ibc.geo
DESCRIPTION
მშენებლობის საერთაშორისო ნორმებისა და წესების კრებულიTRANSCRIPT
3sargebloba da gamoyeneba SenobaTa sargebloba da gamoyeneba samSeneblo kodis ZiriTadi
ganxilvis sagania. Cveulebriv, damkveTi arqiteqtorTan midis
gansazRvruli tipis Senobis saWiroebiT. am Senobis sasurveli
gamoyeneba, samSeneblo kodis mixedviT, gansazRvravs gamoyenebis
jgufs. gamoyenebis jgufis klasificirebisas warmoiSoba
specifikuri moTxovnebi Senobis daSvebuli farTobisa
da simaRlisaTvis, gasasvleli saSualebebisaTvis, aseve,
konstruqciis tipisaTvis. saerTaSoriso kodebi, ZiriTadad,
gamoyenebis saxeebs emyareba. samSeneblo kodis sxva ZiriTadi
debulebebi ganviTarebulia sargeblobis da gamoyenebis
klasificirebidan.
kodebi yofs sargeblobis saxeebs farTo jgufebad, romelTac
ewodeba gamoyenebis jgufebi. es jgufebi kidev iyofa
qvejgufebad, romlebisTvisac arsebobs detaluri moTxovnebi.
mSeneblobis nebarTvis gamcemi, samSeneblo kodis mixedviT
axdens yvela Senobis an Senobebis nawilebis klasificirebas
gamoyenebis jgufebad. klasificirebis TvalsazrisiT,
gamoyenebis jgufis mikuTvnebas atipiur gamoyenebasTan
yvelaze ukeT aRwers Semdegi: `aseTi nageboba klasificirdeba
jgufSi, romelis gamoyenebas yvelaze metad hgavs, saxanZro
usafrTxoebidan da masTan dakavSirebuli safrTxeebidan
gamomdinare~. amis gamo, samSeneblo kodSi Sesuli gamoyenebis
klasificirebis ganzraxva da mizani mravalgzis meordeba.
gamoyenebis TiToeuli aRniSnuli klasificireba ganisazRvra
samSeneblo kodis Seqmnis dros saxanZro usafrTxoebisa
da masTan dakavSirebuli safrTxeebis Sesaxeb monacemebis
mixedviT.
20 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoyenebis klasificireba
gamoyenebis tipis gansazRvra TiTqmis
yvela SemTxvevaSi gamomdinarebs im pro-
gramidan, romelsac damkveTi aZlevs
damproeqtebels. kodis sxva moTxovnebi
damokidebulia mosargebleTa raode-
nobasa da Sida da gare faqtorebidan
momdinare safrTxeebze. rogorc ukve
aRvniSneT, kodi iTvaliswinebs, rogorc
sakuTrebis dacvas, ise sicocxlis usa-
frTxoebas. kodSi aseve ganxilulia
safrTxeebi, romelTac qmnis momijnave
Senobebi. Tumca, momijnave Senobebis
dacvis pasuxismgeblobas is aniWebs gan-
saxilvel Senobas.
gamoyenebis klasificireba iTval-
iswinebs, Tu: ramdeni adamiani gamoiyen-
ebs Senobas; ra asakisani arian SenobiT
mosargebleni; arian mcirewlovani
an skolis asakis bavSvebi, romelTaT-
visac SesaZloa saWiro iyos special-
uri msjeloba saavario gasasvlelebTan
dakavSirebiT; aris TavSeyris farTobebi,
mag., Teatrebi da kafeteriebi? safrTxis
Semcveli nivTierebebis an procesebis
arsebobis SemTxvevebi aseve iqoniebs gav-
lenas dasaSveb farTobTan, cecxlsawi-
naaRmdego kedlebTan da konstruqciis
tipTan dakavSirebul moTxovnebze.
saganmanaTleblo dawesebulebebis gamoyenebis jgufebi saganmanaTleblo dawesebulebebi, Cveulebriv, ganixileba, rogorc oridan erT-erTi tipiuri gamoyenebis jgufi. pirvelia `E~ gamoyenebuli farTobebi, romlebic saganmanaTleblo mizniT gamoiyeneba eqvsi an meti piris mier 12 klasamde. dRiuri zrunvis dawesebule-ba, romelic gankuTvnilia 21/2 welze ufrosi xuTi an meti bavSvisaTvis, aseve, iTvleba `E~ gamoyenebad. am TavSi ufro detalurad ganvixilavT gamoy-enebis klasificirebasa da moTxovnebs `E~ gamoyenebis mqone TiToeuli sagan-manaTleblo dawesebulebisaTvis.
meore mTavari gamoyenebis klasificireba saganmanaTleblo dawesebulebebisaTvis exeba im Senobebs, romlebic gankuTvnil-ia studentebisaTvis 12 klass zemoT da isini iTvleba `B~ gamoyenebad. • amdenad, saganmanaTleblo daniS-
nulebis gamoyenebis mTavari qvejgufe-bi SeiZleba Sejamdes Semdegnairad. sayuradReboa, rom samodelo kodebi ar asxvavebs kerZo an sajaro ganaTle-bas. es gansxvaveba, SesaZlebelia, gan-isazRvros kanonmdeblobiT, romel-ic aregulirebs sajaro skolis mSeneblobas. saganmanaTleblo gamoy-enebis ori ZiriTadi kategoriaa: • E = 21/2 wlidan 12 klasamde
(dRiuri zrunva, dawyebi-Ti, sabazo da saSualo skola)
• B = 12 klass zemoT (profesiuli koleji, municipaluri koleji, kolejebi da universitetebi, sas-kolo laboratoriebi, savaWro skolebi, saxelobo saswavleblebi, unar-Cvevebis gamosamuSavebeli centrebi)
bevr saganmanaTleblo dawesebulebas SeiZleba hqondes sxva masTan dakavSire-buli daniSnulebebic, romlebic calke gamoyenebad ganixileba. bevr B da E gamoyenebis jgufs aqvs TavSeyrisaTvis gankuTvnili sivrceebi, romlebic gamoi-yeneba instruqtaJis, saskolo Sekrebebis an sajaro RonisZiebebisaTvis, rom-lebic warmoadgenen calke A gamoyenebis jgufebs. kolejebSi xSirad aris sazoga-doebrivi kvebis momsaxurebis obieqtebi, skolis an kolejis SenobebSi SeiZleba iyos aseve sacalo vaWrobis maRaziebi, romlebic unda CaiTvalos savaWro-komerciul jgufad. Sesabamisad, roca saganmanaTleblo jgufebis specifi-kur moTxovnebs ganvixilavT, Sereuli gamoyenebis mqone Senobebis moTxovnebis ganxilvac mogviwevs, vinaidan, savarau-doa, rom bevr saganmanaTleblo dawese-bulebas SesaZlebelia hqondes Sereuli gamoyeneba.
sayuradReboa, rom saganmanaTleblo gamoyenebis kriteriumebi, romelTac Cven ganvixilavT, zogadad exeba mxolod
iseT gamoyenebas, romelic araa safrTxis Semcveli. damproeqteblebis umetesoba safrTxis Semcvel gamoyenebas ar ganixi-lavs detalurad, Tumca isini mocemu-lia 414-e da 415-e nawilebSi, rogorc specialuri moTxovnebis calke nakrebi. vinaidan isini metismetad specifiku-ria da damproeqteblebis did nawils iSviaTad uwevs maTTan Sexeba, safrTxis Semcvel gamoyenebasTan dakavSirebul moTxovnebs mxolod zogadad SevexebiT am wignSi.
gamoyenebis saerTo klasificireba da dakavSirebuli sivrceebis gamoy-eneba arsebiTia proeqtSi gaTvaliswinebuli gamoyenebis TiToeuli tipis mimarT arsebuli detaluri moTxovnebis wakiTxva. xSiria miTiTebebi sxva kodebis sxvadasxva nawilebze, sadac ufro deta-luradaa ganxiluli gamoyenebis kri-teriumebi. Semdegi faqtori, romelic zemoqmedebs gamoyenebis klasificire-baze, aris SenobaSi ramdenime saxis gamoyenebis arseboba da maTi fardobiTi zoma Senobis mTavari gamoyenebis mimarT. erTi an dominanturi gamoyenebis garda, arsebobs sami mTavari gamoyeneba, romel-ic zemoqmedebs gamoyenebis faqtorebis klasificirebaze. Sereuli gamoyenebe-bis, SemTxveviTi da damxmare gamoyenebe-bis kriteriumebi bolo dromde moce-muli iyo IBC-is me-3 TavSi. axla isini gadaitanes me-5 TavSi. ixileT Semdegi nawilebi: • SemTxveviTi gamoyenebis farTobebi (§508.2)• Sereuli gamoyeneba (§508.3) • damxmare gamoyeneba (§508.3.1) • gaumijnavi gamoyeneba (§508.3.2) • gamijnuli gamoyeneba (§508.3.3)
• quris oTaxisa da laboratoriis magaliTi, romlebic warmoadgenen damxmare sargeblobis farTobebs.
USE AND OCCUPANCY / 21
gamoyenebis jgufebi
gamoyenebis jgufebigamoyenebis umetesobaTa klasificireb-isaTvis arsebobs ramdenime saerTo gage-ba, romlebic unda vicodeT. pirveli, es aris ena: `Senoba, an nageboba, an misi nawili~. es gansxvaveba saSualebas iZl-eva, Sereuli gamoyeneba arsebobdes erT SenobaSi ise, rom mTeli Senoba ar mivakuTvnoT mxolod erT gamoyenebis jgufs. gamijnuli da gaumijnavi gamoy-enebebis koncefcia, Sereuli gamoyenebis Senobebze muSaoebisas, damproeqtebels aZlevs sami arCevanis saSualebas. misi saSualebiT SesaZlebelia SenobebSi arsebuli oTaxebi miekuTvnos sxva-dasxva gamoyenebas, romlebic Semdgom, damproeqteblis survilisda mixedviT, moazrebulni iqnebian, rogorc damx-mare, gamijnuli an gaumijnavi gamoyen-ebebi.
Semdegi koncefcia, romelic unda vico-deT, aris is, rom magaliTebi grZeli siidan TiToeul gamoyenebis jgufSi ar warmoadgens mxolod da mxolod gan-martebas imisas, Tu romeli gamoyeneba romeli gamoyenebis jgufSi unda klas-ificirdes. samSeneblo kodi aRiarebs, rom yvela gamoyenebis farTobi ar Sedis siebSi da mSeneblobis nebarTvis gamcems aZlevs mimarTulebas im Senobebis klas-ificirebisaTvis, romlebic ar aris Sesuli magaliTebSi. klasificirebis kriteriumebi warmodgenilia am Tavis dasawyisSi.
IBC adgens Semdeg gamoyenebis jgufebs:• TavSeyris (A)• biznes (B)• saganmanaTleblo (E)• sawarmoo (F)• Zlieri safrTxis Semcveli (H)• institucionaluri/dawesebulebiTi (I)• savaWro/komerciuli (M)• sacxovrebeli (R)• sasawyobo (S)• damxmare daniSnulebisa da sxvadasxva (U)
saganmanaTleblosTan dakavSire-buli gamoyenebis klasificirebadetalurad ganvixilavT saganmanaTle-blo dawesebulebebis gamoyenebis or umTavres jgufs. Semdeg nakleb dawvr-ilebiT SevexebiT sxva gamoyenebebs, rom-lebic SesaZloa Segvxvdes saganmanaTle-blo dawesebulebebis daproeqtebisa da mSeneblobis dros.
saganmanaTleblo jgufi BsaganmanaTleblo dawesebulebebi pro-fesiuli kolejebis, universtetebisa da swavlis gasagrZelebeli klasebisaT-vis 12 klass zemoT miekuTvneba B jgufis gamoyenebas, da ara E jgufisas. yuradReba miaqcieT imasac, rom saklaso oTaxebi sas-wavlo saavadmyofoebSi unda CaiTvalos aseTi samedicino daniSnulebis B gamoy-enebis nawilad. am saganmanaTleblo dawesebulebebSi unda Semowmdes, ram-denad Seesabameba TavSeyris oTaxebi A jgufis gamoyenebis kriteriumebs.
saofise farTobebi saganmanaTleblo dawesebulebebSi, ar aqvs mniSvneloba, ra tipis momxmarebeli iyenebs, Cveulebriv, klasificirdeba, rogorc B jgufis gamoyeneba. ofisebis sasawyobo farTo-bebi, kerZod, ofisis sacavi oTaxebi, gan-martebis mixedviT ar warmoadgens calke gamoyenebas. B jgufis gamoyenebas ar aqvs qvejgufebi.
saganmanaTleblo dawesebulebebSi, rogorc saSualo skolebSi, ise 12 klass zeviT saswavleblebSi, xSirad ganTavse-bulia sacdeli da kvleviTi laborato-riebi. laboratoriebi, sadac safrTx-is Semcveli nivTierebebi ar aWarbebs samSeneblo kodSi gansazRvrul raode-nobebs, aseve miekuTvneba B jgufis gamoy-enebas. xolo sadac aWarbebs minimalur raodenobebs, miekuTvneba H jgufis gamoyenebas.
sayuradReboa, rom sawvrTneli da unar-Cvevebis gamosamuSavebeli dawesebulebe-bi, romlebic araa ganTavsebuli saskolo an akademiuri gamoyenebis SenobebSi, aseve ganixileba, rogorc B jgufis gamoyeneba. am programebSi SeiZleba monawileobd-nen studentebi, romlebic ufro patara asakisani arian, vidre me-12 klasis mos-wavleebi, amdenad, asakobrivi an klasis donis kriteriumebi ar warmoadgenen mkacr da aucilebel wesebs. am tipis dawesebuleba kargi magaliTia imisa, Tu ratomaa aucilebeli Sesabamisi uflebam-osili organos moTxovnebis Sesruleba daproeqtebis adreul etapzeve, raTa Semowmdes kodis interpertaciebi.
22 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoyenebis jgufebi
saganmanaTleblo jgufi E$305.1-Si mocemuli saganmanaTleblo
dawesebulebebisaTvis, romlebic gam-
oiyeneba eqvsi an meti adamianisaTvis
erTdroulad saganmanaTleblo mizniT
12 klasis CaTvliT, klasificirdeba E
gamoyenebad.
saganmanaTleblo dawesebulebebi pat-
ara saklaso oTaxebiT, xuTi an nakle-
bi mosargebliT, unda klasificirdes
R-3 gamoyenebad, radgan R-3 gamoyenebis
mosargebleebi SeiZleba iyvnen nebis-
mieri asakis da mosadlonelia, rom gam-
oiyeneben sivrces 24 saaTze naklebi
droiT. es unda gadamowmdes Sesabamis
uflebamosil organosTan.
dRiuri zrunvisaTvis gamoyenebuli
farTobebi 21/2 wlis asakis xuTi an meti
bavSvisaTvis qmnis E jgufis gamoyenebis
meore nakrebs $305.2-s Sesabamisad. aseTi
gamoyeneba xuTze naklebi bavSvisTvis
klasificirdeba, rogorc R-3 jgufi.
21/2 wlis xuTze met bavSvze gaTvlili
dRiuri zrunvis dawesebuleba klas-
ificirdeba, rogorc I-4 gamoyeneba 308.5.2
nawilis Sesabamisad. am nawilis gamon-
aklisisTvis, sadac bavSvebze dRiuri
zrunvisaTvis gankuTvnili farTobi
mdebareobs Senobis gareT gasasvlelis
doneze da TiToeul bavSvze zrunvis
oTaxis gasasvleli kari mdebareobs eqs-
terieris kedelSi da iReba gareT, maSin
gamoyeneba klasificirdeba, rogorc E
jgufis.
A C
BC
B
A
A C
B
A C
B
• 21/2 wlis 6 an meti bavSvis dRiuri zrunvisTvis gankuTvnili gamoyeneba aris E jgufis.
• 21/2 wlis 5 an naklebi bavSvis dRiuri zrunvisTvis gankuTvnili gamoyeneba aris R-3 jgufis.
USE AND OCCUPANCY / 23
gamoyenebis jgufebi
sxva gamoyeneba, romlebic SeiZleba Segvxvdes saganmanaTleblo dawe-sebulebebSiSemdegi gamoyenebebi xSirad gvxvdeba
saganmanaTleblo dawesebulebebSi,
gansakuTrebiT, did dawesebulebebSi.
Sereuli gamoyenebis arseboba gansaz-
Rvruli unda iyos dawesebulebebis
proeqtSi da Sesabamisi gamoyenebis gami-
jvnebisa da konstruqciis klasificire-
ba unda Seesabamebodes samSeneblo kods.
gamoyenebis nusxa, romelic arsebobs, ar
aris sruli, magram isea mocemuli, rom
ganixilavs iseT gamoyenebebs, romlebic
yvelaze metad SeiZleba Segvxvdes sagan-
manaTleblo dawesebulebebSi.
saskolo dawesebulebebis specifi-
kur jgufebSi ar Sedis TavSeyrisTvis
gamoyenebuli farTobebi. Tumca, rad-
gan skolebis umetesoba iyenebs did
oTaxebs TavSeyris mizniT, isini unda
ganixilebodes TavSeyris jgufi A -s
moTxovnebis Sesabamisad.
TavSeyris jgufi ATavSeyris jgufebSi warmodgenil
magaliTebSi miCneulia, rom amgvari
sargeblobisas adamianTa didi jgufe-
bi Tavs iyrian erTad SedarebiT mcire
sivrceebSi. rogor gamoiyeneba sivrcee-
bi fizikur TvisebebTan da adamianis
qcevasTan urTierTobaSi aseve iwvevs
gansxvavebebs TavSeyris kategoriebs
Soris, romelTa daxmarebiTac Senobebs
an Senobebis nawilebs eniWebaT gamoyene-
bis klasi. am klasificirebas sabolood
gansazRvravs mSeneblobis nebarTvis
gamcemi. sagulisxmoa is, rom samSeneb-
lo kodSi qvekategoriebi warmoadgens
magaliTebs da ara SesaZlo gamoyenebe-
bis gansazRvrul an mSral nusxas.
A jgufis gamoyenebad moiazreba far-
Tobebi, romelsac 50 an meti mosargeble
hyavs, magram sivrcis gamoyeneba unda
Semowmdes kodis enasTan mimarTebaSi,
romelic ambobs, rom esenia sivrceebi,
gamoyenebuli `samoqalaqo, socialuri
an religiuri daniSnulebisTvis, rek-
reaciisTvis, sakvebis an sasmelis miRe-
bisTvis...~ magaliTad, B an E gamoyenebis
saklaso oTaxebs SeiZleba iyenebdes
50-ze meti mosargeble, magram isini ar
iTvleba A jgufad. rogorc gamonakli-
si, TavSeyris farTobebi, 50-ze naklebi
mosargebliT, unda klasificirdes,
rogorc B jgufis gamoyeneba. 70 m2-ze
naklebi TavSeyris farTobebi, romlebic
sxva gamoyenebebis damxmares warmoad-
gens, aseve ar iTvleba TavSeyris farTo-
bebad. aseTi dawesebuleba SeiZleboda
CaTvliliyo aseve E gamoyenebad asako-
brivi jgufebis sargeblobisaTvis, rom-
lebic E gamoyenebis klasificirebidan
ganisazRvreba.
• A-1 jgufi aris TavSeyris farTobebi, Cveulebriv, fiqsirebuli skamebiT, mag., didi auditoriebi skolaSi, uni-verstetSi, saswavlo saavadmyofoSi an saganmanaTleblo konferenciisTvis gankuTvnil dawesebulebaSi. scenis arsebobas an ararsebobas ar aqvs mniS-vneloba. am klasis gamoyenebis ume-tesobas unda hqondes fiqsirebuli skamebi. A-1 jgufis gamoyenebis gasas-vlelebis mimarT arsebul moTxovneb-Si aRiarebulia, rom susti ganaTe-bis gamo, sagangebo situaciebis dros, xalxi SeiZleba panikaSi Cavardes.
• A-2 jgufi aris TavSeyris farTo-bebi, sadac adaminebi iReben sakvebs an sasmels, magaliTad, saavadmyofos sasadilo. navaraudevia, rom skamebi da magidebi mimofantuli iyos da Caxergos an Znelad dasanaxi gaxados gasasvlelisken mimavali biliki. moTxovnebSi aseve aRiarebulia aseTi gamoyenebis arasakmarisi saxanZro istoria.
• A-3 jgufi aris TavSeyris farTo-bebi, romlebic ar Seesabameba sxva A jgufis kategoriebs. is aseve moicavs sivrceebs religiuri Tayvaniscemis, rekreaciis an garTobisaTvis. sagan-manaTleblo SenobebSi amgvari sarge-blobebis magaliTebs warmoadgens sportuli darbazi, didi sakonfer-encio dawesebuleba an media saklaso oTaxi. es klasificireba imisTvisaa gankuTvnili, rom nebismieri sarge-bloba, romelic TavSyrisaTvis gamoy-enebas hgavs da ar xvdeba sxva oTxi A jgufis kategoriaSi, klasificirdes, rogorc A-3 jgufis gamoyeneba.
samz. saz. kvebis
obieqti
24 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoyenebis jgufebi
• A-4 jgufi aris TavSeyris farTobebi gadaxurul sivrceebSi Catarebuli sportuli RonisZiebebis sayureblad. skolebSi es iqneba iseTi sportuli darbazebi, romelTac aqvT mayurebelTa skamebi.
• A-5 jgufi aris TavSeyris farTobe-bi gadauxurav sivrceebSi mowyobil sportul sanaxaobebSi monawileo-bisaTvis an maT sayureblad. am jgufSi Sedis skolis safexburTo stadioni, imisda miuxedavad aRniSnuli dawese-buleba B gamoyenebas warmoadgens Tu E gamoyenebas.
• principuli gansxvaveba A-4 da A-5 jgufis gamoyenebas Soris aris gadaxu-ruli da gadauxuravi dawesebuleba. sayuradReboa isic, rom A-4 jgufis gamoyeneba moicavs skamebs mayurebel-TaTvis. TavSeyrisaTvis iseTi gamoy-eneba, romelic am or klasificire-bas hgavs, magram ar akmayofilebs maT yvela kriteriums, ufro metad unda klasificirdes, rogorc A-3 jgufis gamoyeneba.
• rogorc aRniSnulia $303.1-Si, TavSeyrisaTvis gankuTnili damxmare sivrceebi, 50 mosargebleze naklebiT, rogorc gamonaklisi, unda CaiTvalos ZiriTadi gamoyenebis nawilad. magal-iTad, Tu 50 mosargebleze naklebi tevadobis sakonferencio darbazs an sasadilos ufro didi datvirTva aqvs, aucilebeli ar aris, es sivrce klasificirdes, rogorc A jgufis gamoyeneba.
USE AND OCCUPANCY / 25
gamoyenebis jgufebi
didi safrTxis Semcveli jgufi HsafrTxis Semcveli gamoyeneba
Tavisuflad SeiZleba, sxva wignis
ganxilvis sagani yofiliyo, amitom mas
mxolod Sesavlis doneze SevexebiT. am
gamoyenebis jgufis qveS klasificire-
buli gamoyenebebi Zalian sfecifiku-
ria da moiTxovs kodisa da proeqtis
yuradRebian analizs. mniSvnelovania
produqciis, procesebis, nivTierebe-
bisgan momdinare safrTxis xarisxebisa
da raodenobebis codna. nivTierebebis
raodenobebisa da safrTxeebis sxvadasx-
vagvaroba urTierTqmedebs safrTxis
Semcveli gamoyenebis daproeqtebis kri-
teriumebis gansazRvraSi. gamoyenebebis
klasificireba am kategoriaSi TiTqmis
ueWvelad moiTxovs konsultacias mSen-
eblobis nebarTvis gamcemTan dapro-
eqtebis adreul etapze.
safrTxis Semcveli gamoyenebisaTvis
arsebobs ori wyeba kriteriumebisa.
pirveli wyeba ukavSirdeba gamoyenebu-
li nivTierebebisgan da am nivTierebeb-
is raodenobebidan momdinare safrTxes.
am kategoriaSi xvdeba didi safrTxis
Semcveli H-1 – H-4 jgufebi. meore wyeba
ukavSirdeba gamoyenebis xasiaTs, aseve
gamoyenebuli safrTxis Semcveli niv-
Tierebebis raodenobasa da xasiaTs. es
aris Zlieri safrTxis Semcveli jgufi
H-5.
farTobebi, sadac mdebareobs
SezRuduli raodenobis safrTxis
Semcveli nivTierebebi, SeiZleba mox-
vdes gamoyenebis sxva jgufebSi, roca
raodenobebi gansazRvrul zRvrebze
naklebia. magaliTad, mcire raode-
nobiT aalebadi sawmendi siTxeebi an
saRebavebi SeiZleba inaxebodes oTaxSi,
romelic klasificirebulia, rogorc
B jgufis gamoyeneba. M jgufis gamoy-
enebaSi SeiZleba iyidebodes safrTxis
Semcvelad miCneuli, gansazRvruli
raodenobis nivTierebebi ise, rom ar
moxvdes H jgufis gamoyenebul farTo-
bebSi, radgan nivTierebis raodenoba
daSvebul raodenobaze naklebi iyos. es
gamonaklisi ekuTvnis mxolod raode-
nobebs da ar gamoricxavs Sesabamisobas
kodis nebismier sxva pirobasTan.
sayuradReboa, rom saerTaSoriso saxan-
Zro kodSi mocemulia mSeneblobisa da
sargeblobis mimarT bevri damatebiTi
moTxovna H jgufis obieqtebisaTvis.
26 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoyenebis jgufebi
sakontrolo farTobebisxva ZiriTadi koncefcia kodis debu-lebebSi didi safrTxis Semcveli H jgufisaTvis exeba sakontrolo farTo-bebs. es exeba, rogorc safrTxis Semcveli gamoyenebis mqone Senobebis nawilebs, ise farTobebs, sadac safrTxis Semcveli masalebi xvdeba sxva gamoyenebidan. am koncefciis gansazRvreba sityvasityviT miesadageba $307.2-s:
• sakontrolo farTobebis koncefcia uSvebs, Senobis sxvadasxva nawilebSi mdebareobdes safrTxis Semcveli niv-Tierebebi, Tu farTobebi saTanadodaa gamijnuli da nivTierebebis raodenoba TiToeul farTobze Seesabameba niv-Tierebis TiToeuli tipisaTvis gan-sazRvrul maqsimumebs. es kriteriumebi aZlierebs im mosazrebas, rom safrTxis xarisxebs asustebs pasiuri da/an aqti-uri xanZarsawinaaRmdego zomebi. es kon-cefcia efuZvneba or umTavres sakiTxs. pirvelia nivTierebis safrTxis xasiaTi. meorea is, rom safrTxis xarisxi umTa-vresad dakavSirebulia mocemul far-Tobze nivTierebebis raodenobasTan.
• sakontrolo farTobebi erTmaneTisgan unda gaimijnos 1 saaTiani cecxlgamZle barieris kedlebiTa da minimum 2 sT-iani cecxlgamZleobis koeficientis mqone iatakebiT. $414.2.4-is gamonakli-sis daSvebiT, IIA, IIIA da VA tipis kon-struqciis SenobebSi SesaZlebelia iyos 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficien-tis mqone iatakebi, roca Senobebi mTli-anad aRWurvilia saSxefebeli sistemiT da sami an naklebsarTuliania. meoTxe da yoveli Semdgomi iatakisaTvis nulovan niSnuls zemoT, cecxlgamZle barieris kedlebis cecxlgamZleobis koeficien-ti unda iyos 2 saaTi.
• sayuradReboa rogorc safrTxis Semcveli nivTierebebis maqsimalurad dasaSvebi raodenoba, ise sakontrolo farTobebis raodenobis kleba Senobis pirveli iatakis zemoT da qvemoT.
• nulovani niSnulidan cxra iatakze maRla, TiTo sarTulze nebadarTulia erTi sakontrolo farTobi, dasaSvebi raodenobis 5%-iT.
• nulovani niSnulis zemoT meSvid-edan mecxre iatakis CaTvliT TiTo sarTulze SeiZleba iyos ori sakon-trolo farTobi, TiTo sakontrolo farTobze dasaSvebi raodenobis 5%-iT.
• nulovani niSnulis zemoT meoTxe-dan meeqvse iatakis CaTvliT TiTo sarTulze SeiZleba iyos ori sakontro-lo farTobi, TiTo sakontrolo far-Tobze dasaSvebi raodenobis 12,5%-iT.
• nulovani niSnulis zemoT mesame iat-akze SeiZleba iyos ori sakontrolo farTobi, TiTo sakontrolo farTobze dasaSvebi raodenobis 50%-iT.
• nulovani niSnulis zemoT meore da niS-nuls qvemoT pirvel iatakebze SeiZleba iyos sami sakontrolo farTobi, TiTo sakontrolo farTobze dasaSvebi raodenobis 75%-iT.
specialuri detaluri moTxovnebi sakon-trolo farTobebis gamijvnis Sesaxeb mocemulia me-4 TavSi da 414.2.2 cxrilSi. amdenad, me-4 Tavi wakiTxul unda iqnas me-3 TavTan erTad, raTa ganisazRvros kodis yvela Sesabamisi moTxovna.
• sakontrolo farTobebi aris `SenobaSi mdebare sivrceebi, sadac inaxeba, nawil-deba, gamoiyeneba an iyideba safrTxis Semcveli nivTierebebi, romelTa raode-noba ar aRemateba erTi sakontrolo farTobisaTvis maqsimalurad dasaSveb raodenobas.~
B2
B1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
USE AND OCCUPANCY / 27
gamoyenebis jgufebi
savaWro/komerciuli jgufi MB an E gamoyenebis damxmare savaWro/
komerciuli gamoyenebebi SeiZleba
moicavdes sacalo vaWrobis maRazias
an kafes. aRniSnuli gamoyenebis jgufi
moicavs damxmare sawyobebs, romelTa
farTobi saerTo iatakis farTobis 10%-
mdea, $508.3.1 da 508.3.3 cxrilis sqolio
b. –is Tanaxmad. sivrceebi mainc gansx-
vavebul gamoyenebad unda CaiTvalos.
ufro didi sasawyobo farTobebi unda
klasificirdes S jgufad. sacalo
vaWrobis Senobebis umetesoba, miuxe-
davad imisa, ra iyideba iq, xvdeba am
gamoyenebis klasSi. arsebobs safrTxis
Semcveli nivTierebebis raodenobeb-
is SezRudvebi, romlebic SeiZleba
Seinaxos savaWro-komerciul gamoyen-
ebul farTobebze ise, rom ar moxvdes H
jgufis gamoyenebis klasSi.
sacxovrebeli jgufi Rsacxovrebeli gamoyeneba moicavs tip-
iuri sacxovrisebis erTeulebs, rom-
lebic mxolod mosargebleTa raode-
nobis mixedviT gansxvavebian. am jgufSi
aseve Sedis mciremasStabiani institu-
cionaluri gamoyeneba, kerZod, dRiuri
zrunvis dawesebulebebi, romlebzec
zemoT iyo saubari da romlebic sxvag-
varad SesaZloa E gamoyenebad yofiliyo
miCneuli, magram sadac mosargebleTa
raodenoba zRvars qvemoTaa.
• sayuradReboa, rom sacxovrebel gamoy-enebasTan dakavSirebuli terminTa ganmartebebi Sesulia sacxovrebeli gamoyenebis nawilSi, Tumca isini exeba ara mxolod am nawils, aramed mTel kods.
• R-3 jgufis mosargebleebi arian mud-mivmacxovreblebi, ar arian droebiT macxovreblebi da es jgufi ar akmay-ofilebs R-1, R-2 an I jgufis gamoyen-ebis kriteriumebs. rac Seexeba sagan-manaTleblo gamoyenebasTan kavSirs, es klasi moicavs xuTi an naklebi adamianisaTvis (bavSvebis an zrdas-rulebisTvis) gankuTvnil dRiuri zrunvis dawesebulebebs, romelTac isini iyeneben 24 saaTze naklebi drois ganmavlobaSi. bevr iurisdiqciaSi, es gamoyeneba regulirdeba saerTaSoriso sacxovrebeli kodis Sesabamisad, roca is miRebulia adgilobrivi iuris-diqciis mier.
S M T W T F S
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30
S M T W T F S
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30
W
2
9
16
23
30
W
2
9
16
• mudmivi sacxovrebeli
28 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoyenebis jgufebi
damxmare daniSnulebisa da sxva-dasxva jgufi Uam jgufSi Sedis damxmare xasiaTis
Tanmxlebi Senobebi. es nagebobebi,
Cveulebriv, ar aris gamoyenebaSi 24 saa-
Tis ganmavlobaSi, aramed mxolod mcire
drois monakveTSi, gamijnulia da emsax-
ureba sxva gamoyenebas. gamoyenebis es
jgufi iSviaTad gamoiyeneba. is ar aris
gankuTvnili iseTi tipis gamoyenebis
saTavsod, romelTa kategoria advilad
ar ganisazRvreba. sayuradReboa isic, rom
es jgufi ar moicavs mxolod Senobebs,
aramed iseT nagebobebsac, rogoricaa
1829 mm simaRlis Robeebi da sayrdeni
kedlebi.
sasawyobo jgufi SiseTi nivTierebebis Sesanaxad, romelTa
raodenobebi an Tvisebebi ar aris miC-
neuli imdenad safrTxis Semcvelad,
rom miekuTvnos H jgufis gamoyenebis
faqtorebs, klasificirdeba, rogorc S
jgufis. S jgufis or qvejgufs Soris
gansxvavebebi msgavsia F jgufis or qve-
jgufs Soris gansxvavebebisa: saSualo
safrTxis Semcveli S-1 gamoyeneba da
mcire safrTxis Semcveli S-2 gamoyen-
eba. orive kategoriis magaliTebis nusxa
sakmaod vrceli da detaluria. roca
gamoyeneba Seicavs sxvadasxva produqte-
bis Sereul jgufebs, sakmaod rTuli
SeiZleba iyos imis gansazRvra, gamoyen-
ebis romeli jgufi unda gamoviyenoT.
gaTvaliswinebuli unda iyos Senobis
dagegmili gamoyenebebi da droTa gan-
mavlobaSi mosalodneli potenciuri
cvlilebebi. sasurvelia gasaubreba mSen-
eblobis nebarTvis gamcemTan daproeqte-
bis adreul etapze, raTa miviRoT
Tanxmoba SeTavazebul klasificirebaze.
rogorc gansxvavebaSi F-1 da F-2 gamoyen-
ebas Soris, gansxvavebebi S-1 da S-2 Soris
aris is, rom S-2 gamoyenebulia arawvadi
nivTierebebis Sesanaxad.
4specialuri sargebloba da gamoyenebatipiuri gamoyenebisaTvis arsebul moTxovnebTan erTad, samSeneblo kodis me-4
TavSi mocemulia detaluri moTxovnebi Senobis specifikuri konfiguraciebisT-
vis. aseTi Senobebis gamoyeneba, Cveulebriv, Seesabameba tipiuri gamoyenebis erT an
met jgufs, magram aseTi Senobebis specifikuri Taviseburebebi samSeneblo kodis
damatebiT debulebebs moiTxovs. amgvari konfiguraciebis Senobebis an sagan-
manaTleblo gamoyenebis SesaZlo gamoyenebebis magaliTebia: maRlivi Senobebi,
atriumebi, avtosadgomi garaJebi, filmebis gamSvebi/saproeqcio oTaxebi, scenebi
an baqnebi.
saganmanaTleblo daniSnulebiT gamosayenebeli maRlivi Senobebi SeiZleba mie-
kuTvnos B an E jgufis gamoyenebas. Cveulebriv, maTi mosargebleTa datvirTva
Zalian didia da maTi gamoyenebuli iatakebi mdebareobs saxanZro samsaxuris kibis
misadgomze maRla. atriumebis interieris didi nawili Riaa fexiT mosiaruleTa
bilikebisa da gamoyenebuli sivrceebisken. didi saganmanaTleblo dawesebulebis
saklaso oTaxis an saofise Senobis Sesasvleli vestibiuli SeiZleba atriumad
CaiTvalos, amdenad, am TavSi aseve SevexebiT atriumebis mimarT arsebul saerTo
moTxovnebs. mosalodnelia, rom saganmanaTleblo Senobebs eqneba avtosadgomi
nagebobebi, amdenad, isinic ganxilulia am TavSi. me-4 TavSi warmodgenil gamoy-
enebebs darTuli aqvs kodis mosazrebebi ufro tipiuri gamoyenebebis Sesaxeb,
romlebic SesaZloa Segvxvdes gamoyenebis gansaxilvel jgufSi. marTalia, sacx-
ovrebeli gamoyeneba, mag., saerTo sawoli oTaxebi, SeiZleba arsebobdes sagan-
manaTleblo dawesebulebebSi, Tumca isini sacxovrebeli Senobebia da ara sagan-
manaTleblo, Sesabamisad aq ar SevexebiT. Tumca, sayuradReboa, rom SeiZleba
arsebobdes Sereuli gamoyenebis Senobebi, sadac kombinirebulia saganmanaTleblo
da sacxovrebeli gamoyeneba. damproeqtebelma unda icodes, rom arsebobs damate-
biTi moTxovnebi gammijnavi kedlebisa da horizontaluri gammijnavebisaTvis,
romlebic mocemulia me-4 Tavis $419-Si da exeba R gamoyenebas.
Senobebis axali tipebis ganviTareba xSirad win uswrebs kodis Sesabamisi deb-
ulebebis SemuSavebas. mSeneblobis nebarTvis gamcemma unda upasuxos mesakuTreTa
moTxovnebs amgvari nagebobebis agebis Sesaxeb da gadawyvitos isini TiToeuli
konkretuli SemTxvevis mixedviT. Senobis am axali tipebis an axali gamoyenebe-
bis farTod gavrcelebis sapasuxod, kodi agrovebs informacias imis Sesaxeb,
Tu rogor gadawyvites am axali Senobebis sakiTxi sxvadasxva iurisdiqciebma da
kodis ganviTarebis procesSi muSavdeba axali debulebebi maT Sesaxeb. am deb-
ulebebis gamoyeneba gaTvaliswinebulia sxva Sesabamis debulebebTan erTad, rom-
lebic gamoyenebis klasificirebas exeba. mas Semdeg, rac damproeqtebeli gansaz-
Rvravs Senobis klass gamoyenebis mixedviT, unda Semowmdes, ramdenad Seesabameba
Senobis tipi am specifikuri gamoyenebis jgufebis gansazRvrebebsa da maTTvis
gansazRvrul damatebiT kriteriumebs. sargeblobisa da gamoyenebis procesis
analizs unda mohyves analizi imisa, Tu ramdenad Seesabameba SemoTavazebuli
Senoba samSeneblo kodis me-3 TavSi aRweril sargeblobebsa da gamoyenebebs. amis
Semdeg unda gaanalizdes aseve me-4 TavSi mocemuli kriteriumebis mixedviT da
inaxos, romelia Sesabamisi, Tu saerTod aris.
30 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
specialuri sargebloba da gamoyeneba
unda gvaxsovdes, rom kodis me-4 Tavis detaluri debulebebi dakavSirebuli da koordinirebulia ufro Zireul moTxovnebTan, romlebic mocemulia me-3 TavSi sargeblobisa da gamoyenebis moTxovnebis Sesaxeb. damproeqtebeli, rogorc kodis momxmarebeli, Senobis ana-lizis dros, unda wavides zogadidan specifikurisken. daiwyeT sargeblobisa da gamoyenebis zogadi kategorizaciiT. Semdeg gadaxedeT me-4 Tavis detalur moTxovnebs da moZebneT is debulebe-bi, romlebic mocemuli SenobisTvisaa Sesaferisi. SesaZloa vinmem specifikuri gamoyenebis analizi detaluri moTx-ovnebis ganxilviT daiwyos, Tumca kodi isea organizebuli, rom Tavdapirvelad gamoyenebis saxe unda ganisazRvros da Semdeg detaluri kriteriumebi. iseve, rogorc araa saWiro sqolioebis special-urad Seswavla imisaTvis, rom miagno cxrilebis nawilebs, romlebic SeiZleba arasworad iqnas gamoyenebuli, momxmareb-els ar sWirdeba ukan dabruneba analizis keTebisas, radgan aman SesaZloa kodis araswori interpretireba gamoiwvios.
Cven ganvixilavT Senobis specifikur tipebs, romlebic gvxvdeba saganmanaTle-blo daniSnulebis gamoyenebebze da aRvw-erT maT gansxvavebul kriteriumebs, aseve SevexebiT kodis im umTavres damatebiT debulebebs, romlebic maTTanaa dakav-Sirebuli. Cven ganvixilavT im speci-fikur gamoyenebebs, romlebic yvelaze metad xvdebaT damproeqteblebs. sayura-dReboa, rom ramdenime Zalian specifi-kuri gamoyeneba gamotovebulia, radgan isini iSviaTad gvxvdeba. umetesoba ukav-Sirdeba H jgufis gamoyenebas an pro-cesebTan dakavSirebul specialur gamoy-enebebs. damproeqtebelTa did nawils iSviaTad aqvs maTTan an sxva metismetad specifikur nagebobebTan Sexeba, rogore-bicaa magaliTad gasarTobi Senobebi. SesaZloa, calkeulma laboratoriulma an saeqsperimento procesebma, romlebic saganmanaTleblo dawesebulebebSi mim-dinareobs, moiTxovos miwisqveSa dawese-bulebebis aucilebloba, magram aseTi dawesebulebebi imdenad iSviaTad gvx-vdeba da imdenad specifikuri daniS-nulebisaa, rom aq ar ganvixilavT maT mimarT arsebul moTxovnebs. Tumca, damproeqtebelma unda icodes miwisqveSa SenobebTan dakavSirebuli moTxovnebis Sesaxeb, romlebic mocemulia IBC-is me-4 TavSi da warmoadgens gamoyenebis an kon-struqciis tipebis mimarT kodSi gansaz-Rvrulis sxva damatebiT moTxovnebs.
me-4 Tavis bevri nawili Seicavs sarge-blobisa da gamoyenebis ganmartebebs, romlebic specifikur debulebebs exeba. es ganmartebebi CamoTvlilia kodis me-2 TavSi da mdebareobisa da axsna-ganmarte-bisaTvis miTiTebulia Sesabamisi nawili. sayuradReboa, rom miuxedavad imisa, rom ganmartebebi SeiZleba msgavsi Candes da iyenebdes zogad samSeneblo termino-
logias, kodSi maT metad specifikuri mniSvnelobebi aqvT. ganixileT Senobis daproeqtebis pirobebi da ganmartebebi yuradRebiT, raTa gansazRvroT, ram-denad gamoyenebadia ganmarteba Senobis dasaproeqteblad. ganmartebis am analiz-ma SesaZloa gamokveTos proeqtis Secvlis aucilebloba, imisaTvis rom proeqti kodTan Sesabamisi iyos, an gamoavlinos misi reklasificirebis saWiroeba.
• Tavdapirvelad daadgineT zogadi sargeblobisa da gamoyenebis jgufi, romelsac Senoba miekuTvneba da ganixileT me-3 Tavis moTxovnebi.
• gadaxuruli molis Senobebi• maRlivi Senobebi• atriumebi• satransporto saSuale-
bebTan dakavSirebuli Senobebi (avtosadgomi gara-Jebi)
• miwisqveSa Senobebi• institucionaluri jgufebi
I–2 da I–3• filmebis gamSvebi oTaxebi• scenebi da baqnebi/plat-
formebi• specialuri gasarTobis
Senobebi• sahaero xomaldebTan dakav-
Sirebuli Senobebi• wvadi maragi• safrTxis Semcveli nivTier-
ebebi• aalebadi mosapirkeTeblebis
gamoyeneba• saSrobi oTaxebi• organuli safarebi• jgufi I-1, R-1, R-2, R-3• wyalbadis gamosacalkevebeli
oTaxebi
• jgufi A TavSeyris
• jgufi B biznes
• jgufi E saganmanaT-
leblo
• jgufi F sawarmoo
• jgufi H safrTxis
Semcveli
• jgufi I instituci-
onaluri
• jgufi M savaWro/ komerciuli
• jgufi R sacxovre-
beli
• jgufi S sasawyobo
• jgufi U damxmare
daniSnul-ebis da
sxvadasxva
• Semdeg gadadiT me-4 Tavze da gadaxedeT specialur detalur moTxovnebs sargeblobisa da gamoyenebis safuZvelze. moTxovnebi, romlebic yvelaze savaraudoa, rom Segvxvdes saganmanaTleblo dawesebulebebis proeqtebSi, mocemulia msxvili SriftiT
SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 31
maRlivi Senobebi
ramdenadac samSeneblo teqnologia
maRlivi konstruqciebis ganviTarebis
saSualebas iZleva, Senobebi xSirad win
uswreben kodis debulebebs, romlebic
aucilebelia axali pirobebis gansaz-
RvrisaTvis, romlebic gavlenas axdenen
saxanZro da sicocxlis usafrTxoebaze.
maRlivi SenobebSi, sadac axali struq-
turuli teqnologiisa da liftebis
saSualebiT SesaZlebelia mosargeble-
Ta gadayvana/transportireba, aRemateba
xanZarTan brZolis im procedurebs,
romlebic ufro dabali SenobebisaTvis
gamoiyeneba. isini iyeneben iatakebs, sad-
amdec saxanZro manqanebis TviT yvelaze
maRali kibeebic ver wvdebian.
sayuradReboa, rom maRlivi Senobebis
gasasvlelebis sistemebi daproeqte-
bulia mosargebleTa datvirTvebsa da
kodSi (ix. Tavi 10) warmodgenil gasas-
vlelebis mimarT moTxovnebis safuZ-
velze. kibis ujredebi erT-erTi
umTavresi gasasvleli saSualebaa lift-
ebTan erTad, romelic uzrunvelyofs
misadgom gasasvlel saSualebebs $1007-
is Sesabamisad. sayuradReboa, rom $1007-
is mixedviT, avtomaturi saSxefebeli
sistemebi unda damontaJdes TavSesafar
farTobebze.
• $403-Si maRlivi Senobis ganmarteba efuZvneba simaRles, rac aucilebe-lia imisaTvis, rom saxanZro samsax-uris Cveulebrivi gasaSleli kibeebi da Slangidan gamomavali Wavli efeq-turad iqnas gamoyenebuli xanZris Casaqrobad. amdenad, Senoba, sadac gamoyenebuli iataki 22 860 mm-ze maRlaa saxanZro samsaxuris misadgomi doni-dan, ganisazRvreba, rogorc maRlivi. maRliv SenobebSi xanZris Casaqrobad mexanZreebs uwevT SenobaSi Sesvla da maRal sarTulebze asvla.
32 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
maRlivi Senobebi
• yovel aucilebel kibeze, sadac kibis kar-ebebi Caketilia, yovel mexuTe iatakze unda iyos saavario telefoni.
• $403.7 moiTxovs §907.2.12.3-is Sesabamisad dayenebul ormxriv sakomunikacio siste-mas saxanZro samsaxuris moxmarebisaTvis, romelic moemsaxureba xanZris sakontro-lo centrsa da liftebs, vestibiulebs, sarezervo energomomaragebis oTaxebs, TavSesafar farTobebsa da SemozRudul kibeebs. sakomunikacio meqanizmi unda damontaJdes TiToeul iatakis doneze SemozRudul kibeze.
kodis moTxovnebi maRlivi SenobebisaTvis warmoadgens pasiuri da aqtiuri zomebis kombinacias.
• Senobebi unda aigos arawvadi
masalebiT. • Saxtebi da vertikaluri gamWoli
Riobebi SemozRuduli unda iyos, rom xeli SeuSalos kvamlisa da cecxlis gavrcelebas.
• liftis vestibiulebis Sesaxeb $707.14-is moTxovnebis ilustraciebi ixileT
86-e gverdze.
• $403.2 iTxovs avtomaturi saSxefebeli sistemebis dayenebas mTel maRliv SenobaSi.
• C, D, E an F seismuri daproeqtebis katego-riebSi, meoradi wyalmomarageba hidrav-likuri saSxefebeli sistemisaTvis uzrunvelyofili unda iyos 30 wuTis ganmavlobaSi $903.3.5.2-is Sesabamisad.
• $403.3-iT nebadarTulia cecxlgamZleo-bis koeficientis Semcireba, Tu avtoma-tur saSxefebel sistemas aqvs sakontro-lo sarqvelebi, romlebic aRWurvilia sakontrolo gamSvebi meqanizmebiTa da wylis nakadis gamSvebi meqanizmebiT TiToeuli iatakisaTvis.
• §403.5 iTxovs, kvamlis aRmomCenebi mierTdes §907.2.12.1-is Sesabamis avtoma-tur saxanZro gangaSis sistemasTan.
• §403.6 iTxovs, saavario xmovani/gangaSis sakomunikacio sistema aqtiurdebodes ce-cxlis nebismieri avtomaturi aRmomCenis, xeliT marTvadi saxanZro gangaSis kolo-fis an saSxefebeli meqanizmis amuSavebisas.
• §403.8 iTxovs, $911-is Sesabamisi xan-ZarsawinaaRmdego sakontrolo centri mdebareobdes saxanZro samsaxuris mier daSvebul adgilas.
• §403.10 da 11 iTxovs, saTadarigo da saa-vario energomomaragebis sistemebi ganTavsdes calke oTaxSi, romelic SemozRudulia 2 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficientis mqone barierebiT da bunebrivi airis sawvavi miewodebodes milsadeniT an sawvavis adgilobrivi 2 saa-Tiani maragiT. es energo sistemebi aucile-belia saevakuacio an xanZarsawinaaRmdego sistemebis muSaobisaTvis, rogorebicaa: liftebi, kvamlis sakontrolo sistemebi, saavario ganaTebisa da xanZarsawinaaRm-dego sistemebi da procesebi. gadaamowmeT Sesabamis uflebamosil organosTan, rom gansazRvroT saxanZro kodis gansxvavebe-bi da moTxovnebi sarezervo da saavario energomomaragebis sistemebisaTvis.
• §403.12 iTxovs, kibis karebebi, romlebic Caketilia kibis Sida mxridan, erT-droulad iRebodes xanZris sakontro-lo centridan.
SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 33
atriumebi
atriumebi Senobis axali tipi iyo,
romelic specialur reagirebas moiTx-
ovda samSeneblo kodis mxridan, radgan
maTi gamoyeneba gaxSirda. kodis moTx-
ovnebi, romlebic warmodgenilia $404-Si
atriumebis Sesaxeb, aerTianebs moleb-
isa da maRlivi Senobebis saxanZro da
sicocxlis usafrTxoebis aspeqtebTan
dakavSirebul debulebebs.
rac Seexeba gadaxurul molebsa da maR-
liv Senobebs, kodi moiTxovs, rom atri-
umebSi uzrunvelyofili iyos aqtiuri
da pasiuri xanZarsawinaaRmdego zome-
bis erTgvari narevi. Tumca, atriumian
SenobebSi ufro metad gamoiyeneba aqti-
uri sistemebi saxanZro da sicocxlis
usafrTxoebisaTvis.
• kodi iTxovs, rom gasasvleli
saSualebebi, romlebic atriumebs
iyeneben, ufro mokle iyos sigrZeSi,
vidre sxva tipis SenobebSia.
• atriumiani Senobebi mTlianad
unda iyos aRWurvili saSxefebeli
sistemebiT. arsebobs SezRuduli
gamonaklisebi $404.3-Si ganxiluli
calkeuli farTobebisaTvis, magram
ZiriTadad aseTi Senobebi mTlianad
unda iyos aRWurvili saSxefebeli
sistemebiT.
• atriumis Riobebi SeiZleba
daifaros gamWvirvale safarebiT,
Tu uzrunvelyofilia xanZarsawi-
naaRmdego saSxefebeli sistemiT.
yvelaze mniSvnelovani, atriumebSi
saxanZro da sicocxlis usafrTxoebis
TvalsazrisiT, aris kvamlis kontro-
li. atriumebs unda hqondes $909-is
Sesabamisi kvamlis samarTavi sistemebi. es
urTierTdakavSirebuli, rTuli aRmom-
Ceni sistemebi, ventilatorebi da makon-
troleblebi iWers an gandevnis kvamls
da atriumiT mosargebleebs usafrTxod
gasvlis saSualebas aZlevs.
• gansazRvrebiT, atriumi aris Riobi, romelic aerTebs or an met iatakis dones da romelic daxurulia zeda mxridan. sxvagvarad rom vTqvaT, esaa urTierTdakavSirebuli iatakis Riobebis wyeba Senobis SigniT, romel-ic qmnis fizikur kavSirsa da saerTo atmosferos Senobis iatakis doneebs Soris. kodis ganmartebiT, atriumis zeda nawili daxurulia.
atriumis ganmarteba nawilobriv gansaz-Rvravs, ras ar warmoadgens igi.
• SenobiT SemozRuduli Ria sivrce qmnis Sida ezos da ara atriums.
• aivnebi TavSeyris farTobebze an ant-resolebi ar qmnis atriums.
• iatakebSi gamavali Riobebis wyeba, romelic SemozRudulia SaxtiT, rogoricaa SemozRuduli kibe, lifti an arxi, ar qmnis atriums.
34 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
atriumebi
• §404.3 iTxovs, rom daSvebuli avtoma-turi saSxefebeli sistema yvelgan damontaJdes.
• saSxefebeli sistemis moTxovna ar exeba Senobis nawils, romelic emijne-ba atriums an mis maRlaa, Tu es nawili gamijnulia atriumisgan 2 saaTiani cecxlgamZle barieris kedlebiT an horizontaluri konstruqciebiT, an oriveTi.
• avtomaturi saSxefebeli sistemiT dacva atriumis WerisaTvis aucile-beli ar aris, Tu Weri iatakidan 16 764 mm-ze maRlaa.
• §404.4 iTxovs, kvamlis sakontro-lo sistema damontaJdes $909-is Sesabamisad, ise rom atriumis sivrce Tavisufali iyos kvamlisgan da SesaZlebeli iyos misi gamoyeneba usa-frTxo gasasvlel saSualebad.
• haeris gamwovi saSualebebi kvamlis sakontrolo sistemisaTvis.
• §404.5 iTxovs, atriumis sivrceebi gaimijnos momijnave sivrceebisgan 1 saaTiani cecxlgamZle barieris kedlebiT.
• dasaSvebia SuSis kedlebi, romlebic mij-navs atriumis sivrces momijnave sivrcee-bisgan, Tu isini asrulebs kvamlsawinaaRm-dego barierebis funqcias da SeiZleba dasveldes avtomaturi saSxefeblebis gaa-qtiurebisas, romlebic mdebareoben saSx-efeblis centridan 1829 mm-Si orive mxris gaswvriv da damontaJebulia 102 mm-dan 305 mm-mde manZilis daSorebiT SuSidan. dacva saWiroa mxolod erTi mxridan, Tu atriumis mxares ar aris savali biliki.
• 1 saaTiani damcavis gamoyeneba SesaZlebelia atriumis nebismieri sami iatakis momijnave sivrceebisaTvis, Tu es sivrceebi gaTvaliswinebulia kvamlis sakontrolo sistemis dasap-roeqteblad atriumis moculobis gamoTvlisas.
• §404.6 iTxovs, $909.11-is Sesabamisi saavario sarezervo sistema xelmi-sawvdomi iyos kvamlis sakontrolo sistemisaTvis.
• §404.8 zRudavs gasasvlelTan misadgom saval manZils 60 960 mm-mde, garda atriumis yvelaze dabal doneze, sadac aucilebeli gasasvleli saSu-alebebi atriumis sivrceSi gadis.
• haeris Semosatani saSualebebi kvamlis sakontrolo sistemisaTvis.
SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 35
Zravian satransporto saSualebebTan dakavSirebuli gamoyenebebi
tradiciulad, samSeneblo kodebi-
sTvis did sirTules warmoadgenda
avtosadgomi nagebobebisa da garaJebis
klasificireba. kodebis SemqmnelTa Soris
aris Zveli warmodgena, rom arsebobs aale-
badi sawvavisa da mavne airebis/gazebis
gamomSvebi satransporto saSualebebisgan
ganuyofeli safrTxeebi. da mainc, usa-
frTxoebis TvalsazrisiT, Senobebs, rom-
lebic am tipis gamoyenebas moicavs, zoga-
dad, kargi usafrTxoebis istoria aqvs. am
gamoyenebul farTobebTan dakavSirebuli
specialuri interesebis gamo, romlebic
warmodgenilia winamorbed kodebSi, $406-
Si es gamoyenebebi dajgufebulia calke
kategoriad, romelic SeiZleba CaiTvalos
gansxvavebuli gamoyenebis jgufad.
Zravian satransporto saSualebebTan
dakavSirebuli gamoyenebebi iyofa xuT
zogad kategoriad:
1. kerZo garaJebi an avtofarexebi
2. Ria avtosadgomi garaJebi
3. SemozRuduli avtosadgomi garaJebi
4. sawvaviT gasamarTi sadgurebi
5. SesakeTebeli samuSaoebisTvis gankuT-
vnili garaJebi
avtosadgomi garaJebi§406.2 avtosadgom garaJebs yofs Ria da
daxurul avtosadgomi garaJebad.
Ria avtosadgomi garaJebiRia avtosadgomi garaJebi sxvadasxva
satransporto saSualebebisTvis gan-
kuTvnili Senobebia, romlebic gam-
oiyeneba satransporto saSualebe-
bis gasaCereblad an Sesanaxad. isini,
Cveulebriv, klasificirdeba, rogorc
S-2 jgufis gamoyeneba. am gansazRvre-
basTan Sesabamisobis misaRwevad, kodis
$406.3.3-Si gansazRvrulia, rogori unda
iyos Riobebis moculoba da rogor
unda ganawildes isini. vinaidan es
Riobebi ise nawildeba, rom uzrunve-
lyos avtosadgomi iarusebis gamWoli
ganiaveba, meqanikuri ventilacia saWiro
aRar aris.
• §406.2.2 iTxovs, rom yvela avtosadgom garaJSi, TiToeuli iatakis doneze, transportisa da fexiT mosiaruleTa gasavlelad, minimaluri Tavisufali simaRle iyos 2134 mm.
• §406.2.3 iTxovs $1012-is Sesabamis dam-cavebs.
• §406.2.4 iTxovs $1607.7-is Sesabamis satransporto barierebs.
• §406.3.3.1 iTxovs Riobebis Tanabrad ganawilebas or an met mxares Ria avtosadgomi garaJebis bunebrivi gania-vebisaTvis.
• iarusze Riobebis saerTo farTobi unda iyos am iarusis kedlis saerTo perimetris farTobis minimum 20%.
• Riobebis gaerTianebuli sigrZe iar-usze unda Seadgendes am iarusis saerTo perimetris minimum 40%-s. interieris kedlebis minimum 20% Ria unda iyos, Riobebi ki Tanabrad ganawilebuli.
• miuxedevad imisa, rom mesame mxares Riobebi aucilebeli ar aris, gamWoli ganiavebisaTvis umjobesia, Riobebi erTmaneTis sapirispiro mxares ganTavs-des.
• 406.3.5 cxrilSi gansazRvrulia Ria avtosadgomi garaJebis iatakis dasaSvebi farTobebi da simaRleebi, konstruqci-is tipebis mixedviT. sayuradReboa, rom es cxrili miTiTebulia 503-e cxrilSi, romelic aregulirebs Senobebis simaR-leebsa da farTobebs.
• §406.3.6-iT nebadarTulia farTobisa da simaRlis gazrda iseT Ria avtosadgom garaJebSi, sadac Senobis ufro didi perimetris gaswvriv ganTavsebulia procentulad meti Riobi, aseve, gamoy-enebis specifikuri pirobebis dros.
kerZo garaJebi da avtofarexebikerZo garaJebi an avtofarexebi kerZo
gamoyenebisTvisaa da Seesabameba zogad
ganmartebas imisa, Tu Cven yvelani ras
miviCnevT sacxovrisis avtosadgomad.
Cveulebriv, isini miCneulia U jgufis
gamoyenebad. gamijvnisadmi moTxovne-
bi mocemulia me-4 TavSi, $406.1.4-Si. es
moTxovnebi miTiTebulia 503-e cxrilSi,
romelic aregulirebs Senobebis simaR-
leebsa da farTobebs. sayuradReboa, rom
erTi da ori ojaxis sacxovreblebi da
maTi damxmare nagebobebi, rogoricaa
garaJebi, regulirdeba saerTaSoriso
sacxovrebeli kodiT.
• saxlis momijnave SemozRudul garaJs unda hqondes TabaSiris filis mini-mum 12,7mm-is fena garaJis mxares. sadac oTaxebi farTovdeba garaJis saxuravis xarjze, unda gamoiyenebodes `x~ tipis minimum 15,9mm-is TabaSiris fila;
• garaJsa da saxls Soris arsebuli kar-ebebi masiuri xis an masiur guliani unda iyos, sisqiT minimum 34,9mm an 715.4.3 nawilis Sesabamisi.
h
l1
l2
l3
l4 l5
l6
l8
l7
L
W
sae
rT
o
si
maR
le
213
4 mm
mi
ni
mal
ur
i
daS
veb
a
H
h x [l1 + l2 + l3 + l4 + l5 + l6 + l7 + l8] ≥ [H x (2W + 2L)] -is 20%
[l1 + l2 + l3 + l4 + l5 + l6 + l7 + l8] ≥ [2W + 2L] -is 40%
36 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Zravian satransporto saSualebebTan dakavSirebuli gamoyenebebi
SemozRuduli avtosadgomi garaJebi• SemozRuduli avtosadgomi garaJe-
bi Ria avtosadgomi garaJebis msgav-sia, garda im SemTxvevisa, rodesac SemozRuduli kedlis moculoba Senobis farTobTan mimarTebaSi saSu-alebas ar iZleva, isini Ria garaJebad CaiTvalos. imis gamo, rom isini ar akmayofileben Ria avtosadgomi garaJe-bis kriteriumebs da SemozRudulad iTvlebian, meqanikuri ventilacia aucilebelia gamWoli ganiavebis ukmarisobis sakompensaciod.
• dasaSvebia avtosadgomis mowyoba sax-uravze.
• 2134 mm minimaluri Tavisufali simaR-le TiToeul iatakis doneze.
• SemozRuduli avtosadgomi garaJebi-saTvis daSvebuli simaRleebi da far-Tobebi gansazRvrulia 503-e cxrilSi.
• sufTa haeris Semosatani saSualebebi avtosadgomi garaJis meqanikuri gania-vebisaTvis.
• haeris gamwovi saSualebebi avtosa-dgomi garaJis meqanikuri ganiavebi-saTvis.
SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 37
saproeqcio oTaxebi
filmebis gamSvebi/saproeqcio oTaxebiganvixilavT $409-is debulebas, romelic
exeba tipiur filmebis gamSveb oTaxebs,
sadac gamoiyeneba maRali intensivobis
usafrTxo firebi, ganiavebadi sinaTlis
wyaroebi proeqtorisaTvis. kodSi ar
aris ganxiluli oTaxebi, sadac Zveli,
Zlier aalebadi celuloz-azotis
firebi SeiZleba gamoiyenebodes. aseTi
saproeqcio dawesebulebebi iSviaTia da
maTTvis arsebobs calke reglamentebi,
romlebic mocemulia NFPA 40-Si.
• proeqtorebi unda moTavsdes SemozRudul saproeqcio oTaxSi. proeqtorebTan dakavSirebuli yvela mowyobiloba unda mdebareobdes saaproeqcio oTaxSi an iseTive kon-struqciis mqone momijnave oTaxSi. oTaxi aRWurvili unda iyos gadasaxve-vi da firebis Sesanaxi mowyobilobiT. aRniSnuli ar aris, magram nebismiers SeuZlia ivaraudos, rom es mowyobi-lobebi unda moTavsdes momijnave oTaxSi, romelic iseTive konstruqci-isaa, rogoric saproeqcio oTaxi. aseve, eleqtro mowyobilobebi, rogorebi-caa: reostatebi, transpormatorebi da generatorebi, unda mdebareobdes saproeqcio oTaxSi, an eqvivalenturi konstruqciis momijnave oTaxSi.
• saproeqcio oTaxi unda iyos ZiriTadi konstruqciis nawili, iseTi koefi-cientis mqone, rom Seesabamebodes Senobis konstruqciis tipisadmi moTxovnebs. ar aris aucilebeli, auditoriaSi gamaval Riobebs hqondes damcavebi, magram Riobebis farTobi ar unda aRematebodes auditoriis mosazRvre saproeqcio oTaxis kedlis 25%-s. Riobebi mTlianad unda iyos dafaruli miniT an msgavsi daSvebuli masaliT.
• erTi proeqtorisaTvis, oTaxis mini-maluri farTobi unda iyos 7,44 m2 da yoveli damatebiTi proeqtorisaTvis unda daematos 3,7 m2 farTobi. proeq-toris yvela mxares, aseve, ukana mxares unda iyos 762 x 762 samuSao farTobi. amdenad, oTaxis zoma da konfigura-cia ganisazRvreba proeqtoriT. oTax-is simaRle ar unda iyos 2286 mm-ze naklebi.
• proeqtoris naTurebi unda niavde-bodes eqsterierSi saTanado arxis saSualebiT. proeqtoris gamwovi SeiZleba gamoiyenebodes aseve sap-roeqcio oTaxis gasaniaveblad. oTaxs unda miewodebodes iseTive raode-nobis sufTa haeri, ra raodenobisac ixarjeba proeqtoris gasagrileblad.
• oTaxis ganaTebisa da auditoriis gasasvleli saSualebebis ganaTebis makontroleblebi unda mdebareob-des saproeqcio kabinaSi. aseTi makon-troleblebi aseve unda mdebareob-des auditoriisaTvis mosaxerxebel, Senobis minimum erT sxva adgilas.
38 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
scenebi da baqnebi
scenebisa da baqnebisadmi moTxovnebi
SemuSavda warsulSi TeatrebSi gaCeni-
li Zlieri xanZrebis gamo. moTxovnebi
ganasxvavebs scenebTan da baqnebTan dakav-
Sirebul safrTxeebs, romlebic warmoad-
gens amaRlebul farTobebs da uyurebs
auditorias. marTalia, baqnebis Tavze
SeiZleba iyos rTuli gasanaTebeli da
xmis mowyobilobebi, Tumca maT ar aqvT
maRali galerea/qandara scenis farTo-
bis Tavze, sadac potenciurad aalebadi
masalebi inaxeba sakvamuris msgavs adg-
ilas. Tu warmodgenis Sesasrulebeli
farTobis Tavze mdebareobs dekoracieb-
is samarTavi galerea/qandara, es farTobi
iTvleba `scenad~. am nawilis mixedviT,
tradiciuli Teatri, rogorebicaa oper-
is an brodveis Teatrebi, sadac sruldeba
warmodgenebi, sadac mayurebeli uyurebs
warmodgenas, TiTqosda suraTis CarCoSi
an `avanscenaze~, miiCneva `scenad~, Tu
dekoraciis Tavze aris sivrce. $410 Seicavs
ganmartebebs baqnebisa da scenebis gansasx-
vaveblad. baqani ganisazRvreba, rogorc
amaRlebuli farTobi SenobaSi, romelic
gamoiyeneba warmodgenebis, leqciebis an
RonisZiebebisaTvis, romlebic ar iyenebs
zemodan CamoSvebul fardebs an dekora-
ciebs, garda gasanaTebeli an xmis mowyo-
bilobebisa. scena Seicavs samarTav gal-
ereas/qandaras scenis Tavze fardebisa da
dekoraciebis dasakideblad, aseve gasan-
aTebeli da xmis mowyobilobebisaTvis.
scenebisadmi moTxovnebi Semdgom iyofa
imis mixedviT, Tu ra simaRlisaa Riobi
scenasa da auditorias Soris. Tu scenis
simaRle aRemateba 15 240 mm-s, moTxovnebi
izrdeba qvemoT aRwerili wesiT. sayura-
dReboa, rom `avanscenis kedlis~ gan-
marteba gulisxmobs, rom es termini exeba
mxolod scenebs.
SesaZloa, kinoTeatri an Tundac
Tanamedrove Teatri, dekoraciebis
samarTavi galereis/qandaris gareSe,
sceniTa da avanscenis kedliT, aseve gan-
isazRvros, rogorc `baqani~, radgan mas
ar aqvs galerea/qandara dekoraciebi-
saTvis. amdenad, arsebiTia, damproeqte-
belma Teatris daproeqtebis adreul
etapze gansazRvros, romeli ganmarteba
ixmaros, radgan gamoiyeneba gansxvavebu-
li wesebi. es ganmarteba unda dazust-
des Sesabamis uflebamosil organosTan
daproeqtebis adreul etapze.
• §410.3 da §410.5.1 scenebi
• §410.3.1-is Sesabamisad, scenebis masale-bi unda akmayofilebdes iatakis konstruqciebisaTvis gansazRvrul moTxovnebs im Senobis konstruqciis tipisaTvis, sadac isini mdebareoben. • IIB an IV tipis konstruqciaSi Sesa-
Zlebelia 51 mm xis masalis gamoyen-eba, sadac aseve aris 2 saaTiani koe-ficientis mqone avanscenis kedeli.
• IIA, IIIA an VA tipis konstruqciaSi ar aris aucilebeli, cecxlgamZ-leobis koeficientis mqone iataki, Tu scenis qveS mdebare farTobi aRWurvilia avtomaturi saSxefe-beli sistemiT
• me-3 gamonaklisis Sesabamisad, das-rulebuli iataki xis an daSvebu-li arawvadi masalisa unda iyos. scenaze arsebul nebismier Riobs unda hqondes kargad morgebuli, masiuri xis patara kari. es ufro moTxovnaa, vidre gamonaklisi da aSkarad ar ukavSirdeba §410.3.1-is ZiriTad moTxovnebs
• scenis farTobi izomeba warmodgenis Sesasrulebeli yvela farTobisa da scenis momijnave yvela farTobis gaTvaliswinebiT, romlebic ar aris gamijnuli cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone konstruqciiT. scenis simaRle izomeba scenis iatakis yve-laze dabali wertilidan (scenebi xSirad `daxrili~ an daqanebulia auditoriisken) scenis Tavze arse-buli iatakis safaris an saxur-avis yvelaze maRal wertilamde. amdenad, es simaRle unda gaizomos scenis Tavze arsebuli dekoracieb-is samarTavi sxvenis Sida mxaremde.
• scenis Tavze arsebul sivrceSi mdebare koWebi, romlebic gamoiyen-eba mowyobilobebis an dekoraciebis dasamagreblad, unda Seesabamebodes Senobis konstruqciis tipisad-mi arsebul moTxovnebs. ar aris aucilebeli, rom isini cecxlgam-Zle iyos da kodis mixedviT isini ar miiCneva iatakebad, sarTulebad, antresolebad an doneebad.
• scenaze arsebul eqsterieris kar-ebebs, romlebic gasasvlelebad gamoiyeneba, unda hqondes $715-is Sesabamisi cecxlgamZleobis koefici-enti, Tu isini mdebareobs iseT adg-ilebSi, sadac aucilebelia Riobebis dacva. tvirTis Semosazidad gamoy-enebul karebebs, romlebic SesaZloa Ria iyos Senobis gamoyenebis dros, unda hqondes vestibiulebi, rom haeris nakadi auditoriisken ar gavrceldes. es saWiroa imisaTvis, rom minimumamde Semcirdes haeris moculoba, romelmac xanZris dros SeiZleba gaaZlieros cecxli da xeli Seuwyos mis gadaadgilebas scenidan auditoriisken.
> 15
240
mm
≤ 15
240
mm
SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 39
scenebi da baqnebi
• roca scena 15 240 mm-ze maRalia, avan-scenis kedels unda hqondes 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti da unda vrceldebodes uwyvetad safuZvlidan saxuravamde. rogorc zemoT aRiniSna, simaRle izomeba scenidan galereis/qan-daris saxuravis Sida mxaremde.
• sadac avanscenis koeficienti gansaz-Rvrulia (mibmulia scenis simaRlesTan), avanscenis farda unda iyos cecxlgamZle an daculi unda iyos fardisTvis gan-kuTvnili wyalsaSxefi sistemiT. • cecxlgamZle fardis mizania Seakavos
gazebi, ali da kvamli scenaze da 20 wuTis manZilze `Zlieri~ cecxli ar gavrceldes mayureblebisken.
• fardis mTlianad CamoSvebas unda sWirdebodes 30 wamamde, magram roca bolomde CamoSvebamde 2438 mm rCeba, CamoSveba unda SeCerdes 5 wamiT, rom adamianebma moaswron gasvla.
• farda unda aqtiurdebodes gazrdi-li simxurvalis aRmoCenisas, aseve, xelis damxmare makontrolebliT.
• fardis masala unda Semowmdes cecx-lgamZleobasa da kvamlgaumtar-obaze. damontaJebul fardas unda Cautardes sacdeli Semowmeba var-gisad aRiarebis serTifikatis gace-mamde.
• wvadi masalebis Semcveli dekora-ciebi unda akmayofilebdes NFPA 701-is kriteriumebs, romlebic zRudavs alis gavrcelebas. qafplastebi unda Seesabamebodes $2603-s. yvela masala aseve unda Seesabamebodes saerTaSoriso saxanZro kods.
• scenis saavario ganiaveba aucilebelia iseTi scenebisaTvis, romelTa farTobi aRemateba 93 m2-s an simaRle aRemateba 15 240 mm-s.• scenis SuagulSi, yvelaze maRal
wertilSi unda mdebareobdes ori an meti avtomaturi saniavebeli, romelTa sufTa Tavisufali farTo-bi scenis farTobis minimum 5 %-ia. saniaveblebs unda hqondes gamoSver-ili kideebi, rogoric gamWvirvale saxuravebs aqvs, rom mexanZreebi ar Cacvivdnen Ria saniaveblebSi. sania-veblebis amuSaveba SesaZlebeli unda iyos rogorc avtomaturad, ise xeliT da mikruli unda hqondes etiketebi.
• auditoriisaTvis aseve unda iyos $909-is Sesabamisi pasiuri an aqtiuri kvamlis sakontrolo sistema, rom kvamlis fena SeaCeros araumcires 1829 mm-ze auditoriis skamebis yvelaze maRali donidan, an avanscenis ked-lis zemoT, Tu koeficientis mqone avanscenis kedeli agebulia §410.3.4-is Sesabamisad.
≥ 18
29
≥ 12
19
> 15
240
mm
• sayuradReboa, rom aqtiuri kvamlis sakontrolo sistema aq naCvenebia mxolod sailustraciod. SesaZle-belia kvamlis sakontrolo nebismieri sistemis gamoyeneba, aqtiuri iqneba, Tu pasiuri, romelic Seesameba §410.3.7.2 da §909-is kriteriumebs.
SD
40 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
scenebi da baqnebi
• §410.5 -is Tanaxmad, gasaxdelebi da sxva damxmare oTaxebi, rogorebicaa: dekora-ciebis sawyobi, piradi nivTebis Sesanaxi oTaxebi, saxelosnoebi an saTavsebi, unda gaimijnos cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone konstruqciiT. 15 240 mm-ze maRali scenebis koeficienti unda iyos 2 saaTi da 15 240 mm simaRlis an ufro dabali scenebisaTvis - 1 saaTi.
• aseTi oTaxebi erTmaneTisgan unda gaimijnos erTsaaTiani konstruqciiT.
• scenebs unda hqondes Semdegi gasasv-lelebi:
• scenis yovel mxares TiTo gasasvleli.
• scenis qveS mdebare farTobis yovel
mxares TiTo gasasvleli.
• erTi TavdasaRwevi dekoraciebis samarTavi galereidan/qandaridan da cxauridan ($410.2-Si ganmartebuli terminis Sesabamisad).
• cxauridan gasasvleli, romelic, Cveulebriv, scenidan sakmaod maRla mdebareobs, SeiZleba iyos saxuravze gamavali foladis kibe.
• saSxefeblebi unda damontaJdes scenis Tavze da saxuravTan, cxauris qveS da yvela viwro xidis/podiumis qveS. maT damxmare sivrceebSi, romlebic gamijnu-lia cecxlgamZle konstruqciebiT, aseve unda iyos saSxefeblebi.
• saSxefeblebi aucilebeli ar aris iseTi scenebis qveS, romelTa Tavi-sufali simaRle 1219 mm-ze naklebia da sadac farTobi gamoyenebulia mxo-lod magidebisa da skamebis Sesanaxad, ramdenadac saTavso farTobi scenis-gan da momijnave sivrceebisagan gami-jnulia minimum erTi 15,9 mm sisqis X tipis TabaSiris filiT. es aris sagan-manaTleblo dawesebulebebis scenebis
daproeqtebis zogadi meTodi.
• saSxefeblebi aucilebeli ar aris
93 m2-ze naklebi farTobisa da 15 240 mm-ze dabali patara scenebisaTvis, sadac fardebi, dekoraciebi an sxva wvadi dakidebuli sagnebi ar iweva vertikalurad. aseT SemTxvevebSi SeiZleba iyos farda da erTi ukana dekoracia.
• orkestrisaTvis gankuTvnil por-tatul/moZrav zRudarebs (amaRle-bul adgilebs) ar sWirdeba saSxefe-blebi.
≥ 15
240
mm
< 15
240
mm
dekoraciebis samarTavi
qandara
cxauri skamebis Tavze
• gegma auditoriisa da scenis zemoT mdebare farTobis CaTvliT
• gegma auditoriisa da scenis ZiriTadi donis CaTvliT
SPECIAL USES AND OCCUPANCIES / 41
• §410.4 ganixilavs rogorc mudmiv, ise droebiT baqnebs. Cven mxolod mudmivi baqnebis moTxovnebs SevexebiT. baqnebi im Senobis konstruqciis tipisaTvis Sesaferisi masalebiT unda aigos, rom-lebSic isinia ganTavsebuli.
• isini SeiZleba iyos cecxlgamZleobi-saTvis damuSavebuli xis masalisgan agebuli I, II an IV tipis konstruqcia, sadac baqani mTavari iatakidan 762 mm-ze maRla ar aris, oTaxis iatakis farTobis 1/3-ze meti ar aris da misi farTobi ar aRemateba 279 m2-s.
• sadac sivrce baqnis qveS gamoyene-bulia saTavsod an nebismieri sxva mizniT, garda momsaxurebebis sistemebis gayvanilobebisa, rogorebicaa eleqtrogayvaniloba an milgayvaniloba, maSin baqani unda aigos 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciiT.
• $410.7-Si ganTavsebidan Cans, rom is exeba $410-is yvela nawils. amdenad, wyalsawnevisadmi moTxovnebi am qve-nawilSi SeiZleboda Sexeboda rogorc scenebs, ise baqnebs, romlebic unda Seesabamebodes $905-s. am nawilis moTx-ovnebi dakavSirebulia scenis moTx-ovnebTan. amdenad, Cans, rom $905-Si ar aris moTxovnebi baqnebis mimarT garda imisa, rac exeba TavSeyris gamoyenebas, romelSic baqania ganTavsebuli.
A-1 da A-2 jgufis gamoyenebebSi, romelTa datvirTva 1000 adamianze metia, Slangis SesaerTeblebi unda mdebareobdes
• nebismieri scenis yvela mxares
• auditoriis ukan yvela mxares
• nebismieri aivnis yvela mxares
• gasaxdelebis yvela iarusze.
scenebi da baqnebi
• > oTaxis farTobis 2/3
• < oTaxis farTobis 1/3 da < 279 m2
III klasis wyalsawnevi milis Slangis SesaerTeblebiIII klasis wyalsawnevis Slangis
SesaerTeblebs, ganmartebis mixedviT,
aqvT rogorc I, ise II klasis Slangis
SesaerTeblebi. amdenad, $905.6 miu-
TiTebs $905.4-s I klasis da $905.5-s II
klasis Slangis SesaerTeblebis mde-
bareobas. ganStoebebi da dgarebi dac-
uli unda iyos, rogorc $905.4.1 nawilis
Sesabamisi I klasis sistemebi. sadac III
klasis erTze meti wyalsawnevia, isini
erTmaneTTan ZirSi hidravlikurad
unda iyos SeerTebuli.
> 76
2 mm
42 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
specifikuri gamoyenebebi
sxva specifikuri gamoyenebebiSesaZloa, damproeqtebeli Sexvdes H
jgufis gamoyenebebs saganmanaTleblo
dawesebulebebSi, gansakuTrebiT, kvlev-
iT institutebSi, sadac laboratoriebi
SeiZleba iyos Senobis an universtetis
ezos nawili. me-4 Tavi moicavs ramden-
ime nawils, romelic exeba H gamoyen-
ebebs, rac unda wavikiTxoT me-3 Tavis
moTxovnebTan erTad. Cven ar SevexebiT
safrTxis Semcveli gamoyenebebisadmi
arsebul am detalur moTxovnebs, rad-
gan es sxva sakiTxia. Tumca, rogorc me-3
TavSia aRniSnuli, unda gvaxsovdes,
rom arsebobs safrTxis Semcveli gamoy-
enebebisadmi moTxovnebis gansazRvris
kriteriumebis ori ZiriTadi nakrebi.
kriteriumebis pirveli nakrebi dakav-
Sirebulia iseTi nivTierebebis safrTx-
eebTan, romlebic gamoyenebaSia, meore
nakrebi ki dakavSirebulia gamoyenebu-
li nivTierebebis gamoyenebis xasiaTsa
da raodenobebTan. damproeqtebeli
unda muSaobdes damkveTTan erTad, rom
gaarkvios, ra masalebi iqneba gamoyen-
ebuli, sad iqneba gamoyenebuli da ra
raodenobis masala Seinaxeba, rac dam-
kveTs daexmareba gamoyenebis swori
klasificirebis gansazRvraSi, roca is
potenciurad H gamoyenebaa.
me-4 TavSi mocemuli sargeblobe-
bis danarCeni jgufebi dakavSirebu-
lia Senobebis an Senobebis nawilebis
specifikur sargeblobebTan, romlebic
iSviaTad gvxvdeba saganmanaTleblo
gamoyenebebis dros. eseni moicavs spe-
cialur gasarTob Senobebs, sahaero
xomaldebTan dakavSirebul nagebobeb-
sa da maRal svetebad dawyobil wvad
Senaxul saqonels. esenia specifikuri
sargeblobebi, romlebic iSviaTad gvx-
vdeba Cveulebrivi saganmanaTleblo
procesis mimdinareobisas da am wignSi
ar iqneba ganxiluli.
5Senobis simaRleebi da farTobebirogorc me-3 TavSia aRniSnuli, Senobis damproeqteblebi daproeqtebas TiTqmis
yovelTvis gamoyenebis gansazRvriT iwyeben. Senobis gamoyenebis klasificirebis
gansazRvris Semdeg, kodis analizis sagani xdeba gamoyenebis klasisaTvis dasaS-
vebi simaRleebisa da farTobebis gansazRvra sxvadasxva konstruqciis tipisaT-
vis. es urTierTdakavSirebuli kriteriumebi mocemulia IBC-is 503-e cxrilSi.
ekonomikis principi da sazogadoebrivi sargeblianoba gansazRvravs, rom Senobebi
aigos maqsimalurad iafad da minimalurad rTuli konstruqciis tipiT, romelic
mocemulia kodis kriteriumebSi.
arCevani SeiZleba gakeTdes daproeqtebis or tips Soris, romlebic, Cveulebriv,
gavlenas axdens 503-e cxrilis gamoyenebaze dasaSvebi simaRleebisa da farTo-
bebis gansazRvrisas. pirvelia, roca mocemuli gamoyenebis daproeqteba unda
uzrunvelyofdes sakmaris farTobs imisaTvis, rom daetios gansazRvruli sarge-
blobebi. meore arCevani aqtualuria spekulaciuri Senobebis agebisas, romlebic
ekonomikuri sargeblianobis mizniT igeba. saofise an sacalo vaWrobis SenobebSi
damproeqteblis mizania, dasaSvebi simaRle da farTobi maqsimaluri iyos da amis
misaRwevad gamoiyenos yvelaze ekonomiuri konstruqciis tipi. saganmanaTleblo
gamoyenebebis umetesoba pirveli tipisaa, magram savaraudoa, rom saganmanaTleblo
daniSnulebis Senoba SeiZleba aigos spekulaciuradac, ase rom, Cven orive alter-
nativas ganvixilavT.
ekonomikurad sicocxlisunariani Senobis zomis maqsimalizebis sakiTxis gan-
xilvisas, damproeqtebelma unda gamoiyenos mravalgzisi/iteratiuli procesi
mocemuli Senobis sivrcis maqsimalurad gasazrdelad. Cven unda gamovideT
konstruqciis tipidan da gavaanalizoT fardobiTi Rirebuleba da mogeba sxva-
dasxva konstruqciis tipebis gamoyenebis SemTxvevaSi, sanam mesakuTre miiRebs gad-
awyvetilebas. am mravalgzisi/iteratiuli procesis gamoyeneba SeiZleba Senobis
ekonomikuri efeqtianobis gasazrdeladac, sadac zomebisadmi moTxovnebi pirve-
ladi sakiTxia. orive SemTxvevaSi, mizania maqsimaluri farTobis miReba samSeneb-
lo masalebSi minimaluri danaxarjiT, ise rom Sesruldes (Tundac gadaWarbebiT)
kodiT gansazRvruli moTxovnebi sazogadoebis janmrTelobis, usafrTxoebisa
da keTildReobis dasacavad.
kodis me-5 Tavi efuZvneba ZiriTad kriteriumebs, romlebic Semdeg modificir-
deba Semamsubuqebeli faqtorebidan gamomdinare da iZleva simaRleebis, farTo-
bebis, konstruqciis tipebis, saxanZro dacvisa da sicocxlis usafrTxoebis siste-
mebis gazrdis an arCevis SesaZleblobas. erTi SexedviT, 503-e cxrili TiTqos
SemzRudavia, magram Tavis danarCen nawilSi gaTvaliswinebulia modifikaciebi,
romlebic damproeqtebels meti moqnilobis saSualebas aZlevs. sayuradReboa
cxrilis sqolioebi, romlebic sxvadasxva gamonaklisebze miuTiTebs.
44 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
ganmartebebi
kodis me-5 Tavis ganmartebebi gadmot-anilia me-2 Tavis ganmartebebidan. rogorc sxva msgavsi ganmartebebi, isin-ic mTel kodSi exeba ara mxolod me-5 Tavs. ganmartebebSi gamoyenebulia metad specifikuri kriteriumebi, romlebic mxolod kods exeba da SesaZloa gansx-vavdebodes terminebis zogadi/sasaubro mniSvnelobebisagan. isini yuradRebiT unda iqnas Seswavlili gamoyenebamde, sanam dasaSveb simaRleebsa da farTobebs ganvsazRvravdeT.
dagegmarebisa da zonirebis regulaciebSi mocemuli simaRlis SezRudvebisas yov-elTvis ar gamoiyeneba igive ganmartebebi an kriteriumebi simaRleebis gansasaz-Rvrad. kodis ganmartebebi SemuSavebulia regulaciebis erTgvarovani gamoyenebis gasamartiveblad. yuradReba misaqcevia dokumentebi, romlebic exeba gansaxil-vel sakiTxTan dakavSirebul regula-ciebs. aRar gamoiyenoT samSeneblo kodis kriteriumebi dagegmarebis sakiTxebTan mimarTebaSi, an piriqiT.
Cveulebriv, iTvleba, rom Senobis far-TobSi Sedis Senobis eqsterieris gare perimetrSi moqceuli farTobi. aRniSnu-li efuZvneba Semdegs: `garSemortymuli eqsterieris kedlebSi moqceuli farTo-bi~. sityva `moqceuli~ gulisxmobs, rom kedeli ganxiluli farTobis nawilia da upirispirdeba sityvas `SemozRuduli~, rac niSnavs imas, rom farTobi iwyeba eqs-terieris kedlis Sida mxridan. uZrav qonebasTan dakavSirebuli sxva termini, romelic amgvar farTobTan gamoiyeneba, aris Senobis saerTo farTobi. Senobis farTobis yvelaze saimedo gamoTvlaa, misi gazomva fasadis kedlebis gare mxa-reebs Soris moqceuli farTobiT. es moicavs Senobis umetes farTobs da yve-laze konservatiuli gzaa Senobis far-Tobis gamosaTvlelad, romelic axlosaa dasaSvebi farTobis zeda zRvarTan.
fuZis sarTulis, nulovani niSnulisa da Senobis simaRlis ganmarteba urTierT-dakavSirebulia da efuZvneba Senobis nulovan niSnuls qvemoT da zemoT mde-bare nawilebis urTierTobas. sayura-dReboa, rom Senobis simaRle, gazomili mm-Si, iTvaliswinebs saxuravis profileb-sac. Senobis simaRleebi izomeba yvelaze maRali saxuravis saSualo simaRlemde. amdenad, SesaZleblobas iZleva daqanebu-li saxuravebis, gansxvavebuli parapetis simaRleebsa da saxuravis Tavze moTavse-buli mowyobilobebis SemomzRudavebis arsebobis. simaRle gamoiTvleba sxva-dasxva kriteriumebis gamoyenebiT, Semdeg isini gamoiyeneba mravalsarTu-liani Senobebis simaRlis gansasazRvrad. `sarTulSi~ igulisxmeba dakavebuli an gamoyenebuli sivrce, mdebare Senobis SigniT, romelsac qvemoT aqvs iataki, zemoT ki sibrtye (Semdegi sarTuli an saxuravi). kodis uaxles gamocemaSi es gan-marteba gadatanilia me-2 TavSi.
• Senobis farTobi aris `farTobi, romel-ic moicavs garemomcvel eqsterieris kedlebs~. es konservatiulad unda gani-martos, rac gulisxmobs eqsterieris kedlebis gare mxareebamde.
• gasaniavebeli Saxtebi da Sida ezoebi ar Sedis Senobis farTobSi, rac imas niSnavs, rom rogorc Saxtis kedlis sisqe, ise Saxtis Sida farTobi ar Sedis Senobis farTobSi.
• zeda iatakis an saxuravis horizonta-lur naSverSi moqceuli farTobebi, Sedis Senobis farTobSi, maSinac ki, roca ar aris SemozRuduli garemom-cveli kedlebiT.
• fuZis sarTuli aris Senobis nawili, romelic nawilobriv an mTlianad nulovan niSnuls qvemoTaa. (nulovani niSnulis ganmartebisaTvis ixileT satitulo gverdi).
• Tu fuZis sarTulis zemoT mdebare iatakis dasrulebuli zedapiri nulo-vani niSnulidan 1829 mm-ze maRlaa, an Tu nebismier wertilSi Senobis da miwis zedapiris gadakveTis niSnulidan 3658 mm-iT maRlaa, maSin fuZis sarTuli iTv-leba `nulovan niSnuls zemoT mdebare sarTulad~.
BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 45
ganmartebebi
• sarTulis simaRle bolo iatakisaTvis
igulisxmeba iataks zeda moculobaSi,
magram ara saxuravis zemoT arsebul naS-
verebSi. amdenad, is izomeba:
• qanobiani saxuravis fermebis Tavamde; an
• Weris koWebis Tavamde.• sayuradReboa, rom simaRlis gansaz-
Rvrisas daxrili saxuravebi gaiTval-iswineba, parapetebi ki ara.
• sarTulis simaRle izomeba, rogorc vertikaluri manZili erTi dasrule-buli iatakis zedapiridan meore das-rulebuli iatakis zedapiramde.
• fuZis sarTuli
• qanobiani gruntis zedapiris SemTxvevaSi, nulovani niSnuli damokidebulia iseT farTobSi moqceul yvelaze dabal niS-nulebze, romlebic mdebareobs Senobasa da miwis nakveTis sazRvars Soris, an Senobasa da Senobidan 1829 mm manZils Soris.
• nulovani niSnuli aris sakontrolo matrica, romelic warmoadgens Senobis eqsterieris kedlebis gaswvriv gruntis zedapiris qanobis saSualo dones.
• antresoli aris Sualeduri iatakis done, ganTavsebuli ufro did iatakis filebs Soris. antresolis ZiriTadi farTobi SezRudulia im sivrcis iata-kis farTobis erT-mesamedamde, sadac is mdebareobs. oTaxis SemozRuduli nawilebi, romlebic moicavs antresols, ar unda Sevides iseTi oTaxis iatakis farTobis gamoTvlaSi, sadac mdebareobs antresoli. aseve, TviTon antresolis farTobi, ar unda Sevides oTaxis iata-kis farTobSi. aseve, gamonaklisis saxiT, I da II tipis konstruqciebSi dasaSve-bia ufro didi antresolebi. $503.1.1-is Sesabamisad, specialur samrewvelo gamoyenebebSi antresolebi SeiZleba iyos oTaxis iatakis farTobis or-me-samedamde. I da II tipis SenobebSi, rom-lebic aRWurvilia avtomaturi saSx-efebeli sistemiT da saavario xmovani/gangaSis sakomunikacio sistemiT, antre-solebi SeiZleba iyos oTaxis farTobis naxevari. roca iatakis farTobebi dasaS-veb farTobze didia, is sxva sarTulad miiCneva. sayuradReboa, rom ganmarte-bis ena iZleva antresolebis sxvadasxva doneebis agebis SesaZleblobas.
• Senobis simaRle aris `vertikaluri manZili nulovan niSnulsa da saxur-avis yvelaze maRali zedapiris saSua-lo simaRlemde~.
46 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
simaRlisa da farTobis SezRudvebi
Tavdapirvelad, ganvixilavT 503-e
cxrilSi mocemul standartebs, rogorc
zogad SezRudvebs. Semdeg SevamowmebT
kodis me-5 TavSi mocemul modifika-
ciebs.
• $502-is gansazRvrebiT, dasaSvebi simaR-le da Senobis farTobi gamoiTvleba gamoyenebis jgufisa da konstruqciis tipis urTierTgadakveTiT.
• saganmanaTleblo dawesebulebebisaT-vis gamoyeneba ganisazRvreba simaRlee-bisa da farTobebis gamoangariSebamde, cxrili, Cveulebriv, Semova gamoyen-ebis jgufebis nusxaSi im gamoyenebis moZebnis Semdeg, romelic Seesabameba Senobis proeqts.
cxrili 503
konstruqciis tipi (ix. Tavi 6)
tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi VA B A B A B masiuri xe A B• • • • • • • • •
simaRle m-Si nul. niSnuls zemoT UL 49 20 17 20 17 20 15 12(Senobis simaRl.)
jgufi (gamoyeneba) • A (sazogad. TavSeyris)
• B (biznes)
• E (saganmanaT.)
• F (samrewvelo)
• H (safrTxis Semcveli)
• I (institucionaluri)
• M (savaWro/komerc.)
• R (sacxovrebeli)
• S (sasawyobo)
• U (damxmare da sxvadasxva)
3 sarT.
2 183 m2
• Semdeg, gamoyenebis gaswvriv, movZebniT dasaSveb simaRleebsa da Senobis farTo-bebs, konstruqciis tipebis mixedviT.
• sayuradReboa, rom gansxvaveba A da B kategoriis konstruqciis tipebs Soris aris cecxlgamZleobis done, rogorc aRwerilia 601-e cxrilSi. A metad cecxlgamZlea, amdenad, nebis-mieri konstruqciis A tipis Senobebis dasaSvebi simaRleebi da farTobebi ufro didia, vidre B tipis Senobebisa. gamoyenebebis safrTxis xarisxis mixedviT da Senobebis tipebis cecx-lgamZleobis mixedviT klasificire-bis principis gamoyenebisas, rac ufro maRalia saxanZro da sicocxlis usa-frTxoebis done, miT ufro maRali SeiZleba iyos Senoba.
• simaRleebi orgvarad gamoixateba, orive maTgani Seesabameba gansazRvrul ter-minebs. pirvelia simaRle mm-Si nulo-vani niSnulidan zemoT da zogadad garmoyenebisgan damoukidebelia, Tumca mibmulia cecxlgamZleobasTan; meo-rea simaRle sarTulebSi da mibmulia gamoyenebasTan. kriteriumebis orive wyeba gamoiyeneba yvela SemTxvevaSi. isini arsebobs imisaTvis, rom Tavidan aviciloT sarTulebs Soris maRali simaRle iatakidan iatakamde, rasac SeuZlia gamoiwvios nulovani niSnuli-dan Senobis simaRlis zRvars gadasvla, Tu simaRleebi aseve ar iqneba gansaz-Rvruli. es problema SeiZleba Seiqmnas SenobebSi, sadac iatakidan iatakamde simaRle didia Sualeduri meqanikuri mowyobilobebis gansaTavseblad.
• 503-e cxrilidan aRebul ilustraciaSi Cans gamoyenebisa da konstruqciis tipis kavSiri simaRleebTan da Senobis farTo-bebTan. magaliTebi SerCeulia Senobis tipebidan, romlebic, Cveulebriv, xvdebaT damproeqteblebs, sadac kon-struqciis tipebi SerCeulia gansxvave-bebis sailustraciod, radgan iwyeba I tipis cecxlgamZle konstruqciidan da mTavrdeba V tipis koeficientis armqo-ne konstruqciiT. cxrilis monacemebi warmoadgens pirveli sarTulis simaR-leebs mm-Si/sarTulebis raodenobas/ZiriTadi iatakis dasaSveb farTobs.
BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 47
cxrili 503
ilustracia IBC-s 503-e cxrilis Sesabamisad(gviCvenebs iatakebisa da iatakis proporciuli farTobebis dasaSveb raodenobas saganmanaTleblo gamoyenebebisTvis)
konstruqciis tipi tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi V
(ix. cxrili 601) A A A masiuri B c. gamZl. koef. mqone c. gamZl. koef. mqone nawilobr. koef. mqone xe koef. ar mqone
gamoyeneba
A-3
(sazogad. TavSeyris) SeuzR./SeuzR./SeuzR. 21.3 m/3/(1440 m2) 21.3 m/3/(1301 m2) 21.3 m/3/(1394 m2) 13.1 m/1/(557 m2)
B (saganmanaTleblo
12 klass zemoT) SeuzR./SeuzR./SeuzR. 21.3 m/5/(3484 m2) 21.3 m/5/(2648 m2) 21.3 m/5/(3344 m2) 13.1 m/2/(836 m2)
E (saganmanaTleblo
12 klass qvemoT) SeuzR./SeuzR./SeuzR. 21.3 m/3/(2462 m2) 21.3 m/3/(2183 m2) 21.3 m/3/(2369 m2) 13.1 m/1/(883 m2)
• saxuravis sibrtye (araa naCvenebi SeuzRudavi farTobis SenobebisTvis)
• gamoyenebuli iatakis sibrtye, zoma aris masStabis proporciuli (garda SeuzRudavi farTobis SenobebisTvis)
pirobiTi aRniSvnebi
48 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
503-e cxrilis gamonaklisebi
§503.1.3-Si aRniSnulia, rom I tipis
SenobebTan, romlebic, 503-e cxrilis
mixedviT dasaSvebia iyos SeuzRudavi
simaRlisa da farTobis, ar aris aucile-
beli im Semcirebebis gamoyeneba, romlebic
am Tavis sxva nawilebSi dawesebulia
SeuzRudavi farTobis SenobebisaTvis sxva
konstruqciis tipebze. sayuradReboa, rom
H jgufis garkveuli gamoyenebebi mainc
eqvemdebareba simaRlisa da farTobis
SezRudvebs I tipis SenobebisTvisac ki.
gansazRvrulia ra dasaSvebi zRvrebi
ZiriTadi simaRleebisa da farTobebisaT-
vis 503-e cxrilSi, Tavis danarCen nawilSi
ganxilulia modifikaciebi da gamonak-
lisebi ZiriTadi kriteriumebisaTvis.
arsebiTia, rom damproeqtebeli kiTxu-
lobs mTel Tavs simaRleebisa da farTobe-
bis gansazRvris Semdegac. mxolod mTeli
Tavis wakiTxvis Semdegaa SesaZlebeli, gan-
isazRvros yvela faqtori, romelic gav-
lenas axdens simaRleebsa da farTobebze.
sayuradReboa, rom rigi gamoyenebebisa,
romlebic SedarebiT iSviaTad gvxvdeba
praqtikaSi, pirdapir araa ganxiluli
503-e cxrilSi, aramed aqvs gadamisamarTeba
simaRlisa da farTobis kriteriumebis
calke wyebaze. Senobis es tipi/gamoyenebis
jgufi aris calke/damoukideblad mdgo-
mi avtosadgomi garaJi. am sargeblobisaT-
vis simaRle da farTobi mocemulia 406.3.5
cxrilSi. es sargebloba aseve SezRudulia
am cxrilSi CamoTvlili konstruqciis
tipebis mixedviT.
• §503.1-is mixedviT, daSvebulia erTi an meti xanZarsawinaaRmdego kedeli (romelic ganmartebulia da regulir-deba me-7 Tavis debulebebiT), romelic erT nagebobas yofs `calke~ Senobebad.
• §702.1 da §705-is Sesabamisi xanZarsaw. kedeli
• 705.4 cxrilis Sesabamisi 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone kedeli B da E gamoyenebebSi.
• §503.1.2-Si aRniSnulia, rom erT miwis nakveTze ganTavsebuli ramdenime Senoba unda CaiTvalos calke Senobebad (ix. aseve §704.3, romelic exeba maT Soris warmosaxviTi xazis gavlebas), an rogorc erT erTeul Senobad farTobebis gamosaangariSeblad.
• Senobebis jgufisaTvis, romlebic erT erTeuladaa miCneuli, jgufi unda akmayofilebdes gaerTianebuli farTo-bisadmi arsebul SezRudvebs, romlebic gansazRvrulia yvelaze SezRuduli gamoyenebis safuZvelze. yuradRebiT unda ganvixiloT gasasvleli saSuale-bebic, roca ramdenime Senoba erT erTeu-ladaa CaTvlili.
• mag., A + B farTobebi ar unda aRemate-bodes yvelaze SezRuduli gamoyenebis erTi erTeulisaTvis dasaSveb farTobs (naCvenebia wyvetili xaziT).
• §506.1.1-is mixedviT, daSvebulia, rom mxolod erTi miwisqveSa sarTulis arsebobis SemTxvevaSi, romelic warmoadgens fuZis sarTuls da romelic ar aris nulovan niSnuls zemoT mdebare sarTuli, ar iqnas gaTvaliswinebuli Senobis saerTo farTobSi, Tu misi farTobi ar aRemateba erT sarTuliani SenobisaTvis daSvebul farTobs.
AB
AB
Senoba 1
Senoba 2
BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 49
simaRlis modifikaciebi da antresolebi
• §504.2-iT nebadarTulia, rom saSx-efebeli sistemiT uzrunvelyofi-li Senobebi gaizardos simaRleSi 6096 mm-mde an erTi sarTuliT. sacx-ovrebeli Senobebis simaRlis gazr-da SezRudulia 6096 mm-mde an erTi sarTuliT. §903.3.1.2-is Sesabamisi, NFPA “13R”-is saSxefebeli sistemiT daculi sacxovrebeli Senobebis gaz-rda SezRudulia 4 sarTulamde da 18 288 mm-mde. amgvari zrda ar exeba ufro SezRudul jgufebs, magaliTad, rog-orebicaa IIA tipis konstruqciis H an I-2 gamoyenebebi.
• §504.3-is mixedviT, koSkebi da Spilebi (piramiduli saxuravebi) SeiZleba acdes Senobis dasaSveb simaRles 6096 mm-iT, Tu wvadi konstruqciisaa da nebismieri manZiliT, Tu arawvadi kon-struqciisaa. sayuradReboa, rom es kri-teriumebi efuZvneba varauds, rom aseTi sivrceebi ar gamoiyeneba sacxovreblad an saTavsod. arsebiTad, isini mxolod dekoratiuli an momsaxurebis miznebiT gamoiyeneba.
• antresolebis farTobi izRudeba im oTaxis iatakis farTobis erT-mesame-damde, romelSic ganTavsebulia (Tumca §505-is gamonaklisebiT, I da II tipis SenobebSi daSvebulia ufro didi ant-resolebis arseboba). aseTi antresoli ara mxolod saerTo farTobSi ar Sedis, aramed im oTaxis saerTo iatakis far-Tobis gamoTvlaSic, sadac antresolia ganTavsebuli. amdenad, 93 m2 iatakis sivrceze SeiZleba iyos 31 m2 antresoli, ZiriTadi farTobisaTvis gansazRvru-li daSvebebis Sesabamisad.
• I da II tipis Senobebi, sadac mdebareobs specifikuri samrewvelo gamoyenebebi, daSvebulia antresolebi, romelTa farTobi oTaxis iatakis farTobis or-mesamedamdea.
• I da II tipis Senobebs, saSxefebeli da xmovani/gangaSis sistemebiT, SeiZleba hqondes antresolebi, romelTa farTo-bi oTaxis iatakis farTobis naxevaria.
• antresolebi iseTi simaRlisa unda iyos, rom SeiZlebodes cxovreba da rogorc antresolis doneze, ise antresolis qveS mdebare iatakis farTobze unda iyos mini-mum 2134 mm simaRlis Tavisufali sivrce.
• oTaxis SemozRuduli nawilebi ar gaiTvaliswineba iseTi oTaxis zomis gamoTvlisas, sadac antresolia gan-Tavsebuli.
• antresolebs unda hqondes ori damoukidebeli gasasvleli saSualeba. gamonaklisi SemTxvevaa, roca mosarge-bleTa datviTva mcirea, an roca gasas-vlelisaken mimavali saerTo bilikebi Zalian moklea. es SezRudvebi unda gan-vixiloT gasasvlelebisadmi moTxovne-bis fonze, romlebic mocemulia kodis me-10 TavSi.
antresolebi §502-is ganmartebis Sesabamisi antreso-le-
bi §505-Si miCneulia maT qvemoT mdebare
iatakis nawilad. Tu isini akma-yofile-
ben kriteriumebs, romlebic zRudavs maT
farTobs qvemoT mdebare iatakis erT-me-
samedamde, maSin isini ar iTvleba Senobis
saerTo farTobis nawilad, an damatebiT
sarTulad. Tumca, farTobi unda Sevides
saerTo cecxlisagan dacul farTobSi,
rogorc gansazRvrulia §702-Si.
oTaxis farTobi
oTaxis farTobis 1/3
• antresolebi kodis mixedviT miCneulia Ria farTobebad, romlebic ganTavsebulia oTaxSi sxva sivrceebis Tavze. kodi mtkiced acxadebs, rom yvela antresoli unda iyos Ria da Cauxergavi oTaxis mimarTulebiT, romelSic is mdebareobs, garda moajiris simaRlis kedlisa kideSi. am moTxovnas mosdevs uamravi gamonaklisi. mTavari ideaa is, rom Tu antresolis farTobi an mosargebleTa datvirTva mcirea, an aqvs gamokveTili sazRvrebis mqone calke gasasvleli biliki, is SeiZleba SemozRuduli iyos.
50 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
farTobis modifikaciebi
§506 gansazRvravs, rodis SeiZleba im far-
Tobebis gazrda, romlebic SezRudulia
503-e cxrilis mixedviT. ori ZiriTadi
faqtori, romelic Senobis farTobebis
gazrdis saSualebas iZleva, aris sazoga-
doebrivi gzis/sivrcis piras mdebareoba,
rogorc gansazRvrulia §1002.1-Si, an saSx-
efebeli sistemis arseboba.
§506.1-iT nebadarTulia, 503-e cxriliT
SezRuduli ZiriTadi farTobebi gaiz-
ardos Senobis gzispira mdebareobis da/
an avtomaturi saSxefebeli sistemis arse-
bobis SemTxvevaSi. amdenad, iatakis saerTo
dasaSvebi farTobi tolia 503-e cxrilis
ZiriTad tabularul farTobs damateb-
uli nebismieri zrda gzispira Ria sivr-
cispira mdebareobidan an/da damatebuli
nebismieri zrda avtomaturi saSxefebeli
sistemis arsebobidan gamomdinare.
• §506.4 uSvebs nulovani niSnulidan sami an metsarTuliani SenobebisaTvis Senobis saerTo farTobis erTi iat-akisaTvis daSvebul maqsimalur far-Tobze samjer gazrdas, rogorc gan-sazRvrulia §506.1-Si. orsarTuliani Senobebis saerTo farTobi SeiZleba gaizardos erTi iatakisaTvis daSve-bul maqsimalur farTobze mxolod orjer metad. arcerTi sarTulis iat-aki ar unda aWarbebdes $506.1-Si gansaz-Rvrul iatakis dasaSveb farTobs.
• farTobis gazrdis ufleba rom miiRos, nebismieri Senoba unda esaz-Rverbodes an udgebodes sazogadoe-briv gzas. roca Senobis perimetris 25 procentze meti gadis sazogadoebriv gzaze an minimum 6096 mm siganis Ria sivrceSi, Senobis farTobi SeiZleba gaizardos sazogadoebrivi gz(eb)isa da/an Ria sivrc(eeb)is damatebiTi siganis da maT mier garSemortymuli Senobis perimetris sigrZis safuZ-velze.
• gantoleba 5-2:
If = [F/P–0.25] W/30 = [76200/76200–0.25] 12192/30* = [1.0–0.25]1* = [0.75] = 75%
sadacIf = farTobis gazrda gzispira mde-
bareobis gamoF = Senobis perimetris mdebareoba
sazogadoebrivi gzis an minimum 6096 mm siganis Ria sivrcis gas-wvriv
P = mTeli Senobis saerTo perimetriW = sazogadoebrivi gzis an Ria
sivrcis sigane (mm-Si), 506.2.1-is Sesabamisad
*W/30 ar SeiZleba aRematebodes 1-s, §506.2.1-is Sesabamisad, Tumca is SeiZleba gaizardos 2-mde, roca Senoba akmayofi-lebs §507-Si mocemul yvela kriteri-ums, garda 18 288 mm sazogadoebrivi gzis an ezos mimarT moTxovnebTan Sesabamisobisa.
If = [F/P–0.25] W/30 = [38100/76200–0.25] 15240/30* = [0.5–0.25]1* = [0.25] = 25%
• gantoleba 5-1 aerTianebs zrdas gzis-pira mdebareobisa da saSxefeblebis gamo.
Aa = {At + [At x If] + [At x Is]}
sadacAa = erTi sarTulisTvis dasaSvebi
farTobiAt = iatakis dasaSvebi farTobi $
cxrili 503If = daSvebuli zrdis koeficienti
gzispirisaTvis, gamoTvlili $506.2-is Sesabamisad
Is = daSvebuli zrdis koeficienti saSxefebeli sistemisaTvis, gamoTvlili $506.3-is Sesabamisad
16 764 mm 12 192 mm
12 1
92 m
m15
240
mm
22 8
60 m
m
15 240 mm
• mi
ni
mu
m 6
096 m
m s
ig
ani
s s
azo
gad
oeb
ri
vi
gz
a
15 2
40 m
m
7620
mm
15 240 mm
15 240 mm
15 2
40 m
m
7620 mm
22 8
60 m
m7620 mm
4572
mm
3048
mm
• perimetri, romelic akmayofilebs gzispira mdebareobis gamo gazrdas gant. 5-2 -is Sesabamisad
BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 51
farTobis modifikaciebi
5-1 da 5-2 gantolebebis gamoyeneba gansaxil-veli SenobebisTvis: B jgufi, III-A tipis konstruqcia, sami sarTuli, mTlianad saSxefebeli sistemiT uzrunvelyofili, ganlageba miwis nakveTze imgvarad, rogorc aRwerilia qvemoT. sayuradReboa, rom es aris mravalgzisi/iteratiuli procesi da, Cveulebriv, misi gamoyenebisas ver davicavT kodSi warmodgenil Tanmimdevrobas.
• At: dasaSvebi farTobi, 503-e cxrilis mixedviT: 2648 m2
• H: Senobis maqsimaluri simaRle, 503-e cxrilis mixedviT: 5 sarTuli an 19 812 mm
• gzispira mdebareobis gamo gazrda 506.2 nawilis Sesabamisad (gantoleba 5-2)
• If = [F/P – 0.25] W/30 = [(15240 + 15240)/(15240 x 4 mxare) – 0.25] 15240/30* = [30480/60960 – 0.25]1* = [0.5 – 0.25]1* = [0.25] = 25% = 2648 m2 x 0.25 = 662 m2
* W/30 ar unda aRematebodes 1-s, $506.2.1-is mixedviT (daSvebebi ar Seesabameba $507-is yvela debulebas)
• saSxefebeli sistemis gamo gazrda (nawili 506.3) sam sarTuliani Senoba = 200% (2x)
amdenad At = 2648 m2 x 2 = 5292 m2
• farTobis modificireba 506.1 nawilis Sesabamisad (gantoleba 5-1)am gantolebaSi gaerTianebulia gzispira mdebareobisa da saSxefebeli sistemis gamo gazrda.
Aa = {At + [At x If] + [At x Is]}
sadac
Aa = erTi sarTulisaTvis dasaSvebi farT.
At = iatakis dasaSvebi farTobi cx. 503
If = daSvebuli zrdis koeficienti gzispirisaTvis
Is = daSvebuli zrdis koeficienti saSxefebeli sistemisaTvis
Aa = 2648 + [2648*0.25] + [2648*2] = 2648 + 662 + 5292Aa = 8602 m2
• farTobis gamoTvla (506.4 nawilis Sesabamisad)
§506.4-is mixedviT, samsarTuliani SenobisaTvis, §506.1-is Sesabamisad
gansazRvruli farTobi Aa SeiZleba gaizardos samjer.
magaliTad, Senobis maqsimaluri farTobi iqneba:
8602 m2 x 3 = 25806 m2
15 240 mm 15 2
40 m
m
4572
mm
15 240 mm
22 8
60 m
m
3048
mm
• perimetri, romelic akmayofilebs gzispira mdebareobis gamo gazrdas gant. 5-2 -is Sesabamisad
§507.9-is mixedviT, erTsarTuliani E
jgufis II, IIIA an IV tipis konstruqciis
Senobis farTobi ar SeizRudeba, Tu
yvela Semdegi piroba daculia:
1. yvela saklaso oTaxs aqvs araumcires
ori gasasvleli saSualeba, romelTa-
gan erTi pirdapir gareT gadis.
2. Senoba mTlianad aRWurvilia avtoma-
turi saSxefebeli sistemiT.
3. Senobas akravs da esazRvreba sazoga-
doebrivi gza an araumcires 18 288 mm
siganis ezo.
• sayuradReboa aseve, rom $507.4-is mixed-viT, nebismieri konstruqciis tipis, B, F, M an S jgufis gamoyenebebis Senobebi, romelTa simaRle or sarTulamdea, SeiZleba SeuzRudavi farTobisa iyos, roca akmayofilebs zemoT aRniSnul me-2 da me-3 kriteriumebs.
=+
> 18288 mm
> 18288 mm
> 18288 mm
> 18288 mm
+
52 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Sereuli sargebloba da gamoyeneba
§508 Sereuli sargebloba da gamoyenebakodis 2006 wlis gamocemaSi, es nawili
gadatanilia me-3 TavSi.
• damxmare sargeblobebi (§508.2)
• damxmare gamoyenebebi (§508.3.1)
• Sereuli gamoyenebebi (§508.3)
damxmare sargeblobis farTobebi miCneulia, rom mTavari gamoyenebis
damxmare sargeblobebi da gamoyenebe-
bi Sereuli gamoyenebis jgufad klas-
ificirdeba. nageboba an misi nawili unda
klasificirdes §508.3-Si gansazRvruli
gamoyenebis jgufebidan erT-erTSi.
roca Senobis gamoyenebas axlavs erTi an
meti damxmare sargeblobis farTobebi,
rogorc gansazRvrulia 508.2 cxril-
Si, farTobebi miiCneva mTavari gamoy-
enebis nawilad, magram aucilebelia
maTi gamijvna danarCeni gamoyenebisgan
cecxlgamZleobis koeficientis mqone
gammijnavebiT, an cecxlsaqrobi siste-
mebiT, cxrilSi CamoTvlili moTxovne-
bis Sesabamisad. sayuradReboa, rom damx-
mare sargeblobis farTobis gamijvnis
moTxovnebi ar gamoiyeneba sacxovrebel
erTeulebTan.
• laboratoria da quris oTaxi 1 sT-iani c.g. koef. gamyofiT
an
1 s
T-i
ani
c.g
. ko
ef. g
ammi
jna
vi
• laboratoria da quris oTaxi avtomaturi cecxlsaqrobi sistemiT
1 s
T-i
ani
c.g
. ko
ef. g
ammi
jna
vi
• 508.2 cxrilSi CamoTvlili damxmare sar-geblobis farTobebSi Sedis iseTi far-Tobebi, sadac xanZris riski maRalia. aseTi farTobebis magaliTebi xSirad gvxvdeba saganmanaTleblo dawesebulebebSi da aucilebelia maTi gamijvna Semdegnairad:
• quris oTaxi, sadac mowyobilobis rome-lime nawilis simZlavrea saaTSi 117 200 vati: 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone gammijnavi an avtoma-turi cecxlsaqrobi sistemis arseboba.
• laboratoriebi, romlebic ar klas-ificirdeba, rogorc H: 1 saaTiani an avtomaturi saSxefebeli sistema.
• 9,29 m2 -ze didi sasawyobo oTaxebi: 1 saaTiani an avtomaturi cecxlsaqro-bi sistema.
1
sT
-ian
i
c.g
. ko
ef. g
ammi
jna
vi
BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 53
Sereuli sargebloba da gamoyeneba
• $706-is Sesabamisi xanZarsaw. barierebi an $711-is Sesabamisi horizontaluri kon-struqciebi unda vrceldebodes iataki-dan c.g. koeficientis mqone iataki/Weris an saxuravi/Weris konstruqciamde.
• zogierT SemTxvevaSi, avtomaturi cecx-lsaqrobi sistema SeiZleba Seicvalos cecxlgamZleobis koeficientis mqone gammijnaviT. am SemTxvevaSi, gammijnavs unda SeeZlos kvamlis Sekaveba. sadac avtomaturi cecxlsaqrobi sistema akmay-ofilebs 508.2 cxrilis moTxovnebs, is unda damontaJdes mxolod damxmare sargeblobis oTaxSi an farTobze.
• 508.2 cxrilis mixedviT, saganmanaTle-blo dawesebulebebSi xSirad gvxvdeba damxmare sargeblobis farTobebis sxva magaliTebi da aucilebelia maTi gami-jvna Semdegnairad:• $406.2-is Sesabamisi avtosadgomi
garaJebi: 2 an 1 saaTiani c. g. mqone gammijnavi da avtomaturi cecxl-saqrobi sistemis arseboba.
• sayuradReboa, rom $508.2.3-is Sesabamisad, sadac avtomaturi saSxe-febeli sistemebi damontaJebulia 508.2 cxrilis moTxovnebis Sesa-bamisad, sistemis dayeneba aucile-belia mxolod damxmare sargeblobis farTobze.
2 sT
-ian
i
c.g
. ko
ef. g
ammi
jna
vi
1 sT
-ian
i
c.g
. ko
ef. g
ammi
jna
vi
54 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Sereuli sargebloba da gamoyenebebi
damxmare gamoyenebebiroca gamoyeneba moicavs mkveTrad gansx-
vavebul damxmare sargeblobas, romelic
ikavebs nebismieri im sarTulis 10%-ze nak-
lebs, sadac isinia ganTavsebuli, an 503-e
cxrilis mixedviT sxvadasxva gamoyenebe-
bisaTvis daSvebul simaRleze an farTo-
bze naklebs, damxmare sargebloba unda
gaimijnos mTavari gamoyenebisagan. gamon-
aklisebi arsebobs safrTxis Semcveli
sargeblobebisaTvis an roca amas moiTxovs
$508.2, damxmare sargeblobis farTobebTan
dakavSirebiT.
$508.3.1-is gamonaklisebis Sesabamisad,
TavSeyris damxmare gamoyenebebi ar miiC-
neva calke gamoyenebebad, Tu 69,7 m2-mdea.
sayuradReboa, rom TavSeyris farTobebi,
romlebic E jgufis gamoyenebebis damxmare
farTobebia, romlis zoma SeuzRudavia,
ar iTvleba calke gamoyenebebad, garda
misadgomobis moTxovnebis SemTxvevisa,
romelzec saubaria me-11 TavSi (TavSeyris
gamoyenebebi).
• $508.3.2-is Sesabamisi gaumijnavi gamoy-enebis kriteriumebis gamoyenebis dros, aucilebeli ar aris sargeblobebis erTmaneTisgan an danarCeni Senobisgan gamijvna, Tumca mTeli Senobis dasaS-vebi simaRle, farTobi da konstruqci-is tipi regulirdeba yvelaze mkacri kriteriumebiT TiToeuli gaumijnavi sargeblobisaTvis.
• $508.3.3-is Sesabamisi gamijnuli gamoy-enebis kriteriumebis gamoyenebis dros, sxvadasxva sargeblobebi erTmaneTisgan unda gaimijnos xanZarsawinaaRmdego barieriT, Tumca mTeli Senobis dasaS-vebi simaRle, farTobi da konstruqciis tipebi ganisazRveba TiToeuli calke farTobis moTxovnebis Sesabamisad.
• damxmare gamoyeneba, romelic mTavari gamoyenebis farTobis 10%-ze naklebs iyenebs, ar saWiroebs gamijvnas mTavari gamoyenebisgan.
Sereuli gamoyenebebiroca Senobas aqvs Sereuli gamoyenebebi,
romlebic sakmaod gansxvavebuli da
farToa, rogorc calke sargeblobebi,
TiToeuli sargebloba miiCneva calke
da gansxvavebul gamoyenebad. Sereuli
gamoyenebebi ganixileba sami xerxidan
erT-erTis saSualebiT:
1. TavSeyris gamoyenebebi rogorc zemoTaa aRwerili.
2. gamijnuli gamoyenebebigamijnuli gamoyenebebis moTxovnaa,
gamoyenebebi gaimijnos 508.3.3
cxrilis Sesabamisad gansazRvruli
cecxlgamZleobis koeficientis
mqone gammijnavebiT.
3. gaumijnavi gamoyenebebi gaumijnavi gamoyenebebisTvis, mTeli
Senoba da masSi Semavali TiToeuli
gamoyeneba regulirdeba simaRlis,
farTobisa da cecxlgamZleobisaT-
vis arsebuli yvelaze mkacri moTx-
ovnebis Sesabamisad.
BUILDING HEIGHTS AND AREAS / 55
specialuri debulebebi
§509 mTlianad eZRvneba 503-e cxrilis
debulebebisa da me-5 Tavis sxva nawileb-
is gamonaklisebs. es gamonaklisebi gam-
oiyeneba mxolod maSin, roca daculia
qvenawilebSi mocemuli yvela piroba. es
pirobebi efuZvneba gamoyenebis jgufebi-
sa da konstruqciis tipebis specifikur
kombinaciebs. es specialuri debulebe-
bi iyo kodis reagiereba iurisdiqciis
samodelo kodebis ganviTarebaze, rom-
lebic win uZRoda IBC-is. es specialuri
debulebebi, Cveulebriv, damproeqteb-
els meti moqnilobis saSualebas aZlevs,
raTa man daakmayofilos samSenebelo
programis moTxovnebi, vidre amis saSu-
alebas miscemda mxolod 503-e cxrili.
es pirobebi anotirebuli unda iyos
cxrilSi damproeqteblisaTvis, rom
mas ar gamorCes isini daproeqtebisa da
kodis analizis dros.
S-2 jgufis avtosadgomi garaJebi, romelTa Tavzec ganTavsebulia A, B, M, R an S jgufebi§509.2-is specaluri debulebebi gamoiyen-
eba rig pirobebTan, sadac SemozRuduli
an Ria avtosadgomi garaJebi isea agebu-
li, rom maT Tavze ganTavsdes sxva sarge-
blobebi. es Zalian Cveulebrivi Senobis
tipia. esaa Sereuli sargeblobis Senoba,
sadac gansazRvruli sargeblobebi gan-
Tavsdeba avtosadgomis Tavze. special-
uri debulebebi, romlebic am tipis
SenobebisaTvis gamoiyeneba, muSavde-
boda wlebis manZilze mravalbiniani
Senobebis ganviTarebis pasuxad, sadac
gamoyenebulia xis karkasiani konstruq-
cia betoniT agebuli garaJis nagebobaze.
ramdenadac es Sereuli konstruqciis
nagebobebi realobad iqca, maT sWird-
ebaT debulebebi, rom kodis interpre-
taciebi ufro erTgvarovani gaxdes.
$509.2-is specialuri debulebebisaTvis
specifikuri moTxovnebi Semdegia:
• kibeebisa da Saxtebis SemomzRudavebs, romlebic gadis horizontalur kon-struqciaSi, aqvs minimum 2 saaTiani koe-ficienti.
• horizontaluri konstruqciis Tavze arsebuli sargebloba moicavs A gamoyen-ebebs, romelTagan TiToeulis mosarge-bleTa datvirTva 300-ze naklebia, an B, M an R an S jgufebs.
• fuZis sarTuli an nulovan niSnuls zemoT mdebare pirveli sarTuli I-A tipis konstruqciaa da mis zemoT mde-bare Senobisgan gamijnulia 3 saaTiani horizontaluri gammijnaviT.
• qvemoT mdebare Senoba mikuTvneba S-2 gamoyenebis jgufs da gankuTvnilia kerZo avto-satransporto saSualebebis Sesanaxad.
• ixileT aseve $509.4, romelSic moce-mulia avtosadgomTan dakavSirebuli debulebebi R jgufis gamoyenebebSi.
S-2 jgufis SemozRuduli avtosadgomi garaJi, romlis Tavzec ganTavsebulia S-2 Ria avtosadgomi garaJi§509.3 nawili iyenebs iseTive princips,
rogorsac §509.2 nawili Sereuli sarge-
blobis SenobebisaTvis IBC-Si. kriteri-
umebi gansxvavebulia, Tumca, ZiriTadad,
nebadarTulia Ria avtosadgomi gara-
Jis ageba SemozRuduli avtosadgomi
garaJis Tavze, xdeba ra maTi mikuTvneba
axali jgufisaTvis, roca cecxlgamZle-
obis moTxovnebi daculia.
• Tu SemozRuduli avtosadgomi garaJi gamijnulia gansazRvruli koefici-entis mqone cecxlgamZle barierebiT, maSin zemoT mdebare Senoba iTvleba calke Senobad simaRleebisa da farTo-bebis gamoTvlisas. realurad, podi-umisa da mis Tavze mdebare Senobis horizontaluri gamijvnisas, kodi damproeqtebels xelaxali gansazRvris uflebas aZlevs, sadac simaRleebisa da farTobebis gamosaTvlelad gamoiyen-eba gruntis gegma. $509.2-Si CamoTvlili yvela piroba daculi unda iyos gamosay-enebel debulebebTan erTad. am deb-ulebasTan dakavSirebuli moTxovnebis kombinacia, Cveulebriv, met moqnilobas iZleva am tipis Sereuli sargeblobi-sa da Sereuli konstruqciis Senobis daproetqebisaTvis, vidre 503-e cxri-lis gamoyeneba.
• calke Senobebi dasaSvebi farTobis, sarTulebis raodenobis da konstru-qciis tipebisaTvis
• S-2 jgufis gamoyeneba fuZis sarTulSi da/an niSnuls zemoT pirvel sarTulze IA tipis konstruqciaSi
• minimum 3 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone horizontaluri konstruqcia, romlis Riobebi dacu-lia 2 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone SemomzRudavebiT
• erTi Senoba simaRlis SezRudvebi-saTvis mm-Si
56 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
specialuri debulebebi
Ria avtosadgomi garaJi A, I, B, M da R jgufebis qvemoT§509.7-iT nebadarTulia Ria avtosadgomi
garaJis Tavze gansazRvruli gamoyenebe-
bis ageba da maTi CaTvla calke Senobebad
simaRlisa da farTobis gamoTvlis dros.
Ria avtosadgomi garaJis simaRle da
farTobi regulirdeba §406.3-iT, xolo
garaJis Tavze ganTavsebuli jgufebis
simaRleebi da farTobebi regulirdeba
503-e cxriliT. arsebobs SezRudva, rom
Senobis im nawilis sarTulebis simaR-
leebi (mm-Si) da sarTulebi, romlebic
garaJis Tavzea, gaizomos nulovani
niSnulidan sxvadasxva sargeblobebis
mTeli jgufisaTvis. es nawili moiTxovs
cecxlgamZleobis uzrunvelyofasac yve-
laze SezRudul sargeblobebSi. aseve,
moiTxovs, rom garaJis Tavze arsebuli
sargeblobidan gasasvleli gaimijnos
minimum 2 saaTiani cecxlgamZleobis koe-
ficientis mqone konstruqciiT.
• A, B, I, M da R jgufis gamoyenebebis simaRle da farTobi regulirdeba $503-iT.
• Tumca, sayuradReboa, rom sarTu-lianoba da simaRle mm-Si izomeba nulovani niSnulidan.
• Ria avtosadgomi garaJis simaRle da farTobi regulirdeba $406.3-iT.
6konstruqciis tipebikonstruqciis tipebis mixedviT Senobebis klasificireba Tavidanve samodelo
kodebis umetesobaSi xdeboda. erTiani samSeneblo kodi Seicavda am klasificire-
bebs 1927 wels dabeWdil pirvel gamocemaSi. IBC aseve aRiarebs im kavSirebs gamoy-
enebasa da konstruqciis tips Soris, rac mocemuli iyo winamdebare kodebSi, Tumca
IBC-is debulebebi ufro gansxvavebuladaa organizebuli da naklebad Seicavs
pirdapir ganmartebebs, vidre Zveli samodelo kodebi. kodis bevri nawili sqo-
lioebSi Camovida da zogierTi debuleba axla gvxvdeba sxva Tavebis ganmarte-
bebSi. cecxlgamZleobis koeficientebi, romlebic ufro farTod iyo aRwerili
winamorbed kodebSi da advilad gasagebi iyo debulebebi samSeneblo masalebTan
dakavSirebiT, IBC-s, $602-Si ufro mokledaa aRwerili da gansxvavebebi dakav-
Sirebulia mxolod testis kriteriumebTan. Tumca, specialistebisaTvis axlac
gasagebi iqneba ZiriTadi gansxvavebebi konstruqciis tipis klasificirebebSi.
ganmartebebis gamartivebam da damproeqteblebisa da mSeneblobis nebarTvis gam-
cemisaTvis Sesabamisi valdebulebebis Semoklebulma aRwerilobebma SeiZleba
gansazRvrac gaaiolos. meores mxriv, SeiZleba ufro garTuldes am debulebebis
gamoyeneba, ramdenadac kodis axali momxmareblebi realur proeqtebTan rTulad
gasageb debulebebs iyeneben. kodis gamoyenebam warmoSva ganmartebebis Seqmnis pre-
cendentebi, rom Seqmniliyo gamoyenebiTi codnis organo, romelic gansazRvravda
kodis samomavlo interpretaciebs.
Zvel samodelo kodebSi mocemuli Senobis konstruqciis ganmartebebi ufro
detalurad aRwerda iseTi samSeneblo masalebis elementebs, rogorebicaa struq-
turuli karkasi da kibis safexurebi. axali kriteriumi masalebs yofs `wvad~
da `arawvad~ masalebad, garkveul pirobebSi maTi Semowmebidan gamomdinare.
es ufro zusti ganmartebaa, magram ufro bundovani kodis Cveulebrivi momx-
mareblisaTvis, romelic intuiciurad xvdeba, rom foladi an betoni arawvadi
masalebia da ara iqidan gamomdinare, rogor mdgomareobaSi arian isini ASTM E 119-
is Sesabamisad Semowmebis dros, romelic warmoadgens standartuli Semowmebis
meTods Senobis konstruqciisa da masalebis cecxlgamZleobaze SemowmebisaTvis.
am cvlilebas unda SeeCvion kodis is momxmareblebi, romlebic Zveli samodelo
kodebiT xelmZRvanelobdnen, rom moergon IBC-is stils.
58 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
konstruqciis tipebi
IBC yvela Senobas xuT farTo kategoriad
yofs, maTi konstruqciis asagebad gamoyen-
ebuli ZiriTadi masalebis cecxlgamZle
Tvisebebidan gamomdinare. konstruqciis
xuTi tipi aRiniSneba romauli cifre-
biT da progresirebs zemodan qvemoT I
tipidan (yvelaze metad cecxlgamZle kon-
struqcia) V tipamde (yvelaze naklebad
cecxlgamZle).
xuTi tipis konstruqciis klasebi masaleb-
is cecxlgamZleobis an wvadobis safuZ-
velze iyofa or did kategoriad, A da B
kategoriebad; Semdeg es jgufebi iyofa im
cecxlgamZleobisda mixedviT, romelsac
masalebi iZenen konstruqciis sistemebis
mTavari elementebTan damcavebis gamoy-
enebis Semdeg. es cecxlgamZleobis koe-
ficienti efuZvneba Senobis elementebis
dacvas cecxlisagan, romelic SeiZleba
gavrceldes, rogorc Senobis SigniT, ise
mosazRvre nagebobebidan.
503-e cxrili gansazRvravs xuTi tipis
konstruqciis kavSirs SenobisaTvis dasaS-
veb simaRleebTan da farTobebTan maTi
gamoyenebis safuZvelze. amgvarad, kodis
Tavdapirveli analizisas, damproeqte-
beli muSaobs damoukidebeli cvladebis
sam damoukidebel wyebasTan. sasurveli
gamoyeneba da Senobis sasurveli simaRle
da farTobi gansazRvravs kodiT daSve-
bul konstruqciis tips. Cveulebriv,
gamoyeneba winaswar ganisazRvreba, farTobs
ki gvikarnaxebs gaTvaliswinebuli sarge-
bloba an adgilis SezRudvebi. amdenad,
konstruqciis tipi, Cveulebriv, bolo
cvladia, romelic unda vipovoT danar-
Ceni oris dafiqsirebis Semdeg.
601-e cxrili gansazRvravs Senobis elemen-
tebis didi nawilis aucilebel cecxl-
gamZleobas TiToeuli konstruqciis tip-
isaTvis. dawvrilebiTi informaciisaTvis
ixileT 66-70 gverdebi. sayuradReboa,
rom me-7 Tavi aregulirebs cecxlgamZ-
leobis koeficientis mqone konstruq-
ciaSi gamoyenebul masalebsa da asawyob
sistemebs. arsebobs pirdapiri kavSiri
gamoyenebis tipis, mosargebleTa xasi-
aTisa da raodenobisa konstruqciis klas-
ificirebasTan. rac metia mosargebleTa
raodenoba, da mosargebleebi specialuri
saWiroebebiT, rogoricaa saavadmyofos
pacientebi, xandazmulebi da uunaroni,
miT metad safrTxis Semcvelia gamoyenebe-
bi da aucilebelia cecxlgamZle da moq-
medi cecxlsaqrobi sistemebis doneebis
damateba.
cxrili 503 konstruqciis tipi (yvelaze cecxlgamZle yvelaze naklebad cecxlgamZle)
tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi V
A B A B A B masiuri xe A Bjgufi
(gamoyeneba) A B E F H I M
R S U
• Cveulebriv, damproeqtebeli 503-e cxrilis gamoyenebas iwyebs gamoyenebis jgufis mxridan.
• ganzraxuli gamoyeneba da Senobis sasurveli simaRle da farTobi gan-sazRvravs kodiT daSvebul kon-struqciis tips. magaliTad, E jgu-fis gamoyenebisaTvis minimaluri ZiriTadi konstruqciis tipi unda ganTavsdes 2 sarTulian SenobaSi, romlis TiToeuli iatakis farTobia 929 m2, unda iyos III-B tipis Senoba an IV tipis Senoba.
TYPES OF CONSTRUCTION / 59
konstruqciis klasificireba
sxvadasxva tipis konstruqciebs Soris
arsebuli yvelaze didi gansxvaveba
SeiZleba Sejamdes qvemoT mocemul
cxrilSi.
masalebi daculi elementebi naklebad daculi elementebi daucveli elementebi
arawvadi tipi I-A, II-A tipi I-B tipi II-B
wvadi — — —
Sereuli sistemebi tipi III-A tipi III-B —
masiuri xe — tipi IV —
nebismieri masala tipi V-A — tipi V-B
• sayuradReboa, rom cecxlgamZleobis xarisxebi am cxrilSi iklebs marcxnidan marjvniv da zemodan qvemoT.
arawvadi masalebiI da II tipis konstruqciis ZiriTadi
elementebi arawvadi masalebisaa. erTian
samSeneblo kodSi gansazRvrulia
`arawvadi~, rogorc `masala, romlis
arcerTi nawili ar aaldeba da daiwveba
cecxlis zemoqmedebis SemTxvevaSi~
(1997 UBC $215). arawvadobis IBC-
iseuli ganmarteba mocemulia $703.4-
Si, romlis formulirebiTac masalebi,
romlebic arawvadi unda iyos, unda
akmayofilebdes ASTM standart E 136-
is Sesabamisi Semowmebis kriteriumebs:
`Semowmebis standartuli meTodi
masalebis qcevisaTvis vertikalur
milisebr RumelSi 750°C-ze~.
wvadi masalebiIII, IV da V tipis konstruqciis
elementebi sxvadasxva xarisxis wvadi
masalebis gamoyenebis saSualebas
iZleva. xanZrisagan dacvis damatebiTma
saSualebebma SeiZleba gazardos am sami
tipis konstruqciis cecxlgamZleobis
koeficienti. sayuradReboa, rom
konstruqciis tipebi Sereuli
arawvadi da wvadi elementebis
Semcveli konstruqciiT, iTvleba wvad
konstruqciad da aris III, IV an V tipis.
• arawvad masalebSi Sedis qvis masala, betoni da rkina.
• sayuradReboa, rom damatebiTi cecx-lgamZle masalebis gamoyeneba I da II tipis konstruqciis arawvad elemen-tebTan zrdis I-A da II-A tipis koefi-cientebs, I-B da II-B tipis daucveli arawvadi konstruqciis ZiriTad klasebze metad.
• ar aris ganmartebuli `wvadi kon-struqcia~ , romelic mocemu-lia IBC-Si. samSeneblo an samTo mrewvelobis leqsikonebSi es ter-mini gansazRvrulia ase: `aqvs unari, ar aaldes an gauZlos wvas. gamoiyen-eba, gansakuTrebiT, masalebisaTvis, romelTac cecxlis zemoqmedebis dros ekidebaT cecxli da iwvian~. savarau-doa, rom eseni unda iyos is masalebi, romlebic ar Seesabameba ASTM E 136-is moTxovnebs, romlebic dakavSire-bulia arawvadobasTan, aseTebia: xe da plastmasi.
60 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
xanZrisagan pasiuri dacva
• cecxlgamZleobis principi efuZvneba su-
rvils, SeizRudos cecxlis gavrceleba:
• erTi Senobidan meoresken
• erTi farTobidan meoresken; an
• erTi iatakidan meoresken.
• 601-e cxrili gansazRvravs Senobis umetesi elementebis cecxlgamZleobis aucilebel koeficientebs konstru-qciis xuTi tipisaTvis. Senobis elemen-tebis cecxlgamZleoba mosargebleebs aZlevs dros, gavidnen Senobidan sagange-bo situaciis dros, xolo mexanZreebs aZlevs dros imisaTvis, rom Caaqron cecxli konstruqciis Camoqcevamde, gan-sazRvruli drois manZilze. Senobis elementebis kategoriebia:
• struqturuli karkasi
• mzidi kedlebi
• aramzidi kedlisadmi moTxovnebi warmo-
dgenilia $602-Si, 601-e da 602-e cxrilebSi.
interieris aramzidi kedlisa da tixari-
sadmi moTxovnebi warmodgenilia 601-e
cxrilSi. eqsterieris aramzidi kedli-
sadmi moTxovnebi ki 602-e cxrilSi.
• iatakis konstruqcia
• saxuravis konstruqcia
• Senobis Sida elementebis cecxl-gamZleobisadmi moTxovnebi gamom-dinareobs ganyofilebebad dayofis Teoriidan. am mosazrebiT, Senoba barierebis saSualebiT iyofa gan-sxvavebul zonebad, imisaTvis rom Seakavos cecxlis ganviTareba da gavr-celeba.
TYPES OF CONSTRUCTION / 61
xanZrisagan pasiuri dacva
konstruqciis tipebis klasificireba
gansazRvravs pasiuri cecxlgamZleobis
xarisxs, rac damaxasiaTebelia Senobis
konstruqciisa da konvertisaTvis.
is gansxvavdeba aqtiuri cecxlsaqro-
bi sistemebisgan, rogoricaa saSxefe-
beli sistemebi. rogorc ganxilulia
me-7 da me-9 TavebSi, kodis Sesabamisad,
SesaZlebelia arCevani gavakeToT pasi-
ur da aqtiur sistemebs Soris. azri
imaSia, rom Senobas SevxedoT, rogorc
mTlianobas da uzrunvelvyoT cecx-
lisagan Tanabari dacva, rom mivaRwioT
nagebobis dacvisa da mosargebleTa usa-
frTxoebis winaswargansazRvrul dones.
mniSvnelovania, damproeqtebels axs-
ovdes, rom Senobis mesakuTreTa umete-
sobas urCevnia, Senoba akmayofilebdes
kodSi gansazRvrul yvelaze mcire cecx-
lgamZleobis koeficientis moTxovnas,
radgan cecxlgamZleobis uzrunvelyofa
pirdapiraa dakavSirebuli mSeneblobis
xarjebTan. konstruqciis tipis gansaz-
Rvra, Cveulebriv, moiTxovs rogorc
sasurveli gamoyenebis, ise Senobebs an
Senobebis nawilebs Soris cecxlgamyofi
manZilisadmi moTxovnebis analizs. da
piriqiT, Senobis ufro maRali cecxl-
gamZleobis koeficientiani sisteme-
bis gamoyenebisas Senobis nawilisaTvis
momsaxurebis an esTetikuri mizniT,
aucilebeli ar aris, mTeli Senoba ufro
maRali koeficientis mqone iyos, vidre
saWiroa gamoyenebis an miwis nakveTis
mdebareobis mixedviT. klasificire-
bisaTvis gamoyenebuli standartebi
aris minimaluri standartebi, Tumca
minimaluri da maqsimaluri gamoiyeneba
mTel SenobasTan da ara izolirebul
komponentebTan.
mSeneblobis nebarTvis gamcemma unda
Seamowmos damproeqteblis mier miniWe-
buli konstruqciis klasificireba da
gansazRvros saboloo klasificireba.
Senobas unda SevxedoT, rogorc mTlian
sistemas da ganvixiloT erTianobaSi.
$602.1.1-Si aRniSnulia, rom miuxedavad
imisa, rom Senobis nawili SeiZleba aWar-
bebdes misi tipisa da gamoyenebisaT-
vis gansazRvrul moTxovnebs, mTlian
Senobas ar Wirdeba rom akmayofilebdes
ufro maRali koeficicentis moTxovnebs,
vidre saWiroa ganzraxuli gamoyenebi-
saTvis.
• pasiuri cecxlgamZleoba Sedegia sam-Seneblo masalebisa da asawyobi siste-mebis gamoyenebisa, romelTac unda gau-Zlon cecxlis zemoqmedebas ise, rom ar Camoiqcen an garkveul temperaturaze metad ar gacxeldnen cecxlis zemoq-medebis sapirispiro mxares. 503-e cxri-lis mixedviT, cecxlgamZle masalebis gamoyenebam samSeneblo masalebad imi-saTvis, rom konstruqciis klasi gada-vides B-dan A-Si, SeiZleba gazardos dasaSvebi simaRleebi da farTobebi. cxrilis mixedviT, wvadi masalebis cecxlgamZleoba SeiZleba ufro metad gazardos cecxlgamZle safarebis gamoyenebam, rom miRweul iqnas mizani, SeCerdes cecxlis gavrceleba da gaiz-ardos Senobis konstruqciis gamZleo-bis periodi xanZris dros. pasiuri cecxlgamZle masalebis gamoyenebam SeiZleba gazardos arawvadi masaleb-is gamZleobis periodic. TviT rkinam an betonma, Tu daucvelia, SeiZleba dakargos simtkice cecxlis zemo-qmedebis dros.
• aqtiuri cecxldamcaoba moicavs cecxlis aRmomCen da cecxlsaqrob sistemebs, rogorebicaa: avtomaturi saSxefebeli sistemebi, qimiuri cecx-lsaqrobi sistemebi an kvamlis sakon-trolo sistemebi
62 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
cxrili 601
601-e cxrili gansazRvravs Senobis
umTavresi elementebis cecxlgamZleobis
koeficientisadmi moTxovnebs, romlebic
emyareba gansazRvrul konstruqciis tips
an konstruqciis klasificirebas. Senoba
SeiZleba klasificirdes mxolod, rogorc
erTi tipis konstruqcia, Tu xanZarsawi-
naaRmdego kedeli ar yofs mas calkeul
nagebobebad. maSinac ki, Tu Senobis zogi-
erTi elementi akmayofilebs cecxlgamZ-
leobis ufro maRali konstruqciis tip-
isadmi arsebul koeficientis moTxovnebs,
Senoba, rogorc erTi mTliani, unda
Seesabamebodes mxolod yvelaze dabali
tipis konstruqcias, romelic Seesabameba
gamoyenebis safuZvelze arsebul kodis
minimalur moTxovnebs. es aseve gulisx-
mobs, rom arawvadobis Skalaze, Senobis
konstruqciis tipis sidide klasificird-
eba misi cecxlgamZle elementebis minima-
luri cecxlgamZleobis mixedviT.
aucilebeli cecxlgamZleobis koeficientebi saaTebSi (cxrili 601, Semoklebuli versia)
konstruqciis tipi tipi I tipi II tipi III tipi IV tipi V
A B A B A B masiuri xe A B
Senobis elementi*
struqturuli karkasi 3 2 1 0 1 0 masiuri xe 1 0
mzidi kedlebi
eqsterieri 3 2 1 0 2 2 2 1 0
interieri 3 2 1 0 1 0 1/masiuri xe 1 0
aramzidi kedlebi eqsterieris aramzidi kedlebisa da interieris tixrebisadmi moTxovnebi mocemulia $602-Si da 602-e cxrilSi.
iatakis konstruqcia 2 2 1 0 1 0 masiuri xe 1 0
saxuravis konstruqcia 1½ 1 1 0 1 0 masiuri xe 1 0
* winamorbed samodelo kodebSi, iseTi elementebi, rogorebicaa kibeebi, gan-sazRvruli iyo samSeneblo masalebT-an mimarTebaSi, konstruqciis tipebis Semcvel nawilebSi. $1009.5-Si axali Semowmebaze dafuZvnebuli krite-riumebi acxadebs, rom kibeebi `aigos iseTi masalebiT, romlebic Seesabameba Senobis konstruqciisaTvis nebadarT-ul tipebs~. am axalma ganmartebam SeiZleba gaugebroba gamoiwvios $603-Tan erTad gamoyenebis dros, sadac daSvebulia wvadi masalebis gamoyen-eba I da II tipis konstruqciebSi.
601-e cxrilis sqolioebi moicavs arsebiT informacias, romelic damproeqtebelma unda gamoiyenos daproeqtebisas gadawyvetilebis miRe-bis dros da 601-e cxrilisa da 503-e cxrilis (romelsac SesabamisobaSi mohyavs dasaSvebi simaRle da Senobis farTobebi konstruqciis tipebT-an da gamoyenebebTan) Sejerebisas. damproeqtebeli yuradRebiT unda gaecnos sqolioebs, radgan isini Seicavs mniSvnelovan gamonaklisebsa da alternativebs. magaliTad, wvadi konstruqciisaTvis saSxefebeli sistemis alternativa, romelic erT dros mocemuli iyo calke debule-bad erTian samSeneblo kodebSi, axla gadatanilia 601-e cxrilis sqolioSi.
TYPES OF CONSTRUCTION / 63
cxrili 601
• sqolio a: gansazRvreba imisa, Tu ris-gan Sedgeba struqturuli karkasi, mocemulia cxrilis am sqolioSi. aRniSnul dacvasTan dakavSirebul kriteriumebs unda akmayofilebdes mxolod is ZiriTadi elementebi, romlebic uSualod svetebs eyrdnoba da erTianobaSi qmnian karkass.
• sxva elementebi, romlebic ar qmnian struqturul karkass, gaTvaliswinebulia iatakisa da saxuravis konstruqciisadmi moTxovnebSi.
• sqolio b: am sqolios mixedviT, sax-uravis karkass, dakavSirebuls inter-ieris mzid kedlebTan I tipis kon-struqciaSi ufro msubuqi saxanZro datvirTva aqvs, vidre iatakebis kon-struqcias.
• sqolio c: am sqolios pirobebi exeba specialur debulebebs, romlebic dakavSirebulia cecxlisagan dacvasa da Senobis elementis dacvas saxur-avis konstruqciaSi. sqolio uSvebs daucvel saxuravis konstruqciebs qvemoT mdebare iatakidan 6096 mm-ze an maRla, garda F-1, H, M da S-1 gamoy-enebis jgufebisa da cecxlgamZleo-bisaTvis damuSavebuli xis masalis gamoyenebas aseTi daucveli nawilebi-saTvis.
• sqolio d: uSvebs masiuri xis gamoyen-ebas, sadac 1 saaTiani an naklebi cecx-lgamZleobis koeficientia aucile-beli.
64 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
cxrili 601
• sqolio e: am sqolioSi mocemulia alternativebi avtomaturi xanZarsaw-inaaRmdego saSxefebeli sistemebis gamoyenebisaTvis, rac saSualebas iZleva Semcirdes I, II da V tipis konstruqciis SenobebSi Senobis elementebis dacva. es efuZvneba pasiur cecxlgamZleobas (romelic gamoyenebulia konstruq-ciaSi) da aqtiur cecxlqrobas Soris urTierTqmedebas, romelic proeqt-deba cecxlis Casaqrobad manam, sanam is imdenad gaZlierdeba, rom safrTxes Seuqmnis Senobis im struqturuli elementebis struqturul mTlianobas, romelTac dacva sWirdeba. am alter-nativebis gamoyeneba SesaZlebelia mxolod maSin, roca saSxefebeli sistema sxvagvarad ar aris moTxovnili kodis mixedviT da ar aris gamoyenebuli Senobis dasaSvebi farTobis an simaRlis gasazrdelad. damproeqtebelTa jguf-ma, dasaSvebi alternativebis SerCevisas, yuradRebiT unda ganixilon pasiuri da aqtiuri sistemebis xasiaTi. magaliTad, ganixilon, romeli midgomaa ukeTesi seismurad aqtiur farTobze mdebare SenobisaTvis, rac gavlenas moaxdens amgvar gadawyvetilebebze. aqtiuri sistemebi SeiZleba damokidebuli iyos adgilidan moSorebuli wylis wyaroze, romelmac SesaZloa Sewyvitos funqcion-ireba miwisZvris Semdeg. meores mxriv, Senobis ryevam SeiZleba gamoiwvios gamoyenebuli cecxlgamZle masaleb-is dazianeba da maT saTanadod veRar daicvan struqtura miwisZvris Sedegad gaCenili xanZris SemTxvevaSi, romlis Casaqrobad SeiZleba adgilze arsebuli wylis maragis gamoyeneba saavario gen-eratorze momuSave saqaCebis/tumboebis saSualebiT.
• sqolio f: es sqolio miuTiTebs spe-cialur debulebaze, romelic exeba interieris aramzid tixarebs IV tipis SenobebSi, rogorc mocemulia §602.4.6-is detalur nawilebSi.
• sqolio g: sqolio damproeqtebels urCevs, Seadaros 601-e da 602-e cxri-lebis moTxovnebi eqsterieris mzidi kedlebis mimarT arsebuli cecxlgam-Zleobisadmi moTxovnebis gansasazR-vad. SesaZlebelia, rom 602-e cxrilis moTxovnebi moiTxovdes ufro maRal cecxlgamZleobis koeficients eqsteri-eris kedlisaTvis, vidre 601-e cxrili; urTierT gadamfaravi moTxovnebis SemTxvevaSi, §102.1-is Sesabamisad gam-oiyeneba yvelaze mkacri moTxovnebi. magaliTad, E jgufis saganmanaTleblo gamoyeneba II-B tipis SenobaSi, romelic mdebareobs miwis nakveTis sazRvridan 1524 mm-is manZilze, saWiroebs 1 saaTiani koeficientis mqone kedels 602-e cxri-lis mixedviT, 601-e cxrilis Sesabamisad ki saerTod ar saWiroebs koeficients. am SemTxvevaSi, gamoiyeneba 1 saaTiani koeficientis moTxovna, radgan §102.1-is Sesabamisad, unda gamoviyenoT yvelaze mkacri debuleba.
• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone konstruqcia
• daSvebuli saSxefebeli sistema• Semcvlelebi araa daSvebuli eqsteri-
eris kedlebisTvis
TYPES OF CONSTRUCTION / 65
cxrili 602
602-e cxrili gansazRvravs eqsterieris
kedlebis cecxlgamZleobis koeficien-
tisadmi moTxovnebs cecxlgamyofi man-
Zilidan, aseve, konstruqciis tipidan
da gamoyenebis jgufebidan gamomdinare.
cxrili moiTxovs, rom gamoyenebis jgufi
cnobili iyos imisaTvis, rom ganisazRv-
ros cecxlgamZleobis moTxovnebi eqs-
terieris kedlebisTvis. sayuradReboa,
aseve, rom 601-e cxrilSi mocemuli moTx-
ovnebi eqsterieris mzidi kedlisadmi
unda SevadaroT 602-e cxrilis moTx-
ovnebs. sadac amgvari Sedarebebi iwvevs
potenciur konfliqts, gamoiyeneba ufro
mkacri moTxovna, $102.1-is Sesabamisad.
• qu
Cis
an s
azo
gad
oeb
ri
vi g
zi
s Su
axaz
i
• termini `cecxlgamyofi manZili~ gan-sazRvrulia $702-Si. es axali terminia wina samodelo kodebis zogierTi momx-mareblisaTvis. es ganmarteba cvlis termins `mdebareoba miwis nakveTze~ ufro farTo azriT, rac gulisxmobs ara mxolod Senobebis sivrciT urT-ierTobebs maTi ganTavsebis adgilis sazRvrebTan, aramed imave adgilze mdebare momijnave SenobebTanac. eseni damokidebuli cvladebia, romelTa-gan TiToeuli zemoqmedebs erTime-oreze Senobis daproeqtebis dros. cecxlgamyofi manZili unda gaizomos perpendikularulad Senobis fasa-disken, rogorc ilustrirebulia.
• cecxlgamZleobis moTxovnebi mcird-eba Senobebs Soris manZilis gazr-dasTan erTad. isini aseve mcirdeba konstruqciis tipisadmi moTxovnebis Semcirebis Sesabamisad. 602-e cxrili aseve Seicavs varaudebs cecxlgamyof manZilebTan dakavSirebul gamoyenebe-bis safrTxeebze. mTavari principia sxvadasxva gamoyenebebis gamo arse-buli safrTxeebis Sesamcireblad manZilebis gazrda. manZili aseve amcirebs naklebad cecxlgamZle kon-struqciis mimarT cecxlis garedan zemoqmedebas.
• eqsterieris kedlebSi Riobebis farTobebis sidide ganisazRvreba $704.8 cxrilSi mocemuli farTobis SezRudvebis Sesabamisad. Riobebis dacvis xarisxebi Seesabameba ked-lis 602-e cxrilSi mocemul kedlis dacvisadmi moTxovnebs da Riobebis dacvisadmi moTxovnebs, romlebic mocemulia 715.4 cxrilSi. damproeqte-belma Tavdapirvelad unda daadgi-nos eqsterieris kedlebis aucile-beli cecxlgamZleobis koeficienti, rom gansazRvros eqsterieris ked-lebSi Riobebis dacvis aucilebeli xarisxi. Semdeg damproeqtebels unda SeeZlos eqsterieris kedelSi dacu-li da daucveli Riobebis dasaSvebi sididis gansazRvra am ori nawilis erTdroulad gamoyenebiT.
• kedlebi ≥ 90° miwis nakveTis saz-Rvris mimarT ar regulirdeba 602-e cxriliT.
• warmosaxviTi sazRvari unda gaivlos erT miwis nakveTze mdebare ramdenime Senobas Soris, $704.3-is Sesabamisad
• dacva, romelic saWiroa, roca
Senoba iWreba cecxlgamyof
manZilSi
• sazRv.
• dacva saWiro ar aris eqsterieris am nawilisTvis, radgan is uyurebs sazogadoebriv gzas.
90°
izrdeba cecxlgamZleobis moTxovnebi
•
• ma
nZi
li
s gaz
rd
a
• ko
nst
ru
qci
is
ti
pis
Semc
ir
eba
• cecxlgamyofi manZili
cxrili 602 eqsterieris kedlebis aucilebeli cecxlgamZleobis koeficienti cecxlgamyofi man-Zilidan gamomdinare
cecxl- konstruqciis jgufi jgufebi jgufebi
gamyofi tipi H F-1, M, S-1 A, B, E, F-2,manZili I, R, S-2, U(mm) • safrTxis Semcireba
<5 AII 3 2 1
I-A
V-B
>30 yvela 0 0 0
66 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
I da II tipis konstruqciebi
I da II tipis konstruqciis Senobis ele-
mentebi arawvadi masalebisaa. rogorc
49-e gverdze aRiniSna, arawvadobis
gansazRvreba mocemulia $703.4-Si da
moiTxovs ASTM E 136-is kriteriumebTan
Sesabamisobas.
• I-A tipis konstruqcias, romelic ce-cxlgamZleobis koeficientis mqone yvelaze maRali xarisxis konstruq-ciaa, sWirdeba pasiuri dacva nagebobis yvela elementisaTvis.
• I-B tipis konstruqcia I-A tipis kon-struqciis msgavsia, Tumca uSvebs cecxlgamZleobis koeficientis Semcirebas 1 saaTiT struqturuli karkasisaTvis, mzidi kedlebisa da iatakis konstruqciisaTvis da ½ saaTiT Semcirebas saxuravis kon-struqciisaTvis.
• II-A tipis konstruqcia moiTxovs ele-mentebis umetesobis 1 saaTian dac-vas, Tumca uSvebs aqtiuri an pasiuri dacvis gamoyenebas nagebobis yvela elementisaTvis eqvivalenturi dacvis misaRwevad.
• II-B tipis konstruqcia uSvebs Senobis daucveli elementebis arsebobas. kon-struqciis es tipi zogierT winamde-bare samodelo kodSi gansazRvruli iyo, rogorc `II tipis, koeficientis armqone~.
wvadi masalebi I da II tipis konstruqciebSiarawvadi konstruqciis tipSi wvadi
masalebis gamoyeneba ise unda gavigoT,
rom es gamoyenebebi unda iyos Senobis
mTavari struqturis damxmare. am wvadi
masalebis gamoyenebis daSvebis winapi-
robaa is, rom isini iqneba SezRuduli
raodenobis da sasurveli xarisxis
cecxlgamZleobis. rogorc vxedavT, I
da II tipis konstruqciebisaTvis arse-
buli wesebi, marTalia, moiTxovs araw-
vadi masalebis gamoyenebas, magram uSvebs
rig gamonaklisebs yvela moTxovnis
erToblivi gamoyenebis dros.
§603 Seicavs SeniSvnebis nusxas, sadac
gansazRvrulia, romeli wvadi masalebi
SeiZleba gamoiyenebodes I da II tipis
SenobebSi.
1. SeniSvna 1 imeorebs, rom daSvebulia cecxlgamZleobisTvis damuSavebu-li xis masalis gamoyeneba aramzidi kedlebisa da tixrebisaTvis da sax-uravis konstruqciisaTvis, rac aRniS-nulia 601-e cxrilis sqolioSi.
2. masalebi, romelTa alis gavrcelebis koeficienti 25-ze naklebia, Seesaba-meba A klasis interieris damasruleb-el masalebs ASTM E 84-is Sesabamisad. es indeqsebi SeiZleba ufro maRali iyos, rogorc aRniSnulia gamonaklis-Si, sadac arawvadi masalebis fenebs Soris Casmulia izolacia ise, rom maT Soris ar darCes sahaero sivrce.
3. qafplastebi daSvebulia, Tu Seesaba-meba kodis 26-e Tavis debulebebs. gan-sakuTrebiT sayuradReboa §2603.5-is debulebebi, romlebic exeba I, II, III da IV tipis Senobebis eqsterierze gamoyenebul qafplastebs.
4. saxuravis safarebis umetesoba aris A, B an C klasis, amdenad, es SeniSvna TiTqmis yovelTvis gamoyenebadia.
5. kodi ambobs, rom interieris wvadi dekoratiuli da utilitaruli damasrulebeli masalebi, rogorebi-caa xis iatakebi, unda daigos arawvad struqturul elementebze.
6. xis masaliT mopirkeTeba gruntis ni-SnulTan an mis axlos misaRebia, Tu mexanZreebisaTvis advilad misadgo-mia da ar mdebareobs gruntis niSnu-lidan 4572 mm-ze maRla.
7. es SeniSvna iTxovs cecxldamcavebs xis iatakebSi I da II tipis konstruqciaSi. is me-5 SeniSvnis msgavsia.
8. am nawilis mTavari sakiTxia is, rom gan-saxilvel farTobs iyenebdes da akon-trolebdes erTi mosargeble. es deb-ulebebi ar exeba mravalmosargeblian sivrceebs. aseve, am tixarebma ar unda gansazRvros gasasvlelTan misadgomi bilikebi, romlebic SeiZleba warmoad-gendes 30-ze meti mosargeblisaTvis gamosayenebel derefnebs. am SeniSvnis mixedviT, erTmosargeblian iatakebs, aseve, SeiZleba hqondes xis tixrebi an msgavsi msubuqi konstruqciebi, Tu isini 1829 mm-ze dabali iqneba da fexze mdgom mosargebleebs eqnebaT saSualeba aTvalieron gamoyenebuli sivrce saavario SemTxvevis dros.
TYPES OF CONSTRUCTION / 67
I da II tipis konstruqciebi
9. scenebi da baqnebi gansazRvrulia $410 -Si, rogorc amaRlebuli farTobe-bi, gamoyenebuli religiuri daniS-nulebiT, leqciebisaTvis, musikis, warmodgenebis an sxvagvari garTobis warmosadgenad.
10. konkretulad ixileT $1406-is deb-ulebebi, romlebic exeba cecx-lgamyofsa da wvadi safarebis cecxlgamZleobas Soris urTierT-damokidebulebas. aseve sayura-dReboa, rom plastamsis safarebi unda Seesabamebodes kodis 26-e Tavs. eqsterieris kedlebidan gamonaSvere-bi gansazRvrulia $704-Si da esenic dakavSirebulia konstruqciis tip-Tan. Tavis mxriv, $704-Si aseve aris gadamisamarTeba $1406-Tan Senobebis eqsterierze wvadi masalebis gamoy-enebasTan dakavSirebiT.
.
11. es SeniSvna aRiarebs wvis damblokve-lisa da salursmneebis aucile-blobas damasrulebeli masalebisa da dafiqsirebuli avejis dasamon-taJeblad da rom isini Senobis, rogorc erTi mTlianis struqtu-ruli cecxlgamZleobis damxmare elementebia.
12. plastmasis gamWvirvale masalebi dasaSvebia, kodis 26-e Tavis moTx-ovnebis Sesabamisad.
13. es msgavsia me-11 SeniSvnaSi daSvebu-li wvadi masalebis gamoyenebisa.
14. plastmasis dekoratiuli safari dasaSvebia, Tu is damontaJebulia §2605.2-is Sesabamisad.
15. es msgavsia me-11 SeniSvnaSi daSvebu-li wvadi masalebis gamoyenebisa.
16. es aris gadamisamarTeba 601-e cxri-lis sqolio d-ze da savaldebulo ar aris.
17. §703.2.2-is mixedviT, es agregatebi daSvebulia iyos wvadi im pirobiT, rom asawyobi sistema akmayofilebs kodis kriteriumebs, romlebic gamomdinareobs cecxlgamZleobis Semowmebidan.
18. cecxlgamZle masalebi ar SeiZleba erTmniSvnelovnad CaiTvalos arawva-dad da unda daeqvemdebaros §1704.10 da 1704.11-is Sesabamis specialur Semowmebas.
19–22. es gamonaklisebi me-18 SeniSvnis msgavsia da uSvebs wvadi masalebis gamoyenebas, Tu isini akmayofilebs IBC-is an sxva saerTaSoriso kodebSi gansazRvrul specifikur kriteri-umebs.
68 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
III tipis konstruqcia
III tipis Senobebi warmoadgens arawva-
di da wvadi elementebis nazavs. maT
aqvT arawvadi eqsterieris kedlebi da
wvadi iterieris konstruqcia. Senobis
es tipebi aSS-Si warmoiSva me-19 sau-
kunis dasasruls im ganzraxviT, rom
bolo moReboda did xanZrebs biznes
SenobebiT gadatvirTul ubnebSi, magal-
iTad, rogoric iyo CikagoSi. Senobebi
daproeqtda imgvarad, rom cecxli ar
gavrcelebuliyo Senobidan Senobaze,
risTvisac Senobis eqsterieris kedlebi
arawvadi unda yofiliyo.
• III tipis Senobis eqsterieris samSeneblo masalebi aucileblad arawvadi unda iyos. dasaSvebia cecxlgamZleobisTvis damuSavebuli xis masalis gamoyeneba eqs-terieris iseT kedlebSi, sadac aucile-beli cecxlgamZleobis koeficienti 2 saaTi an naklebia. 601-e cxrilis moTx-ovniT, III-A tipis SenobebSi aucilebelia 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficien-tis mqone kedlebi; amdenad, cecxlgamZ-leobisaTvis damuSavebuli xis masala misaRebia garda im SemTxvevisa, roca is aWarbebs cecxlgamyofi manZilidan gamomdinare 602-e cxrilis moTxovnebs. es moxdeba mxolod H jgufis gamoyen-ebebSi, sadac cecxlgamyofi manZili 1524 mm-ze naklebia.
• III tipis Senobebi miCneulia wvadad, vinaidan, kodis daSvebiT, maTi inter-ieris elementebi warmoadgens wvad masalebs da daucvel konstruqciebs (Tu amis saSualebas iZleva Senobis simaRle da farTobi), gamoyenebidan gamomdinare.
TYPES OF CONSTRUCTION / 69
IV tipis konstruqcia
IV tipis Senobebi gaCnda saxanZro usa-
frTxoebis pirobebis Sesaqmnelad
samSenelo warmoebasa da sasawyobo
SenobebSi, radgan III tipis Senobebi
saofise da sacxovrebel gamoyenebebs exe-
boda. IV tipis SenobebSi gamoyenebuli
konstruqciis tipi cnobilia, rogorc
`sawarmoo konstruqcia~, an `masiuri xis~
konstruqcia. am SenobebSi gamoyenebulia
masiuri xis struqturuli nawilebi
da masiuri xis iatakis safarebi araw-
vadi konstruqciis eqsterieris ked-
lebs SigniT. bevr amgvar Senobas, aseve,
aqvs moZravi mZime liTonis darabebi,
romlebic xuravs eqsterieris Riobebs
Senobis garedan daucveli Riobebis
gavliT cecxlis SenobaSi gavrcelebis
Tavidan asacileblad.
• ufro Zvel SenobebSi, am tipis kon-struqciaSi gamoiyeneboda daxerxili masiuri xe, Tanamedrove konstruqci-ebSi ki Sewebebul-laminirebul stru-qturul xis nawilebs iyeneben.
`masiuri xis~ konstruqciasTan dakav-
Sirebuli kriteriumebi efuZvneba
istoriuli mSeneblobis gamocdilebas
da ara samecniero ganmartebebs, rom-
lebic mocemulia ASTM E 136 da E 119-Si.
xanZrebis dros araerTxel gamovlinda
aseTi Senobebis simtkice. sadazRvevo
industriam xeli Seuwyo am tipis kon-
struqciis Senobebis mSeneblobas 1800-
iani wlebis bolos da 1900-iani wlebis
dasawyisSi, rom SeemcirebinaT xanZri-
sagan gamowveuli sakuTari danakargebi/
zarali.
saerTod, IV tipis Senobebi xanZ-
ris pirobebSi nela iwvis. masiuri xis
nawilebis aaleba da danaxSireba iwyeba
204.4°C-ze. danaxSirebis gagrZelebis
SemTxvevaSi, is aferxebs xis masalis dan-
arCeni nawilebis Semdgom dazianebas
xis masalis Sida nawilebis cecxlisagan
izolirebis saSualebiT.
• masiuri xis konstruqciaSi mTavaria, rom mas ar aqvs damaluli sivrceebi Senobis elementebs Soris. es xels uSlis cecxlis gavrcelebas Senobis elementebSi da damalul adgileb-Si. am tipis konstruqciis sistemis nawilia struqturis moulodneli Camoqcevis Tavidan acileba.
• samSeneblo xis zomebs ewodeba `nomi-naluri~, rac miuTiTebs, rom xis masa-lis nawilebis realuri gabaritebi ufro mcire iqneba, vidre xis daxerx-vis standartebSi aRniSnuli gabarite-bi. magaliTad, 203 × 203 nominaluri nawili realurad iqneba 184 × 184.
• iatakis ficris minimaluri nomi-naluri sisqe unda iyos 76 mm, da iat-akebi daSorebuli unda iyos eqsteri-eris kedlidan, magram unda hqondes cecxldamblokveli an safexurebrivi naSveri (kedlis gamoSverili struq-tura, romelic qmnis koWis sayrdens) iatakis nawilebis qvemoT.
• saSxefebeli sistemis alternativasTan dakavSirebuli kriteriumebi masiuri xis Senobebis saxuravisaTvis deta-luradaa aRwerili §602.4.3-Si. axla isini mocemulia aseve 601-e cxrilis d sqolioSi sxva tipis konstruqciebi-saTvis, sadac aucilebelia 1 saaTiani cecxlgamZleoba.
• sayuradReboa, rom gamijvnis bevri sxva detaluri kriteriumi masiuri xis SenobebisaTvis Sedis §602.4-Si da ara 602-e nawilSi, sxva tipis konstruqcie-bisgan gansxvavebiT.
70 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
V tipis konstruqcia
V tipis konstruqcia yvelaze naklebad
SezRuduli tipis konstruqciaa. masSi
dasaSvebia kodiT nebadarTuli nebis-
mieri masalis gamoyeneba. V tipis kon-
struqciis tipiuri magaliTia pirobi-
Tad msubuqi xis karkasiani erTi ojaxis
sacxovrebeli.
• vinaidan V tipis konstruqciis nebi-smieri elementi SeiZleba iyos wvadi, Senobis elementebis cecxlgamZleo-ba, Cveulebriv, uzrunvelyofil-ia Senobis nawilebSi cecxlgamZle masalebis gamoyenebiT.
• V-A tipis konstruqcia daculi konstruqciaa da, amdenad, Senobis yvela mTavar elements unda hqondes 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti. erTaderTi gamonaklisia interieris aramzidi kedlebi da tixrebi, romlebic Sedis 601-e cxrilSi. e sqolios daSvebiT, aqtiur damcavad SeiZleba gamoyenebul iqnas avtomaturi saSxefebeli sistema, romelic 1 saaTian pasiur damcavs Caanacvlebs.
• V-B tipis konstruqcia daucvelia da ar sWirdeba cecxlgamZleobis koe-ficienti, garda im SemTxvevisa, roca 602-e cxrili moiTxovs eqsterieris kedlis dacvas.
7cecxlgamZle konstruqciacecxlgamZleoba konstruqciis tipebis klasis dadgenis mTavari faqtoria. struq-
turuli masalebi klasificirdeba wvad an arawvad masalebad. arawvadi masale-
bi, TavianTi bunebidan gamomdinare, metad cecxlgamZlea. Tumca, TviT araw-
vadi struqturuli masalebi SeiZleba Sesustdes cecxlis zemoqmedebis Sedegad.
damatebiTi masalebi, romelTac aqvT unari, gauZlon gansazRvruli intensivobis
cecxlis zemoqmedebas saxanZro testebis safuZvelze gansazRvruli drois man-
Zilze, SeiZleba gamoyenebuli iyos struqturul masalebTan erTad aucilebeli
cecxlgamZleobis misaRwevad. rogorc konstruqciis tipebis ganxilvisas vnaxeT,
arsebobs pirdapiri kavSiri konstruqciis tipebis mixedviT cecxlgamZleo-
bis moTxovnebsa da gamoyenebis tipebsa da mosargebleebis dasaSveb raodenobas
Soris.
kodSi gansazRvrulia cecxlgamZleobis uzrunvelyofis ori ZiriTadi meTodi
SenobebSi sicocxlis usafrTxoebisaTvis. isini SeiZleba klasificirdes, rogorc
pasiuri an aqtiuri damcavebi. am midgomebs ganasxvavebs maTi reagirebebi Senobis
struqturaze cecxlis efeqtebis mimarT. pasiuri damcveli CaSenebulia Senobis
struqturaSi da uzrunvelyofs bariers struqturasa da cecxls Soris. aqtiuri
damcavi, rogoricaa xanZarsawinaaRmdego saSxefebeli sistemebi, cecxlze rea-
girebs cecxlsaqrobi da kvamlgamwovi sistemebis gaaqtiurebiT, ris Sedegadac
struqtura dauzianebeli rCeba ufro meti xnis manZilze, vidre damcavis gareSe
da mosargebleebs gaqcevis saSualeba eZlevaT. kodi aqtiur da pasiur damcavebs
Soris arCevanis gakeTebis saSualebas iZleva. magaliTad, struqturis 1 saaTian
dacvasTan dakavSirebuli moTxovnebis nacvlad, zogierT SemTxvevebSi, SeiZleba
gamoviyenoT xanZarsawinaaRmdego saSxefebeli sistemebis debulebebi garkveuli
gamoyenebebisaTvis.
am TavSi ganvixilavT kodis moTxovnebs pasiuri cecxlgamZleobisaTvis; me-9 TavSi
ganxilulia cecxlgamZleobis aqtiuri saSualebebi. damproeqteblebisa da mesa-
kuTreebisaTvis, pasiur da aqtiur cecxlgamZleobas Soris arCevani daproeqtebisa
da ekonomikuri analizis nawilia, ris Semdegac gadawyveten, romeli sistema ufro
Sesaferisia mocemuli proeqtisaTvis. aqtiur sistemasTan SedarebiT pasiuri
sistemisaTvis upiratesobis miniWeba gamoyenebisa da mdebareobisadmi moTxovne-
bis sxvadasxva konstruqciis tipebisTvis dasaSveb simaRleebTan da farTobebTan
Sedarebis iteratiuli/mravalgzisi procesis nawilia. rogorc wina TavebSi aRin-
iSna, Cveulebriv, daproeqtebis mizania yvelaze ekonomiuri tipis konstruqciis
gamoyeneba, romelic gamoyenebis saWiroebebs daakmayofilebs.
kodi aRiarebs alternativebis efeqtianobas konstruqciis tipebsa da cecxlisagan
damcavebis tipebs Soris. is aseve miiCnevs, rom aqtiur da pasiur cecxlgamZleobas
Soris arCevani dakavSirebulia SezRudvebTan, ramdenadac isini damokidebulia
konstruqciisa da sargeblobis tipebze. sadac kodi moiTxovs aqtiuri sisteme-
bis gamoyenebas, simaRleebisa da farTobebis gazrdasTan dakavSirebuli krite-
riumebidan gamomdinare, maSin, pasiur dacvasTan dakavSirebuli debulebebis
nacvlad aqtiuri sistemebis debulebebis gamoyeneba, zogadad, nebadarTuli araa.
alternativebis gamoyeneba nebayoflobiTia da damproeqtebelsa da mesakuTres
aZlevs uflebas, airCion cecxlgamZleobis aucilebeli xarisxis uzrunvelyofis
gza. roca kodis debulebebi sxvagvarad moiTxovs aqtiur sistemebs, isini kodis
mixedviT, Cveulebriv, dauSvebelia pasiuri sistemebis moTxovnebis sakompensa-
ciod.
72 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
cecxlgamZle konstruqcia
cecxlgamZleobis koeficientebi§702-is gansazRvrebis mixedviT, cecxlgam-Zleobis koeficienti warmoadgens drois monakveTs, `romlis ganmavlobaSic Senobis elementi, komponenti an awyobili sistema inarCunebs cecxlis lokalizebis (momw-yvdevis, Caketvis) unars, agrZelebs mocemu-li struqturuli funqciis Sesrulebas an orives~, da romelic ganisazRvreba testebiT an §703-Si aRwerili meTodebiT. saaTebSi gazomili drois koeficientebi gviCvenebs, ramden xans SeuZlia samSeneb-lo masalas, elements an awyobil sistemas struqturuli mTlianobisa da/an xanZ-ris dros Tbogadacemis mimarT medegobis SenarCuneba, da Seesabameba kodis me-6 TavSi gansazRvrul konstruqciis tips.
§703.2 zRudavs cecxlgamZleobis koefi-cientebis miniWebas fundamenturi saxan-Zro testis safuZvelze, romelic gamo-qveynebulia ASTM International (ASTM)-is mier, romelsac adre ewodeboda `amerikis sazogadoeba testirebisa da masalebisaT-vis~. ASTM-is testis E 119 Sesabamisad, masalebi da awyobili sistemebi mowmdeba realuri xanZris pirobebSi. Sesamowmebeli masala da awyobili sistema montaJdeba quraSi mosalodneli zemoqmedebis msgavs pirobebSi, mag., vertikalurad kedlebi-sTvis, horizontalurad iatakebis an WerebisTvis da Semdeg xdeba cnobili intensiurobis cecxlis zemoqmedebis gamowveva. cecxlis zemoqmedeba imarTeba standartuli dro-temperaturis mru-diT, sadac cecxlis intensivoba izrdeba mocemuli drois periodSi da aRwevs winas-wargansazRvrul temperaturas mocemuli drois Semdeg da amis Semdeg narCundeba es temperatura. Semdeg nimuSze cecxlis zemoqmedeba grZeldeba mis ganadgure-bamde an sanam damcavis gamZleoba gad-aaWarbebs sasurvel maqsimalur zRvars. es gansazRvravs gansaxilveli masalis an awyo-bili sistemisTvis saaTebSi gamoxatul cecxlgamZleobis koeficients.
• tem
per
atu
ra
• dro sT-Si
•winaswar gansazRvruli tempera-
tura (C°) mocemul droSi•
dro-t
emperaturis mrudi
droebiTi datvirTva
mudmivi datvirTva
• cecxlgamZle konstruqcias, pasiurs an aqtiurs, aqvs ori umTavresi daniS-nuleba:
• pirvelia Senobis struqturis dacva. pasiuri dacvis pirobebSi aseTi dacva, Cveulebriv, gamoyenebulia pirdapir struqturul nawilebze.
• meore aris sivrceebis gamijvna SenobaSi cecxlis an kvamlis gavrcelebis an Senobebs Soris cecxlis gavrcelebis Tavidan asacileblad. sivrceebis dacva gulisxmobs cecxlis an kvamlis zemo-qmedebisgan Senobis iseTi sistemebis dacvas, rogoricaa: iatakebi, kedlebi da Werebi, aseve, am sistemebSi arsebuli Riobebi.
• §702 gansazRvravs cecxlisgan dacul farTobebs, rogorc mTlian iatakebs, SemozRuduls an SemosazRvruls
• cecxlgamZle kedlebiT • eqsterieris kedlebiT
• cecxlgamZleobis koeficientis mqone Senobis horizontaluri awyobili sistemebiT.
• cecxlgamZleobis koeficientebi damokidebulia sxvadasxva masa-lebisa da konstruqciebis qcevaze ASTM-Si gansazRvruli saxanZro testis pirobebSi. Cveulebriv, testebi iTvaliswinebs, Tu awyobili sistemis romeli gverdi SeiZleba aRmoCndes cecxlis zemoqmedebis qveS.
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 73
§703.2-is gamonaklisi uSvebs, rom eqster-
ieris mzidi kedlis koeficienti toli
iyos aramzidi kedlebis koeficientisa,
roca gaTvaliswinebulia yvela faqto-
ri, kerZod: cecxlgammijnavebi da gamoy-
eneba. am gamonaklisis Tanaxmad, eqsteri-
eris kedlebis cecxlgamZleobis mizania
cecxlis gavrcelebis SeCereba struq-
turis gareT, aseve, struqturis dacva.
vinaidan am pirobis maregulirebeli
kriteriumebi iTvaliswinebs Senobis
gareT cecxlis gavrcelebis Seferxebas,
kodi aRiarebs, rom struqturisaTvis
yvelaze maRali xarisxis dacvas sivrcis
SemomzRudavi kedlebi warmoadgens.
§703.2.3 varaudobs, rom Semowmebuli
awyobili sistemebi ar aris SezRuduli
ASTM E 119-is ganmartebebis Tanaxmad.
`SezRuduli~ niSnavs struqturuli
nawilebis unars, SeikumSon an gafar-
Tovdnen xanZris pirobebSi. SezRudul
awyobil sistemebad miCneul sistemebs,
Cveulebriv, ufro maRali saaTobrivi
koeficientebi aqvs da naklebi cecxlis-
gan damcavebi sWirdeba, amdenad, mimzid-
velia daproeqtebisas gamoyenebisaTvis.
Tumca, kodi moiTxovs, rom aseTi awyo-
bili sistemebi aRniSnulis iyos geg-
mebze. daproeqtebis sirTule da awyo-
bili sistemebis SezRuduloba, Zalian
xSirad gadawonis cecxlisgan damcavi
masalebis Semcirebuli raodenobiT
gamoyenebisgan miRebul mogebas. cecx-
lgamZleobis moTxovnebis gansazRvris
dros, damproeqteblebs vurCevT, miyvnen
kodis nawilebis debulebebs da yvela
awyobili konstruqcia SeuzRudavad
miiCnion.
alternatiuli meTodebimarTalia, cecxlgamZleobis koeficien-tebi, ZiriTadad, efuZvneba ASTM E 119-is testebs saaTobrivi koeficientebis gasaz-Rvrisas, §703.3 damproeqteblebs uflebas aZlevs, gamoiyenon ramdenime alternati-uli meTodi cecxlgamZleobis kriteri-umebTan Sesabamisobis saCveneblad. erTi meTodi uSvebs iseTi aRiarebuli saagen-toebis mier gansazRvruli koeficiente-bis gamoyenebas, rogorebicaa: Underwriters Laboratory (teqnikuri usafrTxoebis laboratoria UL) an Factory Mutual (FM). TavisTavad, kodi Seicavs 720-e cxrilSi mocemuli sarekomendacio awyobili
sistemebis `receptebis wigns~, sadac damp-roeqteblisaTvis CamoTvlilia damcavi saSualebebi, romlebic saWiro koeficien-tebis miRwevis mizniT, SeiZleba gamoy-enebuli iyos struqturul nawilebTan, iatakisa da saxuravis konstruqciasTan da kedlebTan. §721 damproeqtebels aZlevs uflebas, awyobili sistemebis cecxlgamZ-leoba gamoiTvalos sxvadasxva masalebis koeficientebis kombinirebis safuZvelze. ase ufro adgilia realuri saproeqto pirobebis dakmayofileba, vidre 720-e cxrilSi rigi awyobili konstruqciebis Zalian specifikuri CamonaTvalis gamoy-enebiT.
§703.3 daproeqtebuli cecxlgamZleobis gansasazRvrad, aseve, uSvebs ASTM E 119-is testebis safuZvelze sainJinro analizis Catarebas. Cveulebriv, es moiTxovs iseTi konsultantis CarTulobas, romelic icnobs ASTM E 119-is msgavsi saxanZro tes-tidan miRebul eqstrapolarul monace-mebs da srulmasStabiani saxanZro testis Catarebis gareSe (rac dazogavs drosa da xarjs) SeuZlia prognozireba imisa, rogor imuSavebs sistema.
§703.3 aseve aRiarebs Semowmebis meTodebs, romlebic mocemulia §104.11-Si da mSen-eblobis nebarTvis gamcems uflebas aZlevs, daamtkicos alternatiuli saSu-alebebis gamoyeneba axali teqnologiebis an uCveulo situaciebis dros ise, rom ar gadauxvios kodis moTxovnebs. am piro-bis mixedviT, nebarTvis gamcemma unda moiTxovos awyobili konstruqciisaTvis SemoTavazebuli cecxlgamZleobis koefi-cientis Semowmeba an konsultantis dadas-tureba, rom dauSvas alternatiuli cecx-lgamZle sistemebi. damproeqtebelma unda waradginos damajerebeli mtkicebuleba raime formiT, rom nebarTvis gamcems saSu-aleba hqondes, daadginos SemoTavazebuli sistemis kodTan Sesabamisoba.
§703.4 gansazRvaravs arawvadobas testis kriteriumebTan mimarTebaSi. maxasiaTe-blebi, romlebic gansazRvravs arawvado-bas, ar unda daziandes asakis (vargisiano-bis vadis gasvlis), tenis an atmosferuli pirobebis Sedegad. kodi aseve aRiarebs, rom wvadi da arawvadi masalebis garkveu-li kombinaciebi SeiZleba CaiTvalos araw-vadad, Tu isini akmayofileben testis kriteriumebs.
cecxlgamZleobis koeficientebi
me-7 TavSi ganxilulia sxvadasxva
samSeneblo komponentebi da pirobebi
maTi cecxlgamZleobis unaris fonze.
da kvlav, rogorc sxva TavebSi, kodis
nawilebi formulirebebisa da gamonak-
lisebis formiTaa warmodgenili.
kodi isea organizebuli, rom gadavides
Senobis eqsterieridan SenobaSi arse-
bul farTobebSi da Semdeg struqtur-
aSi. awyobili sistemebis pirveli rigi
SeiZleba CaiTvalos vertikalur an hor-
izontalur sibrtyed, romelic mowyo-
bilia struqturuli sistemis garSemo.
es sibryeebi SeiZleba iyos mzidi kedle-
bi da struqturuli sistemis nawili, an
aramzidi kedlebi da struqturisgan
damoukidebeli interieris tixrebi.
sxvadasxva urTierTdakavSirebuli
pirobebi zemoqmedebs ganxiluli
sistemebis cecxlgamZleobis moTx-
ovnebze. Riobebi (da maTi damcavebi),
miwis nakveTze mdebareoba, erTmaneTis
pirdapir mdebare eqsterieris kedleb-
is urTierTkavSiri (rogorc, mag.,
Sida ezoebSi), interieris sivrceebis
gamijvna cecxlgamZle kedlebiT, ver-
tikaluri cirkulacia, vertikaluri
Riobebi, gasasvleli bilikebis dacva,
kvamlgaumtari barierebi, Senobis mom-
saxure sistemebisaTvis gankuTvnili
gamavali Riobebi, iatakis sistemebis
mosazRvre aramzidi kedlis sisteme-
bi da struqturuli sistemebis cecx-
lgamZle damcavebi – yvela unda iqnas
gaTvaliswinebuli. Cven yvela maTganis
moTxovnebs ganvixilavT kodSi warmod-
genili TanmimdevrobiT.
74 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
eqsterieris kedlebi
§704 ufro met sakiTxebs exeba, vidre
saTauridan Cans - ̀ eqsterieris kedle-bi~. es nawili moicavs iseT sakiTxebs,
rogoricaa: eqsterieris kedlebis kav-
Siri miwis nakveTis sazRvarTan, aseve,
Riobebi da kedlebidan naSverebi. ked-
lis kriteriumebi, aseve, dakavSirebu-
lia konstruqciis tipTan da gansazRvavs
kedlis elementebis cecxlgamZleobas.
es nawili unda wavikiTxoT §1406-Tan
erTad, romelic aregulirebs eqsteri-
eris kedlebis gare zedapirze gamoyen-
ebuli wvadi masalebis gamoyenebas.
naSverebi§704.2 aregulirebs dasaSvebi naSverebis
zomas, miwis nakveTTan maTi damokide-
bulebis mixedviT. naSverebis wvadoba
regulirdeba kedlis konstruqciis
tipiT (rac, rogorc vnaxeT, dakavSire-
bulia simaRleebTan, farTobebTan da
gamoyenebis tipebTan). sadac Riobebi
akrZalulia, an Riobis damcavi aucile-
belia miwis nakveTze mdebareobis mixed-
viT, nebismieri wvadi naSveri unda iyos
1 saaTiani cecxlgamZleobis mqone kon-
struqcia, TviT koeficientis armqone
SenobebSic ki. aseve dasaSvebia masiuri
xis naSverebi an §1406.3-is Sesabamisi naS-
verebi.
• miwis nakveTis realuri sazRvari an miwis nakveTis Sida warmosaxviTi sazRvari.
• aucilebeli cecxlgamyofi manZili (L)
• §704.2 - is SezRudviT, naSverebi nakle-bad unda iyos gamoSverili, rogorc gansazRvrulia Semdegi ori meTodiT:
1. 1/3 L maqsimaluri naSveri miwis nakve-Tis sazRvrisken, warmosaxviTi ver-tikaluri sibrtyis miRma, sadac daculi Riobebi aucilebelia 704.8 cxrilis Sesabamisad;
an
2. 305 mm maqsimaluri naSveri farTo-bze, sadac Riobebi akrZalulia.
romeli naSveric ufro pataraa.
• aucilebeli ceclgamyofi manZili
• miwis nakveTis realuri an warmosax-viTi sazRvari
• 704.8 cxrilis Sesabamisi warmosaxviTi vertikaluri sibrtye
• naSverebSi Sedis iseTi elementebi, rog-orebicaa: gamoSverili lavgardanebi, karnizebi da aivnebi, romlebic vrcel-deba iatakis farTobis miRma.
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 75
eqsterieris kedlebi
ramodenime Senoba§704.3-is mixedviT, erT miwis nakveTze mdebare ramdenime SenobisaTvis naSveris moTxovnebis gansazRvris dros, warmosax-viTi sazRvari gadis Senobebs an elemen-tebs Soris. kodSi ar aris gansazRvruli, rom warmosaxviTi sazRvari mdebareobs elementebs Soris manZilis SuaSi, amdenad, damproeqtebels Tavisuflad SeuZlia ganaTavsos miwis nakveTis warmosaxviTi sazRvari nebismier wertilSi gansaxil-vel elementebs Soris, Tu daculia ked-lis damcavis moTxovnebi miwis nakveTis warmosaxviT sazRvarTan daSorebis safuZ-velze. §704.3-is mizania gamosxivebuli siTbos an konveqciis saSualebiT cecxlis gavrcelebis Tavidan acileba. am pirobebis zemoqmedeba SeiZleba Semcirdes manZiliT an kedlis da Riobis urTierTmimarTebiT, kerZod, miwis nakveTis warmosaxviTi saz-Rvris erT mxares masiuri kedlis, xolo mopirdapire mxares Riobebis ganTavsebiT.
cecxlgamZleobis koeficientebi§704.5 moiTxovs, rom cecxlgamZleobis koe-ficientebi eqsterieris kedlebisaTvis, Seesabamebodes 601-e da 602-e cxrilebSi gansazRvruls. kodis miznidan gamomdin-are (rac gulisxmobs erTi miwis nakveTi-dan meoreze cecxlis gavrcelebis Tavidan acilebas), rodesac eqsterieris kedeli miwis nakveTis sazRvridan daSorebulia 1524 mm-ze meti manZiliT, unda vivarau-doT, rom cecxlis zemoqmedeba momdin-areobs Senobis Signidan. roca eqsterieris kedeli miwis nakveTis sazRvridan daS-orebulia 1524 mm-iT an naklebi manZiliT, unda vivaraudoT, rom zemoqmedeba mom-dinareobs Senobis Signidan an garedan. aqedan gamomdinare, meore Senoba SeiZleba aigos miwis nakveTis sazRvarze momijnave miwis nakveTze gansazRvruli pirobebis dacviT.
• cecxlgamyofi manZili izomeba Senobis
fasadidan marTi kuTxiT.
• erT miwis nakveTze mdebare ori an meti Senoba SeiZleba CaiTvalos calke Senobebad warmosaxviTi sazRvriT SuaSi. aRsaniSnavia, rom ar aris aucilebeli, TiToeuli Senobidan am warmosaxviT sazRvramde daSorebebi erTnairi (erT-maneTis toli) iyos. sazRvris mdebareo-bis yuradRebiT da wesebis Sesabamisad SerCeviT, erTmaneTTan SedarebiT axlos mdebare Senobebis rigis erT kedels SeiZleba hqondes daucveli Riobebi, Tu mopirdapire kedeli aris yru, ise, rogorc aucilebelia warmosaxviTi saz-Rvris axlos mdebareobis dros.
• Tu Senobebi CaTvlilia erTi Senobis
nawilebad, Senobebis gaerTianebuli
farTobi unda Seesabamebodes §503.1.2-
Si gansazRvrul SezRudvebs. faqtobri-
vad, TiToeuli Senobisadmi arsebuli
yvela moTxovna exeba orives.
• §704.5 gansazRvravs, rom eqsterieris
kedlebs, romelTa cecxlgamyofi man-
Zili 1524 mm-ze metia, ganesazRvros
koeficienti Sida mxridan cecxlis
zemoqmedebisaTvis.
• eqsterieris kedlebs, romelTa cecx-
lgamyofi manZili 1524 mm-ze naklebia,
ganesazRvros koeficienti orive mxri-
dan cecxlis zemoqmedebisaTvis.
> 1524 mm
≤ 1524 mm
90˚
90˚
76 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
eqsterieris kedlebi
RiobebimarTalia, §704.7 Seicavs detalur
gamoTvlebs (gantoleba 7-1) daculi
Riobebis cecxlgamZleobis koeficien-
tis gansasazRvrad, Cven yuradRebas gava-
maxvilebT §704.8-Si da 704.8 cxrilSi
mocemul ufro martiv gaangariSebebze.
es miwis nakveTze mdebareobas ukavSirebs
kedlis Riobebis procents da imas,
daculia Tu ara Riobebi. eqsterieris
kedlebis daculi fanjrebi unda akmay-
ofilebdes §715-Si mocemul moTxovnebs
Riobebis dacvasTan dakavSirebiT, rasac
mogvianebiT ganvixilavT.
aRsaniSnavia, rom §704.12 moiTxovs §715.5-
is Sesabamis Riobis damcavebs. am nawilis
gamonaklisi aseve uSvebs Riobis dacvis
uzrunvelyofas eqsterieris daSvebuli
wylis fardis saSxefebeli sistemiT,
roca Senobas aseve aqvs interieris
Cveulebrivi avtomaturi cecxlsawi-
naaRmdego sistema. cecxlisagan dacvis
damatebiTma pasiurma an aqtiurma saSu-
alebebma SeiZleba aseve SesaZlebeli
gaxados Riobebis farTobis gazrda.
magaliTad, cecxlsawinaaRmdego saSx-
efebeli sistemis uzrunvelyofa
(pasiur saSualebebze aqtiuri siste-
mebis damateba) §704.8.1-is Sesabamisad,
SenobebSi meti daucveli Riobis arsebo-
bis SesZleblobas iZleva.
Riobebis vertikaluri gamijvna§704.9 ufro zustad aregulirebs
Riobebis erTmaneTTan vertikalur
urTierTobebs, vidre wina samodelo
kodebi. es moTxovnebi ar exeba Senobebs,
romelTa simaRle sam sarTulze nak-
lebia an sadac cecxlsawinaaRmdego saSx-
efebeli sistema uzrunvelyofilia.
aqac, aqtiuri sistemis uzrunvelyofa
met Tavisuflebas gvaZlevs imis gansaz-
Rvrisas, gamoviyenoT Tu ara aseve pasi-
uri sistemebi.
vertikaluri zemoqmedebaerT miwis nakveTze mdebare ramdenime
SenobisTvis, §704.10 moiTxovs dacul
Riobebs nebismier kedelSi, romelic
vrceldeba momijnave saxuravis maRla.
aseT SemTxvevebSi, Riobebis dacvis sxva-
dasxva gzebi arsebobs: manZiliT, Riobis
damcavebiT an saxuravis karkasisa da misi
sayrdeni struqturis dacviT. principi
erTia, erTi adgilidan meoreze cecxlis
gavrcelebis SesaZleblobis Semcireba.
zogierTi meTodiT, Senobebi gamijnu-
li unda iyos minimaluri manZiliT da
Riobebs an Riobebis konstruqciis wina
mxares unda hqondes cecxlisagan dam-
cavi.
• §704.8-Si mocemuli gantoleba 7-2 damp-
roeqtebels saSualebas aZlevs, gansaz-
Rvros Riobebis dasaSvebi moculoba,
daculi da daucveli Riobebis urT-
ierTobidan gamomdinare, adgilisa da
samSeneblo pirobebis mixedviT.
