ieipgp rozdz 06 252-294 - helion edukacja · podcast), odwiedzając sklep itunes. jeśli jednak na...

252 Spotkanie 23. Multimedia z różnych źródeł

Etap 6.

PrzEtwarzamy multimEdia

Spotkanie 23. multimedia z różnych źródełMultimediami (ang. multimedia, z łac. mul-tum i medium) nazywamy techniki jedno-czesnego przekazu informacji za pomocą wielu rodzajów mediów: tekstu, grafiki, dźwięku, animacji i wideo (rysunek 6.1). Do pierwszych przekazów multimedial-nych używano nośników audio i wideo, np. magnetofonów i rzutników, później pro-jektorów filmowych, magnetowidów, a na-stępnie — wraz z pojawieniem się techniki cyfrowej — komputerów i symulatorów.

Jak zeskanować dokumentSkanowanie to proces przekształcania nie-ruchomego dwuwymiarowego obrazu lub obiektu trójwymiarowego do postaci cy-frowej przy użyciu urządzenia zwanego skanerem optycznym. Słowo scan pochodzi z języka angielskiego i oznacza „dokładne przyjrzenie się czemuś”, „zbadanie”. Skaner bada więc zdjęcie lub dokument, linia po li-nii, a współdziałający z nim program zamienia odczytane informacje na dane cyfrowe. Przyjmuje się, że obraz analogowy tworzy siatkę punktów (pikseli). W trakcie próbko-wania otrzymujemy więc opis każdego piksela — jego wartość tonalną (biały, czarny, odcień szarości lub kolor). Skaner umożliwia również szybką cyfrową archiwizację do-kumentów, gazet i wszelkiego rodzaju tekstów zapisanych na papierze.

Podczas skanowania istotne jest właściwe ustawienie rozdzielczości skanowania. Ten pa-rametr określa, z ilu punktów obrazu ma się składać odcinek jednego cala (około 2,54 cm). W praktyce ustalisz go, dzieląc np. szerokość docelowej grafiki w pikselach przez szerokość rzeczywistego obrazka w calach. Wymagana rozdzielczość zależy od celu skanowania:

rysunek do druku na kolorowej drukarce atramentowej: 200 – 300 dpi (punktów na cal),•grafika do druku na czarno-białej drukarce laserowej: 300 – 600 dpi,•kompozycja do oglądania na ekranie monitora — wystarczy 72 dpi,•dokument do przetworzenia programami do rozpoznawania tekstu — nie mniej niż •300 dpi.

Rysunek 6.1. Składniki przekazu multimedialnego

zapamiętaj

252 Etap 6. Przetwarzamy multimedia

253Spotkanie 23. Multimedia z różnych źródeł

Zazwyczaj do zakupionego skanera jest dołączone specjalizowane oprogramowa-nie. Jeśli jednak Twój skaner jest zgodny ze standardem TWAIN (ang. Technology Without An Interesting Name), podłącz go do portu USB komputera, a komputer sam

zainstaluje potrzebne sterowniki. Ikona ska-nera pojawi się w oknie Urządzenia i drukarki, które otwiera się poprzez menu Start/Urządzenia i drukarki. Aby pobrać obraz ze skanera, kliknij ikonę skanera prawym przyciskiem myszy i wy-bierz opcję Rozpocznij skanowanie. Wtedy zo-stanie otwarty program obsługi skanera. Aby zobaczyć roboczy pod-gląd dokumentu, naciś-nij odpowiedni przycisk — w naszym przypadku jest to Podgląd. Dokument zostanie szybko zeskanowany w ni-skiej rozdzielczości. Następnie wskaż obszar, który chcesz zeskanować, rozciągając nad nim ramkę zaznaczania, i kliknij przycisk Skanuj (rysunek 6.2).

Programy do skanowania dostarczane wraz z zakupionym urządzeniem mogą się róż-nić wyglądem i działaniem. Poniżej opisano parametry, na które warto zwrócić uwagę, a które zazwyczaj pojawiają się w tego typu programach, choć mogą być inaczej nazwane przez producenta:

Format koloru — służy do skanowania obiektów w kolorze; możesz wybrać pełen kolor albo skalę odcieni szarości lub wersję czarno-białą.

Typ pliku — umożliwia wybór formatu pliku wyjściowego (JPEG, TIFF, PNG, BMP).

Rozdzielczość (DPI) — umożliwia określenie stopnia dokładności skanowania.

Jasność, Kontrast — pozwalają wstępnie dostosować parametry kolorów (jasność i kontrast).

Jak uzyskać doskonałe skanyW przypadku skanowania elementów z czasopisma, gazety lub książki wybierz w pro-•gramie skanującym opcję derasteryzującą (np. Derasteryzacja, Descreen), aby usunąć ewentualny efekt mory. Efekt ten powstaje, gdy skanowany wzór (włókna materiału,

Możesz wykorzystać cudze obrazy tylko wtedy, gdy masz na to pozwolenie ich autora.

zapamiętaj

Rysunek 6.2. Okno programu dostarczonego ze skanerem


równoległe linie) pokrywa się z rozdzielczością czujnika obrazu, co w efekcie powo-duje powstanie nieistniejącej w rzeczywistości faktury.Unikaj korzystania z tzw. interpolowanej rozdzielczości skanera i używaj wyłącznie •optycznej. Podobnie jak w cyfrowych aparatach fotograficznych, ten sam efekt po-większenia możesz w każdej chwili uzyskać podczas obróbki w dowolnym edytorze graficznym.Jeśli zdjęcie wielkości pocztówki chcesz wydrukować na dwa razy większej kartce A4 •przy użyciu kolorowej drukarki atramentowej, zamiast zalecanej rozdzielczości 200 – 300 dpi zastosuj dwukrotnie większą.Przed rozpoczęciem skanowania wyczyść szybę skanera. Pył, włosy i odciski palców •mogą zepsuć efekt Twojej pracy. Nawet jeśli nie możesz dostrzec takich zabrudzeń na szybie skanera, skanowanie z dużą rozdzielczością je uwidoczni.Obraz przeznaczony dla programu typu • OCR (komputerowe rozpoznawanie tekstu) po-winien być zapisany w odcieniach szarości, najlepiej w formacie nieskompresowanym.

Czym jest OCrWynikiem skanowania jest zawsze obraz graficzny. Dotyczy to także dokumentów teks-towych. Aby móc edytować zeskanowany tekst, musisz zastosować oprogramowanie typu OCR (ang. Optical Character Recognition). Pozwala ono uwolnić użytkownika kom-putera od żmudnej, odtwórczej pracy, polegającej na ręcznym przepisywaniu tekstu. ICR (ang. Intelligent Character Recognition) to technika zmierzająca do rozpoznawania pisma odręcznego z użyciem mechani-zmów sieci neuronowych, przypomina-jących działanie ludzkiego mózgu.

Znanymi programami OCR są komer-cyjne aplikacje FineReader i ReadIris. Trudno wskazać ich bezpłatne odpowied-niki. Na stronie http://www.free-ocr.com/ jest dostępne narzędzie tego typu, które działa online i obsługuje język polski (rysunek 6.3). Trwają testy nowej usługi OCR, zintegrowanej z dokumentami Google. Konwersja jednej standardowej strony A4 trwa około minuty, a popraw-ność rozpoznawania przekracza 99,9%.

Dla osób niewidomych OCR jest zna-komitym narzędziem, dzięki któremu wszelkiego rodzaju druki, po zeskanowa-niu i rozpoznaniu optycznym, mogą być odczytywane przez programy syntezy mowy. To znakomita pomoc umożliwiająca niepełnosprawnym pracę, naukę i kontakt ze słowem drukowanym.

Rysunek 6.3. Działający online serwis oferujący rozpo-znawanie tekstu

255

Do programu OCR wczytaj zeskanowany dokument (najlepiej w formacie TIFF). Pro-gram spróbuje rozpoznać tekst, porównując wygląd poszczególnych liter z obrazami za-pisanymi w jego bazie danych. Programy do OCR radzą sobie tylko z maszynopisami — odręcznie napisany tekst jest zbyt zróżnicowany. Najnowsze programy rozpoznają także polskie znaki narodowe. Jeżeli program nie potrafi rozpoznać danej litery, gdyż jej kształt zbyt odbiega od wzorca w bazie, prosi użytkownika o podpowiedź. Niektóre programy będą o taką podpowiedź prosiły za każdym razem, a inne potrafi ą się uczyć. Na koniec zapisujemy wynik do pliku (najczęściej .rtf, .txt lub .doc). Nowoczesne aplika-cje od razu wczytują wiele zeskanowanych stron wprost ze skanera i dokonują ich roz-poznania jako jednego dokumentu.

Jak zrobić zrzut ekranuW pewnych sytuacjach bardzo przydaje się funkcja robienia zrzutów ekranowych:

wciśnięcie klawisza • Print Screen pozwala zrobić zdjęcie całego ekranu w postaci pliku, który zostanie umieszczony w schowku systemowym;użycie kombinacji • Alt+Print Screen powoduje umieszczenie w schowku systemowym zrzutu aktywnego okna.

Polecenia wykonania zrzutów ekranu nie znajdziesz bezpośrednio np. w programie Paint. Windows 7 jest jednak wyposażony w Narzędzie Wycinanie (rysunek 6.4), które umożli-wia przechwycenie zrzutu ekranu dowolnego elementu na pulpicie. Jeżeli będziesz chciał go użyć, wystaczy, że otworzysz menu Start i wybierzesz program z listy. Możesz skorzy-stać także z komercyjnych programów do robienia zrzutów ekranowych, takich jak:

FastStone Capture• — http://www.faststone.org/download.htm (rysunek 6.4),Gadwin PrintScreen• — http://www.gadwin.com/download/.

Rysunek 6.4. Okna edycji programów Narzędzie Wycinanie i FastStone Capture

Spotkanie 23. Multimedia z różnych źródeł


Jak nagrać ruchomy zrzut ekranuJing Free to bezpłatna, multiplatformowa aplikacja pozwalająca nagrać operacje wyko-nywane na ekranie. Aplikacja rejestruje poczynania użytkownika, a następnie przetwarza obraz do formatu SWF, który z powodzeniem można wstawić na stronę internetową. Pro-gram daje możliwość wyboru rejestracji ca-łego ekranu lub niewielkiego jego fragmentu, a także zapisywania dźwięku podczas nagra-nia. Wykonane nagranie możesz automatycz-nie umieścić na stronie http://screencast.com/, a odsyłacz do niego wysłać znajomym. Wystar-czy wcisnąć ustalony w programie skrót klawia-turowy, wybrać obszar nagrywania i wskazać, czy chcesz zrobić pojedynczy zrzut ekranu, czy nagrać film. Po zakończeniu nagrywania zde-cyduj, gdzie zapisać plik wynikowy — na dysku czy w sieci.

Jing jest dostępny pod adresem http://www.techsmith.com/download/jing/ (rysunek 6.5).

Także odtwarzacz QuickTime Player w wersji 10 ma wbudowaną obsługę nagrywania ekranu.

Jak pobrać pliki z internetuObraz ze strony internetowej możesz pobrać, przeciągając go po prostu na pulpit lub nad okno innego programu. Jeśli chcesz go zapisać w innym miejscu, kliknij grafikę prawym przyciskiem myszy, po czym z menu kontekstowego wybierz polecenie Zapisz obrazek jako… (lub podobne — zależnie od przeglądarki) i wskaż w oknie dialogowym wybraną lokalizację. Możesz też wybrać polecenie Kopiuj, a następnie wkleić obrazek do otwartego dokumentu. Jeszcze innym wyjściem jest zrobienie po prostu zrzutu ekranu. Pamiętaj o podaniu źródła, jeśli chcesz wykorzystać taką grafikę w swoich pracach.

Znane serwisy oferujące fotografie do bezpłatnego pobrania:www.deviantart.com/•www.flickr.com/•www.freephotosbank.com/•www.openphoto.net/•www.freerangestock.com/•www.freepixels.com/•

Rysunek 6.5. Ustawienia programu Jing

www.turbophoto.com/•www.pixelgalerie.com/•www.imageafter.com/•www.lightmatterphotography.com/•www.pdphoto.org/•

Upraszczając, strona internetowa i jej wszystkie elementy składowe muszą najpierw zo-stać pobrane i zapisane na dysku w pamięci podręcznej, zanim będzie można wyświetlić całość w oknie przeglądarki. Wynika stąd oczywisty wniosek, że jeśli jakiś obraz, dźwięk czy animacja wchodzą w skład strony, którą oglądasz, to odpowiedni plik już znajduje

257

się na dysku Twojego komputera (nie dotyczy to przekazu strumieniowego, o którym przeczytasz w dalszej części rozdziału). Pozostaje tylko znaleźć sposób, by się do niego dostać. W przypadku Firefoksa kliknij favicon widoczny przed adresem strony, a następ-nie wybierz polecenie Więcej informacji… (rysunek 6.6).

Zostanie wyświetlone okno ze szczegółową listą wszystkich pobranych składników strony wraz z ich dokładnym położeniem w internecie. Wystarczy odszukać interesujący Cię składnik, kliknąć przycisk Zapisz jako… i wskazać miejsce zapisu pliku. Metoda ta nie działa w przypadku mediów dostarczanych w tzw. przekazie strumieniowym, które są odtwarzane niejako w czasie rzeczywistym, bez pobierania całego materiału na dysk. Roz-wiązaniem jest wtyczka do przeglądarki Firefox o nazwie Video DownloadHelper (addons.mozilla.org/pl/fi refox/addon/video-downloadhelper/). Program na bieżąco monitoruje naj-popularniejsze serwisy wideo i gdy tylko na taki wejdziesz, ikona aplikacji natychmiast poinformuje o możliwości zapisania oferowanego w serwisie strumienia na dysk.

