iesfreimartinsarmiento.com...1. introdución e contextualización a música é unha disciplina onde...

144
Programacións do Departamento de Música Curso 2020-2021 IES Frei Martín Sarmiento

Upload: others

Post on 11-Nov-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Programacións do Departamento de Música

Curso 2020-2021

IES Frei Martín Sarmiento

Page 2: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MÚSICA DE 2º DE ESO

Page 3: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidadesadquiridas polo alumnado, facendo que os grupos non sexan nunca homoxéneos e que adistancia en canto a desenvolvemento da musicalidade dos alumnos sexa en moitas ocasiónsconsiderable. Atopamos alumnos procedentes de conservatorios (que convalidan ou non a materiade música), alumnos procedentes de bandas de música e de escolas de música municipais (quenon poden convalidar), alumnos procedentes de agrupacións folclóricas (que non podenconvalidar), alumnos que teñen unha aprendizaxe informal na práctica instrumental, alumnos quecantan ou cantaron en agrupacións corais... e xunto a eles, unha gran maioría de alumnos queapenas son capaces de engarzar con sentido musical dúas notas consecutivas, con problemas deafinación e entoación, e con dificultades rítmicas máis ou menos acusadas, para os que a súarelación coa música se limita ás poucas clases que recibiron en primaria e a darlle ao “play” nunaparato electrónico para escoitar, na meirande parte dos casos, a bazofia comercial de moda.Todas as actividades, accións e planificación recollidas nesta programación terán sempre en contaesta circunstancia, e irán orientadas a ampliar a visión e comprensión do fenómeno musical dosque xa teñen nocións, como a desenvolver a musicalidade elemental dos que carecenpracticamente de formación musical previa.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral eescrita, con rigor e claridade.

MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais

MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

CAA MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e asformas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

CSC MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras.

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

Estándar Temporalización

Grao mínimo deconsecución para superar

a materia

Procedementos einstrumentos de

avaliación

Page 4: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada.

Os parámetros do son traballaranse a principio de curso, o uso apropiado do vocabulario técnico sobre os elementos básicos da linguaxe musical durante todo o curso

Comprende a diferencia entre altura, intensidade, timbre e duración, e sabe aplicar estes conceptos de forma analítica na escoita.

Sabe dun xeito elemental que é o son e pode explicalo

Diferencia son de ruído

Exercicios individuais de discriminación auditiva dos parámetros do son, escritos ou orais

Cuestionarios ou exercicios conceptuais ou/e de reflexión sobre o son e as súas propiedades, de resolución oral ouescrita, realizados de xeito individual ou de grupo

MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenasobras ou fragmentos musicais.

Todo o curso Recoñece o pulso das audicións de música métrica e é capaz de seguilo

Toca coordinadamente cos demaisseguindo a mesma métrica

Interpreta adecuadamente os signos gráficos escritos de representación métrica

Lee ritmos sinxelos, en lectura rítmica ou rítmico-melódica, con figuras de subdivisión par sobre pulso de negra

Identifica as métricas simples nas audicións, distinguindo os ritmos métricos dos ritmos libres

Comentario de audicións, oral ou escrito

Comentario de partituras, oral ou escrito

Practica musical individual ou de grupo, con ou sen partitura

MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.

Primeira avaliación Escribe correctamente ou case correctamente ditados rítmicos sinxelos onde interveñen negras, brancas, redondas, dúas corcheassobre pulso e catro semicorcheas sobre pulso

Escribe correctamente ditados melódicos de dúas notas, e escribe con poucos erros ditados melódicos de tres notas

Ditado individual escrito rítmico, melódico e/ou rítmico melódico

MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.)

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Interpreta coa partitura diante a peza máis fácil de lectura das traballadas na clase nesa avaliación, co tempo que o propio alumno considere máis conveniente, sendo capaz de seguir a métrica dada pola profesora e de chegar ao final da peza aínda que sexa con erros

Exercicios de lectura musical individual e exercicios de práctica instrumental de grupo con partitura

Indica a métrica e a escala da peza escollida, explicando como sabe que métrica ten e que escalaé aínda que sexa de modo rudimentario; que o alumno sexa capaz de identificar as figuras e outros signos de duración como ligaduras e puntiños; que o alumno sexa capaz de comprender e executar os símbolos de repetición

Preguntas orais ou escritas sobre os elementos dunha partitura

Comentarios escritos dunha partitura

MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.

Todo o curso Realiza improvisación sinxelas sobre métricas e tempos dados con instrumentos de altura indeterminada

Práctica instrumental individual ou de grupo

Page 5: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías.

Todo o curso Participa activamente nos exercicios de creación musical en pequeno grupo, na medida do desenvolvemento da súa musicalidade

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

Todo o curso Usa apropiadamente o material daaula intentado aplicar as técnicas instrumentais correctas

Observación directa

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.

Todo o curso Intenta cantar o mellor posible para o seu nivel de desenvolvemento musical, non se nega a facer a actividade

Canto en grupo

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

Todo o curso Intenta aplicar as técnicas axeitadas referidas á relaxación, á respiración, a articulación e a resonancia en función do nivel de desenvolvemento da súa musicalidade

Práctica instrumental ou vocal individual ou de grupo

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

Todo o curso Intenta seguir as indicacións da profesora sobre a interpretación, preocupándose por mellorar a súa musicalidade

Práctica musical individual ou de grupo

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.

Todo o curso Intenta vencer os nervios durante as interpretacións individuais ou grupais

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.5.1. Realiza improvisaciónse composicións partindo de pautas previamente establecidas.

Todo o curso Realiza improvisación sinxelas sobre métricas e tempos dados con instrumentos de altura indeterminada

Práctica musical individual ou en grupo

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

Todo o curso Efectúa un progreso comprobable e visible na súa musicalidade dende o comezo de curso ata o final, a partir do nivel de desenvolvemento da súa musicalidade a comezos de curso.Respecta aos seus compañeiros ecompañeiras.

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

Todo o curso Aprende de memoria ou coa partitura diante como mínimo algunha das pezas propostas por avaliación para a lectura coa frauta. Aprende as partes instrumentais adecuadas o seu nivel nas montaxes de gran grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Todo o curso Memoriza algunha canción ou peza instrumental sinxela das traballadas en clase

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras.

Todo o curso Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e doscompañeiros e as compañeiras.

Observación directa durante a práctica musical individual ou de grupo

MUB1.6.4. Practica as pautas Todo o curso Practica as pautas básicas da Observación directa durante a

Page 6: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

básicas da interpretación: silencio,atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo, dentro do nivel de desenvolvemento da súa musicalidade

práctica musical, individual ou en grupo

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Todo o curso Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromisoe amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Observación directa durante a práctica musical, individual ou de grupo

MUB2.1.1. Diferencia as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma eos diferentes tipos de voces.

Segunda avaliación Recoñece algúns instrumentos da orquestra e/ou agrupacións instrumentais clásicas nas audicións. Coñece e identifica os tipos de voces nos casos claros

Comentario de audicións, oral ou escrito

Exercicios de recoñecemento instrumental ou vocal

Coñece as principais familias instrumentais e é capaz de clasificar boa parte dos instrumentos traballados na clase

Exercicio de exposición conceptual, oral ou escrito

MUB2.1.2. Diferencia as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.

Segunda avaliación Recoñece algúns instrumentos da música comercial, do folclore e doutras agrupacións musicais nas audicións.

Exercicios de recoñecemento instrumental

Comentarios de audicións, orais ou escritos, individuais ou de grupo

MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.

Todo o curso É capaz de seguir medianamente unha melodía musical sinxela polapartitura

Comentario de audicións con soporte da partitura, oral ou escrito

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

Todo o curso Respecta o silencio como marco da práctica musical e das audicións

Observación directa durante a práctica musical e durante as audicións

MUB2.4.1. Describe os elementosdas obras musicais propostas.

Todo o curso Identifica a métrica e o tempo dunha composición, os elementos estruturais elementais, diferencia entre a música tonal e a non tonal,distingue entre música vocal e instrumental

Comentarios de audicións e/ou partituras, orais ou escritos

MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical.

Todo o curso Busca información pertinente e a integra de forma suficiente na análise de audicións ou partituras

Elaboración de traballos de análisemusical individuais ou de grupo que requiran documentación

MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.

Todo o curso Emprega conceptos musicais paracomunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.

Comentarios de audicións, orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

Observación directa durante a práctica instrumental

MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de

Terceira avaliación Comprende e usa o concepto de música comercial ou música industrial fronte a outros tipos de música como a folclórica ou a

Exercicios de reflexión conceptual,orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

Page 7: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

música. música escrita.

MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminaciónacústica.

Primeira avaliación Comprende o concepto de contaminación acústica

Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno, de carácter voluntario

MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestaciónsda danza.

Todo o curso Participa nas actividades de danzaintentando facelo o mellor que poida segundo o nivel de desenvolvemento das súas habilidades musicais e motrices.

Práctica dalgunha danza

MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.

Terceira avaliación É capaz de clasificar distintos tiposde música segundo a súa función, nos casos claros traballados na clase

Comentarios de audicións, orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva.

Todo o curso Distingue e recoñece algúns dos xéneros musicais traballados na clase.

Comentario de audicións oral ou escrito

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

Observación directa durante as audicións

MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musicalespañol e galego

Todo o curso Ten unha actitude de escoita respectuosa coas manifestacións musicais alleas ás súas preferencias

Observación directa durante as audicións

MUB3.3.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Todo o curso Memoriza algunha canción ou peza instrumental sinxela das traballadas en clase

Práctica musical individual ou en grupo

MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españoise galegos.

Segunda avaliación Identifica auditivamente e visualmente algúns dos instrumentos da música tradicionalgalega e da música española, e é capaz de clasificalos segundo a forma de produción do son

Comentario de audicións, escritos ou orais, individuais ou de grupo

Exercicios de identificación auditiva e/ou visual dos instrumentos, orais ou escritos

MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musicalgalego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.

Terceira avaliación Comprende a importancia da memoria histórica

Participa nun pequeno traballo de investigación de campo sobre o folclore cambadés

MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais

Todo o curso Emprega un vocabulario adecuadopara describir percepcións e coñecementos musicais

Comentarios de audicións orais ouescritos

Exercicios de reflexión conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Exercicios de exposición conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Intervención oral nas clases

MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Todo o curso Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral eescrito, con rigor e claridade.

Comentarios de audicións orais ouescritos

Exercicios de reflexión conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Page 8: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Exercicios de exposición conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Intervención oral nas clases

MUB3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de xeito guiado para indagar sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

Todo o curso É capaz de buscar información relevante sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc. empregando diversossoportes de información e darlle unha forma de presentación persoal en calquera formato.

Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno, de carácter voluntario

MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Todo o curso Está aberto a manifestacións musicais alleas as súas preferencias

Observación directa da profesora durante as audicións

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

Todo o curso Emprega as posibilidades que ofrecen os programas informáticospara a elaboración de traballos, baixo indicacións concretas da profesora

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

Todo o curso Emprega as posibilidades que ofrecen os programas informáticospara a elaboración de traballos, baixo indicacións concretas da profesora

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

Os estándares transversais traballaranse simultaneamente durante todo o curso en niveis decomplexidade crecente, partindo do uso, a praxe e a mímese ata chegar á reflexión e a análiseconceptual. Quedan agrupados en tres categorías temáticas:

Estándares relacionados coapráctica instrumental, a grafía

musical e a aplicación dosconceptos técnicos musicais

Estándares relacionados coasactitudes ante a práctica

musical e a cultura musical

Estándares relacionados coacultura musical

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada.

MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou fragmentos musicais.

MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.

MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superacióne mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros eas compañeiras.

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/ae a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e

MUB2.1.1. Diferencia as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces.

MUB2.1.2. Diferencia as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.

MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución damúsica á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.

MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica.

MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.

Page 9: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.

MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías.

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correctaemisión da voz.

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración,a articulación, a resonancia e a entoación.

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición anteun público.

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.

MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.

MUB2.4.1. Describe os elementos das obras musicais propostas.

MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical.

MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.

MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestacións da danza.

MUB3.3.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais

MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación ea audición.

MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificaras preferencias musicais propias.

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva.

MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musical español e galego

MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españois e galegos.

MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.

MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

MUB3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de xeito guiado para indagar sobrenovas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidadesque ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

Page 10: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Estándar Temporalización Actividades

Procedementos einstrumentos de

avaliación

Page 11: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementosbásicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada.

Os parámetros do son traballaranse a principio de curso, ouso apropiado do vocabulario técnico sobre os elementos básicos da linguaxe musical durante todo o curso

Diálogo conceptual

Exercicios individuais de discriminación auditiva dos parámetros do son, escritos ou orais

Exercicios individuais de discriminación auditiva dos parámetros do son, escritos ou orais

Cuestionarios ou exercicios de reflexión sobre o son e as súas propiedades, de resolución oral ouescrita, realizados de xeito individual ou de grupo

MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenasobras ou fragmentos musicais.

Todo o curso Exercicios de lectura rítmica

Exercicios de recoñecemento rítmico nas audicións

Exercicios de análise rítmico de partituras sinxelas

Comentario de audicións, oral ou escrito

Comentario de partituras, oral ou escrito

Practica musical individual ou de grupo, con ou sen partitura

MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.

Primeira avaliación Ditado individual escrito rítmico, melódico e/ou rítmico melódico

Ditado individual escrito rítmico, melódico e/ou rítmico melódico

MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade ematices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.)

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Diálogo conceptual

Exercicios de lectura musical individual e exercicios de práctica instrumental de grupo con partitura

Preguntas orais ou escritas sobre os elementos dunha partitura

Comentarios escritos dunha partitura

MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.

Todo o curso Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Exercicios de improvisación instrumental sobre soporte métricoo métrico-harmónico en gran grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías.

Todo o curso Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Exercicios de improvisación instrumental sobre soporte métricoo métrico-harmónico en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión davoz.

Todo o curso Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Interpretación de cancións en grupo con acompañamento instrumental

Canto en grupo

MUB1.4.3. Practica a relaxación, arespiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Interpretación de partituras en gran grupo con parte vocal

Práctica instrumental ou vocal individual ou de grupo

Page 12: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica musical individual ou de grupo

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautaspreviamente establecidas.

Todo o curso Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Exercicios de improvisación instrumental sobre soporte métricoo métrico-harmónico en gran grupo

Práctica musical individual ou en grupo

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros edas súas compañeiras.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical individual ou de grupo

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio,atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical, individual ou en grupo

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromisoe amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical, individual ou de grupo

MUB2.1.1. Diferencia as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces.

Segunda avaliación Exercicios de recoñecemento vocal ou instrumental, con soporte audiovisual ou non

Exercicios de recoñecemento

Comentario de audicións, oral ou escrito

Exercicios de recoñecemento instrumental ou vocal

Page 13: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

vocal ou instrumental a partir de audicións

Diálogo conceptual Exercicio de exposición conceptual, oral ou escrito

MUB2.1.2. Diferencia as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.

Segunda avaliación Diálogo conceptual

Exercicios de recoñecemento instrumental, con o sen soporte audiovisual

Exercicios de recoñecemento instrumental a partir de audicións

Comentario de audicións, oral ou escrito

Exercicios de recoñecemento instrumental

MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.

Todo o curso Audicións guiadas coa partitura Comentario de audicións con soporte da partitura, oral ou escrito

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Audicións guiadas

Observación directa durante a práctica musical e durante as audicións

MUB2.4.1. Describe os elementos das obras musicais propostas.

Todo o curso Diálogo conceptual Comentarios de audicións e/ou partituras, orais ou escritos

MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical.

Todo o curso Exercicios de busca de documentación previos ás audicións en diversos soportes

Elaboración de traballos de análisemusical individuais ou de grupo que requiran documentación

MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.

Todo o curso Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentarios de audicións, orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

Observación directa durante a práctica instrumental

MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.

Terceira avaliación Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Exercicios de reflexión conceptual,orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica.

Primeira avaliación Diálogo conceptual

Busca guiada de información a través de diversos soportes e emprego das tecnoloxías para medir os decibelios

Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno, de carácter voluntario

MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestacións da danza.

Todo o curso Exercicios de danza guiados Práctica dalgunha danza

MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.

Terceira avaliación Diálogo conceptual Comentarios de audicións, orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva.

Todo o curso Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións oral ou escrito

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

Page 14: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Observación directa durante as audicións

MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musical español e galego

Todo o curso Audicións guiadas

Interpretación de partituras en gran grupo

Lectura musical coa frauta

Observación directa durante as audicións e a práctica musical

MUB3.3.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Todo o curso Interpretación de partituras en gran grupo

Lectura musical coa frauta

Práctica musical individual ou en grupo

MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españoise galegos.

Segunda avaliación Diálogo conceptual

Exercicios de recoñecemento sonoro e visual dos instrumentos tradicionais galegos e españois

Exercicios de análise instrumental das audicións

Comentario de audicións, escritos ou orais, individuais ou de grupo

Exercicios de identificación auditiva e/ou visual dos instrumentos, orais ou escritos

MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.

Terceira avaliación Diálogo conceptual Participa nun pequeno traballo de investigación de campo sobre o folclore cambadés

MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais

Todo o curso Diálogo conceptual Comentarios de audicións orais ouescritos

Exercicios de reflexión conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Exercicios de exposición conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Intervención oral nas clases

MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Todo o curso Diálogo conceptual Comentarios de audicións orais ouescritos

Exercicios de reflexión conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Exercicios de exposición conceptual orais ou escritos, individuais ou de grupo

Intervención oral nas clases

MUB3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de xeito guiado para indagar sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

Todo o curso Exercicios de documentación guiada en diversos soportes sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc.

Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno, de carácter voluntario

MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Todo o curso Audicións

Diálogo conceptual

Observación directa da profesora durante as audicións

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

Todo o curso Traballos voluntarios individualizados

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

Page 15: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

Todo o curso Traballos voluntarios individualizados

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo damateria. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nosocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan comocuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio,senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outravez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultadetécnica.

A agrupación por bloques de contidos tampouco resulta procedente, xa que os criterios de cadabloque non se traballan illadamente. A “Escoita” non está desvencellada da “Interpretación” e do“Contexto”. Desvencellar estas cuestións é ilóxico e contraproducente, xa que do que se trata é deconsolidar as aprendizaxes, e por tanto, os mesmos conceptos son aplicados para escoitar, parainterpretar e para contextualizar. Seguindo as ideas do segundo Wittgestein sobre a linguaxe, aadquisición conceptual parte do uso, non da definición. Así, os conceptos e ideas adquiridos napraxe se empregan tamén na escoita, que sempre será, loxicamente, unha escoitacontextualizada.

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, pode ser aplicado o mesmo razoamento. Boaparte dos estándares de aprendizaxe que veñen marcados na lexislación non se poden asociar aun procedemento/instrumento de avaliación único.

Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendoen conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro dacualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno,é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe musical a partir de certasidades realízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unhadisciplina de “facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr.Tanto os procedementos técnicos como os conceptos teóricos da música son abstractos e/ouformais, o cal fai que a comprensividade discursiva dos mesmos nos cursos máis baixos da ESOsexa inaccesible para boa parte dos alumnos, que están en idade aínda de espertar aorazoamento abstracto. Por tanto, nos niveis máis baixos se incidirá máis no uso e na práctica,empregando a mímese como ferramenta fundamental e utilizando unha linguaxe metafórica eanalóxica para o achegamento dos contidos técnico-teóricos, demandando aos alumnos, iso si,que saiban usar con propiedade os conceptos e procedementos musicais. Só nos casos dealumnos cunha madurez intelectual máis desenvolvida, se lles demandará unha reflexiónautónoma discursiva sobre os mesmos. A medida que os alumnos teñen máis idade e a súa

Page 16: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

capacidade de abstracción medra, a metáfora e a analoxía será substituída pola discusión teórico-técnica, e a esixencia de desenvolver un discurso propio será maior.

Consideracións metodolóxicas en caso de semipresencialidade ou de suspensión dasclases

Malia que a aprendizaxe virtual non pode suplir o traballo da aula, en caso de que as autoridadesestablezan unha suspensión parcial ou integral das clases, o traballo do alumnado continuará através da Aula Virtual. Nesta Aula Virtual crearanse espazos para a interacción diferida entre oalumnado e profesora (foros e mensaxería). Se se prevé que o peche non vaia alén de dúas tressemanas, durante ese período os alumnos deberán realizar actividades de afondamento eperfeccionamento das destrezas e conceptos adquiridos, similares ós realizados na aula ordinaria.Esto outorgará ó alumnado unha autonomía de traballo suficiente, podendo ser compensada acarencia de clases presenciais coas ferramentas de interacción diferida habilitadas. En caso deque o peche do instituto supere as tres semanas, se intentarán introducir novos estándares através de material subido á Aula Virtual (textual, visual ou audiovisual) e a realización deactividades nas que estes novos estándares estean involucrados. Neste caso intentarase, namedida das posibilidades técnicas e humanas, realizar polo menos unha clase virtual semanal nohorario máis conveniente para todos.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán traer unha frauta doce soprano afinada en do con dixitación xermana senmodificar, e o material necesario para escribir (pode ser un caderno compartido, empregarseunha carpeta clasificadora, etc.).

Na aula de música se empregarán todos os instrumentos musicais dispoñibles na aula, ademaisde todos os recursos informáticos e libros da clase, e o panel pautado. Para a práctica seempregarán partituras de diversos formatos e dificultade, textos conceptuais, e produciónsaudiovisuais e sonoras.

En caso de semipresencialidade ou suspensión das clases decretada pola autoridade competente,os alumnos deberán dispor de un ordenador con conexión a internet.

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Estándares Ponderación Instrumentos de avaliación

Page 17: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Estándares concretos relacionados coa práctica instrumental, a grafía musical e a aplicación dos conceptos técnicos musicais

40% Exercicios de lectura e práctica musical individual e exercicios de práctica musical de grupo con partitura ou sen ela, avaliados segundo arúbrica de competencia musical que figura no Anexo II desta programación

Estándares concretos relacionados coas actitudes ante a práctica musical e a cultura musical

30% Observación directa durante a práctica musical e durante as audicións, con consignación escrita no caderno da profesora daquelas cuestións relevantes

Observación directa durante a realización de comentarios de audicións ou partituras en grupo con consignación escrita no caderno da profesora daquelas cuestións relevantes

Observación directa durante a a realización de exercicios de exposiciónconceptual orais ou escritos feitos en grupo con consignación escrita nocaderno da profesora daquelas cuestións relevantes

Estándares concretos relacionados coa culturamusical

30% Comentarios de audicións ou partituras, orais ou escritos, individuais oude grupo

Exercicios de exposición e/ou reflexión conceptual, orais ou escritos, individuais ou de grupo

Para que o alumno sexa cualificado positivamente na avaliación deberá acadar un mínimo de 4sobre 10 da puntuación en cada unha das categorías temáticas consignadas no apartado 4 daprogramación para Música de 2º de ESO: “Estándares relacionados coa práctica instrumental, agrafía musical e a aplicación dos conceptos técnicos musicais”, “Estándares relacionados coasactitudes ante a práctica musical e a cultura musical”, “Estándares relacionados coa culturamusical”.

En caso de que a actitude do grupo non permita aplicar este procedemento avaliativo, quesoamente é posible se os alumnos adican o tempo de clase a traballar a materia, os contidosserán avaliados mediante exames convencionais.

Avaliación en caso de semipresencialidade ou suspensión das clases

En caso de suspensión das clases ou de semipresencialidade decretada pola autoridadecompetente, os trimestres serán avaliados a partir do traballo de aula (se o houbere) e darealización das tarefas propostas na Aula Virtual, que deberán ser entregadas en tempo e formapolo alumnado para a súa avaliación positiva.

Recuperación das avaliación suspensas

Tratándose dunha materia progresiva, non hai tarefas nin exercicios específicos de recuperacióntrimestral.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final non será en ningún caso a media das cualificacións obtidas portrimestres, senón que se terá en conta o traballo realizado polo alumno ao longo de todo o curso eos resultados finais deste traballo medidos segundo os indicadores e instrumentos establecidosnesta programación.

Page 18: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Na práctica musical se tomará como referencia o máximo logro acadado polo alumno ao longodo curso, sen realizarse ningunha media aritmética (40% da nota). Esta ponderación se axustaráen función das disposicións sanitarias, e será menor na medida en que exista unhasemipresencialidade ou unha suspensión prolongada das clases.

2. Nos estándares concretos relacionados coas actitudes ante a práctica instrumental e ante asaudicións, se terá en conta o traballo de todo o curso, e non só o do último trimestre, realizándosea media aritmética da cualificación acadada polo alumno nas tres avaliacións neste apartado (30%da nota)

3. Nos estándares concretos relacionados coa cultura musical e o emprego de conceptos técnicosse terá en conta o máximo logro acadado, sen realizarse media aritmética nas tres avaliacións. Oscontidos non progresivos poderán ser obxecto dunha proba de recuperación a final de curso (30%da nota). Esta poderación podería verse incrementada en caso de que as autoridades decretaranunha semipresencialidade ou suspensión das clases prolongada.

Redondearase cara arriba a partir da quinta décima.

Avaliación extraordinaria

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberánrealizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria desetembro estará dividida en tres partes, e deberá realizarse na súa integridade.

a) Exercicio de práctica instrumental individual, que consistirá en tocar algunha das pezasmusicais traballadas durante o curso e un exercicio de lectura a primeira vista (1/3 dacualificación)

b) Exercicio escrito de aplicación conceptual consistente na análise de audicións e/ou partituras(1/3 da cualificación)

c) Exercicio escrito conceptual, consistente nun cuestionario sobre os estándares relativos ácultura musical traballados durante o curso (1/3 da cualificación)

A nota da avaliación de setembro será a media aritmética dos tres exercicios, cualificados sobre10, redondeada cara arriba a partir da quinta décima.

9. Organización das actividades de seguimento, recuperacióne avaliación das materias pendentes

Os alumnos coa materia pendente deberán resolver as cuestións propostas na Aula Virtual a tal

fin, empregando os materiais alí dispostos polo departamento para a resolución dos exercicios. Encaso de que estes exercicios sexan entregados en tempo e forma, e ademais acaden os mínimosda materia, o alumno superará a materia pendente sendo a súa nota unha ponderaciónpromediada dos exercicios propostos. En caso de que o alumno non entregue os exercicios en

Page 19: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

tempo e forma, ou que sexan avaliados globalmente de xeito negativo, o alumno deberá presentarseos exames fixados polo centro, que serán similares á proba descrita na avaliación extraordinaria.

Redondearase cara arriba a partir da quinta décima.

11. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dosseus resultados

Lectura musical

Lectura en gran grupo de frases rítmicas con complexidade crecente, ata chegar ao punto en que non sexan capaces de ler

Lectura en gran grupo de frases rítmico-melódicas coa frauta con complexidade crecente, ata chegar ao punto en que non sexan capaces de ler

Lectura en gran grupo de frases rítmico-melódicas entoando coa voz con complexidade crecente, ata chegar ao punto en que non sexan capaces de ler

Destrezas melódico-rítmicas

Exercicios rítmicos de repetición sobre catro pulsos con progresivo incremento da dificultade

Exercicios melódico-rítmicos de repetición sobre catro pulsos coa frauta con progresivo incremento da dificultade

Exercicios melódico-rítmicos de repetición sobre catro pulsos entoando coa voz con progresivo incremento da dificultade

Exercicios de improvisación rítmica de catro compases sobre pulso por quendas

Conceptos técnicos Preguntas directas ao alumnado

MEDIDAS A TOMAR EN FUNCIÓN DO RESULTADO

Todo o material musical e conceptual que se traballe no curso terá como punto de partidao nivel de competencia musical do grupo, con atención á diversidade, como se estableceno punto 12 desta programación para este curso.

12. Medidas de atención a diversidade

Page 20: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Na medida do posible se intentará que as medidas de atención á diversidade esteanintegradas nas actividades de aula, traballando as mesmas competencias a varios niveisde dificultade.

A) Medidas de atención á diversidade na lectura musical

Neste tipo de actividades á atención á diversidade realízase introducindo en cada folio departituras (onde van varias melodías) pezas de distintas dificultades. Aos alumnosavanzados non lles importa tocar cousas fáciles apropiadas no seu caso para á lectura ávista, e os alumnos rezagados teñen a posibilidade de traballar con pezas ao seu niveltanto a lectura como o fraseo e a memorización. Haberá pezas de dificultade media ealgunha peza de maior dificultade, para os alumnos máis avanzados. Estas pezas demaior dificultade serán tamén un acicate para os alumnos que, tendo menos nivel,desexen superarse ben por gusto, ben para acadar unhas mellores cualificacións namateria.

B) Medidas de atención á diversidade na interpretación de partituras en gran grupo

Este exercicio préstase moi ben a atender á diversidade musical da aula, preparandopartes con distintos niveis de dificultade, ou incluso preparando partes para alumnos quepoidan tocar instrumentos que non pertenzan ao material orff e que teñan un nivel dedesenvolvemento da súa competencia musical moi superior ao do resto dos alumnos.Antes de comezar a montaxe, o profesor dará unha descrición de cada parte, deixandoque os alumnos escollan por eles mesmos que queren facer. Obviamente, pode pasar queun alumno con pouca destreza escolla unha parte difícil atraído polo instrumento, pero istoé unha oportunidade de aprendizaxe no recoñecemento das habilidades propias.

C) Medidas de atención á diversidade nas Audicións

Neste caso, á atención á diversidade realízase a través dos distintos niveis de discurso doprofesor, que dará orientacións máis avanzadas, matizadas ou técnicas para os alumnosmáis excepcionais, e insistirá nos aspectos elementais e nos mínimos de aprendizaxepara os alumnos cun menor nivel de desenvolvemento. Intentarase, en todo caso, queestas audicións aporten algo a todos, cada quen que tome segundo as súas necesidadesou posibilidades.

D) Medidas de atención á diversidade no diálogo conceptual

Neste diálogo conceptual, traballarase novamente a distintos niveis. Insistirase nosaspectos elementais e nos contidos mínimos, pero introduciranse matices e maiorprofundidade para os alumnos avanzados. Cando o profesor demanda respostas aoalumnado, tratará de axustar as preguntas ás características individuais de cada alumno.

Page 21: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Nos exercicios de exposición conceptual escritos individuais, se ofrecerán ao alumnadodous modelos. Un cuestionario sinxelo, construído a partir de preguntas de resposta curtae preguntas tipo test onde soamente se incluirán contidos mínimos, e un cuestionarioargumentativo no que o alumno deba razoar, e aplicar e relacionar os conceptostraballados na clase. A ponderación na nota da avaliación de ambos modelos serádiferente: o cuestionario sinxelo ben resolto puntúa un máximo de 6 sobre 10 no apartadode conceptos, e o cuestionario argumentativo puntuará un máximo de 10 sobre 10 nesteapartado.

F) Atención á diversidade nos Traballos voluntarios individualizados

Os traballos voluntarios estarán deseñados de forma individualizada, tendo en conta onivel de desenvolvemento das capacidades de cada alumno.

No tocante ao desenvolvemento da musicalidade, en caso de desfase competencialsevero non subsanable durante o tempo de traballo de clase, a profesora ofrecerá aoalumno sesións de reforzo durante un recreo semanal, para traballarindividualizadamente os problemas do alumno para acadar os mínimos esixibles do curso.

14. Actividades extraescolares ou complementariasDebido á situación sanitaria, non se contempla a realización de actividades extraescolaresou complementarias.

Page 22: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MÚSICA DE 3º DE ESO

1. Introdución e contextualización

A meirande parte do alumnado de 3º de ESO cursou a materia de Música de 2º de ESO co mesmo profesor e no mesmo centro, co que se continuará o traballo iniciado no curso anterior.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais. MUB3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

CAA MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

CSC MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as. MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e

compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

Estándar

Temporalización Grao mínimo de

consecución para superar a materia

Procedementos e instrumentos de

avaliación

MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Interpreta coa partitura diante a peza máis fácil das traballadas na clase, co tempo que o propio alumno considere máis conveniente, sendo capaz de seguir a métrica dada pola profesora e de chegar ao final da peza aínda que sexa con erros

Exercicios de lectura musical individual e exercicios de práctica instrumental de grupo con partitura

Indica a métrica e a escala da peza escollida, explicando como sabe que métrica ten e que escala é aínda que sexa de modo rudimentario; identifica as figuras e outros signos de duración como ligaduras e puntiños; comprende e executar os símbolos de repetición

Preguntas orais ou escritas sobre os elementos dunha partitura

Comentarios escritos dunha partitura

Page 23: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.

Todo o curso, con incorporación de novos elementos cada avaliación

Distingue a monodia, a polifonía e a melodía acompañada en audicións que presenten casos claros ou comete poucos erros

Comentario de audicións, oral ou escrito

Distingue a monodia, a polifonía e a melodía acompañada partituras sinxelas ou comete poucos erros

Comentario de partituras, oral ou escrito

MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais.

Todo o curso, con incorporación de novos elementos cada avaliación e cun nivel de profundidade crecente

Identifica os recursos estruturais elementais, como a repetición e o contraste e coñece algunha das formas tipo en audicións que presenten casos claros ou e partituras sinxelas

Comentario de audicións ou partituras, oral ou escrito

Usa con corrección o concepto forma/estrutura e comprende e usa correctamente os conceptos estrofa, estribillo, exposición e reexposición

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

Todo o curso Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

Observación directa

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.

Todo o curso Intenta cantar o mellor posible para o seu nivel de desenvolvemento musical, non se nega a facer a actividade

Canto en grupo

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

Todo o curso Intenta aplicar as técnicas axeitadas referidas á relaxación, á respiración, a articulación e a resonancia en función do nivel de desenvolvemento da súa musicalidade

Práctica instrumental ou vocal individual ou de grupo

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

Todo o curso Intenta seguir as indicacións da profesora sobre a interpretación, preocupándose por mellorar a súa musicalidade

Práctica musical individual ou de grupo

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público

Todo o curso Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.

Todo o curso, nun proceso de complexidade crecente

Realiza improvisación sinxelas sobre métricas e tempos dados con instrumentos de altura indeterminada

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

Todo o curso Efectúa un progreso comprobable e visible na súa musicalidade dende o comezo de curso ata o final, a partir do nivel de desenvolvemento da súa musicalidade a comezos de curso. Respecta aos seus compañeiros e compañeiras.

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes

Todo o curso Aprende de memoria ou coa partitura diante como mínimo algunha das pezas propostas por avaliación para a lectura coa frauta. Aprende as partes

Práctica instrumental individual ou de grupo

Page 24: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

instrumentais adecuadas o seu nivel nas montaxes de gran grupo

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Todo o curso Memoriza algunha canción ou peza instrumental sinxela das traballadas en clase

Práctica musical individual ou en grupo

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as.

Todo o curso Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as.

Observación directa durante a práctica musical individual ou de grupo

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

Todo o curso Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

Observación directa durante a práctica musical individual ou de grupo

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Todo o curso Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Observación directa durante a práctica musical, individual ou de grupo

MUB1.7.1. Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre elas.

Todo o curso Toma conciencia do mundo sonoro que lle rodea

Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita

MUB1.7.2. Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.

Todo o curso Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.