A/a + Au/au ≤ 1.0 sadac: A = daculi Riobebis realuri far-
Tobi an eqvivalenturi farTobi §704.7-is Sesabamisad
a = daculi Riobebis dasaSvebi far-Tobi 704.8 cxrilis Sesabamisad
Au = daucveli Riobebis real. farT.
au = daucveli Riobebis dasaSvebi farTobi 704.8 cxrilis Sesabamisad
• H jgufisgan gansxvavebul jgufebSi, §704.8.2 uSvebs SeuzRudav daucvel Riobebs eqsterieris kedlebis pirvel iatakze, Tu eqsterieris kedlebi uyurebs sazogadoebriv quCas da cecx-lgamyofi manZili aRemateba 4572 mm-s, an Tu isini uyurebs Ria sivrces, romlis sigane minimum 9144 mm-ia da aqvs mis-adgomi quCidan saxanZro zolamde.
• Tu momijnave sarTulebze Riobebi 1524 mm-iTaa erTmaneTisgan daSorebu-li da yvelaze qvemoT mdebare Riobi ar aris daculi minimum ¾ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientiT, §704.9 moTxovniT, isini unda gaimijnos:
• vertikalurad minimum 914 mm-iT mini-mum 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone awyobili sistemiT,
• an alis gaumtari barieriT, romelic vrceldeba horizontalurad minimum 762 mm-ze eqsterieris kedlidan.
• es moTxovnebi ar exeba Senobebs, romelTa simaRle 3 sarTuli an naklebia, roca uzrunvelyofilia cecxlsawinaaRm-dego saSxefebeli sistemebiT an Senoba warmoadgens Ria avtosadgom garaJebs.
• §704.10 moiTxovs, rom Riobebs hqondes
minimum ¾ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone damcavebi, Tu:
• imave miwis nakveTze mdebare momijnave nagebobis saxuravidan maTi vertika-luri daSoreba 4572 mm-ze naklebia
• momijnave nagebobidan horizontalu-rad daSorebulia 4572 mm cecxlgamyofi manZilis sazRvrebSi.
• Riobis damcavebi saWiro ar aris, sadac saxuravs aqvs minimum 1 saaTiani koe-ficienti minimum 3048 mm manZilisTvis da saxuravis sayrdeni struqturuli malebis mTliani sigrZis cecxlgamZle-obis koeficienti araumcires 1 saaTia.
≥ 3048 mm
• saxuravis sayrdeni 1 sT-iani cecxlgamZleo-bis mqone struqtura
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 77
eqsterieris kedlebi
parapetebi§704.11 zogad acxadebs, rom parapetebi
uzrunvelyofili unda iyos Senobis
eqsterieris kedlebTan. parapetebis
mizania erTi Senobidan meoreze cecxlis
gavrcelebisaTvis xelis SeSla, cecx-
lisa da gamosxivebuli siTbos gadace-
misaTvis barieris SeqmniT, Tu cecxli
SeaRwevs saxuravis membranaSi.
qvemoT mocemuli gamonaklisebi amcirebs
an abaTilebs parapetebis saWiroebas,
Tu romelime piroba daculia. gamonak-
lisebis CamonaTvali warmoadgens kodis
kriteriumebs, romlebic upirispirdeba
ufro zogad gancxadebas, romlis mixed-
viTac parapetebi yovelTvis saWiroa.
Tumca aRsaniSnavia, rom SeiZleba arsebob-
des didi samSeneblo samuSaoebi, sadac
parapetebi saWiro ar aris. SesaZlebelia
gamonaklisSi aRniSnuli debulebebis
ignorireba da parapetis ageba. gamonak-
lisebi, sadac parapetebi saWiro ar aris,
SeiZleba Sejamdes Semdegnairad. para-
petebi saWiro ar aris, sadac:
1. kedeli akmayofilebs cecxlgamyofi
manZilis kriteriumebs, romlebic
mocemulia 602-e cxrilSi.
2. Senobis nebismieri iatakis farTobi 93
m2-ze naklebia.
3. saxuravis konstruqcia mTlianad
arawvadia an minimum 2 saaTiani cecx-
lgamZleobis koeficientis mqone kon-
struqciaa.
4. saxuravis karkasi daculia cecxlis
zemoqmedebisgan Signidan, rogorc
ilustrirebulia marjvniv.
5. sacxovrebel gamoyenebebSi, cecxlsawi-
naaRmdego bariers aqvs ficarfenili
saxuravis karkasis qvemoT, an saxur-
avis ficarfenili arawvadi masalebi-
saa saxuravi/kedlis gadakveTidan
1219 mm-ze da mTeli Senobis saxuravis
safari C an ukeTesi klasisaa.
6. §704.8 uSvebs, kedlis Riobebis 25% an
meti daucveli iyos miwis nakveTis
sazRvris mimarT Senobis mdebareobis
gamo.
eqsterieris kedlebis Riobebis cecx-
lisagan damcavebi, garda fanjrebisa da
karebebisa, unda CaiTvalos daproeqte-
bis nawilad. temperaturuli da seismo
gadabmebi, kedlisa da iatakis gadakveTe-
bi, arxebi, Jaluzebi da msgavsi haergad-
amcemi Riobebi unda akmayofilebdes am
TavSi mogvianebiT ganxiluli nawilebis
detalur moTxovnebs.
• tipiuri parapetebi unda vrcel-debodes minimum 762 mm-iT zemoT saxuravidan da unda iyos iseTive konstruqciis, rogoric maTi sayrdeni kedeli, magram, rogorc aRiniSna, arsebobs mravali gamonaklisi.
• Riobebi dauSvebelia cecxlgam-Zleobis koeficientis mqone eqste-rieris kedlebSi R da M jgufebSi 1524 mm sazRvrebSi; sxva gamoyenebebisTvis aucilebelia 3048 mm gamijvna.
• saxuravis safari unda iyos minimum B klasis.
• eqsterieris kedlis paraleluri 1 saaTiani koeficientis mqone saxuravi/Weris karkasi
• 1219 mm minimum R da M jgufebis gamoyenebebisTvis; 3048 mm sxva gamoyenebebisTvis.
• roca ar aris eqsterieris kedlebis paraleluri, saxuravi/Weris karkasis mTeli mali unda iyos araumcires 1 saaTiani cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone konstruqcia
• 1 saaTiani koeficientis mqone eqsterieris kedeli
kedlis paraleluri saxuravi/Weris karkasi
• 1 saaTiani koeficientis mqone eqsterieris kedeli
saxuravi/Weris karkasi, romelic ar aris kedlis paraleluri
min. 1524 mm
78 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
medegoba cecxlsa da kvamlzeinterieris kedelTan arsebuli cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciis proporciuli magaliTebimxolod sailustraciod. saganmanaTleblo gamoyenebebSi ar gamoiyeneba am cecxl-
gamZle barierebis yvela tipi, Tumca naCvenebia Sesadareblad. is barierebi, rom-
lebic ar gamoiyeneba E an B jgufis gamoyenebebSi, aRniSnulia.
cecxlgamZle kedeli §705
• uwyveti fundamentidan saxuravamde
• qmnis calkeul Senobebs
cecxlgamZle baerieri §706
• gamoyenebis gamijvna
• gasasvlelis SemomzRudavi
gviCvenebs mxolod kvamlmedegobas
cecxl/kvaml medegobis gazrda
cecxlgamZle tixari §708
• sivrcis 1 sT-iani gammijnavebi
• 1 sT-iani derefnebi
kvamlgaumtari barierebi §709
(mxolod I-2 da I-3 gamoyenebebisaTvis
damaxasiaTebeli)
• 1 sT-iani horizontaluri/vertikaluri
kvamlgaumtari tixrebi §710
(mxolod I-2 derefani, §407.3)
• kvamlis safari - tipiuri
• uwyveti iatakidan Weramde an iatakidan
kvamlmedeg Weramde
• cecxlgamZleobis koeficienti ar aqvs
gviCvenebs cecxlmedegobasa da kvamlmedegobas
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 79
cecxlgamZle kedlebi
§702 gansazRvravs cecxlgamZle kedels,
rogorc cecxlgamZleobis koeficientis
mqone kedels, romlis daniSnulebaa cecx-
lis gavrcelebis SezRudva. am funqciis
Sesasruleblad, cecxlgamZle kedeli
uwyvetad unda vrceldebodes Senobis
fundamentidan saxuravSi da iyos sak-
marisad mdgradi, rom gauZlos Camoqcevas
romelime mxares arsebuli konstruqciis
Camoqcevis SemTxvevaSi.
struqturuli mdgradoba§705.2 moiTxovs, rom cecxlgamZle kedle-
bi iseTi struqturuli konfiguraciisa
iyos, rom orive mxares arsebuli struq-
turebis Camoqcevis SemTxvevaSi, kedeli
adgilze unda darCes cecxlgamZleobis
koeficientiT gansazRvruli drois man-
Zilze.
masalebi§705.3 moTxovniT, cecxlgamZle kedlebi
unda aigos arawvadi masalebiT, V tipis
konstruqciis garda.
cecxlgamZleobis koeficientebi§705.4-is mixedviT, cecxlgamZle kedlebis
cecxlgamZleobis koeficientebi gamom-
dinareobs gamoyenebidan. saganmanaTle-
blo gamoyenebebisTvis, cecxlgamZle ked-
lebs, 705.4 cxrilis mixedviT, Cveulebriv,
unda hqondes 3 saaTiani cecxlgamZleobis
koeficientebi. sadac gansxvavebuli gamoy-
enebebi an jgufebi gamijnulia cecxl-
gamZle kedliT, gammijnavis koeficient-
Tan mimarTebaSi gamoiyeneba ufro mkacri
moTxovnebi.
horizontaluri uwyvetoba§705.5 gansazRvravs, rom cecxlgamZle
kedlebi uwyveti iyos horizontalurad
eqsterieris kedlidan eqsterieris ked-
lamde da gavrceldes minimum 457 mm-ze
eqsterieris kedlebis gare zedapiris
miRma.
• §705.1-is mixedviT, Senobis TiToeuli nawili unda gaimijnos erTi an meti cecxlgamZle kedliT, rom iyos calke Senoba.
• cecxlgamZle kedeli. Tu mdebareobs miwis nakveTis sazRvarze da asrulebs saziaro kedlis rols, cecxlgamZle kedels ar SeiZleba hqondes Riobebi.
• §705.5 moiTxovs, rom cecxlgamZle ked-lebi gavrceldes eqsterieris kedlebis gare zedapiridan 457 mm-iT. arsebobs am moTxovnis gamonaklisebi, romlebic emyareba eqsterieris kedlis damatebiT cecxlgamZle konstruqciasTan dakavSi-rebul debulebebs, romlis saSualebiTac iqmneba siTbosa da alis gavrcelebis sawinaaRmdego barieri.
• cecxlgamZle kedeli SeiZleba dasrul-des eqsterieris ficarfenilis, gare safaris an mopirkeTebis Sida zeda-pirTan, Tu cecxlgamZle damcavi `T ~-is formisaa da vrceldeba cecxlgamZle kedlis orive mxares horizontalurad 1220 mm manZilze.
• cecxlgamZle damcavi SeiZleba warmo-adgendes eqsterieris konstruqcias, romlis cecxlgamZleobis koeficienti minimum 1 saaTia, an eqsterieris arawvad ficarfenils, gare safars an sxva mopirkeTebas.
• §705.5 -is daSvebiT, cecxlgamZle kedeli SeiZleba dasruldes eqsterieris ara-wvadi ficarfenilis Sida zedapirTan, Tu Senoba cecxlgamZle kedlis yvela mxares daculia avtomaturi saSxefebeli sistemiT.
• aRsaniSnavia, rom eqsterieris kedlisa da cecxlgamZle kedlebis gadakveTis adgilebs, romlebic qmnian 180 an met gradusian kuTxes, ar sWirdebaT cecxlisgan damcavi.
1220
mm
1220
mm
gegmis xedi
80 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
cecxlgamZle kedlebi
• §705.5.2 moiTxovs, rom cecxlgamZle kedlebi gavrceldes horizontaluri naSveris gare kidemde, rogorebicaa, sax-uravis gadmonaSverebi da aivnebi, rom-lebic cecxlgamZle kedlidan 1220 mm-is sazRvrebSia.
• am moTxovnas aqvs sami gamonaklisi:
1. cecxlgamZle kedlebis gagrZeleba saWiro ar aris, roca horizontaluri naSveris elementebs ar aqvs damaluli sivrceebi.
• Tumca, aseTi horizontaluri naSvere-bis ukan da qvemoT eqsterieris kedlebi unda iyos minimum 1 saaTiani cecxl-gamZleobis mqone konstruqcia cecxl-gamZle kedlis yvela mxares araumcires naSveris siRrmeze. amasTan, cecxlgamZle eqsterieris kedlis nebismieri Riobis cecxlgamZleobis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.
2. Tu arawvad horizontalur naSverebs aqvs damaluli sivrceebi, minimum 1 saa-Tiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone kedeli unda gavrceldes dama-lul sivrceebSi.
• rogorc zemoT mocemul pirvel SemTxvevaSi, naSveri aseve unda gaimij-nos Senobisgan minimum 1 saaTiani cecx-lgamZleobis koeficientis mqone kon-struqciiT cecxlgamZle kedlis orive mxares araumcires naSveris siRrmeze. amasTan, cecxlgamZle eqsterieris ked-lis nebismieri Riobis cecxlgamZleo-bis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.
3. Tu wvad horizontalur naSverebs aqvs damaluli sivrceebi, cecxlgamZle kedeli damaluli sivrceebis gavliT unda gavrceldes naSverebis gare kidee-bamde.
• da kvlav, eqsterieris kedeli naSvere-bis ukan da qvemoT unda iyos minimum 1 saaTiani cecxlgamZleobis mqone kon-struqcia cecxlgamZle kedlis yvela mxares araumcires naSveris siRrmeze. amasTan, cecxlgamZle eqsterieris ked-lis nebismieri Riobis cecxlgamZleo-bis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.
gegmis xedi
damaluli sivrcee-
bis gareSe
kveTis/Wrilis xedi
gegmis xedi
damaluli sivrcebiT
d = naSveris siRrme
d = naSveris siRrme
dd
dd
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 81
cecxlgamZle kedlebi
vertikaluri uwyvetoba§705.6 moiTxovs, rom cecxlgamZle
kedlebi uwyveti iyos vertikalurad
Senobis fundamentidan momijnave sax-
uravebis zemoT minimum 762 mm-ze
mdebare wertilamde.
igive principebi gamoiyeneba cecxl-
sawinaaRmdego barieris cecxlgamZle
kedlis perpendikularulad ganTavse-
bisaTvis, sadac cecxlgamZle kedlebi
saxuravis konstruqcias xvdeba. saxur-
avis konstruqcia unda iyos arawvadi,
cecxlgamZlebisaTvis damuSavebuli xis
masalis an cecxlgamZle masalebi gamoy-
enebuli unda iyos Sida mxridan saxur-
avis karkasis dasacavad. daproeqtebis
miznebisaTvis, saukeTesoa, Tu saxur-
avis konstruqciis cecxlisgan damcavi
gavrceldeba cecxlgamZle kedlis yvela
mxares minimum 1220 mm-ze, sadac karkasi
cecxlgamZle kedlis paraleluria da
malis mTel sigrZeze, roca karkasi cecx-
lgamZle kedlis perpendikularulia.
• cecxlgamZle kedelSi nebadarTuli ar aris horizontaluri naSverebi.
• aRsaniSnavia, rom §509.2-is Sesabamisi avtosadgomi garaJis Tavze mdebare Senobis cecxlgamZle kedeli vrcel-deba horizontaluri gammijnavidan avtosadgom garaJsa da mis zemoT mde-bare Senobas Soris.
saxuravis zemoT 762 mm-mde gagrZele-bul cecxlgamZle kedelTan dakavSire-buli gamonaklisebi:
• araumcires B klasis saxuravis safari
• cecxlgamZle kedlis paraleluri sa-xuravis karkass unda hqondes araum-cires 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti, cecxlgamZle kedlidan 1220 mm-is sazRvrebSi.
• saxuravis karkasi unda eyrdnobodes mzid kedlebs an svetebs da koWebs, romelTac aseve 1 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficienti aqvs.
• cecxlgamZle kedlidan 1220 mm saz-RvrebSi dauSvebelia Riobebi.
• 2 saaTiani cecxlgamZleobis kedeli
• araumcires B klasis saxuravis safari
• saxuravis arawvadi ficarfenili, feni-li an fila
• cecxlgamZle kedlis perpendikular-uli saxuravis karkasis mTel mals unda hqondes 1 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficienti.
• cecxlgamZle kedlidan 1220 mm saz-RvrebSi dauSvebelia Riobebi.
kveTi
kveTi
1220 mm
82 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
cecxlgamZle kedlebi
safexurovani saxuravebi
• eqsterieris kedeli araumcires 1 saa-Tiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciaa yvelaze dabali saxuravidan 4572 mm simaRlemde.
• am kedlis sazRvrebSi, yvela RiobSi aucilebelia ¾ saaTiani cecxlgamZ-leobis mqone awyobili sistemebi.
• cecxlgamZle kedeli SeiZleba dasrul-des yvelaze dabali saxuravis ficar-fenilis, fenilis an filis qveda zeda-pirTan, Tu yvelaze dabali awyobili saxuravis cecxlgamZleobis koefici-enti araumcires 1 saaTia cecxlgamZle kedlidan 3048 mm-is sazRvrebSi.
• cecxlgamZle kedlis cecxlgamZleo-bis koeficienti unda gavrceldes yve-laze dabali saxuravidan maRla 762 mm-ze.
wvadi karkasi
• sadac wvadi karkasi emyareba betonis an qvis wyobis cecxlgamZle kedlebs, §705.7-is moTxovniT, karkasis nawilebis gasamijnad, nawilebis boloebs Soris unda darCes minimum 102 mm manZili. aman SeiZleba moiTxovos mzidi zeda-piris gazrda imisaTvis, rom aucile-beli gamijvnis gaswvriv karkasisaTvis Seiqmnas adeqvaturi sayrdeni.
• yvela carieli sivrce unda amoivsos arawvadi cecxldamblokveli masaliT struqturuli nawilebis zemoT, qve-moT da Soris araumcires 102 mm-ze.
Riobebi
• cecxlgamZle kedlebSi Riobebi daS-vebulia, Tumca §705.8-is Sesabamisad TiTo Riobis farTobi izRudeba 11 m2-mde. es SeiZleba gaizardos, Tu Senobebi cecxlgamZle kedlis orive mxares aRWurvilia avtomaturi saSx-efebeli sistemiT.
• Riobebis gaerTianebuli sigane ar unda aRematebodes cecxlgamZle ked-lis sigrZis 25%-s.
• Riobebi dauSvebelia saziaro ked-lebSi, romlebic agebulia §705.1.1-is Sesabamisad
gamavali Riobebi da gadabmebiRiobebs, gamaval arxebsa da gadabmebs
aucileblad unda hqondes cecxlisgan
damcavi me-7 Tavis momdevno nawilebis
Sesabamisad. §705.11-is mixedviT, arxebi
ar unda gadiodes miwis nakveTis saz-
Rvrebze mdebare cecxlgamZle kedlebSi.
gamonaklisebi uSvebs arxebs cecxlgam-
Zle kedlebTan, romlebic ar mdebareo-
ben miwis nakveTis sazRvrebTan, sadac
cecxlgamZle awyobili konstruqciebi,
§712 da 716-is Sesabamisad, icavs arxis
gamaval Riobebs da Riobebis gaerTianeb-
uli farTobi ar aRemateba §705.8-Si daS-
vebuls.
safexurovani saxuravebiroca cecxlgamZle kedeli aris Senobis
eqsterieris kedeli da mijnavs gansx-
vavebul doneebiani saxuravebis mqone
Senobebs, §705.6.1-is kriteriumebi gamoi-
yeneba yvelaze dabal saxuravTan.
aL
b
a + b ≤ 0.25 sigrZe
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 83
cecxlsawinaaRmdego barierebi
cecxlsawinaaRmdego barierebi cecxl-
gamZle kedlebis msgavsia, Tumca ufro
martivi kriteriumebi aqvs. isini gam-
oiyeneba vertikaluri gasasvlelis
SemomzRudavebis gasasvlelis sxva kom-
ponentebisgan gasamijnad, sxvadasxva
gamoyenebebis gasamijnad an erTi gamoy-
enebis cecxlisgan dacul sxvadasxva
farTobebad dasayofad. gasasvleli
saSualebebis damcavebSi gamoyenebul
barierebs koeficienti eniWeba me-10 Tavis
Sesabamisi nawilebis mixedviT. gamoyen-
ebis gammijnavis koeficientebi mocemu-
lia 508.3.3 cxrilSi. cecxlgamZleobis
koeficientebi cecxlisagan dacul far-
Tobebs Soris unda Seesabamebodes 706.3.9
cxrils.
• cecxlsawinaaRmdego barierebi mij-navs vertikaluri gasasvlelis Semom-zRudavebs gasasvlelis sxva komponen-tebisgan, sxvadasxva gamoyenebebs
an erT gamoyenebas yofs cecxlisagan dacul sxvadasxva farTobebad.
• cecxlsawinaaRmdego baerierebSi dasaSvebia cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone gamWvirvale masa-lis gamoyeneba, magram is unda iyos Semowmedebuli da registrirebuli.
• aRsaniSnavia, rom Senobis gareTa mxares mdebare kedlebs koeficientis mqone SemomzRudavebTan SeiZleba gansxvave-buli koeficienti hqondes, vidre kedlebs, romlebic Senobis interi-ers uyurebs. eqsterieris kedlis koe-ficientebi ganisazRveba eqsterieris kriteriumebiT §704-is Sesabamisad, §715. da §1021.4-is Riobis damcavebi-sadmi moTxovnebis gaTvaliswinebiT.
• cecxlsawinaaRmdego barierebi uwyveti unda iyos iatakebis doneebs Soris da vrceldebodes mosazRvre interieris an eqsterieris kedlebamde imisaTvis, rom barierebma xeli SeuSalos kvamlis an cecxlis gavrcelebas koeficientiT gansazRvruli drois periodSi. gama-vali Riobebi da Riobebi daSvebulia, Tumca isini daculi unda iyos bari-eris mTlianobis SenarCunebis mizniT.
• cecxlsawinaaRmdego barieri unda vrceldebodes qvemoT mdebare awyo-bili iatakis zeda nawilidan zeda iatakis an saxuravis fenilis an zemoT mdebare filis qveda mxaremde.
• cecxlsawinaaRmdego barierebi uwyveti unda iyos Weris damalul sivrceebSi.
• sayrden iataks unda hqondes iseTive koeficienti, rogoric cecxlsawi-naaRmdego bariers, romelic mas eyrd-noba.
84 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Saxtisa da vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi
Saxtis SemomzRudavebi gansxvavdeba cecx-
lsawinaaRmdego barierebisgan imiT, rom
isini, Cveulebriv, SemozRudaven Saxtebs,
romlebic vrceldeba ramdenime iatakSi.
Saxtebi xSirad igeba iseTive masalebiT,
romliTac cecxlsawinaaRmdego bari-
erebi, magram Saxtebisa da vertikaluri
gasasvlelis SemomzRudavebisaTvis
aucilebeli koeficientebi, Cveulebriv,
ganisazRvreba im iatakebis raodenobiT,
romelTac isini kveTen. §707.2 zogadad
ambobs, rom yvela Riobi, romelic kveTs
iataki/Weris an saxuravi/Weris awyobil
sistemebs, daculi unda iyos. Saxtebi
unda iyos 2 saaTiani cecxlgamZleobis
koeficientis mqone konstruqcia, Tu
vrceldeba oTx an met sarTulSi da sxva
SemTxvevaSi, 1 saaTiani. Saxtebis koefi-
cientebi toli unda iyos awyobili iat-
akebis koeficientebisa, magram ar unda
iyos 2 saaTze meti.
§707.2 -Si gansazRvrulia ZiriTadi moTx-
ovna Saxtis damcavis mimarT, romelsac
moyveba gamonaklisebis grZeli nusxa. es
gamonaklisebi yuradRebiT unda wavi-
kiTxoT, gansakuTrebiT, Ria kibeebis,
liftebisa da Ria liftebis daproeqteb-
is dros. gamonaklisebi efuZvneba Riobis
zomas, romelsac SeiZleba sWirdebodes
SemomzRudavi, mis gamoyenebasa da sivr-
cis gamoyenebas an sargeblobas.
§707.2-is gamonaklisebi:
1. Riobebi sacxovrebel erTeulebSi,
romlebic vrceldeba oTxze nakleb
sarTulSi, ar saWiroebs SemozRudvas.
3. milebis, sahaeroebis an sadenebisaT-
vis gankuTvnili gamavali Riobebi,
dacul iatakTan an WerTan §712.4-is
Sesabamisad, ar saWiroebs dacvas.
4. arxebi, romlebic daculia §712.4-is
Sesabamisad, ar saWiroebs dacvas mTel
gamWol RiobSi.
6. sakvamurebi ar unda iyos SaxtaSi,
magram damaluli sivrceebi daculi
unda iyos cecxldamblokveliT.
8. avtosadgom garaJebSi avtomobilebi-
saTvis gankuTvnili pandusebi SeiZ-
leba iyos Ria, roca daculia §406.3
da 406.4-is kriteriumebi Ria da Semo-
zRuduli avtosadgomi garaJebi-
savis.
10. gagrZeleba an iatakisa da kedlis sxva
gadabmebi ar saWiroebs SemozRudvas,
magram isini daculi unda iyos §713-
is Sesabamisad iseve, rogorc msgavsi
gamavali Riobebi.
11. Saxtis SemomzRudavebi ar sWird-
eba kibeebs an pandusebs, romlebic
Seesabameba §1020.1-is me-8 an me-9 gamo-
naklisebs.
• Saxtis SemomzRudavebi unda iyos uwyveti qvemoT mdebare awyobili iatakis zeda nawilidan zemoT mde-bare iatakis an saxuravis fenilis an filis qveda mxaremde, maT Soris damalul sivrceebSi, rogoricaa, magaliTad, Sekiduli Werebis Tavze.
• vertikalur sivrceebs Saxtis Semom-zRudavebis sazRvrebSi unda hqondes cecxldamblokveli TiToeuli iata-kis donesTan.
• Semdeg gverdze mocemulia, rogor unda SemoizRudos im Saxtebis zeda da qveda nawilebi, romlebic ar vrceldeba Senobis an nagebobis Tavamde an Ziramde.
§707.2-is gamonaklisebi:
2. eskalatorebi da kibeebi, romlebic ar gamoiyeneba gasasvlel saSualebebad, ar saWiroebs SemozRudvas mTlianad saSxefebeli sistemebiT uzrunvelyo-fil SenobebSi, roca iatakis Riobis garSemo damontaJebulia kvamlis dam-blokveli farda da axlo-axlo mdebare saSxefeblebi. es gamonaklisi exeba oTx an nakleb sarTuls, B da M gamoyenebe-bis garda, sadac ar arsebobs SezRudva arcerTi SemTxvevisTvis. Riobis gabari-ti ar SeiZleba iyos eskalatorebis an kibeebis zomaze orjer meti.
Tu yvela Riobian donesTan damontaJe-
bulia 1½ saaTiani koeficientis mqone
deniT marTvadi darabebi, ar izRude-
ba gadakveTili iatakebis raodenoba,
romelTac SeiZleba qondeT gamavali
Riobebi.
5. iatakis Riobebs SenobebSi, romlebic §404-is mixedviT iTvleba atriume-bad, ar sWirdeba Saxtis damcavi, Tum-ca daculi unda iyos cecxlisgan da-cvasTan da/an kvamlis kontrolTan dakavSirebuli bevri sxva kriteriu-mi, romlebic gansazRvrulia am tipis gamoyenebebisaTvis.
7. Riobebi, romlebic ar aerTebs orze met sarTuls da romlebic ar aris gasasvleli saSualebebis nawili, SeiZleba iyos Ria I-2 an I-3 gamoyen-ebebisgan gansxvavebul gamoyenebebSi, TviT iseT SenobebSic, romlebic ar aris aRWurvili cecxlsawinaaRmdego saSxefebeli sistemiT. gamonaklisis formulirebidan gamomdinare, cxadi xdeba, rom gamonaklisi exeba Senobas, romelic gamonaklisSi gansazRvrul yvela kriteriums akmayofilebs.
9. antresolebisa da maT qvemoT mdebare
iatakebis SemaerTebeli Riobebi ar
saWiroebs SemozRudvas.
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 85
Saxtisa da vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi
kodi moiTxovs, rom Saxtebi ar iqnas
gamoyenebuli mravali daniSnulebiT.
Saxtis kedlebSi SeiZleba gadiodes
mxolod SaxtisaTvis saWiro gamavali
Riobebi. magaliTad, gamoyenebuli
sivrceebis momsaxure arxebi ar unda
gadiodes vertikaluri gasasvlelis
SemomzRudavebSi, magram SemomzRudavSi
SeiZleba gadiodes haerSemomtani arxe-
bi, Tu SemomzRudavis cecxlgamZleobis
koeficienti SenarCunebulia gamavali
Riobebis damcavisadmi gansazRvruli
moTxovnebis Sesrulebis saSualebiT.
• Saxtis uwyvetobisa da koeficiente-bis mimarT moTxovnebi eqsterieris kedlebTan msgavsia cecxlsawinaaRm-dego barierebis Sesabamisi moTxovne-bisa. eqsterieris kedlebi, romlebic gamoyenebulia Saxtis SemomzRudavad, unda akmayofilebdes §704-is moTx-ovnebs.
• Saxta unda iyos mTlianad Caketili. amdenad, Saxta, romelic mTlianad ar vrceldeba qvemoT arsebul iatakamde an zemoT arsebul iatakamde an saxuravamde, SemozRuduli unda iyos TavSi da ZirSi.
• Saxtis Riobebs koeficientebi eniWeba §715-is moTxovnebis Sesabamisad. Riobebis damcavebis cecxlgamZleobis koeficien-tebisaTvis arsebuli specifikuri moTx-ovnebi mocemulia 715.4 cxrilSi.
• Saxtebi SeiZleba SemoizRudos TavSi an ZirSi konstruqciiT, romelsac ise-Tive cecxlgamZleobis koeficienti aqvs, rogoric bolo gadakveTil iataks, magram es koeficienti ar unda iyos SaxtisaTvis aucilebel koeficientze naklebi.
• es SemomzRudavebi unda Seesabamebodes Saxtis kedlis cecxlgamZleobis koefi-cients. damproeqtebeli yuradRebiT unda iyos aseTi SemTxvevebisadmi, radgan awyobili sistemebi erTnairi intensivobis cecxlze sxvdasxvagvarad reagireben Semowmebis dros, rac damok-idebulia maT orientaciaze siTbos nakadis mimarT. SesaZloa, vertikalurad Semowmebuli awyobili kedlis horizon-talurad damontaJebis SemTxvevaSi, ver miviRoT eqvivalenturi koeficientebi. kodi moiTxovs Tanabar koeficientebs horizontaluri da vertikaluri ori-entaciiT ganlagebisas Semowmebis dros.
• Saxtebi SeiZleba, aseve, dasruldes oTaxSi, romelic Saxtis funqcioni-rebasTanaa dakavSirebuli, Tu oTaxi SemozRudulia iseTive cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone konstruqciiT, rogoriTac Saxtis SemomzRudavi.
• aRsaniSnavia, rom aseT pirobebSi, im adgilebSi, sadac arxebi Sedis an gamodis SaxtebSi, aucilebelia cecxlis safarebi. Saxtebis mTli-anoba unda SenarCundes uwyvetad Saxtis yvela zedapiris garSemo.
86 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Saxtisa da vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi
§707.13 exeba nagavsayrel da samrecxaos
arxebs. kodi aRiarebs, rom es Saxtebi
SeiZleba akavSirebdes Senobis bevr iat-
aks. moicavs moTxovnebs Saxtis mosaw-
yobad da aseve moTxovnebs nagavsayreli
da samrecxaos arxebis gasamijnad danar-
Ceni Senobisgan 1 saaTiani koeficientis
mqone misadgomi oTaxebiT yovel iat-
akze da 1 saaTiani koeficientis mqone
terminaluri oTaxebiT Saxtis ZirSi. am
Saxtebs aseve sWirdeba cecxlisgan aqti-
uri damcavi, §903.2.10.2-is Sesabamisad.
§707.14 moiTxovs, rom liftis Saxtebi
aigos sxva Saxtebis msgavsad. am nawil-
Si mocemulia damatebiTi moTxovnebi
liftis foieebisaTvis, sadac liftis
Saxtis SemomzRudavi aerTebs samze met
sarTuls. foieebi unda aigos, rogorc
sxva cecxlsawinaaRmdego barierebi, dac-
uli RiobebiTa da gasasvleli saSuale-
bebiT.
liftis foiesTan dakavSirebuli moTx-ovnebis gamonaklisebia:
1. roca Senobis foies doneze uzrun-velyofilia saSxefebeli siste-mebi, quCis doneze arsebuli foie SeiZleba iyos Ria da ar hqondes liftis foies SemomzRudavebi.
2. sadac Saxtebi saWiro ar aris §707.2-is Sesabamisad. rogorc aRvniSneT, es gamonaklisebi modificirebulia imgvarad, rom gamoiricxos maTi gamoyeneba garkveul pirobebSi jan-dacvisaTvis arsebul gamoyenebebSi.
3. foieebi SeiZleba Secvalos karebeb-ma, romlebic SemozRudavs liftis Saxtas da gmanavs mas imgvarad, rom SaxtaSi ver SeaRwios kvamlma da cecx-lma, Tu amgvari karebebi Seesabameba §3002.6-s.
4. mTlianad saSxefebeli sistemebiT aRWurvil SenobebSi, romlebic ar aris I-3 gamoyenebebi da SenobebSi, sadac gamoyenebuli iatakebi saxan-Zro samsaxuris misadgomi yvelaze dabali donidan 22 860 mm-iT dablaa (mag., ara maRlivi), foieebi saWiro ar aris.
5. kvamlgaumtari tixrebi SeiZleba gamoyenebuli iqnas cecxlgamZle tixrebis nacvlad, sadac Senoba mTlianad aRWurvilia saSxefebeli sistemebiT (arsebobs nakeTobebis CamonaTvali, romlebic unda akmay-ofilebdes am kriteriumebs).
6. foieebi saWiro ar aris, sadac lif-tis SaxtaSi iqmneba wneva §707.14.2-is
Sesabamisad.
• nagavsayreli da samrecxaos arx-ebi unda gaimijnos danarCeni Senobisgan 1 saaTiani koeficien-tis mqone misadgomi oTaxebiT TiToeuli iatakis doneze.
• §903.2.10.2 moiTxovs avtomaturi saSxefebeli sistemis dayenebas milis TavSi, terminalur oTax-ebSi da yovel meore iatakze, roca mili kveTs sam an met iataks.
• §707.14.1-is mixedviT, liftis foieebi aucilebelia, sadac lif-tis Saxtis SemomzRudavi aerTebs samze met sarTuls.
• derefani
• §707.14.1-is mixedviT, foie mijnavs liftis Saxtis SemomzRudavis karebebs TiToeuli iatakisgan cecxlsawinaaRmdego barierebisa da Riobis damcavebis saSualebiT, romelTa cecxlgamZleobis koe-ficienti tolia derefnis cecx-lgamZleobis koeficientisa. foi-eebs unda hqondes minimum erTi gasasvleli saSualeba, me-10 Tavis Sesabamisad.
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 87
cecxlgamZle tixrebi
cecxlgamZle tixrebi cecxlmedegi
kedlis konstruqciis Semdgomi donea
cecxlgamZle kedlebisa da cecxl-
sawinaaRmdego barierebis qvemoT. maT,
Cveulebriv, 1 saaTiani cecxlgamZleobis
koeficienti aqvT da umTavresad gamoi-
yenebian sacxovrebeli erTeulebisa da
sastumro oTaxebis gasamijnad I-1, R-1 da
R-2 gamoyenebebSi; §402.7.2-is mixedviT,
gadaxurul molebSi saijaro farTobe-
bis gasamijnad da §1017.1-is mixedviT,
derefnebis gasamijnad. zogierTi dere-
fani ar saWiroebs cecxlgamZleobis koe-
ficients 1017.1 cxrilSi gansazRvrul
zogierT specifikur SemTxvevaSi. arse-
bobs aseve gamonaklisi, romelic uSvebs
minimum ½ saaTiani cecxlgamZleobis
koeficientis konstruqciis cecxlgam-
Zle tixrebs IIB, IIIB an VB tipis kon-
struqciis sacxovrebel da saZinebel
erTeulebSi, sadac aris avtomaturi
saSxefebeli sistemebi.
cecxlgamZle tixrebs iseTive urT-
ierToba aqvs eqsterieris kedlebTan,
rogoric cecxlgamZle kedlebsa da cecx-
lsawinaaRmdego barierebs. maT aseve ise-
Tive moTxovnebi aqvT gamavali Riobebis,
Riobebisa da arxebis sistemebisaTvis,
rogoric tixris tipebis sxva jgufebs.
damproeqteblisaTvis yvelaze mniS-
vnelovani gamonaklisebi mocemulia
§708.4-Si da exeba tixrebis zomasa da
uwyvetobas. tixrebi unda vrceldebo-
des zemoT da qvemoT mdebare struqtu-
ramde, marjvniv CamoTvlili gamonakli-
si SemTxvevebis garda.
1. roca iatakis koeficienti 1 saaTia, ar aris saWiro, tixari vrceldebodes qvemoT mdebare gamouyenebel fuZis sarTulSi.
• gamouyenebeli fuZis sarTuli
2. roca oTaxis mxares mdebare deref-nis cecxlgamZle koeficientis mqone membrana vrceldeba zemoT mdebare cecxlgamZle iatakamde an Weramde, derefnis Weri SeiZleba daculi iyos, rogorc 1 saaTiani koeficientis mqone awyobili iataki/Weri.
3. roca kedlebi da Weri qmnis gvirabs, ar aris aucilebeli, cecxlgamZleo-bis koeficientiani kedeli vrcelde-bodes koeficientis mqone awyobili Weris zeda nawilamde.
5. cecxlgamZle tixari, romelic mij-navs sacxovrebel erTeulebs R-2 jgufis gamoyenebebSi, saWiro ar aris gavrceldes sxvenSi, Tu sxvenSi aris cecxlis gavrcelebis SesaCerebeli yovel 279 m2-ze an yovel or erTeulSi (romelic ufro patara iqneba).
6. Tu wvadi iataki/Weris an saxuravi/Weris sivrceebSi aris saSxebeblebi, saWiro aRar aris cecxldamblokveli an cecxlis gavrcelebis SesaCerebeli.
88 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kvamlsawinaaRmdego barierebi da kvamlgaumtari tixrebi
kvamlsawinaaRmdego barierebi da kvamlgaumtari tixrebi§709 da 710 ganixilavs kvamlsawinaaRmdego
barierebs, rogorc cecxlsawinaaRmdego
barierebs, magram ZiriTadad koncentri-
rebulia kvamlis migraciis SezRudvaze.
kvamlsawinaaRmdego barierebs unda
hqondes 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-
ficienti, maT Riobebis damcavebs ki 20
wuTiani koeficienti. kvamlgaumtari
tixrebi unda zRudavdes kvamlis gad-
aadgilebas, magram ar sWirdeba cecxlgamZ-
leobis koeficienti.
kvamlsawinaaRmdego barierebi
• kvamlsawinaaRmdego barierebi uwyveti unda iyos kedlis kididan kidemde da fundamentis Tavidan an qvemoT mde-bare iatakidan zemoT mdebare iatakis qveda mxaremde an saxuravis ficarfe-nilamde. uwyvetoba unda SenarCundes mTlianad damalul sivrceebSi, magal-iTad, rogoric gvxvdeba Sekiduli Werebis zemoT.
• IIB, IIIB an VB-gan gansxvavebul kon-struqciebSi, kvamlsawinaaRmdego ba-rieris sayrdeni konstruqcia dacu-li unda iyos iseTive koeficientiT, rogoriTac kedlebi an iatakebi.
• §709.4-is gamonaklisi uSvebs kvaml-sawinaaRmdego barieris gamotovebas Sualedur sivrceebSi, roca sivrceebi daculia WerebiT, romlebic kvaml-sawinaaRmdego barieris adeqvaturad zRudavs cecxlisa da kvamlis gad-aadgilebas.
• kvamlsawinaaRmdego barierebis Riobebi daculi unda iyos §715-is Sesabamisad.
• arxebi da haergadamcemi Riobebi, romlebic gadis kvamlsawinaaRm-dego barierSi, unda Seesabamebodes §716-s. §716.5.5-is mixedviT, kvamlsawi-naaRmdego barierSi gamaval Riobebs, Cveulebriv, unda hqondes kvamlis safari, garda im SemTxvevisa, roca Riobebi arxebSi SezRudulia erT kvamlisgan dacul ganyofilebamde da arxebi foladisganaa damzadebuli.
• sadac arxebi kveTs kvamlisgan daculi ganyofilebis sazRvars, kvamlis safa-ri aucilebelia.
• foladis arxi
• kvamlsawinaaRmdego barierebi kvamlisgan dacul ganyofilebaSi
kvamlisgan daculi erTi ganyofileba
• cecxlgamZleobis koeficientis mqone gamWvirvale masalebi
• TviTdamxuravi• SezRuduli zomis
gamWvirvale masala
• saketi
• dasaxvevi darabi
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 89
kvamlgaumtari tixrebi
kvamlgaumtari tixrebi
• kvamlgaumtari tixrebi unda Seesaba-mebodes SenobaSi daSvebul konstruq-cias. maT ar sWirdeba cecxlgamZleo-bis koeficienti.
• kvamlgaumtari tixrebi uwyveti unda iyos fundamentis Tavidan an qve-moT mdebare iatakidan zemoT mde-bare iatakis qveda mxaremde an zemoT mdebare saxuravis ficarfenilamde. isini SeiZleba Sewydes Weris membra-nasTan, Tu is agebulia imgvarad, rom SezRudos kvamlis gadaadgileba.
• kvamlgaumtari tixrebis fanjrebi unda iyos dagmanuli an avtomaturad unda ixurebodes kvamlis aRmoCeni-sTanave.
• karebebi kvamlgaumtar tixrebSi TavisiT an avtomaturad unda ixure-bodes. maT SeiZleba ar hqondes Jalu-zebi da unda zRudavdes kvamlis gasvlas, §710.5.2-Si gansazRvruli SezRudvebis mixedviT.
• gamavali Riobebi, gadabmebi, arxebis sistema an haergamtari Riobebi unda Seivsos daSvebuli masaliT, rom SeizRudos kvamlis Tavisufali gad-aadgileba.
• haergamtar Riobebs kvamlgaumtar tixrebSi unda hqondes kvamlis safa-rebi, Tu aseTi safarebi xels ar SeuSlis kvamlis kontrolis aucile-beli sistemis muSaobas.
=
90 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
horizontaluri awyobili sistemebi
horizontaluri awyobili sistemebi§711-is gansazRvrebiT, horizontaluri
awyobili sistemebia iataki/Weris awyo-
bili sistemebi da saxuravi/Weris awyo-
bili sistemebi, romelTac sWirdeba
cecxlgamZleobis koeficienti. maTTvis
saWiro cecxlgamZleobis koeficienti
ganisazRvreba maTi gamoyenebis safuZ-
velze. umTavresad, koeficienti gan-
isazRvreba konstruqciis tipis cecxl-
gamZleobis koeficientis safuZvelze,
romelic mocemulia 601-e cxrilSi.
gamoyenebebis gamijvnis dros, hori-
zontaluri awyobili sistemis cecx-
lgamZleobis koeficienti aseve unda
Seesabamebodes 508.3.3 cxrilis moTx-
ovnebs. cecxlisagan dacul farTobebze
gamoiyeneba 706.3.9 cxrilSi mocemuli
cecxlgamZleobis koeficientebi, §901.7-
is Sesabamisad.
horizontaluri awyobili sistemebis
gamavali Riobebis kriteriumebi ufro
mkacria, vidre vertikaluri awyobili
sistemebisa, vinaidan kvamlisa da gaze-
bis vertikaluri gadaadgileba Senobis
iatakebs Soris ufro problematuria,
vinaidan mas xels uwyobs bunebrivi kon-
veqturi Zalebi.
arxebi, romelTac ar aqvT §716-is
Sesabamisi cecxlis an kvamlis safarebi,
unda CaiTvalos gamaval Riobebad da
gamavali Riobebis garSemo sivrce unda
daigmanos am nawilis Sesabamisad.
horizontaluri awyobili sistemebis
mimarT gamoiyeneba iseTive uwyvetobis
moTxovnebi, rogoric vertikaluri awyo-
bili sistemebisadmi. gamavali Riobebi,
gadabmebi da arxebi daculi unda iyos
iseve, rogorc vertikaluri awyobili
sistemebi; ixileT §707.2, §712.4 da §713.
• horizontaluri awyobili siste-mebis cecxlgamZleobis koefici-enti toli unda iyos Senobis kon-struqciis tipisaTvis aucilebeli koeficientisa.
• horizontalur awyobil kvaml-gaumtar sistemebSi, romlebic mijnavs Sereul gamoyenebebs, cecx-lgamZleobis koeficienti unda ganisazRvros §508.3.3-is moTxovnis Sesabamisad, gamijnuli gamoyenebe-bis safuZvelze.
• awyobili iatakebi, romlebic mij-navs sacxovrebel erTeulebs erT SenobaSi da saZinebel erTeulebs R-2 da I-1 gamoyenebebSi, unda iyos minimum 1 saaTiani cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone konstruq-cia. arsebobs gamonaklisi, rom aseTi gammijnavebi IIB, IIIB an VB konstruqciaSi, romelic uzrun-velyofilia avtomaturi saSxefe-beli sistemebiT, iyos mxolod min-imum ½ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqcia.
• sadac awyobili iataki mijnavs erT an ramdenime gamoyenebas cecxlis-gan dacul damoukidebel farTo-bebad, awyobili sistemis koefici-enti unda Seesabamebodes §706.3.9-s.
• kvamlmedegi awyobili sistemebi uwyveti unda iyos damalul sivr-ceebSi, Tu isini ar esazRvreba iseT awyobil sistemebs, romlebic zRu-davs kvamlis gadaadgilebas, magal-iTad, rogoricaa kedlebi, rom-lebic xvdeba cecxlgamZle awyobil Werebs.
• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficientis mqone awyobil iatake-bSi, §711.3.3-is mixedviT, daSve-bulia qvemoT mdebare membranebis gamotoveba gamouyenebeli fuZis sarTulis Tavze da zemoT mde-bare membranebis gamotoveba sxvenis gamouyenebeli sivrceebis qvemoT.
• gamWvirvale Weris daucveli Riobebi dasaSvebia, roca momijnave nagebobebisgan gamijvnis moTxovne-bi daculia §704.10-is Sesabamisad da gamWvirvale Weris Riobebis garSemo saxuravis konstruqciis mTlianoba SenarCunebulia da dac-ulia saxuravis danarCeni nawilis msgavsad.
• nebismier struqturul nawils an kedels, romelsac eyrdnoba hori-zontaluri awyobili sistema, unda hqondes minimum iseTive cecxlgamZ-leobis koeficienti, rogoric aqvs horizontalur awyobil sistemas.
I gamoyeneba
E gamoyeneba
E gamoyenebacecxlisgan
daculi farTobi 2
B gamoyenebacecxlisgan
daculi far-Tobi 1
• gamoyenebis 1 sT-iani gammijnavi
• 2 sT-iani cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone gammijnavi
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 91
gamavali Riobebi da gadabmis sistemebi
gamavali Riobebi§712 moiTxovs, rom gamavali Riobebi
daculi iyos im awyobili sistemis cecx-
lgamZleobis SesanarCuneblad, romel-
Sic isini gadis.
gamavali Riobebis dacvis sistemebisaT-
vis mTavari kriteriumebia is, rom isini
xels uSlian alisa da cxeli gazebis
gadaadgilebas awyobil sistemebSi an
maTi gavliT. gamaval RiobebTan dakav-
Sirebuli moTxovnebi gamomdinareobs
maTi zomidan da raodenobidan. gamava-
li Riobebis cecxlSemCereblebisaTvis
gansazRvruli moTxovnebi gulisxmobs,
rom Semowmebuli awyobili sistemebi
akmayofilebdes alisa da cxeli gazebis
gadaadgilebis SezRudvasTan dakavSire-
bul minimaluri moTxovnebs. ZiriTadi
kriteriumia is, rom ar daikargos an
Sesustdes im awyobili sistemis cecx-
lgamZleobis unari, romelSic gamavali
Riobi gadis. gamonaklisebis mixedviT,
dasaSvebia zogierTi SezRuduli gama-
vali Riobis arseboba, romelSic gamoyen-
ebulia specifikuri zomis patara mile-
bi an eleqtro komponentebi.
gamavali Riobis cecxlSemCerebel
sistemebs aqvT “F” da “T” koeficientebi.
“F”koeficienti exeba im dros, ra droSic
gamavali Riobis cecxlSemCerebeli
sistema zRudavs cecxlis gadaadgilebas
koeficientis mqone awyobili sistemis
gavliT. es koficienti nominalurad
toli unda iyos Senobis im awyobili
sistemis koeficientisa, sadac gamavali
Riobi mdebareobs. “T” koeficienti gam-
oiyeneba nebismier gamaval RiobTan da
ara mxolod gamWol RiobTan da zoma-
vs, ramdeni droa saWiro, rom awyobili
sistemis temperatura gaizardos 163 C
gradusamde awyobili sistemis mopirda-
pire mxares gansazRvruli zomis cecx-
lis zemoqmedebis dros.
• gamavali Riobebi ori ZiriTadi tip-isaa. erTia gamWoli Riobi, romelic, ganmartebis Tanaxmad, mTel awyobil konstruqciaSi gadis.
• meore aris membranis gamavali Riobi, romelic awyobili sistemis mxolod erT nawilSi gadis.
• damWerebi kargad unda damagrdes awyo-bil sistemaze, romelSic gamavali Riobi gadis.
• nebismieri sivrce damWersa da gama-val sagans Soris da damWersa da gadakveTil awyobil sistemas Soris daculi unda iyos nebadarTuli cecx-lSemCerebeli masaliT an sistemiT, alisa da cxeli gazebis gadaadgileb-isgan.
• gamWoli Riobebis cecxlSemCerebel sistemas unda hqondes F koeficienti, romelic minimum eqvivalenturia gad-akveTili awyobili sistemis cecxl-gamZleobis koeficientisa.
• betonis an qvis wyobis kedlebSi, dasaSvebia, cecxlSemCereblad gama-vali gayvanilobebis garSemo gamoyen-ebuli iqnas betonis Txeli duRabi an kiris duRabi.
• magaliTad, §712.3.2 zRudavs foladis eleqtro kolofebis zomas da moiTx-ovs, rom isini gaimijnos araumcires 610 mm horizontaluri manZiliT, an araumcires kedlis Rrus siRrmis toli horizontaluri manZiliT, romelic Sevsebulia celulozis fxvieri SemvsebiT an mineraluri boWkos izolaciiT, an masiuri dam-blokveliT.
92 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamavali Riobebi da gadabmis sistemebi
gadabmis cecxlgamZle sistemebi§713 moiTxovs, rom gafarToebadi,
seismur Zvraze medegi da konstuqciis
deformaciaze medegi gadabmebi ganix-
ilebodes iseve, rogorc gamavali
Riobebi. mizania, gadabmebma ar daukar-
gon cecxlgamZleobis unari horizonta-
lur an vertikalur awyobil sistemebs,
sadac moxvdebian. gadabmebi cecxlgam-
Zle koeficientis mqone awyobil siste-
mebSi unda Semowmdes saxanZro testiT,
rom Seesabamebodes awyobili sistemis
koeficients. aseTi gadabmebi mowmde-
ba gadaadgilebamde da gadaadgilebis
Semdeg, raTa dadasturdes, rom gadab-
mebi inarCunebs cecxlgamZleobas mosal-
odneli gadaadgilebebis SemTxvevaSi.
• gamWoli Riobebi iatakSi daculi unda iyos daSvebuli cecxlSemCer-ebeli sistemiT, romelTa rogorc F, ise T koeficientebi araumcires 1 saa-Tia.
• T koeficientebi SeiZleba ar iyos, Tu iatakis gamWoli Riobi moTavsebulia kedlis RruSi.
• niSaSi moTavsebuli gasanaTebeli mowyobilobebi ar unda amcirebdes iataki/Weris awyobili sistemis cecx-lgamZleobis koeficients, romlis aucilebeli cecxlgamZleobis koefi-cienti unda iyos minimum 1 saaTi.
• cecxlgamZle koeficientis mqone mxolod erT iatakSi gamavali araw-vadi gayvanilobis garSemo arsebuli rgolisebri sivrce unda Seivsos mxolod daSvebuli masaliT.
• arawvadi gamavali gayvaniloba SeiZleba aerTebdes cecxlgamZleobis koeficientis mqone ramdenime iataks, Tu misi zoma SezRudulia §712.4.1-is Sesabamisad.
• §712.4.2 moiTxovs TviT koeficientis armqone awyobili sistemebis garSemo arsebuli rgolisebri sivrceebis Sevsebas, rom winaaRmdegoba gauwios alisa da wvis produqtebis gadaadg-ilebas.
• gamavali gayvanilobebi SeiZleba aerTebdes araumetes or sarTuls.
• arawvadi gayvanilobebi SeiZleba gad-iodes araumetes sam sarTulSi.
• temperaturuli gadabmebis cecxlgam-Zleoba unda iyos iseTive, rogoric sxva gamavali Riobebisa.
• awyobili iatakebisa da eqsterieris aramzidi kedlebis gadakveTasTan arsebuli gadabmebi gaTvaliswinebu-lia §713.4-Si. amgvari gadakveTis adg-ilebi unda daigmanos daSvebuli masalebiT, romlebic Semowmebulia aseT SemTxvevebSi gamoyenebisaTvis. masalebi unda damontJdes imgvarad, rom ali da cxeli gazebi ar gavr-celdes gadakveTis adgilebis gav-liT.
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 93
struqturuli nawilebis cecxlgamZleoba
§714 moiTxovs, rom struqturuli
nawilebisa da awyobili sisteme-
bis cecxlgamZleobis koeficientebi
Seesabamebodes me-6 Tavsa da 601-e cxrilSi
konstruqciis tipisaTvis gansazRvrul
moTxovnebs. es koeficientebi damate-
biTia, radgan struqturas, romelic
iWers cecxlgamZle koeficientis mqone
awyobil sistemas unda hqondes minimum
iseTi koeficienti, rogoric aqvs masze
dayrdnobil awyobil sistemas.
§714.3 krZalavs momsaxure elementebis,
rogorebicaa: milebi an sadenebi, cecx-
lisgan damcav safarebSi CarTvas. es niS-
navs, rom aseTma elementebma SeiZleba
gaataros siTbo cecxlisgan damcavidan
struqturul nawilamde da, amdenad,
potenciurad, daikargos droiT gansaz-
Rvruli cecxlgamZleobis koeficienti.
§714.5-Si ganxilulia Senobis eqsteri-
erze ganTavsebuli struqturuli
nawilebis damcavebi. aseTi nawilebis
damcavebi gansazRvrulia 601-e cxril-
Si da unda iyos eqsterieris mzidi
kedlebis an struqturuli karkasisT-
vis Sesaferisi (romelic ufro mkacri
iqneba).
• §714.2.1 moiTxovs, rom struqturu-li nawilebi mTlianad daculi iyos individualurad yvela mxares mTel sigrZeze, Tu maT unda hqondes cecx-lgamZleobis koeficienti da iWers orze meti iatakis an iatakisa da sax-uravis pirdapir datvirTvas, an iWers mzid kedels an orze metsarTulian aramzid kedels.
• kodi aRiarebs, rom mimagrebuli elementebi gamoSverilia struqtu-ruli nawilebidan da rom armaturis samagrebi SeiZleba ufro axlos gan-Tavsdes betonis elementis zedapir-Tan, vidre mTavari armatura. §714.2.4 uSvebs, rom es elementebi ufro axlos iyos cecxlisgan damcavis zedapir-Tan, vidre gansazRvrulia mTavari nawilebisaTvis.
• §714.2.2 moiTxovs, rom sveti dacu-li iyos mTel simaRleze, maT Soris, koWebTan da rigelebTan gadabmis adg-ilebSi, maSinac ki, Tu is vrceldeba koeficientis mqone awyobil WerSi.
• cecxlisgan damcavi masalebi, gansa-kuTrebiT, Sesasxurebeli damcave-bi, advilad ziandeba zemoqmedebis SemTxvevaSi, ramac SeiZleba gamoiwvios struqturuli nawilis cecxlgamZle-obis unaris dakargva. §714.4 moiTxovs dazianebis riskis qveS myofi elemen-tebis dacvas. damcavi unda vrcelde-bodes iatakidan minimum 1524 mm simaR-lemde.
• §714.2.1 moicavs moTxovnebs struq-turuli nawilebisTvis, romelTac nakleb mniSvnelovani struqturu-li funqciebi aqvT. aseTi nawilebi SeiZleba daculi iyos garsacmiT, mem-braniT an Weris damcaviT.
• §714.2.3 uSvebs mTeli awyobili fermis Casmas cecxlgamZle masalebSi.
• §714.2.4 uSvebs struqturul nawile-bze iseTi sagnebis mimagrebas, rogori-caa: yunwebi da kronSteinebi, romlebic vrceldeba 25,4 mm-mde cecxlisgan dam-cavis zedapiridan.
• §714.2.5 uSvebs U-formisa da spiralur armaturas qvis wyobis an betonis struqturul nawilebSi, romlebic damcavSi Sedis araumetes 12,7 mm-ze.
• §714.6 uSvebs, rom zRudarebis qveda naSverebi da kuTxovani Taroebi marcxena mxares ar iyos daculi, roca isini 1829 mm an naklebia an ar aris struqturuli karkasis nawili.
94 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Riobis damcavebi
• kodi, Cveulebriv, moiTxovs, rom Riobis damcavebze, maT Soris, cecx-lgamZle karebebsa da gamWrvivale masalebze, mikruli iyos etiketebi, romelzec aRniSnuli iqneba testTan Sesabamisoba da saxanZro usafrTxoe-bis xarisxi.
• ASTM E-119-is Sesabamisi, specifikuri cecxlgamZleobis koeficientis mqone (cecxlisgan damcavi koeficientis sapirispirod) gamWvirvale masala cecxlgamZleobis koeficientis mqone awyobil kedelSi, SeiZleba gamoyen-ebuli iyos kedlebSi, romelTac 1 saa-Tze meti koeficienti aqvT, §715.5.7-Si gaTvaliswinebuli farTobis SezRudvis gareSe, roca mTeli kedeli da gamWvirvale awyobili sistemebi Semowmebulia.
• 715.4 cxrilSi gansazRvrulia Riobis damcavis cecxlisgan dacvis mini-maluri koeficientebi saaTebSi, Semdegis safuZvelze:
• awyobili sistemis tipi • awyobili sistemis aucilebeli koe-
ficienti
• Riobis damcavebad misaRebia armire-buli minis gamoyeneba, magram misi far-Tobi (w × h), maqsimaluri simaRle (h) da sigane (w) unda SeizRudos 715.5.3 cxrilSi mocemuli Riobis cecxlis-gan dacvis koeficientis Sesabamisad. IBC-is 2006 wlis gamocemis mixedviT, axla armirebuli mina unda akmay-ofilebdes CPSC 16 CFR nawili 1201-is moTxovnebs. tradiciulad, armirebu-li mina iwarmoeboda da mowmdeboda ANSI Z97.1-is Sesabamisad. farTobebze, sadac aucilebelia usafrTxo mina, akrZalulia ara armirebuli mina, aramed Zveli standartebis mixedviT warmoebuli tipiuri armirebuli mina, romelic ar Seesabameba IBC-is 2006 wlis gamocemas.
• §715.5.7-is mixedviT, cecxlisgan dacvis koeficientis mqone gamWvir-vale masala cecxlgamZle awyobil fanjrebSi SeiZleba gamoviyenoT cecx-lgamZle tixrebSi an cecxlsawinaaRm-dego barierebSi, maqsimum 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientiT. ase-Ti fanjrebis farTobebis jami ar unda aRematebodes nebismieri oTaxis saerTo kedlis farTobis 25%-s.
saerTo kedlis 4 (w x h) ≤ 25% farTobi, gzakaris farTobis CaTvliT
§715-is moTxovnebi cecxlgamZle kon-struqciis Riobebis damcavebisaTvis uSvebs, rom Riobis damcavebis koeficientebi gansxvavdebodes im kedlis koeficientisgan, romelSic isinia Casmuli. 715.4 cxrilSi CamoTvlilia Riobis damcavis koeficientebi sxvadasxva awyobili sistemebisaTvis, rogoricaa: cecxlgamZle karebebi da cecxlgamZle darabebi. magaliTad, 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone cecxlgamZle kedels sWirdeba 1½ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone Riobis awyobili damcavi. Riobis damcavebi, Cveulebriv, Semowmebuli awyobili sistemebia, amdenad, damproeqtebels SeuZlia Sesabamisi awyobili damcavis SerCeva testis Sedegebis safuZvelze. testis kriteriumebi mocemul gamoyenebebSi mocemuli pirobebisaTvis warmodgenilia am nawilSi. §715.3 uSvebs alternatiuli meTodebis gamoyenebas Riobis damcavebis cecxlgamZleobis koeficientebis gansasazRvrad.
cecxlgamZle karebebi TavisiT unda ixurebodes. Cveulebriv, maT aseve unda hqondes saketebi. es moTxovnebi gamomdinareobs iqidan, rom SenarCundes im awyobili sistemis mTlianoba, romelSic cecxlgamZle karia moTavsebuli. karebebi, umetes SemTxvevebSi, daxuruli da Caketili unda iyos, rom ar gaiRos cecxlisgan Seqmnili Zlieri haeris nakadebis dajaxebis dros.cecxlgamZle awyobili sistemebi derefnebSi da kvamlsawinaaRmdego barierebi, romelTac 715.4 cxrilis mixedviT unda hqondes cecxlgamZleobis koeficienti, uzrunvelyofili unda iyos minimum 20 wuTiani cecxlisgan damcavi saSualebiT.
• §715.4.3-is gamonaklisi 1 uSvebs 25 mm diametrze liTonis CarCoebian patara gasaxeds.
kodSi mocemulia SezRudvebi Riobis damcavebSi gamWvirvale masalis gamo-yenebisas, testis Sedegebisa da Riobis gamWvirvale safaris farTobis safuZvelze. §715.4.3.2-Si aRniSnulia, rom 20 wuTiani koeficientis mqone cecxlgamZle karebebSi gamWvirvale masalebs aseve unda hqondes 20 wuTiani koeficienti, magram mas ar utardeba ̀ saxanZro Slangis nakadis~ testi, romlis drosac gamWvirvale masalebze zemoqmedebs maRali wnevis civi wylis Wavli saxanZro testis pirobebSi.
armirebuli mina unda damontaJdes gansazRvruli minimaluri sisqis foladis CarCoebSi. maRali gamZleobis gamWvirvale masalebi, romlebic Semowmebulia xanZris pirobebSi, SeiZleba damontaJdes maTi koeficientebis Sesabamisad, romlebic gamomdinareobs Semowmebuli zomebidan da dacvis xangrZlivobidan. cecxlgamZleobis koeficientis mqone 3658 mm-ze maRal gamWvirvale masalaSi, gamyofi daculi unda iyos iseve, rogorc awyobili kedlis konstruqcia.
eqsterieris kedlebis fanjris damcavis cecxlgamZleobis koeficientebi
w
w
h
w w
h
h
(romlebic, 602-e cxrilis mixedviT, 1 saaTze meti unda iyos) unda iyos minimum 1½ saaTiani. sxva fanjris Riobebs, romelTac sWirdeba 1 saaTiani koeficienti, unda hqondes ¾ saaTiani koeficienti. sadac fanjris Riobis damcavi ganTavsebulia kedlebSi, romelTac Senobis elementebis an zemoqmedebis wyaros siaxlovis gamo, sxvagvari koeficientebi eniWebaT §704.9 an 704.10-is mixedviT, fanjris cecxlgamZleobis koeficienti unda iyos minimum ¾ saaTi.
h
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 95
arxebi da haergadamcemi Riobebi
arxebi da haergamtari Riobebi, rom-
lebic gadis cecxlgamZleobis koefici-
entis mqone awyobil sistemebSi, ise unda
iyos damuSavebuli, rom ar gamoiwvios im
awyobili sistemebis cecxlgamZleobis
unaris dakargva, romelSic gadian. safa-
rebis armqone arxebi, §712-is mixedviT,
miCneulia gamaval Riobebad. sadac arx-
ebi agrZelebs muSaobas cecxlis an kvam-
lis warmoSobis SemTxvevaSi, magaliTad,
atriumis kvamlis sakontrolo sistema,
maT ver eqnebaT safarebi. alternati-
uli damcavi saWiroa cecxlisgan dam-
cavebis mTlianobis SesanarCuneblad.
cecxlis da kvamlis safarebi unda iyos
Semowmebuli da registrirebuli awyo-
bili sistemebi. safarebTan uzrunve-
lyofili unda iyos misadgomi movla-
SekeTebisTvis, Semowmebisa da daxurvis
Semdeg xelaxla gaRebisTvis. es misadgo-
mi panelebi ar unda iwvevdes saxanZro/
xanZarsawinaaRmdego awyobili siste-
mebis cecxlgamZleobis koeficientis
dakargvas.
cecxlgamZleobis moTxovnebi cecxlis
da kvamlis safarebisaTvis efuZvneba
gadakveTili awyobili sistemis tips.
moTxovnebi warmodgenilia ZiriTadi
moTxovnebis stilSi da moyveba gamon-
aklisebi. awyobili sistemebis tipebi
dalagebulia iseTive ierarqiiT, ro-
gorc am Tavis sxva nawilebSi.
• cecxlis safarebi registrirebuli meqanikuri meqanizmebia, romlebic mon-taJdeba arxebsa da haergamtar RiobebSi da ise proeqtdeba, rom avtomaturad daixuros siTbos aRmoCenisTanave, rom SeizRudos alis gadaadgileba.
• kvamlis safarebi cecxlis safarebis msgavsia, magram gankuTvnilia haerisa da kvamlis gadaadgilebis SesazRudad. isini imarTeba kvamlis aRmomCeni sistemiT an distanciuri sakontrolo sadguridan.
• rogorc cecxlis, ise kvamlis safarebs unda hqondes misadgomi Semowmebisa da movla-SekeTebisaTvis. misadgomi pan-elebi ar unda iwvevdes saxanZro/xan-ZarsawinaaRmdego awyobili sistemebis cecxlgamZleobis koeficientis dakarg-vas.
• §716.5.3-Si naTqvamia, rom Saxtis SemomzRudavebi, sadac daSvebulia gamavali arxebi da haergamtari gama-vali Riobebi, daculi unda iyos cecxlis da kvamlis safarebiT.
• Semdeg gamonaklisebSi naTqvamia, rom cecxlisa da kvamlis safarebi saWiro ar aris, sadac:
1.1 arxi vrceldeba 559 mm-ze gamwov arxebSi uwyveti, zemoT mimarTu-li haeris nakadis mimarTulebiT.
1.2 gamavali Riobebi registrire-bulia ASTM E119-is Sesabamisad, rogorc cecxlgamZle koeficien-tis mqone awyobili sistema.
1.3 arxebi kvamlis sakontrolo sis-temis nawilia.
1.4 avtosadgomi garaJis SaxtaSi gama-vali Riobebi gamijnulia sxva Saxtebisgan araumcires 2 sT-iani cecxlgamZ. mqone konstruqciiT.
2. B da R jgufis gamoyenebebSi, sadac samzareulos, saabazanosa da tua-letis oTaxebisTvis arsebobs avtomaturi saSxefebeli sistemebi, foladis arxebiT SemozRuduli gamwovi, romelic SaxtaSi gvrcel-deba vertikalurad 559 mm-ze, an aqvs gamwovi ventilatori Saxtis zeda boloSi, uwyveti zemoT mimarTuli haeris nakadis SesanarCuneblad.
• cecxlgamZle tixrebi: §716.5.4 mo-iTxovs arxis gamavali Riobebi cecxlgamZle tixrebSi aRWurvili iyos cecxlis safarebiT, garda Semdegi SemTxvevebisa:
1. gamavali Riob(eb)is mqone tixrebi warmoadgens saijaro farTobebis gammijnavs an derefnis kedlebs SenobebSi, sadac aris saSxefebeli sistemebi.
2. arxebi foladisaa, 0,06 m2-ze nakle-bi ganivi kveTis mqone, ar aerTebs derefans sxva sivrceebTan, aris Weris zemoT da ar aqvs safari giso-si cecxlgamZle koeficientis mqone kedelSi.
• kvamlgaumtari barierebi: §716.5.5 moiTxovs, rom kvamlis safarebi dayendes, roca arxi gadis kvam-lgaumtar barierSi, garda im SemTxvevisa, roca arxi foladisaa da emsaxureba kvamlisgan dacul mxolod erT ganyofilebas.
• derefnebi: §716.5.4.1 moiTxovs kvam-lis safarebs derefnebTan, garda im SemTxvevisa, roca:
1. arsebobs kvamlis sakontrolo sistema.
2. arxi foladisaa da gadis Riobebis armqone derefanSi.
• cecxlgamZle kedlebi: §716.5.1
moiTxovs, rom cecxlgamZle ked-
lebSi gamaval arxebs hqondes cecx-
lis safarebi, §705.11-is gamonak-
lisSi gansazRvrul adgilas.
• cecxlsawinaaRmdego barierebi:
§716.5.2 moiTxovs cecxlis safarebs
im adgilebSi, sadac arxebi an haer-
gamtari Riobebi cecxlsawinaaRm-
dego barierebs kveTs. am moTxovnis
gamonaklisebia:
1. gamavali Riobebi registrirdeba
ASTM E119-is Sesabamisad, rogorc
cecxlgamZle koeficientis mqone
awyobili sistema.
2. arxebi kvamlis sakontrolo sis-
temis nawilia.
3. gaTbobis, ventilaciisa da kondi-
cirebis sistemas aqvs arxebi, kedels
aqvs 1 an nakleb saaTiani koefici-
enti, Senoba ar aris H gamoyenebis
da mTlianad uzrunvelyofilia
saSxefebeli sistemiT.
96 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
horizontalur awyobil sistemebSi gamavali Riobebi
rogorc zemoT aRiniSna, konveqtiuri
Zalebis zemoqmedebiT, horizontaluri
awyobili sistemebis gamaval RiobebSi
SeiZleba gadaadgildes siTbo, kvamli
an cecxli. iatakSi, iataki/Weris awyobil
sistemaSi an saxuravi/Weris awyobili
sistemis Weris membranaSi gamavali arxebi
an haergamtari gamavali Riobebi daculi
unda iyos Saxtis SemomzRudaviT, §707-
is Sesabamisad an unda Seesabamebodes
§716.6.1 - §716.6.3 debulebebs.
• I-2 da I-3-gan gansxvavebul gamoye-nebebSi, daSvebuli masalebis arxebi SeiZleba gadiodes koeficientis mqone iataki/Weris awyobil sistemebSi, romlebic aerTebs araumetes or iatakze mets, Tu cecxlis safari damontaJebulia arxTan iatakis saz-RvarTan an horizontalur awyobil sistemasTan, §712.4-is Sesabamisad. patara arxebi SeiZleba gadiodes sam iatakSi, rac damaxasiaTebelia sacxovreblis an sastumros mSeneb-lobisTvis, Tu §716.6.1-is yvela gamonaklisis kriteriumebi daculia. Cveni azriT, es gamonaklisebi naklebad gamoyenebadia saganmanaTleblo dawesebulebebSi, Tu skolebSi ar aris sacxovrebeli sargeblobebi, magaliTad, saerTo saZinebeli oTaxebi.
• WerSi damontaJebuli gamosxivebis safarebi aris meqanizmebi, rom-lebic avtomaturad zRudavs gamosxivebuli siTbos gadacemas arxis Riobis saSualebiT. is gansazRvrulia §702.1-Si.
• §716.6.2 uSvebs arxian an uarxo gamaval Riobebs cecxlgamZleobis koeficientis mqone Weris membra-nebSi, roca:
• arxi gadis SemozRudul SaxtaSi, an
• arxSi aris gamosxivebis safari, an
• Weris zedapirTan mdebareobs gamosxivebis safari uarxo gamavali Riobis dasacavad.
• §716.6.3-is mixedviT, cecxlgam-Zleobis koeficientis armqone awyo-bil iatakebSi SeiZleba gadiodes daSvebuli masalebiT agebuli arxebi, Tu
• arxi gadis SemozRudul SaxtaSi, an
• arxi aerTebs araumetes or sarTuls da arxis garSemo darCenili rgolisebri sivrce daculia gamavali milis dasamuSaveblad gamoyenebuli arawvadi masalebis msgavsi masalebiT.
• Tu arxi aerTebs araumetes sam sarTuls, arxi daculi unda iyos, rogorc gamavali Riobi, rogorc aRniSnuli iyo zemoT da arxSi unda iyos cecxlis safari iatakis yvela zedapirTan.
• arxi
• dnobadi SeerTeba
• frTis daxurva
• frTebis daxurvis dros ukugdebuli gamosxiveba
• cecxlis safari
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 97
damaluli sivrceebi
cecxli SeiZleba swrafad gavrceldes
wvadi konstruqciis damalul sivr-
ceebSi, Tu cecxlis gavrceleba an cxeli
gazebis gadaadgileba SezRuduli araa.
§717-Si mocemulia cecxldamblokvelT-
an da cecxlSemCerebelTan dakavSirebu-
li moTxovnebi.
TiToeuli moTxovnis mizania, SezRudos
an SeaCeros cecxlis gavrceleba an cxeli
gazebis gadaadgileba, rom cecxli ar
gavrceldes damalul sivrceebSi. es
kriteriumebi, Cveulebriv, exeba wvadi
konstruqciis Senobebs, Tumca aseve exeba
arawvadi konstruqciis SenobebSi damon-
taJebul wvad dekoratiul masalebs an
iatakebs.
saSxefeblebi xSirad damalul sivrceSi
cecxlis gavrcelebis SemCerebeli saSu-
alebaa. Tumca, unda aRiniSnos, rom aseT
SemTxvevebSi damalul sivrceebs iseve
sWirdeba saSxefeblebi, rogorc gamoyen-
ebul sivrceebs.
wvadi samSeneblo masalebi dasaSvebi ar
aris I an II tipis Senobebis damalul
sivrceebSi, garda §603-Si daSvebuli
SemTxvevisa, roca gamoyenebulia A kla-
sis mosapirkeTebeli masalebi, an roca
wvadi milebi damontaJebulia meqani-
kuri da milsadenebis saerTaSoriso
kodebis Sesabamisad.
• termin `cecxldamblokvelSi~ igu-lisxmeba samSeneblo masalebi, rom-lebic zRudavs alis Tavisufal gadaadgilebas damaluli sivrcee-bis gavliT Senobis sxva nawilebSi.
• §717.2.1 gansazRvravs masalebs, rom-lebic SeiZleba gamoyenebuli iyos cecxlis dasablokad.
• cecxldamblokveli, Cveulebriv, aucilebelia Semdeg damalul sivrceebSi:
• vertikalur dgarebian kedlebis sivrceebsa da ZelebiT Seqmnil hor-izontalur sivrceebs Soris
• sofitebTan, Sekidul WerebTan da a.S. vertikalur da horizontalur sivrceebs Soris
• dgarebian kedlebSi, maT Soris, TeqiT izolirebul sivrceebSi, 3048 mm intervalebiT
• kibis lambebs Soris.
• sadac rgolisebri Riobebi ar aris daculi §707.2, §712.4.1 an §712.4.2-is gamonaklisebis Sesabamisad, cecxldamblokveli unda damon-taJdes Werisa da iatakis RiobebTan milebis, arxebisa da sakvamurebis garSemo. damblokvelsa da gamaval Riobs Soris sivrce unda Seivsos `daSvebuli~ masaliT, rom xeli SeuSalos alisa da wvis produqte-bis Tavisufal gadaadgilebas. aRsaniSnavia, rom §712.4.2-is mixed-viT, es exeba rogorc koeficientis armqone horizontalur awyobil sistemebs, ise cecxlgamZleobis koeficientis mqone horizontalur awyobil sistemebs.
98 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
damaluli sivrceebi
• termini `cecxlis gavrcelebis SemCe-rebeli~ gulisxmobs masalebs an meqa-nizmebs, romlebic zRudavs haeris gadaadgilebas wvadi konstruqciis damalul Ria sivrceebSi, rogore-bicaa: iatakisa da Weris Rruebi da sxvenebi. iatakSi cecxlis gavrceleb-is SemCerebeli unda Seesabamebodes §717.3-s, sxvenSi cecxlis gavrcelebis SemCerebeli ki - §717.4-s.
• cecxlis gavrcelebis SemCerebeli aucilebelia sxvenebisa da saxuravis sxva damaluli sivrceebis dasayofad.
• R-1 da R-2 jgufis gamoyenebebSi, cecx-lis gavrcelebis SemCerebeli unda damontaJdes zemoT mdebare sxvenebSi da im kedlebis Sesabamisad, romlebic mijnavs erT sacxovrebel erTeuls meorisgan, sadac isini ukve aRar cdeba zemoT mdebare saxuravis ficarfeni-lis qveda mxares.
• sacxovreblisgan gansxvavebul gamo-yenebebSi, cecxlis gavrcelebis SemCe-rebeli unda yofdes sxvenebs da sax-uravis sxva damalul sivrceebs 279 m2-ze nakleb farTobebad, Tu mTeli Senoba ar aris aRWurvili saSxefebeli sistemebiT.
• R-1, R-2, R-3 da R-4 jgufis gamoyenebeb-Si, cecxlis gavrcelebis SemCerebeli unda ganTavsdes zemoT da sacx-ovrebeli erTeulebis gammijnavebis Sesabamisad.
• sacxovreblisgan gansxvavebul gamo-yenebebSi, cecxlis gavrcelebis SemCe-rebeli unda yofdes iatakis hori-zontalur sivrceebs 93 m2-ze nakleb farTobebad, Tu mTeli Senoba ar aris aRWurvili saSxefebeli sistemebiT.
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 99
baTqaSi da Termo da bgeriTi saizolacio masalebi
• baTqaSis aucilebeli sisqe izomeba badis winapiridan, roca gamoyenebu-lia liTonis an TabaSiris sabaTqaSe badeze.
• §718.2-Si mocemulia Semdegi eqviva-lentobebi cecxlgamZleobis mizniT:
• 12.7 mm TabaSiris baTqaSi qviSis gareSe
• 19.1 mm erTidan samamde fena qviSa-TabaSiris baTqaSisa
• 25.4 mm portlandcementis baTqaSi
• gare zedapiridan 19,1 mm sabaTqaSe badis damatebiTi fena aucilebelia 25,4 mm sisqis baTqaSis safuZvlad.
• §719.2.1-is mixedviT, alis gavrcelebi-sa da kvamlis warmoqmnis/ganviTarebis SezRudvebi ar gamoiyeneba III, IV an V tipis konstruqciebSi, roca saizola-cio masalebi miqceulia da kontaqtSia kedlis, Weris an iatakis zemoqmedebis armqone zedapirisken.
• saxuravis izolacia SeiZleba iyos wvadi da ar sWirdeba alis gavrceleb-isa da kvamlis warmoqmnis zRvrebi, roca is gadaxurulia saxuravis neba-darTuli safarebiT.
baTqaSibaTqaSi, rogorc cecxlagmZle koefici-
entis mqone masala, misaRebia, roca gamoy-
enebulia §718-is Sesabamisad. baTqaSis
sistemebi unda ganTavsdes Semowmebul
awyobil sistemebze. baTqaSi SeiZleba
iyos awyobili sistemis aucilebeli
saerTo sisqidan 12,7 mm, roca gamoyen-
ebulia betonze. betonis minimaluri
safari 9,5 mm iatakebTan da 25,4 mm armire-
bul svetebTan unda SenarCundes.
Termuli da bgeriTi saizolacio masalebi§719 aRiarebs, rom Termul da akustikur
saizolacio masalebs xSirad qaRaldis
pirebi aqvs an Seicavs wvad masalebs.
damalul sivrceebSi damontaJebisas,
masalebis alis gavrcelebis indeqsi ar
unda aRematebodes 25-s, xolo kvamlis
ganviTarebis indeqsi - 450-s.
≈ ≈
100 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
direqtiuli cecxlgamZleobebi
§720-Si mocemul cxrilebSi Camo-
Tvlilia awyobili sistemebi, romlebic
Seesabameba cecxlgamZleobis moTxovnebs
gansazRvruli drois periodSi, roca
damontaJebulia miTiTebul siRrmeze.
arsebobs cxrilebi sxvadasxva element-
ebisaTvis:
• cxrili 720.1(1) struqturuli ele-mentebisaTvis
• cxrili 720.1(2) kedlisa da tixris awyobili sistemebisaTvis
• cxrili 720.1(3) iatakisa da saxuravis sistemebisaTvis
awyobili sistemebis CamonaTvali ar
aris sruli. damproeqtebeli xSirad
mimarTavs testirebis sxva saagentoebs,
romlebic misaRebia kodisTvis, rogore-
bicaa: UL an FM, rom ipovos awyobili
sistemebi, romlebic Seesabameba proeqtis
saWiroebebs. awyobili sistemebis gamoy-
enebisas, damproeqtebeli yuradRebiT
unda iyos da gansazRvros, sad gamoiye-
nos isini proeqtSi. awyobili sistemebis
proeqtebis Secvlisas saWiroa sifrTx-
ile, radgan aman SeiZleba uaryofiTad
imoqmedos maT aRiarebaze da saWiro
gaxdes saxanZro testi maTi efeqtiano-
bis dasamowmeblad.
struqturuli elementebi
• foladis sveti, 203 x 203 mm an meti
• adgilze Camosxmuli karbonati, msub-uqi betoni an msubuqi qviSa-betoni
• spiralurad daxveuli armaturis mavTulis samagri
• minimaluri sisqis diapazonia 25 mm-dan 51 mm-mde, rac damokidebulia cecxlgamZleobis koeficientze
sagnis No. 1-1.2
• foladis sveti (zoma aRniSnuli ar aris)
• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisqis sami fena 41,3 mm siganis No. 25 zomis foladis dgarebze
• No. 25 zomis liTonis dgarebi
sagnis No. 1-7.3
• foladis koWi an rigeli (zoma aRniS-nuli ar aris)
• betoni RorRis (kaJbadi/kremniumis) SemvsebiT liTonis badeze
• minimum 25 mm sisqe
sagnis No. 2-1.2
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 101
direqtiuli cecxlgamZleobebi
• armirebuli betonis filebi karbon-atiT, kremniumiT, msubuqi betoniTa da msubuq Semvsebiani betoniT
• minimum 19,1 mm-dan 31,8 mm-mde sisqe
sagnis No. 7-1.1
struqturuli elementebi
• foladis koWi an rigeli (zoma aRniS-nuli ar aris)
• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisq-is ori fena, mimagrebuli U-formis kronSteinebze (brjenebze) centridan 610 mm-ze
sagnis No. 2-4.1
• armirebuli betonis svetebi karbon-atiT, kremniumiT, msubuqi betoniTa da msubuq Semavsebiani betoniT, 305 mm an meti gabaritis, kvadratuli an mrgvali
• minimum 38 mm-dan 51 mm-mde sisqe
sagnis No. 5-1.1
• armirebuli betonis koWebi an rigele-bi karbonatiT, kremniumiT, msubuqi betoniTa da qviSiani msubuqi betoniT, 305 mm an meti gabaritis
• minimum 38 mm-dan 51 mm-mde sisqe
sagnis No. 5-1.1
102 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
direqtiuli cecxlgamZleobebi
awyobili kedlebi da tixrebi
• betonis qvis wyobis erTeulebi
• dasrulebuli sisqe piridan piramde meryeobs 53,3 mm-dan 157,5 mm-mde, rac damokide-bulia betonis Semcvelobis tipsa da aucilebel cecxl-gamZleobis koeficientze
sagnis No. 3-1.1, 2, 3, 4
• masiuri betoni
• dasrulebuli sisqe piri-dan piramde meryeobs 63,5 mm-dan 177,8 mm-mde, rac damokidebulia gamoyeneb-uli Semcvelobis tipsa da aucilebel cecxlgamZleo-bis koeficientze
sagnis No. 4-1.1
• 82 mm-iani No.18 zomis araw-vadi dgarebis karkasi cen-tridan 610 mm-ze
• 15.9 mm TabaSiris baTqaSi liTonis sabaTqaSe badeze yvela mxares
• 121 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koefici-enti
sagnis No. 11-1.1
• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze centridan
• 12.7 mm TabaSiris baTqaSi 9,5 mm X tipis TabaSiris sabaTqaSe badeze yvela mxares
• 133 mm dasrulebuli sisqe piri-dan piramde, 1 saaTiani cecxl-gamZleobis koeficienti
sagnis No. 12-1.3
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 103
direqtiuli cecxlgamZleobebi
• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze cen-tridan
• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisqis erTi fena yvela mxares
• 121 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti
sagnis No. 14-1.3
• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze cen-tridan
• liTonis sabaTqaSe bade da 19,1 mm cementis baTqaSi yvela mxares
• 146 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti
sagnis No. 15-1.2
awyobili kedlebi da tixrebi
• No. 25 liTonis arawvadi dgare-bis karkasi (sxvadasxva zomis) centridan 610 mm-ze
• X tipis TabaSiris filis ori 12,7 mm fena yvela mxares
• 92 mm dasrulebuli sisqe piri-dan piramde, 2 saaTiani cecxl-gamZleobis koeficienti
sagnis No. 13-1.2
• 51 x 102 mm xis dgarebi 406 mm-ze centridan
• 19.1 mm Sesabamisi gare mopir-keTeba 12,7 mm TabaSiris filis fenilze
• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientisTvis aucilebeli interieris mopirkeTeba
• gansxvavdeba interieris mopir-keTebis mixedviT, 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti
sagnis No. 15-1.1
• 51 x 152 mm cecxlgamZleobisT-vis damuSavebuli xis dgarebi 406 mm-ze centridan
• cementis baTqaSis 15,9 mm-is ori fena X tipis TabaSiris fenilze, romelzec ganTavsebulia liTo-nis sabaTqaSe bade da qaRaldi
• X tipis TabaSiris filis 15,9 mm sisqis ori fena interierze
• 210 mm dasrulebuli sisqe piridan piramde, 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti
sagnis No. 15-1.6
104 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
direqtiuli cecxlgamZleobebi
• 76 mm armirebuli betonis iataki an saxuravis fila
• 25.4 mm sisqis Weri Sedgeba vermiku-lit-TabaSiris baTqaSisgan liTonis sabaTqaSe badeze, romelic mikrulia 19,1 mm Svelerebze centridan 305 mm-ze
• 4 saaTiani cecxlgamZleobis koefici-enti
sagnis No. 5-1.1
• 76 mm siRrmis foladis ujredulad profilirebuli fenili minimum 64 mm sisqis betonis iatakiT an saxuravis filiT fenilis Rarebis Tavis zemoT
• 28.6 mm sisqis Weri Sedgeba vermiku-lit-TabaSiris baTqaSis fuZe (qveda) fenisa da vermikulitis akustikuri baTqaSisgan, romelic ganTavsebulia 19,1 mm Svelerze damagrebul liTonis sabaTqaSe badeze centridan 305 mm-ze, 38 mm Svelerze centridan 915 mm-ze da dakidebulia mavTulis sakidebiT centridan 915 mm-ze.
• 4 saaTiani cecxlgamZleobis koefici-enti
sagnis No. 9-1.1
• A an B klasis saxuravis safari
• merqan-boWkovani saizolacio fila cemen-tis SemkvrelebiT, miwebebuli fenilze
• 38.1 mm siRrmis foladis saxuravis fenili foladis karkasze
• 19.1 mm sisqis TabaSiris baTqaSis Weri liTonis sabaTqaSe badeze, romelic mimagrebulia 50 mm-ian Svelerebze cen-tridan 915 mm-ze da Camokidebulia mavTulis sakidebze centridan 915 mm-ze.
• 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti
sagnis No. 10-1.1
iatakisa da saxuravis sistemebi
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 105
direqtiuli cecxlgamZleobebi
iatakisa da saxuravis sistemebi
• ormagi xis iataki, romelic Sedgeba 25,4 mm nominaluri sisqis mosapir-keTebeli xis iatakis safarisgan da ganTavsebulia 11,9 mm xis struqtu-ruli panelebis Sav iatakze.
• xis koWebi centridan 406 mm-ze
• 12.7 mm X tipis TabaSiris filis Weri, lursmnebiT damagrebuli koWebze
• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti
sagnis No. 13-1.4
• A an B klasis saxuravis safari
• 57 mm perlitis betonis fila, armire-buli mavTulis badiT.
• 31.8 mm siRrmis foladis saxuravis fenili, romelic emyareba individu-alurad dacul foladis karkass
• Weri ar aris
• 2 an 3 saaTiani cecxlgamZleobis koe-ficienti
sagnis No. 18-1.1
• 12.7 xis struqturuli panelebi eqs-terieris weboTi, damagrebuli marTi kuTxeebiT koWebis Tavebze an ferme-bis sartyelebis Tavebze
• xis koWebi, iatakis fermebi an saxur-avis fermebi centridan 610 mm-ze
• 31,8 mm sisqis Weri Sedgeba 15,9 mm X tipis TabaSiris filis ori fenisgan, romelic magrdeba marTi kuTxeebiT koWebze an fermebze
• 1 saaTiani cecxlgamZleobis koeficienti
sagnis No. 21-1.1
106 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoTvlili cecxlgamZleobebi
roca saproeqto pirobebi ver sruldeba
konkretulad gansazRvruli awyobili
sistemebis gamoyenebis dros, §721-Si
mocemulia Sesrulebaze orientire-
buli gamoTvlis meTodebi, specifi-
kuri masalebis an masalaTa kombinacie-
bis cecxlgamZleobisaTvis. gamoTvlis
es meTodebi SemuSavda kodSi gamosay-
eneblad da ganzraxulia mxolod im
nawilTan gamoyebisaTvis, romelSic
isini Sedian. isini aadvileben cecxl-
gamZle awyobili sistemebis daproeqte-
basa da dokumentirebas ise, rom damp-
roeqtebels da mSeneblobis nebarTvis
gamcems zustad ecodinebaT, rogor
mdgomareobaSi aRmoCndeba awyobili
sistema realuri xanZris pirobebSi.
formulebi efuZvneba monacemebs struq-
turul nawilebSi siTbos gadacemis,
saizolacio masalebis Tbogamtarobis,
masalaTa gamtarobis, sxvadasxva samSen-
eblo masalebis cecxlgamZleobas xanZ-
ris testis monacemebis mixedviT; indi-
vidualurad da erTmaneTTan kavSirSi,
adgilze awyobili sistemebisaTvis gaT-
valiswinebul datvirTvebs.
damproeqtebelma SeiZleba gamoiyenos
monacemebi, am nawilSi Sesuli awyobili
sistemebis cecxlgamZleobis gansasaz-
Rvrad, romlebic zustad ar emTxveva
konkretulad gansazRvrul, winaswar
Semowmebul kategoriebs, romlebic
mocemulia §720-Si.
momdevno gverdebze ilustrirebulia
rogorc struqturuli dacvis, ise awyo-
bili sistemis gamoTvlebis ramdenime
magaliTi imis sailustraciod, rogor
gamoiyeneba am nawilis principebi muSao-
bis dros.
arsebobs cecxlgamZleobis gamoTvlis ramdenime fundamenturi principi.
• pirvelia is, rom arsebobs raodeno-brivad gansazRvradi kavSiri Senobis elementebze gamoyenebuli cecxlis-gan damcavi masalis sisqesa da cecx-lgamZleobis miRebul xangrZlivobas Soris. mokled rom vTqvaT, ufro sqel cecxlisgan damcavs ufro xangrZlivi cecxlgamZleobis unari aqvs.
• meore principia is, rom rac metia safa-ri foladis armaturaze betonis kon-struqciaSi, miT ufro xangrZlivia cecxlgamZleobis periodi.
• mesame principia is, rom arsebobs kavSiri foladis struqturuli nawilis eqsterieris saerTo zeda-piris gabarits (romelsac ewodeba `gacxelebadi perimetri~), elementis nawilebis sisqesa da cecxlisgan damca-vi masalebis sisqes Soris, rac aucle-belia garkveuli cecxlgamZleobis koeficientis misaRwevad. magaliTad, kompaqturi foladis konstruqciebi WrilSi ganieri naSverebiTa da maTi SemaerTebeliT, moiTxovs cecxlisgan damcavi masalebis ufro Txel fenebs mocemuli cecxlgamZleobis xangr-Zlivobis misaRwevad, vidre ufro Txeli foladisgan damzadebuli ufro didi gabaritis koWebi.
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 107
gamoTvlili cecxlgamZleobebi
§721.2 betonis awyobili sistemebiCveulebriv betons kremniumis an karbon-
atis Semvsebi aqvs; Cveni magaliTisaTvis,
gamoviyenebT kremniumis Semvsebs.
betonis kedlebi
• 721.2.1.1 cxrilis mixedviT, 2 sT koe-ficientis mqone kremniumiani betonis kedeli unda iyos 127 mm sisqis.
• 721.2.1.3.1 suraTis mixedviT ganisaz-Rvreba moTxovnebi 2 saaTiani koefi-cientis mqone, 127 mm sisqis kedlis gadabmis damcavisadmi. vivaraudoT, rom gadabmis maqsimalurad dasaSvebi sigane 25,4 mm-ia, iseTive kremniumis betonze.
• keramikuli boWkos safari, 51 mm sisqis, cxrilis mixedviT
• mamWidrovebeli masala/hermatiki da ukana sayrdeni (atmosferuli zemoq-medebisgan dasacavad; ar aris cecxl-gamZle awyobili sistemis nawili)
betonis filebi
• 2 saaTiani koeficientis mqone kremni-umiani betonis filisaTvis 721.2.2.1 cxrilSi gansazRvrulia 127 mm sisqe.
108 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoTvlili cecxlgamZleobebi
• W12 x 96
• tf = 22 mm
• d = 324 mm
• tw = 14 mm
• bf = 308 mm
• ganivi kveTis farTobi = 18 194 mm2
• TabaSiris filis damcavi foladis nawilebze gamoiTvleba §721.5.1.2-is Sesabamisad.
h = TabaSiris filis saerTo sisqe
mm2-Si
= 4 x (15.9)
= 64
D = gacxelebadi perimetri
= 1263
Wt = saerTo wona foladisa da
TabaSiris filis grZiv metrze
(TabaSiris filis 4 fenis varaudiT)
= W + (50sTD/144)
= 96 + (50 x 2.5 x 49.74/144)
= 139.1771 girvanqa xazovan futze
= 2.03 kN/m
R = cecxlgamZleoba (wuTebSi)
= 130 [h(Wt/D)/2]0.75 (gantoleba7-12)
= 332 wuTi/60 = 5.54 saaTi
• svetebis Sesasxurebeli tipis cecx-
lisgan damcavi efuZvneba gacxelebad
perimetrs (Cveulebriv, konturuli
profilis), masalis sisqesa da masalaze
damokidebul cecxlgamZleobis mud-
miv sidideebs. Cveni W12x96 svetisTvis
formula aseTia:
C1 da C2 masalaze damokidebuli mud-
mivi sidideebia, romlebic gansaz-
Rvrulia masalis mwarmoeblebis mier.
nagulisxmebia, rom Cveni magaliTisT-
vis orive 45-ia.
W/D Tanafardoba = 1.32
h = Sesasxurebeli cecxlgamZle masa-
lis sisqe mm-Si
= 51
R = cecxlgamZleoba
= [C1 (W/D) + C2] h (gantoleba 7-13)
= [45 (1.32) + 45] 2
= 209 wuTi/60 = 3.48 saaTi
§721.5 foladis awyobili sistemebifoladis svetebis cecxlisgan dacva
damokidebulia grZivi metri sve-
tis wonaze (W) da svetis gacxelebad
perimetrze (D), romelic dakavSirebu-
lia svetis fizikur gabaritebze.
cxrili 721.5.1(1) gviCvenebs tipiuri
svetebis W/D Tanafardobas. Cveni varau-
diT es iqneba W12 x 96 sveti.
• kolofis/yuTis profilisTvis: D = 2(bf + d)
= 2(308,8 + 322,8)
= 1263 mm
721.5.1(1) cxrilis Sesabamisad, W/D
Tanafardoba (kolofi/yuTi)
= 96/49.74
= 1.93
• konturis profilisTvis: D = 4bf + 2d – 2tw = 4(308,8) + 2(322,8) - 2(14)
= 1853
721.5.1(1) cxrilis Sesabamisad, W/D
Tanafardoba (konturi)
= 96/72.96
= 1.32
FIRE-RESISTIVE CONSTRUCTION / 109
tabulacia
masala dro (wT-Si) alt. awy. sist.* gadamisamarTeba
masala 0 amoRebulia; ara cecxlis zemoqm. mxares
ix. §721.6.2.1.
izolacia 15 0 cxrili 721.6.2 (5)
xis dgarebi 20 20 cxrili 721.6.2 (2)
centridan 406 mm-ze
12.7 mm 25 40 cxrili 721.6.2 (1)
X tipis TabaSiris fila
sul 60 60
• Tboizolacia 721.6.2 (5) cxrilis mixedviT
• 12.7 mm X tipis TabaSiris fila
interieris (cecxlgamZle) mxare 721.6.2 (1) cxrilis mixedviT
• xis yavarebi
• samSeneblo qaRaldi
• 7.9 mm eqsterieris firficari
eqsterieris mxare 721.6.3 (3) cxrilis mixedviT
• 22 860 mm miwis nakveTis sazRvramde
* rogorc alternativa, 1 saaTiani koe-
ficienti SeiZleba miiRwes izolaci-
is gareSe, X tipis TabaSiris filis
ori fenis gamoyenebiT (miniWebulia
25 wuTi x 2 = 50 wuTi cecxlgamZ-
leoba) an X tipis TabaSiris filis
erTi fenis gamoyenebiT (miniWebulia
40 wuTi cecxlgamZleoba). amdenad,
Sesabamisoba SeiZleba miiRwes ramden-
ime gziT.
