info sfan 19

INFO-SFAN NUMMER 19 OKTOBER 1972

Maandblad voor science-fiction en fantastiek

Informatief orgaan van S F A N, vereniging voor science-fiction en fantastiek.

Lidgeld-abonnement : 250 Fr Steunabonnement : 500 Fr Gezinsabonnement : 350 Fr Losse nummers : 35 Fr

INHOUDSTAFEL Inhoudstafel 1 Het kletspraatje Simon Joukes 2 Eurocon 12-16 juli 1972 Simon Joukes 3 Vrouwen van Iachartis - Frank Visser Robert Smets 12 SF in fanzines in Frankrijk Robert Smets 13 Links en rechts in de SF (bis) Jos Vanderperre 14 Links en rechts in de SF (ter) Simon Joukes 15 Bibliografie Benny J. Suykerbuyk 17 Finish Paul Van Herck 18 SFANCON 4 Daniel De Raeve 29 De groten van adult fantasy : William Morris William Pratt 30 Pleidooi voor een beter begrip van Horror Eddy C. Bertin 32 Vervolg Bibliografie Benny J. Suykerbuyk 34 Cons waar u beslist heen moet Simon Joukes 35 Amstelcon Simon Joukes 35 Uitsluitend voor filmliefhebbers xx 37 The Hugo Awards 1972 Simon Joukes 38 Horror Shop cinema-man 40 Post voor Info-Sfan xx 42 Science Fiction lezen (Future Shock) xx 44 De verbruiker betaald Melanpugos 45 Redactie en verantwoordelijke uitgever : Paul Torfs, Melkmarkt 33 2000 ANTWERPEN. VERSCHIJNT MAANDELIJKS Eindredactie : Simon Joukes

Een kruisje in nevenstaand vakje betekent dat uw lidgeld uitgeput is. Gelieve 250 Fr te storten op PRK 0.10 van het Gemeentekrediet te Brussel t.g.v. Oranjerekening 1751864/8/60 t.n.v. Paul Torfs. Een kruisje kan ook betekenen dat u nog geen lid bent maar het nog steeds kan worden door bovenstaande handeling uit te voeren. Dank u ! Omslag ontwerp en tekening : Herman Ceulemans (vorig nummer pronkte met een kaft van Thys van Ebbenhorst Tengbergen !)

Nu de dagen alweer korter worden, de bladeren van de bomen en de sterren uit de hemel vallen, is het tijd om enkele vrome wensen te uiten. Eerst en vooral natuurlijk, dat Fritz Leiber aan het schrijven moge blijven, wat geen geringe opgave is als de bourbonfles niet uit je gedachten te bannen is. Vervolgens, want we zijn serieus, dat het lang beloofde knalartikel van Gerard Suurmeijer niet lang meer op zich laat wachten. Ten derde, dat iedereen in ons landeke een inspanning zou doen om een streep te zetten onder de vloed van scheldpartijen welke ons toch al zo kleine fandom nu al jaren teistert. Ik waag hierbij een serene oproep om de strijdbijlen te be- graven en om met een schone lei opnieuw te beginnen, vooral in het vooruitzicht van de taken die ons allen zullen wachten met EUROCON 2, waar ons 'prestige' danig aan de tand zal worden gevoeld. Wat dit laatste betreft, hierover leest u meer in dit blad en natuurlijk ook over EUROCON 1 waar een uitgebreid ooggetuigenverslag van wordt geplaatst.Even- wel, hoe interessant dit ook moge zijn, vergeet niet dat de derde algemene ledenvergadering van uw vereniging in januari wordt gehouden en dat uw aanwezig- heid daar gewenst is. Meer nieuw hierover in een volgend nummer. En vooral, vergeet SFANCON 4 niet! De definitieve datum voor deze grootse manifestatie is nu bepaald op 19 en 20 mei 1973 in het Casino van Gent, World's most Gothic Town. Schrijf nu reeds in voor vijftig luttele frankskens bij Paul Torfs. Bij prisma verscheen Zelazny's meesterwerk 'De Heer van het Licht' (Lord of Light)en dit zet er mij toe aan 'rouwmoedig in t'eigen hert te kijken': inder- tijd ben ik in een artikel nogal hard van stapel gegaan tegen Uitgeverij Het Spectrum, voor wat betreft aantal en keuze van hun essefboeken. En ja, precies vanaf dat ogenblik verschijnen er bij Prisma alleen nog uitstekende essefboeken. De verklaring is doodeenvoudig: toen ik het artikel schreef had men bij Prisma net een nieuw team aangetrokken dat de zaken flink zou gaan aanpakken. Mijn (op dat ogenblik gegronde) kritiek kwam dus,onnodig hard aan bij de nieuwe mensen die net de bakens aan het versjouwen waren. Eens te meer een bewijs dat men pen of tong twee keer moet bedwingen alvorens onherroepelijke zaken uit te galmen of neer te pennen. Dit geldt ook voor de anonieme schrijver in een niet nader genoemd blad, die Sfancon 3 op een onbehoorlijke (ik druk me zacht uit) manier te lijf gaat. Kri- tiek mag er zijn, ze is zelfs welkom, zelfs als ze niet aangenaam is om te horen: maar dat het dan met open vizier geschiedde; in een behoorlijke taal en geadresseerd aan de organisatoren van deze convention, die zich dan, als het tenminste mogelijk is, geargumenteerd zullen verdedigen. Naamloze aanvallen schieten bij ons hun doel voorbij: ze gaan rechtstreeks de papiermand in.Neen, dan brengen we wel waardering op voor onze lezer A. Van Hageland die ons vertelde: ...' sorry hoor, er waren goede kanten aan, maar ik vond sfancon 3 maar een saaie boel'. Dergelijke mening komt hard aan, omdat je je hebt ingespannen om een goede convention in te richten; maar zij is eerlijk en er kan zelfkri- tiek uit voortvloeien met een verbetering der zaken in het verschiet. O ja, ik heb weer eens een SF-omnibus van Bruna gekocht (nr.3 dit maal)en ik moet zeggen dat er uitstekende verhalen in voorkomen. Een pluspunt is, dat eindelijk 'Shambleau', een meesterwerk van Catherine Moore, in het Nederlands werd vertaald. Mensen die kunnen genieten van een droomwereld met Medusa en Gorgo als metgezellen, moeten dit verhaal absoluut lezen. Nog bij Bruna, verscheen (ook eindelijk!) 'Ik ben een legende' (I am a Legend) van Matheson. Ook dat boek mag niet op uw boekenrek ontbreken. Voor hen die frans kunnen lezen en belangstel- ling hebben voor de geschiedenis van de Franse Essef: bij Marabout verscheen een boek van Rosny L'Aîné : "La force mystérieuse" en "Les Xipéhuz". Beide, uit historisch standpunt zeer belangrijk. Uw Seven Eyed Octopus Simon JOUKES

Voorspel Zaterdagnamiddag 8 juli, strijk ik met vrouw en kroost neer in Camping San Bartolomeo, vlak op de Italiaans-Joegoslavische grens, op 20 km van Triëst. Triëst blijkt een onmogelijke stad te zijn om per auto doorheen te krassen. Het is er onnoemlijk druk en er hanqt een loodzware hitte, Het 'Stazione Marittima' (gebouw waar de passagiersschepen aanleggen), waarin EUROCON 1 zal worden gehouden, is nog potdicht afgesloten. Overal hangen kleurige Eurocon-affiches. Jet pro- vinciaal toerismekantoor beweert niets af te weten van het Congres (het wordt namelijk met medewerking van de Stad ingericht). Het stadsbureau voor toerisme beweert niets af te weten van het Xde Internationale Science Fiction Film Fes- tival, dat namelijk door de provincie wordt ingericht. Het begint hier goed, dacht ik zo. EN er is hier niemand te zien, zelfs Michel Feron niet, die hier toch al enkele dagen moet zitten... zondag 9 juli

Onverdragelijke hitte. Onweerswolken dreigen. Met veel moeite kan ik mezelf toegang verlenen tot het Perscentrum, waar een Italiaans heerschap mij probeert af te bekken, wat natuurlijk niet lukt. Ik trek me van zijn gebrul niets aan en be-kijk de aan de wand opgehangen Essef-akwarel1en en -tekeningen. Waardeloze pseudosurre- alistische prullen. Hotels afgelopen op zoek naar fans. Hartley Patterson is aangekomen maar ik krijg hem niet te pakken. Niemand in hotel Milano. In hotel Corso: Michel Liesnard. De arme jongen is per vliegtuig gekomen. Wist niet dat het vlieqveld 45 km van de stad af ligt en is argeloos in een taxi gestapt met de kreet: 'Hotel Corso'. Resultaat: een flinke aderlating in zijn portemonnee. 's Avonds prachtige Amerikaanse esseffilm gezien: SILENT RUNNING van Douglas Turnbull (de vent van de speciale effecten in 2001). Waarom spreekt onze Cine- ma-medewerker niet over die films in plaats van over tweederangs-horrorfilms waar praktisch niemand belang in stelt? Ook een feeërieke Tsjechische fantasy- film gezien: 'Het heksje op het dak'. De rest was onder de maat. maandag 10 juli

Op de promenadekaai (die hebben ze ook in Triëst)ontstaat een heus gevecht tussen twee Italiaanse dames. Wanneer Carabinieri er uiteindelijk in slagen de twee fu- ries te scheiden, blijkt dat nummer 1 niet kon verdragen dat nummer 2 haar ijsje in het mooie water had gegooid. Het is dan ook verschrikkelijk warme! 'Are you a science fiction fan' klinkt het uit een Amerikaanse slaapwagen vol hippies? Le- vendig gesprek over Harlan Ellison. Krijg een essefpocket ten geschenke. Lies- nard is kwaad. Ik ook. Waar zijn al die Belgen? Claude Dumont zit al een paar dagen op een camping maar zakt niet naar de stad af. John Brunner overdrijft: hij wil niet zoals iedereen beneden zitten in de bioskoop. Hij gaat prinsheer- lijk met zijn beide vrouwen (van wie één een pikzwarte Jamaïcaanse is)op het balkon plaatsnemen. Enkele Zwitsers (klaarblijkelijk de vier enige fans die Zwitserland rijk is) doen ijselijk serieus en rekenen alles tot op de centiem uit. Vlak voor de zee ploft een oude Morris uit elkaar. Uit de wrakstukken krui- pen Arthur Cruttenden, Fred Hemmings, Dave Rowe en Alan-ik-weet-niet-meer-hoe. Nice sport, wasn't it? Ik beaam dat. Ze beginnen stante pede met een spelletje mahjong. Dave Kyle van First Fandom amuseert zich kostelijk. Ik niet. We zien een allerliefst Canadees animatiefilmpje: 'Pollution', een zeer goede Hongaarse korte film over een alien die verplicht wordt naar de Aarde te vertrekken en daarbij in de Terraanse paperasserij verstrikt raakt (gelukkig was er een franse tekst bij)

en een bijzonder slechte, in prachtige kleuren verfilmde Italiaans/Belgische monsterfilm: 'La plus longue nuit du diable'. Geeuwen! Jan Geysen kan het ook niet waarderen. Ik begrijp hem. Gelukkig is het eten lekker en zijn de restau- rants nog betaalbaar. Eindelijk stuit ik op Michel Feron: hij loopt met een afwezige blik rond in het Stazione Marittima waar Gian Paolo Cossato en Gianluigi Missiaja nog druk doen- de zijn de doeken voor de tentoonstelling op te hangen. Een puinhoop als je het mij vraagt. Uiteraard steken we een handje toe. Morgen verder. dinsdag 11 juli