Observación directa durante a práctica musical, individual ou en grupo

MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Recoñece algúns instrumentos e/ou agrupacións instrumentais nas audicións. Coñece e identifica os tipos de voces nos casos claros

Comentario de audicións, oral ou escrito

Coñece as principais familias instrumentais e é capaz de clasificar boa parte dos instrumentos traballados na clase

Exercicio de exposición conceptual, oral ou escrito

MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

É capaz de seguir medianamente unha melodía musical sinxela pola partitura

Comentario de audicións con soporte da partitura, oral ou escrito

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

Todo o curso Respecta o silencio como marco da práctica musical e das audicións

Observación directa durante a práctica musical e durante as audicións

MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando

Todo o curso Non despreza as manifestacións culturais alleas ás súas preferencias apoiándose en prexuízos irreflexivos

Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita Observación directa durante as audicións

Page 25: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

as novas músicas coñecidas.

MUB2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas históricas.

Todo o curso, nun despregue cronolóxico

Identifica as características principais de cada período estudado, emprega algúns dos términos técnicos e conceptos que se traballan na clase, recoñece algúns dos xéneros máis importantes da historia da música escrita europea, situándoos con certa precisión no espazo / tempo

Comentario de audicións, oral ou escrito

Identifica as características principais de cada período estudado, emprega algúns dos términos técnicos e conceptos que se traballan na clase, recoñece algúns dos xéneros máis importantes da historia da música escrita europea, situándoos con certa precisión no espazo / tempo

Exercicio de exposición conceptual, oral ou escrito

MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Identifica o tempo, o ritmo, a métrica, as voces e/ou instrumentos que interveñen nunha composición, os tipos de textura e as formas traballadas en casos claros

Comentario de audicións, oral ou escrito

MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Busca información pertinente e a integra de forma suficiente na análise de audicións ou partituras

Elaboración de traballos de análise musical individuais ou de grupo que requiran documentación

MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Comentarios de audicións, orais ou escritos Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos Observación directa durante a práctica instrumental

MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Identifica os elementos básicos estilísticos dos períodos artísticos estudados

Comentario de audicións oral ou escrito Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

Segundo e terceiro trimestre Participa nas actividades de danza intentando facelo o mellor que poida segundo o nivel de desenvolvemento das súas habilidades musicais e motrices.

Práctica dalgunha danza

MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Recoñece as funcións históricas máis relevantes da música

Comentarios de audicións, orais ou escritos Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición

Un por avaliación, de carácter voluntario

Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal

Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno

MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Emprega o vocabulario técnico elemental da materia para analizar distintas manifestacións históricas

Comentario de audicións oral ou escrito Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

Page 26: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais.

Todo o curso, despregado de forma cronolóxica e con avaliación continua, é dicir, todos os contidos están sempre presentes

Enumera cronoloxicamente os principais períodos artísticos e pode dar conta dalgunha das súas características estilísticas salientables e dalgún autor

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Comprende e pode dar conta, aínda que sexa a través de exemplos superficiais, da relación entre música, desenvolvemento tecnolóxico e historia

Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita

MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

Comentario de audicións oral ou escrito Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita

MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

É capaz de buscar información relevante sobre temas concretos empregando diversos soportes de información e darlle unha forma de presentación persoal en calquera formato

Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno, de carácter voluntario

É capaz de buscar información relevante sobre temas concretos empregando diversos soportes de información

Resposta ás demandas concretas formuladas na aula de busca de información, tanto no contexto da clase ou, de modo voluntario, fora do horario de clase

MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Todo o curso Está aberto a manifestacións musicais alleas as súas preferencias

Observación directa da profesora durante as audicións

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

Todo o curso Emprega as posibilidades que ofrecen os programas informáticos para a elaboración de traballos, baixo indicacións concretas da profesora

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

MUB4.1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

Todo o curso Emprega as novas tecnoloxías en relación co desenvolvemento das súas competencias dixitais

Realización dalgunha montaxe musical por grupos que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

MUB4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.

Un por avaliación, de carácter voluntario

Busca e atopa información pertinente e relevante sobre o tema proposto e realiza un traballo persoal en calquera formato

Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno

Os estándares traballaranse simultaneamente durante todo curso en niveis de complexidade crecente, partindo do uso, a praxe e a mímese ata chegar á reflexión e a análise conceptual. Quedan agrupados en tres categorías temáticas:

Page 27: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Estándares relacionados coa práctica instrumental, a grafía

musical e a aplicación dos conceptos técnicos musicais

Estándares relacionados coas actitudes ante a práctica

musical e a cultura musical

Estándares relacionados coa cultura musical

MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

MUB1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.

MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais.

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

MUB1.7.2. Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.

MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición.

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

MUB4.1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as.

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público

MUB1.7.1. Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre elas.

MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando as novas músicas coñecidas.

MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais.

MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes.

MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música.

MUB2.4.2. Sitúa a obra musical nas coordenadas de espazo e tempo.

MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes.

MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical.

MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas.

MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia.

MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

MUB4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.

ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

Page 28: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Estándar

Temporalización

Actividades

Procedementos e instrumentos de

avaliación

MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Diálogo conceptual

Exercicios de lectura musical individual e exercicios de práctica instrumental de grupo con partitura

Preguntas orais ou escritas sobre os elementos dunha partitura

Comentarios escritos dunha partitura

MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.

Todo o curso, con incorporación de novos elementos cada avaliación

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións, oral ou escrito

Comentario de partituras, oral ou escrito

MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais.

Todo o curso, con incorporación de novos elementos cada avaliación e cun nivel de profundidade crecente

Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións ou partituras, oral ou escrito

Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.

Todo o curso Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Canto en grupo

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica instrumental ou vocal individual ou de grupo

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica musical individual ou de grupo

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.

Todo o curso, nun proceso de complexidade crecente

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Exercicios de improvisación instrumental sobre soporte métrico o métrico-harmónico en gran grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas

Todo o curso Lectura musical coa frauta Práctica instrumental individual ou de grupo

Page 29: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

MUB1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica instrumental individual ou de grupo

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Práctica musical individual ou en grupo

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical individual ou de grupo

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical individual ou de grupo

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical, individual ou de grupo

MUB1.7.1. Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre elas.

Todo o curso Diálogo conceptual Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita

MUB1.7.2. Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical, individual ou en grupo

MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións, oral ou escrito

Exercicio de exposición conceptual, oral ou escrito

MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas coa partitura Comentario de audicións con soporte da partitura, oral ou escrito

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Observación directa durante a práctica musical e durante as audicións

Page 30: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Audicións guiadas

MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando as novas músicas coñecidas.

Todo o curso Lectura musical coa frauta

Interpretación de partituras en gran grupo

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita Observación directa durante as audicións e a práctica musical

MUB2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas históricas.

Todo o curso, nun despregue cronolóxico

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións, oral ou escrito

Exercicio de exposición conceptual, oral ou escrito

MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións, oral ou escrito

MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Traballos voluntarios individualizados Elaboración de traballos de análise musical individuais ou de grupo que requiran documentación

MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentarios de audicións, orais ou escritos Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos Observación directa durante a práctica instrumental

MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións oral ou escrito Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

Segundo e terceiro trimestre

Práctica dalgunha danza

MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentarios de audicións, orais ou escritos Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición

Un por avaliación, de carácter voluntario

Traballos voluntarios individualizados Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno

MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións oral ou escrito Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais.

Todo o curso, despregado de forma cronolóxica e con avaliación continua, é dicir, todos os contidos están sempre presentes

Diálogo conceptual Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

Page 31: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Diálogo conceptual Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita

MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Audicións guiadas

Diálogo conceptual

Comentario de audicións oral ou escrito Exercicios de exposición conceptual, orais ou escritos

MUB3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Diálogo conceptual Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita

MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

Todo o curso, en paralelo co desenvolvemento do estándar MUB3.4.1.

Traballos voluntarios individualizados Realización dun traballo de investigación individual ou por grupo, no formato escollido polo alumno, de carácter voluntario

Resposta ás demandas concretas formuladas na aula de busca de información, tanto no contexto da clase ou, de modo voluntario, fora do horario de clase

MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Todo o curso Audicións

Diálogo conceptual

Todo tipo de práctica musical

Observación directa da profesora durante as audicións e a práctica instrumental

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

Todo o curso Traballos voluntarios individualizados Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo da materia. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nos ocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan como cuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio, senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outra vez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultade técnica.

A agrupación por bloques de contidos tampouco resulta procedente, xa que os criterios de cada bloque non se traballan illadamente. A “Escoita” non está desvencellada da “Interpretación” e do “Contexto”. Desvencellar estas cuestións é ilóxico e contraproducente, xa que do que se trata é de consolidar as aprendizaxes, e por tanto, os mesmos conceptos son aplicados para escoitar, para interpretar e para contextualizar. Seguindo as ideas do segundo Wittgestein sobre a linguaxe, a adquisición conceptual parte do uso, non da definición. Así, os conceptos e ideas adquiridos na praxe se empregan tamén na escoita, que sempre será, loxicamente, unha escoita contextualizada.

Page 32: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, pode ser aplicado o mesmo razoamento. Boa parte dos estándares de aprendizaxe que veñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento de avaliación único.

Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendo en conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro da cualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno, é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe musical a partir de certas idades realízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unha disciplina de “facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr. En terceiro de ESO, as diferenzas de madurez entre uns alumnos e outros son bastante acusadas, co que se seguirá empregando a mímese como ferramenta fundamental e utilizando unha linguaxe metafórica e analóxica para o achegamento dos contidos técnico-teóricos, demandando aos alumnos, iso si, que saiban usar con propiedade os conceptos e procedementos musicais, pero haberá tamén unha demanda maior que no curso precedente dunha reflexión autónoma discursiva sobre os mesmos, malia que sexa de nivel rudimentario.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán traer unha frauta doce soprano afinada en do con dixitación xermana sen modificar, o material necesario para escribir (pode ser un caderno compartido, empregarse unha carpeta clasificadora, etc.), e un caderno de pentagramas. Pode valerlles o caderno que conserven de primaria, e empregar o mesmo caderno en todos os cursos.

Na aula de música se empregarán todos os instrumentos musicais dispoñibles na aula, ademais de todos os recursos informáticos e libros da clase, e o panel pautado. Para a práctica se empregarán partituras de diversos formatos e dificultade, textos conceptuais, e producións audiovisuais e sonoras.

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Estándares Ponderación Instrumentos de avaliación

Estándares concretos relacionados coa práctica instrumental, a grafía musical e a aplicación dos conceptos técnicos musicais

1/3 da cualificación total

Exercicios de lectura e práctica musical individual e exercicios de práctica musical de grupo con partitura ou sen ela, avaliados segundo a rúbrica de competencia musical que figura no Anexo II desta programación

Estándares concretos relacionados coas actitudes ante a práctica musical e a cultura musical1/3 da cualificación total

1/3 da cualificación total

Observación directa durante a práctica musical e durante as audicións, con consignación escrita no caderno da profesora daquelas cuestións relevantes

Page 33: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Observación directa durante a realización de comentarios de audicións ou partituras en grupo con consignación escrita no caderno da profesora daquelas cuestións relevantes

Observación directa durante a a realización de exercicios de exposición conceptual orais ou escritos feitos en grupo con consignación escrita no caderno da profesora daquelas cuestións relevantes

Estándares concretos relacionados coa cultura musical

1/3 da cualificación total

Comentarios de audicións ou partituras, orais ou escritos, individuais ou de grupo

Exercicios de exposición e/ou reflexión conceptual, orais ou escritos, individuais ou de grupo

Cuestionarios orais ou escritos

Para que o alumno sexa cualificado positivamente na avaliación deberá acadar un mínimo de 4 sobre 10 da puntuación en cada unha das categorías temáticas consignadas no apartado 4 da programación para Música de 3º de ESO: “Estándares relacionados coa práctica instrumental, a grafía musical e a aplicación dos conceptos técnicos musicais”, “Estándares relacionados coas actitudes ante a práctica musical e a cultura musical”, “Estándares relacionados coa cultura musical”.

En caso de que a actitude do grupo non permita aplicar este procedemento avaliativo, que soamente é posible se os alumnos adican o tempo de clase a traballar a materia, os contidos serán avaliados mediante exames convencionais.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final non será en ningún caso a media das cualificacións obtidas por trimestres, senón que se terá en conta o traballo realizado polo alumno ao longo de todo o curso e os resultados finais deste traballo medidos segundo os indicadores e instrumentos establecidos nesta programación.

1. Na práctica musical se tomará como referencia o máximo logro acadado polo alumno ao longo do curso, sen realizarse ningunha media aritmética (1/3 da nota)

2. Nos estándares concretos relacionados coas actitudes ante a práctica instrumental e ante as audicións, se terá en conta o traballo de todo o curso, e non só o do último trimestre, realizándose a media aritmética da cualificación acadada polo alumno nas tres avaliacións neste apartado (1/3 da nota)

3. Nos estándares concretos relacionados coa cultura musical e o emprego de conceptos técnicos se terá en conta o máximo logro acadado, sen realizarse media aritmética nas tres avaliacións. Os contidos non progresivos poderán ser obxecto dunha proba de recuperación a final de curso (1/3 da nota).

Redondearase cara arriba a partir da quinta décima.

Avaliación extraordinaria

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria de setembro estará dividida en tres partes, e deberá realizarse na súa integridade.

a) Exercicio de práctica instrumental individual, que consistirá en tocar algunha das pezas musicais traballadas durante o curso e un exercicio de lectura a primeira vista (1/3 da cualificación)

Page 34: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

b) Exercicio escrito de aplicación conceptual consistente na análise de audicións e/ou partituras (1/3 da cualificación)

c) Exercicio escrito conceptual, consistente nun cuestionario sobre os estándares relativos á cultura musical traballados durante o curso (1/3 da cualificación)

A nota da avaliación de setembro será a media aritmética dos tres exercicios, cualificados sobre 10, redondeada cara arriba a partir da quinta décima.

8. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

Estándar

Temporalización prevista

Temporalización real

1T 2T 3T 1T 2T 3T

MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.). X X X

MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura. X X X

MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais. X X X

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

X X X

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz. X X X

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación. X X X

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

X X X

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público

X X X

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas. X X X

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

X X X

MUB1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

X X X

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. X X X

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as. X X X

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

X X X

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

X X X

MUB1.7.1. Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre elas. X X X

Page 35: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

MUB1.7.2. Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros. X X X

MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música. X X X

MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición. X X X

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición. X X X

MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando as novas músicas coñecidas. X X X

MUB2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas históricas. X X X

MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes. X X X

MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical. X X X

MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

X X X

MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas. X X X

MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

X X X

MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia. X X X

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición X X X

MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes.

X X X

MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais. X X X

MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

X X X

MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais. X X X

MUB3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade. X X X

MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións. X X X

MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias. X X X

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

X X X

MUB4.1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

X X X

MUB4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.

X X X

9. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes

Page 36: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

O profesor estará a disposición do alumnado nun recreo á semana para atender calquera dúbida ou cuestión que xorda durante a recuperación da materia pendente, e facilitará ao alumno, en caso de ser preciso, o material necesario para traballar. O alumno coa materia a recuperar deberá realizar un traballo escrito no que se recollan as cuestións conceptuais do curso, e que deberá ser entregado antes da convocatoria do exame de final de curso. Este traballo ten como propósito orientar ao alumno sobre as cuestións conceptuais e de aplicación conceptual que debe preparar e que logo lle serán demandadas no exame, e ten unha ponderación do 40% da nota. Ademais, deberá realizar unha proba de características similares ás da convocatoria extraordinaria de setembro, consistente nunha parte práctica e nunha parte escrita, que será ponderada cun 60% da nota global. Polo tanto, a non comparecencia ao exame supón un suspenso, e a non presentación do traballo, practicamente tamén, xa que o alumno estaría obrigado a sacar un 8'3 para aprobar.

11. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

A meirande parte dos alumnos de 3º de ESO proceden do mesmo centro e cursaron a materia coa mesma profesora que en segundo, co que é innecesaria unha avaliación inicial. Os alumnos que non cursaron a materia de 2º cos seus compañeiros serán preavaliados mediante observación directa por parte da profesora.

En caso de que os resultados arroxen un desfase na aprendizaxe non imputable aos alumnos, se tomarán medidas de reforzo consistentes en exercicios de nivel elemental, para que os alumnos rezagados poidan acadar os obxectivos do nivel a final de curso, tendo en conta o exposto nas medidas de atención á diversidade recollidas nesta programación para este curso.

12. Medidas de atención a diversidade

Na medida do posible se intentará que as medidas de atención á diversidade estean integradas nas actividades de aula, traballando as mesmas competencias a varios niveis de dificultade.

A) Medidas de atención á diversidade na lectura musical coa frauta

Nesta actividade á atención á diversidade realízase introducindo en cada folio de partituras (onde van varias melodías) pezas de distintas dificultades. Aos alumnos avanzados non lles importa tocar cousas fáciles apropiadas no seu caso para á lectura á vista, e os alumnos rezagados teñen a posibilidade de traballar con pezas ao seu nivel tanto a lectura como o fraseo e a memorización. Haberá pezas de dificultade media e algunha peza de maior dificultade, para os alumnos máis avanzados. Estas pezas de maior dificultade serán tamén un acicate para os alumnos que, tendo menos nivel, desexen superarse ben por gusto, ben para acadar unhas mellores cualificacións na materia.

Page 37: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

B) Medidas de atención á diversidade na interpretación de partituras en gran grupo

Este exercicio préstase moi ben a atender á diversidade musical da aula, preparando partes con distintos niveis de dificultade, ou incluso preparando partes para alumnos que poidan tocar instrumentos que non pertenzan ao material orff e que teñan un nivel de desenvolvemento da súa competencia musical moi superior ao do resto dos alumnos. Antes de comezar a montaxe, o profesor dará unha descrición de cada parte, deixando que os alumnos escollan por eles mesmos que queren facer. Obviamente, pode pasar que un alumno con pouca destreza escolla unha parte difícil atraído polo instrumento, pero isto é unha oportunidade de aprendizaxe no recoñecemento das habilidades propias.

C) Medidas de atención á diversidade nas Audicións

Neste caso, á atención á diversidade realízase a través dos distintos niveis de discurso do profesor, que dará orientacións máis avanzadas, matizadas ou técnicas para os alumnos máis excepcionais, e insistirá nos aspectos elementais para os alumnos cun menor nivel de desenvolvemento. Intentarase, en todo caso, que estas audicións aporten algo a todos, cada quen que tome segundo as súas necesidades ou posibilidades.

D) Medidas de atención á diversidade no diálogo conceptual

Neste diálogo conceptual, traballarase novamente a distintos niveis. Insistirase nos aspectos elementais e nos contidos mínimos, pero introduciranse matices e maior profundidade para os alumnos avanzados. Cando o profesor demanda respostas ao alumnado, tratará de axustar as preguntas ás características individuais de cada alumno.

Nos exercicios de exposición conceptual escritos individuais, se ofrecerán ao alumnado dous modelos. Un cuestionario sinxelo, construído a partir de preguntas de resposta curta e preguntas tipo test onde soamente se incluirán contidos mínimos, e un cuestionario argumentativo no que o alumno deba razoar, e aplicar e relacionar os conceptos traballados na clase. A ponderación na nota da avaliación de ambos modelos será diferente: o cuestionario sinxelo ben resolto puntúa un máximo de 6 sobre 10 no apartado de conceptos, e o cuestionario argumentativo puntuará un máximo de 10 sobre 10 neste apartado.

F) Atención á diversidade nos Traballos voluntarios individualizados

Os traballos voluntarios estarán deseñados de forma individualizada, tendo en conta o nivel de desenvolvemento das capacidades de cada alumno.

No tocante ao desenvolvemento da musicalidade, en caso de desfase competencial severo non subsanable durante o tempo de traballo de clase, a profesora ofrecerá ao alumno sesións de reforzo durante como mínimo un recreo semanal, para traballar individualizadamente os problemas do alumno para acadar os mínimos esixibles do curso.

Page 38: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

15. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Número total de alumnos Alumnos que superaron a materia Alumnos que non superaron a materia

Nº TOTAL PORCENTAXE Nº TOTAL PORCENTAXE

Indicadores

Escala

1 2 3 4

Adecuación do deseño da metodoloxía de traballo a partir dos elementos do currículo

Adecuación da secuenciación e da temporalización dos conceptos novos introducidos no curso

O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas

Adecuación da secuenciación dos estándares para a adquisición dos conceptos e destrezas musicais

Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar

Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación

Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación

Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver

Adecuación da secuencia de traballo na aula

Adecuación dos materiais didácticos utilizados

Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria

Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento de materias pendentes

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes

Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares

Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE

Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas

Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso

Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro

Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia

Page 39: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

ANÁLISE MUSICAL (1º BAC)

Page 40: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

A análise musical é unha das ferramentas máis completas que existen para achegarse a unha obra musical e comprendela dun xeito integral: na súa forma, nas súas parámetros constitutivos e tamén nos aspectos básicos de escritura musical que caracterizan os traballos de composición nos distintos períodos da historia da música. O bachillerato é o momento apropiado para profundizar no estudo das obras e das súas características, unha vez coñecidos os elementos e procedementos básicos que articulan unha peza musical. Deste xeito, a análise achega a visión máis completa das obras tanto desde o punto de vista da persoa oínte como da estudiosa que quere profundizar no coñecemento do feito musical, do seu gestación e dos seus resultados sonoros e perceptivos. O punto de partida da análise é a comprensión da propia música, da obra en si: coñecer e recoñecer a organización da linguaxe utilizada (elementos e procedementos) e as características sonoras que nos permiten enmarcar esa obra nun contexto histórico (harmonía, melodía, ritmo, timbres, cadencias, forma, etc.). Os dous cursos de análise musical presentes no bachillerato teñen como obxectivo dotar ao alumnado duns recursos que favorezan gozar máis a fondo da música, así como adquirir unhas destrezas que fomenten unha posición crítica ante as obras, o que requiere o coñecemento daqueles aspectos que son sintomáticos da calidade musical. Unha parte importante da análise musical constitúea o estudo da forma musical: as diferentes estruturas das que se fixo uso na composición ao longo da historia e que, en moitos casos, xeraron as denominadas formas históricas. Comprender os elementos que integran a forma musical, apreciar as variantes da forma básica e ser capaces de entender a súa evolución é o obxectivo básico no que se refire ao aspecto formal. A materia en si desenvolve as destrezas e as capacidades esenciais para a comprensión e goce da música e da arte en xeral: mellora o oído interno, a atención, a concentración, a memoria, a curiosidade, o afán por relacionar e coñecer e axuda ao alumnado a experimentar unha experiencia propia da arte; en suma, a análise é fonte dun coñecemento en profundidade da música, xa que supón un contacto directo cos procedementos compositivos e os procesos creativos das compositoras e dos compositores. Aínda que a análise musical pódese abordar de moi diversos modos e desde moi diferentes puntos de vista, e malia que é posible analizar aisladamente cada parámetro musical nunha obra e así realizar unha análise rítmico, armónico, melódico, formal, textural, etc., é preferible que, utilizando esas análises parciais, teña en conta todos os elementos analizables e, a partir dunha observación detida, relacióneos co fin de comprender como debe soar a obra e por que, cales son os procedementos que se utilizan nela e que sensación provócanos como oíntes, que dirección toma a música en cada momento; que tipo de xogo establece a persoa que compón coas que escoitan e como se debe recrear á hora de interpretalo. A partitura é o reflexo material da música; é un guión que hai que interpretar. Sen a interpretación a obra musical non existe, necesita chegar ao público. A escritura da música requiere duns amplos coñecementos para quen escribe e duns non menos amplos coñecementos para quen a interpreta. Xa que logo, óptase porque o estudo da materia

Page 41: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

nesta etapa formativa baséese fundamentalmente na súa dimensión auditiva e non tanto no traballo con partituras, aínda que non se debe excluír esa posibilidade. O importante non é o que se ve na partitura, senón o que se escoita, xa que a audición visual e a visión auditiva son dúas aspiracións de quen fai música. O enfoque dado no bachillerato á materia análise musical pretende profundizar na percepción sonora das obras, e, nalgúns casos, observar como se reflicte na partitura. A organización da materia -análise musical I e II- presenta un primeiro curso máis generalista que permite adquirir unha formación mínima para escoitar música con criterios rigorosos, utilizando as ferramentas necesarias para comprendela en profundidade. No segundo curso se profundiza na análise das formas e o característico de cada estilo, basicamente da tradición da música occidental, incorporando referencias da música popular, o jazz e outras músicas urbanas, así como da música doutras culturas, polas grandes achegas que realizaron á música occidental, polo seu interese intrínseco e porque a pluralidad cultural é cada vez máis unha realidade social.

Segundo os contidos da materia establecidos pola lexislación, as diferenzas previas de aprendizaxe no tocante á competencia lingüística e na adquisición de conceptos e ferramentas intelectuais para a comprensión do fenómeno artístico, e sobre todo, as diferenzas no dominio do vocabulario técnico da materia e a súa aplicación á escoita, incidirán de forma directa na dificultade que cada alumno concreto experimentará ao enfrontarse á materia.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL AM1.1.2. Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música. AM1.4.2. Elabora una análise musical de xeito ordenado e metódico, usando un vocabulario técnico acorde.

CAA AM1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

CSC AM1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes. AM1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento

establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

Page 42: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Estándar

Temporalización

Grao mínimo de consecución para superar

a materia

Procedementos e instrumentos de avaliación

AM 1.1.1. Realiza desde unha perspectiva persoal unha análise musical dunha obra concreta ou dunha interpretación dela.

Todo o curso Argumenta ou da razóns apoiándose nos seus coñecementos técnicos, estéticos ou contextuais da súa valoración das obras musicais

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.1.2. Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música.

Todo o curso Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música.

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.1.3. Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración das análises.

Todo o curso Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración dos comentarios.

Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.2.1.Identifica e sitúa cronoloxicamente, segundo as súas características técnicas, os diferentes períodos da historia da música e da danza.

Todo o curso Distingue os casos estilisticamente claros, situándoos no tempo polas súas características diferenciais

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.2.2. Coñece e explica as principais características dos estilos, os xéneros ou as escolas, e detecta as diferenzas entre varias obras.

Todo o curso Recoñece auditivamente as principais características estilísticas traballadas en clase e sabe nomealas.

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.2.3. Contextualiza a obra no seu momento histórico e/ou estilístico, segundo as súas características analíticas.

Todo o curso Asocia a produción musical ao contexto social de creación, atendendo ás súas características

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.3.1. Comprende e explica, gracias ás técnicas analíticas, a complexidade do fenómeno artístico, e extrae conclusións propias con base nos coñecementos adquiridos na materia.

Todo o curso, cun nivel crecente de profundidade na formación do concepto “arte”

Crea un concepto de arte propio de xeito razoado, tendo en conta o aprendido durante o curso

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.3.2. Entende e explica a función das obras e a influencia na sociedade e noutras disciplinas artísticas no momento da súa creación.

Todo o curso Contextualiza a obra musical en relación a outras manifestacións artísticas, culturais e científicas

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.3.3. Comprende e describe o proceso creativo dos músicos

Todo o curso Interésase polo proceso de creación artística

Diálogo conceptual

AM 1.4.1. Describe as formulacións plasmadas polo/pola autor/a do texto, en relación coas correntes estéticas e estilísticas dunha época concreta.

Todo o curso Recoñece na obra musical concreta dos autores concretos as características estilísticas fundamentais de cada período

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.4.2. Elabora una análise de partituras de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un

Todo o curso Elabora una análise de texto de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario

Comentarios de audicións, escritos ou orais

Page 43: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

vocabulario técnico acorde. técnico acorde, aínda que sexa coa axuda dun guión

AM 1.5.1. Comprende e explica o papel da música, e o xeito en que se relaciona con outras artes, para configurar xunto a elas unha obra artística total.

Todo o curso Contextualiza a obra musical en relación a outras manifestacións artística

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.5.2. Explica a utilización que se fixo da música nunha situación concreta.

Todo o curso Da conta da función da música para explicar as súas características

Diálogo conceptual Cuestionarios escritos ou orais Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.5.3. Selecciona pezas musicais para sonorizar ou ambientar situacións artísticas concretas.

Todo o curso Reflexiona sobre as relacións entre música e linguaxe conceptual. Aplica as súas reflexións á sonorización de situacións artísticas concretas

Diálogo conceptual

Comentarios de textos con audicións

Sonorización de fragmentos literarios, visuais ou dramatizados

AM 1.6.1. Transmite certeza e seguridade na comunicación das ideas, e dominio do tema de investigación.

Todo o curso Elabora un pequeno traballo de investigación empregando as fontes axeitadamente e dándolle ao traballo unha forma comunicable

Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

AM 1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

Todo o curso Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

AM 1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Todo o curso Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Elaboración traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

AM 1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

Todo o curso Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

AM 1.6.5. Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Todo o curso Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Elaboración de traballos de investigación individuais ou en grupo Comentarios de audicións que precisan documentación previa individuais ou de grupo

AM 1.6.6. Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Todo o curso Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación, individuais ou de grupo

Page 44: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Os estándares transversais traballaranse simultaneamente durante todo o curso en niveis de complexidade crecente, partindo do uso, a praxe e a mímese ata chegar á reflexión e a análise conceptual. Para a avaliación dos comentarios, empregarase a rúbrica que se recolle ao final da programación para esta materia.

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo da materia. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nos ocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan como cuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio, senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outra vez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultade técnica.

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, pode ser aplicado o mesmo razoamento. Boa parte dos estándares de aprendizaxe que veñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento de avaliación único. Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendo en conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro da cualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno, é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe musical a partir de certas idades realízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unha disciplina de “facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr. Se incidirá no uso e na práctica, empregando a mímese como ferramenta fundamental e utilizando unha linguaxe metafórica e analóxica para o achegamento dos contidos técnico-teóricos, demandando aos alumnos, iso si, que saiban usar con propiedade os conceptos e procedementos musicais. Só nos casos de alumnos cunha madurez intelectual máis desenvolvida, se lles demandará unha reflexión autónoma discursiva sobre os mesmos.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán traer o material necesario para escribir. Na aula empregaranse textos, partituras, producións audiovisuais e sonoras, o panel pautado e libros.

Page 45: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Avaliación por trimestres e recuperación das avaliacións suspensas

Os alumnos serán avaliados polo traballo realizado na clase, mediante a corrección oral ou escrita dos comentarios, a resposta a cuestionarios orais ou escritos, e a participación oral na clase. Os comentarios poderán facelos tendo diante os apuntamentos tomados na clase do seu puño e letra e calquera material documental buscado por eles mesmos. Os alumnos que sexan avaliados negativamente polo traballo de clase (por non entregar ou realizar os comentarios propostos, ou non acadar o nivel mínimo na resolución dos mesmos) deberán realizar un exercicio de final de avaliación equivalente a un exame convencional, sen poder empregar os apuntamentos nin ningún material complementario. Este exercicio consistirá na realización de un ou varios comentarios de audicións dos estilos traballados durante o trimestre e a resolución dun cuestionario sobre os conceptos traballados na materia.

A recuperación das avaliacións suspensas realizarase mediante un exame individual sen apuntamentos diante, consistente en un ou varios comentarios de audicións, con ou sen soporte de partituras, e na resolución dun cuestionario sobre os conceptos traballados na materia.

Os comentarios avaliaranse mediante a rúbrica para avaliar os comentarios musicais que recolle a presente programación.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final será a nota media das tres avaliacións, redondeada cara arriba.

Avaliación extraordinaria

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria de setembro consistirá na realización de un ou varios análises de audicións ou partituras, e a resolución dun cuestionario sobre a materia traballada durante o curso. Entrará toda a materia.

Será necesario acadar un mínimo de 5 para superar positivamente a materia.

Page 46: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

8. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

A avaliación inicial se realizará de forma informal ao longo do curso, a medida que se vaian introducindo novos conceptos técnicos. Se empregará como procedemento o diálogo directo cos alumnos. En caso de detectarse unha problemática con algún concepto técnico necesario para un seguimento adecuado da materia, se traballará individual ou colectivamente tal concepto mediante exercicios propedéuticos deseñados a tal fin.

9. Medidas de atención á diversidade

En función do interese e os coñecementos previos dos alumnos, a profesora poderá facilitar material e traballo adicional a calquera alumno que o demande. O discurso moverase sempre a varios niveis de profundidade conceptual na comprensión do fenómeno histórico musical, tendo como nivel máis baixo o mínimo esixido para o curso.

10. Concreción dos elementos transversais Á espera da súa aprobación no claustro

11. Actividades extraescolares ou complementarias Non está prevista ningunha actividade extraescolar ou complementaria para 1º de Bacharelato.

12. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Número total de alumnos Alumnos que superaron a materia Alumnos que non superaron a materia

Nº TOTAL PORCENTAXE Nº TOTAL PORCENTAXE

Indicadores

Escala

1 2 3 4

Adecuación do deseño da metodoloxía de traballo a partir dos elementos do currículo

Page 47: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Adecuación da secuenciación e da temporalización dos conceptos novos introducidos no curso

O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas

Adecuación da secuenciación dos estándares para a adquisición dos conceptos e destrezas musicais

Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar

Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación

Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación

Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver

Adecuación da secuencia de traballo na aula

Adecuación dos materiais didácticos utilizados

Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria

Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento de materias pendentes

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes

Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares

Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE

Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas

Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso

Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro

Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia

Page 48: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Rúbrica para avaliar os comentarios musicais

Rúbrica de avaliación dos comentarios musicais Nivel 0 (Mal) Nivel 1 (Regular) Nivel 2 (Ben) Nivel 3 (Moi Ben)

Vocabulario técnico Non o emprega ou confunde términos

Emprega de xeito correcto o vocabulario elemental (tempo, ritmo, métrica, escala, harmonía, textura, dinámica, forma ou estrutura, xénero, estilo, estética) na maioría dos contextos, pero falla en determinados casos

Emprega sempre de xeito correcto o vocabulario técnico elemental en todos os contextos, pero falla no vocabulario avanzado ou non o emprega

Emprega sempre axeitadamente todo o vocabulario técnico traballado na clase

Contextualización Non o fai ou non contextualiza

Contextualiza de xeito vago, introducindo algúns datos que non teñen relevancia para a explicación da obra. Non relaciona o contexto coa obra.

Contextualiza de xeito xeral, pero introducindo algúns datos históricos, culturais, científicos, políticos, económicos, artísticos, etc., que explican as características concretas da obra.

Contextualiza a obra de forma concreta, aportando os datos históricos, culturais, científicos, políticos, económicos, artísticos, etc. que explican as súas características

Pertinencia e profundidade dos datos aportados

Non o fai ou os datos aportados son irrelevantes

Introduce algún dato relevante pero fai achegas pouco pertinentes, deixando atrás algúns datos importantes

A maioría dos datos que manexa son relevantes e pertinentes, introducindo aqueles de maior importancia para a explicación da obra

Todos os datos que manexa son relevantes e pertinentes, sen deixar fora ningunha cuestión relevante, e aportando matices

Estrutura lóxica Non o fai ou o texto carece de estrutura lóxica

O texto está estruturado de maneira débil, con certos saltos lóxicos

O texto ten coherencia pero segue unha lóxica externa

O texto ten coherencia, seguindo a lóxica expositiva interna ao fío da propia audición

Tempo, ritmo e métrica

Non o fai ou non distingue axeitadamente ningún elemento do tempo, o ritmo ou a métrica

Distingue case sempre entre tempos medios, rápidos e lentos; distingue case sempre os ritmos métricos dos libres nos casos claros; distingue case sempre a métrica par da impar nos casos claros

Distingue sempre entre tempos medios, rápidos e lentos; distingue sempre os ritmos métricos dos libres nos casos claros; distingue sempre a métrica par da impar nos casos claros; da conta dos cambios de tempo, ritmo e métrica

Distingue entre tempos medios, rápidos e lentos; distingue os ritmos métricos dos libres en todos os casos; distingue a métrica par da impar en todos os casos; é capaz de asociar os conceptos tempo, ritmo e métrica cos outros parámetros de análise (estrutura, dinámica, voces e instrumentos, etc.); da conta dos cambios no tempo, no ritmo e na métrica dentro da mesma obra.

