis

sakontroleblebi da cecxlisgan dam-

cavi sistemebi.

es gamonaklisebi mocemulia nawilSi,

romelic exeba mTavari funqciisTvis

gankuTvnil farTobebs. amdenad, gamon-

aklisebi ise unda ganimartos, rom roca

mTavari funqciisTvis gankuTvnil far-

Tobebze warmoebs mxolod meqanikuri

samuSao, misadgomi gzis gaumjobeseba

saWiro ar aris. meores mxriv, gonivruli

axsna iqneboda, rom Rirebuleba meqan-

ikuri samuSaosi, Tu gadakeTebis sxva

samuSoebTan erTadaa warmoebuli mTa-

vari funqciisTvis gankuTvnil farTo-

bze da ar saWiroebs misadgoms, Sevides

mSeneblobis saerTo RirebulebaSi, roca

sidide ganisazRvreba, rogorc gadakeTe-

bis Rirebulebis 20%, imis dasadgenad,

ra dajdeba misadgomis gaumjobeseba.

vinaidan mesakuTreTa umetesoba Tavidan

ar iTvaliswinebs misadgomi element-

ebis uzrunvelyofis xarjebs biujetis

Sedgenisas, umjobesia damproeqtebelma

120% gamoTvlis meTodi gamoiyenos mSen-

eblobis sawyisi biujetis dasadgenad.

pro

eqt

is

saer

To

Ri

reb

ul

eba

• gadakeTebis Rirebuleba

• misadgomis Rirebuleba

interptretacia A interptretacia B(rekomendirebuli)

Page 190: Ibc.Geo

208 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis

• Sesasvlelebi: misadgomi Sesasvle-lebi unda moewyos §1105-is Sesa-bamisad, garda im SemTxvevisa, roca misadgomi Sesasvleli ukve arse-bobs; am SemTxvevaSi, gadakeTebuli Sesasvleli ar saWiroebs misadgo-mobas, Tu amas ar moiTxovs §3409.7. girCevT, gadakeTebuli Sesasvlelebi, SeZlebisdagvarad, misadgomi iyos.

• liftebi: §3409.8.2 moiTxovs, rom liftebi, romlebic Senobis gadakeTe-bul nawilebs emsaxureba, gadakeTdes ise, rom Seesabamebodes A117.1-s da ASME A18.1-s.

• baqniani liftebi: §3409.3-is mixed-viT, arsebul SenobebSi daSvebulia baqniani liftebi misadgom gzebze. es piroba gulisxmobs, rom lifte-bi xSirad amsubuqeben mdgomareobas, roca teqnikurad SeuZlebelia mis-adgomobis miRweva arsebul SenobebSi, sadac safexurebis an mkveTr qanobiani pandusebis gadakeTeba ver xerxdeba rTuli struqturis gamo.

• kibeebi da eskalatorebi arsebul SenobebSi: roca axali eskalatorebi an kibeebi montaJdeba arsebul SenobebSi, sadac isini adre ar iyo, §3809.8.4-is mixedviT, misadgomi gza unda moew-yos §1104.4 da 1104.5-is moTxovnebis Sesabamisad, romlebic axal Senobebs exeba.

• pandusebi, §3409.8.5: roca arsebuli pandusebi ufro daxrilia, vidre misadgomi gzebisTvisaa daSvebuli, an maTi saWiroeba ganpirobebulia imiT, rom struqtura an sivrce akmay-ofilebdes teqnikurad ganuxor-cielebadobis kriteriumebs, maSin isini SeiZleba gamoyenebuli iyos SezRudul SemTxvevebSi 3409.8.5 cxri-lis Sesabamisad.

• pandusebs, romelTa qanobi 1:10-s da 1:8-s Sorisaa, SeiZleba gamoyenebuli iyos 76 mm-iT asamaRleblad.

• pandusebi, romelTa qanobi 1:10-s da 1:12-s Sorisaa, SeiZleba hqondes 152 mm simaRle.

• SezRudvebis mixedviT, mokle, mkveTr qanobiani pandusebi, Tumca miuRebeli an arasasurveli axal mSeneblobaSi, SeiZleba gamoiyenon specetliT mosargeble pirebma Zalian mokle manZilebze da simaRleebze. aseT SemTxvevebSi, ukeTes misadgomad, Tumca saSiSad, mkveTr qanobiani pan-dusi ufro iTvleba, vidre safexuri.

zRvrebi gadakeTebebisTvis§3409.8 exeba arsebul SenobebSi gada-

keTebebis dros gamosayenebel zRvrebs.

am moTxovnebSi aRiarebulia urTierT-

kavSiri Senobis struqturasa da iseT

vertikalur elementebs Soris, rog-

orebicaa: liftebi, kibeebi, safexurebi

saval gzebze da ufro mkveTr qanobiani

pandusebi, vidre daSvebulia mimdinare

kodis mixedviT. zRvrebTan dakavSire-

buli moTxovnebi, pirvel rigSi, exeba

gadakeTebul farTobebs da Semdeg gada-

keTebuli farTobebisken mimaval mis-

adgom gzebs, mxolod nawilobriv.

1:8-dan 1:10-mde

• 76 mm maqsimaluri amaRleba

• 152 mm maqsimaluri amaRleba

1:10 dan 1:12-mde

Page 191: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 209

misadgomoba arsebuli SenobebisTvis

• sanaxaobis mosawyobi farTobebi: roca teqnikurad SeuZlebelia sanaxaobis mosawyobi farTobebis gadakeTeba ise, rom isini misadgom gzaze iyos, §3409.8.6 moiTxovs, rom sanaxaobis mosawyobi far-Tobebis minimum erTi tipi misadgomi iyos. aRsaSniSnavia, rom erT-erTi tipis niSnavs, rom misadgomi unda hqondes yovel gansxvavebuli tipis farTobs.

• sacxovrebeli an saZinebeli erTeule-bi: §3409.8.7-is mixedviT, misadgomo-bis moTxovnebi exeba mxolod iseT sivrceebs, romlebic gadakeTebuli an damatebulia I-1, 2 an 3 jgufisa da R-1, 2 an 4 jgufis gamoyenebebSi. gadakeTe-buli an mimatebuli farTobebis saz-RvrebSi, misadgomi A tipis erTeulebis misadgomebis raodenobisadmi §1107-Si mocemuli moTxovnebi exeba mxolod gad-akeTebul an mimatebul farTobebs.

• tualetis oTaxebi: sadac teqnikurad SeuZlebelia tualetebis an abazanis arsebul mowyobilobebTan misadgomis mowyoba, §3409.8.9-is mixedviT, misaRe-bia maT nacvlad erTi sqesisTvis gan-kuTvnili mowyobilobebis damontaJeba. aseTi mowyobilobebi unda mdebareob-des imave iatakze da imave farTobze, sadac arsebuli mowyobilobebia.

• gasaxdelebi, gasasinji da saketiani kara-debis Semcveli oTaxebi: sadac teqnikurad SeuZlebelia arsebul gasaxdelebTan, gasasinj da saketiani karadebis Semcvel oTaxebTan misadgomis mowyoba, §3409.8.10-is mixedviT, imave doneze unda moewyos erTi misadgomi oTaxi. Tu arsebuli oTaxebi erTi sqesisTvisaa gankuTvnili, misadgomiani oTaxebic erTi sqesisTvis unda iyos. roca arsebuli oTaxebi orive sqesisTvisaa gankuTvnili, misadgomi oTaxebic orive sqesisTvis unda iyos.

• sakontrolo gasavlelebi: roca xdeba sakontrolo gasavlelebis gadakeTeba iseT SenobebSi, sadac savaWro sivrce 465 m2 an metia, §3409.8.11 moiTxovs, rom TiToeuli funqciis momsaxure minimum erTi sakontrolo gasavleli misadgo-mi iyos. es nawili ise unda gavigoT, rom Tu garkveuli zomis SenobaSi sakon-trolo gasavlelebis gadakeTeba xdeba, uzrunvelyofili unda iyos misadgomi sakontrolo gasavlel(eb)i.

• zRurblebi: §3408.12-is mixedviT, arsebul SenobebSi SeiZleba iyos 19,1 mm simaRlis zRurblebi. aseT zRur-blebs unda hqondes dadablebuli kideebi orive mxares, rom specetli advilad gadavides. dadablebis qano-bi gansazRvruli ar aris, magram unda Seesabamebodes A117.1-Si axali zRur-blebisTvis gansazRvrul gabaritebs. sadac SesaZlebelia, zRurblebi mTli-anad unda akmayofilebdes axali mSen-eblobis standartebs.

gadakeTebuli zRurbli

tipiuri zRurbli

• 12.7 mm

•tualetis an saabaza-

nos arsebuli mow-

yobilobebi

• gasaxdelebi, gasasinji da saketiani karadebis Semcveli oTaxebi

Page 192: Ibc.Geo

210 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

istoriuli Senobebi

§3409.9-is debulebebi exeba Senobebs,

romlebic Sesabamisi uflebamosili

organos mier istoriuladaa miCneuli.

dadgena imisa, risi gakeTebaa teqnikurad

SeuZlebeli arsebul SenobebSi kidev

ufro rTulia, Tu Senobas istoriuli

nagebobis statusi aqvs miniWebuli. teqni-

kuri SeuZleblobis/ganuxorcielebado-

bis ganmartebis mixedviT struqturis

gansazRvrasTan erTad, damproeqtebelma

da nebarTvis gamcemma unda ganixilon, Tu

rogor zemoqmedebas axdens misadgomi ele-

mentebi Senobis istoriul struqturaze/

wyobaze. mniSvnelovania vicodeT, rom

Senobis istoriuli mniSvneloba ar amarT-

lebs misadgomobis arqonas. nebarTvis gam-

cemma unda Seamowmos nebismieri analizi,

dakavSirebuli, mTliani Tu ara, nawilo-

brivi misadgomobis uzrunvelyofasTan,

teqnikuri SeuZleblobis/ ganuxorciele-

badobis an istoriuli zemoqmedebis

doqtrinebis mixedviT. aseTi analizebi

unda waredginos werilobiTi formiT da

unda inaxebodes uflebamosili organos,

damproeqteblis da Senobis mesakuTris

arqivSi. Tu Senobas ganesazRvreba isto-

riuli nagebobis statusi, maSin SeiZleba

gamoviyenoT misadgomobasTan dakavSireb-

uli Semdegi alternatiuli moTxovnebi.

• teritoriaze Sesvlis wertilebi: rogorc sxva ganaxlebebisTvis, §3409.9.1 moiTxovs, rom teritoriaze Sesvlis wertilsa da misadgom Sesasvlels Soris arsebobdes minimum erTi misadgomi gza. es SeiZleba ar iyos mTavari Sesasvleli, Tu SesasvlelSi misadgomobis uzrun-velyofa teqnikurad an istoriulobi-dan gamomdinare SeuZlebelia.

• mravaldoniani Senobebi: §3409.9.2 moiTx-ovs, rom misadgomi Sesasvlelidan im doneze mdebare sazogadoebriv sivr-ceebTan arsebobdes misadgomi. naTqvami ar aris, magram igulisxmeba, rom mis-adgomi saWiroa misadgomi Sesasvlelis donis zemoT da qvemoT.

• Sesasvlelebi: §3409.9.3 moiTxovs, rom minimum erTi Sesasvleli iyos mis-adgomi. roca es SeuZlebelia teqnikuri an istoriulobasTan dakavSirebuli mizezebis gamo, unda gamoiyenebodes sxva Sesasvleli. Tu es gakeTebulia, SenobiT sargeblobis periodSi mis-adgomi Sesasvleli ar unda iketebodes da ganTavsebuli unda iyos niSani, romelic mosargebleebs misadgomi Sesasvlelis mimarTulebaze mianiS-nebs. aseve misaRebia Caketili misadgomi Sesasvlelis arseboba, Tu damontaJebu-lia Setyobinebis an distanciuri moni-toringis sistema.

• tualetisa da abazanis mowyobilobe-bi: sadac aris aseTi mowyobilobebi, §3409.9.4-is mixedviT, minimum erTi misadgomi tualetis oTaxi unda Seesabamebodes §1109.2.1-s.

P

Page 193: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 211

damatebiTi misadgomobis moTxovnebi

danarTi EIBC-is danarTebSi mocemul debule-

bebs ar aqvs Zala da efeqti adgilobriv

iurisdiqriebSi, Tu isini sagangebod

ar iqneba miRebuli adgilobrivi ufle-

bamosili organos mier. Cven am TavSi

CavrTeT misadgomobis damatebiTi deb-

ulebebi, rogorc magaliTi imisa, Tu

rogor muSaobs danarTebi. misadgomi

monakveTi CarTulia imis gamo, rom

danarTis debulebebi Zalian axlosaa

ADA-Tan da misadgomobis reglanete-

bis adgilobriv modifikaciebTan.

Cveni azriT, am moTxovnebis umetesoba

unda efuZvenodes saR azrs an ADA-Tan

Sesabamisobas, miuxedavad imisa, miRe-

bulia Tu ara danarTi adgilobrivad.

unda aRniSnos, rom danarTebSi miTiTe-

buli standartebi Seicavs ADA-s mis-

adgomobis saxelmZRvanelo principebs/

direqtivebs (ADAAG) da sxvadasxva

federalur gamocemebs, dakavSirebuls

misadgomTan da misadgomis reglament-

ebTan, romlebic A117.1-is damatebaa.

damproeqteblebi unda gaecnon am

debulebebs, Tu mosalodnelia,

rom mouwevT am an msgavsi moTxovne-

bis gaTvaliswineba daproeqtebis dros.

danarTis moTxovnebi, Cveulebriv, is

moTxovnebia, romlebic araa sayovel-

Taod miRebuli an romlebic jer isev

SemuSavebis procesSia. danarTebSi es

debulebebi mocemulia imisaTvis, rom

adgilobriv uflebamosil organoebs

SeeZloT airCion, miiRon Tu ar miiRon

isini, ise rom ZiriTadi kodi riskis

qveS ar dadges.

danarTi E iyenebs gadamisamarTebis ise-

Tive kriteriumebs, rogorsac ZiriTadi

kodi, A117.1. danarTis debulebebi isea

Seqmnili, rom ZiriTadi kodi koor-

dinirebuli iyos damatebiT moTx-

ovnebTan. miRebis SemTxvevaSi, nawilebis

nomrebi Tavsdeba ZiriTad kodSi iseTi

numeraciuli TanmimdevrobiT, rogorc

mocemulia danarTSi. specifikuri

gamoyenebebis an funqciebis damatebi-

Ti moTxovnebis SemTxvevaSi, romlebic

araa Sesuli ZiriTad kodSi, danarTis

moTxovnebi gadafaravs ZiriTad kods.

misadgomi gzebi§E103 damatebulia moTxovnebi saban-

keto farTobebze gamomsvlelisTvis

amaRlebuli baqnebis an kaTedrebis

misadgomisTvis. (aRsaniSnavia, rom es

ADAAG -is moTxovnaa).

SemaRlebis xedi

gegmis xedi

Page 194: Ibc.Geo

212 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

damatebiTi misadgomobis moTxovnebi

sakomunikacio elementebi§E104.3 exeba misadgom sakomunikacio

elementebs droebiTi sacxovreblebis

saZinebel adgilebSi, E104.3.1 cxrilis

Sesabamisad, gamomdinare oTaxebis raode-

nobidan. es elementebi gankuTvnilia

smenis SezRudvis mqone adamianebisT-

vis da moicavs vizualur Setyobinebebs

satelefono zarebze, karze kakun-

ze an zaris darekvaze. es funqciebi

damoukidebeli unda iyos vizualuri

saavario gangaSis Setyobinebebisgan.

telefonTan axlos unda iyos eleqtro

Stefseli, rom SesaZlebeli iyos porta-

beluri teletaipebis SeerTeba tele-

fonTan misadgomad. telefonebs aseve

unda hqondes xmis sakontroleblebi.

aRniSnuli ar aris, unda iyos es oTaxebi

sxva SezRuvebis mqone pirebisTvis gan-

kuTvnil oTaxebTan kombinirebuli, Tu

gancalkevebuli. savaraudod, mobiluri

da smeniTi SezRudvebis mqone pirebisT-

vis damoukidebeli misadgomebi unda

moewyos, da daematos oTaxebis raode-

nobasTan dakavSirebuli moTxovnebi.

Tumca, aseve savaraudoa, rom gadan-

awilebuli da mravalferovani misadgo-

mi sWirdeba specialur oTaxebs, rom

orive tipis misadgomi uzrunvelyofi-

li iyos erT oTaxSi. gaTvaliswinebuli

unda iyos sxvadasxva SezRudvebis mqone

pirebi. aseve, oTaxebi, romlebic mis-

adgomia mobiluri SezRudvebis mqone

adamianebisTvis, gamoyenebadi unda iyos

sxva SezRudvebis mqoneTaTvisac. Tu

miRebulia iurisdiqciaSi, sadac unda

ganxorcieldes proeqti, es moTxovnebi

ganxiluli unda iqnas nebarTvis gam-

cemTan erTad.

• samrecxao mowyobilobebi: roca samrecx-ao mowyobiloba montaJdeba sivrceebSi, romlebic misadgomi unda iyos, §E105.2 moiTxovs, rom minimum TiTo tipis mow-yobilobis misadgomoba Seesabamebodes A117.1-s.

• sawyobebi, savaWro avtomatebi da sxva mowyobilobebi: §E105.3 moiTxovs, rom sivrceebSi ganTavsebuli savaWro avtomatebi misadgomi iyos A117.1-is Sesabamisad.

• safosto yuTebi: §E105.4 moiTxovs, rom roca safosto yuTebi ganTavsebulia interierSi, maTi minimum 5% misadgomi iyos A117.1-is Sesabamisad. roca safosto yuTebi ganTavsebulia TiToeul erTeul-Tan, maSin misadgomi safosto yuTebi unda ganTavsdes misadgom erTeulebTanac.

• ormxrivi sakomunikacio sistemebi: sadac ganTavsebulia iseTi sakomu-nikacio sistemebi, rogoricaa: mraval-biniani saxlis SesasvlelSi damontaJe-buli SenobaSi SemSvebi, sistema unda Seesabamebodes A117.1-s.

sxva elementebi da mowyobilobebi§E105-Si aRniSnuli mowyobilobebi

droebiTia an damatebulia Senobis das-

rulebis Semdeg. rogorc aseTi, isini

ver iqneba damproeqteblis kontro-

lis qveS, Tumca damproeqtebelma unda

icodes es moTxovnebi imisaTvis, rom

gegmaSi gaiTvaliswinos maTi gansaTa-

vsebeli adgilebi.

Page 195: Ibc.Geo

ACCESSIBILITY / 213

damatebiTi misadgomobis moTxovnebi

telefonebi§E106-Si Sesuli moTxovnebi telefon-

Tan misadgomTan dakavSirebiT, miuxe-

davad imisa, rom danarTSia Setanili,

TiTqmis yvela SemTxvevaSi unda iqnas

gamoyenebuli. amasTan, misadgomobis es

detaluri moTxovnebi unda gadamowm-

des ADAAG-is da adgilobrivi kodis

mixdeviT.

• misadgomobis moTxovnebi A117.1-is ilustrirebaa. aRsaniSnavia, rom marTalia telefonebi SeiZleba mis-adgomi iyos wina an gverdiTi mxri-dan, rogorc naCvenebia ilustraci-aze, TiTo sarTulze minimum erTi telefoni pirdapir misadgomi unda iyos, garda eqsterieris telefone-bisa, romelTac aqvs diskoiani asakre-fi. zogadad, fasiani telefonebi misadgomi unda iyos E106.2 cxrilis Sesabamisad.

• sazogadoebrivi moxmarebis yvela telefons unda hqondes xmis sakon-trolebeli, A117.1-is Sesabamisad.

• teletaipebi: §E106.4 moiTxovs, rom teletaipebi, satelefono meqanizmebi smenis SezRudvis mqone pirebisTvis, romlebic iyenebs teqsts an sxva ara-verbalur komunikacias, unda ganTavs-des im adgilebSi, sadac telefonebis rigSi oTxze meti sazogadoebrivi mox-marebis telefonia. erTaderTi gamon-aklisia, roca telefonebis ramdenime rigi erT sarTulze erTmaneTisgan daSorebulia 60 960 mm-ze naklebi man-ZiliT; maSin teletaipi unda ganTavs-des mxolod erT aseT rigSi. teletai-pis ganTavsebis adgilebi miniSnebuli unda iyos teletaipis saerTaSoriso simboloTi. aseve, unda ganTavsdes teletaipis adgilmdebareobisken mimTiTebeli niSnebi. teletaipTan dakavSirebul moTxovnebTan erTad, eleqtro rozetTan/StefselTan unda mdebareobdes Taro portabeluri teletaipisTvis interieris sami an meti telefonis Semcvel rigTan.

telefonebi TiTo sarTulze specetlisaTvis misadgomi

an doneze telefonebi

1 1 TiTo sarT. an doneze

telefonebis 1 rigi* 1 TiTo sarT. an doneze

telefonebis 2 an meti rigi 1 telefonebis TiTo rigze

*telefonebis rigi moicavs rigs ori an meti telefoniT

Page 196: Ibc.Geo

214 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

damatebiTi misadgomobis moTxovnebi

niSnebisadac oTaxebis an sivrceebisTvis gan-

kuTvnili mudmivi niSnebi ganTavsebu-

lia karebebTan, §E107 moiTxovs, rom es

niSnebi taqtiluri iyos. sadac interi-

eris permanentuli oTaxebis permanen-

tuli daniSnulebebis aRmniSvnelebad

gamoyenebulia piqtogramebi, maTze moce-

muli teqstebi unda iyos taqtiluri

A117.1-is Sesabamisad. mimarTulebis

aRmniSvneli niSnebi interieris per-

manentuli mdebareobebisTvis, Senobis

mimarTulebebisa da TanamSromlebis

saxelebisa da droebiTi niSnebis gamok-

lebiT, unda iyos misadgomi A117.1-is

Sesabamisad. es meore SemTxvevaa, roca

am moTxovnebis gamoyeneba aucilebelia,

miuxedavad imisa, miRebulia Tu ara

adgilobrivad. niSnebis moTxovnebTan

dakavSirebiT, A117.1-Tan erTad unda

gadamowmdes ADAAG.

• sans-serifis mTavruli asoebi minimum 15,9 mm simaRlis; maqsimum 51 mm simaR-lis, amoburculi 0,8 mm-ze taqtiluri SegrZnebisaTvis

• II zomis brailis Srifti

• 1524 mm niSnis Suaxazamde im mxares, said-anac kari iReba

• SezRuduli SesaZleblobebis

mqone pirTaTvis gankuTvnili

telefonebis saerTaSoriso

simbolo

qalebi

Page 197: Ibc.Geo

12interieris garemostruqturuli usafrTxoebis, cecxlgamZleobisa da gasasvlelebis Semdeg, inter-

ieris garemos xarisxi kodis ganviTarebis erT-erTi umTavresi faqtoria. gare-

mosTan dakavSirebuli bevri sakiTxi samodelo kodebSi Sevida me-20 saukunis

damdegisaTvis SenobebSi arsebuli savalalo sacxovrebeli pirobebis pasuxad.

gasaqiravebeli mravalbiniani saxlebi da sawarmoo pirobebi xSirad mosarge-

bleebs janmrTelobis seriozul problemebs uqmnida. xSirad mosargebleebi

Tavmoyrilni iyvnen patara oTaxebSi, sadac ar iyo sakmarisi sinaTle da venti-

lacia. ar iyo daculi sanitaruli pirobebi an ar xdeboda Senobebis saTanadod

movla-SekeTeba. aseve, ukontrolo samSeneblo masalebis, gansakuTrebiT, deko-

ratiuli masalebis gamoyenebam gamoiwvia Zlier aalebadi masalebis damontaJeba

gasasvlel gzebze, ris gamoc xSirad sagangebo situaciebis dros gasasvleli gzebi

ufro saSiSi xdeboda, vidre is sivrceebi, sadac mosargebleebi cxovrobdnen.

kodis debulebebi iwereboda mosargebleTa sacxovrebeli pirobebis xarisxTan

dakavSirebuli sakiTxebis mosagvareblad. bolo dros, SenobaSi haeris xarisxi

met da met mniSvnelobas iZens, radgan Senobebi ufro da ufro energo efeqtiani

da hermetuli xdeba. bolo wlebSi, kodis ganviTarebaSi rTul amocanas warmoad-

gens obis an momwamvleli/toqsiuri gazebis dagrovebis Tavidan acileba da, ima-

vdroulad, energo efeqtianobis miRweva.

interieris garemos SefasebaSi gamoiyofa ramdenime umTavresi faqtori. me-8 TavSi

ganxilulia interieris sivrceebSi gamoyenebuli sxvadasxva samSeneblo masalebis

cecxlgamZleoba da kvamlis warmoqmnis unari; me-12 Tavi garemo pirobebTan dakav-

Sirebul sxva sakiTxebs exeba.

es moicavs haeris xarisxs, rogorc adamianis janmrTelobis, ise Senobis gamZleo-

bisaTvis, rasac aregulirebs Senobisa da gamoyenebuli sivrceebis ventilaciasTan

dakavSirebuli regulaciebi. meore sakiTxia mosargebleTa saqmianobis xarisxi

sivrceSi, rasac aregulirebs temperaturis sakontroleblebTan, bunebrivi an

xelovnuri ganaTebis doneebTan da sivrceebs Soris ganTavsebul haerisa da bgeris

saizolacio masalebTan dakavSirebuli regulaciebi. aseve, exeba gamosayenebeli

sivrceebis zomebs, gamouyenebel sivrceebTan misadgomsa da Senobis interieris

sanitarul da movla-SekeTebis sakiTxebs, maT Soris, advilad SesakeTebel masa-

lebs tualetebsa da saabazanoebSi. amdenad, me-12 TavSi warmodgenilia sxvadasxva

sakiTxebTan dakavSirebuli mravali debuleba, romelTac mcire kavSiri aqvs Tavis

dasaxelebasTan.