Jak nagrać dźwiękDo pracy z plikami dźwiękowymi (ang. audio) możesz wykorzystać programy iTunes oraz QuickTime Player. Ten ostatni standardowo zajmuje się odtwarzaniem multime-diów, ale po zakupieniu numeru aktywacyjnego staje się całkiem potężnym kombajnem do ich obróbki. Programy te możesz pobrać ze strony http://www.apple.com/pl/quicktime/download/.

W Windowsie systemowym odtwa-rzaczem plików dźwiękowych jest Windows Media Player oraz Reje-strator dźwięku (rysunek 6.7), jednak ich możliwości są bardzo ograniczone w porównaniu z QuickTime Playerem i iTunes. Rejestrator dźwięku jest dostępny w menu Start/Wszystkie programy/Akcesoria, a Windows Media Player w menu Start/Wszystkie programy/Windows.

Rysunek 6.6. Możliwość podglądu mediów na stro-nie w Firefoksie

Rysunek 6.7. Nagrywanie dźwięku w programie Rejestrator dźwięku



W programie iTunes możesz:odtwarzać pliki muzyczne w różnych formatach,•słuchać radia internetowego,•nagrywać płyty CD odtwarzane przez domowy sprzęt audio,•eksportować nagrania do innych formatów dźwiękowych,•prenumerować podcasty (audycje internetowe) i słuchać ich,•synchronizować zawartość biblioteki iTunes ze swoim iPodem lub iPadem,•kupować pojedyncze utwory i całe albumy w sklepie muzycznym • iTunes Store (opcja dostępna w Polsce od września 2011 r.).

Najprościej zaprenumerować (subskrybować, ang. subscribe) kanał z audycją internetową (ang. podcast), odwiedzając sklep iTunes. Jeśli jednak na którejś ze stron w sieci znajdziesz ofertę podcastów, skopiuj kanał, a w programie iTunes wybierz polecenie Zaawansowane/Subskrybuj podcast i wklej go w oknie, które się pokaże. Audycje będą automatycznie po-bierane i znajdziesz je w bibliotece Podcasty. Jednym z prekursorów w Polsce w zakresie wideocastów jest stacja TVN24. Na stronie http://www.tvn24.pl/podcast.html znajdziesz kilka przykładowych kanałów.

Audacity

Zaawansowanej obróbki dźwięku możesz dokonać, posługując się wielościeżkowym edytorem Audacity (audacity.sourceforge.net), rozpowszechnianym na licencji GNU GPL. Jego zalety to fakt, że jest bezpłatny i dostępny w wersjach dla systemów Linux, MS Windows i Mac OS.

Umożliwia cięcie i miksowanie plików, akceptuje pliki .wav, .aiff, .au, .midi, .mp3 i .ogg, a zapisuje z rozszerzeniami .wav, .mp3 i .ogg. Pierwszą czynnością po uruchomieniu programu powinno być otwarcie istniejącego pliku dźwiękowego, który chcesz poddać edycji, lub nagranie nowego materiału, np. przy użyciu mikrofonu. W oknie programu pojawi się wykres falowy zaimportowanego pliku. Pliki dźwiękowe będą dodawane jako kolejne ścieżki. Pliki stereo składają się zawsze z pary ścieżek: lewej i prawej.

Najprostsze operacje edycyjne

Podstawową funkcją edytora jest wycinanie i wklejanie fragmentów zapisu dźwiękowego. Wystarczy zaznaczyć część wykresu falowego (upewnij się, że w górnej części okna jest wciśnięty przycisk zaznaczania), a następnie wybrać Edytuj/Remove Audio/Wytnij lub Edytuj/Kopiuj. Funkcja ta przydaje się do usuwania niechcianych fragmentów nagrania bądź powielania wybranych partii utworu (rysunek 6.8).

Poprawa jakości nagrania

Wielką zaletą programu jest duża liczba dobrej jakości efektów, między innymi takich jak echo, podbicie basów, equalizer, filtry, odszumiacz czy wyciszanie.

Zazwyczaj nagranie na początku i na końcu zawiera swego rodzaju „śmieci” (tzw. szum tła). Aby usunąć irytujący szum towarzyszący nagraniu, zaznacz niewielki fragment na-grania. Następnie użyj polecenia Efekty/Usuwanie szumu... W otwartym oknie kliknij

259

Pobierz próbkę szumu (GetNoise Profi le). Następnie zamknij okno i zaznacz całość nagra-nia (np. przy użyciu kombinacji klawiszy Ctrl+A). Ponownie otwórz okno odszumiacza i zaznacz opcję Remove. Jeśli uzyskany efekt nie jest zadowalający, zmień ustawienie su-waków określających stopień fi ltrowania szumu.

Dobre wyniki możesz uzyskać, stosując efekty Narastanie poziomu na początku i Wyciszanie na końcu utworu. Przed zastosowaniem tych funkcji zaznacz odpowiedni fragment (początkowy lub końcowy) wykresu falowego. Filtr Normalizuj... pozwala podnieść ogólną głośność nagrania bez pojawienia się przesterowań. Zastosuj go dla ca-łego utworu (rysunek 6.9).

Miksowanie wielu ścieżek dźwiękowych

Wybierając polecenie Plik/Importuj/Audio..., możesz dodać do projektu kolejne pliki dźwiękowe. Jeśli chcesz dograć drugi głos, zacznij po prostu nagrywać — pojawi się ko-lejny wykres falowy. Podczas nagrywania jednocześnie odtwarzany jest dotychczas obecny w projekcie dźwięk. Koniecznie użyj słuchawek, by uniknąć powstania efektu pogłosu. Nagrania możesz wyrównywać, przesuwać i edytować każde z osobna.

Eksportowanie materiału wynikowego

Całą kompozycję możesz zapisać jako projekt programu Audacity, co pozwoli Ci konty-nuować edycję w późniejszym czasie, lub wyeksportować jako plik dźwiękowy w jednym z dostępnych formatów. Przed zapisaniem w formacie WAV trzeba rozdzielić oba kanały stereofoniczne. Kliknij nazwę pliku po lewej stronie wykresu falowego i z podręcznego

Rysunek 6.8. Okno pro-gramu z wykresami falo-wymi

Rysunek 6.9. W przypadku normalizacji war-tość 3,5 dB powinna być odpowiednia



menu wybierz Podziel ścieżkę stereo. Następnie każdą ścieżkę przypisz do lewego bądź pra-wego kanału (przy użyciu tego samego podręcznego menu). Wynik zapisz przy użyciu polecenia Plik/Eksportuj... Zanim nastąpi właściwy eksport, zostanie wyświetlone okno, w którym należy wprowadzić dane opisujące plik. Warto poświęcić chwilę na ich wpisanie, ponieważ to właśnie te dane pojawiają się potem na wyświetlaczach odtwarzaczy MP3.

Cd Jak przesyłać pliki między różnymi urządzeniami, możesz przeczytać w artykule, który znajdziesz na płycie dołączonej do podręcznika.

Jak poprawić zdjęcieOprócz znajomości zasad pracy z programami graficznymi bardzo przydatna jest też wiedza na temat kompozycji, teorii barw, metod barwnego druku i wielu innych za-gadnień. Windows 7 jest bardzo ubogi w programy do obróbki i przeglądania zdjęć. Na dysku peceta znajdziesz:

Paint • (narzędzie systemowe) — program do tworzenia grafiki oraz prostej obróbki zdjęć;Przeglądarka fotografii systemu Windows• (narzędzie systemowe) — program peł-niący funkcję systemowej przeglądarki grafik.Możesz też skorzystać z darmowych narzędzi, takich jak:• • CD GIMP (open source) — potężne narzędzie do edycji grafiki, którego możliwości dorównują płatnym produktom; operuje warstwami, rozpoznaje większość formatów graficznych (krótki opis znajdziesz na naszej płycie CD); XnView• (freeware do zastosowań niekomercyjnych) — program przeznaczony do prze-glądania i konwersji plików graficznych — wspiera ponad 400 formatów plików;Picasa• (freeware) — darmowe oprogramowanie firmy Google do edycji zdjęć oraz ich udostępniania.

Aby wyretuszować zdjęcie w programie XnView, wskaż w oknie znajdującym się z pra-wej strony programu plik graficzny, którego retuszu chcesz dokonać. Kliknij go dwu-krotnie, żeby został wyświetlony na całym ekranie. Do dyspozycji masz pasek narzędzi, na którym znajdują się między innymi opcje, które pozwalają na:

dopasowanie jasności oraz kontrastu zdjęcia,•usunięcie efektu czerwonych oczu,•obrócenie zdjęcia,•przycięcie zdjęcia do odpowiednich rozmiarów.•

Ponadto są dostępne opcje umożliwiające:konwersję zdjęcia na skalę szarości,•dodanie efektów,•

dodanie tekstu,•dodanie znaku wodnego itp.•

Czy obraz obrazowi równyCzęsto zachodzi potrzeba zapisania obrazu w innym formacie, by na przykład umożli-wić jego odczyt w innym programie. Zazwyczaj każdy edytor grafiki oferuje taką opcję, czyli program potrafi odczytać format pliku źródłowego oraz pozwala na zapis do pliku w innym wybranym przez Ciebie formacie.

zapamiętaj

zapamiętaj

261

Rysunek 6.10. Program XnView z dostępnymi opcjami retuszu zdjęć

Format grafi czny (ang. graphic format) to ustalony algorytm zapisania do pliku infor-macji zawartych w obrazie. Wyróżnia się formaty otwarte (algorytm jest powszech-nie znany) oraz zamknięte (algorytm jest utajniony przez jego pomysłodawcę).

zapamiętaj

Wśród formatów grafi cznych można wyróżnić:formaty grafi ki rastrowej:•

niestosujące żadnej kompresji,stosujące kompresję bezstratną,stosujące kompresję stratną,

formaty grafi ki wektorowej.•

Kompresja (ang. compression) to taki sposób zapisu pliku, który umożliwia zmniej-szenie liczby bitów potrzebnych do wyrażenia danej informacji. W przypadku kom-presji stratnej odrzuca się część informacji, których brak zmysły ludzkie rejestrują w minimalnym stopniu. W kompresji bezstratnej odtworzona informacja będzie zawsze identyczna z oryginałem, lecz stopień kompresji zazwyczaj nie jest tak duży jak przy kompresji stratnej.

zapamiętaj

Ten sam utwór, który na zwykłej płytce audio zajmuje nawet ponad 100 MB, zapisany w znanym Ci formacie MP3 zajmie kilka megabajtów. Tak duża oszczędność wynika m.in. z całkowitego pominięcia dźwięków o częstotliwościach kilkunastu kiloherców, których większość ludzi i tak nie słyszy. Na podobnej zasadzie działa kompresja grafi k, która wykorzystuje znane właściwości oka ludzkiego.



Najczęściej stosowane formaty plików do zapisu grafiki to: BMP, GIF, JPEG, PNG i TIFF. Format pliku możesz rozpoznać po rozszerzeniu jego nazwy.

Najbardziej znane formaty stosujące kompresję stratną:JPEG • (ang. Joint Photographic Experts Group), JPG — najpopularniejszy format, obsłu-giwany przez wszystkie przeglądarki internetowe, powszechnie stosowany w cyfro-wych aparatach fotograficznych, obsługiwany przez współczesne systemy operacyjne i domowe urządzenia wizyjne;JPEG 2000• — nowsza wersja poprzedniego formatu, oferująca lepszą kompresję;TIFF • (ang. Tagged Image File Format) — popularny format oferujący różne sposoby kompresji (zarówno stratnej, jak i bezstratnej), a także pozwalający na zastosowanie przezroczystości wybranych obszarów grafiki (tzw. kanał alfa).Formaty graficzne z kompresją bezstratną:•GIF• (ang. Graphics Interchange Format) — popularny format grafiki, szczególnie inter-netowej, pozwalający przechowywać wiele obrazów w jednym pliku, tworząc z nich animację; obsługuje przezroczystość monochromatyczną (pełna przezroczystość lub jej brak); liczba pamiętanych kolorów nie może przekraczać 256;PNG• (ang. Portable Network Graphics) — następca poprzedniego formatu, w pełni ob-sługujący kanał alfa, który nie jest ograniczony do 256 kolorów;TIFF• — patrz wyżej, format stosowany w szczególności w przypadku materiałów prze-znaczonych do druku;BMP• (ang. bitmap) — oferuje zapis z kompresją RLE lub bez kompresji (powszechniejszy), wykorzystywany m.in. przez program MS Paint.

Formaty graficzne bez kompresji:XCF• (ang. eXperimental Compu-ting Facility) — wielowarstwowa mapa bitowa programu GIMP;PSD• (and. Photoshop Document) — wielowarstwowa mapa bitowa programu Adobe Photoshop.