Escala / harmonía Non o fai ou non distingue ningún elemento da escala e da harmonía

Distingue case sempre a música tonal da non tonal nos casos claros; distingue a veces a harmonía acórdica nos casos claros.

Distingue sempre a música tonal da non tonal nos casos claros; distingue case sempre a harmonía acórdica nos casos claros; distingue o sistema modal-tonal clásico da música construída con outras escalas nos casos claros.

Distingue a música tonal da non tonal en todos os casos; distingue a harmonía acórdica; distingue o sistema modal-tonal clásico da música construída con outras escalas, sendo capaz de recoñecer algunhas delas (escalas de

Page 49: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

tons, escalas modais, pentatónicas...). Relaciona a escala e a harmonía co resto dos parámetros da análise.

Voces e instrumentos

Non o fai ou non distingue as voces e os instrumentos

Distingue a música vocal da instrumental; distingue case sempre as principais agrupacións instrumentais e vocais nos casos claros; distingue os instrumentos elementais da orquestra

Distingue a música vocal da instrumental e as principais agrupacións instrumentais en todos os casos. Distingue sempre os instrumentos elementais da orquestra e as familias instrumentais; relaciona voces e instrumentos coa estrutura nos casos claros; aplica a análise de voces e instrumentos para resolver o xénero e o estilo nos casos claros.

Distingue a música vocal da instrumental e as principais agrupacións instrumentais en todos os casos. Distingue sempre os instrumentos da orquestra e as familias instrumentais; relaciona voces e instrumentos coa estrutura en todos os casos. Aplica a análise de voces e instrumentos á textura e a outros parámetros técnicos (dinámica, estilo, xénero, análise rítmica)...

Dinámica Non o fai ou non distingue a dinámica

Distingue os contrastes dinámicos claros

Da conta dos contrastes dinámicos e dos cambios súbitos na dinámica, distinguindo a dinámica de terrazas da dinámica por reguladores.

Da conta dos contrastes dinámicos e dos cambios súbitos na dinámica, distinguindo a dinámica de terrazas da dinámica por reguladores. Relaciona a dinámica cos outros parámetros de análise, fundamentalmente coa estrutura, e aplica o análise dinámico á argumentación sobre o estilo.

Textura Non o fai ou non distingue axeitadamente a textura

Distingue a polifonía da monodia da melodía acompañada en casos claros

Distingue polifonía, monodia e melodía acompañada; da conta da polifonía acompañada; distingue a homofonía do contrapunto. Distingue a textura motívico-temática.

Distingue polifonía, monodia e melodía acompañada; da conta da polifonía acompañada; distingue a homofonía do contrapunto; distingue o contrapunto libre do contrapunto imitativo. Distingue a textura motívico-temática. Distingue a música textural e o puntillismo. Relaciona o análise da textura cos outros parámetros explicativos, e aplica a análise textural á argumentación sobre o xénero e o estilo.

Forma Non o fai ou non é capaz de describir a forma

Distingue as formas binarias e ternarias nos casos claros; distingue as formas estróficas nos casos claros; non confunde o concepto “forma” co concepto “xénero”.

Distingue as formas tipo traballadas na clase nos casos claros; recoñece algúns dos principios históricos xeradores de forma (repetición e contraste; variación; desarrollo; imitación; xustaposición; etc.) nos casos claros. É capaz de dar conta das formas libres

Distingue as formas tipo traballadas en todos os casos; recoñece na audición os principios históricos xeradores de forma (repetición e contraste; variación; desarrollo; imitación; xustaposición; etc.) e da conta do seu uso; explica as formas libres; aplica a

Page 50: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

construídas con parámetros traballados na clase en casos claros. Aplica a análise formal a elucidación do xénero e do estilo.

análise formal a elucidación do xénero e do estilo; relaciona a forma co resto de parámetros explicativos.

Xénero Non o fai ou non recoñece o xénero axeitadamente

Case sempre recoñece os xéneros elementais nos casos claros. Non confunde o concepto “xénero” cos conceptos “forma” e “estilo”.

Sempre recoñece os xéneros máis importantes de cada período en casos claros, dando argumentos razoados apoiados na análise técnica.

Recoñece todos os xéneros traballados na clase de cada período, dando argumentos razoados apoiados na análise técnica, e da conta das desviacións dos tipos históricos de xeito argumentado.

Estilo Non o fai ou comete erros graves na adxudicación estilística

Case sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros. Non confunde o concepto “estilo” con outras dimensións explicativas

Sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros de forma argumentada.

Sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros de forma argumentada, dando conta das particularidades dos autores traballados e das diferencias territoriais.

Valoración estética Non o fai ou lanza opinións sen fundamentar

Intenta facer unha valoración estética razoada, pero en ocasións emprega argumentacións febles, non pertinentes ou falaces.

Intenta facer unha valoración estética razoada, sen empregar argumentacións febles, non pertinentes ou falaces.

Fai unha valoración estética razoada, atendendo tanto a cuestións técnicas como contextuais.

Previsión de actividades telemáticas no caso de que sexan necesarias

1. Metodoloxía e actividades

As actividades do terceiro trimestre adoptarán a forma de:

a) exercicios de análise musical propostos polo profesor, quen lles proporcionará os materiais (partituras, audios, etc.) para o seu desenvolvemento

b) exercicios de oído musical realizados con el programa gratuíto y de código libre Lenmus, que se pode descargar no seguinte sitio web:

http://www.lenmus.org/es/noticias

2. Información e publicidade

Os alumnos serán informados a través da aula virtual, e o seguimento das actividades tamén será desenvolvido a través da aula virtual.

3. Avaliación final

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia.

Page 51: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL (1º BAC)

1. Introdución e contextualización

Un factor decisivo na planificación da programación de 1º de BAC é que a heteroxeneidade do grupo e moito máis acusada que na ESO. Por desgracia, algúns alumnos non reciben apenas formación na práctica instrumental durante o seu paso pola secundaria obrigatoria, o que fai que o nivel de desenvolvemento das súas habilidades musicais sexa mínimo ou incluso nulo, mentres que outros desenvolven as súas destrezas fora do ámbito escolar. Esto fai que o ensino da música en 1º de BAC sexa moito máis complicado que na ESO, e que a planificación das actividades resulte moito máis difícil en vistas a que todos os alumnos teñan aproveitamento efectivo do tempo de clase. Intentarase organizar o desenvolvemento de curso con actividades que permitan o traballo simultáneo de habilidades a distintos niveis.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL LPMB2.2.5. Describe as características das obras escoitadas utilizando a terminoloxía axeitada. LPM3.2.3. Aplica correctamente a terminoloxía propia da teoría musical.

CAA LPMB.5.2.2. Utiliza de forma autónoma os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e a aprendizaxe do feito musical.

CSC LPMB.4.3.5. Mantén unha actitude positiva para integrarse como un membro máis no grupo. LPMB.4.5.1. Compórtase de maneira correcta como espectador/a e como intérprete na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

Estándar

Temporalización Grao mínimo de

consecución para superar a materia

Procedementos e instrumentos de avaliación

LPMB1.1. 1. Coñece os órganos e as funcións do aparello fonador.

Primeira avaliación Emprega os coñecementos adquiridos para intentar unha correcta emisión da voz e para o coidado da voz

Práctica vocal en grupo

Page 52: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

LPMB1.1.2. Realiza exercicios de respiración, relaxación, articulación, fraseo, etc., e valóraos como elementos imprescindibles para a adquisición da técnica vocal.

Todo o curso Intenta cantar o mellor posible dado o nivel de desenvolvemento da súa musicalidade

Práctica vocal en grupo

LPMB1.1.3. Aplica a técnica vocal para cantar entoada e afinadamente, aplicando as indicacións expresivas e dinámicas presentes na partitura.

Todo o curso Intenta cantar o mellor que pode dado o nivel de desenvolvemento da súa musicalidade, con conciencia das indicacións expresivas e dinámicas da partitura

Práctica vocal en grupo

LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.

Primeira avaliación Intenta afinar os intervalos diatónicos de 5ª ascendente e 4ª ascendente e os identifica sonoramente, e é capaz de realizar con bastante corrección ditados melódicos de entre 3 e 5 notas

Exercicios individuais orais ou escritos de recoñecemento auditivo dos intervalos

Ditados melódicos con 2, 3 e 5 notas

Lectura entoada dos ditados melódicos realizados

LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.

Todo o curso Intenta cantar o mellor posible para o seu nivel de desenvolvemento musical os intervalos, escalas e acordes, e distingue auditivamente maior e menor

Canto en grupo

LPMB1.3.2. Executa con independencia estruturas rítmicas simultáneas, utilizando e desenvolvendo a disociación auditiva e motriz.

Todo o curso, nun nivel de complexidade crecente

Canta e leva o pulso ao mesmo tempo, ben cun instrumento, ben mediante percusión corporal, dentro das súas posibilidades musicais

Práctica instrumental e vocal individual ou de grupo

LPMB1.3.3. Practica a lectura e a escritura musical, recoñecendo a súa importancia para afondar na aprendizaxe da linguaxe musical.

Todo o curso, nun nivel de complexidade crecente

Le frases musicais sinxelas ben entoándoas coa voz, ben coa frauta

Realiza ditados sinxelos rítmicos, melódicos ou rítmico-melódicos

Comenta partituras sinxelas identificando como mínimo: tempo, métrica, escala ou tonalidade, textura e curva melódica.

Lectura musical coa frauta ou coa voz

Ditados individuais melódicos, rítmicos ou melódico-rítmicos

Comentario de partituras oral ou escrito

LPMB2.1.1. Percibe o pulso como referencia básica para a execución rítmica, así como a identificación do acento periódico base do compás, e logra unha correcta interiorización do pulso que lle permite posteriormente unha axeitada execución individual ou colectiva.

Todo o curso Sigue unha métrica na interpretación musical

Práctica musical individual ou de grupo

LPMB2.2.1. Percibe aspectos rítmicos, melódicos, tonais, modais, cadenciais, formais, tímbricos etc., das obras escoitadas ou interpretadas.

Todo o curso, nun proceso de complexidade crecente

Recoñece o tempo, a métrica, a presencia ou ausencia de tonalidade, e as formas sinxelas baseadas na repetición eo contraste en audicións claras e partituras sinxelas

Comentarios de audicións e partituras, individuais ou de grupo Práctica musical individual ou de grupo

LPMB2.2.2. Utiliza a lectura e a escritura musical como apoio á audición.

Todo o curso É capaz de seguir unha partitura durante a escoita, aínda que sexa de forma vaga ou imprecisa

Comentarios de audicións con soporte de partitura

Page 53: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

LPMB2.2.3. Escoita obras musicais seguindo a partitura.

Todo o curso É capaz de seguir unha partitura durante a escoita, aínda que sexa de forma vaga ou imprecisa

Comentarios de audicións con soporte de partitura

LPMB2.2.4. Escoita e recoñece os elementos básicos das linguaxes propias da música culta, jazz, rock e flamenco, así como os máis importantes da linguaxe musical contemporánea.

Todo o curso, cunha exposición progresiva dos diferentes estilos e nun formato de avaliación continua

Distingue o flamenco, o jazz e a música contemporánea doutras manifestacións culturais e é capaz de dar razón dilo mediante a verbalización expresa dalgunhas das súas características musicais

Comentarios de audicións, orais ou escritos

LPMB2.2.5. Describe as característicos das obras escoitadas, utilizando a terminoloxía axeitada.

Todo o curso Describe as característicos das obras escoitadas, utilizando a terminoloxía axeitada.

Comentarios de audicións, individuais ou grupais, orais ou escritos, con ou sen partitura

LPMB.3.1.1. Identifica e interpreta os termos e signos relacionados co ritmo e coa expresión musical.

Todo o curso, cunha complexidade crecente

Usa e aplica correctamente os términos tempo, ritmo e métrica.

Distingue os ritmos libres dos métricos tanto na audición como na partitura

Distingue os ritmos pares dos impares en casos claros

Comenta o carácter da música escoitada

Comentarios de audicións

Reflexión expresa sobre a práctica musical individual ou de grupo

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

LPMB.3.1.2. Identifica e interpreta os signos gráficos propios da linguaxe musical contemporánea.

Todo o curso Comprende o sentido da notación musical nas obras experimentais da música contemporánea, e a relación dialéctica que existe entre música e sistema de notación

Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita, con soporte nas partituras e nas audicións

LPMB.3.2.1. Identifica os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando diferentes soportes.

Todo o curso, cun nivel de complexidade e profundidade crecentes

Identifica o tempo, a métrica, o ausencia ou presencia de tonalidade, a instrumentación ou a agrupación instrumental, a textura, e a forma en casos sinxelos tanto nas audicións como nas partituras

Comentarios orais ou escritos de partituras e audicións, tanto individuais como de grupo

LPM3.2.2. Recoñece elementos básicos harmónicos e formais.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Usa correctamente os conceptos forma e harmonía

Usa correctamente os conceptos acorde, repetición e contraste

Constrúe acordes de tríada a partir dunha fundamental dada

Práctica musical en grupo

Comentarios orais ou escritos de partituras e audicións, tanto individuais como ou de grupo

LPM3.2.3. Aplica correctamente a terminoloxía propia da teoría musical.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente e en avaliación continua

Aplica correctamente a terminoloxía propia da teoría musical.

Comentarios de audicións e partituras, orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptuais, orais ou escritos

LPMB.4.1.1. Practica variantes de fórmulas rítmicas coñecidas e improvísaas libremente, acordándoas co pulso e o compás do fragmento escoitado.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Xoga con patróns rítmicos sinxelos repetidos en montaxes rítmicas a tres partes, mantendo o tempo e a métrica polo menos durante un minuto

Práctica musical de creación e improvisación en pequeno grupo

LPMB.4.2.1. Asimila os conceptos tonais e modais básicos, desenvolvendo a creatividade e a capacidade de seleccionar e usar libremente os elementos da linguaxe musical de acordo cunha idea e estruturados nunha forma musical.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Participa na creación en grupo de obras baixo indicacións de carácter, seleccionando en función deste carácter dado o tempo, a métrica, a instrumentación, a dinámica, a textura, a presencia ou ausencia de tonalidade, a tímbrica...

Práctica musical de creación en pequeno grupo

LPMB.4.3.1. Coñece o repertorio traballado e ten capacidade de

Todo o curso Aprende polo menos as partes máis fáciles das montaxes en gran grupo e as melodías máis

Práctica musical en gran grupo

Page 54: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

memorización, sensibilidade musical e capacidade expresiva.

sinxelas das lecturas individuais, e intenta tocalas o mellor posible dentro do seu nivel de desenvolvemento musical

Lectura individual coa frauta ou coa voz

LPMB.4.3.2. Mantén unha actitude positiva ante a música e os compañeiros.

Todo o curso Mantén unha actitude positiva ante a música e os compañeiros.

Observación directa da actitude do alumno ou da alumna durante as actividades de clase

LPMB.4.3.3. Utiliza os instrumentos da aula cunha técnica correcta.

Todo o curso Utiliza os instrumentos da aula cunha técnica correcta.

Práctica instrumental, individual ou de grupo

LPMB.4.3.4. Aplica a técnica vocal para cantar entoadamente e afinadamente nas actividades de interpretación.

Todo o curso Aplica a técnica vocal para cantar entoadamente e afinadamente nas actividades de interpretación dentro do nivel de desenvolvemento da súa musicalidade

Práctica vocal en grupo

LPMB.4.3.5. Mantén unha actitude positiva para integrarse como un membro máis no grupo.

Todo o curso Mantén unha actitude positiva para integrarse como un membro máis no grupo.

Práctica vocal e instrumental en grupo

LPMB.4.4.1. Crea unha pequena obra musical utilizando os coñecementos musicais adquiridos.

Todo o curso, nun nivel de complexidade crecente

Participa na creación de estruturas musicais en pequeno grupo

Escribe pequenas frases musicais estruturalmente coherentes como pases da tónica á dominante

Improvisa pequenas frases musicais estruturalmente coherentes como pases da tónica á dominante

Práctica musical de creación en pequeno grupo

Práctica individual de escritura musical

Práctica da improvisación melódica individual, con ou sen soporte rítmico-harmónico

LPMB.4.4.2. Constrúe a través do movemento unha creación coreográfica adecuando a súa concepción ao carácter expresivo da obra.

Todo o curso Participa nas actividades de creación coreográfica en grupo na medida do desenvolvemento das súas destrezas cinético-musicais

Exercicios de creación coreográfica en pequeno grupo

LPMB.4.5.1. Compórtase de maneira correcta como espectador/a e como intérprete na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.

Todo o curso Participa nas actividades musicais

Intenta esforzarse porque a súa achega sexa valiosa para o grupo

Respecta o silencio como marco á audición e á praxe musical

Práctica musical e comentarios de audicións, orais ou escritos

LPMB.4.5.2. Practica as técnicas necesarias para controlar o medo escénico.

Todo o curso Intenta facelo o mellor posible, dado o nivel de desenvolvemento da súa musicalidade, nas interpretacións que son obxecto de avaliación expresa, individuais ou grupais

Lectura individual coa frauta Práctica musical en grupo

LPMB.5.1.1. Utiliza correctamente editores de partituras, secuenciadores, MIDI e software para aplicacións audiovisuais.

Todo o curso, con carácter voluntario

Emprega as posibilidades que ofrecen os programas informáticos para a elaboración de traballos, baixo indicacións concretas da profesora

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

LPMB.5.2.2. Utiliza de forma autónoma os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e a aprendizaxe do feito musical.

Todo o curso, con carácter voluntario

Emprega as posibilidades que ofrecen os programas informáticos para a elaboración de traballos, baixo indicacións concretas da profesora

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

Page 55: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Os estándares transversais traballaranse simultaneamente durante todo o curso en niveis de complexidade crecente, partindo do uso, a praxe e a mímese ata chegar á reflexión e a análise conceptual. ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

Estándar

Temporalización

Actividades

Procedementos e instrumentos de

avaliación

LPMB1.1. 1. Coñece os órganos e as funcións do aparello fonador.

Primeira avaliación Diálogo conceptual con proxección de imaxes ilustrativas do aparato fonador Exercicios vocais

Práctica vocal en grupo

LPMB1.1.2. Realiza exercicios de respiración, relaxación, articulación, fraseo, etc., e valóraos como elementos imprescindibles para a adquisición da técnica vocal.

Todo o curso Exercicios de lectura musical coa voz Exercicios de creación musical con intervención de parte vocal en pequeno grupo Exercicios de repetición sobre catro pulsos coa voz Interpretación de partituras en gran grupo con intervención da voz

Práctica vocal en grupo

LPMB1.1.3. Aplica a técnica vocal para cantar entoada e afinadamente, aplicando as indicacións expresivas e dinámicas presentes na partitura.

Todo o curso Exercicios de lectura musical coa voz Exercicios de creación musical con intervención de parte vocal en pequeno grupo Exercicios de repetición sobre catro pulsos coa voz Interpretación de partituras en gran grupo con intervención da voz

Práctica vocal en grupo

LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.

Primeira avaliación Exercicios de lectura musical coa voz Exercicios de creación musical con intervención de parte vocal en pequeno grupo Exercicios de repetición sobre catro pulsos coa voz Exercicios de recoñecemento auditivo dos intervalos, orais ou escritos, resoltos individualmente

Exercicios individuais orais ou escritos de recoñecemento auditivo dos intervalos

Ditados melódicos con 2, 3 e 5 notas

Lectura entoada dos ditados melódicos realizados

LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.

Todo o curso Exercicios de lectura musical coa voz Exercicios de creación musical con intervención de parte vocal en pequeno grupo Exercicios de repetición sobre catro pulsos coa voz Interpretación de partituras en gran grupo con intervención da voz

Canto en grupo

LPMB1.3.2. Executa con independencia estruturas rítmicas simultáneas, utilizando e

Todo o curso, nun nivel de complexidade crecente

Exercicios de lectura musical coa voz mentres se realizan ritmos de acompañamento

Práctica instrumental e vocal individual ou de grupo

Page 56: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

desenvolvendo a disociación auditiva e motriz.

Exercicios de creación musical con intervención de parte vocal en pequeno grupo mentres se realizan ritmos de acompañamento Interpretación de partituras en gran grupo con intervención da voz mentres se realizan ritmos de acompañamento

LPMB1.3.3. Practica a lectura e a escritura musical, recoñecendo a súa importancia para afondar na aprendizaxe da linguaxe musical.

Todo o curso, nun nivel de complexidade crecente

Exercicios de lectura coa frauta ou coa voz

Interpretación de partituras en gran grupo

Audicións con apoio da partitura

Lectura musical coa frauta ou coa voz

Ditados individuais melódicos, rítmicos ou melódico-rítmicos

Comentario de partituras oral ou escrito

LPMB2.1.1. Percibe o pulso como referencia básica para a execución rítmica, así como a identificación do acento periódico base do compás, e logra unha correcta interiorización do pulso que lle permite posteriormente unha axeitada execución individual ou colectiva.

Todo o curso Exercicios de lectura coa frauta ou coa voz Exercicios de repetición sobre catro pulsos coa frauta, a voz ou instrumentos orff Exercicios de creación ou improvisación musical en pequeno grupo Interpretación de partituras en gran grupo

Práctica musical individual ou de grupo

LPMB2.2.1. Percibe aspectos rítmicos, melódicos, tonais, modais, cadenciais, formais, tímbricos etc., das obras escoitadas ou interpretadas.

Todo o curso, nun proceso de complexidade crecente

Realización de audicións para analizar as cuestións métrico-rítmicas, modais, formais, tímbricas, etc. con ou sen soporte da partitura Análise de partituras para analizar as cuestións métrico-rítmicas, modais, formais, tímbricas, etc. con ou sen soporte da partitura Interpretación de partituras en gran grupo Exercicios de creación ou improvisación musical en pequeno grupo atendendo ás cuestións rítmicas, melódicas, modais, formais, etc.

Comentarios de audicións e partituras, individuais ou de grupo Práctica musical individual ou de grupo

LPMB2.2.2. Utiliza a lectura e a escritura musical como apoio á audición.

Todo o curso Audicións guiadas e comentadas con apoio de partituras

Comentarios de audicións con soporte de partitura

LPMB2.2.3. Escoita obras musicais seguindo a partitura.

Todo o curso Audicións guiadas e comentadas con apoio de partituras

Comentarios de audicións con soporte de partitura

LPMB2.2.4. Escoita e recoñece os elementos básicos das linguaxes propias da música culta, jazz, rock e flamenco, así como os máis importantes da linguaxe musical contemporánea.

Todo o curso, cunha exposición progresiva dos diferentes estilos e nun formato de avaliación continua

Audicións guiadas e comentadas con apoio de partituras ou sen el dos estilos referidos (música culta, rock, jazz e flamenco e linguaxe musical contemporánea) Diálogo conceptual

Comentarios de audicións, orais ou escritos

LPMB2.2.5. Describe as característicos das obras escoitadas, utilizando a terminoloxía axeitada.

Todo o curso Diálogo conceptual Audicións guiadas e comentadas con ou sen apoio de partituras Comentarios individuais ou grupais, orais e escritos, sobre as audicións propostas

Comentarios de audicións, individuais ou grupais, orais ou escritos, con ou sen partitura

LPMB.3.1.1. Identifica e interpreta os termos e signos relacionados co ritmo e coa expresión musical.

Todo o curso, cunha complexidade crecente

Lectura musical coa frauta ou coa voz

Comentarios de audicións

Reflexión expresa sobre a práctica musical individual ou de grupo

Page 57: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Interpretación de partituras en gran grupo

Exercicios de creación ou improvisación musical en pequeno grupo

Audicións guiadas e comentadas para analizar as cuestións rítmicas e expresivas con apoio de partituras

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

LPMB.3.1.2. Identifica e interpreta os signos gráficos propios da linguaxe musical contemporánea.

Todo o curso Audicións guiadas e comentadas de pezas de música contemporánea con soporte das novas grafías musicais

Exercicios de reflexión individuais ou de grupo, de exposición oral ou escrita, con soporte nas partituras e nas audicións

LPMB.3.2.1. Identifica os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando diferentes soportes.

Todo o curso, cun nivel de complexidade e profundidade crecentes

Lectura musical coa voz e coa frauta Interpretación en gran grupo de partituras musicais Audicións guiadas e comentadas empregando partituras

Comentarios orais ou escritos de partituras e audicións, tanto individuais como de grupo

LPM3.2.2. Recoñece elementos básicos harmónicos e formais.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Interpretación en gran grupo de partituras musicais

Exercicios de creación e improvisación musical en pequeno grupo

Audicións comentadas e guiadas

Práctica musical en grupo

Comentarios orais ou escritos de partituras e audicións, tanto individuais como ou de grupo

LPM3.2.3. Aplica correctamente a terminoloxía propia da teoría musical.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente e en avaliación continua

Diálogo conceptual Audicións

Comentarios de audicións e partituras, orais ou escritos

Exercicios de exposición conceptuais, orais ou escritos

LPMB.4.1.1. Practica variantes de fórmulas rítmicas coñecidas e improvísaas libremente, acordándoas co pulso e o compás do fragmento escoitado.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Exercicios de creación e improvisación musical en pequeno grupo Exercicios de improvisación en gran grupo con ou sen soporte rítmico-harmónico

Práctica musical de creación e improvisación en pequeno grupo

LPMB.4.2.1. Asimila os conceptos tonais e modais básicos, desenvolvendo a creatividade e a capacidade de seleccionar e usar libremente os elementos da linguaxe musical de acordo cunha idea e estruturados nunha forma musical.

Todo o curso, cun nivel de complexidade crecente

Exercicios de creación e/ou improvisación musical en pequeno grupo

Práctica musical de creación en pequeno grupo

LPMB.4.3.1. Coñece o repertorio traballado e ten capacidade de memorización, sensibilidade musical e capacidade expresiva.

Todo o curso Interpretación de partituras en gran grupo

Práctica musical en gran grupo

Lectura individual coa frauta ou coa voz

LPMB.4.3.2. Mantén unha actitude positiva ante a música e os compañeiros.

Todo o curso Lectura musical coa frauta e coa voz Interpretación de partituras en gran grupo Exercicios de improvisación e creación musical en pequeno grupo Audicións

Observación directa da actitude do alumno ou da alumna durante as actividades de clase

LPMB.4.3.3. Utiliza os instrumentos da aula cunha técnica correcta.

Todo o curso Lectura musical coa frauta ou coa voz Interpretación de partituras en gran grupo

Práctica instrumental, individual ou de grupo

Page 58: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Exercicios de creación ou improvisación musical en pequeno grupo

LPMB.4.3.4. Aplica a técnica vocal para cantar entoadamente e afinadamente nas actividades de interpretación.

Todo o curso Exercicios de lectura musical coa voz Exercicios de creación musical con intervención de parte vocal en pequeno grupo Exercicios de repetición sobre catro pulsos coa voz Interpretación de partituras en gran grupo con intervención da voz

Práctica vocal en grupo

LPMB.4.3.5. Mantén unha actitude positiva para integrarse como un membro máis no grupo.

Todo o curso Interpretación de partituras en gran grupo Exercicios de creación e improvisación musical en pequeno grupo Comentarios de audicións e/ou partituras en grupo Exercicios de reflexión musical realizados en grupo

Práctica vocal en grupo

LPMB.4.4.1. Crea unha pequena obra musical utilizando os coñecementos musicais adquiridos.

Todo o curso, nun nivel de complexidade crecente

Exercicios de escritura musical individual de nivel elemental

Exercicios de creación musical en pequeno grupo

Práctica musical de creación en pequeno grupo

Práctica individual de escritura musical

Práctica da improvisación melódica individual, con ou sen soporte rítmico-harmónico

LPMB.4.4.2. Constrúe a través do movemento unha creación coreográfica adecuando a súa concepción ao carácter expresivo da obra.

Todo o curso Diálogo conceptual acerca da relación entre música e movemento: a música como fenómeno espazo-temporal

Exercicios de creación coreográfica en pequeno grupo

LPMB.4.5.1. Compórtase de maneira correcta como espectador/a e como intérprete na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.

Todo o curso Lectura musical coa frauta ou coa voz

Interpretación de partituras en gran grupo Exercicios de creación ou improvisación musical en pequeno grupo

Práctica musical e comentarios de audicións, orais ou escritos

LPMB.4.5.2. Practica as técnicas necesarias para controlar o medo escénico.

Todo o curso Lectura musical coa frauta ou coa voz Interpretación de partituras en gran grupo Exercicios de creación e improvisación musical en pequeno grupo

Lectura individual coa frauta Práctica musical en grupo

LPMB.5.1.1. Utiliza correctamente editores de partituras, secuenciadores, MIDI e software para aplicacións audiovisuais.

Todo o curso, con carácter voluntario

Realización dun traballo voluntario individualizado

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

LPMB.5.2.2. Utiliza de forma autónoma os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e a aprendizaxe do feito musical.

Todo o curso, con carácter voluntario

Realización dun traballo voluntario individualizado

Realización dalgunha montaxe musical que requira o uso das diversas ferramentas informáticas relacionadas coa creación, gravación, manipulación e edición sonora

Page 59: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo da materia. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nos ocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan como cuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio, senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outra vez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultade técnica.

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, pode ser aplicado o mesmo razoamento. Boa parte dos estándares de aprendizaxe que veñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento de avaliación único.

Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendo en conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro da cualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno, é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe musical a partir de certas idades realízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unha disciplina de “facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr. Tanto os procedementos técnicos como os conceptos teóricos da música son abstractos e/ou formais, o cal fai que a comprensión discursiva dos mesmos dependa non só dos coñecementos concretos da materia senón do desenvolvemento xeral da capacidade de abstracción do alumno. Tendo en conta as consideracións que se recollen na Introdución e Contextualización da materia, o uso correcto dos conceptos teórico-técnicos será o mínimo esixido, empregando para elo procedementos tanto miméticos como reflexivos.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos non precisan mercar un material específico para cursar a materia. Na aula de música se empregarán todos os instrumentos musicais dispoñibles na aula, ademais de todos os recursos informáticos e libros da clase, e o panel pautado. Para a práctica se empregarán partituras de diversos formatos e dificultade, textos conceptuais, e producións audiovisuais e sonoras.

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Page 60: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

A avaliación se fará sobre todas as actividades de aula, dentro do propio proceso de aprendizaxe. Antes de iniciar unha actividade, se informará expresamente aos alumnos de forma verbal dos criterios de avaliación e corrección empregados.

Dado que a avaliación se fará sobre as actividades da aula, a non asistencia reiterada terá consecuencias inmediatas e directas na cualificación. No caso de tratarse de reiteradas faltas de asistencia non xustificadas, ademais das sancións previstas no regulamento de réxime interior do centro, o alumno terá unha cualificación negativa na materia. No caso de tratarse de faltas reiteradas de asistencia xustificadas por razóns médicas ou outras razóns admisibles, o alumno poderá presentarse a unha proba práctica individual na que lle demandarán os estándares traballados durante o curso, de características similares á proba extraordinaria de setembro.

Avaliación final A cualificación da avaliación final non será en ningún caso a media das cualificacións obtidas por trimestres, senón que se terá en conta o traballo realizado polo alumno ao longo de todo o curso e os resultados finais deste traballo medidos segundo os indicadores e instrumentos establecidos nesta programación. 1. Na práctica musical e nos exercicios específicos de leito-escritura musical se tomará como referencia o máximo logro acadado polo alumno ao longo do curso, sen realizarse ningunha media aritmética (80% da nota) 2. No uso dos conceptos técnicos, tanto na súa aplicación práctica como no seu emprego e comprensión discursivas, se tomará como referencia o máximo logro acadado polo alumno, sen realizarse ningunha media aritmética (20% da nota) Redondearase cara arriba a partir da quinta décima.

Avaliación extraordinaria Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria de setembro estará dividida en catro partes, e deberá realizarse na súa integridade. a) Exercicio de práctica instrumental individual, que consistirá en tocar unha das pezas musicais traballadas durante o curso a elección da profesora de entre todas as posibles (30% da cualificación) b) Exercicios específicos de leito-escritura musical consistentes en ditados melódicos, rítmicos ou rítmico melódicos; análise, construción e recoñecemento auditivo dos intervalos; lectura rítmica a vista; lectura rítmico-melódica á vista; creación e análise de acordes; completado de frases musicais (30% da cualificación) c) Exercicios de improvisación rítmica ou rítmico-melódica baixo indicacións concretas (tempo, métrica, escala, elementos construtivos...) (10% da cualificación) d) Exercicio escrito de aplicación conceptual consistente na análise de audicións e/ou partituras (30% da cualificación) A cualificación será o resultado da ponderación de cada un destes bloques de exercicios cualificados sobre 10, redondeando cara arriba a partir da quinta decima.

8. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

Temporalización

Page 61: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Estándar 1T 2T 3T 1T 2T 3T

LPMB1.1. 1. Coñece os órganos e as funcións do aparello fonador. X

LPMB1.1.2. Realiza exercicios de respiración, relaxación, articulación, fraseo, etc., e valóraos como elementos imprescindibles para a adquisición da técnica vocal.

X X X

LPMB1.1.3. Aplica a técnica vocal para cantar entoada e afinadamente, aplicando as indicacións expresivas e dinámicas presentes na partitura.

X X X

LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.

X X X

LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.

X X X

LPMB1.3.2. Executa con independencia estruturas rítmicas simultáneas, utilizando e desenvolvendo a disociación auditiva e motriz.

X X X

LPMB1.3.3. Practica a lectura e a escritura musical, recoñecendo a súa importancia para afondar na aprendizaxe da linguaxe musical.

X X X

LPMB2.1.1. Percibe o pulso como referencia básica para a execución rítmica, así como a identificación do acento periódico base do compás, e logra unha correcta interiorización do pulso que lle permite posteriormente unha axeitada execución individual ou colectiva.

X X X

LPMB2.2.1. Percibe aspectos rítmicos, melódicos, tonais, modais, cadenciais, formais, tímbricos etc., das obras escoitadas ou interpretadas.

X X X

LPMB2.2.2. Utiliza a lectura e a escritura musical como apoio á audición. X X X

LPMB2.2.3. Escoita obras musicais seguindo a partitura. X X X

LPMB2.2.4. Escoita e recoñece os elementos básicos das linguaxes propias da música culta, jazz, rock e flamenco, así como os máis importantes da linguaxe musical contemporánea.