§721.6 xis awyobili sistemebiam gamoTvlebis gamoyeneba SeiZleba
mxolod 1 saaTiani koeficientis mqone
awyobili sistemebisaTvis. Cveni piro-
biTi kedeli mdebareobs miwis nakveTis
sazRvridan 1524 mm-ze meti daSorebiT.
amdenad, §721.6.2.3-is mixedviT, cecxl-
gamZle mxare pirobiTad Senobis interi-
eriskenaa.
gamoTvlili cecxlgamZleobebi
8interieris mopirkeTebakodis me-8 Tavi aregulirebs interieris mosapirkeTebel,
gasaformebel da dekoratiul masalebs. am TavSi, ZiriTadad,
ganxilulia masalebis alis gavrcelebisa da kvamlis warmoqm-
nis Taviseburebebi, roca isini gamoiyeneba interieris zeda-
pirebs SigniT. es regulaciebi gulisxmobs im dekoratiuli
mosapirkeTebeli masalebis regulirebas, romlebic gamoiyen-
eba vizualuri aRqmisTvis. regulaciebi moicavs interieris
yvela zedapirs: iatakebs, kedlebsa da Werebs. dasrulebul
zedapirebze gamoyenebuli gaformeba/morTuloba aseve Sedis
am regulaciebSi. sayuradReboa, rom $801.1.3-is moTxovniT,
SenobebSi, romlebic ganTavsebulia datborvis safrTxis
Semcvel adgilebze, datborvis saproeqto doneze dabla arse-
buli mosapirkeTebeli masalebi datborvis SemTxvevaSi ar
unda ziandebodes.
112 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kedlisa da Weris mopirkeTeba
klasificirebamasalebi klasificirdeba alis gavr-celebisa da kvamlis warmoqmnis Tvisebebis Sesabamisad, rac mowmdeba ASTM E 84-is Sesabamisad. amgvari Semowmeba awesebs standarts samSeneblo masalebis zedapiris wvis TaviseburebebisaTvis. masalebi Tavsdeba Sesamowmebel quraSi da eqceva kalibrirebuli zomis alisa da wvis zemoqmedebis qveS, alis gavr-celeba da kvamlis warmoqmna aRiricxeba da standartuli Skalis mixedviT mien-iWeba sidideebi. standartuli masala, romlis mixedviTac xdeba sxva masalebis alis gavrcelebisa da kvamlis warmoqmnis Tvisebebis gazomva, aris wiTeli muxa.
Cveulebriv, rac ufro naklebia TiToeuli gazomvis miRebuli ricxvi, miT ufro nela vrceldeba ali da ufro naklebi kvamli warmoiqmneba. Semowmebis Semdeg masalebi klasificirdeba, rogorc A, B an C. $803.1 -Si mocemulia Semdegi klasebi:
gamonaklisis saxiT daSvebulia Sesaba-misoba NFPA 286-Tan ASTM E 84-is nacvlad. es testi cnobilia, rogorc `oTaxis kuTx-is~ saxanZro testi. bevri masala mowmde-ba am standartuli testis gamoyenebiT, rac SeiZleba ukeT gviCvenebdes, rogor mimdinareobs es procesi adgilze, vidre ASTM-is tests SeuZlia gviCvenos. $803.2.1-Si CamoTvlilia NFPA 286-is monacemebis gamoyenebis kriteriumebi.
mosapirkeTebeli masalebis aucilebeli klasebi ganisazRvreba gamoyenebis mixed-viT. Semdeg moTxovnebi yofs saSxefebeli sistemiT uzrunvelyofil da arauzrun-velyofil gamoyenebebs. da bolos, mosa-pirkeTebeli masalis gamoyenebas adgilis mixedviT, gasasvlelebSi, gasasvlelebTan misadgom farTobebze Tu oTaxebSi. 803.5 cxrilis Tanaxmad, saSxefebeli sistemiT arauzrunvelyofil SenobebSi mosapir-keTebeli masalebi ufro maRali klasisa unda iyos. aseve, gasasvleli bilikebis mosapirkeTebeli masalebi ufro maRali klasis unda iyos, vidre oTaxebis an gamoy-enebuli sivrceebis. es gamomdinareobs kodis saerTo principidan, rom aqtiur xanZarsawinaaRmdego zomebs daematos pasuri zomebi da gasasvleli bilikebi ufro maRali standartebisa iyos, vidre gamoyenebuli oTaxebi.
803.5 cxrilis mixedviT, yvelaze SezRuduli alis gavrcelebisa da kvam-lis ganviTarebis klasificireba saWiroa:
• gasasvlelebisTvis, gasasvleli bilike-bisTvis, gasasvlelTan misadgomi derefnebisa da saavario gasasvlelis sxva komponentebisaTvis
• jgufi A (TavSeyris), H (Zlieri safrTx-is) da I (institucionaluri) gamoyenebe-bisaTvis
moTxovnebi saganmanaTleblo gamoyen-ebebisaTvis naCvenebia cxrilSi marjvena mxares:
alis gavrcelebis kvamlis ganviTarebis indeqsi indeqsi
klasi A 0 - 25 0 - 450klasi B 26 - 75 0 - 450klasi C 76 - 200 0 - 450
saSxefebliani saSxefeblis gareSe
gasasvleli oTaxebi gasasvleli oTaxebi
SemomzRudavebi da Semoz- SemomzRudavebi da Semoz-
da gasasvleli derefnebi Ruduli da gasasvleli derefnebi Ruduli
jgufi gzebi sivrceebi gzebi sivrceebi
B B C C A B CumaRlesi ganaTleba
E B C C A B Cskolebi
me-12 klasamde
E B C C A B CdRiuri zrunva
2½ welze ufrosi
interieris kedlisa da Weris mosapirkeTebeli masalebisadmi moTxovnebi saganmanaTleblo gamoyenebebSi
INTERIOR FINISHES / 113
kedlisa da Weris mopirkeTeba
gamoyeneba§803.4 aregulirebs masalebis gamoyen-
ebas kedlebze an Werebze, romlebic
unda iyos cecxlgamZleobis koeficien-
tis mqone an arawvadi konstruqcia.
sadac masalebi aRniSnulze metadaa
daSorebuli cecxlgamZle konstruqci-
isgan, mosapirkeTebeli masalebi unda
iyos A klasis, garda im adgilebisa,
sadac saSxefebebeli sistemebi icavs
mosapirkeTebeli masalebis rogorc
xilvad, ise damalul mxares.
akustikuri Weris sistemebi§803.9 aregulirebs akustikuri filebi-
sa da Casayenebel paneliani Weris siste-
mebis xarisxs, daproeqtrebas, awyobasa
da damontaJebas. Sekiduli sistemebi
unda akmayofilebdes saerTo sainJin-
ro principebs vertikaluri da gver-
diTi datvirTvis SesaZleblobebis
TvalsazrisiT. akustikuri masalebi
unda Seesabamebodes koeficientebis
klasebs, romlebic mocemulia gamoy-
enebisa da konfiguraciisaTvis cecx-
lgamZleobis koeficientis mqone kon-
struqciasTan mimarTebaSi, $803.4.2-is
Sesabamisad. sadac Sekiduli Weris
sistema cecxlgamZle koeficientis
mqone konstruqciis nawilia, asawyobi
sistema unda damontaJdes Semowmebuli
awyobili sistemis Sesabamisad da unda
akmayofilebdes cecxlgamZleobis koe-
ficientTan dakSvirebul moTxovnebs,
romlebic mocemulia me-7 TavSi.
• §803.3 iTxovs, mosapirkeTebeli masaleb-is kargad damagrebas, rom isini darCes adgilze minimum 30 wuTis manZilze 93°C temperaturis zemoqmedebis dros.
• §803.4-is mixedviT, kedlisa da Weris mosapirkeTebeli masalebi cecxlgam-Zle koeficientis mqone an arawvad kon-struqciaSi unda ganTavsdes pirdapir mis ukan mdebare masalaze, an ukan mde-bare sivrce unda daigmanos araumcires 44,5 mm sisqis (siRrmis) Teqis zolebiT.
• Teqis zolebs Soris sivrce unda Seivsos cecxlgamZle araorganuli an A klasis
masalebiT, an yovel 2438 mm-ze damon-taJdes cecxldamblokveli.
• alternativis saxiT, sadac mosapirkeTe-beli masalebis distanciuri damontaJe-baa ganzraxuli saSxefebeli sistemebis gareSe, unda gamoiyenebodes `A~ kla-sis masalebi, an arawvadi konstruqciis meore fena gamoyenebuli unda iyos ked-lis asagebad da Semdeg, zemoT aRniS-nuli wesiT, daiTbunos TeqiT, roca ar aris ganzraxuli orive mxaris uzrunve-lyofa saSxefebeli sistemebiT.
• seismurad aqtiuri zonebisaTvis unda SemuSavdes debulebebi, rom Sekidulma Werebma gauZlos amwev Zalasa da gverdiT moZraobas.
114 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
interieris iatakis mopirkeTeba
§804 exeba, ZiriTadad, rbil iatakebsa da iatakebisTvis gamoyenebul msgavs boWkovan masalebs. mosalodnelia iyos tradici-uli tipis iataki - rogoricaa xis masala, vinili, linoleumi an teraco. iatakebi unda klasificirdes or kategoriad, I an II klasad, NFPA 253-is saxanZro tes-tis Sedegebidan gamomdinare. I klasis masalebi ufro gamZlea alis gavrcelebis TvalsazrisiT, vidre II klasis masalebi. amgvari Semowmebisas mowmdeba cecxlisa da kvamlis reaqcia awyobil iatakebze gamosx-ivebadi siTbos wyaros zemoqmedebisas. rbili iatakebi unda Semowmdes iseTi kon-figuraciebis mixedviT, romelTa mixed-viTac unda damontaJdes isini, maT Soris, maTi rbili Suasadebebi da webovanebi an damWerebi. iatakis masalebi unda SeirCes testis Sedegebis mixedviT.
§804.4 aregulirebs interieris iatakis mopirkeTebas vertikalur gasasvlelebSi, gasasvlel bilikebze, gasasvlelTan misadgom derefnebsa da oTaxebSi, romlebic araa gamijnuli gasasvlelTan misadgomi derefnebisgan tixrebiT, romlebic vrceldeba iatakis qveda mxridan Weris qveda mxaremde. am pirobebSi mosapirkeTebelma masalebma unda gauZlos kritikuli gamosxivebis minimalur nakads, rogorc gansazRvrulia §804.4.1-Si. es masalebi unda iyos II klasis B da E jgufis gamoyenebebSi.
sayuradReboa, rom es nawili exeba yvela gamoyenebas da Semoaqvs erTi damatebiTi Semowmebis kriteriumi, savaWro departamentis FF-1 Pill testi (pirveladi moxmarebis produqtis usafrTxoebis komisia 16, federaluri regulaciebis kodi 1630-is Sesabamisad). es kriteriumi hgavs NFPA tests, magram naklebad mkacria.
§805 exeba wvadi masalebis gamoyenebas I da II tipis konstruqciis iatakebze. amdenad, interieris iatakis mosa-pirkeTebeli masalebisadmi moTxovnebi efuZvneba gamoyenebas, konstruqciis tipsa da saSxefebeli sistemis gamoyenebas, da SeiZleba Sejamdes Semdeg-nairad:
• arsebobs debulebebi, romelTa Tana-xmadac daSvebulia xis iatakebis gamoy-eneba I an II tipis SenobebSi. am pirobebSi xis iatakebi unda damontaJdes cecxl-damblokveli Zelebis Tavze ise, rom damblokveli kedlebis qveS moeqces.
• §805.1.1 aregulirebs Savi iatakis kon-struqcias da krZalavs wvad Zelebsa da salursmneebs, garda im SemTxvevisa, roca sivrce cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone iatakis konstruqciasa da Sav iataks Soris Sevsebulia arawva-di masaliT an uzrunvelyofilia $717-is Sesabamisi cecxladamblokveliT.
• §805.1.2-is daSvebiT, xis iataki unda damagrdes pirdapir Camagrebul an cecxldamblokvel xis Zelebze, an unda dacementdes pirdapir cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone konstruqci-is zeda zedapirze an damagrdes xis Sav iatakze, romelic mimagrebulia Zelebze $805.1.1-is Sesabamisad.
• §805.1.1-s meore piroba krZalavs aseTi sivrceebis gavrcelebas mudmivi kedlebisa da tixarebis qveS an maTSi.
saSxefeblebis gareSe saSxefeblebiT
vertikaluri gasasvlelebi vertikaluri gasasvlelebi
gasasvleli bilikebi yvela sxva farTobi gasasvleli bilikebi yvela sxva farTobi
gasasvlelTan misadgomi gasasvlelTan misadgomi derefnebi derefnebi
gamoyeneba
A, B, E klasi II FF-1 FF-1 FF-1
§804.4 ambobs, rom yvela sxva farTobi unda Seesabamebodes FF-1-s.
INTERIOR FINISHES / 115
dekoraciebi da morTuloba
§806 aregulirebs Werebidan an kedlebi-
dan CamoSvebuli dekoratiuli masaleb-
is cecxlgamZleobas A, E, I, R-1 da R-2
gamoyenebis saerTo saZinebel oTaxebSi.
dekoratiuli masalebi, rogorebicaa:
fardebi, qsovilebi da sakidebi, unda
iyos almedegi NFPA 701-is Sesabamisad
an unda iyos arawvadi. fiqsirebuli an
moZravi kedlebi da tixrebi, kedeli
da qsovilis safari, da akustikuri pan-
elebi unda CaiTvalos interieris mosa-
pirkeTebel masalad, Tu isini faravs
kedlis an Weris farTobis 10%-ze mets
da ar unda iqnas miCneuli dekoratiul
masalebad an morTulobad. amdenad,
interieris mopirkeTebis wesebi exeba
amgvar farTobebs.
§806.1 aseve iTxovs, rom B an M jgufis
gamoyenebebSi, Weridan CamoSvebuli qso-
vilis tixrebi, romlebic ar eyrdnoba
iataks, akmayofilebdes NFPA 701-is alis
gavrcelebis kriteriumebs an iyos araw-
vadi. §806.1.2-is me-2 gamonaklisis daS-
vebiT, aseTi qsovilis tixrebis zoma
SeuzRudavia B an M jgufis gamoyen-
ebebSi.
§806.5 moiTxovs, rom interieris yvela
gaformebas, garda qafplastisa, hqondes
minimum C klasis alis gavrcelebisa da
kvamlis ganviTarebis indeqsebi (FS =
76-200 da S-D = 0-450, §803.1-is Sesabamisad).
wvadi gaformebis odenoba, garda moa-
jirebisa da damcavebisa, SeiZleba ar
aRematebodes kedlis an Weris erTiani
farTobis 10%-s.
• miuxedavad imisa, rom am winadade-baSi damakavSirebeli sityva aris `an nacvlad~, sayuradReboa, rom $806.1.2-Si gamoyenebulia sityva `erTiani~, romelic gulisxmobs, rom standarti exeba kedlebisa da Werebis farTobebs, aRebuls erTad. amdenad, morTulo-bis farTobi jamSi ar unda aRemate-bodes kedlebisa da Werebis mTliani farTobebis 10%-s.
• arawvadi gaformebisa da dekoracie-bis raodenoba ar izRudeba. almedegi wvadi masalebi izRudeba kedlebis an iatakebisa da Werebis gaerTianebuli farTobis 10%-mde.
• A jgufis gamoyenebis auditoriebSi, romlebic aRWurvilia saSxefebeli sistemiT, almedegi dekoratiuli masalebis odenoba ar unda aRematebodes kedlebisa da Weris gaerTianebuli far-Tobis 50%-s, $806.1.2-is gamonaklisis mixedviT. logikuria, es kriteriumebi gamoviyenoT TavSeyris gamoyenebebTan E jgufis skolis SenobebSi, miuxedavad imisa, A gamoyenebis klasSi Sedian isini Tu E gamoyenebis klasSi.
9cecxlisagan damcavi sistemebirogorc me-7 TavSi vnaxeT, kodi aRiarebs cecxlisagan damcavi aqtiuri sisteme-
bis efeqtianobas. kodis bevr nawilSi avtomatur saSxefebel sistemasTan dakav-
Sirebuli debulebis Tanaxmad daSvebulia pasiuri cecxlgamZleobis mqone
alternatiuli saSualebebi. kodi aseve moiTxovs, rom aqtiuri sistemebi damon-
taJdes SenobebSi garkveul simaRleze, mosargebleTa garkveuli datvirTvisas da
garkveul gamoyenebebSi, sadac aucilebelia mosargebleTa meti dacva. amgvarad,
kodi aRiarebs aqtiuri sistemebis efeqtianobas cecxlisagan damcav pasiur siste-
mebTan erTad, rac uzrunvelyofs balansirebul midgomas saxanZro da Senobis
mosargebleTa sicocxlis usafrTxoebisadmi.
aqtiuri sistemebi, gansakuTrebiT cecxlsawinaaRmdego saSxefebeli sistemebi,
Zalian efeqturia, magram SeiZleba Seuwydes wylis miwodeba, Tu uzrunvelyo-
fili araa saavario wyalmomarageba sarezervo sadawneo sistemebis saSualebiT. ama-
vdroulad, pasiuri sistemebi gamodis wyobidan konstruqciis dazianebis, cudi
movlis, gadakeTebis, samagrebis moSvebis, seismo an atmosferuli SemTxvevebisgan
da Senobis gamoyenebis gamo dazianebis Sedegad. saukeTeso proeqtebi ar eyrdnoba
sistemebis mxolod erT jgufs cecxlisagan dacvis uzrunvelsayofad, aramed
iyenebs erTian midgomas maqsimaluri dacvis uzrunvelsayofad.
Cven SevexebiT im aqtiur sistemebs, romlebic yvelaze efeqtianad SeiZleba
integrirdnen cecxlgamZleobis pasiur strategiebTan. umTavresi sistemebia
cecxlsawinaaRmdego saSxebebeli sistemebi, saxanZro gangaSis da aRmomCeni siste-
mebi, kvamlis sakontrolo sistemebi da kvamlisa da simxurvalis gasawovi arxebi.
zogierTi sistema reagirebs safrTxeze gansazRvruli qmedebebis saSualebiT,
romlebic proeqtdeba cecxlis Casaqrobad an mosargeblis usafrTxoebisa da
gasvlisaTvis. sxva sistemebi, rogorebicaa: saxanZro gangaSis sistemebi, cecxl-
saqrobebi da wyalsawnevi sistemebi, uzrunvelyofs Setyobinebas gasvlisaTvis
an damxmare xanZarsawinaaRmdego saSualebebs saxanZro samsaxurisaTvis. kodis
moTxovniT, isini unda ganTavsdes garkveul gamoyenebebSi, magram, Cveulebriv, ar
rTavs nebas, alternatiul saproeqto gadawyvetebis saSualebiT maT dabalanse-
bul gamoyenebas.
118 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
cecxlisagan damcavi sistemebi
cecxlwinaaRmdego saSxebebeli sistemebiavtomaturi saSxefebeli sistemebis
daproeqteba da damontaJeba, Cveule-
briv, regulirdeba wesebiT, romelic
dawesebulia NFPA-s mier da gamoqveyneb-
ulia NFPA 13-is saxiT. avtomaturi
saSxefebeli sistema proeqtdeba ise,
rom reagirebdes cecxlze, cecxlis an
siTbos/simxurvalis Sedegad saSxefe-
blis Tavebis gaaqtiurebisas. sisteme-
bi ise proeqtdeba, rom amuSavdes da
funqcionirebdes Senobis mosargeble-
Ta Carevis gareSe. cecxlsawinaaRmdego
saSxebebeli sistemebis, rogorc cecxl-
saqrobi meqanizmebis gamoyenebas kargi
Sedegi aqvs da maTi gamoyeneba aucile-
bladaa miCneuli ufro da ufro met
SemTxvevebSi samodelo kodebis yovel
axal gamocemaSi.
cecxlisagan damcavi sistemebi Sedgeba:
• aRmomCeni sistemebisgan, romlebic mgrZnobiareni arian siTbos/simx-urvalis, cecxlis an kvamlis (wvis nawilakebis) mimarT da aaqtiureben Sesabamis gangaSs.
• gangaSis sistemebisagan, romlebic afrTxileben mosargebleebs SenobaSi avariuli mdgomareobis Sesaxeb smenis, xedvis an, zogierT SemTxvevaSi, Sexebis SegrZnebiT.
• avtomaturi cecxlsaqrobi an saSx-efebeli sistemebisagan, romlebic aqtiurdeba cecxlis simxurvaliT da uSvebs daSvebul cecxlsaqrob niv-Tierebas an wyals cecxlisgan dacul farTobze cecxlis Caqrobis an kon-trolis mizniT.
• avtomaturi saSxefebeli sistemebi Sedgeba Sesabamisi wyalmomarage-bis sistemis miwisqveSa da dakidu-li milebisgan, romlebic uerTdeba avtomatur saSxefeblebs imgvarad, rom uzrunvelyos wlis Tanabari miwode-ba. cecxlis simxurvalis Sedegad gaaq-tiurebisas, sistemebi uSvebs wyals cecxlisgan dacul farTobze.
• cecxlisagan damcavi sistema SeiZleba aseve moicavdes mowyobilobebs kvam-lis an cecxlis wvis produqtebis sakontrolod an samarTavad.
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 119
cecxlisagan damcavi sistemebi
am nawilis Sesabamisad, avtomaturi saSx-
efebeli sistemebi saWiroa sxvadasxva
gamoyenebebisaTvis. es moTxovnvebi
emyareba ramdenime faqtors:
• gamoyenebis tipi
• mosargebleTa datvirTva
• gamoyenebuli sivrcis farTobi
• saxanZro samsaxurisaTvis Znelad mis-
adgomi an Znelad Sesasvleli adgilebi
moTxovnebi CamoTvlilia gamoyenebis
jgufis mixedviT. avtomaturi saSx-
efebeli sistema SeiZleba aucilebeli
iyos:
• mTel SenobaSi, kodis moTxovnis gamo an imisaTvis, rom saSxefebeli sistema gamoyenebulia sxva pasiuri cecxlisa-gan damcavis sanacvlod.
• mTel cecxlisagan dacul farTo-
bze, romelic SeiZleba aRematebodes garkveul zomas an mosargebleTa datvirTvas, an romelic mdebareobs Senobis specifikur nawilSi.
• §702.1-Si mocemuli ganmartebis Tanax-mad, cecxlisagan daculi farTobebi Semo-zRuduli da SemosazRvrulia xanZarsaw-inaaRmdego kedlebiT, xanZarsawinaaRm-dego barierebiT, eqsterieris kedlebiT an cecxlgamZleobis koeficienti mqone horizontaluri awyobili sistemebiT.
• specifikuri daniSnulebis oTaxebSi an farTobebze specifikuri safrTx-isagan dasacavad
sayuradReboa aseve, rom Senobis simaR-
leebisa da farTobebis gazrda me-5
Tavis (debulebebi saSxefebeli sisteme-
bisaTvis) daSvebis Sesabamisad gamoiyen-
eba mxolod im sistemebTan, romlebic
avtomaturia da damontaJebulia mTel
SenobaSi.
$903.2-Si gansazRvrul moTxovnebTan
erTad, sasargeblo miTiTebaa 903.2.13
cxrilSi saSxefebel sistemasTan dakav-
Sirebul moTxovnebze, romlebic kodis
sxva TavebSia mocemuli.
120 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
avtomaturi saSxefebeli sistemebi
jgufi A: §903.2.1 moiTxovs, rom avtoma-
turi saSxefebeli sistema damontaJdes
qvemoT CamoTvlili pirobebidan rome-
limes arsebobis SemTxvevaSi:
• mTel iatakze, sadac mdebareobs A jgufis gamoyeneba
• da yvela iatakze A jgufis gamoyenebasa da A jgufis gamoyenebisaTvis gankuTvnili Senobidan gareT gasasvlelis dones Soris
• sayuradReboa, rom farTobisa da gamoyenebis zRvrebi exeba cecxlisagan dacul mTel farTobs da ara mxolod TiToeuli TavSeyris oTaxis farT-obsa da gamoyenebas.
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 121
avtomaturi saSxefebeli sistemebi
sayuradReboa, rom nebismieri Semdegi A
jgufis gamoyenebisTvis nebismieri speci-
fikuri mdgomareoba iwvevs saSxebebeli
sistemebisadmi moTxovnebis aucile-
blobas. $903.2 -is moTxovnebia:
• A-1: mTeli cecxlisagan daculi far-Tobi moicavs A-1 jgufis gamoyenebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:
1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s.
2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.
3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mde-bareobs Senobidan gareT gasasvlelis doneze.
4. cecxlisagan daculi farTobi Seicavs ramdenime darbaziani Teatris kompleqss.
• A-2: mTeli cecxlisagan daculi farTo-bi moicavs A-2 jgufis gamoyenebebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:
1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 465 m2-s.
2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.
3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mdebare-obs Senobidan gasasvlelis doneze.
• A-3: mTeli cecxlisagan daculi far-Tobi moicavs A-3 jgufis gamoyenebebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:
1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s.
2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.
3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mdebare-obs Senobidan gasasvlelis doneze.
• A-4: mTeli cecxlisagan daculi far-Tobi moicavs A-4 jgufis gamoyenebebs, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:
1. cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s.
2. cecxlisagan daculi farTobis mosargebleTa datvirTva 300 an metia.
3. cecxlisagan daculi farTobi mde-bareobs iatakze, romelic ar mdebare-obs Senobidan gasasvlelis doneze.
• A-5: saSxefebeli sistema A-5 gamoyen-ebebSi unda ganTavsdes gasaxdelebSi, sacalo vaWrobis farTobebze, medi-asaSualebebis warmomadgenelTaTvis gankuTvnil adgilebze da sxva damx-mare sargeblobis farTobebze, rom-lebic aRemateba 93 m2-s, rogoricaa, magaliTad gadauxuravi stadionebi.
• cecxlisagan daculi farTobi aRe-mateba 1115 m2-s A-1, A-3, da A-4 jgufis gamoyenebebisaTvis, an 465 m2-s A-2 jgu-fis gamoyenebebisaTvis.
• A jgufis gamoyenebebSi cecxlisagan daculi saerTo farTobisaTvis saSx-efeblis zRvari aris mosargebleTa datvirTva 100 an meti A-2 gamoyen-ebisTvis da mosargebleTa datviTva 300 an meti A-1, A-3 da A-4 gamoyene-bebisTvis.
A-1, A-3, A-4
> 300 mosargeble
> 300
A-2
122 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
avtomaturi saSxefebeli sistemebi
• jgufi E: §903.2.2 iTxovs saSxefebel sistemas E jgufis gamoyenebebSi Semdeg SemTxvevebSi:
• mTeli E jgufis cecxlisagan dacul far-Tobebze, romlebic aRemateba 1858 m2-s.
• saganmanaTleblo Senobebis yvela im nawilSi mTlianad, romlebic Senobidan gareT gasasvlelis doneze qvemoTaa.
• es SeiZleba exebodes Senobebs qanobi-ani gruntis adgilebSi da Senobebs, romelTac sruli an nawilobrivi fuZis sarTuli aqvT.
• arsebobs gamonaklisi, romlis daSve-biTac amgvar Senobebs ar sWirdeba saSx-efebeli sistema, roca mTel SenobaSi yvela saklaso oTaxs aqvs minimum erTi gareT gasasvleli kari gruntis doneze.
• sayuradReboa, rom termini `grun-tis done~ ar aris kodSi ganmarte-buli, magram gamoiyeneba bevr sxva ganmartebaSi iseTi cnebebis aRsaniSnavad, rogorcaa `nulovani niSnuli~.
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 123
avtomaturi saSxefebeli sistemebi
• jgufi S-1: §903.2.8 iTxovs yvela Senoba mTlianad aRiWurvos avtomaturi saSxefebeli sistemiT :
• sadac S-1 cecxlisagan daculi far-Tobi aRemateba 1115 m2-s, an
• sadac Senobis simaRle sam sarTuls aRemateba, an
• sadac yvela iatakis, maT Soris, ant-resolebis, cecxlisagan daculi gaerTianebuli farTobi aRemateba 2230 m2-s.
• jgufi S-2: §903.2.9 iTxovs avtomaturi saSxefebeli sistemis arsebobas mTel SenobaSi, romelic klasificirebulia, rogorc avtosadgomi garaJi, $406.4-is Sesabamisad, an sadac S-2 gamoyenebebi mdebareobs sxva gamoyenebis jgufebis qvemoT.
• SemozRuduli avtosadgomi garaJebis arseboba mosalodnelia R-3 jgufis erTi an ori ojaxisaTvis gankuTvnili sacxovreblebis an saxlebis rigis qve-moT, romlebic agebulia saerTaSori-so sacxovrebeli kodis Sesabamisad.
124 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
avtomaturi saSxefebeli sistemebi
§903.2.10.1 iTxovs, rom R-3 da U gamoyenebeb-
isagan gansxvavebul SenobebSi, saSxebebeli
sistemebi unda iyos gruntis zedapiris
qvemoT mdebare iatakebze an SezRuduli
saxanZro misadgomis mqone iatakebze. nebi-
smieri iatakis farTobi, romelic aRemate-
ba 139.4 m2-s, uzrunvelyofili unda iyos
qvemoT aRniSnuli eqsterieris kedlis
Riobis romelime tipiT, an avtomaturi
saSxebebeli sistemebi unda damontaJdes
sarTulze an fuZis sarTulze.
1. gruntis zedapirs qvemoT mdebare Riobebi unda gadiodes pirdapir miwispira sarTulze kibis an pandusis saSualebiT. Riobebi unda iyos sivrcis minimum erT mxares araumetes 15 240 mm-is daSorebebiT.
2. momijnave gruntis donis maRla, eqs-terieris kedlis yovel 15 240 xazovan mm-ze unda ganTavsdes jamSi 1,86 m2
farTobis Riobebi.
• Riobebis minimaluri gabariti unda iyos 762 mm da misadgomi unda iyos saxanZro samsaxurisaTvis, cecxlis Caqrobis an samaSvelo samuSaoebis war-moebis mizniT.
• sadac Riobebi sarTulis mxolod erT mxaresaa da mopirdapire kedeli 22 860 mm-iTaa daSorebuli aseTi Riobidan, sarTuli unda aRiWurvos avtomaturi saSxefebeli sistemiT, an pirvel da meore punqtebSi aRwerili Riobebi unda ganTavsdes sarTulis minimum or mxares.
• sadac fuZis sarTulis nebismieri nawili (Tundac zemoT aRniSnuli RiobebiT) 22 860 mm-ze metadaa daSorebuli §903.2.10.1-Si moTxovnili Riobebidan, fuZis sarTuli unda aRiWurvos avtomaturi saSxefebeli sistemiT.
15 240 mm
762 mm
> 22 860 mm
an
> 22 860 mm
zeviT
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 125
avtomaturi saSxefebeli sistemebi
• §903.2.10.3 iTxovs, rom avtomaturi cecxlsawinaaRmdego saSxebebeli sistemebi damontaJdes mTel SenobaSi, romlis gamoyenebuli iatakis mosarge-bleTa datvirTva 30 an metia da romelic 16 764 mm-iT an metiT maRla mdebareobs saxanZro manqanis misadgo-mi yvelaze dabali donidan. amdenad, nebismieri Senoba, romelic saSualo simaRlis nagebobaze maRalia, uzrun-velyofili unda iyos saSxebebeli sistemebiT, Tundac ar iTvlebodes maRliv Senobad, $403-is mixedviT.
≥ 16
764
mm
126 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
wyalsawnevi sistemebi
§905 Seicavs moTxovnebs wyalsawnevi
sistemis dasamontaJeblad. wyalsawn-
evi sistemebi Senobis mTel simaRleze
ganTavsebuli permanentuli milebia,
romelTac aqvT Slangis misaerTeblebi
interierSi cecxlis Casaqrobad. $902.1-Si,
Slangis misaerTeblebis mixedviT, wyal-
sawnevi sistemebi klasificirdeba, rogorc
I, II an III klasis.
• I klasis wyalsawnevebi uzrunvelyofs did, 64 mm Slangis misaerTeblebs mexan-ZreTa mier gamoyenebisaTvis, romelTac ician wylis Zlieri Wavlis gamoyeneba,
rasac es misaerTeblebi uzrunvelyofs.
• II klasis wyalsawnevebi uzrunvelyofs 38
mm Slangis misaerTeblebs, romlebic nak-
lebi moculobisa da wnevis Wavls awvdian
da maTi gamoyeneba SeuZliaT specialuri
codnis armqone Senobis mosargebleebs an
pirveladi daxmarebis gamwevebs SenobaSi
cecxlis Caqrobis mizniT.
• III klasis wyalsawnevebi uzrunvely-
ofs orive zomis misaerTeblebTan mis-
adgoms da maTi gamoyeneba SeuZliaT
rogorc Senobis mosargebleebs, ise
mexanZreebs, maTi codnisa da unaris
Sesabamisad.
• wyalsawnevebs unda hqondes daSvebu-
li standartuli samagrebi Slangis
misaerTeblebisaTvis, romlebic saxan-
Zro samsaxuris Slangebis samagrebTan
Tavsebadia. es misaerTeblebi damow-
mebuli da daSvebuli unda iyos
Sesabamisi uflebamosili organos
mier.
wyalsawnevebis tipebi klasificirdeba,
rogorc sveli an mSrali da avtomaaturi
an xeliT samarTavi. mSral wyalsawnevebSi
aris haeri, romelsac gamodevnis wyali
gamoyenebis dros. svel wyalsawnevebSi yov-
elTvis aris wyali. maTi gamoyeneba xSir-
ad ganisazRvreba mdebareobis mixedviT.
magaliTad, mSrali wyalsawnevebi SeiZleba
iyos Ria baqnebze civi klimatis mqone adg-
ilebSi, sadac wyali gaiyineboda.
klasificirebis mixedviT, avtomaturi
wyalsawnevebis wyalmomarageba unda akmay-
ofilebdes sistemis moTxovnas. xeliT
samarTavi wyalsawnevebi damokidebulia
damatebiT wnevasa da wyalmomaragebaze,
rom uzrunvelyos moTxovna. wyalsawn-
evisaTvis damatebiTi wyalmomarageba,
Cveulebriv, xorcieldeba saxanZro sam-
saxuris tumboiani manqanis wyalsawnevTan
mierTebiT.
wyalsawnevebs xSirad uwodeben saxanZro
dgarebs. termini aseve gamoiyeneba
cecxlsawinaaRmdego saSxebebeli
sistemebis wyalmomaragebis vertikaluri
milebis mimarT. gaugebrobis Tavidan
asacileblad, unda ganisazRvros, romel
milebs gulisxmobs es termini.
dasaSvebia wyalsawnevebis kombinireba
avtomatur saSxefebel sistemebTan.
amdenad, erTi dgari SeiZleba moemsaxuros
saSxefebel sistemasac da Slangis
misaerTeblebsac. Tumca, aseTi dgaris
diametri ufro didi unda iyos, vidre
ori damoukidebeli milisa, radgan man
unda daakmayofilos rogorc saSxefebeli,
ise Slangis misaerTebeli sistemebis
moTxovnebi. Cveulebriv, sistemebi
kombinirebulia erT dgarad, miuxedavad
didi diametrisa, SenobaSi misi ganTavseba
ufro advilia, vidre ori aseTi dgarisa.
• wylis wneva wyalsawnevi an saSxefebeli sistemisaTvis SeiZleba uzrunve-lyofili iyos municipaluri magis-traluri wyalsadeniT an tumboiani manqaniT, forsirebuli saxanZro tum-bos saSualebiT an Senobis Tavze mde-bare wylis avziT.
klasi I
klasi II
klasi III
magistraluri wyal
sadeni
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 127
wyalsawnevi sistemebi
montaJis aucileblobawyalsawnevisadmi moTxovnebis gansaz-
Rvra damokidebulia Senobis simaRleze,
gamoyenebis tipze, saSxebebeli siste-
mebis uzrunvelyofaze da Senobis far-
Tobze.
§905.3.1 iTxovs, rom Senobebs, romelTa iata-
kis done 9144 mm-iT maRla an dablaa saxanZro
manqanis misadgom yvelaze dabal donesTan
SedarebiT, unda hqondeT III tipis wyal-
sawnevebi.
§905.3.1-is gamonaklisebia:
1. I klasis wyalsawnevebi dasaSvebia
SenobebSi, romlebic mTlianadaa
aRWurvili saSxebebeli sistemebiT.
2. I klasis xeliT samarTavi wyalsawneve-
bi daSvebulia Ria avtosadgom gara-
JebSi, sadac yvelaze maRali iataki
mdebareobs saxanZro manqanis misadgo-
mi yvelaze dabali donidan araumetes
45 720 mm-ze.
3. I klasis xeliT samarTavi wyalsaw-
nevebi dasaSvebia Ria avtosadgom gara-
JebSi, sadac zemoqmedebs yinva, Tu
wyalsawnevi sistemebi akmayofilebs
§905.5-Si mocemul kriteriumebs, rom-
lebic dakavSirebulia daSorebasa da
mdebareobasTan.
4. I klasis wyalsawnevebi dasaSvebia
fuZis sarTulebSi, sadac aris avtoma-
turi saSxebebeli sistemebi.
5. saxanZro manqanis misadgomi yvelaze
dabali donis gansazRvrisas aucile-
beli ar aris oTxi an naklebi satrans-
porto saSualebisaTvis gankuTvnili
satvirTo baqnebis da topografiuli
pirobebis gaTvaliswineba, rac arTu-
lebs an SeuZlebels xdis saxanZro man-
qanis midgomas.
§905.3.5 iTxovs I klasis avtomaturi
sveli an xeliT samarTavi wyalsawneve-
bis uzrunvelyofas yvela miwisqveSa
SenobaSi.
wyalsawnevis mdebareobebisxvadasxva klasis wyalsawnevisaTvis
aRwerilia Slangis misaerTeblebis
mdebareobebi. III klasis wyalsawnevebi,
romelTac danarCeni orive klasis kom-
ponentebi aqvs, unda Seesabamebodes reg-
ulaciebis orive nakrebs.
I klasis wyalsawnevis Slangis misaerTebeli $905.4 moiTxovs I klasis wyalsawnevis
Slangis misaerTeblebis arsebobas Semdeg
adgilebSi:
1. Slangis misaerTebeli unda mdebareob-
des yvela aucilebel kibeze. Slangis
misaerTeblebi unda ganTavsdes kibeze,
iatakebs Soris Sualedur doneze,
gruntis zedapiris zemoT da qvemoT
mdebare TiToeuli sarTulis doneze.
2. horizontalur gasasvlelSi, gasasvlelis
Riobis momijnave kedlis TiToeul mxares,
garda im SemTxvevisa Tu mosazRvre gasasv-
lel kibeze mdebare Slangis misaerTebli-
dan 30 480 mm sigrZis Slangi 9144 mm wylis
nakadiT wvdeba horizontaluri gasasvle-
lis momijnave iatakis farTobebamde.
3. yvela gasasvlel bilikze gasasvleli
bilikidan Senobis sxva farTobebze
SesasvlelTan.
(CamonaTvalis gagrZeleba ixileT 128-e
gverdze).
9144 mm
30 480 mm
128 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
wyalsawnevi sistemebi
I klasis wyalsawnevis Slangis misaerTebeli
(CamonaTvalis gagrZeleba 127-e gverdidan).
4. sadac saxuravis qanobi 33,3%-ze
naklebia, TiToeul wyalsawnevs unda
hqondes misaerTebeli saxuravze an
kibis yvelaze maRal baqanze, sadac
saxuravTan misadgomia. misaerTebeli
aseve unda iyos hidravlikuri
wyalsawnevi sistemis yvelaze
moSorebul adgilas, Semowmebis
mizniT.
5. mSeneblobis nebarTvis gamcemi
uflebamosilia, moiTxovos
damatebiTi Slangis misaerTeblebi,
sadac saSxebebeli sistemebis
armqone Senobis nawili Slangis
misaerTeblidan 45 720 mm-ze
metadaa daSorebuli, an saSxebebeli
sistemebis mqone Senobis nawili
Slangis misaerTeblidan 60 960 mm-ze
metadaa daSorebuli.
roca I klasis wyalsawnevebis dgarebi da
ganStoebebi ar mdebareobs SemozRudul
kibeebze an iseT SemozRudul adgileb-
Si, sadac iqmneba wneva, $905.4.1-is moTx-
ovniT, cecxlgamZle masalebiT dasaca-
vi milebi iseTive unda iyos, rogoric
vertikaluri SemozRudul adgilebSi.
ganStoebebs ar sWirdeba dacva mTli-
anad saSxebebeli sistemebiT aRWurvil
SenobebSi.
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 129
wyalsawnevis adgilmdebareobebi
II tipis wyalsawnevis Slangis misaerTeblebisadac II klasis wyalsawnevebia saWiro,
$905.5-is moTxovniT, wyalsawnevis
Slangis misaerTeblebi ise unda gan-
Tavsdes, rom Senobis yvela nawili
moeqces 9144 mm-is farglebSi 30 480 mm
Slangze mimagrebuli frqvevanidan.
• II klasis wyalsawnevis ganStoebebsa da
dgarebs ar sWirdeba cecxlgamZleobis
koeficientis mqone damcavi.
• mcire safrTxis Semcvel gamoyenebebSi,
II klasis sistemebis Slangebi unda
iyos minimum 25,4 mm, rodesac daSve-
bulia mSeneblobis nebarTvis gamcemis
mier.
III tipis wyalsawnevis Slangis misaerTeblebigansazRvrebis mixedviT, III klasis wyal-
sawnevis Slangis misaerTeblebs aqvs
rogorc I, ise II klasis Slangis misaerTe-
blebi. amdenad, $905.6 gadamisamarTebu-
lia $905.4-Tan, I klasis misaerTeblebis
mdebareobisaTvis da $905.5-Tan II klasis
Slangis misaerTeblebisaTvis. ganStoe-
bebi da dgarebi daculi unda iyos I kla-
sis sistemebiT, $905.4.1-is Sesabamisad.
sadac erTze meti III klasis wyalsawnevia,
isini hidravlikurad unda mierTdes
erTmaneTTan qveda nawilSi, ZirTan.
A-1 da A-2 jgufis gamoyenebebSi, sadac
mosargebleTa datvirTva 1 000 -ze metia,
Slangis misaerTeblebi unda ganTavsdes
• nebismieri scenis yvela mxares
• auditoriis ukan yvela mxares
• nebismieri aivnis yvela mxares
• gasaxdelebis yvela iarusze.
9144 mm
130 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
saxanZro gangaSis da cecxlis aRmomCeni sistemebi
saxanZro gangaSi aris xmovani da vizua-
luri meqanizmi, romelic sagangebo
situaciisas afrTxilebs mosargebleeb-
sa da maSvelebs. aRmomCeni aris avtoma-
turi meqanizmi, romelic, Cveulebriv,
gamoscems gangaSis xmovan an vizualur
signalebs da afrTxilebs mosarge-
bleebs, aseve, aaqtiurebs iseT sistemebs,
rogorebicaa: saSxebebeli sistemebi, kvam-
lis sakontrolo sistemebi an gaTbobis,
ventilaciisa da haeris kondensirebis
agregatebis makontroleblebi. siste-
mebi, romlebic Senobis mosargebleebs
atyobineben avariuli/sagangebo mdgo-
mareobis Sesaxeb, SeiZleba gaaqtiurdes
xeliT an avtomaturad.
kodis moTxovniT, sxvadasxva tipis
Senobebsa da gamoyenebebSi, gansxvavebuli
tipis gangaSisa da aRmomCenis meqanizm-
ebi unda iyos. roca Senoba aRWurv-
ilia saSxefebeli sistemebiT da saSx-
ebebeli sistemebi mierTebulia gangaSis
sistemasTan, avtomaturi TboaRmomCeni
saWiro aRar aris. saSxefeblebs aaqti-
urebs siTbo/simxurvale da, amdenad,
isini Tavad arian TboaRmomCenebi. cecx-
lis aRmomCenebi, imavdroulad, unda
iyos kvamlis aRmomCenebic, garda iseTi
farTobebisa, rogoricaa boileris
oTaxebi, sadac wvis produqtebi gamoi-
wvevs kvamlis aRmomCenebis gaTiSvas. aseT
oTaxebSi alternatiuli tipis cecxlis
aRmomCenebi unda gamoviyenoT. gangaSis
meqanizmebi unda Seesabamebodes NFPA
72-s.
kodi gvTavazobs alternativebs
xeliT gaaqtiurebad gangaSis siste-
mebsa da avtomatur aRmomCen sistemebs
Soris garkveul pirobebSi. arsebobs
SemTxvevebi, roca xeliT gaaqtiurebadma
gangaSis sistemam SeiZleba gamoiwvios
didi raodenobiT cru gangaSi, amdenad,
sasurvelia avtomaturi aRmomCenis
damontaJeba.
detaluri moTxovnebi dajgufebu-
lia gamoyenebis an sargeblobis mixed-
viT. qvemoT mocemul cxrilSi gansaz-
Rvrulia saerTo moTxovnebi; aq ar aris
gaTvaliswinebuli situaciebisas warmo-
qmnili yvela niuansi.
• siTbosa/simxurvalisa da kvamlis
aRmomCeni
• avtomaturi saSxefebeli, kvamlis sakon-trolo an gaTbobis, ventilaciisa da haeris kondensirebis sistemis CarTva
• gangaSis xmovani da vizualuri
signalebi
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 131
saxanZro gangaSis da cecxlis aRmomCeni sistemebi
nawili gamoyeneba an mosargebleTa meqanizmis tipi gamonaklisebi SeniSvnebi907.2.× Senobis tipi datvirTva an piroba
.1 A >300 xeliT marTvadi saWiro ar aris sprinklerebisa TavSeyris mizniT gamoyenebuli
saxanZro gangaSi da w/ wylis dinebis gangaSis E jgufis farTobebi unda arsebobis SemTxvevaSi akmayofilebdes E jgufis
moTxovnebs
.1.1 A >1,000 xmovani/gangaSi gangaSi saavario
eleqtromomaragebaze
.2 B >500, an >100 xeliT marTvadi saWiro ar aris sprinklerebisa
Senobidan gasasvlelis saxanZro gangaSi da w/wylis dinebis gangaSis
zemoT/qvemoT arsebobis SemTxvevaSi
.3 E >50 xeliT marTvadi 1. E jgufis gamoyenebebi,
saxanZro gangaSi sadac mosargebleTa
aucilebelia. Tu datvirTva 50-ze naklebia
damontaJebulia 2. roca arsebobs yvela
sprinklerebi an qvemoT CamoTvlili piroba:
kvamlis aRmomCenebi, 2.1 interieris derefnebSi
es sistemebi unda aris kvamlis aRmomCenebi
miuerTdes Senobis gangaSis meqanizmiT
saxanZro gangaSis 2.2 E TavSeyris farTobebs,
sistemas. rogoricaa auditoriebi da kafeteriebi,
aqvT TboaRmomCenebi an sxva
arsebobs uamravi nebadarTuli meqanizmebi
gamonaklisi, sadac 2.3 mtvris an orTqlis datvirTvis
xeliT marTvadi mqone maRaziebsa da
saxanZro gangaSis laboratoriebSi aris TboaRmomCenebi
sistemebi saWiro an sxva nebadarTuli meqanizmebi
ar aris. xSirad 2.4 Senobebze garedan xorcieldeba
klientebi Tavs monitoringi (zedamxedveloba)
arideben xeliT 2.5 saevakuacio signalis
marTvadi saxanZro gaaqtiureba SesaZlebelia
gangaSis sistemebis (skolis Senobis) centraluri
dayenebas E jgufis wertilidan
gamoyenebebSi, 2.6 Cveulebrivi datvirTvis
radgan isini sivrceebSi uzrunvelyofilia
xSirad cru ormxrivi sakomunikacio
gangaSs texen. sistema, romelic akavSirebs am
am sivrceebsa da sadgurs,
sadac mudmivad aris personali
personali da saidanac SeiZleba
SeiZleba saevakuacio
signalis gaSveba
3. Senobas aqvs avtomaturi
saSxefebeli sistema, romlis
gaaqtiurebiT irTveba
Setyobinebis aparatebi da xeliT
gaaqtiureba SesaZlebelia,
Cveulebriv, gamoyenebuli
sivrcidan (rogorc mocemulia
zemoT 2.5 punqtSi)
132 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
saxanZro gangaSis da cecxlis aRmomCeni sistemebi
nawili gamoyeneba an mosargebleTa meqanizmis tipi gamonaklisebi SeniSvnebi907.2.× Senobis tipi datvirTva an piroba .12.1 maRlivi avtomaturi I-1da I-2 gamoyenebebSi xmovani/gangaSis sistema da
Senobebi gangaSi, gangaSis signali unda kvamlis aRmomCenebi:
kvamlis ismodes farTobze, sadac 1. meqanikur, eleqtro, liftis
aRmomCenebi mosargebleebi mudmivad mowyobilobebis oTaxebSi,
imyofebian da maTTvis liftis vestibiulebSi
saerTo Setyobinebis 2. mTavari haerSemomtani da
miwodeba xorcieldeba haergamwovi gaTbobis, ventilaciis
xmovani peijinguri da kondecirebis sistemasTan
sistemiT sistemiT 3. vertikaluri arxebis
dgarebi >2 sarTuli
.12.2 maRlivi saavario aRmomCenis, cecxlis nakadis an
Senobebi xmovani/gangaSis xelis dawoliT marTvadi sadguris
sakomunikacio gaaqtiurebisas CairTveba signali da
sistema gaaqtiurdeba gangaSis instruqciebi
saerTaSoriso saxanZro kodis
Sesabamisad:
1. liftis vestibiulebSi
2. derefnebSi
3. >93 m2 farTobis oTaxebSi/saijaro
sivrceebSi
4. R-2 gamoyenebebis sacxovrebel
erTeulebSi
5. R-2 gamoyenebebis sastumro oTaxebSi
6. TavSesafar farTobebze, am kodis
Sesabamisad
.12.3 maRlivi saxanZro saxanZro samsaxuris saxanZro samsaxurTan ormxrivi
Senobebi samsaxurTan nebarTvis SemTxvevaSi, komunikacia, NFPA 72-is Sesabamisad,
komunikacia ormxrivi sakomunikacio centralur sadgursa da liftebs,
sistemis nacvlad SeiZleba liftis vestibiulebs, saavario
saxanZro samsaxuris eleqtomomaragebis oTaxebs, saxanZro
radioebis gamoyeneba tumboebis oTaxebs, TavSesafris
ifarTobebsa da SemozRuduli
kibeebis SigniT yvela iataks Soris
.13 2 an meti §907.6-is Sesabamisi saavario xmovani/gangaSis
sarTulis saxanZro gangaSi, romelic sistema A,E an M gamoyenebebSi,
SemaerTebeli aqtiurdeba avtomaturi §907.2.12.2-is Sesabamisad
atriumi gangaSis, cecxlis an
xeliT marTvadi gangaSis
saSualebiT
.15 gasasvlelebis avtomaturi kvamlis roca meqanizmebi damontaJebulia,
Caketvis an siTbos aRmomCeni me-10 Tavis Sesabamisad
SeCereba sistemebi
.18 miwisqveSa avtomaturi maRlivi Senobebis msgavsi pirobebi;
Senobebi aseve kvamlis gamwovi gaaqtiureba
kvamlis aaqtiurebs xmovan gangaSs iseT
gamwoviT adgilas, sadac adamianebi
imyofebian
.19 miwisqveSa Senobebi >60 xeliT marTvadi §907.2.12.2-is Sesabamisi saavario
yvelaze dabal doneze saxanZro gangaSi xmovani/gangaSis sistema
arsebuli Senobidan
gasasvlelis qvemoT .23 batareebis oTaxebi, avtomaturi centraluri, kerZo an moSorebiT
tyviamJavuri kvamlis aRmomCeni mdebare sadguridan kontrolirebadi
batareebi, sistema sistema, romlis gangaSis meqanizmi
siTxetevadoba mdebareobs iseT adgilas, sadac
>189,3 l adamianebi imyofebian.
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 133
kvamlis sakontrolo sistemebi
xeliT samarTavi gangaSis meqanizmis kolofebi§907.3-is moTxovniT, xeliT samarTavi
gangaSis meqanizmis kolofebi unda gan-
Tavsdes TiToeuli Sesasvlelidan ara-
umetes 1524 mm-is sazRvrebSi TiToeul
gasasvlelSi. uaxloes damatebiT
kolofTan misasvleli manZili ar unda
aRematebodes 60 960 mm-s.
vizualuri gangaSi§907.9.1-is moTxovniT, gangaSis vizua-
luri meqanizmebi, xmovan meqanizmebTan
erTad, adamianebs unda atyobinebdes
avariuli mdgomarebis Sesaxeb. esenia
TeTri stroboskopuli proJeqtore-
bi, romlebic mimagrebulia kedlis
garkveul farTobze. misadgomobis kri-
teriumebis Tanaxmad, isini unda mde-
bareobdes iatakidan minimum 2032 mm-ze,
magram araumetes 2438 mm-isa.
rogorc vizualuri, ise xmovani fun-
qciis mqone gangaSis meqanizmebi unda
ganTavsdes Semdeg adgilebSi:
1. sazogadoebriv farTobebze da saer-
To farTobebze
2. TanamSromlebisaTvis gankuTvnil
samuSao farTobebze
xmovani gangaSi§907.9.2-is moTxovniT, xmovan gangaSs
unda hqondes gansxvavebuli xma, romelic
ar gamoiyeneba raime sxva daniSnulebiT.
gangaSis xma unda iyos sakmarisad maRali
imisaTvis, rom uzrunvelyos garemomcv-
el xmaurze minimum 15 decibeliT maR-
ali bgeriTi wnevis done an maqsimalur
bgeriT doneze 5 decibeliT maRali.
§907.14-is Sesabamisad, saxanZro ganga-
Sis sistemebs Tvalyuri unda adevnos
sameTvalyureo sadgurma, NFPA 72-is
Sesabamisad.
• maqsimum 1524 mm
• xeliT samarTavi saxanZro ganga-Sis kolofi
• iatakidan maRla 1067-dan 1219 mm-mde
2032
mm
- 24
38 m
m
134 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kvamlis sakontrolo sistemebi
rogorc $909-Sia aRniSnuli, kvamlis
sakontrolo sistemebis daniSnule-
baa daculi garemos uzrunvelyofa
mosargebleebis evakuaciis an relokaci-
isaTvis. debulebebi ar aris gamiznuli
interieris nawilebis dasacavad, siste-
mebis operirebis droulad aRsadgenad,
cecxlis Casaqrobad an msgavsi aqtivobe-
bisaTvis.
kvamlis sakontrolo sistemebi klas-
ificirdeba, rogorc aqtiuri cecxlgam-
Zle sistemebi, radgan isini aqtiurad
asruleben TavianT funqcias, rac sic-
ocxlis usafrTxoebis dacvas gulisx-
mobs. maTi reagireba cecxlze an simxur-
valeze ar gulisxmobs imas, rom isini
raimenair bariers warmoadgenen xanZris
winaaRmdeg, aramed aaqtiureben Senobis
mosargebleTa dasacavad mimarTul
Tanmimdevrul operaciebs. es sistemebi
kodSi moxseniebulia, rogorc aqtiuri
an pasiuri tipis, rac damokidebulia
imaze, Tu rogor gaiwovs sistema kvamls
- bunebrivi konveqciiT Tu meqanikuri
ventilaciiT. kvamlis sakontrolo
yvela sistema avtomaturad aqtiurdeba,
miuxedavad imisa, aqtiuri meqanizmebia,
Tu pasiuri.
garkveuli tipis SenobebSi, rogorebi-
caa molebi an atriumebi, montaJdeba
sistemebi, romlebic isrutavs an gan-
devnis kvamls da Senobis mosargebleebs
saSualebas aZlevs, datovon iseTi far-
Tobebi, sadac, mosalodnelia, kvamlis
gamo SeuZlebeli gaxdes gasasvlelebis
danaxva. kvamlis sakontrolo sistemis
mqone Senobebi, Cveulebriv, is Senobebia,
sadac urTierTdakavSirebuli sahaero
sivrceebis mqone didi farTobebia da
sadac kvamlis SezRudva barierebis
saSualebiT SeuZlebelia da aucile-
belia misi gandevna an gawova mosarge-
bleTa dasacavad. kvamlis sakontrolo
sistemebis daproeqtebis kriteriumebi
detalur gamoTvlebsa da modelire-
bas moiTxovs. isini TiTqmis yovelT-
vis sxvadasxvagvarad proeqtdeba amgvari
sistemebis daproeqtebasa da agebaSi
gamocdili konsultantis daxmarebiT.
FIRE-PROTECTION SYSTEMS / 135
kvamlis sakontrolo sistemebi
kvamlgaumtari barierebi§909.5-is mixedviT, kvamlgaumtari
bareirebi unda Seesabamebodes $709-s.
kvamlgaumtari barierebis Riobebs
unda hqondes avtomaturi damketi
meqanizmebi, romlebic aqtiurdeba kvam-
lis sakontrolo sistemis aRmomCenebiT.
karebebi daculi unda iyos §715.4.3-is
Sesabamisad, romlis moTxovniTac kvam-
lgaumtari barieris kedlebSi unda
Caisvas 20 wuTiani cecxlgamZleobis koe-
ficientis mqone karebebi.
§909.20-is moTxovniT, §1020.1.7-is
mixedviT aucilebeli kvamlgaumtari
SemomzRudavebi Sedgeba interieris
SemozRuduli kibeebisgan, sadac midg-
oma SesaZlebelia Senobis gare aivnebi-
dan an ganiavebadi vestibiulebidan. es
moTxovna ukavSirdeba $403 da $405-Si
gansazRvrul maRlivi Senobebisa da
miwisqveSa SenobebisTvis arsebul moTx-
ovnebs.
• kvamlgaumtari SemomzRudavi interi-eris gasasvleli kibeebisTvis, rom-lebic misadgomia vestibiulidan an eqsterieris Ria ainvidan.
• kvamlgaumtari SemomzRudavi Senobis danarCeni nawilisgan unda gaimijnos 2 saaTiani cecxlgamZleobis mqone xanZarsawinaaRmdego baerierebiT, romelTac ar aqvT Riobebi, garda aucilebeli gasasvleli karisa, romelic TavisiT an avtomaturad unda ixurebodes kvamlis aRmomCenis gaaqtiurebisTanave.
• §715.4-is Sesabamisi cecxlgamZle kari.
• vestibiuli kvamlgaumtari Semom-zRudavisgan unda gaimijnos 2 saaTiani cecxlgamZleobis mqone xanZarsawinaaRmdego baerieriT.
• vestibiulis sigane unda iyos mini-mum 1118 mm da sigrZe gasasvlelisaken savali mimarTulebiT 1829 mm.
• bunebriv ganiavebas unda uzrunvely-ofdes minimum 1.5 m2 sufTa farTobis mqone Riobi, romelic ganTavsebulia 6096 mm siganis Sida ezosken, ezosken an sazogadoebrivi gzisken mdebare kedelSi.
• meqanikuri ventilacia SeiZleba uzrunvelyofili iyos haerSemomtani da gamwovi arxebis saSualebiT.
• TmWidrod nagebi arxi unda iwovdes Semotanili haeris minimum 150%-s.
• sakvamle trapis Tavi, araumetes 152 mm-iT qvemoT
• kvamlis da simxurvalis gawovis mom-saxure sivrce.
• minimum 508 mm
• mWidrod nagebi haerSemomtani arxi unda uzrunvelyofdes haercvlas minimum erTxel wuTSi.
• araumetes 152 mm-iT zemoT iatakidan
• Ria poziciaSi kari ar unda faravdes arxis arcerT Riobs.
136 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Riobis damcavebi
§910-Si mocemulia moTxovnebi kvamli-
sa da simxurvalis saniaveblebisTvis,
romelTa funqciebic kvamlis sakontro-
lo sistemebis funqciis msgavsia. xanZris
pirobebSi aqtiuri reagirebisaTvis isini,
Cveulebriv, martiv teqnologias iyeneben.
kvamlisa da simxurvalis saniaveblebis
saSualebiT wvis an afeTqebis produqtebi
gadis Senobidan da minimumamde mcirdeba
maTgan gamowveuli dazianebis riski.
kvamlisa da simxurvalis saniaveblebi
gamoiyeneba samrewvelo da savaWro/komer-
ciul gamoyenebebSi, sadac maRal svete-
bad dawyobil saqonls, samrewvelo an
sasawyobo saqmianobebs aqvs sawvavis didi
datvirTvebi an grovdeba didi raode-
nobis safrTxis Semcveli nivTierebebi.
aseT gamoyenebebSi SeiZleba gaCndes didi,
katastrofuli xanZrebi. am nawilSi ganxi-
luli gamoyenebis jgufebia F-1 da S-1
jgufis gamoyenebebi, romelTa dauyofeli
farTobi 4645 m2-ze didia, aseve Senobebi,
sadac saerTaSoriso saxanZro kodis $413-is
Sesabamisad, ganTavsebulia wvadi maragebi
maRal grovebad. amgvari ram albaT ar
Segvxvdeba saganmanaTleblo gamoyenebeb-
Si, garda iseTi didi nagebobebisa, sadac
centraluri sawyobicaa ganTavsebuli. es
masala mxolod zogadi informaciis sax-
iTaa warmodgenili.
kvamlisa da simxurvalis saniaveblebi
avtomaturad unda muSaoebdes. isini
mibmuli unda iyos saSxefeblis gaaqti-
urebasTan saSxefebeli sistemis mqone
SenobebSi an unda reagirebdes simxur-
valeze saSxebebeli sistemebis armqone
SenobebSi. rTuli konstruqciis mqone
kvamlis gamwovi sistemebi, romelTa
muSaobis principi kvamlis sakontrolo
sistemis msgavsia, SeiZleba Seicvalos
sxva rekomendirebuli sistemebiT, Tu
daSvebulia mSeneblobis nebarTvis gam-
cemis mier.
• farda barierebi aris pasiuri kvamlgaumtari barierebi, romlebic mdebareobs sasawyobo Senobebis Weris sivrceSi da Weris sazRvarTan dagrovil kvamls ar aZlevs Senobis erTi farTobidan meorisken gavrcelebis saSualebas.
• saniaveblis minimaluri gabaritebi §910.3.3-is Sesabamisad
• 6096 mm an meti miwis nakveTis sazRvr-idan da 3048 mm xanZarsawinaaRmdego barieris kedlebidan
• farda barieris min-imaluri siRrme
• maqsimaluri manZili saniaveblamde kedl-idan an farda bari-eridan
• saniaveblis centrebis maqsimaluri daSoreba
• sawyobis gansazRvr-uli simaRle
• farda barieris daSorebebi regu-lirdeba 910.3 cxrilSi mocemuli maqsimaluri farTobebis mixedviT.
910.3 cxrilSi gansazRvrulia farda bari-
eris daSorebebTan da siRrmesTan dakav-
Sirebuli moTxovnebi, aseve, saniaveblis
zomasTan da daSorebebTan dakavSire-
buli moTxovnebi. moTxovnebi gamomdin-
areobs SenobaSi Senaxuli an gamoyeneb-
uli masalebis safrxis Semcvelobidan,
rac gansazRvrulia moxmarebis sagnebis
klasificirebis mixedviT saerTaSoriso
saxanZro kodSi. farda barieriT an cecx-
lgamZle kedlebiT Seqmnili farTobebi
moTxovnebis gansazRvris mTavari ele-
mentia. aseve gaiTvaliswineba Senaxuli
masalis konfiguraciis simaRle. amdenad,
rac metad safrTxis Semcvelia masalebi
an rac metad maRalia saTavso stelaJebi,
moTxovnis mixedviT saWiroa miT meti
saniavebeli da/an miT ufro naklebi daS-
orebebi farda barierebs Soris.
10gasasvleli saSualebebisaerTaSoriso samSeneblo kodis me-10 Tavi moicavs moTxovnebs gasasvleli siste-
mebis, e.w. `gasasvleli saSualebebis~ daproeqtebis mimarT. gasasvleli saSuale-
bebis ZiriTadi daniSnulebaa, Senobis yvela mosargeblem usafrTxod da swrafad
datovos Senoba xanZris an sxva sagangebo situaciis dros. amdenad, gasasvleli
saSualebebi uzrunvelyofs uwyvet da Cauxergav gasasvlelisken saval gzas
Senobis TiToeuli gamoyenebuli wertilidan sazogadoebrivi gzisken, romelic
warmoadgens iseT sivrces, rogoricaa: quCa an xeivani, permanentulad gankuTvnili
sazogadoebrivi sargeblobisaTvis.
termini `gasasvleli saSualebebi~ zogadia da aRniSnavs Senobidan gasasvlel
gzebs. vebsteris inglisuri enis mesame did saerTaSoriso leqsikonSi `gasas-
vleli~ gansazRvrulia, rogorc: `1. gasvlis qmedeba an ufleba~. es termini
SeirCa imisaTvis, rom moecva sistemis yvela komponenti, romlebic gamoyenebulia
adamianebis Senobidan gasasvlelad sagangebo situaciis dros. yuradReba gamax-
vilebulia sagangebo gasasvlelze da ara moxerxebulobaze an funqciaze. Tumca,
SezRuduli SesaZleblobebis pirTa misadgomebi aseve gaiTvaliswineba gasasv-
leli saSualebebis daproeqtebisas.
am Tavis ganmartebebSi, iseT zogad terminebs, rogoricaa: gasasvlelis misadgomi,
gasasvleli da Senobidan gasasvleli, eniWeba ufro specifikuri, kodiT gansazR-
vuli mniSvnelobebi, rogorc gasasvleli saSualebebis komponentebs, romlebic
qmnis mTlian sistemas TavdasaRwevad. am Tavis gacnobisas, yuradReba miaqcieT
kodis sfecifikur terminologias.
138 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvleli saSualebebi
§1002-Si `gasasvleli saSualebebi~ gan-
sazRvrulia, rogorc gasasvlelisken
savali uwyveti, Cauxergavi, vertika-
luri da horizontaluri gza Senobis
an nagebobis nebismieri gamoyenebuli
nawilidan sazogadoebrivi gzisken.
SenobaSi yoveli gamoyenebisaTvis gan-
kuTvnili gasasvleli saSualebebi unda
akmayofilebdes me-10 Tavis debulebebs.
moTxovnebi gamomdinareobs iqidan, Tu
rogori gasasvleli unda hqondes gamoy-
enebuli farTobis ama Tu im tips, aseve,
1004.1.1 cxrilSi gamoTvlili mosarge-
bleTa datvirTvidan.
Senoba SeiZleba moicavdes ramodenime
gansxvavebul gamoyenebis tips. damp-
roeqtebelma unda gaiTvaliswinos
yvela sargebloba, arsebuli an savarau-
do imisaTvis, rom uzrunvelyofili
iyos adeqvaturi raodenobisa da siganis
gasasvlelebi. mosargebleTa datvirTva,
Cveulebriv, gamoiTvleba yvela farTo-
bis erTdroulad gamoyenebis mixedviT,
rom ganisazRvros mosargebleTa SesaZlo
maqsimaluri raodenoba, romelic unda
daitios gasasvlelma saSualebebma.
kodis mixedviT, gasasvleli saSuale-
bebis komponentebi TavisTavad ar war-
moadgens gamoyenebul sivrceebs, Tumca
emsaxureba Senobis mosargebleebs. arse-
bobs mosargebleTa datvirTvis gamosaT-
vlelad arsebuli moTxovnebis speci-
fikuri da umniSvnelo gamonaklisebi,
romelTac mogvianebiT ganvixilavT.
nakadi• gasasvleli saSualebebis mimarT-
ulebiT nakadi miemarTeba gamoyeneb-
uli sivrcidan saboloo, usafrTxo
farTobisken Senobis gareT, nebismier
SenobaSi Seqmnili safrTxis an sagange-
bo situaciisgan Sors. gasasvleli saSu-
alebebis daproeqtebis saukeTeso ana-
logia wylis dinebebi. patara nakadebi
miemarTeba napralebisken, romlebic
kvebavs mdinareebs, romlebic Semdeg
Caedineba zRvaSi. rogorc Senakadebis
wylebiT Sevsebuli mdinareebi qve-
moTken farTovdeba da meti wyali
gadaaqvs, aseTive principiT unda
daproeqtdes gasasvleli saSuale-
bebi. gasasvleli gzebi unda darCes
iseTive zomis an gafarTovdes, radgan
Senobis mosargebleebi metad saxifa-
To farTobebidan gadaadgildebian
qvemoTken ufro usafrTxo farTobe-
bisken da, sabolood, toveben Senobas
Senobidan gasasvlelis saSualebiT.
gasasvlelis cnebagasasvlelis zogadi daniSnulebaa,
uzrunvelyos uwyveti, Cauxergavi da
daculi gza Senobidan gasasvlelad,
fundamenturia kodisTvis da moiTxovs
safuZvlian codnas. aseve, unda vicodeT,
rom roca Senobis mTavari gamoyenebidan
gamomavali gasasvleli gza gadis meore
gamoyenebis farTobze, savaraudod,
sazogadoebrivi TavSeyris an garaJis
farTobze, gasasvleli gza inarCunebs
mTavari gamoyenebisTvis gansazRvrul
klassa da cecxlisgan damcavisadmi moTx-
ovnebs. damcavis koeficienti arasodes
unda Semcirdes, radgan gasasvleli
saSualebebis sistemaSi mosargebleebi
moZraoben qvemoTken mimarTulebiT.
MEANS OF EGRESS / 139
alternatiuli gzebi
• gasasvlelis meore mTavari principia
is, rom minimum ori gansxvavebuli
gasasvleli gza unda miemarTebodes
Senobis interieridan gareT gruntis
donisken. es aixsneba imiT, rom Tu
erTi gza Caixerga an saSiSi gaxda iq
gavla, meore gza iyos xelmisawvdomi.
am wess aqvs gamonaklisebi iseT situa-
ciebSi, roca mosargebleTa raode-
noba SedarebiT mcirea, Tumca damp-
roeqtebelma yovelTvis ZiriTadi
daproeqtebis principebiT unda dai-
wyos da yoveli sivrcidan uzrunve-
lyos ori gza sagangebo situaciaSi
gamosayeneblad.
gasasvleli saSualebebi
damcavi saSualebebi• gasasvleli gzis sxvadasxva nawile-
bi aucileblad unda iyos uzrun-
velyofili mosargebleebis cecx-
lisgan damcavi saSualebebiT. es
komponentebi iwyeba derefnis per-
pendikularul karTan, miemarTeba
gasasvlelisken, grZeldeba gasasv-
lelis SemomzRudavSi, miemarTeba
qvemoT Senobis gavliT da Senobidan
gasasvlelis gavliT gadis eqsteri-
erSi. aRsaniSnavia, rom xSirad ar aris
saWiro, derefnebi cecxlgamZle kon-
struqcia iyos.
koeficientis mqone derefanSi an gasasv-
lel kibeze, mosargeble daculi unda
iyos, sanam ar miaRwevs Senobis eqsteri-
eramde. gasvlis procesSi, mosargebles
ar unda sWirdebodes daculi garemo-
dan momijnave gamoyenebul sivrceebSi
an daucvel gasasvlel gzaze gadasvla
daculi gasasvleli gzis sxva nawilT-
an an eqsterierTan misaRwevad, rad-
gan aseT SemTxvevaSi, saWiro gaxdeba
damcavis moSoreba, romelsac gasasv-
lelis SemomzRudavi unda uzrunve-
lyofdes.
gasasvlelTan
misadgomi
gasasvleli
Senobidan
gasasvleli
140 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelis komponentebi
arsebobs gasasvleli saSualebebis sami
ZiriTadi komponenti: gasasvlelTan
misadgomi, gasasvleli da Senobidan
gasasvleli. me-10 Tavis moTxovnebis
gamoyenebisaTvis mniSvnelovania, kargad
vicodeT, rogoraa ganmartebuli kodSi
es komponentebi.
mniSvnelovania, rom gasasvleli saSuale-
bebis komponentebi integrirebuli iyos
me-11 TavSi gansazRvrul misadgomi gasas-
vleli saSualebebis moTxovnebTan. me-10
Tavis debulebebi SeiZleba Secvalos
me-11 Tavis zogierTma debulebam an
SezRuduli SesaZlebloebebis mqone
amerikelebis Sesaxeb aqtma (Americans with Disabilities Act - ADA). me-10 TavSi gasas-
vlelTan dakavSirebuli moTxovnebi
yovelTvis unda ganixilebodes ADA-isa
da adgilobrivi misadgomobis regla-
mentebTan erTad.
• mniSvnelovania, gvaxsovdes, rom man-Zili, romelic adamianma unda gaiar-os gasasvlelis misadgomSi oTaxis an sivrcis yvelaze Sori wertilidan gasasvlelis karamde, regulird-eba kodis mixedviT. SeiZleba saWiro iyos, cecxlgamZleobis koeficientis mqone gzis uzrunvelyofa, rogoricaa: gasasvleli gza ufro didi iatakis farTobebisaTvis, romlebic SeiZleba aRematebodes sxva gasasvleli saSu-alebebis sxvadasxva komponentebis saval manZilebs.
• savali manZilebi SezRuduli ar aris gasasvlelebSi an gruntis niSnulis doneze mdebare Senobidan gasasvle-lis nawilSi.
1. gasasvlelTan misadgomi aris
gasasvleli saSualebebis sistemis
nawili, romelic miermarTeba Senobis
an nagebobis romelime gamoyenebuli
nawilidan gasasvlelisken.
gasasvlelTan misadgomi aris Senobis
nawili, sadac mosargebleebi asrule-
ben funqciebs, romelTaTvisac Senoba
iqna daproeqtebuli da, amdenad, war-
moadgenen sivrceebs saidanac sagangebo
stuaciis dros unda daaRwion Tavi.
miuxedavad imisa, rom gasasvlelT-
an misadgomi mosargebleebs yvelaze
Tavisufali gadaadgilebis saSuale-
bas aZlevs, is aseve sTavazobs gasasv-
leli saSualebebis nebismieri kom-
ponentis sicocxlis usafrTxoebis
dacvis yvelaze dabal xarisxs.
oTaxidan an sivrcidan gasasvlel tip-
iur gzebSi SeiZleba iyos rigebs Soris
gasavleli, gasasvlelebi, derefnebi
an sxva oTaxebi cecxlgamZle koefi-
cientiT dacul SemomzRudavamde,
romelsac gasasvleli ewodeba. gasav-
leli manZili SezRudulia kodiT,
razec am analizSi visaubrebT.
MEANS OF EGRESS / 141
gasasvlelis komponentebi
2. gasasvleli aris gasasvleli saSu-
alebebis sistemis nawili gasasv-
lelTan misadgomsa da Senobidan
gasasvlels an sazogadoebriv gzas
Soris.
gasasvleli saSualebis gasasvleli
nawili Senobis mosargebleebs saSu-
alebas aZlevs, gadaadgildnen dac-
uli SemomzRudavis gavliT dacul
garemoSi Senobidan saboloo gasaqce-
vamde im sivrceebidan, sadac saxi-
faTo viTarebaa Seqmnili. amdenad,
gasasvlelebi gamijnulia Senobis an
nagebobis interieris sxva sivrcee-
bisgan cecxlgamZleobis koeficien-
tis mqone konstruqciiT da Riobis
damcavebiT, rogoric aucilebelia
daculi gasasvleli gzis uzrunvel-
sayofad gasasvlelTan misadgomidan
Senobidan gasasvlelamde.
gasasvlelebi moicavs gasasvlelis
SemomzRudavebs, gasavlel gzebs, eqs-
terieris gasasvlel kibeebs, eqsteri-
eris gasasvlel pandusebs, horizon-
talur gasasvlelebsa da eqsterieris
gasasvlel karebebs gruntis doneze.
kodi ar zRudavs manZils, romlis
gavlac SeiZleba vinmes dasWirdes
daculi gasasvlelis SemomzRudavis
sazRvrebSi. gasasvleli gzis es
nawili SeiZleba Zalian grZeli
iyos, rogorc, magaliTad, maRlivi
Senobebis kibis SemTxvevaSi.
3. Senobidan gasasvleli aris gasasv-
leli saSualebebis sistemis nawili
gasasvlelis bolosa da sazogadoe-
briv gzas Soris. Senobidan gasasv-
leli SeiZleba moicavdes eqsteri-
eris gasasvlel aivnebs, eqsterieris
kibeebs, eqsterieris gasasvlel pan-
dusebs, gasasvlel Sida ezoebsa
da ezoebs. aqedan bevri SenobasTan
dakavSirebuli komponentia, Tumca
Senobidan gasasvleli aseve SeiZleba
moicavdes miwis nakveTis nawilebs.
gasasvleli saSualebebis es nawili,
ZiriTadad, gruntis niSnulis
axlosaa da Riaa atmosferosken.
mosargebleebs garkveviT SeuZliaT
dainaxon, sad aris usafrTxo farTo-
bi Senobis gareT da gadaadgildnen
misken.
kodSi `sazogadoebrivi gza~ ganmar-
tebulia, rogorc nebismieri quCa,
xeivani an sxva miwis nakveTi, romel-
ic Riaa atmosferosken da miemarTeba
quCamde, romelic aqtiT, CuqebiT an
sxvagvarad mudmivad gadacemulia
sazogadoebriv sargeblobaSi da aqvs
araumcires 3048 mm Tavisufali sigane
da simaRle.
• patara, erTsarTuliani Senobis gasas-vleli saSualebebi, Cveulebriv, mar-tivia, radgan gasasvleli bilikis meore da mesame komponentebi xSirad gaerTianebulia/kombinirebulia.
• bevr erTsarTulian SenobaSi, rog-orebicaa: sacalo vaWrobis maRaziebi da bankebi, gasasvleli saSualebebis mxolod pirveli nawilia warmodge-nili. derefani SeiZleba gagrZeldes eqsterieris kedlamde da Ria iyos quCisken, ezosken an sxva sazogadoe-brivi sivrcisken. is imavdroulad qmnis gasasvlelTan misadgoms, gasas-vlelsa da Senobidan sazogadoebriv gzaze gasasvlels gruntis doneze. oTaxi an sivrce Riaa uSualod Senobis eqsterierisken da ar sWirdeba dacu-li derefnebi an kibeebi.
quCa
quCa
Senobidan gasasvleli
gasasvleli
gasasvlelTan
misadgomi
quCa
ezo
142 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
§1003 - §1013-Si gansazRvrulia moTxovne-
bi, romlebic exeba gasasvleli saSuale-
bebis samive nawils. amdenad, karebebis,
kibeebis, pandusebisa da msgavsi gasas-
vleli komponentebisaTvis arsebuli
moTxovnebi exeba gasasvleli saSuale-
bebis samive nawils, roca Sedis am nawi-
lebSi. aRsaniSnavia, aseve, rom am nawilSi
mocemul pirobebs SeiZleba hqondes
damatebiTi modifikaciebi, romlebic
Sedis gasasvleli saSualebebis sami
nawilisaTvis gamoyenebul specifikur
nawilebSi.
Weris simaRle§1003.2 moiTxovs, rom gasasvleli gzebis
Weris simaRle iyos araumcires 2286 mm,
Tumca misaRebia hqondes naSverebi, rom-
lebic Seamcirebs minimalur gasasvlel
sivrces 2032 mm-mde nebismieri savali
zedapiridan.
gamonaSveri sagnebi§1003.3 aregulirebs imas, Tu ramdenad
SeiZleba iyos gamoSverili sagani Weris
aucilebel simaRleSi da gasasvlelis
aucilebel siganeSi.
• 2286 mm Weris minimaluri simaRle
• gamoSverili sagnis gamo, 2032 mm-mde SeiZleba Semcirdes gasasvleli saSu-alebebis Weris farTobis araumetes 50%.
• karis damxuravebi da SemCereblebi ar unda amcirebdes gasasvlelis sivrces 1981 mm-ze naklebad.
• sadac vertikaluri daSoreba 2032 mm-ze naklebia, uzrunvelyofili unda iyos barierebi mxedvelobis SezRudvis mqone pirebisaTvis.
• es barierebi unda mdebareobdes arau-metes 686 mm-ze iatakidan.
• imave mizniT, struqturuli elemen-tebi, mowyobilobebi da aveji ar unda iyos gamoSverili horizontalurad 102 mm-ze metad 686 mm-sa da 2032 mm simaRleebs Soris.
• kibisa da pandusis moajiris saxe-lurebi SeiZleba gamoSverili iyos kedlidan 114 mm-ze. es moTxovnebi SesabamisobaSia ADAAG-is (ADA-s mis-adgomobasTan dakavSirebuli direq-tivebis) debulebebTan.
MEANS OF EGRESS / 143
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
donis cvlilebebi§1003.5 zRudavs iatakis doneebis cvlilebebs gasasvlel saSualebebSi. Tu donis cvlileba 305 mm-ze naklebia, is daqanebuli unda iyos. • roca qanobi aRemateba 1:20-s, maSin gad-
aadgileba unda ganxorcieldes mis-adgomi pandusis saSualebiT, romel-ic Seesabameba me-11 Tavis debulebebs.
• 152 mm-ze naklebad amaRlebul pandusebs unda hqondes saxelurebiani moajirebi an iatakis mopirkeTeba unda gansxvavde-bodes momijnave iatakis mopirkeTebisgan.
• rigebs Soris gasavlelebSi, romlebic ar saWiroebs me-11 TavSi gansazRvruli mis-adgomobis moTxovnebisadmi Sesabamisobas, gamonaklisebis saxiT daSvebulia TiToeuli safexuris simaRle iyos maqsi-mum 178 mm §1025.11-is Sesabamisad da hqondes saxeluri §1025.13-is Sesabamisad.
• §1009.3-is Sesabamisi oramde safexu-riani kibe, romlis safexuris siR-rme minimum 330 mm-ia da aqvs §1012-is Sesabamisi saxeluri da romelic kibeze normaluri gasasvleli bili-kis Suaxazidan 762 mm-is sazRvrebSia.
• rekomendirebuli ar aris erTi safex-uris an kibis mokle rigis gamoyeneba gasasvlel gzaze, radgan aseTi safex-urebi SeiZleba ver dainaxon mosarge-bleebma, rac waborZikebis seriozul safrTxes Seqmnis yoveldRiuri gamoy-enebis dros. SeZlebisdagvarad, maTi gamoyeneba Tavidan unda iqnas acile-buli.
gasasvleli saSualebebis siganis SenarCuneba§1003.6-Si yuradReba gamaxvilebulia
imaze, rom roca obieqtebi, rogoricaa:
kronSteinebi an svetebi, xvdeba gasas-
vlel saSualebebSi, isini ar unda
amcirebdes gasasvleli saSualebebis
aucilebel siganes. sadac es dabrkole-
bebi an naSverebia, aucilebelia damate-
biTi sigane, gasasvlelis aucilebeli
siganis SesanarCuneblad.
• dabrkolebebis garSemo gasasvleli gzis siganis SenarCuneba
liftebi, eskalatorebi da moZravi bilikebi§1003.7-is mixedviT, ar aris nebadarT-
uli, rom transportirebis romelime
es saxe gamoyenebuli iyos gasasvleli
saSualebebis komponentebad. erTad-
erTi gamonaklisia §1007.4-is Sesabamisi
liftebi, sadac isini uzrunvelyofi
lia saavario energomomaragebiT da aseve
samarTavi da sasignalo meqanizmebiT,
ASME A17.1-is §2.27-is Sesabamisad.
“x”
“x”
144 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
mosargebleTa saproeqto datvirTva §1004.1-is mixedviT, SenobaSi gasasvleli
saSualebebi ise unda daproeqtdes, rom
daitios §1004.1.1-isa da 1004.1.1 cxrilis
Sesabamisad gamoTvlili mosargebleTa
raodenoba. mosargebleTa datvirTva
unda emyarebodes realur mosargeble-
Ta darviTvas, roca SesaZlebelia amis
dadgena, magaliTad, rogorc TeatrSi
skamebis raodenobis mixedviT, an 1004.1.1
cxrilis gamoyenebiT, sadac mocemulia
mosargebleTa datvirTvis faqtorebi
mosargebleTa datvirTvebis gansasaz-
Rvrad, sargeblobis safuZvelze. es
faqtorebi gamomdinarebs sxvadasxva
sargeblobebisTvis gaTvaliswinebuli
mosargebleTa datvirTvebis warsuli
gamocdilebidan. kodSi ar aris dam-
rgvalebasTan dakavSirebuli moTx-
ovnebi. Cven gTavazobT yvela wiladis
damrgvalebas momdevno mTel ricxvamde,
tipiur SemTxvevebSi.
iatakis farTobis daSvebebi cxrilSi
emyareba ara realur fizikur mdgo-
mareobas nebismieri Senobis sazRvreb-
Si, aramed kodis miznebs, albaTobebsa
da dakvirvebebs. sidideebi isea kodi-
ficirebuli, rom maTi gamoyeneba erT-
nairad SeuZlia yvelas gasasvlelis
detalebis, magaliTad, gasasvlelis
komponentebis raodenobisa da sigan-
is gasasazRvrad. isini ar warmoadgens
direqtivebs saproeqro programisaT-
vis. aucilebeli ar aris, rom ofisSi
momuSave yvela pirs hqondes 9,3 m2 sam-
uSao farTobi maSinac ki, roca mosarge-
bleTa datvirTvis koeficienti 100-ia.
§1004.2-is mixedviT, mosargebleTa dat-
virTvebi SeiZleba gaizardos 1004.1.1
cxrilSi mocemulze metad, Tu gasasv-
leli saSualebebis sistema iseTi zomis-
aa, rom daitevs mosargebleTa datvirT-
vas. araviTar SemTxvevaSi ar SeiZleba
am debulebis mixedviT gamoTvlili
mosargebleTa datvirTva aRematebodes
gamoyenebuli iatakis farTobis 0,65 m2-s
erT mosargebleze.
realuri raodenoba• §1004.1.1-is mixedviT, saproeqto
mosargebleTa datvirTva unda efuZ-vnebodes mosargebleTa raodenobas, rac ganisazRvreba 1004.1.1 cxrilis mixedviT erT mosargebleze farTobis erTeulis miniWebiT. farTobebisTvis, sadac fiq-sirebuli skamebia, fiqsirebuli skame-bis realuri raodenoba TeatrSi gan-sazRvravs am sivrcisTvis mosargebleTa datvirTvas, §1004.7-is Sesabamisad.
• §1004.7-is Sesabamisad, mosargebleTa datvirTva farTobebisTvis, rogoricaa: mosacdeli farTobebi an SezRuduli SesaZleblobebis pirTa etlebisaTvis gankuTvnili farTobebi, unda gamoiT-valos 1004.1.1 cxrilis gamoyenebiT.
• 9144 × 12 192 mm oTaxi • fiqsirebuli skami 46 mosargeblisTvis • ara dasadgomad gankuTvnili oTaxi, fiqsirebuli kedlebi • misadgomi adgili ori etlisTvis • mosargebleTa datvirTva = 48 • es magaliTi emyareba §1004.7-s, romel zec gadamisamarTebulia 1004.1.1 cxrilSi.
raodenoba 1004.1.1 cxrilis mixedviT• §1004.1 iyenebs cxrils mosargebleTa
saproeqto datvirTvis gansasazRvrad, rac gamoiTvleba farTobis erTeulze erTi mosargeblis safuZvelze.
• 9144 × 12 192 mm oTaxi
, • TavSeyris farTobi skamebis gareSe (fexze dasadgomi)
• cxrili 1004.1.1-is mixedviT TiTo
mosargebleze daSvebulia 0,46 m2
iatakis farTobi.
• mosargebleTa datvirTva = 111 m2/0,46 m2 = 240
• mosargebleTa datvirTva aRemateba 49-s, amdenad 1015.1 cxrilis mixed- viT aucilebelia ori gasasvleli.
• aRsaniSnavia, rom cxrilSi gamoyenebuli sityvebi `sufTa~ da `mTliani~ gan-martebulia kodis terminebSi, §1002-Si. mosalodnelia, es terminebi ganimartos ise, rom `sufTaSi~ igulisxmebodes realuri farTobi, sadac mosargeblee-bi dganan, vidre sivrce, gamoyenebuli Senobis elementebis mier da iseTi damx-mare farTobebis CauTvlelad, rogore-bicaa derefnebi, kibeebi an tualetis oTaxebi. `mTliani~ mosalodnelia gam-oiyenebodes did farTobebTan, romel-ic ganisazRvreba perimetris kedlebiT, sahaero Saxtebis gamoklebiT.
• aseve aRsaniSnavia, rom ar arsebobs mosarge-bleTa datvirTvis faqtorebi iseTi momsaxure sivrceebisaTvis, rogoricaa: mosasvenebeli oTaxebi, sadac SeiZleba gaTvaliswinebuli iyos is, rom am sivrcee-bis momxmareblebi ukve Senobis mosarge-bleebi arian. zemoT mocemuli ganxil-vis Sesabamisad, es sivrceebi SeiZleba CaiTvalos mTliani farTobis nawilad.
• 9144 × 12 192 mm oTaxi
• saqmianobis (biznes) farTobi
• cxrili 1004.1.1is mixedviT, erT mosargebleze daSvebulia 9,29 m2 iatakis farTobi.
• saTavsis gamoklebuli farTobi = 9.29 m2
• mosargebleTa datvirTva = (111 m2 – 9.29m2)/ 9.29 m2 = 11
9144 mm
12 1
92 m
m
MEANS OF EGRESS / 145
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
erTi magaliTi
skamebiani farTobi
• TavSeyris adgili fiqsirebuli dasa-jdomebis gareSe, koncentrirebuli; mxolod skamebiT
• 4572 × 4572 mm
• cxrili 1004.1.1-is mixedviT daSve-bulia 0.65 m2 iatakis farTobi erT mosargebleze
• mosargebleTa datvirTva = 20,9 m2/0,65 m2=32
sakonferenciodarbazi• TavSeyris adgili fiqsirebuli dasa-
jdomebis gareSe, arakoncentrirebu-li; magidiT da skamebiT
• 4572 × 6096 mm
• cxrili 1004.1.1-is mixedviT daSve-bulia 1.39 m2 iatakis farTobi erT mosargebleze
• mosargebleTa datvirTva = 27,8 m2/1,39 m2 = 20
• vinaidan mosargebleTa datvirTva 50-ze naklebia, 1015.1 cxrilis mixedviT, saWiroa mxolod erTi gasasvleli kari.
saqmianobis (biznes) farTobi
• cxrili 1004.1.1-is mixedviT daSve-bulia 9.29 m2 iatakis farTobi erT mosargebleze.
• iatakis farTobi = (9144 × 12 192 mm) - (4572 × 6096 mm) = 83,2 m2
• mosargebleTa datvirTva = 83,2 m2/ 9.29 m2 = 9
• savaraudo B jgufis gamoyeneba. cxri-li 1014.1 moiTxovs minimum or gasasv-lel saSualebas, radgan mosargeble-Ta datvirTva 49-ze metia.
• TiToeuli karisTvis gasasvlelis sigane efuZvneba 31 odenobis mosarge-bleTa datvirTvas. [61 ÷ 2 = 30.5 davam-rgvaloT 31-mde, es yovelTvis unda gavakeToT.]
raodenoba kombinaciebis mixedviT§1004.1-Si naTqvamia, rom mosargebleTa
saproeqto datvirTvas unda daematon
is mosargebleebi, romlebic damxmare
sivrceebidan gadian mTavari farTobis
gavliT. es nawili exeba iseT farTobebs,
rogorebicaa: sakonferencio darbazebi
an alkovebi (oTaxis SeWrili/gamoyo-
fili nawili), da emxroba princips,
rom yoveli meorexarisxovani farTobi
zrdis `qvemoTken~ moZrav mosargebleTa
datvirTvas, romelic gansazRvrulia im
farTobebisTvis, romelTac gasasvleli
saSualebebi emsaxureba.
mosargebleTa saerTo saproeqto
datvirTva = 32 + 20 + 9 = 61
9144 mm
12 1
92 m
m
32
31
31
20
9
146 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
saganmanaTleblo gamoyenebaSi `sufTasa~ da `mTlians~ Soris gansxvavebis magaliTi• 9144 × 12 192 mm farTobi
• derefani - 1118 mm Tavisufali sigane
• saklaso oTaxi 4115 × 5537 mm = 22.78 m2
• saTavso 381 × 2769 mm = 2.53 m2
• saklaso oTaxi 2 = iseTive gabaritebi, rogoric pirvel saklaso oTaxs aqvs
saklaso oTaxis
sufTa farTobi:
• saklaso oTaxebi: 22.78 × 2 = 45.57 m2
• saTavso: 2.53 × 2 = 5.06 m2
• saklaso oTaxis sufTa gamoyenebu-li farTobi = 45.57 - 5.06 = 40.50 m2
• saklaso oTaxis saerTo mosarge-bleTa datvirTva, 1004.1.1 cxrilis mixedviT: 40.50 m2 / 1,86 = 22 (21.8, daamrgvaleT) = 11 mosargeble erT saklaso oTaxSi
maRaziis
sufTa farTobi:
• maRaziis farTobi: 43.88 m2
• maRaziis sawyobis farTobi: 6.75 m2
• maRaziis sufTa gamoyenebuli far-Tobi = 43.88 - 6.75 = 37.13 m2
• maRaziis mosargebleTa datvirTva 1004.1.1 cxrilis mixedviT: 37.13 / 4.645 = 8 (7.99, daamrgvaleT)
amdenad, mosargebleTa saerTo
saproeqto datvirTva sivrcisTvis
aris:
• saklaso oTaxi 22
• maRazia 8
• mosargebleTa saerTo saproeqto datvirTva: 30
12 192 mm
5537 mm 5537 mm 1118 mm
2769 mm 2769 mm
91
44
mm
4115
mm
4115
mm
38
1 m
m
79
25
mm
1219
mm
saklaso oTaxi 1
saklaso oTaxi 2
saxelobo maRazia
11 mosargeblezesaTavso
11 mosargebleze
8 mosargebleze
saTavso
saTavsosaTavso
• karis gasaRebisken mdebare mxares arsebuli Tavisufali sivrce misadgomobisaTvis
• Seweuli kari, imisaTvis, rom derefnis naxevarSi SenarCundes sufTa gasasv-leli §1005.2-is Sesabamisad
MEANS OF EGRESS / 147
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
• §1004.3 moiTxovs TavSeyris gamoyen-ebebTan, TvalsaCino adgilas, gan-Tavsdes niSnebi, romlebic gviCvenebs mosargebleTa datvirTvas. es saWiroa imisaTvis, rom Tavidan aviciloT sivr-ceebis gadatvirTva, rac xels SeuSlis gasvlas gangaSis dros.
• §1004.4-is mixedviT, §1004.1-is Tanaxmad moTxovnili akumulacia ar exeba zemoT an qvemoT mdebare doneebis mosargeble-Ta datvirTvebs, radgan gasasvlelis tevadoba ar mcirdeba gasasvlelisken savali mimarTulebiT. es efuZvneba gasasvlel sistemebSi adamianebis moZ-raobis dadgenisas, drois faqtorsa da maTi moZraobebis mimarTulebis buneba-ze dakvirvebebs. qvemoT mdebare iatakis mosargebleebi gavlen am donidan ufro adre, vidre maT ukan myofni miaRweven gasasvleli sistemis imave wertilamde.
• A, B, C da D daaxloebiT erTnairi zomi-sa da mosargebleTa datvirTvis mqonea:
gasasvlelis tevadoba D
gasasvlelis tevadoba C
gasasvlelis tevadoba B
gasasvlelis tevadoba A
• aRsaniSnavia, aseve, rom §1004.4-is mixed-viT, gasasvleli gzebis gasasvlelis tevadoba ar Semcirdeba gasasvlel-isken savali mimarTulebiT. esec wylis nakadebis analogiuria da mas amyarebs §1004.5, romlis moTxovniTac, roca gasasvleli gzebi erTmaneTs erwymis, gasasvleli gzis tevadoba orive meo-rexarisxovani farTobis datvirTvas unda akmayofilebdes.
maqsimaluri mosargebleTa datvirTva
75 mosargeble
niSani unda darCes ganTavsebuli aq
• mosargebleTa datvirTva D
• mosargebleTa datvirTva C
• mosargebleTa datvirTva B
• mosargebleTa datvirTva A
• gasasvlelis sigane B• gasasvlelis sigane A
• gasasvlelis sigane A + B
148 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
§1004.6 iyenebs Serwymis imave princips,
rogorsac §1004.5 antresolidan gasasv-
lel saSualebasTan, rac efuZvneba imas,
rom antresolis mosargebleebma unda gad-
akveTon qvemoT mdebare iataki, rom moxvd-
nen saerTo gasasvlel gzebze da, amdenad,
zrdian mosargebleTa datvirTvas.
§1004.8 ambobs, rom gareT mdebare far-
Tobebi, rogorebicaa: sasadilo ezoebi
saavadmyofos kafeteriis gareT, gaTval-
iswinebuli unda iyos mosargebleTa dat-
virTvis gamoTvlisas da unda hqondes
gasasvlelebi. roca SesaZlebelia winaswar
Tqma imisa, rom gareT mdebare farTobebis
mosargebleebi daematebian Senobis SigniT
myof mosargebleebs, es mosargebleTa
datvirTva gaTvaliswinebuli unda iyos
gasasvlelis tevadobis gamoTvlis dros.
roca mosargebleTa yofna mosalodnelia
SigniT an gareT, magram ara orivegan, teva-
doba ar izrdeba.
damproeqtebels didi sifrTxile mar-
Tebs sivrceebiT sargeblobis gaanalize-
bisas. magaliTad, maSinac ki, roca Sida ezo
emsaxureba saofise farTobs mxolod ofi-
sis mosargebleebisaTvis, potenciurad,
iq SeiZleba moewyos sajaro RonisZieba
da stumrebma da TanamSromlebma orive
sivrce gamoiyenon. aseTi sagangebo
RonisZiebebisas, sadac bevri adamiani
iyris Tavs, yvelaze didia panikis riski
sagangebo situaciaSi da gasasvleli siste-
mebis daproeqtebisas gaTvaliswinebuli
unda iyos amgvari SemTxvevebi.
ramdenime gamoyeneba§1004.9 moicavs gasasvleli saSualebebi-
sadmi moTxovnebs, romlebic exeba Senobebs,
sadac ramdenime gamoyenebaa ganTavsebuli.
sadac arasebobs specialuri moTxovnebi
gasasvlelebis mimarT gamoyenebis safuZ-
velze, isini gamoiyeneba Senobis im nawil-
Si, sadac aseTi gamoyenebaa. roca gansx-
vavebuli gamoyenebebi saerTo gasasvlel
bilikebs iyeneben, gasasvleli saSuale-
bebis sistemis daproeqtebisas gamoiyen-
eba TiToeuli gamoyenebisaTvis arsebuli
yvelaze mkacri moTxovnebi.