Het stormweer is uiteindelijk gisteravond losgebarsten. Geen oog dichtgedaan in de tent. Een paar keer er uit om te redden wat er te redden valt. 's Morgens vroeg om 8 uur op weg om nog te helpen in de tentoonstellingshal. Om vijf over acht is het gebeurd: Bora blaast 70 km per uur, het regent bij bakken, olie op de weg: wagen slipt en slaat te pletter tegen zeewering. Sta er wezenloos met twee gebroken ribben bij. Het kan natuurlijk niet. En toch. Kan uiteraard niet naar de bioskoop waar de festivalfilms worden vertoond. Derhalve kort Frans verslag door ons aller Michel Liesnard: Bon, il vous faut savoir, tout d'abord, que le 'Festival du Film de Science- Fiction' de Trieste, ce n'est pas exactement ce que le fan moyen s'imagine du fond de sa chaumière ou de l'oubliette de son castel. Bien sûr, nous n'en sommes encore qu'au troisième jour mais, quand même, ce n'est pas une raison pour se contenter, pendant les dits trois jours, de projeter - non, de faire projeter - des films (potables au demeurant) dans une salIe qui, si elle possède l'air con- ditionné, n'en est pas moins décrépie et aux trois quarts vide (quand ce n'est pas aux 4/5 parce que Monsieur Brunner monopolise le balcon pour lui et sa pe- tite famille). A part ça, au programme, du bon, du brute, du truand, du bîte et du chef-d'oeuvre. Les films belges d'abord: XB-70 de Raoul Servais. Michel Feron m'a dit que ce n'était pas mal. Moi, j'ai vu ça le soir, au Castello San Giusto, avec le son original non coupé et mélangé à une traduction simultanée italienne et borbo- rygmante qui fait que tout ce que j'ai compris, c'est qu'on bombardait un "Né- bélux" avec un gaz vert d'eau glauque et que tous les braves habitants de nos buildings prolifiques, voyaient des ailes leur pousser jusqu'au prochain au- tomne (saison de la chute des plumes, comme chacun sait). Le deuxième truc, adapté d'un roman de Kurt Steiner (dialogues d'André Ruel- lan, eh oui!)s'appelait: "Au seuil du vide". Donc, une brave jeune fille, aban- donnée par un vilain (et beau) diplomate, se retrouve seulette et esseulée à Paris. Une brave (mais méchante) vieille (très) dame, lui offre une chambrette pour un prix dérisoire: 200 FF par trimestre plus (mais ça, elle ne le sait pas, l'agnelle...)un petit échange de corps via une chambre noire avec spots et sans petit oiseau. Un film correct, dans la lignée des "Fleuve Noir", non coupé de crus algériens et, sans aucun doute, un budget énorme pour des maquillages bleus- rouges-verts-jaunes et des perruques à faire pálir d'envie toutes les poudres ariel du petit monde d'Eddy Merckx. Ensuite, un autre truc, au montage peut-être réalisé par un dyspeptique au ta- lent moyen et ralenti - et j'te donne trois minutes sur l'île des aeromégales - et j'te donne deux minutes dans les labos de "Doomwatch" - et maintenant, Mes- dames et Messieurs, trente secondes de bidons d'hormones qui pètent et bullent à qui mieux-mieux au fond de l'Atlantique - polluant la mer et le poisson, et - hoquet cyclique - aeromégalisant les braves insulaires. Rassurez-vous! Grâce à son flair et à la maîtresse d'école, le brave docteur sauvera tout (je n'ose écrire: "beau") monde et en pourra lire "The End" en allant bouffer sa pizza. Fin du premier jour... Ik weet niet hoe ik dan toch in Triëst ben geraakt. Shock waarschijnlijk. Ontmoet John Brunner en familie. Gesprek duurt uren waarbij ik steeds door een medelij- dende Mevr. Brunner wordt gelaafd. Door de alcoholnevels heen, merk ik nog dat Van Avermaete van de TV aan het gesprek begint deel te nemen. Hij heeft een plan. Dear Old John (ik moet wel ver heen zijn geweest)bedankt me met tranen in

de ogen voor het goeie idee dat ik hem aan de hand zou hebben gedaan voor zijn nieuwe roman. Weet het begot niet meer. Fidele vent. Triëst wankelt. Wijn is eigenlijk best te drinken, mits wat oefening. Henry-Luc Planchat van de fanzine "L'Aube Enclavée" voert me bezorgd mee naar de camping. Zonnebaden is er niet bij. Brulkikkers maken de nachtelijke stilte (nou ja) onveilig! woensdag 12 juli

Ik kan niet staan, niet liggen, niet bukken, niet zitten, niet ademen, niet hoesten en vooral niet lachen. 't Doet verrekte pijn overal in mijn botten. Met André Le- borgne, Pierre en Tania Vandenberghe naar Eurocon. Ook Coune en Bernard zijn nu aangekomen. Strinati filmt. Cronimus maakt foto's die je nooit te zien krijgt. Yves Frémion, Jean-Pierre Andrevon en Patrice Duvic hebben altijd gelijk als ze iets bespreken. Die Fransen kunnen het altijd goed zeggen. Monique Mynard is een aardig mens al bestudeert ze ons als wilde dieren. Sezar Erkin Ergin voelt met me mee. Had je dat nou verwacht van die brave Turken? Gerd Hallenberger daarentegen is benieuwd wat het gaat kosten. Ik ook, stel je voor; tot overmaat van ramp komt Manuel van Loggem me verklaren dat de wereld naar zijn ondergang toeholt. Ik beaam dat volkomen. Annemarie en Leo Kindt troosten me. Lieve mensen. Ze zijn er opeens allemaal. Waar we al die dagen op hebben gewacht: de fans, uit alle delen van de wereld. Ik kan ze niet alle vierhonderd opnoemen maar ze zijn er en dus kan de convention van start gaan. Congreszaal zit stampende vol. Even is er nog verwarring wanneer mijn kinderen tijdens de openingsplechtigheid beslist naar de w.c. moeten. Gelukkig trekt Eregast John Brunner zo fel van leer tegen bepaalde Duitse uitgevers, dat niemand zich gestoord voelt. Ben echt niet lekker. Iedereen wil me per fors naar het ziekenhuis sturen. Daar komt niets van in huis. Gelukkig worden er een heleboel (flauwe) grapjes gemaakt op DinitroDoLueen, wat het leven enigszins verdragelijk maakt. Dantesk DeLirium! Tijdens de pauze blik geworpen op een vrij uitgebreide postzegelverzameling met de ruimtevaart als thema. Wel interessant, zoals die brieven van Oberth, maar eigenlijk geen science-fiction. Ian Finder begint enthousiast over Tolkien maar hem wordt het gras voor de voeten weggemaaid door Andrea Zanzotto die het heel geleerd heeft over "Bepaalde achtergronden en implicaties van de SF". Nou, voor mij hoeft het niet. Laatste sprekerd is Daniël Walther over "Nieuwe Vormen in de SF". Eigenlijk een pleidooi voor moderne, geëngageerde space opera. Fijne Kerel die Daniel Walther. En wat hij schrijft mag er zijn. Zullen hem op Sfan- con 4 te zien krijgen. 's Avonds "vriendschapspartij" op het Castello San Giusto, met een heus poporkest en enorm veel sfeer. Drank en eten in overvloed. Zo bevor- der je internationale vriendschap tussen fans. Weet niet hoe ik in mijn tent gesukkeld ben. donderdag 13 juli

Mij een raadsel hoe ik me uit mijn slaapzak heb kunnen wurmen. Voor het eerst heel wat mensen in de bioskoop om 10 uur. Na een heel leuk Canadees kleuren-animatiefilmpje - Evolution - wat de zaal telkens in schaterlachen deed uitbarsten ( humo- ristische benadering van de evolutie van de mens), een in zijn genre beslist slechte Japanse monsterfilm: "Goke, de vampier uit de ruimte": alle cliché's uit het genre werden hier verenigd, tot grote ergernis en gejoel van het publiek. Het ergste kwam echter nog: de would be intellectuele, astrologische sf-film van Pierre Kast: "Les soleils de l'Ile de Pâques". Prachtige fotografie, maar wat een vervelende, langdradige en pedante film. Jammer van dit ge-ouwehoer, dat onbegrijpelijkerwijze door de Fransen in de zaal werd toegejuicht. Chauvinisme waarschijnlijk. Daarna een zeer leuke Poolse film van Andrezj Wazjda en Stanislaw Lem over een autorenner die na elk auto-ongeluk met een orgaantransplantatie wordt begiftigd en hierdoor stilaan steeds meer kenmerken gaat vertonen van de overleden mensen van wie hij de bewuste organen ontving. Jammer genoeg was de film Pools gesproken zodat we de iro- nie slechts zeer benaderend hebben kunnen vatten. Michel Liesnard is weer kwaad. Omdat Claude Dumont niet op de Con aanwezig is. Uit- eindelijk komt hij toch opdagen en wordt de eerste fanzine getikt en gedrukt: Tra- montana. Voor de liefhebbers zijn er thans nog enkele exemplaren op aanvraag ver-

