TSVN 18(217) THÛÁ TÛ 16.9.2015

44 THÖNG TIN DOANH NGHIÏÅP

Thuác àêíy thûåc haânh traách nhiïåm xaä höåivïì möi trûúâng àiïìu khöng thïí boã quatrong thuãy saãn

Traách nhiïåm xaä höåi cuãa doanh nghiïåp (CSR) àang laâ möåt tiïu chñ àaánh giaá quan troång cho sûå phaát triïín cuãa doanh nghiïåp.Viïåc thûåchiïån traách nhiïåm xaä höåi àaãm baão cho sûå phaát triïín bïìn vûäng, búãi kïët húåp haâi hoâa ba yïëu töë möi trûúâng - xaä höåi - kinh tïë.

Thuãy saãn laâm möåt trong 5 ngaânh haângcoá giaá trõ kim ngaåch xuêët khêíu lúán nhêëtcuãa nûúác ta hiïån nay. Trong nhûäng nùmgêìn àêy, saãn lûúång cuãa ngaânh àaä coánhûäng bûúác phaát triïín nhanh choáng, caãtrong khai thaác vaâ nuöi tröìng thuãy saãn.

Trong giai àoaån 1985 - 2008 saãn lûúångngaânh thuãy saãn àaä tùng gêìn 4 lêìn tûâ 1.16triïåu têën lïn 4.6 triïåu têën. Trong àoá,khai thaác haãi saãn tùng 2.4 lêìn, töëc àöåtùng trûúãng bònh quên àaåt 3.8%/nùm;nuöi tröìng thuãy saãn tùng lïn gêìn 8.8 lêìn,töëc àöå tùng trûúãng bònh quên àaåt10%/nùm (Böå NN&PTNT, 2009). Tñnhàïën nùm 2014 töíng saãn lûúång thuãy saãnûúác 6.3 triïåu têën, giaá trõ xuêët khêíu àaåtmûác kyã luåc 7.92 tyã USD. Saãn phêím thuãysaãn hiïån coá mùåt taåi 164 quöëc gia trïn thïëgiúái (TCTS, 2014). Phaát triïín kinh tïëthuãy saãn àaä thu huát lao àöång tûâ khoaãng800 nghòn ngûúâi nùm 1991 tùng lïn 3.4triïåu ngûúâi nùm 2000 vaâ àaåt 4.7 triïåungûúâi nùm 2014 (VINAFIS).

Bïn caånh nhûäng thaânh quaã àaåt àûúåc,ngaânh thuãy saãn Viïåt Nam àaä vaâ àangphaãi àöëi mùåt vúái nhiïìu vêën àïì, trong àoámöi trûúâng luön laâ thaách thûác lúán nhêëtàùåt ra trong chuöîi cung ûáng thuãy saãnViïåt Nam. Àiïìu naây coá thïí aãnh hûúãngxêëu àïën uy tñn vaâ chêët lûúång thuãy saãnViïåt Nam khi baán ra thõ trûúâng thïë giúái.

Khai thaác thuãy saãnKhoaãng 10 nùm nay, hoaåt àöång khai

thaác haãi saãn àaä naãy sinh nhiïìu bêët cêåpvaâ àûúåc àaánh giaá laâ thiïëu bïìn vûäng. Saãnlûúång khai thaác àaä tiïåm cêån giúái haåncho pheáp (2,2 triïåu têën/nùm), nhiïìunguöìn lúåi haãi saãn àaä coá dêëu hiïåu töínthûúng: caá nöíi nhoã àaä khai thaác vûúåtquaá giúái haån 25 - 30%; haãi saãn têìng àaáybõ khai thaác vûúåt quaá giúái haån 30 - 35%,trong àoá nhiïìu giöëng loaâi coá voâng àúâi

daâi (caá muá, caá suã, höìng…), dêîn àïënnguy cú tuyïåt chuãng; Caá nöíi lúán múáikhai thaác 21 - 22% khaã nùng cho pheáp vaâkhai thaác nhiïìu haãi saãn chûa trûúãngthaânh. Sûå suy giaãm nguöìn lúåi caá àaä aãnhhûúãng trûåc tiïëp àïën hiïåu quaã àaánh bùæt.Tyã lïå caá taåp trong caác meã lûúái ngaâycaâng cao, chiïëm 40 - 80% saãn lûúångàaánh bùæt tuyâ theo tûâng loaåi nghïì, àùåcbiïåt taâu lûúái keáo chiïëm àïën 60 - 80%;àêy laâ nhoám nghïì àang àûúåc quöëc tïëquan ngaåi nhêët. Nhiïìu hoaåt àöång khaithaác thiïëu bïìn vûäng, gêy töín haåi möitrûúâng vêîn töìn taåi vaâ chûa quaãn lyá àûúåc.

