ﺖﺴﻳز 1390 ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد ﻦﻳا دﺎﻔﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ هدﻮﻟآ...

٠

دستورالعمل هاي اجرايي مديريت پسماند، مواد شيميايي

و آلودگي خاك

جهت اعمال از طريق اداره هاي كل حفاظت استانهاي كشورزيستمحيط

1390در سال

معاونت محيط زيست انساني

دفتر آب و خاك

1390مهرماه

ويرايش اول

١

مقدمه

روزافزون مالحظات زيست محيطي و ضرورت عمليـاتي نمـودن فعاليـت توسـعه در امروزه گسترش برنامه ريزي هاي كالن كشور را تحـت شـعاع قـرار داده و موجـب ، حفظ محيط زيست و توسعه پايدار جهت

. دستگاههاي اجرايي قرار گيرنـد شده برنامه پنجم توسعه و سند ملي محيط زيست بيش از پيش مورد توجه طرح هاي جامع موضوعي پسماند، خاك، آب و پـساب و مـواد شـيميايي در ايـن بار براي نخستين و اين ر از

. دفتر با همكاري دستگاههاي مرتبط تهيه و در مراحل نهايي ابالغ قرار دارد

از سوي ديگر همگام با تحكيم زير ساخت هاي برنامه اي در قالب طرح هاي جامع كه نمونـه مثـال است، نظام مند نمودن فعاليت هاي بنيادين مندرج در طـرح و "ح جامع پسماند كشور طر"آن موفق وزدني

بـدين . در دسـتور كـار قـرار گرفـت عملياتي نمودن آن در سطح واحدهاي عملياتي يعني ادارات كل استانها لعمل بديهي است نتايج حاصل از اجراي دستورا . تهيه شد فعاليت ها در قالب دستورالعمل هاي مجزا ترتيب،

. ها مي تواند بعنوان بازخوردي در تكميل و تصحيح طرح و برنامه هاي موجود عمل نمايد

واهند شد كه در قالب آمـار و خ) برون ده (بديهي است دستورالعمل هاي پيش رو منتهي به نتايجي يـشرفت را ارقام مي تواند بعنوان شاخصه اي در حصول نتايج مورد انتظـار معرفـي گـردد و زمينـه ارزيـابي پ

.ميسر سازد

GISالزم به يادآوري است كه استقرار سيستم مديريت اطالعات بويژه سيستم اطالعات جغرافيـايي در هر استان يكي از اركان اصلي سامانه مـديريت زيـست محيطـي در سـتاد و اسـتان بـه شـمار مـي رود و

.ورت پذيردشايسته است نسبت به ظرفيت سازي الزم در اين خصوص اقدامات مقتضي ص

مـواد شـيميايي و خـاك تهيـه گـروه پـسماند، 3در مجموعه پيش رو دستورالعمل هاي مـذكور در .خواهد شدو دستورالعمل هاي مربوط به بخش آب و فاضالب در مجموعه اي ديگر ارايه گرديده است

٢

دستورالعمل قانون مديريت پسماندها

: مقدمه

يي مرتبط با مباحث پسماندها كه در اين بخش ارايه گرديده اسـت بـه منظـور مجموعه دستورالعملهاي اجرا ايجاد وحدت رويه اجرايي در زمينه مـديريت پـسماندهاي كـشور و اسـتفاده از فرصـتهاي اداري موجـود در

كليه دسـتورالعملهاي مـذكور كـه مبتنـي بـر قـوانين و مقـررات جـاري كـشور . استانها تدوين گرديده است ، فضاي مديريتي مناسبي را در استان ايجاد خواهد نمود تا بر اساس آن كليه دستگاه هاي اجرايـي مي باشد

نقش و جايگاه سازماني خود را يافته و به صورت هدف مند و در راسـتاي اهـداف مـشترك اسـتاني پـسماند حـيط زيـست عالوه بر آن شرايط مقايسه عملكرد اجرايـي و مـديريتي ادارات كـل حفاظـت م .حركت نمايند

بدون ترديد دستورالعملهاي مورد نظر با توجه به شرايط حاكم بر مديريت پـسماندهاي . فراهم خواهد گرديد .كشور تدوين گرديده است كه در زمان مناسب مورد بازنگري قرار خواهد گرفت

٣

1دستورالعمل شماره

پايش وضعيت مديريت پسماندهاي پزشكي: عنوان

استانهاي مشمول كليه : محل اجرا

دفتر آب و خاك : ناظر

اين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه و ضوابط و روشهاي مديريت پسماندهاي پزشكي و ساير پسماندهاي وابسته تدوين گرديده است

ات پسماند پزشكي استان شناسايي كليه مراكز توليد كننده پسماندهاي پزشكي و تهيه بانك اطالع .1هماهنگي با دانشگاه علوم پزشكي استان در رابطه با برنامه ها و اقدامات اجرايي پيش بيني شده توسط .2

)عفوني و شيميايي(آن دانشگاه در راستاي مديريت پسماندهاي پزشكي از 12ع ماده موضو(برنامه ريزي جهت اخذ برنامه عملياتي مديريت پسماندها از كليه مراكز درماني .3

)ضوابط و روشهاي مديريت اجرايي پسماندهاي پزشكي و ساير پسماندهاي وابسته هماهنگي با دانشگاه هاي علوم پزشكي در رابطه با تدوين بخش پسماندهاي پزشكي طرح جامع .4

مديريت پسماندهاي استان در كارگروه استاني پسماند تصويب اقدامات و برنامه هاي استاني در طرح جامع مديريت پسماند استان .5

با در نظر گرفتن اقدامات بازدارنده مناسب به نحوي كه بر اساس برنامه مذكور عمليات بي خطر سازي در كليه مراكز توليد كننده پسماندهاي پزشكي انجام پذيرفته و كليه مواد و پسماندهاي شيميايي در

.مراكز پسماند سوزي مجاز امحاء گردند ملكرد بخش درمان به كارگروه استاني پسماند ارايه گزارش ع .6 تعيين سامانه هاي مديريتي و پايشي پسماندهاي پزشكي متناسب با شرايط استان .7 اعمال برنامه مديريت پسماندهاي پزشكي با هماهنگي دانشگاه علوم پزشكي در اسناد توسعه استان .8 برنامه ريزي استان تصويب طرح ارتقاء مديريت پسماند پزشكي استان در شوراي .9

ارايه گزارش ماهانه به سازمان مركزي .10

۴


پايش وضعيت مديريت پسماندهاي صنعتي: عنوان

كليه استانهاي مشمول : محل اجرا


رديده استاين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گ شناسايي مراكز توليد كننده پسماندهاي صنعتي و تهيه بانك اطالعات پسماند صنعتي استان .1 استان در رابطه با )از نظر نوع و ميزان پسماند ( واحد صنعتي اولويت دار100تعيين و اعالم حداقل .2

پسماندهاي صنعتي مه ها و اقدامات اجرايي پيش بيني شده در هماهنگي با سازمان صنعت معدن و تجارت در رابطه با برنا .3

راستاي مديريت پسماندهاي صنعتي هماهنگي با سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان در خصوص اعمال برنامه هاي پايشي پسماندها در .4

مراحل تمديد پروانه بهره برداري و يا صدور مجوز تغيير فعاليت و يا صدور مجور توسعه واحدهاي صنعتي

مه ريزي جهت ابالغ ، پيگيري و اخذ فرم هاي خود اظهاري پسماندها از كليه واحدهاي صنعتي برنا .5هماهنگي با سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان در رابطه با تدوين بخش صنعتي طرح جامع استاني .6

مديريت پسماند اعمال كامل طرح ساماندهي پسماندهاي ناشي از واحدهاي تصفيه روغن .7اقدامات و برنامه هاي استاني در طرح جامع مديريت پسماند استان در كارگروه استاني پسماند تصويب .8

با در نظر گرفتن اقدامات بازدارنده مناسب به نحوي كه بر اساس برنامه مذكور عمليات مديريت ته انجام پذيرف) صنعت در هر سال100تعداد حداقل (پسماندهاي صنعتي در كليه مراكز صنعتي بزرگ

.و كليه مواد و پسماندهاي صنعتي تحت مديريت قرار گيرند )دفتر آب و خاك(ارايه گزارش وضعيت مديريت پسماندها به كارگروه استاني پسماند و سازمان .9