krijgbaar bij Claude Dumont, Boîte Postale 29, Namur 2.Langdurig bezoek gebracht aan de schilderijententoonstelling: er hangen zo ongeveer 200 doeken: het beste en het slechtste door elkaar. Veel surrealisitisch en fantastisch werk. Opvallend weinig echte Science Fiction. De doeken van Beguin hangen een beetje verloren. Nog heel wat doeken werden niet opgehangen, maar staan kris kras door elkaar opgeslagen in een schoonmaakkamertje: hoe is dat in vredesnaam mogelijk? De Franse Eregast Kurt Steiner (André Ruellan)gaf een zeer opmerkelijke lezing over de "therapeutische rol van de griezel in de bioskoop": een haarscherpe ana- lyse waaraan onze vriend Bertin zeker veel plezier zou hebben beleefd.Zwaarder werk kwam op de proppen met de Italiaanse eregast Dr Roberto Vacca die sprak over "Inventiviteit, Literaire technieken en plaatsing in de tijd". Bijzonder goed, maar ik vrees dat we niet alles hebben begrepen, zo moeilijk was het. Sandro Sandrelli had het daarna over het voorkomen van SF in de dagbladpers: in Italië is het op dat punt niet beter gesteld dan bij ons, dat heb ik er wel van onthouden. Toen Lajos Matos (Hongarije)zijn spreekbeurt over "Psychologie en de effecten van esseffilms" begon, ben ik gillend weggelopen: dat was werkelijk teveel voor een mens! Gelukkig kwam daarna onze vriendelijke Gerd Hallenberger (Duitsland) aan de beurt met "Essef in de huidige popmuziek": erg goed, al klonk de muziek verschrikkelijk hard. 's Avonds een receptie, door de Stad aangeboden, in het museum ven Triëst: na tien minuten was het buffet reeds leeggestolen. Kortom, een succes. Op de banken van het museum, samen met enkele Franse fans, een "mondelinge" fanzine gemaakt: een of andere onmogelijke space opera. Juist, lazarus waren we wel! En Dr. Charlotte Franke is een erg lieve vrouw, schijnt het. En Dieter Stein- seifer probeert zijn fanzines te v e r k o p e n . En het bier is hier ook best. Vrijdag 14 juli

Ik begrijp Michel Liesnard niet: vandaag is hij weer kwaad. Hij dacht het grote postkantoor binnen te stappen en dat bleek dan een "speciale" Sauna te zijn! Coune is al dagenlang niet meer te zien. Kwatongen beweren dat hij alle vampie- renfilms afloopt, tot een honderd kilometer in het ronde. Claude Dumont vindt het moeilijk om naar de Convention te komen: ik ben hier tenslotte op vakantie, zegt hij. Wat moet ik dan zeggen, verdomme, met mijn kapotte lijf! Ja, die films vandaag: een Italiaans/Roemeens gevalletje: "Ritorno nel futuro", flauw als je het mij vraagt, een Russische kinderfilm (een toveruil projecteert een jongetje achtereenvolgens in verschillende perioden van de geschiedenis)waarin de 'goeden' nog echt goed zijn en de 'slechten' werkelijk slecht: Schag s Krushi. Maar ik versta geen Russisch. Maar de Roden wonnen het van de witten, dat heb ik wel gezien! En daarna, een heerlijke Amerikaanse griezel: 'Beware the Blob': alle mogelijke gemeenplaatsen uit alle vroegere 'blob'- en 'bodysnatchers'-films waarin hierin verenigd. De zaal gierde dan ook van het lachen, maar niet om de kwaliteit van het produkt. Wijzer dan de vorige dagen heb ik vandaag slechts één lezing bijgewoond: "SF en de evolutie van de maatschappij" door Jean-Pierre Andrevon (Frankrijk). Uitste- kenden, politiek georienteerde visie. Veel genoegen aan beleefd. Andere sprekers hadden het over "Poëzie en SF" (Darko Suvin- Joegoslavië), "Aspecten van tijd- reizen in de SF" (Péter Kuczka - Hongarije), "Elektronische kunst en SF" (Andres Rajnai - Hongarije), en "SF als cultuurverschijnsel" door Carlo Frabetti -Spanje). Allemaal prachtig hoor, maar het is niet te doen om daar de hele namiddag naar zitten te luisteren. Je wordt er hoorndul van. Dan maar liever een biertje in de bar en praten met oude en nieuwe kennissen. 's Avonds persten zich een dertigtal mensen in een kleine casinozaal voor de officiële stichting van Belgian Dippv Game Associetion. Nooit gezien: de pauselijke vloot viel Sebastopol aan terwijl de Russische vloot in het Kanaal rondkuierde. Een enorm succes, die Eerste European Diplomacy Games Convention. Gelukkig heeft Jean-Pierre Andrevon zich hierna over mij ontfermd anders was ik nu nog niet thuis.

Zaterdag 15 juli

Begin me stilletjes aan wat normaler te gaan voelen. Ik zou graag in contact komen met Essefschrijvers, maar die stuurden blijkbaar hun kat. De films waren niet om over naar huis te schrijven : "Le rouge, le rouge, et le rouge", is een archi-slechte, hoewel Belgische film van Jean- Jacques Andrien. "Putovanje" (de reis) uit Joegoslavië kon wel doen glimlachen en "Flight" (van Robert Dalzell - VSA) kon ermee door. De dieperik werd ingegaan met "The Brotherhood of Satan" van Bernard Mc- Eveety : slecht, slecht en nog eens slecht. Al met al een zeer teleurstellend Essef-filmfestival. Eigenlijk slechts 2 goede esseffilms, 3 goede fantasyfilms, en al de rest : knudde. Ik vroeg me af of het echt niet mogelijk is een tiental goede esseffilms op een dergelijk festival te krijgen. De organisator vertelde me dat de producers niet geïnteresseerd zijn en dat je moeilijk kunt preselec- teren uit politieke overwegingen, aangezien Triëst als het ware een band moet vormen tussen Oost en West. Mij goed hoor, maar om dan aan ieder participerend landje een of andere prijs toe te kennen, lijkt me flauwe kul. Die prijsuitreiking geschiedde in het stadhuis van Triëst, heel plechtig en zo, en onze nationale Guido Henderickx kon er ook een- tje wegkapen met "Het Laatste Oordeel". Nu, dat was in ieder geval te verdedigen, zoals ook "Silent Running", de enige échte goeie esseffilm die vertoond werd. Maar die andere prijzen : ik noem ze niet eens op, zo hoog schat ik ze ! Trouwens, onze Vlaamse TV heeft er genoegzaam aandacht aan besteed. Het betere werk kwam 's middags met Peter Nicholl's lezing over "SF and Mainstream" : de moeite waard, zeer helder. Daarna een bijzonder interessante diavoorstelling door Forry J. Ackerman : die man heeft tenminste wat te vertellen en te laten zien. O ja, zijn eerste film over "60 jaar SF in de bioscoop" is een monument en werd hevig geapplaudi-seerd in de loop van de morgen. Voor twee andere lezingen heb ik het weer laten afweten : "Het wonder in onszelf, betrekkingen tussen futurologie en essef" (Zelimir Koscevic - Joegoslavië) en "SF en werkelijkheid" door Sandor Horvath (Hongarije). Ik vind het prachtig dat mensen uit het OOsten op Conventions komen, maar als ze het spreekgestoelte monopo- liseren om ons te vertellen wat essef is, dan geef ik er de brui aan. Erg slecht van me, nietwaar ? De lezing van Vittorio Alessandrelli (Italië) over "Essefstrips : spiegel van onze moraal en onze maatschap- pi" was weer indrukwekkend belezen en goed. Ik wilde dat ik die lezingen ln Info-Sfan kon laten afdrukken, maar ja ... Zondag 16 juli

De Laatste Dag : zo voel ik me en de meesten met mij. Gerd Hallenber- ger vergast ons op Essef-popmuziek, waarna de algemene ledenvergadering plaatsvindt. De Fransen komen de een na de ander op het podium om deze Con te bekritiseren en af te kraken (zelf zijn ze er nog nooit in geslaagd een degelijk Congres in te richten en ze zijn trouwens nooit kandidaat : het wordt dan wel gemakkelijk). Toch blijkt er een consen- sus te bestaan over het te grote aantal lezingen en over het feit dat er meer debatten en forumgesprkken moeten worden gehouden. De simul- taanvertaling werd ook bekritiseerd maar die had tenminste de verdien- ste dat ze er was. De bar werd door de meesten te klein gevonden (daar kan ik inkomen !) en de Engelsen wilden liefst dat alles zich in één hotel zou afspelen. Maar dat zie ik met onze Europese budgetten nog niet zo gebeuren. Hulde moet in ieder geval gebracht worden aan Gian Paolo Cossato en Gianluigi Missiaja die zich werkelijk kapot hebben ge- werkt om alles zo goed mogelijk te organiseren. Natuurlijk was alles niet perfect, maar de Belgische aanwezigen zijn hier wijselijk niet op ingegaan aangezien Brussel werd gekozen voor Eurocon 2. En wat zal men ons eind 1974 misschien allemaal aanwrijven ?

Terwijl Jan Geysen een interview met me afnam, kon ik niet aanwezig zijn bij de enige lezing waar ik werkelijk interesse voor had : over Tolkien. Het was klaarblijkelijk één van de beste, maar dat is dan ook alles wat ik er van weet. Na de middag stelden wij tot onze grote verbazing vast dat de Conven- tion Hall gesloten was : de Cristoforo Colombo, een Italiaans passa- giersschip, was een dag te vroeg komen opdagen en hiervoor moesten in allerijl heel wat zalen worden ontruimd. Uiteindelijk konden de laatste lezingen toch nog worden gegeven :"problemen in verband met fantastische kunst" door Otto Mezei (Hongarije), "Nieuwe ontwikkelingen in de Italiaanse SF" door Aurelio Prete en "SF in Roemenië" door Ion Hoba- na, die er veel voor voelt om Eurocon 3 in 1975 in zijn land in te richten. Wel ver natuurlijk. De laatste (eindelijk !) lezing was gewoon schitterend : toastmaster Dr. Gustavo Gasparini sprak over "Yoga en Essef". Een heerlijke lezing, ongekende horizonten werden erdoor ge- opend. De veiling die toen volgde was een echte aanfluiting : er was niets te koop, zogenaamd omdat de boeken en de affiches niet vertold konden worden. Dat was een misser van formaat. 's Avonds werd dan het slotbanket gehouden, waar een kwade Liesnard in smoking verscheen. Het eten was voor één keer te vreten en verder werd ieder land bedacht met de nodige plakken en roomijsboerentorens (lees : Europa Awards). Een zieli- ge vertoning, een aanfluiting, een dijenkletser, kies maar uit. Neen, dan zullen we in Brussel toch proberen om selectiever te werk te gaan. Maar de problemen van de verschillende talen blijven bestaan en ik zie er geen oplossing voor. Misschien zouden we die prijs maar gewoon moeten afschaffen omdat ze ten enenmale onmogelijk is. Dronken als we waren, werd nog tot vroeg in de morgen gediscussieerd met Kurt Steiner, Daniel Walther, Monique Mynard en Patrice Duvic. Pierre Vandenberghe viel uiteraard in slaap. En ik weet niet meer hoe ik thuis gekomen ben. Een geslaagde Con, maar in Brussel zal 't beter zijn ... hoop ik. EUROCON in cijfertaal

750 ingeschreven leden, 372 werkelijk aanwezige leden uit 20 landen : een echte internationale Convention.