Nuöi tröìng thuãy saãnTrong àiïìu kiïån saãn lûúång tûâ àaánh

bùæt àang chûäng laåi vaâ coá hûúáng giaãmthò hoaåt àöång nuöi tröìng thuãy saãn(NTTS) chñnh laâ nguöìn cung chotûúng lai. NTTS nïëu ài àuáng hûúáng, coáthïí laâm giaãm aáp lûåc àöëi vúái thuãy saãn tûånhiïn vaâ àoáng goáp vaâo sûå phaát triïínkinh tïë xaä höåi taåi caác cöång àöìng àõaphûúng, nhûng cuäng coá thïí taåo ranhûäng taác àöång tiïu cûåc àïën möitrûúâng.

Viïåt Nam àaä laâ möåt trong nhûäng quöëcgia saãn xuêët thuãy lúán nhêët thïë giúái. Lônhvûåc naây cuäng àïí laåi hïå luåy khöng nhoã vïìmöi trûúâng. Quaá trònh chuyïín dõch tûâtröìng luáa sang NTTS àang diïîn ra quymö lúán úã vuâng ven biïín, laâm tùng xêmnhêåp mùån úãvuâng ven biïín vaâ nöåi àöìng.Viïåc chuyïín àöëi haâng loaåt rûâng ngêåpmùån ven biïín sang nuöi töm úã nhiïìunûúác, trong àoá coá Viïåt Nam, laâm giaãmàaáng kïíàöå che phuã rûâng ngêåp mùån venbiïín, aãnh hûúãng àïën chûác nùng hïå sinhthaái rûâng ngêåp mùån. Chêët thaãi trongNTTS, chuã yïëu vêåt chêët hûäu cú (thûác ùnthûâa thöëi rûäa, phên thuãy saãn nuöi, buânàêët tûâ naåo veát ao nuöi…) vaâ caác vêåt chêëtvö cú (thuöëc, hoáa chêët, khoaáng chêët…)

söë lûúång lúán tyã lïå thuêån vúái saãn lûúångthuãy saãn nuöi. Hoaåt àöång nuöi caá biïínvaâ nuöi caá ao, löìng beâ sûã duång thûác ùntûå nhiïn phaát triïín cuäng gêy nhiïìu aãnhhûúãng àïën möi trûúâng...

Chïë biïën thuãy saãnMöîi nùm, chïë biïën thuãy saãn sûã duång

khoaãng 4 triïåu têën nguyïn liïåu, haângchuåc triïåu m3 nûúác vaâ KWh àiïån; haângnghòn têën hoáa chêët têíy rûãa, khûã truâng,möi chêët laånh... vúái khöëi lûúång chêëtthaãi rêët lúán, nhêët laâ nûúác thaãi hûäu cú.Tuy nhiïn, vêën àïì quaãn lyá vaâ yá thûácchêëp haânh quy àõnh phaáp luêåt cuãa caác