Formaty grafiki wektorowej:SVG• (ang. Scalable Vector Graphics) — otwarty format, op-arty na języku XML, uważany za standard grafiki wektorowej; wspiera tworzenie animacji;

Rysunek 6.11. Różne formaty dostępne podczas zapisu w pro-gramach Paint i XnView

263

CDR• (ang. Corel Draw) — format opatentowany przez fi rmę Corel Corporation, trak-towany jako standard przemysłowy, akceptowany przez wszystkie pracownie poli-grafi czne;SWF• (ang. Shockwave Flash) — format grafi ki wektorowej fi rmy Adobe, popularny w in-ternecie; umożliwia tworzenie animacji, a nawet całych aplikacji, które charakteryzują się niewielką objętością, ale bardzo obciążają procesor podczas odtwarzania;EPS• (ang. Encapsulated PostScript) — format pozwalający opisać wygląd strony do-kumentu w specjalnym języku PostScript; pozwala przechowywać grafi kę wektorową w postaci umożliwiającej osadzanie jej w innych dokumentach.

Komputery pracują na danych w postaci skwantowanej, co w przypadku grafi ki oznacza, że dysponujemy skończoną liczbą kolorów i nie jest możliwe uzyskanie żadnej barwy po-średniej pomiędzy tymi zdefi niowanymi w postaci palety barw. Pierwsze komputery po-trafi ły wyświetlić zaledwie 2, 4, 8, 16 lub 256 kolorów. Dzisiaj ich liczba wzrosła do ponad 16 mln — tak obszerną paletę określa się często jako „full color” (224 = 16 777 216). Ze względu na ograniczone możliwości percepcji ludzkiego oka jest w zupełności wystarcza-jąca. Obrazy mogą być więc zapisywane w palecie 1-, 4-, 8- lub 24-bitowej. Liczba kolorów możliwych do uzyskania i liczba do-stępnych kolorów to dwa różne po-jęcia. Na przykład niektóre formaty plików grafi cznych pozwalają użyć każdej barwy z pełnej, 24-bitowej pa-lety, ale w jednym pliku może ich być jednocześnie tylko 256 (formaty GIF, PNG). Jeżeli podczas zapisu obrazu, nawet w tym samym formacie, wy-bierzesz mniejszą paletę, Twój plik wynikowy zmniejszy swoją objętość. Oczywiście od-będzie się to kosztem jakości (rysunek 6.12).

Format JPEG jest wykorzystywany do zapisu fotogra-fi i, a GIF służy do zapisu prostych rysunków z nie-wielką liczbą kolorów i dużymi kontrastami. Zwróć uwagę, że powiększając rysunek w formacie GIF w skali 1:1, nawet duże powiększenie nie powoduje pogorszenia jakości obrazu (nie ma rozmyć, przebarwień i wszyst-kie elementy są wyraźnie widoczne), a następuje jedynie pikseliza-cja. Tej wady nie mają obrazy wektorowe.

Szczegóły na fotografi i przy płynnych przejściach między milionami kolorów są tak drobne, że oko ludzkie ich nie zauważa, więc można je pominąć podczas kompresji. Użyty stopień kompresji nie jest bez znaczenia, np. podczas zapisu pliku .jpg suwak kom-presji ustawia się zwykle na 80 – 90%.

Rysunek 6.12. Ten sam rysunek zapisany z coraz mniejszą paletą kolorów

Rysunek 6.13. Rysunek w formacie GIF w skali 1:1 i powiększony czterokrotnie

Rysunek 6.14. Przykład źle dobranego for-matu (JPG) do prostego rysunku



Jak już wcześniej wspomniałem, popularną apli-kacją (zarówno w środowisku Windows, jak i Mac OS) do katalogowania, przeglądania i retuszu zdjęć jest bezpłatny program firmy Google — Picasa. Już przy pierwszym uruchomieniu wy-szuka on pliki graficzne na Twoim dysku. Potem możesz je skatalogować, opisać, nagrać w postaci prezentacji na CD, zarchiwizować, wydrukować itd. Program umożliwia też podstawową obróbkę każdego zdjęcia: kadrowanie, obracanie, redukcję efektu czerwonych oczu, rozjaśnianie, wyostrza-nie, efekt sepii, redukcję ziarna, korekcję nasy-cenia barw i inne (rysunek 6.15). W programie uwzględniono udostępnianie zdjęć innym użyt-kownikom, uproszczono też jego obsługę. W le-wej części okna mamy wyróżnione zbiory fotografii, jakie Picasa znalazła na Twoim dysku zaraz po uruchomieniu. W części dolnej są umieszczone przyciski przenoszące nas do poszczególnych funkcji programu oraz suwak regulujący wielkość podglądu.

Poprawione zdjęcia można bezpośrednio z programu wyeksportować na dysk, wysłać znajomym pocztą elektroniczną lub umieścić na własnej stronie z fotogalerią. Ta ostatnia opcja wymaga posiadania konta pocztowego w Google. Aplikację pobierzesz ze strony http://picasa.google.pl/.

Zmniejszając głębię kolorów, tracisz dokładność odwzorowania barw w porównaniu z rzeczywistym obrazem, a zyskasz na objętości pliku. Nie zawsze jednak poprawność odwzorowania barw ma znaczenie, czasem chodzi właśnie o uzyskanie efektu artystycz-nego, czasem liczy się szybkość przesyłania obrazu itp. Przekształcając obraz wektorowy na rastrowy, tracisz możliwość dowolnego skalowania, ale zyskujesz uniwersalność — grafikę rastrową da się odczytać prawie wszędzie, choćby w przeglądarce internetowej czy telefonie, a wektorową tylko w specjalistycznych programach.

Jak przygotować animowaną grafikęAnimacje komputerowe wykorzystują pewną bezwładność naszego narządu wzroku. Oglądając statyczne obrazy, przedstawiające kolejne fazy ruchu, wyświetlane w odpo-wiednim tempie (wystarczy kilkanaście zmian na sekundę), odnosisz wrażenie, że się one płynnie przemieszczają. Animacja może być zapamiętana jako plik w różnych forma-tach. W systemie Windows jednym z podstawowych jest format AVI (ang. Animated Vi-deo Image). Dawniej na stronach internetowych najczęściej były umieszczane animacje w postaci plików GIF lub PNG, które zawierały sekwencje obrazów. Przeglądarki mają wbudowaną funkcję odtwarzania takiego pliku jako animacji. GIF może być również odtwarzany na slajdzie prezentacji. Obecnie powszechnie stosuje się bardziej zaawan-sowaną technologię Flash, którą w 1996 r. opatentowała firma Macromedia. Technolo-

Rysunek 6.15. Picasa daje możliwość prostego retuszu fotografii

265

gia ta opiera się na wykorzystaniu grafi ki wektorowej (zamiast bitmapowej) i bazuje na klatkach kluczowych. Pozwala to na bardzo duże zmniejszenie pliku wynikowego, ale też wymaga znacznie wydajniejszego procesora, który musi natychmiast wygenerować właściwą animację na podstawie informacji zapisanych w pliku .swf. Klatka kluczowa (ang. key frame) to element łączący klatki pośrednie w procesie animacji. Firma Adobe wzbogaciła technologię Flash o specyfi czny język programowania, co pozwoliło tworzyć interaktywne animacje i programy dostępne bezpośrednio przez stronę internetową.

Do tworzenia animowanych obrazów w plikach typu GIF służą programy określane jako gif animator. Niektóre umożliwiają tworzenie obrazów od początku do końca i mają wszystkie podstawowe cechy typowych edytorów grafi ki, inne pozwalają jedynie im-portować przygotowane wcześniej obrazy i łączyć je w jeden plik. Istnieją też programy, w których z dwóch statycznych obrazów można automatycznie uzyskać sekwencję ka-drów ukazującą płynne przejście z jednego obrazu w drugi (ang. morphing).

Pencil (http://www.pencil-animation.org/) jest wieloplatformowym narzędziem dla amato-rów, służącym do tworzenia dwuwymiarowych animacji (rysunek 6.16). Program oferuje narzędzia pozwalające na uzyskanie prostych grafi k oraz późniejsze ich animowanie. Go-towe obrazy rastrowe i wektorowe możesz też zaimportować z pliku. Technika animacji zastosowana w programie nosi nazwę onion skinning — widzisz kilka kolejnych klatek nałożonych na siebie jak przezroczyste folie. Dzięki temu łatwiej Ci będzie rysować kolejne fazy ruchu. Otrzymaną ani-mację możesz wyekspor-tować w formacie Flash, QuickTime lub w postaci sekwencji obrazów PNG. Program można obsługi-wać przy użyciu myszki, choć projektowany jest pod kątem sterowania za pomocą tabletu. Narzędzia malarskie działają podob-nie jak w innych progra-mach, a ustawienia każdego z nich możesz regulować na palecie Options.

Aby tworzyć kolejne klatki animacji, wybierz naj-pierw warstwę wektorową lub rastrową, klikając pra-wym przyciskiem myszy na osi czasu. Każda klatka (ang. frame) to pojedynczy Rysunek 6.16. Okno programu Pencil



obraz, który będzie potem odpowiednio krótko wyświetlany, by stworzyć złudzenie ru-chu. Dodawaj kolejne klatki niewielkim przyciskiem z plusem. Poprzednia klatka będzie prześwitywać poprzez nową, by ułatwić Ci modyfikację rysunku. Użyj przycisków po le-wej stronie, by włączyć lub wyłączyć wyświetlanie poprzedniej i następnej klatki. W za-leżności od tego, na której warstwie rysujesz, obiekty będą miały charakter rastrowy lub wektorowy. Krzywe wektorowe regulujesz za pomocą narzędzia z wizerunkiem palca. Możesz przeciągać i upuszczać pliki ze zdjęciami bezpośrednio nad oknem programu. Jest to szczególnie przydatne, gdy masz dużo zdjęć. Jeśli chcesz zaimportować zdjęcie w określone miejsce, najpierw rozciągnij ramkę zaznaczenia. Jeśli obraz jest większy niż zaznaczenie, zostanie przeskalowany. Możesz również wklejać obrazy ze schowka.

Narzędzie Sketch działa tylko na warstwie rastrowej, dlatego linie narysowane na war-stwie wektorowej są wyświetlane jako przerywane — możesz je ukrywać i pokazywać za pomocą przycisku po lewej stronie. Aby rysować widoczne krzywe, użyj narzędzia Draw. W przypadku obrazów wektorowych narzędzie Fill (używane do wypełniania wnętrza figury) może nie zadziałać, jeśli obrys nie jest całkowicie zamknięty. Znajdź wówczas luki i uzupełnij braki konturu.

Aby szybko uzyskać efekt ruchu, zaznacz wybrany fragment rysunku, skopiuj go do schowka systemowego i wklej na następnej klatce, po czym delikatnie przesuń narzę-dziem strzałki. Warto najpierw utworzyć kilka klatek kluczowych, odzwierciedlających początkową i końcową fazę planowanego ruchu.

Do uzyskania płynności ruchu wystarczy 25 klatek na sekundę (ang. frames per second, fps). Animatorzy, aby ułatwić sobie pracę, stosują często tylko 12 fps, co w większości przypadków w zupełności wystarcza. Szybkość animacji możesz regulować, zmieniając właśnie liczbę klatek na sekundę, po prawej stronie okna.

Położenie klatek na linii czasu możesz zmienić, przeciągając je w inne miejsce. Aby za-znaczyć kilka klatek jednocześnie, przytrzymaj Shift. Podwójne kliknięcie z klawiszem Alt automatycznie zaznacza wszystkie kolejne klatki. Dodaj warstwę zawierającą pod-kład dźwiękowy. Plik dźwiękowy zaimportujesz, wybierając Edit/Import sound…. Pro-gram akceptuje pliki w formatach WAV i QuickTime. W każdej chwili możesz obejrzeć efekt dotychczasowej pracy, klikając przycisk odtwarzania znajdujący się po prawej stronie ekranu.

Eksportu animacji dokonujemy, wy-bierając polecenie File/Export (ry-sunek 6.17). W oknie dialogowym wybierz format wynikowy i miejsce docelowe.

Jeśli wybierzesz format PNG, otrzy-masz sekwencję wielu plików, po jed-nym na każdą klatkę. Aby połączyć Rysunek 6.17. Eksportowanie gotowego projektu

267

je w jeden plik, użyj np. na-pisanego w języku Java pro-gramu GiftedMotion (http://www.onyxbits.de/giftedmo-tion). Program jest bardzo prosty w działaniu. Wystar-czy przeciągnąć sekwencję plików i zapisać ją jako ani-mację w formacie GIF (rysu-nek 6.18).

Ciekawym programem do tworzenia animacji, interak-tywnych historii, a nawet pro-stych gier jest Scratch (http://scratch.mit.edu/). Działa za-równo pod Windowsem, jak i Linuksem. Wyposażony jest w edukacyjny język obiek-towy, który pozwala programować w sposób wizualny — elementy języka wyglądają jak puzzle, z których układa się sekwencje działań. Począwszy od wersji 1.1, Scratch zo-stał częściowo spolonizowany.

Odpowiedz na pytania 1. Co znaczy przedrostek multi-? Co oznacza słowo media?

2. Na czym polega proces skanowania? Jak zmieni się wielkość pliku wynikowego, je-śli ten sam materiał zeskanujesz z dwukrotnie większą rozdzielczością?

3. Dlaczego piksel ekranu i punkt obrazu to synonimy tego samego pojęcia? Na jakiej podstawie tak wnioskujesz?

4. Dlaczego wielkość przeglądanych zdjęć ma wpływ na szybkość działania przeglą-darki? Czy istotne jest źródło plików (dysk, pamięć fl ash, płytka CD/DVD)?