• gasasvlelis sigane = mosargebleTa datvirTvas
+ mTavari-iatakis datvirTva
• antresolis
mosargebleTa
datvirTva
• mTavari-iatakis
mosargebleTa
datvirTva
• gasasvlelis sigane A
• gasasvlelis sigane A+B
• gasasvlelis sigane B
• saz
ogad
oeb
ri
vi gz
a
gamoyeneba 1 gamoyeneba 2
• gamoyeneba 1 gasasvlelis aucilebeli sigane
• regulirdeba ufro mkacri moTxovnebiT
• gamoyeneba 2 gasasvlelis aucilebeli sigane
MEANS OF EGRESS / 149
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
gasasvlelis sigane §1005-Si gansazRvrulia, rom gasasvleli
gzebis sigane efuZvnebodes: mosargeble-
Ta datvirTvas, gamoyenebis potenciur
safrTxes, imas, aris Tu ara SenobaSi
saSxefebeli sistemebi da gzebi kibis
saxiTaa warmodgenili Tu gasasvleli
saSualebebis sxva komponentis saxiT.
cxrili 1005.1 gansazRvravs gasasvlelis
aucilebel siganes sxvadasxva gamoyen-
ebebisTvis mm-Si TiTo mosargebleze.
• kibeebi ufro ganieri unda iyos, vidre derefnebi, vinaidan adamianebi kibeze ufro nela moZraoben, vidre derefnebSi an sxva gasasvlelebSi. amdenad, garkveuli/mocemuli teva-dobis derefani ufro viwro iqneba, vidre kibe imave gasasvlel siste-maSi.
• cxrilis mixedviT, ufro ganieri gasasvleli sWirdeba aseve safrTx-is Semcvel gamoyenebebs, radgan aseT gamoyenebebSi safrTxeebis SesaZlebloba izrdeba.
• ufro ganieri gasasvleli sWird-eba aseve institucionalur gamoyen-ebebs sawols mijaWvuli pacientebis gasayvanad da imis gamo, rom xSirad mosargebleebs ar aqvT sakmarisi mobi-lurobisa da gaazrebis unari imis-aTvis, rom daxmarebis gareSe daicvan Tavi.
• cxrili aseve iTvaliswinebs debule-bas saSxefebeli sistemebis Sesaxeb, romlis mixedviTac saSxefebel sistemebian SenobebSi mcirdeba gasas-vlelis siganeebi.
• im principze dayrdnobiT, rom SenarCundes tevadunarianoba, da ara sigane, dasaSvebia ufro viwro gasasv-leli kibe qvemoTken mimarTulebiT, Tu uzrunvelyofilia saWiro teva-doba. es SeiZleba iyos interpre-tirebisa da molaparakebis sagani mSeneblobis nebarTvis gamcemsa da damproeqtebels Soris.
• vinaidan gasasvleli karebebi, Cveulebriv, gasasvlelisken savali mimarTulebiT iReba, oTaxebis kar-ebebi xSirad iReba gasasvlelisken savali gzebisken, rogoricaa deref-nebi. aseT situaciebSi §1005.2 moiTx-ovs, rom:
• bolomde gaRebuli karis naSveri gasasvleli gzis kedlis gaswvriv aucilebel siganeSi iWrebodes maqsi-mum 178 mm-ze
• Ria kari arcerT poziciaSi ar amcireb-des aucilebel siganes naxevarze metad.
• viwro derefnebis gaswvriv, unda iyos minimum 914 mm-iT Seweuli kari:
914 -178 = 736
• 178 mm maqsimaluri naSveri
• gasasvlelis aucilebeli sigane
• gasasvlelis siganisadmi moTxovne-bis dasakmayofileblad SeiZleba saWiro gaxdes wyvili (ori) kari.
• gasasvlelis sxva komponentebis, magaliTad, derefnebis gamoTvlili sigane naklebi iqneba, vidre gasasv-leli kibisaTvis gamoTvlili sigane, 1005.1 cxrilSi mocemuli gasasvlel-is siganis faqtorebidan gamomdinare.
• gasasvlelis aucilebeli sigane
150 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
gasasvleli saSualebebis ganaTeba§1006.2-is moTxovniT, gasasvleli saSu-
alebebis ganaTebis xarisxi ar unda
iyos 11 luqsze naklebi savali zeda-
piris doneze. gasanaTebeli farTobebi
unda Seicavdes gasasvleli saSualebe-
bis sistemis samive nawils, rom mosarge-
bleebi usafrTxod gavidnen Senobidan
sazogadoebriv gzaze. TavSeyris farTo-
bebze, rogorebicaa, kinoTeatrebi, gan-
aTeba unda Caqres filmis Cvenebis dros,
magram avtomaturad unda CairTos sax-
anZro gangaSis sistemis gaaqtiurebi-
sTanave. gamonaklisebi daSvebulia aseve
saZinebel farTobebze I da R gamoyen-
ebebSi. saavario energomomaragebisadmi
moTxovnebi exeba Senobebs, romelT-
ac ori an meti gasasvleli sWirdeba.
amdenad, is ar exeba patara nagebobebsa da
sacxovreblebs.
gasasvleli saSualebebis saavario gan-
aTebisadmi moTxovnebis mixedviT,
gasasvleli saSualebebis sazRvrebSi
unda iyos saSualod 11 luqsi, ise rom
amuSavebis dros iyos minimum 1 luqsi.
aseT sistemebSi daSvebulia susti gan-
aTeba 90 wuTis ganmavlobaSi, magram gan-
aTebis saSualo done ar unda iyos saSua-
lod 6 luqsze da minimum 0,6 luqsze
naklebi.
misadgomi gasasvleli saSualebebi§1007-Si ganxilulia SezRuduli
SesaZleblobebis pirTa gasasvleli-
sadmi moTxovnebi. ZiriTadi moTxov-
naa, rom SenobaSi misadgom sivrceebs
hqondes misadgomi gasasvleli saSuale-
bebi. sadac erTze meti gasasvleli saSu-
alebaa saWiro, gamoyenebis an mosarge-
bleTa datvirTvis safuZvelze, minimum
ori misadgomi gasasvleli saSualebaa
aucilebeli.
aRsaniSnavia, rom or gasasvlel saSu-
alebasTan dakavSirebuli es moTxovna
gamoiyeneba maSinac, roca sami an meti
gasasvleli SeiZleba iyos aucilebeli
mosargebleTa raodenobidan gamomdin-
are. es debuleba exeba mxolod axal
mSeneblobas, ar aris aucilebeli arse-
buli Senobebis gadakeTebebis dros,
Tumca samuSaoebi gadakeTebul farTo-
bebze unda Seesabamebodes kodis moTx-
ovnebs, romlebic gansazRvrulia gada-
keTebuli farTobisaTvis.
oTx an met sarTuliani SenobebisaTvis,
erTi misadgomi gasasvleli saSualeba
unda warmoadgendes lifts, romelic
uzrunvelyofilia saTadarigo energo-
momaragebiT da sasignalo meqanizmebiT,
§1007.4-is Sesabamisad.
• kibeebis sigane misadgom gasasvlel saSualebebSi unda iyos minimum 1219 mm moajirebis saxelurebs Soris. es sakma-risi siganea imisaTvis, rom SezRuduli SesaZleblobebis adamianebi gaataron or sxva adamians Soris. es moTxovna ar exeba mTlianad saSxefebeli sisteme-biT uzrunvelyofil Senobebs.
• kodSi `TavSesafari farTobi~ gan-martebulia, rogorc `farTobi, sadac im adamianebs, romelTac ar SeuZliaT kibeebis gamoyeneba, SeuZliaT gaCerdnen droebiT instruqciebis an daxmarebis molodinSi saavario evakuaciis dros~. `droebiT~ ar aris ganmartebuli, amdenad, gaCerebis xangrZlivoba ar aris gansazRvruli. saWiroebis SemTxvevaSi, TavSesafari farTobi unda iyos farTo-bidan gamomaval misadgom saval gzaze. TavSesafari farTobi unda iyos kibeze an unda hqondes pirdapiri misadgomi SemozRudul kibesTan an liftTan, romelic uzrunvelyofilia saavario energomomaragebiT.
• TavSesafari farTobi unda uzrunve-lyofdes erT 762 × 1219 mm sivrces SezRuduli SesaZleblobebis pirTa savarZlisTvis yovel 200 mosargebleze. es sivcreebi ar unda amcirebdes gasasvle-lis siganes. §709-is Sesabamisi kvamlgaum-tari barierebi saWiroa TavSesafar far-TobebTan, garda im SemTvevisa, roca isini mdebareobs kibis SemomzRudavSi, roca TavSesafari farTobi da farTobi, romel-sac is emsaxureba mTlianad uzrunvelyo-filia saSxefebeli sistemebiT, an 1007.3-is gamonaklisiT daSvebulia Ria kibe.
• samaSvelo daxmarebisaTvis gankuTv-nil eqsterieris farTobebTan iseTive moTxovnebi gamoiyeneba SezRuduli SesaZleblobebis pirTa savarZlisT-vis saWiro sivrcesTan dakavSirebiT, rogoric TavSesafar farTobebTan.
• isini Ria unda iyos gareTken da gamijnu-li unda iyos 1 saaTiani cecxlgamZleo-bis konstruqciis kedlebiT, romlis karebebi ¾ saaTiani cecxlgamZleobisaa.
• damcavi unda gavrceldes farTo-bis miRma horizontalurad orive mimarTulebiT da vertikalurad 3048 mm-ze.
• eqsterieris TavSesafari farTobis minimum 50% unda iyos Ria da hqondes ise ganawilebuli zRudeebi, rom ar dagrovdes kvamli an momwamvleli gazebi. kodi ar saubrobs amaze dawvr-ilebiT, Tumca unda vivaraudoT, rom eqsterieris TavSesafar farTobebze unda iyos iseTive sakomunikacio saSualebebi, rogoric aucilebelia sxva TavSesafar farTobebze. es inter-pretirebis sakiTxia da saWiroebs Sesabamis uflebamosil organosTan gadamowmebas.
• vinaidan TavSesafari farTobi gan-martebulia, rogorc adgili, sadac instruqciebs elian, ormxrivi komu-nikaciebi aucilebelia TavSesafar farTobsa da centralur sakontrolo punqts Soris, an telefon-avtomatis saSualebiT, Tu ar arsebobs mudmivi sakontrolo punqti. komunikacia unda iyos vizualuric da xmovanic.
• ganaTebis sawyisi done
• 90-wuTiani ganaTebis done
• 11 luqsi saSualo
• 6 luqsi 90-wuTiani saSualo
• 0.6 luqsi 90 - wuTiani minimumi
• 1 luqsi minimumi
Wrili
MEANS OF EGRESS / 151
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
karebebi, WiSkrebi da turniketebi
§1008 aris zogadi nawili, romeli exeba
yvela kars, WiSkars an turnikets, rom-
lebic gasasvleli saSualebebis sami
nawilidan romelimes nawilia.
gasasvleli karebebi§1008.1 moiTxovs, rom gasasvleli karebe-
bi advilad ganirCeodes momijnave kon-
struqciisgan. isini arcerT SemTxvevaSi
ar unda iyos yru karebebi, dafaruli
dekoratiuli masalebiT.
§1008.1.3.4-is mixedviT, SenobebSi an
saijaro sivrceebSi A, B, E, R-1 an R-2
jgufis gamoyenebebSi Sesasvlel kare-
bebs SeiZleba hqondes midgomis sakon-
trolo sistemebi Sesasvlelad da gasas-
vlelad, roca yvela qvemoT mocemuli
piroba daculia. E da B jgufis sagan-
manaTleblo gamoyenebebis erTad aRebu-
li moTxovnebi, gansakuTrebiT muxli 6,
iZleva uflebas, gakontroldes garedan
Semosvla da ar gakontroldes gareT
gasvla mosargebleebis mier Senobis
gamoyenebis periodSi.
1. sensori mdebareobs karis gareTa
mxares, romelic grZnobs mosargeblis
moaxloebas da aRebs kars sensoridan
wamosuli signaliT an sensorisTvis
denis gaTiSviT.
2. denis gaTiSva misadgomis sakontrolo
sistemis im nawilSi, romelic ketavs
kars, avtomaturad aRebs karebebs.
3. karebebs aqvs xeliT marTvadi gam-
Rebi sistema, romelic mdebareobs
1016 - 1219 mm-ze iatakidan da 1524
mm-is sazRvrebSi daculi/Caketili
karebebidan. xeliT marTvadi gamRebi
meqanizmi advilad misadgomi unda
iyos da hqondes aRniSvna `miaWireT, rom gaiRos~. xeliT gamRebi
meqanizmis muSaobis dros sakets unda
eTiSebodes deni da kari rCebodes
Cauketavi minimum ocdaaTi wamis gan-
mavlobaSi.
4. Senobis saxanZro gangaSis sistemis
gaaqtiurebiT avtomaturad iReba
karebebi da Cauketavi rCeba gangaSis
sistemis xelaxla gamarTvamde.
5. Senobis saSxefebeli sistemis an cecx-
lis aRmomCeni sistemis (Tu aris) gaaq-
tiurebis SemTxvevaSi, avtomaturad
iReba karebebi da Cauketavi rCeba
sistemis xelaxal gamarTvamde.
6. Sesasvleli karebebi A, B, E an M gamoy-
enebebSi SeiZleba ar Caiketos gare-
Ta mxridan im periodebSi, rodesac
SenobaSi Sesvla daSvebulia sazoga-
doebisaTvis.
• bzriala karebebis tevadoba da gamoy-eneba SezRudulia. bzriala karebebi SeiZleba ikavebdes aucilebeli gasas-vlelis moculobis araumetes 50%-s. TiToeuli karis tevadoba unda iyos araumetes 50 mosargeble da gaRebis Zala ar unda aRematebodes 578 niutons. A plus B unda iyos minimum 914.4 mm.
• gasasvleli karebebi ar unda iyos 2032 mm-ze dabali.
• gasasvlel karebebs unda hqondes mini-mum 813 mm Tavisufali sigane, gazomili karis wina mxridan SemCereblamde, roca kari 90 garduszea Ria.
• praqtikulad, es niSnavs, rom gasasvleli karebebi yovelTvis unda iyos 914 × 2032 mm, rom uzrunvelyos aucilebeli minimaluri Tavisufali Riobebi. karis maqsimaluri individualuri siganeebi anjamiani gasasvleli karebebisaTvis aris 1219 mm.
• arsebobs sxva umniSvnelo gamonaklisebi karebebisTvis, romlebic patara saku-WnaoebSi an sacxovreblebSia gamoyenebu-li, Tumca damproeqtebelma Tavi unda aaridos maT gamoyenebas. Cveni rekomenda-ciaa, tipiuri, 914 mm siganis karis mimarT arsebuli kriteriumebis gamoyeneba sacxovrebeli gamoyenebebis karebebTan, maSinac ki, roca ar aris moTxovnili mis-adgomobis standartebiT.
• gasasvleli karebebi, Cveulebriv, unda iyos erT mxares Camokidebuli ormxriv moZravi karebebi. isini unda iRebodes gasasvlelisken savali mimarTulebiT, roca emsaxureba 50-ze met mosargebleTa datvirTvas, an roca emsaxureba nebismi-er datvirTvas didi safrTxis Semcvel gamoyenebebSi. arsebobs §1008.1.2-is gamon-aklisebi:
• midgomis kriteriumebi zRudavs Zalas, romelic saWiroa karebebis gasaRebad. maqsimaluri Zalaa 22 niutoni interi-eris karebebisTvis da 67 niutoni eqs-terieris karebebisTvis.
LOCKED
LOCKED
PUSH TOEXIT
A B
22
67
bzriala karebebisadac gasasvleli karebebi denze muSao-
bs, denis gaTiSvis SemTxvevaSi isini unda
iRebodes. misadgomis makontroleblebi-
an karebebs unda hqondes aseve saimedo
(dazianebis avtomaturad amcilebeli)
meqanizmebi, rom SesaZlebeli iyos gasvla
denis gaTiSvis SemTxvevaSi. nebismieri
gasasvleli kari unda muSaobdes marti-
vad da ar unda sWirdebodes specialuri
codna an Zalisxmeva momxmareblis mxridan.
§1008.1.3.1. bzriala karebebi SeiZleba gamoy-
enebuli iyos, rogorc gasasvleli karebe-
bi, roca karis frTebi iReba gasasvlelis
mimarTulebiT da uzrunvelyofs gasasvle-
lis 914 mm mTlian siganes. praqtikuli miz-
nebisaTvis, sasurvelia, TiToeuli Riobi
iyos tipiuri karebebisaTvis aucilebeli
minimumi - minimum 813 mm.
1016
-122
0
1524
maq.
152 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
baqnebi§1008.1.4. karis orive mxares unda iyos
baqani an iataki da iatakis an baqnis
done unda iyos erTnairi. sacxovrebel
gamoyenebebSi arsebobs gamonaklisebi
damcav badiani karebisaTvis da interi-
eris kibeebTan, rom SesaZlebeli iyos
karebebis gaReba baqnebis Tavze.
• §1008.1.5. baqnebis sigane ar unda iyos kibis an karis (romelic ufro didia) siganeze patara.
• Ria poziciaSi myofi karebebisgan Semcirebuli aucilebeli sigane an baqnis siRrme ar unda iyos 178 mm-ze naklebi.
• baqnebis sigrZe unda iyos minimum 1118 mm savali mimarTulebiT, magram gamon-aklisia sacxovrebeli gamoyenebebi, sadac sigrZe SeiZleba iyos 914 mm.
• 50 an meti mosargebleTa datvirTvebi-sTvis, kari arcerT poziciaSi ar unda amcirebdes baqnis siganes misi aucile-beli siganis naxevarze metad.
• §1008.1.6. SeZlebisdagvarad, karis zRurblebi unda iyos swori, rom SezRuduli SesaZleblobebis pirebs gasvlis SesaZlebloba hqondeT. roca zRurblebi saWiroa eqsterieris kar-ebebTan an masalebis doneebis cvli-lebebTan, isini ar unda iyos 19,1 mm-ze maRali sriala karebebTan sacxovreb-el erTeulebSi da 12,7 mm sxva karebe-bisTvis. 6,4 mm-ze didi gansxvavebebi iatakis doneebs Soris unda gaswordes araumetes 2:1 (50%-iani qanobiT). es moTxovnebi unda Sedardes ADAAG debulebebs, radgan ADA-s SeiZleba ufro mkacri moTxovnebi hqondes ufro dabali zRurblebisaTvis.
• §1008.1.7. karebebis rigi erTmaneTis-gan daSorebuli unda iyos minimum 1219 mm-iT, amaSi ar Sedis TiToeuli karis moZraoba. amdenad, sadac 914 mm siganis kari iReba meore karisken, maT Soris sivrce unda iyos minimum 2134 mm sigrZis.
• gamonaklisebis mixedviT daSvebu- lia denze erToblivad/tandemSi momuSave karebebi da ormagi karebebi an damcavbadiani karebebi sacxovreb-el gamoyenebebSi erTmaneTTan ufro axlo-axlos iyos.
• §1008.1.8.6-is mixedviT, kodiani sakete-bi SeiZleba ar damontaJdes karebe-bze, romlebic emsaxureba A, E an H gamoyenebebs.
sigane
sigane / 2
6,4 mm
6,4 mm
2
1
1219 mm
MEANS OF EGRESS / 153
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
saketebi da razebi§1008.1.8 moiTxovs, rom gasasvleli kar-ebebi advilad iRebodes, gasasvleli mxridan gasaRebis an specialuri codnisa Tu Zalisxmevis gareSe. nebismieri karis an frTis raza unda iRebodes araumetes erTi operaciiT. es iTvaliswinebs gasas-vleli gzis mimarTulebas da imas, rom gzis saSualebiT advili da martivi iyos gasvla Senobis im mosargeblisTvisac, romelic kargad ar icnobs Senobas.
ZiriTadi wesidan gamonaklisSi aRiare-bulia specifikuri buneba 300-ze nakleb mosargebleze gaTvaliswinebul dakave-bis centrebSi da droiT SezRuduli gamoyenebebis iseT dawesebulebebSi, rogoricaa maRaziebi, TavSeyris far-Tobebi da eklesiebi. gasaRebiani saketi mowyobilobebis gamoyeneba daSvebulia, roca mosargebleebs aqvT gasasvlelebi, romlebic ixsneba gamoyenebis dros da ganTavsebulia niSnebi, romlebzec aRniS-nulia, rom Senobis gamoyenebis periodSi gasasvleli karebebi ar aris Caketili.
denze momuSave saketebi daSvebulia garkveul pirobebSi. sivrce ise unda daproeqtdes, rom mosargebles ar uwevdes erTze meti misadgomi kontrolirebadi karis gavla, sanam gasasvlelSi Sevidodes. saSxefebeli sistemis an avtomaturi aRmomCeni sistemis gaaqtiurebisas unda moxdes karis saketebis deaqtivacia. saketebs aseve unda hqondes dazianebis avtomaturad amcilebeli meqanizmebi, rom gasvla SesaZlebeli iyos denis gaTiS-vis SemTxvevaSi. aseve daSvebulia iseTi meqanizmebi, romlebic aRebs karebs gasas-vlel meqanizmze uwyveti Zalis gamoyen-ebiT maqsimum 15 wamis ganmavlobaSi.
karis gamRebi panikis dros§1008.1.9 Seicavs debulebebs panikis da xanZris dros gasasvlelis mimarT. karis gamRebi panikis dros Cveulebriv, Zelia, romelic qvemoT Camowevis SemTxvevaSi, aRebs kars. gamocdilebidan gamomdinare mas ewodeba `karis gamRebi panikis dros~, radgan TavSeyris gamoyenebebSi, sadac adamianebi SeiZleba ise miawvnen karebebs panikur situaciebSi, rom Cveulebrivi saketi gaiWedos wnevis gamo, maSinac ki, roca kari zemoTa mimarTulebiT iReba. karis gamRebi panikis dros proeqtdeba imisaTvis, rom gaaRos kari, roca adamiani awveba mas. es meqanizmi yovelTvis gamoi-yeneba karebebTan, romlebic gasasvlelis mimarTulebiT iReba.
karis gamRebi panikis dros aucilebelia A an E jgufis gamoyenebebSi, romelTa mosargebleTa datvirTva tolia an metia 50-is da nebismieri mosargebleTa dat-virTvis mqone H jgufis gamoyenebebSi. karis gamRebi panikis dros SeiZleba ar damontaJdes A jgufis gamoyenebebSi, sadac karebebi Cauketavi rCeba samuSao saaTebSi da akmayofilebs §1008.1.8.3, muxli 2-is kriteriumebs. aseve, yuradReba miaqcieT
• §1008.1.8.1 karebebi misadgomi unda iyos meqanizmis wvalebis an CabRauWebis gareSe. berketiani saxelurebi akmay-ofilebs am kriteriumebs.
• §1008.1.8.2. karis saxelurebi, uZravi saxelurebi, saketebi da sxva meqanizme-bi unda damontaJdes mopirkeTebuli iatakidan 864-1219 mm-iT maRla.
• interieris kibis karebebi unda iRe-bodes orive mxridan, Tumca arsebobs ramdenime gamonaklisi. arsebobs usa-frTxoebis problema, roca karebebi iReba kibis SigniTa mxridan, radgan es erTi iatakidan meoreze gadasv-lis saSualebas iZleva mravalsarTu-lian SenobebSi. gamonaklisebi exeba am sakiTxs.
1. Senobidan gasasvleli kari gasasv-leli gzis boloSi SeiZleba Caiketos eqsterieris mxares, magram unda iRe-bodes gasasvlelis mxares.
2. kibeebis interieris mxares karebebi SeiZleba Caiketos, Tu yvela maTgani gaiReba distanciuri makontrole-bliT da kibeze aris §403.12-is Sesabamisi sakomunikacio saSualebebi.
3. karebebi SeiZleba Caiketos kibis mxares, Tu kibe emsaxureba araum-etes oTx sarTuls da karebebi iReba gasasvlelis mxridan da yvela saketi erToblivad iReba Senobis garkveul adgilas myofi personalis mier.
• unda iyos gaRebadi • SeiZleba Caiketos
interieri eqsterieri
am nawilSi panikis dros karis gamRebT-an dakavSirebul moTxovnebs garkveul eleqtro meqanizmebis oTaxebTan. karis gamRebi panikis dros saWiro ar aris Zalian did TavSeyris gamoyenebebSi, rogoricaa: stadionebi, sadac WiSkrebi, Cveulebriv, mudmivi meTvalyureobis qveSaa.
154 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
kibeebi§1009 moicavs moTxovnebs safexurebis
rigebis da kibeebis dasaproeqteblad.
• §1009.1. kibe unda iyos minimum 1118 mm siganis, garda im SemTxvevisa, roca emsaxureba 50-ze nakleb mosargebleTa datvirTvas. am SemTxvevaSi, SeiZleba iyos 914 mm siganis.
• §1009.2. kibis nebismier wertilSi simaRle unda iyos minimum 2032 mm.
• §1009.3. kibis safexurebis horizonta-luri zedapiris siRrme unda iyos minimum 279 mm.
• safexurebis vertikaluri nawilis minimaluri simaRle unda iyos 102 mm da maqsimaluri 178 mm.
• ZiriTadi gamonaklisi safexuris ver-tikaluri nawilis simaRlisa da hor-izontaluri zedapiris siRmis moTx-ovnebis mimarT aris sacxovrebel da damxmare sargeblobebSi, sadac safex-urebis simaRle SeiZleba iyos maqsimum 197 mm, xolo siRrme minimum 254 mm.
• §1009.3.2. safexuris horizontaluri zedapiris siRrme da vertikaluri nawilis simaRle arsebiTad erTnairi gabaritis unda iyos, plius-minus 9,5 mm cdomilebiT yvelaze patarasa da yvelaze dids Soris nebismieri kibis sazRvrebSi.
• sadac zeda an qveda safexuris vert- ikaluri nawili esazRvreba daxril trotuars an sazogadoebriv gzas, safexuris vertikaluri nawilis simaRle SeiZleba iyos 102 mm-ze nak-lebi, maqsimum 1:12 (8%) ganivi qanobiT kibis siganis perpendikularulad.
• qveda safexuris kideze unda iyos gansxvavebuli feris zoli da aras-riala zedapiri, rom mosargebleebi gafrTxildnen baqnis araTanabari qanobis gamo.
• maqsimum 178 mm
MEANS OF EGRESS / 155
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
SemomzRudavebi kibeebis qveS§1009.5.3 moiTxovs, rom SemozRuduli
gamoyenebadi sivrce kibeebis qveS dac-
uli iyos 1 saaTiani cecxlgamZleobis
koeficientis mqone konstruqciiT.
erTaderTi gamonaklisia kibeebi R-2 an
R-3 gamoyenebebSi.
es moTxovna exeba eqsterieris kibeebis
qveS mdebare msgavs sivrceebs. gamoyen-
ebad sivrces ar unda hqondes misadgomi
kibis SemomzRudavis SigniTa mxridan.
aRsaniSnavia, rom moTxovnebis Tanaxmad,
ar aris aucilebeli, kibis qveda mxare
SemozRuduli iyos cecxlgamZleobis
koeficientis mqone SemomzRudaviT
mxolod imitom, rom kibeebis qveS gan-
Tavsebulia gamoyenebadi sivrce. es
moTxovnebi sruldeba mxolod maSin,
roca TviTon gamoyenebadi sivrcea
SemozRuduli. Tumca, aRsaniSnavia, rom
Ria sivrce eqsterieris kibeebis qveS
ar unda gamoiyenebodes raime daniS-
nulebiT.
• 12.7 mm radiusi maqsimum
• misadgom gasasvlel gzaze kibis safex-urebis vertikaluri nawili daxu-ruli unda iyos. arsebobs §1009.3.3-is gamonaklisi, romelic uSvebs Ria/gam-Wvirvale vertikalur nawilian safex-urebs I-3 gamoyenebebSi. es dakavebis centrebSi dacvis samsaxurs saSuale-bas aZlevs, akontrolos kibeebis qveS mdebare farTobebi.
• safexuris cxviris gabaritebi, safex-urebis vertikaluri nawilis daxri-loba da safexurebis horizontaluri zedapiris wina safexurebze gadmonaS-veris zoma mocemulia §1009.3.3-Si.
• kibes unda hqondes baqnebi TavSi da boloSi, aseve, mimarTulebis Secvlis adgilebSi.
• baqnebis sigane ar unda iyos kibis siganeze naklebi da savali mimarTulebiT gazomili minimaluri sigrZe toli unda iyos kibis siganis.
• Tumca, erTi mimarTulebis mqone kibee-bis baqnebi ar unda iyos 1219 mm-ze grZeli, maSinac ki, roca kibis sigane aRemateba 1219 mm-s.
• kibis savali zedapirebi mdgradi da arasriala unda iyos.
• iatakebs an baqnebs Soris, nebismieri calkeuli kibis marSis vertikaluri simaRle ar unda aRematebodes 3658 mm-s.
• eqsterieris safexurebis rigi ise unda daproeqtdes, rom ar dagrovdes wyali.
• maqsimum 12.7 mm dacereba
• maqsimum 30∞ (0.52 radiani)
• maqsimum 32 mm naSveri
qanobi
156 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
mrudi kibeebi, xveuli kibeebi da spira-
luri kibeebi dasaSvebia gasasvlelis
elementebSi SezRuduli gamoyenebiT,
umTavresad, sacxovrebel gamoyenebebSi.
wriuli kibeebi SeiZleba iyos gasasv-
leli saSualebebis sistemis nawili,
roca isini akmayofilebs gabaritebTan
dakavSirebul Semdeg moTxovnebs.
• mrudi kibeebis safexurebis horizon-taluri zedapirebi da vertikaluri nawilebi Seesabameba §1009.3-s.
• mrudi kibis mokle radiusi ar aris kibis aucilebel siganeze orjer nak-lebi.
• wriuli kibis safexurebis horizonta- luri zedapirebi ar aris 254 mm-ze naklebi viwro boloSi da 279 mm an naklebi, roca izomeba safexuris hor-izontaluri zedapiris viwro bolo-dan 305 mm wertilSi.
monacvle safexurebiani kibeebis gamoy-
eneba gasasvlel saSualebad dasaS-
vebia Zalian iSviaT SemTxvevebSi, I-3
gamoyenebebSi sayaraulo koSkebisa da
sakontrolo oTaxebisaTvis, an F, H an
S gamoyenebebSi. amgvari kibeebi gamoi-
yeneba interierSi, romlis farTobi 23
m2-ze naklebia. safexurebis aseTi rigi
SeiZleba gamoiyenebodes gamouyenebel
saxuravebze misadgomad.
• 216 mm safexuris horizontaluri zedapiris minimaluri siRrme
• 127 mm safexuris horizontaluri
zedapiris minimaluri naSveri
• 241 mm safexuris horizontaluri zedapiris minimaluri simaRle
• 178 mm safexuris horizontaluri zedapiris minimaluri sigane
305 mm
MEANS OF EGRESS / 157
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
• pandusebs zemoT minimaluri sivrce iseTivea, rogoric kibeebis Tavze (2032 mm).
• gasasvlel saSualebebSi pandusebis qanobi ar unda aRematebodes 1:12-s (8%-s).
• sxva pandusebis qanobi ar unda aRe-matebodes 1:8-s (12,5%-s). rekomendire-bulia, damproeqtebelma arasdros gamoiyenos 1:12-ze damreci panduse-bi, maSinac ki, roca savali gzebi ar saWiroebs misadgomobasTan dakavSire-bul moTxovnebTan Sesabamisobas. 1:12 qanobiani pandusebi saval gzebs mis-adgomsa da usafrTxos xdis Senobis yvela mosargeblisaTvis.
• gasasvlel saSualebebSi pandusebis sigane ar unda iyos §1017.2-Si gansaz-Rvrul derefnebis siganeze naklebi; es sigane, Cveulebriv, aris 1118 mm.
• sxva pandusebis minimaluri Tavisufali sigane moajiris saxe-lurebs Soris (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), SeiZleba iyos 914 mm. gasasvleli pandusis dadgenili sigane ar unda Semcirdes gasasvlelis mimarTulebiT.
saxuravTan misadgomi§1009.11 moiTxovs, rom oTx an met
sarTulian SenobebSi, minimum erTi kibe
grZledebodes saxuravamde, Tu saxur-
avis qanobi 4:12-ze metad damreci ar
aris. gamonaklisis mixedviT, daSvebu-
lia gamouyenebel saxuravebTan midgoma
araumcires 1,2 m2 farTobis saxuravis
vertikaluri gasasvleliT (luqiT),
romlis minimaluri gabaritia 610 mm.
pandusebi§1010 Seicavs debulebebs yvela pandusi-
saTvis, romlebic gasasvleli saSualeb-
is nawilia, Tu isini ar icvleba sxva
miTiTebuli debulebebiT. magaliTad,
§1025.11 aregulirebs TavSeyris farTo-
bebze mdebare pandusebs.
• pandusSi ganivi qanobebi ar unda aRematebodes 1:48-s (2%-s).
• Sualedur baqnebs Soris, pandusebis vertikaluri amaRleba izRudeba
762 mm-mde.
4
3
2
1
158 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
• baqnebi unda moewyos TiToeuli pandu-sis TavSi da boloSi da mimarTulebis Secvlis adgilebSi.
• baqnis sigane ar unda iyos momijnave pandusebis siganeze naklebi.
• baqnebi unda iyos minimum 1525 mm sig-rZis. es niSnavs, rom pandusis baqne-bis sigrZe, Cveulebriv, ufro didia, vidre maTi sigane.
• baqnebi, romlebic mimarTulebis Secvlis adgilebSia, unda iyos mini-mum 1525 × 1525 mm.
• baqnebs unda hqondes 1:48 qanobi (2%) drenaJirebisaTvis.
• baqnisken gaRebadi karebebi ar unda amcirebdes Tavisufal siganes ise, rom 1067 mm-ze naklebi darCes.
• 152 mm-ze metad amaRlebul pandusebs unda hqondes saxelurebi orive mxares. saxelurebisadmi moTxovnebi iseTivea, rogoric kibeebis moajiris saxelurebisadmi; ix. §1009.10 da §1012.
• sadac pandusebisa da baqnebis kideebi daculi unda iyos, damcavad SeiZleba gamoyenebul iqnas moajiri pandusis zemoT 432-483 mm-iT maRla an bor-diuli an barieri, romelic 102 mm diametris sferos daicavs sxva doneze gadagorebisgan.
• daculi kideebi ar sWirdeba trotu-aris pandusebs da pandusebis an kibee-bis mosazRvre baqnebs, da pandusebs, romlebic momijnave zedapirTan axlosaa ise, rom kidis dadableba 12,7 mm-ze naklebia.
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
• moajirebi unda ganTavsdes §1013.1-Si gansazRvrul adgilebSi. es moTxovna exeba pandusis mxareebis gaswvriv 762 mm an met dadablebis arsebobas da sadac pandusebi esazRvreba gamWvirvale masalebs.
432
mm
dan
48
3 mm
- m
de
≥ 76
2 mm
MEANS OF EGRESS / 159
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
gasasvlelis niSnebi§1011.1 moiTxovs gasasvlelis niSnebis
ganTavsebas gasasvlelebTan da gasas-
vlelis misadgom karebebTan. gasasv-
lelis niSnebi SeiZleba ar ganTavsdes
zogierT sacxovrebel gamoyenebaSi da
iseT SemTxvevebSi, roca gasasvleli gza
advilad SesamCnevia mosargebleebisaT-
vis. niSnebis gamotovebis SemTxvevebi
unda gadamowmdes da damtkicdes mSen-
eblobis nebarTvis gamcemis mier.
• gasasvlelis niSnebi unda iyos neba-darTuli dizainis Sesabamisi, unda naTdebodes Sida da gare saSuale-bebiT da SeeZlos uzrunvelyos gan-aTeba 90 wuTis ganmavlobaSi batareis, Sida ganaTebis an saavario energomo-maragebis wyaros saSualebiT.
• gasasvlelis niSnebi garkveviT unda Candes da ganTavsebuli unda iyos gasasvlelis misadgomi derefnis nebismieri wertili-dan araumetes 30 480 mm-is daSorebiT.
• gasasvlelis SexebiT SesagrZnobi niS-nebi misadgomi unda iyos SezRuduli SesaZleblobebis adamianebisaTvis da unda ganTavsdes gasasvleli kibis karebebTan, gasasvlel gzebTan da
Senobidan gasasvlelebTan.
• saxelurebi unda grZeldebodes hori- zontalurad kibis TavSi mdebare safex-uris vertikaluri nawilidan 305 mm-ze.
• saxelurebi unda mdebareobdes kibis safexuris cxviridan 864-965 mm-iT maRla.
• saxelurebis qanobi aseve unda grZel-debodes bolo safexuris vertika-luri nawilidan erTi safexuris hor-izontaluri zedapiris sigrZeze.
• aRsaniSnavia, rom ADAAG moiTxovs damatebiT 305 mm-ze horizontalu-rad gagrZelebas kibis boloSi. damp-roeqtebelma araviTar SemTxvevaSi ar unda gamoiyenos ADAAG-is gabarite-bze naklebi gabaritebi, garda im SemTxvevisa, sadac kibe mdebareobs sacxovrebelSi da ara misadgom gzaze.
• roca saxelurebi ar grZeldeba momij-nave marSis saxelurebamde, isini unda brundebodes kedlisken an savali zedapirisken.
• kibis mxolod is nawilebi, romlebic saxeluridan 762 mm-is sazRvrebSia, SeiZleba Sevides gasasvlelis tevado-bisaTvis aucilebel siganeSi. es niSnavs, rom kibis SuaSi moajirebi/saxelurebi unda ganTavsdes im SemTxvevaSi, roca isini 1524 mm-ze ganieri unda iyos.
• kibis sigane, romelic saxelurebidan 762 mm-ze metia, ar iTvleba gasasvle-lis tevadobaSi.
• moajirebi unda iyos uwyveti, gamonak-lisia sacxovreblebi, sadac misaRebia yoveli kibis marSis boloSi moajiri sruldeba svetebiTa da moRunuli/moxrili boloebiT.
• saxeluris wagrZeleba ar moiTxoveba, sadac saxelurebi uwyvetia marSebs Soris.
saxelurebi§1009.10-Si gansazRvrulia, rom kibeebs
unda hqondes saxelurebi orive mxares,
§1012-is Sesabamisad, gamonaklisia rigebs
Soris gasavleli kibeebi, romlis cen-
trSic ganTavsebulia moajiri, an sacx-
ovreblebis kibeebi. saxelurebi saWiro
ar aris sadac mxolod erTi safexuria
iseT doneebs Soris, romelTa gabariti
tolia an metia baqnis gabaritisa, da
sacxovreblebSi, sadac doneebs Soris
mxolod erTi safexuria.
EXITEXITEXIT
gasasvlelis niSani
30 4
80 m
m30
480
mm
gas
asvl
eli
s ni
San
i m
ima
rT
ul
ebi
s
mimT
iT
ebel
i i
sri
T
1524
mm
160 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelisadmi saerTo moTxovnebi
damcavebi§1013 moiTxovs, rom moajirebi an msgav-
si damcavi elementebi ganTavsdes iq,
sadac gasasvlel saSualebebSi donis
nebismieri cvlileba tolia an metia
762 mm-is. es moTxovna gamoiyeneba maSi-
nac, roca gasasvleli saSualebebi emi-
jneba gamWvirvale elementebs, romelTa
gamZleoba ar Seesabameba moajirebis da
damcavebis mimarT arsebul moTxovnebs,
romlebic warmodgenilia §1607.7-Si.
• saxelurebi iseTi unda iyos, rom SeiZlebodes xelis mokideba, maTi mini-maluri diametri unda iyos 32 mm da maqsimaluri - 51 mm.
• misaRebia sxva formebi, Tu SesaZlebeli iqneba xelis mokideba. aRsaniSnavia, rom `xelis mokidebis SesaZleblobis~ ganmarteba eqvemdebareba mSeneblobis nebarTvis gamcemis mier interpre-tirebas.
• wriuli profilis armqone moajirebis perimetris gabariti unda iyos minimum 102 mm, magram araumetes 159 mm da ganivi kveTis maqsimaluri gabariti 57 mm.
• saxelurebsa da kedlebs Soris unda iyos 38 mm Tavisufali sivrce, rom SesaZlebeli iyos xelis mokideba.
• saxeluri ar unda Seicavdes wvetian an damfxaWvnel elementebs, rom kibiT mosargebleebs xeli ar SeuSalos saxe-lurze xelis mokidebaSi. kideebis min-imaluri radiusi unda iyos 3,2 mm.
• iseTi naSverebi, rogoricaa: Canebi da plintusebi, dasaSvebia yvela saxelur-Tan, magram isini ar unda SeiWras kibis aucilebel siganeSi 114 mm-ze metad.
• damcavebis simaRle izomeba kibeze safex-urebis frontidan.
• damcavebi, Cveulebriv, 1067 mm simaRl-isaa. gamonaklisia sacxovreblebi, sadac maTi simaRle SeiZleba iyos 864-dan 965 mm-is diapazonSi, roca mdebareoben Ria kibis gverd(eb)is gaswvriv da aseve asruleben saxeluris funqcias.
• safexuris horizontalur zedapirs, vertikalur nawilsa da moajirs Soris arsebuli samkuTxa sivrce SeiZleba qmnides araumetes 152 mm diametris gasasvlels.
• minimum 1067 mm simaRle savali zedapire-bidan
• damcavebi iatakidan 864 mm simaR-lemde ise unda daproeqdes, rom 102 mm diametris sferosebri sagani ver gaetios. [R-2 da R-3 saZinebeli erTeulebis RiobebSi SeiZleba gae-tios 111 mm diametris sferosebri sagani.]
• 864-dan 1067 mm simaRlemde, damcavi SeiZleba ufro Ria iyos ise, rom masSi gaetios 203 mm diametris sferosebri sagani.
• I-3, F, H an S gamoyenebebSi, sadac Sesvla ar aris Tavisufali, moajirebs Soris daS-orebaSi ar unda gaetios 533 mm diametris sferosebri sagani. aseTi damcavebi unda moewyos saxuravis Tavze mdebare meqani-kur mowyobilobasTan an saxuravis mis-adgom RiobebTan, romlebic saxuravis kididan 3048 mm-ze axlosaa.
§1002-Si `damcavi~ gansazRvrulia,
rogorc Senobis komponenti, romel-
ic mdebareobs amaRlebuli savali
gzis gverdebTan an axlos da minimum-
amde amcirebs qveda doneze Cavardnis
SesaZleblobas. am moTxovnebis mizania,
Senobis nebismieri mosargeble, romel-
ic moZraobs gasasvlel saSualebebSi,
daculi iyos gasasvleli saSualebebis
kideebidan gadavardnisgan. aseTi dam-
cavebi saWiro ar aris, roca isini xels
SeuSlis gamoyenebebis nawilebis daniS-
nulebiT gamoyenebas, magaliTad iseT
farTobebze, sadac auditoria uyurebs
scenas, an teqnikur ormoebTan da sat-
virTo baqnebTan.
saxelurebis profilebi
mi
n. 1
067m
m
533 mm diametris sfero
< 3048 mm
MEANS OF EGRESS / 161
gasasvlelTan misadgomi
gasasvleli• gasasvleli saSualebebis gasasvleli
nawili SeiZleba Seicavdes nebismier Semdeg komponents: eqsterieris gasasvleli kari gruntis niSnulis doneze, gasasvlelis SemomzRudavebi da savali gzebi, eqsteri-eris gasasvleli kibeebi an pandusebi da horizontaluri gasasvlelebi.
• gasasvlelebi aRniSnavs gasasvlelTan mis-adgomis bolosa da gasasvleli saSuale-bebis sistemis gasasvleli nawilis dasaw-yiss.
§1014 - §1017 moicavs gasasvleli saSu-
alebebis gasasvlelTan misadgom nawils,
romelic Senobis nebismieri gamoyenebuli
nawilidan miemarTeba gasasvlelis nebi-
smier komponentamde - gruntis niSnulis
doneze mdebare eqsterieris gasasvlel
karamde, gasasvlelis SemomzRudavebsa
da gasasvlel gzebamde, horizontalur
gasasvlelebsa da eqsterieris gasasvlel
kibeebamde. amdenad, gasasvlelTan mis-
adgomSi Sedis Senobis funqcionaluri
farTobebi gasasvleli savali gzebis sxva-
dasxva doneebis gaswvriv, rasac detalu-
rad ganvixilavT.
§1014 - §1017 analizidan naTeli gaxdeba,
rom gasasvlelTan misadgomis sxvadasxva
elemenetebis dacvasTan dakavSirebul
moTxovnebs Soris arsebobs ierarqia.
roca mosargebleTa raodenoba izrdeba an
mosargebleebi uaxlovdebian gasasvlels,
es moTxovnebi mkacrdeba.
gasasvlelTan misadgomis daproeq- tebasTan dakavSirebuli moTxovnebi§1015 da §1016 Seicavs daproeqtebis
ZiriTad moTxovnebs gasasvlelebisa da
gasasvlelTan misadgomis karebebs Soris
manZilisTvis, exeba ra iseT sakiTxebs,
rogorebicaa: gasasvleli gzebis raode-
noba da ganlageba, savali manZilebi, aseve,
gasasvleli Semxvedri oTaxebisa
da sivrceebis gavliT.
gasasvlelTan misadgomi• gasasvleli saSualebebis gasasvlelTan
misadgomi nawili miemarTeba nebismieri gamoyenebuli wertilidan Senobis gasas-vlelisken.
• gasasvlelTan misadgomis gzakarebi miemarTeba gasasvlelTan misadgomis erTi komponentidan gasasvlelTan mis-adgomis meore komponentisken. aRsaniSna-via, rom gasasvlelTan misadgomis gzakari warmoadgens Riobs, romelsac SeiZleba hqondes an ar hqondes kari.
• aRsaniSnavia, aseve, rom terminebi `gasasv-leli~ da `gasasvlelTan misadgomis gza-kari~ gamoyenebulia im azriT, rogorc ganmartebulia §1015-is zogad nawilSi.
• IBC §1014.2-is mixedviT, ar aris nebadarTu-li, rom oTaxidan an sivrcidan gasasvleli gadiodes Semxvedri sivrceebis gavliT, Tu isini ar aris am farTobis damxmare sivrceebi da ar arsebobs gasasvlelisken savali advilad SesamCnevi gza, romelic gasasvlelisken miemarTeba. es momijnave sivrceebi ar SeiZleba iyos didi safrTxis Semcveli gamoyenebebi, Tu oTaxebi imave gamoyenebis jgufs ar miekuTvneba.
• gasasvleli gzebi ar unda gadiodes samza-reuloebis, saTavso oTaxebis, sakuWnaoe-bis an msgavsi sivrceebis gavliT, iseTi oTaxebis gavliT, romlebic iketeba da aferxebs gasvlas, an saZinebeli farTobe-bis an sacxovrebel erTeulebSi mdebare saabazano oTaxebis gavliT.
• gasasvleli gzebi SeiZleba gadiodes iseTi samzareuloebis gavliT, rom-lebic imave sacxovrebeli erTeulis an sastumro oTaxis nawilia.
• mosargebleebs ar unda sWirdebodes iseTi sivrcis gavliT gasvla, romelsac sxva mosargeble an mesakuTre akontro-lebs. magaliTad, gasasvleli gzebi ar unda kveTdes momijnave saijaro farTo-bebs, sacxvrebel erTeulebs an saZineb-el erTeulebs. TiToeul mosargebles unda hqondes gasasvlel saSuale-bebTan sakuTari misadgomi, ramdenadac SesaZlebelia.
saerTo moxmarebis derefani
mosar
geble
A
Xmosar
geble
B
mosar
geble
Cmosargeble
D
162 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
gasasvlelisken savali saerTo gza§1002.1 gasasvlelisken savali saerTo gza
ganmartebulia, rogorc gasasvlelTan
misadgomis nawili, romelic mosarge-
bleebma unda gaiaron, sanam ar miaRweven
or damoukidebel da individualur
gasasvlel gzamde, romlebic ori gasas-
vlelisken miemarTeba. rogorc 165-e
gverdze mocemul cxrilSia aRniSnuli,
gasasvlelisken savali saerTo gzebi
izRudeba §1014.3-is Sesabamisad.
0 7.8 15.2 22.9 30.5 38.1 metrebi
gamoyeneba
yvela, qvemoT
mocemuli
gamonaklisebis
garda
H-1
H-2
H-3
B, F, S
B, S, U gamoyeneba < 30-is saijaro sivrceSi
I-3
R-2
saSxefebeli sistemis gareSe
saSxefebeli sistemiT
§1014.3, gamonaklisi 3
§1014.3, gamonaklisi 4
§1014.3, gamonaklisi 1
§1014.3, gamonaklisi 2
• gasasvlelisken savali saerTo gza aris gasasvlelTan misadgomis nebismieri nawili, romelic mosargebles ar aZlevs arCevanis saSualebas damoukideb-el da gansxvavebul gasasvlel gzebs Soris, romlebic ori gasasvlelisken miemarTeba. is izomeba oTaxis yvelaze Sori wertilidan im wertilamde, sadac mosargeblisTvis misawvdomi xdeba calkeul gasasvlelebTan mimavali ram-denime gza. dasaSvebi manZilebi warmod-genilia qvemoT mocemul cxrilSi.
• gasasvlelisken savali saerTo gza moicavs gzebs, romlebic iyofa an erw-ymis gasasvlelTan misadgoms im adgil-amde, sadac ramdenime biliki miemarTe-ba calkeuli gasasvlelebisken.
• marTalia, ilustrirebuli sivrcis sazRvrebSi ori arCevani arsebobs, gan-saxilveli sivrcidan orive alter-natiuli gza mainc erTi gasasvleli saSualebisken miemarTeba. kodSi araferia naTqvami imaze, rogor izome-ba gasasvlelisken savali saerTo gzis sigrZe am SemTxvevaSi, Tumca gasasv-lelisken savali saerTo gzis sigr-Zis gazomvis yvelaze konservatiuli gzaa, gaizomos ori alternatiuli gasasvleli gzidan ufro grZelis gas-wvriv. gasasvlelisken savali saerTo gzis bolo aRiniSneba niSniT *
*
*
gza A < gza B
gza A gza B
MEANS OF EGRESS / 163
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
gasasvlelTan misadgomi komponentebi§1014 - §1017 -Si mocemuli kriteriumebi
exeba im komponentebs, romlebic gvxvde-
ba mxolod gasasvlelTan misadgomis
sazRvrebSi. SeiZleba Segvxvdes zogadi
terminebic gasasvleli saSualebebis
gasasvlelTan da Senobidan gasasvlTan
kavSirSi, magram maTi gamoyeneba unda
ganvixiloT im konteqstSi, gasasvlelis
saSualebebis romeli nawilebicaa aRw-
erili kodis sxvadasxva nawilebSi.
gasasvlelTan misadgomis komponentebs
Soris arsebobs garkveuli ierarqia,
rogorc aRwerilia qvemoT.
gasavleli§1014.4-Si `gasavlelSi~ ar igulisx-
meba mxolod pirobiT ganmartebaSi
Cadebuli Sinaarsi, romelic mas fiq-
sirebul skamebian TavSeyris farTo-
bebTan akavSirebs, aramed ukavSirdeba
aseve gasasvlelTan misadgomis nebis-
mier gamoyenebul nawils. komponentebi
SeiZleba iyos fiqsirebuli an gadaadg-
ilebadi, rogoricaa: magidebi, mowyobi-
lobebi an skamebi. TavSeyris farTobebSi
gasavlelebi fiqsirebul skamebs Soris,
Ria an daxurul tribunebze regulird-
eba §1025-is Sesabamisad.
gasavleli umartivesi komponentia
gasasvlelTan misadgomSi, romelic
yvelaze moqnilia. gasavlelTan dakav-
Sirebuli moTxovnebis mizania, uzrun-
velyos Tavisufali gasasvleli gzebi
imisaTvis, rom Senobis mosargebleebma
advilad ipovon gasasvlelebisken misas-
vleli gzebi sagangebo situaciaSi.
gasavlelebis moTxovnebi ukavSird-
eba Cauxergav siganeebs; gasavlelebs ar
sWirdeba cecxlgamZle konstruqciebi.
realurad, gasavlelebis moTxovnebis
umetesoba exeba Senobis arafiqsirebul
elementebs, rogorebicaa: magidebi,
skamebi an savaWro daxlebi. aRsaniSnavia,
rom damproeqtebeli ver gaakontrolebs,
rogor gamoiyeneben Senobis mosarge-
bleebi yoveldRiurad iseT farTo-
bebs, sadac arafiqsirebuli elementebi
unda ganTavsdes. Tumca, gasasvleli
saSualebebis sistema rom sworad iyos
daproeqtebuli, gasasvleli saSualebis
proeqti unda efuZvnebodes sqematur
saproeqto varaudebs, Tu rogori iqne-
ba mosargebleTa datvirTva da avejis
ganlageba. aseTi proeqtis racionalur
safuZvels warmoadgens sivrcis mosal-
odneli gamoyenebis dadgena.
• gasavlelebis aucilebeli siganeebi ar unda Caixergos, es ar exeba karebebs, saxelurebsa da morTulobas, rogorc qvemoTaa aRniSnuli. es gamonaklisebi msgavsia holebisa da derefnebis gamon-aklisebisa.
• karebebi arcerT poziciaSi ar unda amcirebdes gasavlelis aucilebel siganes naxevarze metad.
• karebebi ar unda amcirebdes gasavlel- ebis siganes ise, rom Ria poziciaSi gasav-lelis sigane 178 mm-ze naklebi iyos.
• moajirebi da morTuloba SeiZleba iWrebodes gasavlelebSi 38 mm-ze, rac dabneulobas iwvevs imasTan dakavSire-biT, Tu rogor unda gamoviyenoT amg-vari moTxovnebi avejTan an skamebTan mimarTebaSi.
• §1014.4.1 gansazRvravs, rom gasavlelis moTxovnebi B jgufis ofisSi da M jgufis savaWro/komerciul gamoyenebebSi unda ganisazRvros mosargebleTa datvirT-vis safuZvelze §1005.1-is Sesabamisad da sigane unda iyos minimum 914 mm.
• §1014.4.1-is pirveli gamonaklisis Sesabamisad, gasavlelebi arasazoga-doebrivi daniSnulebis farTobebze, romelTa mosargebleTa datvirTva 50-ze naklebia da ar saWiroebs mis-adgomobas, dasaSvebia iyos 711 mm sigan-is. radgan rTulia dadgena imisa, Tu ra aris `arasazogadoebrivi~, aseve, `ar saWiroebs misadgomobas~, daproeqte-bisas girCevT gamoiyenoT sazogadoe-brivi gasavlelebis mimarT arsebuli kriteriumebi. es misadgomobis regla-mentebTanac iqneba SesabamisobaSi, rom-lebic exeba rogorc sazogadoebis, ise TanamSromlebisaTvis gankuTvnil farTobebs.
164 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
§1014.4.3-Si ganxilulia dasajdomi
adgilebi Tavisuflad mdgom an
fiqsirebul magidebTan da skamebTan.
• farTobebze, sadac dasajdomebi aris magidebTan an daxlebTan, skamebisTvis gansazRvrulia magidis an daxlis kidi-dan 438 mm sivrce. amdenad, Tavisufali gasavlelis siganis gazomva iwyeba dax-lis an magidis kididan skamebisaTvis gansazRvruli 483 mm-is Semdeg.
• sadac skamebi an uzurgo skamebi fiq-sirebulia, Tavisufali sigane SeiZleba gaizomos fiqsirebuli skamis ukana mxridan.
• gasavlelebTan misadgomi gzebi gasasv-lelTan misadgomis is nawilia, romel-ic gasavlelisken miemarTeba.
• garkveuli rigiT dawyobili skamebisa da magidebis momsaxure gasavlelebTan mis-adgomi gzebis minimaluri sigane unda Seesabamebodes §1005.1-is zogad moTx-ovnebs, mosargebleTa datvirTvebis safuZ-velze gamoTvliT, magram sigane araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos §1014.4.1-Si gansaz-Rvrulze naklebi. aRsaniSnavia, rom arasa-zogadoebriv farTobebze arsebul gasav-lelebs iseve frTxilad unda mivudgeT, rogorc sazogadoebrivi daniSnulebis farTobebze arsebulT vudgebiT.
• gasavlelTan misadgomi gzebi (magide-bisa da skamebisaTvis gankuTvnili far-Tobis sazRvrebSi) unda iyos minimum 305 mm siganis, plus 12,7 mm gasavlelTan misadgomi gzis 3658 mm sigrZis miRma yovel damatebiT 305 mm-sTvis.
• es minimaluri gabariti ar exeba 4 an nakleb magidas, roca gasavlelTan mis-adgomi 1829 mm an naklebia.
• gasavlelTan misadgomi gzis sigrZe izRudeba 9144 mm-mde, sanam mosarge-bles ar eZleva ori an meti gasasvleli gzis gamoyenebis arCevani, romlebic cal-calke gasasvlelebisaken midis.
gasavlelTan misadgomi gzebi§1014.4.3.1 yofs magidebisa da skamebis
Semcvel farTobebs gasavlelebad da
gasavlelTan misadgom gzebad.
gasavleli
483 mm 483 mm
MEANS OF EGRESS / 165
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
gasasvlelebisa da gasasvlelTan misadgomis gzakarebi§1015.1 awesebs moTxovnebs nebismieri
sivrcidan gasasvlelebisa da gasasv-
lelTan misadgomis gzakarebis raoden-
obisaTvis. gasasvlelis an gasasvlelTan
misadgomis ori gzakari aucilebelia,
roca mosargebleTa datvirTva aRemate-
ba 1015.1 cxrilSi mocemul sidideebs
an roca gasasvlelisken savali saerTo
gzis pirobebi §1014.3-Si gansazRvrulze
met moTxovnas akmayofilebs. gasasvle-
lisken saval saerTo gzasTan dakavSire-
bul moTxovnebs qvemoT ganvixilavT.
qvemoT warmodgenil cxrilSi gaer-
Tianebulia kodis ramdenime nawilis
moTxovnebi da Sedarebulia erTmaneT-
Tan dakavSirebuli moTxovnebi, rom-
lebic exeba mosargebleTa datvirTvas,
gasasvlelebis raodenobas da gasasvle-
lisken savali saerTo gzis sigrZeebs,
radgan isini dakavSirebulia sxvadasxva
gamoyenebis jgufebTan.
gamoyeneba 1015.1 da 1019.1 cxrilebis Sesabamisad 1014.3 nawilis Sesabamisad
maqsimaluri mosargebleTa mosarg. raod. mosarg. raod. saerTo savali gzis sigrZe** mosarg. datv. min. raodenoba saWiroa 3 gasasvl. saWiroa 4 gasasvl. sanam savali gza 2-ad ar gaiyofa
sarTulze 2 gasasvleliT w/1 gasasvleli yvela - 500 - mde 501-1,000 > 1,000 sprinklerebis gareSe sprinklerebiT
(§1015.1 an §1019.2-is modificirebuli SemTxvevis gamoklebiT)
A, E 49 50-500 ,, ,, 22 860 mm 22 860 mm
B, F 49 50-500 ,, ,, 22 860* 30 480
H-1, 2, 3 3 4-500 ,, ,, 7 620 7 620
H-4, 5 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860
1-1 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860
1-2 §1014.2.2. Sesabamisad 1-500 ,, ,, 22 860 22 860
1-3 10 11-500 ,, ,, 30 480 30 480
1-4 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860
M 49 50-500 ,, ,, 22 860 22 860
R 10 11-500 ,, ,, 22 860 22 860 (38 100 @ R-2)
S 20 30-500 ,, ,, 22 860* 30 480
U 49 50-500 ,, ,, 22 860* 22 860*
* saijaro farTobebi B, S da U gamoyenebis jgufebSi, sadac mosargebleTa datvirTva araumetes 30-ia, SeiZleba iyos 30 480 mm-mde
sigrZis gasasvlelisken savali saerTo gza.
** ix. ilustracia 162-e gverdze.
• aRsaniSnavia, rom §1015.1.1-Si gadamisa-marTebaa §1019.1-ze, rom ganisazRvros, rodis sWirdeba iata-kis farTobs sami an meti gasasvleli.
• Cveulebriv, 49 an naklebi mosargeble, an 1015.1 cxrilis Sesabamisad
• 1015.1 cxrilSi gansazRvrul maqsimalur mosargebleTa datvirTvaze meti
166 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
gasasvlelebisa da gasasvlelTan misadgomis gzakaris mowyoba§1015.2 moiTxovs, rom mosargeblee-
bisaTvis yvela gasasvleli advilad
SesamCnevi da advilad gamosayenebeli
iyos.
• roca saWiroa ori gasasvleli, maT Soris manZili unda iyos sivrcis diagonaluri gabaritis naxevris toli. kodSi ar aris gansazRvruli, saidan unda aviRoT gabaritebi, magram yvelaze gonivruli iqneba, Tu gzakaris Suaxazidan gavzomavT.
• diagonaluri gazomvis sazRvari SeiZleba Senobis (konturs) sazRvrebs gascdes.
• arsebobs gasasvlelebis ganlagebasTan dakavSirebuli gamonaklisebi deref-nebisTvis da saSxefebel sistemebiani SenobebisTvis.
• roca derefans 1 saaTiani cecxlgamZ-leobis koeficienti aqvs, gasasvlelis gasamijni manZili SeiZleba gaizomos derefanSi savali gzis gaswvriv. minimaluri daSoreba saWiro ar aris kibis SemomzRudavebs Soris, Tumca
• `makratela~ kibeebi, romlebic erT kibis SemomzRudavSi mdebare urTierTCamket kibeebs warmoadgens, unda CaiTvalos mxolod erT gasasvlel kibed, §1015.2.1-is mixedviT. es debuleba exeba gasasvlelis SemomzRudavebis aucilebel gammijnavebs, rogoricaa kibeebi saofise Senobebis SuagulSi.
• aseT SemTxvevebSi, saijaro sivrceebisa da gasasvlelis SemomzRudavebis damakavSirebeli derefnebi saSualebas iZleva, gasasvlelis SemomzRudavebi ufro axlos ganTavsdes, vidre uderefno iatakisa, sadac daSoreba diagonaluri manZilis naxevari unda iyos.
• saSxefebel sistemebian SenobebSi, gasasvlelebi SeiZleba ufro axlo-axlos iyos. gasasvleli karebebi an gasasvlelTan misadgomis gzakarebi SeiZleba daSorebuli iyos im farTobis diagonaluri gabaritis minimum erTi-mesamedi manZiliT, romelsac emsaxureba.
• roca saWiroa sami gasasvleli, minimum ori gasasvleli unda mdebareobdes ise, rom akmayofilebdes ori gasasvlelisaTvis arsebul moTxovnebs. mesame gasasvlelis mdebareobis gansazRvra damokidebulia nebarTvis gamcemis interpretaciaze.
• minimaluri manZili
saWiro ar aris, Tu
derefnis koefici-
enti 1 saaTia.
MEANS OF EGRESS / 167
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
• gzis sigrZe izomeba bunebrivi da Cauxergavi gasasvlelisken savali gzis gaswvriv. bunebrivi gzis dadgenisas gaTvaliswinebuli unda iyos fiqsirebuli dabrkolebebi da advilad SesamCnevi gzebi. avejis potenciuri mdebareoba, gansakuTrebiT, didi zomis fiqsirebuli avejisa, rogoricaa: biblioTekis Taroebi, gaTvaliswinebuli unda iyos manZilebis gazomvis dros.
• meores mxriv, gasaqiravebel (gaqiravebis mizniT agebul) saofise an komerciul SenobebSi, damproeqtebels SeiZleba warmodgena ar hqondes sivrcis saboloo gamoyenebaze da unda gamoiyenos 90°-is meTodi. savali manZilebis gansazRvrisas damproeqtebelma unda gamoiCinos sazrianoba da sifrTxile.
• gasasvlelTan misadgomis savali manZilis gazomvaSi gaTvaliswin-ebuli unda iyos SemouzRudavi kibeebisa da pandusebis gaswvriv mdebare centraluri gza da unda gaizomos Senobis yvelaze moSorebuli nawilidan, romelic iyenebs am gasasvlel gzas.
gasasvlelTan misadgomis savali manZili§1016.1 da cxrili 1016.1 uzrunvely-
ofs gasasvlelTan misadgomis saval
manZilebis maqsimalur sigrZeebs, rom-
lebic izomeba gasasvlelTan misadgo-
mi sivrcis yvelaze Sori wertilidan
gasasvlelSi Sesasvlelamde `bunebrivi
da Cauxergavi gasasvleli savali gzis~
gaswvriv.
gasasvleli manZilebi izomeba gasasv-
lelTan misadgom sivrceSi. isini ar war-
moadgens gasasvleli saSualebebis saer-
To sigrZes, aramed manZils, romelic
mosargeblem unda gaiaros gasasvleli
saSualebebis gasasvlelTan misadgom
nawilSi, sanam Seva gasasvleli saSuale-
bebis momdevno, ufro maRali xarisxis
dacvis mqone nawilSi - gasasvlelSi.
amdenad, es manZilebi exeba maRlivi
Senobis zeda iataks, magram mxolod man-
amde, sanam mosargeble Seva gasasvleli
kibis SemomzRudavSi da daiwyebs gad-
aadgilebas gasasvleli saSualebebis
gasasvlelis nawilis gavliT.
168 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gamoyenebebis umetesobaSi, gasasvlelTan
misadgomis dasaSvebi savali manZilia
60 960 mm saSxefebeli sistemis arqonis
SemTxvevaSi da 76 200-dan 91 440 mm-mde
saSxefebeli sistemiT uzrunvelyofis
SemTxvevaSi. qvemoT warmodgenil cxrilSi
grafikuladaa naCvenebi sxvadasxva gamoy-
enebebisaTvis daSvebuli gasasvlelTan
misadgomis savali manZilebis Sesabamisi
sigrZeebi.
aRsaniSnavia, rom gasasvlelTan misadgomis
dasaSvebi savali manZilebi izrdeba
SenobebSi, sadac damontaJebulia avtoma-
turi saSxefebeli sistemebi. am debulebis
Tanaxmad, saSxefebel sistemebian SenobaSi
izrdeba mosargebleebis usafrTxoe-
bis xarisxi. aseve aRsaniSnavia, rom 1016.1
cxrils uamravi sqolio aqvs, romlebic
dakavSirebulia gamoyenebisaTvis specifi-
kur saval manZilebTan iseTi specifikuri
tipis SenobebSi, rogorebicaa: molebi,
atriumebi da TavSeyris sivrceebi.
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
0 15.2 30.5 45.7 61.0 76.2 91.4 106.7 121.9 metri
gamoyeneba
A, E, F-1, I-1
M, R, S-1
F-1, S-1 w/siTbosa da
kvamlis sahaeroebi
(§1016.2-is Sesabamisi)
B
F-2, S-2, U
H-1
H-2
H-3
H-4
H-5
I-2, I-3, I-4
molis Senoba
saijaro farTobidan
gasasvlelisken molis
sazRvrebSi gasasvlelisken
atriumigasasvlelTan misadgomi
atriumis sazRvrebSi,
yvelaze dabali donis zemoT
• gasasvlelTan misadgomi savali manZilis gazrda 30 480 mm-mde dasaSvebia eqsterieris gasasvleli aivnisaTvis, romelic qmnis gasasvlelisaken mimaval gasasvlelTan misadgomis bolo nawils, §1016.3, §404.8, §402.4.4-is Sesabamisad.
§404.8-is Sesabamisad
§402.4.4-is Sesabamisad
• Senobebi saSxefebeli sistemebis gareSe H jgufis gamoyenebebSi dauSvebelia.
saSxefebeli sistemis gareSe
saSxefebeli sistemiT
eqsterieris gasasvleli aivniT
MEANS OF EGRESS / 169
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
• gasasvlelTan misadgom mraval kompo-nentian sistemebSi, advili warmosad-genia, rom gasavlelebi miemarTeba derefnebisken, romlebic, Tavis mxriv, miemarTebian gasasvlelebisken.
• marTalia, ganlagebebi nebarTvis gamcemis interpretirebas eqvemde-bareba, magram derefani, Cveulebriv, aris sivrce, romlis sigrZe missave siganeze didia, momijnave sivrceebi-sgan gamijnulia kedlebiT da aqvs ori gasasvleli. ase mowyobili derefne-bis garkveuli detalebi SeiZleba gan-sxvavdebodes, magram ZiriTadi kompo-nentebi TiTqmis yovelTvis saxezea.
derefnebi§1017 exeba derefnebis daproeqtebas img-varad, rom uzrunvelyofili iyos mosarge-blis dacvis ufro maRali xarisxi gasasv-lelTan misadgomSi gasvlis Semdeg. axla termini `derefani~ kodSi ganmartebulia, rogorc SemozRuduli gasasvlelTan mis-adgomi komponenti, romelic gansazRvravs da uzrunvelyofs gasasvlelTan misasv-lel gzas. mniSvnelovania aRiniSnos da gvaxsovdes, rom derefnebi ar aris gasasv-lelebi; isini gasasvlelTan misadgomis komponentia. Semdegi cxrili, 1017.1 cxrilis safuZvelze, gvaZlevs informa-cias derefnebis mosargebleTa datvirT-vis, cecxlgamZleobis koeficientisa da gabaritebis Sesaxeb.
m.d.-Tvis cecxlg. koef. cecxlg. koef. yru bolos derefnis min. sigane
aucilebeli saSxefebeli saSxefebeli sigrZe §1005.1 da ß1017.2-is mix.,
gamoyeneba derefani sist. gareSe sistemiT SeniSvnebi [Cveul. 6096 mm] Cveul. 1118 mm
A, B, F, M, S, U >30 1 0 koef. saWiro ar 15 240 mm
aris Ria avto- B da F, Tu aris
sadgom garaJebSi saSxefeblebi
§1017.1 , gamonak.
3-is mixedviT
B >30 (49)* 1 (*Tu 1 gasasvl. 0 §1017.1 , gamonak. 4 §1015.1-is Sesab.)
E >30 1 0 koef. saWiro ar aris, 1829 mm roca derefnis
Tu min. erTi kari TiTo mosarg. tevad. >100-ze,
sainstruqcio oTaxSi §1017.2, gamon. 4-is mix.
iReba pirdapir gareT
da Tu TavSeyris oTaxebis
auc. gasasvleli saSualebebis min.
½ pirdapir eqsterierSi gadis
R >10 dauSvebelia ½ sT koef. ar aqvs derefnebTan 914 mm sazRvrebSi
sacxov. erT.-Si an sacxov. erT.
saZinebeli erTeuli
H-1. H-2. H-3 yvela dauSvebelia 1
H-4, H-5 >30 dauSvebelia 1
I-21, I-4 yvela dauSvebelia 0 1. I-2-Tvis ix. §407.3 1829 mm, roca emsaxureba
1 mosargebles, romelTac
ar SeuZliaT sakuTari Tavis momsaxureba; 2438 mm
I-2-Si, roca saWiroa
sawolis gadaadgileba
I-1, I-3 yvela dauSvebelia 12 2. I-3-Tvis ix. §408.7 15 240 mm; ix. I-is mosargebleebi,
saZininebeli §1017.3, romelTac ar SeuZliaT
erTeulisaTvis gamonak. 1 sakuTari Tavis
(mxolod I-3, momsaxureba
pirobebi 2,3,4
§308.4-is mix.)
yvela SeuzRudavia, Tu Cveulebriv, 610 mm
yru bolo 21/2-jer meqanikur mowy.
pataraa derefnis misadgomisTvis;
minimalur siganeze 914 mm < 50 mosargeblisaTvis
gasasvlelisaken
• derefnebis cecxlgamZleobis koefi-cienti, Cveulebriv, 1 saaTia, gamom-dinare gamoyenebis jgufidan, sadac isini mdebareobs. ramdenime gamoyene-baSi daSvebulia koeficientis armqone derefnebi, roca Senobebi aRWurvilia saSxefebeli sistemebiT.
170 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
• derefnebis Cixebis sigrZe, zogadad, SezRudulia 6096 mm-mde. gamonaklise-bisaTvis ixileT cxrili wina gverdze.
• CixebisaTvis gansazRvruli debulebe-bi gamoiyeneba, sadac aris derefnebi, romlebic uxvevs mTavari gasasvleli gzidan da mosargeble miyavs gasasvle-lis armqone derefnis bolosken ise, rom mas ar mouwios mTavar gasasvlel gzaze dabruneba.
• roca mxolod erTi gasasvlelia saWiro, Cixiani derefnebisaTvis gan-sazRvruli debulebebi ar gamoiyen-eba. erTi gasasvlelis mosargebleTa datvirTva SedarebiT mcirea da erTi gasasvleli asrulebs gasasvleli gzis funqcias, sadac gasasvlelisken gza Tavisufalia.
• Cixiani derefnebis sigrZe SezRuduli ar aris, roca maTi sigrze aris araume tes 2 ½ - jer Cixis sigane.
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
Cixebi§1017.3-Si gansazRvrulia Cixiani deref-
nebis maqsimaluri sigrZe. es saWiroa
imisaTvis, rom mosargebleebs ar mou-
wioT didi manZilis gavla derefanSi
da mxolod Semdeg aRmoaCinon, rom iq
ar aris gasasvleli an gasasvlelTan mis-
adgomi, boloSi gasasvleli RiobiT.
aRsaniSnavia, rom Cixiani derefnebis
dasaSvebi sigrZe SeiZleba Seicvalos
garkveul gamoyenebebSi avtomaturi
saSxefebeli sistemis uzrunvelyofis
SemTxvevaSi. ix. wina cxrili.
derefnebSi haeris moZraoba§1017.4-is mixedviT derefnebi ar unda
asrulebdes haeris mimwodebeli an
recirkulirebis sistemis funqcias. dere-
fanSi maqsimalurad unda SenarCundes
sakuTari atmosfero. derefnis haeriT
momaragebis mimarT arsebobs ramdenime
gamonaklisi:
1. dasaSvebia derefnis gamoyeneba
kondicirebuli haeris wyarod momi-
jnave sivrceebisaTvis, romlebic
Riaa uSualod derefnebisken, Tumca
mxolod maSin, roca meqanikuri sistema
qmnis dadebiT wnevas derefanSi, rac
zRudavs kvamlis gadaadgilebas
derefnis sivrceSi.
2. Tu derefani mdebareobs sacxovrebel
nawilSi, misi gamoyeneba recirkulire-
buli haeris gadaadgilebis saSuale-
bad ar unda aikrZalos.
3. 93 m2 an naklebi farTobis mqone saijaro
farTis momijnave derefnebis gamoyen-
eba recirkulirebadi haeris gadaadg-
ilebis saSualebad dasaSvebia.
sivrce derefnis Wersa da iatakis an
saxuravis struqturas Soris SeiZleba
gamoyenebuli iyos, recirkulirebadi
haeris Semomtanad, roca arsebobs erTi an
meti Semdegi piroba:
1. ar aris aucilebeli, derefani iyos
cecxlgamZle koeficientis konstruq-
cia.
2. derefnis Weri mijnavs haeris Semomtans
derefnisgan cecxlgamZleobis koefi-
cientis mqone konstruqciiT.
3. haeris marTvis sistema, romelic emsax-
ureba derefans, iTiSeba haeris marT-
vis sistemis kvamlis aRmomCenis gaaqti-
urebisTanave.
4. haeris marTvis sistema, romelic emsax-
urebs derefans, iTiSeba saSxefebeli
sistemis wylis nakadis aRmoCenisTa-
nave.
5. haeris Semomtani sivrce aris daSve-
buli kvamlis sakontrolo sistemis
nawili.
< 2½ sigane (w)
sigan
e (w
)
MEANS OF EGRESS / 171
gasasvlelTan misadgomis saproeqto moTxovnebi
• cecxlgamZleobis koeficientis mqone derefnebi ar unda wydebodes Sualeduri oTaxebis gamo. am debule-bas aqvs ramdenime gamonaklisi:
1. foieebi, vestibiulebi an misaRebi oTaxebi, romlebic agebulia ise-Tive cecxlgamZle konstruqciebiT, rogoric saWiroa derefnebisTvis, ar iTvleba Sualedur oTaxebad.
2. liftis vestibiulebi unda moewyos §707.14.1-is moTxovnebisa da gamonak-lisebis Sesabamisad. §1017.3-is mesa-me gamonaklisis mixedviT, liftis vestibiulebi, romlebic gamoyofil-ia derefnebisgan, ar unda CaiTvalos Cixian derefnebad, roca maTi siRrme siganeze araumetes 2,5-jer metia.
• eqsterieris gasasvleli aivnebis grZeli mxris minimum 50% unda iyos Ria da ise mowyobili, rom minimumamde Semcirdes kvamlisa da momwamvleli gazebis dagrovebis SesaZlebloba.
• imis gamo, rom gasasvlelTan misasv-lelad mosargebleebma SeiZleba gam-oiyenon karebebi an fanjrebi, aucile-belia kedlisa da Riobis damcavebi. kedeli da yvela Riobi daculi unda iyos, Tu aris mxolod erTi gasasv-leli saSualeba aivnidan.
• roca aris ori gasasvleli saSuale-ba, maSin damcavebi sWirdeba mxolod CixebSi arsebul Riobebs.
derefnis uwyvetoba§1017.5-is pirobebis Tanaxmad, roca
saWiroa cecxlgamZle koeficientis mqone
derefani, unda SenarCundes cecxlgam-
Zleobis koeficienti mTel gasasvlel
gzaze mosargeblis gasasvlelTan mis-
adgomis derefanSi Sesvlis wertilidan
gasasvlelamde, sadac tovebs derefans.
gasasvleli aivnebi§1014.5 Seicavs moTxovnebs eqsterieris
aivnebisTvis, romlebic gamoyenebulia
gasasvlelTan misadgomidan gasasvle-
lad. daSorebisa da siganis minimaluri
moTxovnebi, aseve, CixebTan da naSverebT-
an dakavSirebuli SezRudvebi, iseTivea,
rogoric derefnebis mimarT. isini ise
unda daproeqtdes, rom minimumamde
Semcirdes Tovlis an yinulis dagrove-
bis SesaZlebloba, rac gaarTulebda
gasvlas.
siRrme (d)
sigan
e (w
) > 2
.5d
SemozRuduli
eqsterieri
interieri
172 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
gasasvlelebi
§1018 - §1023-is moTxovnebi exeba cecxlgamZ-leobis xarisxs, gabaritebsa da mosargeble-Ta tevadobas gasasvlelebSi. gasasvleli aris gasasvleli saSualebebis Sualeduri nawili, romelic mdebareobs gasasvlelTan misadgomsa da Senobidan gasasvlels Soris. gasasvlelTan misadgomisagan gansxvavebiT, sadac Senobis funqciebi gaziarebulia gamoyenebul sivrceebsa da gasasvlelebiT sargeblobebs Soris, gasasvlelebi, zoga-dad, warmoadgens erTi daniSnulebis mqone sivrceebs, romlebic umTavresad asrule-ben gasasvleli saSualebis funqcias. gasas-vlelSi miRweuli garkveuli dacvis done mosargeblis dasacavad, ar unda Semcirdes Senobidan gasasvlelamde.
gasasvlelis daproeqtebis moTxovnebi§1018 - §1023-Si gansazRvrulia gasasvleleb-is daproeqtebasTan dakavSirebuli zogadi moTxovnebi.
• gasasvlelebis minimaluri raodenoba dakavSirebulia mosargebleTa dat-virTvasa da gamoyenebis tipze. gasasv-lelebis minimaluri raodenobisaTvis ix. cxrili 165-e gverdze.
• arsebobs zogierTi SezRuduli sarge-bloba, sadac mxolod erTi gasasvle-lia saWiro, rogorc aRniSnulia 1019.2 cxrilSi. es aris situaciebi erT da or sarTulian SenobebSi, sadac SedarebiT mcire raodenobis mosargebleebi arian da savali manZilebi moklea. es situa-ciebi aseve dakavSirebulia gamoyenebis tipTan. es mocemulia zemoT, marjvniv mdebare cxrilSi.
• gasasvlelebi uzrunvelyofs gasasvleli gzebis damatebiT dacvis dones gasasvlelTan misadgomebTan SedarebiT.
• gasasvlelebi uwyveti unda iyos gasasvlelTan misadgo-midan gasasvlelSi Sesvlis werilidan Senobidan gasasv-lelamde.
• gasasvlelebi SeiZleba iyos horizontaluri, rogorc, magaliTad, gasasvleli derefnebi, an vertikaluri, rogorc kibeebi, an orives kombinacia.
• vinaidan gasasvlelebi, Cve- ulebriv, mTlianad Semo- zRudulia, cecxlgamZleo-bis koeficientis mqone, erTi daniSnulebis mqone sivrceebi da savali manZili gasasvle-lebSi SezRuduli ar aris.
Seno
bid
an
gasa
svl
eli
1
gasasvleli 1
gas
asvl
eleb
is r
aod
eno
ba
gasasvleligasasvlelTan misadgomi
Senobidan gasasvleli
gas
asv
lel
eb
is
rao
den
ob
a 1
01
9.1
cx
ri
li
s m
ix
ed
vi
T
>1000 m
osar
geb
lez
e: 4
501-1
000 m
osar
geb
lez
e: 3
1-5
00 m
osar
geb
lez
e: 2
* 1019.2 cxrilis mixedviT 1
Senobebi erTi gasasvleliT 1019.2-is Sesabamisad
Senobis maqsim. maqs. mosargebleebi
simaRle nulovani (an sacxov. erTeul.) erT
gamoyeneba niSnulis zemoT iatakze/saval manZilze
A, B, E, F, M, U 1 sarTuli 49 / 22 860 mm
H-2, H-3 1 sarTuli 3 / 7 620
H-4, H-5, I, R 1 sarTuli 10 / 22 860
S 1 sarTuli 29 / 30 480
B, F, M, S 2 sarTulebi 30 / 22 860
R-2 2 sarTulebi (4 sacxovrebeli erTeuli)/15 240
gasasvleli 2
gasasvleli 3
gasasvleli 4
Seno
bid
an
gasa
svl
eli
2
Seno
bid
an
gasa
svl
eli
3
Seno
bid
an
gasa
svl
eli
4
MEANS OF EGRESS / 173
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
gasasvlelis komponentebiSemdeg nawilebSi aRwerilia gasasvle-
lis sxvadasxva elementebi:
• §1018.2. eqsterieris gasasvleli kar-ebebi, romlebic miemarTeba pirdapir Senobidan gasasvlelis an sazogadoe-brivi gzisken
• §1020. vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi (kibeebis da pandusebis)
• §1021. gasasvleli derefnebi
• §1022. horizontaluri gasasvlelebi
• §1023. eqsterieris gasasvleli pan-dusebi da kibeebi
vertikaluri gasasvlelis SemomzRudavebi
§1020.1 moiTxovs, rom yvela interieris
gasasvleli kibe SemozRuduli iyos. ver-
tikaluri gasasvlelis SemomzRudavebs,
romlebic aerTebs oTx an met sarTuls,
unda hqondes 2 saaTiani cecxlgamZleobis
koeficienti. vertikaluri gasasvlelis
SemomzRudavebs, romlebic aerTebs oTxze
nakleb sarTuls, unda hqondes 1 saaTiani
cecxlgamZleobis koeficienti. gasasvlel
pandusebTan arsebuli SemomzRudavebis
mimarT iseTive moTxovnebia, rogoric
kibis mimarT. dakavSirebuli sarTulebis
raodenobaSi Sedis miwisqveSa sarTule-
bi fuZis sarTulis CaTvliT, rogorc
damatebiTi sarTulebi, magram ar Sedis
antresolebi.
zogierTi gamonaklisis daSvebiT,
gasasvleli kibeebi SeiZleba ar iyos
SemozRuduli. es gamonaklisebi Zalian
specifikuria da exeba mxolod:
1. kibeebs, romlebic emsaxureba 10-ze nakleb
mosargebles da Senobidan gasasvleli
donis zemoT an qvemoT mdebare mxolod
erTi done SeiZleba iyos SemouzRudavi
yvela jgufis gamoyenebaSi, garda H da I
jgufis gamoyenebebisa.
2. vertikalur gasasvlelebs ar sWirdeba
SemozRudva A-5 jgufis SenobebSi, rogor-
icaa: Ria stadionebi, sadac mTeli gasasv-
leli saSualebebi umTavresad Riaa.
3. kibeebs erT sacxovrebel an saZinebel
erTeulSi R-1 gamoyenebebSi ar sWirdeba
SemomzRudavi.
4. kibeebs, romlebic ar aris aucilebeli
gasasvleli saSualebebis sistemis
nawili, ar sWirdeba SemomzRudavi.
aseTi kibe kodiT moTxovnili gasas-
vleli saSualebebis damxmared
CaiTvleba. aseTi kibis Riobi aseve unda
Seesabamebodes §707.2-s.
5. kibeebs Ria avtosadgom nagebobebSi, rom-
lebic emsaxureba mxolod avtosadgom
nagebobas, ar sWirdeba SemomzRudavi.
6. erT gasasvlel kibes I-3 jgufis gamoy-
enebebSi, rogoricaa: gamosasworebeli
dawesebulebebi, SeiZleba hqondes gamWvir-
vale masalis nawilobrivi SemomzRudavi
§408.3.6-Si gansazRvruli detaluri kri-
teriumebis Sesabamisad. es Zalian specifi-
kuri pirobaa da xSirad ar gvxvdeba.
7. scenidan gasasvlel kibeebs ar sWirdeba
SemomzRudavi §410.5.3-is Tanaxmad.
8. H da I jgufis gamoyenebisgan gasxvavebul
gamoyenebebSi, aucilebeli gasasvleli
kibeebis naxevari SeiZleba SemouzRudavi
iyos, roca kibeebi emsaxureba mxolod erT
momijnave iataks da orive urTierTdakav-
Sirebuli iataki uzrunvelyofilia ori
gasasvleli saSualebiT. ori urTierT-
dakavSirebuli iataki ar SeiZleba Ria iyos
sxva iatakebisken. amdenad, or urTierT-
dakavSirebul iatakebis wyvils Soris unda
iyos minimum erTi Sualeduri iataki. es,
Cveulebriv, gamoiyeneba saofise an komer-
ciul SenobebSi, sadac erTi gasasvleli
kibe SeiZleba iyos SemouzRudavi, rom
kibeebi sivrceSi yoveldRiuri cirkuli-
rebis nawili iyos. praqtikaSi, es arsebiTad
igivea, rac gamonaklisi 4. am gamonaklisis
mixedviT, orsarTulian SenobaSi SeiZleba
Segvxvdes ori gasasvleli kibe, romelTa-
gan erTi SemozRudulia, meore ki Ria.
9. H da I jgufis gamoyenebisgan gasxvavebul
gamoyenebebSi, interieris kibeebs, rom-
lebic emsaxureba avtomaturi saSxefebeli
sistemiT aRWurvili Senobis mxolod
pirvel da meore sarTulebs, ar sWird-
ebaT SemozRudva, Tu ori gasasvleli
saSualeba uzrunvelyofilia orive iat-
akidan, romelTac SemouzRudavi kibeebi
emsaxureba. SemouzRudavi kibeebi ar unda
iyos Ria sxva sarTulebisken.
gasasvleli gasasvlelidamatebiTi kibe
174 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Riobebi da gamavali Riobebi
§1020.1.1 da §1021.4-is mixedviT, gasasv-
lelis SemomzRudavebsa da gasasvlel
derefnebSi ar unda iyos Riobebi da
gamavali Riobebi, garda im Riobebisa,
romlebic saWiroa Cveulebriv gamoyen-
ebuli sivrceebidan SemomzRudavTan
misadgomad da SemomzRudavidan gasas-
vlelad. aqedan gamomdinare, gasasvle-
lis komponentebi, umTavresad, gamoyen-
ebulia, rogorc gasasvleli gzebi.
Riobis damcavebi orive gasasv-
leli derefnisa da gasasvle-
lis SemomzRudavebisTvis unda
Seesabamebodes §715-s. amdenad, 1 saaTiani
cecxlgamZleobis koeficientis kedlebs
unda hqondes 1 saaTiani cecxlgamZleo-
bis koeficientis mqone karebebi, 715.4
cxrilis Sesabamisad. sadac saWiroa
ufro maRali koeficientebi gasasvle-
lis SemomzRudavebisTvis, gasasvleli
derefnis konstruqciis koeficienti
da Riobis damcavebi aseve erTmaneTis
Sesabamisi unda iyos.
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
• §1021.4-is mixedviT, ar aris daSveb-uli, liftebi iRebodes gasasvleli derefnebisken.
• dasaSvebia mxolod is gamavali Riobebi, romlebic uzrunvelyofs gasasvleli der-efnebis misadgoms da gasasvleli dere- f nebis meqanikur sistemebTan misadgoms.
• gasasvlelis SemomzRudavebis gania-veba unda xdebodes garedan an arx-ebidan, romlebic SemozRudulia iseTive cecxlisgan damcaviT, rogo-riTac Satxebi.
• am moTxovnebis mizania, vertika-luri da horizontaluri gasasvle-lis SemomzRudavebi gaimijnos rac SeiZleba metad, rom uzrunvelyos am sivrceebs Soris usafrTxo gasasv-leli saSualebebi.
• patara farTobebi, rogoricaa meqani-kuri da eleqtro gayvanilobebis oTaxebi, SeiZleba Ria iyos gasasvleli derefnebisken, §402.4.6-is Sesabamisad, Tu maT aqvs 1 saaTiani koeficientis mqone karebebi.
Senobidan gasasvleligasasvlelTan misadgomi
gasasvleli
gasasvleli gza
MEANS OF EGRESS / 175
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
vertikaluri SemomzRudavis eqsterieris kedlebi§1020.1.4-Si axsnilia moTxovnebi, rom-
lebic gamoiyeneba vertikaluri gasas-
vlelis SemomzRudav eqsterieris
kedlebTan.
• sadac gasasvleli kibeebi mdebareobs Senobis perimetrTan, isini SeiZleba iyos damcavebis armqone Riobebi an koeficientis armqone konstruqciis kedlebi, §704-is Sesabamisad.
• sadac kibis ujredi Senobis peri-metridan gamoSverilia, Senobis eqsterieris kedels, romelic kibis ujredis SemomzRudav kedelTan qmnis 180 gradus an met kuTxes, ar Wirdeba damcavi.
• sadac es kuTxe 180 gradusze mcirea, Senobis eqsterieris kedeli unda iyos 1 saaTiani koeficicentis mqone konstruqcia da hqondes ¾ saaTiani koeficientis mqone Riobis damcavebi SemomzRudavidan horizontalurad 3048 mm sazRvrebSi da vertikalurad gruntis zedapiridan kibis an saxuravis (romelic ufro dabalia) yvelaze maRla mdebare baqnis zemoT 3048 mm wertilamde.
Senobidan gasasvlelis sacnobi barieri§1020.1.5 krZalavs gasasvlelis
SemomzRudavebSi kibeebis gagrZelebas
Senobidan gasasvleli donis qvemoT,
Tu ganTavsebuli ar aris nebadarTuli
barieri imisaTvis, rom mosargebleebi
ar Cavidnen Senobidan gasasvleli donis
qvemoT.
kibis niSnebi§1020.1.6 moiTxovs, rom gasasvlelis
niSnebi ganTavsdes samze meti sarTu-
lis momsaxure kibis SemomzRudavis
SigniT.
• mimarTulebis mimTiTebeli niSnebi unda ganTavsdes §1011-is Sesabamisad, romelic aregulirebs gasasvlelis niSnebs.
• es niSnebi unda miuTiTebdes iatakis dones TiToeul sarTulis baqanTan.
• gasasvlel niSanze aRniSnuli unda iyos, miemarTeba Tu ara kibe saxur-avze saxanZro misadgomisken, aseve, unda miuTiTebdes mosargebleebs Senobidan gasasvlelis donisken da mimarTulebisken.
• gasasvlelis niSnebi unda ganTavs-des iatakidan 1524 mm-iT maRla da advilad unda Candes karis gaRebis da daxurvis dros.
kibe No. 1iatakebi B, 4-is gavliT
3saxuravi miudgomeliagasasvleli I iatakTan
≥ 180°
< 180°
STAIR No. 1Floors B through 4
3No Roof AccessExit at Floor 1
176 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kvamlgaumtari SemomzRudavebi§1020.1.7-is moiTxovniT, maRliv
SenobebSi (§403), sadac iatakis zedapire-
bi saxanZro manqanis misadgomi yvelaze
dabali donidan 22 860 mm-ze maRlaa, da
miwisqveSa SenobebSi (§405), sadac iata-
kis zedapirebi Senobidan gasasvleli
donidan 9144 mm-ze dablaa, TiToeul
aucilebel gasasvlels unda hqondes
kvamlgaumtari SemomzRudavebi an pnev-
maturi kibeebi (sadac iqmneba wneva).
kibis SemomzRudavebi unda akmayofileb-
des §909.20-is moTxovnebs, romlebic
exeba kvamlgaumtar SemomzRudavebSi
arsebul cecxlisgan damcav sistemebs.
gasasvleli derefnebi§1021.1 Seicavs moTxovnebs gasasvleli
derefnebisTvis, romlebic gasasv-
lelTan misadgomSi arsebuli deref-
nebis moTxovnebis msgavsia, magram
meti SezRudvebi aqvs. gasasvleli
derefnebi ar unda gamoiyenebodes
sxva daniSnulebiT, garda gasasvleli
saSualebisa. isini hgavs kibeebis ver-
tikalur SemomzRudavebs, magram gamoi-
yeneba gasasvlelebis horizontaluri
nawilebisaTvis.
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
• kibeebi unda gadiodes sazogadoebriv gzaze an gasasvlel derefanSi, ezoSi an Ria sivrceSi, romelsac pirdapir sazogadoebriv gzasTan aqvs misadgomi.
• gasasvlel derefnebs ar unda hqondes sxva Riobebi, garda im Riobebisa, rom-lebic gankuTvnilia gasasvlelebad da aseTi Riobebi unda iyos 2 saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqcia.
• gamonaklisebis mixedviT, daSvebu-lia sxva Riobebi gasasvlel deref-nebSi, roca isini aRWurvilia wnevis SemqmneliT (pnevmatizirebulia) da daculia, rogorc kvamlgaumtari SemomzRudavi an pnevmaturi kibe (sadac iqmneba wneva).
• vertikaluri gasasvlelisa da gasasv-leli derefnis SemomzRudavebSi ar aris SezRuduli savali manZili, amdenad, simaRleSi SeiZleba iyos mrava-li sarTuli da sigrZeSi Zalian grZeli horizontaluri manZili. mizania is, rom sagangebo situaciaSi mosargeblee-bi daculi iyvnen da hqondeT sakmarisi dro imisaTvis, rom usafrTxod gaiaron gasasvlelisken savali manZili.
• gasasvleli derefnebis siganisad-mi moTxovnebi msgavsia gasasvleli sistemis sxva nawilebis moTxovnebisa. tipiuri gasasvleli derefnebis sigane minimum 1118 mm unda iyos, xolo 50 an naklebi mosargeblis momsaxure gasasv-leli derefnebisTvis - minimum 914 mm.
• karebebi gasasvlel derefnebSi ar unda iWrebodes 178 mm-ze metad, roca mTli-anad Riaa, an amcirebdes aucilebel siganes naxevarze metad mTlianad Ria poziciaSi.
• gasasvleli derefnebi unda iyos 1 saa-Tiani an meti cecxlgamZleobis koefi-cientis mqone konstruqcia, Tu dakav-Sirebulia gasasvlelis ufro maRali cecxlgamZleobis koeficientis mqone SemomzRudavTan.
> 2
2 8
60 m
m s
axan
Zr
o m
anqa
ni
s m
isad
go
mi
yvel
aze
dab
ali
do
ni
dan
zem
oT
> 91
44 m
m mi
wisq
veSa
Sen
obeb
isT
vis
MEANS OF EGRESS / 177
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
horizontaluri gasasvlelebi§1022 exeba horizontalur gasasvlelebs,
gasasvlelis specifikur gagebas, romlis
mixedviTac isini uzrunvelyofen ufro
metad TavSesafris Sualedur farTobs,
vidre gruntis niSnulisken absolutur
gasasvlel saSualebas. amgvari gageba
emyareba imas, rom Senobis or segments
Soris maRali xarisxis cecxlgamZleo-
bis mqone gammijnavis urzunvelyofiT,
mosargebleebs eZlevaT SesaZlebloba
gaiaron gammijnavSi, rac, arsebiTad,
warmoadgens cecxlisgan daculi ganyo-
filebis kedels da daculni iyvnen
safrTxisgan, romelmac Senobidan gasv-
lis saWiroeba warmoSva.
• horizontaluri gasasvleli aris kedeli, romelic mTlianad yofs Senobis iataks or an met calke gasas-vlelTan misadgom farTobad, rom uzrunvelyos cecxlisa da kvamlisgan dacva SemTxvevis warmoSobis adgilis gasasvlelTan misadgomi farTobidan. horizontaluri gasasvleli, arsebi-Tad, qmnis calke Senobebs TiToeuli iatakis doneze da iZleva erTi daculi farTobidan mereze gasvlis saSualebas ise, rom saWiro ar aris gasasvlelis SemomzRudavebSi an gasasvlel deref-nebSi Sesvla.
• horizontaluri gasasvlelis arsebi-Ti maxasiaTeblebia:
• gammijnavi unda iyos minimum 2 saaTiani cecxlgamZleobis konstruqcia.
• Riobis damcavebi damokidebulia ked-lis cecxlgamZleobis koeficientze.
• horizontaluri gasasvlelis mxareebs Soris ar unda iyos arxebis sistemebis an Senobis momsaxure sistemebis erTma-neTTan misaerTeblebi, rom cecxls an kvamls TavSesafris farTobze Sesvlis saSualeba ar mieces.
• horizontaluri gasasvlelebi SeiZleba ar asrulebdes Senobis nawilidan mxolod gasasvlelis fun-qcias. sadac ori an meti gasasvlelia saWiro, araumetes naxevari SeiZleba iyos horizontaluri gasasvleli.