Page 198: Ibc.Geo

216 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

interieris garemo

am TavSi bevri gansxvavebuli nawilia.

erTi nawili aregulirebs sasicocxlo

pirobebis xarisxTan dakavSirebul

sakiTxebs interierebisTvis da aseve

Seicavs zomebs Senobebze klimaturi

pirobebis zemoqmedebis Sesasusteblad.

am TavSi mocemuli standartebi aseve

exeba imas, Tu sivrceebi rogor gamoi-

yeneba da SeigrZneba mosargebleTa mier,

da rogor unda movuaroT Senobebs. is

gansxvavdeba me-8 Tavisgan, romelSic

umTavresad ganxilulia interieris

sivrceebis mosargebleTa saxanZro usa-

frTxoeba. Tavis dasaxeleba garkveul-

wilad damabnevelia im gagebiT, rom

masSi gansazRvruli moTxovnebi aseve

exeba sivrceebs, romlebic, Cveulebriv,

gamouyenebelia, Tumca Senobis konver-

tis SigniT mdebareobs.

ventilacia$1203 exeba damaluli sxvenebisa da fer-

mis sivrceebis, aseve, gamoyenebuli sivr-

ceebis ventilacias. amdenad, am nawilSi

calkea mocemuli moTxovnebi samSeneb-

lo masalebis farTobebis ventilaci-

isaTvis da calke Senobis mosargebleTa

mier gamoyenebuli sivrceebis venti-

laciisaTvis.

sadac samSeneblo masalebi SemozR-

udulia sivrceebiT rogorc eqsteri-

eris, ise interieris mxridan, damalu-

li sivrceebi, iqneba es sxvenebis Tu

fermebis sivrceebi, midrekilia danes-

tianebisken.

• eqsterieris sivrceebisagan gansxvave-biT, interieris sivrceebSi xdeba gan-sxvavebul temperaturis SenarCuneba.

• gamoyenebul sivrceebSi ufro maRali tenianobaa, vidre eqsterierSi, ada-mianebis iseTi aqtivobebidan gamom-dinare, rogorebicaa: sunTqva, saWmlis momzadeba da dabana.

• ramdenadac teni trialebs SenobaSi, is SeiZleba moemwyvdes damalul sivr-ceebSi.

• temperaturuli gansxvavebebis dros da namis wertilis (kondensaciis) tempera-turaze wylis orTqli SeiZleba konden-sirdes wylad Senobis SigniT arsebul RrmulebSi. aman SeiZleba gamoiwvios lpoba, obi an Seqmnas dazianebis gamom-wvevi sxva pirobebi, ris Sedegadac dair-Rveva Senobis struqtura da SeiZleba dagrovdes momwamvleli nivTierebebi.

• damaluli sivrceebidan teniani haer-is gasawovad erT-erTi qmediTi zomaa saventilacio bilikebis Seqmna. ganiave-bisadmi moTxovnebi isea SemuSavebuli, rom Sesustdes damaluli sivrceebi-sken haeris gadaadgileba. es zomebi iTvaliswinebs bunebriv konveqciasa da wylis orTqlis kondensirebis Taviseburebebs. konveqciis gamoyeneba iZleva pasiuri ganiavebis saSualebas, meqanikuri daxmarebis gareSe.

• meore zomaa orTqlis Semakaveblebis gamoyeneba imisaTvis, rom teni ver gad-aadgildes Senobis teniani nawilebi-dan mSralisken.

Page 199: Ibc.Geo

INTERIOR ENVIRONMENT / 217

sxvenis sivrceebi§1203.2 iTxovs, rom saventilacio

Riobebi ganTavsdes qanobiani saxuraveb-

is ZirSi da TavSi, rom SesaZlebeli iyos

konveqcia sxvenebsa da maRal WerebSi.

saventilacio Riobisadmi moTxovnebi gansazRvrulia gasaniavebeli farTobis nawilebis/fraqciebis mixedviT. sayura-dReboa, rom gasaniavebeli farTobisadmi moTxovnebi exeba Tavisufal farTobebs. Tavisufali farTobi aris sivrce, sadac xdeba realuri haerdena. Jaluzebiani sahaeroebi da safariani Riobebi ar qmnis 100%-ian Tavisufal farTobs. praqti-kulad, Jaluzebiani sahaero Riobebis Tavisufal farTobad iTvleba 50%. nebi-smieri sahaeros safarebisaTvis realuri Tavisufali farTobebi moZebneT mwarmoe-blis monacemebSi.

ventilacia

• am debulebiT kodi varaudobs, rom izolaciis ventilacia izolaciis zemoT unda iyos. proeqtebSi es gaT-valiswinebuli unda iyos. sahaeroebi ise unda ganawildes, rom xeli Seuwyos konveqcias, anu daqanebul pirobebSi naxevari unda iyos zemoT, naxevari qvemoT.

• izolaciasa da saxuravis ficarfe-nils Soris unda darCes minimum 25,4 mm sivrce.

• blokireba da xiduri SeerTeba ise unda moewyos, rom xeli ar SeuSalos ganiavebas.

• sahaero xvrelis Tavisufali farTo-bi ar unda iyos gasaniavebeli sivrcis farTobis 1/150-ze naklebi da ganiave-bis Seasqmnelad am farTobis 50% ganT-vsebuli unda iyos gasaniavebeli sivr-cis zeda nawilSi, naSveris an karnizis sahaero xvrelebidan 914 mm-iT maRla.

• saventilacio farTobi SeiZleba Semcirdes naxevramde, 1/300-mde, roca orTqlis bari-eri damontaJebulia damaluli sivrcis Tbil mxares da vertikaluri daSoreba SenarCunebulia sahaero arxebis Semomtan da gamwov nawilebs Soris.

• sahaeroebi dafaruli unda iyos safa-rebiT, mwerebisa da Citebisagan dasa-cavad, aseve, wvimis wylisa da Tovlis moxvedris Tavidan asacileblad.

Page 200: Ibc.Geo

218 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

ventilacia

iatakqveSa ventilacia§1203.3 iTxovs, rom Senobebs, romlebTac

ar aqvT gruntze ganTavsebuli filis

struqturebi, sivrce iatakis qveS mde-

bare koWebsa da grunts Soris niavde-

bodes.

gamonaklisebis daSvebiT, iatakqve-

Sa ventilacia SeiZleba Semcirdes an

Caenacvlos meqanikuri ventilacia, roca

orTqlis Semakavebeli ganTavsebulia

gruntis zedapirze gamouyenebel fuZis

sarTulSi. ventilacia saWiro ar aris,

roca sivrces gaaCnia izolacia, adaptire-

bulia klimatur pirobebTan da uzrun-

velyofilia orTqlis SemakavebliT.

nebismieri es zoma iTvleba orTqlis

SemoWrisgan an dagrovebisagan eqviva-

lentur dacvad, roca gamoyenebulia

garkveuli raodenobis pasiur an meqani-

kur ventilaciasTan erTad.

temperaturis kontroli§1204-is mixedviT, yvela sacxovrebeli

sivrce uzrunvelyofili unda iyos

sivrcis gamaTbobliT. gaTbobis sistemam

unda uzrunvelyos 20ºC temperatura

sivrcis iatakis zemoT 914 mm-ze. aseTi

temperatura uzrunvelyofili unda

iyos wlis yvelaze civ dReebSi.

• saheroebis Tavisufali farTobi unda iyos gamouyenebeli fuZis sarTulis yoveli 10 m2-sTvis 0,67 m2. sahaerobi daculi unda iyos, rom mwerebi da cxovelebi ver moxvdnen gamouyenebel fuZis sarTulSi.

• sahaeros Riobebi unda ganTavsdes imgvarad, rom uzrunvelyos iat-akqveSa farTobis jvaredini ven-tilacia. amdenad, Riobebi unda ganawildes Senobis perimetris garSemo, SeZlebisdagvarad, maqsi-malurad didi raodenobiT.

20˚C

9

14

Page 201: Ibc.Geo

INTERIOR ENVIRONMENT / 219

ventilacia

bunebrivi ganiaveba§1203.1 iTxovs bunebrivi ganiavebis

uzrunvelyofas meqanikuri ventilaci-

is ararsebobis SemTxvevaSi. meqanikuri

ventilacia unda Seesabamebodes saer-

TaSoriso meqanikur kods. am moTxovne-

bis mizania sacxovrebeli sivrceebis

uzrunvelyofa sinaTliTa da haeriT,

maSinac ki, roca interieris sivrceebi

ufanjroa da emijneba sxva oTaxs.

roca haerSi arsebobs damatebiTi damabi-

nZureblebi bunebrivad ganiavebul sivr-

ceebSi, kodis Tanaxmad, SesaZloa saWiro

gaxdes damatebiTi meqanikuri ventilaci-

is damontaJeba.

yvela SemTxvevaSi, kodi moiTxovs meqani-

kur ventilacias oTaxebSi, romlebic

Seicavs saabazanoebs, saSxapeebs, spas da

msgavs saabazano mowyobilobebs. sayura-

dReboa, rom bunebrivi ganiaveba ar iTvleba

meqanikuri ganiavebis alternativad saaba-

zano oTaxebSi. amdenad, arsebobs poziti-

uri ventilaciis saWiroeba, rom interi-

erSi arsebuli teni mTel struqturaSi ar

gavrceldes. xSirad, gansakuTrebiT, civ

klimatur pirobebSi, bunebrivi ganiaveba

ar gamoiyeneba da teni grovdeba SenobebSi,

roca meqanikuri ventilacia uzrunvelyo-

fili ar aris.

• §1203.4.1-is mixedviT, oTaxebs unda hqondes gareT gamavali, gaRebadi far-Tobebi, romlebic sivrcis iatakis farTobis minimum 4% unda iyos. am ilustraciaSi es iqneba orive naCven-ebi sivrcis saerTo farTobis 4%.

• §1203.4.1.1 -is mixedviT, ufanjro momij-nave oTaxebs unda hqondes Sida oTaxis iatakis farTobis minimum 8%, an 2,3 m2

(romelic meti gamova) Riobi fanjriani momijnave oTaxisken.

• gaRebadi farTobi oTaxSi, romelic gareT gadis, unda gamoiTvalos yvela oTaxis saerTo farTobidan, gasaniave-beli fajnris safuZvelze. amdenad, am magaliTSi, farTobi nomeri 2 miCneu-lia nomer 1 oTaxis nawilad.

1

2 •oTaxi 2-is iatakis farTobis 8%

• oTaxi 1-is da oTaxi 2-is iat-akis farTobis jamis 4%

Page 202: Ibc.Geo

220 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

ganaTeba

§1205 iTxovs, yvela sacxovrebel sivrces

hqondes bunebrivi an xelovnuri gan-

aTeba. sayuradReboa, rom xelovnuri gan-

aTeba unda uzrunvelyofdes 107 luqss

oTaxis iatakidan 762 mm simaRleze, bune-

brivi ganaTebisaTvis ar aris dawesebuli

ganaTebis sididis specifikuri krite-

riumebi. marTalia, Znelad warmosadge-

nia, magram kodis sityvasityviT gagebis

SemTxvevaSi, gamodis, rom SesaZlebelia

iseTi Senobis arseboba, romlis gamoyen-

eba xdeba mxolod dRis ganaTebis dros

da masSi ar aris Sida oTaxebi, sadac bune-

brivi ganaTeba SezRudulia.

sacxovrebel erTeulebSi kibeebs unda

hqondes specifikuri ganaTebis doneebi,

romlebic izomeba yoveli kibis safex-

uris cxviridan. ZiriTadi ganaTebis

done kibis savali zedapirebis doneze

unda iyos minimum 11 luqsi. sxva gamoy-

enebebSi kibeebi unda naTdebodes me-10

Tavis Sesabamisad. gasasvleli saSu-

alebebis saavario ganaTebisadmi moTx-

ovnebi warmodgenilia $1006-Si. rogorc

zemoT aRiniSna, me-10 TavSi gansazRvru-

li moTxovnebi da sacxovreblis kibee-

bisadmi moTxovnebi, arsebiTad, erTi

da igivea.

• kodi uSvebs interieris oTaxebSi sinaTlis Semotanas momijnave oTaxebi-dan. meore oTaxis momsaxure momijnave oTaxis ziari kedlis minimum naxevari Ria unda iyos.

• Riobi unda iyos Sida oTaxis iata-kis farTobis minimum 10%, an 2,3 m2

(romelic meti gamova).

• Riobis gamWvirvale masaliT dafaruli minimaluri sufTa farTobi ar unda iyos oTaxis, an oTaxebis, iatakis farTobis 8%-ze naklebi. amdenad, es orjer metia, vidre moTxovniT gansaz-Rvruli saventilacio farTobi.

• am oTaxis iatakis far-Tobis 10%

• orive oTaxis iatakis far-Tobis 8%

• 107 luqsis saSualo ganaTeba xelovnuri ganaTebisaTvis

• ganaTebis done, gazomili iatakidan 762 mm-iT maRla.

762

mm

Page 203: Ibc.Geo

INTERIOR ENVIRONMENT / 221

ezoebi an Sida ezoebi

ezoebi an Sida ezoebieqsterieris Riobebi unda gadiodes

imave sakuTrebis ezoebSi an Sida

ezoebSi, romelTa zoma gansazRvrulia

$1206-Si. ezosa da Sida ezos zomebi

dawesebulia sinaTlis Saxtisa da

mravalsarTuliani Senobebis ukana

ezoebis minimaluri gabaritebis dasa-

dgenad imisaTvis, rom es farTobebi

uzrunvelyofdes realur ganaTebas da

haers sivrceebSi, romelTac isini emsax-

urebian.

• ezoebis sigane pirveli ori sarTu-

lisaTvis minimum 914 mm unda iyos.

• ezoebis sigane unda gaizardos mini-mum 305 mm-iT meore iatakis Semdeg TiToeuli iatakisaTvis. amgvari zrda xdeba 14 sarTulamde. 14 sarTulze maRal Senobebs ar sWirdeba 4572 mm-ze ganieri ezoebi.

• roca fanjrebi erTmaneTs uyurebs, Sida ezos sigane unda iyos minimum 1829 mm.

• orsarTulianze maRali Senobis Sida ezoebis minimaluri sigrZe unda iyos 3048 mm, Tu erTi mxridan ar esaz-Rvreba sazogadoebrivi gza an ezo da minimaluri sigane unda iyos 914 mm.

• Sida ezoebis sigane unda gaizardos 305 mm-iT da sigrZe 610 mm-iT TiToeuli iatakisaTvis meore iatakis zeviT 14 sarTulamde, romlis Semdegac zrda saWiro ar aris. amdenad, iseTi 14 saTu-liani Senobis Sida ezo, romlis fan-jrebi erTmaneTs uyurebs, unda iyos minimum 4572 ×10.363 zomis.

914 mm

3

04

8 m

m

1

2

3

4

5

6

Page 204: Ibc.Geo

222 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

bgeris gavrceleba

bgeris gavrcelebabgeris gavrcelebam SesaZloa seriozu-li gavlena iqonios cxovrebis pirobebis xarisxze mravalmosargeblian SenobebSi, gansakuTrebiT, sacxovrebel gamoyenebebSi. $1207 awesebs standartebs momijnave `sacx-ovrebel erTeulebs~ Soris arsebul kedlebTan da asawyob iatakTan/WerTan bgeris gavrcelebis Sesamcireblad. es kri-teriumebi aseve gamoiyeneba sacxovrebeli erTeulebis perimetrebTan, sadac isini esazRvreba sxva erTeulebs, sazogadoebriv farTobebs an momsaxurebis farTobebs. R gamoyenebis bevri tipi, romelic dakavSire-bulia saganmanaTleblo dawesebulebebis saerTo saZinebel oTaxebTan, SeiZleba miv-iCnioT me-2 TavSi gansazRvruli `saZine-beli erTeulebis~ Semcvelad. ganmarteba efuZvneba debulebas erTi an meti piris damoukidebeli sacxovrebeli dawesebule-bebis Sesaxeb, sadac arsebobs mudmivi `sacx-ovrebeli, saZinebeli, saWmlis mosamzade-beli da sanitaruli~ pirobebi. SeiZleba mogveCvenos, rom ganmartebaSi sityva `da~ gulisxmobs yvela CamoTvlili elementis aucilebel arsebobas sivrceSi, romelic `sacxovrebel erTeuladaa~ miCneuli.

kriteriumebi dawesebulia ASTM – is tes-

tis kriteriumebis gamoyenebiT. testis

monacemebis (da ara adgilze Semowmebis)

safuZvelze, kodi awesebs ufro maRal

standarts daproeqtebis kriteriumebi-

saTvis. am kriteriumebis Tanaxmad, tes-

tis pirobebis Seqmna adgilze rTulia

da, amdenad, minimaluri kriteriumebi

ganisazRvreba imgvarad, rom adgilze

arsebulma pirobebma daakmayofilos

aucilebeli minimaluri kriteriume-

bi. kriteriumebi dawesebulia rogorc

haerSi gavrcelebuli bgeris (ASTM E 90),

ise nagebobaSi gavrcelebuli (ASTM E 492)

bgerisaTvis.

• haerSi gavrcelebuli bgerebia: musi-ka, metyveleba an mowyobilobis mier gamocemuli bgerebi.

• nagebobaSi gavrcelebuli bgerebia: nabijebis xma, davardnili sagnebis xma an mowyobilobebis vibraciis xma, romelsac nageboba gaatarebs da rezo-nansi gadaecema sxva sivrceebs (da ara imdenad im sivrces, sadac warmoiSva).

Page 205: Ibc.Geo

INTERIOR ENVIRONMENT / 223

interieris sivrcis gabaritebi

oTaxis sigane

• samzareulos garda, arcerTi oTaxis arcerTi gabariti ar unda iyos 2134 mm-ze naklebi.

• samzareuloebSi unda iyos minimum 914 mm Tavisufali gasavleli farTobi.

• amdenad, tipiuri garnituris mqone calmxrivi samzareulo unda iyos mini-mum 1524 mm siganis da ufro ganieric, Tu macivari standartuli siRrmisaa da daSorebebi unda iyos SenarCunebuli.

• sayuradReboa, rom minimaluri moTxovnebi ar iTvaliswinebs daS-orebebs, romlebic Sezruduli SesaZleblobebis mqone pirebs sWird-ebaT misadgomobisaTvis. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis mis-adgomobis kriteriumebi yovelTvis aRemateba am minimumebs.

daedo ra safuZvlad samrewvelo revo-

luciis dasawyisSi gasaqiravebeli mraval-

biniani saxlebis arasworad gamoyenebis

faqtebi, samodelo kodebSi, aseve, am kodis

$1208-Si dawesda oTaxis minimaluri

gabaritebi Senobis TiToeuli ganzraxu-

li sargeblobisaTvis.

Page 206: Ibc.Geo

224 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

interieris sivrcis gabaritebi

Weris simaRle

• sacxovrebeli oTaxebis simaRle unda iyos minimum 2286 mm.

• erTi an ori ojaxis sacxovreblebis sacxovrebel oTaxebSi mdebare iseT-ma dekoratiulma sagnebma, rogori-caa, koWebi, Weris simaRle SeiZleba Seamciros 2134 mm-mde.

• saabazano oTaxebis, tualetis oTaxeb-is, saTavso oTaxebis an samrecxao oTax-ebis simaRle SeiZleba iyos 2134 mm.

• fuZis sarTulebis Weris simaRle da daSvebebi iseTive unda iyos, rogoric sxva sacxovrebeli sivrceebisa.

daxrili da daTbunebuli Werebi

• daxril Weriani oTaxebis farTobis naxevarze Weri unda iyos minimum 2286 mm an meti.

• aseTi qanobiani sivrceebis farTobze, gamosaTvleli farTobis garSemo, igulisxmeba 1524 mm simaRlis war-mosaxviTi kedeli, rom ganisazRvros Weris minimaluri simaRle kodTan Sesabamisobis misaRwevad.

• Sekidul Weramde simaRle ar unda iyos 2134 mm-ze naklebi da unda ikaveb-des oTaxis farTobis araumetes erT-mesameds.

Page 207: Ibc.Geo

INTERIOR ENVIRONMENT / 225

interieris sivrcis gabaritebi da midgoma

oTaxis farTobi

• TiToeul sacxovrebel erTeuls unda hqondes minimum 13,9 m2 sufTa farTobis mqone erTi oTaxi.

• samzareulos garda, sxva oTaxebis min-imaluri farTobi unda iyos 6.5 m2.

• sayuradReboa, rom sacxovrebeli sivrceebis gamartebaSi ar igulisx-meba saabazano da tualetis oTaxebi, magram Sedis saWmlis mosamzadebeli, sacxovrebeli, saZinebeli an sasadilo daniSnulebiT gamoyenebuli sivrcee-bi. amdenad, saZineblebi unda iyos min-imum 3048 ×2134 mm, rom daakmayofilos am nawilis sivrcesTan dakavSirebuli kriteriumebi. visac rogor surs, ise SeuZlia gaigos, ramdenad gamoyeneba-dia es moTxovna iseT SenobebSi, sadac ar aris sacxovrebeli erTeulebi.

• 762 mm-ze meti Tavisufali simaRlis mqone sxvenis sivrceebs unda hqondes minimum 559 ×762 mm misadgomi Riobi. Riobi unda mdebareobdes ise, rom Riobis Tavze darCes 762 mm.

• Senobis qveS mdebare gamouyenebel fuZis sarTulebs unda hqondes 457 × 610 misadgomi Riobi. es sakmarisi zomaa imi-saTvis, rom adamianma SeaRwios gamouyen-ebeli fuZis sarTulis sivrceSi.

• misadgomi Riobi unda mdebareobdes Senobis SigniT an gareT.

gamouyenebel sivrceebTan misadgomi§1209-is mixedviT, aucilebelia mis-

adgomebis mowyoba morCenil sivrceebSi,

sxvenebSi an saxuravebze damontaJebul

meqanikur danadgarebTan. saproeqto

gamocdilebidan gamomdinare mowyo-

bilobasTan saerTaSoriso meqanikur

kodis Sesabamisad unda iyos misadgo-

mi sivrce, rom SesaZlebeli iyos misi

movla/SekeTeba.

Page 208: Ibc.Geo

226 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

masalebi

garemomcveli masalebi$1210-is es debulebebi exeba tualetisa

da saabazano mowyobilobebs iseT

sargeblobebSi, romlebic ar aris

sacxovrebeli erTeulebi. isini

exeba sazogadoebrivi tualetebisa

da saabazano mowyobilobebTan

dakavSirebul iseT sakiTxebs,

rogorebicaa: SekeTeba, gawmenda da

zogadi mdgomareoba. sayuradReboa, rom

es debulebebi ar gamoiyeneba sacxovre-

bel erTeulebTan, garda miTiTeb-

uli SemTxvevebisa. damproeqtebelma

isini unda gamoiyenos yvela tipis

SenobebisaTvis, rac daproeqtebis karg

codnaze metyvelebs.

• 610 mm-is daSorebiT mdebare pisuareb-sa da unitazebs Soris kedlebi unda iyos gluvi, magari, araSewovisunar-iani zedapiriT 1219 mm simaRlemde. kedlis masalebi, rom araferi vTqvaT struqturaze, aseve unda uZlebdes tenis uaryofiT zemoqmedebas. iseTi sagnebi, rogorebicaa: xelis mosaWidi Zelebi da dispenserebi, unda daigma-nos, rom mis qveS arsebuli struqtura tenma ar daazianos.