5. Czy do obejrzenia zdjęcia można wykorzystać przeglądarkę internetową, otwierając w niej odpowiedni plik?

6. Jakie formaty zapisu plików grafi cznych możesz wymienić? W jakich sytuacjach je za-stosujesz?

7. Co w języku angielskim znaczą słowa blue i tooth?

8. Czym różni się zmiana ekspozycji od zmiany jasności podczas korekcji zdjęcia?

9. Jakie są wady i zalety grafi ki rastrowej i wektorowej?

Rysunek 6.18. Okno programu GiftedMotion



wykonaj ćwiczenia 1. Wykonaj zrzut okna programu XnView, korzystając np. z programu FastStone Capture.

2. Zaprenumeruj w sklepie iTunes dwa podcasty — będąc w bibliotece podcastów iTunes, kliknij Katalog podcastów, dzięki czemu przeniesiesz się do sklepu firmy Apple.

3. Zanuć i nagraj za pomocą Audacity i wbudowanego mikrofonu krótki fragment ulubionej piosenki jednego z polskich wykonawców. Spróbuj oczyścić plik z szu-mów, dograć drugi głos i zapisać całość w pliku .mp3.

4. Zajrzyj na stronę http://www.pixlr.com/app/. Znajduje się tam bardzo interesujący program malarski, działający w trybie online, co oznacza, że musisz mieć stały do-stęp do internetu w czasie pracy.

5. Znajdź odpowiedź na pytanie, ile punktów (pikseli) przypada na jeden cal ekranu Twojego peceta. W tym celu sprawdź ustawioną rozdzielczość i zmierz linijką sze-rokość ekranu.

6. Otwórz dowolne zdjęcie, używając programu XnView. Wyeksportuj (polecenie Plik/Kreator eksportu…) je czterokrotnie, za każdym razem używając innego formatu. Każdy z tak powstałych plików spakuj osobno i sprawdź, o ile zmniejszyła się wiel-kość pliku .zip w porównaniu z oryginałem.

7. Przynieś kilka swoich zdjęć z dzieciństwa i zeskanuj. Popraw jakość tak zrobionych cyfrowych odbitek, dokonując retuszu w dowolnym programie.

8. Zeskanuj swoją legitymację szkolną. Odwiedź stronę http://finereader.abbyyonline.com/ i spróbuj przetworzyć zeskanowaną legitymację przy użyciu dostępnego tam modułu OCR.

9. Na stronie http://www.pato.pl/ znajdziesz serwis, który pozwala dodawać bardzo in-teresujące efekty do zdjęć. Wypróbuj jego działanie.

10. Korzystając z programu Jing, nagraj animację przedstawiającą sposób ustalania opcji formatu pliku wynikowego podczas zapisu w programie Paint. Do nagrania dodaj swój komentarz dźwiękowy.

11. Stwórz nowy dzwonek do swojego telefonu. W tym celu nagraj w programie Audacity zapowiedź połączenia telefonicznego. Pamiętaj, by mówić głośno i wyraźnie. Oczyść nagranie i wyeksportuj do pliku MP3. Na koniec prześlij plik do swojej komórki.

12. Przygotuj zestaw kilkunastu zdjęć na wybrany, interesujący Cię temat. Zaimportuj je do programu XnView i utwórz w nim pokaz slajdów. Dodaj podkład dźwiękowy. Efekty swojej pracy zaprezentuj na forum klasy.

Pracuj samodzielniePrzygotuj baner reklamujący Twoje hobby. Skorzystaj z jednego z generatorów online:

http://onlinebannergenerator.com/•http://www.3dtextmaker.com/•

http://www.coder.com/creations/banner/banner-form.pl.cgi•http://www.crecon.com/banners.html•

Spotkanie 24. amatorski stół montażowyPodłączając kamerę internetową do swojego komputera, zyskujesz nowe możliwości — od rozmów wideo przy użyciu np. komunikatora Skype po proste narzędzie młodego filmowca. Kamera jest coraz częściej standardowym wyposażeniem komputerów prze-nośnych, w przypadku stacjonarnych — trzeba ją dokupić jako oddzielne urządzenie. Do pozyskania materiału filmowego możesz też wykorzystać cyfrowy aparat fotogra-ficzny z funkcją nagrywania.

Przy montażu filmu możesz się posłużyć programem Windows Movie Maker. W Win-dows 7 nie jest on jednak — jak to było we wcześniejszych wersjach — dostarczony wraz z systemem. Stanowi bowiem element pakietu Podstawowe programy Windows Live, który można za darmo pobrać z internetu. Sam program Windows Live Movie Maker znajdziesz pod adresem http://windows.microsoft.com/pl-PL/windows/downloads/get-movie-maker.

Od czego zacząćMateriał źródłowy w postaci ujęć fil-mowych i zdjęć możesz zaimportować z dysku. Wystarczy kliknąć na kartę Strona główna, a następnie w grupie Do-dawanie wybrać polecenie Dodaj wideo i fotografie. Możesz również skorzystać bezpośrednio z kamery internetowej. Windows Live Movie Maker akceptuje wiele formatów wideo (rysunek 6.19).

Zaimportowany materiał znajdziesz w postaci ujęć w zasobniku po prawej stronie okna. Ujęcia te należy poukładać w dowolnej kolejności, tak by utworzyły logiczną całość (rysunek 6.20).

Podczas kręcenia ujęć filmowych bar-dzo istotnym elementem jest oświet-lenie — najlepiej dosyć jasne, białe i pochodzące z kilku źródeł. W ama-torskich warunkach dobre efekty daje skierowanie światła nie bezpośrednio na obiekt, lecz po odbiciu, np. od białej płachty papieru.

269Spotkanie 24. Amatorski stół montażowy

http://www.coder.com/creations/banner/banner-form.pl.cgi•http://www.crecon.com/banners.html•

Spotkanie 24. amatorski stół montażowyPodłączając kamerę internetową do swojego komputera, zyskujesz nowe możliwości — od rozmów wideo przy użyciu np. komunikatora Skype po proste narzędzie młodego fi lmowca. Kamera jest coraz częściej standardowym wyposażeniem komputerów prze-nośnych, w przypadku stacjonarnych — trzeba ją dokupić jako oddzielne urządzenie. Do pozyskania materiału fi lmowego możesz też wykorzystać cyfrowy aparat fotogra-fi czny z funkcją nagrywania.

Przy montażu fi lmu możesz się posłużyć programem Windows Movie Maker. W Win-dows 7 nie jest on jednak — jak to było we wcześniejszych wersjach — dostarczony wraz z systemem. Stanowi bowiem element pakietu Podstawowe programy Windows Live, który można za darmo pobrać z internetu. Sam program Windows Live Movie Maker znajdziesz pod adresem http://windows.microsoft .com/pl-PL/windows/downloads/get-movie-maker.

Od czego zacząćMateriał źródłowy w postaci ujęć fi l-mowych i zdjęć możesz zaimportować z dysku. Wystarczy kliknąć na kartę Strona główna, a następnie w grupie Do-dawanie wybrać polecenie Dodaj wideo i fotografi e. Możesz również skorzystać bezpośrednio z kamery internetowej. Windows Live Movie Maker akceptuje wiele formatów wideo (rysunek 6.19).

Zaimportowany materiał znajdziesz w postaci ujęć w zasobniku po prawej stronie okna. Ujęcia te należy poukładać w dowolnej kolejności, tak by utworzyły logiczną całość (rysunek 6.20).

Podczas kręcenia ujęć fi lmowych bar-dzo istotnym elementem jest oświet-lenie — najlepiej dosyć jasne, białe i pochodzące z kilku źródeł. W ama-torskich warunkach dobre efekty daje skierowanie światła nie bezpośrednio na obiekt, lecz po odbiciu, np. od białej płachty papieru.

Rysunek 6.19. Okno wyboru plików wideo i zdjęć

Rysunek 6.20. Okno programu Windows Live Movie Maker


Jak pociąć ujęciaZazwyczaj nagrywamy znacznie więcej materiału, niż potem wykorzystamy w zmonto-wanym filmie, gdyż najczęściej wybieramy tylko najlepsze ujęcia. Aby przyciąć ujęcie, kliknij plik wideo, który chcesz przyciąć i przejdź na kartę Edycja w sekcji Narzędzia wideo. Następnie w grupie Edytowanie wybierz Narzędzie przycinania — zostaną wy-świetlone punkt początkowy i końcowy (pionowe suwaki) na osi czasu naszego ujęcia wideo.Teraz ustaw kursor nad skrajnym lewym lub skrajnym prawym suwakiem, tak aby kursor nabrał formę jak na rysunku 6.21. Kliknij i przytrzymaj lewy przycisk myszy, a następnie przesuń kursor do tego miejsca, w którym chcesz dokonać cięcia. I gotowe! Zwróć uwagę, że ścieżka oraz inne elementy kolekcji zostały automatycznie przesunięte do przycinanego elementu kolekcji, tak aby nie powstała między nimi wolna przestrzeń. Do momentu zapisu projektu możesz w każdej chwili wrócić do oryginalnej formy i do-konać innego cięcia.

Jak dodać przejścia między ujęciamiAby dodać przejścia do naszego projektu, musimy wejść na kartę Animacja. Następnie należy zazna-czyć dowolne ujęcie wi-deo lub zdjęcie, w którym chcemy zastosować przej-ście, i w grupie Przejścia rozwinąć listę dostępnych efektów. Po najechaniu na dowolne przejście w lewym oknie podglądu zobaczysz podgląd wybranego efektu.

Rysunek 6.21. Przycinanie elementu kolekcji od końca

Rysunek 6.22. Dodawanie przejść między ujęciami

271

Jeżeli chcesz go zastosować, wystarczy kliknąć lewym przyciskiem myszy. Dodane przej-ście pojawi się automatycznie na wybranym ujęciu w zasobniku w postaci półprzezro-czystego trójkąta w dolnym lewym rogu widoku ujęcia.

Tą samą metodą możemy wybrać sposób kadrowania poszczególnych ujęć. Opcja ta znajduje się na karcie Animacje w grupie Wykadruj.

Jak dostosować tło dźwiękowe fi lmuW programie Windows Live Movie Maker masz możliwość dodania podkładu dźwięko-wego z zewnętrznego pliku. Aby tego dokonać, wystarczy kliknąć na kartę Strona główna, a następnie w grupie Dodawanie wybrać polecenie Dodaj muzykę. Zaimportowany mate-riał znajdziesz w postaci ścieżki dźwiękowej w zasobniku po prawej stronie okna. Podkład dźwiękowy możemy przyciąć podobnie jak przycina się ujęcia fi lmowe. Kliknij ścieżkę dźwiękową, przejdź na kartę Opcje w sekcji Narzędzia muzyki, następnie w grupie Edyto-wanie ustaw Czas rozpoczęcia, Punkt początkowy i Punkt końcowy. W tym samym miejscu w grupie Audio znajdują się również ustawienia Wzmacnianie i Zanikanie ścieżki audio. Aby dźwięk nie pojawiał się nagle na początku i nie urywał na końcu, możesz ustawić wzmacnianie i zanikanie głośności ścieżki dźwiękowej (rysunek 6.23).

Jak dodać napisy do fi lmuProgram umożliwia dodawanie napisów do fi lmu poprzez kliknięcie opcji Tytuł, Podpis lub Tekst, dostępnej na karcie Strona główna w grupie Dodawanie. Aby dodać ty-tuł, wybierz opcję Tytuł. W zasobniku pojawi się ścieżka z domyślnym tekstem, który możemy dowolnie zmieniać. W tym celu przejdź na kartę Formatowanie w sekcji Na-rzędzia tekstowe, następnie kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem myszy w ścieżkę z tekstem. W lewym oknie podglądu zobaczysz domyśny tekst, który możesz teraz

Rysunek 6.23. Edycja ścieżek dźwiękowych

Spotkanie 24. Amatorski stół montażowy


zmienić. Na karcie Formatowanie w sekcji Narzędzia tekstowe znajduje się wiele grup na-rzędzi, dzięki którym możesz zmienić m.in. czcionkę, jej wielkość, kolor, tło, czas rozpo-częcia wyświetlania, czas wyświetlania tekstu oraz efekty animacji (rysunek 2.64).

Jak zapisać filmTak jak w przypadku innych plików, na koniec pracy dobrze byłoby zapisać końcowy efekt w postaci pliku w uniwersalnym formacie.

Możesz zapisać cały materiał jako projekt programu Windows Live Movie Maker z roz-szerzeniem nazwy .wlmp (Ctrl+S lub F12), co pozwoli Ci w przyszłości powrócić do edy-cji filmu. Gorzej jednak będzie z uniwersalnoś-cią takiego rozwiązania. Opcja Zapisz film daje więcej możliwości za-pisu (rysunek 6.25). Kre-ator zapisywania umieści wszystkie ustawienia osi czasu, układ i zawartość projektu jako kompletny film. Możesz w ten spo-sób zapisać zmontowany film na dysk kompu-tera, i dodatkowo wybrać opcje zapisu, w zależności od potrzeb i przeznaczenia filmu (np. w wysokiej rozdzielczości, przystosowany do telefonu komórkowego lub do wysła-nia pocztą elektroniczną).

W programie Windows Live Movie Maker mamy możliwość zastosowania funkcji Autofilm, znajdującej się na karcie Strona główna. Opcja ta pozwala na użycie gotowego motywu w całym projekcie (napisy, efekty wizualne itp.).