45TSVN 18(217) THÛÁ TÛ 16.9.2015

THÖNG TIN DOANH NGHIÏÅP

doanh nghiïåp vêîn chûa thûåc töët. Vêîncoân nhiïìu doanh nghiïåp chûa thûåchiïån baáo caáo àaánh giaá taác àöång möitrûúâng hoùåc cam kïët baão vïå möitrûúâng (chiïëm khoaãng 4,33% nùm2012). Nhiïìu doanh nghiïåp, cú súã vêînchûa coá hïå thöëng xûã lyá nûúác thaãi; khaãosaát nùm 2012 cuãa Böå NN&PTNT chothêëy coân 15,92% doanh nghiïåp chûa coáhïå thöëng xûã lyá nûúác thaãi; 29% chûa aápquy trònh cöng nghïå xûã lyá nûúác thaãikiïíu kïët húåp (Cú hoåc + Hoáa lyá + Sinhhoåc). Ngoaâi ra, hïå thöëng xûã lyá nûúácthaãi coân haån chïë (khoá vêån haânh, thúâigian xûã lyá daâi...), cöng nghïå xûã lyá nûúácthaãi phûác taåp, chûa àûúåc nghiïn cûáuriïng phuâ húåp tûâng loaåi hònh chïë biïënthuãy saãn. Chêët thaãi nguy haåi töìn àoångngaây caâng nhiïìu trong cú súã chïë biïënthuãy saãn, viïåc sûã duång chêët têíy rûãa khûãtruâng trong chïë biïën thuãy saãn ngaâycaâng tùng. Lûúång chêët thaãi nguy haåikhoaãng 500 têën/nùm; nhûng hiïån naycaác cú súã àang töìn àoång söë lûúång ngaâycaâng lúán hún (haâng nghòn têën) chûaàûúåc baão quaãn, xûã lyá; vò nhiïìu àõaphûúng chûa coá cú quan thu gom vaâ xûãlyá chêët thaãi nguy haåi. Giaám saát, thanhtra 402 cú súã, Böå NN&PTNT (giai àoaån2008 - 2011) phaát hiïån 211 lêìn vi phaåm

vïì möi trûúâng, nhiïìu nhêët laâ vi phaåmvïì nûúác thaãi (51,2%), khñ thaãi (6,2%),chêët thaãi nguy haåi (6,6%); söë lêìn viphaåm nùm sau nhiïìu hún nùm trûúác.

Traách nhiïåm xaä höåi vïì möi trûúâng

Traách nhiïåm xaä höåi cuãa doanhnghiïåpàöëi vúái möi trûúâng àûúåc àïì cêåptrong toaân böå caác tiïu chuêín vaâ nguyïntùæc thûåc haânh vïì xaä höåi (CSR).Vúái xuthïë phaát triïín cuãa thúâi àaåi, traách nhiïåmxaä höåi àûúåc àïì cao vaâ àûúåc yïu cêìu taåinhiïìu thõ trûúâng chêu Êu, chêu Myä,chêu AÁ. Bïn caånh àoá, hêìu hïët caác cöngty àa quöëc gia àïìu xêy dûång caácchûúng trònh CSR aáp duång trong hïåthöëng vaâ àöëi taác cung ûáng cuãa mònhtrïn toaân thïë giúái nhû WALMART,COSTCO, SMETA, METRO …

Traách nhiïåm vïì baão vïå möi trûúângcoân àûúåc àïì cêåp sêu trong caác tiïuchuêín vaâ thûåc haânh saãn xuêët coá traáchnhiïåm àûúåc xêy dûång trong thúâi gianqua: GlobalGap, BAP, ASC, SAIP,MSC, FOS, FIP, IFFO, Fairtrade,VietGap, BSCI, ISO 26000, SA8000….

Thuác àêíy thûác haânh Traách nhiïåm xaähöåi (CSR) trong chuöîi cung ûángthuãy saãn

Têët caã nhûäng vêën àïì nïu trïn laâ cú súãluêån chûáng cho sûå cêìn thiïët phaãi thûåchiïån traách nhiïåm xaä höåi vaâ traách nhiïåmbaão vïå möi trûúâng trong chuöîi cungûáng thuãy saãn, àöìng thúâi laâ nhûäng kinhnghiïåm böí ñch, coá giaá trõ tham khaão chocaác ngaânh thuãy saãn Viïåt Nam noái riïng.