EUROPA SF SPECIAL PRIZE

Roman België "Sam" Paul van Herck Gr.-Britt. "All judgement fled" James White Frankrijk "Ortog et les ténèbres" Kurt Steiner Holland "De naakten en de speyers" Jakob Carossa Hongarije "A Feledat" Peter Zsoldos Italië "Autocrisi" Pierfrancesco Prosperi Roemenië "Va cauta untaur" Sergiu Farcasan Spanje "Amor en una isla verde" Gabriel Bermudez Zweden "Detta är Verkligheten" Bertil Martensson

Kort verhaal België "De 8-jaarlijkse god" Eddie C. Bertin Frankrijk "L'assasinat de l'oiseau blue" Daniel Wal- Gr.-Britt. "Lucifer E.C. Tubb /ther Holland "Egeïsche Zee Carl Lans Italië "Dove muora l'astragalo" Livio Horrakh Hongarije "Sempiternin" Lajos Mesterhazi Roemenië "Altarul Zeilor stohastici" Adrian Rogoz Zweden "Spranget" Carl Johan Holzhausen

Dramatische Denemarken "Man den, der tankte ting" (film) voorstelling Gr.-Britt. "UFO (serial) : hoe is het godsnaam mo- Zweden "Deadline" (film) /gelijk! Holland "De kleine mannetjes van Mars (radiohoorspel)

Italië "La ragazza di Latte" (film) Essay of bio- Hongarije "A fantàzia Irodalma" Làzlo Urbàn bibliografisch Italië "Il senso del futuro" Carlo Pagetti werk Nederland "100 jaar SF in Nederland" Dick Scheepstra Spanje ex- "La SF : contramitologia del Siglo XX" aequo Carlo Frabetti "Ray Bradbury - Humanista del Futuro" José Luis Garci Zweden "SF articles in "Sydsvenska Dagbladet" Sven Christer Swahn Roemenië "Vîrsta de Aur a Anticipatiei Românesti" Ion Hobana Dit waren dus de nationale selecties waarop trouwens enorm veel kritiek werd uitgebracht, vooral over de manier waarop die keuzen tot stand kwamen. Om ons te beperken tot België, blijkt dat de keuze door stemming geschiedde, d.w.z. dat er keuzelijsten werden opgesteld door nationale agenten, welke lijsten dan naar de fans werden gestuurd om te worden ingevuld en teruggezonden. In principe is dit een voortreffe- lijk middel, voor zover er voldoende "respons" komt. Voor België blijken slechts een 15 mensen (tien meer of minder komt er niet op aan) een stem te hebben uitgebracht op sommige voorgestelde categorieën. Je krijgt dan natuurlijk wel een zeer vertekend beeld, waarbij verkiezing door groepsstemming niet uitgesloten is. In andere landen had men ook met dit probleem af te rekenen : daar werd de keuze dan maar vaak ver- richt door de nationale agent en sommige vriendjes. Dat is ook geen oplossing. Het lijkt me dan ook voor Eurocon 2 te Brussel beter, als er getrapt tot een uitslag wordt gekomen: in een eerste faze zou een nationaal samengestelde, uitgebreide jury (bestaande uit auteurs) uitgevers en fans onder voorzitterschap van de nationale agent) een beperkte keuzelijst opstellen, welke dan later door alle fans kan worden goedgekeurd of afgewezen, voor zover een redelijk aantal mensen (bijv. 100) zijn stem laat gelden. Want zoals het nu gegaan is - en wat daar ook de oorzaken van mogen zijn - betekent Europa Special Prize helemaal niets ... Deze overwegingen worden niet ingegeven door het feit dat INFO-SFAN niet werd voorgedragen in de categorie "fanzines" : dat ons blad niet in aanmerking kwam was doodeenvoudig te wijten aan het feit dat het bestuur van SFAN eenparig niet voor ons blad heeft gestemd omdat het - m.i. terecht - zoiets niet zindelijk vindt. Aangezien anderen dit wel deden, ..... vul maar zelf in. EUROPA SF AWARDS

Uit de hiernavolgende nationale selecties werden dan door stemming van de op Eurocon 1 aanwezige fans, de Europese SF Awards toegekend in de categorieën : artiesten, niet gespecialiseerd vaktijdschrift, fanzines, comic strips, vaktijdschrift :

Comic strips

België "Yoko" R. Leloup Frankrijk "Loane Sloane" Philippe Druillet Italië "Valentina" Guido Crepax Nederland "Arman en Ilva" The Tjong King Spanje "Haxtur" Victor de la Fuente Zweden "Blixt Gordon" Lars Olsson

Fanzines

België "Kosmos" Frankrijk "Nyarlathotep"

Gr.-Britt. "Speculation" Hongarije "SF Tàjékoztato" Italië "Notiziario CCSF" Nederland "Holland-SF" Oostenrijk "Quarber Merkur" Roemenië "Solaris" Spanje "Fundacion" Turkije "Antares" Zweden "SF Forum"

Vaktijdschrift

Italië "Galassia" Spanje "Nueva DiDlension"

Niet gespecialiseerd vaktijdschrift

België "Ciso : SF & Comics" Frankrijk "Le Magazine Littéraire : La Science-Fiction" Italië "Fenarete : Fantascienza e Futuribile" Nederland "Stripschrift : SF & Comics" Roemenië "Viata Româneascâ: Littérature & Art Fantastique" Spanje "Yorick : Teatro y Ciencia-Ficcion"

Artiesten

Frankrijk Jean-François Jamoul Gr.-Britt. Arthur Thomson (Atom) Hongarije Andràs Miklos Sàros Italië Karel Thole Nederland N. Van Welzenes Roemenië Nicolae Saftoiu Spanje Enrique Torres (Enrich) Zweden Sven O. Gripsborn

Het volgende stemresultaat kwam uit de bus : - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Artiest : Karel Thole (illustrator van "Urania" Italië) Comic strip : Philippe Druillet (tekenaar van "Loane Sloane", Frankrijk) Fanzine : "Speculation" (Groot-Brittannië) Niet gespec. vaktijdschrift : "Fenarete" (Italië) Gespecialiseerd vaktijdschrift : "Nueva Dimension" (Spanje) In de categorie "bio-bibliografisch tenslotte, kreeg Ion Hobana uit Roemenië nog een Europa Award.

Dat waren inderdaad heel wat plakken en trofeeën: niet minder dan 61 !!! BESLUITEN

Als eerste werkelijk Europese Congres (niettegenstaande het gekrijs van sommige die de eerste Eurocon willen doen teruggaan op Zurich 1959) was Triëst bepaald een geslaagd experiment : er waren heel wat interessante mensen, al stelde het aantal aanwezige auteurs, vooral Engelstaligen zeer teleur (Brian Aldiss bijvoorbeeld, kwam pas tijdens het slotbanket opduiken !), de schilderijententoonstelling stond op een zeer hoog kwa- litatief niveau, al werd er dan weinig echte essef vertoond, de lezingen waren over het algemeen op een degelijk peil, al hadden wij persoonlijk meer debatten en discussies gewenst, en de parties tenslotte, waren werkelijk zeer goed. De enige serieuze kritiek die ik dan ook heb, betreft de hierboven uit- eengezette bezwaren in verband met de Europa Awards (maar daar kunnen de Italiaanse organisatoren niet veel aan doen) en het feit dat deze Con naar mijn mening te weinig "fannish" was en daartoe ook geen gelegenheid bood : geen tentoonstelling van fanzines, geen verkoop van boeken,

te kleine lounge, te weinig room-metings en een minder geslaagde veiling. Al met al ben ik toch zeer blij het gebeuren te hebben kunnen meemaken, in weerwil van de persoonlijke moeilijkheden die ik er heb ondervonden. Een laatste hartekreet : het was bijzonder jammer dat ik daar als enig SFAN-lid aanwezig was. Hoe kon ik degelijk propaganda maken voor onze sterke vereniging, terwijl niemand zich de moeite had getroost om de reis te maken ? Ik weet wel dat velen geldige excuses kunnen aanvoeren maar tenslotte : alle lezers waren lang van tevoren op de hoogte en konden daarenboven een zeer goedkope reis maken. Niemand heeft er gebruik van gemaakt. Het zij zo !!! Maar alstublieft, hou nu rekening met EUROCON 2 in Brussel, augustus 1974. Maar dan zit u waarschijnlijk in Triëst ?

••• VAN OVER DE GRENS •••

••• OVER EEN PAAR MAANDEN WORDT ER DOOR DE GEMEENTE ROTTERDAM EEN

ENORME SF TENTOONSTELLING/MANIFESTATIE GEHOUDEN. DEZE MANIFESTATIE

WORDT MISSCHIEN ZELFS ZO GROOT DAT ER POPGROEPEN DIE ZICH MET DE SF

BEZIGHOUDEN ZULLEN WORDEN GEKONTRAKTEERD (TYRRANNOSAURUS REX,

JEFFERSON AIR PLANE OF DAVID BOWIE). IN IEDER GEVAL IS ER EEN

REDELIJKE KANS DAT IK ER KAN EXPOSEREN. IK BEN OP HET OGENBLIK

BEZIG AAN EEN IMMENSE SERIE VAN VIJFENTWINTIG SCHILDERIJEN EN

TEKENINGEN, DIE EEN SOORT TIJDLIJN ZULLEN VORMEN VAN DE EERSTE

STERRENSCHEPEN TOT HET DOVEN VAN DE ZON •••

••• NOG IETS, HOEWEL DAT NOG ALLEEN MAAR EEN IDEE IS - WAARSCHIJN-

LIJK GA IK MET NOG EEN PAAR MENSEN EEN FANZINE OFZETTEN, DAT MOGELIJK

GECENTREERD ZAL ZIJN OM DE MYTHOLOGIESE FIGUUR VAN DE CAVA BALA.