• bevri SenobisTvis, horizontaluri gasasvlelis cnebis gamoyeneba saSu-alebas gvaZlevs, gamovtovoT erTi kibe an gasasvleli gza. Tu Senobis far-Tobi aRemateba daSvebul sidides da cecxlgamZle kedeli gamoiyeneba hor-izontalur gasasvlelad, TiToeuli segmentisaTvis saWiroa mxolod erTi kibe, da horizontaluri gasasvleli SeiZleba gamoyenebuli iyos, rogorc TiToeuli segmentis meore gasasv-leli.
gasasvleli 1
≥ ½ OL
gasasvleli 2
≥ ½ OL
OL = mosargebleTa datvirTva
kibe 1
kibe 2
225
225
225
225
OL = 450
OL = 450
2-sT. kedeli, 90-wT. karebebi
178 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
§1022.4 gansazRvravs, rom TavSesafris
farTobi, romliskenac horizontaluri
gasasvleli miemarTeba, iseTi zomis
unda iyos, rom daitios arsebuli
mosargebleTa datvirTvis 100%,
damatebuli im gasasvlelTan misadgomis
mosargebleTa datvirTvis 100%,
saidanac TavSesafarSi gadian. aseTi
TavSesafris iatakis farTobis tevadoba
unda ganisazRvros TiTo mosargebleze
0,28 m2 sufTa Tavisufali farTobis
daSvebiT, amaSi ar Sedis gasavlelebi,
holebi/koridorebi da derefnebi.
kibeebis, liftebisa da sxva Saxtebis
farTobi amaSi ar Sedis.
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
• Teoria, romelic safuZvlad udevs horizontalur gasasvlels, gulisx-mobs mosargebleebis gadaadgilebas im farTobidan, sadac Seqmnilia sagangebo situacia, meore usafrTxo TavSesafris farTobisken. Senobas, romelSic daproeqtebulia horizontaluri gasasvleli, aqvs ori momijnave far-Tobi, romelic SeiZleba asrulebdes rogorc gasasvlelTan misadgomis, ise horizontaluri gasasvlelis rols. mosargebleTa mosalodneli raodeno-bis dasatevad, horizontalur gasasv-lelad CaTvlili farTobi unda ite-vdes Tavis mosargebleTa datvirTvas damatebuli im farTobis datvirTvis 100% saidanac gamodian. es damatebiTi datviTva gamoTvlilia TiTo mosarge-bleze sufTa Tavisufali farTobi 0,28 m2, saavadmyofoebis gamoklebiT. amiT aRiarebulia, rom sagangebo situaciaSi SeiZleba adamianebis simWidrove meti iyos, magram mainc usafrTxod gavidnen. sadac SeiZleba iyvnen araambulatoriu-li pacientebi, iatakis farTobis moTx-ovnebi TiTo mosargebleze 2,8 m2-ia, rac uzrunvelyofs met sivrces sawolebisa da specetlebisTvis. daproeqtebis kri-teriumebi iTvaliswinebs gasasvlelis dinebis mimarTulebas. qvemoT mdebare farTobi, romelic iRebs mosargebleebs zemoT mdebare farTobidan, unda ite-vdes rogorc Tavis mosargebleTa dat-virTvas, ise momijnave sivrcis mosarge-bleebs. mxolod im SemTxvevebSi, roca horizontaluri gasasvleli funq-cionirebs orive mimarTulebiT, orive farTobis gasasvlelis tevadoba unda aRematebodes, Cveulebriv, TviTon far-TobisTvis saWiro tevadobas. ormxrivi gasasvleli dasaSvebia, roca TiToeul gasasvlelTan misadgomi farTobisTvis gasasvlelTan misadgomis daproeqtebis moTxovnebi TavisTavad dakmayofile-bulia.
• gasasvlelTan misadgomis tevado-bis daproeqteba Senobis segmentisT-vis, romelic asrulebs TavSesafris farTobis rols, unda efuZvnebodes Cveulebriv mosargebleTa datvirTvas da ar aris saWiro horizontaluri gasas-vlelebis gavliT amgvar TavSesafris farTobze Semosuli pirebis gamo gaz-rdili mosargebleTa datvirTvis gaT-valiswineba.
MEANS OF EGRESS / 179
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
eqsterieris gasasvleli pandusebi da kibeebi§1023 Seicavs moTxovnebs eqsterieris
gasasvleli pandusebisa da kibeebisaT-
vis, romlebic warmoadgens aucilebeli
gasasvleli saSualebebis komponentebs.
eqsterieris gasasvleli pandusebi da
kibeebi SeiZleba gamoyenebuli iyos
mosargebleebis gasasvlel saSualebe-
bad, 6 sarTuliani an 22 860 mm-ze nak-
lebi simaRlis SenobebSi.
• eqsterieris gasasvleli kibeebi, rom-
lebic aucilebeli gasasvleli saSuale-
bebis nawilia, Ria unda iyos erT mxares
da mTliani Ria farTobi unda iyos mini-
mum 3,3 m2 TiToeul iatakis donesTan da
TiToeul Sualedur baqanTan.
• TiToeuli Riobi unda iyos minimum
1067 mm simaRleze momijnave savali
zedapiridan.
• Ria farTobebi unda uyurebdes ezoebs,
Sida ezoebs an sazogadoebriv gzebs.
eqsterieris gasasvleli pandusebi da
kibeebi Senobis interierisgan unda
gaimijnos §1020.1-is Sesabamisad. am moTx-
ovnis gamonaklisebia:
1. R-1 an R-2 jgufis gamoyenebebisgan
gansxvavebul gamoyenebebSi, gruntis
niSnulidan araumetes orsarTulian
SenobebSi da sadac Senobidan gasas-
vleli pirvel sarTulzea, saWiro
ar aris damcavi. savali gza mxolod
erTi sarTuli simaRlisaa da imdenad
moklea, rom ar saWiroebs damcavs.
2. roca arsebobs eqsterieris gasasvleli
aivani, romelic aerTebs or erTmaneTis-
gan moSorebul eqsterieris panduss an
eqsterieris kibes 50%-iani Ria aivniT
da Riobebi aivnis zedapiridan mini-
mum 2134 mm-is zemoT, maSin damcavebi
saWiro ar aris. amiT aRiarebulia, rom
aivnidan ori gasasvleli saSualebis
arseboba ufro usafrTxoa, da am dac-
vas aZlierebs Riobebi, rac minimum-
amde amcirebs siTbos an momwamvleli
gazebis gasasvlel gzaze dagrovebis/
momwyvdevis SesaZleblobas.
3. eqsterieris pandusebi an kibeebi ar
saWiroebs damcavebs, sadac interieris
kibeebi SeiZleba aseve daucveli iyos
§1020.1-is Sesabamisad.
• meore kibemde
180 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Ria boloiani derefnebi§1023.6-is meoTxe gamonaklisi gamoiyen-
eba, roca arsebobs Ria boloiani deref-
nebi, romlebic ar aris gamijnuli gasas-
vleli kibeebisgan. damatebiTi gamijvna
interieridan kibemde saWiro ar aris,
Tu daculia ramdenime (ara gamonaklise-
bi) piroba.
gasasvlelebis saproeqto moTxovnebi
• Senoba, derefnebisa da gasasvleli kibeebis CaTvliT, mTlianad unda iyos aRWurvili saSxefebeli siste-mebiT.
• Ria boloebiani derefnebi unda akmay-ofilebdes §1017-is yvela moTxovnas, rogorebicaa: cecxlgamZleoba, sigane, simaRle da Cixebi.
• individualuri sivrceebidan dere-fanTan misadgomi.
• derefnis orive bolo unda uerT-debodes gasasvlel kibes, §1023-is Sesabamisad, romelic exeba Riaobasa da ezoebTan an sazogadoebriv gzebT-an mosazRvreobas.
• sadac derefani uxvevs 45 gradusze metad, unda iyos araumcires 3,3 m2 Ria farTobis mqone Tavisufali Riobi an damatebiTi eqsterieris kibe. Riobebi unda ganTavsdes ise, rom minimumamde Semcirdes kvamlis an momwamvleli gazebis dagrovebis SesaZlebloba. (es debuleba eqvemdebareba nebarTvis gamcemis interpretirebas.)
MEANS OF EGRESS / 181
Senobidan gasasvleli
§1024 Seicavs debulebebs Senobidan gasas-
vlelis dasaproeqteblad. Senobidan
gasasvleli aris gasasvleli saSualebebis
mesame da bolo nawili. is iwyeba, sadac
Senobis mosargebleebi toveben gasasv-
leli saSualebebis gasasvlelis nawils da
bolovdeba, sadac isini gadian sazogadoe-
briv gzaze. nebarTvis gamcemma SeiZleba
gadawyvitos, ramdenad unda moSordnen
gansaxilvel nagebobas mosargebleebi,
rom usafrTxod iyvnen da am SemTxvevebSi,
Senobidan gasasvleli SeiZleba gadiodes
gasasvleli Sida ezos gavliT. gasasv-
leli ezoebSi igulisxmeba Sida ezo an
ezo, romelic uzrunvelyofs misadgoms
sazogadoebriv gzasTan.
• Senobidan gasasvleli unda iyos gruntis niSnulTan an uzrunvely-ofdes gruntis niSnulTan pirdapir misadgoms. gruntis niSnulis doneze arsebuli yvela gasasvleli iTvle-ba Senobidan gasasvlelis nawilad. Senobidan gasasvlelSi arsebuli sava-li gzis sigrZe SezRuduli ar aris.
• Senobidan gasasvleli ar unda brun-debodes SenobaSi. amdenad, roca mosargebleebi gadian gasasvlelidan, maT ar unda SeeZloT gasasvlelebis, Tundac SemozRuduli gasasvleleb-is, saSualebiT ukan dabruneba.
Senobidan gasasvleli
gasasvlelTan misadgomi
gasasvleli
gasasvleli ezo
quCa an sazogadoebriv gza
182 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Senobidan gasasvleli Sualeduri sivrceeebis gavliT Senobidan gasasvleli gza unda uerTde-
bodes sazogadoebriv gzaze gasasvlels
Sualeduri sivrceebis gareSe, specifi-
kuri pirobebis gamoklebiT:
Senobidan gasasvlelis saproeqto moTxovnebi
1. aucilebeli gasasvlelis SemomzRudavebis raodenobisa da tevadobis 50% SeiZleba gadiodes Senobidan gasasvlelis doneze arseb-uli farTobebis gavliT, roca qvemoT mocemuli yvela piroba daculia:
1.1 aseTi gasasvlelis SemomzRudavebi Tavisufali da Cauxergavi gziT gadis Senobis eqsterierSi.
1.2 Senobidan gasasvleli done mTlianad gamijnulia qvemoT mdebare farTo-bisgan cecxlgamZle konstruqciiT, romlis cecxlgamZleobis koefi-cienti Seesabameba gasasvlelis SemomzRudavisTvis aucilebel cecx-lgamZleobis koeficients. (naTeli ar aris, ratom exeba es mxolod qve-moT mdebare farTobebs da arc is, rogor unda moviqceT, roca qvemoT ar mdebareobs farTobebi.)
1.3 gasasvlelis SemomzRudavidan gasasvleli gza mTlianad aris daculi saSxefebeli sistemiT.
2. gasasvlelis SemomzRudavebis raodenobisa da tevadobis maqsimum 50% SeiZleba gadiodes vestibiu-lis gavliT, roca daculia qvemoT mocemuli yvela piroba:
2.1 vestibiuli gamijnulia qvemoT mde-bare farTobebisgan cecxlgamZle konstruqciiT, romelic gasasvle-lis SemomzRudavis Sesaferisia.
2.2 vestibiulis siRrme Senobis eqs-terieridan araumetes 3048 mm-ia, xolo sigane - araumetes 9144 mm.
2.3 Senobidan gasasvlelis doneze vestibiuli gamijnulia kon-struqciiT, romelic liTonis CarCoSi Casmuli armirebuli minis eqvivalenturia. es, §715.5.3-is mixedviT, daaxloebiT ¾ saaTiani cecxlgamZleobis koeficientis mqone konstruqciis eqvivalentu-ria.
2.4 farTobi gamoiyeneba mxolod gasasv-lel saSualebebad da gadis pirda-pir gareT.
3. §1020.1, gamonalisi 5-is Sesabamis Ria avtosadgom garaJebSi mdebare kibeebi dasaSvebia gadidoes Ria avtosadgo-mi garaJis gavliT Senobidan gasasv-lelis doneze.
MEANS OF EGRESS / 183
Senobidan gasasvlelis saproeqto moTxovnebi
Senobidan gasasvlelis tevadoba§1024.2 moiTxovs, rom Senobidan gasas-vlelis tevadoba ar iyos im gasasv-lelebis tevadobaze naklebi, romleb-sac is emsaxureba.
Senobidan gasasvlelis mdebareoba§1024.3 moiTxovs, rom Senobidan gasasv-lelis komponentebi gaimijnos momij-nave miwis nakveTis sazRvridan minimum 3048 mm sivrciT, da imave miwis nakveTze mdebare sxva Senobebisgan, Tu momijnave elementebs ar aqvs miniWebuli §704-is Sesabamisi cecxlgamZleobis koefici-enti, cecxlgamyofi manZilidan gamom-dinare.
Senobidan gasasvlelis komponentebi§1024.4-is mixedviT, Senobidan gasasvle-lis komponentebi unda mdebareobdes Senobis konvertis gareT da sakmari-sad Ria unda iyos imisaTvis, rom xeli SeuSalos kvamlisa da momwamvleli gaze-bis dagrovebas.
gasasvleli Sida ezoebi§1024.5 moiTxovs, rom gasasvleli Sida ezoebi akmayofilebdes derefne-bisa da gasasvleli gzebis moTxovnebs Tavisufal siganesTan da karis SeWris siRrmesTan dakavSirebiT.
• roca gasasvleli Sida ezo aucileb-el gasasvlelze ganieria, sigane unda Semcirdes TandaTanobiT da araum-cires 30 gradusiani kuTxiT. es imis-aTvis, rom ar Seiqmnas Sida kuTxeebi, sadac SeiZleba mosargebleebi moemw-yvdnen adamianTa didi jgufebis mier Seqmnili wnexis gamo sagangebo situ-aciisas Senobidan gasvlis dros. es aris kidev erTi magaliTi wylis dine-bis gasasvlelTan analogisa.
• gasasvleli Sida ezoebi Ria sivr-ceebia, romlebic uzrunvelyofs mis-adgoms sazogadoebriv gzasTan erTi an meti gasasvlelis saSualebiT.
• 3048 mm-ze viwro gasasvleli Sida ezoe-bi unda iyos 1 saaTiani koeficientis mqone konstruqcia Sida ezos iataki-dan 3048 mm-is zemoT.
• Riobebs aseT gasasvlel Sida ezoebSi unda hqondes ¾ saaTiani koeficientis mqone Riobis damcavebi, romlebic fiq-sirebuli an TviTdaxurvadia, garda R-3 jgufis gamoyenebebSi an sadac Sida ezo emsaxureba aTze nakleb mosarge-bleTa datvirTvas.
184 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
§1025 Seicavs moTxovnebs, romlebic
exeba uSualod TavSeyris gamoyenebebis
gasasvlelebs da romlebic me-10 Tavis
zogadi moTxovnebisaTvis damatebiTia.
Zalian didi TavSeyris gamoyenebebs unda
hqondes kvamlisgan daculi dasajdomi
adgilebi. aseTi didi TavSeyris gamoy-
enebebi wlis ganmavlobaSi imdenad cota
proeqtdeba da igeba, rom am wignSi masze
saubari saWirod ar miviCnieT. Tumca,
arsebobs ramdenime ZiriTadi principi,
romelic gamoiyeneba TavSeyris gamoyen-
ebebTan da romelic unda vicodeT.
TavSeyris farTobidan gasasvleli
• TavSeyris farTobebs, sadac 300-ze meti dasajdomi adgilia, §1025.2-is Sesabamisad unda hqondes `mTavari gasasvleli~. es gasasvlelebi iseTi zomisa unda iyos, rom daitios TavSeyris sivrcis mosargebleTa dat-virTvis araumcires naxevari. mTavari gasasvleli unda iyos sazogadoe-briv gzaze an unda hqondes minimum 3048 mm siganis advilad misadgomi gza, romelic quCaSi an sazogadoebriv gzaze gadis.
• garda mTavari gasasvlelisa, 300 an meti mosargeblisaTvis gankuTvni-li TavSeyris farTobebis TiToeul doneze unda iyos damatebiTi gasas-vleli saSualebebi, romlebic moem-saxureba am donis mosargebleTa dat-virTvis minimum naxevars.
• A jgufis gamoyenebebSi mdebare aivnebs, 50 an meti mosargebleTa datvirT-viT, unda hqondes ori gasasvleli saSualeba aivnis TiToeul mxares, romelTagan erTi gasasvleli saSu-aleba miemarTeba pirdapir gasasvle-lisken.
• §1025.7: savali manZili:
• §1025.8: saerTo savali manZili:
• §1025. 9-10: gasavlelebi:
• §1025.11: TavSeyris farTobis savali zedapirebi:
• §1025.13-14 saxelurebi da damcavebi.
gasasvlelis mimarTuleba
sazogadoebrivi gza
meore gasasvleli
saSualeba mTavari
gasasvlelis garda
kargia foies an sxva Sualeduri sivrcis gavliT erTi gasas-vlelisken wasasvle-lad
11misadgomobame-11 Tavi aregulirebs `fizikuri SesaZleblobebis SezRudvis mqone pire-
bisaTvis misadgomi Senobebis~ daproeqtebasa da mSeneblobas. amdenad, am nawilis
miznebidan gamomdinare, IBC-is ganmarteba gansxvavdeba sxvadasxva Statisa da
federalur standartebSi mocemuli ganmartebisgan, sadac saubaria SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirebze. ganmartebebs Soris es mciredi gansxvaveba wina
planze swevs kodis am Tavis mTavar sakiTxs, rac unda gvaxsovdes. federaluri
kanonis terminebis an Statis kodis modifikaciebis mixedviT adgilobrivi
kodebi xSirad ufro tevadia da sakmaod aRemateba IBC-is ZiriTad moTxovnebs.
damproeqtebelma unda icodes, rom bevr Stats mniSvnelovnad gansxvavebuli,
adgilobrivad SemuSavebuli misadgomobis moTxovnebi aqvs; zogierT SemTxvevaSi,
Statebs pirdapir aqvs gadawerili me-11 Tavi mTlianad. amdenad, damproeqtebelma
kodis ZiriTadi debulebebi unda Seadaros federalur kriteriumebs, aseve,
Statisa da adgilobriv modifikaciebs. sxva Tavebisgan gansxvavebiT, am Tavis
mixedviT, upiratesoba eniWeba adgilobrivi mmarTvelobis mier SemuSavebul
modifikaciebs, romlebic mniSvnelovnad da didad SeiZleba gansxvavdebodes
IBC-is ZiriTadi moTxovnebisgan. damproeqtebeli unda darwmundes, rom sworad
SearCia misadgomobis kodi calkeuli proeqtisTvis.
vinaidan misadgomobisaTvis gansazRvrul nawilSi gadamisamarTebaa §3409-ze
(misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis), xsenebuli nawili ganxiluli iqneba,
rogorc am Tavis nawili. aseve, darwmunebulni varT, rom `misadgomobis damate-
biTi moTxovnebis~ ramdenime nawili, romelic mocemulia kodis danarT E-Si, gam-
oiyeneba Americans with Disabilities Act (ADA)-is (SezRuduli SesaZleblobebis mqone
amerikelebis Sesaxeb aqti) an adgilobriv cvlilebebSi Sesuli pirobebis umete-
sobis arsebobis dros. damproeqtebelma uflebamosili organosgan unda miiRos
dadastureba imisa, rom am danarTis statusi damtkicebulia. axal da arsebul
SenobebTan dakavSirebul miznobriv debulebebs Soris urTierTkavSiris gamo,
avtorebi varaudoben, rom 34-e TavSi mocemuli debulebebi arsebuli Senobebis
Sesaxeb ZalaSi Seva da danarTi E miRebuli iqneba. amdenad, me-11 Tavis ganxilvisas
visaubrebT, rogorc kodis ZiriTadi nawilze, ise danarTze.
186 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
misadgomobis daproeqteba
daproeqtebisas ufro da ufro mniSvnelo-
vani xdeba moTxovna, Senobebi misadgomi
iyos pirebisTvis, romelTac SezRuduli
SesaZleblobebi aqvT. aman kidev ufro
didi mniSvneloba SeiZina mas Semdeg,
rac 1990 wels miiRes aqti SezRuduli
SesaZleblobebis mqone amerikelebis
Sesaxeb (ADA). am wignSi Sevida sacxovri-
sis misadgomobis moTxovnebis ganxilva,
radgan saganmanaTleblo dawesebulebe-
bis programaSi SeiZleba gaTvaliswineb-
uli iyos sacxovrebeli an saZinebeli
erTeulebis arseboba. es iqneba damatebiTi
diskusia SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa misadgomobis debulebebze,
xolo mTavari ganxilvis sagania iseTi
sargeblobebi, rogoricaa: TavSeyris far-
Tobebi, saklaso oTaxebi, kvebis obieqtebi
da dRiuri zrunvis dawesebulebebi, rac
ufro tipiuria saganmanaTleblo gamoyen-
ebebisaTvis.
samodelo kodebSi Sedis misadgomobis
moTxovnebi, romlebic unda SeuTavsdes
ADA-s moTxovnebs. Tumca, damproeqteb-
els unda axsovdes, rom nebarTvis gamcemis
mier gegmis ganxilva mxolod samSeneblo
kodis debulebebTan Sesabamisobis dadge-
nas isaxavs miznad. samodelo kodebi,
Cveulebriv, ar iTvleba ADA-s eqvivalen-
tur alternativad da kodTan Sesabamisoba
ar iZleva ADA-Tan Sesabamisobis garantias.
amdenad, arcerTi damproeqtebeli ar unda
daeyrdnos mxolod kods misadgomobis
moTxovnebTan Sesabamisobis dadgenis
dros. yvela proeqti aseve yuradRebiT
unda Sedardes ADA-s debulebebTan, rom
federalur kanonTan SesabamisobaSi iyos.
unda gvaxsovdes, rom nebarTvis gamcemis
mier dasturs ar aqvs kavSiri ADA-s gamoy-
enebasTan. nebarTvis gamcemi ar amowmebs
ADA-Tan Sesabamisobas da am federaluri
kanonis ZalaSi Seyvana ar Sedis arc mis
uflebamosilebaSi da arc movaleobaSi.
misadgomad aucilebeli daSorebebi
da misawvdomi manZilebis sazRvrebi/
diapazonebi kodSi gansazRvrulia,
umTavresad, im pirebisTvis, romlebic
specetliT sargebloben. mniSvnelova-
nia, gvaxsovdes, rom SezRuduli unari
gulisxmobs rogorc SegrZnebiT, ise
gonebriv SezRudvebs da ara mxolod
moZraobis SezRudvas. damproeqtebelma
aseve unda gaiTvaliswinos mxedvelobi-
sa da smenis SezRudvis mqone adamianebi.
moZraobis SezRudvis mqone pirebis mis-
adgomobasTan dakavSirebuli debule-
bebi moicavs SezRudvebis did nawils,
Tumca damproeqtebelma, koordinireb-
uli formiT, aseve unda gaiTvaliswinos
sxva SezRudvebis mqone jgufebi, rogor-
icaa, magaliTad, jujoba. SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa erTi
jgufisaTvis miRebuli saproeqto gad-
awyvetiT ar unda dazaraldes gansx-
vavebuli SezRudvebis mqone pirTa sxva
jgufi.
Senobebis misadgomobas yuradRebiT
adevneben Tvals advokaturis mraval-
ricxovani jgufebi. isini sistematurad
amowmeben SenobebTan misadgomobis deb-
ulebebis arseboba-ararsebobas. Senobis
misadgomobasTan pretenzia yvelaze
xSirad warmoiSoba Senobis vargisad
aRiarebis Semdeg kodis an kanonebis
mixedviT Semowmebis dros, rac SeiZleba
proeqtis dasrulebis Semdeg moxdes.
Tu daaskvnian, rom Senobas ar aqvs sakma-
risi misadgomoba, aseTi Senoba SeiZleba
gamoyenebis mTel periodSi dakvirvebis
sagani gaxdes. Cveni rCevaa: Tu ar aris
gadawyvetili, Sesruldes Tu ara mis-
adgomobis moTxovnebi, damproeqtebelma
da Senobis mesakuTrem upiratesoba unda
mianiWon misadgomobis uzrunvelyofas.
kodSi gansazRvruli misadgomobis
ZiriTadi moTxovnebi ganviTarda wina
samodelo kodebidan da miznobrivi
kriteriumebidan. kodi moiTxovs, rom
Senobebi da nagebobebi daproeqtdes da
aigos kodis misadgomobis moTxovnebis
Sesabamisad, aseve, miTiTebul standart-
Si, ICC A117.1-Si (amieridan, pirdapir
A117.1), gabaritebisaTvis gansazRvruli
detaluri moTxovnebis Sesabamisad.
me-11 Tavis debulebebi koncentrire-
bulia imaze, rom damproeqtebelsa da
nebarTvis gamcems daexmaros imis gan-
sazRvraSi, sad da ra raodenobiT gamoi-
yenos debulebebi. magaliTad, ramdeni
aucilebeli misadgomi oTaxi unda iyos
sastumroSi. sastumros aseTi misadgomi
oTaxebis gabaritebi da teqnikuri moTx-
ovnebi mocemulia A117.1-Si. amdenad,
damproeqtebels mimdinare gadamisa-
marTebebisaTvis unda hqondes A117.1-
is asli, rom daakmayofilos kodis mis-
adgomobis moTxovnebi.
damproeqteblebma unda waikiTxon da
srulyofilad gaecnon A117.1-is deta-
lur moTxovnebs. aq am standartis
mxolod garkveul nawilebs SevexebiT.
A117.1-is sruli da detaluri axsna
sxva wignis Temaa. A117.1 Zalian hgavs
SezRuduli SesaZleblobebis mqone
amerikelebis Sesaxeb aqtis misadgomo-
bis direqtivebs (ADAAG), magram iden-
turi ar aris. da kvlav vimeorebT, rom
SesabamisobaSi dasarwmuneblad, damp-
roeqtebelma unda gaiTvaliswinos
rogorc adgilobrivi modificirebuli
kodi, ise ADA. dResdReobiT aris A117.1-
isa da ADAAG-is koordinirebis mcde-
loba, magram albaT A117.1-s, ADAAG-sa da
misadgomobis adgilobriv kodebs Soris
mciredi gansxvavebebi yovelTvis iqneba.
amdenad, damproeqtebelma Sedarebis
safuZvelze unda gansazRvros, romeli
specifikuri standartebi gamoiyenos ama
Tu im proeqtisaTvis.
ACCESSIBILITY / 187
damproeqtebeli aseve srulyofi-
lad unda icnobdes SezRuduli
SesaZleblobebis mqone amerikelebis
Sesaxeb aqts (ADA), gansakuTrebiT, ADA-
is misadgomobis direqtivebs (ADAAG).
ADAAG-Si mocemulia daproeqtebis
federaluri fundamenturi krite-
riumebi misadgomobisaTvis. kodis-
gan gansxvavebiT, ADA aris samoqalaqo
samarTlis kanoni da gamoiyeneba sxva-
dasxva SemTxvevebSi. kodisgan gansx-
vavebiT, is SeiZleba aseve gamoyenebu-
li iyos retroaqtiulad (warsulTan
dakavSirebiT) sxvadasxva SemTxvevebSi.
daproeqtebis dawyebamde unda vicodeT,
rom proeqtisTvis unda gamoviyenoT
rogorc ADAAG, ise kodi (adgilobriv
modificirebuli). gamoyenebadobas
da federalur direqtivebs, adgilo-
briv modifikaciebsa da kods Soris
potenciuri Seusabamobebis detaluri
Sedareba scildeba am wignis kompetenci-
is sazRvrebs, Tumca damproeqtebelma
daproeqtebisas unda gamoiyenos ara
mxolod kodi, aramed ADAAG da adgi-
lobrivi modifikaciebic.
aqti SezRuduli SesaZleblobebis amerikelebisTvis
• SeiswavleT A117.1-is diagramebi, rom gasagebi gaxdes am Tavisufal man-ZilebTan dakavSirebuli debulebe-bi. Tavisufali manZilebi saSuale-bas unda iZleodes, specetli gavides gaRebul karSi, Semouaros dabrkole-bebs da datrialdes an mobrundes.
• misaRebia aseTi manevrirebis oTaxis alternatiuli saSualebis Cveneba, magram damproeqtebelma unda icodes, rogor moZraobs specetli da daproeqtebis kriteriumebi iseve, rogorc icis, rogor moZraobs man-qana avtosadgom farTobze an rogor udgeba sabarguli datvirTvis baqans. aseTive codnaa saWiro imisaTvis, rom damproeqtebelma sworad, specetlSi mjdomi adamianebisaTvis misawvdomad ganaTavsos samarTavi CamrTvelebi an mowyobilobebi.
damproeqteblebma gansakuTrebuli yura-
dReba unda miaqcion karis Tavisufal
manZilebTan da baqnebTan dakavSirebul
moTxovnebs, romlebic Sesulia A117.1-Si.
moTxovnebi, romlebic exeba Tavisufal
da swor baqnebs da Tavisufal manZilebs
karebebis saketian mxares, damokidebu-
lia imaze, rogori mimarTulebiT udge-
bian moZraobis SezRudvis mqone pirebi
kars. mniSvnelovania, sarTulis gegmaSi
daproeqtebis sawyis etapzeve iqnas gaT-
valiswinebuli sivrce am Tavisufali
manZilebisaTvis.
damproeqtebelma unda gaiTvaliswinos
midgomis konfiguracia da midgomis mxare,
rom gansazRvros, romeli kriteriumebi
gamoiyenos. Tu dagegmarebis dasawyisSive
ar iqna gaTvaliswinebuli es Tavisufali
manZilebi, Semdeg Zalian Zneli iqneba
maTi uzrunvelyofa sarTulis gegmebSi
mniSvnelovani cvlilebebis gareSe. mniS-
vnelovania, rom aseT Tavisufal man-
ZilebTan dakavSirebuli kriteriumebi
karebebisa da A da B tipebis sacxorebeli
erTeulebisaTvis daproeqtdes da aigos
A117.1-is Sesabamisad da adreve iqnas
Seswavlili da gegmebSi CarTuli `samar-
Tliani sacxovrisis Sesaxeb federaluri
aqtis~ saxelmZRvanelo principebi.
188 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
ganmartebebi
misadgomi gzamisadgomi gzis daniSnulebaa,
SezRuduli SesaZleblobebis mqone
pirebs misces saSualeba, Sevidnen
SenobaSi, Sevidnen da gamovidnen sasur-
veli daniSnulebis mqone sivrceebSi,
da Semdeg gamovidnen Senobidan. aseve
aucilebelia, misadgomi iyos iseTi
damxmare daniSnulebis mqone mowyo-
bilobebi, rogorebicaa: tualetebis
aRWurviloba, telefonebi da sasmeli
wylis fantanebi. mizania, SezRuduli
SesaZleblobebis mqone adamianebma
srulad isargeblon yvela funqciiT,
ise rom atipiuri mopyrobis saWiroeba
minimumamde Semcirdes. aseT araTana-
bar mopyrobad SeiZleba CaTvliliyo
calke gzebis an damxmare saSualebebis
uzrunvelyofa, magaliTad, rogoricaa
specetlisTvis gankuTvnili liftebi.
kargi iqneba, mudam gvaxsovdes uni-
versaluri daproeqtebis koncefcia.
universaluri daproeqtebis miza-
nia, Senobebi misadgomi iyos sxvadasx-
va SesaZleblobebis mqone adamiane-
bisaTvis, moZraobis unaris, fizikuri
SesaZleblobebis, zomis, asakis an gone-
brivi SesaZleblobebis miuxedavad.
misadgomi gzebis daproeqtebisas, damp-
roeqtebels unda axsovdes yvela tipis
unarSezRudva. naSverebma SeiZleba vneba
miayenos mxedvelobis SezRudvis mqone
adamianebs, aseve, specetlSi mjdomma an
moZraobis SezRudvis mqone adamianebma
SeiZleba raime daiSavon qanobis cvli-
lebis, mag., pandusebis an kibeebis gamo.
TavSesafris farTobebis moTxovnebi,
romlebic ganxilulia me-10 TavSi, aRi-
arebs, rom normalur pirobebSi SenobaSi
Sesuli SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebi ar unda gamovidnen
Senobidan sagangebo situaciebSi.
TavSesafris farTobebis Sesaxeb deb-
ulebebi ixileT §1007.6-Si.
• proeqtSi misadgomobis safuZvels warmoadgens misadgomi gzis uzrun-velyofa. §1102.1-Si, `misadgomi gzis~ ganmartebisas gamoyenebulia sityvebi: `uwyveti~ da `Cauxergavi~. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis mier gamosayenebeli gza ar unda wyvetdes maT Senobis iseTi sivr-ceebis an elementebisgan, romelTa gamoyenebis uflebac maT aqvT. kodis sxva nawilebSi an misadgomobis Sesaxeb dokumentebSi `gzas~ xSirad uwode-ben `moZraobis mimarTulebas~ .
• misadgom gzebze SeiZleba 1:12 an nak-leb qanobiani pandusebis gamoyen-eba, romlebic akmayofilebs A117.1-is teqnikur moTxovnebs.
• daxrili zedapiri, romlis qanobi 1:20-ze naklebia, ar iTvleba pandusad. misadgom gzebze dasaSvebia aseTi qanobebis gamoyeneba, Tu karebebTan an mimarTulebis Secvlis adgilebSi aris brtyeli farTobebi, rogorc amas moiTxovs A117.1.
• kodisa da Sesabamisi standart-ebis mixedviT, `sworad~ iTvleba qanobebi 6,35 mm yovel 304,8 mm eqster-ieris baqnebze, romlebic uzrunve-lyofilia drenaJirebisaTvis, magram aseve iTvaliswinebs SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis saWiroebebs.
•
moZraobis mimarTuleba grZeldeba dasaproeqtebeli adgilis kidemde. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pire-bi xSirad damokidebulni arian sazoga-doebriv transportze da SesaZlebeli unda iyos miwis nakveTis gadakveTa da SenobasTan misvla fexiT mosiaruleTaT-vis misadgomi wertilebidan.
P1
12
120
ACCESSIBILITY / 189
ganmartebebi
sacxovrebeli erTeulebis tipebirogorc A, ise B tipis sacxovrebeli
erTeulebis uzrunvelyofasTan dakav-
Sirebuli moTxovnebi gamoiyeneba sacx-
ovrebeli erTeulebis ufro farTo
kategoriasTan. am moTxovnebma mniS-
vnelovnad Secvala sivrcis mimarT
moTxovnebi erT doniani ramdenime
ojaxis sacxovrisis da mravaldoniani
SenobebisaTvis, sadac uzrunvelyo-
filia liftebi. R-jgufis gamoyenebe-
bis damproeqteblebma yuradRebiT unda
Seiswavlon miznobrivi moTxovnebi.
aRsaniSnavia, aseve, rom marTalia, kodi
Sesworebulia `samarTliani sacxovri-
sis Sesaxeb federaluris aqtis~ moTx-
ovnebis Sesabamisad, damproeqteblebma
unda gadaxedon am moTxovnebs, raTa
darwmundnen, rom proeqti akmayofilebs
rogorc federalur, ise adgilobriv
moTxovnebs.
teqnikurad SeuZlebeli/ganuxorcielebaditermini ̀ teqnikurad SeuZlebeli/ganux-
orcielebadi~ yuradRebiT Seswavlasa da
didi sifrTxiliT gamoyenebas moiTx-
ovs. es ganmarteba gvxvdeba 34-e TavSi,
romelic exeba arsebul Senobebs da gam-
oiyeneba mxolod arsebuli Senobebis
gadakeTebisas, sadac misadgomobis
uzrunvelsayofad saWiroa struqturis
mniSvnelovani mzidi nawilebis aReba, an
sadac adgilTan dakavSirebuli an sxva
fizikuri problemis gamo SeuZlebelia
kodSi moTxovnili misadgomobis
uzrunvelyofa. am debulebis gamoyene-
bam SeiZleba gamoiwvios konfliqti ADA-
Tan an adgilobriv modificirebul
kodTan. aseT regulaciebs an kanonmde-
blobas SeiZleba sxvagvari kriteriumebi
hqondes teqnikurad ganuxorcieleblo-
bis gansazRvrisaTvis, vidre kodis am
nawilSia mocemuli. am debulebis gamoy-
eneba dasaSvebia mxolod damkveTTan da
adgilobriv uflebamosil organosTan
konsultaciebis Semdeg.
• A da B tipis sacxovrebeli erTeuleb-isaTvis arsebuli ganmartebebi da moTxovnebi kodSi Sevida imi-saTvis, rom kodis moTxovnebi `samarTliani sacxovrisis Sesaxeb federaluris aqtis (FFHA)~ saxelmZR-vanelo principebis Sesabamisi yofil-iyo. arsebuli pirobebis mixedviT, sacxovreblis daproeqtebisas, damp-roeqtebels SeuZlia uzrunvelyos mTlianad misadgomi erTeulebi, A117.1-is Sesabamisad (tipi A) an adap-tirebadi erTeulebi (tipi B). am sacxovrebeli erTeulebis Sesabamisi moTxovnebi Sesulia §1107-Si. gegmis gabaritebis moTxovnebi mniSvnelova-nia zogierTi tipis erTeulisTvis, radgan Tavisufali manZilebi gaT-valiswinebuli unda iyos momavalSi adaptirebad erTeulebSi misadgomo-bis uzrunvelsayofad.
• misadgomobisaTvis saWiro garkveu-li elementebi, rogoricaa: mosaWidi Zelebi, dadablebuli daxlebi da karadebis qveS Tavisufali sivrcee-bi, adaptirebad erTeulebSi unda damontaJdes mogvianebiT. iseTi samSeneblo detalebi/elementebi, rogoricaa gadakeTebadi karadebi da kedlSi samagris gaTvaliswineba mosaWidi ZelebisTvis, aucilebelia imisaTvis, rom misadgom erTeulad gadakeTeba gaadvildes da saWiro ar gaxdes didi rekonstruqcia.
190 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
moTxovnebi regulirebis sagnis mimarT
moTxovnebi regulirebis sagnis mimarT §1103.1-is mixedviT, misadgomobis
moTxovnebi exeba rogorc Senobebs, ise
adgilebs, sadac isinia ganTavsebuli.
Cveulebriv, misadgomi gza unda gag-
rZeldes miwis nakveTis sazRvrebamde.
ar aris aucilebeli, moZraobis yvela
mimarTuleba misadgomi iyos, magram
rogorc SenobaSi, ise Senobis gareT da
miwis nakveTze, unda gadiodes advilad
misadgomi gza.
gamonaklisebi§1003.2-Si gansazRvrulia misadgomobis
moTxovnebis gamonaklisebi da es gamo-
naklisebi gadanawilebulia kodis sxva
Tavebis nawilebSi. gamonaklisebi exeba,
zogadad, mcire gamoyenebis sivrceebs
da sivrceebs, sadac misadgomobis
uzrunvelyofa ar iqneboda sivrcis
gamoyenebis proporciuli. Tumca, kidev
erTxel unda aRiniSnos isic, rom kodSi
mocemuli gamonaklisebi SeiZleba ar
Seesabamebodes federalur an adgilobriv
kanonebsa da regulaciebs da yuradRebiT
unda gadamowmdes.
misadgomobasTan dakavSirebuli speci-fikuri gamonaklisebi IBC-Si moicavs Semdegs:
• indiviadualuri muSa sadgurebi SeiZ-leba ar iyos misadgomi, magram unda iyos misadgom gzaze. amdenad, muSa sadgu-rebisken mimavali gasavlelebis sigane unda akmayofilebdes misadgomobis moTxovnas.
• izolirebuli sacxovreblebi, rogo-ricaa erTi ojaxis binebi da dupleqsebi, maTi ganlagebis adgilebTan da mowyo-bilobebTan erTad, ar saWiroebs misadgomobas.
• U jgufis gamoyenebebs, romlebic ar aris Ria farTo sazogadoebisaTvis an moeTxoveba misadgomi avtosadgomi, ar exeba misadgomobis moTxovnebi.
• samSeneblo moednebs ar sWirdeba misadgomoba.
• amaRlebuli farTobebi, SezRuduli misadgomis mqone farTobebi, mowyobi-lobebisTvis gankuTvnili sivrceebi da erTi mosargeblisTvis gankuTvnili nagebobebi, rogoricaa: dacvis sad-gurebi, xaraCoebi, gamouyenebeli fuZis sarTulebi, elevatoris ormoebi an sakontrolo postebi/gadasaxdeli kabinebi ar saWiroebs misadgomobas.
• R-1 gamoyenebebi, sadac 5-ze naklebi saZinebeli oTaxia, romlebic aseve war-moadgens mesakuTris sacxovrebels, ar saWiroebs misadgomobas.
• §1103.2.12-is mixedviT, sadac dRi-uri zrunvis dawesebuleba aris sacxovrebeli erTeulis nawili, nagebobis mxolod is nawili unda iyos misadgomi, romelic dRiuri zrunvisaTvisaa gamoyenebuli.
• gagrilebisa da gayinvis oTaxebi ar saWiroebs misadgomobas, Tu maT iyeneben mxolod TanamSromlebi. misadgomobis adgilobrivi moTxovnebi unda gadamowmdes adgilobriv uflebamosil organosTan. aRsaniSnavia, rom aseT gagrilebis oTaxebTan mowyobilia pandusiani savali gzebi da damproeqtebelma is unda ganixilos, rogorc misadgomobis uzrunvelyofis saSualeba, universaluri daproeqtebis interesebidan gamomdinare.
misadgomobis moTxovnebis ganxilvisas,
gansakuTrebiT, axali mSeneblobisTvis,
damproeqtebeli, pirvel rigSi, unda
ecados, rom adamianebis mier gamo-
yenebuli yvela farTobi da yvela
funqcia misadgomi iyos. gonivruli
iqneba aseve, TanamSromlebisaTvis gan-
kuTvnili yvela farTobi, garda spe-
cifikuri momsaxurebis farTobebisa,
romlebic ar gamoiyeneba arc sazo-
gadoebis da arc TanamSromlebis mier,
misadgomi iyos SezRuduli SesaZleb-
lobebis mqone pirebisTvis.
• vinaidan adgilobrivi an federaluri debulebebi SeiZleba gansxvavdebodes erTmaneTisgan, gamonaklisebis gamo-yenebisas didi sifrTxilea saWiro.
ACCESSIBILITY / 191
misadgomi gzebi
§1104 moiTxovs, rom misadgomi gzebi
arsebobdes teritoriaze Sesvlis wertilSi,
sazogadoebrivi transportis gaCerebebidan,
misadgomi avtosadgomidan da datvirTvis
zonebidan, sazogadoebrivi quCebidan da
trotuarebidan teritoriis sazRvrebSi.
am moTxovnidan erTaderTi gamonaklisi
exeba did teritorias, sadac elementebi
gafantulia avtomobilis misadgomi
gzis gaswvriv, romelic TavisTavad
ar aris misadgomi. aq igulisxmeba,
rom yvela adamiani teritoriaze
gadaadgildeba erTi adgilidan meorisken
avtomobilis saSualebiT da rom ar
arsebobs calke saqveiTo misadgomobis
armqone gza adamianebisTvis, romelTac
ar aqvT SezRuduli SesaZleblobebi. am
formulirebidan gamomdinare, misadgomi
gza unda moewyos, sadac saqveiTo gza
teritoriis moZraobis mimarTulebis
sistemis nawilia. aq is azria, rom SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirebi da qveiTad
mosiaruleebi erTnair mdgomareobaSi
arian. aRsaniSnavia, rom gamonaklisi ar exeba
Senobebs, sadac aris B tipis erTeulebi;
aseT SemTxvevaSi, aucilebelia misadgomi
gzis mowyoba teritoriaze Sesasvleli
wertilidan. kodis es debuleba unda
Seesabamebodes samarTliani sacxovrisis
Sesaxeb federalur aqts. unda gvaxsovdes,
rom misadgomoba uzrunvelyofili unda
iyos sxvadasxva tipis unarSezRudvebis
mqone pirebisTvis da ara mxolod moZraobis
SezRudvis mqone adamianebisTvis.
• antresolebi da msgavsi mravaldoniani sivrceebi erTmaneTTan unda iyos dakav-Sirebuli misadgomi gziT, Tu maTi farTobi 278,7 m2-mde ar aris. minimalur zomasTan dakavSirebuli es gamonaklisi ar gamoiyeneba, roca am sivrceebSi gan-Tavsebulia samedicino provaiderebis ofisebi (B an I gamoyenebebi), satranzito dawesebulebebi an calkeuli saijaro sivrceebi mraval mosargeblian M jgu-fis gamoyenebebSi. SezRuduli gamon-aklisebi sxva gamoyenebebisTvisac arse-bobs. zogadad rom vTqvaT, yvelanairad unda vecadoT, SenobaSi arsebul yvela gamoyenebad sivrcesTan midiodes mini-mum erTi misadgomi gza.
• SenobaSi misadgomi savali gza unda miemarTebodes misadgomi Sesasvlelebidan Senobis yvela nawilisken. mxolod erTi gzis mowyo-bis SemTxvevaSi, is ar unda gadiodes samzareuloebis an momsaxurebis sivr-ceebis gavliT. misadgomi gza ar unda ganvixiloT, rogorc meorexarisxovani gza SenobaSi gadasaadgileblad. mis-adgomi gza unda emTxveodes saerTo sacirkulacio gzas an axlos unda iyos masTan. Tu saerTo sacirkulacio gzebi interierSi mdebareobs da, amdenad, daculia atmosferuli movlenebis zemoqmedebisgan, misadgomi gzac aseve interieris mxares unda iyos.
P
192 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
misadgomi Sesasvlelebi§1105 moiTxovs, rom Senobis minimum erTi mTavari Sesasvleli da erTad aRebuli yvela Sesasvlelis minimum 60% misadgomi iyos. Tu saijaro sivrces calke Sesasvlelebi aqvs, yoveli saijaro sivrcisaTvis gamoiyen-eba igive kriteriumebi. erTaderTi gamonak-lisia Sesasvlelebi, romlebic ar saWiroebs misadgomobas da momsaxureTa/damxmare Sesasvlelebi an datvirTvis baqnebi, rom-lebic ar wamoadgens SenobaSi an saijaro sivrceSi erTaderT Sesasvlels. roca mom-saxureTa/damxmare Sesasvlelebi SenobaSi Sesvlis erTaderTi saSualebaa, isini mis-adgomi unda iyos.
roca SenobaSi Sesasvlelebi emsaxureba misadgom damxmare Senobebs, rogorebicaa: misadgomi avtosadgomi farTobebi, usa-frTxo zonebi mgzavrebisaTvis, satran-zito dawesebulebebi an sazogadoebrivi quCebi, maSin TiToeulis Sesasvlelebidan minimum erTi misadgomi unda iyos. mis-adgomi gzisa da Sesasvlelebis sistemebi ise unda daproeqtdes, rom SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs ar mouwioT grZeli manZilebis gavla imisaTvis, rom erTi misadgomi Senobidan meoreSi gada-vidnen.
• SenobaSi Sesasvleli SeiZleba ar saWiroebdes misadgomobas, radgan sxva Sesasvlelebis minimum 60%-s udgebodes misadgom gzas. Tu mxolod ori Sesasvlelia, orive misadgomi unda iyos, rom daakmayofilos 60% misadgomobis kriteriumi.
P
• aseTi saijaro sivrceebis Sesasvlelebi ar saWiroebs misadgomobas, radgan misadgomi Sesasvlelebi ukve arsebobs SenobaSi.
ACCESSIBILITY / 193
avtosadgomi da mosacdeli nagebobebi mgzavrebisTvis
• 2440 mm minimaluri sigane misadgomi gasasvlelebisTvis, romlebic furgo-nis misadgom sivrceebs esazRvreba
• 2440 mm minimaluri sigane avtosadgo-mi sivrceebisTvis
• 1525 mm minimaluri sigane misadgomi gasavlelebisTvis
• misadgomi gasavlelebi misadgomi gzis nawilad iTvleba.
• avtosadgoms iseTi mdebareoba unda hqondes, rom misadgomi gza avtosadgomi farTobidan Senobis uaxloes misadgom Sesasvlelamde SeZlebisdagvarad mokle iyos. aRsaniSnavia, rom es SeiZleba isec gavigoT, rom misadgomi avtosadgo-mi uSualod Sesasvlelis momi-jnaved ganTavsdes, miuxedavad imisa, rogori konfiguraciiT xdeba cirkulireba avtosadgom farTobze. sityvis `SeZlebisdagvarad~ gan-marteba SeiZleba sadao gaxdes da nebarTvis gamcemebma da SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa advoka-tebma araerTgvarovani interpreta-ciebi warmoadginon.
• misadgomi usafrTxo zonebi mgzavre-bisaTvis unda moewyos samedicino dawesebulebebTan, sadac adamianebi gaCerdebian 24 saaTze meti drois man-Zilze, rogorc grZelvadiani rezi-dentebi an rogorc samedicino dawese-bulebis pacientebi. usafrTxo zonebi saWiroa, aseve, teqnikuri personalis/mosamsaxureebis avtosadgomebis arse-bobis SemTxvevaSi.
• mgzavrebisTvis gankuTvnil misadgom usafrTxo adgilebSi sadgomis zemoT Tavisufali manZili unda iyos mini-mum 2440 mm.
• 2440 mm minimaluri sigane momijnave misadgomi gasavlelebisTvis
§1106-is moTxovnebSi yuradReba gamax-vilebulia imaze, Tu rogor xorciel-deba me-11 Tavi. avtosadgomisadmi moTx-ovnebSi mocemulia raodenobebi da ara is, rogor unda ganlagdes misadgomi farexebi. farexis gabaritebi Sesulia Sesabamis standartSi, A117.1. miznobrivi moTxovnebi avtosagomisaTvis Seesabameba 1106.1 cxrils, romlis mixedviTac mis-adgomi avtosadgomi farexebis raodeno-ba ganisazRvreba avtosadgomi sivrceebis saerTo raodenobis safuZvelze.
• misadgomi farexebi unda Sevides avtosadgomebis saerTo raodenobaSi, magram isini calke unda gamoiyos im ada-mianebisaTvis, romelTac SezRuduli SesaZleblobebi aqvT. ZiriTadi kri-teriumia is, rom avtosadgomi sivrcee-bis minimum 2% misadgomi unda iyos. saavadmyofoebis avtosadgomebisadmi moTxovnebi ufro mkacria da moiTxovs, rom saavadmyofos ambulatoriuli dawesebulebebis pacientebisa da stum-rebis avtomobilebis gasaCerebeli sivrceebis 10% misadgomi iyos. did avtosadgom miwis nakveTze SeiZleba rTuli iyos imis gansazRvra, rogor unda gamoiyos sivrceebi stacionaru-li da ambolatoriuli dawesebule-bebis pacientebisa da stumrebisaTvis. es meore farTobia, sadac raime eWvis an bundovanebis SemTxvevaSi, gonivru-li iqneba umaRlesi standartis mis-adgomobis uzrunvelyofa, romelic potenciurad gamoyenebadi SeiZleba iyos. sareabilitacio da abmulato-riuli dawesebulebebisTvis moTx-ovnebi kvlav mkacrdeba, saWiroa ra avtosadgomebis saerTo raodenobi-dan 20% misadgomi iyos. aq nagulisx-mebia is, rom aseTi dawesebulebebis momxmareblebi metwilad SezRuduli SesaZleblobebis mqoneni arian, rac mis-adgomi avtosadgomis aucileblobas warmoSobs.
• yovel 6 misadgom sivrceze, an maT mon-akveTze, erTi sivrce unda iyos fur-gonis misadgomi sivrce. am sivrcis mis-adgomi gasavleli ufro didia, vidre tipiuri misadgomi avtosadgomi sivr-cisa. Tu avtosadgomi farTobi pataraa da mxolod erT sivrces moicavs, es sivrce furgonisTvis misadgomi unda iyos. furgonisTvis gankuTvnili sivrce Sedis aucilebeli misadgo-mi sivrceebis saerTo raodenobaSi. yvela misadgomi avtosadgomi Sedis avtosadgomi sivrceebis, rogorc mis-adgomi, ise aramisadgomi, jamur/sabo-loo saerTo raodenobaSi.
• magaliTi: 400 avtomo-bilis avtosadgomi; 8 misadgomi sivrce mini-mum; 8-dan 2 unda iyos furgonis misadgomi, radgan aucilebelia 6-ze meti misadgomi sivrce.
roca sawyisi raodeno-ba arasruli ricxvia, moTxovnis mixedviT, unda damrgvaldes momdevno srul
ricxvamde.
8'
furgoni
furgoni
194 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi
sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebis
mimarT arsebuli moTxovnebis mizania is,
rom sastumroebi, motelebi, saerTo saZine-
beli oTaxebi, bevri ojaxisTvis gankuTv-
nili sacxovreblebi da I jgufis institu-
cionaluri sargeblobebi maqsimalurad
misadgomi iyos praqtikulad da raode-
nobrivad da moemsaxuros SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirebis gaTval-
iswinebul raodenobas. aucilebeli
raodenobis gansazRvra yovelTvis empir-
iul gamocdilebas ar efuZvneba, magram
damproeqtebelma Senobis daproeqtebis
dros unda gamoiyenos kodiT gansazRvru-
li raodenobebi. saerTo sargeblobisa
da rekreaciuli Senobebi, romlebic Riaa
yvela macxovreblisTvis an sazogadoebi-
sTvis, aseve misadgomi unda iyos.
misadgomi sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi§1107.2-Si, misadgomi sacxovrebeli
erTeulebi da saZinebeli erTeulebi iyofa
A an B tipis misadgom erTeulebad. aq sityva
`erTeuls~ gamoviyenebT, rogorc sacxovreb-
el, ise saZinebel erTeulebTan, Tu sxvag-
varad ar aris miTiTebuli. me-2 Tavis gan-
martebis mixedviT, saZinebeli erTeulebi
aris oTaxebi an sivrceebi, sadac adamianebi
iZineben. aq SeiZleba Sediodes saerTo saZine-
beli oTaxebi, sastumroebi an motelebis
sastumro oTaxebi an luqsebi, saZinebeli
oTaxebi sacxovrebel erTeulebSi an kerZo
samkurnalo dawesebulebebis oTaxebSi.
misadgomi sivrceebi§1107.3-is moTxovnebi warmoSobilia mis-adgomi gzebis moTxovnebisgan. oTaxebi da sivrceebi, romlebic emsaxureba misadgom erTeulebs da romlebic xelmisawvdomia farTo sazogadoebisTvis, an gamoiyeneba, zogadad, macxovreblebis mier, misadgo-mi unda iyos. aq Sedis iseTi farTobebi, rogoricaa: tualetisa da saabazano oTax-ebi, samzareulo, sacxovrebeli da sasadi-lo farTobebi da eqsterieris sivrceebi, maT Soris, Siga ezoebi, terasebi da aivnebi. rekreaciul SenobebTan dakavSirebiT arse-bobs gamonaklisi, romelzec visaubrebT mogvianebiT, §1109.14-is komentirebisas.
misadgomi gza§1107.4 moiTxovs, rom R-1 da R-2 jgufis gamoyenebebSi minimum erTi misadgomi gza aerTebdes Senobis an teritoriis mTavar Sesasvlels TiToeuli misadgomi sacxovre-beli erTeulis sadarbazo SesasvlelTan. misadgomi gza aseve unda aerTebdes mis-adgom erTeulebs farTobebTan, romlebic am erTeulebs emsaxureba, rogorebicaa: sam-recxao oTaxebi an saerTo oTaxebi. am deb-ulebis gamonaklisi exeba cicabo adgilebs, sadac sacxovrebeli erTeulebis mqone Senobebi dakavSirebulia aramisadgomi saavtomobilo gzebiT, §1104-is debulebe-bis Sesabamisad. aseT SemTxvevebSi, misaRebia misadgomi avtosadgomis arseboba TiToeul misadgom SenobasTan.
• misadgomi erTeulebi aRwerilia A117.1-Si da unda iyos mTlianad, mis-adgomi misadgomobis yvela debuleb-is uzrunvelyofiT.
• A tipis erTeulebi aRwerilia A117.1-Si da unda iyos mTlianad misadgomi. misadgomobis yvela deb-uleba Tavidanve SeiZleba ar iyos Sesrulebuli, magram advilad gansax-orcielebeli unda iyos.
• standartSi aseve aRwerilia B tipis erTeulebi, magram unda Seesabamebodes samarTliani sacxovrisis Sesaxeb fed-eraluri aqtis saxelmRvanelo princ-ipebis teqnikur moTxovnebs, romel-sac iyenebs `sacxovrisisa da urbanuli ganviTarebis departamenti~ (HUD). amdenad, B tipis erTeulebi uzrun-velyofs misadgomobis minimalur dones da ufro advilad `adaptire-badi~ erTeulebia, sadac Zalian cota cvlilebaa saWiro imisaTvis, rom erTeuli ufro misadgomi gaxdes, saWiroebis SemTxvevaSi, da moemsax-uros SezRuduli SesaZleblobebis mqone mosargebleebs.
• aseve, B tipis erTeulebSi, verandebi da Siga ezoebi, romlebic, Cveulebriv, daxrilia eqsterieris karebebTan drenaJirebisTvis da atmosferuli zemoqmedebisgan dasacavad, ar saWiroebs misadgomobas, Tu safexuri 102 mm-ze pat-araa da eqsterieris farTobis zedapiri mopirkeTebulia SeuRwevadi masaliT. unda aRiniSnos, rom es gamonaklisi ar exeba A tipis sacxovrebel erTeulebs.
A
B
ACCESSIBILITY / 195
sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi
• §1107.6.1.2 moiTxovs, rom yvela sacx-ovrebeli erTeuli iyos B tipis sacxovrebeli erTeuli sacxovrebel gamoyenebebSi, rogorebicaa: R-2 da R-3 jgufis gamoyenebebi, sadac oTxze meti sacxovrebeli erTeulia.
• rac ufro didia Senobebi, miT ufro saWiroa A tipis sacxovrebeli erTeulebi. magaliTad, R-2 jgu-fis gamoyenebebSi, sadac 20-ze meti sacxovrebeli erTeulia, sacxovre-beli erTeulebis minimum 2%, magram araumcires erTi, unda iyos A tipis sacxovrebeli erTeuli. imis gamo, rom maT ufro maRali misadgomobis xarisxi aqvT, A tipis sacxovrebeli erTeuli SeiZleba Caenacvlos B tipis sacxovrebel erTeulebs, magram ara piriqiT.
• §1107.6.1.1-is mixedviT, R-1-is erTeulebs unda hqondes misadgomi erTeulebi. erTeulebis zrdasTan erTad unda gaizardos misadgomi erTeulebis raodenoba. unda aRin-iSnos, rom misadgomobis damatebiTi elementebi, rogoricaa: misadgomi saSxapeebi, saWiroa, roca erTeulebis raodenoba izrdeba. amdenad, 1007.6.1.1 cxrilis mixedviT, 50-mde erTeulze 2 misadgomi erTeuli unda iyos, magram misadgomi saSxapeebi saWiro araa. Tumca, roca 51 an meti erTeulia, saWiroa 4 misadgomi erTeuli, sadac minimum erT misadgom erTeulSi mde-bareobs misadgomi saSxape.
• am moTxovnebis uamravi gamonaklisi rom gamoiyenos, damproeqtebels kar-gad unda esmodes gansxvavebebi B tipis sacxovrebeli erTeulebis moTxovne-bisTvis, rac damokidebulia imaze, gansaxilveli erTeulebi miwispira sarTulze ganTavsebuli erTeulebia Tu mravalsarTuliani erTeulebi.
• miwispira sarTulze ganTavsebuli sacxov. erTeulis mTavari Sesasvleli da sacxov. sivrce gruntis niSnulis donezea.
• mravalsarTuliani erTeuli ewode-ba ramdenime iatakis mqone erT sacx-ovreblian erTeuls, sadac sacxovre-beli sivrce an saabazano oTaxi (rac, Cveulebriv, ar iTvleba sacxovrebel sivrced) erTze met iatakis donezea. unda aRiniSnos, rom termini - mraval-sarTuliani ar exeba, gruntis niS-nuls zemoT mdebare erT donian sacx-ovrebel erTeuls mravalsarTulian SenobaSi.
R jgufis gamoyenebebiR jgufis gamoyenebebSi sxvadasxva
zRvrebTan dakavSirebuli moTxovne-
bi iwyeba sacxovrebeli sivrceebisa da
erTeulebis raodenobiT. bevr erTeu-
liani sacxovrebeli Senobis yoveli
tipis garkveuli procenti misadgomi
unda iyos, sadac sacxovreblis tipebis
raodenoba da mravalferovneba izrdeba
sacxovrebeli Senobis zomisa da tipis
mixedviT. es debulebebi ar exeba indi-
vidualur, erTi ojaxis sacxovreblebs,
magram exeba sacxovreblebs, sadac 4-ze
meti aseTi individualuri erTeulia
erT SenobaSi.
B
BB
BBBB AB
B
BBBB BB
BBBB BBBBBB BB
BBBB BBBBBB BB
196 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi
saerTo gamonaklisebi, 1107.7-is Sesabamisadmisadgomi sacxovrebeli erTeulebi-
saTvis arsebuli gamonaklisebi damok-
idebulia specifikur mdgomareobebze
da Tanabrad ar exeba A da B tipis sacx-
ovrebel erTeulebs. es gamonaklisebia:
1. ulifto SenobebSi, arc A da arc B tipis sacxovrebeli erTeule-bi saWiro ar aris iatakebze, garda miwispira iatakisa. SenobaSi, da ara mxolod miwispira iatakTan, unda iyos yvela erTeulis erTobliobis safuZ-velze gansazRvruli raodenobis A tipis sacxovrebeli erTeulebi. unda vivaraudoT, rom SenobebSi, sadac 4 an naklebi erTeulia, miwispira iat-akze arsebuli erTeulebidan yvela B tipis erTeuli unda iyos.
2. podiumis tipis ulifto SenobebSi, sadac sacxovrebeli erTeulebi mxolod miwispira iatakis zeviT gvx-vdeba, mxolod yvelaze qvemoT mde-bare sacxovrebeli erTeulebi unda akmayofilebdes am nawilis moTx-ovnebs. amdenad, 4-dan 20-mde erTeu-lis Semcveli Senobis yvelaze dabal doneze, sacxovrebeli erTeuleb-is yvelaze dabal doneze mdebare erTeulebi B tipis erTeulebi unda iyos, magram mxolod am doneze.roca sacxovrebeli erTeulebis saerTo raodenoba 20-s aRemateba, am nawilis Sesabamisad, saWiroa A tipis sacxovre-beli erTeulebis uzrunvelyofa, magram aqac sacxovrebeli erTeulis mxolod yvelaze dabal doneze.
3. ar aris aucilebeli mravaldoni-ani ulifto sacxovrebeli erTeuli akmayofilebdes B tipis sacxovrebeli erTeulebis moTxovnebs. amdenad, ar aris aucilebeli, saxlebis rigSi sacxovrebeli erTeulebi B tipis sacxovrebeli erTeulebi iyos. Tumca, roca lifti emsaxureba erTeulis mxolod erT iataks, es iataki unda akmayofilebdes B tipis erTeulis moTxovnebs da unda hqondes tuale-tis mowyobilobebi. ar aris naTqvami, rom es mowyobilobebi saWiroebs mis-adgomobas, magram is unda daproeqt-des misadgomobis gaTvaliswinebiT. lifti SeiZleba iyos erTeulis SigniT, an emsaxurebodes derefnebs erTeulis gareT, magram Tu lifti emsaxureba mravaldoniani erTeulis romelime dones, es done unda akmay-ofilebdes zemoTxsenebul moTx-ovnebs.
• misadgomobis moTxovnebis miz-ani rom miiRwes, girCevT, saxlebis rigis miwispira iatakebi, romlebic misadgom gzazea, adaptirebadi iyos da rom adaptirebadi an mTlianad misadgomi tualetis oTaxi moewyos miwispira iatakze stumrebisaTvis. es SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs erTeulis mosargebleebTan stumrobis saSualebas miscems.
B B B B B B
B tipis erTeulebi mxolod am iatakze
ACCESSIBILITY / 197
sacxovrebeli da saZinebeli erTeulebi
4. Tu adgilze ramdenime ulifto Senobaa
da teritorias ramdenime niSnuli aqvs,
maSin B tipis sacxovrebeli erTeulebis
mowyobis saWiroeba unda ganisazRvros
mTeli teritoriis konteqstSi.
• Tu teritoriis ganaSenianebamde grun-tis daqaneba 10% an metia, maSin qanobze mdebare erTeulebs ar moeTxoveba akmay-ofilebdes miwispira iatakze B tipis sacxovrebeli erTeulis moTxovnebs. es niSnavs, rom aseT adgilze advili ar aris misadgomi gzis mowyoba.
• Tumca, B tipis sacxovrebeli erTeulebis saerTo raodenoba, arcerT SemTxvevaSi, ar unda iyos miwis nakveTze miwispira iatakis mqone sacxovrebeli erTeulebis 20%-ze naklebi. maSinac ki, roca teritoria mTlianad cicabo qano-bia, misadgomi gzis uzrunvelyofasTan dakavSirebuli moTxovnebis minimum 20% unda dakmayofildes.
5. arc A da arc B tipis sacxovrebeli
erTeulebi ar aris saWiro, sadac teri-
toriaze arsebobs wyaldidobis safrTxe
da SeuZlebelia, misadgomi gza moewyos
ise, rom miwis nakveTis Sesasvlelidan
15 240 mm-is sazRvrebSi gruntis niS-
nuli ar aRmoCndes iatakidan 762 mm-mde
dabla, an 10% an meti ar iyos daxra
qveiTad mosiarulis an avtomobilis
Sesvlis wertilsa da erTeulebis
mTavar Sesasvlelebs Soris. es Zalian
specifikuri teritoriis kriteriume-
bia. am gamonaklisis gamoyenebisas didi
sifrTxile gvmarTebs, radgan qanobi-
ani teritoriis gamo SeiZleba saWiro
gaxdes saproeqto gadawyveta gruntis
zedapiris cvlilebiT.
• idumali da erTgvarad bundo-
vani xasiaTi am da sxva gamonalisebis
didi nawilisa, romlebic am kodSi
da ADAAG-Si mocemuli misadgomobis
debulebebisTvisaa, mxolod amyarebs
Cvens rekomendacias SenobebSi misadgo-
mobis uzrunvelyofasTan mimarTebaSi.
Tu Cans, rom kodi moiTxovs misadgo-
mobas, moTxovna unda dakmayofildes.
misadgomobis uzrunvelyofa Senobasa
da mosargebleebs zians ar ayenebs,
maSin roca misi ararseboba iwvevs mis-
adgomobis SezRudvas da iuridiul
problemebs, risi Tavidan acilebis
saukeTeso saSualebacaa misadgomobis
uzrunvelyofa.
!
≥ 10% nulovani niSnuli
B B B B B B B B B
• ≥ 762 mm
198 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
specifiuri gamoyenebebi
§1108 awesebs misadgomobis damatebiT
moTxovnebs specifiuri gamoyenebebisT-
vis. formulireba `specifiuri gamoy-
enebebi~ erTgvar gaugebrobas iwvevs
im mxriv, rom am nawilSi ganxilulia
igive gamoyenebebi, rac kodis sxva nawi-
lebSi da maTi arseboba SenobebSi ara-
friTaa uCveulo an specifiuri umetes
SemTxvevebSi. Tumca, ar aris aucile-
beli, am nawilSi aRwerili gamoyenebebi
Seesabamebodes pirobiT gamoyenebiT
jgufebs, romlebic ganxilulia kodis
sxva nawilebSi.
TavSeyris farTobebifiqsirebul skamebiani TavSeyris far-
TobebisTvis aucilebelia Semdegi deb-
ulebebi:
• §1108.2.1 moiTxovs, rom momsaxurebebi
misadgomi iyos misadgomi gzis saSu-
alebiT an momsaxurebebi mdebareob-
des rogorc misadgom gzaze, ise ara-
misadgom farTobebze.
• §1108.2.2 moiTxovs, rom specetlisT-
vis gankuTvnili sivrceebis raode-
noba ganisazRvros TavSeyris gamoyen-
ebaSi arsebuli skamebis safuZvelze,
1108.2.2.1 cxrilis Sesabamisad.
• §1108.2.3 moiTxovs, rom specetlebi
gadanawilebuli iyos. gadanawilebis
mizania, SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebisTvis uzrunvelyos gan-
sxvavebuli pirdapiri xilvadobis
xazebisa da sxvadasxva fasis mqone adg-
ilebis arCevani.
• gadamcemi damxmare
mosasmenebisTvis
• 30" X 48" (762 X 1219) farTobi
specetlisaTvis
• pidapiri xilvadobis xazebi yura-dRebiT unda iqnas Seswavlili, rom specetliT mosargebleebs sanaxao-bis danaxvis saSualeba hqondeT. specetliT mosargebleebisTvis pir-dapiri xilvadobis xazebis uzrunve-lyofa davis sagania. gansakuTrebiT, im TvalsazrisiT, rom uzrunvely-ofili iyos xilvadoba specetliT mosargebleebisTvis im SemTxvevebSi, roca sxva skamebTan myofni sportuli sanaxaobebis dros fexze dganan, radgan aRelvebuli gulSematkivrebi xSirad wamoiWrebian xolme fexze. es sakiTxi ramdenjerme sasamarTlo ganxilvis sagnad iqca. proeqtis momzadebisas, damproeqtebelma unda gaiTvaliswin-os skamebis gadanawilebis mimdinare samarTlebrivi mdgomareoba da mis-adgomobasTan dakavSirebuli pirda-piri xilvadobis xazis kriteriume-bi.
ACCESSIBILITY / 199
specifiuri gamoyenebebi
• sasadilo farTobebi misadgomi unda iyos iatakis mTel farTobze, romelic gamoyofilia magidebisa da skamebisT-vis, garda antresolis farTobebisa, romlebic moicavs saerTo farTobis 25%-ze naklebs da Tu orive farTo-bze erTnairi momsaxurebebi warmoebs.
• zemoT aRniSnuli gamonaklisis gamoy-enebisas sifrTxilea saWiro, radgan termini `erTnairi momsaxurebebi~ SeiZleba orazrovnad iqnas interpre-tirebuli. gamonaklisis mizania, erT-nairi garemo, momsaxureba da sakvebi xelmisawvdomi iyos yvelasTvis, miuxe-davad SezRuduli SesaZleblobebisa. damproeqtebeli darwmunebuli unda iyos, rom aramxolod sivr-cis fizikuri Tavisebureba, aramed dawesebulebis muSaoba ar gamoiwvevs SezRuduli SesaZleblobebis mqone adamianebis segregacias. misadgomo-bis safuZveli aris moqalaqis ufleba, hqondes Tanabari misadgomi, gansa-kuTrebiT ADA-is mixedviT.
• sadac magidebi da skamebi CaSenebulia, saerTo farTobis minimum 5%, magram araumcires erTi aseTi `sasadilo farTobi~ misadgomi unda iyos.
• Tu sasadiloSi mxolod daxlebia da daxlis simaRle aRemateba 864 mm-s, daxlis sigrZis 1524 mm monakveTi mis-adgomi unda iyos. aRsaniSnavia, rom es mxolod zRvruli informaciaa. magidebsa da skamebs Soris gasavleleb-isTvis da daxlebTan Tavisufali man-Zilebis moTxovnebi Sesulia Sesabamis standartSi A117.1.
• fiqsirebul skamebian TavSeyris far-
Tobebze, sadac xmovani komunikaciebi
sivrcis nawilia, unda damontaJdes
damxmare mosasmeni meqanizmebi. mim-
Rebebis raodenoba gamomdinareobs
TavSeyris farTobis skamebis raodeno-
bidan. es moTxovnebi gamoiyeneba pat-
ara TavSeyris adgilebSi mxolod maSin,
roca dayenebulia audio gamaZliere-
blebi. Tumca, 50 an meti mosargeblis
mqone TavSeyris farTobebze, damxmare
mosasmeni meqanizmebi aucilebelia
miuxedavad imisa, aris Tu ara dayenebu-
li gamaZliereblebi. damxmare mosasmeni
meqanizmebi aucilebelia yvela sivr-
cisTvis, sadac audio gamaZlierebeli
sistemebia damontaJebuli. saukeTeso
direqtivaa, rom, Tu gamaZlierebeli
arsebobs zogierTisTvis, arsebobdes
yvelasTvis. nu warmoidgenT, rom damx-
mare mosasmeni da specetlis misadgomi
yovelTvis emTxveva erTmaneTs. xSirad
ar emTxveva.
• pa
ndu
si g
amo
msvl
eli
s
kaT
edr
amd
e
• misadgomi elementebi, SeZle-bisdagvarad, unda gadan-awildes, rom Tavidan iqnas acilebuli SezRuduli SesaZleblobebis mqone pire-bis segregacia.
1524 mm
686 mm Tavisufisufali
864 mm maqsimaluri
200 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sxva funqciebi da Senobebi
§1109 gansazRvravs zRvrul debule-
bebs Senobis sxvadasxva nawilebisa da
funqciebis misadgomobisTvis. es deb-
ulebebi exeba yvela farTobs, A da B
sacxovrebeli erTeulebis gamoklebiT,
romlebic unda Seesabamebodes A117.1-s.
sadac SezRuduli SesaZleblobebis
armqone adamianebisTvis damontaJebu-
lia mowyobilobebi, maSin arsebiTad ise-
Tive mowyobilobebi uzrunvelyofili
unda iyos SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebisTvisac. aseve SesaZlebeli
da dasaSvebia, rom yvela mowyobilo-
ba gamoyenebadi iyos TiTqmis yvela
potenciuri momxmarblisTvis, eqneba mas
SezRuduli SesaZleblobebi Tu ara.
es aris e.w. `universaluri daproeqte-
bis~ ZiriTadi principi. sadac bevri
mowyobilobaa, aseTi mowyobilobebis
saerTo raodenobis dasadgenad gamoi-
yeneba procentebi. magram TiTqmis yvela
SemTxvevaSi, minimum erTi aseTi mow-
yobiloba unda iyos misadgomi. gansa-
kuTrebuli sargeblobis mowyobilobe-
bi, rogoricaa, abazanis an tualetis
mowyobilobebi, an eqspres sakontrolo-
gasasvleli xazebi, Cveulebriv xazebTan
erTad, maSin misadgomi mowyobilobebi
unda damontaJdes yoveli gansxvavebuli
funqciisTvis. am nawilis kriteriumebi,
Cveulebriv, ar gansazRvravs, gansaxil-
veli mowyobiloba misadgomi unda iyos
Tu ara, aramed mxolod imas, Tu romeli
kriteriumi gamoiyeneba, roca kodis sxva
nawilebi misadgomobas moiTxovs.
SenobebTan erTnairi misadgomi
ACCESSIBILITY / 201
sxva funqciebi da Senobebi
tualetisa da saabazanos mowyobi-lobebi§1109.2 moiTxovs, rom tualetisa da
saabazano oTaxebis yvela mowyobiloba
misadgomi iyos. sadac arsebobs aramis-
adgomi iatakebi, romlebic sxva mxriv
Seesabameba kods, mxolod erTi tua-
letisa da saabazanos mowyobilobebi ar
unda mdebareobdes am doneze. mowyobi-
lobis, elementis, makontroleblis an
dispenseris minimum TiTo tipi yvela
tualetis oTaxSi misadgomi unda iyos.
mowyobilobebi ise unda iyos damontaJe-
buli, rom uzrunvelyofdes Tanabar
misadgoms yvela funqciasTan.
tualetis oTaxebisa da saabazanoebis mis-adgomi mowyobilobebis mimarT gamonak-lisebi metad konkretuli da minimalu-ria:
1. kerZo ofisebSi, romlebic ar aris gankuTvnili sazogadoebrivi sarge-blobisaTvis da gankuTvnilia erTi mosargeblisTvis, tualetis mowyo-bilobebi ar saWiroebs misadgomobas, magram isini adaptirebadi unda iyos, rom SezRuduli SesaZleblobebis mqone adamianma SeZlos maTi gamoyeneba. amdenad, iatakis sawyis gegmaSi sivrce-Si mdebare mowyobilobebTan gaTval-iswinebuli unda iyos misadgomi.
2. es debulebebi ar gamoiyeneba mowyobi-
lobebTan, romlebic ar saWiroebs mis-adgomobas §1107-is mixedviT. es dakav-Sirebulia §1109.1-is gamonaklisTan, romelic damproeqtebels miuTiTebs, rom informacia A da B tipis sacxovre-beli erTeulebis Sesaxeb SeuZlia miiRos A117.1-Si.
3. sadac gvxvdeba bevri, erTi mosargeb-
lisaTvis gankuTvnili tualetis mow-yobilobebi, rac aRemateba milgayvani-lobis moTxovnebs, maSin minimum 5%, magram araumcires 1 aseTi mowyobilobe-bis erTobliobidan, misadgomi unda iyos. es aris SemTxveva, roca mowyobi-lobebis TiToeul jgufTan uzrunve-lyofili unda iyos erTnairi misadgo-mi.
4. sabavSvo mowyobilobebi, romlebic
gamoiyeneba dRiuri zrunvis an pirve-lad saganmanaTleblo dawesebule-baSi, ar saWiroebs misadgomobas, Tu mowyobilobebis raodenoba aRemateba milgayvanilobis kodis moTxovnebiT gaTvaliswinebuls. amdenad, SeiZleba uzrunvelyofili iyos bavSvis zomaze damontaJebuli mowyobilobebi, rom-lebic ar akmayofilebs misadgomobisa da simaRlis moTxovnebs, magram isini ar unda Sediodes misadgomi mowyobi-lobebis aucilebel raodenobaSi.
202 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sxva funqciebi da Senobebi
orive sqesisTvis gankuTvnili tua-letisa da saabazano oTaxebi§1109.2.1 moiTxovs orive sqesisaTvis
gankuTvnili tualetebis misadgomobas
TavSeyrisa da savaWro/komerciul gamoy-
enebebSi, roca dawesebulebaSi saWiroa
sul eqvsi an meti unitazi. es aseve exeba
yvela rekreaciul dawesebulebas, sadac
sxvadasxva sqesisaTvis gankuTvnili
mowyobilobebia damontaJebuli, miuxe-
davad unitazebis raodenobisa. es ar
gamoiyeneba rekreaciuli dawesebuleb-
is saabazanoebTan, sadac mxolod erTi
abazanaa yovel sxvadasxva sqesisaTvis
gankuTvnil saabazao oTaxSi. es orive
sqesisaTvis gankuTvnili mowyobilobe-
bi SeiZleba CaiTvalos mowyobilobe-
bis saerTo raodenobaSi, rom dakmay-
ofildes mowyobilobebis raodenobis
moTxovnebi.
niJarebi§1109.3 moiTxovs, rom niJarebis 5% mis-
adgomi iyos, garda momsaxure niJareb-
isa.
samzareuloebi§1109.4 moiTxovs, rom misadgom sivr-
ceebSi an oTaxebSi mowyobili samza-
reuloebi, patara samzareuloebi da
niJaris (mosaTavsebeli) karadebi mis-
adgomi iyos, A117.1-is sivrcesTan dakav-
Sirebuli kriteriumebis Sesabamisad.
sasmeli wylis fantanebi§1109.5 moiTxovs, rom sasmeli wylis fan-
tanebis 50% misadgomi iyos. aRsaniSnavia,
rom am nawilSi mocemuli formulirebis
mixedviT, es moTxovna aseve exeba iat-
akebs, romlebic sxva mxriv ar saWiroe-
ben misadgomobas. aseve unda aRiniSnos,
rom sasmeli wylis TiToeul fantans
unda hqondes ori fantani, erTi dabal
simaRleze specetliT mosargeble pire-
bisaTvis da meore fexze mdgomi pirebi-
saTvis.
• orive sqesisTvis gankuTvnili mowyo-bilobebi unda akmayofilebdes A117.1-is kriteriumebs sivrcis mowyobasTan dakavSirebiT. TiToeuli oTaxi unda Seicavdes unitazsa da xelsabans, Tumca, orive sqesisTvis gankuTvnil saabazano-Si, imave oTaxSi SeiZleba iyos Sxapi an abazana. Tu sxvadasxva sqesisTvis gan-kuTvnil saabazanoSi aris saketiani karadebi an msgavsi saTavso erTeulebi, maSin misadgomi saTavsoebi unda gan-Tavsdes orive sqesisTvis gankuTvnil saabazanoebSic.
• orive sqesisTvis gankuTvnil tualeteb-Si unda iyos erTi unitazi, Tumca, erTi unitazisa da pisuaris Semcveli oTaxic orive sqesisTvis gankuTvnil tuale-tis oTaxad SeiZleba CaiTvalos.
• A117.1-is debulebebis garda, unda Sesruldes moTxovnac, rom karTan moew-yos 762 mm × 1219 mm Tavisufali sivrce, Tu kari oTaxSi/oTaxisken iReba.
• orive sqesisTvis gankuTvnili mowyo-bilobebi misadgom gzaze unda iyos. gonivrulia, isini erTi sqesisTvis gankuTvnili mowyobilobebis axlos mdebareobdes, maTgan araumetes erTi iatakiT zemoT an qvemoT, da hqondes araumetes 152 400 mm sigrZis misadgomi gza. praqtikulad, umetes SemTxvevebSi, yvela es mowyobiloba erTmaneTis mosaz-Rvred unda ganTavsdes.
• karebebis Tavisufali sigane minimum 813 mm unda iyos.
• roca arsebobs unitaziani ganyofilebe-bi, minimum erTi unda iyos misadgomi.
• roca tualetis oTaxSi eqvsi an meti tualetis ganyofilebaa, minimum erTi ganyofileba ambulatoriulad mis-adgomi unda iyos, A117.1-is Sesabamisad, garda imisa, rom erTi ganyofileba specetlisTvis misadgomi unda iyos.
1524 mm
minimum
914 mm min.Tavisufali gabariti
914 m
m m
in.
Tav
is.g
abar
it
i
1524
mm
min.
Tav
is.
gab
ari
ti
406
- 45
7 mm
ACCESSIBILITY / 203
sxva funqciebi da Senobebi
dasaSvebi gamoyenebebi, romlebic SeiZleba Segvxvdes saganmanaTleblo dawesebulebebSi aris Semdegi: 1. misadgomi gza scenebTan an sxva ama-
Rlebul farTobebTan A jgufis gamoyenebebSi. is gamoiyeneba mxolos maSin, roca pandusebis an liftebis gamoyeneba SeuZlebelia.
2. TavSeyris farTobebze specetlis misadgomis uzrunvelyofa §1108.2.2-is Sesabamisad. isic gamoiyeneba mxolos maSin, roca pandusebis an liftebis gamoyeneba SeuZlebelia.
3. misadgomi gzebis mowyoba sivrcee-bisken, romlebic ar aris misadgomi farTo sazogadoebisTvis da xuTze naklebi mosargeblisTvisaa gankuT-vnili.
4. misadgomi gza sacxovrebeli erTeu-lis sazRvrebSi.
10. misadgomi eqsterieris gza, sa-dac teritoriis SezRudvebi SeuZ-lebels xdis pandusis an kibis gamoyenebas.
liftebiIBC-is §1109.6 moiTxovs, rom mgzavrebis
liftebi misadgom gzebze Seesabamebodes
A117.1-s.
baqniani liftebi§1109.7 krZalavs baqniani (specetlisTvis)
liftebis gamoyenebas misdgomobisTvis
axal SenobebSi, garkveuli specifikuri
pirobebis gamoklebiT. realurad, baqni-
ani liftebi xSirad ar aris kargad mov-
lili da ar funqcionirebs. damproeqte-
beli unda ecados, ar gamoiyenos isini
specifikuri situaciebis garda an Zvel
SenobebSi, sadac sxvagvari modificireba
misadgomobis uzrunvelsayofad ganx-
orcielebadi araa.
saTavsosadac fiqsirebuli an CaSenebuli saTav-
soebia, rogorebicaa: karadebi, saketiani
karadebi da samedicino karadebi, §1109.8
moiTxovs, rom minimum TiTo tipis
saTavso misadgomi iyos. roca iseTi
nivTebi, rogorebicaa: qurTukis sak-
idebi da dasakeci Taroebi ganTavsebu-
lia aramisadgom oTaxebSi, minimum erTi
aseTi nivTi unda ganTavsdes misadgom
oTaxSic.
1730 mm minimum
1295
mm
mi
nimu
m
915 mm
minimum
204 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sxva funqciebi da Senobebi
advilad SesamCnevi gafrTxilebebi§1109.9 moiTxovs, rom mgzavrebis gadasay-
van umoajiro baqnebs hqondes advilad
SesamCnevi gafrTxilebebi kidesTan,
romelic gafrTxilebas aZlevs mxed-
velobis SezRudvis mqone pirebs kidi-
dan gadavardnis safrTxis Sesaxeb.
TavSeyris farTobis skamebi§1109.10 warmoadgens jvaredin gadamisa-
marTebas §1108.2-Tan, sadac mocemulia
skamebTan da damxmare mosasmenebTan
dakavSirebuli debulebebi.
magidebTan, daxlebTan da samuSao zedapirebTan mdgari skamebis Sesaxeb §1109.11 wakiTxuli unda iqnas §1108.2.8.1-
Tan erTad. zRvruli moTxovnebis mixed-
viT, fiqsirebul an CaSenebul magidebT-
an an samuSao zedapirebTan skamebis 5%
misadgomi unda iyos, Tu isini misadgom
gzaze mdebareobs. rogorc aseTi deb-
ulebebisTvisaa damaxasiaTebeli, es
misadgomi mowyobilobebi unda gad-
anawildes SenobaSi an sivrceSi, sadac
isinia ganTavsebuli.
momxmareblis momsaxurebis saSualebebi§1109.12 uzrunvelyofs momxmareblis
momsaxurebis saSualebebs sazogadoebri-
vi sargeblobisaTvis misadgom gzebze.
es saSualebebia: gasaxdelebi, saketiani
karadebis Semcveli oTaxebi, sakontro-
lo gasavlelebi maRaziebSi, salaroebi,
sakvebis dasawyobi zolebi da mosacdeli
zolebi. isini unda gadanawildes da
uzrunvelyos iseTive mravalferovani
momsaxure saSualebebi, rogoric ara-
misadgom saSualebebSia. es moTxovnebi
gamoiyeneba samedicino daniSnulebis
farTobebTan, rogorebicaa: afTiaqebi,
kvebis obieqtebis farTobebi an salaroe-
bi, sadac xorcieldeba gadaxdebi.
sakontroleblebi, samarTavi meqanizmebi da mowyobiloba sadac sakontroleblebi, rogoricaa: sinaTlis CamrTvelebi, Termostatebi, fanjris mowyobiloba da qselis rozetebi (Stefselebi), romlebsac marTavs mosarge-ble, §1109.13-is moTxovniT, misadgomi unda iyos xeliT misawvdeni manZilis kriteriumebis Sesabamisad, romlebic mocemulia A117.1-Si. es moTxovnebi exeba misadgom sivrceebs da misadgomi gzebis gaswvriv mdebare sivrceebs. am moTxovneb-is Tanaxmad, TiToeul sivrceSi misdgomi unda iyos mxolod erTi fanjara. aseve, misadgomi fanjrebi saWiro ar aris samza-reuloebSi an saabazano oTaxebSi, radgan es oTaxebi patara zomisaa da arsebobs mowyo-bilobebisa da karadebis misadgomobasTan dakavSirebuli potenciuri SezRudvebi.
• termini `SesamCnevi gafrTxileba~, Cveulebriv, niSnavs gansazRvruli zomisa da sivrcis struqturas amoS-verili, TavwakveTili burTebiT.
• aRsaniSnavia, rom es debuleba ar exeba avtobusis gaCerebebs, radgan isini, Cveulebriv, esazRvreba bordiurs da ar aqvs erTgvari vardnili, rac gvxvdeba matareblis an metros baqanTan.
• 42 mm centridan
• 60 mm centridan
• 23 mm ZirTan
• 11 mm TavTan
• 5 mm simaRlis
rekreaciuli mowyobilobebiR-2 da R-3 jgufis gamoyenebebSi, sadac
mdebareobs rekreaciuli mowyobilobebi,
romlebic emsaxureba misadgom sacxovreb-
el erTeulebs, §1109.14.1-is mixedviT,
mowyobilobis TiToeuli tipis minimum
25%, magram araumcires 1, misadgomi unda
iyos. amaSi Sedis iseTi sagnebi, rogoricaa:
sacurao auzebi, spa da CogburTis kortebi.
sxva gamoyenebebSi, sadac rekreaciuli mow-
yobilobebia ganTavsebuli, TiToeuli
mowyobiloba unda iyos misadgomi, pro-
centuli SezRudvis gareSe.
ACCESSIBILITY / 205
niSnebi
§1110 moicavs moTxovnebs misadgomobis
saerTaSoriso simboloebisaTvis, rom-
lebic gamoiyeneba misadgomobis aucile-
beli elementebis amosacnobad.
niSnebi§1110.1 moiTxovs, rom misadgomobis
saerTaSoriso simbolo ganTavsdes mis-
adgom avtosadgom sivrceebTan, §1106.1-is
Sesabamisad, misadgom TavSesafris farTo-
bze, §1007.6-is Sesabamisad, misadgom tual-
etTan, misadgom SesasvlelebTan, misadgom
sakontrolo gasavlelebTan da misadgom
gasaxdelebTan da saketiani karadebis
Semcvel oTaxebTan.
ADAAG moiTxovs, rom oTaxis mudmivi
niSani ganTavsdes winaswar gansazRvrul
adgilas. niSnebs unda hqondes taqti-
luri (SegrZnebadi), amoSverili asoebi da
brailis simboloebi. es moTxovnebi gam-
oiyeneba maSinac, roca ar aris aRniSnuli
kodSi. es kargi magaliTia imisa, Tu ratom
unda gadaxedon damproeqteblebma ADA-
is moTxovnebs kodis moTxovnebTan erTad.
niSnebTan dakavSirebuli moTxovnebi ixi-
leT E danarTis komentarSi 211-e gverdze.
mimarTulebis mimTiTebeli niSnebisadac yvela elementi ar aris misadgomi,
§1110.2-is mixedviT, unda iyos niSnebi,
romlebic SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebs mianiSnebs uaxloesi mis-
adgomi elementis mimarTulebas. es niS-
nebi unda iyos misadgomobis saerTaSoriso
simboloebi. mimarTulebis mimTiTebeli
niSnebi unda ganTavsdes Senobis aramis-
adgom SesasvlelebTan, aramisadgom tua-
letis mowyobilobebTan, aramisadgom saa-
bazano mowyobilobebTan da liftebTan,
romlebic ar emsaxureba misadgom gzebs.
mimarTulebebi erTi sqesisTvis gankuT-
vnili uaxloesi misadgomi tualetisken
miTiTebuli unda iyos, sadac mdebareobs
§1109.2.1-is Sesabamisi erTi sqesisTvis gan-
kuTvnili mowyobilobebi.
sxva niSnebiroca uzrunvelyofilia specialuri mis-
adgomi, maSin §1110.3-is mixedviT, aucile-
belia am misadgomebis aRmniSvneli niSnebis
ganTavseba. kodSi aRniSnuli specifikuri
moTxovnebia:
1. roca damxmare mosasmeni meqanizmebi
damontaJebulia §1108.2.6-is mixedviT, am
saSualebebis aRmniSvneli niSnebi unda
ganTavsdes bileTis (SesaZen) salaroebT-
an an msgavs adgilebSi.
2. gasasvleli kibis TiToeul karze unda
iyos §1011.3-is Sesabamisi niSani. es nawili
moiTxovs gasasvlelis taqtiluri niS-
nis ganTavsebas, A117.1-is Sesabamisad.
3. TavSesafris farTobebze unda ganTavs-
des samaSvelo daxmarebis aRmniSvneli
niSani, §1007.6.3 - §1007.6.5-is Sesabamisad.
4. farTobebze samaSvelo daxmarebis aRmniS-
vneli niSani unda ganTavsdes §1007.8.3-is
Sesabamisad.
206 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis
§3409.1 exeba arsebul SenobebSi mis-
adgomobis uzrunvelyofas, roca war-
moebs garkveuli qmedebebi, rogoricaa:
SesakeTebeli samuSaoebi, rac mSeneblo-
bis nebarTvas moiTxovs, sargeblobis
an gamoyenebis Secvla, miSeneba an gada-
keTeba, rac misadgomobis uzrunvelyo-
fas moiTxovs, rogorc aRniSnulia am
nawilSi. arsebul SenobebSi misadgomis
uzrunvelyofa niSnavs drodadro
Senobebis remodelirebas, sanam sabo-
lood mTlianad misadgomi ar gaxdeba
mTeli Senobis saboloo remodelirebis
an miSenebebis saSualebiT. §3409.3 gan-
martavs, rom rekonstruqcia ar moiTx-
ovs iseT maRal standarts misadgomo-
bisTvis, rogorsac axali mSenebloba.
meores mxriv, arsebuli misadgomi ar
unda Semcirdes an gauqmdes gadakeTebis
samuSaoebis gamo.
mowyobilobebis SekeTeba§3409.2-is saTauri erTgvarad damab-
nevelia, radgan is moTxovs misadgomis
SenarCunebas da ara imas, rom SekeTebis
samuSaoebi Catardes misadgomobis moTx-
ovnebis mixedviT. misadgomobis moTx-
ovnebs unda akmayofilebdes SekeTebis
mxolod is samuSaoebi, romlebic arsebi-
Tad gadakeTebaa da saWiroebs nebarTvas,
da ara §3409.6-is Sesabamisi samuSaoebi.
gamoyenebis Secvlaroca arsebuli Senobis gamoyeneba icv-
leba, §3409.4 moiTxovs, rom Senobis is
nawilebi, romelTa gadakeTebasac gamoy-
enebis Secvla iwvevs, §3409.6-is mixedviT,
misadgomi unda iyos. amasTan, arsebobs
misadgomobis moTxovnebi, romlebic
warmoiSoba gamoyenebis Secvlisgan da
romelTac SeiZleba moiTxovon iseTi
samuSaos warmoeba, romelic sxva mxriv
ar aris dakavSirebuli gamoyenebis
SecvlasTan. misadgomobis amgvari ele-
mentebi mocemulia marjvniv.
misadgomi elementebi gamoyenebis Secvlis dros 1. minimum erTi Sesasvleli misadgo-
mi unda iyos. es unda iyos mTavari Sesasvleli, magram SeiZleba iyos sxva, Tu mTavari Sesasvlelis misadgomo-bis uzrunvelyofa SeuZlebelia.
2. misadgom Sesasvlelsa da mTavari fun-qciis farTobebs Soris unda iyos mis-adgomi gza.
3. niSnebi unda ganTavsdes IBC-is §1110-is Sesabamisad. eseni iqneba ume-teswilad IBC-is §1110.2-is Sesabamisi niSnebi, romlebic Senobis mosarge-bleebs miuTiTebs mimarTulebas mis-adgomi elementebisken.
4. sadac arsebobs avtosadgomi, unda moewyos misadgomi avtosadgomic. deb-ulebis gadamisamarTeba moiTxovs, rom arsebuli avtosadgomi farTo-bebis gadakeTebisas uzrunvelyofi-li iyos misadgomi maSinac ki, roca avtosadgomze raime sxva samuSao ar warmoebs. es gamoiyeneba maSinac, roca gamoyenebis Secvla ar moiTxovs damatebiTi avtosadgomis uzrunve-lyofas.
5. Tu uzrunvelyofilia mgzavrebisaT-vis usafrTxoebis zonebi, axali an arsebuli, minimum erTi unda iyos misadgomi.
6. misadgom avtosadgomsa da mgzavrebi-saTvis arsebul usafrTxoebis zonebs misadgom SesasvlelTan unda akav-Sirebdes misadgomi gza.
• sadac teqnikurad SeuZlebelia mis-adgomobis standartebis dacva axal mSeneblobaSi, maSin unda gamoviyenoT §3409-is sxva nawilebi. amaze detalu-rad visaubrebT cota qvemoT.
P
ACCESSIBILITY / 207
misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis
gadakeTebebiSenobis gadakeTebis dros, me-11 Tavisa da
A117.1-is debulebebi exeba gadakeTebul
farTobs, Tu es teqnikurad SeuZlebeli
ar aris. roca §3409.6-Tan Sesabamisobis
miRweva teqnikurad SeuZlebelia,
unda vecadoT, maqsimalurad davicvaT
Sesabamisoba, ramdenadac SesaZlebelia.
rogorc misadgomobis sxva debulebebT-
an, teqnikurad SeuZleblobis da gamon-
aklisebis gamoyeneba didi sifrTxiliT
unda moxdes da mxolod nebarTvis gam-
cemTan konsultaciebis Semdeg. `teqni-
kurad SeuZleblobis~ ganmarteba nebar-
Tvis gamcemTan SeTanxmebis sagania. roca
damproeqtebeli irCevs am ganmartebis
gamoyenebas misadgomobis iseTi elemen-
tis gamotovebis gasamarTleblad,
romelic saWiroa axal mSeneblobaSi,
damproeqtebelma nebarTvis gamcemisgan
unda miiRos Sesabamisi interpretireba
gegmis gadaxedvis procesSi.
gadakeTebisas misadgomobis uzrunve-
lyofis moTxovnebisgan gamonaklisebia:
1. misadgomi saWiro ar aris, roca gada-
keTebuli farTobi ar saWiroebs mis-
adgom gzaze mdebareobas, Tu sxvag-
varad ar aris moTxovnili §3409.7-Si,
rac ganxilulia qvemoT.
2. mTavari gamonaklisia is, rom misadgo-
mi gasasvleli saSualebebi saWiro ar
aris arsebuli Senobebis gadakeTebe-
bis dros.