• iatakebi unda iyos gluvi, magari da araSewovisunariani.

• kedlis zedapiri damuSavebuli unda iyos 152 mm simaRlemde.

• saSxape ganyofilebebi da kedlebi abazanebis zemoT unda mopirkeTdes magari araSewovisunariani masalebiT 1778 mm simaRlemde aweuli sadrenaJo milidan. saSxapiani CaSenebuli aba-zanebis kedlebTan SeerTebis adgile-bi unda daigmanos.

• tualetis oTaxebi ar unda iRebodes pirdapir oTaxSi, romelic gamoi-yeneba sazogadoebisaTvis sakvebis mosamzadeblad. aseTi oTaxebia samza-reuloebi, magram aseve SeiZleba iyos momsaxurebis farTobebi an sazoga-doebrivi kvebis adgilebi. aseT SemTxvevebSi saWiroa vestibiulis an holis mowyoba.

Page 209: Ibc.Geo

13energoefeqtianoba energoefeqtiani daproeqtebisadmi moTxovnebi mocemulia calke Tanmxleb

kodSi – `saerTaSoriso energo dazodgvis kodi~. imisaTvis rom ZalaSi rom

Sevides, rogorc saerTaSoriso samSeneblo kodis Tanmxlebi kodi, es unda

daamtkicos Sesabamis uflebamosilma organom. Cven am kods gamoviyenebT, rogorc

mcire magaliTs imisas, Tu rogor urTierTobaSia saerTaSoriso kodebi erTma-

neTTan. msgavsi urTierTobebia iseT saerTaSoriso kodebTan, rogorebicaa: saer-

TaSoriso meqanikuri kodi da milgayvanilobis saerTaSoriso kodi.

Cven yuradRebas gavamaxvilebT energo dazogvis kodSi Sesuli moTxovnebis

mixedviT Senobis daproeqtebis Sedegebze. energodazogvis moTxovnebi meqani-

kuri da milgayvanilobis damontaJebebisaTvis Sesulia meqanikur da milgay-

vanilobis kodebSi da ara samSeneblo kodSi. isini ar warmoadgens am angariSis

ganxilvis sagans.

sayuradReboa, rom bevr Statsa da adgilobriv uflebamosil organos sakuTari

energo kodebi aqvs. es adgilobrivi kodebi SeiZleba iyenebdes am samodelo

kodisgan sruliad gansxvavebul standatebs. vinaidan SesaZloa arsebobdes

adgilobrivi modifikaciebi, damproeqtebelma yovelTvis unda gadaamowmos

adgilobrivi kodebi.

Page 210: Ibc.Geo

228 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

energoefeqtiani daproeqteba

gamoyenebuli energiis gamoTvla adgilis

sfecifikazea damokidebuli. isini damok-

idebulia geografiul, klimatur da adg-

ilobriv garemo pirobebze. ra Tqma unda,

Senobas, romelic kargad funqcionirebs

cxel, tenian klimatur pirobebSi zRvis

doneze, magaliTad, floridaSi, sruli-

ad gansxvavebuli garemosgan zemoqmedebis

kontroli da energo-sargeblobis modeli

eqneba, vidre centraluri arizonis cxel,

mSral udabnoSi mdebare Senobas. imisaT-

vis rom kodSi gansazRvruli energoda-

zogvis gamoTvlis meTodebi da kriteri-

umebi sworad gamoviyenoT, unda vicodeT,

sad aris Senoba, ra funqciis matarebelia

da ra tipis konstruqciisaa.

ganxilvis mizniT, am TavSi gamoyenebu-

lia pirobiTi Senobis modeli. es martivi

modelis Senoba gamoyenebulia imisaTvis,

rom vaCvenoT sxvadasxva analitikuri

meTodebi, romlebic SeiZleba gamoyeneb-

uli iyos am kodis Sesabamisad energiis

Sesafaseblad. imave modelis gamoyenebiT,

mkiTxveli gaecnoba sxvadasxva meTodebs,

romelTa saSualebiTac xdeba samSeneblo

masalebis gansxvaveba, aseve, izolaciisa

da gamWvirvale masalebisadmi moTxovne-

bis demonstrireba, romlebic gamoTvlis

gansxvavebul meTodebs emyareba. igive

samodelo Senobaa gamoyenebuli imisaT-

vis, rom davinaxoT, rogor moixmaren ener-

gias gansxvavebuli tipis sacxovrebeli

da savaWro/komerciuli Senobebi. es mod-

elebi gviCvenebs principebs, romlebic

Tanabrad SeiZleboda gamoyenebuliyo

nebismieri Senobis mimarT, rogorc insti-

tucionalur gamoyenebebSi, ise mravali

ojaxisaTvis gankuTvnil sacxovreblebSi.

• samodelo Senoba navaraudevia kanzasSi, misurSi. es adgili mdebareobs 48 erT-maneTis mosazRvre Statis geografiul centrSi da iq warmodgenilia kon-ceptualuri pirobebis umetesoba, Tu yvela ara, romelTan Sexebac eqnebaT damproeqteblebs sxvadasxva adgileb-Si. es farTobi SeirCa imisaTvis, rom aq warmodgenilia amindis mravalfero-vani pirobebi oTxive sezonze. is aseve xvdeba daproeqtebis kategoriis saSua-lo diapazonSi, rogoricaa: gaTbobisa da gagrilebis gradusi/dReebi, klima-turi zonebi da termitebis invaziaze mgrZnobeloba.

• Senoba navaraudevia iseTi, rogorc ilustraciazea naCvenebi. is navaraude-via iyos Zalian martivi 111.5 m2, erT-sarTuliani, qanobiani saxuraviT, xis karkasis konstruqciis Senoba, fuZis sarTulis gareSe. Senobas aqvs Riobebi oTxive kedelze, magram ar aqvs interi-eris tixrebi ilustraciis advilad aRsaqmelad da Senobis gamosayenebis rogorc sacxovrisad, ise savaWro/komerciuli mizniT aRsaqmelad. gamoTvlebis Sedegebi gamiznulia mxolod gamoTvlis meTodebis saCven-eblad da erTmaneTTan Sesadareblad, rom davinaxoT gansxvavebebi ener-godazogvis zomebs Soris, romlebic gamoiyeneba am kodiT daSvebul sxva-dasxva meTodebSi. isini mxolod sail-ustracioa da araa gamiznuli realur pirobebSi gamosayeneblad.

1829 mm x 2743 mm

fanjrebi

12 192 mm

9144

mm

3048

mm

1524

mm

Page 211: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 229

sanam energiis detalur analizs

SevudgebodeT, saWiroa ganvixiloT saer-

To koncefciebi, romelTac emyareba saer-

TaSoriso energodazogvis kodi. am TavSi

saerTaSoriso energodazogvis kods mov-

ixseniebT, rogorc `IECC~.

§101.3 mizanies kodi aregulirebs Senobis konver-

tis imgvarad daproeqtebasa da agebas,

rom energia efeqtianad iqnas gamoy-

enebuli. ganzraxulia, rom kodSi

mocemuli meTodebi iyos moqnili da

uzrunvelyofdes kodis moTxovnebT-

an Sesabamisobis dadgenis alterna-

tiul meTodebs, direqtiuli (xisti)

an Sesrulebaze orientirebuli (moq-

nili) kriteriumebis gamoyenebiT. is

unda wavikiTxoT da gamoviyenoT sxva

saerTaSoriso kodebTan erTad. es kodi

ar zRudavs sxva kodebis moTxovnebs.

§101.4 gamoyenebadoba

§101.4.1 da 3 arsebuli Senobebi, gad-akeTebebi da miSeneba-daSenebebiaxali Senobebis gamoyeneba safuZvlad

daedo daproeqtebis moTxovnebis gan-

viTarebas. es moTxovnebi aseve gamoi-

yeneba gadakeTebebTan, miSeneba-daSen-

ebebTan da sistemebis remontTan. ar

aris moTxovnili, rom arsebuli nage-

bobebi mTlianad Seesabamebodes kods

miSeneba-daSenebebis, gadakeTebebis an

SekeTebebis dros. Tumca, roca samuSao

Sesruldeba, igi unda Seesabamebodes

kodis moTxovnebs.

§101.4.2 istoriuli Senobebiistoriul Senobebs, romlebic

Setanilia Sesabamis saxelmwifo

reestrSi, ar exeba IECC.

§101.4.4 da 5 cvlilebebi gamoyen-ebasa da Sereuli sargeblobis SenobebSi gamoyenebis iseTi Secvlis SemTxvevaSi,

romelic iwvevs wiaRiseuli sawvavis

an eleqtroenergiis moTxovnis zrdas,

Senoba unda Seesabamebodes IECC-s.

Sereuli gamoyenebis SenobebSi sacx-

ovrebeli (Tavi 4) an savaWro/komerci-

uli (Tavi 5) gamoyenebebis Sesabamisi

kriteriumebi gamoiyeneba Senobis

TiToeul nawilTan mimarTebaSi.

§101.5 Sesabamisobasacxovrebeli Senobebi unda akmay-

ofilebdes IECC-is me-4 Tavis debule-

bebs. savaWro/komerciuli Senobebi

unda akmayofilebdes IECC-is me-5 Tavis

debulebebs. Sesabamisoba iyofa or did

kategoriad: erTi aris direqtiuli,

meore – Sesrulebaze orientirebuli.

mSeneblobis nebarTvis gamcems aqvs

ufleba gansazRvros misaRebi kom-

piuteruli programebi an gamoTvlis

sxva meTodebi, IECC-Tan Sesabamisobis

misaRwevad. Senobis farTobebi, sadac

energia Zalian mcire raodenobiT gamoi-

yeneba an ar aqvs kondicirebuli sivrce,

ar saWiroebs Sesabamisobas, Tu isini

saTanadodaa gamijnuli gansaxilveli

Senobis danarCeni nawilisgan.

§102.1.3mzis siTbos modinebis koeficienti

(SHGC) eqsterierze ganawilebuli

RiobebisaTvis (raSic Sedis fanjrebi,

karebebi da gamWvirvale saxuravebi/

Werebi) unda iyos Riobebis ganlage-

bis Sefasebis erovnuli sabWos proce-

durebis mier gansazRvruli U-faqtori

(sidide). Sefasebebis gareSe Riobebis

ganlagebisas damproeqtebels SeuZlia

gamoiyenos 102.1.3(1) cxrilebSi gan-

sazRvruli U-faqtorebi. samodelo

proeqtisaTvis Cven gamoviyenebT am faq-

torebs.

energo kodis koncefciebi

sacxovrisimeTodebi saSualebas gvaZlevs, gamovi-yenoT direqtiuli an Sesrulebaze ori-entirebuli kriteriumebi. sacxovrise-bis yvela proeqti unda akmayofilebdes 401, 402.4, 402.5, 402.6 da 403-is yvela savaldebulo debulebas. sadac erTi da ori ojaxis sacxovreblebi regulird-eba saerTaSoriso sacxovrebeli kodiT, uflebamosil organosTan gadaamowmeT, Tu ra energodazogvis zomebi unda gam-oiyenoT Tqvens proeqtSi.

• §402 (direqtiuli): sistemebis daproeqteba gamartivebuli direq-tiuli moTxovnebis gamoyenebiT (martivi `receptebis wignis~ msgavsi midgomebis gamoyeneba Senobis mier energomoxmarebis minimumamde dasay-vanad, proeqtis gamartivebis gziT).

• §404 (Sesrulebaze orientirebuli): daproeqteba Sesrulebaze orien-tirebuli simulaciebiT (gamoTvlis imitaciuri meTodi Sesrulebaze orientirebul bazisze, romelic, Cveulebriv, sruldeba kompiuteru-li programis mier).

savaWro/komerciulisavaWro/komerciuli SenobebisaTvis

gamoyenebuli meTodebi hgavs sacx-

ovrebeli SenobebisaTvis gamoyenebul

meTodebs, Tumca, momdinareoben ra

sxvadasxva teqnikuri resursebidan,

kriteriumebsa da moTxovnebs gansxvave-

buli safuZveli aqvs. savaldebulo

debulebebi unda Sesruldes iseTive

saSualebebiT, rogoriTac sacxovre-

beli Senobebisa. savaldebulo deb-

ulebebi Sedis Semdeg nawilebSi: §502.4,

503.5, 503.2, 504, 505.2, 505.3, 505.4, 505.6

da 505.7.

• §502 (direqtiuli): sistemebis daproeqteba gamartivebuli sareko-mendacio moTxovnebis gamoyenebiT (martivi `receptebis wignis~ msgavsi midgomebis gamoyeneba Senobis mier energomoxmarebis minimumamde dasay-vanad, proeqtis gamartivebis gziT). sayuradReboa, rom savaWro/komerciu-li gamoyenebebis standartebi gaTbo-bis, ventilaciisa da haeris konden-sirebis sistemebis meti alternativis gamoyenebis saSualebas iZleva, gamom-dinare savaWro/komerciul SenobebSi aseTi sistemebis potenciuri sirTu-lis donidan.

• §506 (Sesrulebaze orientirebuli): daproeqteba Sesrulebaze orien-tirebuli simulaciebiT (gamoTvlis imitaciuri meTodi Sesrulebaze orientirebul bazisze, romelic, Cveulebriv, sruldeba kompiuteru-li programis mier).

Page 212: Ibc.Geo

230 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

ganmartebebi

Tavi 2: ganmartebebiaq aRniSnuli ganmartebebi Seicavs IECC-

is zogierT ganamrtebas, aseve, gadamisa-

marTebul dokumentebsa da energiis

Sesabamisobis gamoTvlebSi gamoyenebul

damatebiT ganmartebebs.

Senobis Termuli konvertifuZis sarTulis kedlebi, eqsterieris

kedlebi, iataki, saxuravi da Senobis nebis-

mieri sxva elementi, romelic SemozRudavs

kondicirebul sivrces. es sazRvari aseve

moicavs sazRvars kondicirebul sivrcesa

da nebismier Tavisufal an arakondicire-

bul sivrces Soris.

kondicirebuli sivrcegamTbari an gagrilebuli sivrce,

romelic SeiZleba moicavdes izolaci-

is armqone arxebis sistemas an romelic

gadis/Riaa sxva momijnave kondicire-

bul sivrcisken.

grili gradus-dReebi, cxeli gradus-dReebigagrilebis an gaTbobisaTvis moxmareb-

uli energiis gasazomi erTeulebi, rom-

lebic efuZvneba komfortuli sabaziso

18ºC temperaturidan dRiuri saSualo

temperturis gadacdomebs.

• TiToeuli dRisaTvis arsebobs imde-

ni gradus-dRe, ra gansxvavebac aris

saSualo temperaturasa da 18ºC tem-

peraturas Soris.

• grili gradus-dRis saSualo tem-

peratura 18ºC temperaturaze maR-

ali iqneba da cxeli gradus-dRis

saSualo temperatura ki 18ºC tempera-

turaze dabali. amdenad, dRes, roca

saSualo temperatura 7ºC -ia, eqneba 11

cxeli gradus-dRe (18-7).

• wliuri gradus-dReebi aris cxeli

gradus-dReebisa da civi gradus-

dReebis jami. am ori raodenobebis

rigi erTdroulad ar emateba, radgan

Seusabamobaa energomoxmarebis am ori

tipis jamebs Soris.

energoanaliziwliuri energomoxmarebis gamoTvlis

meTodi SemoTavazebuli proeqtisa da

Sesabamisi standartuli proeqtisaTvis

emyareba energomoxmarebis gamoTvlebs.

sacxovrebeli Senobakodis moicavs R-3 Senobebs, aseve R-2 da R-4

Senobebs, romelTa simaRle niSnulidan

sami sarTuli an naklebia. sadac erTi da

ori ojaxis sacxovreblebi regulird-

eba saerTaSoriso sacxovrebeli kodiT,

Sesabamis uflebamosil organosTan gad-

aamowmeT, unda gamoiyenoT Tu ara saer-

TaSoriso sacxovrebeli kodSi mocemuli

energodazogvis zomebi.

23˚C saSualo temperatura, 18˚C nulovan (sabaziso) xazs zeviT

14˚C saSualo temperatura, 18˚C nulovan (sabaziso) xazs qvemoT

18˚C nulovani (sabaziso) xazi

5˚C = 5 grili gradus-dRe (23 - 18 = 5)

4˚C = 4 cxeli gradus-dRe (18 - 14 = 4)

Page 213: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 231

ganmartebebi

gansaxilveli standartuli proeqtiSemoTavazebuli proeqtis versia, rome-

lic Seesabameba am kodis moTxovnebs. is

gamoiyeneba maqsimaluri energomoxmare-

bis Tbo-energo balansis Sesaqmnelad

iseTi proeqtebis Sesabamisobis

Sefasebisas, romlebSic gamoyenebulia

Senobis efeqtianobis alternatiuli

kriteriumebi.

mzis siTbos modinebiskoeficientieqsterierze ganlagebuli Riobebidan

sivrceSi moxvedrili mzis siTbos

modinebis Tanafardoba mzis damatebiT

gamosxivebasTan. mzis siTbos modinebaSi

Sedis pirdapir gadacemuli mzis siTbo

da mzis STanTqmuli gamosxiveba, romel-

ic Semdeg xelaxla gamosxivdeba, gad-

aecema an moZravi garemos dinebis mier

gadaitaneba sivrceSi.

Tbogamtaroba (C)mocemuli masalis erTeul farTobSi

siTbos nakadis gatarebis dro, romel-

ic gamoixateba stabilur pirobebSi or

zedapirs Soris temperaturis cvlile-

bis erTeuliT.

Tbomedegoba (R)Tbogamtarobis sapirispiro movlena,

romelic tolia komponentis TiToeuli

Sris, rogorebicaa: haerTan SexebaSi myofi

zedapirebi, Tboizolacia, CarCoebi

da gamWvirvale safarebi, R-sidideebis

Sewonili jamisa.

• R = K/W yovel m2-ze.

(Tbogadacema).

W/(m2 • K).

Tbogadacema (U)Senobis komponentis an awyobili siste-

mis gavliT gadacemuli siTbos (haer-

idan haerze) koeficienti, romelic

tolia siTbos nakadis siCqarisa erTeul

farTobze da haerTan SexebaSi myofi

zedapirebis Tbil da civ mxareebs Soris

temperaturis cvlilebis erTeulis.

msgavsia Tbogamtarobisa da, arsebiTad,

tolia Sebrunebuli R Tbomedegobisa.

• U= W/m2 yovel ºK-sTvis

pird

apiri s

iTbo

s na

kad

i

1 er

Teu

li

arap

irdap

iri siT

bos

naka

di

1 erTeuli

C = 1/R

Page 214: Ibc.Geo

232 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

daproeqtebis pirobebi

Tavi 3: daproeqtebis pirobebisaerTaSoriso energodazogvis kodis

me-3 TavSi gansazRvruli kriteriume-

bi miRebulia adgilobrivi uflebam-

osili organos mier, rom ganisazRvros

me-4 da me-5 TavebSi gamosayenebeli

daproeqtebis kriteriumebi.

Cveni proeqtis nimuSisaTvis 301.1 cxri-

lis monacemebad gamoviyenebT kanzas

sitis, misuris Statis, informacias.

301.1 suraTis mixedviT, kanzas siti

mdebareobs me-4 da me-5 zonebis sazR-

varze. vvaraudobT, rom Cveni proeqti

mdebareobs me-4 zonaSi da gamoTvleb-

sac Sesabamisad vawarmoebT.

viRebT sademonstracio Senobas, romel-

ic mdebareobs kanzas sitiSi, misuris

StatSi, rom vawarmooT Sesrulebaze

orientirebuli analizi da direq-

tiuli energo analizi sacxovrebeli

SenobebisaTvis da direqtiuli ener-

go daproeqtebis Sesabamisoba savaWro/

komerciuli SenobebisaTvis. es giCven-

ebT TiToeuli tipis daproeqtebis ana-

lizisas gamoyenebul procesebs. Cven ar

SevexebiT ganaxlebadi energoresurse-

bis gamoyenebas sacxovrebel SenobebSi,

ara imitom, rom mxars ar vuWerT maT

CarTvas proeqtebSi (Zalianac vuWerT),

aramed imis gamo, rom potenciuri ganax-

lebadi resursebis farTo diapazonis

analizi scildeba am wignis kompetenci-

is sazRvrebs. roca energo analizis kon-

cefciebs kargad SeiswavliT, SeZlebT

ganaxlebadi resursebis analizis

gamoyenebas.

cxadia, rom realuri energo gamoTv-

lebi, romelTac Tqven gamoiyenebT

praqtikaSi, moxdeba kompiuteruli

modelebis gamoyenebiT. Cven warmogid-

genT savaraudo monacemebs, romlebic

gansazRvravs modelirebis programebSi

gamosayenebel ZiriTad kategoriebs.

Cven SevasrulebT xeliT gamoTvlas

mxolod ramodenime, rom migaxvedroT

rogor unda gamoiyenoT kriteriumebi

da rogori gansxvavebaa energomoxmare-

bis daproeqtebis sxvadasxva meTodebs

Soris. Cven ar gvaqvs ganzraxuli mkiTx-

vels mivawodoT yvela informacia

energomoxmarebis gamoTvlebis xeliT

sawarmoeblad, radgan aseTi gamoTv-

lebi albaT kompiuteruli modeli-

rebiT iwarmoebs. Cveni mizania ara

kompiuteruli modelirebisas gamoyen-

ebuli gamoTvlis procesis dublireba,

aramed Tqveni garkveva im koncefciebSi,

romlebic safuZvlad udevs modelebis

gamoyenebas.

eqsterieris daproeqtebis pirobebi

piroba sidide (kanzas sitisTvis)

zamTari, ASHRAE -is safuZvlebis 8ºF, 97½%-ze (sidide)saxelmZRvanelos Sesabamisi mSrali

TermometriT (ºF) daproeqteba. 97½ % sidide

zafxuli, ASHRAE -is safuZvlebis

97ºF, 2½%-ze (sidide)saxelmZRvanelos Sesabamisi mSrali

TermometriT (∫F) daproeqteba, 2½ % sidide

gradus-dReebi, sicxe 5,000

(NOAA-is monacemebis Sesabamisad)

gradus-dReebi, sigrile 1,250

(NOAA-is monacemebis Sesabamisad)

klimaturi zona, kodis 302.1(26) suraTis mixedviT zona 11B

sadac ºC = [(ºF–32]/1.8

interieris daproeqtebis pirobebi$302-is Sesabamisad interieris daproeqtebis temperaturebi gamoyenebuli

gaTbobis da gagrilebis datvirTvebis gamoTvlisaTvis unda iyos maqsimum 22 ºC gaTbobisaTvis da minimum 24 ºC gagrilebisaTvis.

CrdiloeTis fasadi dasavletis fasadi

1829 mm x 2743 mm

fanjrebi

Page 215: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 233

daproeqtebis analizi

ilustraciis mixedviT, Senoba Zalian

martivia, interieris tixrebis gareSe,

romelsac aqvs martivi gamWvirvale

safarebi (mag.: fanjris SuSebi) kompasis

oTxive mxares. Cveni samodelo nagebobis

mTavari statistika Semdegnairia:

Cven vawarmoebT gamWvirvale masalis,

darabebisa da izolaciis sabazo kom-

pleqtaciis kriteriumebis modi-

ficirebas, rac aucilebelia iseTi

alternativebis sademonstraciod,

romlebic SesaZloa gamoyenebuli

iyos energodazogvis moTxovnebTan

SesabamisobisaTvis.

iatakis mTliani farTobi: 111.5 m2

kedlis mTliani farTobi: 144 m2

saxuravis mTliani farTobi: 117.5 m2

gamWvirvale safarebis farTobi: 27.9 m2 kedlis mTliani farTobis 19.35%

Senobis iatakis mTliani farTobis 25%

karis farTobi: 2 m2 Senobis iatakis mTliani farTobis 1.75%

kedlis mTliani farTobis 1.35%

Riobebis saerTo ganlageba: 29.8 m2 Senobis iatakis mTliani farTobis 26.75%

moculoba: 42.5 m3

3048

mm

1524

mm

12 192 mm

9144

mm

samxreTis fasadi aRmosavleTis fasadi

Page 216: Ibc.Geo

234 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sacxovrisis energoefeqtianoba

Tavi 4: sacxovrisis energoefeqtianobame-4 TavSi ganxilulia sacxovrebel

SenobebSi saerTo energomoxmareba, maT

Soris, yvela sistemisa, rogorebicaa:

gaTbobis, gagrilebis, wylis gasacx-

elebeli da eleqtroenergiis moxmare-

bis. dasaSvebi energomoxmareba gamom-

dinareobs Senobis Termuli konvertis

wliuri energomoxmarebidan, romelic

efuZvneba Termuli konvertis ganTavse-

bis klimatur zonas 402.1.1 cxrilis

Sesabamisad. damproeqtebels SeuZlia

iseTi cvladebiT manipulireba, rog-

orebicaa kedlebis izolaciis sididee-

bi, gamWvirvale masalebisa da darabebis

Tbogadacemis koeficientebi, rom miiRos

saerTo energomoxmarebis is raodenoba,

romelic dawesebulia Termuli kon-

vertis kriteriumebiT. sacxovrebeli

nawili exeba saswavlo dawesebulebebTan

dakavSirebul sacxovrebel gamoyenebebs,

rogorebicaa: saerTo saZinebeli oTax-

ebi, sastumro saxlebi an safakulteto

sacxovrisi.

sarekomendacio midgoma§402.1.1-Si mocemulia ZiriTadi krite-

riumebi, romlebsac unda akmayofileb-

des Senobis Termuli konverti 402.1.1

cxrilis moTxovnebis Sesabamisad, rom-

lebic efuZvneba me-3 TavSi gansazRvrul

klimatur zonebs.