X X X

LPMB2.2.5. Describe as característicos das obras escoitadas, utilizando a terminoloxía axeitada. X X X

LPMB.3.1.1. Identifica e interpreta os termos e signos relacionados co ritmo e coa expresión musical. X X X

LPMB.3.1.2. Identifica e interpreta os signos gráficos propios da linguaxe musical contemporánea. X X X

LPMB.3.2.1. Identifica os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando diferentes soportes. X X X

LPM3.2.2. Recoñece elementos básicos harmónicos e formais. X X X

LPM3.2.3. Aplica correctamente a terminoloxía propia da teoría musical. X X X

LPMB.4.1.1. Practica variantes de fórmulas rítmicas coñecidas e improvísaas libremente, acordándoas co pulso e o compás do fragmento escoitado.

X X X

LPMB.4.2.1. Asimila os conceptos tonais e modais básicos, desenvolvendo a creatividade e a capacidade de seleccionar e usar libremente os elementos da linguaxe musical de acordo cunha idea e estruturados nunha forma musical.

X X X

LPMB.4.3.1. Coñece o repertorio traballado e ten capacidade de memorización, sensibilidade musical e capacidade expresiva.

X X X

LPMB.4.3.2. Mantén unha actitude positiva ante a música e os compañeiros. X X X

LPMB.4.3.3. Utiliza os instrumentos da aula cunha técnica correcta. X X X

LPMB.4.3.4. Aplica a técnica vocal para cantar entoadamente e afinadamente nas actividades de interpretación.

X X X

LPMB.4.3.5. Mantén unha actitude positiva para integrarse como un membro máis no grupo. X X X

LPMB.4.4.1. Crea unha pequena obra musical utilizando os coñecementos musicais adquiridos. X X X

LPMB.4.4.2. Constrúe a través do movemento unha creación coreográfica adecuando a súa concepción ao carácter expresivo da obra.

X X X

Page 62: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

LPMB.4.5.1. Compórtase de maneira correcta como espectador/a e como intérprete na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.

X X X

LPMB.4.5.2. Practica as técnicas necesarias para controlar o medo escénico. X X X

LPMB.5.1.1. Utiliza correctamente editores de partituras, secuenciadores, MIDI e software para aplicacións audiovisuais.

X X X

LPMB.5.2.2. Utiliza de forma autónoma os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e a aprendizaxe do feito musical.

X X X

Page 63: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

9. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes

O profesor estará a disposición do alumnado nun recreo á semana para atender calquera dúbida

ou cuestión que xorda durante a recuperación da materia pendente, e facilitará ao alumno, en caso

de ser preciso, o material necesario para traballar. O alumno deberá realizar e superar cunha

cualificación de 5 ou superior unha proba de características similares ás da convocatoria

extraordinaria de setembro, e que constará de catro partes:

a) Exercicio de práctica instrumental individual, que consistirá en tocar unha das pezas musicais traballadas durante o curso a elección da profesora de entre todas as posibles (30% da cualificación) b) Exercicios específicos de leito-escritura musical consistentes en ditados melódicos, rítmicos ou rítmico melódicos; análise, construción e recoñecemento auditivo dos intervalos; lectura rítmica a vista; lectura rítmico-melódica á vista; creación e análise de acordes; completado de frases musicais (30% da cualificación) c) Exercicios de improvisación rítmica ou rítmico-melódica baixo indicacións concretas (tempo, métrica, escala, elementos construtivos...) (10% da cualificación) b) Exercicio escrito de aplicación conceptual consistente na análise de audicións e/ou partituras (30% da cualificación) A cualificación será o resultado da ponderación porcentual de cada un destes bloques de exercicios cualificados sobre 10, redondeando cara arriba a partir da quinta decima.

11. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Lectura musical

Lectura en gran grupo de frases rítmicas con complexidade crecente, ata chegar ao punto en que non sexan capaces de ler

Lectura en gran grupo de frases rítmico-melódicas coa frauta con complexidade crecente, ata chegar ao punto en que non sexan capaces de ler

Lectura en gran grupo de frases rítmico-melódicas entoando coa voz con complexidade crecente, ata chegar ao punto en que non sexan capaces de ler

Destrezas melódico-rítmicas

Exercicios rítmicos de repetición sobre catro pulsos con progresivo incremento da dificultade

Exercicios melódico-rítmicos de repetición sobre catro pulsos coa frauta con progresivo incremento da dificultade

Exercicios melódico-rítmicos de repetición sobre catro pulsos entoando coa voz con progresivo incremento da dificultade

Exercicios de improvisación rítmica de catro compases sobre pulso por quendas

Conceptos técnicos Preguntas directas ao alumnado

MEDIDAS A TOMAR EN FUNCIÓN DO RESULTADO

Page 64: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Todo o material musical e conceptual que se traballe no curso terá como punto de partida o nivel de

competencia musical do grupo, con atención á diversidade, como se establece no punto 12 desta

programación para este curso.

12. Medidas de atención a diversidade

Na medida do posible se intentará que as medidas de atención á diversidade estean integradas nas actividades de aula, traballando as mesmas competencias a varios niveis de dificultade, como quedou recollido na introdución.

15. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Número total de alumnos Alumnos que superaron a materia Alumnos que non superaron a materia

Nº TOTAL PORCENTAXE Nº TOTAL PORCENTAXE

Indicadores

Escala

1 2 3 4

Adecuación do deseño da metodoloxía de traballo a partir dos elementos do currículo

Adecuación da secuenciación e da temporalización dos conceptos novos introducidos no curso

O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas

Adecuación da secuenciación dos estándares para a adquisición dos conceptos e destrezas musicais

Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar

Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación

Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación

Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver

Adecuación da secuencia de traballo na aula

Adecuación dos materiais didácticos utilizados

Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria

Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento de materias pendentes

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes

Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares

Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE

Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas

Page 65: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso

Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro

Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia

Page 66: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

CULTURA AUDIOVISUAL I

Page 67: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

A materia Cultura Audiovisual I pertence ao grupo de troncais de opción do bacharelato de Artes,con 4 horas semanais presenciais na aula. Ten, polo tanto, a consideración dunha das materiascentrais dentro da formación dos alumnos desta modalidade de bacharelato. Neste anoacadémico, o curso de 1º de bacharelato de artes está integrado por 26 alumnos. Neste primeirocurso da materia se incidirá nas cuestións máis técnicas e analíticas da imaxe fixa ou enmovemento en conexión coa expresividade e/ou a intención comunicativa.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL CA1B1.1.1. Analiza imaxes da historia da arte e explica as funcións ás que estaban destinadas

CA1B1.2.1. Compara imaxes da historia da arte (por exemplo: hieratismo exipcio, helenismo grego, simbolismorománico, dramatismo barroco, realismo decimonónico, etc.) e establece as súas diferenzas formais

CA1B1.4.1. Explica as principais características dos sistemas audiovisuais, as súas relacións e as súas diferenzas

CA1B2.8.1. Explica as claves plásticas e compositivas da obra fotográfica e/ou videográfica de Mario Testino, Jaumede Laiguana e Eugenio Recuenco, etc.

CA1B4.4.1. Analiza a estrutura narrativa de obras significativas da historia do cine

CA1B4.5.1. Identifica e analiza os elementos técnicos, expresivos e estéticos utilizados nas producións audiovisuais, eaplicalos na valoración de diversos produtos (película cinematográfica, programa de televisión, etc.)

CMCCT CA1B1.4.3. Analiza os avances que se produciron ao longo da historia no campo das tecnoloxías da información e dacomunicación, e na evolución estética das mensaxes audiovisuais

CA1B2.4.1. Analiza o sistema RGB de construción da cor

CA1B3.1.1. Diferencia as principais características técnicas dos sistemas cine PAL e NTSC na reprodución de imaxes

CD CA1B1.4.4. Valora os contidos multimedia e dos novos medios na representación da realidade

CA1B2.1.1. Establece as diferenzas entre imaxe pousada, instantánea, e captura do movemento

CA1B2.2.1. Realiza fotografías de primeiro plano, plano detalle, panorámicas, picados e contrapicados, analiza osresultados obtidos e valora a súa correspondencia gráfica con traballos similares de artistas coñecidos/as

CA1B2.3.2. Realiza dous tratamentos de elaboración dixital a unha mesma composición, en branco e negro e en cor, eanaliza o resultado estético e semántico diferente

CA1B2.5.1. Realiza composicións en cor e altera o cromatismo mediante tratamento dixital, e logo analiza osresultados obtidos

CA1B2.10.5. Analiza os sistemas actuais dixitais de captación e tratamento fotográfico

CA1B3.3.2. Identifica os sistemas técnicos de captación e edición dixital en producións audiovisuais

CA1B3.5.1. Realiza modificacións en pezas videográficas alterando a velocidade de reprodución e os parámetrosrelacionados co tamaño de imaxe, e analiza o resultado obtido

CCEC CA1B1.2.1. Compara imaxes da historia da arte (por exemplo: hieratismo exipcio, helenismo grego, simbolismorománico, dramatismo barroco, realismo decimonónico, etc.) e establece as súas diferenzas formais

CA1B1.3.1. Analiza as similitudes nos tratamentos formais entre a arte tradicional e a fotografía

CA1B1.3.2. Compara o tratamento formal da pintura e a fotografía do século XIX: retrato, paisaxe, eventos históricos,etc.

Page 68: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

CA1B1.4.2. Establece as diferenzas entre imaxe e realidade, e as súas diversas formas de representación

CA1B2.3.1. Analiza a obra gráfica de fotógrafos/as que traballen en branco e negro, como Martín Chambi, Irvin Penn,Cecil Beaton, Ansel Adams, etc.

CA1B2.4.2. Compara a obra dos/das principais fotógrafos/as e artistas no tratamento da cor, como Ernst Haas, AndyWarhol, Howard Schatz, Ouka Lele, etc.

CA1B2.9.1. Comenta a creación plástica de Chema Madoz, analizando o xogo entre a realidade e a percepciónparadoxal desta na súa obra

CA1B2.10.1. Analiza os elementos espaciais, as características básicas, o significado e o sentido empregados nalectura de imaxes fixas

CA1B3.2.1. Analiza os elementos espaciais e temporais, as características básicas, o significado e o sentido na lecturade imaxes en movemento

CA1B3.3.1. Valora a función da iluminación como compoñente expresivo na construción do plano de imaxe

CA1B3.4.1. Analiza pezas videográficas ou cinematográficas en que se apliquen efectos de movemento (intencionadosou técnicos)

CA1B4.1.1. Relaciona os elementos formais do plano e a súa consecuencia narrativa

CA1B4.2.1. Analiza nunha obra cinematográfica a construción narrativa dos planos e a secuencia

CA1B4.2.2. Comenta a construción do plano-contraplano nun diálogo, a partir dunha obra cinematográfica

CA1B4.2.3. Explica a complexidade técnica da construción dun plano secuencia, utilizando, entre outras pezasposibles, "A soga" de Alfred Hitchcock; "Sede de mal" de Orson Welles e "Son Cuba" de Mikhail Kalatofov

CA1B4.3.1. Comenta a transcendencia narrativa do flashback en obras cinematográficas de relevancia

CA1B4.3.2. Analiza o significado narrativo do flashback en series para televisión

CA1B4.6.1. Analiza producións multimedia interactivas e de novos medios, identificando as características dosprodutos e as súas posibilidades

CA1B.4.7.1. Identifica e explica as posibilidades das tecnoloxías da información e da comunicación, con especialatención aos medios de comunicación de libre acceso, como internet

CSC CA1B2.6.1. Analiza a obra e a transcendencia social dos traballos de Dorothea Lange, Sabastião Salgado, KevinCarter, Manuel Pérez Barriopedro, Cristina García Rodero, Gervasio Sánchez, etc.

CA1B2.7.1. Realiza unha composición en que se analicen as formas de expresar o poder político a través dos tempos(faraóns, emperadores, reis, presidentes, etc.), e analiza as similitudes entre a imaxe clásica e a fotográfica

CA1B2.10.3. Valora os usos da imaxe fotográfica nos medios de comunicación e nos novos medios

CA1B2.10.4. Recoñece e valora que se respecte a autoría na elaboración e na distribución de fotografías por internet

CA1B4.5.2. Especifica a tipoloxía de xénero, a intencionalidade comunicativa e os códigos expresivos empregados narealización de películas e programas de televisión, a partir da súa visión e da súa análise

CSIEE CA1B3.2.2. Identifica e analiza os elementos expresivos e estéticos utilizados nas producións audiovisuais (películacinematográfica, programa de televisión, etc.)

CA1B3.3.3. Analiza as características dos sistemas de captación e proxección de imaxes en 3D

Page 69: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

3. Obxectivosa) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ásdemais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre persoas e grupos,exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidadesentre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para oexercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudio e traballo individual e en equipo, comocondición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de aprendizaxe e como medio dedesenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferencia de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición oucircunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homese mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en tódolos eidos da personalidade e nas súasrelacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos e calquera tipo e oscomportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas no emprego das fontes de información, para adquirir novoscoñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no eido das tecnoloxías,especialmente da información e da comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, asícomo coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos docoñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver a confianza nun mesmo, a participación e o sentido crítico, a iniciativa persoal e acapacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na linguacastelá, textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, na lectura e o estudio daliteratura.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outraspersoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaranachegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorarcriticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o cuidado dos seres vivos e omedio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artíticas, empregandodiversos medios de expresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico deGalicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística ecultural e o dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto caraó exercicio deste dereito.

Page 70: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para omantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersonal e expresión deriqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación coas outras linguas, enespecial coas pertencentes á comunidade lusófona.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

ContidosEstándares de

aprendizaxe avaliablesTemporalización

Grao mínimo deconsecución parasuperar a materia

Procedementos einstrumentos de

avaliación

Bloque 1: Imaxe e significado

B1.1. Imaxe representada: funcións e forma.

CA1B1.1.1. Analiza imaxes da historia da arte e explica as funcións ás que estaban destinadas.

Todo o curso Analiza imaxes da historia da arte e explica as funcións ás que estaban destinadas.

Comentarios orais ou escritos de imaxes da historia da arte. Deseñodiscursivo ou práctico de imaxes en relación coa súa función

B1.2. Evolución da construción de imaxes fixas ao longo da historia da arte

A1B1.2.1. Compara imaxes da historia da arte (por exemplo: hieratismo exipcio, helenismo grego, simbolismo románico, dramatismo barroco, realismo decimonónico, etc.) e establece as súas diferenzas formais.

Todo o curso Compara imaxes da historia da arte e establece as súas diferenzas formais.

Comentarios orais ou escritos de imaxes da historia da arte. Deseñodiscursivo ou práctico de imaxes con plena conciencia do aspecto formal

B1.3. Medios audiovisuais: características principais

CA1B1.3.1. Analiza as similitudes nos tratamentos formais entre a arte tradicional e a fotografía.

Todo o curso Analiza as similitudes nos tratamentos formaisentre a arte tradicional e a fotografía.

Comentarios orais ou escritos de imaxes fotográficas ou de historia da arte. Deseñodiscursivo ou práctico de imaxes con conciencia do plano formal diferencial entre as diferentes técnicas de produción da imaxe

CA1B1.3.2. Compara o tratamento formal da pintura e a fotografía do século XIX: retrato, paisaxe, eventos históricos, etc.

Primeira avaliación

Compara o tratamento formal da pintura e a fotografía do século XIX: retrato, paisaxe, eventos históricos, etc.

Comentarios orais ou escritos de imaxes fotográficas e pinturas do século XIX. Deseño discursivo ou práctico de imaxes atendendo aos criterios formais do século XIX en pintura e fotografía

B1.4. Evolución dos medios e daslinguaxes audiovisuais. Linguaxe dosnovos medios. Comparativa histórica dosfitos da fotografía, o cine, a televisión, aradio, o multimedia e os novos medios. Omundo audiovisual como representacióndo mundo real. Funcións da imaxe.

B1.5. Transcendencia da valoración expresiva e estética das imaxes e da

CA1B1.4.1. Explica as principais características dos sistemas audiovisuais, as súas relacións e as súas diferenzas.

Todo o curso Explica as principais características dos sistemas audiovisuais, as súas relacións e as súas diferenzas.

Aplica os seus coñecementos da evolución e características dos sistemas audiovisuais en comentarios orais ou escritos de imaxes. Aplica os seus coñecementos das características dos

Page 71: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

observación critica das mensaxes sistemas audiovisuais acreación e deseño práctico de imaxes

CA1B1.4.2. Establece as diferenzas entre imaxe e realidade, e as súas diversas formas de representación.

Todo o curso Establece as diferenzasentre imaxe e realidade,e as súas diversas formas de representación.

Comentarios orais ou escritos de todo tipo de imaxes. Creación e deseño discursivo ou práctico de imaxes con conciencia da problemática entre imaxe e realidade e a súa repercusión técnica

CA1B1.4.3. Analiza os avances que se produciron ao longo da historia no campo das tecnoloxíasda información e da comunicación, e na evolución estética das mensaxes audiovisuais.

Todo o curso Analiza os avances quese produciron ao longo da historia no campo das tecnoloxías da información e da comunicación, e na evolución estética das mensaxes audiovisuais.

Comentarios orais ou escritos sobre imaxes xeradas no eido das TIC nos que se estableza unha comparanza con técnicas e medios de produción e difusión de imaxe precedentes. Creación ou deseño discursivo de imaxes empregando as TIC e alinguaxe das TIC

CA1B1.4.4. Valora os contidos multimedia e dos novos medios na representación da realidade.

Todo o curso Valora os contidos multimedia e dos novosmedios na representación da realidade.

Comentarios orais ou escritos sobre imaxes xeradas no eido das TIC nos que se estableza unha comparanza con técnicas e medios de produción e difusión de imaxe precedentes. Creación ou deseño discursivo de imaxes empregando as TIC e alinguaxe das TIC

Bloque 2: A imaxe fixa e a súa capacidade expresiva

B2.1. Características propias da imaxe fotográfica, en relación a outras imaxes fixas.

CA1B2.1.1. Establece as diferenzas entre imaxe pousada, instantánea, e captura do movemento.

Todo o curso Emprega con conscientemente as diferencias entre imaxe pousada, instantánea, ecaptura do movemento na resolución dos exercicios de aprendizaxe.

Comentarios de imaxesfotográficas orais ou escritos. Práctica fotográfica de instantáneas e imaxes pousadas. Creación ou deseño discursivo de imaxes fotográficas quereflictan a problemática da captura do movemento mediante aimaxe fixa

B2.2. Encadramento na imaxe fixa CA1B2.2.1. Realiza fotografías deprimeiro plano, plano detalle, panorámicas, picados e contrapicados, analiza os resultados obtidos e valora a súa correspondencia gráfica con traballos similares de artistas coñecidos/as.

Todo o curso Realiza fotografías de primeiro plano, plano detalle, panorámicas, picados e contrapicados e analizaos resultados obtidos.

Práctica fotográfica conemprego consciente dos distintos tipos de plano e as súas posibilidades expresivas

B2.3. Fotografía en branco e negro: características principais.

CA1B2.3.1. Analiza a obra gráficade fotógrafos/as que traballen en branco e negro, como Martín

Primeira avaliación

Analiza a obra gráfica de fotógrafos/as que traballen en branco e

Comentarios orais ou escritos de fotografías en branco e negro.

Page 72: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Chambi, Irvin Penn, Cecil Beaton,Ansel Adams, etc.

negro. Práctica de fotografías en branco e negro, tomando ou non como referencia a obra de fotógrafos que traballenen branco e negro

CA1B2.3.2. Realiza dous tratamentos de elaboración dixitala unha mesma composición, en branco e negro e en cor, e analizao resultado estético e semántico diferente.

Primeira avaliación

Aplicación da aprendizaxe todo o curso

Realiza dous tratamentos de elaboración dixital a unha mesma composición, en brancoe negro e en cor, e analiza o resultado estético e semántico diferente.

Práctica fotográfica e reflexión sobre a propiapráctica, oral ou escrita,en relación ao empregodo color ou do branco enegro

B2.4. Fotografía en cor: características principais

CA1B2.4.1. Analiza o sistema RGB de construción da cor.

Primeira avaliación

Conoce e comprende os fundamentos do sistema RGB de construción da cor.

Comentarios de imaxes, orais ou escritos, atendendo ao tratamento da cor. Prácticas de creación ou deseño de imaxes atendendo ás posibilidades técnicas eexpresivas da cor

CA1B2.4.2. Compara a obra dos/das principais fotógrafos/as e artistas no tratamento da cor, como Ernst Haas, Andy Warhol, Howard Schatz, Ouka Lele, etc.

Primeira avaliación

Compara a obra dos/das principais fotógrafos/as e artistas no tratamento da cor.

Comentarios comparativos orais ou escritos da obra dos/das principais fotógrafos/as e artistas no tratamento da cor

CA1B2.5.1. Realiza composiciónsen cor e altera o cromatismo mediante tratamento dixital, e logo analiza os resultados obtidos.

Primeira avaliación

Aplicación da aprendizaxe todo o curso

Realiza composicións en cor e altera o cromatismo mediante tratamento dixital, e logo analiza os resultados obtidos.

Práctica de creación outratamento de imaxes mediante procedementos dixitais.Comentarios orais ou escritos das posibilidades ténico-expresivas da alteración do cromatismo

B2.5. A fotografía como instrumento de denuncia social e o seu uso como imaxe do poder político

CA1B2.6.1. Analiza a obra e a transcendencia social dos traballos de Dorothea Lange, Sabastião Salgado, Kevin Carter, Manuel Pérez Barriopedro, Cristina García Rodero, Gervasio Sánchez, etc.

Todo o curso Analiza a obra e a transcendencia social dos traballos de diversos artistas gráficos centrados na denuncia social

Comentarios orais ou escritos de imaxes. Creación ou deseño de imaxes de denuncia social

CA1B2.7.1. Realiza unha composición en que se analicen as formas de expresar o poder político a través dos tempos (faraóns, emperadores, reis, presidentes, etc.), e analiza as similitudes entre a imaxe clásica ea fotográfica.

Primeira avaliación

Realiza unha composición en que se analicen as formas de expresar o poder político

Comentarios orais ou escritos de imaxes de diversa natureza e época histórica atendendo as súas relacións co poder. Creación ou deseño de imaxes nas que se aborde a cuestión do poder.

B2.6. Fotografía de moda. Condicionantesplásticos e económicos. Obra gráfica de Mario Testino, Jaume de Laiguana e Eugenio Recuenco.

CA1B2.8.1. Explica as claves plásticas e compositivas da obra fotográfica e/ou videográfica de Mario Testino, Jaume de Laiguana e Eugenio Recuenco,

Primeira avaliación

Explica as claves plásticas e compositivas do eido dafotografía da moda

Comentarios orais ou escritos de fotografías do mundo da moda. Práctica ou deseño de imaxes empregando os

Page 73: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

etc. códigos tópicos da fotografía de moda

B2.7. Realidade paradoxal. Obra gráfica de Chema Madoz.

CA1B2.9.1. Comenta a creación plástica de Chema Madoz, analizando o xogo entre a realidade e a percepción paradoxal desta na súa obra.

Primeira avaliación

Comenta a creación plástica de Chema Madoz, analizando o xogo entre a realidade e a percepción paradoxal desta na súa obra.

Comentarios orais ou escritos da creación plástica de Chema Madoz

B2.8. Elementos expresivos e usos da imaxe fixa. Códigos que configuran as linguaxes

B2.9. Función ilustradora da imaxe (imaxee texto).

B2.10. Composición de imaxes fixas. Ritmo visual.

B2.11. Narración mediante imaxes fixas (carteis, historieta gráfica e presentacións). Guión da historieta. Elaboración de historias gráficas medianteimaxes de uso público. A fotografía na publicidade.

B2.12. Técnicas dixitais no deseño, na manipulación e creación de imaxes.

B2.13. Tratamento de imaxes dixitais

CA1B2.10.1. Analiza os elementos espaciais, as características básicas, o significado e o sentido empregados na lectura de imaxesfixas.

Primeira avaliación

Aplicación da aprendizaxe todo o curso

Analiza os elementos espaciais na lectura de imaxes fixas.

Comentarios orais ou escritos de imaxes fixas. Creación ou deseño de imaxes atendendo ao elementoespacial

CA1B2.10.2. Analiza as funcións do ritmo na composición de imaxes fixas.

Primeira avaliación

Aplicación da aprendizaxe todo o curso

Analiza as funcións do ritmo na composición de imaxes fixas.

Comentarios orais ou escritos de secuencias de imaxes fixas. Creación ou deseño de series de imaxes fixas atendendo ao su ritmo

CA1B2.10.3. Valora os usos da imaxe fotográfica nos medios de comunicación e nos novos medios.

Todo o curso Valora os usos da imaxe fotográfica nos medios de comunicación e nos novos medios.

Comentarios orais ou escritos de imaxes fotográficas inxeridas nos medios de comunicación. Creación ou deseño de imaxes fotográficas adecuadas funcional e tecnicamente a diversos medios de comunicación

CA1B2.10.4. Recoñece e valora que se respecte a autoría na elaboración e na distribución de fotografías por internet.

Todo o curso Recoñece a autoría na elaboración e na distribución de fotografías por internet, entendendo os distintostipos de dereitos de autor.

Emprega as imaxes descargadas de internet entendendo o tipo de dereitos de autor que estas teñen ecales son as súas repercusións legais e sociais

CA1B2.10.5. Analiza os sistemas actuais dixitais de captación e tratamento fotográfico.

Todo o curso Analiza os sistemas actuais dixitais de captación e tratamento fotográfico.

Comentarios orais ou escritos nos que se reflictan as posibilidades dos medios analóxicos e dixitais de captura de imaxes

Bloque 3: A imaxe en movemento e a súa capacidade expresiva

B3.1. Fundamentos perceptivos da imaxe en movemento. Ilusión de movemento.

CA1B3.1.1. Diferencia as principais características técnicas dos sistemas cine PAL e NTSC na reprodución de imaxes.

2ª e 3ª avaliación

Diferencia as principais características técnicas dos sistemas cine PAL e NTSC na reproduciónde imaxes.

Análise escrita ou oral de imaxes en diversos sistemas

B3.2. Composición expresiva do cadro de imaxe no cine e en televisión. Función da iluminación.

CA1B3.2.1. Analiza os elementos espaciais e temporais, as características básicas, o significado e o sentido na lectura de imaxes en movemento.

2ª e 3ª avaliación

Analiza as funcións e as características comunicativas da imaxeen movemento en función das necesidades

Comentarios orais ou escritos de imaxes en movemento. Elaboración ou deseño de imaxes en movemento aplicando

Page 74: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

expresivas, e aplícaas na elaboración de producións dixitais sinxelas.

os elementos de organización espacio-temporal de forma consciente e segundo fins expresivos concretos

A1B3.2.2. Identifica e analiza os elementos expresivos e estéticos utilizados nas producións audiovisuais (película cinematográfica, programa de televisión, etc.).

2ª e 3ª avaliación

Identifica e analiza os elementos expresivos eestéticos utilizados nas producións audiovisuais(película cinematográfica, programa de televisión, etc.).

Comentarios orais ou escritos de imaxes en movemento. Elaboración ou deseño de imaxes en movemento aplicando os recursos expresivo-estéticos de forma consciente

CA1B3.3.1. Valora a función da iluminación como compoñente expresivo na construción do planode imaxe.

Todo o curso Valora a función da iluminación como compoñente expresivo na construción do planode imaxe.

Comentarios de imaxesfixas ou en movemento dende o punto de vista da iluminación. Prácticas audiovisuais nas que se xogue co potencial expresivo da iluminación de forma consciente

B3.3. Características técnicas da imaxe cinematográfica e videográfica, da imaxe televisiva e dos audiovisuais. 3D.

B3.4. Sistemas de captación de imaxes enmovemento. Sistemas tradicionais analóxicos e modernos sistemas dixitais

B3.5. Características expresivas da velocidade de reprodución de imaxes: cinemudo; cámara lenta; bullet time.

CA1B3.3.2. Identifica os sistemastécnicos de captación e edición dixital en producións audiovisuais.

Todo o curso Coñece e manexa de forma elemental diversos sistemas de captación e edición dixital de imaxes

Elaboración e edición de imaxes fixas ou en movemento empregando sistemas de captación e edición dixitais

CA1B3.3.3. Analiza as características dos sistemas de captación e proxección de imaxesen 3D

3ª avaliación Identifica e coñece algúns dos sistemas de captación e proxección de imaxes en 3D

Comentarios orais ou escritos de imaxes en 3D

CA1B3.4.1. Analiza pezas videográficas ou cinematográficasen que se apliquen efectos de movemento (intencionados ou técnicos).

2ª e 3ª avaliación

Analiza pezas videográficas ou cinematográficas en que se apliquen efectosde movemento (intencionados ou técnicos).

Comentarios orais ou escritos de imaxes en movemento. Realización de montaxes videográficosonde se apliquen de forma deliberada e cun propósito expresivo efectos de movemento

CA1B3.5.1. Realiza modificaciónsen pezas videográficas alterando a velocidade de reprodución e os parámetros relacionados co tamaño de imaxe, e analiza o resultado obtido.

2ª e 3ª avaliación

Realiza modificacións en pezas videográficas alterando a velocidade de reprodución e os parámetros relacionados co tamañode imaxe, e analiza o resultado obtido.

Comentarios orais ou escritos de pezas audiovisuais coa velocidade alterada. Realización de montaxes videográficosnos que se xoge cos parámetros relacionados co tamañoda imaxe e a velocidade de reprodución de forma consciente en relación cun fin expresivo-comunicativo

Bloque 4: Narrativa Audiovisual

B4.1. Narración da imaxe en movemento. Plano e secuencia.

CA1B4.1.1. Relaciona os elementos formais do plano e a

2ª e 3ª avaliación

Relaciona os elementosformais do plano e a

Comentarios de secuencias

Page 75: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

súa consecuencia narrativa. súa consecuencia narrativa.

audiovisuais dende o punto de vista técnico-narrativo. Creación ou deseño de secuencias audiovisuais.

B4.2. Planos de imaxe. Movementos decámara.

B4.3. Diálogo no cine: plano econtraplano.

B4.4. Plano secuencia.

CA1B4.2.1. Analiza nunha obra cinematográfica a construción narrativa dos planos e a secuencia.

2ª e 3ª avaliación

Analiza a construción narrativa dos planos e asecuencia

Comentarios de secuencias audiovisuais dende o punto de vista da súa construción por planos. Análise crítico discursivo, oral ou escrito, previo e posterior das secuencias realizadas polo propio alumno.

CA1B4.2.2. Comenta a construción do plano-contraplano nun diálogo, a partir dunha obra cinematográfica.

2ª e 3ª avaliación

Identifica e explica técnicamente a construción do plano-contraplano nun diálogo.

Comentarios de fragmentos audiovisuais nos que se empregue a técnica do plano-contraplano

CA1B4.2.3. Explica a complexidade técnica da construción dun plano secuencia, utilizando, entre outras pezas posibles, "A soga" de Alfred Hitchcock; "Sede de mal" de Orson Welles e "Son Cuba" de Mikhail Kalatofov.

2ª e 3ª avaliación

CA1B4.2.3. Explica a complexidade técnica da construción dun plano secuencia.

Comentario de secuencias audiovisuais construidas cun solo plano. Elaboración ou deseño de fragmentos narrativos audiovisuais construídos cun solo plano

B4.5. Relacións espazo-temporais na narración audiovisual. Flashforward e flashback.

CA1B4.3.1. Comenta a transcendencia narrativa do flashback en obras cinematográficas de relevancia.

2ª e 3ª avaliación

Comenta a función narrativa do flashback no cine e o emprega como recurso narrativo nas súas creacións.

Comentarios orais e/ou escritos de fragmentos ou obras audiovisuais nas que o flashback se empregue como recurso. Planifica ou elabora montaxes audiovisuais empregando este recurso

CA1B4.3.2. Analiza o significado narrativo do flashback en series para televisión.

2ª e 3ª avaliación

Comenta a función narrativa do flashback na televisión e o emprega como recurso narrativo nas súas creacións.

Comentarios orais e/ou escritos de fragmentos ou obras audiovisuais nas que o flashback se empregue como recurso. Planifica ou elabora montaxes audiovisuais empregando este recurso

B4.6. Literatura e guión cinematográfico. Sinopse. Escaleta. Guión literario. Secuencia. Guión técnico. Storyboard.

CA1B4.4.1. Analiza a estrutura narrativa de obras significativas da historia do cine.

2ª e 3ª avaliación

Coñece e emprega o guión, a sinopse, a escaleta, o guión técnico e o storyboard como recursos para plasmar a estrutura dasproducións audiovisuais

Comentarios de guións,sinopses, escaletas, guións técnicos e storyboards de diversasproducións audiovisuais. Elaboración de guións, sinopses, escaletas, guións técnicos e storyboars para a materialización dos proxectos audiovisuais do alumno

Page 76: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

B4.7. Montaxe audiovisual. CA1B4.5.1. Identifica e analiza oselementos técnicos, expresivos e estéticos utilizados nas producións audiovisuais, e aplicalos na valoración de diversos produtos (película cinematográfica, programa de televisión, etc.).

2ª e 3ª avaliación

Identifica e analiza os elementos técnicos, expresivos e estéticos utilizados nas producións audiovisuais, e aplicalos na valoración de diversos produtos (película cinematográfica, programa de televisión, etc.).

Comentarios de fragmentos ou produtosaudiovisuais

B4.8. Xéneros cinematográficos. Xéneros televisivos. Cine de ficción e documental. Cine de animación.

CA1B4.5.2. Especifica a tipoloxía de xénero, a intencionalidade comunicativa e os códigos expresivos empregados na realización de películas e programas de televisión, a partir da súa visión e da súa análise.

2ª e 3ª avaliación

Identifica e valora a presencia de convencións técnicas, narrativas e expresivas nos distintos xéneros e tipos de produtos audiovisuais

Comentarios de fragmentos audiovisuais. Elaboración o deseño de obras audiovisuais nas que se apliquen de forma deliberada as convencións expresivasdo mundo audiovisual

CA1B4.6.1. Analiza producións multimedia interactivas e de novos medios, identificando as características dos produtos e as súas posibilidades.

3ª avaliación Analiza producións multimedia interactivas e de novos medios, identificando as características dos produtos e as súas posibilidades.

Comentarios de producións multimedia. Elaboración ou deseño de producións multimedia

B4.9. Narrativa dos produtos interactivos. CA1B.4.7.1. Identifica e explica as posibilidades das tecnoloxías da información e da comunicación, con especial atención aos medios de comunicación de libre acceso, como internet.

3ª avaliación Identifica e explica as posibilidades das tecnoloxías da información e da comunicación, con especial atención aos medios de comunicación de libre acceso, como internet.

Análise discursivo, oral ou escrito, da rede e dos produtos audiovisuais de internete videoxogos.

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo damateria. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nosocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan comocuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio,senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outravez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultadetécnica. Por exemplo, as competencias adquiridas na análise dos elementos constitutivos daimaxe serán aplicados durante todo o curso, tanto no plano analítico como no plano práxico.

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, boa parte dos estándares de aprendizaxe queveñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento deavaliación único que permita asignar a cada estándar un porcentaxe da cualificación. Na

Page 77: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

realización das actividades de aprendizaxe, cómpre que o alumno incorpore o aprendidopreviamente cun nivel de profundidade ou de precisión maior, incorporando novos puntos de vistaou novos contidos ao xa aprendido.

Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendoen conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro dacualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno,é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe a partir de certas idadesrealízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unha disciplina de“facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr e que se eestá a practicar. Tanto os procedementos técnicos como os conceptos teóricos da imaxe seránabordados dende esta dupla perspectiva: a aplicación práctica dos mesmos, e a análise ereflexión, oral e/ou escrita, sobre o propio traballo ou o traballo doutros.

Consideracións metodolóxicas en caso de semipresencialidade ou de suspensión dasclases

Malia que a aprendizaxe virtual non pode suplir o traballo da aula, en caso de que as autoridadesestablezan unha suspensión parcial ou integral das clases, o traballo do alumnado continuará através da Aula Virtual. Nesta Aula Virtual crearanse espazos para a interacción diferida entre oalumnado e profesora (foros e mensaxería). Se se prevé que o peche non vaia alén de dúas tressemanas, durante ese período os alumnos deberán realizar actividades de afondamento eperfeccionamento das destrezas e conceptos adquiridos, similares ós realizados na aula ordinaria.Esto outorgará ó alumnado unha autonomía de traballo suficiente, podendo ser compensada acarencia de clases presenciais coas ferramentas de interacción diferida habilitadas. En caso deque o peche do instituto supere as tres semanas, se intentarán introducir novos estándares através de material subido á Aula Virtual (textual, visual ou audiovisual) e a realización deactividades nas que estes novos estándares estean involucrados. Neste caso intentarase, namedida das posibilidades técnicas, realizar polo menos unha clase virtual semanal no horario máisconveniente para todos.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán ter un portafolios, libreta ou outro soporte de organización de materialimpreso ou material escrito de elaboración propia, que servirá como material de apoio para arealización de exercicios e prácticas de aprendizaxe. Tamén deberá ter acceso a internet, xa queparte dos materiais e as prácticas serán entregados a través da Aula Virtual do centro. Taméndeberá ter acceso a un ordenador con programas de edición de imaxes ou de edición audiovisualinstalados, así como a ferramentas de captación de imaxe fixa ou en movemento.

En caso de que algún alumno non teña acceso ao material técnico requerido, se intentará paliar asituación prestando ao alumno material do centro, ou no caso de ser imposible, planificandoprácticas alternativas que non impliquen o uso deste material.

Page 78: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Estándares Ponderación Instrumentos de avaliación Criterios de avaliación

Estándares concretos relacionados coa análise de imaxes e producións audiovisuais, tanto propias como alleas, dende todas as ópticas abordadas durante o curso

50% Comentarios orais ou escritos, individuais ou grupais, de imaxes fixas ou imaxes en movemento, aplicando os contidos traballados na clase e empregando o vocabulario técnico de forma precisa e competente.

Análise escrita ou oral de imaxes ou producións audiovisuais, propias ou alleas, con axuda de cuestionarios, esquemas incompletos, ou cadros conceptuais.

Resolución de cuestionarios escritos, con ou sen apuntamentos diante.

Participación nas actividades orais da clase que involucren análise e reflexión

O alumno emprega con precisión e rigor o vocabulario técnico da materia

O alumno integra os coñecementos adquiridos previamente nos exercicios, amosando un nivel de afondamento crecente ao longo do curso e unha ampliación crecente das perspectivas de análise

O alumno manexa de forma competente o material de apoio, contextualizando axeitadamente as imaxes ou produtos audiovisuais para comentar ou analizar

O alumno é capaz de construír un discurso crítico propio, empregando de forma racional datos e argumentos, ou expresando dúbidas de forma razoable

O alumno entrega en tempo e forma os exercicios e prácticas propostas

Estándares concretos relacionados coa práctica audiovisual

50% Realización de imaxes fixas ou en movemento atendendo aos elementos técnico-expresivos traballados en cada momento do curso, e aplicando o aprendido previamente

Selección de imaxes ou producións audiovisuais empregando criterios técnicos ou técnico-expresivos

Montaxe de imaxes ou de secuencias videográficas atendendo ós recursos técnicostraballados

Realización de guións, storyboards, guións técnicos e escaletas

Deseño de proxectos visuais ou audiovisuais

O alumno integra de forma consciente os elementos técnico-expresivos traballados nas súas producións ou deseños visuais ou audiovisuais. Esta consciencia implica que o alumno debe poder dar conta discursiva da concreción material deses recursos nas súas producións e da súa selección en función da finalidade expresiva ou comunicativa do proxecto realizado

O alumno emprega de forma suficiente os recursos dixitais na elaboración das prácticas

O alumno amosa un nivel de destreza crecentena creación visual ou audiovisual ao longo do curso, aplicando en cada nova práctica o aprendido previamente sen cometer continuamente os mesmos erros

O alumno realiza as practicas tendo concienciado resultado plástico das mesmas, e por tanto, sendo capaz de xustificar discursivamente as súas decisións en función do plano estético e funcional da imaxe.

O alumno entrega en tempo e forma os exercicios e prácticas propostas

Para que o alumno sexa cualificado positivamente na avaliación deberá acadar un mínimo de 4sobre 10 da puntuación en cada un dos bloques de estándares.

En caso de que a actitude do grupo de cara ó traballo non permita aplicar este procedementoavaliativo, que soamente é posible se os alumnos adican o tempo de clase a traballar a materia,

Page 79: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

os contidos serán avaliados mediante un exame convencional por avaliación, seguindo o modeloda proba extraordinaria de setembro.

Exame de recuperación trimestral

Os alumnos que sexan cualificados negativamente nas prácticas e exercicios de clase deberánpresentarse a un exame que se realizará a final de trimestre. Este exame constará de exerciciosde análise de fragmentos visuais ou audiovisuais, con ou sen cuestionario, no que se abordaráncuestións técnicas concretas traballadas durante o trimestre, un comentario aberto de imaxes e/oufragmentos videográficos no que se empreguen os criterios de análise e conceptos técnicostraballados durante o curso e un bloque de preguntas ou cuestións para desenvolver. Funcionarácomo un exame de recuperación da materia dada, e non promediará coas prácticas. Seconsiderará recuperada a materia cando a puntuación do exame acade un mínimo de 5 sobre 10.

Os alumnos que desexen subir a nota correspondente aos exercicios e prácticas avaliados taménpoderá presentarse a exame, sen que a cualificación negativa do mesmo inflúa negativamente nacualificación da avaliación.

Este exame soamente será realizado se as condicións sanitarias o permiten.

Traballos voluntarios trimestrais

Os alumnos cualificados positivamente nas prácticas e exercicios de clase poderán presentar untraballo ou proxecto voluntario co fin de subir nota. Este traballo será acordado e deseñadoexpresamente coa profesora da materia en función dos intereses do alumnado, e poderá serrealizado individualmente, por parellas ou en pequeno grupo. En ningún caso o traballo voluntariotrimestral servirá para substituír o exame de recuperación en caso de que as prácticas eexercicios foran avaliados negativamente.

Traballos de grupo

Os traballos e prácticas realizados en pequeno ou gran grupo formarán parte da cualificaciónindividual de cada alumno, promediando coas prácticas e exercicios individuais. Todos osmembros do grupo obterán a mesma cualificación por cada práctica presentada. Dada a situaciónsanitaria deste curso, non será obrigatorio para os alumnos traballar en grupo. As prácticasgrupais se realizarán na medida en que os protocolos sanitarios escolares e xerais o permitan.

Avaliación en caso de semipresencialidade ou suspensión das clases

En caso de suspensión das clases ou de semipresencialidade non se realizará exame derecuperación trimestral ou de recuperación final. Os trimestres serán avaliados exclusivamentepolas prácticas empregadas, propoñéndose na súa substitución tarefas de recuperación trimestralna Aula Virtual, que deberán ser entregadas en tempo e forma polo alumnado con avaliaciónssuspensas.

Page 80: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Avaliación final

A cualificación da avaliación final non será en ningún caso a media das cualificacións obtidas portrimestres, senón que se terá en conta o traballo realizado polo alumno ao longo de todo o curso eos resultados finais deste traballo medidos segundo os indicadores e instrumentos establecidosnesta programación.

1. No desenvolvemento da destreza práctica na captación e edición de imaxes fixas ou enmovemento se tomará como referencia o máximo logro acadado polo alumno ao longo do curso,sen realizarse ningunha media aritmética (50% da nota), tendo en conta que a aprendizaxe éprogresiva e secuenciada e que cada nivel engloba e presupón os niveis precedentes.

2. Nos estándares relacionados coa análise audiovisual se terá en conta o máximo logro acadado,sen realizarse media aritmética nas tres avaliacións (50% da nota).

Redondearase cara arriba a partir da oitava décima.

Avaliación extraordinaria de setembro

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberánrealizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria desetembro estará dividida en dúas partes, e deberá realizarse na súa integridade.

a) Un ou varios comentarios escritos nos que o alumno faga unha exposición e análise globaldunha imaxe fixa ou/e un fragmento videográfico, empregando as diferentes perspectivas deanálise traballadas na clase, no que o alumno/a mostre a súa capacidade de lectura audiovisual eo seu dominio dos conceptos técnicos traballados na materia.

b) Exercicio escrito conceptual, consistente nun cuestionario no que se recollan os conceptos econtidos mínimos traballados na clase

A nota da avaliación de setembro coincidirá coa cualificación do exercicio -avaliado sobre 10-,redondeando cara arriba a partir da oitava décima.

9. Organización das actividades de seguimento, recuperacióne avaliación das materias pendentes

O profesor estará a disposición do alumnado nun recreo á semana para atender calqueradúbida ou cuestión que xorda durante a recuperación da materia pendente, e facilitará aoalumno, en caso de ser preciso, o material complementario necesario para traballar. Oalumno coa materia a recuperar deberá realizar unha serie de prácticas que se habilitaránno curso de recuperación de pendentes de Comunicación Audiovisual I da Aula Virtual docentro, que deberán ser entregadas a través da Aula Virtual en tempo e forma. En caso de

Page 81: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

que as prácticas sexan avaliadas negativamente ou non sexan entregadas, o alumnodeberá acudir á proba extraordinaria, que adoptará o formato da convocatoriaextraordinaria de setembro.

11. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dosseus resultados

Como se trata dunha materia non cursada previamente polo alumnado, non se realizaráproba de preavaliación e se partirá, en canto a estándares concretos de aprendizaxe, queos alumnos abordan por primeira vez a materia.

12. Medidas de atención a diversidade

No momento da redacción da programación para o curso 19-20, non se percibennecesidades educativas especiais no curso. Estas se implementarán en caso necesario amedida que avance o curso.

14. Actividades extraescolares ou complementariasDebido á situación sanitaria, non se contempla a realización de actividades extraescolaresou complementarias.

Page 82: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

ANÁLISE MUSICAL (2º BAC)

Page 83: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

A análise musical é unha das ferramentas máis completas que existen para achegarse a unha obra musical e comprendela dun xeito integral: na súa forma, nas súas parámetros constitutivos e tamén nos aspectos básicos de escritura musical que caracterizan os traballos de composición nos distintos períodos da historia da música. O bachillerato é o momento apropiado para profundizar no estudo das obras e das súas características, unha vez coñecidos os elementos e procedementos básicos que articulan unha peza musical. Deste xeito, a análise achega a visión máis completa das obras tanto desde o punto de vista da persoa oínte como da estudiosa que quere profundizar no coñecemento do feito musical, do seu gestación e dos seus resultados sonoros e perceptivos. O punto de partida da análise é a comprensión da propia música, da obra en si: coñecer e recoñecer a organización da linguaxe utilizada (elementos e procedementos) e as características sonoras que nos permiten enmarcar esa obra nun contexto histórico (harmonía, melodía, ritmo, timbres, cadencias, forma, etc.). Os dous cursos de análise musical presentes no bachillerato teñen como obxectivo dotar ao alumnado duns recursos que favorezan gozar máis a fondo da música, así como adquirir unhas destrezas que fomenten unha posición crítica ante as obras, o que requiere o coñecemento daqueles aspectos que son sintomáticos da calidade musical. Unha parte importante da análise musical constitúea o estudo da forma musical: as diferentes estruturas das que se fixo uso na composición ao longo da historia e que, en moitos casos, xeraron as denominadas formas históricas. Comprender os elementos que integran a forma musical, apreciar as variantes da forma básica e ser capaces de entender a súa evolución é o obxectivo básico no que se refire ao aspecto formal. A materia en si desenvolve as destrezas e as capacidades esenciais para a comprensión e goce da música e da arte en xeral: mellora o oído interno, a atención, a concentración, a memoria, a curiosidade, o afán por relacionar e coñecer e axuda ao alumnado a experimentar unha experiencia propia da arte; en suma, a análise é fonte dun coñecemento en profundidade da música, xa que supón un contacto directo cos procedementos compositivos e os procesos creativos das compositoras e dos compositores. Aínda que a análise musical pódese abordar de moi diversos modos e desde moi diferentes puntos de vista, e malia que é posible analizar aisladamente cada parámetro musical nunha obra e así realizar unha análise rítmico, armónico, melódico, formal, textural, etc., é preferible que, utilizando esas análises parciais, teña en conta todos os elementos analizables e, a partir dunha observación detida, relacióneos co fin de comprender como debe soar a obra e por que, cales son os procedementos que se utilizan nela e que sensación provócanos como oíntes, que dirección toma a música en cada momento; que tipo de xogo establece a persoa que compón coas que escoitan e como se debe recrear á hora de interpretalo. A partitura é o reflexo material da música; é un guión que hai que interpretar. Sen a interpretación a obra musical non existe, necesita chegar ao público. A escritura da música requiere duns amplos coñecementos para quen escribe e duns non menos amplos coñecementos para quen a interpreta. Xa que logo, óptase porque o estudo da materia

Page 84: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

nesta etapa formativa baséese fundamentalmente na súa dimensión auditiva e non tanto no traballo con partituras, aínda que non se debe excluír esa posibilidade. O importante non é o que se ve na partitura, senón o que se escoita, xa que a audición visual e a visión auditiva son dúas aspiracións de quen fai música. O enfoque dado no bachillerato á materia análise musical pretende profundizar na percepción sonora das obras, e, nalgúns casos, observar como se reflicte na partitura. A organización da materia -análise musical I e II- presenta un primeiro curso máis generalista que permite adquirir unha formación mínima para escoitar música con criterios rigorosos, utilizando as ferramentas necesarias para comprendela en profundidade. No segundo curso se profundiza na análise das formas e o característico de cada estilo, basicamente da tradición da música occidental, incorporando referencias da música popular, o jazz e outras músicas urbanas, así como da música doutras culturas, polas grandes achegas que realizaron á música occidental, polo seu interese intrínseco e porque a pluralidad cultural é cada vez máis unha realidade social.

Segundo os contidos da materia establecidos pola lexislación, as diferenzas previas de aprendizaxe no tocante á competencia lingüística e na adquisición de conceptos e ferramentas intelectuais para a comprensión do fenómeno artístico, e sobre todo, as diferenzas no dominio do vocabulario técnico da materia e a súa aplicación á escoita, incidirán de forma directa na dificultade que cada alumno concreto experimentará ao enfrontarse á materia.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL AM1.1.2. Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música. AM1.4.2. Elabora una análise musical de xeito ordenado e metódico, usando un vocabulario técnico acorde.

CAA AM1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

CSC AM1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes. AM1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento

establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

Page 85: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Estándar

Temporalización

Grao mínimo de consecución para superar

a materia

Procedementos e instrumentos de avaliación

AM 1.1.1. Realiza desde unha perspectiva persoal unha análise musical dunha obra concreta ou dunha interpretación dela.

Todo o curso Argumenta ou da razóns apoiándose nos seus coñecementos técnicos, estéticos ou contextuais da súa valoración das obras musicais

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.1.2. Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música.

Todo o curso Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música.

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.1.3. Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración das análises.

Todo o curso Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración dos comentarios.

Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.2.1.Identifica e sitúa cronoloxicamente, segundo as súas características técnicas, os diferentes períodos da historia da música e da danza.

Todo o curso Distingue os casos estilisticamente claros, situándoos no tempo polas súas características diferenciais

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.2.2. Coñece e explica as principais características dos estilos, os xéneros ou as escolas, e detecta as diferenzas entre varias obras.

Todo o curso Recoñece auditivamente as principais características estilísticas traballadas en clase e sabe nomealas.

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.2.3. Contextualiza a obra no seu momento histórico e/ou estilístico, segundo as súas características analíticas.

Todo o curso Asocia a produción musical ao contexto social de creación, atendendo ás súas características

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.3.1. Comprende e explica, gracias ás técnicas analíticas, a complexidade do fenómeno artístico, e extrae conclusións propias con base nos coñecementos adquiridos na materia.

Todo o curso, cun nivel crecente de profundidade na formación do concepto “arte”

Crea un concepto de arte propio de xeito razoado, tendo en conta o aprendido durante o curso

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.3.2. Entende e explica a función das obras e a influencia na sociedade e noutras disciplinas artísticas no momento da súa creación.

Todo o curso Contextualiza a obra musical en relación a outras manifestacións artísticas, culturais e científicas

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.3.3. Comprende e describe o proceso creativo dos músicos

Todo o curso Interésase polo proceso de creación artística

Diálogo conceptual

AM 1.4.1. Describe as formulacións plasmadas polo/pola autor/a do texto, en relación coas correntes estéticas e estilísticas dunha época concreta.

Todo o curso Recoñece na obra musical concreta dos autores concretos as características estilísticas fundamentais de cada período

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.4.2. Elabora una análise de partituras de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un

Todo o curso Elabora una análise de texto de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario

Comentarios de audicións, escritos ou orais

Page 86: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

vocabulario técnico acorde. técnico acorde, aínda que sexa coa axuda dun guión

AM 1.5.1. Comprende e explica o papel da música, e o xeito en que se relaciona con outras artes, para configurar xunto a elas unha obra artística total.

Todo o curso Contextualiza a obra musical en relación a outras manifestacións artística

Diálogo conceptual Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.5.2. Explica a utilización que se fixo da música nunha situación concreta.

Todo o curso Da conta da función da música para explicar as súas características

Diálogo conceptual Cuestionarios escritos ou orais Comentarios de audicións, escritos ou orais

AM 1.5.3. Selecciona pezas musicais para sonorizar ou ambientar situacións artísticas concretas.

Todo o curso Reflexiona sobre as relacións entre música e linguaxe conceptual. Aplica as súas reflexións á sonorización de situacións artísticas concretas

Diálogo conceptual

Comentarios de textos con audicións

Sonorización de fragmentos literarios, visuais ou dramatizados

AM 1.6.1. Transmite certeza e seguridade na comunicación das ideas, e dominio do tema de investigación.

Todo o curso Elabora un pequeno traballo de investigación empregando as fontes axeitadamente e dándolle ao traballo unha forma comunicable

Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

AM 1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

Todo o curso Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

AM 1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Todo o curso Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Elaboración traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

AM 1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

Todo o curso Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

AM 1.6.5. Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Todo o curso Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Elaboración de traballos de investigación individuais ou en grupo Comentarios de audicións que precisan documentación previa individuais ou de grupo

AM 1.6.6. Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Todo o curso Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación, individuais ou de grupo

Page 87: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Os estándares transversais traballaranse simultaneamente durante todo o curso en niveis de complexidade crecente, partindo do uso, a praxe e a mímese ata chegar á reflexión e a análise conceptual. Para a avaliación dos comentarios, empregarase a rúbrica que se recolle ao final da programación para esta materia.

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo da materia. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nos ocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan como cuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio, senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outra vez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultade técnica.

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, pode ser aplicado o mesmo razoamento. Boa parte dos estándares de aprendizaxe que veñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento de avaliación único. Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendo en conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro da cualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno, é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe musical a partir de certas idades realízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unha disciplina de “facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr. Se incidirá no uso e na práctica, empregando a mímese como ferramenta fundamental e utilizando unha linguaxe metafórica e analóxica para o achegamento dos contidos técnico-teóricos, demandando aos alumnos, iso si, que saiban usar con propiedade os conceptos e procedementos musicais. Só nos casos de alumnos cunha madurez intelectual máis desenvolvida, se lles demandará unha reflexión autónoma discursiva sobre os mesmos.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán traer o material necesario para escribir. Na aula empregaranse textos, partituras, producións audiovisuais e sonoras, o panel pautado e libros.

Page 88: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Avaliación por trimestres e recuperación das avaliacións suspensas

Os alumnos serán avaliados polo traballo realizado na clase, mediante a corrección oral ou escrita dos comentarios, a resposta a cuestionarios orais ou escritos, e a participación oral na clase. Os comentarios poderán facelos tendo diante os apuntamentos tomados na clase do seu puño e letra e calquera material documental buscado por eles mesmos. Os alumnos que sexan avaliados negativamente polo traballo de clase (por non entregar ou realizar os comentarios propostos, ou non acadar o nivel mínimo na resolución dos mesmos) deberán realizar un exercicio de final de avaliación equivalente a un exame convencional, sen poder empregar os apuntamentos nin ningún material complementario. Este exercicio consistirá na realización de un ou varios comentarios de audicións dos estilos traballados durante o trimestre e a resolución dun cuestionario sobre os conceptos traballados na materia.

A recuperación das avaliacións suspensas realizarase mediante un exame individual sen apuntamentos diante, consistente en un ou varios comentarios de audicións, con ou sen soporte de partituras, e na resolución dun cuestionario sobre os conceptos traballados na materia.

Os comentarios avaliaranse mediante a rúbrica para avaliar os comentarios musicais que recolle a presente programación.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final será a nota media das tres avaliacións, redondeada cara arriba.

Avaliación extraordinaria

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria de setembro consistirá na realización de un ou varios análises de audicións ou partituras, e a resolución dun cuestionario sobre a materia traballada durante o curso. Entrará toda a materia.

Será necesario acadar un mínimo de 5 para superar positivamente a materia.

Page 89: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

8. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

A avaliación inicial se realizará de forma informal ao longo do curso, a medida que se vaian introducindo novos conceptos técnicos. Se empregará como procedemento o diálogo directo cos alumnos. En caso de detectarse unha problemática con algún concepto técnico necesario para un seguimento adecuado da materia, se traballará individual ou colectivamente tal concepto mediante exercicios propedéuticos deseñados a tal fin.

9. Medidas de atención á diversidade

En función do interese e os coñecementos previos dos alumnos, a profesora poderá facilitar material e traballo adicional a calquera alumno que o demande. O discurso moverase sempre a varios niveis de profundidade conceptual na comprensión do fenómeno histórico musical, tendo como nivel máis baixo o mínimo esixido para o curso.

10. Concreción dos elementos transversais Á espera da súa aprobación no claustro

11. Actividades extraescolares ou complementarias Non está prevista ningunha actividade extraescolar ou complementaria para 1º de Bacharelato.

12. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Número total de alumnos Alumnos que superaron a materia Alumnos que non superaron a materia

Nº TOTAL PORCENTAXE Nº TOTAL PORCENTAXE

Indicadores

Escala

1 2 3 4

Adecuación do deseño da metodoloxía de traballo a partir dos elementos do currículo

Page 90: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Adecuación da secuenciación e da temporalización dos conceptos novos introducidos no curso

O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas

Adecuación da secuenciación dos estándares para a adquisición dos conceptos e destrezas musicais

Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar

Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación

Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación

Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver

Adecuación da secuencia de traballo na aula

Adecuación dos materiais didácticos utilizados

Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria

Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento de materias pendentes

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes

Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares

Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE

Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas

Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso

Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro

Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia

Page 91: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Rúbrica para avaliar os comentarios musicais

Rúbrica de avaliación dos comentarios musicais Nivel 0 (Mal) Nivel 1 (Regular) Nivel 2 (Ben) Nivel 3 (Moi Ben)

Vocabulario técnico Non o emprega ou confunde términos

Emprega de xeito correcto o vocabulario elemental (tempo, ritmo, métrica, escala, harmonía, textura, dinámica, forma ou estrutura, xénero, estilo, estética) na maioría dos contextos, pero falla en determinados casos

Emprega sempre de xeito correcto o vocabulario técnico elemental en todos os contextos, pero falla no vocabulario avanzado ou non o emprega

Emprega sempre axeitadamente todo o vocabulario técnico traballado na clase

Contextualización Non o fai ou non contextualiza

Contextualiza de xeito vago, introducindo algúns datos que non teñen relevancia para a explicación da obra. Non relaciona o contexto coa obra.

Contextualiza de xeito xeral, pero introducindo algúns datos históricos, culturais, científicos, políticos, económicos, artísticos, etc., que explican as características concretas da obra.

Contextualiza a obra de forma concreta, aportando os datos históricos, culturais, científicos, políticos, económicos, artísticos, etc. que explican as súas características

Pertinencia e profundidade dos datos aportados

Non o fai ou os datos aportados son irrelevantes

Introduce algún dato relevante pero fai achegas pouco pertinentes, deixando atrás algúns datos importantes

A maioría dos datos que manexa son relevantes e pertinentes, introducindo aqueles de maior importancia para a explicación da obra

Todos os datos que manexa son relevantes e pertinentes, sen deixar fora ningunha cuestión relevante, e aportando matices

Estrutura lóxica Non o fai ou o texto carece de estrutura lóxica

O texto está estruturado de maneira débil, con certos saltos lóxicos

O texto ten coherencia pero segue unha lóxica externa

O texto ten coherencia, seguindo a lóxica expositiva interna ao fío da propia audición

Tempo, ritmo e métrica

Non o fai ou non distingue axeitadamente ningún elemento do tempo, o ritmo ou a métrica

Distingue case sempre entre tempos medios, rápidos e lentos; distingue case sempre os ritmos métricos dos libres nos casos claros; distingue case sempre a métrica par da impar nos casos claros

Distingue sempre entre tempos medios, rápidos e lentos; distingue sempre os ritmos métricos dos libres nos casos claros; distingue sempre a métrica par da impar nos casos claros; da conta dos cambios de tempo, ritmo e métrica

Distingue entre tempos medios, rápidos e lentos; distingue os ritmos métricos dos libres en todos os casos; distingue a métrica par da impar en todos os casos; é capaz de asociar os conceptos tempo, ritmo e métrica cos outros parámetros de análise (estrutura, dinámica, voces e instrumentos, etc.); da conta dos cambios no tempo, no ritmo e na métrica dentro da mesma obra.

Escala / harmonía Non o fai ou non distingue ningún elemento da escala e da harmonía

Distingue case sempre a música tonal da non tonal nos casos claros; distingue a veces a harmonía acórdica nos casos claros.

Distingue sempre a música tonal da non tonal nos casos claros; distingue case sempre a harmonía acórdica nos casos claros; distingue o sistema modal-tonal clásico da música construída con outras escalas nos casos claros.

Distingue a música tonal da non tonal en todos os casos; distingue a harmonía acórdica; distingue o sistema modal-tonal clásico da música construída con outras escalas, sendo capaz de recoñecer algunhas delas (escalas de

Page 92: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

tons, escalas modais, pentatónicas...). Relaciona a escala e a harmonía co resto dos parámetros da análise.

Voces e instrumentos

Non o fai ou non distingue as voces e os instrumentos

Distingue a música vocal da instrumental; distingue case sempre as principais agrupacións instrumentais e vocais nos casos claros; distingue os instrumentos elementais da orquestra

Distingue a música vocal da instrumental e as principais agrupacións instrumentais en todos os casos. Distingue sempre os instrumentos elementais da orquestra e as familias instrumentais; relaciona voces e instrumentos coa estrutura nos casos claros; aplica a análise de voces e instrumentos para resolver o xénero e o estilo nos casos claros.

Distingue a música vocal da instrumental e as principais agrupacións instrumentais en todos os casos. Distingue sempre os instrumentos da orquestra e as familias instrumentais; relaciona voces e instrumentos coa estrutura en todos os casos. Aplica a análise de voces e instrumentos á textura e a outros parámetros técnicos (dinámica, estilo, xénero, análise rítmica)...

Dinámica Non o fai ou non distingue a dinámica

Distingue os contrastes dinámicos claros

Da conta dos contrastes dinámicos e dos cambios súbitos na dinámica, distinguindo a dinámica de terrazas da dinámica por reguladores.

Da conta dos contrastes dinámicos e dos cambios súbitos na dinámica, distinguindo a dinámica de terrazas da dinámica por reguladores. Relaciona a dinámica cos outros parámetros de análise, fundamentalmente coa estrutura, e aplica o análise dinámico á argumentación sobre o estilo.

Textura Non o fai ou non distingue axeitadamente a textura

Distingue a polifonía da monodia da melodía acompañada en casos claros

Distingue polifonía, monodia e melodía acompañada; da conta da polifonía acompañada; distingue a homofonía do contrapunto. Distingue a textura motívico-temática.

Distingue polifonía, monodia e melodía acompañada; da conta da polifonía acompañada; distingue a homofonía do contrapunto; distingue o contrapunto libre do contrapunto imitativo. Distingue a textura motívico-temática. Distingue a música textural e o puntillismo. Relaciona o análise da textura cos outros parámetros explicativos, e aplica a análise textural á argumentación sobre o xénero e o estilo.

Forma Non o fai ou non é capaz de describir a forma

Distingue as formas binarias e ternarias nos casos claros; distingue as formas estróficas nos casos claros; non confunde o concepto “forma” co concepto “xénero”.

Distingue as formas tipo traballadas na clase nos casos claros; recoñece algúns dos principios históricos xeradores de forma (repetición e contraste; variación; desarrollo; imitación; xustaposición; etc.) nos casos claros. É capaz de dar conta das formas libres

Distingue as formas tipo traballadas en todos os casos; recoñece na audición os principios históricos xeradores de forma (repetición e contraste; variación; desarrollo; imitación; xustaposición; etc.) e da conta do seu uso; explica as formas libres; aplica a

Page 93: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

construídas con parámetros traballados na clase en casos claros. Aplica a análise formal a elucidación do xénero e do estilo.

análise formal a elucidación do xénero e do estilo; relaciona a forma co resto de parámetros explicativos.

Xénero Non o fai ou non recoñece o xénero axeitadamente

Case sempre recoñece os xéneros elementais nos casos claros. Non confunde o concepto “xénero” cos conceptos “forma” e “estilo”.

Sempre recoñece os xéneros máis importantes de cada período en casos claros, dando argumentos razoados apoiados na análise técnica.

Recoñece todos os xéneros traballados na clase de cada período, dando argumentos razoados apoiados na análise técnica, e da conta das desviacións dos tipos históricos de xeito argumentado.

Estilo Non o fai ou comete erros graves na adxudicación estilística

Case sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros. Non confunde o concepto “estilo” con outras dimensións explicativas

Sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros de forma argumentada.

Sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros de forma argumentada, dando conta das particularidades dos autores traballados e das diferencias territoriais.

Valoración estética Non o fai ou lanza opinións sen fundamentar

Intenta facer unha valoración estética razoada, pero en ocasións emprega argumentacións febles, non pertinentes ou falaces.

Intenta facer unha valoración estética razoada, sen empregar argumentacións febles, non pertinentes ou falaces.

Fai unha valoración estética razoada, atendendo tanto a cuestións técnicas como contextuais.

Previsión de actividades telemáticas no caso de que sexan necesarias

1. Metodoloxía e actividades

As actividades do terceiro trimestre adoptarán a forma de:

a) exercicios de análise musical propostos polo profesor, quen lles proporcionará os materiais (partituras, audios, etc.) para o seu desenvolvemento

b) exercicios de oído musical realizados con el programa gratuíto y de código libre Lenmus, que se pode descargar no seguinte sitio web:

http://www.lenmus.org/es/noticias

2. Información e publicidade

Os alumnos serán informados a través da aula virtual, e o seguimento das actividades tamén será desenvolvido a través da aula virtual.

3. Avaliación final

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia.

Page 94: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA (2º BAC)

Page 95: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

Segundo os contidos da materia establecidos pola lexislación, as diferenzas previas deaprendizaxe no tocante á competencia lingüística e na adquisición de conceptos eferramentas intelectuais para a comprensión do fenómeno artístico, e sobre todo, asdiferenzas no dominio do vocabulario técnico da materia e a súa aplicación á escoita,incidirán de forma directa na dificultade que cada alumno concreto experimentará aoenfrontarse á materia. Dada a disposición moi favorable dos alumnos ás actividades decanto, intentarase na medida do posible (dado as circunstancias sanitarias) que estaadquisición conceptual estea asociada a práctica vocal de pezas orixinais ou adaptadasdos diferentes períodos artísticos.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL HDMB1.1.2. Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música e á danza.

HMDB1.4.2. Elabora una análise de texto de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario técnico acorde.

CAA HMDB1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

CSC HMDB1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

HMDB1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

Estándar TemporalizaciónGrao mínimo de

consecución para superara materia

Procedementos einstrumentos de avaliación

HMDB1.1.1. Realiza desde unha perspectiva persoal unha valoración estética e crítica dunha

Todo o curso Argumenta ou da razóns apoiándose nos seus coñecementos técnicos, estéticos

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritos

Page 96: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

obra concreta ou dunha interpretación dela.

ou contextuais da súa valoración das obras musicais

ou orais

HDMB1.1.2. Domina o vocabularioe a terminoloxía científica aplicados á música e á danza.

Todo o curso Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música e á danza.

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

HDMB1.1.3. Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración doscomentarios.

Todo o curso Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración dos comentarios.

Comentarios de audicións, escritosou orais

HDMB1.2.1.Identifica e sitúa cronoloxicamente os diferentes períodos da historia da música e da danza.

Todo o curso Distingue os casos estilisticamente claros, situándoosno tempo polas súas características diferenciais

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

HDMB1.2.2. Coñece e explica as principais características dos estilos, os xéneros ou as escolas, e detecta as diferenzas entre varias obras.

Todo o curso Recoñece auditivamente as principais características estilísticas traballadas en clase e sabe nomealas.

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

HDMB1.2.3. Contextualiza a obra no seu momento histórico e/ou estilístico.

Todo o curso Asocia a produción musical ao contexto social de creación, atendendo ás súas características

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

HDMB1.3.1. Comprende e explica a complexidade do fenómeno artístico, e extrae conclusións propias con base nos coñecementos adquiridos na materia.

Todo o curso, cun nivel crecente de profundidade na formación do concepto “arte”

Crea un concepto de arte propio de xeito razoado, tendo en conta o aprendido durante o curso

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

HDMB1.3.2. Entende e explica a función das obras e a influencia nasociedade e noutras disciplinas artísticas no momento da súa creación.

Todo o curso Contextualiza a obra musical en relación a outras manifestacións artísticas, culturais e científicas

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

HDMB1.3.3. Comprende e describe o proceso creativo de músicos/as e coreógrafos/as.

Todo o curso Interésase polo proceso de creación artística

Diálogo conceptual

HMDB1.4.1. Describe as formulacións plasmadas polo/pola autor/a do texto, en relación coas correntes estéticas e estilísticas dunha época concreta.

Todo o curso Recoñece na obra musical concreta dos autores concretos ascaracterísticas estilísticas fundamentais de cada período

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

HMDB1.4.2. Elabora una análise de texto de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario técnico acorde.

Todo o curso Elabora una análise de texto de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindoa información principal da secundaria e usando un vocabulario técnico acorde, aínda que sexa coa axuda dun guión

Comentarios de audicións, escritosou orais

Comentarios de textos varios relacionados coa materia

HMDB1.5.1. Comprende e explica o papel da música e da danza, e oxeito en que se relaciona con outras artes, para configurar xuntoa elas unha obra artística total.