3. roca xdeba individualur sakuTreba-
Si arsebuli A tipis sacxovrebeli
erTeulebis gadakeTeba R-2 gamoyen-
ebebSi, isini unda akmayofilebdes
A117.1-is moTxovnebs B tipisTvis da
me-11 Tavis moTxovnebs. es SezRudvebis
armqone pirebs saSualebas aZlevs,
gadaakeTon misadgomi erTeulebi
misadgomi elementebis demontaJis
saSualebiT, magram moiTxovs, rom es
erTeulebi adaptirebadi darCes, ise
rom potenciurad misadgomi sacxovre-
beli erTeulebis saerTo rezervi ar
Semcirdes.
gadakeTeba, romelic azianebs mTavari funqciisTvis gankuTvnil farTobebssadac gadakeTeba exeba mTavari fun-
qciisTvis gankuTvnili farTobisken
mimaval misadgom gzas, an gadakeTebis
samuSao warmoebs mTavari funqciisTvis
gankuTvnil farTobze, §3409.7 moiTxovs,
rom gza misadgomi iyos. es gza aseve unda
uzrunvelyofdes misadgoms tualetis
mowyobilobebTan da sasmeli wylis fan-
tanebTan, romlebic mTavari funqciisT-
vis gankuTvnil farTobs emsaxureba.
§3409.7-is mizania, gadakeTebebis dros
maqsimalurad iqnas uzrunvelyofili
misadgomoba. am moTxovnebis moculo-
ba pirdapir kavSirSia maT siaxloveSi
arsebul gadasakeTebel farTobTan.
misadgomoba maqsimalurad unda iyos
uzrunvelyofili mTel nagebobaSi.
arsebobs Rirebulebis zeda zRvari 20%,
romelic uwesdeba mTavari funqciisTvis
gankuTvnil farTobisken misadgomi gzis
mowyobis Rirebulebas. Rirebulebis
zRvari SeiZleba gamoiTvalos orgvar-
ad. pirveli, misadgomis Rirebuleba
aris proeqtis saerTo Rirebulebis 20%,
proeqtis 100% saerTo RirebulebiT.
Tumca, Semdeg naTqvamia, rom misadgomi
gzis xarji ar unda aRematebodes gada-
keTebis Rirebulebis 20%-s. Tu gada-
keTebebis Rirebulebaa X, maSin samuSaos
mTliani biujeti iqneba X damatebuli
X-is 20%, an samuSaos biujetis 120%. am
nawilis interpretireba unda daadas-
turos adgilobrivma uflebamosilma
organom biujetis Sedgenis dros. gamon-
aklisebi aseve moicavs mxolod iseTi
komponentebis gadakeTebebs, rogore-
bicaa: eleqtro sistemebi, meqanikuri
sistemebi, mowyobilobebi, muSaobis
sakontroleblebi da cecxlisgan dam-
cavi sistemebi.
es gamonaklisebi mocemulia nawilSi,
romelic exeba mTavari funqciisTvis
gankuTvnil farTobebs. amdenad, gamon-
aklisebi ise unda ganimartos, rom roca
mTavari funqciisTvis gankuTvnil far-
Tobebze warmoebs mxolod meqanikuri
samuSao, misadgomi gzis gaumjobeseba
saWiro ar aris. meores mxriv, gonivruli
axsna iqneboda, rom Rirebuleba meqan-
ikuri samuSaosi, Tu gadakeTebis sxva
samuSoebTan erTadaa warmoebuli mTa-
vari funqciisTvis gankuTvnil farTo-
bze da ar saWiroebs misadgoms, Sevides
mSeneblobis saerTo RirebulebaSi, roca
sidide ganisazRvreba, rogorc gadakeTe-
bis Rirebulebis 20%, imis dasadgenad,
ra dajdeba misadgomis gaumjobeseba.
vinaidan mesakuTreTa umetesoba Tavidan
ar iTvaliswinebs misadgomi element-
ebis uzrunvelyofis xarjebs biujetis
Sedgenisas, umjobesia damproeqtebelma
120% gamoTvlis meTodi gamoiyenos mSen-
eblobis sawyisi biujetis dasadgenad.
pro
eqt
is
saer
To
Ri
reb
ul
eba
• gadakeTebis Rirebuleba
• misadgomis Rirebuleba
interptretacia A interptretacia B(rekomendirebuli)
208 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
misadgomoba arsebuli SenobebisaTvis
• Sesasvlelebi: misadgomi Sesasvle-lebi unda moewyos §1105-is Sesa-bamisad, garda im SemTxvevisa, roca misadgomi Sesasvleli ukve arse-bobs; am SemTxvevaSi, gadakeTebuli Sesasvleli ar saWiroebs misadgo-mobas, Tu amas ar moiTxovs §3409.7. girCevT, gadakeTebuli Sesasvlelebi, SeZlebisdagvarad, misadgomi iyos.
• liftebi: §3409.8.2 moiTxovs, rom liftebi, romlebic Senobis gadakeTe-bul nawilebs emsaxureba, gadakeTdes ise, rom Seesabamebodes A117.1-s da ASME A18.1-s.
• baqniani liftebi: §3409.3-is mixed-viT, arsebul SenobebSi daSvebulia baqniani liftebi misadgom gzebze. es piroba gulisxmobs, rom lifte-bi xSirad amsubuqeben mdgomareobas, roca teqnikurad SeuZlebelia mis-adgomobis miRweva arsebul SenobebSi, sadac safexurebis an mkveTr qanobiani pandusebis gadakeTeba ver xerxdeba rTuli struqturis gamo.
• kibeebi da eskalatorebi arsebul SenobebSi: roca axali eskalatorebi an kibeebi montaJdeba arsebul SenobebSi, sadac isini adre ar iyo, §3809.8.4-is mixedviT, misadgomi gza unda moew-yos §1104.4 da 1104.5-is moTxovnebis Sesabamisad, romlebic axal Senobebs exeba.
• pandusebi, §3409.8.5: roca arsebuli pandusebi ufro daxrilia, vidre misadgomi gzebisTvisaa daSvebuli, an maTi saWiroeba ganpirobebulia imiT, rom struqtura an sivrce akmay-ofilebdes teqnikurad ganuxor-cielebadobis kriteriumebs, maSin isini SeiZleba gamoyenebuli iyos SezRudul SemTxvevebSi 3409.8.5 cxri-lis Sesabamisad.
• pandusebs, romelTa qanobi 1:10-s da 1:8-s Sorisaa, SeiZleba gamoyenebuli iyos 76 mm-iT asamaRleblad.
• pandusebi, romelTa qanobi 1:10-s da 1:12-s Sorisaa, SeiZleba hqondes 152 mm simaRle.
• SezRudvebis mixedviT, mokle, mkveTr qanobiani pandusebi, Tumca miuRebeli an arasasurveli axal mSeneblobaSi, SeiZleba gamoiyenon specetliT mosargeble pirebma Zalian mokle manZilebze da simaRleebze. aseT SemTxvevebSi, ukeTes misadgomad, Tumca saSiSad, mkveTr qanobiani pan-dusi ufro iTvleba, vidre safexuri.
zRvrebi gadakeTebebisTvis§3409.8 exeba arsebul SenobebSi gada-
keTebebis dros gamosayenebel zRvrebs.
am moTxovnebSi aRiarebulia urTierT-
kavSiri Senobis struqturasa da iseT
vertikalur elementebs Soris, rog-
orebicaa: liftebi, kibeebi, safexurebi
saval gzebze da ufro mkveTr qanobiani
pandusebi, vidre daSvebulia mimdinare
kodis mixedviT. zRvrebTan dakavSire-
buli moTxovnebi, pirvel rigSi, exeba
gadakeTebul farTobebs da Semdeg gada-
keTebuli farTobebisken mimaval mis-
adgom gzebs, mxolod nawilobriv.
1:8-dan 1:10-mde
• 76 mm maqsimaluri amaRleba
• 152 mm maqsimaluri amaRleba
1:10 dan 1:12-mde
ACCESSIBILITY / 209
misadgomoba arsebuli SenobebisTvis
• sanaxaobis mosawyobi farTobebi: roca teqnikurad SeuZlebelia sanaxaobis mosawyobi farTobebis gadakeTeba ise, rom isini misadgom gzaze iyos, §3409.8.6 moiTxovs, rom sanaxaobis mosawyobi far-Tobebis minimum erTi tipi misadgomi iyos. aRsaSniSnavia, rom erT-erTi tipis niSnavs, rom misadgomi unda hqondes yovel gansxvavebuli tipis farTobs.
• sacxovrebeli an saZinebeli erTeule-bi: §3409.8.7-is mixedviT, misadgomo-bis moTxovnebi exeba mxolod iseT sivrceebs, romlebic gadakeTebuli an damatebulia I-1, 2 an 3 jgufisa da R-1, 2 an 4 jgufis gamoyenebebSi. gadakeTe-buli an mimatebuli farTobebis saz-RvrebSi, misadgomi A tipis erTeulebis misadgomebis raodenobisadmi §1107-Si mocemuli moTxovnebi exeba mxolod gad-akeTebul an mimatebul farTobebs.
• tualetis oTaxebi: sadac teqnikurad SeuZlebelia tualetebis an abazanis arsebul mowyobilobebTan misadgomis mowyoba, §3409.8.9-is mixedviT, misaRe-bia maT nacvlad erTi sqesisTvis gan-kuTvnili mowyobilobebis damontaJeba. aseTi mowyobilobebi unda mdebareob-des imave iatakze da imave farTobze, sadac arsebuli mowyobilobebia.
• gasaxdelebi, gasasinji da saketiani kara-debis Semcveli oTaxebi: sadac teqnikurad SeuZlebelia arsebul gasaxdelebTan, gasasinj da saketiani karadebis Semcvel oTaxebTan misadgomis mowyoba, §3409.8.10-is mixedviT, imave doneze unda moewyos erTi misadgomi oTaxi. Tu arsebuli oTaxebi erTi sqesisTvisaa gankuTvnili, misadgomiani oTaxebic erTi sqesisTvis unda iyos. roca arsebuli oTaxebi orive sqesisTvisaa gankuTvnili, misadgomi oTaxebic orive sqesisTvis unda iyos.
• sakontrolo gasavlelebi: roca xdeba sakontrolo gasavlelebis gadakeTeba iseT SenobebSi, sadac savaWro sivrce 465 m2 an metia, §3409.8.11 moiTxovs, rom TiToeuli funqciis momsaxure minimum erTi sakontrolo gasavleli misadgo-mi iyos. es nawili ise unda gavigoT, rom Tu garkveuli zomis SenobaSi sakon-trolo gasavlelebis gadakeTeba xdeba, uzrunvelyofili unda iyos misadgomi sakontrolo gasavlel(eb)i.
• zRurblebi: §3408.12-is mixedviT, arsebul SenobebSi SeiZleba iyos 19,1 mm simaRlis zRurblebi. aseT zRur-blebs unda hqondes dadablebuli kideebi orive mxares, rom specetli advilad gadavides. dadablebis qano-bi gansazRvruli ar aris, magram unda Seesabamebodes A117.1-Si axali zRur-blebisTvis gansazRvrul gabaritebs. sadac SesaZlebelia, zRurblebi mTli-anad unda akmayofilebdes axali mSen-eblobis standartebs.
gadakeTebuli zRurbli
tipiuri zRurbli
• 12.7 mm
•tualetis an saabaza-
nos arsebuli mow-
yobilobebi
• gasaxdelebi, gasasinji da saketiani karadebis Semcveli oTaxebi
210 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
istoriuli Senobebi
§3409.9-is debulebebi exeba Senobebs,
romlebic Sesabamisi uflebamosili
organos mier istoriuladaa miCneuli.
dadgena imisa, risi gakeTebaa teqnikurad
SeuZlebeli arsebul SenobebSi kidev
ufro rTulia, Tu Senobas istoriuli
nagebobis statusi aqvs miniWebuli. teqni-
kuri SeuZleblobis/ganuxorcielebado-
bis ganmartebis mixedviT struqturis
gansazRvrasTan erTad, damproeqtebelma
da nebarTvis gamcemma unda ganixilon, Tu
rogor zemoqmedebas axdens misadgomi ele-
mentebi Senobis istoriul struqturaze/
wyobaze. mniSvnelovania vicodeT, rom
Senobis istoriuli mniSvneloba ar amarT-
lebs misadgomobis arqonas. nebarTvis gam-
cemma unda Seamowmos nebismieri analizi,
dakavSirebuli, mTliani Tu ara, nawilo-
brivi misadgomobis uzrunvelyofasTan,
teqnikuri SeuZleblobis/ ganuxorciele-
badobis an istoriuli zemoqmedebis
doqtrinebis mixedviT. aseTi analizebi
unda waredginos werilobiTi formiT da
unda inaxebodes uflebamosili organos,
damproeqteblis da Senobis mesakuTris
arqivSi. Tu Senobas ganesazRvreba isto-
riuli nagebobis statusi, maSin SeiZleba
gamoviyenoT misadgomobasTan dakavSireb-
uli Semdegi alternatiuli moTxovnebi.
• teritoriaze Sesvlis wertilebi: rogorc sxva ganaxlebebisTvis, §3409.9.1 moiTxovs, rom teritoriaze Sesvlis wertilsa da misadgom Sesasvlels Soris arsebobdes minimum erTi misadgomi gza. es SeiZleba ar iyos mTavari Sesasvleli, Tu SesasvlelSi misadgomobis uzrun-velyofa teqnikurad an istoriulobi-dan gamomdinare SeuZlebelia.
• mravaldoniani Senobebi: §3409.9.2 moiTx-ovs, rom misadgomi Sesasvlelidan im doneze mdebare sazogadoebriv sivr-ceebTan arsebobdes misadgomi. naTqvami ar aris, magram igulisxmeba, rom mis-adgomi saWiroa misadgomi Sesasvlelis donis zemoT da qvemoT.
• Sesasvlelebi: §3409.9.3 moiTxovs, rom minimum erTi Sesasvleli iyos mis-adgomi. roca es SeuZlebelia teqnikuri an istoriulobasTan dakavSirebuli mizezebis gamo, unda gamoiyenebodes sxva Sesasvleli. Tu es gakeTebulia, SenobiT sargeblobis periodSi mis-adgomi Sesasvleli ar unda iketebodes da ganTavsebuli unda iyos niSani, romelic mosargebleebs misadgomi Sesasvlelis mimarTulebaze mianiS-nebs. aseve misaRebia Caketili misadgomi Sesasvlelis arseboba, Tu damontaJebu-lia Setyobinebis an distanciuri moni-toringis sistema.
• tualetisa da abazanis mowyobilobe-bi: sadac aris aseTi mowyobilobebi, §3409.9.4-is mixedviT, minimum erTi misadgomi tualetis oTaxi unda Seesabamebodes §1109.2.1-s.
P
ACCESSIBILITY / 211
damatebiTi misadgomobis moTxovnebi
danarTi EIBC-is danarTebSi mocemul debule-
bebs ar aqvs Zala da efeqti adgilobriv
iurisdiqriebSi, Tu isini sagangebod
ar iqneba miRebuli adgilobrivi ufle-
bamosili organos mier. Cven am TavSi
CavrTeT misadgomobis damatebiTi deb-
ulebebi, rogorc magaliTi imisa, Tu
rogor muSaobs danarTebi. misadgomi
monakveTi CarTulia imis gamo, rom
danarTis debulebebi Zalian axlosaa
ADA-Tan da misadgomobis reglanete-
bis adgilobriv modifikaciebTan.
Cveni azriT, am moTxovnebis umetesoba
unda efuZvenodes saR azrs an ADA-Tan
Sesabamisobas, miuxedavad imisa, miRe-
bulia Tu ara danarTi adgilobrivad.
unda aRniSnos, rom danarTebSi miTiTe-
buli standartebi Seicavs ADA-s mis-
adgomobis saxelmZRvanelo principebs/
direqtivebs (ADAAG) da sxvadasxva
federalur gamocemebs, dakavSirebuls
misadgomTan da misadgomis reglament-
ebTan, romlebic A117.1-is damatebaa.
damproeqteblebi unda gaecnon am
debulebebs, Tu mosalodnelia,
rom mouwevT am an msgavsi moTxovne-
bis gaTvaliswineba daproeqtebis dros.
danarTis moTxovnebi, Cveulebriv, is
moTxovnebia, romlebic araa sayovel-
Taod miRebuli an romlebic jer isev
SemuSavebis procesSia. danarTebSi es
debulebebi mocemulia imisaTvis, rom
adgilobriv uflebamosil organoebs
SeeZloT airCion, miiRon Tu ar miiRon
isini, ise rom ZiriTadi kodi riskis
qveS ar dadges.
danarTi E iyenebs gadamisamarTebis ise-
Tive kriteriumebs, rogorsac ZiriTadi
kodi, A117.1. danarTis debulebebi isea
Seqmnili, rom ZiriTadi kodi koor-
dinirebuli iyos damatebiT moTx-
ovnebTan. miRebis SemTxvevaSi, nawilebis
nomrebi Tavsdeba ZiriTad kodSi iseTi
numeraciuli TanmimdevrobiT, rogorc
mocemulia danarTSi. specifikuri
gamoyenebebis an funqciebis damatebi-
Ti moTxovnebis SemTxvevaSi, romlebic
araa Sesuli ZiriTad kodSi, danarTis
moTxovnebi gadafaravs ZiriTad kods.
misadgomi gzebi§E103 damatebulia moTxovnebi saban-
keto farTobebze gamomsvlelisTvis
amaRlebuli baqnebis an kaTedrebis
misadgomisTvis. (aRsaniSnavia, rom es
ADAAG -is moTxovnaa).
SemaRlebis xedi
gegmis xedi
212 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
damatebiTi misadgomobis moTxovnebi
sakomunikacio elementebi§E104.3 exeba misadgom sakomunikacio
elementebs droebiTi sacxovreblebis
saZinebel adgilebSi, E104.3.1 cxrilis
Sesabamisad, gamomdinare oTaxebis raode-
nobidan. es elementebi gankuTvnilia
smenis SezRudvis mqone adamianebisT-
vis da moicavs vizualur Setyobinebebs
satelefono zarebze, karze kakun-
ze an zaris darekvaze. es funqciebi
damoukidebeli unda iyos vizualuri
saavario gangaSis Setyobinebebisgan.
telefonTan axlos unda iyos eleqtro
Stefseli, rom SesaZlebeli iyos porta-
beluri teletaipebis SeerTeba tele-
fonTan misadgomad. telefonebs aseve
unda hqondes xmis sakontroleblebi.
aRniSnuli ar aris, unda iyos es oTaxebi
sxva SezRuvebis mqone pirebisTvis gan-
kuTvnil oTaxebTan kombinirebuli, Tu
gancalkevebuli. savaraudod, mobiluri
da smeniTi SezRudvebis mqone pirebisT-
vis damoukidebeli misadgomebi unda
moewyos, da daematos oTaxebis raode-
nobasTan dakavSirebuli moTxovnebi.
Tumca, aseve savaraudoa, rom gadan-
awilebuli da mravalferovani misadgo-
mi sWirdeba specialur oTaxebs, rom
orive tipis misadgomi uzrunvelyofi-
li iyos erT oTaxSi. gaTvaliswinebuli
unda iyos sxvadasxva SezRudvebis mqone
pirebi. aseve, oTaxebi, romlebic mis-
adgomia mobiluri SezRudvebis mqone
adamianebisTvis, gamoyenebadi unda iyos
sxva SezRudvebis mqoneTaTvisac. Tu
miRebulia iurisdiqciaSi, sadac unda
ganxorcieldes proeqti, es moTxovnebi
ganxiluli unda iqnas nebarTvis gam-
cemTan erTad.
• samrecxao mowyobilobebi: roca samrecx-ao mowyobiloba montaJdeba sivrceebSi, romlebic misadgomi unda iyos, §E105.2 moiTxovs, rom minimum TiTo tipis mow-yobilobis misadgomoba Seesabamebodes A117.1-s.
• sawyobebi, savaWro avtomatebi da sxva mowyobilobebi: §E105.3 moiTxovs, rom sivrceebSi ganTavsebuli savaWro avtomatebi misadgomi iyos A117.1-is Sesabamisad.
• safosto yuTebi: §E105.4 moiTxovs, rom roca safosto yuTebi ganTavsebulia interierSi, maTi minimum 5% misadgomi iyos A117.1-is Sesabamisad. roca safosto yuTebi ganTavsebulia TiToeul erTeul-Tan, maSin misadgomi safosto yuTebi unda ganTavsdes misadgom erTeulebTanac.
• ormxrivi sakomunikacio sistemebi: sadac ganTavsebulia iseTi sakomu-nikacio sistemebi, rogoricaa: mraval-biniani saxlis SesasvlelSi damontaJe-buli SenobaSi SemSvebi, sistema unda Seesabamebodes A117.1-s.
sxva elementebi da mowyobilobebi§E105-Si aRniSnuli mowyobilobebi
droebiTia an damatebulia Senobis das-
rulebis Semdeg. rogorc aseTi, isini
ver iqneba damproeqteblis kontro-
lis qveS, Tumca damproeqtebelma unda
icodes es moTxovnebi imisaTvis, rom
gegmaSi gaiTvaliswinos maTi gansaTa-
vsebeli adgilebi.
ACCESSIBILITY / 213
damatebiTi misadgomobis moTxovnebi
telefonebi§E106-Si Sesuli moTxovnebi telefon-
Tan misadgomTan dakavSirebiT, miuxe-
davad imisa, rom danarTSia Setanili,
TiTqmis yvela SemTxvevaSi unda iqnas
gamoyenebuli. amasTan, misadgomobis es
detaluri moTxovnebi unda gadamowm-
des ADAAG-is da adgilobrivi kodis
mixdeviT.
• misadgomobis moTxovnebi A117.1-is ilustrirebaa. aRsaniSnavia, rom marTalia telefonebi SeiZleba mis-adgomi iyos wina an gverdiTi mxri-dan, rogorc naCvenebia ilustraci-aze, TiTo sarTulze minimum erTi telefoni pirdapir misadgomi unda iyos, garda eqsterieris telefone-bisa, romelTac aqvs diskoiani asakre-fi. zogadad, fasiani telefonebi misadgomi unda iyos E106.2 cxrilis Sesabamisad.
• sazogadoebrivi moxmarebis yvela telefons unda hqondes xmis sakon-trolebeli, A117.1-is Sesabamisad.
• teletaipebi: §E106.4 moiTxovs, rom teletaipebi, satelefono meqanizmebi smenis SezRudvis mqone pirebisTvis, romlebic iyenebs teqsts an sxva ara-verbalur komunikacias, unda ganTavs-des im adgilebSi, sadac telefonebis rigSi oTxze meti sazogadoebrivi mox-marebis telefonia. erTaderTi gamon-aklisia, roca telefonebis ramdenime rigi erT sarTulze erTmaneTisgan daSorebulia 60 960 mm-ze naklebi man-ZiliT; maSin teletaipi unda ganTavs-des mxolod erT aseT rigSi. teletai-pis ganTavsebis adgilebi miniSnebuli unda iyos teletaipis saerTaSoriso simboloTi. aseve, unda ganTavsdes teletaipis adgilmdebareobisken mimTiTebeli niSnebi. teletaipTan dakavSirebul moTxovnebTan erTad, eleqtro rozetTan/StefselTan unda mdebareobdes Taro portabeluri teletaipisTvis interieris sami an meti telefonis Semcvel rigTan.
telefonebi TiTo sarTulze specetlisaTvis misadgomi
an doneze telefonebi
1 1 TiTo sarT. an doneze
telefonebis 1 rigi* 1 TiTo sarT. an doneze
telefonebis 2 an meti rigi 1 telefonebis TiTo rigze
*telefonebis rigi moicavs rigs ori an meti telefoniT
214 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
damatebiTi misadgomobis moTxovnebi
niSnebisadac oTaxebis an sivrceebisTvis gan-
kuTvnili mudmivi niSnebi ganTavsebu-
lia karebebTan, §E107 moiTxovs, rom es
niSnebi taqtiluri iyos. sadac interi-
eris permanentuli oTaxebis permanen-
tuli daniSnulebebis aRmniSvnelebad
gamoyenebulia piqtogramebi, maTze moce-
muli teqstebi unda iyos taqtiluri
A117.1-is Sesabamisad. mimarTulebis
aRmniSvneli niSnebi interieris per-
manentuli mdebareobebisTvis, Senobis
mimarTulebebisa da TanamSromlebis
saxelebisa da droebiTi niSnebis gamok-
lebiT, unda iyos misadgomi A117.1-is
Sesabamisad. es meore SemTxvevaa, roca
am moTxovnebis gamoyeneba aucilebelia,
miuxedavad imisa, miRebulia Tu ara
adgilobrivad. niSnebis moTxovnebTan
dakavSirebiT, A117.1-Tan erTad unda
gadamowmdes ADAAG.
• sans-serifis mTavruli asoebi minimum 15,9 mm simaRlis; maqsimum 51 mm simaR-lis, amoburculi 0,8 mm-ze taqtiluri SegrZnebisaTvis
• II zomis brailis Srifti
• 1524 mm niSnis Suaxazamde im mxares, said-anac kari iReba
• SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTaTvis gankuTvnili
telefonebis saerTaSoriso
simbolo
qalebi
12interieris garemostruqturuli usafrTxoebis, cecxlgamZleobisa da gasasvlelebis Semdeg, inter-
ieris garemos xarisxi kodis ganviTarebis erT-erTi umTavresi faqtoria. gare-
mosTan dakavSirebuli bevri sakiTxi samodelo kodebSi Sevida me-20 saukunis
damdegisaTvis SenobebSi arsebuli savalalo sacxovrebeli pirobebis pasuxad.
gasaqiravebeli mravalbiniani saxlebi da sawarmoo pirobebi xSirad mosarge-
bleebs janmrTelobis seriozul problemebs uqmnida. xSirad mosargebleebi
Tavmoyrilni iyvnen patara oTaxebSi, sadac ar iyo sakmarisi sinaTle da venti-
lacia. ar iyo daculi sanitaruli pirobebi an ar xdeboda Senobebis saTanadod
movla-SekeTeba. aseve, ukontrolo samSeneblo masalebis, gansakuTrebiT, deko-
ratiuli masalebis gamoyenebam gamoiwvia Zlier aalebadi masalebis damontaJeba
gasasvlel gzebze, ris gamoc xSirad sagangebo situaciebis dros gasasvleli gzebi
ufro saSiSi xdeboda, vidre is sivrceebi, sadac mosargebleebi cxovrobdnen.
kodis debulebebi iwereboda mosargebleTa sacxovrebeli pirobebis xarisxTan
dakavSirebuli sakiTxebis mosagvareblad. bolo dros, SenobaSi haeris xarisxi
met da met mniSvnelobas iZens, radgan Senobebi ufro da ufro energo efeqtiani
da hermetuli xdeba. bolo wlebSi, kodis ganviTarebaSi rTul amocanas warmoad-
gens obis an momwamvleli/toqsiuri gazebis dagrovebis Tavidan acileba da, ima-
vdroulad, energo efeqtianobis miRweva.
interieris garemos SefasebaSi gamoiyofa ramdenime umTavresi faqtori. me-8 TavSi
ganxilulia interieris sivrceebSi gamoyenebuli sxvadasxva samSeneblo masalebis
cecxlgamZleoba da kvamlis warmoqmnis unari; me-12 Tavi garemo pirobebTan dakav-
Sirebul sxva sakiTxebs exeba.
es moicavs haeris xarisxs, rogorc adamianis janmrTelobis, ise Senobis gamZleo-
bisaTvis, rasac aregulirebs Senobisa da gamoyenebuli sivrceebis ventilaciasTan
dakavSirebuli regulaciebi. meore sakiTxia mosargebleTa saqmianobis xarisxi
sivrceSi, rasac aregulirebs temperaturis sakontroleblebTan, bunebrivi an
xelovnuri ganaTebis doneebTan da sivrceebs Soris ganTavsebul haerisa da bgeris
saizolacio masalebTan dakavSirebuli regulaciebi. aseve, exeba gamosayenebeli
sivrceebis zomebs, gamouyenebel sivrceebTan misadgomsa da Senobis interieris
sanitarul da movla-SekeTebis sakiTxebs, maT Soris, advilad SesakeTebel masa-
lebs tualetebsa da saabazanoebSi. amdenad, me-12 TavSi warmodgenilia sxvadasxva
sakiTxebTan dakavSirebuli mravali debuleba, romelTac mcire kavSiri aqvs Tavis
dasaxelebasTan.
216 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
interieris garemo
am TavSi bevri gansxvavebuli nawilia.
erTi nawili aregulirebs sasicocxlo
pirobebis xarisxTan dakavSirebul
sakiTxebs interierebisTvis da aseve
Seicavs zomebs Senobebze klimaturi
pirobebis zemoqmedebis Sesasusteblad.
am TavSi mocemuli standartebi aseve
exeba imas, Tu sivrceebi rogor gamoi-
yeneba da SeigrZneba mosargebleTa mier,
da rogor unda movuaroT Senobebs. is
gansxvavdeba me-8 Tavisgan, romelSic
umTavresad ganxilulia interieris
sivrceebis mosargebleTa saxanZro usa-
frTxoeba. Tavis dasaxeleba garkveul-
wilad damabnevelia im gagebiT, rom
masSi gansazRvruli moTxovnebi aseve
exeba sivrceebs, romlebic, Cveulebriv,
gamouyenebelia, Tumca Senobis konver-
tis SigniT mdebareobs.
ventilacia$1203 exeba damaluli sxvenebisa da fer-
mis sivrceebis, aseve, gamoyenebuli sivr-
ceebis ventilacias. amdenad, am nawilSi
calkea mocemuli moTxovnebi samSeneb-
lo masalebis farTobebis ventilaci-
isaTvis da calke Senobis mosargebleTa
mier gamoyenebuli sivrceebis venti-
laciisaTvis.
sadac samSeneblo masalebi SemozR-
udulia sivrceebiT rogorc eqsteri-
eris, ise interieris mxridan, damalu-
li sivrceebi, iqneba es sxvenebis Tu
fermebis sivrceebi, midrekilia danes-
tianebisken.
• eqsterieris sivrceebisagan gansxvave-biT, interieris sivrceebSi xdeba gan-sxvavebul temperaturis SenarCuneba.
• gamoyenebul sivrceebSi ufro maRali tenianobaa, vidre eqsterierSi, ada-mianebis iseTi aqtivobebidan gamom-dinare, rogorebicaa: sunTqva, saWmlis momzadeba da dabana.
• ramdenadac teni trialebs SenobaSi, is SeiZleba moemwyvdes damalul sivr-ceebSi.
• temperaturuli gansxvavebebis dros da namis wertilis (kondensaciis) tempera-turaze wylis orTqli SeiZleba konden-sirdes wylad Senobis SigniT arsebul RrmulebSi. aman SeiZleba gamoiwvios lpoba, obi an Seqmnas dazianebis gamom-wvevi sxva pirobebi, ris Sedegadac dair-Rveva Senobis struqtura da SeiZleba dagrovdes momwamvleli nivTierebebi.
• damaluli sivrceebidan teniani haer-is gasawovad erT-erTi qmediTi zomaa saventilacio bilikebis Seqmna. ganiave-bisadmi moTxovnebi isea SemuSavebuli, rom Sesustdes damaluli sivrceebi-sken haeris gadaadgileba. es zomebi iTvaliswinebs bunebriv konveqciasa da wylis orTqlis kondensirebis Taviseburebebs. konveqciis gamoyeneba iZleva pasiuri ganiavebis saSualebas, meqanikuri daxmarebis gareSe.
• meore zomaa orTqlis Semakaveblebis gamoyeneba imisaTvis, rom teni ver gad-aadgildes Senobis teniani nawilebi-dan mSralisken.
INTERIOR ENVIRONMENT / 217
sxvenis sivrceebi§1203.2 iTxovs, rom saventilacio
Riobebi ganTavsdes qanobiani saxuraveb-
is ZirSi da TavSi, rom SesaZlebeli iyos
konveqcia sxvenebsa da maRal WerebSi.
saventilacio Riobisadmi moTxovnebi gansazRvrulia gasaniavebeli farTobis nawilebis/fraqciebis mixedviT. sayura-dReboa, rom gasaniavebeli farTobisadmi moTxovnebi exeba Tavisufal farTobebs. Tavisufali farTobi aris sivrce, sadac xdeba realuri haerdena. Jaluzebiani sahaeroebi da safariani Riobebi ar qmnis 100%-ian Tavisufal farTobs. praqti-kulad, Jaluzebiani sahaero Riobebis Tavisufal farTobad iTvleba 50%. nebi-smieri sahaeros safarebisaTvis realuri Tavisufali farTobebi moZebneT mwarmoe-blis monacemebSi.
ventilacia
• am debulebiT kodi varaudobs, rom izolaciis ventilacia izolaciis zemoT unda iyos. proeqtebSi es gaT-valiswinebuli unda iyos. sahaeroebi ise unda ganawildes, rom xeli Seuwyos konveqcias, anu daqanebul pirobebSi naxevari unda iyos zemoT, naxevari qvemoT.
• izolaciasa da saxuravis ficarfe-nils Soris unda darCes minimum 25,4 mm sivrce.
• blokireba da xiduri SeerTeba ise unda moewyos, rom xeli ar SeuSalos ganiavebas.
• sahaero xvrelis Tavisufali farTo-bi ar unda iyos gasaniavebeli sivrcis farTobis 1/150-ze naklebi da ganiave-bis Seasqmnelad am farTobis 50% ganT-vsebuli unda iyos gasaniavebeli sivr-cis zeda nawilSi, naSveris an karnizis sahaero xvrelebidan 914 mm-iT maRla.
• saventilacio farTobi SeiZleba Semcirdes naxevramde, 1/300-mde, roca orTqlis bari-eri damontaJebulia damaluli sivrcis Tbil mxares da vertikaluri daSoreba SenarCunebulia sahaero arxebis Semomtan da gamwov nawilebs Soris.
• sahaeroebi dafaruli unda iyos safa-rebiT, mwerebisa da Citebisagan dasa-cavad, aseve, wvimis wylisa da Tovlis moxvedris Tavidan asacileblad.
218 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
ventilacia
iatakqveSa ventilacia§1203.3 iTxovs, rom Senobebs, romlebTac
ar aqvT gruntze ganTavsebuli filis
struqturebi, sivrce iatakis qveS mde-
bare koWebsa da grunts Soris niavde-
bodes.
gamonaklisebis daSvebiT, iatakqve-
Sa ventilacia SeiZleba Semcirdes an
Caenacvlos meqanikuri ventilacia, roca
orTqlis Semakavebeli ganTavsebulia
gruntis zedapirze gamouyenebel fuZis
sarTulSi. ventilacia saWiro ar aris,
roca sivrces gaaCnia izolacia, adaptire-
bulia klimatur pirobebTan da uzrun-
velyofilia orTqlis SemakavebliT.
nebismieri es zoma iTvleba orTqlis
SemoWrisgan an dagrovebisagan eqviva-
lentur dacvad, roca gamoyenebulia
garkveuli raodenobis pasiur an meqani-
kur ventilaciasTan erTad.
temperaturis kontroli§1204-is mixedviT, yvela sacxovrebeli
sivrce uzrunvelyofili unda iyos
sivrcis gamaTbobliT. gaTbobis sistemam
unda uzrunvelyos 20ºC temperatura
sivrcis iatakis zemoT 914 mm-ze. aseTi
temperatura uzrunvelyofili unda
iyos wlis yvelaze civ dReebSi.
• saheroebis Tavisufali farTobi unda iyos gamouyenebeli fuZis sarTulis yoveli 10 m2-sTvis 0,67 m2. sahaerobi daculi unda iyos, rom mwerebi da cxovelebi ver moxvdnen gamouyenebel fuZis sarTulSi.
• sahaeros Riobebi unda ganTavsdes imgvarad, rom uzrunvelyos iat-akqveSa farTobis jvaredini ven-tilacia. amdenad, Riobebi unda ganawildes Senobis perimetris garSemo, SeZlebisdagvarad, maqsi-malurad didi raodenobiT.
20˚C
9
14
INTERIOR ENVIRONMENT / 219
ventilacia
bunebrivi ganiaveba§1203.1 iTxovs bunebrivi ganiavebis
uzrunvelyofas meqanikuri ventilaci-
is ararsebobis SemTxvevaSi. meqanikuri
ventilacia unda Seesabamebodes saer-
TaSoriso meqanikur kods. am moTxovne-
bis mizania sacxovrebeli sivrceebis
uzrunvelyofa sinaTliTa da haeriT,
maSinac ki, roca interieris sivrceebi
ufanjroa da emijneba sxva oTaxs.
roca haerSi arsebobs damatebiTi damabi-
nZureblebi bunebrivad ganiavebul sivr-
ceebSi, kodis Tanaxmad, SesaZloa saWiro
gaxdes damatebiTi meqanikuri ventilaci-
is damontaJeba.
yvela SemTxvevaSi, kodi moiTxovs meqani-
kur ventilacias oTaxebSi, romlebic
Seicavs saabazanoebs, saSxapeebs, spas da
msgavs saabazano mowyobilobebs. sayura-
dReboa, rom bunebrivi ganiaveba ar iTvleba
meqanikuri ganiavebis alternativad saaba-
zano oTaxebSi. amdenad, arsebobs poziti-
uri ventilaciis saWiroeba, rom interi-
erSi arsebuli teni mTel struqturaSi ar
gavrceldes. xSirad, gansakuTrebiT, civ
klimatur pirobebSi, bunebrivi ganiaveba
ar gamoiyeneba da teni grovdeba SenobebSi,
roca meqanikuri ventilacia uzrunvelyo-
fili ar aris.
• §1203.4.1-is mixedviT, oTaxebs unda hqondes gareT gamavali, gaRebadi far-Tobebi, romlebic sivrcis iatakis farTobis minimum 4% unda iyos. am ilustraciaSi es iqneba orive naCven-ebi sivrcis saerTo farTobis 4%.
• §1203.4.1.1 -is mixedviT, ufanjro momij-nave oTaxebs unda hqondes Sida oTaxis iatakis farTobis minimum 8%, an 2,3 m2
(romelic meti gamova) Riobi fanjriani momijnave oTaxisken.
• gaRebadi farTobi oTaxSi, romelic gareT gadis, unda gamoiTvalos yvela oTaxis saerTo farTobidan, gasaniave-beli fajnris safuZvelze. amdenad, am magaliTSi, farTobi nomeri 2 miCneu-lia nomer 1 oTaxis nawilad.
1
2 •oTaxi 2-is iatakis farTobis 8%
• oTaxi 1-is da oTaxi 2-is iat-akis farTobis jamis 4%
220 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
ganaTeba
§1205 iTxovs, yvela sacxovrebel sivrces
hqondes bunebrivi an xelovnuri gan-
aTeba. sayuradReboa, rom xelovnuri gan-
aTeba unda uzrunvelyofdes 107 luqss
oTaxis iatakidan 762 mm simaRleze, bune-
brivi ganaTebisaTvis ar aris dawesebuli
ganaTebis sididis specifikuri krite-
riumebi. marTalia, Znelad warmosadge-
nia, magram kodis sityvasityviT gagebis
SemTxvevaSi, gamodis, rom SesaZlebelia
iseTi Senobis arseboba, romlis gamoyen-
eba xdeba mxolod dRis ganaTebis dros
da masSi ar aris Sida oTaxebi, sadac bune-
brivi ganaTeba SezRudulia.
sacxovrebel erTeulebSi kibeebs unda
hqondes specifikuri ganaTebis doneebi,
romlebic izomeba yoveli kibis safex-
uris cxviridan. ZiriTadi ganaTebis
done kibis savali zedapirebis doneze
unda iyos minimum 11 luqsi. sxva gamoy-
enebebSi kibeebi unda naTdebodes me-10
Tavis Sesabamisad. gasasvleli saSu-
alebebis saavario ganaTebisadmi moTx-
ovnebi warmodgenilia $1006-Si. rogorc
zemoT aRiniSna, me-10 TavSi gansazRvru-
li moTxovnebi da sacxovreblis kibee-
bisadmi moTxovnebi, arsebiTad, erTi
da igivea.
• kodi uSvebs interieris oTaxebSi sinaTlis Semotanas momijnave oTaxebi-dan. meore oTaxis momsaxure momijnave oTaxis ziari kedlis minimum naxevari Ria unda iyos.
• Riobi unda iyos Sida oTaxis iata-kis farTobis minimum 10%, an 2,3 m2
(romelic meti gamova).
• Riobis gamWvirvale masaliT dafaruli minimaluri sufTa farTobi ar unda iyos oTaxis, an oTaxebis, iatakis farTobis 8%-ze naklebi. amdenad, es orjer metia, vidre moTxovniT gansaz-Rvruli saventilacio farTobi.
• am oTaxis iatakis far-Tobis 10%
• orive oTaxis iatakis far-Tobis 8%
• 107 luqsis saSualo ganaTeba xelovnuri ganaTebisaTvis
• ganaTebis done, gazomili iatakidan 762 mm-iT maRla.
762
mm
INTERIOR ENVIRONMENT / 221
ezoebi an Sida ezoebi
ezoebi an Sida ezoebieqsterieris Riobebi unda gadiodes
imave sakuTrebis ezoebSi an Sida
ezoebSi, romelTa zoma gansazRvrulia
$1206-Si. ezosa da Sida ezos zomebi
dawesebulia sinaTlis Saxtisa da
mravalsarTuliani Senobebis ukana
ezoebis minimaluri gabaritebis dasa-
dgenad imisaTvis, rom es farTobebi
uzrunvelyofdes realur ganaTebas da
haers sivrceebSi, romelTac isini emsax-
urebian.
• ezoebis sigane pirveli ori sarTu-
lisaTvis minimum 914 mm unda iyos.
• ezoebis sigane unda gaizardos mini-mum 305 mm-iT meore iatakis Semdeg TiToeuli iatakisaTvis. amgvari zrda xdeba 14 sarTulamde. 14 sarTulze maRal Senobebs ar sWirdeba 4572 mm-ze ganieri ezoebi.
• roca fanjrebi erTmaneTs uyurebs, Sida ezos sigane unda iyos minimum 1829 mm.
• orsarTulianze maRali Senobis Sida ezoebis minimaluri sigrZe unda iyos 3048 mm, Tu erTi mxridan ar esaz-Rvreba sazogadoebrivi gza an ezo da minimaluri sigane unda iyos 914 mm.
• Sida ezoebis sigane unda gaizardos 305 mm-iT da sigrZe 610 mm-iT TiToeuli iatakisaTvis meore iatakis zeviT 14 sarTulamde, romlis Semdegac zrda saWiro ar aris. amdenad, iseTi 14 saTu-liani Senobis Sida ezo, romlis fan-jrebi erTmaneTs uyurebs, unda iyos minimum 4572 ×10.363 zomis.
914 mm
3
04
8 m
m
1
2
3
4
5
6
222 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
bgeris gavrceleba
bgeris gavrcelebabgeris gavrcelebam SesaZloa seriozu-li gavlena iqonios cxovrebis pirobebis xarisxze mravalmosargeblian SenobebSi, gansakuTrebiT, sacxovrebel gamoyenebebSi. $1207 awesebs standartebs momijnave `sacx-ovrebel erTeulebs~ Soris arsebul kedlebTan da asawyob iatakTan/WerTan bgeris gavrcelebis Sesamcireblad. es kri-teriumebi aseve gamoiyeneba sacxovrebeli erTeulebis perimetrebTan, sadac isini esazRvreba sxva erTeulebs, sazogadoebriv farTobebs an momsaxurebis farTobebs. R gamoyenebis bevri tipi, romelic dakavSire-bulia saganmanaTleblo dawesebulebebis saerTo saZinebel oTaxebTan, SeiZleba miv-iCnioT me-2 TavSi gansazRvruli `saZine-beli erTeulebis~ Semcvelad. ganmarteba efuZvneba debulebas erTi an meti piris damoukidebeli sacxovrebeli dawesebule-bebis Sesaxeb, sadac arsebobs mudmivi `sacx-ovrebeli, saZinebeli, saWmlis mosamzade-beli da sanitaruli~ pirobebi. SeiZleba mogveCvenos, rom ganmartebaSi sityva `da~ gulisxmobs yvela CamoTvlili elementis aucilebel arsebobas sivrceSi, romelic `sacxovrebel erTeuladaa~ miCneuli.
kriteriumebi dawesebulia ASTM – is tes-
tis kriteriumebis gamoyenebiT. testis
monacemebis (da ara adgilze Semowmebis)
safuZvelze, kodi awesebs ufro maRal
standarts daproeqtebis kriteriumebi-
saTvis. am kriteriumebis Tanaxmad, tes-
tis pirobebis Seqmna adgilze rTulia
da, amdenad, minimaluri kriteriumebi
ganisazRvreba imgvarad, rom adgilze
arsebulma pirobebma daakmayofilos
aucilebeli minimaluri kriteriume-
bi. kriteriumebi dawesebulia rogorc
haerSi gavrcelebuli bgeris (ASTM E 90),
ise nagebobaSi gavrcelebuli (ASTM E 492)
bgerisaTvis.
• haerSi gavrcelebuli bgerebia: musi-ka, metyveleba an mowyobilobis mier gamocemuli bgerebi.
• nagebobaSi gavrcelebuli bgerebia: nabijebis xma, davardnili sagnebis xma an mowyobilobebis vibraciis xma, romelsac nageboba gaatarebs da rezo-nansi gadaecema sxva sivrceebs (da ara imdenad im sivrces, sadac warmoiSva).
INTERIOR ENVIRONMENT / 223
interieris sivrcis gabaritebi
oTaxis sigane
• samzareulos garda, arcerTi oTaxis arcerTi gabariti ar unda iyos 2134 mm-ze naklebi.
• samzareuloebSi unda iyos minimum 914 mm Tavisufali gasavleli farTobi.
• amdenad, tipiuri garnituris mqone calmxrivi samzareulo unda iyos mini-mum 1524 mm siganis da ufro ganieric, Tu macivari standartuli siRrmisaa da daSorebebi unda iyos SenarCunebuli.
• sayuradReboa, rom minimaluri moTxovnebi ar iTvaliswinebs daS-orebebs, romlebic Sezruduli SesaZleblobebis mqone pirebs sWird-ebaT misadgomobisaTvis. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis mis-adgomobis kriteriumebi yovelTvis aRemateba am minimumebs.
daedo ra safuZvlad samrewvelo revo-
luciis dasawyisSi gasaqiravebeli mraval-
biniani saxlebis arasworad gamoyenebis
faqtebi, samodelo kodebSi, aseve, am kodis
$1208-Si dawesda oTaxis minimaluri
gabaritebi Senobis TiToeuli ganzraxu-
li sargeblobisaTvis.
224 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
interieris sivrcis gabaritebi
Weris simaRle
• sacxovrebeli oTaxebis simaRle unda iyos minimum 2286 mm.
• erTi an ori ojaxis sacxovreblebis sacxovrebel oTaxebSi mdebare iseT-ma dekoratiulma sagnebma, rogori-caa, koWebi, Weris simaRle SeiZleba Seamciros 2134 mm-mde.
• saabazano oTaxebis, tualetis oTaxeb-is, saTavso oTaxebis an samrecxao oTax-ebis simaRle SeiZleba iyos 2134 mm.
• fuZis sarTulebis Weris simaRle da daSvebebi iseTive unda iyos, rogoric sxva sacxovrebeli sivrceebisa.
daxrili da daTbunebuli Werebi
• daxril Weriani oTaxebis farTobis naxevarze Weri unda iyos minimum 2286 mm an meti.
• aseTi qanobiani sivrceebis farTobze, gamosaTvleli farTobis garSemo, igulisxmeba 1524 mm simaRlis war-mosaxviTi kedeli, rom ganisazRvros Weris minimaluri simaRle kodTan Sesabamisobis misaRwevad.
• Sekidul Weramde simaRle ar unda iyos 2134 mm-ze naklebi da unda ikaveb-des oTaxis farTobis araumetes erT-mesameds.
INTERIOR ENVIRONMENT / 225
interieris sivrcis gabaritebi da midgoma
oTaxis farTobi
• TiToeul sacxovrebel erTeuls unda hqondes minimum 13,9 m2 sufTa farTobis mqone erTi oTaxi.
• samzareulos garda, sxva oTaxebis min-imaluri farTobi unda iyos 6.5 m2.
• sayuradReboa, rom sacxovrebeli sivrceebis gamartebaSi ar igulisx-meba saabazano da tualetis oTaxebi, magram Sedis saWmlis mosamzadebeli, sacxovrebeli, saZinebeli an sasadilo daniSnulebiT gamoyenebuli sivrcee-bi. amdenad, saZineblebi unda iyos min-imum 3048 ×2134 mm, rom daakmayofilos am nawilis sivrcesTan dakavSirebuli kriteriumebi. visac rogor surs, ise SeuZlia gaigos, ramdenad gamoyeneba-dia es moTxovna iseT SenobebSi, sadac ar aris sacxovrebeli erTeulebi.
• 762 mm-ze meti Tavisufali simaRlis mqone sxvenis sivrceebs unda hqondes minimum 559 ×762 mm misadgomi Riobi. Riobi unda mdebareobdes ise, rom Riobis Tavze darCes 762 mm.
• Senobis qveS mdebare gamouyenebel fuZis sarTulebs unda hqondes 457 × 610 misadgomi Riobi. es sakmarisi zomaa imi-saTvis, rom adamianma SeaRwios gamouyen-ebeli fuZis sarTulis sivrceSi.
• misadgomi Riobi unda mdebareobdes Senobis SigniT an gareT.
gamouyenebel sivrceebTan misadgomi§1209-is mixedviT, aucilebelia mis-
adgomebis mowyoba morCenil sivrceebSi,
sxvenebSi an saxuravebze damontaJebul
meqanikur danadgarebTan. saproeqto
gamocdilebidan gamomdinare mowyo-
bilobasTan saerTaSoriso meqanikur
kodis Sesabamisad unda iyos misadgo-
mi sivrce, rom SesaZlebeli iyos misi
movla/SekeTeba.
226 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
masalebi
garemomcveli masalebi$1210-is es debulebebi exeba tualetisa
da saabazano mowyobilobebs iseT
sargeblobebSi, romlebic ar aris
sacxovrebeli erTeulebi. isini
exeba sazogadoebrivi tualetebisa
da saabazano mowyobilobebTan
dakavSirebul iseT sakiTxebs,
rogorebicaa: SekeTeba, gawmenda da
zogadi mdgomareoba. sayuradReboa, rom
es debulebebi ar gamoiyeneba sacxovre-
bel erTeulebTan, garda miTiTeb-
uli SemTxvevebisa. damproeqtebelma
isini unda gamoiyenos yvela tipis
SenobebisaTvis, rac daproeqtebis karg
codnaze metyvelebs.
• 610 mm-is daSorebiT mdebare pisuareb-sa da unitazebs Soris kedlebi unda iyos gluvi, magari, araSewovisunar-iani zedapiriT 1219 mm simaRlemde. kedlis masalebi, rom araferi vTqvaT struqturaze, aseve unda uZlebdes tenis uaryofiT zemoqmedebas. iseTi sagnebi, rogorebicaa: xelis mosaWidi Zelebi da dispenserebi, unda daigma-nos, rom mis qveS arsebuli struqtura tenma ar daazianos.
• iatakebi unda iyos gluvi, magari da araSewovisunariani.
• kedlis zedapiri damuSavebuli unda iyos 152 mm simaRlemde.
• saSxape ganyofilebebi da kedlebi abazanebis zemoT unda mopirkeTdes magari araSewovisunariani masalebiT 1778 mm simaRlemde aweuli sadrenaJo milidan. saSxapiani CaSenebuli aba-zanebis kedlebTan SeerTebis adgile-bi unda daigmanos.
• tualetis oTaxebi ar unda iRebodes pirdapir oTaxSi, romelic gamoi-yeneba sazogadoebisaTvis sakvebis mosamzadeblad. aseTi oTaxebia samza-reuloebi, magram aseve SeiZleba iyos momsaxurebis farTobebi an sazoga-doebrivi kvebis adgilebi. aseT SemTxvevebSi saWiroa vestibiulis an holis mowyoba.
13energoefeqtianoba energoefeqtiani daproeqtebisadmi moTxovnebi mocemulia calke Tanmxleb
kodSi – `saerTaSoriso energo dazodgvis kodi~. imisaTvis rom ZalaSi rom
Sevides, rogorc saerTaSoriso samSeneblo kodis Tanmxlebi kodi, es unda
daamtkicos Sesabamis uflebamosilma organom. Cven am kods gamoviyenebT, rogorc
mcire magaliTs imisas, Tu rogor urTierTobaSia saerTaSoriso kodebi erTma-
neTTan. msgavsi urTierTobebia iseT saerTaSoriso kodebTan, rogorebicaa: saer-
TaSoriso meqanikuri kodi da milgayvanilobis saerTaSoriso kodi.
Cven yuradRebas gavamaxvilebT energo dazogvis kodSi Sesuli moTxovnebis
mixedviT Senobis daproeqtebis Sedegebze. energodazogvis moTxovnebi meqani-
kuri da milgayvanilobis damontaJebebisaTvis Sesulia meqanikur da milgay-
vanilobis kodebSi da ara samSeneblo kodSi. isini ar warmoadgens am angariSis
ganxilvis sagans.
sayuradReboa, rom bevr Statsa da adgilobriv uflebamosil organos sakuTari
energo kodebi aqvs. es adgilobrivi kodebi SeiZleba iyenebdes am samodelo
kodisgan sruliad gansxvavebul standatebs. vinaidan SesaZloa arsebobdes
adgilobrivi modifikaciebi, damproeqtebelma yovelTvis unda gadaamowmos
adgilobrivi kodebi.
228 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
energoefeqtiani daproeqteba
gamoyenebuli energiis gamoTvla adgilis
sfecifikazea damokidebuli. isini damok-
idebulia geografiul, klimatur da adg-
ilobriv garemo pirobebze. ra Tqma unda,
Senobas, romelic kargad funqcionirebs
cxel, tenian klimatur pirobebSi zRvis
doneze, magaliTad, floridaSi, sruli-
ad gansxvavebuli garemosgan zemoqmedebis
kontroli da energo-sargeblobis modeli
eqneba, vidre centraluri arizonis cxel,
mSral udabnoSi mdebare Senobas. imisaT-
vis rom kodSi gansazRvruli energoda-
zogvis gamoTvlis meTodebi da kriteri-
umebi sworad gamoviyenoT, unda vicodeT,
sad aris Senoba, ra funqciis matarebelia
da ra tipis konstruqciisaa.
ganxilvis mizniT, am TavSi gamoyenebu-
lia pirobiTi Senobis modeli. es martivi
modelis Senoba gamoyenebulia imisaTvis,
rom vaCvenoT sxvadasxva analitikuri
meTodebi, romlebic SeiZleba gamoyeneb-
uli iyos am kodis Sesabamisad energiis
Sesafaseblad. imave modelis gamoyenebiT,
mkiTxveli gaecnoba sxvadasxva meTodebs,
romelTa saSualebiTac xdeba samSeneblo
masalebis gansxvaveba, aseve, izolaciisa
da gamWvirvale masalebisadmi moTxovne-
bis demonstrireba, romlebic gamoTvlis
gansxvavebul meTodebs emyareba. igive
samodelo Senobaa gamoyenebuli imisaT-
vis, rom davinaxoT, rogor moixmaren ener-
gias gansxvavebuli tipis sacxovrebeli
da savaWro/komerciuli Senobebi. es mod-
elebi gviCvenebs principebs, romlebic
Tanabrad SeiZleboda gamoyenebuliyo
nebismieri Senobis mimarT, rogorc insti-
tucionalur gamoyenebebSi, ise mravali
ojaxisaTvis gankuTvnil sacxovreblebSi.
• samodelo Senoba navaraudevia kanzasSi, misurSi. es adgili mdebareobs 48 erT-maneTis mosazRvre Statis geografiul centrSi da iq warmodgenilia kon-ceptualuri pirobebis umetesoba, Tu yvela ara, romelTan Sexebac eqnebaT damproeqteblebs sxvadasxva adgileb-Si. es farTobi SeirCa imisaTvis, rom aq warmodgenilia amindis mravalfero-vani pirobebi oTxive sezonze. is aseve xvdeba daproeqtebis kategoriis saSua-lo diapazonSi, rogoricaa: gaTbobisa da gagrilebis gradusi/dReebi, klima-turi zonebi da termitebis invaziaze mgrZnobeloba.
• Senoba navaraudevia iseTi, rogorc ilustraciazea naCvenebi. is navaraude-via iyos Zalian martivi 111.5 m2, erT-sarTuliani, qanobiani saxuraviT, xis karkasis konstruqciis Senoba, fuZis sarTulis gareSe. Senobas aqvs Riobebi oTxive kedelze, magram ar aqvs interi-eris tixrebi ilustraciis advilad aRsaqmelad da Senobis gamosayenebis rogorc sacxovrisad, ise savaWro/komerciuli mizniT aRsaqmelad. gamoTvlebis Sedegebi gamiznulia mxolod gamoTvlis meTodebis saCven-eblad da erTmaneTTan Sesadareblad, rom davinaxoT gansxvavebebi ener-godazogvis zomebs Soris, romlebic gamoiyeneba am kodiT daSvebul sxva-dasxva meTodebSi. isini mxolod sail-ustracioa da araa gamiznuli realur pirobebSi gamosayeneblad.
1829 mm x 2743 mm
fanjrebi
12 192 mm
9144
mm
3048
mm
1524
mm
ENERGY EFFICIENCY / 229
sanam energiis detalur analizs
SevudgebodeT, saWiroa ganvixiloT saer-
To koncefciebi, romelTac emyareba saer-
TaSoriso energodazogvis kodi. am TavSi
saerTaSoriso energodazogvis kods mov-
ixseniebT, rogorc `IECC~.
§101.3 mizanies kodi aregulirebs Senobis konver-
tis imgvarad daproeqtebasa da agebas,
rom energia efeqtianad iqnas gamoy-
enebuli. ganzraxulia, rom kodSi
mocemuli meTodebi iyos moqnili da
uzrunvelyofdes kodis moTxovnebT-
an Sesabamisobis dadgenis alterna-
tiul meTodebs, direqtiuli (xisti)
an Sesrulebaze orientirebuli (moq-
nili) kriteriumebis gamoyenebiT. is
unda wavikiTxoT da gamoviyenoT sxva
saerTaSoriso kodebTan erTad. es kodi
ar zRudavs sxva kodebis moTxovnebs.
§101.4 gamoyenebadoba
§101.4.1 da 3 arsebuli Senobebi, gad-akeTebebi da miSeneba-daSenebebiaxali Senobebis gamoyeneba safuZvlad
daedo daproeqtebis moTxovnebis gan-
viTarebas. es moTxovnebi aseve gamoi-
yeneba gadakeTebebTan, miSeneba-daSen-
ebebTan da sistemebis remontTan. ar
aris moTxovnili, rom arsebuli nage-
bobebi mTlianad Seesabamebodes kods
miSeneba-daSenebebis, gadakeTebebis an
SekeTebebis dros. Tumca, roca samuSao
Sesruldeba, igi unda Seesabamebodes
kodis moTxovnebs.
§101.4.2 istoriuli Senobebiistoriul Senobebs, romlebic
Setanilia Sesabamis saxelmwifo
reestrSi, ar exeba IECC.
§101.4.4 da 5 cvlilebebi gamoyen-ebasa da Sereuli sargeblobis SenobebSi gamoyenebis iseTi Secvlis SemTxvevaSi,
romelic iwvevs wiaRiseuli sawvavis
an eleqtroenergiis moTxovnis zrdas,
Senoba unda Seesabamebodes IECC-s.
Sereuli gamoyenebis SenobebSi sacx-
ovrebeli (Tavi 4) an savaWro/komerci-
uli (Tavi 5) gamoyenebebis Sesabamisi
kriteriumebi gamoiyeneba Senobis
TiToeul nawilTan mimarTebaSi.
§101.5 Sesabamisobasacxovrebeli Senobebi unda akmay-
ofilebdes IECC-is me-4 Tavis debule-
bebs. savaWro/komerciuli Senobebi
unda akmayofilebdes IECC-is me-5 Tavis
debulebebs. Sesabamisoba iyofa or did
kategoriad: erTi aris direqtiuli,
meore – Sesrulebaze orientirebuli.
mSeneblobis nebarTvis gamcems aqvs
ufleba gansazRvros misaRebi kom-
piuteruli programebi an gamoTvlis
sxva meTodebi, IECC-Tan Sesabamisobis
misaRwevad. Senobis farTobebi, sadac
energia Zalian mcire raodenobiT gamoi-
yeneba an ar aqvs kondicirebuli sivrce,
ar saWiroebs Sesabamisobas, Tu isini
saTanadodaa gamijnuli gansaxilveli
Senobis danarCeni nawilisgan.
§102.1.3mzis siTbos modinebis koeficienti
(SHGC) eqsterierze ganawilebuli
RiobebisaTvis (raSic Sedis fanjrebi,
karebebi da gamWvirvale saxuravebi/
Werebi) unda iyos Riobebis ganlage-
bis Sefasebis erovnuli sabWos proce-
durebis mier gansazRvruli U-faqtori
(sidide). Sefasebebis gareSe Riobebis
ganlagebisas damproeqtebels SeuZlia
gamoiyenos 102.1.3(1) cxrilebSi gan-
sazRvruli U-faqtorebi. samodelo
proeqtisaTvis Cven gamoviyenebT am faq-
torebs.
energo kodis koncefciebi
sacxovrisimeTodebi saSualebas gvaZlevs, gamovi-yenoT direqtiuli an Sesrulebaze ori-entirebuli kriteriumebi. sacxovrise-bis yvela proeqti unda akmayofilebdes 401, 402.4, 402.5, 402.6 da 403-is yvela savaldebulo debulebas. sadac erTi da ori ojaxis sacxovreblebi regulird-eba saerTaSoriso sacxovrebeli kodiT, uflebamosil organosTan gadaamowmeT, Tu ra energodazogvis zomebi unda gam-oiyenoT Tqvens proeqtSi.
• §402 (direqtiuli): sistemebis daproeqteba gamartivebuli direq-tiuli moTxovnebis gamoyenebiT (martivi `receptebis wignis~ msgavsi midgomebis gamoyeneba Senobis mier energomoxmarebis minimumamde dasay-vanad, proeqtis gamartivebis gziT).
• §404 (Sesrulebaze orientirebuli): daproeqteba Sesrulebaze orien-tirebuli simulaciebiT (gamoTvlis imitaciuri meTodi Sesrulebaze orientirebul bazisze, romelic, Cveulebriv, sruldeba kompiuteru-li programis mier).
savaWro/komerciulisavaWro/komerciuli SenobebisaTvis
gamoyenebuli meTodebi hgavs sacx-
ovrebeli SenobebisaTvis gamoyenebul
meTodebs, Tumca, momdinareoben ra
sxvadasxva teqnikuri resursebidan,
kriteriumebsa da moTxovnebs gansxvave-
buli safuZveli aqvs. savaldebulo
debulebebi unda Sesruldes iseTive
saSualebebiT, rogoriTac sacxovre-
beli Senobebisa. savaldebulo deb-
ulebebi Sedis Semdeg nawilebSi: §502.4,
503.5, 503.2, 504, 505.2, 505.3, 505.4, 505.6
da 505.7.
• §502 (direqtiuli): sistemebis daproeqteba gamartivebuli sareko-mendacio moTxovnebis gamoyenebiT (martivi `receptebis wignis~ msgavsi midgomebis gamoyeneba Senobis mier energomoxmarebis minimumamde dasay-vanad, proeqtis gamartivebis gziT). sayuradReboa, rom savaWro/komerciu-li gamoyenebebis standartebi gaTbo-bis, ventilaciisa da haeris konden-sirebis sistemebis meti alternativis gamoyenebis saSualebas iZleva, gamom-dinare savaWro/komerciul SenobebSi aseTi sistemebis potenciuri sirTu-lis donidan.
• §506 (Sesrulebaze orientirebuli): daproeqteba Sesrulebaze orien-tirebuli simulaciebiT (gamoTvlis imitaciuri meTodi Sesrulebaze orientirebul bazisze, romelic, Cveulebriv, sruldeba kompiuteru-li programis mier).
230 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
ganmartebebi
Tavi 2: ganmartebebiaq aRniSnuli ganmartebebi Seicavs IECC-
is zogierT ganamrtebas, aseve, gadamisa-
marTebul dokumentebsa da energiis
Sesabamisobis gamoTvlebSi gamoyenebul
damatebiT ganmartebebs.
Senobis Termuli konvertifuZis sarTulis kedlebi, eqsterieris
kedlebi, iataki, saxuravi da Senobis nebis-
mieri sxva elementi, romelic SemozRudavs
kondicirebul sivrces. es sazRvari aseve
moicavs sazRvars kondicirebul sivrcesa
da nebismier Tavisufal an arakondicire-
bul sivrces Soris.
kondicirebuli sivrcegamTbari an gagrilebuli sivrce,
romelic SeiZleba moicavdes izolaci-
is armqone arxebis sistemas an romelic
gadis/Riaa sxva momijnave kondicire-
bul sivrcisken.
grili gradus-dReebi, cxeli gradus-dReebigagrilebis an gaTbobisaTvis moxmareb-
uli energiis gasazomi erTeulebi, rom-
lebic efuZvneba komfortuli sabaziso
18ºC temperaturidan dRiuri saSualo
temperturis gadacdomebs.
• TiToeuli dRisaTvis arsebobs imde-
ni gradus-dRe, ra gansxvavebac aris
saSualo temperaturasa da 18ºC tem-
peraturas Soris.
• grili gradus-dRis saSualo tem-
peratura 18ºC temperaturaze maR-
ali iqneba da cxeli gradus-dRis
saSualo temperatura ki 18ºC tempera-
turaze dabali. amdenad, dRes, roca
saSualo temperatura 7ºC -ia, eqneba 11
cxeli gradus-dRe (18-7).
• wliuri gradus-dReebi aris cxeli
gradus-dReebisa da civi gradus-
dReebis jami. am ori raodenobebis
rigi erTdroulad ar emateba, radgan
Seusabamobaa energomoxmarebis am ori
tipis jamebs Soris.
energoanaliziwliuri energomoxmarebis gamoTvlis
meTodi SemoTavazebuli proeqtisa da
Sesabamisi standartuli proeqtisaTvis
emyareba energomoxmarebis gamoTvlebs.
sacxovrebeli Senobakodis moicavs R-3 Senobebs, aseve R-2 da R-4
Senobebs, romelTa simaRle niSnulidan
sami sarTuli an naklebia. sadac erTi da
ori ojaxis sacxovreblebi regulird-
eba saerTaSoriso sacxovrebeli kodiT,
Sesabamis uflebamosil organosTan gad-
aamowmeT, unda gamoiyenoT Tu ara saer-
TaSoriso sacxovrebeli kodSi mocemuli
energodazogvis zomebi.
23˚C saSualo temperatura, 18˚C nulovan (sabaziso) xazs zeviT
14˚C saSualo temperatura, 18˚C nulovan (sabaziso) xazs qvemoT
18˚C nulovani (sabaziso) xazi
5˚C = 5 grili gradus-dRe (23 - 18 = 5)
4˚C = 4 cxeli gradus-dRe (18 - 14 = 4)
ENERGY EFFICIENCY / 231
ganmartebebi
gansaxilveli standartuli proeqtiSemoTavazebuli proeqtis versia, rome-
lic Seesabameba am kodis moTxovnebs. is
gamoiyeneba maqsimaluri energomoxmare-
bis Tbo-energo balansis Sesaqmnelad
iseTi proeqtebis Sesabamisobis
Sefasebisas, romlebSic gamoyenebulia
Senobis efeqtianobis alternatiuli
kriteriumebi.
mzis siTbos modinebiskoeficientieqsterierze ganlagebuli Riobebidan
sivrceSi moxvedrili mzis siTbos
modinebis Tanafardoba mzis damatebiT
gamosxivebasTan. mzis siTbos modinebaSi
Sedis pirdapir gadacemuli mzis siTbo
da mzis STanTqmuli gamosxiveba, romel-
ic Semdeg xelaxla gamosxivdeba, gad-
aecema an moZravi garemos dinebis mier
gadaitaneba sivrceSi.
Tbogamtaroba (C)mocemuli masalis erTeul farTobSi
siTbos nakadis gatarebis dro, romel-
ic gamoixateba stabilur pirobebSi or
zedapirs Soris temperaturis cvlile-
bis erTeuliT.
Tbomedegoba (R)Tbogamtarobis sapirispiro movlena,
romelic tolia komponentis TiToeuli
Sris, rogorebicaa: haerTan SexebaSi myofi
zedapirebi, Tboizolacia, CarCoebi
da gamWvirvale safarebi, R-sidideebis
Sewonili jamisa.
• R = K/W yovel m2-ze.
(Tbogadacema).
W/(m2 • K).
Tbogadacema (U)Senobis komponentis an awyobili siste-
mis gavliT gadacemuli siTbos (haer-
idan haerze) koeficienti, romelic
tolia siTbos nakadis siCqarisa erTeul
farTobze da haerTan SexebaSi myofi
zedapirebis Tbil da civ mxareebs Soris
temperaturis cvlilebis erTeulis.
msgavsia Tbogamtarobisa da, arsebiTad,
tolia Sebrunebuli R Tbomedegobisa.
• U= W/m2 yovel ºK-sTvis
pird
apiri s
iTbo
s na
kad
i
1 er
Teu
li
arap
irdap
iri siT
bos
naka
di
1 erTeuli
C = 1/R
232 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
daproeqtebis pirobebi
Tavi 3: daproeqtebis pirobebisaerTaSoriso energodazogvis kodis
me-3 TavSi gansazRvruli kriteriume-
bi miRebulia adgilobrivi uflebam-
osili organos mier, rom ganisazRvros
me-4 da me-5 TavebSi gamosayenebeli
daproeqtebis kriteriumebi.
Cveni proeqtis nimuSisaTvis 301.1 cxri-
lis monacemebad gamoviyenebT kanzas
sitis, misuris Statis, informacias.
301.1 suraTis mixedviT, kanzas siti
mdebareobs me-4 da me-5 zonebis sazR-
varze. vvaraudobT, rom Cveni proeqti
mdebareobs me-4 zonaSi da gamoTvleb-
sac Sesabamisad vawarmoebT.
viRebT sademonstracio Senobas, romel-
ic mdebareobs kanzas sitiSi, misuris
StatSi, rom vawarmooT Sesrulebaze
orientirebuli analizi da direq-
tiuli energo analizi sacxovrebeli
SenobebisaTvis da direqtiuli ener-
go daproeqtebis Sesabamisoba savaWro/
komerciuli SenobebisaTvis. es giCven-
ebT TiToeuli tipis daproeqtebis ana-
lizisas gamoyenebul procesebs. Cven ar
SevexebiT ganaxlebadi energoresurse-
bis gamoyenebas sacxovrebel SenobebSi,
ara imitom, rom mxars ar vuWerT maT
CarTvas proeqtebSi (Zalianac vuWerT),
aramed imis gamo, rom potenciuri ganax-
lebadi resursebis farTo diapazonis
analizi scildeba am wignis kompetenci-
is sazRvrebs. roca energo analizis kon-
cefciebs kargad SeiswavliT, SeZlebT
ganaxlebadi resursebis analizis
gamoyenebas.
cxadia, rom realuri energo gamoTv-
lebi, romelTac Tqven gamoiyenebT
praqtikaSi, moxdeba kompiuteruli
modelebis gamoyenebiT. Cven warmogid-
genT savaraudo monacemebs, romlebic
gansazRvravs modelirebis programebSi
gamosayenebel ZiriTad kategoriebs.
Cven SevasrulebT xeliT gamoTvlas
mxolod ramodenime, rom migaxvedroT
rogor unda gamoiyenoT kriteriumebi
da rogori gansxvavebaa energomoxmare-
bis daproeqtebis sxvadasxva meTodebs
Soris. Cven ar gvaqvs ganzraxuli mkiTx-
vels mivawodoT yvela informacia
energomoxmarebis gamoTvlebis xeliT
sawarmoeblad, radgan aseTi gamoTv-
lebi albaT kompiuteruli modeli-
rebiT iwarmoebs. Cveni mizania ara
kompiuteruli modelirebisas gamoyen-
ebuli gamoTvlis procesis dublireba,
aramed Tqveni garkveva im koncefciebSi,
romlebic safuZvlad udevs modelebis
gamoyenebas.
eqsterieris daproeqtebis pirobebi
piroba sidide (kanzas sitisTvis)
zamTari, ASHRAE -is safuZvlebis 8ºF, 97½%-ze (sidide)saxelmZRvanelos Sesabamisi mSrali
TermometriT (ºF) daproeqteba. 97½ % sidide
zafxuli, ASHRAE -is safuZvlebis
97ºF, 2½%-ze (sidide)saxelmZRvanelos Sesabamisi mSrali
TermometriT (∫F) daproeqteba, 2½ % sidide
gradus-dReebi, sicxe 5,000
(NOAA-is monacemebis Sesabamisad)
gradus-dReebi, sigrile 1,250
(NOAA-is monacemebis Sesabamisad)
klimaturi zona, kodis 302.1(26) suraTis mixedviT zona 11B
sadac ºC = [(ºF–32]/1.8
interieris daproeqtebis pirobebi$302-is Sesabamisad interieris daproeqtebis temperaturebi gamoyenebuli
gaTbobis da gagrilebis datvirTvebis gamoTvlisaTvis unda iyos maqsimum 22 ºC gaTbobisaTvis da minimum 24 ºC gagrilebisaTvis.
CrdiloeTis fasadi dasavletis fasadi
1829 mm x 2743 mm
fanjrebi
ENERGY EFFICIENCY / 233
daproeqtebis analizi
ilustraciis mixedviT, Senoba Zalian
martivia, interieris tixrebis gareSe,
romelsac aqvs martivi gamWvirvale
safarebi (mag.: fanjris SuSebi) kompasis
oTxive mxares. Cveni samodelo nagebobis
mTavari statistika Semdegnairia:
Cven vawarmoebT gamWvirvale masalis,
darabebisa da izolaciis sabazo kom-
pleqtaciis kriteriumebis modi-
ficirebas, rac aucilebelia iseTi
alternativebis sademonstraciod,
romlebic SesaZloa gamoyenebuli
iyos energodazogvis moTxovnebTan
SesabamisobisaTvis.
iatakis mTliani farTobi: 111.5 m2
kedlis mTliani farTobi: 144 m2
saxuravis mTliani farTobi: 117.5 m2
gamWvirvale safarebis farTobi: 27.9 m2 kedlis mTliani farTobis 19.35%
Senobis iatakis mTliani farTobis 25%
karis farTobi: 2 m2 Senobis iatakis mTliani farTobis 1.75%
kedlis mTliani farTobis 1.35%
Riobebis saerTo ganlageba: 29.8 m2 Senobis iatakis mTliani farTobis 26.75%
moculoba: 42.5 m3
3048
mm
1524
mm
12 192 mm
9144
mm
samxreTis fasadi aRmosavleTis fasadi
234 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sacxovrisis energoefeqtianoba
Tavi 4: sacxovrisis energoefeqtianobame-4 TavSi ganxilulia sacxovrebel
SenobebSi saerTo energomoxmareba, maT
Soris, yvela sistemisa, rogorebicaa:
gaTbobis, gagrilebis, wylis gasacx-
elebeli da eleqtroenergiis moxmare-
bis. dasaSvebi energomoxmareba gamom-
dinareobs Senobis Termuli konvertis
wliuri energomoxmarebidan, romelic
efuZvneba Termuli konvertis ganTavse-
bis klimatur zonas 402.1.1 cxrilis
Sesabamisad. damproeqtebels SeuZlia
iseTi cvladebiT manipulireba, rog-
orebicaa kedlebis izolaciis sididee-
bi, gamWvirvale masalebisa da darabebis
Tbogadacemis koeficientebi, rom miiRos
saerTo energomoxmarebis is raodenoba,
romelic dawesebulia Termuli kon-
vertis kriteriumebiT. sacxovrebeli
nawili exeba saswavlo dawesebulebebTan
dakavSirebul sacxovrebel gamoyenebebs,
rogorebicaa: saerTo saZinebeli oTax-
ebi, sastumro saxlebi an safakulteto
sacxovrisi.
sarekomendacio midgoma§402.1.1-Si mocemulia ZiriTadi krite-
riumebi, romlebsac unda akmayofileb-
des Senobis Termuli konverti 402.1.1
cxrilis moTxovnebis Sesabamisad, rom-
lebic efuZvneba me-3 TavSi gansazRvrul
klimatur zonebs.
R-sidideebisa da U-faqtorebis urT-
ierTkavSiri naCvenebia 402.1.3 cxrilSi,
sadac warmodgenilia U-faqtorebi, rom-
lebic cvlis 402.1.1 cxrilSi gansaz-
Rvrul R-sidideebs.
402.1.1 cxrilSi mocemuli kriteri-
umebis safuZvelze, kanzas sitis mde-
bareobis, anu me-4 klimaturi zonis,
mimarT moTxovnebi Semdegia: 402.1.3
cxrilSi gansazRvruli eqvivalenturi
U-faqtorebi dabeWdilia kursiviT
(daxrili SriftiT). es faqtorebi gam-
oiyeneba alternativebisaTvis saerTo
UA analizis dros, rogorc qvemoTaa
ganxiluli.
cx. 402.1.1 (cx. 402.1.3)
Riobebis ganlagebis U-faqtori: 0.40 (U-faqtori: 0.40)
Weris R-sidide: 38 (U-faqtori: 0.030)
xis karkasiani kedlis R-sidide *: 13* (U-faqtori: 0.082)
masiuri kedlis R-sidide: 5** (U-faqtori: 0.141)
iatakis R-sidide: 19 (U-faqtori: 0.047)
fuZis sarTulis kedlis R-sidide: 10 Tu uwyvetia an (U-faqtori: 0.059)
13 qvabulSi karkasis izolaciisaTvis
filis R-sidide da siRrme: 610 mm
(dam. R-5 Signidan gaTbobadi filebisTvis)
gamouyenebeli fuZis sarT. 10 Tu uwyvetia an (U-faqtori: 0.065)
R-sidide: 13 qvabulSi karkasis izolaciisaTvis
* qvemoT ixileT §402.2. da 402.2.4 cxrilebis ganxilva foladis boZiani karkasis mqone
kedlebisaTvis.
** §402.3.3-is Sesabamisad, masiur kedlebad iTvleba betonis blokis, betonis,
izolirebuli betonis formis, Rru taniani qvis masalis, aguris (garda aguris
safarisa), miwis (alizi, dapresili miwis bloki, datkepnili miwa) da masiuri xis
morebisgan agebuli kedlebi.
ENERGY EFFICIENCY / 235
sacxovrisis energoefeqtianoba
gamWvirvale Weris U-faqtori:
0.60 (U-faqtori: 0.60)
Weris R-sidide:
38 (U-faqtori: 0.030)
Riobebis ganlagebis U-faqtori:
0.40 (U-faqtori 0.40) gamWvirvale masalebiT
dafaruli Riobebis mzis siTbos modinebis
koeficienti: ar regulirdeba me-4 zonaSi (NR)
xis karkasiani kedlis R-sidide*:
13* (U-faqtori: 0.082) masiuri kedlis
R-sidide: 5** (U-faqtori: 0.141)
iatakis R-sidide:
19 (U-faqtori: 0.047)
fuZis sarTulis kedlis R-sidide:
10 Tu uwyvetia an 13 qvabulSi karkasis
izolaciisaTvis (U-faqtori: 0.059)
gamouyenebeli fuZis sarTulis R-sidide:
10 Tu uwyvetia an 13 qvabulSi karkasis
izolaciisaTvis (U-faqtori: 0.065)
filis R-sidide da siRrme:
610 mm (damatebuli R-5 Signidan
gaTbobadi filisaTvis)
236 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sacxovrisis energoefeqtianoba
§402.1.3 da 4 UA alternatiuli analizies ori nawili SesaZlebels gaxdis
U-faqtorebis gamoyenebas energomox-
marebis gansasazRvrad R-koeficientis
sawinaaRmdegod, romlebic gamoiyen-
eba 402.1.1 cxrilSi aRniSnuli awyobili
sistemebisaTvis. 402.1.3-Si gansazRvru-
li U-faqtoris alternativa kedlis
axali tipebis gamoyenebis saSualebas
iZleva, romelTac SesaZloa gansxvave-
buli Termuli Taviseburebebi hqondes,
vidre 402.1.1 cxrilSi aRniSnul
ZiriTad xis karkasian kedlebs. 402.1.4
uSvebs daTmobebs konvertis yvela kom-
ponentisTvis. Tu Senobis Termuli
konvertiani saerTo UA (U-faqtoris
jami gamravlebuli awyobili sistemis
farTobze) naklebia an tolia saerTo
UA-is, romelic miRebulia 402.1.3 cxri-
lis U-faqtorebis gamoyenebiT erTnairi
awyobili farTobebis gamoyenebisas,
Senoba unda CaiTvalos 402.1.1 cxrilis
moTxovnebis damakmayofileblad. UA
unda gamoiTvalos ASHRAE-is safuZv-
lebis saxelmZRvanelos Sesabamisad da
Seicavs Termuli SeerTebis efeqtebs,
sadac karkasis masalebi gadascems siT-
bos. 402.1.1 cxrilSi mocemuli mzis siT-
bos modinebis koeficientis moTxovnebi
unda Sesruldes UA-is moTxovnebTan
erTad.
es koncefcia mniSvnelovania, rogorc
direqtiuli, ise Sesrulebaze ori-
entirebuli alternativebis gagebis
TvalsazrisiT. is uSvebs ufro didi
fanjris farTobebis gamoyenebas, Tu bal-
ansi miiRweva awyobil kedlebSi ufro
maRali sidideebis mqone izolaciis
gamoyenebiT. samodelo Senobis saerTo
U-faqtori unda iyos 402.1.1 cxrilis
gamoyenebiT gamoTvlil U-faqtorze nak-
lebi an toli. energiis departamentis
REScheck programa (http://www.energycodes.gov/rescheck) Senobis Sesabamisobis ana-
lizisaTvis iyenebs UA-is koncefcias.
RES-Semowmebis programis gamoyenebi-
Ta da 402.1.1 cxrilSi gansazRvruli
direqtiuli sidideebiT, Cveni sade-
monstracio Senoba ar Seesabameba kodSi
daSvebul U-sidides - 244-s. girCevT,
gadmoiweroT programa da SeiswavloT,
rogor muSaobs is da rogor SegiZliaT
misi gamoyeneba imisaTvis, rom swrafad
gaaanalizoT ZiriTadi sistemis daT-
mobebi da miiRoT energo Sesabamisoba.
komponenti awyob. sistema mTl. farT. cx. 402.1.1 RES Semowmeba UA
(m2) Rrus U-faqtori
izolacia
R sidide
Weri xis boZebi 144 38 0.03 36
centridan 406 mm-ze
kedlis 111 13 0.082 103
gamWv. safari ormag gamW. saf., 28 --- 0.40 120
xis CarCo
dasaSvebi UA 244
gamoTvlili UA 259
Sesabamisi/Seusabamo Seusabamo
Tu fanjris farTobs 23,7 kvadratul
metramde SevamcirebT an 27,9 kvadratu-
li metris gamWvirvale safarebis mqone
fanjris Riobebis U-sidides 0,35-mde
SevamcirebT, maSin Senoba Sesabamisi
iqneba. gamartivebuli gamoTvlis pro-
gramebi, rogoricaa, magaliTad, REScheck,
Sesabamisobis misaRwevad Senobebs Soris
daTmobebis gamoyenebis saSualebas
iZleva. damproeqtebels aqvs arCevani,
Seamciros fanjris zoma da gazardos
fanjris koeficientebi Sesabamisobis
misaRwevad. meore arCevania kedlis an
Weris izolaciis gazrda fanjris far-
Tobis SenarCunebiT. Cveni magaliTisT-
vis, R-19-iani kedlis izolaciis gamoyen-
eba saSualebas iZleva, fanjris farTobi
darCes 27,9 m2 da Senoba SesabamisobaSi
iyos.
2 X 4 boZebi
w/ izolacia: R-13
2 X 6 boZebi w/ izolacia: R-19
ENERGY EFFICIENCY / 237
sacxovrisis energoefeqtianoba
• §404.2.1-is Tanaxmad, sadac aucile-
belia R-38 izolacia, SeiZleba R-30
izolaciis gamoyeneba, Tu arakompre-
sirebuli R-30 izolacia vrceldeba
naSverebTan kedlis zeda firfitis
Tavze. msgavsad amisa, aseTive meTo-
diT damontaJebuli R-38 izolacia
akmayofilebs R-49 izolaciis moTx-
ovnebs.
• §402.2.2-is Tanaxmad, daSvebulia R-30-
ze naklebi izolaciis gamoyeneba 46m2-
mde farTobebze usxveno WerebSi, sadac
awyobili saxuravis/Weris proeqtSi
ar aris sakmarisi sivrce aucilebeli
izolaciis dasamontaJeblad.
• §402.2.3-is Tanaxmad, masiur kedlebs
unda hqondes 402.1.1 cxrilSi moTx-
ovnili izolaciis sididis 50%
eqsterierze, rom daakmayofilos
§402.1.1-is moTxovnebi an kedlebi unda
akmayofilebdes xis boZebiani kedleb-
is izolaciis mimarT arsebul moTx-
ovnebs. 1-el, me-2 da me-3 klimatur
zonebSi, dasaSvebia masiuri kedlebis
eqsterieris izolaciis Semcireba am
nawilis gamonaklisebis mixedviT.
• §402.2.4 da cxrili 402.2.4 gamoiyeneba
kedlebisTvis, romelTac foladis-
boZiani karkasi aqvs. maT aqvT faq-
tori, romelic gaTvaliswinebu-
li unda iyos da romlebic zrdis
Tbogadacemis faqtorebs. is gaTval-
iswinebuli unda iyos foladis-boZis
Termuli SeerTebis efeqtebSi, rad-
gan isini arian Tboenergiis gamtare-
bi da ara Semakaveblebi, rogorc xis
boZebi. amdenad, foladis-boZian ked-
lebs sWirdeba ufro sqeli izolacia
Rrmulis Sesavsebad an damatebiTi
saizolacio fila eqsterierze, boZe-
bze Tbogadacemis Sesamcireblad.
§402.2 izolaciis direqtiuli moTxovnebi§402.2-Si CamoTvlilia specifikuri
izolaciis direqtiuli moTxovnebi da
§402.1.1Si gansazRvruli direqtiuli
moTxovnebis alternativebi detalu-
rad, romlebic warmodgenilia 404.1.1
cxrilSi.
R-30 kargia
R-38 aucilebelia
50%damatebiTi
izolacia
eqsterierTan interierTan
foladis boZebi
qvabulis
damatebiTi
izoalcia an
eqsterieris
damatebiTi
saizolacio dafa
masi
ur
i k
edel
i
238 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sacxovrisis energoefeqtianoba
• §402.2.6-is Tanaxmad, fuZis sarTulis kedlebis izolacia unda vrcelde-bodes zedapiridan gruntis niSnuls qvemoT 3048 mm-mde an fuZis sarTulis iatakamde, romelic naklebia. aseTi izolacia saWiroa aseve arakondicire-buli fuZis sarTulebisaTvis, Tu awyobili iataki fuZis sarTulis sax-uravTan izolirebulia.
• §402.2.7-is mixedviT, gruntze ganTavse-buli filis iatakebi, romlebic gruntis niSnulidan 305 mm-iT an naklebiT qve-moTaa (aq gasaTvaliswinebelia piroba, Tu fila gruntis niSnulis donezea) unda izolirdes filis kideebTan. izolacia unda Cadiodes qvemoT 402.1.1 cxrilSi gansazRvrul manZilze, anu rac Cveni magaliTisaTvis me-4 klimatur zonaSi R-10 izolaciis SemTxvevaSi aris 610 mm. izolacia unda adiodes zeviT, magram eqsterierTan dafaruli unda iyos beto-nis filiT an 254 mm gruntis SriT. filis kidis izolacia saWiro ar aris, Tu mSen-eblobis nebarTvis gamcemi daadgens ter-mitebis Zlieri invaziis arsebobas.
• §402.2.8-is mixedviT, sadac arasrul fuZis sarTulebs ar aqvs gareT gama-vali ventilacia, arasruli fuZis sarTulis Sida kedels SeiZleba gauke-Tdes izolacia. izolacia unda gavr-celdes arasruli fuZis sarTulis interieris kedelze mTlianad da 610 mm-iT vertikalurad gruntSi kedlis saZirkvlisken an 610 mm-iT horizon-talurad gruntze. arasruli fuZis sarTulSi zemoqmedebis qveS myof grun-tze unda ganTavsdes orTqlis uwyveti Semakavebeli. orTqlis Semakaveblis yvela gadabma unda daigmanos da gavrceldes SemaerTebel kedlamde 153 mm-ze da mimagrdes SemaerTebel kedelze. ventilaciis nacvlad am meTodis gamoyenebis alternativa kar-gad unda Sefasdes, radgan ventilaci-is gauqmebam SeiZleba arasruli fuZis
sarTulis danestianeba gamoiwvios.
• §402.2.9-is mixedviT, izolacia saWiro ar aris fundamentis horizontalur nawilTan, romelsac eyrdnoba qvis masalis safari.
ENERGY EFFICIENCY / 239
sacxovrisis energoefeqtianoba
§402.3 eqsterieris RiobebTan dakav-Sirebuli direqtiuli moTxovnebifarTobiT Sewonil saSualo U-faqtoris
moTxovnebi SeiZleba gamoyenebuli iqnas
§402.1.1-is standartis dasakmayofile-
blad. magaliTad, specialur fan-
jrebs SeiZleba hqondes ufro maRali
U-faqtori, rac balansdeba sxva fanjre-
bis ufro maRali U-faqtorebiT ise,
rom saerTo saSualo Sesabamisi iyos.
igive principi gamoiyeneba mzis siTbos
modinebis koeficientebTan.
§402.4 haeris gaparvasTan dakavSire-buli savaldebulo moTxovnebiSenobebSi damontaJebuli unda iyos
iseTi saSualebebi, romlebic mini-
mumamde Seamcirebs haeris gaparvas an
SeRwevas Senobis konvertSi da fan-
jrebisa da karebebis garSemo arse-
bul RriWoebSi. awyobil fanjrebsa da
karebebs unda hqondeT maqsimalurad
dasaSvebi haeris infiltraciis koe-
ficientebi. dagmanvis meTodebi unda
iTvaliswinebdes samSeneblo masalebis
gafarToebasa da SekumSvas Sors gansx-
vavebas.
§402.4.1 haeris gaparva Termul konvertTansagnebi, romlebic §402.4.1-is mixedviT,
unda daigmanos, gaukeTdes Suasadebi,
atmosferuli movlenebisgan dasacavi
zolebi an sxvagvarad daigmanos sahaero
barieris masaliT, Sesabamisi apkis an
masiuri masaliT:
§402.4.2 eqsterieris Riobebidan haeris gaparva§402.4.2 iTxovs iseTi saSualebe-
bis damontaJebas, rac minimumamde
Seamcirebs fanjrebisa da karebebis
RiobebTan haeris gaparvas.
fanj. da gamWv. Werebi karebebi
(m2-i wuTSi fanjris (m3-i wuTSi karis
farT. yovel m2-ze) farT. yovel m2-ze)
sriala ormxriv moZravi
0.028 0.0015 0.0025
• 1,4 m2 farTobis mqone erT fanjaras ar exeba §402.1.1-Si gansazRvruli U-faqtori da mzis siTbos modinebis koeficienti. isini ar exeba aseve erT SuqSeuRwevad awyobil kars.
• eqsterieris Riobebis mdebareo-bis Secvla unda moxdes §402.1.1-is U-faqtorTan da mzis siTbos modine-bis koeficientTan dakavSirebuli moTxovnebis Sesabamisad. es Seesabameba kodis saerTo princips imis Taobaze, rom gadakeTebebi unda Seesabamebodes kodis arsebul moTxovnebs.
1. yvela gadabma, nakeri da eqsterieris Riobebi.
2. adgilze agebuli fanjrebi, karebebi da gamWvirvale Werebi.
3. Riobebi awyobil fanjrebsa da kar-ebebs da sxva maT Sesabamis karis amyo-lebsa da CarCoebs Soris.
4. momsaxure sistemebis gayvanilobebi-sTvis arsebuli gamWoli Riobebi.
5. Termuli konvertis mosazRvre Sekiduli Werebi an Rarebi.
6. dabali kedlebi. 7. garaJebisa da kondicirebuli sivrce-
bis gammijnavi kedlebi da Werebi. 8. abazanebisa da Sxapebis ukan eqsteri-
eris kedlebze. 9. sacx. erTeulebis saziaro kedlebi. 10. infiltraciis sxva wyaroebi.
alum. fanj.
w/ Term. barieri
sammagi gamW-virvale ma-sala
ormagi gamWv. mas.
w/ dabali e-safari
240 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
sacxovrisis energoefeqtianoba
§402.4.3 CaSenebuli ganaTebaniSebSi moTavsebuli mowyobilobe-
bi, romlebic xvrets kondicirebuli
Senobis konverts, unda daigmanos an
gaukeTdes Suasadebi, rom haerma ar imoZ-
raos kondicirebul da arakondicire-
bul sivrceebs Soris. sagmanebi SeiZleba
iyos mowyobilobis nawili an unda aigos
12,7 mm TabaSiris filis SemomzRudavi
an mowyobilobebis zemoT haergaumtari
SemomzRudavi. am SemomzRudavebidan
wvad masalebamde datovebuli unda
iyos 12,7 mm Tavisufali sivrce da
saizolacio masalebamde araumcires 76
mm Tavisufali sivrce.
§402.5 tenianobis savaldebulo kon-trolivinaidan energo Sesabamisoba moiTx-
ovs ufro hermetul Senobebs naklebi
haeris infiltraciiTa da eqsfil-
traciiT, damproeqteblisTvis mniS-
vnelovania tenis kontrolis zomebis
gaTvaliswineba, Senobis elementebSi
kondensaciis momatebis Tavidan asac-
ileblad. sivrceebis ganiaveba tenis gan-
devnis saSualebas iZleva, magram aseve
gandevnis energias. hermetul SenobebSi
saWiroa yuradRebis gamaxvileba konden-
sirebis kontrolze. gruntis niSnuls
zemoT karkasis kedlebs, iatakebsa da
Werebs, romelTac ar aqvT ventilacia
da, Sesabamisad, ar ganidevneba teni,
unda hqondes daSvebuli orTqlis
Semakavebeli. orTqlis Semakavebeli
unda damontaJdes Termoizolaciis im
mxares, romelic zamTarSi Tbilia.
§402.6 eqsterieris aucilebeli Riobebis maqsimaluri U-faqtori da mzis siTbos modinebis koefi-cientieqsterieris Riobebis farTobiT
Sewonili maqsimaluri saSualo
U-faqtori, romelic iyenebs §402.1.4
an §404-is daTmobebs, unda iyos 0,48
vertikaluri RiobebisaTvis Cvens
SenobaSi, romelic me-4 klimatur zona-
Sia da 0,75 gamWvirvale WerebisTvis,
romlebic me-4 klimatur zonaSia. eqs-
terieris Riobebis farTobiT Sewonili
maqsimaluri saSualo mzis siTbos
modinebis koeficienti ar gamoiyeneba
me-4 klimaturi zonisaTvis, amdenad, is
ar regulirdeba.
ENERGY EFFICIENCY / 241
sacxovrisis energoefeqtianoba
§403 savaldebulo sistemasTan dakav-Sirebuli moTxovnebikodi moiTxovs garkveul savaldebulo
saSualebebs gaTbobisa da gagrilebis
sistemebisaTvis.
§403.1 sakontroleblebiyoveli calkeuli gamaTbobeli da
gamagrilebeli sistemis sakontrolod
unda arsebobdes Termostati.
§403.2 arxis izolaciahaerSemomtani da haergamwovi arxe-
bi izolirebuli unda iyos minimum
R-8 izolaciiT. iatakis fermebSi gan-
Tavsebul arxebs SeiZleba hqondes R-6
izolacia. es moTxovna ar exeba arxebs,
romlebic mTlianad Senobis Termul
konvertSia moqceuli. amdenad, misaRe-
bia araizolirebuli arxebis arseboba
sivrceSi, roca isini ganTavsebulia
Senobis Termul konvertSi.
§403.3, 4 meqanikuri sistemismilsadenebis izolaciamilebi, rogoricaa wylis gamacxele-
beli sistemis milebi, romlebSic gadis
41˚C-ze maRali temperaturis siTxee-
bi an gamagrilebeli sistemis milebi,
romlebSic gadis 13˚C-ze dabali tem-
peraturis siTxeebi, unda izolirdes
minimum R-2 izolaciiT. cirkulireba-
di wylis gamacxelebel sistemebs unda
hqondes aseTive xarisxis izolacia. am
sistemebs aseve unda hqondes advilad
misadgomi gamomrTveli, romelic gaTi-
Savs sacirkulacio sistemas, roca is
xmarebaSi ar aris.
§403.5 meqanikuri ganiavebaSenobis gareT ganTavsebul haerSemomtan
da haergamwov arxebs unda hqondes
avtomaturi an simZimis Zalaze momuSave
wevis regulatorebi, romlebic daix-
ureba saventilacio sistemis aramuSa
mdgomareobaSi gadasvlis dros.
R-8 izolacia
Senobis Termul kon-
vertSi moqceuli arx-
ebi, romlebic ganic-
dian zemoqmedebas
R-6 izolacia iatakis
fermebSi
242 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Sesrulebaze orientirebuli simulaciuri alternativebi
§404 Sesrulebaze orientirebuli simulaciuri alternativa kodi uSvebs Sesrulebaze orientirebuli
modelirebis programuli uzrunvely-
ofis gamoyenebas SemoTavazebuli Senobis
energo mwarmoeblurobis simulire-
bisaTvis/imitirebisaTvis. analizi unda
moicavdes gaTbobis, gagrilebisa da teqni-
kuri wylis gacxelebis analizs. daculi
unda iyos yvela savaldebulo moTxovna,
romelic gansazRvrulia Semdeg nawileb-
Si: §402.4 (haeris gaparva), 402.5 (tenis kon-
troli), 402.6 (eqsterieris Riobebis maqsi-
maluri U-faqtori) da 403 (sistemebi).