R-sidideebisa da U-faqtorebis urT-

ierTkavSiri naCvenebia 402.1.3 cxrilSi,

sadac warmodgenilia U-faqtorebi, rom-

lebic cvlis 402.1.1 cxrilSi gansaz-

Rvrul R-sidideebs.

402.1.1 cxrilSi mocemuli kriteri-

umebis safuZvelze, kanzas sitis mde-

bareobis, anu me-4 klimaturi zonis,

mimarT moTxovnebi Semdegia: 402.1.3

cxrilSi gansazRvruli eqvivalenturi

U-faqtorebi dabeWdilia kursiviT

(daxrili SriftiT). es faqtorebi gam-

oiyeneba alternativebisaTvis saerTo

UA analizis dros, rogorc qvemoTaa

ganxiluli.

cx. 402.1.1 (cx. 402.1.3)

Riobebis ganlagebis U-faqtori: 0.40 (U-faqtori: 0.40)

Weris R-sidide: 38 (U-faqtori: 0.030)

xis karkasiani kedlis R-sidide *: 13* (U-faqtori: 0.082)

masiuri kedlis R-sidide: 5** (U-faqtori: 0.141)

iatakis R-sidide: 19 (U-faqtori: 0.047)

fuZis sarTulis kedlis R-sidide: 10 Tu uwyvetia an (U-faqtori: 0.059)

13 qvabulSi karkasis izolaciisaTvis

filis R-sidide da siRrme: 610 mm

(dam. R-5 Signidan gaTbobadi filebisTvis)

gamouyenebeli fuZis sarT. 10 Tu uwyvetia an (U-faqtori: 0.065)

R-sidide: 13 qvabulSi karkasis izolaciisaTvis

* qvemoT ixileT §402.2. da 402.2.4 cxrilebis ganxilva foladis boZiani karkasis mqone

kedlebisaTvis.

** §402.3.3-is Sesabamisad, masiur kedlebad iTvleba betonis blokis, betonis,

izolirebuli betonis formis, Rru taniani qvis masalis, aguris (garda aguris

safarisa), miwis (alizi, dapresili miwis bloki, datkepnili miwa) da masiuri xis

morebisgan agebuli kedlebi.

Page 217: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 235

sacxovrisis energoefeqtianoba

gamWvirvale Weris U-faqtori:

0.60 (U-faqtori: 0.60)

Weris R-sidide:

38 (U-faqtori: 0.030)

Riobebis ganlagebis U-faqtori:

0.40 (U-faqtori 0.40) gamWvirvale masalebiT

dafaruli Riobebis mzis siTbos modinebis

koeficienti: ar regulirdeba me-4 zonaSi (NR)

xis karkasiani kedlis R-sidide*:

13* (U-faqtori: 0.082) masiuri kedlis

R-sidide: 5** (U-faqtori: 0.141)

iatakis R-sidide:

19 (U-faqtori: 0.047)

fuZis sarTulis kedlis R-sidide:

10 Tu uwyvetia an 13 qvabulSi karkasis

izolaciisaTvis (U-faqtori: 0.059)

gamouyenebeli fuZis sarTulis R-sidide:

10 Tu uwyvetia an 13 qvabulSi karkasis

izolaciisaTvis (U-faqtori: 0.065)

filis R-sidide da siRrme:

610 mm (damatebuli R-5 Signidan

gaTbobadi filisaTvis)

Page 218: Ibc.Geo

236 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sacxovrisis energoefeqtianoba

§402.1.3 da 4 UA alternatiuli analizies ori nawili SesaZlebels gaxdis

U-faqtorebis gamoyenebas energomox-

marebis gansasazRvrad R-koeficientis

sawinaaRmdegod, romlebic gamoiyen-

eba 402.1.1 cxrilSi aRniSnuli awyobili

sistemebisaTvis. 402.1.3-Si gansazRvru-

li U-faqtoris alternativa kedlis

axali tipebis gamoyenebis saSualebas

iZleva, romelTac SesaZloa gansxvave-

buli Termuli Taviseburebebi hqondes,

vidre 402.1.1 cxrilSi aRniSnul

ZiriTad xis karkasian kedlebs. 402.1.4

uSvebs daTmobebs konvertis yvela kom-

ponentisTvis. Tu Senobis Termuli

konvertiani saerTo UA (U-faqtoris

jami gamravlebuli awyobili sistemis

farTobze) naklebia an tolia saerTo

UA-is, romelic miRebulia 402.1.3 cxri-

lis U-faqtorebis gamoyenebiT erTnairi

awyobili farTobebis gamoyenebisas,

Senoba unda CaiTvalos 402.1.1 cxrilis

moTxovnebis damakmayofileblad. UA

unda gamoiTvalos ASHRAE-is safuZv-

lebis saxelmZRvanelos Sesabamisad da

Seicavs Termuli SeerTebis efeqtebs,

sadac karkasis masalebi gadascems siT-

bos. 402.1.1 cxrilSi mocemuli mzis siT-

bos modinebis koeficientis moTxovnebi

unda Sesruldes UA-is moTxovnebTan

erTad.

es koncefcia mniSvnelovania, rogorc

direqtiuli, ise Sesrulebaze ori-

entirebuli alternativebis gagebis

TvalsazrisiT. is uSvebs ufro didi

fanjris farTobebis gamoyenebas, Tu bal-

ansi miiRweva awyobil kedlebSi ufro

maRali sidideebis mqone izolaciis

gamoyenebiT. samodelo Senobis saerTo

U-faqtori unda iyos 402.1.1 cxrilis

gamoyenebiT gamoTvlil U-faqtorze nak-

lebi an toli. energiis departamentis

REScheck programa (http://www.energycodes.gov/rescheck) Senobis Sesabamisobis ana-

lizisaTvis iyenebs UA-is koncefcias.

RES-Semowmebis programis gamoyenebi-

Ta da 402.1.1 cxrilSi gansazRvruli

direqtiuli sidideebiT, Cveni sade-

monstracio Senoba ar Seesabameba kodSi

daSvebul U-sidides - 244-s. girCevT,

gadmoiweroT programa da SeiswavloT,

rogor muSaobs is da rogor SegiZliaT

misi gamoyeneba imisaTvis, rom swrafad

gaaanalizoT ZiriTadi sistemis daT-

mobebi da miiRoT energo Sesabamisoba.

komponenti awyob. sistema mTl. farT. cx. 402.1.1 RES Semowmeba UA

(m2) Rrus U-faqtori

izolacia

R sidide

Weri xis boZebi 144 38 0.03 36

centridan 406 mm-ze

kedlis 111 13 0.082 103

gamWv. safari ormag gamW. saf., 28 --- 0.40 120

xis CarCo

dasaSvebi UA 244

gamoTvlili UA 259

Sesabamisi/Seusabamo Seusabamo

Tu fanjris farTobs 23,7 kvadratul

metramde SevamcirebT an 27,9 kvadratu-

li metris gamWvirvale safarebis mqone

fanjris Riobebis U-sidides 0,35-mde

SevamcirebT, maSin Senoba Sesabamisi

iqneba. gamartivebuli gamoTvlis pro-

gramebi, rogoricaa, magaliTad, REScheck,

Sesabamisobis misaRwevad Senobebs Soris

daTmobebis gamoyenebis saSualebas

iZleva. damproeqtebels aqvs arCevani,

Seamciros fanjris zoma da gazardos

fanjris koeficientebi Sesabamisobis

misaRwevad. meore arCevania kedlis an

Weris izolaciis gazrda fanjris far-

Tobis SenarCunebiT. Cveni magaliTisT-

vis, R-19-iani kedlis izolaciis gamoyen-

eba saSualebas iZleva, fanjris farTobi

darCes 27,9 m2 da Senoba SesabamisobaSi

iyos.

2 X 4 boZebi

w/ izolacia: R-13

2 X 6 boZebi w/ izolacia: R-19

Page 219: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 237

sacxovrisis energoefeqtianoba

• §404.2.1-is Tanaxmad, sadac aucile-

belia R-38 izolacia, SeiZleba R-30

izolaciis gamoyeneba, Tu arakompre-

sirebuli R-30 izolacia vrceldeba

naSverebTan kedlis zeda firfitis

Tavze. msgavsad amisa, aseTive meTo-

diT damontaJebuli R-38 izolacia

akmayofilebs R-49 izolaciis moTx-

ovnebs.

• §402.2.2-is Tanaxmad, daSvebulia R-30-

ze naklebi izolaciis gamoyeneba 46m2-

mde farTobebze usxveno WerebSi, sadac

awyobili saxuravis/Weris proeqtSi

ar aris sakmarisi sivrce aucilebeli

izolaciis dasamontaJeblad.

• §402.2.3-is Tanaxmad, masiur kedlebs

unda hqondes 402.1.1 cxrilSi moTx-

ovnili izolaciis sididis 50%

eqsterierze, rom daakmayofilos

§402.1.1-is moTxovnebi an kedlebi unda

akmayofilebdes xis boZebiani kedleb-

is izolaciis mimarT arsebul moTx-

ovnebs. 1-el, me-2 da me-3 klimatur

zonebSi, dasaSvebia masiuri kedlebis

eqsterieris izolaciis Semcireba am

nawilis gamonaklisebis mixedviT.

• §402.2.4 da cxrili 402.2.4 gamoiyeneba

kedlebisTvis, romelTac foladis-

boZiani karkasi aqvs. maT aqvT faq-

tori, romelic gaTvaliswinebu-

li unda iyos da romlebic zrdis

Tbogadacemis faqtorebs. is gaTval-

iswinebuli unda iyos foladis-boZis

Termuli SeerTebis efeqtebSi, rad-

gan isini arian Tboenergiis gamtare-

bi da ara Semakaveblebi, rogorc xis

boZebi. amdenad, foladis-boZian ked-

lebs sWirdeba ufro sqeli izolacia

Rrmulis Sesavsebad an damatebiTi

saizolacio fila eqsterierze, boZe-

bze Tbogadacemis Sesamcireblad.

§402.2 izolaciis direqtiuli moTxovnebi§402.2-Si CamoTvlilia specifikuri

izolaciis direqtiuli moTxovnebi da

§402.1.1Si gansazRvruli direqtiuli

moTxovnebis alternativebi detalu-

rad, romlebic warmodgenilia 404.1.1

cxrilSi.

R-30 kargia

R-38 aucilebelia

50%damatebiTi

izolacia

eqsterierTan interierTan

foladis boZebi

qvabulis

damatebiTi

izoalcia an

eqsterieris

damatebiTi

saizolacio dafa

masi

ur

i k

edel

i

Page 220: Ibc.Geo

238 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sacxovrisis energoefeqtianoba

• §402.2.6-is Tanaxmad, fuZis sarTulis kedlebis izolacia unda vrcelde-bodes zedapiridan gruntis niSnuls qvemoT 3048 mm-mde an fuZis sarTulis iatakamde, romelic naklebia. aseTi izolacia saWiroa aseve arakondicire-buli fuZis sarTulebisaTvis, Tu awyobili iataki fuZis sarTulis sax-uravTan izolirebulia.

• §402.2.7-is mixedviT, gruntze ganTavse-buli filis iatakebi, romlebic gruntis niSnulidan 305 mm-iT an naklebiT qve-moTaa (aq gasaTvaliswinebelia piroba, Tu fila gruntis niSnulis donezea) unda izolirdes filis kideebTan. izolacia unda Cadiodes qvemoT 402.1.1 cxrilSi gansazRvrul manZilze, anu rac Cveni magaliTisaTvis me-4 klimatur zonaSi R-10 izolaciis SemTxvevaSi aris 610 mm. izolacia unda adiodes zeviT, magram eqsterierTan dafaruli unda iyos beto-nis filiT an 254 mm gruntis SriT. filis kidis izolacia saWiro ar aris, Tu mSen-eblobis nebarTvis gamcemi daadgens ter-mitebis Zlieri invaziis arsebobas.

• §402.2.8-is mixedviT, sadac arasrul fuZis sarTulebs ar aqvs gareT gama-vali ventilacia, arasruli fuZis sarTulis Sida kedels SeiZleba gauke-Tdes izolacia. izolacia unda gavr-celdes arasruli fuZis sarTulis interieris kedelze mTlianad da 610 mm-iT vertikalurad gruntSi kedlis saZirkvlisken an 610 mm-iT horizon-talurad gruntze. arasruli fuZis sarTulSi zemoqmedebis qveS myof grun-tze unda ganTavsdes orTqlis uwyveti Semakavebeli. orTqlis Semakaveblis yvela gadabma unda daigmanos da gavrceldes SemaerTebel kedlamde 153 mm-ze da mimagrdes SemaerTebel kedelze. ventilaciis nacvlad am meTodis gamoyenebis alternativa kar-gad unda Sefasdes, radgan ventilaci-is gauqmebam SeiZleba arasruli fuZis

sarTulis danestianeba gamoiwvios.

• §402.2.9-is mixedviT, izolacia saWiro ar aris fundamentis horizontalur nawilTan, romelsac eyrdnoba qvis masalis safari.

Page 221: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 239

sacxovrisis energoefeqtianoba

§402.3 eqsterieris RiobebTan dakav-Sirebuli direqtiuli moTxovnebifarTobiT Sewonil saSualo U-faqtoris

moTxovnebi SeiZleba gamoyenebuli iqnas

§402.1.1-is standartis dasakmayofile-

blad. magaliTad, specialur fan-

jrebs SeiZleba hqondes ufro maRali

U-faqtori, rac balansdeba sxva fanjre-

bis ufro maRali U-faqtorebiT ise,

rom saerTo saSualo Sesabamisi iyos.

igive principi gamoiyeneba mzis siTbos

modinebis koeficientebTan.

§402.4 haeris gaparvasTan dakavSire-buli savaldebulo moTxovnebiSenobebSi damontaJebuli unda iyos

iseTi saSualebebi, romlebic mini-

mumamde Seamcirebs haeris gaparvas an

SeRwevas Senobis konvertSi da fan-

jrebisa da karebebis garSemo arse-

bul RriWoebSi. awyobil fanjrebsa da

karebebs unda hqondeT maqsimalurad

dasaSvebi haeris infiltraciis koe-

ficientebi. dagmanvis meTodebi unda

iTvaliswinebdes samSeneblo masalebis

gafarToebasa da SekumSvas Sors gansx-

vavebas.

§402.4.1 haeris gaparva Termul konvertTansagnebi, romlebic §402.4.1-is mixedviT,

unda daigmanos, gaukeTdes Suasadebi,

atmosferuli movlenebisgan dasacavi

zolebi an sxvagvarad daigmanos sahaero

barieris masaliT, Sesabamisi apkis an

masiuri masaliT:

§402.4.2 eqsterieris Riobebidan haeris gaparva§402.4.2 iTxovs iseTi saSualebe-

bis damontaJebas, rac minimumamde

Seamcirebs fanjrebisa da karebebis

RiobebTan haeris gaparvas.

fanj. da gamWv. Werebi karebebi

(m2-i wuTSi fanjris (m3-i wuTSi karis

farT. yovel m2-ze) farT. yovel m2-ze)

sriala ormxriv moZravi

0.028 0.0015 0.0025

• 1,4 m2 farTobis mqone erT fanjaras ar exeba §402.1.1-Si gansazRvruli U-faqtori da mzis siTbos modinebis koeficienti. isini ar exeba aseve erT SuqSeuRwevad awyobil kars.

• eqsterieris Riobebis mdebareo-bis Secvla unda moxdes §402.1.1-is U-faqtorTan da mzis siTbos modine-bis koeficientTan dakavSirebuli moTxovnebis Sesabamisad. es Seesabameba kodis saerTo princips imis Taobaze, rom gadakeTebebi unda Seesabamebodes kodis arsebul moTxovnebs.

1. yvela gadabma, nakeri da eqsterieris Riobebi.

2. adgilze agebuli fanjrebi, karebebi da gamWvirvale Werebi.

3. Riobebi awyobil fanjrebsa da kar-ebebs da sxva maT Sesabamis karis amyo-lebsa da CarCoebs Soris.

4. momsaxure sistemebis gayvanilobebi-sTvis arsebuli gamWoli Riobebi.

5. Termuli konvertis mosazRvre Sekiduli Werebi an Rarebi.

6. dabali kedlebi. 7. garaJebisa da kondicirebuli sivrce-

bis gammijnavi kedlebi da Werebi. 8. abazanebisa da Sxapebis ukan eqsteri-

eris kedlebze. 9. sacx. erTeulebis saziaro kedlebi. 10. infiltraciis sxva wyaroebi.

alum. fanj.

w/ Term. barieri

sammagi gamW-virvale ma-sala

ormagi gamWv. mas.

w/ dabali e-safari

Page 222: Ibc.Geo

240 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

sacxovrisis energoefeqtianoba

§402.4.3 CaSenebuli ganaTebaniSebSi moTavsebuli mowyobilobe-

bi, romlebic xvrets kondicirebuli

Senobis konverts, unda daigmanos an

gaukeTdes Suasadebi, rom haerma ar imoZ-

raos kondicirebul da arakondicire-

bul sivrceebs Soris. sagmanebi SeiZleba

iyos mowyobilobis nawili an unda aigos

12,7 mm TabaSiris filis SemomzRudavi

an mowyobilobebis zemoT haergaumtari

SemomzRudavi. am SemomzRudavebidan

wvad masalebamde datovebuli unda

iyos 12,7 mm Tavisufali sivrce da

saizolacio masalebamde araumcires 76

mm Tavisufali sivrce.

§402.5 tenianobis savaldebulo kon-trolivinaidan energo Sesabamisoba moiTx-

ovs ufro hermetul Senobebs naklebi

haeris infiltraciiTa da eqsfil-

traciiT, damproeqteblisTvis mniS-

vnelovania tenis kontrolis zomebis

gaTvaliswineba, Senobis elementebSi

kondensaciis momatebis Tavidan asac-

ileblad. sivrceebis ganiaveba tenis gan-

devnis saSualebas iZleva, magram aseve

gandevnis energias. hermetul SenobebSi

saWiroa yuradRebis gamaxvileba konden-

sirebis kontrolze. gruntis niSnuls

zemoT karkasis kedlebs, iatakebsa da

Werebs, romelTac ar aqvT ventilacia

da, Sesabamisad, ar ganidevneba teni,

unda hqondes daSvebuli orTqlis

Semakavebeli. orTqlis Semakavebeli

unda damontaJdes Termoizolaciis im

mxares, romelic zamTarSi Tbilia.

§402.6 eqsterieris aucilebeli Riobebis maqsimaluri U-faqtori da mzis siTbos modinebis koefi-cientieqsterieris Riobebis farTobiT

Sewonili maqsimaluri saSualo

U-faqtori, romelic iyenebs §402.1.4

an §404-is daTmobebs, unda iyos 0,48

vertikaluri RiobebisaTvis Cvens

SenobaSi, romelic me-4 klimatur zona-

Sia da 0,75 gamWvirvale WerebisTvis,

romlebic me-4 klimatur zonaSia. eqs-

terieris Riobebis farTobiT Sewonili

maqsimaluri saSualo mzis siTbos

modinebis koeficienti ar gamoiyeneba

me-4 klimaturi zonisaTvis, amdenad, is

ar regulirdeba.

Page 223: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 241

sacxovrisis energoefeqtianoba

§403 savaldebulo sistemasTan dakav-Sirebuli moTxovnebikodi moiTxovs garkveul savaldebulo

saSualebebs gaTbobisa da gagrilebis

sistemebisaTvis.

§403.1 sakontroleblebiyoveli calkeuli gamaTbobeli da

gamagrilebeli sistemis sakontrolod

unda arsebobdes Termostati.

§403.2 arxis izolaciahaerSemomtani da haergamwovi arxe-

bi izolirebuli unda iyos minimum

R-8 izolaciiT. iatakis fermebSi gan-

Tavsebul arxebs SeiZleba hqondes R-6

izolacia. es moTxovna ar exeba arxebs,

romlebic mTlianad Senobis Termul

konvertSia moqceuli. amdenad, misaRe-

bia araizolirebuli arxebis arseboba

sivrceSi, roca isini ganTavsebulia

Senobis Termul konvertSi.

§403.3, 4 meqanikuri sistemismilsadenebis izolaciamilebi, rogoricaa wylis gamacxele-

beli sistemis milebi, romlebSic gadis

41˚C-ze maRali temperaturis siTxee-

bi an gamagrilebeli sistemis milebi,

romlebSic gadis 13˚C-ze dabali tem-

peraturis siTxeebi, unda izolirdes

minimum R-2 izolaciiT. cirkulireba-

di wylis gamacxelebel sistemebs unda

hqondes aseTive xarisxis izolacia. am

sistemebs aseve unda hqondes advilad

misadgomi gamomrTveli, romelic gaTi-

Savs sacirkulacio sistemas, roca is

xmarebaSi ar aris.

§403.5 meqanikuri ganiavebaSenobis gareT ganTavsebul haerSemomtan

da haergamwov arxebs unda hqondes

avtomaturi an simZimis Zalaze momuSave

wevis regulatorebi, romlebic daix-

ureba saventilacio sistemis aramuSa

mdgomareobaSi gadasvlis dros.

R-8 izolacia

Senobis Termul kon-

vertSi moqceuli arx-

ebi, romlebic ganic-

dian zemoqmedebas

R-6 izolacia iatakis

fermebSi

Page 224: Ibc.Geo

242 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Sesrulebaze orientirebuli simulaciuri alternativebi

§404 Sesrulebaze orientirebuli simulaciuri alternativa kodi uSvebs Sesrulebaze orientirebuli

modelirebis programuli uzrunvely-

ofis gamoyenebas SemoTavazebuli Senobis

energo mwarmoeblurobis simulire-

bisaTvis/imitirebisaTvis. analizi unda

moicavdes gaTbobis, gagrilebisa da teqni-

kuri wylis gacxelebis analizs. daculi

unda iyos yvela savaldebulo moTxovna,

romelic gansazRvrulia Semdeg nawileb-

Si: §402.4 (haeris gaparva), 402.5 (tenis kon-

troli), 402.6 (eqsterieris Riobebis maqsi-

maluri U-faqtori) da 403 (sistemebi).

Sesabamisobad iTvleba is, rom

SemoTavazebuli proeqtis wliuri energo

xarji naklebia an tolia standartuli

proeqtis wliuri energo xarjisa. energo

xarji analizSi unda aisaxos faqtoreb-

Si. gamoyenebuli dro unda gamoiTvalos

faqtorebSi, sadac alternatiul siste-

mebSi energo moxmarebis balansi damokide-

bulia drois faqtorTan. misaRebia energo

erTeulebis gadayvana britanuli siTburi

erTeulidan kilovatebSi, ramdenadac

erTeulebis gadayvana gaTvaliswinebulia.

analizi unda qmnides Sesabamisobis saCven-

ebel angariSs. angariSi unda efuZvnebodes

404.5 cxrilSi warmodgenil specifikaciebs,

romlebic gvaZlevs saSualebas, mocemuli

Senobis komponentebis Sesrulebaze orien-

tirebuli analizi SevadaroT standart-

uli proeqtisa da SemoTavazebuli proeq-

tis analizebs.

mTlianad Sesrulebaze orientirebul

analizze damyarebuli programuli

uzrunvelyofa iTvaliswinebs bevr sxva

faqtors, vidre martivi `receptebis wigni~

an ZiriTadi sistemis daTmobis mimarT

arsebuli midgomebi, romlebic gamoiyen-

eba direqtiul meTodebSi. Sesrulebaze

orientirebuli analizi iTvaliswinebs

Semdegs: wlis ganmavlobaSi gaTbobisa da

gagrilebis datvirTvis sezonur sxvao-

bebs, eqsterieris Riobebis mdebareobasa

da raodenobas, rac efuZvneba gamWvirvale

masalis orientaciidan gamomdinare gaTbo-

bisas an gagrilebisas warmoqmnil realur

danakargebs; masalebis fers; sxvadasxva

masalebis Tbogadacemis koeficientebs,

rac dRis manZilze siTbos Senaxvisa da

RamiT misi gamosxivebis saSualebas iZl-

eva; gamWvirvale awyobili sistemis SigniT

arsebul gamWvirvale masalebis damuqe-

bas da dafervas; gamWvirvale masalebis

daCrdilvas arqiteqturuli elementebiT

an mcenareebiT. es mZlavri kompiuteruli

programebi Senobis daproeqtebisaTvis

damaxasiaTebeli mravali uerTierTdakav-

Sirebuli sakiTxis analizis saSualebas

iZleva, rac proeqts maqsimalurad efeq-

tians da ufro moqmnils xdis da, amave

dros, amcirebs energiis moxmarebas.