Todo o curso Contextualiza a obra musical en relación a outras manifestacións artística

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou oraisComentarios de audicións, escritosou orais

Comentarios de texto ou de obras artísticas en xeral

HMDB1.5.2. Explica a utilización que se fixo da música nunha situación concreta.

Todo o curso Da conta da función da música para explicar as súas características

Diálogo conceptualCuestionarios escritos ou orais

Page 97: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Comentarios de audicións, escritosou orais

HMDB1.5.3. Selecciona pezas musicais para sonorizar ou ambientar situacións artísticas concretas.

Todo o curso Reflexiona sobre as relacións entre música e linguaxe conceptual. Aplica as súas reflexións á sonorización de situacións artísticas concretas

Diálogo conceptual

Comentarios de textos con audicións

Sonorización de fragmentos literarios, visuais ou dramatizados

HMDB1.6.1. Transmite certeza e seguridade na comunicación das ideas, e dominio do tema de investigación.

Todo o curso Elabora un pequeno traballo de investigación empregando as fontes axeitadamente e dándolle ao traballo unha forma comunicable

Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

HMDB1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

Todo o curso Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

HMDB1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Todo o curso Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Elaboración traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

HMDB1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedementoestablecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobrea experiencia.

Todo o curso Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

HMDB1.6.5. Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Todo o curso Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Elaboración de traballos de investigación individuais ou en grupoComentarios de audicións que precisan documentación previa individuais ou de grupo

HMDB1.6.6. Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Todo o curso Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación, individuais ou de grupo

A música e a danza da Antigüidade á Idade Media

HMDB2.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantesdas obras propostas.

Primeira avaliación Distingue o canto gregoriano, a polifonía primitiva, a música dos trobadores, a música da escola deNôtre Dame e a Ars Nova polas súas características estilísticas elementais

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB2.1.2. Coñece e describe asobras e os/as autores/as máis representativos/as deste períodos

Primeira avaliación Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste períodos

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB2.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unhaautora determinada, establecendo xuízos críticos.

Primeira avaliación Contextualiza a obra musical, atendendo a criterios sociolóxicos,ideolóxicos, culturais, políticos, históricos, etc.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

Page 98: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

O Renacemento

HMDB3.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantesdas obras propostas.

Primeira avaliación Distingue a música renacentista polas súas características, e recoñece a homofonía, o contrapunto e o contrapunto imitativo. Distingue a estética sacra da profana.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB3.1.2. Coñece e describe asobras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Primeira avaliación Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB3.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unhaautor/a determinado/a, e establecexuízos críticos.

Primeira avaliación Contextualiza a obra musical, atendendo a criterios sociolóxicos,ideolóxicos, culturais, políticos, históricos, etc.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

O Barroco

HMDB4.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantesdas obras propostas.

Finais da primeira avaliación, comezo da segunda avaliación

Recoñece a música barroca polassúas características estilísticas. Distingue o concerto, a ópera, a fuga, a suit e o oratorio.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB4.1.2. Coñece e describe asobras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Finais da primeira avaliación, comezo da segunda avaliación

Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB4.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unhaautor/a determinado/a, e estable xuízos críticos.

Finais da primeira avaliación, comezo da segunda avaliación

Contextualiza a obra musical, atendendo a criterios sociolóxicos,ideolóxicos, culturais, políticos, históricos, etc.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

O Clasicismo

HMDB5.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantesdas obras propostas.

Segunda avaliación Distingue a música do clasicismo polas súas características estilísticas fundamentais; distingue a construción motívico-temática e a periodización clásica.Recoñece a estrutura da sinfonía xéneros asimilados, e as características da reforma operística clásica

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB5.1.2. Coñece e describe asobras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Segunda avaliación Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB5.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unhaautor/a determinado/a, e establecexuízos críticos.

Segunda avaliación Contextualiza a obra musical, atendendo a criterios sociolóxicos,ideolóxicos, culturais, políticos, históricos, etc.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

O Romanticismo, o Nacionalismo e o Posromanticismo

HMDB6.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os

Finais da segunda avaliación, principios da terceira avaliación

Distingue a música romántica polas súas características estilísticas fundamentais; coñece

Comentarios de audicións, orais ouescritos

Page 99: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

trazos estilísticos máis importantesdas obras propostas.

e distingue o poema sinfónico, o lied, a ópera romántica; recoñece auditivamente a introdución de elementos do folclore como trazosdo nacionalismo musical; recoñece algúns xéneros pianísticos deste período, distinguindo a música de salón do virtuosismo de concerto.

HMDB6.1.2. Coñece e describe asobras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Finais da segunda avaliación, principios da terceira avaliación

Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB6.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unhaautor/a determinado/a, e establecexuízos críticos.

Finais da segunda avaliación, principios da terceira avaliación

Contextualiza a obra musical, atendendo a criterios sociolóxicos,ideolóxicos, culturais, políticos, históricos, etc.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

Primeiras tendencias modernas

HMDB7.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantesdas obras propostas.

Terceira avaliación Recoñece á música impresionista polas súas características estilísticas; recoñece auditivamente a ruptura co sistema tonal do expresionismo; recoñece a música neoclásica.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB7.1.2. Coñece e describe asobras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Terceira avaliación Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB7.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unhaautor/a determinado/a, e establecexuízos críticos.

Terceira avaliación Contextualiza a obra musical, atendendo a criterios sociolóxicos,ideolóxicos, culturais, políticos, históricos, etc.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

Música e danza da segunda metade do século XX

HMDB8.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantesdas obras propostas.

Terceira avaliación Recoñece o serialismo integral, o minimalismo, a música aleatoria e a música textural, distinguíndoas do rock, o pop e o jazz como manifestacións musicais simultáneas

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB8.1.2. Coñece e describe asobras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

Terceira avaliación Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período

Comentarios de audicións, orais ouescritos

HMDB8.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unhaautor/a determinado/a, e establecexuízos críticos.

Terceira avaliación Contextualiza a obra musical, atendendo a criterios sociolóxicos,ideolóxicos, culturais, políticos, históricos, etc.

Comentarios de audicións, orais ouescritos

A música tradicional no mundo

HMDB.9.1.1. Coñece e describe as principais características da música e da danza tradicional, distinguindo estilos de canto,

Terceira avaliación Distingue as características musicas e organolóxicas da música tradicional galega,

Comentarios de audicións, orais ouescritos

Page 100: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

melodías, escalas, texturas e ritmos.

contextualizándoas.

Os estándares transversais traballaranse simultaneamente durante todo o curso en niveisde complexidade crecente, partindo do uso, a praxe e a mímese ata chegar á reflexión e aanálise conceptual. Para a avaliación dos comentarios, empregarase a rúbrica que se recolle ao final da programaciónpara esta materia.

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla ocurrículo da materia. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para osniveis que nos ocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica,non se traballan como cuestións independentes en temas separados con actividadesespecíficas para cada criterio, senón que que se traballan varios criteriossimultaneamente na mesma actividade, unha e outra vez ao longo do curso, cunincremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultade técnica.

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, pode ser aplicado o mesmo razoamento.Boa parte dos estándares de aprendizaxe que veñen marcados na lexislación non sepoden asociar a un procedemento/instrumento de avaliación único. Cada actividade seavalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendo en contaos estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro dacualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade doalumno, é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe musical a partir decertas idades realízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, medianteunha disciplina de “facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que sequere lograr. Se incidirá no uso e na práctica, empregando a mímese como ferramentafundamental e utilizando unha linguaxe metafórica e analóxica para o achegamento doscontidos técnico-teóricos, demandando aos alumnos, iso si, que saiban usar conpropiedade os conceptos e procedementos musicais.

A adquisición dos conceptos e estándares da materia intentará vencellarse na medida doposible á práctica vocal de pezas orixinais ou adaptadas dos diversos períodos artísticosestudados.

Consideracións metodolóxicas en caso de semipresencialidade ou de suspensión dasclases

Malia que a aprendizaxe virtual non pode suplir o traballo da aula, en caso de que as autoridadesestablezan unha suspensión parcial ou integral das clases, o traballo do alumnado continuará a

Page 101: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

través da Aula Virtual. Nesta Aula Virtual crearanse espazos para a interacción diferida entre oalumnado e profesora (foros e mensaxería). Se se prevé que o peche non vaia alén de dúas tressemanas, durante ese período os alumnos deberán realizar actividades de afondamento eperfeccionamento das destrezas e conceptos adquiridos, similares ós realizados na aula ordinaria.Esto outorgará ó alumnado unha autonomía de traballo suficiente, podendo ser compensada acarencia de clases presenciais coas ferramentas de interacción diferida habilitadas. En caso deque o peche do instituto supere as tres semanas, se intentarán introducir novos estándares através de material subido á Aula Virtual (textual, visual ou audiovisual) e a realización deactividades nas que estes novos estándares estean involucrados. Neste caso intentarase, namedida das posibilidades técnicas, realizar polo menos unha clase virtual semanal no horario máisconveniente para todos.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán traer o material necesario para escribir. Na aula empregaransetextos, partituras, producións audiovisuais e sonoras, o panel pautado e libros. En caso desuspensión das clases ou de semipresencialidade, os alumnos precisarán dispor dunordenador con acceso á internet para cursar a materia.

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Avaliación por trimestres e recuperación das avaliacións suspensas

Os alumnos serán avaliados polo traballo realizado na clase, mediante a corrección oralou escrita dos comentarios, a resposta a cuestionarios orais ou escritos, e a participaciónoral na clase e nas actividades da aula.

En caso de facerse comentarios ou actividades de análise estilística, os alumnos poderánempregar os apuntamentos tomados na clase do seu puño e letra e calquera materialdocumental buscado por eles mesmos. Os alumnos que sexan avaliados negativamentepolo traballo de clase (por non entregar ou realizar os comentarios propostos, non acadaro nivel mínimo na resolución dos mesmos, inasistencia non xustificable, ou nonparticipación nas actividades da clase) deberán realizar un exercicio de final de avaliaciónequivalente a un exame convencional, sen poder empregar os apuntamentos nin ningúnmaterial complementario. Este exercicio consistirá na realización de un ou varioscomentarios de audicións e a resolución dun cuestionario sobre os conceptos traballadosna materia, e a súa realización está supeditada á situación sanitaria. En caso de que non

Page 102: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

sexa posible a realización deste exercicio, os alumnos terán na Aula Virtual exercicios derecuperación que deberán ser entregados en tempo e forma para a súa valoración.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final será a nota media das tres avaliacións, redondeada caraarriba a partir da quinta décima. Para realizarse a media, as avaliacións deben estaravaliadas cun mínimo de 4.

Avaliación en caso de semipresencialidade ou suspensión das clases

En caso de suspensión das clases ou de semipresencialidade decretada pola autoridadecompetente, non se realizará exame de recuperación trimestral ou de recuperación final. Ostrimestres serán avaliados a partir do traballo de aula (se o houbere) e da realización das tarefaspropostas na Aula Virtual, que deberán ser entregadas en tempo e forma polo alumnado para asúa avaliación positiva.

Avaliación extraordinaria

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuñodeberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A probaextraordinaria de setembro consistirá na realización de un ou varios comentarios deaudicións sen apuntamentos diante, e a resolución dun cuestionario sobre a materiatraballada durante o curso. Entrará toda a materia.

Será necesario acadar un mínimo de 5 para superar positivamente a materia.

Redondearase cara arriba a partir da quinta décima.

12. Medidas de atención á diversidade

En función do interese e os coñecementos previos dos alumnos, a profesora poderá facilitarmaterial e traballo adicional a calquera alumno que o demande. O discurso moverase sempre avarios niveis de profundidade conceptual na comprensión do fenómeno histórico musical, tendocomo nivel máis baixo o mínimo esixido para o curso.

14. Actividades extraescolares ou complementariasDebido á situación sanitaria, non se contempla a realización de actividades extraescolares oucomplementarias.

Page 103: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

ARTES ESCÉNICAS (2º BAC)

Page 104: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

As artes escénicas como o teatro, o circo, a danza, a ópera, e outras de creación máis recente, como a performance, constitúen manifestacións artísticas e socioculturais que se caracterizan tanto polos procesos comunicativos singulares que promoven, como polo feito de que se materializan na escena, a través da integración e da síntese doutras expresións artísticas, desde as literarias ata as plásticas.

A teatralidade, como elemento diferencial do feito escénico, presenta formas moi diversas. Está presente na danza popular, nunha comedia rural ou nas propostas máis recentes de presentación escénica, sen esquecer outras manifestacións cun carácter máis tradicional. Así acontece con moitas festas e celebracións populares en que se adoita facer uso, de forma explícita ou implícita, de recursos e ferramentas expresivas propias do teatro, do canto ou da danza. Trátase de feitos que se poden documentar en moitas festas que aínda hoxe se celebran en diversos puntos da comunidade galega, como acontece no Entroido, nos Maios, na Semana Santa e noutras manifestacións, ora cunha dimensión máis ritual, ora cunha dimensión máis festeira.

A materia denominada artes escénicas proponse como unha ferramenta relevante na formación integral do ser humano, pois non só se ocupa do estudo das variadas manifestacións da teatralidade, senón que tamén permite que mozas e mozos poidan desenvolver competencias comunicativas, sociais, expresivas, creativas ou as relacionadas coa resolución de problemas e coa autonomía persoal, estimulando a súa interacción co medio e garantindo, en consecuencia, o logro das finalidades formativas e propedéuticas asignadas a esta etapa. Así, como resultado das aprendizaxes realizadas nesta materia, o alumnado deberá saber como expresar, comunicar ou recibir pensamentos, emocións, sentimentos e ideas, propias ou alleas, mediante o uso das máis variadas técnicas e por medio de destrezas específicas, as inherentes ás artes escénicas.

Os obxectivos e contidos desta materia articúlanse arredor de dous eixes de actuación. Dunha banda trátase de potenciar a formación integral da persoa; da outra, de incidir na súa formación humanística e artística, a través da apropiación dun coñecemento amplo das artes escénicas, consideradas desde diferentes perspectivas e partindo da vivencia, experiencia e indagación de conceptos e situacións.

Os contidos da materia estrutúranse en cinco grandes bloques. O primeiro debe proporcionarlle ao alumnado unha visión de conxunto das artes escénicas en tanto manifestacións de natureza artística, social e cultural, que presentan unha considerable pluralidade, partindo de dúas perspectivas fundamentais: a histórica e a xeográfica, desde as que tomar conciencia da diversidade, na sincronía e na diacronía. O segundo oriéntase ao desenvolvemento das capacidades expresivas e creativas por medio dun conxunto de

Page 105: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

actividades cunha dimensión fundamentalmente práctica, que permitan a exploración, análise e utilización dos diferentes sistemas, medios e códigos de significación escénica. O terceiro bloque ocúpase das destrezas, capacidades e habilidades expresivas coa finalidade de abordar a recreación e representación da acción dramática a partir dos máis variados estímulos, en proxectos de traballo orientados á construción de escenas en que se recreen todo tipo de personaxes, situacións e conflitos.

O cuarto bloque ten carácter integrador, en canto nel van confluír as aprendizaxes realizadas nos bloques anteriores. O proceso de traballo arredor das pautas de comentario, análise e interpretación de textos, sexan dramáticos ou doutro tipo, dos procedementos da dramaturxia e do estudo práctico das diferentes tipoloxías de espectáculo debe culminar coa realización dun proxecto global de posta en escena dun espectáculo concreto, establecendo e estruturando os elementos de significación que se utilizarán e as relacións entre eles. Ese proceso de creación escénica tamén require da organización e planificación dos ensaios e dunha distribución de tarefas entre equipos de traballo diversos que se ocuparán da realización práctica do espectáculo. Trátase, pois, de exemplificar, con casos concretos, o camiño que leva do texto ao espectáculo, e o papel que terán que desempeñar os integrantes da nómina teatral, coas súas funcións e responsabilidades. Por último, o quinto bloque está orientado ao desenvolvemento de competencias na análise, comentario e interpretación de espectáculos escénicos. Partindo do concepto de público, e en función da evidente dimensión colectiva e social da recepción escénica, deberá abordarse o estudo dos instrumentos e estratexias analíticas propias do proceso de recepción a partir de casos prácticos que permitan organizar debates e confrontar opinións, coa finalidade de potenciar unha lectura reflexiva, crítica e colectiva do acontecer artístico e cultural, realizada con rigor e coherencia e prestando especial atención aos produtos escénicos xerados pola propia comunidade galega.

Cómpre potenciar por igual o saber, o saber facer e o saber ser, utilizando un amplo abano de coñecementos, técnicas, recursos e actividades que incidan favorablemente na adquisición dun capital cultural e dunha cultura escénica abondas. Ao mesmo tempo, a través das diferentes modalidades de expresión escénica pódense recrear todo tipo de problemas, situacións e conflitos, mentres que a análise e elaboración de discursos, sexan artísticos, ideolóxicos, sociais ou doutro tipo, permite afondar nun coñecemento reflexivo do mundo que nos rodea e manter unha relación aberta, dinámica, critica e construtiva co noso contorno, todo o cal vai favorecer a autonomía persoal e a transición á vida adulta e activa do alumnado. Nesa dirección, faise necesario incidir no feito de que a materia artes escénicas non ten unha dimensión profesional, senón que se orienta ao desenvolvemento do potencial expresivo e creativo de mozas e mozos, á promoción dun coñecemento vivido e plural das artes escénicas coa finalidade de formar persoas autónomas, tolerantes, participativas, solidarias, creativas e libres, e cunha sólida cultura artística.

Page 106: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Segundo os contidos da materia establecidos pola lexislación, as diferenzas previas de aprendizaxe no tocante á competencia lingüística e na adquisición de conceptos e ferramentas intelectuais para a comprensión das diferentes artes escénicas, e sobre todo, as diferenzas no dominio do vocabulario técnico e a súa aplicación, incidirán de forma directa na dificultade que cada alumno concreto experimentará ao enfrontarse á materia.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL AE1.1.2. Adquire un coñecemento amplo, sólido e vivido, dos conceptos básicos do campo das artes escénicas. AE 1.4.2. Comprende as características fundamentais das diferentes formas da representación escénica e do

espectáculo, atendendo a diferentes posibilidades de materialización, nos planos técnico e estético.

CAA AE 1.6.2. Potencia o estudo crítico da realidade artística e cultural mediante procesos de procura e análise de información, analizando as diferentes manifestacións da teatralidade, na perspectiva sincrónica e diacrónica, e prestando especial atención ás manifestacións escénicas realizadas na Comunidade Autónoma de Galicia.

CSC AE 1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes. AE 1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento

establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

Estándar

Temporalización Grao mínimo de

consecución para superar a materia

Procedementos e instrumentos de avaliación

AE 1.1.1. Domina o concepto e tipoloxía das artes escénicas.

Todo o curso Argumenta ou da razóns apoiándose nos seus coñecementos técnicos, estéticos ou contextuais da súa valoración das obras teatrais

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.1.2. Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados ás artes escénicas.

Todo o curso Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados ás artes escénicas.

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.1.3. Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración das postas en escena.

Todo o curso Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración dos comentarios.

Comentarios de textos teatrais

AE 1.2.1.Identifica e sitúa cronoloxicamente, segundo as súas características técnicas, os diferentes

Todo o curso Distingue os casos estilisticamente claros, situándoos no tempo polas súas características diferenciais

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

Page 107: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

períodos da historia do teatro

AE 1.2.2. Coñece e explica as principais características dos estilos, os xéneros ou as escolas, e detecta as diferenzas entre varias obras.

Todo o curso Recoñece as principais características estilísticas traballadas en clase e sabe nomealas.

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.2.3. Contextualiza a obra no seu momento histórico e/ou estilístico, segundo as súas características analíticas.

Todo o curso Asocia a produción teatral ao contexto social de creación, atendendo ás súas características

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.3.1. Comprende e explica, gracias ás técnicas analíticas, a complexidade do fenómeno artístico, e extrae conclusións propias con base nos coñecementos adquiridos na materia.

Todo o curso, cun nivel crecente de profundidade na formación do concepto “arte”

Crea un concepto de arte propio de xeito razoado, tendo en conta o aprendido durante o curso

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.3.2. Entende e explica a función das obras e a influencia na sociedade e noutras disciplinas artísticas no momento da súa creación.

Todo o curso Contextualiza a obra teatral en relación a outras manifestacións artísticas, culturais e científicas

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.3.3. Comprende e describe o proceso creativo dos autores teatrais

Todo o curso Interésase polo proceso de creación artística

Diálogo conceptual

AE 1.4.1. Describe as formulacións plasmadas polo/pola autor/a do texto, en relación coas correntes estéticas e estilísticas dunha época concreta.

Todo o curso Recoñece na obra teatral concreta dos autores concretos as características estilísticas fundamentais de cada período

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.4.2. Elabora una análise de textos teatrais de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario técnico acorde.

Todo o curso Elabora una análise de texto de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario técnico acorde, aínda que sexa coa axuda dun guión

Comentarios de textos teatrais

AE 1.5.1. Comprende e explica o papel do teatro e das artes escénicas en xeral, e o xeito en que se relaciona con outras artes

Todo o curso Contextualiza a obra teatral en relación a outras manifestacións artística

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.5.2. Explica a utilización que se fixo das artes escénicas nunha situación concreta.

Todo o curso Da conta da función do teatro para explicar as súas características

Diálogo conceptual Comentarios de textos teatrais

AE 1.5.3. Selecciona pezas teatrais para situacións artísticas concretas.

Todo o curso Reflexiona sobre as relacións entre teatro e linguaxe conceptual.

Diálogo conceptual

Comentarios de textos teatrais

AE 1.6.1. Transmite certeza e seguridade na comunicación das ideas, e dominio do tema de investigación.

Todo o curso Elabora un pequeno traballo de investigación empregando as fontes axeitadamente e dándolle ao traballo unha forma comunicable

Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

AE 1.6.2. Selecciona Todo o curso Selecciona correctamente temas Elaboración dun traballo de investigación, individual ou grupal

Page 108: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

AE 1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Todo o curso Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

Elaboración traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

AE 1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

Todo o curso Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación en grupo

Comentarios en grupo

AE 1.6.5. Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Todo o curso Expón de xeito preciso e ordenado os resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

Elaboración de traballos de investigación individuais ou en grupo Comentarios de audicións que precisan documentación previa individuais ou de grupo

AE 1.6.6. Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Todo o curso Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

Elaboración de traballos ou exercicios de investigación, individuais ou de grupo

Os estándares transversais traballaranse simultaneamente durante todo o curso en niveis de complexidade crecente, partindo do uso, a praxe e a mímese ata chegar á reflexión e a análise conceptual. Para a avaliación dos comentarios, empregarase a rúbrica que se recolle ao final da programación para esta materia.

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo da materia. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nos ocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan como cuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio, senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outra vez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultade técnica.

Page 109: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, pode ser aplicado o mesmo razoamento. Boa parte dos estándares de aprendizaxe que veñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento de avaliación único. Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendo en conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro da cualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno, é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán traer o material necesario para escribir. Na aula empregaranse textos, producións audiovisuais e libros.

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Avaliación por trimestres e recuperación das avaliacións suspensas

Os alumnos serán avaliados polo traballo realizado na clase, mediante a corrección oral ou escrita dos comentarios, a resposta a cuestionarios orais ou escritos, e a participación oral na clase. Os comentarios poderán facelos tendo diante os apuntamentos tomados na clase do seu puño e letra e calquera material documental buscado por eles mesmos. Os alumnos que sexan avaliados negativamente polo traballo de clase (por non entregar ou realizar os comentarios propostos, ou non acadar o nivel mínimo na resolución dos mesmos) deberán realizar un exercicio de final de avaliación equivalente a un exame convencional, sen poder empregar os apuntamentos nin ningún material complementario. Este exercicio consistirá na realización de un ou varios comentarios de audicións dos estilos traballados durante o trimestre e a resolución dun cuestionario sobre os conceptos traballados na materia.

A recuperación das avaliacións suspensas realizarase mediante un exame individual sen apuntamentos diante, consistente en un ou varios comentarios de audicións, con ou sen soporte de partituras, e na resolución dun cuestionario sobre os conceptos traballados na materia.

Os comentarios avaliaranse mediante a rúbrica para avaliar os comentarios musicais que recolle a presente programación.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final será a nota media das tres avaliacións, redondeada cara arriba.

Page 110: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Avaliación extraordinaria

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria de setembro consistirá na realización de un ou varios análises de audicións ou partituras, e a resolución dun cuestionario sobre a materia traballada durante o curso. Entrará toda a materia.

Será necesario acadar un mínimo de 5 para superar positivamente a materia.

Page 111: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

8. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

A avaliación inicial se realizará de forma informal ao longo do curso, a medida que se vaian introducindo novos conceptos técnicos. Se empregará como procedemento o diálogo directo cos alumnos. En caso de detectarse unha problemática con algún concepto técnico necesario para un seguimento adecuado da materia, se traballará individual ou colectivamente tal concepto mediante exercicios propedéuticos deseñados a tal fin.

9. Medidas de atención á diversidade

En función do interese e os coñecementos previos dos alumnos, a profesora poderá facilitar material e traballo adicional a calquera alumno que o demande. O discurso moverase sempre a varios niveis de profundidade conceptual na comprensión do fenómeno histórico musical, tendo como nivel máis baixo o mínimo esixido para o curso.

10. Concreción dos elementos transversais Á espera da súa aprobación no claustro

11. Actividades extraescolares ou complementarias Non está prevista ningunha actividade extraescolar ou complementaria para 2º de Bacharelato.

12. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Número total de alumnos Alumnos que superaron a materia Alumnos que non superaron a materia

Nº TOTAL PORCENTAXE Nº TOTAL PORCENTAXE

Indicadores

Escala

1 2 3 4

Adecuación do deseño da metodoloxía de traballo a partir dos elementos do currículo

Page 112: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Adecuación da secuenciación e da temporalización dos conceptos novos introducidos no curso

O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas

Adecuación da secuenciación dos estándares para a adquisición dos conceptos e destrezas musicais

Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar

Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación

Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación

Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver

Adecuación da secuencia de traballo na aula

Adecuación dos materiais didácticos utilizados

Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria

Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento de materias pendentes

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes

Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares

Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE

Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas

Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso

Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro

Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia

Page 113: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Rúbrica para avaliar as postas en escena

Rúbrica de avaliación dos comentarios musicais Nivel 0 (Mal) Nivel 1 (Regular) Nivel 2 (Ben) Nivel 3 (Moi Ben)

Vocabulario técnico Non o emprega ou confunde términos

Emprega de xeito correcto o vocabulario elemental (interpretación, escenografía, atrezo, vestiario, son, iluminación) na maioría dos contextos, pero falla en determinados casos

Emprega sempre de xeito correcto o vocabulario técnico elemental en todos os contextos, pero falla no vocabulario avanzado ou non o emprega

Emprega sempre axeitadamente todo o vocabulario técnico traballado na clase

Contextualización Non o fai ou non contextualiza

Contextualiza de xeito vago, introducindo algúns datos que non teñen relevancia para a explicación da obra. Non relaciona o contexto coa obra.

Contextualiza de xeito xeral, pero introducindo algúns datos históricos, culturais, científicos, políticos, económicos, artísticos, etc., que explican as características concretas da obra.

Contextualiza a obra de forma concreta, aportando os datos históricos, culturais, científicos, políticos, económicos, artísticos, etc. que explican as súas características

Pertinencia e profundidade dos datos aportados

Non o fai ou os datos aportados son irrelevantes

Introduce algún dato relevante pero fai achegas pouco pertinentes, deixando atrás algúns datos importantes

A maioría dos datos que manexa son relevantes e pertinentes, introducindo aqueles de maior importancia para a explicación da obra

Todos os datos que manexa son relevantes e pertinentes, sen deixar fora ningunha cuestión relevante, e aportando matices

Estrutura lóxica Non o fai ou o texto carece de estrutura lóxica

O texto está estruturado de maneira débil, con certos saltos lóxicos

O texto ten coherencia pero segue unha lóxica externa

O texto ten coherencia, seguindo a lóxica expositiva interna ao fío da propia audición

Xénero Non o fai ou non recoñece o xénero axeitadamente

Case sempre recoñece os xéneros elementais nos casos claros. Non confunde o concepto “xénero” cos conceptos “forma” e “estilo”.

Sempre recoñece os xéneros máis importantes de cada período en casos claros, dando argumentos razoados apoiados na análise técnica.

Recoñece todos os xéneros traballados na clase de cada período, dando argumentos razoados apoiados na análise técnica, e da conta das desviacións dos tipos históricos de xeito argumentado.

Estilo Non o fai ou comete erros graves na adxudicación estilística

Case sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros. Non confunde o concepto “estilo” con outras dimensións explicativas

Sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros de forma argumentada.

Sempre recoñece os estilos traballados na clase nos casos claros de forma argumentada, dando conta das particularidades dos autores traballados e das diferencias territoriais.

Valoración estética Non o fai ou lanza opinións sen fundamentar

Intenta facer unha valoración estética razoada, pero en ocasións emprega argumentacións febles, non pertinentes ou falaces.

Intenta facer unha valoración estética razoada, sen empregar argumentacións febles, non pertinentes ou falaces.

Fai unha valoración estética razoada, atendendo tanto a cuestións técnicas como contextuais.

Previsión de actividades telemáticas no caso de que sexan necesarias

Page 114: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Metodoloxía e actividades

As actividades adoptarán a forma de:

a) lectura de obras dramáticas das diferentes etapas históricas

b) visualización de representacións de ditas obras dramáticas

c) realización dun comentario crítico, tanto técnico como persoal e subxectivo, de cada unha das obras cuxa lectura e visualización sexa proposta polo profesor.

As obras propostas son:

1- Teatro grego e latino: Prometeo encadenado (Esquilo), Edipo rey (Sófocles), Medea (Eurípides)

2- Teatro medieval: Misterio de Elche

3- Teatro renacentista: La celestina

4- Teatro barroco: Hamlet, Noche de reyes, La tempestad (Shakespeare), El burgués gentilhombre (Moliere), La vida es sueño (Calderón de la Barca), Fuenteovejuna (Lope de Vega), El burlador de Sevilla (Tirso de Molina).

5- Teatro neoclásico: El sí de las niñas (Moratín)

6- Teatro del siglo XIX: Don Juan Tenorio (Zorilla), Casa de muñecas (Ibsen), La gaviota (Chejov), La importancia de llamarse Ernesto (Oscar Wilde), Pigmalión (G. B. Shaw)

7- Teatro del siglo XX: La casa de Bernarda Alba (García Lorca), Luces de bohemia (Valle-Inclán), Largo viaje hacia la noche (Egene O’Neill), Muerte de un viajante (Arthur Miller), Esperando a Godot (Samuel Beckett), Historia de una escalera, La fundación (Buero Vallejo), Un tranvía llamado deseo (Tennessee Williams), Saxo tenor (Vidal Bolaño).

2. Información e publicidade

Os alumnos serán informados a través da aula virtual do centro, e o seguimento das actividades será desenvolvido tamén a través da aula virtual do centro.

3. Avaliación final

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberán realizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria de setembro estará dividida en dúas partes:

a) unha pregunta teórica sobre a historia do teatro e a tipoloxía das artes escénicas

b) una pregunta práctica de posta en escena de un fragmento de unha das dúas obras obrigatorias de lectura de este curso: Saxo tenor (Vidal Bolaño) e Casa de muñecas (Ibsen).

Page 115: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

CULTURA AUDIOVISUAL II

Page 116: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

A materia Cultura Audiovisual II pertence ao grupo de troncais de opción do bacharelato de Artes,con 4 horas semanais presenciais na aula. Ten, polo tanto, a consideración dunha das materiascentrais dentro da formación dos alumnos desta modalidade de bacharelato. Neste anoacadémico, o curso de 2º de bacharelato de artes que cursan a materia está integrado por 10alumnos.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

Competencia lingüística

CA2B1.6.1. Relaciona a banda sonora de películas emblemáticas e a súa importancia na calidade do conxunto total daobra fílmica realizada

CA2B1.10.1. Comenta as diferenzas narrativas entre a comedia de chiste visual e sonoro

CA2B3.1.1. Analiza producións radiofónicas e televisivas identificando as características dos xéneros e distinguindo osestereotipos máis comúns presentes nos produtos audiovisuais

CA2B3.3.1. Comenta as principais características da retransmisión radiofónica e a evolución desde o seu inicio ata ossistemas dixitais actuais

CA2B3.6.1. Comenta a importancia dos programas informativos de radio e televisión, e a súa transcendencia social

CA2B4.1.1. Recoñece as funcións da publicidade, diferenciando os elementos informativos dos relacionados coaemotividade, a sedución e a fascinación

CA2B4.1.3. Xustifica a composición comunicativa e a estrutura de anuncios e mensaxes publicitarias en relación daconsecución dos seus obxectivos

CA2B4.3.1. Recoñece e explica razoadamente a presenza da publicidade e do patrocinio na imaxe social dos actorese as actrices, e a súa transcendencia social

CA2B5.2.2. Recoñece expresivamente e narrativamente un filme, e valora as súas solucións técnicas na creación damensaxe

CA2B5.2.3. Analiza expresivamente e narrativamente un programa de televisión, e valora as súas soluciónscomunicativas e o público ao que vai dirixido

Competencia matemática e competencia básica en ciencias e tecnoloxía

CA2B1.1.1. Explica as características físicas do son, e o proceso de creación e difusión

CA2B1.8.1. Recoñece as diferenzas entre a realidade e a representación que nos ofrecen os medios sonoros

CA2B2.2.2. Recoñece as funcións dos equipos técnicos humanos que interveñen nas producións audiovisuais e nosmultimedia

CA2.B2.4.1. Analiza a evolución dos efectos no cine

CA2B3.5.1. Valora a participación dos estudos de audiencias na programación dos programas de radio e televisión

A2B4.1.2. Analiza imaxes publicitarias relacionando a súa composición e a súa estrutura coa consecución dos seusobxectivos

Competencia dixital

CA2B1.2.1. Realiza gravacións de son con aparellos sinxelos e valora os resultados obtidos

CA2B1.3.1. Realiza edición dixital, convertendo pezas musicais dun sistema de son a outro (mono-estéreo, PCM wav,aiff-mp3) e avalía os resultados (tamaño, calidade, destino final, etc.)

CA2B1.4.1. Constrúe pezas audiovisuais combinando imaxe e son, que integren voz en off, pezas musicais e efectosna narración visual

CA2B1.5.2. Observa produtos audiovisuais e valora as funcións comunicativas e estéticas da integración de imaxe eson

CA2B5.2.4. Elabora unha pequena produción audiovisual, aplicando solucións expresivas segundo o xénero e oformato seleccionado

Page 117: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Conciencia e expresións culturais

CA2B1.7.1. Analiza a composición musical de bandas sonoras en España, e valora a calidade da construción musicalrealizada

CA2B1.9.1. Explica as características principais da narrativa visual do cine mudo, facendo referencia a escenasemblemáticas da historia deste cine

CA2B1.11.1. Analiza a composición visual nas comedias corais e explica a complexidade técnica da súa resoluciónnarrativa

CA2B2.1.1. Analiza a visión do mundo do cine en películas representativas

CA2B.3.2.1. Analiza pezas emblemáticas dos/das principais realizadores/as de televisión en España e comenta acalidade do produto realizado

CA2B3.4.1. Identifica as características principais dos xéneros radiofónicos

CA2B3.4.2. Analiza a estrutura dos principais xéneros radiofónicos e establece as súas diferenzas principais:presentación, ritmo narrativo, locución, recursos musicais e sonoros, etc.