Sesabamisobad iTvleba is, rom
SemoTavazebuli proeqtis wliuri energo
xarji naklebia an tolia standartuli
proeqtis wliuri energo xarjisa. energo
xarji analizSi unda aisaxos faqtoreb-
Si. gamoyenebuli dro unda gamoiTvalos
faqtorebSi, sadac alternatiul siste-
mebSi energo moxmarebis balansi damokide-
bulia drois faqtorTan. misaRebia energo
erTeulebis gadayvana britanuli siTburi
erTeulidan kilovatebSi, ramdenadac
erTeulebis gadayvana gaTvaliswinebulia.
analizi unda qmnides Sesabamisobis saCven-
ebel angariSs. angariSi unda efuZvnebodes
404.5 cxrilSi warmodgenil specifikaciebs,
romlebic gvaZlevs saSualebas, mocemuli
Senobis komponentebis Sesrulebaze orien-
tirebuli analizi SevadaroT standart-
uli proeqtisa da SemoTavazebuli proeq-
tis analizebs.
mTlianad Sesrulebaze orientirebul
analizze damyarebuli programuli
uzrunvelyofa iTvaliswinebs bevr sxva
faqtors, vidre martivi `receptebis wigni~
an ZiriTadi sistemis daTmobis mimarT
arsebuli midgomebi, romlebic gamoiyen-
eba direqtiul meTodebSi. Sesrulebaze
orientirebuli analizi iTvaliswinebs
Semdegs: wlis ganmavlobaSi gaTbobisa da
gagrilebis datvirTvis sezonur sxvao-
bebs, eqsterieris Riobebis mdebareobasa
da raodenobas, rac efuZvneba gamWvirvale
masalis orientaciidan gamomdinare gaTbo-
bisas an gagrilebisas warmoqmnil realur
danakargebs; masalebis fers; sxvadasxva
masalebis Tbogadacemis koeficientebs,
rac dRis manZilze siTbos Senaxvisa da
RamiT misi gamosxivebis saSualebas iZl-
eva; gamWvirvale awyobili sistemis SigniT
arsebul gamWvirvale masalebis damuqe-
bas da dafervas; gamWvirvale masalebis
daCrdilvas arqiteqturuli elementebiT
an mcenareebiT. es mZlavri kompiuteruli
programebi Senobis daproeqtebisaTvis
damaxasiaTebeli mravali uerTierTdakav-
Sirebuli sakiTxis analizis saSualebas
iZleva, rac proeqts maqsimalurad efeq-
tians da ufro moqmnils xdis da, amave
dros, amcirebs energiis moxmarebas.
• kedlebisa da fanjrebis mdebareoba, orientacia da farTobi
• masalebis feri da siTbos gadacemis koe-ficientebi
• saxuravi da Weri
• eqsterieris Riobebi
• kedlebi
• aragaTbobadi sivrceebis Tavze arsebuli iatakebi
• fuZis sarTulis kedlebi
• gaTboba-gagrilebis sistemebis tipebi
• gamouyenebeli fuZis sarTulis kedeli
• gaTbobadi an aragaTbobadi fila grun-tis niSnulze
standartuli proeq-tis energo biujeti
SemoTavazebuli proeq-tis energo biujeti
ENERGY EFFICIENCY / 243
savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba
IECC Tavi 5: komerciuli/savaWro Senobebis energoefeqtianobaIECC warmoadgens saerTaSoriso samSen-
eblo kodis erT-erT gadamisamarTebas,
romelic warmoadgens calke kods. IECC-
Si warmodgenilia ori alternativa
savaWro/komerciuli Senobebis energo
SesabamisobisaTvis. pirveli iyenebs
90.1 standartis (energo standarti
SenobebisaTvis, dabalsarTuliani sacx-
ovrebeli Senobebis garda, SemuSavebuli
gaTbobis, gagrilebisa da haeris konden-
sirebis inJinrebis amerikuli sazoga-
doebisa (ASHRAE) da CrdiloeT amerikis
ganaTebis inJinrebis asociaciis (IESNA)
mier) moTxovnebs. pirveli alternativa
gulisxmobs kompiuteruli modeli-
rebis programis gamoyenebas mocemul
klimatur pirobebSi Senobis mTliani
mwarmoeblurobis analizisaTvis. meore
alternativa iyenebs IECC-is me-5 TavSi
gansazRvrul debulebebs.
kodis es nawili hgavs sacxovreblis
nawils imiT, rom aq aris direqtiuli
standartebi da Sesrulebaze orien-
tirebuli standartebi. orive alter-
natiuli gza aRiarebs, rom aseve unda
gatardes garkveuli savaldebulo
zomebi.
Cven SevexebiT savaWro/komerciuli
Senobebis konvertTan dakavSirebul
ZiriTad moTxovnebs, magram dawvr-
ilebiT ar ganvixilavT meqanikur an
eleqtro moTxovnebs, radgan vfiqrobT,
rom am SenobebisaTvis gamoTvlebis ume-
tesoba iwarmoebs proeqtis direqtiuli
moTxovnebis safuZvelze Zalian mar-
tivi SenobebisaTvis da kompiuteruli
modelirebis programebis gamoyenebiT
savaWro/komerciuli Senobebis umeteso-
bisaTvis.
sacxovrebeli da savaWro/komerciuli
moTxovnebi erTmaneTs rom SevadaroT,
Cveni Senoba savaWro/komerciul nage-
bobad miviCnioT. qvemoT Sedarebulia
me-4 klimatur zonaSi sacxovreblis
mimarT arsebuli direqtiuli moTx-
ovnebi, romlebic gansazRvrulia 402.1.1
cxrilSi da Sesabamisi komerciuli/
savaWro Senobebis elementebis mimarT
arsebuli Sesrulebaze orientirebuli
moTxovnebi, romlebic SerCeulia me-5
Tavidan.
cxrili 402.1.1 cx. 402.1.1
savaWro/komerciuli gamoyenebisadmi moTxovnebi
fasadis Riob. U-faqtori: U = 0.40 kedlis farTobis maqsimum 40%
U = 0.40 (ara liTonis) 0.60 (liTonis)
gamWrv. Weris U-faqtori: U = 0.60 U-mina = 0.60; U-plastmasi = 1.30
saxuravis farTobis maqsimum 3%
gamW. safafariani. eqst. ar regulirdeba minis SHGC = 0.40,
Riobebis SHGC: zona 4-Si plastmasis SHGC = 0.62
Weris R-sidide: R-38 R-30 w/sxvenis, R 15 Tu saxuravis
fenils zemoTaa
xis karkas. kedlis R-sid.: R-13 R-13
masiuri kedlis R-sidide: R-5
iatakis R-sidide: R-19
fuZis sarT. kedlis R-sid.: R-10 Tu uwyvetia, ar regulirdeba
13 qvabulSi
arsebuli karkasisTvis
filis R-sidide da siRrme: R-10@610mm R 7.5 gaTbobadTan, aragaTbobadTan
(+R-5 Signidan ar regulirdeba
gaTbobadi filebisTvis)
gamouy. fuZis sarT. R-sid.: R-10 Tu uwyvetia, ar regulirdeba
R-13 qvabulSi
arsebuli karkasisTvis
244 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba
Semdegi savaldebulo moTxovnebi zemoq-
medebs Senobis konvertis daproeqtebaze:
§502.4 haeris gaparvasTan dakavSire-buli savaldebulo moTxovnebi§502.4.1: awyobili fanjrebi da karebebi
unda akmayofilebdes karebebisa da fan-
jrebis mwarmoeblebis mier gansazRvrul
standartebs. adgilze agebuli fanjrebi
da karebebi unda daigmanos §502.4.2-is moTx-
ovnebis Sesabamisad.
§502.4.2: savaWro/komerciuli Senobis vit-
rina da gamWvirvale kedlebi (arastruq-
turuli gare kedlebi) da Riobebi unda
akmayofilebdes ASTM E 283-is haeris gapar-
vasTan dakavSirebul moTxovnebs, 75 pa-ze
Semowmebis dros.
§502.4.3: Riobebi da gamWoli Riobebi
Senobis konvertSi unda daigmanos sagmanavi
masalebiT an Suasadebi sistemebiT samSeneb-
lo masalebisa da mdebareobis Sesabamisad.
sagmanavi masalebi unda daproeqtdes ise,
rom darCes adgili samSeneblo masalebis
gafarToebisa da SekumSvisaTvis.
§504.2.4: garedan haeris Semomtani da gam-
wovi Riobebi, rogorebicaa: kibisa da lif-
tis Saxtis sahaeroebi da sxva haerSemom-
tanebi, aRWurvili unda iyos araumcires
I klasis Zraviani, wevis regulatorebiT,
romelTa haeris gaparvis siCqarea 6,8 l/wm
– C m2 1250 paskali wnevis pirobebSi. gravi-
taciuri wevis regulatorebi dasaSvebia
gruntis niSnulidan sam sarTulze nakleb
SenobebSi.
§502.4.5: dasatvirT karebebsa da baqnebs
unda hqondes atmosferuli zemoqmedebi-
sagan damcavi sagmanebi, romlebic zRudavs
infiltracias im dros, roca satransporto
saSualebebi dgas karis RiobSi, roca kar-
ebebi Riaa.
§502.4.6: kondicirebuli da arakondicire-
buli haeris Serevis Tavidan asacile-
blad, Sesasvlel karebebTan unda iyos
SemozRuduli vestibiulebi, romlebic
kondicirebul sivrces mijnavs eqsteri-
erisgan. vestibiulebi ise unda daproeqt-
des, rom saWiro ar iyos eqsterierisa da
interieris karebebis gaReba erTdroulad.
vestibiulebi aucilebeli ar aris zomieri
klimatis zonebSi, rogorebicaa 1-eli da
me-2 zona.
§502.4.7: sacxovrebeli konstruqciisadmi
moTxovnebis msgavsad, CaSenebuli gasanaTe-
blebi, romlebic damontaJebulia Senobis
konvertis sazRvarze, SemozRuduli unda
iyos TabaSiris filis SemomzRudaviT
an dagmanuli unda iyos Sida sagmanebiT,
SuasadebebiT an SemomzRudavebiT, rom
SeizRudos haeris gadaadgileba kondicire-
bul sivrcesa da Weris RrmulSi.
• Suasadebebi Sesasvlel karebebTan
• Zraviani wevis regulatorebi haerS-emomtan da haergamwov RiobebTan
• atmosferuli zemoqmedebisagan damcavi sagmanebi datvirTvis baqnebTan
• SemozRuduli vestibiulebi
• karebebs Soris daculi unda iyos Tavisufali sivrce misadgomobisaTvis. ix. IBC-is Tavi 11.
ENERGY EFFICIENCY / 245
savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba
§502.5 tenianobis savaldebulo kontrolikarkasis yvela kedels, iataksa da Wers,
romelic ar niavdeba, ris gamoc teni
ar ganidevneba, unda hqondes orTqlis
Semakavebeli, romlis mwarmoebluroba
naklebia an tolia 5.7 x 10-11 kg/pa-wm-m2.
orTqlis Semakavebeli unda damontaJdes
izolaciis im mxares, romelic zamTarSi
Tbilia. 1-el, me-2 da me-3 klimatur
zonebSi mdebare Senobebs, sadac yinva ar
daazianebs masalebs, da adgilebs, sadac
daSvebuli saSualebebiT xdeba gaunia-
vebel sivrceebSi kondensirebis Tavidan
acileba, ar exeba es moTxovnebi.
• rogorc yvelganaa aRniSnuli, venti-
laciisa da tenis barierebis uzrun-
velyofasa da mdebareobas yuradReba
unda mieqces yvela klimatur zonaSi.
damproeqtebelma unda uzrunvelyos
rogorc adeqvaturi ventilacia, ise
sivrceebis tenis dagrovebisagan dacva
energiis dazogvasTan erTad. rac
ufro hermetuli xdeba Senobebi da
haeris gacvla interiersa da eqsteri-
ers Soris mcirdeba, miT met proble-
mas xdis SenobaSi momwyvdeuli teni.
amdenad, saWiroa am sakiTxis deta-
luri ganxilva.
246 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
savaWro/komerciuli Senobebis energoefeqtianoba
energo dazogvis kodi §505: savaldebulo eleqtro da ganaTebis sistemebisavaWro/komerciuli SenobebisaTvis gan-
aTebis kontrolis kriteriumebi gamom-
dinareobs iqidan, rom savaWro/komer-
ciuli dawesebulebebis umetesoba,
rogorebicaa: ofisebi da sacalo vaWro-
bis dawesebulebebi, ZiriTadad, dRis
ganmavlobaSi an 24 saaTidan garkveul
periodebSi funqcionirebs. ganaTebas
unda hqondes CasarTvel-gamosarTveli,
rom Semcirdes ganaTebis datvirTva
daaxloebiT 50%-iT da, imavdroulad,
SenarCundes erTgvarovani ganaTeba.
aseve, eqsterieris ganaTebas, romelic ar
aris gankuTvnili 24 saaTiani sargeblo-
bisaTvis, unda hqondes gamosarTvelebi
an saaTiT marTvadi sakontroleblebi.
araumetes 100 vati eqsterieris naTureb-
is wyaro unda uzrunvelyofdes minimum
60 lumens erT vatze.
505.5.2 cxrilSi gansazRvrulia sim-
Zlavris donis kriteriumebi, romlebic
gamomdinareobs Senobis sargeblobidan.
magaliTad, saofise Senobis SemTxvevaSi,
mTeli SenobisaTvis dasaSvebia 0,0929
m2-ze 1 vatis gamoyeneba Senobis interi-
eris gasanaTeblad. Senobis gamoyeneb-
uli nawili SeiZleba iyenebdes 0,0929
m2-ze 1,5 vats, Tu yvela sxva adgilas
ganaTebis simZlavris doneebi ufro
dabali iqneba imisaTvis, rom mTlianad
Senoba akmayofilebdes SenobisaTvis gan-
sazRvruli saerTo kriteriumebis ufro
dabal maCveneblebs.
• ≤ 1.5 W/0.0929 m2
saijaro
sivrceebisTvis
• < 1.0 W/0.0929 m2
yvelgan
• 1.0 W/0.0929 m2 saSualo mTeli SenobisTvis
• ≤ 1.5 W/0.0929 m2
saijaro
sivrceebisTvis
14eqsterieris kedlebisaerTaSoriso samSeneblo kodis me-14 TavSi warmodgenilia moTxovnebi eqs-
terieris kedlebis mimarT, aseve, standartebi kedlis masalebisa da kedlis
safarebisaTvis da iseTi komponentebisaTvis, rogorebicaa: fanjrebi, karebebi da
gaformeba. am Tavis debulebebi ZiriTadad exeba atmosferuli zemoqmedebisagan
dacvasa da tenis kontrols. eqsterieris kedlebis ganmartebaSi ar igulisxmeba
cecxlgamZle kedlebi, romelTaTvisac arsebobs damatebiTi cecxlgamZleobis
moTxovnebi.
kodis mizania, atmosferuli zemoqmedebisagan dacvasTan da tenis kontrolTan
dakavSirebulma moTxovnebma eqsterieris kedlebisadmi ar Seasustos kedlebis
mTliani struqturuli mzidunarianobisa da cecxlgamZleobis moTxovnebi.
meores mxriv, kodis mizani ar aris, cecxlgamZle keldebs an struqturul mzid
kedlebs ar hqondes atmosferul zemoqmedebaze medegobis xarisxi. rogorc am
Tavidan SevityobT, mizania atmosferul zemoqmedebaze medegobis saSualebebi
CaSendes eqsterieris kedlis sistemebSi da mzid kedlebs ar dasWirdes damate-
biTi damcavi konverti, Tu isini daproeqtebulia, rogorc datvirTvismzidi, ise
atmosferul zemoqmedebaze medegi sistemebi.
248 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
eqsterieris kedlis konverti
§1402 iTxovs, `eqsterieris kedlis kon-
vertma~ daicvas Senobis struqturuli
nawilebi, maT Soris, karkasi da garsamosi
masalebi, aseve, kondicirebuli interier-
is sivrceebi daicvas eqsterieris garemos
uaryofiTi efeqtebisagan.
• ganmartebis Tanaxmad, nebismieri eqs-
terieris mzidi an aramzidi kedeli,
romelic horizontalur sibrtyesTan
qmnis 60° an met kuTxes, aris eqsterieris
kedeli. ganmartebidan unda vigulisx-
moT, rom nebismieri eqsterieris kedeli
60°-ze meti qanobiT, unda CaiTvalos
saxuravad, Tumca me-15 TavSi ar aris
saxuravis ganmarteba.
• aseve sayuradReboa, rom cecxlgamZle
kedlebi ar igulisxmeba eqsterieris
kedlebis ganmartebaSi. cecxlgamZle
kedlebi gansazRvrulia §702.1 nawilSi,
rogorc cecxlgamZleobis koeficien-
tis mqone kedlebi daculi RiobebiT,
romlebic vrceldeba fundamentidan
saxuravamde an saxuravSi. amasTan, cecx-
lgamZle kedlebi gamZle unda iyos, rom
ar Camoiqces kedlis romelime mxares
arsebuli konstruqciis Camoqcevis
SemTxvevaSi.
• eqsterieris kedlis safarebi aris
elementebi, romlebic gamoiyeneba eqs-
terieris kedlebis gareTa mxareebze da
warmoadgens atmosferuli zemoqmede-
bisagan damcav bariers, izolacias an aqvs
esTetikuri daniSnuleba. amdenad, am
safarebSi Sedis gare Sreebi, gare safa-
rebi da eqsterieris izolacia da mosa-
pirkeTebeli sistemebi.
• gare Sreebi aris safarebi, romlebic mi-magrebulia kedelze dacvis, izolaciis an dekoraciis mizniT, magram ara damate-biTi simtkicis uzrunvelsayofad.
• eqsterieris kedlis komponentebi moicavs: eqsterieris fanjrebsa da kar-ebebs, arqiteqturul gaformebasa da aivnebs.
EXTERIOR WALLS / 249
§1403-Si gansazRvrulia Sesrulebaze ori-entirebuli kriteriumebi eqsterieris kedlebisTvis, kedlis safarebisa da kom-ponentebisTvis.
atmosferuli zemoqmedebisagan dacva§1403.2 gansazRvravs, rom Sesrulebaze orientirebuli ZiriTadi kriteriumebi eqsterieris kedlebisaTvis uzrunvely-ofs eqsterieris kedlis konverts, romel-ic atmosferul zemoqmedebaze medegia. amdenad, eqsterieris kedlis sistemebi unda daproeqtdes ise, rom eqsterieris gare SreebSi ver SeaRwios wyalma, wyali ar dagrovdes eqsterieris gare Sreebis ukan da uzrunvelyofili iyos tenis drena-Ji, romelic iqneba im awyobili kedlis nawili, romelzec mimagrebulia eqsteri-eris gare Sreebi. sistemebma aseve unda daicvas awyobili kedlis SigniTa mxare kondensaciisagan, rogorc amas moiTxovs saerTaSoriso energo dazogvis kodi, romelic IBC-is calke dokumentia.
• gamonaklisi 1: atmosferuli zemoq-medebisagan damcavi sistemebi saWiro ar aris, roca eqsterieris betonis kedlebi an eqsterieris qvis wyobis kedlebi daproeqtebulia me-19 da 21-e Tavebis Sesabamisad atmosferul zemoqmedebaze medegobisaTvis.
• gamonaklisi 2: awyobili kedlebis drenaJisadmi moTxovnebi SeiZleba ar Sesruldes, roca awyobili konverti, maT Soris, gadabmebi, gamWoli Riobebi maT SdakveTis adgilebi Semowmebulia ASTM E 331-is Semowmebis procedurebis Sesabamisad. am Semowmebis ZiriTadi kri-teriumebxmoiTxovs, rom Semowmdes ked-lis 1219 × 2438 mm nawili. Sesamowmebel nawilSi unda Sediodes tipiuri Riobi, sakontrolo gadabma, kedlisa da naSver-is urTierTgadakveTis adgili da ked-lis erTi qveda zRudari. Semowmebisas simulirebuli unda iyos 0.297 kN/m2 wnevis diferencialebi da Semowmebis xangrZlivoba unda iyos minimum 2 saaTi. es kriteriumebi dawesebulia imisaTvis, rom Semowmdes, ramdenad uZlebs awyo-bili kedeli da TiToeuli misi nawili qarisgan motanili wvimis pirobebs sim-ulaciur viTarebaSi, risi zemoqmede-bis qveSac kedlebi realur pirobebSi aRmoCndebian. aseTi awyobili kedlis sistemebi, Cveulebriv, mowmdeba mwar-moeblis mier, TavianTi kedlis siste-mebis atmosferul zemoqmedebaze mede-gobis dadasturebisa da produqciis gamoyenebis stimulirebisaTvis.
sxva moTxovnebieqsterieris kedlebi proeqtdeba me-16 TavSi gansazRvrul struqturul datvirTvebze medegobisaTvis da akmayofilebs cecxl-gamZleobisa da Riobebis dacvasTan dakav-Sirebul moTxovnebs, romlebic mocemulia me-7 TavSi. wyaldidobis safrTxis Semcvel farTobebze, §1612.3-is Sesabamisad, eqsteri-eris kedlebi, romlebic vrceldeba wyal-didobis saproeqto doneze qvemoT, unda uZlebdes wylisgan dazianebas. am zonebSi gamoyenebuli xis masala unda iyos wneviT damuSavebuli an bunebrivad lpobamedegi.
direqtiuli moTxovnebi
• eqsterieris kedlis atmosferul zemoqmedebaze medegi safari
• hidroizolacia, romelic xels uSlis wylis gaJonvas Riobebisa da gamWoli Riobebis kuTxeebTan da gadabmebis adgilebSi
250 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kedlis masalebi
§1403 da §1404 iTxovs, rom eqsterieris
kedlebSi gamoyenebuli yvela masala
unda akmayofilebdes 19-26 TavebSi gan-
sazRvrul detalur debulebebs specifi-
kuri masalebis Sesaxeb.
• betoni: Tavi 19
• alumini: Tavi 20 aluminis gare safa-
rebi unda akmayofilebdes AAMA 1402-
is moTxovnebs.
• qvis wyoba da mina-bloki: Tavi 21
• foladi: Tavi 22
• xis masala: Tavi 23
• mina: Tavi 24
• TabaSiris fila da plastamsi: Tavi 25
• plastamsi: Tavi 26
• vinilis gare safari unda akmayofileb-
des ASTM D 3679-is moTxovnebs.
• §1405.2-is moTxovniT, eqsterieris ked-
lis safarebi unda uzrunvelyofdes
Senobis dacvas atmosferuli zemoq-
medebisagan. atmosferuli zemoqmede-
bisagan damcavi safarebis minimaluri
sisqe gansazRvrulia 1405.2 cxrilSi.
am sisqeebis diapazonia 0,38 mm Txeli
foladidan 66,67 mm mimagrebuli qvis
wyobamde.
minimaluri sisqeebi gamomdinareobs
pirobiTi samSeneblo teqnikidan
da realur pirobebSi am masalebis
efeqtianobidan. esenia minimaluri
da ara maqsimaluri sisqeebi. ufro
sqeli asawyobi sistemebi an indiv-
iadualuri komponentebi misaRebi
unda iyos Sesabamisi uflebamosili
organosaTvis, ramdenadac asawyobi
sistemebi proeqtdeba ise, rom gauZ-
los safari masalebis wonas.
• yvela kedels unda hqondes uwyveti wyalmedegi barieri, mimagrebuli eqs-terieris kedlis gare mxareze, eqs-terieris kedlis gare Sris ukan. dasaS-vebi minimaluri barieri aris No. 15 ruberoidis erTi fena an misi eqvival-enti, romelic Seesabameba ASTM D 226-s, 1405.3-is Sesabamisi hidroizolaciiT. wyalmedegi barieri ar unda atareb-des eqsterieris safaris ukan SeRweul Txevad mdgomareobaSi myof wyals eqs-terieris awyobil kedelSi.
• atmosferuli zemoqmedebisagan dam-cavi saTanado sisqis foladisa da qvis safaris standartuli zomebis Sedareba.
EXTERIOR WALLS / 251
kedlis safarebis damontaJeba
hidroizolacia§1405.3 moiTxovs hidroizolaciis
damontaJebas marjvniv warmodge-
nil ilustraciaSi naCveneb adgileb-
Si tenis SeRwevis Tavidan asacile-
blad. magaliTebis nusxis mizania, rom
hidroizolacia uzrunvelyofili
iyos nebismier pirobebSi, sadac is xels
SeuSlis tenis SeRwevas struqturaSi.
• hidroizolacia aseve unda damontaJdes kedlis koWis budeebSi an dacilebebSi/napralebSi, sadac SeiZleba teni dagrovdes.
• hidroizolacia aseve unda damontaJdes qvis wyobis kedlebis safiltracio xvrelebis gaswvriv, mopirkeTebuli gruntis niSnulis zemoT pirvel rigTan da sayrden wertilebTan, rogorebicaa: iatakebi, kuTxovani Taroebi da zRudarebi.
• sakvamurebis an sxva karkasis an qvis wyo-bis an mobaTqaSebul kedlebTan gadakve-Tis adgilebSi, Suasadebebi gamoSver-ili unda iyos orive mxares, saxuravis damamTavrebeli fenis qvemoT
• kedlisa da saxuravis gadakveTis adg-ilas, safexurovani hidroizolaciis meTodiT
• CaSenebul naJuri wylis RarebTan
• kedlis damamTavrebeli qvis, xis an liTonis fenis (qanobiani an brtyeli zedapiriT) qveS.
• xis uwyveti horizontaluri gaforme-bis Tavze
• eqsterieris fanjrisa da karis Riobebis Ziri da gverdebi
• eqsterieris kedlebisa da portikebi-sa da terasebis gadakveTis adgilebSi uwyvetad
252 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kedlis safaris damontaJeba
xis gare Sreebi§1405.4-Si aRwerilia moTxovnebi xis gare
Sreebis dasamontaJeblad.
miuxedavad 1405.2 cxrilis moTxovnebi-
sa, romlebic exeba atmosferuli zemoq-
medebisagan damcavi safarebis minimalur
sisqes, I, II, III da IV tipis konstruqciaSi
gamoyenebuli xis gare Sreebis sisqe unda
Seesabamebodes §1405.4-s.
xis gare Sris zoma aseve SezRudulia
V tipisgan gansxvavebul konstruqciaSi.
moTxovnebSi ar aris gamonaklisebi da
yvela unda Sesruldes, am tipis kon-
struqciaSi xis gare Sreebis gamoyenebis
dros. moTxovnebi Semdegia:
1. gare Sre ar SeiZleba aRematebodes sam
sarTuls simaRleSi, oTxi sarTuli
aris zRvari, Tu cecxlgamZleobisT-
vis damuSavebuli xis masalaa gamoyen-
ebuli.
2. xis masalis qvesadebi aris arawva-di, romlis cecxlgamZleobis koe-ficienti gansazRvrulia kodis Sesabamisad.
3. damaluli sivrceebis armqone Ria an
dacilebuli xis gare Sreebi ar unda
iyos Senobis kedlidan gamoSveri-
li 610 mm-ze metad. §1406-Si gansaz-
Rvruli eqsterieris kedlebis wvadi
masalebis Sesaxeb saubaria cota
qvemoT.
• xis gare Sris nominaluri sisqe unda iyos 25,4 mm, cxrilSi gansazRvruli 12,7 mm-is nacvlad.
• magari merqan-boWkovani filis gare safari unda iyos 11,1 mm, cxrilSi gan-sazRvruli 6,4 mm-is nacvlad.
• xis struqturuli panelebi unda iyos 9,5 mm sisqis, cxrilSi gansazRvruli 8 mm-is nacvlad.
EXTERIOR WALLS / 253
kedlis safarebis damontaJeba
mimagrebuli qvis wyobis gare Sre§1405.5 -Si aRwerilia specifikuri moTx-
ovnebi misamagrebeli safarebis, iqneba es
qvis wyobis, qvisa Tu terakotis, gamoyen-
ebisaTvis. es debulebebi exeba masalebs,
romlebic mimagrebulia ukan mdebare
masalebze meqanikuri damWerebis saSu-
alebiT. isini gansxvavdeba misawebebeli
safarebisagan, romlebic magrdeba ukan
mdebare masalebze weboebis saSualebiT.
es moTxovnebi, masalebis mixedviT,
iyofa calkeul nawilebad.
§1405.5 aseve moiTxovs, rom samagrebiT
mimagrebuli qvis wyobis safarebi
Seesabamebodes amerikis betonis insti-
tutis standartebs, romlebic mocemu-
lia ACI 530-is 6.1 da 6.2 nawilebSi, Tumca
teqstSi es moTxovnebi gamoiyeneba ram-
denime tipis safarTan: qvis wyobasTan,
qvasTan, filis tipTan da terakotasTan.
• qvis wyobis ukana betonis kedeli
• gare Sre, qvis wyobis
• galvanizebuli samagrebi Tavsdeba gad-abmis Camagrebis centridan maqsimum 610 mm horizontaluri daSorebiT da iWers araumetes 0,2 m2 safars.
• msubuqi liTonkonstruqciis dgarebi
• gare Sre, qvis wyobis
• 25.4 mm sivrce, Sevsebuli duRabiT• mavTuliT damagreba
• wyalgaumtari samSeneblo qaRaldi
• galvanizebuli gofrirebuli samagre-bi, Caxraxnili dgarebSi
254 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kedlis safarebis damontaJeba
qvis gare Sre§1405.6 moiTxovs, 254 mm-mde sisqis qvis
gare Sris filebi mimagrdes qvis wyobaze,
qvis an xis konstruqciaze qvemoT war-
modgenili erT-erTi meTodiT. meTo-
dis arCeva damokidebulia gare Sris
ukan arsebuli sistemis struqturaze:
1. gare Sris ukan betonis an qvis wyobaze
mimagrebuli samagri ankerebi iseTi
zomisa unda iyos da iseTi daSore-
bebiT unda ganTavsdes, rogorc
ilustraciazea naCvenebi. es samagri
ankerebi unda ganTavsdes duRabis
gadabmebSi imgvarad, rom TiToeuli
maTgani iWerdes kedlis 0,2 m2-s. amas-
Tan, roca duRabis gadabmebSi moTavse-
buli samagri ankerebi mimagrebulia
gare Sris ukana nawilze meqanikuri
damWerebiT, ukana nawilsa da qvis gare
Sres Soris minimum 25,4 mm-ze uwyvetad
unda Caisxas Txeli duRabi.
2. gare Sris ukana dgarebze mavTulis
bade da samSeneblo qaRaldi unda
damagrdes lusmnebiT, ilustraci-
aze naCvenebi meTodiT. gare Sris ukan
betonis an qvis wyobaze mimagrebuli
samagri ankerebis msgavsi samagrebi
unda damontaJdes duRabis gadabmebSi
da mimagrdes gare Sris ukana nawilze,
rom TiToeuli maTgani iWerdes ked-
lis 0,2 m2-s. am SemTxvevaSi, aseve, unda
gamoiyenebodes minimum 25,4 mm Txeli
duRabis fena ukana nawilsa da qvis
gare Sres Soris arsebuli Rrmulis
amosavsebad.
• 254 mm-mde sisqis qvis gare Sre
• ukana kedeli, betonis an qvis wyobis
• 2,68 mm mavTulis koroziamedegi samagri ankerebi an daSvebuli eqviv-alenti
• minimum 25,4 mm Txeli duRabis fena
vertikaluri Wrili
• araumcires 152 mm fexebiani, marTi kuTxiT moRunuli samagri ankerebi, ganTavsebuli duRabis gadabmaSi da vertikalurad da horizontalurad maqsimum 305 mm-iT daSorebuli.
• araumcires 381 mm fexiani mavTulis samagri, gaRunuli ise, rom moTavsdes qvis safaris duRabis gadabmaSi.
• mavTulis fexis bolo 51 mm gaRunu-li marTi kuTxiT.
horizontaluri Wrili
• xis an liTonis ukana dgarebi, centri-dan 406 mm-ze
• 51 × 51 mm 1.59 mm diametris koro-ziamedegi mavTulis bade, mimagreb-uli 51 mm sigrZis koroziamedegi foladis mavTulis sabaTqaSe lursm-niT centridan 102 mm-ze dgarze da 8 d Cveulebrivi lursmnebiT centridan 203 mm-ze zeviT da qveviT dgarze.
• wyalgaumtari qaRaldis qvesagebis ori fena
• 2,68 mm koroziamedegi mavTulis erTi samagri yoveli 0,2 m2-Tvis, romelic maryuJiTaa damagrebuli mavTulis badeze da fexebi Camagrebuli aqvs qvis safaris duRabis gadabmaSi, rogorc naCvenebia zemoT ilustraciaze
vertikaluri Wrili
EXTERIOR WALLS / 255
kedlis safarebis damontaJeba
• filis tipis gare Sris erTeulebi, araumetes 51 mm sisqisa
• qvis wyobis, betonis an dgaris kon-struqcia
• koroziamedegi narandebi viwro nab-urR xvrelebSi erTeulebis kididan Sua mesamedamde, centridan 610 mm-iT daSorebuli, TiToeuli erTeulis perimetris gaswvriv; erT erTeulze araumcires oTxi narandi
• gare Sris koroziamedegi liTonis samagrebi ar unda iyos 0.853 × 25.4 mm-ze naklebi kveTis an misi diametri 3,76 mm mavTulisaze patara
• qvis wyobis, betonis an dgaris kon-struqcia
• terakota an keramikuli erTeulebi araumcires 41 mm sisqisa
• gamoSverili daqselili Casamag-reblebi, centridan daSorebuli daaxloebiT 203 mm-iT
• araumcires No. 8 kalibris korozia-medegi liTonis ankerebi, damontaJe-buli TiToeuli nawilis/erTeulis TavSi horizontalur nakerSi centri-dan 305-457 mm-is daSorebiT
• 6,4 mm koroziamedegi grafitis fanqris sisqis armaturebi, romlebic mimagreb-ulia ukana konstruqciaze vertikalu-
rad Camagrebuli ankerebiT
• minimum 51 mm sivrce, mTlianad amovse-buli portland cementis Txeli duRabiT da wvrilmarcvlovani RorRiT
filis tipis gare Sre§1405.7 exeba marmarilos, traverti-
nis, granitis da sxva qvis gare Sreebs,
romelTac filis forma aqvT. am filebis
sisqe ar unda aRematebodes 51 mm-s da
unda mimagrdes pirdapir ukana betonze
an qvis wyobaze, an xis an liTonis dgarze.
narandebi unda ganTavsdes filis siR-
rmis Sua mesamedamde, maqsimum 610 mm-is
daSorebiT, erT filaze minimum 4 cali.
filebis farTobi ar unda aRemate-
bodes 1,9 m2-s. isini ukana masalaze unda
mimagrdes iseTi zomisa da daSorebis
mqone mavTulis samagrebiT, romlebic
gauZlebs mimagrebuli gare Sris wonaze
orjer met gaWimvis an SekumSvis Zalas.
terakota§1405.8-is moTxovniT, terakotas gare Sre
unda mimagrdes filis gare Sris msgavsad.
terakota unda iyos minimum 41 mm sisqis
da unda hqondes centridan 203 mm-iT
gamoSverili (mercxlis kudis formis)
daqselili Casamagreblebi. liTonis
ankerebi unda ganTavsdes 305-dan 457 mm-
mde daSorebiT erTeulebis gadabmebSi
da mimagrdes ukana masalebze grafitis
fanqris sisqis armaturebis saSualebiT,
romlebic gaivlis mavTulis samagrebis
yulfebSi da CaduRabdeba 51 mm sisqis
Txel duRabSi.
256 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
kedlis safarebis damontaJeba
misawebebeli gare Sre, qvis wyobis §1405.9-is Sesabamisad, misawebebel qvis
wyobis gare Sris erTeulebi ukana fuZe-
fenaze unda ganTavsdes SemakavSirebeli
masalebis miwebebiT. eqsterierze miwe-
bebis mimarT moTxovnebi, romlebic
Sesuli iyo IBC-is 2000 wlis gamocemaSi,
kodidan amoRebulia. am nawilSi aris
gadamisamarTeba momdevno nawilze,
romelic mxolod interieris gare Sres
exeba.
§1405.9.1 exeba mxolod interieris
qvis wyobis gare Sreebis damontaJebas,
romelic unda akmayofilebdes iseTive
moTxovnebs da iwonides araumetes 0,958
kg-s kvadratul metrze. sadac eyrdnoba
xis karkass, sayrdeni elementebis daxri-
loba ar unda aRematebodes sayrdeni
elementebis malis 1/600-s.
liTonis gare Sreebi§1405.10 moiTxovs, rom liTonis gare
Sre unda iyos arakoroziuli masalis
an dafaruli unda iyos antikoroziu-
li SriT, rogoricaa minanqari. liTo-
nis safari ukana konstruqciaze unda
mimagrdes koroziamedegi damWerebiT.
liTonis gare Sris xis sayrdenebi unda
iyos wneviT damuSavebuli xis masalis.
tenis SeRwevis Tavidan asacileblad
nakerebi unda daigmanos. ukana qvis wyoba
saWiro ar aris liTonis gare SrisaTvis,
garda im SemTxvevisa, roca kodis sxva
nawilebi moiTxovs mis aucileblobas
cecxlgamZleobis misaRwevad.
• misawebebeli masalis Zvramedegoba
unda iyos minimum 0,34 MPa.
• interieris qvis wyobis gare Sreebis maqsimaluri wona unda iyos 0.958 kg/m2.
• xis konstruqciis sayrdeni element-ebi ise unda daproeqtdes, rom gad-axra SeizRudos sayrdeni elementebis 1/600 malamde.
• atmosferuli zemoqmedebis qveS myofi gadabmebi da kideebi unda daigma-nos an sxvagvarad iqnas daculi tenis SeRwevisagan.
• eqsterieris liTonis gare Sre daculi unda iyos saRebaviT, galvanizebiT an eqvivalenturi SriT an damuSavebiT.
• xis dgarebi, Zelebi an sayrdenebi unda iyos wneviT damuSavebuli xis masalis an daculi §1403.2-is Sesabamisad.
• koroziamedegi damWerebi, centridan vertikaluri da horizontaluri mimarTulebiT daSorebuli araum-etes 610 mm-iT
• 0,4 m2-ze didi farTobis erTeu-lebs unda hqondes araumcires oTxi mimagreba TiTo erTeulisTvis
• ukana qvis wyoba saWiro ar aris, garda im SemTxvevisa, roca aucile-belia cecxlgamZleobis moTxovnebis
Sesruleba.
• liTonis gare Srian kedlebs unda hqondes IBC-is 27-e TavSi da ICC-is eleqtro kodSi gansazRvruli dami-weba elvisagan da eleqtro muxtebi-sgan dasacavad.
EXTERIOR WALLS / 257
kedlis safarebis damontaJeba
• eqsterieris struqturuli Txeli minis safaris erTi nawilis farTobi izRudeba 0,93 m2-mde, roca mdebareobs araumetes 4572 mm-ze gruntis niSnul-idan an uSualod mis qvemoTYmdebare trotuaridan, da 0,56 m2-mde, roca mdebareobs am simaRleze zemoT.
• nebismieri nawilis sigrZe an simaRle izRudeba 1219 mm-mde. arcerTi nawilis sisqe ar unda iyos 8,7 mm-ze naklebi.
• qvesagebze Tanabrad ganTavsebuli misakvreli fena zedapiris efeqti-anad dasagmanad.
• TiToeuli minis erTeulis minimum 50% unda miekras qvesagebs 6,4mm-dan 15,9 mm-mde sisqis cementiani mastikiT.
• zemoqmedebis qveS myof kideebTan unda damontaJdes pirgadadebuli koroz-iamedegi liTonis hidroizolacia da daigmanos wyalgaumtari naerTiT.
• trotuaris donidan 3657 mm-ze maRla damontaJebis dros, minis erTeulebis dasamagreblad, aucilebeli cementiani mastikiTa da kuTxovani TaroebiT damag-rebasTan erTad, gamoyenebuli unda iqnas damWerebiT damagrebis meTodi yvela vertikalur da horizontalur kideze.
• trotuaris donidan 914 mm-ze zemoT mdebare minis erTeuli unda eyrdno-bodes ararkinovani (araorvalentiani rkinis Semcveli) liTonis kuTxovan Taroebs, romelTa sisqe araumcires 1,2 mm-ia da sigrZe 51 mm.
• aranakleb ori kuTxovani Taro TiTo minis erTeulisTvis, mimagrebuli qve-sadebze gafarToebadi WanWikebiT an yuriani/gasaxsneliani WanWikebiT.
• minis erTeulebis mimagrebisaTvis brtyeli kideebi, romlebzec wasmulia SemaerTebeli naerTi.
•
horizontaluri gadabmebi, Sesrule-buli araumcires 1,6 mm-Si rbili/elas-tiuri/arauxeSi nivTierebiT an meTo-diT.
minis gare Sreebi§1405.11-is mixedviT, eqsterieris
struqturuli minis Txel gare Sred
daSvebulia minis panelebis gamoyen-
eba. aseTi minis nawilebi, gamoyenebu-
li, rogorc mopirkeTeba da ara rogorc
Riobis Seminva, ar unda iyos 0,93 m2-ze
didi farTobis 4572 mm-iT zemoT grun-
tis niSnulidan da ar unda iyos 0,56
m2-ze didi am simaRlis zemoT. mina
unda miwebdes fuZe-fenaze misawebebeli
masaliT, romelic efeqturad dagmanavs
qvesageb zedapirs. amasTan, minis zeda-
piris minimum 50% unda damuSavdes
cementiani mastikiT, rom miwebdes
pirdapir qvesagebze.
sadac minis safari montaJdeba trotu-
aris donesTan, is momijnave trotuaris
safaridan 6,4 mm-iT zemoT unda iyos
da am SemTxvevaSi warmoqmnili gadabmis
adgili daigmanos ise, rom wyalma ver
SeaRwios. gruntis niSnulidan 914 mm-ze
maRla mdebareobis SemTxvevaSi, minis
erTeulebi unda daeyrdnos kuTxovan
Taroebs. 3658 mm-ze maRla damontaJe-
bis dros, aucilebeli misawebebeli
mastikiTa da kuTxovani TaroebiT dam-
agrebasTan erTad, minis erTeulebi dam-
WerebiT unda mimagrdes yvela vertika-
lur da horizontalur kideze. minis
panelebis kideebi unda iyos mimagreb-
isaTvis brtyeli da unda hqondes
hidroizolacia zemoqmedebis qveS myof
kideebTan.
• trotuaris doneze damontaJebuli minis safari unda ijdes liTonis yalibSi da mdebareobdes momijnave trotuaris safaris yvelaze maRali wertilidan 6,4 mm-is zemoT.
• aseT dros warmoqmnili gadabma unda daigmanos ise, rom wyalma ver SeaRwios.
vinilis gare safarikarebebi, fanjrebi da mza sagnebi, rogori-
caa vinilis gare safari, unda damontaJdes
mwarmoeblis instruqciebis Sesabamisad. es
instruqciebi, Cveulebriv, moicavs infor-
macias damproeqteblis, Sesabamisi uflebam-
osili organosa da memontaJis/dammontaJe-
blis mier damWerebisa da hidroizolaciis
gamoyenebasTan dakavSirebiT. damagrebebi
unda Sesruldes koroziamedegi damW-
erebiT. damagrebebi unda Seesabamebodes
qarisa da seismo kriteriumebs, romlebic
gansazRvrulia kodis struqturisadmi
moTxovnebSi an mwarmoeblis samontaJo
instruqciebSi im farTobisaTvis, sadac
unda moxdes damontaJeba.
258 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
wvadi masalebi eqsterieris kedlebis eqsterieris mxares
§1406 exeba mxolod samSeneblo masalebs,
magram aseve danamatebs, romlebic gamoS-
verilia eqsterieris kedlis sibrtyidan.
aseTi danamatebia aivnebi, zeda da qveda
sarTulebis erkerebi. am SemTxvevaSi
gamoyenebuli plastmasebis kriteri-
umebi mocemulia 26-e TavSi. eqsterieris
masalebis aalebaze medegobis krite-
riumebi mocemulia NFPA 268-Si. Tumca
aRsaniSnavia, rom §1406.2.1-is gamonaklise-
bi moicavs iseT did farTobebs, romleb-
sac, xSir SemTxvevaSi, ar exeba NFPA 268-
is kriteriumebi. es gamonaklisebia: xis
masala an xis bazaze Seqmnili produq-
cia, wvadi masalebi (vinilis gare safaris
garda) da minimum 0,48 mm sisqis alu-
mini da V tipis konstruqciis eqsteri-
eris kedlebze gamoyenebuli masalebi.
amdenad, es moTxovnebi exeba konstruqci-
is klasebs, romlebic gansxvavdeba V tip-
isgan. aRsaniSnavia, rom gamoricxulia xis
masala, vinaidan es aris masala, romlis
mixedviTac izomeba wvadunarianoba.
cxrili 1406.2.1.2 gviCvenebs kavSirs wvad
safarebsa da cecxlgamyof manZils (miwis
nakveTis sazRvridan) Soris. roca mde-
bareobs 1524 mm-ze axlos miwis nakve-
Tis sazRvarTan, masalebi (romlebic ar
Sedis gamonaklisebSi) ar unda amJRavneb-
des NFPA 269-is Sesabamis Zlier aaleba-
dunarianobas. miwis nakveTis sazRvramde
manZilis gazrdasTan erTad, mcirdeba
gamosxivebuli siTburi energiis nakadi.
amdenad, siTbos zemoqmedeba masalebze
mcirdeba manZiliT da masalis tipebiT,
romelTa Zlieri aalebadunarianobis
maCvenebeli ar izrdeba.
arqiteqturuli gaformebaarqiteqturuli gaformeba da iseTi
nawilebi, rogoricaa aivnebi, SeiZleba iyos
xis masalis, rodesac daSvebulia §1406.3-is
mixedviT I, II, III da IV tipis konstruqci-
is SenobebSi, Tu Senobebis simaRle sam
sarTulze an 12 192 mm-ze naklebia. sadac
aseTi Senobebi miwis nakveTis sazRvridan
1524 mm-ze axlos mdrebareobs, eqsterieris
kedlis araumetes 10% SeiZleba iyos wvadi
masalebis, Tu gamoyenebuli ar aris cecx-
lgamZleobisaTvis damuSavebuli xis masa-
la. sadac aseTi morTuloba mdebareobs
niSnulidan 12 192 mm-ze maRla, isini unda
iyos arawvadi masalebis da mimagrebuli
unda iyos arawvadi damWerebiT.
• gamosxivebuli simxurvalis amtanobis SefardebiTi done. rac metia amtanoba, miT axlos SeiZleba ganTavsdes masala miwis nakveTis sazRvarTan.
• 1524 mm-ze eqsterieris masala ar unda aaldes 12.5 kvt/m2 gamosxivebuli Tbo-energiis zemoqmedebiT.
• ramdenadac izrdeba cecxlgamyofi manZili, imdenad mcirdeba damatebi-
Ti gamosxivebuli Tboenergiis done.
• niSnulidan 12 192 mm-ze maRla mdebare arqiteqturuli gaformeba unda aigos arawvadi masalebiT da damagrdes liTonis an sxva daSvebuli arawvadi kronStainebiT.
• eqsterieris kedlis safarebi SeiZleba aigos xis masaliT an sxva eqvivalen-turi wvadi masaliT I, II, III da IV tipis konstruqciis SenobebSi, romelTa simaRle ar aRemateba sam sarTuls an
12 192 mm-s.
• sadac cecxlgamyofi manZili naklebia 1524 mm-ze, eqsterieris kedlis wvadi safari, garda cecxlgamZleobisaTvis damuSavebuli xis masalisa, ar unda aRematebodes eqsterieris kedlis zedapiris 10%-s.
manZili
gam
osx
iveb
ul
i s
imx
ur
val
is e
ner
gi
a
• sakuTrebis sazRvari
gamosxivebuli simxurvalis ufro mcire amtanoba
gamosxivebuli simxurvalis ufro didi amtanoba
EXTERIOR WALLS / 259
wvadi masalebi eqsterieris kedlebis eqsterieris mxares
cecxlis dablokvaroca kedlis wvadi safarebi kedlidan
dacilebulia da qmnis myar zedapirs,
§1406.2.4-is moTxovniT, safaris ukan
unda iyos sivrce, romelic ar unda aRe-
matebodes 41 mm-s da sivrceSi unda iyos
§717-is Sesabamisi cecxlis damblokveli
ise, rom Ria sivrce ar aRematebodes 9,3
m2-s. aRsaniSnavia, rom §1405.4-is me-3
gamonalisi uSvebs, Ria an daxuruli
safarebi ukana kedlidan gamoSverili
iyos 610 mm-mde. cecxlis damblokveli
SeiZleba ar damontaJdes garkveul
SemTxvevebSi, magram gamocdileba gviCve-
nebs, rom TiTqmis yvela situaciaSi,
sadac SesaZlebelia, sasurvelia misi
arseboba.
aivnebi da msgavsi naSverebi§1406.3 moiTxovs, rom aivnebi akmay-
ofilebdes 601-e cxrilis moTxovnebs
iatakis konstruqciis mimarT an iyos IV
tipis konstruqcia. aivnebis mTliani
sigrZe ar unda aRematebodes Senobis
perimetris 50%-s TiToeul iatakze. es
yvela tipis konstruqcias exeba. gamonak-
lisebs am SemTxvevaSic mniSvnelovani gav-
lena aqvs imaze, Tu rogor gamoviyenebT
am nawils praqtikaSi. es gamonaklisebia:
1. I an II tipis konstruqciis Senobebze,
romelTa simaRle sami sarTuli an nak-
lebia, cecxlgamZleobisTvis damuSave-
buli xis masala SeiZleba gamoyenebuli
iqnas iseTi elementebisTvis, rogori-
caa aivnebi an eqsterieris kibeebi, rom-
lebic ar gamoiyeneba, rogorc aucile-
beli gasasvlelebi.
2. daumuSavebeli xis masalis gamoyen-
eba SeiZleba moajiris Tamasebad da
relsebad, romlebic 1067 mm-mde simaR-
lisaa.
3. III, IV an V tipis konstruqciis Senobebis
aivnebi da msgavsi danamatebi SeiZleba
iyos V tipis konstruqcia. aseve, xan-
ZarsawinaaRmdego saSxefebeli sisteme-
bi SeiZleba Seicvalos cecxlgamZleo-
bis koeficientebiT, roca saSxefebeli
sistemebi vrceldeba am farTobebze.
• maqsimum 41 mm eqsterieris kedlis safaris ukana mxaresa da kedels Soris.
• §717-is Sesabamisi cecxlis damblok-veli 9,3 m2 Ria sivrciT.
• cecxlis damblokveli saWiro ar aris, sadac eqsterieris kedlis safari damontaJebulia arawvad karkasze da damalul sivrcesTan eqsterieris kedeli mopirkeTebulia aluminiT, koroziamedegi foladiT an sxva daS-
vebuli arawvadi masaliT.
• aivnebis gaerTianebuli sigrZe ar unda aRematebodes Senobis perimetris
50%-s TiToeul iatakze.
• cecxlgamZleobisTvis damuSavebu-li xis masalis gamoyeneba dasaSvebia aivnebze, terasebsa da portikebze I da II tipis konstruqciis SenobebSi, romelTa simaRle naklebia an tolia sami sarTulis.
• III, IV da V tipis konstruqciis Senobebis aivnebi da msgavsi danamatebi SeiZleba iyos V tipis konstruqciis.
260 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
liTonSemcveli masalebi
liTonSemcveli masalebi (MCM) axlad-
ganviTarebuli tipis mosapirkeTebeli
masalaa eqsterierisaTvis, romlebic
Sedgeba liTonis safarisa da plastmas-
is gulebisgan. es masalebi regulirdeba
orgvarad, rogorc eqsterieris mosapir-
keTebeli masala §1407-is mixedviT da
rogorc plastmasi, 26-e Tavis mixedviT.
isini unda akmayofilebdes wyalmede-
gobasa da gamZleobasTan dakavSirebul
yvela kriteriums, romlebic mocemulia
am TavSi sxva mosapirkeTebeli masalebi-
saTvis. maTi damontaJeba cecxlganZleo-
bis koeficientis mqone konstruqciaSi
kontroldeba SemowmebiT da kvamlis
ganviTarebis monacemebis dadasture-
biT. §14107.10-is mixedviT, arsebobs am
sistemebis gamoyenebasTan dakavSirebu-
li SezRudvebi I, II, III da IV tipis kon-
struqciebSi.
am masalis gamoyeneba regulird-
eba SemowmebebiT da individualuri
masalebis daSvebiT. es Semowmebebi da
daSvebebi unda ganixilebodes eqsteri-
eris SemomzRudavis zogadi tipebisaT-
vis arsebuli detaluri moTxovnebis
fonze. axali masalebis Semowmebisa da
daSvebis dros, isini unda Seedaros
kodis moTxovnebs da ganisazRvros maTi
damontaJebis detaluri moTxovnebi.
ilustraciaze naCvenebia eqsterieris
liTonSemcveli masalis (MCM) awyo-
bili sistemis tipiuri magaliTi.
iseTi inovaciuri masalebis warmatebu-
li damontaJeba, rogoricaa liTonSem-
cveli masalebi (MCM), damokidebulia
mwarmoeblis rekomendaciebis zedmi-
wevniT Sesrulebaze. es sxva inovacie-
bis SemTxvevaSic asea. kodi cdilobs,
MCM-ebis Sesaqmnelad gamoiyenos axali
masalebi da msgavsi masalebis awyobis
axali meTodebi, rogoricaa aluminisa
da plastmasis kompozitebi. Cveulebriv,
inovaciebi win uswrebs kodis ganviTare-
bas, amdenad, aseTi inovaciuri masalebi
SenobebSi unda gamoiyenebodes mwarmoe-
blebis monacemebisa da Sesabamisi ufle-
bamosili organos konsultaciebis
Sesabamisad.
• §1407.10.1-is mixedviT, liTonSem-cveli masalebis sistemis zedapiris wvis Taviseburebebi iseTi unda iyos, rom maTi alis gavrcelebis indeqsi ar aRematebodes 25-s, xolo kvamlis gan-viTarebis indeqsi - 450-s, ASTM E84-is mixedviT Semowmebis dros.
• §1407.10.2-is mixedviT, TabaSiris ked-lis Termuli barieri aucilebelia awyobili sistemebis qveS eqsterier-ze gavrcelebuli cecxlis simxurva-lis SenobaSi gadacemis SesazRudad. Tumca, §1407.10.3 -is mixedviT, es bari-eri aucilebeli ar aris, roca testis monacemebi srulmasStabian awyobil sistemebze, romlebic masalis gadab-mebisa da sisqeebis realuri samontaJo pirobebis simulaciuria, barieris amoRebis saSualebas iZleva.
EXTERIOR WALLS / 261
liTonSemcveli masalebi
• §1407.11.1is mixedviT, ar aris saWiro, MCM sistemebi akmayofilebdes §1407.10-is konstruqciasTan dakavSirebul moTx-ovnebs, roca isini damontaJebulia 12 190
mm simaRleze dabla garkveul pirobebSi.
• roca aseTi montaJebis cecxlgamyofi manZili naklebia an tolia 1524 mm-is, maSin MCM-is farTobi ar unda aRe-matebodes eqsterieris kedlis zeda-piris 10 procents. aq ar aris naTq-vami, magram Cans, rom es SezRudva exeba kedels, roca cecxlgamyofi man-Zili SezRudulia. §1407.11.2 uSvebs SeuzRudavi farTobebis nebismier MCM-s 12 192 mm simaRlisaTvis, roca cecxlgamyofi manZili 1524 mm-ze
metia.
• §1407.11.2.1-is mixedviT, 15 240 mm simaR-leze maRla SeiZleba damontaJdes masalebi, romelTa TviTaalebis tem-peratura tolia an metia 3430˚C-is. aRsaniSnavia, rom es moTxovna nakle-bad mkacria, vidre §1407.10.1-is zoga-
di moTxovna.
• §1407.11.2.2-is mixedviT, MCM-is nawilebis farTobi, romlebic montaJdeba 15 240 mm simaRlemde SezRudviT, ar unda aRematebodes 27,9 m2-s da gamijnuli unda iyos vertika-
lurad minimum 1219 mm-iT.
• §1407.12 -is mixedviT, MCM SeiZleba damontaJdes V tipis konstruqciaSi da kodis es nawili ar iTvaliswinebs raime SezRudvebs.
≤ 12
192
mm
≤ 15
240
mm
• 27.9 m2 maqs. MCM sistemebi
• 1219 mm minimum
≤ 12
192
mm
• ≤ 1524 mm• sakuTrebis
sazRvari
15awyobili saxuravebisaerTaSoriso samSeneblo kodis me-15 Tavi gansazRvravs moTx-
ovnebs Senobebis asawyobi saxuravebis daproeqtebisa da agebi-
saTvis, aseve, saxuravze ganTavsebuli an Senobis saxuravebidan
gamoSverili struqturebisaTvis.
§1502-Si Sedis ganmartebebi, romlebic aRwers gadaxurvis sxva-
dasxva tipebs. am TavSi, saxuravis safarebTan dakavSirebul
moTxovnebTan erTad, ilustrirebulia yvelaze gavrcelebuli
tipebi.
264 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
saerTo moTxovnebi
`awyobili saxuravi~ moicavs atmosferu-
li zemoqmedebisagan damcav elementebs
da saxuravis saproeqto datvirTvebze
medeg elementebs. aseTi awyobili siste-
mebi Sedgeba ramdenime elementisgan. isini
SeiZleba gaerTiandes garkveul sistemebSi
an sxvadasxva rigiT aiwyos Senobis Signidan
gareTken, magram sistemebi unda asruleb-
des TiToeuli calkeuli CamoTvlili
elementis funqciebs. ilustraciaze naCve-
nebia awyobili saxuravi integrirebuli
Camagrebuli izolaciiT:
• saxuravis fenili
• orTqlis Semakavebeli
• fuZe-fena an Termuli barieri
• izolacia• orTqlis Semakavebeli (naxsenebia
orjer `awyobili saxuravebi~ §1502
ganmartebis teqstSi)• saxuravis safari
minimaluri qanobigadaxurvis kriteriumebi moicavs mini-
malur qanobTan dakavSirebul moTx-
ovnebs, saxuravis sxvadasxva safarebis
damontaJebisaTvis. gadaxurvisaTvis ar
gamoiyeneba absoluturad horizonta-
luri zedapiri.
atmosferuli zemoqmedebisagan dacva§1503-Si mocemuli zogadi kriteriume-
bi moiTxovs, rom gadasaxuri masale-
bi da asawyobi sistemebi damontaJdes
kodis moTxovnebisa da mwarmoeblebis
rekomendaciebis Sesabamisad.
• hidroizolacia da qvesagebi fenebi
unda damontaJdes mWidro atmos-
feruli zemoqmedebis mimarT medegi
safarebis uzrunvelsayofad da nakere-
bis an Senobis elementebis gadakveTis
adgilebSi tenis SeRwevisagan kedlis
dasacavad.
• drenaJi unda damontaJdes saer-
TaSoriso milgayvanilobis kodis
Sesabamisad.
• awyobil saxuravebSi sxvenis sivrceebi
unda niavdebodes §1203.2-is moTxovne-
bis Sesabamisad.
• parapetis kedlebis zeda zedapirebi
unda daifaros arawvadi, atmosferuli
zemoqmedebis mimarT medegi masalebiT.
am masalebis (Cveulebriv, furclovani
liToni) sigane ar unda iyos parapetis
siganeze naklebi.
• minimaluri qanobi dasaSvebia qvanax-
Siris kupris gamoyenebiT awyobili
saxuravebisTvis, romlebic SeiZleba
damontaJdes 1%-iani qanobiT (1/8 ver-
tikaluri erTeuli 12 erTeulze).
Cveulebriv, girCevT, daamontaJoT
saxuravebis minimum 2%-iani (1/4 ver-
tikaluri erTeuli 12 erTeulze)
diagonaluri zedapiris mqone qanobi.
• saxuravebis mraval drenaJiani
qanobebidan, anu bevri maRali da dab-
ali wertiliT, minimaluri qanobebi
unda gaizomos saxuravis yvelaze dab-
ali qanobis zedapirze. Cveulebriv,
es xdeba ori qanobis diagonaluri
gadakveTis adgilas.
• Tu minimalur qanobebs gavzomavT gad-
amkveTi qanobebis vardnis xazis gaswvr-
iv, saxuravis geometria gvkarnaxobs, rom
ufro grZeli gadakveTis qanobi dasaS-
veb minimumze naklebi iqneba. amgvari ram
Tavidan unda aviciloT.
• hidroizolacia unda damontaJdes ked-lisa da saxuravis gadakveTis adgilebSi, naJuri wylis RarebTan, saxuravis qanobis an mimarTulebis Secvlis adgilebSi da saxuravis Riobebis garSemo. sadac hidro-izolacia liTonisaa, liToni unda iyos koroziamedegi da araumcires 0,483 mm sisqis, rac No. 26 galvanizebuli liTonis furclis eqvivalenturia.
• Rarebi da drenaJebi unda damontaJdes saxuravidan wylis asarineblad da dagubebisa da Jonvis Tavidan asac-ileblad. Rarebi Senobebis gareT, kerZo garaJebis, R-3 jgufis gamoyen-ebebis an ara V tipis konstruqciis Senobebis garda, unda iyos arawvadi konstruqciis an minimum 40 zomis plastmasis mili.
ROOF ASSEMBLIES / 265
saerTo moTxovnebi
Sesrulebaze orientirebuli moTxovnebi§1504 moiTxovs, gadaxurva kargad mimagrdes Senobaze qarisgan dazianebis Tavidan asac-ileblad. saxuravebi unda uZlebdes qaris-mier datvirTvebs kodis me-16 Tavisa da tes-tis kriteriumebis moTxovnebis Sesabamisad, romlebic gansazRvrulia specifikuri tipis gadasaxuri masalebisaTvis.• roca montaJdeba dabalqanobiani saxur-
avebi (gansazRvruli, rogorc 2:12-ze nak-lebqanobiani saxuravebi), unda Semowmdes, SeuZliaT Tu ara saxuravis masalebs fizikuri mTlianobis SenarCuneba sax-uravis arsebobis periodSi. Semowmebebma unda gamoavlinos iseTi fizikuri maxa-siaTeblebi, rogorebicaa: mzisa da qaris zemoqmedeba, qarismieri datvirTvis pirobebSi membranebis Runvadoba/elasti-uroba da saxuravis safarebis zemoqmede-bis mimarT medegoba.
• RorRi an qva ar unda gamoiyenebodes Senobebis saxuravebze grigalsaSiS region-ebSi, rogorc gansazRvrulia §1609.2-Si, an romelime saSualo simaRlis Senobaze, roca izomeba qaris siCqarisa da zemoq-medebis kategoriebis gaTvaliswinebiT, 1504.8 cxrilis Sesabamisad.• magaliTad, Senobas B zemoqmedebis
kategoriaSi (rogorc aRwerilia §1609.4-Si) da iseT adgilze mde-bareobis SemTxvevaSi, sadac qaris gaTvaliswinebuli siCqareebi saaT-Si 161 km-ia, cxrilis mixedviT, ar unda gamoiyenebodes RorRis an qvis balasti 16 764 mm-ze maRla mdebare saxuravebisaTvis.
klasificireba cecxlgamZleobis mixedviT §1505-Si awyobili saxuravebi dayofil-ia cecxlgamZle klasebad: A, B, C da arak-lasificirebulad, daRmavali rigiT, cecxlis zemoqmedebis mimarT efeqtiano-bis mixedviT. araklasificirebuli gad-asaxuri masala ar Sedis A, B an C klasSi da daSvebuli unda iyos nebarTvis gam-cemis mier. koeficientebi ganisazRvreba cecxlgamZleobaze Semowmebis dros sax-uravis safarebis efeqtianobis safuZ-velze. klasificirebuli saxuravebi unda Semowmdes da miekuTvnos Tavis klass. • saxuravis safarebis minimaluri klas-
ificireba cecxlgamZleobis mixedviT dakavSirebulia 1505.1 cxrilSi moce-mul Senobis konstruqciis tipTan.
• A klasis awyobili saxuravis masalebi yvelaze efeqtianad uZlebs Zlieri cecxlis zemoqmedebas Semowmebis dros. isini daSvebulia yvela tipis konstruqciaSi.• marTalia, ar mowmdeba, magram araw-
vadadaa miCnebuli A klasis awyo-bili saxuravebis masalebi, rogore-bicaa aguris, qvis wyobis, aspiduri fiqalis, Tixis an betonis saxuravis filebi, dekoratiuli betonisa da rkinis an spilenZis yavarebi an fur-clebi.
• B an ukeTesi klasis awyobili saxur-avebi aucilebelia yvela tipis kon-struqciaSi, IIB, IIIB da VB-is garda.
• R-3 jgufis gamoyenebebisaTvis arsebobs saerTo gamonaklisi, roca saxuravis kideebi gamijnulia sxva Senobebisgan minimum 1829 mm manZiliT.
• gamonaklisi arsebobs, aseve, Senobe-bisTvis, romelTac, Cveulebriv, sWir-deba C klasis saxuravi. am gamonakli-sis mixedviT daSvebulia kedaris an wiTeli merqnis No.1 zomis filebisa da yavarebis gamoyeneba or an nakleb-sarTulian Senobebze, romelTa saxu-ravis farTobi naklebia 557.4 m2-ze da miwis nakveTis sazRvridan yvela mxa-res, quCebis an sazogadoebrivi gzebis garda, daSorebulia minimum 3048 mm cecxlgamyofi manZiliT.
nawili 1504.8 cxrilidan
gabatonebuli qaris siCqare saxuravis maqs. saS. simaRle mm-Si (1609.2-is Sesab.) 1609-e suraTidan
(km/sT)
B C D
85 170' 60' 30'
100 55' 15' dauSvebelia
110 30' dauSvebelia dauSvebelia
120 15' dauSvebelia dauSvebelia
> 120 dauSvebelia dauSvebelia dauSvebelia
saxuravis safarebis klasificireba cecxlgamZleobis mixedviT
konstruqciis tipi
IA IB IIA IIB IIIA IIIB IV VA VB
dasaSvebi A A A A A A A A Aminimumi (kursiviT) B B B B B B B B B C C C
266 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
moTxovnebi gadasaxuri masalebisaTvis
saxuravis safarebi unda damontaJdes
§1506-is zogadi moTxovnebisa da §1507-is
yvelaze specifikuri moTxovnebis, aseve,
mwarmoeblis samontaJo instruqcie-
bis Sesabamisad. nebarTvis gamcemma
SeiZleba moiTxovos arastandartuli
awyobili saxuravebis Semowmeba, roca
standartebi gaurkvevelia an saeWvoa,
Seesabameba Tu ara samontaJo krite-
riumebi SemoTavazebul gamoyenebas.
masalebi unda Seesabamebodes erTmaneTs
da Senobas an nagebobas, romelSic isini
gamoiyeneba.
• §1507.2 gansazRvravs, rom asfaltis yavarebi unda damontaJdes masiuri ficarfenilis mqone saxuravebze.
• tipiur yavarebs unda hqondes minimum 2 lursmani TiTo yavarze an 4 lurs-mani sayavare zolze, Tu mwarmoeblis samontaJo instruqciebi meti lursm-nis gamoyenebas ar moiTxovs.
• damagrebis specialuri meTodebi, gazrdili raodenobis damWerebiT, aucilebelia yvela cicabo qanobiani saxuravisaTvis an farTobebze, sadac gabatonebuli qaris siCqareebi maRa-
lia, kodis me-16 Tavis mixedviT.
asfaltis yavarebi
• asfaltis yavarebisaTvis saxuravis minimaluri qanobia 2:12.
• roca montaJdeba 4:12-ze nakleb qanobze, gamoyenebuli unda iyos orm-agi qvesagebi fena, rogorc naCvenebia §1507.2.8-Si.
• 4:12-ze met qanobze misaRebia erTmagi qvesagebi fenis gamoyeneba.
• asfaltis yavarebs unda hqondes TviTkrobadi zolebi an unda ebmebodes erTmaneTze.
• isini unda damagrdes galvanizebuli foladis, uJangavi foladis, alumi-nis an spilenZis 12 kalibriani saxur-avisTvis gankuTvnili Taviani lursm-nebiT, romelic mTlianad Sedis 19,1 mm an naklebi sisqis ficarfenilSi.
• saxuravis naSverebsa da yavariani sax-uravebis frontonebze/wveturebze unda damagrdes kidis karnizebis hidroizolaciebi, romlebic gavr-celdeba saxuravis ficarfenilis qvemoT da saxuravis qvemoT ukana mxares.
483 mm pirgadad
eba483 mm
483 mm
qanobi
ROOF ASSEMBLIES / 267
asfaltis yavarebi
• farTobebze, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinu-liT, rac gamoiwvevs yavarebis qveS wylis dagrovebas, naSveridan Senobis eqsterieris kedlis xazis Sida mxares saxuravze 610 mm-ze mdebare wertil-amde, unda damontaJdes yinulis sawi-naaRmdego barieris ori Sre, romlebic cementiTaa SeerTebuli an polimeris modificirebuli bitumis furceli.
• fuZisa da Tavis hidroizolacia unda damontaJdes asfaltis yavarebTan erTad.
• fuZis hidroizolacia unda iyos 0,483 mm sisqis koroziamedegi loTonis an mineraluri zedapiris rulonuri gadasaxuri masalis.
• Tavis hidroizolacia unda iyos koroziamedegi liToni iseTive kali-brisa, rogoric fuZis hidroizola-ciaa.
• Raris hidroizolacia unda damon-taJdes yavarebis damontaJebamde.
• Raris sarCuli unda damontaJdes Ria Rarebis qveS minimum 406 mm siganisa da 1507.2.9.2 cxrilSi mocemuli sisqeebis mqone furclovani liTonis gamoyen-ebiT, rac gamomdinareobs Raris sarCu-lis masalis tipidan.
• alternatiuli sarCuli Sedgeba min-eraluri zedapiris mqone rulonuri gadasaxuri masalis ori fenisgan, 457 mm siganis qveda da 914 mm siganis zeda fenebisgan.
• gluvi rulonuri gadasaxuri masalis erTi fena minimum 914 mm siganis daxu-ruli Raris qveS.
• wyalgamyofi unda damontaJdes 762 mm-ze ganieri sakvamurebis im mxares, saiTac saxuravi ufro maRalia.
610 mm
268 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Tixisa da betonis filebi
Tixisa da betonis filebi unda akmay-
ofilebdes simtkicisa da gamZleobis
moTxovnebs, romlebic efuZvneba tes-
tebs. unda Semowmdes aseve betonis
filebis haeris temeraturis vardnis
mimarT gamZleoba, Sewovis unari da gani-
vi msxvrevadobis mimarT simtkice.
• §1507.3.1 moiTxovs betonisa da Tixis filebis damontaJebas SeerTebul an daSorebebis mqone ficarfenilze.
• saxuravis fenilis qanobi unda iyos min-imum 2½ vertikaluri erTeuli 12 hor-izontalur erTeulze (21 % qanobi).
• roca qanobi 4:12-ze naklebia, §1507.3.3.1-is Sesabamisad unda damontaJdes orm-agi qvesagebi fena.
• roca qanobi 4:12-ze metia, §1507.3.3.2-is Sesabamisad, misaRebia yavarebi damontaJdes erTi yavaris formis SuasadebiT.
• am filebis damWerebi unda iyos koro-ziamedegi da iseTi sigrZis, rom Sevides ficarfenilSi minimum 19,1 mm an mTel siRrmeze.
• damWerebis raodenoba da konfigura-cia gansazRvrulia 1507.3.7 cxrilSi. damagrebis kriteriumebi damokide-bulia gabatonebuli qaris siCqareze, saxuravis saSualo simaRlesa da sax-uravis qanobze.
• fila unda damontaJdes mwarmoeblis samontaJo instruqciebis Sesabamisad, klimaturi pirobebidan, saxur-avis qanobidan, qvesagebi sistemidan da dasamontaJebeli filis tipidan gamomdinare.
• hidroizolaciebi unda iyos koroz-iamedegi da minimum 28 kalibris gal-vanizebuli furceli (0,48 mm).
• hidroizolaciebi unda damontaJdes saxuravis filebisa da vertikaluri zedapirebis Sexvedris adgilebSi da RarebTan.
• hidroizolacia unda vrceldebodes 280 mm-iT Raris Suaxazidan yvela mxa-res da unda hqondes 25,4 mm simaRlis Sxefamridi (Sxefebis mimarTulebis Semcvleli).
• hidroizolaciis 102 mm pirgadadeba boloebSi.
• 914 mm siganis qvesagebi fena 3:12 an met qanobiani saxuravisTvis.
• iq, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinuliT, rac gam-oiwvevs yavarebis qveS wylis dagrove-bas, da saxuravis qanobi 7:12-mdea, Raris liTonis hidroizolaciis qvesagebi fena unda micementdes sax-uravis qvesageb fenasTan.
ROOF ASSEMBLIES / 269
saxuravis liTonis panelebi
§1502 gansazRvravs saxuravis liTonis
minimum 0,28 m2-is panelebs, rogorc erT-
maneTTan gadasabmel liTonis furclebs,
damontaJebuls atmosferuli zemoqmede-
bisagan dasacavad. ufro patara panelebi
gansazRvrulia, rogorc saxuravis liTo-
nis yavarebi.
• saxuravis liTonis panelebi unda damontaJdes masiur an axlo-axlo daS-orebebian fenilze, Tu specialurad araa daproeqtebuli did daSorebebian sayrdenebze dasamontaJeblad.
• pirgadadebiani, SeuduRebel nakeriani liTonis saxuravebis minimaluri qano-bi, sadac ar aris gamoyenebuli pirga-dadebis mamWidroebeli, unda iyos 3:12.
• pirgadadebis mamWidroeblis gamoyene-bis dros, minimaluri qanobi unda iyos ½ vertikaluri erTeuli 12 horizon-talur erTeulTan (4%-iani qanobi).
• mdgar nakecebiani saxuravebisTvis mini-maluri qanobia 1/4 vertikaluri erTe-uli 12 horizontalur erTeulTan (2%-iani qanobi).
• roca saxuravis safarSi Sereulia sayrdeni struqturuli nawilebi, sistema unda daproeqtdes 22-e Tavis Sesabamisad.
• liTonis furcliani saxuravis safa-rebi, damontaJebuli struqturuli fenilis Tavze, unda Seesabamebodes 1507.4.3(1) cxrils. cxrilSi mocemulia Semowmebis standartebi, koeficien-tebi da sisqeebi liTonis saxuravis sistemis sxvadasxva tipebisaTvis daw-yebuli galvanizebuli foladidan damTavrebuli spilenZiT, aluminiTa da tyviiT dafaruli uJangavi fola-diT. liTonis saxuravebi unda iyos bunebrivad koroziamedegi an koroz-iamedegoba unzrunvelyofili unda iyos 1507.4.3(2) cxrilis Sesabamisad.
• damWerebi unda Seesabamebodes liTo-nis tips koroziis Tavidan asacile-blad, rasac iwvevs sxvadasxva masalebs Soris arsebuli galvanuri eleqtro aqtivoba.
• panelebi unda damontaJdes mwar-moeblis instruqciebis Sesabamisad. aseTi instruqciebis ararsebobis SemTxvevaSi, damWerebi galvanize-buli unda iyos galvanizebuli sax-uravebisTvis da magari spilenZis an spilenZis Senadnobis spilenZis sax-uravebisTvis. uJangavi foladis dam-Werebi misaRebia yvela tipis liTonis saxuravisTvis.
• aRsaniSnavia, rom liTonis panelebiani saxuravis damontaJebisas gamoyenebu-li qvesagebi fenisadmi moTxovnebi ar aris gansazRvruli kodSi. bevri mwar-moebeli urCevs qvesagebi fenis gamoy-enebas. es kidev erTxel gvaxsenebs imas, rom kodi mxolod minimaluri stan-dartia xarisxiani mSeneblobisaTvis da ara maqsimaluri.
270 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
saxuravis liTonis yavarebi
saxuravis liTonis yavarebi ganmartebis
Tanaxmad, ufro patara zomisaa, vidre
saxuravis liTonis panelebi, mcirea 0,28
m2-ze da gamoiyeneba atmosferuli zemo-
qmedebisagan dasacavad.
• fenilis mimarT moTxovnebi igivea, rac
saxuravis panelebis mimarT. fenilis
qanobia minimum 3:12.
• saxuravis liTonis yavarebisaTvis sax-uravis minimaluri qanobia 3:12.
• gadasaxur masalad yavarebis gamoyen-ebis dros ufro meti nakeri keTde-ba, vidre panelebiani gadaxurvisas, amdenad, qvesagebi fena aucilebelia.
• civ klimatur pirobebSi aseve saWiroa yinulis sawinaaRmdego barieri iseve, rogorc yavaris saxuravis sxva tipebi-saTvis.
• hidroizolaciebi iseTive masa-lis unda iyos, rogoric yavarebia an Seesabamebodes saxuravis masalebis standartebs da hqondes 1507.4.3(1) da (2) cxrilebis Sesabamisi koroziamedegoba.
• Raris hidroizolacia unda gavr-celdes Raris Suaxazidan yvela mxares 203 mm-ze da unda hqondes araumcires 19,1 mm simaRlis Sxefamridi.
• nakerebi pirgadadebis boloSi minimum 102 mm.
• 914 mm siganis qvesagebi fena unda daidos hidroizolaciis qveS im farTobebze, sadac dRiuri saSualo temperatura ianvarSi naklebia an tolia –4°C-is.
• sadac saxuravis qanobi naklebia 7:12-ze, Raris qvesagebi fena mTlianad unda micementdes saxuravis qvesageb fenaze an unda iyos TviTkrobadi polimer modi-ficirebuli bitumis furclis.
610 mm
ROOF ASSEMBLIES / 271
rulonuri gadaxurva da aspiduri fiqalis yavarebi
aspiduri fiqalis yavarebi• aspiduri fiqalis yavarebi mxolod
masiuri ficarfenilis mqone saxur-avebze.
• qvesagebi fenisadmi da saxuravis liTonis yavarebisa da rulonuri gadasaxuri masalebisadmi erTnairi moTxovnebia gansazRvruli.
• yavarebis Tavebis minimaluri pirga-dadeba unda Seesabamebodes 1507.7.5 cxrils.
• 51 mm qanobebisTvis, romlebic tolia an metia 20:12-is.
• 76 mm qanobebisTvis, romlebic metia 8:12-ze, magram naklebia 20:12-ze.
• 102 mm qanobebisTvis 4:12-dan 8:12-mde.
• saxuravis minimaluri qanobia 4:12.
• aspiduri fiqalis dasamagreblad TiTo fiqalze gamoiyeneba ori damWeri.
• hidroizolacia unda iyos G90 moTu-Tiebuli furclovani foladi, rom-lis minimaluri sisqe safaris gareSe unda iyos 0,455 mm.
• Raris hidroizolacia unda iyos minimum 381 mm siganis da unda hqon-des araumcires 19,1 mm simaRlis Sxefamridi.
• sakvamurebsa da kedlebs zeda nawilSi unda hqondes hidroizolaciebi, rom-lebic Sedgeba Teqis minimum ori fenis-gan. 102 mm siganis zeda fena Casmulia cementis baTqaSSi da vrceldeba 25,4 mm-iT maRla pirveli fenidan.
• cementis baTqaSis zeda safari.
• Teqa vrceldeba fuZis hidroizo-laciis Tavze 51 mm-ze.
mineralur zedapiriani rulonuri gadaxurva• mineralur zedapiriani rulonuri gad-
asaxuri masala unda gamoviyenoT mxolod masiuri ficarfenilis mqone saxuravebze.
• saxuravis qanobi unda iyos minimum 1:12.
• Cveulebriv, saWiroa erTfeniani qvesage-bi fena.
• ori fena saWiroa yinulis baerieris Sesaqmnelad civ klimatur pirobebSi.
272 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
xis yavarebi
damontaJebis moTxovnebi rogorc xis
filebis, ise yavarebisaTvis, Sejamebulia
1507.8 cxrilSi.
• xis filebi SeiZleba damontaJdes daS-orebebian an masiur ficarfenilze.
• daSorebebiani ficarfenili unda iyos araumcires 1×4 (nominaluri) zomis ficrebi, romlebic zemoqmedebis mxares daSorebulia Tanabrad.
• masiuri ficarfenili aucilebelia farTobebze, sadac saSualo dRiuri temperatura ianvarSi naklebia an tolia -4°C-is.
• xis yavarebisaTvis saxuravis mini-maluri qanobia 3:12.
• minimaluri qvesagebi fena, ASTM D 226-is mixedviT, unda iyos pirveli tipis.
• zonebSi, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinu-liT, rac gamoiwvevs yavarebis qveS wylis dagrovebas, naSveridan Senobis eqsterieris kedlis xazis Sida mxares saxuravze 610 mm-ze mdebare wertil-amde, unda damontaJdes yinulis sawi-naaRmdego barieris ori Sre, romlebic cementiTaa SeerTebuli an polimeris modificirebuli bitumis furceli.
• yavarebis zemoqmedebebi saxuravis qanobebTan mimarTebaSi, 1507.8.6 cxri-lis Sesabamisad.
• koroziamedegi damWerebi unda aRw-evdes ficarfenilSi 19,1 mm-ze an mTlian siRrmeSi.
• 38 mm minimaluri gverdiTi pirgadadeba
• monacvleobiT fenebSi nakerebi ar unda gaswordes.
• 6.4-dan 9.5 mm-mde daSoreba yavarebs Soris
• hidroizolaciebi unda iyos koro-ziamedegi da minimum 0,48 mm 26 kali-bris galvanizebuli foladis.
• hidroizolacia unda gavrceldes Raris Suaxazidan 280 mm-ze yvela mxares da unda hqondes 25,4 mm simaR-lis Sxefamridi.
• 914 mm siganis qvesagebi fena 3:12 an meti saxuravis qanobisTvis.
• hidroizolacia boloebSi 102 mm pir-gadadebiT.
• iq, sadac civi klimatis gamo SesaZloa naSverebi daifaros yinuliT, rac gam-oiwvevs yavarebis qveS wylis dagrove-bas, da saxuravis qanobi 7:12-mdea, Raris liTonis hidroizolaciis qvesagebi fena unda micementdes sax-uravis qvesageb fenasTan.
610 mm
ROOF ASSEMBLIES / 273
xis yavarebi
• xis yavarebisaTvis saxuravis mini-maluri qanobia 4:12.
• damagrebisa da gverdiTi pirgadade-bisadmi moTxovnebi msgavsia xis yava-rebisadmi moTxovnebis.
• atmosferuli zemoqmedebis Sesaxeb ixileT qvemoT.
• 9.5-dan 15.9 mm-mde daSoreba filebsa da bunebrivad gamZle konusisebr dax-erxil filebs Soris.
• 6.4-dan 9.5 mm-mde daSoreba damcavi nivTierebiT gaJRenTil konusisebr daxerxil filebs Soris.
• yavarebis zemoqmedebebi saxur-avis qanobTan mimarTebaSi unda Seesabamebodes 1507.8.6 cxrils.
• 191 mm zemoqmedeba 457 mm No.1 xarisxis filebisTvis da 254 mm zemoqmedeba 610 mm No.1 xarisxis filebisTvis.
• yavarebis zemoqmedebebi saxur-avis qanobTan mimarTebaSi unda Seesabamebodes 1507.9.7 cxrils.
• 140 mm zemoqmedeba 457 mm No.1 xarisxis filebisTvis da 191 mm zemoqmedeba 610
mm No.1 xarisxis filebisTvis.
• maSin roca, xis yavarebi daxerxilia, xis filebis warmoeba xdeba mokle morebis sxiviseburad/radialurad daxleCiT, rac warmoqmnis minumum erTi saxis struqturas.
• xis filebi SeiZleba damontaJdes daS-orebebian an masiur ficarfenilze.
• daSorebebiani ficarfenilis filebi ar unda iyos 1×4-ze naklebi (nomi-naluri; 25 mm × 102 mm), da atmosferu-li zemoqmedebis mxares daSorebuli unda iyos Tanabrad.
• masiuri ficarfenili aucilebelia farTobebze, sadac saSualo dRiuri temperatura ianvarSi naklebia an tolia -4°C-is.
274 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
mravalfeniani saxuravebi
saxuravis mravalfeniani safarebi Sed-
geba ori an meti Teqis fenisgan, romlebic
erTmaneTTan cementiT aris SeerTebuli
da dafarulia furclovani SemvsebiT
an zedapiris msgavsi masaliT. miuxeda-
vad imisa, rom kodSi ar aris aRniSnu-
li, am nawilis mizania, aseTi saxurave-
bis masalebi iyos Tavsebadi da erTad
asrulebdes funqcias mwarmoeblis
sa-montaJo instruqciebis Sesabamisad.
damproeqtebelma, Semowmebis krite-
riumebisa da §1507.10.2 da §1507.11.2-Si
mocemuli standartebis Sesabamisad,
unda Seamowmos aseTi saxuravebis sxva-
dasxva komponentebis Sesabamisoba imi-
sda mixedviT, ramdenad SeZleben isini
erToblivad funqcionirebas qimiuri
da meqanikuri TvalsazrisiT.
modificirebuli bitumiT gadaxurvamodificirebuli bitumis gadaxur-
va Sedgeba polimer modificirebuli
asfaltis furclebis erTi an meti
fenisgan.
• masalebis standartebi gansazRvrulia 1507.10.2 cxrilSi.
• saxuravis mravalfeniani safarebis saproeqto qanobi unda iyos minimum ¼ vertikaluri erTeuli 12 horizonta-lur erTeulze (2%-iani qanobi), garda qvanaxSiris kupriani saxuravebisaTvis, romelTa minimaluri qanobi SeiZleba iyos 1/8 vertikaluri erTeuli 12 hori-zontalur erTeulze (1%-iani qanobi).
• minimaluri qanobi unda SenarCundes yvelaze viwro qanobis gaswvriv gadam-kveT RarebTan. amdenad, tipiuri sax-uravis qanobebi ¼:12-ze odnav meti iqneba.
• modificirebuli bitumis gadaxurva msgavsia mravalfeniani gadaxurvis. furclebi mTlianad miwebebulia an meqanikuradaa mimagrebuli fuZe-fenaze an adgilze damagrebulia balastis feniT.
• es gadasaxuri masalebi unda damon-taJdes minimum ¼:12 qanobiT.
> ¼:12
> ¼
:12≥ ¼:12
qanobi
ROOF ASSEMBLIES / 275
erTfeniani gadaxurva
erTfeniani gadasaxuri membranebi adg-
ilze montaJdeba erTgvarovani an kom-
pozituri masalis erTi da ara ramden-
ime fenis gamoyenebiT.
• membranis masalebi erTmaneTTan unda gadaibas gacxelebiT an miwebebiT an kombinirebuli gadambis meTodebiT.
• §1507.12 da 1507.13 gansazRvravs ASTM-is Sesabamis standatebs Termoreaqtiuli plastmasisa da Termoplastmasis erTfeniani gadax-urvisaTvis.
• orives sWirdeba erTi da igive mini-maluri saproeqto qanobi ¼ vertika-luri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).
276 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
Sesasxurebeli da Txevadi gadaxurva
• saproeqto qanobi unda iyos ¼ vertika-luri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).
• §1507.14 moiTxovs, rom awyobili sax-uravi akmayofilebdes A, B an C klasis cecxlgamZleobis koeficientebisT-vis arsebul kriteriumebs, romlebic mocemulia UL 790-is ASTM E 108-Si.
• gadasaxuri masala unda damontaJdes mwarmoeblis samontaJo instruqcie-bis Sesabamisad. qafplastis masalebi aseve unda Seesabamebodes kodis moTx-ovnebs plastmasis mimarT, romlebic mocemulia 26-e TavSi. aRsaniSnavia, rom am Tavidan mxolod 2603.6 nawilia gamosayenebeli, romelic Seicavs qaf-plastis izolaciasTan da ara uSua-lod gadaxurvasTan dakavSirebul nawils.
• Txevadi gadasaxuri masala gamoi-yeneba saxuravebze, romelTa mini-maluri saproeqto qanobia ¼ vertika-luri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).
saxuravis izolacia• Tboizolacia SeiZleba damontaJdes
saxuravis fenilze, Tu is dafarulia saxuravis safariT, romlis cecxlgam-Zleobis koeficienti Seesabameba FM 4450-s an UL 1256-s.
• qaf-plastis izolacia unda akmay-ofilebdes 26-e Tavis moTxovnebs.
• celulozis boWkos izolacia unda Seesabamebodes 23-e TavSi xis masal-isaTvis gansazRvrul moTxovnebs.
gadaxurva poliureTanis Sesasxurebeli qafis gamoyenebiT am tipis gadasaxuri masala gamoiyen-
eba poliureTanis qafis erTjeradi
SesxurebiT saxuravis fenilze da qafis
membranis qimiuri damagrebis Semdeg, masze
Txevadi damcavi safaris gamoyenebiT.
am tipis sistema xSirad gamoiyeneba sax-
uravebze, romelTac arastandartuli an
rTuli profilebi aqvT. aRsaniSnavia, rom
aseT kamarebs ar aqvs minimaluri qanobebi
kamaris pikTan. kodTan Sesabamisoba da
gamZleoba am pirobebSi unda Semowmdes
uflebamosili organosa da saxuravis
mwarmoeblis mier.
Txevadi safarebiTxevadi safarebi am TavSi ganmartebuli
ar aris; Tumca, arsebobs am tipis sax-
uravis gadaxurvisaTvis damontaJebis
moTxovnebi. Cveulevriv, aseTi safarebi,
Txevad mdgomareobaSi myofi safaris
gamagrebis an gaSrobis Semdeg, zedapirze
warmoqmnis membranas.
ROOF ASSEMBLIES / 277
saxuravze ganTavsebuli nagebobebi
penthauzebisaxuravis Tavze ganTavsebul nagebobeb-
Si Sedis iseTi saxuravszeda nagebobebi,
rogorebicaa: penthauzebi liftebisT-
vis, wylis avzebisTvis, gagrilebis dan-
adgarebisaTvis da wvetiani koSkurebi-
sTvis.
• 1509.2 gansazRvravs, rom penthauzebi, garda I tipis konstruqciis SenobebSi, ar SeiZleba iyos 8534 mm-ze maRla sax-uravidan, roca liftebi adis saxur-avamde, xolo sxva SemTxvevebSi 3658 mm-ze maRla saxuravidan.
• penthauzebi gamoiyeneba mxolod meqanikuri mowyobilobebisTvis an saxuravSi gamavali Saxtis Riobebis dasafarad. mowyobilobebi da Senobis interieri atmosferuli zemoqmede-bisagan daculi unda iyos Jaluziani RiobebiT da msgavsi RiobebiT da hidroizolaciebiT.
• yvela penthauzis gaerTianebuli far-Tobi ar unda aRematebodes saxuravis farTobis erT mesameds.
• penthauzebi unda aigos iseTive cecx-lgamZleobis mqone masalebiT, rogor-ic aucilebelia SenobisaTvis, garda calkeuli gamonaklisi SemTxvevebisa.
• erT-erTi SemTxveva, romelic xSirad gvxvdeba, aris gamonaklisi arawvadi meqanikuri SemomzRudavebisTvis, romelic SeiZleba daucveli iyos, Tu mdebareobs miwis nakveTis sazRvridan minimum 8096 mm-is daSorebiT.
• meore gamonaklisia erTsarTuliani Senobebi, sadac mowyobilobis gadauxu-ravi, daucveli, wvadi SemomzRudavebi SeiZleba gamoyenebuli iyos, Tu miwis nakveTis sazRvridan daSorebulia minimum 6096 mm-iT da araumetes 1219 mm simaRlisaa.
278 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
saxuravze ganTavsebuli nagebobebi
avzebisaxuravze ganTavsebuli avzebi xSirad
gamoiyeneba xanZarsawinaaRmdego saSxefe-
beli sistemis an cecxlsaqrobi sistemis
wyliT mosamarageblad. roca avzi 1900
litrze meti moculobisaa, mas unda
hqondes qvis wyobis, armirebuli beto-
nis an foladis sayrdeni, an unda iyos IV
tipis konstruqcia.
gagrilebis danadgarebi
• Tu aseTi avzebi yvelaze qveda sarTu-lis zemoTaa, sayrdenebi unda iyos I-A tipis konstruqcia. amdenad, §1509.3 SegviZlia gavigoT ise, rom saxuravze ganTavsebuli yvela avzis sayrdeni unda iyos I-A tipis konstruqcia.
• gagrilebis danadgarebi, romelTa farTobi aRemateba 23,2 m2-s an romelTa simaRle aRemateba 4572 mm-s da ganTavseb-ulia 15 240 mm-ze maRal Senobebze, unda iyos arawvadi konstruqcia.
• Tu gagrilebis danadgari mdebareobs 15 240 mm-ze maRali Senobis saxuravis qveda nawilSi, es debuleba exeba am SemTxvevasac.
• gagrilebis danadgarebis farTobi, iseve rogorc penthauzebisa, ar unda aRematebodes sayrdeni saxuravis far-Tobis erT-mesameds.
ROOF ASSEMBLIES / 279
saxuravze ganTavsebuli nagebobebi
koSkurebi, wvetiani koSkurebi, gumbaTebi da TaRebi koSkurebi, wvetiani koSkurebi, gum-
baTebi da TaRebi miCneulia saxuravze
ganTavsebul nagebobebad, sadac ar mde-
bareobs meqanikuri mowyobilobebi an
romlebic ar gamoiyeneba maT sayrden-
ebad. §1509.5 moiTxovs, rom aseTi nage-
bobebis cecxlgamZleoba iyos minimum
iseTi, rogoric aucilebelia maTi
sayrdeni SenobisTvis, Semdegi gamonak-
lisebiT:
• sadac romelime aseTi nagebobis simaRle aRemateba gruntis niSnu-lidan 18 288 mm-s, nageboba da nebi-smieri sayrdeni konstruqcia unda iyos I an II tipis konstruqcia, Tu misi farTobi 18,6 m2-ze metia da ar warmoadgens samreklos an arqiteq-turul gaformebas.
• Tu nageboba ar akmayofilebs yvela am kriteriums, unda gamoviyenoT konstruqciisadmi arsebuli moTx-ovnebi, rom dakmayofildes sayrde-ni Senobis mimarT arsebuli krite-riumebi.
• sadac nageboba 7620 mm-ze maRlaa im saxuravis yvelaze maRali wertil-idan, romelTanac isaa SexebaSi, horizontaluri kveTa aRemateba 18,6 m2-s, an ar warmoadgens samrek-los an arqiteqturul gaformebas, is unda aigos mTlianad arawvadi masalebiT.
• es nagebobebi maT qvemoT mdebare Senobisgan unda gaimijnos minimum 1½ saaTiani cecxlgamZleobis mqone konstruqciiT da Riobebs unda hqondes minimum 1½ saaTiani cecx-lgamZleobis koeficientis mqone damcavebi.
• roca nagebobebi ganTavsebulia 15 240 mm-ze maRali nebismieri Senobis saxuravs zemoT, isini unda aigos arawvadi masalebiT da sayrden-ebic arawvadi konstruqciisa unda hqondes.
• koSkurebis da wvetiani koSkurebis gadasaxuri masalebi imave klasisaa, romlisac danarCeni Senobis gad-asaxuri masalebi.
280 / BUILDING CODES ILLUSTRATED - ELEMENTARY AND SECONDARY SCHOOLS
xelaxali gadaxurva
axali gadaxurvis masalebisaTvis arse-buli moTxovnebis dasakmayofileblad, Cveulebriv, xdeba saxuravebis Secvla. roca saxuravis 25% icvleba 12 Tvian periodSi, saxuravis mTeli safari unda Seesabamebodes axali gadaxurvis moTx-ovnebs.
• §1510.1-is gamonaklisis Tanaxmad, sadac saxuravs aqvs saxuravis dadebi-Ti drenaJi (mag., sakmarisi daxriloba drenirebis uzrunvelsayofad 48 saa-Tiani naleqianobis dros, datvirT-visgan gamowveuli yvela gadaxris gaT-valiswinebiT), saWiro ar aris xelaxali gadaxurva akmayofilebdes minimaluri saproeqto qanobis moTxovnas, romlis mixedviTac qanobi unda iyos ¼ ver-tikaluri erTeuli 12 horizontalur erTeulze (2%-iani qanobi).
xelaxali gadaxurvis moTxovnebi exeba imas, rom saxuravze arsebuli struq-turebi metismetad ar daitviTos mZime an wvadi masalebis ramdenime fenis daS-vebiT. saxuravis struqturebs unda SeeZlos, daiWiros axali gadaxurvis sistemis datvirTvebi, nebismieri Zveli masalis wonasTan erTad. saxuravze ganTavsebul struqturas aseve unda SeeZlos xelaxali gadaxurvis procesSi gamoyenebuli masalebisa da mowyobi-lobebisgan gamowveuli datvirTvebis daWera.
Zveli saxuravis demontaJis gareSe axali gadaxurvis damontaJeba daSve-bulia zogierT SemTxvevaSi. arsebuli gadaxurva unda moixsnas, roca arsebobs Semdegi pirobebidan erT-erTi:
1. saxuravi an saxuravis safari gaJRen-Tilia wyliT an isea dazianebuli, rom arsebuli saxuravi ver Seqmnis axali saxuravisaTvis adeqvatur safuZvels.
2. Tu saxuravis arsebuli safari xis filebis, aspiduri fiqalis an kramitisaa.
• aRsaniSnavia, rom gamonaklisi uSvebs liTonis an kramitis saxuravis gamoy-enebas xis filebze, Tu filebze TabaSiris filis, mineraluri boWkos an mina-boWkos gamoyenebis Sedegad ar warmoiqmneba wvadi damaluli sivr-ceebi.
3. sadac ukve gamoyenebulia saxuravis ori an meti nebismieri tipis safari. es aris imisaTvis, rom Tavidan avicil-oT saxuravze ganTavsebuli nagebo-bis zedmeti datvirTva, romelic SeiZleba gamoiwvios ramdenime feni-anma gadaxurvam.
arsebuli gamZle masalebi, rogorebicaa: aspiduri fiqali an kramiti, SeiZleba xelaxla gamoviyenoT, Tu karg mdgo-mareobaSia da ar aris dazianebuli. zedapiris Semvsebi masalebis aReba da xelaxali montaJi saWiro ar aris. hidroizolacia SeiZleba xelaxla damontaJdes, Tu karg mdgomareobaSia.
• mTeli saxuravis gadaxurva unda akmayofilebdes axali gadaxurvisadmi moTxovnebs, roca icvleba saxuravis 25%-ze meti.
• roca icvleba saxuravis gadax-urvis 25% an naklebi, mxolod axali nawili unda akmayofileb-des me-15 Tavis moTxovnebs.