Thys van Ebbenhorst Tengbergen

VROUWEN VAN IACHARTIS - Frank Visser - Zuid-Hollandse Uitgeversmij. Een avonturen-roman, gesitueerd in de ruimte. Men heeft wel méér "essef" genoemd en ditmaal staan twee eminente geleerden, nl. Dr. Eric Elst en Drs. S.E.O. Joukes garant, dus wie zijn WIJ om de lezer- tjes aan het twijfelen te brengen ? (Nee, Eddy, dit is geen reden om volgende maal met Armand Pien te komen aandraven !) Frank ... wat schrijf ik nou ? ... : Romeo Smitshamer heeft problemen : hij voelt zich gemanipuleerd, maar weet nog niet hoe; nu heeft hij wel een hoogst merkwaardige familie : een professoriale oom en een Russische echtgenote, met een op geheimzinnige wijze verdwenen broer. Oom Hermes vangt boodschappen op uit de ruimte, waar geen enkele computer uit wijs geraakt, omdat ze in geen enkele gekende taal zijn gesteld : het is inderdaad, naar later wordt ontdekt, een vermenging van Amerikaans en Russisch, dus dat was wel erg moeilijk. Romeo's echtgenote heeft de vertaling natuurlijk in een handomdraai klaar gekregen, zodat alle computers met de mond vol tanden staan. Zo zie je toch maar. De boodschappen nu blijken afkomstig te zijn van de dubbel-planeet, waarnaar vroeger een stel Amerikaanse en Russchische vechtjassen de wijk hadden genomen en die stilaan uit het oog was verloren : oom Hermes stuurt een bericht en promt worden al onze helden opgepikt en meegevoerd, 22 lichtjaren ver (?). De Amero-Roussianen, die ondertussen stuk voor stuk tot enorme body-builders zijn uitgegroeid en hoogst superieure dingen hebben verwezenlijkt, kijken een aantal blz. misprijzend naar onze schichtige planeet-genoten, maar zijn dan toch maar wat blij dat ze mee hun wereldje komen redden (?). Het is inderdaad zo dat het tweede element van de dubbelplaneet, nl. Iachartis ook door Aardse vluchtelingen werd gekoloniseerd, maar ditmaal door krijgshaftige Amazones, en dat een oorlog nakend is. En zo verloopt alles verder volgend het gekende patroon, zij het een patroon waaraan zó weinig textiel te pas komt : verloren gewaande broer, bezoek aan de president en toelichting bij platonische en minder platonische wetsregels, bedje in en bedje uit, imperialistis- tische combines over en weer en expeditie van Romeo als onderhande- laar naar lachartis. De tegenstelling tussen beide werelden is bepaald oppervlakkig : de eigelijke contradictie schuilt in de elementen he-man en he-woman, d.w.z. een typische he-man visie van wat als extreem-vrouwelijk zou moeten doorgaan. De maatschappelijke situatie van beiden is al even weinig aangenaam. Is Frank het nu met bepaalde aspekten van de door hem in beeld gebrachte samenlevingen niet eens, dan komt dit toch slechts nauwelijks naar voren : er is een iets meer vredelievende Amero-Roussiaanse president, die niettemin met "Heil Jacobi" wordt begroet, en een lieve Iachartiaanse oogarts, die vanzelfsprekend behoorlijk door de held van het verhaal wordt behandeld, als de lezer- tjes mij deze schuchtere metafoor niet ten kwade willen duiden. Voldoende om een M.L.F. detachement maagzweren te bezorgen, als je 't mij vraagt, en nog niet tenonrechte. Sex en sadisme zijn er overigens met de vleet : op een vlucht van Iachartis' hoofdstad tot hun kontaktpunt maken de A.R. kommando's zowat 66 vrouwen af, afgeslagen hoofden en ze meer. Zo te zien een weinig origineel en weinig verheffend gedoe, alleszins voor diegenen voor wie SF iets meer betekend dan dit soort sensatie. Voor mij hoeft het alleszins niet ! Maar daar zit hem ook juist de knoop : ondanks enkele uitweidingen is dit een gewild probleem-loos boek, dat zich misschien nog best

laat vergelijken met zovele Barbarella-epigonen. Onwillekeurig denk je af en toe aan een jeugdboek, ware het niet dat "Vrouwen van Iachartis" dan enkele interludia bevat, die in dit soort literatuur voorlopig nog ongebruikelijk zijn. Met dat al, en al ken je het patroon dan door en door, leest het niettemin zeer vlot en kan het boek enige spanning niet worden ont- zegd. Persoonlijk herinnerde mij het ook, in zijn opzettelijk on- literair voorkomen en zijn gewilde onwaarschijnlijkheden, aan "Vernon Sullivan's : Et on tuera tous les affreux". De naam Vian wens ik in dit verband liever niet te citeren. Enkele pareltjes wens ik de lezer niet te onthouden : "... mijn op Iachartis afgeschoren schaamhaar begint borstelig door te breken. Zonder broek moet ik er wijdbeens van lopen ..." "... de hele Thysaniakopter deinsde mee, toen ik tot explosie kwam. Minstens tien van mijn golven spoten als kokend lood in de diepste caves ..." Blagueur, vas ! Ik stop nu maar, er komen al barstjes in de muur.

O ===oooOoOooo=== O

Robert SMETS

Ten behoeve van lezers, die contact zouden willen opnemen met Franse fans of die franstalige publicaties en/of documentatie opsporen, geven wij hierna een overzicht van de belangrijkste tijdschriften, welke in Frankrijk verschijnen. Een waarschuwing : meerdere hiervan zijn amateurstijdschriften, waaraan uiteraard geen eeuwig leven beschoren is; voor wat verder de inhoud betreft deze varieert in de meeste ge- vallen van strip tot fantastiek en van sf tot erotiek. In de mate van het mogelijke werden enkele aanduidingen inzake inhoud bijge- voegd : NYARLATHOTEP : Marc Michalet, 26bis, rue Duquesne, 69-LYON 6°. L'AUBE ENCLAVEE : verhalen, gedichten, artikels, illustraties, vaak bekende schrijvers (niet Eddy !) - driemaandelijks à 5FF (Abonn. 16 FF). Henry-Luc Planchat, II, rue Bel-Air, 57-METZ. PEEPING TOM : Cinéma-bis-ronéo; 2,50 FF. Michel Heurtault, 17 rue André Jaouen, BOBIGNY (93). LE STYX : Fantastische film. 3,20 FF. Thierry Olive, 28 rue du Dr. Picaud, CANNES (06). IBLIS : studiocahier inzake insoliete kunst en literatuur; viermaand. à 8,50 FF. François Bazolli, 10, rue du Monastère, MARSEILLE (4°). L' ECRAN FANTASTIQUE : fant. film: fiches, foto's, volledige filmo- grafieën, etc. Driemaand. à 6 FF. Adres : 8, rue Adolphe-La-Lyre, COURBEVOIE (92). OHPHAN : 1,50 FF. 8, rue Saint-Polycarpe, NIMES. L'IMPOSSIBLE : maandelijks à 2 FF (abon. 18 FF). Adres : 151, rue du Chevaleret, PARIS (13°). PHENOMENES INCONNUS : 5,50 FF. 14,rue A-Terray, F-38 GRENOBLE. R 21 (REFLETS DU XXI° SIECLE) : studies,rapporten (UFO), verhalen, etc. Maandelijks. Michel Walter, 17 rue Thiers, 38-GRENOBLE. EERIE, CREEPY, VAMPIRELLA : zg. luxe-uitgaven (overgenomen USA). Adres : 30, rue Le Pelletier, PARIS (9°). (gegevens : vnl. ex : Actuel 17)

NB : Redaktie beschikt verder, voor liefhebbers, over reeksen adres- sen, meer speciaal van tijdschriften gewijd aan film, strips, etc. Op aanvraag!!!

Jos VANDEPERRE

In verband met het artikel van de heer Joukes in nr. 15, graag het volgende : ik kan het artikel volledig bijtreden. De SF is ontstaan op neutrale basis, geladen met vernuft, intellekt en "drang naar de verten". Het was (en is) een genre waarin een speciaal soort mensen elkaar ontmoeten. Een keten, waarvan de schakels schier gelijktijdig ontstonden in de V.S., West-Europa, en de Slavische landen. Hieruit zou men kunnen opmaken dat de SF aanvankelijk rechts en rassistisch was. Dit is zeker niet zo. Het genre was neutraal en voor die tijd geweldig progressief. De uitlating van Kate Anderson daargelaten, zou het on- rechtvaardig zijn Poul Anderson, Heinlein, Asimov of Clarke reactio- nairen te noemen, zoals sommigen het nu doen. Wanneer een Orwell in zijn boek "1984" het kommunisme een veeg uit de pan gaf, schoot hij ook op het kapitalisme en de kerken. Orwell was helderziende. Hij voorspelde bijna letterlijk bepaalde excessen : meningen, die uitge- schreeuwd worden uit luidsprekers. Het alziend oog van Grote Broer tot in de huiskamers toe. Oorlogen, gecontroleerd door enkele mannen achter de schermen. Sex, die alleen mocht in gore buurten met publie- ke vrouwen. Dat waren Anticipated Facts ! Nu echter krijgen we pogingen van links, zowel als van rechts, om de SF te overwoekeren met politiek gedonder. Weg vernuft. Weg intellekt. Daarom is het belangrijk dat in de SF en verwante gebieden alle meningen steeds hun recht zullen krijgen. Aan de hoofdredacteur om als mo- derator iedereen eens het woord te geven. Wil iemand in een goedgesteld boek of verhaal links of rechts doceren; goed ! Dat kan ! Men mag zich zo ver verwijderen van de centrale spil als men wil. Wel heeft de recentie dan het recht het werk aan te duiden als "political SF", "Soul literature", e.d. Mensen, die een werk of een persoon oordelen om de ondergrond van zijn mening of om zijn tendenzen, verdienen slechts onze minachting. Toch moeten we oppassen dat onze verdraagzaamheid niet verstrikt wordt door juist bepaalde extremismen. U kent de volgende paradox : "Ik heb het recht te denken wat ik wil. Nu, ik denk dat al wie mijn mening niet deelt, moet afgemaakt worden". Of : "Amerika is een vrij land. Wie dat niet gelooft is een kommunist en wordt buiten de wet gesteld". Soortgelijke extremismen staan buiten de grens van onze breeddenkend- heid omdat ze parodoxaal de vrije mens zelf aantasten. Verder graag toegegeven dat vreemde en zelfs extremistische ideeën toe- gelaten zijn. Zowel porno als sadie als sick literature kunnen in SF MAAR NOOIT mag vergeten worden dat centraal, als een glimlachende demiurg, de as ligt, de eigenlijke SF, scherpzinnig, veelzijdig, hoog- technisch, breeddenkend, sprankelend geniaal ... Onze kunstuiting, waarvan ik niet weet voor wie ze zou moeten onderdoen of opzij gaan. De SF kan en wil niet ontsnappen aan de stromingen van de tijd. Alle meningen kunnen verdedigd worden, zolang, ik herhaal, de identiteit van SF niet verkracht wordt, zolang dus de basisstruktuur zelf er niet uitgegooid wordt. B.V. In een bepaald geval kan iemand een politieke roman schrijven en in de laatste blz. een geheimzinnige metamorfose van de held toepassen om toch nog als SF te kunnen doorgaan en zo op onze schouders te gaan staan. Hier moet de recensie klaar kijken

en zich niet laten intimideren. Het beste zou zijn dat een omstreden boek ook in Info-Sfan door verschillende personen gerecenseerd wordt, zodat men een bredere blik krijgt. Daarom niet noodzakelijk verwer- pen, maar wel aanduiden als volgt : "Political literature, randgeval, geen zuivere SF". Inderdaad, men kan eindeloos verder gaan hierover, daarom tot kijk ! O ===oooOoOooo=== O