Rysunek 6.24. Edycja ścieżek z tekstem

Rysunek 6.25. Opcje zapisu gotowego projektu

273

W programie możemy również zmieniać efekty wizualne w wybranym wideo lub zdję-ciu oraz ich jasność (opcja Efekty dostępna na karcie Efekty wizualne). Mamy możliwość zmiany współczynnika proporcji obrazu (opcja Współczynnik proporcji na karcie Widok) oraz dopasowania zdjęcia do muzyki (opcja Dopasuj do muzyki na karcie Strona główna w grupie Edytowanie).

Jak nagrać płytę z gotowym fi lmemKomputery często nie są już wyposażane w stacje dyskietek. Ten typ nośnika jest po pro-stu przestarzały i mało pojemny. Dzisiaj dane przenosimy, korzystając z pamięci fl ash (ang. pendrive), na płytach CD/DVD lub przesyłamy przez sieć. Nośniki typu CD/DVD są w tej chwili tak tanie, że nie ma sensu oszczędzać podczas ich zakupu — wybieraj za-wsze markowe płytki dobrej jakości, np. fi rmy Verbatim, Sony, TDK, omijając z daleka płytki nieznanego producenta, które warstwę nośnika mają tak cienką, że kiedy popa-trzysz pod światło, jest ona prawie przezroczysta.

Płyty możesz wypalać (slangowe określenie nagrywania) bezpośrednio z poziomu sy-stemu operacyjnego lub użyć jednego z wielu programów zewnętrznych, które pozwa-lają nagrywać w różnych formatach.

Zanim naciśniesz przycisk Wypal, zdecyduj o formacie zapisu danych na płycie:ISO9660• — domyślny format używany na pecetach;Joliet• — nowszy format, pozwalający nadawać nagrywanym plikom nazwy dłuższe niż 8 znaków, dawniej takie nazywanie plików było niemożliwe, dziś to standard;DVD-ROM (UDF)• — system plików ISO nie dopuszcza plików większych niż 2 GB, a format UDF radzi sobie ze zbiorami praktycznie dowolnych rozmiarów; nie wszyst-kie systemy obsługują takie płytki.

Jednokrotny proces nagrywania nazywamy sesją. Jeśli w czasie pierwszego nagrywania płyty „nie zamkniesz płytki”, to będzie można dogrywać następne sesje (ang. Session At Once, SAO). Jednak np. stacjonarne odtwarzacze audio potrafi ą odczytać informacje jedy-nie z pierwszej sesji. Opcja Nie zamykaj sesji domyślnie nie jest zaznaczona, czyli program po nagraniu blokuje możliwość dogrywania danych (ang. Disc At Once, DAO). I niech tak pozostanie — nagrywanie płytek jednosesyjnych daje większą pewność, że będą one czytelne dla każdego napędu. Komentarza wymaga jeszcze przypadek płyt audio — po wypaleniu każdej piosenki laser jest na chwilę wyłączany (ang. Track At Once, TAO).

Aby płyta mogła być zapisana poprawnie, komputer musi zapewnić nagrywarce ciągłość dopływu danych. Skutkiem nagłego przerwania strumienia danych będzie uszkodzenie płyty lub nagrywanej ścieżki. Zaznaczenie w programie opcji Zabezpieczenie underrun (ang. Buff er underrun — opróżnienie bufora) chroni przed taką sytuacją oraz zapobiega blokowaniu pracy komputera podczas zapisu płyty. Zawsze ją zaznaczaj.

W czasie nagrywania możesz używać komputera do innych prac. System przyjmuje jed-nak, że nagrywanie jest w takiej sytuacji najważniejsze (ma wysoki priorytet), więc może nieco wolniej reagować na Twoje operacje.

Cd Na dołączonej do podręcznika płycie znajdziesz krótki słownik pojęć używanych w procesie nagrywania płyt optycznych (rysunek 6.26).

Spotkanie 24. Amatorski stół montażowy


Odpowiedz na pytania 1. Jakie formaty filmowe potrafisz wymienić? W jakim formacie są przechowywane

filmy w serwisie YouTube?

2. Czym różni się standard Full HD od HD Ready?

3. Do czego można wykorzystać efekty wideo dostępne w programie Windows Live Movie Maker?

4. Jak założyć konto w serwisie YouTube?

5. Co oznaczają skróty TAO, DAO i SAO?

6. Czym jest sesja nagrywania? Co to znaczy, że płyta po nagraniu zostanie za-mknięta?

7. Na czym polega działanie zabezpieczenia przed opróżnieniem bufora podczas na-grywania?

wykonaj ćwiczenia 1. Przy użyciu kamery komputerowej nagraj materiał do filmu, w którym przedsta-

wisz bandażowanie rany głowy, zakładanie opatrunku nosa i bandażowanie dłoni sposobem o nazwie „rękawiczka”.

2. Zmontuj materiał nagrany w poprzednim ćwiczeniu. Dodaj narrację i opisy teks-towe.

3. Gotowy projekt z poprzedniego ćwiczenia zapisz na płycie CD.

4. Spróbuj zaimportować swój film do innej kolekcji.

5. Jeżeli nie dysponujesz kamerą, spróbuj stworzyć film z materiałów pobranych z ser-wisu YouTube. Program Tooble potrafi pobrać stamtąd film na dysk komputera i przetworzyć na format odpowiedni do dalszej obróbki. Wystarczy odszukać mate-riał w serwisie i wkleić adres w okienku programu. Pobrany film znajdziesz w swo-jej teczce z filmami. Jako temat pracy wybierz na przykład „Polskie kabarety”.

6. Odnajdź w internecie przykładowy program do nagrywania, w którym można ro-bić kopie całych płyt CD/DVD na podstawie plików z rozszerzeniem .iso.

Rysunek 6.26. Zapis na płycie optycznej składa się z wielu różnych bloków

7. Kup płytę wielokrotnego zapisu (oznaczenie CD-RW). Korzystając z programu Winamp Media Player, przygotuj składankę ulubionych przez Ciebie utworów mu-zycznych (ang. playlist) i nagraj na tę płytę. .

8. Wyczyść nagraną w poprzednim ćwiczeniu płytę, używając do tego wybranego pro-gramu do nagrywania.

Przygotuj samodzielnieNagraj np. telefonem komórkowym film przedstawiający doświadczenie lub eksperyment z fizyki, chemii lub biologii. Zaimportuj nagrany film do komputera. Jeśli chcesz, zmontuj materiał, dodając napisy i narrację. Zorganizujcie w klasie pokaz nakręconych filmów. Oceńcie jakość wykonania, walory edukacyjne i pomysłowość poszczególnych filmów.

Spotkanie 25. multimedialna rzeczywistośćWiększość z nas tworzy multimedia na pamiątkę wydarzeń w naszym życiu i zazwyczaj chcemy pokazać je znajomym czy krewnym. Powszechny dziś dostęp do sieci daje moż-liwość pochwalenia się swoją twórczością dosłownie całemu światu.

Jak umieścić film w sieciMoże się okazać, że cie-kawy film, opublikowany w sieci, obejrzą miliony in-ternautów, a my staniemy się sławni. Przed publikacją warto starannie zmontować materiał, wyciąć dłużyzny, wstawić napisy i ciekawy podkład dźwiękowy. Dzięki temu klip stanie się bardziej dynamiczny i z pewnoś-cią obejrzy go więcej osób. Gotowy film możesz opub-likować np. w bardzo dziś popularnym serwisie YouTube, jeśli tylko posiadasz w nim bezpłatne konto. Wejdź na stronę http://youtube.com, kliknij odsyłacz Prześlij film, wskaż film na dysku i poczekaj, aż transfer dobiegnie końca (rysunek 6.27). Inny serwis tego typu znajdziesz pod adresem http://vimeo.com/.

W zależności od wielkości filmu i szybkości łącza przesyłanie go do serwisu YouTube po-trwa od kilku minut do nawet kilku godzin, a o jego zakończeniu poinformuje Cię zielona ikona. W tym czasie możesz uzupełnić pola formularza, wpisując tytuł klipu, kilkuzda-niowy opis oraz hasła wywoławcze. Na zakończenie kliknij przycisk Zapisz zmiany.

275

7. Kup płytę wielokrotnego zapisu (oznaczenie CD-RW). Korzystając z programu Winamp Media Player, przygotuj składankę ulubionych przez Ciebie utworów mu-zycznych (ang. playlist) i nagraj na tę płytę. .

8. Wyczyść nagraną w poprzednim ćwiczeniu płytę, używając do tego wybranego pro-gramu do nagrywania.

Przygotuj samodzielnieNagraj np. telefonem komórkowym fi lm przedstawiający doświadczenie lub eksperyment z fi zyki, chemii lub biologii. Zaimportuj nagrany fi lm do komputera. Jeśli chcesz, zmontuj materiał, dodając napisy i narrację. Zorganizujcie w klasie pokaz nakręconych fi lmów. Oceńcie jakość wykonania, walory edukacyjne i pomysłowość poszczególnych fi lmów.

Spotkanie 25. multimedialna rzeczywistośćWiększość z nas tworzy multimedia na pamiątkę wydarzeń w naszym życiu i zazwyczaj chcemy pokazać je znajomym czy krewnym. Powszechny dziś dostęp do sieci daje moż-liwość pochwalenia się swoją twórczością dosłownie całemu światu.

Jak umieścić fi lm w sieciMoże się okazać, że cie-kawy fi lm, opublikowany w sieci, obejrzą miliony in-ternautów, a my staniemy się sławni. Przed publikacją warto starannie zmontować materiał, wyciąć dłużyzny, wstawić napisy i ciekawy podkład dźwiękowy. Dzięki temu klip stanie się bardziej dynamiczny i z pewnoś-cią obejrzy go więcej osób. Gotowy fi lm możesz opub-likować np. w bardzo dziś popularnym serwisie YouTube, jeśli tylko posiadasz w nim bezpłatne konto. Wejdź na stronę http://youtube.com, kliknij odsyłacz Prześlij fi lm, wskaż fi lm na dysku i poczekaj, aż transfer dobiegnie końca (rysunek 6.27). Inny serwis tego typu znajdziesz pod adresem http://vimeo.com/.

W zależności od wielkości fi lmu i szybkości łącza przesyłanie go do serwisu YouTube po-trwa od kilku minut do nawet kilku godzin, a o jego zakończeniu poinformuje Cię zielona ikona. W tym czasie możesz uzupełnić pola formularza, wpisując tytuł klipu, kilkuzda-niowy opis oraz hasła wywoławcze. Na zakończenie kliknij przycisk Zapisz zmiany.

Rysunek 6.27. Umieszczanie fi lmu w serwisie YouTube

Spotkanie 25. Multimedialna rzeczywistość


Film nie od razu będzie widoczny w serwisie, ponieważ będzie ponownie konwertowany na serwerze. O tym, że fi lm został już udostępniony internautom, zawiadomi Cię komu-nikat Dostępny. Po jakimś czasie, logując się na stronie serwisu i klikając Moje konto/Filmy, sprawdzisz, jak wiele osób widziało Twój klip. Jeśli chcesz wysłać znajomym odsyłacz do swojego fi lmu, kliknij Opcje udostępniania, zaznacz wyświetlony adres i skopiuj go.

Zdarza się, że rejestrujemy niezwykłe wydarzenia za pomocą kamery telefonu komór-kowego. Możesz wysłać taki fi lm do sieci natychmiast, bez komputera, dzięki usłudze YouTube Mobile. Otwórz w przeglądarce telefonu adres http://m.youtube.com/app i za-instaluj dostępną tam aplikację. Po zalogowaniu się w tym programie do mobilnego serwisu YouTube przy użyciu swojego loginu i hasła, zobaczysz listę fi lmów zapisanych w telefonie. Możesz je wysłać, licząc się oczywiście z opłatą za tę operację, jaka zostanie pobrana za transfer danych przez Twojego operatora telefonicznego.

YouTube stworzono w lutym 2005 r. Serwis korzysta z technologii MP4, WebM i coraz mniej z FLV (ang. Flash Video) do wyświetlania dużego wyboru fi lmów zamieszczonych przez użyt-kowników. Większość materiałów na YouTube pochodzi od prywatnych osób. Także wiele fi rm (na przykład BBC Polska, Polska Agencja Prasowa, Grupa TVN) oferuje niektóre swoje mate-riały przez YouTube jako część programu partnerskiego.

Ciekawostka

Jak słuchać radia bez radiaRadio już od dawna przestało kojarzyć się z odbiornikiem radiowym i anteną. Często słuchamy radia w samochodzie, przy użyciu telefonu komórkowego czy komputera. Dzięki internetowi możliwe stało się słuchanie ogromnej liczby stacji radiowych, na-wet poza zasięgiem anten stacji nadawczej. Wynika to z niewielkich wymagań do prze-syłania sygnału radiowego w odniesieniu do możliwości łącza internetowego i sprzętu komputerowego.

Najprostszym sposobem na słuchanie radia przez internet jest otwarcie odpowiedniej strony w przeglądarce. Bardzo często na stronie głównej stacji radiowej znajduje się przycisk typu „Słuchaj na żywo”, który umożliwia odbiór. Aby to sprawdzić, odwiedź na przykład stronę http://www.polskieradio.pl/.