• kedlebisa da fanjrebis mdebareoba, orientacia da farTobi

• masalebis feri da siTbos gadacemis koe-ficientebi

• saxuravi da Weri

• eqsterieris Riobebi

• kedlebi

• aragaTbobadi sivrceebis Tavze arsebuli iatakebi

• fuZis sarTulis kedlebi

• gaTboba-gagrilebis sistemebis tipebi

• gamouyenebeli fuZis sarTulis kedeli

• gaTbobadi an aragaTbobadi fila grun-tis niSnulze

standartuli proeq-tis energo biujeti

SemoTavazebuli proeq-tis energo biujeti

Page 225: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 243

savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba

IECC Tavi 5: komerciuli/savaWro Senobebis energoefeqtianobaIECC warmoadgens saerTaSoriso samSen-

eblo kodis erT-erT gadamisamarTebas,

romelic warmoadgens calke kods. IECC-

Si warmodgenilia ori alternativa

savaWro/komerciuli Senobebis energo

SesabamisobisaTvis. pirveli iyenebs

90.1 standartis (energo standarti

SenobebisaTvis, dabalsarTuliani sacx-

ovrebeli Senobebis garda, SemuSavebuli

gaTbobis, gagrilebisa da haeris konden-

sirebis inJinrebis amerikuli sazoga-

doebisa (ASHRAE) da CrdiloeT amerikis

ganaTebis inJinrebis asociaciis (IESNA)

mier) moTxovnebs. pirveli alternativa

gulisxmobs kompiuteruli modeli-

rebis programis gamoyenebas mocemul

klimatur pirobebSi Senobis mTliani

mwarmoeblurobis analizisaTvis. meore

alternativa iyenebs IECC-is me-5 TavSi

gansazRvrul debulebebs.

kodis es nawili hgavs sacxovreblis

nawils imiT, rom aq aris direqtiuli

standartebi da Sesrulebaze orien-

tirebuli standartebi. orive alter-

natiuli gza aRiarebs, rom aseve unda

gatardes garkveuli savaldebulo

zomebi.

Cven SevexebiT savaWro/komerciuli

Senobebis konvertTan dakavSirebul

ZiriTad moTxovnebs, magram dawvr-

ilebiT ar ganvixilavT meqanikur an

eleqtro moTxovnebs, radgan vfiqrobT,

rom am SenobebisaTvis gamoTvlebis ume-

tesoba iwarmoebs proeqtis direqtiuli

moTxovnebis safuZvelze Zalian mar-

tivi SenobebisaTvis da kompiuteruli

modelirebis programebis gamoyenebiT

savaWro/komerciuli Senobebis umeteso-

bisaTvis.

sacxovrebeli da savaWro/komerciuli

moTxovnebi erTmaneTs rom SevadaroT,

Cveni Senoba savaWro/komerciul nage-

bobad miviCnioT. qvemoT Sedarebulia

me-4 klimatur zonaSi sacxovreblis

mimarT arsebuli direqtiuli moTx-

ovnebi, romlebic gansazRvrulia 402.1.1

cxrilSi da Sesabamisi komerciuli/

savaWro Senobebis elementebis mimarT

arsebuli Sesrulebaze orientirebuli

moTxovnebi, romlebic SerCeulia me-5

Tavidan.

cxrili 402.1.1 cx. 402.1.1

savaWro/komerciuli gamoyenebisadmi moTxovnebi

fasadis Riob. U-faqtori: U = 0.40 kedlis farTobis maqsimum 40%

U = 0.40 (ara liTonis) 0.60 (liTonis)

gamWrv. Weris U-faqtori: U = 0.60 U-mina = 0.60; U-plastmasi = 1.30

saxuravis farTobis maqsimum 3%

gamW. safafariani. eqst. ar regulirdeba minis SHGC = 0.40,

Riobebis SHGC: zona 4-Si plastmasis SHGC = 0.62

Weris R-sidide: R-38 R-30 w/sxvenis, R 15 Tu saxuravis

fenils zemoTaa

xis karkas. kedlis R-sid.: R-13 R-13

masiuri kedlis R-sidide: R-5

iatakis R-sidide: R-19

fuZis sarT. kedlis R-sid.: R-10 Tu uwyvetia, ar regulirdeba

13 qvabulSi

arsebuli karkasisTvis

filis R-sidide da siRrme: R-10@610mm R 7.5 gaTbobadTan, aragaTbobadTan

(+R-5 Signidan ar regulirdeba

gaTbobadi filebisTvis)

gamouy. fuZis sarT. R-sid.: R-10 Tu uwyvetia, ar regulirdeba

R-13 qvabulSi

arsebuli karkasisTvis

Page 226: Ibc.Geo

244 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba

Semdegi savaldebulo moTxovnebi zemoq-

medebs Senobis konvertis daproeqtebaze:

§502.4 haeris gaparvasTan dakavSire-buli savaldebulo moTxovnebi§502.4.1: awyobili fanjrebi da karebebi

unda akmayofilebdes karebebisa da fan-

jrebis mwarmoeblebis mier gansazRvrul

standartebs. adgilze agebuli fanjrebi

da karebebi unda daigmanos §502.4.2-is moTx-

ovnebis Sesabamisad.

§502.4.2: savaWro/komerciuli Senobis vit-

rina da gamWvirvale kedlebi (arastruq-

turuli gare kedlebi) da Riobebi unda

akmayofilebdes ASTM E 283-is haeris gapar-

vasTan dakavSirebul moTxovnebs, 75 pa-ze

Semowmebis dros.

§502.4.3: Riobebi da gamWoli Riobebi

Senobis konvertSi unda daigmanos sagmanavi

masalebiT an Suasadebi sistemebiT samSeneb-

lo masalebisa da mdebareobis Sesabamisad.

sagmanavi masalebi unda daproeqtdes ise,

rom darCes adgili samSeneblo masalebis

gafarToebisa da SekumSvisaTvis.

§504.2.4: garedan haeris Semomtani da gam-

wovi Riobebi, rogorebicaa: kibisa da lif-

tis Saxtis sahaeroebi da sxva haerSemom-

tanebi, aRWurvili unda iyos araumcires

I klasis Zraviani, wevis regulatorebiT,

romelTa haeris gaparvis siCqarea 6,8 l/wm

– C m2 1250 paskali wnevis pirobebSi. gravi-

taciuri wevis regulatorebi dasaSvebia

gruntis niSnulidan sam sarTulze nakleb

SenobebSi.

§502.4.5: dasatvirT karebebsa da baqnebs

unda hqondes atmosferuli zemoqmedebi-

sagan damcavi sagmanebi, romlebic zRudavs

infiltracias im dros, roca satransporto

saSualebebi dgas karis RiobSi, roca kar-

ebebi Riaa.

§502.4.6: kondicirebuli da arakondicire-

buli haeris Serevis Tavidan asacile-

blad, Sesasvlel karebebTan unda iyos

SemozRuduli vestibiulebi, romlebic

kondicirebul sivrces mijnavs eqsteri-

erisgan. vestibiulebi ise unda daproeqt-

des, rom saWiro ar iyos eqsterierisa da

interieris karebebis gaReba erTdroulad.

vestibiulebi aucilebeli ar aris zomieri

klimatis zonebSi, rogorebicaa 1-eli da

me-2 zona.

§502.4.7: sacxovrebeli konstruqciisadmi

moTxovnebis msgavsad, CaSenebuli gasanaTe-

blebi, romlebic damontaJebulia Senobis

konvertis sazRvarze, SemozRuduli unda

iyos TabaSiris filis SemomzRudaviT

an dagmanuli unda iyos Sida sagmanebiT,

SuasadebebiT an SemomzRudavebiT, rom

SeizRudos haeris gadaadgileba kondicire-

bul sivrcesa da Weris RrmulSi.

• Suasadebebi Sesasvlel karebebTan

• Zraviani wevis regulatorebi haerS-emomtan da haergamwov RiobebTan

• atmosferuli zemoqmedebisagan damcavi sagmanebi datvirTvis baqnebTan

• SemozRuduli vestibiulebi

• karebebs Soris daculi unda iyos Tavisufali sivrce misadgomobisaTvis. ix. IBC-is Tavi 11.

Page 227: Ibc.Geo

ENERGY EFFICIENCY / 245

savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba

§502.5 tenianobis savaldebulo kontrolikarkasis yvela kedels, iataksa da Wers,

romelic ar niavdeba, ris gamoc teni

ar ganidevneba, unda hqondes orTqlis

Semakavebeli, romlis mwarmoebluroba

naklebia an tolia 5.7 x 10-11 kg/pa-wm-m2.

orTqlis Semakavebeli unda damontaJdes

izolaciis im mxares, romelic zamTarSi

Tbilia. 1-el, me-2 da me-3 klimatur

zonebSi mdebare Senobebs, sadac yinva ar

daazianebs masalebs, da adgilebs, sadac

daSvebuli saSualebebiT xdeba gaunia-

vebel sivrceebSi kondensirebis Tavidan

acileba, ar exeba es moTxovnebi.

• rogorc yvelganaa aRniSnuli, venti-

laciisa da tenis barierebis uzrun-

velyofasa da mdebareobas yuradReba

unda mieqces yvela klimatur zonaSi.

damproeqtebelma unda uzrunvelyos

rogorc adeqvaturi ventilacia, ise

sivrceebis tenis dagrovebisagan dacva

energiis dazogvasTan erTad. rac

ufro hermetuli xdeba Senobebi da

haeris gacvla interiersa da eqsteri-

ers Soris mcirdeba, miT met proble-

mas xdis SenobaSi momwyvdeuli teni.

amdenad, saWiroa am sakiTxis deta-

luri ganxilva.

Page 228: Ibc.Geo

246 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba

energo dazogvis kodi §505: savaldebulo eleqtro da ganaTebis sistemebisavaWro/komerciuli SenobebisaTvis gan-

aTebis kontrolis kriteriumebi gamom-

dinareobs iqidan, rom savaWro/komer-

ciuli dawesebulebebis umetesoba,

rogorebicaa: ofisebi da sacalo vaWro-

bis dawesebulebebi, ZiriTadad, dRis

ganmavlobaSi an 24 saaTidan garkveul

periodebSi funqcionirebs. ganaTebas

unda hqondes CasarTvel-gamosarTveli,

rom Semcirdes ganaTebis datvirTva

daaxloebiT 50%-iT da, imavdroulad,

SenarCundes erTgvarovani ganaTeba.

aseve, eqsterieris ganaTebas, romelic ar

aris gankuTvnili 24 saaTiani sargeblo-

bisaTvis, unda hqondes gamosarTvelebi

an saaTiT marTvadi sakontroleblebi.

araumetes 100 vati eqsterieris naTureb-

is wyaro unda uzrunvelyofdes minimum

60 lumens erT vatze.

505.5.2 cxrilSi gansazRvrulia sim-

Zlavris donis kriteriumebi, romlebic

gamomdinareobs Senobis sargeblobidan.

magaliTad, saofise Senobis SemTxvevaSi,

mTeli SenobisaTvis dasaSvebia 0,0929

m2-ze 1 vatis gamoyeneba Senobis interi-

eris gasanaTeblad. Senobis gamoyeneb-

uli nawili SeiZleba iyenebdes 0,0929

m2-ze 1,5 vats, Tu yvela sxva adgilas

ganaTebis simZlavris doneebi ufro

dabali iqneba imisaTvis, rom mTlianad

Senoba akmayofilebdes SenobisaTvis gan-

sazRvruli saerTo kriteriumebis ufro

dabal maCveneblebs.

• ≤ 1.5 W/0.0929 m2

saijaro

sivrceebisTvis

• < 1.0 W/0.0929 m2

yvelgan

• 1.0 W/0.0929 m2 saSualo mTeli SenobisTvis

• ≤ 1.5 W/0.0929 m2

saijaro

sivrceebisTvis

Page 229: Ibc.Geo

14eqsterieris kedlebisaerTaSoriso samSeneblo kodis me-14 TavSi warmodgenilia moTxovnebi eqs-

terieris kedlebis mimarT, aseve, standartebi kedlis masalebisa da kedlis

safarebisaTvis da iseTi komponentebisaTvis, rogorebicaa: fanjrebi, karebebi da

gaformeba. am Tavis debulebebi ZiriTadad exeba atmosferuli zemoqmedebisagan

dacvasa da tenis kontrols. eqsterieris kedlebis ganmartebaSi ar igulisxmeba

cecxlgamZle kedlebi, romelTaTvisac arsebobs damatebiTi cecxlgamZleobis

moTxovnebi.

kodis mizania, atmosferuli zemoqmedebisagan dacvasTan da tenis kontrolTan

dakavSirebulma moTxovnebma eqsterieris kedlebisadmi ar Seasustos kedlebis

mTliani struqturuli mzidunarianobisa da cecxlgamZleobis moTxovnebi.

meores mxriv, kodis mizani ar aris, cecxlgamZle keldebs an struqturul mzid

kedlebs ar hqondes atmosferul zemoqmedebaze medegobis xarisxi. rogorc am

Tavidan SevityobT, mizania atmosferul zemoqmedebaze medegobis saSualebebi

CaSendes eqsterieris kedlis sistemebSi da mzid kedlebs ar dasWirdes damate-

biTi damcavi konverti, Tu isini daproeqtebulia, rogorc datvirTvismzidi, ise

atmosferul zemoqmedebaze medegi sistemebi.

Page 230: Ibc.Geo

248 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

eqsterieris kedlis konverti

§1402 iTxovs, `eqsterieris kedlis kon-

vertma~ daicvas Senobis struqturuli

nawilebi, maT Soris, karkasi da garsamosi

masalebi, aseve, kondicirebuli interier-

is sivrceebi daicvas eqsterieris garemos

uaryofiTi efeqtebisagan.

• ganmartebis Tanaxmad, nebismieri eqs-

terieris mzidi an aramzidi kedeli,

romelic horizontalur sibrtyesTan

qmnis 60° an met kuTxes, aris eqsterieris

kedeli. ganmartebidan unda vigulisx-

moT, rom nebismieri eqsterieris kedeli

60°-ze meti qanobiT, unda CaiTvalos

saxuravad, Tumca me-15 TavSi ar aris

saxuravis ganmarteba.

• aseve sayuradReboa, rom cecxlgamZle

kedlebi ar igulisxmeba eqsterieris

kedlebis ganmartebaSi. cecxlgamZle

kedlebi gansazRvrulia §702.1 nawilSi,

rogorc cecxlgamZleobis koeficien-

tis mqone kedlebi daculi RiobebiT,

romlebic vrceldeba fundamentidan

saxuravamde an saxuravSi. amasTan, cecx-

lgamZle kedlebi gamZle unda iyos, rom

ar Camoiqces kedlis romelime mxares

arsebuli konstruqciis Camoqcevis

SemTxvevaSi.

• eqsterieris kedlis safarebi aris

elementebi, romlebic gamoiyeneba eqs-

terieris kedlebis gareTa mxareebze da

warmoadgens atmosferuli zemoqmede-

bisagan damcav bariers, izolacias an aqvs

esTetikuri daniSnuleba. amdenad, am

safarebSi Sedis gare Sreebi, gare safa-

rebi da eqsterieris izolacia da mosa-

pirkeTebeli sistemebi.

• gare Sreebi aris safarebi, romlebic mi-magrebulia kedelze dacvis, izolaciis an dekoraciis mizniT, magram ara damate-biTi simtkicis uzrunvelsayofad.

• eqsterieris kedlis komponentebi moicavs: eqsterieris fanjrebsa da kar-ebebs, arqiteqturul gaformebasa da aivnebs.

Page 231: Ibc.Geo

EXTERIOR WALLS / 249

§1403-Si gansazRvrulia Sesrulebaze ori-entirebuli kriteriumebi eqsterieris kedlebisTvis, kedlis safarebisa da kom-ponentebisTvis.

atmosferuli zemoqmedebisagan dacva§1403.2 gansazRvravs, rom Sesrulebaze orientirebuli ZiriTadi kriteriumebi eqsterieris kedlebisaTvis uzrunvely-ofs eqsterieris kedlis konverts, romel-ic atmosferul zemoqmedebaze medegia. amdenad, eqsterieris kedlis sistemebi unda daproeqtdes ise, rom eqsterieris gare SreebSi ver SeaRwios wyalma, wyali ar dagrovdes eqsterieris gare Sreebis ukan da uzrunvelyofili iyos tenis drena-Ji, romelic iqneba im awyobili kedlis nawili, romelzec mimagrebulia eqsteri-eris gare Sreebi. sistemebma aseve unda daicvas awyobili kedlis SigniTa mxare kondensaciisagan, rogorc amas moiTxovs saerTaSoriso energo dazogvis kodi, romelic IBC-is calke dokumentia.

• gamonaklisi 1: atmosferuli zemoq-medebisagan damcavi sistemebi saWiro ar aris, roca eqsterieris betonis kedlebi an eqsterieris qvis wyobis kedlebi daproeqtebulia me-19 da 21-e Tavebis Sesabamisad atmosferul zemoqmedebaze medegobisaTvis.

• gamonaklisi 2: awyobili kedlebis drenaJisadmi moTxovnebi SeiZleba ar Sesruldes, roca awyobili konverti, maT Soris, gadabmebi, gamWoli Riobebi maT SdakveTis adgilebi Semowmebulia ASTM E 331-is Semowmebis procedurebis Sesabamisad. am Semowmebis ZiriTadi kri-teriumebxmoiTxovs, rom Semowmdes ked-lis 1219 × 2438 mm nawili. Sesamowmebel nawilSi unda Sediodes tipiuri Riobi, sakontrolo gadabma, kedlisa da naSver-is urTierTgadakveTis adgili da ked-lis erTi qveda zRudari. Semowmebisas simulirebuli unda iyos 0.297 kN/m2 wnevis diferencialebi da Semowmebis xangrZlivoba unda iyos minimum 2 saaTi. es kriteriumebi dawesebulia imisaTvis, rom Semowmdes, ramdenad uZlebs awyo-bili kedeli da TiToeuli misi nawili qarisgan motanili wvimis pirobebs sim-ulaciur viTarebaSi, risi zemoqmede-bis qveSac kedlebi realur pirobebSi aRmoCndebian. aseTi awyobili kedlis sistemebi, Cveulebriv, mowmdeba mwar-moeblis mier, TavianTi kedlis siste-mebis atmosferul zemoqmedebaze mede-gobis dadasturebisa da produqciis gamoyenebis stimulirebisaTvis.

sxva moTxovnebieqsterieris kedlebi proeqtdeba me-16 TavSi gansazRvrul struqturul datvirTvebze medegobisaTvis da akmayofilebs cecxl-gamZleobisa da Riobebis dacvasTan dakav-Sirebul moTxovnebs, romlebic mocemulia me-7 TavSi. wyaldidobis safrTxis Semcvel farTobebze, §1612.3-is Sesabamisad, eqsteri-eris kedlebi, romlebic vrceldeba wyal-didobis saproeqto doneze qvemoT, unda uZlebdes wylisgan dazianebas. am zonebSi gamoyenebuli xis masala unda iyos wneviT damuSavebuli an bunebrivad lpobamedegi.

direqtiuli moTxovnebi

• eqsterieris kedlis atmosferul zemoqmedebaze medegi safari

• hidroizolacia, romelic xels uSlis wylis gaJonvas Riobebisa da gamWoli Riobebis kuTxeebTan da gadabmebis adgilebSi

Page 232: Ibc.Geo

250 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kedlis masalebi

§1403 da §1404 iTxovs, rom eqsterieris

kedlebSi gamoyenebuli yvela masala

unda akmayofilebdes 19-26 TavebSi gan-

sazRvrul detalur debulebebs specifi-

kuri masalebis Sesaxeb.

• betoni: Tavi 19

• alumini: Tavi 20 aluminis gare safa-

rebi unda akmayofilebdes AAMA 1402-

is moTxovnebs.

• qvis wyoba da mina-bloki: Tavi 21

• foladi: Tavi 22

• xis masala: Tavi 23

• mina: Tavi 24

• TabaSiris fila da plastamsi: Tavi 25

• plastamsi: Tavi 26

• vinilis gare safari unda akmayofileb-

des ASTM D 3679-is moTxovnebs.

• §1405.2-is moTxovniT, eqsterieris ked-

lis safarebi unda uzrunvelyofdes

Senobis dacvas atmosferuli zemoq-

medebisagan. atmosferuli zemoqmede-

bisagan damcavi safarebis minimaluri

sisqe gansazRvrulia 1405.2 cxrilSi.

am sisqeebis diapazonia 0,38 mm Txeli

foladidan 66,67 mm mimagrebuli qvis

wyobamde.

minimaluri sisqeebi gamomdinareobs

pirobiTi samSeneblo teqnikidan

da realur pirobebSi am masalebis

efeqtianobidan. esenia minimaluri

da ara maqsimaluri sisqeebi. ufro

sqeli asawyobi sistemebi an indiv-

iadualuri komponentebi misaRebi

unda iyos Sesabamisi uflebamosili

organosaTvis, ramdenadac asawyobi

sistemebi proeqtdeba ise, rom gauZ-

los safari masalebis wonas.

• yvela kedels unda hqondes uwyveti wyalmedegi barieri, mimagrebuli eqs-terieris kedlis gare mxareze, eqs-terieris kedlis gare Sris ukan. dasaS-vebi minimaluri barieri aris No. 15 ruberoidis erTi fena an misi eqvival-enti, romelic Seesabameba ASTM D 226-s, 1405.3-is Sesabamisi hidroizolaciiT. wyalmedegi barieri ar unda atareb-des eqsterieris safaris ukan SeRweul Txevad mdgomareobaSi myof wyals eqs-terieris awyobil kedelSi.

• atmosferuli zemoqmedebisagan dam-cavi saTanado sisqis foladisa da qvis safaris standartuli zomebis Sedareba.

Page 233: Ibc.Geo

EXTERIOR WALLS / 251

kedlis safarebis damontaJeba

hidroizolacia§1405.3 moiTxovs hidroizolaciis

damontaJebas marjvniv warmodge-

nil ilustraciaSi naCveneb adgileb-

Si tenis SeRwevis Tavidan asacile-

blad. magaliTebis nusxis mizania, rom

hidroizolacia uzrunvelyofili

iyos nebismier pirobebSi, sadac is xels

SeuSlis tenis SeRwevas struqturaSi.

• hidroizolacia aseve unda damontaJdes kedlis koWis budeebSi an dacilebebSi/napralebSi, sadac SeiZleba teni dagrovdes.

• hidroizolacia aseve unda damontaJdes qvis wyobis kedlebis safiltracio xvrelebis gaswvriv, mopirkeTebuli gruntis niSnulis zemoT pirvel rigTan da sayrden wertilebTan, rogorebicaa: iatakebi, kuTxovani Taroebi da zRudarebi.

• sakvamurebis an sxva karkasis an qvis wyo-bis an mobaTqaSebul kedlebTan gadakve-Tis adgilebSi, Suasadebebi gamoSver-ili unda iyos orive mxares, saxuravis damamTavrebeli fenis qvemoT

• kedlisa da saxuravis gadakveTis adg-ilas, safexurovani hidroizolaciis meTodiT

• CaSenebul naJuri wylis RarebTan

• kedlis damamTavrebeli qvis, xis an liTonis fenis (qanobiani an brtyeli zedapiriT) qveS.