Simon JOUKES

Dhr. J. Vandeperre schrijft dat hij mijn artikel in IS nr. 15 ("links en rechts in de SF") volledig kan bijtreden. Hiervoor ben ik hem dankbaar maar ik vrees twee zaken : ten eerste dat ik me niet duidelijk genoeg heb uitgedrukt, ten tweede dat lezer J. Vandeperre mijn bedoelingen interpreteert op een manier die ik niet had voorzien, zodat voor sommige zaken (beslist niet voor heel zijn commcntariërend artikel) precies het tegenovergestelde wordt besloten van wat ik in werkelijkheid meen. Daarom deze verduidelijking, die geen aanval op de stellingen van dhr. Vandeperre beoogt te zijn. Laten we om te beginnen vaststellen dat er twee soorten auteurs zijn die ons hier in- teresseren : de zogeheten "geëngageerde" auteurs, d.w.z., schrijvers die menen dat zij de lezer een "Boodschap" moeten brengen, en de grote massa andere auteurs, die gewoon schrijven omdat zij het prettig vinden of omdat ze er hun boterham mee (willen) verdienen. Voor de eerste categorie schrijvers bestaat er geen probleem : hun boek is voor hen slechts een middel om de lezer in kennis te stellen van hun ideologie, om de lezer ervan te overtuigen dat hun zienswijze op mens en maatschappij de juiste is. Deze auteurs laten als het ware hun troefkaarten zien : zij zijn dus eerlijk met zichzelf en de lezer kan duidelijk stelling nemen. Naar gelang de in het werk verde- digde standpunten, zal de lezer het werk "rechts of links" kunnen noemen. Deze standpunten kunnen "in de tijd verschuiven" : een boek als "De hut van Oom Tom", dat bij zijn verschijnen als zeer progressief werd beschouwd, heet nu een schoolvoorbeeld van rechts paterna- lisme te zijn ! De"liberalen", uitdragers van de idealen van de Franse Revolutie, waren een goede eeuw geleden nog uiterst progressief, terwijl ze nu voor starre conservatieven worden versleten. Bij de be- oordeling van een werk, moet dus ook rekening gehouden worden met de tijd en de omstandigheden waarin het werd geschreven : dit wordt vaak vergeten. Overigens herhaal ik wat ik twee nrs. geleden al zei, in enigszins andere bewoordingen : een auteur kan een prachtig boek schrijven waarin bv. de slavernij wordt opgehemeld. Hoewel de slavernij verwerpelijk is, blijft het boek prachtig ! het is aan de lezer om het onderscheid te maken. De tweede categorie schrijvers waarover ik het heb, de grootste hoop eigenlijk, bekommert zich ogenschijnlijk niet om een "Boodschap" aan de lezer : ze noemen het gewoon literair en/of ontspannend werk. Dat zou dan moeten betekenen dat de erin verkondigde meningen niet mogen worden bekritiseerd, dat de lezer alles klakkeloos moet aanvaarden omdat het zogezegd geen politiek eti- ket heeft. Uiteraard larie ! Of een schrijver wil of niet, op het ogenblik dat hij zijn pen in de inkt doopt en een zin neerschrijft heeft hij aan politiek gedaan. Waarom ? Maar doodeenvoudig omdat elke mens er zijn eigen principes op nahoudt, eventueel zelfs onbewust, en niet kan nalaten ze te spuien. Dit verklaart waarom een bepaalde

categorie schrijvers (en gewone burgers) zo woest is wanneer haar bepaalde politieke opinies wordt verweten. "Ik doe niet aan politiek", zeggen ze dan, hierbij vergetend dat zij aldus een politieke stelling verkondigen ! Zo gezien is een boek, in gelijk welk genre, nooit politiek neutraal of "asexueel" ! Het is links, of rechts, vooruitstrevend of behoudend, en een"centralespil" bestaat er niet. Maar wat is dan links en wat is dan rechts ??? Wel doodeenvoudig : dat hangt af van het standpunt dat de lezer zelf inneemt. Met andere woorden, waar staat dit huis ? Dat hangt er van af of je links, rechts of vlak voor het betreffende huis staat. En natuurlijk ook, in even belangrijke mate, van de geografische ligging van het huis, m.a.w. van de in het boek onderschreven ideeën : zelfs de meest aan de idealen van de kapitalistische consumptiemaatschappij verknochte persoon, zal niet altijd voor de volle honderd procent tegen de gelijkberechteging van de vrouw zijn ... De grote moeilijkheid bestaat hierin dat een bepaalde mening, naarge- lang zijn context, als links of rechts kan worden beschouwd. En dat zit het er natuurlijk bovenarms op tussen de polemiekers. Een klassiek voorbeeld is te vinden in Robert Heinlein's meesterwerk : "The Moon is a harsh Mistress". De positie van de vrouw in dit werk maakt op het eerste gezicht een allergunstigste indruk : vrijheid, gelijk- heid, verantwoordelijkheid, enz. Men is dan geneigd aan te nemen dat Heinlein een vooruitstrevende positie inneemt. Bij aandachtige lezing stelt men echter vast dat de gunstige positie van de vrouw in dit boek, uitsluitend dient, om de hoofdpersoon (in casu Heinlein zelf!) de gelegenheid te geven op sexueel gebied van verschillende ruiven te eten. Welnu, de sexuele vrijheid van de vrouw ten bate van het ego- istische plezierleven van de man, is een grote slavernij en bijgevolg wordt in dit boek een rechtse mening verkondigd. Men passe er dus voor op, zich door leuzen te laten beïnvloeden. Keren we terug naar de tweede categorie schrijvers waar wij het daarnet over hadden. Volgens die schrijvers mag er niet aan politiek worden gedaan in literair werk maar ze vergeten dat zijzelf, al of niet bewust, hun politieke ideeën in hun boek neerschrijven. Wanneer dan een (vaak jonge) schrijver, ook al of niet bewust, tegenhestelde opinies in een boek verkondigt, wordt hij uitgescholden voor alles wat lelijk is omdat de fundamenten zelf waarin de schelders in geloven, worden afgebroken. Dat mag niet ! Wat wel mag, dat is het verheer- lijken van a priori's, van vooropgestelde, onbewezen en niet geargu- menteerde meningen, van dooddoeners en sofismen. En daar verzet ik me met kracht tegen : volgens mij mag iedereen een eigen mening hebben en die verkondigen. Maar die opinie moet wel degelijk gefundeerd zijn en op uitstekende informatie berusten. Zoniet is er niet sprake van een mening, maar van een slogan en bijgevolg ... demagogie ! En men maakt er zich niet van af door aan "spraakverwarring" te doen, d.w.z. door termen te gebruiken in een andere zin dan de algemeen gangbare. Bijvoorbeeld, de mythe van de "technologische vooruitgang". Technologie en de uitbreiding, de verfijning ervan, heeft niets maar dan ook niets met vooruitgang te maken. En toch wordt ze vaak als zodanig in de Essef bezongen. Grotere raketten, sterkere machines, nieuwe communicatiemiddelen, en dat alles brengt niets bij tot de "vooruitgang". Alleen de mens kan vooruit gaan. De "echte" vooruitgang ligt op het maatschappelijke, sociale, politieke, economische en menselijke vlak. De vooruitgang van de mens bestaat hierin dat de mens steeds meer mens wordt, steeds humaner wordt. Dit wil zeggen dat de echte vooruitgang in de eerste plaats een geestelijk proces is, volkomen losstaand van het feit of de mens in dierenvellen rondzwerft op aarde of op gravitatieplatforms tussen de sterren. Het is jammer

dat 99 % van wat ooit als Essef verscheen, hier absoluut geen rekening mee heeft gehouden, wat ons dan ook het volste recht geeft te verklaren dat de Essefliteratuur tot nu toe "grotendeels" reactionair en conservatief is geweest ... zonder dat het daarbij nog nodig zou zijn, enkele duizenden boeken diepgaand te ontleden en ons te verdiepen in interessante zaken als bijvoorbeeld het "escape"-femomeen bij vele Esseflezers en -auteurs. Echter, en om te besluiten : dit alles betekend hoegenaamd niet dat het gros van de Essefliteratuur niet leuk zou zijn om te lezen. Maar als Poul Anderson fascistische "Law and Order"-meningen verkondigt in een vervelend en uiterst slecht boek als "Times of Changeling", dan heb ik toch wel het recht zeker om drijwerf "BOE" te roepen !!! O ===oooOoOooo=== O

BIBLIOGRAFIE Benny J. SUYKERBUYK

Bordewijk, F. Blokken - Knorrende beesten - Bint. 10 dr. 's-Gravenhage, Nijgh & Van Ditmar, 1972. 148 blz., f 11 = n & vd paperbacks, 109.

Brautigan, Richard. In watermeloensuiker (In Watermelon Sugar); vert. Helen Knopper; omsl. Mischa Joseph. Z.p., De Boer, 1973. 160 blz., f 10 - versch.jan.1973.

Burroughs, E.R. Tarzanreeks 11. Tarzan, heerser van het oerwoud. f 4.90 12. Tarzan en het verloren rijk f 4.90 Levin, Ira. Wat is er toch aan de hand met de vrouwen van Stepford ? (The Stepford Wives); vert. Heleen ten Holt. Antw., Bruna, 1973. 75 Fr. - versch. febr.73 = Zw.b.1500

Pedler, Kit en Gerry Davis. Mutant 59 : de plasticeter (Mutant 59 : The Plastic Eater); vert. C.A.G. van den Broeck. Antw., Bruna 1972. 320 blz., 50 Fr - versch. nov.

Raymond, Alex. Flash Gordon; vert. Ef Leonard. 2 dln. Antw., Bruna, 1972. 80 blz., 95 Fr - versch.nov.

AANVULLINGEN

Sorensen, Villy. Het wonderkind en andere bizarre verhalen. Antw., Bruna, 197... = Zw.b.1297.