Jeśli chcesz uzyskać dostęp do kilkuset rozgłośni radiowych w jednym miejscu, możesz skorzystać z któregoś z programów multimedialnych typu iTunes czy Winamp. Po uru-chomieniu tego pierwszego kliknij sekcję Radio (rysunek 6.28). Zobaczysz stacje radiowe pogrupowane pod względem stylu prezentowanej muzyki. Jeśli rozwiniesz listę Interna-tional, wśród innych stacji znajdziesz na przykład polską stację RMF FM. Kliknij i słu-chaj. Kliknij dwukrotnie nazwę stacji, jeśli chcesz dostroić sygnał.

Utworów ze stacji radiowych nie można nagrywać ani zachowywać na dysku, ale można dodawać ulubione stacje do biblioteki. W przypadku korzystania z wolnych łączy in-

277

Rysunek 6.28. Słuchanie radia w iTunes

ternetowych zdecyduj się na stację z przepływem mniejszym niż 48 kb/s lub wybierz Edycja/Preferencje, po czym na zakładce Zaawansowane wskaż Duży przy opcji Wielkość bufora strumieniowego.

Audycje przekazywane strumieniowo (radiowe i telewizyjne) możesz odbierać także przy użyciu innych programów, takich jak QuickTime Player czy VLC (rysunek 6.29). Zazwyczaj wystarczy podać odpowiedni adres strumienia uzyskany od jego nadawcy, np. znaleziony na internetowej stronie fi rmowej.

Rysunek 6.29. Wiele programów pozwala na odbiór przekazu strumieniowego



Program VLC, dzieło ruchu wolnego oprogramowania, jest udostępniany na wiele plat-form pod adresem http://www.videolan.org/vlc/. Oferuje on bardzo wiele funkcji. Znacznym ułatwieniem jest to, że jego autorzy zaszyli w nim wszystkie obsługiwane kodeki. Ozna-cza to, że nie ma konieczności doinstalowywania ich oddzielnie. Dodatkowym atutem jest planowane włączenie odtwarzacza do przeglądarki Mozilla Firefox.

Jak oglądać telewizję bez telewizoraNie trzeba podpisywać umowy z operatorem telewizji kablowej czy satelitarnej, by oglą-dać filmy. Nawet telewizor jest zbędny. Telewizja już od dłuższego czasu nadaje programy przez internet. Wiele stacji na całym świecie pobiera opłaty za odbieranie ich strumie-nia multimediów, inne udostępniają swoje audycje za darmo. Technika strumieniowania (ang. streaming) została już na tyle zoptymalizowana, że nie wymaga posiadania wyjąt-kowo wydajnego łącza.

Najłatwiejszą metodą oglądania telewizji przez internet jest odwiedzenie firmowej strony wybranej stacji telewizyjnej. Wielu nadawców udostępnia tam przekaz na żywo. Więk-szość zaś gromadzi na swoim serwerze programy archiwalne. Niektóre stacje prowadzą odwrotną politykę. Na przykład stacja TVN udostępnia swoje najlepsze seriale i teletur-nieje, jeszcze zanim pojawią się one na antenie. Istnieją również witryny, które oferują dostęp do wielu kanałów jednocześnie:

http://www.coolstreaming.us/blog-en/live-tv/•http://www.tvfree.xaa.pl/•http://www.telewizja.internetowa.online.ooj.pl/•http://www.megawypas.pl/•http://www.itelewizja.com/•http://tv.szperaj.com/•http://epolonia.us/multimedia/•

Pojawiają się też serwisy oferujące swego rodzaju wypożyczalnie filmów, gdzie możesz zdecydować, co chcesz obejrzeć, wybierając z bogatej oferty: http://www.iplex.pl/ czy http://tvnplayer.pl.

W ostatnim czasie prężnie rozwija się telewizja ipla. Po pobraniu niewielkiego programu ze strony http://www.ipla.tv, nawet jeśli dysponujesz słabym łączem, zyskasz dostęp do wielu polskojęzycznych programów, seriali i audycji na żywo (rysunek 6.30). Program udostępnia także funkcje czatu i komunikatora, co pozwala internautom aktywnie uczest-niczyć w relacjach na żywo, np. komentować na bieżąco rozgrywki sportowe lub za po-średnictwem czatu zadawać pytania gościom będącym na wizji.

Możesz też oglądać materiały archiwalne, wiadomości, transmisje koncertów i wyda-rzeń sportowych.

Podobnie jak to było w przypadku słuchania radia internetowego, możesz także samo-dzielnie odszukać adresy strumieni multimedialnych i oglądać je w jednym z odtwa-rzaczy:

279

http://sem.jogger.pl/2007/09/13/ogladanie-telewizji-przez-internet/•http://sem.jogger.pl/2008/02/11/telewizja-online-jak-gdze-linki-tv-w-internecie/•

Rysunek 6.30. Okno fi rmowego odtwarzacza telewizji ipla

Rysunek 6.31. Odtwarzacz VLC pozwala oglądać tele-wizję internetową

Trudno podać precyzyjniejsze recepty, po-nieważ sytuacja w tym zakresie nie jest jeszcze ustabilizowana i serwery przekazu strumieniowego często się zmieniają. Łatwo także o ich przeciążenie, gdyż udostępnianie obrazu i dźwięku jednocześnie wymaga do-brego łącza ze strony operatora.

Cd Jeśli zadajesz sobie pytanie, jak wysłać faks z komputera, przeczytaj artykuł za-mieszczony na płycie dołączonej do podręcznika.

Odpowiedz na pytania 1. W jakim formacie są zamieszczane fi lmy w serwisie YouTube?

2. Jak udostępnić znajomym swój fi lm w internecie?

3. Co łączy Google i YouTube?

4. Jak poprawnie nazywa się urządzenie podpowiadające drogę kierowcy w czasie jazdy?



5. Cd Czym są GPS, GIS i orbita geostacjonarna? (w poszukiwaniu odpowiedzi zajrzyj na płytę CD)

6. Jaka jest procedura dodawania nowej lokalizacji (obiektu) w serwisie Zumi?

7. Na czym polega strumieniowy przekaz mediów w internecie?

8. Czym jest podcast, a czym wideocast? Na czym polega różnica między nimi?

wykonaj ćwiczenia 1. Przygotuj kilka zdjęć przyrody lub zabytków z Twojej okolicy. Utwórz z nich album,

korzystając z aplikacji Picasa, i wyślij wprost z programu do sieci. Podaj nauczycie-lowi adres internetowy tak wykonanego albumu.

2. Dowiedz się, jaka jest cena wykonania 10-kartkowego albumu fotograficznego w za-kładzie fotograficznym lub w drukarni w Twojej okolicy. Być może konieczne bę-dzie nawiązanie kontaktu przez internet.

3. CD Sprawdź, czy Twoja szkoła znajduje się w bazie serwisu Zumi. Jeśli nie, wyślij informację o niej. O tym, jak korzystać z map internetowych i nawigacji GPS, prze-czytaj w artykule, który znajdziesz na płycie dołączonej do podręcznika.

4. Otwórz stronę serwisu Google Maps. Wpisz w polu wyszukiwania nazwę swojej miejscowości. Korzystając z widoku satelitarnego, obejrzyj okolice swojej szkoły. Czy uda Ci się rozpoznać ulice i budynki? Porównaj z widokiem centrum Pozna-nia lub Krakowa.

5. Spróbuj zaplanować wycieczkę szkolną. Wyznacz optymalną trasę i czas podróży. Wyszukaj informacje o postojach, noclegach i interesujących miejscach, które warto odwiedzić. Porównaj wyniki pochodzące z różnych serwisów. Opracuj dokument tekstowy opisujący trasę wycieczki. Umieść w nim mapkę i fotografie proponowa-nych miejsc do zwiedzania.

6. Na podstawie danych z wybranego serwisu internetowego wyznacz odległość oraz czas przebycia trasy z Białegostoku do:a) Koszalina,b) Jeleniej Góry.

7. Wyznacz odległość oraz czas podróży samochodem w Gdańsku z ul. Heweliusza na ul. Kołobrzeską. Zrób to samo w przypadku wycieczki pieszej. Czy odszukane trasy różnią się? Jeśli tak, to dlaczego?

8. W dowolnym odtwarzaczu spróbuj pobrać i wyświetlić strumień nadawany przez TV Polonia. Odpowiedni adres strumienia wyszukaj w internecie.

9. Zapoznaj się z programem do tworzenia albumów ze zdjęciami wzbogaconych opi-sami z możliwością publikacji w internecie, jakie oferuje bezpłatny BookSmart do-stępny na stronie http://www.blurb.com/create/book/download.

10. Spróbuj w programie VLC posłuchać radia, otwierając strumień dostępny pod adre-sem http://www.polskieradio.pl/st/program3M.asx.

Pracuj samodzielnieOdszukaj w serwisie YouTube i pobierz na dysk film prezentujący udzielanie pierwszej pomocy, np. w przypadku omdleń, tonięcia, porażenia prądem, ataku padaczki itp.

Spotkanie 26. Prezentacje multimedialnePowszechnym sposobem prezentowania rozmaitych zagadnień, oprócz sprawozdań, re-feratów, prospektów czy raportów, stała się dziś prezentacja multimedialna. Współcześnie każdy pakiet biurowy zawiera moduł pozwalający tworzyć takie prezentacje, np. Impress wchodzący w skład OpenOffice. My zajmiemy się aplikacją PowerPoint, która wchodzi w skład pakietu MS Office, i właśnie z wykorzystaniem tego programu omówimy w dal-szej części rozdziału zagadnienia związane z tworzeniem prezentacji.

Prezentacja multimedialna jest zbudowana z następujących po sobie obrazów, zwanych slajdami. Każdy slajd może być kompozycją tekstu, ruchomej i statycznej grafiki oraz dźwięku. Poszczególne elementy występujące na slajdzie mogą się pojawiać w ustalonej kolejności.

281Spotkanie 26. Prezentacje multimedialne

Pracuj samodzielnieOdszukaj w serwisie YouTube i pobierz na dysk fi lm prezentujący udzielanie pierwszej pomocy, np. w przypadku omdleń, tonięcia, porażenia prądem, ataku padaczki itp.

Spotkanie 26. Prezentacje multimedialnePowszechnym sposobem prezentowania rozmaitych zagadnień, oprócz sprawozdań, re-feratów, prospektów czy raportów, stała się dziś prezentacja multimedialna. Współcześnie każdy pakiet biurowy zawiera moduł pozwalający tworzyć takie prezentacje, np. Impress wchodzący w skład OpenOffi ce. My zajmiemy się aplikacją PowerPoint, która wchodzi w skład pakietu MS Offi ce, i właśnie z wykorzystaniem tego programu omówimy w dal-szej części rozdziału zagadnienia związane z tworzeniem prezentacji.

Prezentacja multimedialna jest zbudowana z następujących po sobie obrazów, zwanych slajdami. Każdy slajd może być kompozycją tekstu, ruchomej i statycznej grafi ki oraz dźwięku. Poszczególne elementy występujące na slajdzie mogą się pojawiać w ustalonej kolejności.

Firma Microso� kupiła PowerPointa w 1987 r. od producenta oprogramowania dla kompute-rów Apple — fi rmy Forethought, w której powstał znany program obsługi baz danych FileMa-ker. Trzy lata później Microso� wypuścił na rynek pakiet Microso� Offi ce, najpierw dla Apple’a, a później dla Windowsa. W jego skład weszły Word, Excel oraz właśnie PowerPoint.

Ciekawostka

Jak zrobić dobrą prezentacjęAby przygotować dobrą i estetyczną prezentację, podczas jej tworzenia miej na uwadze kilka podstawowych zasad:

1. Każda prezentacja powinna się rozpoczynać slajdem tytułowym i kończyć się, np. podsumowaniem, wnioskami.

2. Treści podane w postaci tekstowej wzbogacaj obrazami i animacjami, ale w umiar-kowany sposób. Zbyt duża liczba animacji i dźwięków sprawia, że odbiorca bardziej zwraca uwagę na zastosowane efekty niż na treść pokazu.

3. Jednakowe tło na wszystkich slajdach korzystnie wpływa na odbiór całości. Jedy-nie w przypadku bardziej rozbudowanej tematycznie prezentacji warto wyróżnić poszczególne logiczne części pokazu przez zastosowanie różnych teł.

4. Do tytułu i śródtytułów stosuj większy rozmiar czcionki niż do innych tekstów.

5. Staraj się używać jednego kroju czcionki, by nie rozpraszać uwagi widza.

6. Dobieraj kolor czcionki odpowiednio do koloru tła, żeby tekst był dobrze widoczny, ale nie nazbyt jaskrawy.


7. Inny kolor lub styl czcionki zarezerwuj dla treści, na które chcesz zwrócić uwagę.

8. Zadbaj o odpowiednie rozmieszczenie tekstów i obrazów. Wyrównaj ich środki lub krawędzie do tej samej niewidzialnej linii.

9. Ustal odpowiedni czas wyświetlania dla poszczególnych slajdów, aby odbiorca zdą-żył zapoznać się z całą treścią slajdu.

10. Nie stosuj dla każdego slajdu innego podkładu muzycznego. Jeśli podczas prezen-tacji planujesz własne wystąpienie, muzyka w ogóle jest niewskazana.

11. Jeśli prezentacja ma być wyświetlana, stosuj jasne napisy na ciemniejszym tle, a je-żeli przeznaczona jest do druku — ciemniejsze litery, a tło jaśniejsze.