تعيين سامانه هاي مديريتي متناسب با شرايط استان .10 تجارت استان در اسناد اعمال برنامه مديريت پسماندهاي صنعتي با هماهنگي سازمان صنعت ، معدن و .11

توسعه استان تصويب طرح ارتقاء مديريت پسماند هاي صنعتي استان در شوراي برنامه ريزي استان .12 ارايه گزارش ماهانه به سازمان مركزي .13

۵


كانيابي محل دفع پسماندهاي ويژهماجراي مراحل : عنوان


دفتر آب و خاك : ظر نا

اين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گرديده است

اعالم رسمي نتايج مطالعات مكانيابي محل دفع پسماندهاي ويژه به سازمان صنايع و معادن استان .1 )رئيس كارگروه پسماند استان(و استانداري ) صنعت معدن تجارت(

در صورت وجود نواقص يا هر گونه عدم (طرح موضوع در كارگروه استان و تصويب نتايج مطالعات .2قطعيت در شناسايي مكانهاي مورد نظر در مطالعات ياد شده با هماهنگي دفتر آب و خاك سازمان

) موضوع نهايي گردداره كل منابع طبيعي استان تثبيت مكانها و اراضي شناسايي شده براي امور مديريت پسماندها از طريق اد .3

)و تصويب در كارگروه استاني پسماند ارايه گزارش ماهانه به سازمان .4شامل شرح خدمات ) متناسب با نيازهاي استان (تصويب برنامه مديريت اجرايي پسماندهاي ويژه .5

اجراي برنامه مكانهاي شناسايي شده شناسايي پيمانكاران ذيصالح جهت اجراي برنامه مديريت پسماندهاي ويژه در .6

توسط استانداري هابرگزاري مناقصه و انتخاب پيمانكار يا پيمانكاران ذيصالح توسط استانداري و با نظارت اداره كل .7

حفاظت محيط زيست استان ارايه گزارش ماهانه به سازمان .8 اين از5تدوين برنامه پايش استاني جهت نظارت بر عملكرد برنامه هاي مصوب موضوع بند .9

دستورالعمل

۶


ساماندهي مديريت اجرائي پسماندهاي لجن اسيدي و ساير پسماندهاي ويژه ناشي از فعاليت واحدهاي تصفيه : عنوان

روغن

)داراي واحدهاي صنعتي تصفيه دوم روغن به روش اسيدي (كليه استانهاي مشمول : محل اجرا


، 20 ،19 ، 17، 11 قانون مديريت پسماندها و همچنين مواد 20 ، 18 ،15،16 ، 7اين دستورالعمل ، به استناد مواد از آئين نامه اجرائي قانون مديريت پسماندها، طرح جامع مديريت پسماند كشور و همچنين با توجه 28،31، 24

سماندها جهت ساماندهي مديريت اجرائي پسماندهاي از قانون مديريت پ23به تكاليف نظارتي سازمان در ماده .لجن اسيدي و ساير پسماندهاي ويژه ناشي از فعاليت واحدهاي تصفيه روغن ، تدوين گرديده است

بر اساس اين دستورالعمل ، ادارات كل حفاظت محيط زيست استانهاي مشمول طرح نسبت به انجام و يا نظارت . ه ترتيب زير اقدام مي نمايندبر اجراي مفاد اين دستورالعمل ب

شناسائي واحدهاي تصفيه دوم روغن داراي پسماندهاي لجن اسيدي .1 به واحدهاي تصفيه دوم روغن ، جهت " اظهارنامه مديريت پسماندهاي صنعتي و ويژه "ابالغ فرم .2

ي پسماند در تعيين ميزان كمي و كيفي پسماندهاي توليد شده و همچنين ارائه برنامه هاي مديريت اجرائ هر يك از واحدهاي صنعتي مشمول

برآورد ميزان واقعي توليد پسماندها از طريق بررسي ميزان ظرفيت توليد بر اساس پروانه بهره برداري و :1تبصره همچنين گزارشات ماهانه توليد ارائه شده به سازمان صنايع و معادن استان و همچنين بررسي ميزان مصرف انرژي

.ميسر ميگردد

جهت افزايش صحت و دقت آمار و اطالعات ارائه شده ، واحدهاي صنعتي الزم است از طريق : 2تبصره .مشاورين ذيصالح و با تاييد رسمي آنها نسبت به تكميل و ارائه فرم خود اظهاري پسماندها اقدام نمايند

٧

سازمان مركزي و تصويب در فهرست مشاورين و پيمانكاران ذيصالح پس از بررسي نهائي از طريق: 3تبصره .كارگروه ملي پسماند جهت بهره برداري منتشر خواهد گرديد

بررسي مندرجات ارائه شده در فرم خود اظهاري و انطباق آن با وضعيت موجود از طرف اداره كل .3 حفاظت محيط زيست استان

ود ، واحدهاي صنعتي نسبت به در صورت عدم انطباق داده ها و اطالعات ارائه شده با وضعيت موج:تبصره . مجددا اقدام مي نمايند1تكميل فرم شمار

گزارش ماهيانه تهيه و به كارگروه استاني پسماند و دفتر بررسي آلودگي آب و خاك منعكس مي .4

.گرددواحدهاي صنعتي مشمول بايد لجنهاي اسيدي و ساير پسماندهاي ناشي از فرايندهاي صنعتي را راسا از .5

رگيري روشهاي مورد تاييد سازمان كه توسط مشاورين ذيصالح در اظهارنامه مديريت طريق بكاپسماندهاي صنعتي و ويژه ارائه شده است و يا صرفا از طريق شركتهاي بازيافتي دارنده پروانه بهره

.برداري مورد تاييد سازمان بازيافت نمايند لي بازيافت كه غالبا از طريق واحدهاي غير مجاز و انجام هر گونه عمليات غير مستند و غير اصو:1تبصره

فاقد پروانه بهره برداري صورت مي گيرد به دليل اثرات منفي زيست محيطي ، غير قابل قبول بوده و قانون مديريت 16مسئوليت خسارات وارده به محيط زيست بر اساس جرايم پيش بيني شده در ماده

.پسماندها قابل پيگيري خواهد بود كليه مراكز نگهداري موقت لجن هاي اسيدي تحت پوشش شهرك هاي صنعتي كشور و يا ساير :2بصره ت

اشخاص حقيقي و حقوقي كه به هر دليل نسبت به انبار نمودن لجنهاي اسيدي اقدام نموده اند ، حداكثر تا فاد اين دستورالعمل نسبت به تصفيه لجنهاي ذخيره شده و پاكسازي مناطق آلوده بر اساس م1390پايان سال .اقدام نمايند

هر گونه حمل و نقل پسماندهاي موضوع اين دستورالعمل بايد بر اساس آئين نامه حمل و نقل جاده اي .6 .مواد شيميايي خطرناك و از طريق شركتهاي حمل و نقل ذيصالح انجام پذيرد

غير اصولي پسماندهاي مسئوليت هر گونه ايجاد آلودگي ناشي از حوادث جاده اي و يا رها سازي .7 .موضوع اين دستورالعمل تا زمان تحويل به واحد بازيافت به عهده توليد كننده پسماند مي باشد

در صورت عدم تمكين واحدهاي صنعتي و خدماتي مشمول، به مفاد قانون مديريت پسماندها و ضوابط .8رفي واحدهاي صنعتي و دستورالعملهاي مصوب، اداره كل حفاظت محيط زيست استان نسبت به مع

٨

نتايج اقدامات حقوقي به . آالينده به مراجع قضائي و اعمال قوانين و مقررات مربوطه اقدام مينمايدكارگروه استاني پسماند، كارگروه ملي پسماند ، سازمان حفاظت محيط زيست به صورت ماهيانه

.گزارش مي گردديافت گزارشات واصله و ايجاد بانك دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست نسبت به در .9

اطالعاتي متناسب اقدام و پيگيري هاي الزم را تا حصول نتايج قطعي و رفع معضالت شناسائي شده به .عمل مي آورد

ماه يك بار از طريق دفتر آب و خاك 3گزارش تحليلي عملكرد اجراي برنامه در بعد استاني و ملي هر .10 .ه ملي پسماند در اختيار رسانه هاي جمعي قرار مي گيردتدوين و پس از ارائه به كارگرو