• xis uwyveti horizontaluri gaforme-bis Tavze

• eqsterieris fanjrisa da karis Riobebis Ziri da gverdebi

• eqsterieris kedlebisa da portikebi-sa da terasebis gadakveTis adgilebSi uwyvetad

Page 234: Ibc.Geo

252 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kedlis safaris damontaJeba

xis gare Sreebi§1405.4-Si aRwerilia moTxovnebi xis gare

Sreebis dasamontaJeblad.

miuxedavad 1405.2 cxrilis moTxovnebi-

sa, romlebic exeba atmosferuli zemoq-

medebisagan damcavi safarebis minimalur

sisqes, I, II, III da IV tipis konstruqciaSi

gamoyenebuli xis gare Sreebis sisqe unda

Seesabamebodes §1405.4-s.

xis gare Sris zoma aseve SezRudulia

V tipisgan gansxvavebul konstruqciaSi.

moTxovnebSi ar aris gamonaklisebi da

yvela unda Sesruldes, am tipis kon-

struqciaSi xis gare Sreebis gamoyenebis

dros. moTxovnebi Semdegia:

1. gare Sre ar SeiZleba aRematebodes sam

sarTuls simaRleSi, oTxi sarTuli

aris zRvari, Tu cecxlgamZleobisT-

vis damuSavebuli xis masalaa gamoyen-

ebuli.

2. xis masalis qvesadebi aris arawva-di, romlis cecxlgamZleobis koe-ficienti gansazRvrulia kodis Sesabamisad.

3. damaluli sivrceebis armqone Ria an

dacilebuli xis gare Sreebi ar unda

iyos Senobis kedlidan gamoSveri-

li 610 mm-ze metad. §1406-Si gansaz-

Rvruli eqsterieris kedlebis wvadi

masalebis Sesaxeb saubaria cota

qvemoT.

• xis gare Sris nominaluri sisqe unda iyos 25,4 mm, cxrilSi gansazRvruli 12,7 mm-is nacvlad.

• magari merqan-boWkovani filis gare safari unda iyos 11,1 mm, cxrilSi gan-sazRvruli 6,4 mm-is nacvlad.

• xis struqturuli panelebi unda iyos 9,5 mm sisqis, cxrilSi gansazRvruli 8 mm-is nacvlad.

Page 235: Ibc.Geo

EXTERIOR WALLS / 253

kedlis safarebis damontaJeba

mimagrebuli qvis wyobis gare Sre§1405.5 -Si aRwerilia specifikuri moTx-

ovnebi misamagrebeli safarebis, iqneba es

qvis wyobis, qvisa Tu terakotis, gamoyen-

ebisaTvis. es debulebebi exeba masalebs,

romlebic mimagrebulia ukan mdebare

masalebze meqanikuri damWerebis saSu-

alebiT. isini gansxvavdeba misawebebeli

safarebisagan, romlebic magrdeba ukan

mdebare masalebze weboebis saSualebiT.

es moTxovnebi, masalebis mixedviT,

iyofa calkeul nawilebad.

§1405.5 aseve moiTxovs, rom samagrebiT

mimagrebuli qvis wyobis safarebi

Seesabamebodes amerikis betonis insti-

tutis standartebs, romlebic mocemu-

lia ACI 530-is 6.1 da 6.2 nawilebSi, Tumca

teqstSi es moTxovnebi gamoiyeneba ram-

denime tipis safarTan: qvis wyobasTan,

qvasTan, filis tipTan da terakotasTan.

• qvis wyobis ukana betonis kedeli

• gare Sre, qvis wyobis

• galvanizebuli samagrebi Tavsdeba gad-abmis Camagrebis centridan maqsimum 610 mm horizontaluri daSorebiT da iWers araumetes 0,2 m2 safars.

• msubuqi liTonkonstruqciis dgarebi

• gare Sre, qvis wyobis

• 25.4 mm sivrce, Sevsebuli duRabiT• mavTuliT damagreba

• wyalgaumtari samSeneblo qaRaldi

• galvanizebuli gofrirebuli samagre-bi, Caxraxnili dgarebSi

Page 236: Ibc.Geo

254 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kedlis safarebis damontaJeba

qvis gare Sre§1405.6 moiTxovs, 254 mm-mde sisqis qvis

gare Sris filebi mimagrdes qvis wyobaze,

qvis an xis konstruqciaze qvemoT war-

modgenili erT-erTi meTodiT. meTo-

dis arCeva damokidebulia gare Sris

ukan arsebuli sistemis struqturaze:

1. gare Sris ukan betonis an qvis wyobaze

mimagrebuli samagri ankerebi iseTi

zomisa unda iyos da iseTi daSore-

bebiT unda ganTavsdes, rogorc

ilustraciazea naCvenebi. es samagri

ankerebi unda ganTavsdes duRabis

gadabmebSi imgvarad, rom TiToeuli

maTgani iWerdes kedlis 0,2 m2-s. amas-

Tan, roca duRabis gadabmebSi moTavse-

buli samagri ankerebi mimagrebulia

gare Sris ukana nawilze meqanikuri

damWerebiT, ukana nawilsa da qvis gare

Sres Soris minimum 25,4 mm-ze uwyvetad

unda Caisxas Txeli duRabi.

2. gare Sris ukana dgarebze mavTulis

bade da samSeneblo qaRaldi unda

damagrdes lusmnebiT, ilustraci-

aze naCvenebi meTodiT. gare Sris ukan

betonis an qvis wyobaze mimagrebuli

samagri ankerebis msgavsi samagrebi

unda damontaJdes duRabis gadabmebSi

da mimagrdes gare Sris ukana nawilze,

rom TiToeuli maTgani iWerdes ked-

lis 0,2 m2-s. am SemTxvevaSi, aseve, unda

gamoiyenebodes minimum 25,4 mm Txeli

duRabis fena ukana nawilsa da qvis

gare Sres Soris arsebuli Rrmulis

amosavsebad.

• 254 mm-mde sisqis qvis gare Sre

• ukana kedeli, betonis an qvis wyobis

• 2,68 mm mavTulis koroziamedegi samagri ankerebi an daSvebuli eqviv-alenti

• minimum 25,4 mm Txeli duRabis fena

vertikaluri Wrili

• araumcires 152 mm fexebiani, marTi kuTxiT moRunuli samagri ankerebi, ganTavsebuli duRabis gadabmaSi da vertikalurad da horizontalurad maqsimum 305 mm-iT daSorebuli.

• araumcires 381 mm fexiani mavTulis samagri, gaRunuli ise, rom moTavsdes qvis safaris duRabis gadabmaSi.

• mavTulis fexis bolo 51 mm gaRunu-li marTi kuTxiT.

horizontaluri Wrili

• xis an liTonis ukana dgarebi, centri-dan 406 mm-ze

• 51 × 51 mm 1.59 mm diametris koro-ziamedegi mavTulis bade, mimagreb-uli 51 mm sigrZis koroziamedegi foladis mavTulis sabaTqaSe lursm-niT centridan 102 mm-ze dgarze da 8 d Cveulebrivi lursmnebiT centridan 203 mm-ze zeviT da qveviT dgarze.

• wyalgaumtari qaRaldis qvesagebis ori fena

• 2,68 mm koroziamedegi mavTulis erTi samagri yoveli 0,2 m2-Tvis, romelic maryuJiTaa damagrebuli mavTulis badeze da fexebi Camagrebuli aqvs qvis safaris duRabis gadabmaSi, rogorc naCvenebia zemoT ilustraciaze

vertikaluri Wrili

Page 237: Ibc.Geo

EXTERIOR WALLS / 255

kedlis safarebis damontaJeba

• filis tipis gare Sris erTeulebi, araumetes 51 mm sisqisa

• qvis wyobis, betonis an dgaris kon-struqcia

• koroziamedegi narandebi viwro nab-urR xvrelebSi erTeulebis kididan Sua mesamedamde, centridan 610 mm-iT daSorebuli, TiToeuli erTeulis perimetris gaswvriv; erT erTeulze araumcires oTxi narandi

• gare Sris koroziamedegi liTonis samagrebi ar unda iyos 0.853 × 25.4 mm-ze naklebi kveTis an misi diametri 3,76 mm mavTulisaze patara

• qvis wyobis, betonis an dgaris kon-struqcia

• terakota an keramikuli erTeulebi araumcires 41 mm sisqisa

• gamoSverili daqselili Casamag-reblebi, centridan daSorebuli daaxloebiT 203 mm-iT

• araumcires No. 8 kalibris korozia-medegi liTonis ankerebi, damontaJe-buli TiToeuli nawilis/erTeulis TavSi horizontalur nakerSi centri-dan 305-457 mm-is daSorebiT

• 6,4 mm koroziamedegi grafitis fanqris sisqis armaturebi, romlebic mimagreb-ulia ukana konstruqciaze vertikalu-

rad Camagrebuli ankerebiT

• minimum 51 mm sivrce, mTlianad amovse-buli portland cementis Txeli duRabiT da wvrilmarcvlovani RorRiT

filis tipis gare Sre§1405.7 exeba marmarilos, traverti-

nis, granitis da sxva qvis gare Sreebs,

romelTac filis forma aqvT. am filebis

sisqe ar unda aRematebodes 51 mm-s da

unda mimagrdes pirdapir ukana betonze

an qvis wyobaze, an xis an liTonis dgarze.

narandebi unda ganTavsdes filis siR-

rmis Sua mesamedamde, maqsimum 610 mm-is

daSorebiT, erT filaze minimum 4 cali.

filebis farTobi ar unda aRemate-

bodes 1,9 m2-s. isini ukana masalaze unda

mimagrdes iseTi zomisa da daSorebis

mqone mavTulis samagrebiT, romlebic

gauZlebs mimagrebuli gare Sris wonaze

orjer met gaWimvis an SekumSvis Zalas.

terakota§1405.8-is moTxovniT, terakotas gare Sre

unda mimagrdes filis gare Sris msgavsad.

terakota unda iyos minimum 41 mm sisqis

da unda hqondes centridan 203 mm-iT

gamoSverili (mercxlis kudis formis)

daqselili Casamagreblebi. liTonis

ankerebi unda ganTavsdes 305-dan 457 mm-

mde daSorebiT erTeulebis gadabmebSi

da mimagrdes ukana masalebze grafitis

fanqris sisqis armaturebis saSualebiT,

romlebic gaivlis mavTulis samagrebis

yulfebSi da CaduRabdeba 51 mm sisqis

Txel duRabSi.

Page 238: Ibc.Geo

256 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

kedlis safarebis damontaJeba

misawebebeli gare Sre, qvis wyobis §1405.9-is Sesabamisad, misawebebel qvis

wyobis gare Sris erTeulebi ukana fuZe-

fenaze unda ganTavsdes SemakavSirebeli

masalebis miwebebiT. eqsterierze miwe-

bebis mimarT moTxovnebi, romlebic

Sesuli iyo IBC-is 2000 wlis gamocemaSi,

kodidan amoRebulia. am nawilSi aris

gadamisamarTeba momdevno nawilze,

romelic mxolod interieris gare Sres

exeba.

§1405.9.1 exeba mxolod interieris

qvis wyobis gare Sreebis damontaJebas,

romelic unda akmayofilebdes iseTive

moTxovnebs da iwonides araumetes 0,958

kg-s kvadratul metrze. sadac eyrdnoba

xis karkass, sayrdeni elementebis daxri-

loba ar unda aRematebodes sayrdeni

elementebis malis 1/600-s.

liTonis gare Sreebi§1405.10 moiTxovs, rom liTonis gare

Sre unda iyos arakoroziuli masalis

an dafaruli unda iyos antikoroziu-

li SriT, rogoricaa minanqari. liTo-

nis safari ukana konstruqciaze unda

mimagrdes koroziamedegi damWerebiT.

liTonis gare Sris xis sayrdenebi unda

iyos wneviT damuSavebuli xis masalis.

tenis SeRwevis Tavidan asacileblad

nakerebi unda daigmanos. ukana qvis wyoba

saWiro ar aris liTonis gare SrisaTvis,

garda im SemTxvevisa, roca kodis sxva

nawilebi moiTxovs mis aucileblobas

cecxlgamZleobis misaRwevad.

• misawebebeli masalis Zvramedegoba

unda iyos minimum 0,34 MPa.

• interieris qvis wyobis gare Sreebis maqsimaluri wona unda iyos 0.958 kg/m2.

• xis konstruqciis sayrdeni element-ebi ise unda daproeqtdes, rom gad-axra SeizRudos sayrdeni elementebis 1/600 malamde.

• atmosferuli zemoqmedebis qveS myofi gadabmebi da kideebi unda daigma-nos an sxvagvarad iqnas daculi tenis SeRwevisagan.

• eqsterieris liTonis gare Sre daculi unda iyos saRebaviT, galvanizebiT an eqvivalenturi SriT an damuSavebiT.

• xis dgarebi, Zelebi an sayrdenebi unda iyos wneviT damuSavebuli xis masalis an daculi §1403.2-is Sesabamisad.

• koroziamedegi damWerebi, centridan vertikaluri da horizontaluri mimarTulebiT daSorebuli araum-etes 610 mm-iT

• 0,4 m2-ze didi farTobis erTeu-lebs unda hqondes araumcires oTxi mimagreba TiTo erTeulisTvis

• ukana qvis wyoba saWiro ar aris, garda im SemTxvevisa, roca aucile-belia cecxlgamZleobis moTxovnebis

Sesruleba.

• liTonis gare Srian kedlebs unda hqondes IBC-is 27-e TavSi da ICC-is eleqtro kodSi gansazRvruli dami-weba elvisagan da eleqtro muxtebi-sgan dasacavad.

Page 239: Ibc.Geo

EXTERIOR WALLS / 257

kedlis safarebis damontaJeba

• eqsterieris struqturuli Txeli minis safaris erTi nawilis farTobi izRudeba 0,93 m2-mde, roca mdebareobs araumetes 4572 mm-ze gruntis niSnul-idan an uSualod mis qvemoTYmdebare trotuaridan, da 0,56 m2-mde, roca mdebareobs am simaRleze zemoT.

• nebismieri nawilis sigrZe an simaRle izRudeba 1219 mm-mde. arcerTi nawilis sisqe ar unda iyos 8,7 mm-ze naklebi.

• qvesagebze Tanabrad ganTavsebuli misakvreli fena zedapiris efeqti-anad dasagmanad.

• TiToeuli minis erTeulis minimum 50% unda miekras qvesagebs 6,4mm-dan 15,9 mm-mde sisqis cementiani mastikiT.

• zemoqmedebis qveS myof kideebTan unda damontaJdes pirgadadebuli koroz-iamedegi liTonis hidroizolacia da daigmanos wyalgaumtari naerTiT.

• trotuaris donidan 3657 mm-ze maRla damontaJebis dros, minis erTeulebis dasamagreblad, aucilebeli cementiani mastikiTa da kuTxovani TaroebiT damag-rebasTan erTad, gamoyenebuli unda iqnas damWerebiT damagrebis meTodi yvela vertikalur da horizontalur kideze.

• trotuaris donidan 914 mm-ze zemoT mdebare minis erTeuli unda eyrdno-bodes ararkinovani (araorvalentiani rkinis Semcveli) liTonis kuTxovan Taroebs, romelTa sisqe araumcires 1,2 mm-ia da sigrZe 51 mm.

• aranakleb ori kuTxovani Taro TiTo minis erTeulisTvis, mimagrebuli qve-sadebze gafarToebadi WanWikebiT an yuriani/gasaxsneliani WanWikebiT.

• minis erTeulebis mimagrebisaTvis brtyeli kideebi, romlebzec wasmulia SemaerTebeli naerTi.

horizontaluri gadabmebi, Sesrule-buli araumcires 1,6 mm-Si rbili/elas-tiuri/arauxeSi nivTierebiT an meTo-diT.

minis gare Sreebi§1405.11-is mixedviT, eqsterieris

struqturuli minis Txel gare Sred

daSvebulia minis panelebis gamoyen-

eba. aseTi minis nawilebi, gamoyenebu-

li, rogorc mopirkeTeba da ara rogorc

Riobis Seminva, ar unda iyos 0,93 m2-ze

didi farTobis 4572 mm-iT zemoT grun-

tis niSnulidan da ar unda iyos 0,56

m2-ze didi am simaRlis zemoT. mina

unda miwebdes fuZe-fenaze misawebebeli

masaliT, romelic efeqturad dagmanavs

qvesageb zedapirs. amasTan, minis zeda-

piris minimum 50% unda damuSavdes

cementiani mastikiT, rom miwebdes

pirdapir qvesagebze.

sadac minis safari montaJdeba trotu-

aris donesTan, is momijnave trotuaris

safaridan 6,4 mm-iT zemoT unda iyos

da am SemTxvevaSi warmoqmnili gadabmis

adgili daigmanos ise, rom wyalma ver

SeaRwios. gruntis niSnulidan 914 mm-ze

maRla mdebareobis SemTxvevaSi, minis

erTeulebi unda daeyrdnos kuTxovan

Taroebs. 3658 mm-ze maRla damontaJe-

bis dros, aucilebeli misawebebeli

mastikiTa da kuTxovani TaroebiT dam-

agrebasTan erTad, minis erTeulebi dam-

WerebiT unda mimagrdes yvela vertika-

lur da horizontalur kideze. minis

panelebis kideebi unda iyos mimagreb-

isaTvis brtyeli da unda hqondes

hidroizolacia zemoqmedebis qveS myof

kideebTan.

• trotuaris doneze damontaJebuli minis safari unda ijdes liTonis yalibSi da mdebareobdes momijnave trotuaris safaris yvelaze maRali wertilidan 6,4 mm-is zemoT.

• aseT dros warmoqmnili gadabma unda daigmanos ise, rom wyalma ver SeaRwios.

vinilis gare safarikarebebi, fanjrebi da mza sagnebi, rogori-

caa vinilis gare safari, unda damontaJdes

mwarmoeblis instruqciebis Sesabamisad. es

instruqciebi, Cveulebriv, moicavs infor-

macias damproeqteblis, Sesabamisi uflebam-

osili organosa da memontaJis/dammontaJe-

blis mier damWerebisa da hidroizolaciis

gamoyenebasTan dakavSirebiT. damagrebebi

unda Sesruldes koroziamedegi damW-

erebiT. damagrebebi unda Seesabamebodes

qarisa da seismo kriteriumebs, romlebic

gansazRvrulia kodis struqturisadmi

moTxovnebSi an mwarmoeblis samontaJo

instruqciebSi im farTobisaTvis, sadac

unda moxdes damontaJeba.

Page 240: Ibc.Geo

258 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

wvadi masalebi eqsterieris kedlebis eqsterieris mxares

§1406 exeba mxolod samSeneblo masalebs,

magram aseve danamatebs, romlebic gamoS-

verilia eqsterieris kedlis sibrtyidan.

aseTi danamatebia aivnebi, zeda da qveda

sarTulebis erkerebi. am SemTxvevaSi

gamoyenebuli plastmasebis kriteri-

umebi mocemulia 26-e TavSi. eqsterieris

masalebis aalebaze medegobis krite-

riumebi mocemulia NFPA 268-Si. Tumca

aRsaniSnavia, rom §1406.2.1-is gamonaklise-

bi moicavs iseT did farTobebs, romleb-

sac, xSir SemTxvevaSi, ar exeba NFPA 268-

is kriteriumebi. es gamonaklisebia: xis

masala an xis bazaze Seqmnili produq-

cia, wvadi masalebi (vinilis gare safaris

garda) da minimum 0,48 mm sisqis alu-

mini da V tipis konstruqciis eqsteri-

eris kedlebze gamoyenebuli masalebi.

amdenad, es moTxovnebi exeba konstruqci-

is klasebs, romlebic gansxvavdeba V tip-

isgan. aRsaniSnavia, rom gamoricxulia xis

masala, vinaidan es aris masala, romlis

mixedviTac izomeba wvadunarianoba.

cxrili 1406.2.1.2 gviCvenebs kavSirs wvad

safarebsa da cecxlgamyof manZils (miwis

nakveTis sazRvridan) Soris. roca mde-

bareobs 1524 mm-ze axlos miwis nakve-

Tis sazRvarTan, masalebi (romlebic ar

Sedis gamonaklisebSi) ar unda amJRavneb-

des NFPA 269-is Sesabamis Zlier aaleba-

dunarianobas. miwis nakveTis sazRvramde

manZilis gazrdasTan erTad, mcirdeba

gamosxivebuli siTburi energiis nakadi.

amdenad, siTbos zemoqmedeba masalebze

mcirdeba manZiliT da masalis tipebiT,

romelTa Zlieri aalebadunarianobis

maCvenebeli ar izrdeba.

arqiteqturuli gaformebaarqiteqturuli gaformeba da iseTi

nawilebi, rogoricaa aivnebi, SeiZleba iyos

xis masalis, rodesac daSvebulia §1406.3-is

mixedviT I, II, III da IV tipis konstruqci-

is SenobebSi, Tu Senobebis simaRle sam

sarTulze an 12 192 mm-ze naklebia. sadac

aseTi Senobebi miwis nakveTis sazRvridan

1524 mm-ze axlos mdrebareobs, eqsterieris

kedlis araumetes 10% SeiZleba iyos wvadi

masalebis, Tu gamoyenebuli ar aris cecx-

lgamZleobisaTvis damuSavebuli xis masa-

la. sadac aseTi morTuloba mdebareobs

niSnulidan 12 192 mm-ze maRla, isini unda

iyos arawvadi masalebis da mimagrebuli

unda iyos arawvadi damWerebiT.

• gamosxivebuli simxurvalis amtanobis SefardebiTi done. rac metia amtanoba, miT axlos SeiZleba ganTavsdes masala miwis nakveTis sazRvarTan.

• 1524 mm-ze eqsterieris masala ar unda aaldes 12.5 kvt/m2 gamosxivebuli Tbo-energiis zemoqmedebiT.

• ramdenadac izrdeba cecxlgamyofi manZili, imdenad mcirdeba damatebi-

Ti gamosxivebuli Tboenergiis done.

• niSnulidan 12 192 mm-ze maRla mdebare arqiteqturuli gaformeba unda aigos arawvadi masalebiT da damagrdes liTonis an sxva daSvebuli arawvadi kronStainebiT.

• eqsterieris kedlis safarebi SeiZleba aigos xis masaliT an sxva eqvivalen-turi wvadi masaliT I, II, III da IV tipis konstruqciis SenobebSi, romelTa simaRle ar aRemateba sam sarTuls an

12 192 mm-s.

• sadac cecxlgamyofi manZili naklebia 1524 mm-ze, eqsterieris kedlis wvadi safari, garda cecxlgamZleobisaTvis damuSavebuli xis masalisa, ar unda aRematebodes eqsterieris kedlis zedapiris 10%-s.

manZili

gam

osx

iveb

ul

i s

imx

ur

val

is e

ner

gi

a

• sakuTrebis sazRvari

gamosxivebuli simxurvalis ufro mcire amtanoba

gamosxivebuli simxurvalis ufro didi amtanoba

Page 241: Ibc.Geo

EXTERIOR WALLS / 259

wvadi masalebi eqsterieris kedlebis eqsterieris mxares

cecxlis dablokvaroca kedlis wvadi safarebi kedlidan

dacilebulia da qmnis myar zedapirs,

§1406.2.4-is moTxovniT, safaris ukan

unda iyos sivrce, romelic ar unda aRe-

matebodes 41 mm-s da sivrceSi unda iyos

§717-is Sesabamisi cecxlis damblokveli

ise, rom Ria sivrce ar aRematebodes 9,3

m2-s. aRsaniSnavia, rom §1405.4-is me-3

gamonalisi uSvebs, Ria an daxuruli

safarebi ukana kedlidan gamoSverili

iyos 610 mm-mde. cecxlis damblokveli

SeiZleba ar damontaJdes garkveul

SemTxvevebSi, magram gamocdileba gviCve-

nebs, rom TiTqmis yvela situaciaSi,

sadac SesaZlebelia, sasurvelia misi

arseboba.

aivnebi da msgavsi naSverebi§1406.3 moiTxovs, rom aivnebi akmay-

ofilebdes 601-e cxrilis moTxovnebs

iatakis konstruqciis mimarT an iyos IV

tipis konstruqcia. aivnebis mTliani

sigrZe ar unda aRematebodes Senobis

perimetris 50%-s TiToeul iatakze. es

yvela tipis konstruqcias exeba. gamonak-

lisebs am SemTxvevaSic mniSvnelovani gav-

lena aqvs imaze, Tu rogor gamoviyenebT

am nawils praqtikaSi. es gamonaklisebia:

1. I an II tipis konstruqciis Senobebze,

romelTa simaRle sami sarTuli an nak-

lebia, cecxlgamZleobisTvis damuSave-

buli xis masala SeiZleba gamoyenebuli

iqnas iseTi elementebisTvis, rogori-

caa aivnebi an eqsterieris kibeebi, rom-

lebic ar gamoiyeneba, rogorc aucile-

beli gasasvlelebi.

2. daumuSavebeli xis masalis gamoyen-

eba SeiZleba moajiris Tamasebad da

relsebad, romlebic 1067 mm-mde simaR-

lisaa.