Co potrafi slajdPo uruchomieniu programu PowerPoint włącza się szablon pustej prezentacji, który nie zawiera żadnych elementów. Główne okno programu składa się z czterech obszarów (rysunek 6.32): obszaru roboczego — po prawej, obszaru podglądu slajdów — po lewej, obszaru nota-tek — na dole, i obszaru wstążek z narzędziami — u góry.

W skład każdej prezen-tacji może wchodzić do-wolna liczba slajdów, które w każdym momencie mo-żesz modyfikować lub usuwać; możesz też zmie-niać ich kolejność oraz dodawać nowe. Aby do-dać slajd, naciśnij przycisk Nowy slajd w grupie Slajdy na karcie Narzędzia główne; jeśli chcesz go skasować, użyj kasownika lub opcji Usuń w tej samej grupie. Jeśli chcesz wy-konać duplikat slajdu, wybierz opcję Kopiuj, a następnie Wklej w grupie Schowek.

Widoki

Slajdy można przeglądać i modyfikować w różnych widokach. Widok można zmienić, wybierając jedno z poleceń z karty Widok w grupie Widoki prezentacji:

widok normalny — służy do tworzenia nowych i edycji istniejących slajdów;•widok sortowania slajdów — zawiera miniatury slajdów, co ułatwia zmianę ich ko-•lejności;widok strony notatek — umożliwia utworzenie notatek dotyczących wyświetlanego •slajdu, przydatnych podczas prowadzenia prezentacji;widok pokazu slajdów — podgląd prezentacji w trybie prezentacji.•

Rysunek 6.32. Okno programu PowerPoint z zaznaczonymi obszarami

283

Możesz wcześniej przygotować konspekt swojej prezentacji jako zwykły dokument teks-towy np. w programie WordPad:

nazwy kolejnych slajdów zapisz w postaci listy numerowanej;•jeśli zastosujesz wypunktowanie wielopoziomowe, to pierwszy poziom zostanie po-•traktowany jako tytuł slajdu, a kolejne — jako ich treść;całość skopiuj do systemowego schowka;•utwórz pustą prezentację;•przełącz się na widok konspektu;•kliknij prawym przyciskiem myszy pierwszy pusty slajd i wklej zawartość schowka.•

Na dołączonej do podręcznika płycie znajdziesz plik z listą wielopoziomową zawirającą pomocne wskazówki dla prelegenta. Możesz ją wykorzystać, by stworzyć pokaz slajdów o tym, jak przeprowadzić wystąpienie wspomagane prezentacją.

Bardzo ciekawe, acz zupełnie inne podejście do tworzenia prezentacji prezentuje pro-jekt Prezi (http://prezi.com/), a dodatkowo w prosty sposób pozwala dzielić się swoimi dokonaniami. Odwiedź stronę http://www.enauczanie.com/narzedzia/prezentacje/prezi/tutorial by dowiedzieć się jak zacząć.

Tło i układ slajdu

Tło slajdu może być pokryte jednolitym kolorem, przejściem kolorów (gradientem), kreskowaniem lub wcześniej przygotowanym obrazem. Kliknij prawym przyciskiem my-szy tło slajdu i wybierz z menu kontekstowego polecenie Formatuj tło…. Wprowadzone zmiany mogą dotyczyć aktualnie wyświetlanego slajdu lub wszystkich.

Aby uniknąć zbyt dużej różnorodności kolorystycznej na slajdach i zautomatyzować pracę, lepiej użyć dostępnych szablonów prezentacji, które możesz przeglądać na kar-cie Projekt w grupie Motywy (rysunek 6.33). Aby zobaczyć podgląd szablonu, wystarczy wskazać go kursorem myszy, a podwójne kliknięcie szablonu sprawi, że zostanie on za-stosowany w projekcie. Każdy szablon ma zdefi niowanych kilka układów slajdu, które wybierasz, rozwijając opcję Nowy slajd z karty Narzędzia główne w grupie Slajdy.

Rysunek 6.33. Wybór dostępnego szablonu slajdów

Jeśli chcesz samodzielnie zaprojektować powierzchnię slajdu, wybierz z karty Narzędzia główne w grupie Slajdy w rozwiniętej opcji Nowy slajd opcję Pusty. Na karcie Rysowanie znajdziesz narzędzia do tworzenia własnego wyglądu slajdu.

Spotkanie 26. Prezentacje multimedialne


Obiekty

Tekst zawsze jest umieszczany w ramkach tekstowych, które możesz w dowolnym mo-mencie dodawać, korzystając z przycisku na kartach Narzędzia główne oraz Wstawianie (rysunek 6.35). W ramkach tekstowych pochodzących z szablonu pojawia się podpo-wiedź Kliknij, aby dodać tekst lub Kliknij, aby dodać tytuł. Kliknięcie tego napisu uaktywnia pole i umożliwia wpisanie własnego napisu. Jeżeli nic nie wpiszesz, podczas wyświetla-nia prezentacji w ogóle nie będzie widać ramki. Lepiej jednak nie pozostawiać pustych ramek tekstowych, gdyż utrudnia to późniejsze poprawianie prezentacji. Do slajdu mo-żesz też wstawiać inne obiekty. Najwygodniej jest tworzyć prezentację, dodając kolejne elementy, a dopiero po wprowadzeniu całej treści uatrakcyjnić jej wygląd odpowiednio dobraną czcionką, kolorami, grafiką i — ewentualnie — animacjami.

Rysunek 6.34. Wybór układu na slajdzie

Rysunek 6.35. Wstążka pozwala łatwo dodawać obiekty na slajdzie

285

O układzie gotowych elementów na slajdzie możesz zdecydować, wybierając jedną z pro-pozycji dostępnych na liście Układ na karcie Narzędzia główne w grupie Slajdy. Jeżeli wybrany układ nie spełnia Twoich oczekiwań, możesz go w każdej chwili zmienić, ręcz-nie przesuwając obiekty.

OLE (ang. Object Linking and Embedding) — ta zapewne znana Ci technologia została opracowana w 1993 r. przez Microsoft . Osadza dokumenty wewnątrz innych, utworzo-nych w skojarzonych aplikacjach, przy czym w dokumencie głównym we wskazanym miejscu wstawiane jest jedynie łącze prowadzące do dokumentu źródłowego. Pozwala to na niezależną pracę nad dokumentami i zmniejszenie objętości pliku wynikowego. Zmiany dokonane w źródle są widoczne w dokumencie, w którym znajduje się link, po kolejnym jego otwarciu.

Wybierz polecenie Obiekt w grupie Tekst na karcie Wsta-wianie. W otwartym oknie dialogowym przy zaznaczonej opcji Utwórz nowy z dostęp-nej listy obiektów wybierz typ obiektu, jaki chcesz wstawić na slajd, lub przy zaznaczonej op-cji Utwórz z pliku wskaż plik, gdy potrzebny obiekt już jest na komputerze (rysunek 6.36).

Jeśli chcesz uatrakcyjnić prezentację, możesz do niej dołączyć dźwięki i krótkie ujęcia fi lmowe. Aby wstawić tego typu elementy multimedialne, skorzystaj z opcji Film lub Dźwięk na karcie Wstawianie w grupie Klipy multimedialne.

Rysunek 6.36. Okno wstawiania obiektu OLE

Rysunek 6.37. Opcje sterowania obiektami dźwiękowymi wstawionymi do slajdu

Retusz

Wstawioną grafi kę możesz modyfi kować, zmieniając jej rozmiar oraz regulując kon-trast, jasność i kształt. Aby zmienić rozmiar wstawionego rysunku, zaznacz go i ustaw odpowiadającą Ci wielkość w grupie Rozmiar, która znajduje się na karcie Formatowanie w sekcji Narzędzia obrazów — tam ustawisz szerokość oraz wysokość rysunku. Zauważ, że zmieniając jeden z parametrów wstawionej grafi ki, zmieni się również drugi, dzięki czemu zostanie zachowany oryginalny stosunek wymiarów.

Obiekty umieszczone na slajdzie możesz też dowolnie obracać. Zaznacz obiekt i na wstążce z grupy Rozmieszczanie wybierz opcję Obrót (rysunek 6.38). W rozwiniętym menu znaj-dziesz opcje obrotu zaznaczonego obiektu. Jeżeli chcesz bardzo dokładnie określić para-



metry obrotu, wybierz opcję Więcej opcji obrotu…. Pamiętaj, że każdą operację odwołasz poleceniem Cofnij z paska Szybki dostęp (jak zwykle Ctrl+Z). Do grafiki umieszczonej na slajdzie możesz również dodawać różne efekty, np. cień, odbicie, poświatę, skos czy też obrót 3-W. Odpowiednie polecenia znajdziesz na karcie Formatowanie w sekcji Narzę-dzia obrazów w grupie Style obrazu — opcja Efekty obrazów.

Kolorystykę grafiki zmienisz nawet po jej umieszczeniu na slajdzie i nie potrzebujesz do tego celu żadnych zaawansowanych programów — wystarczą narzędzia dostępne w pro-gramie PowerPoint. Po zaznaczeniu grafiki wybierz na karcie Formatowanie w sekcji Narzędzia obrazów w grupie Dopasowywanie opcję Koloruj ponownie; rozwinięta zosta-nie lista trybów kolorów (rysunek 6.39).

Rysunek 6.38. Opcje umożliwiające zmianę rozmiarów i obrót grafiki

Wstawiony rysunek możesz dopasować do potrzeb slajdu, odpowiednio go kadrując przy użyciu przycisku Przytnij na wstążce w grupie Rozmiar. Stopień przycięcia ustawisz przy użyciu uchwytów, które pojawią się na obrysie wstawionej grafiki. W trakcie przycinania widać zarys fragmentu grafiki, który pozostanie po odcięciu.

Położenie obiektów

Grafiki wstawiane kolejno na slajd układają się jedna nad drugą, tworząc warstwy. Aby zmienić ich kolejność, na karcie Formatowanie w sekcji Narzędzia obrazów w grupie Rozmieszczanie wybierz jedną z dostępnych opcji:

Przesuń na wierzch (przesuń do przodu)• — przenosi zaznaczony obiekt nad wszystkie inne (o jeden do przodu);Przesuń na spód (przesuń do tyłu)• — przenosi zaznaczony obiekt pod wszystkie inne (o jeden do tyłu);Okienko zaznaczenia• — otwiera okno, w którym mamy możliwość ukrycia obiektów znajdujących się na slajdzie oraz określenia ich położenia względem innych obiektów.

Rysunek 6.39. Opcje zmiany koloru grafiki dostępne w programie PowerPoint

287

Obiekty na slajdzie wyrównujesz względem slajdu przy użyciu narzędzia Wyrów-naj. Znajdziesz je w sekcji Narzędzia do rysowania na karcie Formatowanie w grupie Rozmieszczanie (rysunek 6.40). Po jego rozwinięciu masz kilka opcji do wyboru. Na przy-kład Wyrównaj do lewej przesuwa zaznaczony obiekt do lewego brzegu slajdu, nie zmie-niając jego położenia w pionie.

Rysunek 6.40. Narzędzia regulacji położenia obiektów na slajdzie

Animacje obiektów na slajdzie

Jeśli Twoja prezentacja jest przeznaczona do wyświetlania, warto ją uatrakcyjnić ani-macjami obiektów umieszczonych na slajdach. Aby dodać efekt ruchu, zaznacz obiekt i z karty Animacje w grupie Animacje wybierz opcję Animacja niestandardowa. W otwar-tej w ten sposób części panelu ustal odpowiednie parametry. Kliknij przycisk Dodaj efekt (rysunek 6.41).

W otwartym oknie możesz:ustalić efekt związany z pojawieniem się •obiektu na slajdzie,dodać efekt pozwalający wyróżnić obiekt,•animować usuwanie obiektu ze slajdu,•poruszyć obiektem w obrębie slajdu.•

Animacje obiektów możesz wzbogacić o efekty dźwiękowe. Dodatkowe dźwięki nie są jed-nak zalecane w przypadku prezentacji wspo-magających prelekcję. Z listy Animacja tekstu wybierz efekt związany z wyświetleniem lub wygaszeniem tekstu w ramkach tekstowych, a na zakładce Chronometraż ustal czas opóź-nienia pomiędzy kolejnymi animacjami (rysu-nek 6.42). Polecenia z listy Szybkość pozwolą Ci ustalić tempo poszczególnych animacji. Opcja Wyzwalacze umożliwia ustalenie sposobu wy-wołania animacji — automatycznie lub klik-nięciem.

Rysunek 6.41. Okno animowania obiektów na slajdzie



Jak dostosować prezentacjęSlajdy w trakcie prezentacji są wyświetlane jeden po drugim. Możesz jednak określić sposób przejścia pomiędzy slajdami.

Przejście slajdu

Prezentacja przedstawiana na monitorze komputera wygląda ciekawiej, jeżeli zastosuje się tak zwane przejście. Aby ustalić rodzaj przejścia, skorzystaj z karty Animacje i określ jego opcje w grupie Przejście do tego slajdu (rysunek 6.43).

Rysunek 6.42. Opcje związane z chronometrażem animacji

Ustal szybkość zastosowanego przejścia i ewentualnie dodaj dźwięk mu towarzyszący. Zaznaczenie opcji Przy kliknięciu myszą nakaże programowi czekać na Twoje kliknięcie, w przeciwieństwie do opcji Automatycznie po, która powoduje samoczynne wyświet-lenie kolejnego slajdu po ustalonym czasie. Kliknięcie przycisku Zastosuj do wszystkich powoduje zastosowanie efektu w odniesieniu do wszystkich slajdów. Przycisk Podgląd pozwala obejrzeć efekt zastosowanych ustawień.