٩


كلره بي فنيلهاي پليپايش وضعيت مديريت پسماندهاي حاوي و يا آلوده به : عنوان



آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گرديده استاين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و شناسايي كليه واحدهاي مشمول ضوابط و روشهاي مديريت اجرايي زيست محيطي پيش از امحاي .1

و به روز نمودن فهرست مذكور به صورت ساالنه كلره بي فنيلهاي پليپسماندهاي حاوي و يا آلوده به ول به كليه واحدهاي مشم) فوق الذكر(ابالغ ضابطه .2تاكيد بر ارايه برنامه عملياتي مديريت پسماندهاي موضوع اين دستورالعمل توسط واحد هاي مشمول .3

كلره بي فنيلهاي پليشامل ارايه برنامه زمانبندي مديريت بر پسماندهاي حاوي و يا آلوده به روشهاي تهيه بانك اطالعات مراكز مشمول از لحاظ نوع ، كميت و نحوه مديريت بر اساس ضوابط و .4

كلره بي فنيلهاي پليمديريت اجرايي زيست محيطي پيش از امحاي پسماندهاي حاوي و يا آلوده به طرح موضوع ضوابط مديريت اجرايي زيست محيطي پيش از امحاي پسماندهاي حاوي و يا آلوده به .5

تدوين برنامه در كارگروه استاني و جلب مشاركت دستگاه هاي اجرايي ذيربط ، كلره بي فنيلهاي پلي استاني ، تصويب بودجه استاني در رابطه با اجراي ضوابط مذكور

به سازمان ه ماه6 ارايه گزارش .6

١٠


پايش وضعيت مديريت پسماندهاي كشاورزي : عنوان



مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گرديده استاين دستورالعمل بر اساس قانون شناسايي و بررسي وضعيت موجود مديريت پسماندهاي كشاورزي .1تدوين برنامه مديريت اجرايي پسماندهاي عادي كشاورزي با مسئوليت استانداري و مشاركت سازمان .2

كارگروه استاني پسماند بر جهاد كشاورزي استان و اداره كل حفاظت محيط زيست و تصويب در اساس طرح جامع مديريت پسماندها و ضوابط و روشهاي مديريت اجرايي پسماندهاي كشاورزي

از جمله سموم سنواتي موجود در (تدوين برنامه مديريت اجرايي پسماندهاي ويژه بخش كشاورزي .3با ...) دامپزشكي و انبارهاي سازمان جهاد كشاورزي و ساير مراكز دولتي مربوطه ، پسماندهاي

مسئوليت سازمان جهاد كشاورزي ، توليد كنندگان پسماند ويژه و مشاركت استانداري و حفاظت محيط زيست

به روز رساني بانك اطالعات پسماندهاي ويژه و عادي در بخش كشاورزي توسط سازمان جهاد .4 كشاورزي و استانداري به صورت ساليانه

هت دفع مناسب پسماندهاي ويژه در بخش كشاورزي بر اساس برنامه پيگيري تخصيص اعتبار در ج .5 اين دستورالعمل4 و 3مديريت اجرايي موضوع بند

فعال نمودن كليه كارگروه هاي شهرستاني پسماندها در رابطه با مديريت پسماندهاي كشاورزي .6ريت پسماند استان ، اين دستورالمل در قالب طرح جامع مدي4 و 3تصويب برنامه هاي موضوع بند .7

اسناد توسعه دستگاه هاي اجرايي ذيربط و شوراي برنامه ريزي و توسعه استان ارايه گزارش ماهانه سازمان جهاد كشاورزي به كارگروه استاني پسماند .8ارايه برنامه ترويج و آموزش دستورالعملهاي مديريت پسماندهاي كشاورزي ابالغ شده توسط وزارت .9

)ر سطح استان شامل كليه روشها و فنون آموزشيجهاد كشاورزي دطبقه بندي پسماندهاي كشاورزي بر اساس شناسه هاي ابالغ شده توسط وزارت جهاد كشاورزي در .10

سطح استاني ارايه گزارش ماهانه به سازمان .11

١١


پايش وضعيت مديريت پسماندهاي بخش نفت: عنوان

ي مشمول كليه استانها: محل اجرا


اين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گرديده است شناسايي كليه مراكز پسماند وابسته به وزارت نفت در استان شامل مراكز پااليشگاهي ، فعاليتهاي پخش .1

لوله ، جايگاه هاي عرضه محصوالت نفتي و ساير فعاليتهاي فراورده هاي نفتي ، حمل و نقل ، انتقال خط وابسته

شناسايي فهرست پسماندهاي ويژه بخش نفت در استان .2 ابالغ فرم خوداظهاري پسماند به كليه واحدهاي مشمول .3 تهيه بانك اطالعات پسماندهاي نفتي .4 ايي شده تاكيد بر ارايه برنامه مديريت اجرايي هر يك از واحدها و مراكز شناس .5تهيه گزارش وضعيت موجود مديريت پسماندهاي بخش نفت در استان توسط اداره كل حفاظت محيط .6

زيست استان جهت ارايه به سازمان مركزي و كارگروه استاني پسماند تصويب برنامه هاي اجرايي مديريت اجرايي پسماندهاي بخش نفت دركارگروه استاني پسماند، اسناد .7

وراي برنامه ريزي و توسعه استان توسعه استان و ش ارايه گزارش ماهانه از اقدامات بعمل آمده به سازمان مركزي .8

١٢


پايش وضعيت مديريت پسماندهاي بخش نيرو:عنوان



دها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گرديده استاين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسمان

شناسايي كليه مراكز توليد كننده پسماند وابسته به وزارت نيرو در استان شامل مراكز تصفيه فاضالب ، .1 نيروگاه ها و ساير مراكز

ابالغ فرم خوداظهاري پسماند به كليه واحدهاي مشمول .2 تهيه بانك اطالعات پسماندهاي بخش نيرو .3 اكيد بر ارايه برنامه مديريت اجرايي هر يك از واحدها و مراكز شناسايي شده ت .4تهيه گزارش وضعيت موجود مديريت پسماندهاي بخش نيرو در استان توسط اداره كل حفاظت محيط .5

زيست استان جهت ارايه به سازمان مركزي و كارگروه استاني پسماند پسماندهاي بخش نيرو دركارگروه استاني پسماند، اسناد تصويب برنامه هاي اجرايي مديريت اجرايي .6

توسعه استان و شوراي برنامه ريزي و توسعه استان ارايه گزارش ماهانه از اقدامات بعمل آمده به سازمان مركزي .7

١٣


پايش وضعيت مديريت اجرايي پسماندهاي عادي: عنوان

ل كليه استانهاي مشمو: محل اجرا


اين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گرديده است

تهيه گزارش وضعيت موجود مديريت پسماندهاي عادي به تفكيك شهرستان .1 بانك اطالعات پسماند عادي .2 امه اجرايي قانون مديريت پسماندها از آئين ن4پيگيري طرح هاي جامع و تفصيلي موضوع ماده .3 بررسي وضعيت تفكيك از مبداء پسماندهاي عادي بر اساس الزامات قانوني مربوطه .4 بررسي آماري وضعيت توليد كمپوست و ورمي كمپوست بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه كشور .5 معرفي مديريتهاي اجرايي شاخص با عملكرد مطلوب .6 دهاي عادي در قالب طرح جامع پسماند استان تصويب طرح تفصيلي پسمان .7

١۴


برگزاري جلسات كارگروه استاني پسماند: عنوان



اين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدوين گرديده است سات كارگروه استاني پسماند متناسب با نيازهاي اجرايي استان حداقل به صورت ماهانه و نيز بر اساس جل

.جدول زير برگزار گردد

كميته كارشناسي نسبت به بررسي طرح ها و برنامه هاي اجرايي پيشنهادي و طرح مباحث اولويت دار بر •به پيشنهاد دبير كارگروه ، در جلسه كارگروه كميته مذكور . اساس مصوبات كارگروه اصلي اقدام نمايد