Trung têm húåp taác quöëc tïë Nuöi tröìngvaâ Khai thaác thuãy saãn bïìn vûäng (ICAFIS)thuöåc Höåi Nghïì caá Viïåt Nam têåp trungàêíy maånh vaâ phaát triïín dûå aán Thuác àêíythûåc haânh Traách nhiïåm xaä höåi (CSR)trong chuöîi cung ûáng khai thaác thuãy saãnúã Viïåt Nam, vúái sûå höî trúå tûâ OXFAM ViïåtNam, vúái caác muåc tiïu chñnh: àaánh giaáhiïån traång thûåc haânh traách nhiïåm xaä höåitrong chuöîi cung ûáng khai thaác thuãy saãntaåi Viïåt Nam; raâ soaát caác chûúng trònh,chûáng nhêån àang aáp duång taåi Viïåt Nam;tûâ nhûäng nghiïn cûáu àoá, xêy dûång Böånguyïn tùæc thûåc haânh phuâ húåp àiïìu kiïån,àùåc thuâ cuãa ngaânh thuãy saãn Viïåt Nam;thuác àêíy caác taác nhên trong chuöîi cungûáng khai thaác thuãy saãn thûåc haânh, aápduång; vêån àöång àïí cú quan quaãn lyá nhaânûúác xêy dûång, ban haânh caác vùn baãnphaáp lyá hûúáng dêîn thûåc haânh.

ICAFIS

Tùng cûúâng kiïím soaát möi trûúâng nöng, lêm, thuãy saãn

Thûåc hiïån Luêåt Baão vïå möi trûúâng nùm2014 vaâ Nghõ quyïët söë 35/NQ-CP ngaây18/3/2013 cuãa Chñnh phuã vïì möåt söë vêënàïì cêëp baách trong lônh vûåc baão vïå möitrûúâng, Thuã tûúáng Chñnh phuã yïu cêìu BöåNN&PTNT tùng cûúâng kiïím soaát, súámkhùæc phuåc coá hiïåu quaã tònh traång önhiïîm möi trûúâng trong hoaåt àöång saãnxuêët, chïë biïën nöng lêm thuãy saãn.

Chñnh phuã yïu cêìu, Böå NN&PTNTraâ soaát, xêy dûång chiïën lûúåc, quyhoaåch, kïë hoaåch phaát triïín, quytrònh kyä thuêåt, hûúáng dêîn kyä thuêåt,danh muåc saãn phêím xûã lyá möitrûúâng àöëi vúái hoaåt àöång chùn nuöi,giïët möí têåp trung, nuöi tröìng thuãysaãn têåp trung, saãn xuêët chïë biïënkhaác trong lônh vûåc nöng lêm thuãysaãn, àaáp ûáng yïu cêìu baão vïå möitrûúâng. Àöìng thúâi, xêy dûång vaâ banhaânh caác tiïu chuêín, quy chuêín chokhu chùn nuöi, khu nuöi tröìng thuãysaãn, khu giïët möí, chïë biïën têåp trungcöng nghiïåp àaãm baão vïå sinh möitrûúâng vaâ an toaân thûåc phêím; thûåchaânh quy trònh quaãn lyá töët àöëi vúái hïåthöëng chùn nuöi, nuöi tröìng thuãysaãn, giïët möí, chïë biïën têåp trungcöng nghiïåp ài keâm vúái hïå thöëng xûãlyá chêët thaãi àöìng böå; quaãn lyá saãnxuêët an toaân vaâ khuyïën khñch ngûúâidên aáp duång quy phaåm, quy trònhthûåc haânh nöng nghiïåp töët(VietGAP) hoùåc caác tiïu chuêíntûúng àûúng.

Súã Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng xêydûång, hoaân thiïån hïå thöëng quan trùæcmöi trûúâng trïn àõa baân tónh laâm cúsúã àïí ngaânh nöng nghiïåp quaãn lyá,giaám saát, caãnh baáo möi trûúâng trongsaãn xuêët nöng nghiïåp. Xaác àõnh vaâcöng böë mûác ö nhiïîm möi trûúâng taåicaác khu vûåc coá mêåt àöå têåp trung caocaác cú súã saãn xuêët, chïë biïën nöng,lêm, thuãy saãn.

UBND caác huyïån, thaânh phöëthöëng kï, raâ soaát àaánh giaá phên loaåivïì mûác àöå gêy ö nhiïîm möi trûúângcuãa caác cú súã saãn xuêët, chïë biïënnöng, lêm, thuãy saãn do UBNDhuyïån, thaânh phöë cêëp Giêëy chûángnhêån àêìu tû, àùng kyá kinh doanh,hoaân thaânh vaâ baáo caáo SúãNN&PTNT...

HAÃI LYÁ