Odsyłacze

Odsyłacz, inaczej hiperłącze (ang. link, hyperlink), to swego rodzaju łącznik, który po kliknięciu przenosi odbiorcę do innych treści. Wskaźnik myszki zatrzymany nad odsy-łaczem zmienia swój kształt w rysunek dłoni. Aby umieścić hiperłącze na slajdzie, za-znacz obiekt, który ma posłużyć jako odsyłacz, kliknij prawym przyciskiem i wybierz Hiperłącze. W otwartym oknie dialogowym ustal, dokąd ma prowadzić link. Może to być adres WWW, miejsce w dokumencie, adres e-mail czy też istniejący plik. Pod opcją Etykieta ekranowa... wpisz tekst, który ma się pojawiać po najechaniu kursorem myszy na obiekt z hiperłączem.

Rysunek 6.43. Panel sterowania przejściami pomiędzy slajdami

289

Opcja akcji

Opcja akcji jest przydatna, jeżeli po kliknięciu jakiegoś obiektu chcesz przejść do innego slajdu w prezentacji, uruchomić program, makro lub dźwięk. Opcja jest dostępna na kar-cie Wstawianie w grupie Łącza. Akcja może się odbyć po kliknięciu obiektu lub po jego wskazaniu kursorem myszy.

Próba tempa

Prezentacja z pomiarem czasu daje możliwość dopasowania czasu wyświetlania ko-lejnych slajdów. Aby to zrobić, wybierz z karty Pokaz slajdów w grupie Przygotowanie opcję Próba tempa. Na ekranie monitora zostanie automatycznie wyświetlona przygo-towana prezentacja. W górnej części każdego slajdu pojawi się zegar. Kliknięcie myszą slajdu powoduje przejście do kolejnego slajdu lub efektu i przypisanie mu stosownego interwału. Po dojściu do końca prezentacji zostanie wyświetlone podsumowanie czasu trwania prezentacji.

Jak pokazać prezentację światuZaprojektowaną prezentację możesz zapisać w kilku formatach. Lista nie jest długa, więc warto ją poszerzyć o format PDF, instalując dodatek fi rmy Microsoft : Microsoft Zapisz jako PDF lub XPS, który można pobrać ze strony Centrum pobierania Microsoft (http://www.microsoft .com/downloads/pl-pl/) (rysunek 6.44). Musisz jednak pamiętać, że wybie-rając np. format PDF, tracisz ruch i dźwięk — slajdy zostaną zapamiętane jako nieru-chome obrazy. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość wydrukowania takiej prezentacji bez konieczności posiadania pakietu MS Offi ce.

Rysunek 6.44. Dostępne formaty podczas zapisu i eksportu prezentacji



Zapisanie prezentacji jako pokazu programu PowerPoint sprawi, że do dokumentu wynikowego zostaną wyeksportowane wszystkie multimedia umieszczone na slajdach i inne użyte obiekty.

Druk

Prezentację możesz też wydruko-wać. O zakresie i sposobie druko-wania przygotowanych materiałów decydujesz po wybraniu polecenia Przycisk pakietu Office/Drukuj/Dru-kuj. Możesz na przykład wydruko-wać po cztery slajdy na stronie, by można je było złożyć na kształt broszurki informacyjnej. Przed wydrukiem możesz też określić (ry-sunek 6.45):

opcje związane z drukowaniem •kilku slajdów na stronie,drukowanie notatek prelegenta,•ustawienia kolorów na wydruku.•

Podczas prelekcji może Ci się przy-dać wydruk kolejnych slajdów wraz z komentarzami do nich dołączo-nymi. By zaopatrzyć się w taką po-moc, przełącz prezentację na widok notatek. Każdy slajd zostanie wy-świetlony jako oddzielna strona. Kliknij wewnątrz dolnej ramki i wpisz swój komentarz do wybra-nych slajdów. Drukując prezentację, w obszarze Drukuj okna dialogo-wego, wybierz opcję Strony notatek

Pokaz

Przygotowaną prezentację możesz zademonstrować widzom na różne sposoby, doko-nując odpowiednich ustawień. Z karty Pokaz slajdów, w grupie Przygotowanie, wybierz polecenie Przygotuj pokaz slajdów. Otwarte okno pozwala wybrać slajdy początkowy i końcowy prezentacji, jej rozdzielczość i tryb pokazu — pełnoekranowy lub wyświet-lany w oddzielnym oknie (rysunek 6.46). Opcja Przełączanie slajdów pozwala ustalić, czy kolejne slajdy będą wyświetlane przez następujące po sobie kliknięcia, czy zgodnie z chronometrażem, nawet jeśli w prezentacji ustawiono inaczej.

Rysunek 6.45. Okno ustawień wydruku prezentacji

Rysunek 6.46. Ustawienia pokazu

291

Prelekcja

1. Przygotuj się do wystąpienia:zbierz wcześniej odpowiednie materiały oraz pomoce,•sprawdź współdziałanie komputera z projektorem,•przygotuj sobie bardzo krótkie i uporządkowane notatki z najważniejszymi ha-•słami,najlepsze notatki to takie w postaci schematu rysunkowego (pamiętaj, że mają •one tylko pomagać, a nie zastępować treść wypowiedzi),nie ucz się na pamięć tego, co chcesz powiedzieć,•wypróbuj prezentację przed osobą, która mogłaby być potencjalnym adresatem •Twojego wystąpienia.

2. Poprowadź prelekcję:od początku postaraj się nawiązać kontakt z widownią,•mów wyraźnie, jasno, rzeczowo i nie za szybko,•rób pauzy, gdy na widowni pojawi się rozprężenie,•przenoś wzrok na różne osoby,•obserwuj reakcje widzów:•

znudzeni — być może prezentacja jest zbyt łatwa,brak oznak zainteresowania — możliwe, że treść została źle dobrana,poirytowani — prawdopodobnie prezentacja jest zbyt trudna,

dopuszczalne są krótkie spojrzenia na wyświetlany slajd (nie czytaj ani z kartki, •ani ze slajdów),w ciągu całego wystąpienia zachowuj się kulturalnie,•woje wypowiedzi wspieraj gestykulacją,•staraj się korzystać z pomocy wizualnych (np. rzutnika) i eksponatów,•

3. Zwróć uwagę na sposób komunikacji:mów niezbyt długimi zdaniami,•zadbaj, by przekaz był dynamiczny, zmieniaj intonację, barwę głosu, rób akcenty •uczuciowe i logiczne oraz pauzy,język wypowiedzi dostosuj do możliwości odbiorców,•zwróć szczególną uwagę na poprawność gramatyczną i stylistyczną,•mów z autentycznym zaangażowaniem, ale nie przesadzaj,•staraj się stopniować trudność przekazywanych informacji,•pamiętaj, że w miarę upływu czasu koncentracja słuchaczy maleje,•uśmiechaj się,•akcentuj istotne pojęcia, wracaj do nich na koniec wypowiedzi,•uważaj na: •

pleonazmy (np. „dwie różne połowy”, „cofać do tyłu”, „akwen wodny”, „fakt au-tentyczny”, „całkowity monopol”), nadużywanie zwrotów: „to znaczy”, „generalnie”, „bynajmniej”, „po prostu”, „tak naprawdę”,chrząkanie w czasie pauz i wypełnianie ich przez „yyyy”, czyli tzw. jęki namysłu.



4. Wspomagaj komunikację werbalną poprzez:obrazowość (przykład, porównanie, ilustracja, metafora, narracja),•dobitność (powtórzenie, wzmocnienie, cząstkowe podsumowanie, cytat),•budowanie napięcia (stopniowanie, kontrast, zaskoczenie, zapowiedź),•potęgowanie wrażeń estetycznych (gra słów, aluzja, określenie pośrednie, zamie-•rzona przesada, pozorna sprzeczność),komunikatywność (wtrącenie, uprzedzenie zarzutów, pytanie retoryczne, niedo-•powiedzenie).

5. Zwróć uwagę na mowę ciała:patrz na słuchaczy,•gestykuluj spokojnie, nie wykonuj zbyt gwałtownych ruchów,•nie spaceruj nadmiernie po sali,•nie odwracaj się do widowni bokiem, a tym bardziej tyłem.•

Odpowiedz na pytania 1. Jakimi zasadami należy się kierować, by opracować czytelną, ciekawą i funkcjonalną

prezentację?

2. W jakim programie można przygotować prezentację multimedialną? Jakie znasz programy do tworzenia prezentacji?

3. Jakie rozszerzenie ma plik z zapisaną prezentacją w wymienionych przez Ciebie programach? W jakim formacie należy zapisać prezentację zrobioną pod Window-sem, by można było otworzyć ją na komputerze z Linuksem?

4. Jaką funkcję pełnią slajdy wzorcowe w szablonie? Czy można tworzyć własne wzorce?

5. Czym są warstwy i jak można nimi sterować?

6. W jaki sposób dodać do slajdu plik muzyczny w formacie MP3? Jakie inne formaty plików dźwiękowych akceptuje używany przez Ciebie program do prezentacji?

7. Czy odsyłacz użyty w prezentacji zapisanej potem jako plik PDF będzie nadal dzia-łał, tzn. czy po kliknięciu spowoduje przeniesienie użytkownika w inne miejsce pre-zentacji lub sieci?

8. Jakie polecenia służą do zarządzania grupami obiektów na slajdzie (grupowaniem, rozgrupowywaniem)?

293

wykonaj ćwiczenia 1. Zaprojektuj slajd tytułowy do prezentacji pt. „Film warty obejrzenia”, w której zre-

cenzujesz wybrane dzieło polskiej kinematografi i. Dołącz hasło reklamowe, atrak-cyjny fotos z fi lmu i ustaw stonowane tło. Zapisz wynik swojej pracy.

2. Kontynuując poprzednie ćwiczenie, zaprojektuj własny slajd wzorcowy, na którym będzie oparta pozostała część prezentacji. Slajd powinien zawierać nierzucający się w oczy napis: „oprac. Twoje imię i nazwisko”.

3. Dołącz kolejne slajdy, na których:opiszesz krótko fabułę fi lmu;•przedstawisz głównych bohaterów oraz grających ich aktorów;•przedstawisz reżysera, autora scenariusza i muzyki;•zaprezentujesz fragment fi lmu;•przedstawisz ścieżkę dźwiękową z fi lmu.•

Potrzebne informacje znajdziesz na przykład w serwisie fi lmweb.pl.

4. Zaprojektuj animację ramki tekstowej zawierającej wypunktowanie. Cały tekst ma się pojawić od razu, a kolejne podpunkty po kliknięciu powinny blednąć (gasnąć), ale nie znikać.

5. Zaprojektuj prezentację, w której odbiorca musi odpowiedzieć na pytania testowe, wybierając jedną z trzech możliwości. W prezentacji ustaw odsyłacze dla każdej z od-powiedzi, tak by ich klikanie powodowało przejście do slajdu, na którym skomen-tujesz dobrą i złą odpowiedź. Pamiętaj, by w przypadku złej odpowiedzi zapewnić powrót do pytania — odbiorca powinien mieć możliwość podjęcia jeszcze jednej próby. Pytanie może pochodzić z dziedziny wiedzy, którą lubisz i dobrze znasz.

6. Napisz konspekt (plan) prezentacji maturalnej z języka polskiego. Wykorzystaj ele-menty multimedialne i fragmenty omawianych utworów.

7. Zmontuj prezentację, w której zapoznasz odbiorcę z wzorami na obliczanie objęto-ści i powierzchni kilku podstawowych brył geometrycznych. Na początku umieść slajd, na którym odbiorca będzie mógł kliknięciem wybrać interesującą go bryłę.

8. Zaprojektuj prezentację, w której opiszesz działanie programu Kalkulator syste-mowy. Wykorzystaj do tego celu odpowiednie zrzuty ekranowe.

9. Korzystając z serwisu Google Dokumenty, pracujcie całą grupą nad tą samą pre-zentacją. Każda osoba powinna przygotować tylko jeden slajd ze swoim śmiesznym zdjęciem. Nie zapomnij przedstawić się pod fotografi ą.

10. Zapoznaj się z programem Sankore, który w wersji polskiej jest dostępny na stro-nie http://www.open-sankore.org/. Pozwala on np. zademonstrować klasyczne kon-strukcje geometryczne.



11. Przygotuj w programie do prezentacji jeden slajd, na którym przedstawisz animację rzutu piłki wpadającej do kosza. Kosz utwórz z kilku figur geometrycznych umiesz-czonych warstwowo, tak by wpadająca do niego piłka została przysłonięta i zniknęła w koszu.

12. Załóż konto w serwisie http://www.dailymotion.pl/pl lub http://vimeo.com/. Są to mniej popularne odpowiedniki YouTube. Umieść w serwisie własny krótki film.

Pracuj samodzielniePodzielcie się na dwie grupy. Przygotujcie prezentacje na następujące tematy: „Za wy-korzystaniem energii atomowej do produkcji elektryczności” i „Przeciw wykorzystaniu energii atomowej do produkcji elektryczności” — jedna grupa jest za, druga przeciw. Skonsultujcie się z nauczycielami języka polskiego, fizyki i WOS-u. Wyniki pracy przed-stawcie na forum klasy.

ieipgp rozdz 06 252-294 - helion edukacja · podcast), odwiedzając sklep itunes. jeśli jednak na...

Documents