.اصلي مطرح و به تصويب مي رسد دوره برگزاري جلسه

دو ماهانه كارگروه استاني پسماند

هر دو هفته كميته كارشناسي پسماند

دو ماهانه كارگروه شهرستاني پسماند

:اولويتهاي كارگروه هاي استاني پسماند به شرح زير مي باشد • ح هاي جامع پسماند استان متناظر با طرح جامع مديريت پسماندهاي كشورتصويب طر .1 تعيين تكليف و تثبيت مناطق شناسايي شده محل دفع پسماندهاي ويژه استان .2 بررسي وضعيت موجود مديريت پسماندهاي عادي ، شناسايي چالشها و برنامه ريزي اجرايي .3 شناسايي چالشها و برنامه ريزي اجراييبررسي وضعيت موجود مديريت پسماندهاي صنعتي ، .4 بررسي وضعيت موجود مديريت پسماندهاي پزشكي ، شناسايي چالشها و برنامه ريزي اجرايي .5 بررسي وضعيت موجود مديريت پسماندهاي كشاورزي ، شناسايي چالشها و برنامه ريزي اجرايي .6 در امر تخصيص اعتبارات الزم پيگيري اجراي برنامه هاي مصوب و حمايت از دستگاه هاي اجرايي .7 نظارت بر اجراي برنامه هاي مصوب .8

١۵


مديريت اجرايي در شهرك هاي صنعتي : عنوان



ين گرديده استاين دستورالعمل بر اساس قانون مديريت پسماندها و آئين نامه اجرايي مربوطه تدو

استان و اعالم فهرست آن به سازمان مركزي )مصوب و غيره(شناسايي كليه شهركهاي صنعتي .1هماهنگي با سازمان صنايع و معادن استان و شركت شهركهاي صنعتي در رابطه با ابالغ فرم خود .2

اظهاري پسماندها به كليه واحدهاي مستقر در شهرك هاي صنعتي ماهه مديريت پسماندها به تفكيك و توسط مديريت هر يك از شهركهاي 6 تاكيد بر ارايه گزارش .3

صنعتي پس از تصويب در كارگروه استاني پسماند اين دستورالعمل به سازمان مركزي اجراي از ه ماه3گزارش ارايه .4

١۶

دستورالعمل هاي اجرائي

زيست محيطي مديريت

مواد شيميايي خطرناك

١٧

:مستندات قانوني

پايدار آلي هاي آالينده حيطيت م زيس مديريتدر راستاي تعهدات كشور در خصوص كنوانسيون استكهلم

قانون اساسي در خصوص آيين نامه اجرايي ورود ، ساخت و فرموالسيون و 138تصويب نامه كميسيون موضوع اصل مصرف كود هاي شيميايي ، زيستي ، آلي و سموم دفع آفات نباتي

آيين نامه اجرايي كنترل و نظارت بهداشتي بر سموم و مواد شيميايي 9قانون مديريت پسماند و همچنين ماده ديريت زيست در خصوص م1375 مصوب –قانون تشكيالت و وظايف وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي

محيطي و امحاي پسماند ظروف خالي شده سموم

دريافت آخرين فهرست سموم مجاز كشور از سازمان جهاد كشاورزي استان .1دريافت اطالعات و آمار مربوط به توزيع ، مصرف و انبار سموم دفع آفات نباتي از سازمان جهاد .2

كشاورزي استاناستعالم فهرست و وضعيت انبارهاي نگهداري سموم دفع آفات نباتي از سازمان جهاد كشاورزي .3

استانموم دفع آفات نباتي استعالم بودجه هاي اختصاص يافته در استان در جهت بهينه نمودن مصرف س .4

و سطح مبارزه غير شيميايي


مديريت سموم آفات نباتي: عنوان

كليه استانها: محل اجرا


١٨

:وني مستندات قان

مواد شيميايي صنعتي بر ( كنترل و نظارت بر تجارت مواد شيميايي خطرناك در خصوص مفاد كنوانسيون روتردام ) عهده سازمان و تجارت سموم بر عهده وزارت جهاد كشاورزي است

ن مبني بر شيوه نامه مذكور و در پاسخ به استعالم دفتر آب و خاك ، پاسخ صريح و روش5بر اساس بند الف ماده واحد مصرف كننده ماد شيميايي خطرناك بر اساس رعايت مالحظات زيست محيطي در راستاي عدم تاييد يا تاييد

انبارداري و مصرف ماده شيميايي خطرناك و همچنين مديريت زيست محيطي پسĤب و پسماند ناشي از مصرف ماده تاكيد مي گردد از ارسال گزارش و پرسشنامه به دفتر آب . مورد نظر بر اساس سوابق موجود در اداره كل ارسال گردد

به استناد سوابق موجود و يا در موارد لزوم و به تشخيص اداره نتيجه بررسي هاي انجام شدهو خاك خودداري و تنها معموال به واحدهاي. كل بر اساس بازديد ، طي يك نامه به دفتر آب و خاك حداكثر ظرف مدت دو هفته اعالم گردد

آالينده با سابقه طوالني كه از رعايت موارد زيست محيطي تخطي مي نمايند مجوز واردات مواد شيميايي صنعتي صادرات در خصوص مواد شيميايي خطرناك تنها از طريق دفتر –اضافه مي گردد مجوزات واردات .صادر نخواهد شد

.آب و خاك صادر خواهد شد

:نكته در خصوص واردات آزبست

آب و خاك مسئول بررسي درخواست ها و صدور مجوز براي مواد شيميايي خطرناك مشمول كنوانسيون دفتربر اساس كنوانسيون روتردام تجارت كليه انواع . روتردام و همچنين مواد شيميايي مندرج در شيوه نامه مربوطه است

مصرف و واردات آنها در كشور ممنوع آزبست مشمول اعالم رضايت قبلي بوده كه برابر ضوابط و مقررات داخلي ، مصوبه " كنوانسيون روتردام وارد نشده ، 3 كه هنوز در فهرست "آزبست كرايزوتايل"در خصوص . شده است

و بر اساس تصميمات كميته ملي حذف تدريجي آزبست به دبيري دفتر بررسي "شورايعالي حفاظت محيط زيست


صادرات مواد شيميايي صنعتي خطرناك در راستاي – شيوه نامه صدور مجوز واردات 5اجراي بند الف ماده : عنوان اجراي كنوانسيون روتردام



١٩

اجراي مصوبه حذف " راستايري كليه امور و انجام مكاتبات در پيگيو لذا . د آلودگي هوا ، اجراء مي گرد . از طريق دفتر بررسي آلودگي هوا انجام شود "تدريجي آزبست

: مستندات قانوني

و برنامه فلزات سنگين يونپ در و قانون مديريت پسماندنامه جلوگيري از آلودگي آب آيينقانون بهسازي محيط ، خصوص جيوه ، سرب و كادميم

محيطي پسماند جيوه و تجهيزات استعالم از شركت ملي پتروشيمي شيراز جهت ارائه برنامه مديريت زيست آلوده به آن به اداره كل استان فارس

استعالم از شركت هاي ملي پتروشيمي بندر امام و آبادان جهت ارائه برنامه جمع آوري فرآيند سل جيوه اي در واحد كلر آلكالي و استفاده از جايگزين مناسب به همراه برنامه مديريت زيست محيطي پسماند جيوه و

تجهيزات آلوده به آن به اداره كل استان خوزستان

اجراي برنامه جايگزيني فرآيند سل جيوه اي با روش هاي نوين در واحد هاي كلرآكالي پتروشيمي هاي بندر : عنوان امام ، آبادان و شيراز

تانهاي فارس ، خوزستاناس: محل اجرا


٢٠


آيين نامه ، برنامه پنجم 163 ماده "و"بند ، نامه جلوگيري از آلودگي آب آيينقانون بهسازي محيط ، ئين نامه اجرايي قانون تشكيل سازمان مديريت آ23 و ماده اجرايي حمل و نقل جاده اي مواد خطرناك

كشور و استقرار سامانه اطالعات جامع حوادث و ايجاد بانك اطالعاتي حمل و نقلدر راستاي بحران كشور سوانح حمل و نقل

و يا مواردي مشابه در آتش سوزي ، انفجار ، تخريب و نقل و يا بر اثر حمل كه در حينحوادث شيميايي و سموم اتفاق مي افتد به همراه انبارهاي مواد شيمياييخدماتي ، توليدي و همچنين واحد هاي صنعتي ،

در قالب يك گزارش تهيه و در صورت ت انجام شده جهت كنترل و جلوگيري از انتشار آلودگي ها اقداماجدول ثبت اوليه حوادث . ( گزارش مربوطه به دفتر آب و خاك ارسال گردد وقوع ، هر سه ماه يكبار