CA2B5.1.1. Analiza producións multimedia e de novos medios, e xustifica as solucións comunicativas empregadas

Competenciassociais e cívicas

CA2B2.2.1. Relaciona a evolución histórica da produción audiovisual e da radiodifusión coas necesidades e ascaracterísticas dos produtos demandados pola sociedade

CA2B2.2.3. Compara as características fundamentais das persoas destinatarias da programación de emisións de radioe televisión

CA2B2.4.2. Valora a necesidade da audiodescrición e da subtitulación de produtos audiovisuais e multimedia

CA2B3.6.2. Compara a mesma noticia relatada segundo diferentes medios de comunicación e establece conclusións

CA2B3.6.3. Valora a influencia dos medios de comunicación a través da rede

CA2B4.2.1. Analiza recursos utilizados para inserir publicidade nos programas (anuncio, patrocinio, publicidadeencuberta, etc.)

CA2B4.4.1. Analiza a relación entre o deporte e o patrocinio comercial ou a publicidade

CA2B5.2.1. Compara os contidos comunicativos audiovisuais que se achan en internet e valora a adecuación dosemisores e as súas repercusións

Sentido da iniciativa e do espírito emprendedor

CA2B1.5.1. Analiza o valor funcional, expresivo e comunicativo dos recursos sonoros (voz, efectos e música)empregados nunha produción radiofónica ou na banda sonora dunha produción audiovisual

CA2B1.8.2. Identifica as funcións e as necesidades dos sistemas técnicos empregados na integración de imaxe e sonnun audiovisual ou en novos medios

CA2B4.2.2. Difire as vantaxes e os inconvenientes de cada recurso publicitario

3. Obxectivosa) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ásdemais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre persoas e grupos,exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidadesentre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para oexercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudio e traballo individual e en equipo, comocondición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de aprendizaxe e como medio dedesenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferencia de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición oucircunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homese mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

Page 118: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en tódolos eidos da personalidade e nas súasrelacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos e calquera tipo e oscomportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas no emprego das fontes de información, para adquirir novoscoñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no eido das tecnoloxías,especialmente da información e da comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, asícomo coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos docoñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver a confianza nun mesmo, a participación e o sentido crítico, a iniciativa persoal e acapacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na linguacastelá, textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, na lectura e o estudio daliteratura.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outraspersoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaranachegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorarcriticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o cuidado dos seres vivos e omedio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artíticas, empregandodiversos medios de expresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico deGalicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística ecultural e o dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto caraó exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para omantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersonal e expresión deriqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación coas outras linguas, enespecial coas pertencentes á comunidade lusófona.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

ContidosEstándares de

aprendizaxe avaliablesTemporalización

Grao mínimo deconsecución parasuperar a materia

Procedementos einstrumentos de

avaliación

Bloque 1: Integración de son e imaxe na creación de audiovisuais e novos medios

Page 119: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

B1.1. Función expresiva do son: características técnicas

CA2B1.1.1. Explica as características físicas do son, e o proceso de creación e difusión

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Emprega os conceptos son, silencio, ruido, intensidade, duración, timbre e altura de formacorrecta e pertinente

Comentarios de fragmentos sonoros empregando os conceptos son, silencio, ruido, intensidade, duración, timbre e altura

Comentarios de fragmentos audiovisuais son, silencio, ruido, intensidade, duración, timbre e altura

B1.2. Gravación do son: tipos esenciais demicrofonía

CA2B1.2.1. Realiza gravacións de son con aparellos sinxelos e valora os resultados obtidos

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Realiza gravacións de son con aparellos sinxelos e valora os resultados obtidos

Realización de montaxes sonoras ou audiovisuais que involucren gravación desons

B1.3. A gravación e difusión musical. Sistemas monofónicos, estereofónicos, dolby surround, 5.1, mp3 e outros posibles

CA2B1.3.1. Realiza edición dixital, convertendo pezas musicais dun sistema de son a outro (mono-estéreo, PCM wav, aiff-mp3) e avalía os resultados (tamaño, calidade, destino final, etc.)

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Realiza edición dixital tendo en conta as características técnicas do son

Realización de montaxes sonoras ou audiovisuais

B1.4. A relación perceptiva entre imaxe e son: diálogos, voz en off, efectos especiais e música

CA2B1.4.1. Constrúe pezas audiovisuais combinando imaxe eson, que integren voz en off, pezas musicais e efectos na narración visual

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Constrúe pezas audiovisuais combinando imaxe e son, que integren voz en off, pezas musicais eefectos na narración visual

Realización de montaxes sonoras ou audiovisuais

B1.5. Adecuación da música e dos sons ás intencións expresivas e comunicativas. Integración do son nas producións audiovisuais

CA2B1.5.1. Analiza o valor funcional, expresivo e comunicativo dos recursos sonoros (voz, efectos e música) empregados nunha produción radiofónica ou na banda sonora dunha produción audiovisual

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Analiza o valor funcional, expresivo e comunicativo dos recursos sonoros (voz, efectos e música) empregados nunha produción radiofónica ou na banda sonora dunha produción audiovisual

Comentarios de fragmentos ou obras audiovisuais, orais ou escritos, individuais ou grupais, dende o punto de vista do valor comunicativo e expresivo dos recursos sonoros

CA2B1.5.2. Observa produtos audiovisuais e valora as funcións comunicativas e estéticas da integración de imaxe e son

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Observa produtos audiovisuais e valora asfuncións comunicativas e estéticas da integración de imaxe e son

Comentarios de fragmentos ou obras audiovisuais, orais ou escritos, individuais ou grupais, dende o punto de vista da integración imaxe-son

B1.6. Elementos expresivos do son enrelación coa imaxe. Funcións da bandasonora.

B1.7. A banda sonora na historia do cine. Grandes creadores.

CA2B1.6.1. Relaciona a banda sonora de películas emblemáticase a súa importancia na calidade do conxunto total da obra fílmica realizada

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Relaciona a banda sonora de películas emblemáticas e a súa importancia na calidadedo conxunto total da obra fílmica realizada

Comentarios de fragmentos ou obras cinematográficas, orais ou escritos, individuais ou grupais, dende o punto de vista da música

B1.8. A banda sonora no cine español. Principais compositores: Augusto Algueró, Roque Baños, Bernardo Bonezzi, CarmeloBernaola, Antón García Abril, Alberto Iglesias, José Nieto, Alfonso Santisteban, Adolfo Waitzman, etc.

CA2B1.7.1. Analiza a composición musical de bandas sonoras en España, e valora a calidade da construción musical realizada

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Analiza a composición musical de bandas sonoras en España

Comentarios de fragmentos ou obras cinematográficas do Estado español, orais ou escritos, individuais ou grupais, dende o

Page 120: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

punto de vista da música

B1.9. Os fitos históricos do proceso de transformación nas linguaxes e nos medios técnicos no paso do cine mudo ao cine sonoro

CA2B1.8.1. Recoñece as diferenzas entre a realidade e a representación que nos ofrecen os medios sonoros

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Recoñece as diferenzasentre a realidade e a representación que nos ofrecen os medios sonoros

Comentarios de fragmentos ou obras audiovisuais

CA2B1.8.2. Identifica as funcións e as necesidades dos sistemas técnicos empregados na integración de imaxe e son nun audiovisual ou en novos medios

1ª avaliación, aplicación todo o curso

Identifica as funcións e as necesidades básicasdos sistemas técnicos empregados na integración de imaxe e son

Realización de montaxes audiovisuais

B1.10. O Slapstick na obra de Max Sennet, Max Linder e Charlie Chaplin

CA2B1.9.1. Explica as características principais da narrativa visual do cine mudo, facendo referencia a escenas emblemáticas da historia deste cine

1ª avaliación Explica as características principais da narrativa visual do cine mudo

Comentarios de fragmentos ou obras cinematográficas mudas, orais ou escritos, individuais ou grupais

B1.11. A comedia visual en Buster Keaton e Harold Lloyd

CA2B1.10.1. Comenta as diferenzas narrativas entre a comedia de chiste visual e sonoro

1ª avaliación Comenta as diferenzas narrativas entre a comedia de chiste visual e sonoro

Comentarios de fragmentos ou obras cinematográficas mudas, orais ou escritos, individuais ou grupais

B1.12. Comedia dialogada. A obracinematográfica de Woody Allen.

B1.13. Comedia coral. A obra cinematográfica de Luis García Berlanga

CA2B1.11.1. Analiza a composición visual nas comedias corais e explica a complexidade técnica da súa resolución narrativa.

2ª avaliación Analiza a composición visual nas comedias corais

Comentarios de fragmentos ou obras cinematográficas corais, orais ou escritos, individuais ou grupais

Bloque 2: Características da produción audiovisual e multimedia en diferentes medios

B2.1. A industria cinematográfica, videográfica e televisiva segundo a evolución histórica das actividades de produción audiovisual.

B2.2. Organigramas e funcións profesionais na produción de produtos audiovisuais.

CA2B2.1.1. Analiza a visión do mundo do cine en películas representativas

2ª avaliación Analiza a visión do mundo do cine en películas representativas

Comentarios de fragmentos ou obras cinematográficas nas que se aborde o mundoaudiovisual, orais ou escritos, individuais ou grupais

B2.3. Proceso de produción audiovisual emultimedia.

B2.4. Creación de imaxes en movemento e efectos dixitais.

CA2B2.2.1. Relaciona a evoluciónhistórica da produción audiovisuale da radiodifusión coas necesidades e as características dos produtos demandados pola sociedade.

2ª avaliación Relaciona a evolución histórica da produción audiovisual e da radiodifusión coas necesidades e as características dos produtos demandados pola sociedade.

Comentarios de fragmentos ou obras audiovisuais, orais ou escritos, individuais ou grupais, dende o punto de vista da relación entre emisor, recurso expresivo, medio e destinatario

CA2B2.2.2. Recoñece as funcións dos equipos técnicos humanos que interveñen nas producións audiovisuais e nos multimedia

2ª avaliación Recoñece as funcións dos equipos técnicos humanos que interveñen nas producións audiovisuaise nos multimedia

Explica, oral ou por escrito, as funcións dosequipos técnicos e humanos que interveñen nas producións audiovisuais

CA2B2.2.3. Compara as características fundamentais das persoas destinatarias da programación de emisións de

2ª avaliación Compara as características fundamentais das persoas destinatarias

Comentarios de fragmentos ou obras radiofónicas ou televisivas dende o

Page 121: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

radio e televisión da programación de emisións de radio e televisión

punto de vista do público obxectivo

B2.5. Edición e posprodución de documentos multimedia

CA2B.2.3.1. Describe a posprodución, a finalidade e as técnicas aplicadas á creación audiovisual

Todo o curso Describe a posprodución, a finalidade e as técnicas aplicadas á creación audiovisual

Realización de montaxes audiovisuais

B2.6. Efectos na historia do cine e a televisión: noite americana, dobre exposición, croma e edición dixital.

B2.7. Condicionantes do deseño universal

CA2B2.4.2. Valora a necesidade da audiodescrición e da subtitulación de produtos audiovisuais e multimedia

2ª avaliación Identifica e manexa efectos estandarizados nas producións audiovisuais

Comentarios de fragmentos ou obras audiovisuais

Realización de montaxes audiovisuais

Bloque 3: Os medios de comunicación audiovisual

B3.1. Linguaxe da televisión. Características técnicas e expresivas. Xéneros e formatos de programas de televisión. A televisión do futuro. Televisióninteractiva.

B3.2. Fitos da televisión na linguaxe audiovisual

CA2B3.1.1. Analiza producións radiofónicas e televisivas identificando as características dos xéneros e distinguindo os estereotipos máis comúns presentes nos produtos audiovisuais

2ª avaliación Analiza producións radiofónicas e televisivas identificandoas características dos xéneros e distinguindo os estereotipos máis comúns presentes nos produtos audiovisuais

Comentarios de fragmentos ou programas radiofónicose televisivos

B3.3. A televisión en España. Tipoloxías de programas para televisión e a súa realización: informativos, entretemento, drama, comedia, terror, musicais, concursos, etc.

B3.4. Grandes realizadores/as

A2B.3.2.1. Analiza pezas emblemáticas dos/das principais realizadores/as de televisión en España e comenta a calidade do produto realizado

2ª avaliación Analiza pezas emblemáticas dos/das principais realizadores/as de televisión en España e comenta a calidade do produto realizado

Comentarios de fragmentos ou programas radiofónicose televisivos

B3.5. Radio: características técnicas e expresivas. Xéneros e formatos de programas de radio (informativo, revista, retransmisión deportiva, etc.): características

CA2B3.3.1. Comenta as principais características da retransmisión radiofónica e a evolución desde o seu inicio ata os sistemas dixitais actuais

2ª avaliación Comenta as principais características da retransmisión radiofónica

Comentarios de fragmentos ou programas radiofónico

B3.6. Radio interactiva CA2B3.4.1. Identifica as características principais dos xéneros radiofónicos

2ª avaliación Identifica as características principais dos xéneros radiofónicos

Comentarios de fragmentos ou programas radiofónicos

CA2B3.4.2. Analiza a estrutura dos principais xéneros radiofónicos e establece as súas diferenzas principais: presentación, ritmo narrativo, locución, recursos musicais e sonoros, etc.

2ª avaliación Analiza a estrutura dos principais xéneros radiofónicos

Comentarios de fragmentos ou programas radiofónicos

B3.8. A radio e a televisión como servizopúblico.

B3.9. Medios de comunicación audiovisualde libre acceso. Internet e a socializaciónda información, a comunicación e acreación.

B3.10. Uso responsable da rede.

B3.11. Liberdade de expresión e dereitos individuais do/da espectador/a.

CA2B3.6.1. Comenta a importancia dos programas informativos de radio e televisión, e a súa transcendencia social.

2ª avaliación Comenta a importancia dos programas informativos de radio e televisión, e a súa transcendencia social.

Comentarios de fragmentos ou programas informativosradiofónicos ou televisivos dende o punto de vista da súa importancia social

CA2B3.6.2. Compara a mesma noticia relatada segundo diferentes medios de comunicación e establece

2ª avaliación CA2B3.6.2. Compara a mesma noticia relatada segundo diferentes medios de

Comentarios comparativos da mesma noticia en diferentes medios

Page 122: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

conclusións. comunicación e establece conclusións.

CA2B3.6.3. Valora a influencia dos medios de comunicación a través da rede

2ª e 3ª avaliación

Valora a influencia dos medios de comunicación a través da rede

Comentarios de producións informativasna rede

Bloque 4: a publicidade

B4.1. Análise da imaxe publicitaria.

B4.2. Publicidade: información, propaganda e sedución.

B4.3. Funcións comunicativas e estéticas

CA2B4.1.1. Recoñece as funcións da publicidade, diferenciando os elementos informativos dos relacionados coaemotividade, a sedución e a fascinación

3ª avaliación Recoñece as funcións da publicidade, diferenciando os elementos informativos dos relacionados coa emotividade, a sedución e a fascinación

Comentarios de producións publicitariasnos que se diferencie de forma explícita entreinformación e persuasión

CA2B4.1.2. Analiza imaxes publicitarias relacionando a súa composición e a súa estrutura coa consecución dos seus obxectivos

3ª avaliación Analiza imaxes publicitarias relacionando a súa composición e a súa estrutura coa consecución dos seus obxectivos

Comentarios de producións publicitariasnos que se expoña a relación entre recursos expresivos e obxectivospublicitarios

CA2B4.1.3. Xustifica a composición comunicativa e a estrutura de anuncios e mensaxes publicitarias en relación da consecución dos seusobxectivos

3ª avaliación Xustifica a composición comunicativa e a estrutura de anuncios e mensaxes publicitarias en relación da consecución dos seus obxectivos

Comentarios de producións publicitariasnos que se expoña a relación entre recursos expresivos e obxectivospublicitarios

B4.4. Novas formas de publicidade: localización do produto, e publicidade encuberta e subliminar (definicións correctas de ambas as situacións)

CA2B4.2.1. Analiza recursos utilizados para inserir publicidade nos programas (anuncio, patrocinio, publicidade encuberta,etc.)

3ª avaliación Analiza recursos utilizados para inserir publicidade nos programas (anuncio, patrocinio, publicidade encuberta, etc.)

Comentarios de producións audiovisuais onde estea inxerida publicidade manifesta ou encuberta

CA2B4.2.2. Difire as vantaxes e os inconvenientes de cada recurso

3ª avaliación Analiza as vantaxes e inconvenientes de cadarecurso

Comentarios de producións publicitariasonde estea inxerida publicidade manifesta ou encuberta cunha perspectiva crítica ondeentren consideración cuestións deontolóxicase éticas fronte a óptica utilitarista privada

B4.2. Publicidade: información, propaganda e sedución. Estereotipos de xénero. Factores de identificación da publicidade sexista.

CA2B4.3.1. Recoñece e explica razoadamente a presenza da publicidade e do patrocinio na imaxe social dos actores e as actrices, e a súa transcendencia social

3ª avaliación Explica razoadamente apresenza da publicidade e do patrocinio na imaxe social dos actores e as actrices, e a súa transcendencia social

Comentarios de producións publicitariascunha perspectiva crítica onde entren consideración cuestións deontolóxicase éticas fronte a óptica utilitarista privada e a dimensión social da publicidade

B4.5. Publicidade no deporte: claves sociais e económicas.

B4.6. Publicidade de dimensión social. Campañas humanitarias

CA2B4.4.1. Analiza a relación entre o deporte e o patrocinio comercial ou a publicidade

3ª avaliación Analiza a relación entre o deporte e o patrociniocomercial ou a publicidade

Comentarios de producións publicitariascunha perspectiva crítica onde entren consideración

Page 123: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

cuestións deontolóxicase éticas fronte a óptica utilitarista privada e a dimensión social da publicidade

Bloque 5: Análise de imaxes e mensaxes multimedia

B5.1. Lectura denotativa e connotativa de imaxes. Análise de imaxes fixas e en movemento.

B5.2. Análise de produtos multimedia.

CA2B5.1.1. Analiza producións multimedia e de novos medios, e xustifica as solucións comunicativas empregadas

3ª avaliación Analiza producións multimedia e de novos medios, e xustifica as solucións comunicativas empregadas

Comentarios de produtos multimedia dende o punto de vista da relación entre a dimensión técnico-expresiva e a funcionalidade

B5.3. Valores formais, estéticos, expresivos e de significado das imaxes.

B5.4. Incidencia das mensaxes segundo oemisor e o medio utilizado.

CA2B5.2.1. Compara os contidos comunicativos audiovisuais que se achan en internet e valora a adecuación dos emisores e as súas repercusións.

3ª avaliación Compara os contidos comunicativos audiovisuais que se achan en internet

Comentarios de producións multimedia de internet dende o punto de vista da función comunicativa e a resolución técnico-expresiva

CA2B5.2.2. Recoñece expresivamente e narrativamente un filme, e valora as súas solucións técnicas na creación damensaxe

1ª e 2ª avaliación

Recoñece expresivamente e narrativamente un filme,e valora as súas solucións técnicas na creación da mensaxe.

Comentarios de producións cinematográficas dendeo punto de vista da función comunicativa e a resolución técnico-expresiva

CA2B5.2.3. Analiza expresivamente e narrativamente un programa de televisión, e valora as súas solucións comunicativas e o público ao que vai dirixido

2ª avaliación Analiza expresivamentee narrativamente un programa de televisión, e valora as súas solucións comunicativas e o público ao que vai dirixido

Comentarios de producións televisivas dende o punto de vista da función comunicativa e a resolución técnico-expresiva

CA2B5.2.4. Elabora unha pequena produción audiovisual, aplicando solucións expresivas segundo o xénero e o formato seleccionado

Todo o curso Elabora unha pequena produción audiovisual, aplicando solucións expresivas segundo o xénero e o formato seleccionado

Realización de montaxes audiovisuais tendo en conta a dimensión comunicativa, técnico expresiva e as convencións de formato

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo damateria. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nosocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, algúns deles non setraballan como cuestións independentes en temas separados con actividades específicas paracada criterio, senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade,unha e outra vez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da

Page 124: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

dificultade técnica. Por exemplo, as competencias adquiridas na análise das produciónsaudiovisuais en función da dimensión comunicativa serán aplicadas durante todo o curso, tanto noplano analítico como no plano práxico.

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, boa parte dos estándares de aprendizaxe queveñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento deavaliación único que permita asignar a cada estándar un porcentaxe da cualificación. Narealización das actividades de aprendizaxe, cómpre que o alumno incorpore o aprendidopreviamente cun nivel de profundidade ou de precisión maior, incorporando novos puntos de vistaou novos contidos ao xa aprendido.

Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendoen conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro dacualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno,é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe a partir de certas idadesrealízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unha disciplina de“facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr e que se eestá a practicar. Tanto os procedementos técnicos como os conceptos teóricos da imaxe seránabordados dende esta dupla perspectiva, sempre que sexa posible técnicamente: a aplicaciónpráctica dos mesmos, e a análise e reflexión, oral e/ou escrita, sobre o propio traballo ou o traballodoutros.

Consideracións metodolóxicas en caso de semipresencialidade ou de suspensión dasclases

Malia que a aprendizaxe virtual non pode suplir o traballo da aula, en caso de que as autoridadesestablezan unha suspensión parcial ou integral das clases, o traballo do alumnado continuará através da Aula Virtual. Nesta Aula Virtual crearanse espazos para a interacción diferida entre oalumnado e profesora (foros e mensaxería). Se se prevé que o peche non vaia alén de dúas tressemanas, durante ese período os alumnos deberán realizar actividades de afondamento eperfeccionamento das destrezas e conceptos adquiridos, similares ós realizados na aula ordinaria.Esto outorgará ó alumnado unha autonomía de traballo suficiente, podendo ser compensada acarencia de clases presenciais coas ferramentas de interacción diferida habilitadas. En caso deque o peche do instituto supere as tres semanas, se intentarán introducir novos estándares através de material subido á Aula Virtual (textual, visual ou audiovisual) e a realización deactividades nas que estes novos estándares estean involucrados. Neste caso intentarase, namedida das posibilidades técnicas, realizar polo menos unha clase virtual semanal no horario máisconveniente para todos.

6. Materiais e recursos didácticos

Page 125: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Os alumnos deberán ter un portafolios, libreta ou outro soporte de organización de materialimpreso ou material escrito de elaboración propia, que servirá como material de apoio para arealización de exercicios e prácticas de aprendizaxe. Tamén deberá ter acceso a internet, xa queparte dos materiais e as prácticas serán entregados a través da Aula Virtual do centro. Taméndeberá ter acceso a un ordenador con programas de edición de imaxes ou de edición audiovisualinstalados, así como a ferramentas de captación de imaxe fixa ou en movemento.

En caso de que algún alumno non teña acceso ao material técnico requerido, se intentará paliar asituación prestando ao alumno material do centro, ou no caso de ser imposible, planificandoprácticas alternativas que non impliquen o uso deste material.

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Estándares Ponderación Instrumentos de avaliación Criterios de avaliación

Estándares concretos relacionados coa análise de imaxes e producións audiovisuais, tanto propias como alleas, dende todas as ópticas abordadas durante o curso

70% Comentarios orais ou escritos, individuais ou grupais, de fragmentos ou obras audivisuais, aplicando os contidos traballados na clase e empregando o vocabulario técnico de forma precisa e competente.

Análise escrita ou oral de imaxes ou producións audiovisuais, propias ou alleas, con axuda de cuestionarios, esquemas incompletos, ou cadros conceptuais.

Resolución de cuestionarios escritos, con ou sen apuntamentos diante.

Participación nas actividades orais da clase que involucren análise e reflexión

O alumno emprega con precisión e rigor o vocabulario técnico da materia

O alumno integra os coñecementos adquiridos previamente nos exercicios, amosando un nivel de afondamento crecente ao longo do curso e unha ampliación crecente das perspectivas de análise

O alumno manexa de forma competente o material de apoio, contextualizando axeitadamente as imaxes ou produtos audiovisuais para comentar ou analizar

O alumno é capaz de construír un discurso crítico propio, empregando de forma racional datos e argumentos, ou expresando dúbidas de forma razoable

O alumno entrega en tempo e forma os exercicios e prácticas propostas

Estándares concretos relacionados coa práctica audiovisual

30% Realización de montaxes audiovisuais atendendo aos elementos técnico-expresivos traballados en cada momento do curso, e aplicando o aprendido previamente

Selección de imaxes ou producións audiovisuais empregando criterios técnicos ou técnico-expresivos

Deseño de proxectos de producións audiovisuais en diferentes formatos e con distintos intereses comunicativos, que deben ser explicados discursivamente

O alumno integra de forma consciente os elementos técnico-expresivos traballados nas súas producións ou deseños audiovisuais. Esta consciencia implica que o alumno debe poder dar conta discursiva da concreción material deses recursos nas súas producións eda súa selección en función da finalidade expresiva ou comunicativa do proxecto realizado

O alumno emprega de forma suficiente os recursos dixitais na elaboración das prácticas

O alumno amosa un nivel de destreza crecentena creación visual ou audiovisual ao longo do curso, aplicando en cada nova práctica o aprendido previamente sen cometer continuamente os mesmos erros

O alumno realiza as practicas tendo concienciado resultado plástico das mesmas, e por tanto, sendo capaz de xustificar discursivamente as súas decisións en función do plano estético e funcional da imaxe

O alumno realiza as practicas tendo conciencia

Page 126: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

da dimensión social e comunicativa das producións audiovisuais, e por tanto, sendo capaz de xustificar discursivamente as súas decisións en función da intención comunicativa, o xénero, o formato, etc.

O alumno entrega en tempo e forma os exercicios e prácticas propostas

Para que o alumno sexa cualificado positivamente na avaliación deberá acadar un mínimo de 4sobre 10 da puntuación en cada un dos bloques de estándares.

En caso de que a actitude do grupo de cara ó traballo non permita aplicar este procedementoavaliativo, que soamente é posible se os alumnos adican o tempo de clase a traballar a materia,os contidos serán avaliados mediante un exame convencional por avaliación, seguindo o modeloda proba extraordinaria de setembro.

Exame de recuperación trimestral

Os alumnos que sexan cualificados negativamente nas prácticas e exercicios de clase deberánpresentarse a un exame que se realizará a final de trimestre. Este exame constará de exerciciosde análise de fragmentos visuais ou audiovisuais, con ou sen cuestionario, no que se abordaráncuestións técnicas concretas traballadas durante o trimestre, un comentario aberto de imaxes e/oufragmentos videográficos no que se empreguen os criterios de análise e conceptos técnicostraballados durante o curso e un bloque de preguntas ou cuestións para desenvolver. Funcionarácomo un exame de recuperación da materia dada, e non promediará coas prácticas. Seconsiderará recuperada a materia cando a puntución do exame acade un mínimo de 5 sobre 10.

Os alumnos que desexen subir a nota correspondente aos exercicios e prácticas avaliados taménpoderán presentarse a exame, sen que a cualificación negativa do mesmo inflúa negativamentena cualificación da avaliación.

Este exame soamente será realizado se as condicións sanitarias o permiten.

Traballos voluntarios trimestrais

Os alumnos cualificados positivamente nas prácticas e exercicios de clase poderán presentar untraballo ou proxecto voluntario co fin de subir nota. Este traballo será acordado e deseñadoexpresamente coa profesora da materia en función dos intereses do alumnado, e poderá serrealizado individualmente, por parellas ou en pequeno grupo. En ningún caso o traballo voluntariotrimestral servirá para substituír o exame de recuperación en caso de que as prácticas eexercicios foran avaliados negativamente.

Traballos de grupo

Os traballos e prácticas realizados en pequeno ou gran grupo formarán parte da cualificaciónindividual de cada alumno, promediando coas prácticas e exercicios individuais. Todos os

Page 127: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

membros do grupo obterán a mesma cualificación por cada práctica presentada. Dada a situaciónsanitaria deste curso, non será obrigatorio para os alumnos traballar en grupo. As prácticasgrupais se realizarán na medida en que os protocolos sanitarios escolares e xerais o permitan.

Avaliación en caso de semipresencialidade ou suspensión das clases

En caso de suspensión das clases ou de semipresencialidade decretada polas autoridadessanitarias non se realizará exame de recuperación trimestral ou de recuperación final. Ostrimestres serán avaliados exclusivamente polas prácticas empregadas, propoñéndose na súasubstitución tarefas de recuperación trimestral na Aula Virtual, que deberán ser entregadas entempo e forma polo alumnado con avaliacións suspensas.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final non será en ningún caso a media das cualificacións obtidas portrimestres, senón que se terá en conta o traballo realizado polo alumno ao longo de todo o curso eos resultados finais deste traballo medidos segundo os indicadores e instrumentos establecidosnesta programación.

1. No desenvolvemento da destreza práctica na captación e edición de imaxes fixas ou enmovemento se tomará como referencia o máximo logro acadado polo alumno ao longo do curso,sen realizarse ningunha media aritmética (30% da nota), tendo en conta que a aprendizaxe éprogresiva e secuenciada e que cada nivel engloba e presupón os niveis precedentes.

2. Nos estándares relacionados coa análise audiovisual se terá en conta o máximo logro acadado,sen realizarse media aritmética nas tres avaliacións (70% da nota).

Redondearase cara arriba a partir da oitava décima.

Avaliación extraordinaria de setembro

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberánrealizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria desetembro estará dividida en tres partes, e deberá realizarse na súa integridade.

a) Exercicios escritos de análise audiovisual concretos nos que o alumno mostre a súacapacidade de lectura audiovisual e de aplicación dos conceptos técnicos traballados á mesma(1/3 da cualificación)

b) Un ou varios comentarios libres escritos nos que o alumno faga unha exposición e análiseglobal dun fragmento multimedia, empregando as diferentes perspectivas de análise traballadasna clase (1/3 da cualificación)

c) Exercicio escrito conceptual, consistente nun cuestionario no que se recollan os conceptos econtidos mínimos traballados na clase (1/3 da cualificación)

A nota da avaliación de setembro será a media aritmética dos tres exercicios, cualificados sobre10, redondeada cara arriba a partir da oitava décima.

Page 128: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

9. Organización das actividades de seguimento, recuperacióne avaliación das materias pendentes

O tratarse dunha materia de 2º de Bacharelato, non procede.

11. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dosseus resultados

O tratarse de alumnado procedente do mesmo centro, que cursaron Comunicación Audiovisual I coa mesma profesora e no mesmo departamento, non é preciso facer unha avaliación inicial.

12. Medidas de atención a diversidade

No momento da redacción da programación para o curso 20-21, percíbense necesidadeseducativas especiais nun dos alumnos matriculados na materia. O alumno ten moitasdificultades na comprensión e manexo de conceptos abstractos e na realización prácticadas actividades. Intentarase na medida do posible paliar estas dificultades cunha atenciónmáis individualizada na resolución dos problemas que lle poidan xurdir, sen menoscabodo nivel de consecución dos obxectivos e estándares de aprendizaxe do curso.

14. Actividades extraescolares ou complementariasDebido á situación sanitaria, non se contempla a realización de actividades extraescolaresou complementarias.

Page 129: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

IMAXE E SON

Page 130: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

1. Introdución e contextualización

A materia Imaxe e Son pertence ao grupo de optativas do bacharelato de Artes, con 3 horassemanais presenciais na aula. Tratándose dunha materia optativa, o enfoque será preferiblementepráctico, priorizando o manexo de conceptos e análises de xeito oral.

2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

Competencias Estándares de aprendizaxe

CCL IS.2.1.3. Valora as consecuencias da aplicación das técnicas de montaxe fílmica no mantemento dacontinuidade narrativa, perceptiva, formal, de movementos, de acción de de dirección.

IS.3.1.2. Caracteriza a estrutura narrativa e a idea temática dun guión audiovisual de ficción, a partir da análise dun proxecto achegado.

IS.3.1.3. Constrúe o guión literario dunha determinada secuencia segundo as fases estandarizadas nas producións audiovisuais: determinación da idea, documentación, storyline, argumento e tratamento.

IS.3.1.6. Identifica as diferenzas e as semellanzas na construción de guións audiovisuais e guións de autodescrición.

IS.7.1.3. Identifica os recursos específicos de linguaxes sonora empregados na construción da banda sonora dunha produción audiovisual.

IS.8.1.3. Recoñece os sistemas de captación e rexistro sonoro empregados na produción de audiovisuais eradio.

IS.8.1.4. Identifica os sistemas de captación e rexistro sonoro empregados na produción de audiovisuais e radio.

CMCCT IS.4.1.2. Xustifica o efecto da iluminación das secuencias que se vaian captar polos sistemas técnicosaudiovisuais.

IS.4.1.3. Dispón os flashs fotográficos ou a iluminación lixeira necesaria para adecuar as condiciónslumínicas da escena ós dispositivos de captura fotográfica ou de vídeo.

IS.4.1.4. Rexistra coa cámara de vídeo e coa fotográfica as tomas, os planos e as secuencias, e introduceos axustes necesarios de temperatura e cor, exposicións, resolución, son e os metadatos coa informaciónnecesaria para a súa identificación.

IS.4.1.5. Elixe as alternativas apropiadas de rexistro en fila magnética, discos ópticos, tarxetas de memoriae discos duros que resulten idóneas para diversos tipos de filmación ou gravación audiovisual.

IS.5.1.1. Corrixe anomalías dos orixinais de imaxe fixa, e realiza os axustes necesarios de contraste,equilibrio de gris, brillo e saturación, adaptando o resultado ás características do medio ou soporte final dasimaxes.

IS.5.1.3. Elabora a imaxe final do proxecto mediante a aplicación de transformacións xeométricas e efectosde perspectiva necesarios, empregando técnicas e ferramentas específicas de edición.

IS.7.1.2. Recoñece as achegas tecnolóxicas e expresivas que o son achegou no proceso deetransformación do cine mundo ó cine sonoro.

IS.8.1.4. Identifica as prestacións técnicas dos diversos micrófonos e accesorios necesarios en proxectosaudiovisuais e de espectáculos.

IS.8.1.5. Describe as prestacións de liñas de audio con diferentes tipos de cables e conectores, en funcióndos requisitos de micrófonos e dos equipamentos reprodutores, informáticos, de gravación e de rexistro deaudio que se vaian empregan en proxectos audiovisuais.

Page 131: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

IS.9.1.2. Recoñece as prestacións técnicas e operativas das aplicacións de tratamento de imaxes,animación 2D, edición de vídeo e autoría.

IS.9.1.4. Valora as necesidades de usuarios con diferentes graos de accesibilidade e as esixenciastécnicas dos diversos medios de explotación e as opcións de saídas a aplicacións multimedia.

CD IS.1.1.2. Recoñece as características expresivas da imaxe fixa e móbil e as súas calidades plásticas,funcionais, semánticas e técnicas, en composicións fotográficas e produtos audiovisuais multimedia e dosnovos medios.

IS.2.1.2. Diferencia as achegas máis significativas producidas na evolución histórica das teorías damontaxe audiovisual.

IS.6.1.3. Edita as pezas de vídeo, as fotografías, os gráficos, os rótulos e os elementos sonoros na liña detempo do programa de edición, realizando transición entre os planos, elaborando subtítulos, harmonizandoo ton e sincronizando a duración da imaxe co audio.