Vonck, Theo. Het rendez-vous en vele andere zonderlinge verhalen; met een tekening van Eduard Van Doren en een linosnede van Frank-Ivo Van Damme. Berchem in eigen beheer. 1970. 151 blz., (F. Cuwart, M. Aubertinlaan 19, 2600 Berchem. O ===oooOoOooo=== O

"We halen het niet," zei John Sunderland. Zijn co-piloot, Milton Jeffries, zag de zaken niet zo zwart in. De Russische raket was het laatste uur een heel stuk van haar voorsprong verloren. "Wat een achterbakse, gluiperige manier van werken hebben die Russen toch," mijmerde John. "Als ik terugdenk aan die lancering.." De lancering, tja. Ze hadden net, en dan nog door de Pravda (de geheime dienst zat er erg mee verlegen) vernomen dat de Russen een Plutovnik gelanceerd hadden en dat die al een heel tijdje onderweg was. De Amerikaanse leiders hadden in koor geschuimbekt: daar stond nu hun torenhoge Marlynraket, al maandenlang pronkte ze op Cape Kennedy voor al wie maar zien en horen wou, en nu waren de communisten zonder een woord vertrokken. Vertrokken ? Al een heel eind op weg ! Overijld werd het Marlynproject bespoedigd. De lange pijnlijke selectie om de piloten te vinden werd kortgeknipt en twee be- proefde luchtmachtkolonels werden vrijwilliger gebombardeerd, niet tot hun ongenoegen overigens. Zonder de minste voorbereiding stopte men ze in de capsule; terwijl men reeds begon met af te tellen bestudeerden ze het inderhaast gestencilde blad instructies hoe je het ding naar Pluto en terug moest vliegen. De Marlyn raakte weg, al twijfelde zelfs het hoge koper tot het laatste ogenblik. Ze raakte niet alleen weg, ze was definitief sneller dan de Russische raket. Elke dag haalde ze die een beetje in. Het kwam erop aan. Pluto was nog steeds de verste planeet (men had de andere drie nog niet ontdekt). En zo waren Sunderland en Jeffries nu op enkele tienduizenden kilometers van Pluto. De planeet vulde al een behoorlijk deel van het televisiescherm. "De Ruskies al te zien op het scherm ?" Milton tuurde. "Oh nee. Wat dacht je wel ? We zijn nog zeker drie à vierhonderd kilometer achter." "Kunnen we niet wat harder ?" "Loop naar de pomp." Milton ergerde zich steeds weer over Johns totaal gemis aan technische feeling. Waarom ze hèm hadden meegestuurd... "Je tante op een houtvlot," antwoordde John vriendelijk. Steeds weer ergerde hij zich om Miltons totaal gebrek aan initiatief. Waarom ze hèm hadden meegestuurd... "Ze naderen nog steeds," zei Sergei Ivanovitch. Hij voelde zich een beetje onbehaaglijk. "Het is van het grootste belang dat we eerst landen," maande Juri Sernjonov. "Anders zal vadertje boos zijn." Sergei gromde instemmend. Het was niet verkieslijk zich de woede van vadertje op de hals te halen... Het was weer een typische gemene streek van de kapitalisten geweest, een dolksteek in de rug. Eindelijk als het Russische volk

Door zijn onverdroten inspanningen onbetwist op kop staat en ver- trekt naar de verste planeet, sturen ze er hun eigen raket achter, waarvan het kleinste onderdeel natuurlijk van de Russen was af- gekeken. En er was het vervelende feit dat ze nu juist dàt stukje sneller was... Ze naderden Pluto, en ze vonden de planeet ver van aantrek- kelijk. De zon zon was nog slechts te zien als een niet speciaal heldere ster, ver achter. De planeet rechts voor, was nauwelijks van de inktzwarte hemel te onderscheiden. Juri bladerde in het instruktieboek. "Minstens tien rondvluchten maken op 100 kilometer hoogte, " las hij. "Zie je van hier," grinnikte Sergei, met zijn vinger reeds liefkozend op de ontstekingstoets van de remraketten. Hij had de computer, die nu tevreden onder het instrumentenbord lag te klikken en te boeren, reeds opdracht gegeven het kortst mogelijk landingsmaneuver te berekenen. "Het zijn de instructies van kameraad generaal Petrov !" zei Juri verontwaardigd. "Kameraad Petrov kan me de botten kussen. Hij zal zeker niet bij vadertje moeten komen als de Amerikanen vóór ons landen." Nja, daar zag Juri de waarheid wel van in. Hij gromde wat. Ook de computer kuchtte. Hij had zijn taak volbracht en braakte een lang band geperforeerdealuminium uit. De navigatieorders voor de snelst mogelijke landing. Sergei keek naar Juri. Op het televisiescherm achter was het Amerikaanse schip nu zichtbaar als een duidelijke, blinkendwitte blip. Juri haalde zijn schouders op. "Nu, vooruit dan maar." "Om vadertje glorie," zei Sergei, terwijl hij de band in de be- sturingsmachine stopte. "Hopen dat we zacht neerkomen." Enkele minuten later ontbrandden de remraketten. "Ze remmen af," zei John, moordlust in de ogen. "Wedden dat die geniepegerds zullen landen zonder te cirkelen?" "Nogal logisch," vond Milton. "En wij ?" "Wat dacht je dan ?" Milton bromde instemmend. Hij stak een latje kauwgom in de mond om zich beter te kunnen concentreren. Hij begon van alles op papier te krabbelen. "Wat doe je" "Ik reken de landingsmaneuvers uit," verklaarde Milton. "En de computer dan ?" "Peuh, de computer," zei Milton minachtend. Na dertig seconden had hij alle getallen, tweemaal sneller dan de computer het zou gedaan hebben. Milton kauwde fier. Hij was een rekengenie, en vooral dat feit had de keuzekommissie ertoe aangezet hem in de capsule te stoppen. Terwijl John... Wel, die had geen enkele speciale gave, of vorming alleen een tamelijk geladen overzees ver- leden. Midden-Oosten en zo. Wat dat met de zaak te maken had kon Milton in de verste verte niet raden. "Je kan het nakijken als je wil," zei Milton, terwijl hij zijn benen behaaglijk op het controlebord legde, een sigaret opviste en ze opstak. Ten strengste verboden overigens. "Je begrijpt die 5g wel," zei hij, toen hij zag dat John door de cijfers neusde.

Het is van het grootste belang dat we eerst landen. De president heeft het ons nog speciaal op het hart gedrukt. Zoniet... Mars !" John verbleekte. Hij wist het nu onderhand wel, maar het kwam toch steeds weer als een schok. Mars en zijn vuile gevaarlijke woestijnoorlog tegen de Marsbewoners. Een oorlog temeer tegen het oprukkende communisme. De laatste tijd, met die infiltraties vanaf het door China gekoloniseerde Venus, was het er de hel. "Oké," zei hij. "Geef ons hier die 5G maar, wat j'er ook mee mag bedoelen." Milton grijnsde. "Wat ik ermee bedoel zal je wel voelen aan je ingewanden. Wij zijn gestart met slechts 2G, weet je." "Zo," zei John, maar matig geïnteressseerd. Hij voelde zich als een erg platte mispel die persé één wil worden met de vloer... Ze landden zonder moeilijkheden. Dat dit meer geluk dan wijsheid was, was overduidelijk. "Dit," zei Milton, "is een historisch moment. Zullen we daar een borreltje op drinken ?" "Je loopt veel te hard van stapel," vond John. "Zouden ze die vervelende ruimteschepen niet met ernstige vensters uitrusten?" zei hij en tuurde ingespannen door de enige minuscule patrijspoort en werd er niet veel wijzer door. "Er is nog tijd genoeg," vond Milton. "Voor mij niet," zei John. "Het is van het hoogste belang te weten te komen of de Russen al geland zijn." Hij was reeds bezig met zijn omslachtige ruimtepak aan te trekken. "Nu goed," Gromde Milton. "Voor straks dan, dat borreltje. Maar ik sta erop." Hij volgde met zichtbare tegenzin Johns voorbeeld. "Ze zijn na ons geland !" jubelde Juri. "Hoe weet je dat zo precies?" "Er liggen nog geen lege conserveblikjes," zei Juri droog. Ze trokken hun ruimtepakken aan. De lucht siste weg toen ze de sluis openzetten. "Grote gebeurtenis," kraakte Sergei's stem door de radio. "Gefeliciteerd," antwoordde Juri. "Wat denk je van dat heuveltje daar ? Het zal ons een goed uitzicht geven om de Amerikanen te zien landen." Ze keken allebei onwillekeurig omhoog, waar de sterren schitterden. Het was midden op de dag. Buiten de sterren was er helemaal niets te zien, maar een ervan kon best de Ame- rikaanse raket zijn. Ze stapten naar het heuveltje. Ze ontmoetten mekaar op de top, en het was een van die lastige situaties . Heerlijk om er een foto van over op de frontpagina van alle kranten te spreiden, met ronkende, ontroerende onder- schriften, maar in de grauwe werkelijkheid gaat het er helemaal anders aan toe. Ze bleven alle vier paf staan alsof ze spoken hadden gezien. Toen zei Juri, om maar iets te zeggen: "Hallo." "Hun golflengte waren niet dezelfde. Nu, wat wil je ook. En zo werd het ijs gebroken. Met gebarentaal trachtte men mekaars