)شيميايي پيوست است

. دست پيگيري است طرح طراحي شبكه ملي آنالين ثبت حوادث شيميايي از طريق اين دفتر در


ثبت حوادث شيميايي در استان: عنوان

)با همكاري اداره كل بهداشت و وزارت راه و ترابري و استفاده از سامانه هاي اطالعاتي موجود ( كليه استانها: محل اجرا


٢١

17، سرب، كادميم، ارسنيك و كروم درهاي فلزات سنگين جيوهمطالعات شناسايي منابع، مصارف و آلودگيبه پايان رسيده است لذا در استانهاي مذكور الزم است برنامه عملياتي كنترل ، كاهش و جلوگيري از استان

. آخر گزارش مربوطه، پيگيري و در سطح استان اجرايي شوددر فصلانتشار فلزات سنگين ، رائه شده

جهت تامين اعتبار استاني و اجرايي ) به شرح ذيل( راء نشده است طرح مذكور در استانهايي كه تاكنون اج . توسط آن اداره كل و با همĤهنگي دفتر آب و خاك پيگيري گردد91شدن آن حداكثر تا پايان سال

ادارات كل استان سيستان و بلوچستان ، خراسانت رضوي ، خراسان شمالي ، خراسان جنوبي ، گلستان ، قزوين ، مركزي و همدان هران ، سمنان ، قم ، البرز ،گيالن، ت مازندران ،


طرح شناسائي منابع انتشار فلزات سنگين : عنوان


)همكاري با وزارت بهداشت در تهيه نمايه شيميايي كشور( دفتر آب و خاك : ناظر

٢٢


)سايكم(رهيافت راهبردي مديريت جهاني مواد شيميايي

پيگيري تهيه نمايه شيميايي استان و اقدامات در حال انجام در كميته استاني ، انجام تعهدات مربوط به اداره كل حفاظت محيط زيست و ارائه نتايج پيشرفت كار به دفتر آب و خاك جهت انعكاس به وزارت امور

. خارجه به عنوان مرجع ملي سايكم


نمايه شيميايي استان در راستاي همكاري با اداره كل بهداشت در استان: عنوان


)همكاري با وزارت بهداشت به عنوان مسئول تهيه نمايه شيميايي كشور( دفتر آب و خاك : ناظر

٢٣

قانون الحاق جمهوري اسالمي ايران به كنوانسيون استكهلم

زارت صنايع مي بايست برنامه تجهيز واحد هاي بزرگ براي كنترل و پايش فوران و دي اكسين را به اداره و . كل ارائه نمايد و براساس برنامه نهايي تاييد شده در اين خصوص اقدام نمايد


پيگيري از اداره كل صنعت ،معدن و تجارت تجهيز واحد هاي بزرگ جهت پايش دي اكسين و فوران : عنوان



٢۴

فرم گزارش اوليه حوادث مواد شيميايي در محيط زيست

: ..............شماره....................................... : ................................استان

: حادثهوقوع محل : تاريخ وقوع

: ساعت وقوع

: نوع حادثه

:مقدار : شيميايي و يا موادنام ماده

: شدت سميت ماده شيميايي و كد اطالعات شيميايي

: محل حادثهنوع منطقه

:زيستگاههاي عادي. الف

گاههاي خشكي زيست

زيستگاههاي آبي

:مناطق چهارگانه و شكار ممنوع. ب

پارك ملي

پناهگاه حيات وحش

منطقه حفاظت شده

اثر طبيعي ملي

منطقه شكار ممنوع

:محيطهاي انساني. ج

شهري

روستايي

: كاربري اراضي در محل وقوع حادثه

اراضي كشاورزي

اراضي باير

باغات

جنگل

مراتع

مناطق مسكوني

شوره زار و نمكزار

پهنه آبي

):طبق توضيحات پيوست( طبقه بندي حادثه

3 درجه 2 درجه 1 درجه

خنثي سازي پاك سازي امكان بازيابي

. ندارد دارد مواد ريخت شده، وجود

: شرح مختصر حادثه /علت

٢۵

:تحت اثر منفيزيست محيط

:توصيف اثر زيست محيطي حادثه

: اقدامات انجام شدهخالصه اي از شرح

آيا برنامه مديريت زيست محيطي تدوين شده جهت اقدام در مواقع بروز حادثه وجود داشته و مطابق با آن عمل شده است؟

ت رفع و يا كاهش خسارات وارده بر محيط زيست انجام شده است؟آيا در زمان وقوع حادثه، اقدامات ساماندهي به موقع در جه

سازمانها و ارگانهاي محلي در خصوص نشر غير مجاز آالينده ها صورت گرفته است؟/آيا اطالع رساني مناسب به ادارات

: شرح خير بلي

: امضاء : تلفن : سمت : نام و نام خانوادگي تكميل كننده

: امضاء : تلفن : سمت : ادگي تأييد كنندهنام و نام خانو

٢۶

دستورالعمل اجرايي

مديريت آلودگي خاك

٢٧

فهرست دستورالعملهاي اجرايي واحدهاي توليدي، صنعتي، عمراني، توسط سازمان و خوداظهاريطرح شناسايي منابع آالينده خاك و مناطق آلوده .1

فيايي در سامانه اطالعات جغراخدماتي و زيربنايي و خوداظهاري شده توسط سازمانشناسايي نظارت بر كنترل، كاهش و پاكسازي خاكهاي آلوده در مناطق طرح .2

در سامانه اطالعات جغرافياييواحدهاي توليدي، صنعتي، عمراني، خدماتي و زيربنايي

:مقدمهتاكيد بر حفاظت از منابع پايه خاك كشور دارد جهت تحقق اصل پنجاهم قانون اساسي كشور و قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست كه

دفتر آب و خاك سازمان مطالعات اطلس آلـودگي خـاك و با توجه به عدم وجود اطالعاتي در خصوص منابع آالينده و مناطق آلوده كشور، و اسـتانهاي ات انجـام شـده كشور را به تفكيك استاني آغاز نموده كه به حمد و سپاس الهي هم اكنون در نيمي از سطح كشور اين مطالع

. آورده شده است5مورد مطالعه در دو گروه زير طبقه بندي و نقشه پراكندگي آن در پيوست

ضمن شناسايي مناطق آلوده كشور، نقشه هاي پراكندگي، پيش بيني، ريسك، پايش، پاكـسازي، نفـوذ و ميـزان دسـترس در اين مطالعات .ه اطالعات جغرافيايي وارد شده استپذيري آلودگي خاك تهيه شده و به سامان

استانداردهاي آلودگي منابع خاك، دستورالعمل برآورد هزينه هاي ناشي از آلودگي منـابع ، كشور خاك آلودگي هر چه بهتر مديريت جهت ابع خـاك شاخصهاي كمي و كيفي منابع خاك و نحوه ارزيابي سريع وضعيت زيـست محيطـي و كيفيـت منـ و خاك و جريمه ناشي از آن

د شد و اميد مي رود اين اقدامات بتواند ابزارهاي فني مناسبي جهت انجام امور محولـه بـه ادارات نتدوين شده است كه بزودي ابالغ خواه . باشد كشوركل حفاظت محيط زيست استانها جهت حفاظت خاك

و نظارت آنالين بر آن به همراه ريت آلودگي خاك كشور هدف از تدوين اين دستورالعملها تهيه يك نقشه راه واحد و دستيابي به نقشه مدي .محقق خواهد شد است كه با همكاري ادارات كل حفاظت محيط زيست استانها اين مهم دستيابي به شاخص هاي زير

: 1 شاخص دستورالعمل-1

سطح مناطق آلوده شناسايي شده

كل سطح مناطق آلوده

: 1 شاخص دستورالعمل-2

مناطق آلوده پاكسازي شدهسطح

كل سطح مناطق آلوده

گلـستان ، كرمانـشاه ، قـزوين ، زنجان، خوزستان، خراسان رضـوي ، بوشهر، اصفهان، شرقي آذربايجان :گروه اول همدان و هرمزگان،

خراسـان شـمالي، خراسـان جنـوبي، سـمنان، ،ايالم، تهران، چهارمحال و بختيـاري البرز، ، اردبيل، غربي آذربايجان :گروه دوم . يزد وگيالن، لرستان، مازندران، مركزيكهكيلويه و بويراحمد، كرمان، قم،سيستان و بلوچستان، كردستان، فارس،