3. III, IV an V tipis konstruqciis Senobebis

aivnebi da msgavsi danamatebi SeiZleba

iyos V tipis konstruqcia. aseve, xan-

ZarsawinaaRmdego saSxefebeli sisteme-

bi SeiZleba Seicvalos cecxlgamZleo-

bis koeficientebiT, roca saSxefebeli

sistemebi vrceldeba am farTobebze.

• maqsimum 41 mm eqsterieris kedlis safaris ukana mxaresa da kedels Soris.

• §717-is Sesabamisi cecxlis damblok-veli 9,3 m2 Ria sivrciT.

• cecxlis damblokveli saWiro ar aris, sadac eqsterieris kedlis safari damontaJebulia arawvad karkasze da damalul sivrcesTan eqsterieris kedeli mopirkeTebulia aluminiT, koroziamedegi foladiT an sxva daS-

vebuli arawvadi masaliT.

• aivnebis gaerTianebuli sigrZe ar unda aRematebodes Senobis perimetris

50%-s TiToeul iatakze.

• cecxlgamZleobisTvis damuSavebu-li xis masalis gamoyeneba dasaSvebia aivnebze, terasebsa da portikebze I da II tipis konstruqciis SenobebSi, romelTa simaRle naklebia an tolia sami sarTulis.

• III, IV da V tipis konstruqciis Senobebis aivnebi da msgavsi danamatebi SeiZleba iyos V tipis konstruqciis.

Page 242: Ibc.Geo

260 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

liTonSemcveli masalebi

liTonSemcveli masalebi (MCM) axlad-

ganviTarebuli tipis mosapirkeTebeli

masalaa eqsterierisaTvis, romlebic

Sedgeba liTonis safarisa da plastmas-

is gulebisgan. es masalebi regulirdeba

orgvarad, rogorc eqsterieris mosapir-

keTebeli masala §1407-is mixedviT da

rogorc plastmasi, 26-e Tavis mixedviT.

isini unda akmayofilebdes wyalmede-

gobasa da gamZleobasTan dakavSirebul

yvela kriteriums, romlebic mocemulia

am TavSi sxva mosapirkeTebeli masalebi-

saTvis. maTi damontaJeba cecxlganZleo-

bis koeficientis mqone konstruqciaSi

kontroldeba SemowmebiT da kvamlis

ganviTarebis monacemebis dadasture-

biT. §14107.10-is mixedviT, arsebobs am

sistemebis gamoyenebasTan dakavSirebu-

li SezRudvebi I, II, III da IV tipis kon-

struqciebSi.

am masalis gamoyeneba regulird-

eba SemowmebebiT da individualuri

masalebis daSvebiT. es Semowmebebi da

daSvebebi unda ganixilebodes eqsteri-

eris SemomzRudavis zogadi tipebisaT-

vis arsebuli detaluri moTxovnebis

fonze. axali masalebis Semowmebisa da

daSvebis dros, isini unda Seedaros

kodis moTxovnebs da ganisazRvros maTi

damontaJebis detaluri moTxovnebi.

ilustraciaze naCvenebia eqsterieris

liTonSemcveli masalis (MCM) awyo-

bili sistemis tipiuri magaliTi.

iseTi inovaciuri masalebis warmatebu-

li damontaJeba, rogoricaa liTonSem-

cveli masalebi (MCM), damokidebulia

mwarmoeblis rekomendaciebis zedmi-

wevniT Sesrulebaze. es sxva inovacie-

bis SemTxvevaSic asea. kodi cdilobs,

MCM-ebis Sesaqmnelad gamoiyenos axali

masalebi da msgavsi masalebis awyobis

axali meTodebi, rogoricaa aluminisa

da plastmasis kompozitebi. Cveulebriv,

inovaciebi win uswrebs kodis ganviTare-

bas, amdenad, aseTi inovaciuri masalebi

SenobebSi unda gamoiyenebodes mwarmoe-

blebis monacemebisa da Sesabamisi ufle-

bamosili organos konsultaciebis

Sesabamisad.

• §1407.10.1-is mixedviT, liTonSem-cveli masalebis sistemis zedapiris wvis Taviseburebebi iseTi unda iyos, rom maTi alis gavrcelebis indeqsi ar aRematebodes 25-s, xolo kvamlis gan-viTarebis indeqsi - 450-s, ASTM E84-is mixedviT Semowmebis dros.

• §1407.10.2-is mixedviT, TabaSiris ked-lis Termuli barieri aucilebelia awyobili sistemebis qveS eqsterier-ze gavrcelebuli cecxlis simxurva-lis SenobaSi gadacemis SesazRudad. Tumca, §1407.10.3 -is mixedviT, es bari-eri aucilebeli ar aris, roca testis monacemebi srulmasStabian awyobil sistemebze, romlebic masalis gadab-mebisa da sisqeebis realuri samontaJo pirobebis simulaciuria, barieris amoRebis saSualebas iZleva.

Page 243: Ibc.Geo

EXTERIOR WALLS / 261

liTonSemcveli masalebi

• §1407.11.1is mixedviT, ar aris saWiro, MCM sistemebi akmayofilebdes §1407.10-is konstruqciasTan dakavSirebul moTx-ovnebs, roca isini damontaJebulia 12 190

mm simaRleze dabla garkveul pirobebSi.

• roca aseTi montaJebis cecxlgamyofi manZili naklebia an tolia 1524 mm-is, maSin MCM-is farTobi ar unda aRe-matebodes eqsterieris kedlis zeda-piris 10 procents. aq ar aris naTq-vami, magram Cans, rom es SezRudva exeba kedels, roca cecxlgamyofi man-Zili SezRudulia. §1407.11.2 uSvebs SeuzRudavi farTobebis nebismier MCM-s 12 192 mm simaRlisaTvis, roca cecxlgamyofi manZili 1524 mm-ze

metia.

• §1407.11.2.1-is mixedviT, 15 240 mm simaR-leze maRla SeiZleba damontaJdes masalebi, romelTa TviTaalebis tem-peratura tolia an metia 3430˚C-is. aRsaniSnavia, rom es moTxovna nakle-bad mkacria, vidre §1407.10.1-is zoga-

di moTxovna.

• §1407.11.2.2-is mixedviT, MCM-is nawilebis farTobi, romlebic montaJdeba 15 240 mm simaRlemde SezRudviT, ar unda aRematebodes 27,9 m2-s da gamijnuli unda iyos vertika-

lurad minimum 1219 mm-iT.

• §1407.12 -is mixedviT, MCM SeiZleba damontaJdes V tipis konstruqciaSi da kodis es nawili ar iTvaliswinebs raime SezRudvebs.

≤ 12

192

mm

≤ 15

240

mm

• 27.9 m2 maqs. MCM sistemebi

• 1219 mm minimum

≤ 12

192

mm

• ≤ 1524 mm• sakuTrebis

sazRvari

Page 244: Ibc.Geo
Page 245: Ibc.Geo

15awyobili saxuravebisaerTaSoriso samSeneblo kodis me-15 Tavi gansazRvravs moTx-

ovnebs Senobebis asawyobi saxuravebis daproeqtebisa da agebi-

saTvis, aseve, saxuravze ganTavsebuli an Senobis saxuravebidan

gamoSverili struqturebisaTvis.

§1502-Si Sedis ganmartebebi, romlebic aRwers gadaxurvis sxva-

dasxva tipebs. am TavSi, saxuravis safarebTan dakavSirebul

moTxovnebTan erTad, ilustrirebulia yvelaze gavrcelebuli

tipebi.

Page 246: Ibc.Geo

264 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

saerTo moTxovnebi

`awyobili saxuravi~ moicavs atmosferu-

li zemoqmedebisagan damcav elementebs

da saxuravis saproeqto datvirTvebze

medeg elementebs. aseTi awyobili siste-

mebi Sedgeba ramdenime elementisgan. isini

SeiZleba gaerTiandes garkveul sistemebSi

an sxvadasxva rigiT aiwyos Senobis Signidan

gareTken, magram sistemebi unda asruleb-

des TiToeuli calkeuli CamoTvlili

elementis funqciebs. ilustraciaze naCve-

nebia awyobili saxuravi integrirebuli

Camagrebuli izolaciiT:

• saxuravis fenili

• orTqlis Semakavebeli

• fuZe-fena an Termuli barieri

• izolacia• orTqlis Semakavebeli (naxsenebia

orjer `awyobili saxuravebi~ §1502

ganmartebis teqstSi)• saxuravis safari

minimaluri qanobigadaxurvis kriteriumebi moicavs mini-

malur qanobTan dakavSirebul moTx-

ovnebs, saxuravis sxvadasxva safarebis

damontaJebisaTvis. gadaxurvisaTvis ar

gamoiyeneba absoluturad horizonta-

luri zedapiri.

atmosferuli zemoqmedebisagan dacva§1503-Si mocemuli zogadi kriteriume-

bi moiTxovs, rom gadasaxuri masale-

bi da asawyobi sistemebi damontaJdes

kodis moTxovnebisa da mwarmoeblebis

rekomendaciebis Sesabamisad.

• hidroizolacia da qvesagebi fenebi

unda damontaJdes mWidro atmos-

feruli zemoqmedebis mimarT medegi

safarebis uzrunvelsayofad da nakere-

bis an Senobis elementebis gadakveTis

adgilebSi tenis SeRwevisagan kedlis

dasacavad.

• drenaJi unda damontaJdes saer-

TaSoriso milgayvanilobis kodis

Sesabamisad.

• awyobil saxuravebSi sxvenis sivrceebi

unda niavdebodes §1203.2-is moTxovne-

bis Sesabamisad.

• parapetis kedlebis zeda zedapirebi

unda daifaros arawvadi, atmosferuli

zemoqmedebis mimarT medegi masalebiT.

am masalebis (Cveulebriv, furclovani

liToni) sigane ar unda iyos parapetis

siganeze naklebi.

• minimaluri qanobi dasaSvebia qvanax-

Siris kupris gamoyenebiT awyobili

saxuravebisTvis, romlebic SeiZleba

damontaJdes 1%-iani qanobiT (1/8 ver-

tikaluri erTeuli 12 erTeulze).

Cveulebriv, girCevT, daamontaJoT

saxuravebis minimum 2%-iani (1/4 ver-

tikaluri erTeuli 12 erTeulze)

diagonaluri zedapiris mqone qanobi.

• saxuravebis mraval drenaJiani

qanobebidan, anu bevri maRali da dab-

ali wertiliT, minimaluri qanobebi

unda gaizomos saxuravis yvelaze dab-

ali qanobis zedapirze. Cveulebriv,

es xdeba ori qanobis diagonaluri

gadakveTis adgilas.

• Tu minimalur qanobebs gavzomavT gad-

amkveTi qanobebis vardnis xazis gaswvr-

iv, saxuravis geometria gvkarnaxobs, rom

ufro grZeli gadakveTis qanobi dasaS-

veb minimumze naklebi iqneba. amgvari ram

Tavidan unda aviciloT.

• hidroizolacia unda damontaJdes ked-lisa da saxuravis gadakveTis adgilebSi, naJuri wylis RarebTan, saxuravis qanobis an mimarTulebis Secvlis adgilebSi da saxuravis Riobebis garSemo. sadac hidro-izolacia liTonisaa, liToni unda iyos koroziamedegi da araumcires 0,483 mm sisqis, rac No. 26 galvanizebuli liTonis furclis eqvivalenturia.

• Rarebi da drenaJebi unda damontaJdes saxuravidan wylis asarineblad da dagubebisa da Jonvis Tavidan asac-ileblad. Rarebi Senobebis gareT, kerZo garaJebis, R-3 jgufis gamoyen-ebebis an ara V tipis konstruqciis Senobebis garda, unda iyos arawvadi konstruqciis an minimum 40 zomis plastmasis mili.

Page 247: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 265

saerTo moTxovnebi

Sesrulebaze orientirebuli moTxovnebi§1504 moiTxovs, gadaxurva kargad mimagrdes Senobaze qarisgan dazianebis Tavidan asac-ileblad. saxuravebi unda uZlebdes qaris-mier datvirTvebs kodis me-16 Tavisa da tes-tis kriteriumebis moTxovnebis Sesabamisad, romlebic gansazRvrulia specifikuri tipis gadasaxuri masalebisaTvis.• roca montaJdeba dabalqanobiani saxur-

avebi (gansazRvruli, rogorc 2:12-ze nak-lebqanobiani saxuravebi), unda Semowmdes, SeuZliaT Tu ara saxuravis masalebs fizikuri mTlianobis SenarCuneba sax-uravis arsebobis periodSi. Semowmebebma unda gamoavlinos iseTi fizikuri maxa-siaTeblebi, rogorebicaa: mzisa da qaris zemoqmedeba, qarismieri datvirTvis pirobebSi membranebis Runvadoba/elasti-uroba da saxuravis safarebis zemoqmede-bis mimarT medegoba.

• RorRi an qva ar unda gamoiyenebodes Senobebis saxuravebze grigalsaSiS region-ebSi, rogorc gansazRvrulia §1609.2-Si, an romelime saSualo simaRlis Senobaze, roca izomeba qaris siCqarisa da zemoq-medebis kategoriebis gaTvaliswinebiT, 1504.8 cxrilis Sesabamisad.• magaliTad, Senobas B zemoqmedebis

kategoriaSi (rogorc aRwerilia §1609.4-Si) da iseT adgilze mde-bareobis SemTxvevaSi, sadac qaris gaTvaliswinebuli siCqareebi saaT-Si 161 km-ia, cxrilis mixedviT, ar unda gamoiyenebodes RorRis an qvis balasti 16 764 mm-ze maRla mdebare saxuravebisaTvis.

klasificireba cecxlgamZleobis mixedviT §1505-Si awyobili saxuravebi dayofil-ia cecxlgamZle klasebad: A, B, C da arak-lasificirebulad, daRmavali rigiT, cecxlis zemoqmedebis mimarT efeqtiano-bis mixedviT. araklasificirebuli gad-asaxuri masala ar Sedis A, B an C klasSi da daSvebuli unda iyos nebarTvis gam-cemis mier. koeficientebi ganisazRvreba cecxlgamZleobaze Semowmebis dros sax-uravis safarebis efeqtianobis safuZ-velze. klasificirebuli saxuravebi unda Semowmdes da miekuTvnos Tavis klass. • saxuravis safarebis minimaluri klas-

ificireba cecxlgamZleobis mixedviT dakavSirebulia 1505.1 cxrilSi moce-mul Senobis konstruqciis tipTan.

• A klasis awyobili saxuravis masalebi yvelaze efeqtianad uZlebs Zlieri cecxlis zemoqmedebas Semowmebis dros. isini daSvebulia yvela tipis konstruqciaSi.• marTalia, ar mowmdeba, magram araw-

vadadaa miCnebuli A klasis awyo-bili saxuravebis masalebi, rogore-bicaa aguris, qvis wyobis, aspiduri fiqalis, Tixis an betonis saxuravis filebi, dekoratiuli betonisa da rkinis an spilenZis yavarebi an fur-clebi.

• B an ukeTesi klasis awyobili saxur-avebi aucilebelia yvela tipis kon-struqciaSi, IIB, IIIB da VB-is garda.

• R-3 jgufis gamoyenebebisaTvis arsebobs saerTo gamonaklisi, roca saxuravis kideebi gamijnulia sxva Senobebisgan minimum 1829 mm manZiliT.

• gamonaklisi arsebobs, aseve, Senobe-bisTvis, romelTac, Cveulebriv, sWir-deba C klasis saxuravi. am gamonakli-sis mixedviT daSvebulia kedaris an wiTeli merqnis No.1 zomis filebisa da yavarebis gamoyeneba or an nakleb-sarTulian Senobebze, romelTa saxu-ravis farTobi naklebia 557.4 m2-ze da miwis nakveTis sazRvridan yvela mxa-res, quCebis an sazogadoebrivi gzebis garda, daSorebulia minimum 3048 mm cecxlgamyofi manZiliT.

nawili 1504.8 cxrilidan

gabatonebuli qaris siCqare saxuravis maqs. saS. simaRle mm-Si (1609.2-is Sesab.) 1609-e suraTidan

(km/sT)

B C D

85 170' 60' 30'

100 55' 15' dauSvebelia

110 30' dauSvebelia dauSvebelia

120 15' dauSvebelia dauSvebelia

> 120 dauSvebelia dauSvebelia dauSvebelia

saxuravis safarebis klasificireba cecxlgamZleobis mixedviT

konstruqciis tipi

IA IB IIA IIB IIIA IIIB IV VA VB

dasaSvebi A A A A A A A A Aminimumi (kursiviT) B B B B B B B B B C C C

Page 248: Ibc.Geo

266 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

moTxovnebi gadasaxuri masalebisaTvis

saxuravis safarebi unda damontaJdes

§1506-is zogadi moTxovnebisa da §1507-is

yvelaze specifikuri moTxovnebis, aseve,

mwarmoeblis samontaJo instruqcie-

bis Sesabamisad. nebarTvis gamcemma

SeiZleba moiTxovos arastandartuli

awyobili saxuravebis Semowmeba, roca

standartebi gaurkvevelia an saeWvoa,

Seesabameba Tu ara samontaJo krite-

riumebi SemoTavazebul gamoyenebas.

masalebi unda Seesabamebodes erTmaneTs

da Senobas an nagebobas, romelSic isini

gamoiyeneba.

• §1507.2 gansazRvravs, rom asfaltis yavarebi unda damontaJdes masiuri ficarfenilis mqone saxuravebze.

• tipiur yavarebs unda hqondes minimum 2 lursmani TiTo yavarze an 4 lurs-mani sayavare zolze, Tu mwarmoeblis samontaJo instruqciebi meti lursm-nis gamoyenebas ar moiTxovs.

• damagrebis specialuri meTodebi, gazrdili raodenobis damWerebiT, aucilebelia yvela cicabo qanobiani saxuravisaTvis an farTobebze, sadac gabatonebuli qaris siCqareebi maRa-

lia, kodis me-16 Tavis mixedviT.

asfaltis yavarebi

• asfaltis yavarebisaTvis saxuravis minimaluri qanobia 2:12.

• roca montaJdeba 4:12-ze nakleb qanobze, gamoyenebuli unda iyos orm-agi qvesagebi fena, rogorc naCvenebia §1507.2.8-Si.

• 4:12-ze met qanobze misaRebia erTmagi qvesagebi fenis gamoyeneba.

• asfaltis yavarebs unda hqondes TviTkrobadi zolebi an unda ebmebodes erTmaneTze.

• isini unda damagrdes galvanizebuli foladis, uJangavi foladis, alumi-nis an spilenZis 12 kalibriani saxur-avisTvis gankuTvnili Taviani lursm-nebiT, romelic mTlianad Sedis 19,1 mm an naklebi sisqis ficarfenilSi.

• saxuravis naSverebsa da yavariani sax-uravebis frontonebze/wveturebze unda damagrdes kidis karnizebis hidroizolaciebi, romlebic gavr-celdeba saxuravis ficarfenilis qvemoT da saxuravis qvemoT ukana mxares.

483 mm pirgadad

eba483 mm

483 mm

qanobi

Page 249: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 267

asfaltis yavarebi

• farTobebze, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinu-liT, rac gamoiwvevs yavarebis qveS wylis dagrovebas, naSveridan Senobis eqsterieris kedlis xazis Sida mxares saxuravze 610 mm-ze mdebare wertil-amde, unda damontaJdes yinulis sawi-naaRmdego barieris ori Sre, romlebic cementiTaa SeerTebuli an polimeris modificirebuli bitumis furceli.

• fuZisa da Tavis hidroizolacia unda damontaJdes asfaltis yavarebTan erTad.

• fuZis hidroizolacia unda iyos 0,483 mm sisqis koroziamedegi loTonis an mineraluri zedapiris rulonuri gadasaxuri masalis.

• Tavis hidroizolacia unda iyos koroziamedegi liToni iseTive kali-brisa, rogoric fuZis hidroizola-ciaa.

• Raris hidroizolacia unda damon-taJdes yavarebis damontaJebamde.

• Raris sarCuli unda damontaJdes Ria Rarebis qveS minimum 406 mm siganisa da 1507.2.9.2 cxrilSi mocemuli sisqeebis mqone furclovani liTonis gamoyen-ebiT, rac gamomdinareobs Raris sarCu-lis masalis tipidan.

• alternatiuli sarCuli Sedgeba min-eraluri zedapiris mqone rulonuri gadasaxuri masalis ori fenisgan, 457 mm siganis qveda da 914 mm siganis zeda fenebisgan.

• gluvi rulonuri gadasaxuri masalis erTi fena minimum 914 mm siganis daxu-ruli Raris qveS.

• wyalgamyofi unda damontaJdes 762 mm-ze ganieri sakvamurebis im mxares, saiTac saxuravi ufro maRalia.

610 mm

Page 250: Ibc.Geo

268 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Tixisa da betonis filebi

Tixisa da betonis filebi unda akmay-

ofilebdes simtkicisa da gamZleobis

moTxovnebs, romlebic efuZvneba tes-

tebs. unda Semowmdes aseve betonis

filebis haeris temeraturis vardnis

mimarT gamZleoba, Sewovis unari da gani-

vi msxvrevadobis mimarT simtkice.

• §1507.3.1 moiTxovs betonisa da Tixis filebis damontaJebas SeerTebul an daSorebebis mqone ficarfenilze.

• saxuravis fenilis qanobi unda iyos min-imum 2½ vertikaluri erTeuli 12 hor-izontalur erTeulze (21 % qanobi).

• roca qanobi 4:12-ze naklebia, §1507.3.3.1-is Sesabamisad unda damontaJdes orm-agi qvesagebi fena.

• roca qanobi 4:12-ze metia, §1507.3.3.2-is Sesabamisad, misaRebia yavarebi damontaJdes erTi yavaris formis SuasadebiT.

• am filebis damWerebi unda iyos koro-ziamedegi da iseTi sigrZis, rom Sevides ficarfenilSi minimum 19,1 mm an mTel siRrmeze.

• damWerebis raodenoba da konfigura-cia gansazRvrulia 1507.3.7 cxrilSi. damagrebis kriteriumebi damokide-bulia gabatonebuli qaris siCqareze, saxuravis saSualo simaRlesa da sax-uravis qanobze.

• fila unda damontaJdes mwarmoeblis samontaJo instruqciebis Sesabamisad, klimaturi pirobebidan, saxur-avis qanobidan, qvesagebi sistemidan da dasamontaJebeli filis tipidan gamomdinare.

• hidroizolaciebi unda iyos koroz-iamedegi da minimum 28 kalibris gal-vanizebuli furceli (0,48 mm).

• hidroizolaciebi unda damontaJdes saxuravis filebisa da vertikaluri zedapirebis Sexvedris adgilebSi da RarebTan.

• hidroizolacia unda vrceldebodes 280 mm-iT Raris Suaxazidan yvela mxa-res da unda hqondes 25,4 mm simaRlis Sxefamridi (Sxefebis mimarTulebis Semcvleli).

• hidroizolaciis 102 mm pirgadadeba boloebSi.

• 914 mm siganis qvesagebi fena 3:12 an met qanobiani saxuravisTvis.

• iq, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinuliT, rac gam-oiwvevs yavarebis qveS wylis dagrove-bas, da saxuravis qanobi 7:12-mdea, Raris liTonis hidroizolaciis qvesagebi fena unda micementdes sax-uravis qvesageb fenasTan.

Page 251: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 269

saxuravis liTonis panelebi

§1502 gansazRvravs saxuravis liTonis

minimum 0,28 m2-is panelebs, rogorc erT-

maneTTan gadasabmel liTonis furclebs,

damontaJebuls atmosferuli zemoqmede-

bisagan dasacavad. ufro patara panelebi

gansazRvrulia, rogorc saxuravis liTo-

nis yavarebi.

• saxuravis liTonis panelebi unda damontaJdes masiur an axlo-axlo daS-orebebian fenilze, Tu specialurad araa daproeqtebuli did daSorebebian sayrdenebze dasamontaJeblad.

• pirgadadebiani, SeuduRebel nakeriani liTonis saxuravebis minimaluri qano-bi, sadac ar aris gamoyenebuli pirga-dadebis mamWidroebeli, unda iyos 3:12.

• pirgadadebis mamWidroeblis gamoyene-bis dros, minimaluri qanobi unda iyos ½ vertikaluri erTeuli 12 horizon-talur erTeulTan (4%-iani qanobi).

• mdgar nakecebiani saxuravebisTvis mini-maluri qanobia 1/4 vertikaluri erTe-uli 12 horizontalur erTeulTan (2%-iani qanobi).

• roca saxuravis safarSi Sereulia sayrdeni struqturuli nawilebi, sistema unda daproeqtdes 22-e Tavis Sesabamisad.