IS.6.1.4. Exporta a peza visual de edición a un ficheiro co formato necesario para a súa posterior reprodución.

IS.7.1.5. Elabora mediante aplicacións dixitais a banda sonora dun produto audiovisual sinxelo ou multimedia e dun programa de radio, dando resposta ós seus requisitos comunicativos.

IS.8.1.6. Analiza as especificacións técnicas e as calidades operativas de diversas configuracións de equipamento de audio en gravacións en estudio de música, dobraxe e efectos sonoros.

CCEC IS.3.1.1. Valora a importancia da función expresiva da imaxe, o son e a música no proceso de creación deguións audiovisuais.IS.6.1.5. Xustifica a idoneidade da edición liñar ou da edición non lineal en diversos proxectos de montaxee posprodución.IS.7.1.1. Especifica o valor funcional, expresivo e comunicativo dos recursos sonoros empregados naconstrución da banda sonora dunha produción audiovisual ou radiofónica. IS.7.1.4. Diferencia as características estruturais, expresivas e funcionais dos xéneros radiofónicos, a partirda análise das grellas de programación de distintas emisoras de radio.IS.8.1.2. Identifica os fitos máis importantes producidos na evolución histórica do rexistro sonoro.

CSC IS.1.1.1. Identifica a tipoloxía de xénero, a intencionalidade comunicativa e os códigos expresivosempregados na realización de produtos audiovisuais, a partir da súa visión e da súa análise crítica.

IS.1.1.3. Valora as consecuencias comunicativas da utilización formal e expresiva do encadramento, oángulo de cámara e os seus movementos da resolución de diversas situacións audiovisuais.

IS.1.1.4. Relaciona o valor expresivo e comunicativo dos conceptos espaciais da imaxe, tales como ocampo, o fóra de campo e os movementos interno e externo dos planos, coa interpretación do relatoaudiovisual.

IS.4.1.1. Compara o proceso de captación de imaxes do ollo humano e da percepción visual coa aplicacióntransferida ós sistemas de captación e reprodución visual.

IS.4.2.1. Utiliza recursos audiovisuais de acordo coas leis de propiedade intelectual.

IS.7.1.6. Analiza e valora os produtos de audiodescrición e subtitulación de obras audiovisuais emultimedia para a atención á minusvalía visual e auditiva.

IS.7.2.1. Utiliza recursos sonoros de acordo coas leis de propiedade intelectual.

CSIEE IS.2.1.5. Xustifica as alternativas posibles na montaxe dun produto audiovisual, a partir da valoración dotratamento do tempo, do espazo e da idea ou contido.

IS.3.1.4. Realiza a transformación dunha secuencia dramática á estrutura propia dun guión técnico e unstoryboard.

IS.3.1.5. Realiza a transformación dunha secuencia dramática á estrutura propia dun guión técnico e unstoryboard.

IS.5.1.2. Adapta e axusta as imaxes ás características técnicas do medio ou soporte final, garantindo, deser o caso, o rexistro espazo-temporal e a continuidade das secuencias de imaxes fixas necesarias para aelaboración do material visual.

IS.6.1.2. Configura o proxecto de edición de gráficos e imaxes fixas ou de edición non lineal, considerandoo formato axeitado ó material orixinal e á difusión final que se pretende no proxecto.

IS.9.1.3. Xustifica a utilización de determinados formatos de ficheiro de imaxe, audio e vídeo para cámaras

Page 132: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

fotográficas, escáneres, micrófonos, liñas de audio e reprodutores de vídeo, adecuados ós proxectosmultimedia.

CAA IS.2.1.1. Analiza os elementos teóricos da montaxe audiovisual para a análise da continuidade da mensaxenarrativa de produtos fílmicos.

IS.2.1.4. Relaciona a funcionalidade narrativa e expresiva dos efectos e os signos de puntuación, así comoa súa corrección técnica, coa transmisión comprensiva da mensaxe nunha produción audiovisual.

IS.3.1.5. Relaciona os procesos e as fases dunha produción audiovisual multimedia coas funcións dopersoal técnico e artístico que intervén nesta.

IS.6.1.1. Relaciona as especificacións técnicas e as calidades operativas do equipamento de posproducióncoas metodoloxías de montaxe e edición en proxectos de cine, vídeo e televisión.

IS.8.1.1. Analiza o proceso de captación do oído humano e a percepción das frecuencias audibles.

IS.9.1.1. Identifica as prestacións do equipamento informático en proxectos multimedia.

Page 133: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

3. Obxectivosa) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ásdemais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre persoas e grupos,exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidadesentre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para oexercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudio e traballo individual e en equipo, comocondición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de aprendizaxe e como medio dedesenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferencia de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición oucircunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homese mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en tódolos eidos da personalidade e nas súasrelacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos e calquera tipo e oscomportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas no emprego das fontes de información, para adquirir novoscoñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no eido das tecnoloxías,especialmente da información e da comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, asícomo coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos docoñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver a confianza nun mesmo, a participación e o sentido crítico, a iniciativa persoal e acapacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na linguacastelá, textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, na lectura e o estudio daliteratura.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outraspersoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaranachegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorarcriticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o cuidado dos seres vivos e omedio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artíticas, empregandodiversos medios de expresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico deGalicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística ecultural e o dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto caraó exercicio deste dereito.

Page 134: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para omantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersonal e expresión deriqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación coas outras linguas, enespecial coas pertencentes á comunidade lusófona.

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de temporalización, grao mínimo para a superación da materia e procedementos e instrumentos de avaliación

ContidosEstándares de

aprendizaxe avaliablesTemporalización

Grao mínimo deconsecución parasuperar a materia

Procedementos einstrumentos de

avaliación

Bloque 1. Recursos expresivos utilizados en producións audiovisuais

B1.1. Produción audiovisual: tipoloxía de xénero, intencionalidade comunicativa e códigos expresivos.

B1.2. Características expresivas da imaxe: calidades plásticas, funcionais, semánticas e técnicas.

B1.3. Características expresivas nos dispositivos de captación de imaxe analóxicos e dixitais.

B1.4. Encadramento e ángulo de cámara. Tipos de plano: uso e funcionalidade. B1.5. Conceptos espaciaisda imaxe: valor expresivo e comunicativo. Campo e fóra de campo. Movemento interno e posta en escena.

B1.6. Uso do son diexéticos e extradiexético. Voz en off.

IS.1.1.1. Identifica a tipoloxía de xénero, a intencionalidade comunicativa e os códigos expresivos empregados na realización de produtos audiovisuais, a partir da súa visión e da súa análise crítica.

Todo o curso Identifica a tipoloxía de xénero, a intencionalidade comunicativa e os códigos expresivos empregados na realización de produtos audiovisuais, a partir da súa visión e da súa análise crítica.

Comentarios orais ou escritos de productos audiovisuais. Deseño discursivo ou práctico de imaxes ou produtos audiovisuais con conciencia da perspectiva de xénero.

IS.1.1.2. Recoñece as características expresivas da imaxe fixa e móbil e as súas calidades plásticas, funcionais,semánticas e técnicas, en composicións fotográficas e produtos audiovisuais multimedia e dos novos medios.

Todo o curso Recoñece as características expresivas da imaxe fixa e móbil e as súas calidades plásticas, funcionais, semánticas e técnicas, en composicións fotográficas e produtos audiovisuais multimedia e dos novos medios.

Comentarios orais ou escritos de imaxes fixas e móbiles.

IS.1.1.3. Valora as consecuencias comunicativas da utilización formal e expresiva do encadramento, o ángulo de cámara e os seus movementos da resolución de diversas situacións audiovisuais.

Todo o curso Valora as consecuencias comunicativas da utilización formal e expresiva do encadramento, o ángulo de cámara e os seus movementos da resolución dediversas situacións audiovisuais.

Comentarios orais ou escritos de imaxes fixas ou en movemento. Deseño discursivo ou realización práctica de imaxes con conciencia do encadramento, os movementos de cámara en relación coasúa expresividade e función comunicativa.

IS.1.1.4. Relaciona o valor expresivo e comunicativo dos conceptos espaciais da imaxe,tales como o campo, o fóra de campo e os movementos interno e externo dos planos, coa interpretación do relato audiovisual.

Todo o curso Relaciona o valor expresivo e comunicativo dos conceptos espaciais da imaxe, tales como o campo, o fóra de campo e os movementos interno e externo dos planos, coa interpretación do relato audiovisual.

Comentarios orais ou escritos de imaxes fixas ou en movemento. Deseño discursivo ou realización práctica de imaxes fixas ou en movemento tendo o conta a dimensión espacial e o seu tratamento.

Page 135: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Bloque 2: Análise das situacións audiovisuais

B2.1. Elementos teóricos da montaxe audiovisual: tipoloxías.

B2.2. Temporalidade e ritmo na edición.

B2.3. Recursos técnicos da montaxe e da edición: corte, fundido e encadeado.

B2.4. Efectos e signos de puntuación na transmisión compresiva da mensaxe audiovisual.

B2.5. Funcións da linguaxe. Fragmentación. Non fragmentación. Construción do significado.

B2.6. Influencia da técnicada montaxe e a edición napercepción do espazo e a temporalidade.

IS.2.1.1. Analiza os elementos teóricos da montaxe audiovisual para a análise da continuidade da mensaxe narrativa de produtos fílmicos.

Todo o curso Analiza os elementos fundamentais da montaxe en relación á continuidade narrativa.

Comentarios de montaxes audiovisuais orais ou escritos. Aplicación práctica do aprendido a través do deseño descursivo de secuencias audiovisuais, guións, story boards ou filmacións.

IS.2.1.2. Diferencia as achegas máis significativas producidas na evolución histórica das teorías da montaxe audiovisual.

Todo o curso Distingue algunhas das achegas á montaxe dos directores de cinemáis significativos.

Comentarios de montaxes audiovisuais orais ou escritos. Aplicación práctica do aprendido a través do deseño descursivo de secuencias audiovisuais, guións, story boards ou filmacións.

IS.2.1.3. Valora as consecuencias da aplicación das técnicas de montaxe fílmica no mantemento da continuidade narrativa, perceptiva, formal, de movementos, de acción de de dirección.

Todo o curso É capaz de identificar os elementos relevantes dunha montaxe audiovisual.

Comentarios de montaxes audiovisuais orais ou escritos. Aplicación práctica do aprendido a través do deseño descursivo de secuencias audiovisuais, guións, story boards ou filmacións.

IS.2.1.4. Relaciona a funcionalidade narrativa e expresiva dos efectos e os signos de puntuación, así como a súa corrección técnica,coa transmisión comprensiva da mensaxe nunha produción audiovisual.

Todo o curso Relaciona a funcionalidade narrativa e expresiva dos efectos e os signos de puntuación audiovisuall.

Comentarios de montaxes audiovisuais orais ou escritos. Aplicación práctica do aprendido a través do deseño descursivo de secuencias audiovisuais, guións, story boards ou filmacións.

IS.2.1.5. Xustifica as alternativas posibles na montaxe dun produto audiovisual, a partir da valoración do tratamento do tempo, do espazo e da idea oucontido.

Primeira avaliación

Imaxina alternativas á unha proposta de montaxe, escollendode forma argumentada a opción óptima.

Comentarios de montaxes audiovisuais orais ou escritos. Aplicación práctica do aprendido a través do deseño descursivo de secuencias audiovisuais, guións, story boards ou filmacións.

Bloque 3: Elaboración de guións audiovisuais

B3.1. O guión como documento de traballo. Translación do texto á imaxe e ao son.

B3.2. Guión audiovisual. Estrutura narrativa. Idea temática. Escenas e secuencias.

IS.3.1.1. Valora a importancia da función expresiva da imaxe,o son e a música no proceso de creación de guións audiovisuais.

Todo o curso IS.3.1.1. Valora a importancia da función expresiva da imaxe, o son e a música no proceso de creación de guións audiovisuais.

Realización de guións audiovisuais con conciencia da importancia da imaxe, o son e a música

IS.3.1.2. Caracteriza a estrutura narrativa e a idea temática dun guión audiovisual

2ª e 3ª avaliación

Caracteriza a estrutura narrativa e a idea temática dun guión audiovisual de

Comentarios orais ou escritos sobre guións de ficción preexistentes.

Page 136: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

B3.3. Fases de creación dun guión.

B3.4. Guión literario, guióntécnico e storyboard.

B3.5. Produción audiovisual multimedia: fases e persoal que intervén.B3.6. Guión audiovisual e guión de audiodescrición.

de ficción, a partir da análise dun proxecto achegado.

ficción, a partir da análise dunproxecto achegado.

IS.3.1.3. Constrúe o guión literario dunha determinada secuencia segundo as fases estandarizadas nas produciónsaudiovisuais: determinación daidea, documentación, storyline,argumento e tratamento.

Todo o curso Constrúe o guión literario dunha determinada secuenciasegundo as fases estandarizadas nas producións audiovisuais: determinación da idea, documentación, storyline, argumento e tratamento.

Elaboración de guións audiovisuais.

IS.3.1.4. Realiza a transformación dunha secuencia dramática á estrutura propia dun guión técnico e un storyboard.

Todo o curso Realiza a transformación dunha secuencia dramática á estrutura propia dun guión técnico e un storyboard.

Elaboración de guións audiovisuais a partir de textos dramáticos preexistentes.

IS.3.1.4. Realiza a transformación dunha secuencia dramática á estrutura propia dun guión técnico e un storyboard.

Todo o curso Realiza a transformación dunha secuencia dramática á estrutura propia dun guión técnico e un storyboard.

Realización de storyboards a partir de textos dramáticos preexistentes ou textos deseñados polo propio alumnado.

IS.3.1.5. Relaciona os procesos e as fases dunha produción audiovisual multimedia coas funcións do persoal técnico e artístico que intervén nesta.

3ª avaliación Relaciona os procesos e as fases dunha produción audiovisual multimedia coas funcións do persoal técnico e artístico que intervén nesta

Comentarios orais acerca do persoal que intervén na produción audiovisual.

IS.3.1.6. Identifica as diferenzas e as semellanzas na construción de guións audiovisuais e guións de autodescrición.

Todo o curso Identifica as diferenzas e as semellanzas na construción de guións audiovisuais e guións de autodescrición.

Realización de guións de autodescrición e de guións técnicos do mesmo fragmento audiovisual

Bloque 4: Captación de imaxes fixas e de vídeo

B4.1. Sistemas e dispositivos de captación ereprodución visual. Percepción visual e funcionamento das cámaras fotográfica e de vídeo.

B4.2. Iluminación da escena. B4.3. Composición e postaen escena: sentido estético e sentido narrativo.

B4.4. Tipos de movementos de imaxe. Desprazamento do eixe e desprazamento focal.

B4.5. Aspectos técnicos da imaxe: distancia focal,

B4.1. Gravar pezas audiovisuais aplicando técnicas de captación de imaxes fotográficas e de vídeo,e reforzando a súa expresividade mediante os recursos e medios técnicos da linguaxe audiovisual.

Todo o curso IS.4.1.1. Compara o proceso de captación de imaxes do ollo humano e da percepción visual coa aplicación transferida ós sistemas de captación e reprodución visual.

IS.4.1.2. Xustifica o efecto da iluminación das secuencias que se vaian captar polos sistemas técnicos audiovisuais.

IS.4.1.3. Dispón os flashs fotográficos ou a iluminación lixeira necesaria para adecuaras condicións lumínicas da escena ós dispositivos de captura fotográfica ou de vídeo.

IS.4.1.4. Rexistra coa cámara

Captación de imáxenesen diversos ambientes e condicións de iluminación.

Page 137: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

temperatura de cor, exposición e resolución.

B4.6. Tipoloxía dos soportes audiovisuais e osseus formatos.

B4.7. Aplicación dos conceptos de plano, toma,exposición, enfoque, puntode vista e ángulo de encadre.

B4.8. Resolución da imaxee almacenamento.

de vídeo e coa fotográfica as tomas, os planos e as secuencias, e introduce os axustes necesarios de temperatura e cor, exposicións, resolución, son eos metadatos coa informaciónnecesaria para a súa identificación.

IS.4.1.5. Elixe as alternativas apropiadas de rexistro en fila magnética, discos ópticos, tarxetas de memoria e discos duros que resulten idóneas para diversos tipos de filmación ou gravación audiovisual.

B4.9. Dereitos de imaxe: Copyright e Copyleft. Cesión de dereitos de imaxe.

B4.2. Recoñecer os sistemas de xestión, distribución e protección de dereitos de autoría.

Segunda avaliación

IS.4.2.1. Utiliza recursos audiovisuais de acordo coas leis de propiedade intelectual.

Respeta as leis de propiedade intelectual na elaboración de vídeos ou imaxes fixas para publicar

Bloque 5: Tratamento dixital de imaxes

B5.1. Axustes da imaxe fixa: balance de brancos, contraste, brillo e saturación.

B5.2. Corrección de cor.

B5.3. Correccións perspectivas de imaxe na posprodución.

B5.1. Realizar o tratamento dixital de imaxes valorando características de cor, formatos e contraste, e empregando técnicas de xeración, procesamento e retoque de imaxe fixa.

Todo o curso IS.5.1.1. Corrixe anomalías dos orixinais de imaxe fixa, e realiza os axustes necesarios de contraste, equilibrio de gris, brillo e saturación, adaptando o resultado ás características do medio ou soporte final das imaxes.

IS.5.1.2. Adapta e axusta as imaxes ás características técnicas do medio ou soporte final, garantindo, de ser o caso, o rexistro espazo-temporal e a continuidade dassecuencias de imaxes fixas necesarias para a elaboracióndo material visual.

IS.5.1.3. Elabora a imaxe finaldo proxecto mediante a aplicación de transformaciónsxeométricas e efectos de perspectiva necesarios, empregando técnicas e ferramentas específicas de edición.

Emprega ferramentas de edición dixital na elaboración dos seus proxectos, aplicando diversos filtros e correccións en función do resultado final desexado.

Bloque 6: Edición de pezas visuais

B6.1. Proceso de posprodución: selección de tomas, aplicación dos conceptos de ritmo, construción do significado e continuidade.

B6.1. Editar pezas visuais aplicando técnicas de creaciónde secuencias dinámicas de gráficos e imaxes fixas, e de montaxe audiovisual, axustándoas a pezas

Todo o curso IS.6.1.1. Relaciona as especificacións técnicas e as calidades operativas do equipamento de posproducióncoas metodoloxías de montaxe e edición en

Realización de montaxes audiovisuais

Page 138: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

B6.2. Elementos específicos da posprodución: transición, efectos dixitais e sonorización.

B6.3. Formatos e códigos para a exportación de arquivos audiovisuais.

musicais. proxectos de cine, vídeo e televisión.

IS.6.1.2. Configura o proxectode edición de gráficos e imaxes fixas ou de edición non lineal, considerando o formato axeitado ó material orixinal e á difusión final que se pretende no proxecto. IS.6.1.3. Edita as pezas de vídeo, as fotografías, os gráficos, os rótulos e os elementos sonoros na liña de tempo do programa de edición, realizando transición entre os planos, elaborando subtítulos, harmonizando o ton e sincronizando a duración da imaxe co audio.

IS.6.1.4. Exporta a peza visual de edición a un ficheiro co formato necesario para a súa posterior reprodución.

IS.6.1.5. Xustifica a idoneidade da edición liñar ouda edición non lineal en diversos proxectos de montaxe e posprodución.

Bloque 7: Deseño de bandas sonoras

B7.1. Banda sonora da produción audiovisual: diálogos, efectos de son e música.

B7.2. Recursos específicos de linguaxe sonora.

B7.3. Xéneros radiofónicos.

B7.4. Aplicación prácticos dos conceptos teóricos de diálogos, efectos de son e música. Procura e elaboración de recursos sonoros para produtos audiovisuais.

B7.5. Audiodescrición e subtitulación na produción audiovisual: a súa utilización na atención á diversidade.

B7.1. Integrar o son e a imaxe nun produto multimedia, un audiovisual ou un programa deradio, aplicando os recursos expresivos da linguaxe sonora e relacionando as súas posibilidades de articulación e combinación segundo o tipo dedestinatario/a.

Todo o curso IS.7.1.1. Especifica o valor funcional, expresivo e comunicativo dos recursos sonoros empregados na construción da banda sonora dunha produción audiovisual ou radiofónica.

IS.7.1.2. Recoñece as achegas tecnolóxicas e expresivas que o son achegou no proceso dee transformación do cine mundoó cine sonoro.

IS.7.1.3. Identifica os recursosespecíficos de linguaxes sonora empregados na construción da banda sonora dunha produción audiovisual.

IS.7.1.4. Diferencia as características estruturais, expresivas e funcionais dos xéneros radiofónicos, a partir da análise das grellas de programación de distintas

Sonorización de montaxes audiovisuais con emprego consciente da música eos efectos e atendendoás propiedades do son

Page 139: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

emisoras de radio.

IS.7.1.5. Elabora mediante aplicacións dixitais a banda sonora dun produto audiovisual sinxelo ou multimedia e dun programa de radio, dando resposta ós seus requisitos comunicativos.

IS.7.1.6. Analiza e valora os produtos de audiodescrición esubtitulación de obras audiovisuais e multimedia para a atención á minusvalía visual e auditiva.

B7.6. Dereitos de autoría: Copyright e Copyleft.

B7.2. Recoñecer os sistemas de xestión e protección de dereitos de autoría.

Segunda avaliación

IS.7.2.1. Utiliza recursos sonoros de acordo coas leis de propiedade intelectual.

Aplicación das leis de propiedade intelectual ás sonorizacións realizadas para a súa publicación

Bloque 8: Calidades técnicas do equipamento de son idóneo en radio e medios audiovisuais

B8.1. Características do son: frecuencia e intensidade.

B8.2. Medios de transmisión do son: ondas de radio e impulsos electromagnéticos.

B8.3. Sistemas de captación do son. Tipos demicrófonos.

B8.4. Sistemas de mestura de sons: mesa deson. Medios técnicos na captación de sons. Cableamento e conectores. Dispositivos de rexistro e gravación. Software de edición de son.

B8.5. Evolución do rexistrosonoro na historia das producións audiovisuais.

B8.1. Recoñecer as calidades técnicas do equipamento de son idóneo en programas de radio, gravacións musicais e proxectos audiovisuais, xustificando as súas características funcionais e operativas.

Segunda avaliación

IS.8.1.1. Analiza o proceso decaptación do oído humano e apercepción das frecuencias audibles.

IS.8.1.2. Identifica os fitos máis importantes producidos na evolución histórica do rexistro sonoro.

IS.8.1.3. Recoñece os sistemas de captación e rexistro sonoro empregados na produción de audiovisuais e radio. IS.8.1.4. Identifica os sistemas de captación e rexistro sonoro empregados na produción de audiovisuais e radio.

IS.8.1.4. Identifica as prestacións técnicas dos diversos micrófonos e accesorios necesarios en proxectos audiovisuais e de espectáculos.

IS.8.1.5. Describe as prestacións de liñas de audio con diferentes tipos de cablese conectores, en función dos requisitos de micrófonos e dos equipamentos reprodutores, informáticos, degravación e de rexistro de

Captacións sonoras de calidade, escollendo osmedios dispoñibles axeitados ó contexto.

Sonorización de montaxes audiovisuais captando o son en directo

Page 140: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

audio que se vaian empregan en proxectos audiovisuais.

IS.8.1.6. Analiza as especificacións técnicas e as calidades operativas de diversas configuracións de equipamento de audio en gravacións en estudio de música, dobraxe e efectos sonoros.

Bloque 9: equipamento técnico en proxectos multimedia

B9.1. Prestación dos equipamentos informáticosna elaboración multimedia.

B9.2. Aplicacións informáticas para tratamento de imaxe, animación 2D, edición de vídeo e autoría.

B9.3. Formatos de arquivoempregados no tratamento dixital de imaxe, audio e vídeo na produción multimedia.

B9.4. Medidas de accesibilidade ós contidos multimedia.

B9.1. Recoñecer as prestacióndo equipamento técnico en proxectos multimedia, identificando as súas especificacións e xustificando as súas aptitudes en relación cos requisitos do medio e as necesidades dos proxectos.

Terceira avaliación

IS.9.1.1. Identifica as prestacións do equipamento informático en proxectos multimedia.

IS.9.1.2. Recoñece as prestacións técnicas e operativas das aplicacións de tratamento de imaxes, animación 2D, edición de vídeo e autoría.

IS.9.1.3. Xustifica a utilizaciónde determinados formatos de ficheiro de imaxe, audio e vídeo para cámaras fotográficas, escáneres, micrófonos, liñas de audio e reprodutores de vídeo, adecuados ós proxectos multimedia.

IS.9.1.4. Valora as necesidades de usuarios con diferentes graos de accesibilidade e as esixenciastécnicas dos diversos medios de explotación e as opcións de saídas a aplicacións multimedia.

Realización de proxectos multimedia e animación en 2D

5. Concrecións metodolóxicas que require a materia

Os criterios de avaliación veñen fixados pola consellería no decreto que desarrolla o currículo damateria. Tal e como están organizados e especificados na lexislación para os niveis que nosocupan, por razóns estruturais e de interconexión conceptual e práxica, non se traballan comocuestións independentes en temas separados con actividades específicas para cada criterio,senón que que se traballan varios criterios simultaneamente na mesma actividade, unha e outravez ao longo do curso, cun incremento progresivo da profundidade conceptual e da dificultadetécnica. Por exemplo, as competencias adquiridas na análise dos elementos constitutivos daimaxe serán aplicados durante todo o curso, tanto no plano analítico como no plano práxico.

Page 141: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Con respecto aos estándares de aprendizaxe, boa parte dos estándares de aprendizaxe queveñen marcados na lexislación non se poden asociar a un procedemento/instrumento deavaliación único que permita asignar a cada estándar un porcentaxe da cualificación. Narealización das actividades de aprendizaxe, cómpre que o alumno incorpore o aprendidopreviamente cun nivel de profundidade ou de precisión maior, incorporando novos puntos de vistaou novos contidos ao xa aprendido.

Cada actividade se avalía globalmente tendo en conta os criterios de avaliación, e por tanto, tendoen conta os estándares, obxectivos e competencias clave. Cada estándar se pondera dentro dacualificación global de cada actividade, a carón doutros estándares, onde a actividade do alumno,é dicir, o resultado da súa praxe, é a pedra angular metodolóxica.

Por outro lado, na experiencia deste departamento, a aprendizaxe a partir de certas idadesrealízase nunha interacción dialéctica entre teoría e praxe, é dicir, mediante unha disciplina de“facer” con regularidade e constancia, e a comprensión daquilo que se quere lograr e que se eestá a practicar. Tanto os procedementos técnicos como os conceptos teóricos da imaxe seránabordados dende esta dupla perspectiva: a aplicación práctica dos mesmos, e a análise ereflexión, oral e/ou escrita, sobre o propio traballo ou o traballo doutros.

Consideracións metodolóxicas en caso de semipresencialidade ou de suspensión dasclases

Malia que a aprendizaxe virtual non pode suplir o traballo da aula, en caso de que as autoridadesestablezan unha suspensión parcial ou integral das clases, o traballo do alumnado continuará através da Aula Virtual. Nesta Aula Virtual crearanse espazos para a interacción diferida entre oalumnado e profesora (foros e mensaxería). Se se prevé que o peche non vaia alén de dúas tressemanas, durante ese período os alumnos deberán realizar actividades de afondamento eperfeccionamento das destrezas e conceptos adquiridos, similares ós realizados na aula ordinaria.Esto outorgará ó alumnado unha autonomía de traballo suficiente, podendo ser compensada acarencia de clases presenciais coas ferramentas de interacción diferida habilitadas. En caso deque o peche do instituto supere as tres semanas, se intentarán introducir novos estándares através de material subido á Aula Virtual (textual, visual ou audiovisual) e a realización deactividades nas que estes novos estándares estean involucrados. Neste caso intentarase, namedida das posibilidades técnicas, realizar polo menos unha clase virtual semanal no horario máisconveniente para todos.

6. Materiais e recursos didácticos

Os alumnos deberán ter acceso a internet, sobre todo pola posibilidade de peche parcial ou totaldo centro educativo. Tamén deberá ter acceso a un ordenador con programas de edición deimaxes ou de edición audiovisual instalados, así como a ferramentas de captación de imaxe fixaou en movemento.

Page 142: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

En caso de que algún alumno non teña acceso ao material técnico requerido, se intentará paliar asituación prestando ao alumno material do centro, ou no caso de ser imposible, planificandoprácticas alternativas que non impliquen o uso deste material.

7. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Estándares Ponderación Instrumentos de avaliación Criterios de avaliación

Estándares concretos relacionados coa análise de imaxes e producións audiovisuais, tanto propias como alleas, dende todas as ópticas abordadas durante o curso

20% Comentarios orais ou escritos, individuais ou grupais, de imaxes fixas ou imaxes en movemento, aplicando os contidos traballados na clase e empregando o vocabulario técnico de forma precisa e competente.

Análise escrita ou oral de imaxes ou producións audiovisuais, propias ou alleas, con axuda de cuestionarios, esquemas incompletos, ou cadros conceptuais.

Resolución de cuestionarios escritos, con ou sen apuntamentos diante.

Participación nas actividades orais da clase que involucren análise e reflexión

O alumno emprega con precisión e rigor o vocabulario técnico da materia

O alumno integra os coñecementos adquiridos previamente nos exercicios, amosando un nivel de afondamento crecente ao longo do curso e unha ampliación crecente das perspectivas de análise

O alumno manexa de forma competente o material de apoio, contextualizando axeitadamente as imaxes ou produtos audiovisuais para comentar ou analizar

O alumno é capaz de construír un discurso crítico propio, empregando de forma racional datos e argumentos, ou expresando dúbidas de forma razoable

O alumno entrega en tempo e forma os exercicios e prácticas propostas

Estándares concretos relacionados coa práctica audiovisual

80% Realización de imaxes fixas ou en movemento atendendo aos elementos técnico-expresivos traballados en cada momento do curso, e aplicando o aprendido previamente

Selección de imaxes ou producións audiovisuais empregando criterios técnicos ou técnico-expresivos

Montaxe de imaxes ou de secuencias videográficas atendendo ós recursos técnicostraballados

Realización de guións, storyboards, guións técnicos e escaletas

Deseño de proxectos visuais ou audiovisuais

Sonorización de montaxes audiovisuais

O alumno integra de forma consciente os elementos técnico-expresivos traballados nas súas producións ou deseños visuais ou audiovisuais. Esta consciencia implica que o alumno debe poder dar conta discursiva da concreción material deses recursos nas súas producións e da súa selección en función da finalidade expresiva ou comunicativa do proxecto realizado

O alumno emprega de forma suficiente os recursos dixitais na elaboración das prácticas

O alumno amosa un nivel de destreza crecentena creación visual ou audiovisual ao longo do curso, aplicando en cada nova práctica o aprendido previamente sen cometer continuamente os mesmos erros

O alumno realiza as practicas tendo concienciado resultado plástico das mesmas, e por tanto, sendo capaz de xustificar discursivamente as súas decisións en función do plano estético e funcional da imaxe.

O alumno entrega en tempo e forma os exercicios e prácticas propostas

Page 143: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Dado que todas as prácticas se realizarán durante o horario lectivo, a inasistencia a clasesupoñerá unha cualificación negativa nestas prácticas (non presentado). En caso de tratarse deausencias xustificadas, o traballo de clase será substituído por traballo na casa.

Traballos voluntarios trimestrais

Os alumnos cualificados positivamente nas prácticas e exercicios de clase poderán presentar untraballo ou proxecto voluntario co fin de subir nota. Este traballo será acordado e deseñadoexpresamente coa profesora da materia en función dos intereses do alumnado, e poderá serrealizado individualmente, por parellas ou en pequeno grupo. En ningún caso o traballo voluntariotrimestral servirá para substituír ás prácticas e exercicios que foran avaliados negativamente.

Traballos de grupo

Os traballos e prácticas realizados en pequeno ou gran grupo formarán parte da cualificaciónindividual de cada alumno, promediando coas prácticas e exercicios individuais. Todos osmembros do grupo obterán a mesma cualificación por cada práctica presentada. Dada a situaciónsanitaria deste curso, non será obrigatorio para os alumnos traballar en grupo. As prácticasgrupais se realizarán na medida en que os protocolos sanitarios escolares e xerais o permitan.

Avaliación en caso de semipresencialidade ou suspensión das clases

En caso de suspensión das clases ou de semipresencialidade non se realizará exame derecuperación trimestral ou de recuperación final. Os trimestres serán avaliados exclusivamentepolas prácticas empregadas, propoñéndose na súa substitución tarefas de recuperación trimestralna Aula Virtual, que deberán ser entregadas en tempo e forma polo alumnado con avaliaciónssuspensas.

Avaliación final

A cualificación da avaliación final non será en ningún caso a media das cualificacións obtidas portrimestres, senón que se terá en conta o traballo realizado polo alumno ao longo de todo o curso eos resultados finais deste traballo medidos segundo os indicadores e instrumentos establecidosnesta programación.

1. No desenvolvemento da destreza práctica na captación e edición de imaxes fixas ou enmovemento se tomará como referencia o máximo logro acadado polo alumno ao longo do curso,sen realizarse ningunha media aritmética (80% da nota), tendo en conta que a aprendizaxe éprogresiva e secuenciada e que cada nivel engloba e presupón os niveis precedentes.

2. Nos estándares relacionados coa análise audiovisual se terá en conta o máximo logro acadado,sen realizarse media aritmética nas tres avaliacións (20% da nota).

Redondearase cara arriba a partir da oitava décima.

Page 144: iesfreimartinsarmiento.com...1. Introdución e contextualización A música é unha disciplina onde a formación extraacadémica incide directamente nas habilidades adquiridas polo

Avaliación extraordinaria de setembro

Os alumnos que obteñan unha cualificación inferior a 5 na avaliación final de xuño deberánrealizar a avaliación extraordinaria de setembro para superar a materia. A proba extraordinaria desetembro estará dividida en dúas partes, e deberá realizarse na súa integridade.

a) Un ou varios comentarios escritos nos que o alumno faga unha exposición e análise globaldunha imaxe fixa ou/e un fragmento videográfico, empregando as diferentes perspectivas deanálise traballadas na clase, no que o alumno/a mostre a súa capacidade de lectura audiovisual eo seu dominio dos conceptos técnicos traballados na materia.

b) Exercicio escrito conceptual, consistente nun cuestionario no que se recollan os conceptos econtidos mínimos traballados na clase

A nota da avaliación de setembro coincidirá coa cualificación do exercicio -avaliado sobre 10-,redondeando cara arriba a partir da oitava décima.

11. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dosseus resultados

Como se trata dunha materia non cursada previamente polo alumnado, non se realizaráproba de preavaliación e se partirá, en canto a estándares concretos de aprendizaxe, queos alumnos abordan por primeira vez a materia.

12. Medidas de atención a diversidade

No momento da redacción da programación para o curso 20-21, percíbense necesidadeseducativas especiais nun dos alumnos matriculados na materia. O alumno ten moitasdificultades na comprensión e manexo de conceptos abstractos e na realización prácticadas actividades. Intentarase na medida do posible paliar estas dificultades cunha atenciónmáis individualizada na resolución dos problemas que lle poidan xurdir.

14. Actividades extraescolares ou complementariasDebido á situación sanitaria, non se contempla a realización de actividades extraescolaresou complementarias.