٢٨

:1دستورالعمل شماره واحـدهاي توليـدي، توسط سـازمان و خوداظهـاري طرح شناسايي منابع آالينده خاك و مناطق آلوده "دستورالعمل اجرائي

" در سامانه اطالعات جغرافياييصنعتي، عمراني، خدماتي و زيربنايي


شناسايي منابع آالينده خاك و مناطق آلوده در سامانه اطالعات جغرافيايي: عنوان

كليه استانهاي گروه دوم در اولويت بوده و استانهاي گروه اول به منظور مداومت پايش خاك استان با توجه : محل اجرا .به نقشه هاي ريسك آلودگي خاك استان اقدام خواهند نمود


منابع شناسايي با هدف برنامه پنجم توسعه،189 قانون حفاظت و بهسازي محيطزيست و ماده 10 و 6اين دستورالعمل ، به استناد مواد .آالينده خاك و مناطق آلوده در سامانه اطالعات جغرافيايي ، تدوين گرديده است

حفاظت محيط زيست استانهاي مشمول طرح نسبت به انجام و يا نظارت بر اجراي مفاد اين بر اساس اين دستورالعمل ، ادارات كل . دستورالعمل به ترتيب زير اقدام مي نمايند

شناسائي منابع آالينده خاك .11 انساني-1-1

: منابع نقطه اي-1 -1 -1

o الب و پـسماند توليـدي، محـل دفـن موقعيت مكاني، مشخـصات كلـي واحـد، حجـم فاضـ : مراكز صنعتي، توليدي و خدماتي شاملپسماندها يا دورريزي، محلهاي ذخيره، توزيع و پخش فراورده هاي نفتي، صنايع وابسته بـه كـشاورزي، گـرد و غبـار و معرفـي نـوع

آالينده هاي شاخص جهت اندازه گيريo فـن پـسماندها يـا دورريـزي و موقعيت مكاني و مشخصات عمومي، حجم فاضالب و پسماند توليدي، محل د : مراكز جمعيتي شامل

رواناب شهري، گرد و غبار و معرفي نوع آالينده هاي شاخص با توجه به نوع منبع آلودگي جهت اندازه گيري o ساير منابع نقطه اي صنعتي، كشاورزي و....

: منابع غيرنقطه اي-1-1-2

o كشت، نوع آبياري، برآورد نوع و ميزان كـود و سـموم موقعيت مراكز عمده ، وسعت اراضي كشاورزي، الگوي : اراضي كشاورزي شامل .مصرفي، آب برگشتي

طبيعي-1-2

o آلودگيهاي ناشي از سازندهاي زمين شناسي، چشمه ها ي معدني و ژئوترمال و زهاب معادن o خاكهاي با آلودگي طبيعي

٢٩

ي كشاورزي كه با پساب تصفيه نشده زمينها: براي مثال( مناطق داراي آلودگي بسيار باال در اولويت مي باشند -1تبصره

آبياري مي شوند، مناطق نفت خيز، شهركهاي صنعتي، انبارهاي سموم سنواتي، بهره برداري از معادن، سازندهاي زمين ...........).شناسي با غلظت باالي فلزات سنگين و

در قالب جدول معرفي شده و هاي استانHOTSPOT 1 فهرست مناطق فوق الذكر ظرف مدت يكماه به عنوان -2تبصره ي آلودگي آب و خاك منعكس مي گردد و اين دستورالعمل را با اولويت اين مناطق بصورت دفتر بررسبه) 2پيوست ( 1شماره

.مطالعه موردي آغاز خواهند نمود منظور پايش كليه به واحدهاي توليدي، صنعتي، عمراني، خدماتي و زيربنايي جهت انجام خود اظهاريكليه ابالغ به -2

خروجي هاي آالينده بصورت ماهانه و آناليز خاك بصورت فصلي و دريافت اظهارنامه هاي زيست محيطي آنها و ارائه به دفتر آب و خاك

، ابالغ به آنها جهت اي و مداوم پايش لحظه) سيستم(اندازي سامانه واحدهايي كه قابليت و ضرورت نصب و راهشناسايي -3 اعالم واحدها به دفتر آب و خاك ظرف مدت يك ماهاقدام الزم و

. نظارت بر اجراي اين بند تا تحقق كامل آن ادامه يافته و گزارش پيشرفت كار به دفتر آب و خاك ارائه مي گردد-تبصره

. تكميل پرسشنامه سنجش آلودگي-4تا اجراي كامل برنامه ) 3پيوست ( 2شماره دول به تفكيك منابع آالينده در قالب جWordكليه اطالعات اخذ شده، در فايل

آمايش، محيط زيست و استاني كارگروهو تحقق اهداف پيش بيني شده در طرح مذكور ، به صورت ماهيانه تهيه و به . و دفتر بررسي آلودگي آب و خاك منعكس مي گردد توسعه پايدار

.اني و پيوند آن به اطالعات مكGIS ورود كليه داده ها به -5

. وارد مي گرددGIS به GPSكليه اطالعات بدست آمده همراه با محل كليه نقاط برداشت شده با

آمـايش، محـيط كارگروه استاني گزارش داده هاي بدست آمده به همراه توجيهات حقوقي و فني تهيه و جهت جذب اعتبار بـه :تبصره .طرح را به دفتر آب و خاك ابالغ نمايندارائه شده و نتايج حاصله و مشكالت مزيست و توسعه پايدار

نمونه برداري ، اندازه گيري كمي و كيفي-6 ) سانتي متر0-30عمق ( نمونه برداري ازمناطق بكر و غير آلوده به عنوان شاخص -6-1

) مي باشددر مناطقي كه سفره آب زيرزميني باال( سانتي متري 100نمونه برداري از عمق تحت االرض مناطق آلوده در عمق

، تخريب امـوال )سطحي و زيرزميني (مناطق آلوده اي هستند كه ميزان آلودگي ، سرعت گسترش و يا نفوذ آلودگي خاك موجب آلودگي منابع آب - 1

.منطقه گردد) تنوع زيستي(دولتي، عمومي و خصوصي، تهديد سالمت انسان و ساير موجودات زنده

٣٠

تعيين مكانهاي نمونه برداري نفتي، صنعتي و معدني، طبيعي و كشاورزي بر اساس اطالعات موجود ، نتيجه گيري از وضعيت پايـه -2 -6 و مشخصات خاك منطقه ، نقشه ها و اطالعات اطلس آلودگي خاك استانآلودگي، بررسيهاي صحرايي

a. آالينده موجود در منطقه مورد مطالعه اندازه گيري آلودگي شاخص با توجه به منابع b. در ضمن حد تشخيص)Detection limit ( در اندازه گيري پارامترها بايد كوچكتر از حد مجاز استاندارد مربـوط بـه هـر

.پارامتر باشد تاييد رسمي آنها ، واحدهاي صنعتي الزم است از طريق مشاورين ذيصالح و بانمونه برداري و آناليزجهت افزايش صحت و دقت : 1تبصره

. اقدام نمايند پرسشنامهنسبت به تكميل و ارائه

فهرست مشاورين و پيمانكاران ذيصالح از طريق ادارات كل حفاظت محيط زيست شناسائي و پس از بررسي نهائي از طريق : 2تبصره ران بايستي از سوي معاونت برنامه ريزي، مشاورين و پيمانكا كه بديهي است. (سازمان مركزي جهت بهره برداري منتشر خواهد گرديد

). باشندتشخيص صالحيت شدهنظارت راهبردي رياست جمهوري

وارد مي گردد و به GIS به GPS كليه داده هاي بدست آمده از آناليز نمونه هاي خاك همراه با محل كليه نقاط برداشت شده با :3تبصره . اعالم گردد4دفتر آب و خاك مطابق پيوست

داده هاي بدست آمده با مقادير استاندارد خاك مقايسه شده و در صورت باالتر بـودن از آن بـه عنـوان واحـد آلـوده كننـده بـه : 4صره تب .سازمان معرفي مي شود و اقدامات الزم مطابق قوانين مربوطه را انجام خواهد داد

بـا GISزان دسـترس پـذيري آلـودگي خـاك در نقشه هاي پراكندگي، پيش بيني، ريسك، پايش، پاكسازي، نفـوذ و ميـ - 7

استفاده از داده ها و اطالعات وارده شده به سامانه اطالعات جغرافيايي تهيه شده و در ايـن راسـتا از متخصـصين ذيـصالح بـه