• liTonis furcliani saxuravis safa-rebi, damontaJebuli struqturuli fenilis Tavze, unda Seesabamebodes 1507.4.3(1) cxrils. cxrilSi mocemulia Semowmebis standartebi, koeficien-tebi da sisqeebi liTonis saxuravis sistemis sxvadasxva tipebisaTvis daw-yebuli galvanizebuli foladidan damTavrebuli spilenZiT, aluminiTa da tyviiT dafaruli uJangavi fola-diT. liTonis saxuravebi unda iyos bunebrivad koroziamedegi an koroz-iamedegoba unzrunvelyofili unda iyos 1507.4.3(2) cxrilis Sesabamisad.

• damWerebi unda Seesabamebodes liTo-nis tips koroziis Tavidan asacile-blad, rasac iwvevs sxvadasxva masalebs Soris arsebuli galvanuri eleqtro aqtivoba.

• panelebi unda damontaJdes mwar-moeblis instruqciebis Sesabamisad. aseTi instruqciebis ararsebobis SemTxvevaSi, damWerebi galvanize-buli unda iyos galvanizebuli sax-uravebisTvis da magari spilenZis an spilenZis Senadnobis spilenZis sax-uravebisTvis. uJangavi foladis dam-Werebi misaRebia yvela tipis liTonis saxuravisTvis.

• aRsaniSnavia, rom liTonis panelebiani saxuravis damontaJebisas gamoyenebu-li qvesagebi fenisadmi moTxovnebi ar aris gansazRvruli kodSi. bevri mwar-moebeli urCevs qvesagebi fenis gamoy-enebas. es kidev erTxel gvaxsenebs imas, rom kodi mxolod minimaluri stan-dartia xarisxiani mSeneblobisaTvis da ara maqsimaluri.

Page 252: Ibc.Geo

270 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

saxuravis liTonis yavarebi

saxuravis liTonis yavarebi ganmartebis

Tanaxmad, ufro patara zomisaa, vidre

saxuravis liTonis panelebi, mcirea 0,28

m2-ze da gamoiyeneba atmosferuli zemo-

qmedebisagan dasacavad.

• fenilis mimarT moTxovnebi igivea, rac

saxuravis panelebis mimarT. fenilis

qanobia minimum 3:12.

• saxuravis liTonis yavarebisaTvis sax-uravis minimaluri qanobia 3:12.

• gadasaxur masalad yavarebis gamoyen-ebis dros ufro meti nakeri keTde-ba, vidre panelebiani gadaxurvisas, amdenad, qvesagebi fena aucilebelia.

• civ klimatur pirobebSi aseve saWiroa yinulis sawinaaRmdego barieri iseve, rogorc yavaris saxuravis sxva tipebi-saTvis.

• hidroizolaciebi iseTive masa-lis unda iyos, rogoric yavarebia an Seesabamebodes saxuravis masalebis standartebs da hqondes 1507.4.3(1) da (2) cxrilebis Sesabamisi koroziamedegoba.

• Raris hidroizolacia unda gavr-celdes Raris Suaxazidan yvela mxares 203 mm-ze da unda hqondes araumcires 19,1 mm simaRlis Sxefamridi.

• nakerebi pirgadadebis boloSi minimum 102 mm.

• 914 mm siganis qvesagebi fena unda daidos hidroizolaciis qveS im farTobebze, sadac dRiuri saSualo temperatura ianvarSi naklebia an tolia –4°C-is.

• sadac saxuravis qanobi naklebia 7:12-ze, Raris qvesagebi fena mTlianad unda micementdes saxuravis qvesageb fenaze an unda iyos TviTkrobadi polimer modi-ficirebuli bitumis furclis.

610 mm

Page 253: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 271

rulonuri gadaxurva da aspiduri fiqalis yavarebi

aspiduri fiqalis yavarebi• aspiduri fiqalis yavarebi mxolod

masiuri ficarfenilis mqone saxur-avebze.

• qvesagebi fenisadmi da saxuravis liTonis yavarebisa da rulonuri gadasaxuri masalebisadmi erTnairi moTxovnebia gansazRvruli.

• yavarebis Tavebis minimaluri pirga-dadeba unda Seesabamebodes 1507.7.5 cxrils.

• 51 mm qanobebisTvis, romlebic tolia an metia 20:12-is.

• 76 mm qanobebisTvis, romlebic metia 8:12-ze, magram naklebia 20:12-ze.

• 102 mm qanobebisTvis 4:12-dan 8:12-mde.

• saxuravis minimaluri qanobia 4:12.

• aspiduri fiqalis dasamagreblad TiTo fiqalze gamoiyeneba ori damWeri.

• hidroizolacia unda iyos G90 moTu-Tiebuli furclovani foladi, rom-lis minimaluri sisqe safaris gareSe unda iyos 0,455 mm.

• Raris hidroizolacia unda iyos minimum 381 mm siganis da unda hqon-des araumcires 19,1 mm simaRlis Sxefamridi.

• sakvamurebsa da kedlebs zeda nawilSi unda hqondes hidroizolaciebi, rom-lebic Sedgeba Teqis minimum ori fenis-gan. 102 mm siganis zeda fena Casmulia cementis baTqaSSi da vrceldeba 25,4 mm-iT maRla pirveli fenidan.

• cementis baTqaSis zeda safari.

• Teqa vrceldeba fuZis hidroizo-laciis Tavze 51 mm-ze.

mineralur zedapiriani rulonuri gadaxurva• mineralur zedapiriani rulonuri gad-

asaxuri masala unda gamoviyenoT mxolod masiuri ficarfenilis mqone saxuravebze.

• saxuravis qanobi unda iyos minimum 1:12.

• Cveulebriv, saWiroa erTfeniani qvesage-bi fena.

• ori fena saWiroa yinulis baerieris Sesaqmnelad civ klimatur pirobebSi.

Page 254: Ibc.Geo

272 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

xis yavarebi

damontaJebis moTxovnebi rogorc xis

filebis, ise yavarebisaTvis, Sejamebulia

1507.8 cxrilSi.

• xis filebi SeiZleba damontaJdes daS-orebebian an masiur ficarfenilze.

• daSorebebiani ficarfenili unda iyos araumcires 1×4 (nominaluri) zomis ficrebi, romlebic zemoqmedebis mxares daSorebulia Tanabrad.

• masiuri ficarfenili aucilebelia farTobebze, sadac saSualo dRiuri temperatura ianvarSi naklebia an tolia -4°C-is.

• xis yavarebisaTvis saxuravis mini-maluri qanobia 3:12.

• minimaluri qvesagebi fena, ASTM D 226-is mixedviT, unda iyos pirveli tipis.

• zonebSi, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinu-liT, rac gamoiwvevs yavarebis qveS wylis dagrovebas, naSveridan Senobis eqsterieris kedlis xazis Sida mxares saxuravze 610 mm-ze mdebare wertil-amde, unda damontaJdes yinulis sawi-naaRmdego barieris ori Sre, romlebic cementiTaa SeerTebuli an polimeris modificirebuli bitumis furceli.

• yavarebis zemoqmedebebi saxuravis qanobebTan mimarTebaSi, 1507.8.6 cxri-lis Sesabamisad.

• koroziamedegi damWerebi unda aRw-evdes ficarfenilSi 19,1 mm-ze an mTlian siRrmeSi.

• 38 mm minimaluri gverdiTi pirgadadeba

• monacvleobiT fenebSi nakerebi ar unda gaswordes.

• 6.4-dan 9.5 mm-mde daSoreba yavarebs Soris

• hidroizolaciebi unda iyos koro-ziamedegi da minimum 0,48 mm 26 kali-bris galvanizebuli foladis.

• hidroizolacia unda gavrceldes Raris Suaxazidan 280 mm-ze yvela mxares da unda hqondes 25,4 mm simaR-lis Sxefamridi.

• 914 mm siganis qvesagebi fena 3:12 an meti saxuravis qanobisTvis.

• hidroizolacia boloebSi 102 mm pir-gadadebiT.

• iq, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinuliT, rac gam-oiwvevs yavarebis qveS wylis dagrove-bas, da saxuravis qanobi 7:12-mdea, Raris liTonis hidroizolaciis qvesagebi fena unda micementdes sax-uravis qvesageb fenasTan.

610 mm

Page 255: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 273

xis yavarebi

• xis yavarebisaTvis saxuravis mini-maluri qanobia 4:12.

• damagrebisa da gverdiTi pirgadade-bisadmi moTxovnebi msgavsia xis yava-rebisadmi moTxovnebis.

• atmosferuli zemoqmedebis Sesaxeb ixileT qvemoT.

• 9.5-dan 15.9 mm-mde daSoreba filebsa da bunebrivad gamZle konusisebr dax-erxil filebs Soris.

• 6.4-dan 9.5 mm-mde daSoreba damcavi nivTierebiT gaJRenTil konusisebr daxerxil filebs Soris.

• yavarebis zemoqmedebebi saxur-avis qanobTan mimarTebaSi unda Seesabamebodes 1507.8.6 cxrils.

• 191 mm zemoqmedeba 457 mm No.1 xarisxis filebisTvis da 254 mm zemoqmedeba 610 mm No.1 xarisxis filebisTvis.

• yavarebis zemoqmedebebi saxur-avis qanobTan mimarTebaSi unda Seesabamebodes 1507.9.7 cxrils.

• 140 mm zemoqmedeba 457 mm No.1 xarisxis filebisTvis da 191 mm zemoqmedeba 610

mm No.1 xarisxis filebisTvis.

• maSin roca, xis yavarebi daxerxilia, xis filebis warmoeba xdeba mokle morebis sxiviseburad/radialurad daxleCiT, rac warmoqmnis minumum erTi saxis struqturas.

• xis filebi SeiZleba damontaJdes daS-orebebian an masiur ficarfenilze.

• daSorebebiani ficarfenilis filebi ar unda iyos 1×4-ze naklebi (nomi-naluri; 25 mm × 102 mm), da atmosferu-li zemoqmedebis mxares daSorebuli unda iyos Tanabrad.

• masiuri ficarfenili aucilebelia farTobebze, sadac saSualo dRiuri temperatura ianvarSi naklebia an tolia -4°C-is.

Page 256: Ibc.Geo

274 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

mravalfeniani saxuravebi

saxuravis mravalfeniani safarebi Sed-

geba ori an meti Teqis fenisgan, romlebic

erTmaneTTan cementiT aris SeerTebuli

da dafarulia furclovani SemvsebiT

an zedapiris msgavsi masaliT. miuxeda-

vad imisa, rom kodSi ar aris aRniSnu-

li, am nawilis mizania, aseTi saxurave-

bis masalebi iyos Tavsebadi da erTad

asrulebdes funqcias mwarmoeblis

sa-montaJo instruqciebis Sesabamisad.

damproeqtebelma, Semowmebis krite-

riumebisa da §1507.10.2 da §1507.11.2-Si

mocemuli standartebis Sesabamisad,

unda Seamowmos aseTi saxuravebis sxva-

dasxva komponentebis Sesabamisoba imi-

sda mixedviT, ramdenad SeZleben isini

erToblivad funqcionirebas qimiuri

da meqanikuri TvalsazrisiT.

modificirebuli bitumiT gadaxurvamodificirebuli bitumis gadaxur-

va Sedgeba polimer modificirebuli

asfaltis furclebis erTi an meti

fenisgan.

• masalebis standartebi gansazRvrulia 1507.10.2 cxrilSi.

• saxuravis mravalfeniani safarebis saproeqto qanobi unda iyos minimum ¼ vertikaluri erTeuli 12 horizonta-lur erTeulze (2%-iani qanobi), garda qvanaxSiris kupriani saxuravebisaTvis, romelTa minimaluri qanobi SeiZleba iyos 1/8 vertikaluri erTeuli 12 hori-zontalur erTeulze (1%-iani qanobi).

• minimaluri qanobi unda SenarCundes yvelaze viwro qanobis gaswvriv gadam-kveT RarebTan. amdenad, tipiuri sax-uravis qanobebi ¼:12-ze odnav meti iqneba.

• modificirebuli bitumis gadaxurva msgavsia mravalfeniani gadaxurvis. furclebi mTlianad miwebebulia an meqanikuradaa mimagrebuli fuZe-fenaze an adgilze damagrebulia balastis feniT.

• es gadasaxuri masalebi unda damon-taJdes minimum ¼:12 qanobiT.

> ¼:12

> ¼

:12≥ ¼:12

qanobi

Page 257: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 275

erTfeniani gadaxurva

erTfeniani gadasaxuri membranebi adg-

ilze montaJdeba erTgvarovani an kom-

pozituri masalis erTi da ara ramden-

ime fenis gamoyenebiT.

• membranis masalebi erTmaneTTan unda gadaibas gacxelebiT an miwebebiT an kombinirebuli gadambis meTodebiT.

• §1507.12 da 1507.13 gansazRvravs ASTM-is Sesabamis standatebs Termoreaqtiuli plastmasisa da Termoplastmasis erTfeniani gadax-urvisaTvis.

• orives sWirdeba erTi da igive mini-maluri saproeqto qanobi ¼ vertika-luri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).

Page 258: Ibc.Geo

276 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

Sesasxurebeli da Txevadi gadaxurva

• saproeqto qanobi unda iyos ¼ vertika-luri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).

• §1507.14 moiTxovs, rom awyobili sax-uravi akmayofilebdes A, B an C klasis cecxlgamZleobis koeficientebisT-vis arsebul kriteriumebs, romlebic mocemulia UL 790-is ASTM E 108-Si.

• gadasaxuri masala unda damontaJdes mwarmoeblis samontaJo instruqcie-bis Sesabamisad. qafplastis masalebi aseve unda Seesabamebodes kodis moTx-ovnebs plastmasis mimarT, romlebic mocemulia 26-e TavSi. aRsaniSnavia, rom am Tavidan mxolod 2603.6 nawilia gamosayenebeli, romelic Seicavs qaf-plastis izolaciasTan da ara uSua-lod gadaxurvasTan dakavSirebul nawils.

• Txevadi gadasaxuri masala gamoi-yeneba saxuravebze, romelTa mini-maluri saproeqto qanobia ¼ vertika-luri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).

saxuravis izolacia• Tboizolacia SeiZleba damontaJdes

saxuravis fenilze, Tu is dafarulia saxuravis safariT, romlis cecxlgam-Zleobis koeficienti Seesabameba FM 4450-s an UL 1256-s.

• qaf-plastis izolacia unda akmay-ofilebdes 26-e Tavis moTxovnebs.

• celulozis boWkos izolacia unda Seesabamebodes 23-e TavSi xis masal-isaTvis gansazRvrul moTxovnebs.

gadaxurva poliureTanis Sesasxurebeli qafis gamoyenebiT am tipis gadasaxuri masala gamoiyen-

eba poliureTanis qafis erTjeradi

SesxurebiT saxuravis fenilze da qafis

membranis qimiuri damagrebis Semdeg, masze

Txevadi damcavi safaris gamoyenebiT.

am tipis sistema xSirad gamoiyeneba sax-

uravebze, romelTac arastandartuli an

rTuli profilebi aqvT. aRsaniSnavia, rom

aseT kamarebs ar aqvs minimaluri qanobebi

kamaris pikTan. kodTan Sesabamisoba da

gamZleoba am pirobebSi unda Semowmdes

uflebamosili organosa da saxuravis

mwarmoeblis mier.

Txevadi safarebiTxevadi safarebi am TavSi ganmartebuli

ar aris; Tumca, arsebobs am tipis sax-

uravis gadaxurvisaTvis damontaJebis

moTxovnebi. Cveulevriv, aseTi safarebi,

Txevad mdgomareobaSi myofi safaris

gamagrebis an gaSrobis Semdeg, zedapirze

warmoqmnis membranas.

Page 259: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 277

saxuravze ganTavsebuli nagebobebi

penthauzebisaxuravis Tavze ganTavsebul nagebobeb-

Si Sedis iseTi saxuravszeda nagebobebi,

rogorebicaa: penthauzebi liftebisT-

vis, wylis avzebisTvis, gagrilebis dan-

adgarebisaTvis da wvetiani koSkurebi-

sTvis.

• 1509.2 gansazRvravs, rom penthauzebi, garda I tipis konstruqciis SenobebSi, ar SeiZleba iyos 8534 mm-ze maRla sax-uravidan, roca liftebi adis saxur-avamde, xolo sxva SemTxvevebSi 3658 mm-ze maRla saxuravidan.

• penthauzebi gamoiyeneba mxolod meqanikuri mowyobilobebisTvis an saxuravSi gamavali Saxtis Riobebis dasafarad. mowyobilobebi da Senobis interieri atmosferuli zemoqmede-bisagan daculi unda iyos Jaluziani RiobebiT da msgavsi RiobebiT da hidroizolaciebiT.

• yvela penthauzis gaerTianebuli far-Tobi ar unda aRematebodes saxuravis farTobis erT mesameds.

• penthauzebi unda aigos iseTive cecx-lgamZleobis mqone masalebiT, rogor-ic aucilebelia SenobisaTvis, garda calkeuli gamonaklisi SemTxvevebisa.

• erT-erTi SemTxveva, romelic xSirad gvxvdeba, aris gamonaklisi arawvadi meqanikuri SemomzRudavebisTvis, romelic SeiZleba daucveli iyos, Tu mdebareobs miwis nakveTis sazRvridan minimum 8096 mm-is daSorebiT.

• meore gamonaklisia erTsarTuliani Senobebi, sadac mowyobilobis gadauxu-ravi, daucveli, wvadi SemomzRudavebi SeiZleba gamoyenebuli iyos, Tu miwis nakveTis sazRvridan daSorebulia minimum 6096 mm-iT da araumetes 1219 mm simaRlisaa.

Page 260: Ibc.Geo

278 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

saxuravze ganTavsebuli nagebobebi

avzebisaxuravze ganTavsebuli avzebi xSirad

gamoiyeneba xanZarsawinaaRmdego saSxefe-

beli sistemis an cecxlsaqrobi sistemis

wyliT mosamarageblad. roca avzi 1900

litrze meti moculobisaa, mas unda

hqondes qvis wyobis, armirebuli beto-

nis an foladis sayrdeni, an unda iyos IV

tipis konstruqcia.

gagrilebis danadgarebi

• Tu aseTi avzebi yvelaze qveda sarTu-lis zemoTaa, sayrdenebi unda iyos I-A tipis konstruqcia. amdenad, §1509.3 SegviZlia gavigoT ise, rom saxuravze ganTavsebuli yvela avzis sayrdeni unda iyos I-A tipis konstruqcia.

• gagrilebis danadgarebi, romelTa farTobi aRemateba 23,2 m2-s an romelTa simaRle aRemateba 4572 mm-s da ganTavseb-ulia 15 240 mm-ze maRal Senobebze, unda iyos arawvadi konstruqcia.

• Tu gagrilebis danadgari mdebareobs 15 240 mm-ze maRali Senobis saxuravis qveda nawilSi, es debuleba exeba am SemTxvevasac.

• gagrilebis danadgarebis farTobi, iseve rogorc penthauzebisa, ar unda aRematebodes sayrdeni saxuravis far-Tobis erT-mesameds.

Page 261: Ibc.Geo

ROOF ASSEMBLIES / 279

saxuravze ganTavsebuli nagebobebi

koSkurebi, wvetiani koSkurebi, gumbaTebi da TaRebi koSkurebi, wvetiani koSkurebi, gum-

baTebi da TaRebi miCneulia saxuravze

ganTavsebul nagebobebad, sadac ar mde-

bareobs meqanikuri mowyobilobebi an

romlebic ar gamoiyeneba maT sayrden-

ebad. §1509.5 moiTxovs, rom aseTi nage-

bobebis cecxlgamZleoba iyos minimum

iseTi, rogoric aucilebelia maTi

sayrdeni SenobisTvis, Semdegi gamonak-

lisebiT:

• sadac romelime aseTi nagebobis simaRle aRemateba gruntis niSnu-lidan 18 288 mm-s, nageboba da nebi-smieri sayrdeni konstruqcia unda iyos I an II tipis konstruqcia, Tu misi farTobi 18,6 m2-ze metia da ar warmoadgens samreklos an arqiteq-turul gaformebas.

• Tu nageboba ar akmayofilebs yvela am kriteriums, unda gamoviyenoT konstruqciisadmi arsebuli moTx-ovnebi, rom dakmayofildes sayrde-ni Senobis mimarT arsebuli krite-riumebi.

• sadac nageboba 7620 mm-ze maRlaa im saxuravis yvelaze maRali wertil-idan, romelTanac isaa SexebaSi, horizontaluri kveTa aRemateba 18,6 m2-s, an ar warmoadgens samrek-los an arqiteqturul gaformebas, is unda aigos mTlianad arawvadi masalebiT.

• es nagebobebi maT qvemoT mdebare Senobisgan unda gaimijnos minimum 1½ saaTiani cecxlgamZleobis mqone konstruqciiT da Riobebs unda hqondes minimum 1½ saaTiani cecx-lgamZleobis koeficientis mqone damcavebi.

• roca nagebobebi ganTavsebulia 15 240 mm-ze maRali nebismieri Senobis saxuravs zemoT, isini unda aigos arawvadi masalebiT da sayrden-ebic arawvadi konstruqciisa unda hqondes.

• koSkurebis da wvetiani koSkurebis gadasaxuri masalebi imave klasisaa, romlisac danarCeni Senobis gad-asaxuri masalebi.

Page 262: Ibc.Geo

280 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS

xelaxali gadaxurva

axali gadaxurvis masalebisaTvis arse-buli moTxovnebis dasakmayofileblad, Cveulebriv, xdeba saxuravebis Secvla. roca saxuravis 25% icvleba 12 Tvian periodSi, saxuravis mTeli safari unda Seesabamebodes axali gadaxurvis moTx-ovnebs.

• §1510.1-is gamonaklisis Tanaxmad, sadac saxuravs aqvs saxuravis dadebi-Ti drenaJi (mag., sakmarisi daxriloba drenirebis uzrunvelsayofad 48 saa-Tiani naleqianobis dros, datvirT-visgan gamowveuli yvela gadaxris gaT-valiswinebiT), saWiro ar aris xelaxali gadaxurva akmayofilebdes minimaluri saproeqto qanobis moTxovnas, romlis mixedviTac qanobi unda iyos ¼ ver-tikaluri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).

xelaxali gadaxurvis moTxovnebi exeba imas, rom saxuravze arsebuli struq-turebi metismetad ar daitviTos mZime an wvadi masalebis ramdenime fenis daS-vebiT. saxuravis struqturebs unda SeeZlos, daiWiros axali gadaxurvis sistemis datvirTvebi, nebismieri Zveli masalis wonasTan erTad. saxuravze ganTavsebul struqturas aseve unda SeeZlos xelaxali gadaxurvis procesSi gamoyenebuli masalebisa da mowyobi-lobebisgan gamowveuli datvirTvebis daWera.

Zveli saxuravis demontaJis gareSe axali gadaxurvis damontaJeba daSve-bulia zogierT SemTxvevaSi. arsebuli gadaxurva unda moixsnas, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:

1. saxuravi an saxuravis safari gaJRen-Tilia wyliT an isea dazianebuli, rom arsebuli saxuravi ver Seqmnis axali saxuravisaTvis adeqvatur safuZvels.

2. Tu saxuravis arsebuli safari xis filebis, aspiduri fiqalis an kramitisaa.

• aRsaniSnavia, rom gamonaklisi uSvebs liTonis an kramitis saxuravis gamoy-enebas xis filebze, Tu filebze TabaSiris filis, mineraluri boWkos an mina-boWkos gamoyenebis Sedegad ar warmoiqmneba wvadi damaluli sivr-ceebi.

3. sadac ukve gamoyenebulia saxuravis ori an meti nebismieri tipis safari. es aris imisaTvis, rom Tavidan avicil-oT saxuravze ganTavsebuli nagebo-bis zedmeti datvirTva, romelic SeiZleba gamoiwvios ramdenime feni-anma gadaxurvam.

arsebuli gamZle masalebi, rogorebicaa: aspiduri fiqali an kramiti, SeiZleba xelaxla gamoviyenoT, Tu karg mdgo-mareobaSia da ar aris dazianebuli. zedapiris Semvsebi masalebis aReba da xelaxali montaJi saWiro ar aris. hidroizolacia SeiZleba xelaxla damontaJdes, Tu karg mdgomareobaSia.

• mTeli saxuravis gadaxurva unda akmayofilebdes axali gadaxurvisadmi moTxovnebs, roca icvleba saxuravis 25%-ze meti.

• roca icvleba saxuravis gadax-urvis 25% an naklebi, mxolod axali nawili unda akmayofileb-des me-15 Tavis moTxovnebs.