. بهره گيري مي شودGIS در سامانه Geostaticمنظور تهيه اين نقشه ها با استفاده از برنامه

و تدوين برنامه اجرايي پيشگيري، كنترل و كاهش آلودگي خاك با استفاده از نقشه هاي توليدي اين طراحي برنامه پايش -8 . دستورالعمل

دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست نسبت به دريافت گزارشات واصله و ايجاد بانك اطالعاتي متناسب اقدام و -9 .عضالت شناسائي شده به عمل مي آوردپيگيري هاي الزم را تا حصول نتايج قطعي و رفع م

. ماه يك بار از طريق دفتر آب و خاك تدوين مي گردد3گزارش تحليلي عملكرد اجراي برنامه در بعد استاني و ملي هر -10

٣١

:2دستورالعمل شماره

و شده توسط سازماني شناساينظارت بر كنترل، كاهش و پاكسازي خاكهاي آلوده در مناطق طرح "دستورالعمل اجرائي " در سامانه اطالعات جغرافياييواحدهاي توليدي، صنعتي، عمراني، خدماتي و زيربنايي خوداظهاري


نظارت بر كنترل، كاهش و پاكسازي خاكهاي آلوده در مناطق شناسايي شده توسط سازمان و خوداظهاري : عنوان در سامانه اطالعات جغرافيايي، خدماتي و زيربناييواحدهاي توليدي، صنعتي، عمراني

ا استانهاي گروه اول در اولويت بوده و ساير استانهاي گروه دوم همزمان با انجام دستورالعمل شناسايي :محل اجرا .مناطق آلوده اين اقدامات را انجام خواهند داد


واحده قانون بودجه ماده 131 بند ، قانون حفاظت و بهسازي محيطزيست 14 و 13، 12، 11، 10 ، 6عمل ، به استناد مواد اين دستورال كنترل، كاهش و پاكسازي خاكهاي ، با هدف نظارت بربر ارزش افزوده قانون ماليات 38 برنامه پنجم توسعه و ماده 192ماده ، 90سال

در سامانه اطالعات بناييواحدهاي توليدي، صنعتي، عمراني، خدماتي و زير و خوداظهاري شده توسط سازمانشناسايي آلوده در مناطق .جغرافيايي ، تدوين گرديده است

بر اساس اين دستورالعمل ، ادارات كل حفاظت محيط زيست استانهاي مشمول طرح نسبت به انجام و يا نظارت بر اجراي مفاد اين . دستورالعمل به ترتيب زير اقدام مي نمايند

و 1اطلس آلودگي خاك، نتايج حاصل از دستورالعمل شماره اخطار به واحدهاي آالينده بر اساس نتايج مطالعات -1 .ظرف مدت معيني نسبت به رفع موجبات آلودگي مبادرت يا از كار و فعاليت خودداري كنندخوداظهاري واحد تا

از سوي 1 بند اقدامدر صورت عدم در صورتيكه در مهلت مقرر ابالغ دستور سازمان مبني بر ممانعت از كار و فعاليت -2 . احد آاليندهو

قانون 11در صورت وجود خطر فوري آلودگي، مراتب سريعاً به رياست محترم سازمان ارائه مي گردد تا تبصره ماده -3 .حفاظت و بهسازي محيط زيست تحقق يابد

قانون 14 و 11در صورت عدم رفع موجبات آلودگي و پاكسازي مناطق آلوده از سوي واحد آالينده مطابق مواد -4 به دادگاههاي عمومي شكايت مي نمايد و نتيجه شاكي يا مدعي خصوصي بهسازي محيط زيست به عنوان حفاظت و

. را به دفتر آب و خاك اعالم مي دارد

٣٢

و به سازمان جهت قرارگيري پرداخت عوارض آاليندگيجهتبه سازمان امور مالياتي كشور آالينده واحدهاياعالم -5 .در فهرست صنايع آالينده كشور

قانون مديريت خدمات ) 5( موضوع ماده از واحدهاي آالينده 90واحده قانون بودجه سال ماده131تعالم بند اس -6هاي اعتبارات الزم براي جلوگيري و جبران آلودگيدر خصوص چگونگي تخصيص و هزينه كردكشوري

.و ارائه گزارش آن حداكثر ظرف مدت يك ماه به دفتر آب و خاكمحيطي از محل منابع خود زيست

و مناطق آلوده و پاكسازي آنها به هر يك از روشهاي شيميايي، زيستي و فيزيكي بر6نظارت بر نحوه هزينه كرد بند -7 ارائه گزارش پيشرفت ماهانه به دفتر آب و خاك

پايش مداوم منطقه آلوده تا رسيدن به حد استاندارد هاي خاك و ارائه اظهارنامه هاي زيست محيطي از سوي : 1تبصره .آلوده كننده ضروري است

و كليه اطالعات بدست آمده همراه با محل كليه نقاط برداشت شده د داده هاي پايش مداوم، خود اظهاري رون-2تبصره . وارد مي گرددGIS به GPSبا

قانون برنامه 192جهت تحقق بند ج ماده توليدي، صنعتي، عمراني، خدماتي و زيربنايي استعالم از واحدهاي آالينده -8 زيست محيطي با ضوابط و استانداردهاي واحد و تطبيق آن صات فني مشخپنجم توسعه به منظور ارتقاء

نظارت بر اجرا تا حصول نتيجه كامل مبني بر حدود مجاز خروجي هاي واحد ادامه يافته و طي اين مدت : 1تبصره .گزارش خوداظهاري و پايش واحد به دفتر آب و خاك اعالم مي گردد

مشمول تا نمايند به سازمان امور مالياتي كشور مي رفع آاليندگي اقدام واحدهايي كه در طي سال نسبت به اعالم -9 .شوندپرداخت عوارض آاليندگي ن

دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست نسبت به دريافت گزارشات واصله و ايجاد بانك اطالعاتي متناسب -10 . ائي شده به عمل مي آورداقدام و پيگيري هاي الزم را تا حصول نتايج قطعي و رفع معضالت شناس

ماه يك بار از طريق دفتر آب و خاك تدوين مي 3گزارش تحليلي عملكرد اجراي برنامه در بعد استاني و ملي هر -11 .گردد

٣٣

1پيوست

.مستندات

):مواد قانوني مرتبط (قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست

قـانون شـكار و صـيد بـراي سـازمان شـكارباني و نظـارت بـر صـيد سازمان عـالوه بـر وظـايف و اختيـاراتي كـه در – 6ماده :مقرر بوده داراي وظايف و اختيارات زير است

ــا حفــظ حقــوق -ج هــر گونــه اقــدام مقتــضي بــه منظــور بهبــود و بهــسازي محــيط زيــست در حــدود قــوانين مملكتــي ب .اشخاص

كارخانجات و كارگاههائي را كه موجبات 10 هاي مذكور در ماده ابط مندرج در آئين نامهسازمان با توجه به مقررات و ضو – 11ماده آلودگي محيط زيست را فراهم مي نمايند مشخص و مراتب را كتباً با ذكر داليل بر حسب مورد به صاحبان يا مسئوالن آنها اخطار مي

در صورتيكه در مهلت مقرر اقدام . ري كنندنمايد كه ظرف مدت معيني نسبت به رفع موجبات آلودگي مبادرت يا از كار و فعاليت خوددادر صورتيكه اشخاص ذينفع نسبت به اخطار يا دستور سازمان .ننمايد به دستور سازمان از كار و فعاليت ممانعت به عمل خواهد آمد

كند و در صورتيكه توانند به دادگاه عمومي محل شكايت نمايند دادگاه فوراً وخارج از نوبت به موضوع رسيدگي مي ند ميمعترض باش .اعتراض را واردتشخيص دهد راي به ابطال اخطار يا رفع ممانعت خواهد داد

رييس سازمان مي تواند در مورد منابع و عواملي كه خطرات فوري در بر داشته باشند بدون اخطار قبلي دستور ممانعت از ادامه -تبصره . كار و فعاليت آنها را بدهد

مكلفند به محض ابالغ دستور سازمان ، كار يا فعاليت ممنوع 11سئوالن كارخانجات و كارگاه هاي موضوع ماده صاحبان يا م- 12ماده در صورت تخلف به . ادامه كار يا فعاليت مزبور منوط به اجازه سازمان يا راي دادگاه صالحيتدار خواهد بود. شده را متوقف و تعطيل نمايند

يك سال و يا پرداخت جزاي نقدي از پنج هزار و يك تا پنجاه هزار ريال ويا به هر دو محكوم حبس جنحه اي از شصت و يك روز تا .خواهند شد

تخلف نمايند بر حسب مورد كه در آيين نامه هاي 10كساني كه از مقررات و ضوابط مذكور در آيين نامه هاي موضوع ماده - 13ماده . ريال تا پنجاه هزار ريال محكوم خواهند شدمزبور تعيين خواهد شد به جزاي نقدي از پانصد

.در مورد جرائم مذكور در اين قانون سازمان حسب مورد شاكي يا مدعي خصوصي شناخته مي شود - 14ماده

90واحده قانون بودجه سال ماده131بند

قانون مديريت خدمات كشوري كه فعاليت آنها موجب آلودگي و تخريب محيط زيست است به ويژه شـركتهاي ) 5(شركتهاي موضوع ماده نفت و گاز مكلفند عالوه بر پرداخت عوارض آاليندگي بـه شـهرداريها و دهياريهـا، اعتبـارات الزم بـراي جلـوگيري و جبـران فعال در امور

ريـزي و نظـارت راهبـردي محيطي را از محل منابع خود و با هماهنگي سازمان حفاظت محيط زيست و معاونت برنامـه هاي زيست آلودگي .جمهور هزينه نمايند رئيس

٣۴

پنجم توسعهبرنامه

: سازمان حفاظت محيط زيست مكلف استـ189ماده

منظور حفظ محيط زيست و با تأكيد بر گروههاي اثرگذار هاي عمومي و دستيابي به توسعه پايدار به الف ـ در راستاي ارتقاي آگاهي نامـه اجرائـي مربـوط را بـا پيـشنهاد مي ايران، آئين دار از ابتداي برنامه پنجم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسال و اولويت

هاي دولتي و صدا و سيماي جمهـوري ربط، رسانه كليه دستگاههاي ذي . وزيران برساند زيست به تصويب هيأت شوراي عالي حفاظت محيط .باشند هاي آموزشي بدون دريافت وجه موضوع اين ماده قانوني مي اسالمي ايران ملزم به اجراي برنامه

اي، ملي و استاني تا پايان سال اول برنامه پنجم ايجاد نمايد تا زمينـه ب ـ نظام اطالعات زيست محيطي كشور را در سطوح منطقه .نمودن اين نظام همكاري نمايند ربط مكلفند در تدوين و اجرائي دستگاههاي ذي. رساني و ارزيابي زيست محيطي فراهم گردد پايش، اطالع

كننده و مخرب محيط زيست كليه واحـدهاي بـزرگ توليـدي، صـنعتي، عمرانـي، خـدماتي و منظور كاهش عوامل آلوده به ـ192هماد :زيربنايي موظفند

سـنجي و هاي بزرگ توليدي، خدماتي و عمرانـي خـود را پـيش از اجـرا و در مرحلـه انجـام مطالعـات امكـان الف ـ طرحها و پروژه .ضوابط مصوب شوراي عالي حفاظت محيط زيست مورد ارزيابي اثرات زيست محيطي قراردهنديابي براساس مكان

.ها الزامي است رعايت نتيجة ارزيابيها توسط مجريان طرحها و پروژه

گيري آلودگي و تخريب زيست محيطي خـود اقـدام و نتيجـه را در چهـارچوب خوداظهـاري بـه برداري و اندازه ب ـ نسبت به نمونه اي و مـداوم را پـايش لحظـه ) سيستم(اندازي سامانه واحدهايي كه قابليت و ضرورت نصب و راه. سازمان حفاظت محيط زيست ارائه نمايند

) 30(متخلفـين مـشمول مـاده . هاي مذكور اقـدام نماينـد )سيستم(اندازي سامانه دارند بايد تا پايان سال سوم برنامه، نسبت به نصب و راه .شوند مي3/2/1374لوگيري از آلودگي هوا مصوب قانون نحوه ج

ج ـ مشخصات فني خود را به نحوي ارتقاء دهند كه با ضوابط و استانداردهاي محيط زيست و كاهش آلودگي و تخريب منـابع پايـه .باالخص منابع طبيعي و آب تطبيق يابد

بر ارزش افزوده قانون ماليات

اين قانون 16ا و دهيارها در رابطه با كاال و خدمات مشمول اين قانون ، عالوه بر نرخ ماليات موضوع ماده نرخ عوارض شهرداريه _ 38ماده .، بشرح زير تعيين مي گردد

%)5/1( اين قانون يك و نيم درصد 16 كليه كاال ها و خدمات مشمول نرخ ماده _الف

%)3( انواع سيگار و محصوالت دخاني سه درصد _ب

%)10( بنزين و سوخت هواپيما ده درصد انواع_ج

%)5( و نفت كوره پنج درصد %) 10( نفت سفيد و نفت گاز ده درصد_د

٣۵

طبق تشخيص . واحدهاي توليدي آالينده محيط زيست كه استانداردها و ضوابط حفاظت از محيط زيست را رعايت نمي نمايند _ 1تبصره همچنـين پااليـشگاههاي نفـت و واحـدهاي ) اسفند ماه هر سال براي اجراء در سال بعدتا پانزدهم(و اعالم سازمان حفاظت محيط زيست

از قيمـت فـروش بـه عنـوان عـوارض %) 1( پتروشيمي عالوه بر ماليات و عوارض متعلق موضوع اين قانون مشمول پرداخـت يـك درصـد .گي موضوع اين ماده قابل تسري نمي باشد اين قانون و تبصره هاي آن به عوارض آاليند17حكم ماده . آاليندگي مي باشند

واحدهايي كه در طي سال نسبت به رفع آاليندگي اقدام نمايند با درخواست واحد مزبور و تاييد سازمان حفاظت محيط زيست از فهرسـت توسـط سـازمان مزبـور بـه در اين صورت واحدهاي ياد شده از اول دوره مالياتي بعد از تـاريخ اعـالم . واحد هاي آالينده خارج مي گردند

.سازمان امور مالياتي كشور مشمول پرداخت عوارض آاليندگي نخواهند شد

واحدهايي كه در طي سال بنا به تشخيص و اعالم سازمان حفاظت محيط زيست به فهرست واحدهاي آالينده محيط زيست اضافه گردنـد .يست مشمول پرداخت عوارض آاليندگي خواهند بوداز اول دوره مالياتي بعد از تاريخ اعالم توسط سازمان محيط ز

عوارض موضوع اين تبصره در داخل حريم شهرها به حساب شهرداري محل استقرار واحد توليدي و در خارج از حريم شـهرها بـه حـساب . واريز مي شود تا بين دهياريهاي همان شهرستان توزيع گردد39 ماده 2تمركز وجوه موضوع تبصره

:2پيوست

نام منطقه HOTSPOT

سطح آلوده باارائه مختصات جغرافيايي

نوع آلودگيمنبع آلودگي

اقدامات انجام شده موانع و مشكالتراهكارها و پيشنهادات

رديف

٣۶

:3پيوست

٣٧

4پيوست

2منابع خاك و آناليزبرداري نمونه

فردي

منابع

منطقه و موقعيت رافيايي محدوده جغ

نمونه برداريطول و عرض (

)جغرافيايي

موقعيت محل

1بردارينمونه برداريتاريخ نمونه

دستگاه و روش آزمايشگاهي مورد

2استفاده

نوع و ميزان آالينده شناسايي

شده

منطقه و موقعيت جغرافيايي گستره آلودگي شناسايي

شده

استانداردهاي مورد استفاده

در RS/GISنحوه استفاده از شناسايي منابع و مناطق آلوده

خاك 1

.......موقعيت محل نمونه برداري نسبت به صنايع، منابع نفتي، محلهاي دفن پسماند، زمينهاي كشاورزي و: 1

د؟نماييآيا دستگاه مورد نياز در اداره كل موجود است ؟ در غير اينصورت جهت آناليز از چه مراكزي استفاده مي: 2

.تكميل شودرديفي از جدول به صورت جداگانه خاك يابراي هر نمونه برداري از منابع آب - 2

٣٨

:5پيوست

. سطح مطالعات اطلس آلودگي خاك رنگي شده است-شكل

ﺖﺴﻳز 1390 ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد ﻦﻳا دﺎﻔﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ هدﻮﻟآ...

Documents