golflengte te weten te komen, en toen men eenmaal zover was wilde ieder de zijne aanpassen, een roerend staaltje van internationale goede wil. Tenslotte raakte men akkoord om op de Russische golflengte te werken. "Dat was dat," zei John in vloeiend Russisch. "Asjeblief," zei Juri in vloeiend Amerikaans met een Brooklyn- aksent. En ook zo geraakten ze niet verder. Ze besloten tot Amerikaans. "Hoelang na ons zijn jullie geland ?" wou John weten. Juri bekeek Sergei geschokt. "Na jullie ? Heb je'm gehoord, Sergei ?" "Ik heb'm gehoord. 't Is voorwaar een goeie mop. Ha, ha." "Ha, ha," zei John. "Wel hoelang ?" "Wij waren hier eerst," zei Juri gekrenkt. "Oho. Enne... hoelaat dan wel ? " "Zestien uur veertien, aardetijd," loog Sergei prompt. Hij had er maar een goed kwartiertje afgenipt. John gaf Milton een olijke stomp in de maag. "Dan hebben we jullie met drie volle minuten geklopt, maats", grinnikte hij. "Wij waren hier om zestien uur elf, aardetijd." Hoeveel hij er af nipte wist hij niet. Eerlijk gezegd had hij niet op zijn horloge gekeken. "Kan niet," zei Juri beslist. "Overigens, iedereen weet van welke slechte kwaliteit jullie uurwerken zijn." "Over uurwerken gesproken," lachte Milton, "kennen jullie die goeie van die drie Russen die opgesloten werden ?" "Zwam niet," zei John kwaad. "In elk geval, wij seinen naar de aarde dat wij eerst geland zijn. De waarheid eerst." "Wat een toeval," lachtte Sergei, "wij wilden net hetzelfde seinen." Beide partijen wandelden naar hun raket terug en voegden de daad bij het woord. De Amerikanen kregen na een paar uurtjes, want zolang duurt het wel, (ik zou het best kunnen uitrekenen hoe lang het juist duurt, maar het gaat zo ook wel) de persoonlijke felicitaties van de president en het congres toegestuurd, enkele draadloze deco- raties en een paar woordjes van hun vrouw, wat wel op prijs werd gesteld. De president besloot nogal vaag met de aanwijzing om "zo voort te doen". De Russen werden op ongeveer gelijke manier in de bloemetjes gezet. De felicitaties van de partijvoorzitter kwamen recht van het Rode Plein waar een duizendkoppige menigte de nieuwe over- winning van de socialistische gedachte toejuichte, terwijl de parade startte. Daarna kon van de lang verdiende vodka gesnoept worden. Enkele honderden meter daar vandaan gulpten de Amerikanen hun lang uitgestelde whisky binnen. En het bleef niet bij één borreltje. Toen er een uurtje later op de deur van de cabine werd geklopt was dat geen verrassing. "Er wordt geklopt," zei Milton. "Hoor ik ook," zei John. "Binnen," riep hij, en een seconde later had hij er al spijt van. Met donderend geraas ontsnapte de lucht uit de cabine. Milton stond op en smeet zich, naar lucht happend

tegen de deur die weer in de grendel sloeg. Reeds had zijn rech- terhand de zuurstoftoevoer helemaal opengedraaid. "Dat was op het nippertje," zei John, toen ze wat bekomen waren. "Maar er is geklopt," zei Milton. "De Russen ?" "Nu ja, wie anders ?" Zekerheidshalve keek Milton door de patrijspoort. Er was niets dan het desolate landschap te zien. Er werd weer geklopt. "Snapt die vent het dan niet ?" gromde John. "We zouden beter onze ruimtepakken aantrekken, anders staat die vent daar morgen nog te kloppen." Enkele ogenblikken later; toen ze openmaakten, kregen ze de schok van hun leven. Op het laddertje stond een mensachtig wezen, erg behaard, maar voor het overige nogal aanvaardbaar, buiten het feit dat hij twee monden had, een vooraan onder de ronde zwarte neus, een andere opzij. "Dank je," zei de kerel. "Stoor ik niet ?" "Helemaal niet," zei John. Hij stapte beleefd opzij. "Dank je," zei de Plutoviaan, want een Plutoviaan was het, dat zal de verstandige lezer al wel geraden hebben. Hij ging met heel wat aplomb op de besturingsstoel zitten. "Sigaret ?" vroeg John. "Dank je." De plutoviaan aanvaardde, kauwde de sigaret met veel smaak op en boerde. "U spreekt Engels ?" "Ja," zei Ramses, want zo heette hij. "Waarom ook niet ? Ik heb zelfs horen zeggen dat bij jullie de kinderen Engels spreken van als ze zó groot zijn. Dus, waarom ik niet ?" Tja, tegen dergelijke logica was niet veel in te brengen. Milton en John staken een sigaret op en gingen er ook maar bij zitten. "Ik kom namens de oudsten," zei Ramses. "En mijn naam is Ramses." "Jullie zijn al eens op aarde geweest?" veronderstelde John, bij wie de naam Ramses vage herinneringen opriep. "Klopt," zei Ramses. "Wij hebben er een en ander van jullie beschaving opgestoken, zoals het gebruik van namen. Aan zoiets hadden wij nog nooit gedacht." "Juist" zei John wijs. "En wanneer was de laatste keer ?" "Jullie 13de eeuw. En het was niet erg stichtelijk." "Geen wonder," zei Milton, "Amerika was nog niet ontdekt." "Ha, ha," zei de Plutoviaan. "Nog iets dat we van jullie geleerd hebben. Lachen. Al snap ik er nog steeds het nut niet van." "Dat komt wel," zei John. "Enne... jullie ouderen ? Wat hebben ze ons te vertellen ?" "Ze heten jullie welkom." "Dank je." "En ze nodigen jullie uit op een klein verwelkomingsfeestje, vanavond." "Erg vriendelijk," zei John. "Dat is dan dat," zei Ramses, rechtstaande. Ze hadden gemerkt dat hij al die tijd met zijn voorste mond gepraat had. Milton, van nature een tikje nieuwsgierig, moest er het fijne van weten. "De mond opzij dient om te liegen," zei Ramses doodgewoon. Hij vroeg ze nog naar het adres van de Russen; vertelde haarfijn hoe laat ze verwacht werden en waar het dorp lag. Hij ging weg, twee onthutste Amerikanen achterlatend.

Ze hadden hun mooiste uniform aan, die avond. De Russen, ook; compleet met pet onder de ruimtehelm. Het dorp herinnerde wel wat aan een Polynesische nederzetting. De huizen waren groot en ruim, alleen door een dak afgesloten. De grote vergaderzaal, waar vrolijke lampjes brandden en waar twee passende vlaggen wapperden, was echter door een soort plastiekblaas omgeven. Er was zelfs een dubbele luchtsluis. Daar stond Ramses, met de beminnelijkste glimlach die hij kon opbren- gen. "Ha ha," lachte hij begroetend, "Om jullie plezier te doen hebben we een koepeltje opgeblazen. Daarbinnen heerst de luchtdruk die jullie nodig hebben." "Erg vriendelijk," zei Sergei. "Maar is het niet wat lastig voor jullie ?" "Voor ons maakt het niet het minste verschil." Welke taal heb je nu gesproken, Ramses ?" vroeg John, erg snug- ger. "Russisch of Amerikaans ?" "Allebei," zei Ramses, en daarmee konden ze het stellen. Ze schui- felden de luchtsluis binnen. Er was een aardig hoopje volk. " Vijf geslachten," fluisterde Ramses verklarend, toen hij John's vragende blik zag naar de vijf geweldige tafels waar omheen vijf verschillende uitgaven van de Plutovianen zaten. "De mannen," en hij monsterde even zijn gasten of ze wel aan zijn vereisten voldeden, "zitten uiterst rechts." Alle blikken waren op de vier aardbewoners gericht. Hier en daar, vooral uit de richting van de eerste tafel links, werd gegiecheld. Op een klein aarden verhoog troonden de oudsten. Het was naar hen dat Ramses de gasten leidde. De oudste Plutoviaan was... wel, oud. Maar dan oud ! Een ineen- geschrompeld ventje, één rimpel, hij lag op een draagberrie. Zijn hart, uitgenomen lag op een schoteltje ernaast en werd voortdurend gemasseerd. "Tweehonderd vijfenveertig jaar voor jullie," fluisterde Ramses. Hij is er eerbiedwaardig. Hij heet Nabukadnezar." Ze naderden vol eerbied. De oude zag ze komen in de spiegel boven zijn berrie. "Jullie zijn van de aarde," fluisterde hij moeilijk. "Ja," zeiden ze. "Slechte plaats," zei de oude voort. "Ik hoop dat jullie hier geen herrie brengen." "Nee hoor," zei John. "Alles wat we zoeken is een eerlijke handelsovereenkomst en prospectiefaciliteiten." De oude kreunde. "Dat moesten we vroeg of laat verwachten," zei hij. Zijn ogen vielen toe, en Ramses beduidde dat het zo genoeg was. Hij ging ze voor naar de rechtse tafel. Hun, plaatsen lagen niet ver uit mekaar, met telkens een plutoviaan ertussen. Het eten was vreemd, maar helemaal niet slecht. Alleen het aperi- tief viel tegen: het smaakte naar melkpoeder en levertraan. Als één man goten de vier aardbewoners het goedje onder de tafel. "Proeven jullie iets hartelijks," zei John; uit zijn broekzak haalde hij een platte whiskyfles en goot vrijgevig in het rond;

wrevelig zag hij hoe in Russische omgeving een vodkafles de rond deed. Voorzichtigheidshalve verdunden ze het goedje en nog hoestten de Plutovianen flink uit beide monden. De tweede borrel viel al beter mee. En zo was het ijs gebroken. "En hoe gaat het hier zoal op Pluto," vroeg John na de soep. "Geen communisten ?" Zijn tafelbuur was niet bekend met de term. "Communisten," zei John geduldig, "zijn slechte lui die een tirannie willen vestigen en van iedereen alles afnemen." "Hebben wij niet," zei de Plutoviaan beslist. "Maar het komt," zei John. "Ik veronderstel toch dat jullie... eh... arbeiders hebben ?" "O ja." "Maar ze zijn niet hier?" "Nee natuurlijk niet. Ze zijn van een lagere stand. Daarbij, ze kunnen het zich niet permitteren." "Zo. Ze verdienen zeker te weinig ?" De Plutoviaan haalde de schouders op. "Geld kennen we natuurlijk niet, maar ja, je zou kunnen zeggen dat ze weinig betaald worden." "Dan krijgt u binnenkort communisten," zei John verrukt. "Daar kunnen jullie donder op zeggen. Nietwaar Milton ?" "Absoluut," schrok Milton, die zijn glas zat te bestuderen. "Jullie moeten optreden voor het telaat is," zei John. De Plutoviaan was nog steeds niet geînteresseerd. "Jullie moeten ook eens proberen jullie maatschappij op geld te bouwen, zoals bij ons," ging John voort. "Het biedt enorme voordelen. Je kan winsten maken,man, winsten." "Winsten ?" John zuchtte gelaten en vertelde wat meer over winsten. Net toen hij daarmee klaar was, kwam de volgende gang. Daarna weidde John onvermoeibaar uit over de voordelen van een grenzensysteem met tolrechten en beschermingspolitiek. En over onderontwikkelde landen. "Mag ik u vragen welke funktie u bekleedt ?" vroeg Milton opeens. "Vuilnis," zei de Plutoviaan. "Hebt u nog een slok van dat sterke goedje ?" John schonk in. "Minister van openbare gezondheid zou men bij ons zeggen, hé ?" De Plutoviaan schudde het hoofd. "Nee. U hebt het verkeerd voor. Vuilnisman." "U... U haalt vuilnis op ?" "Ja !" "Maar... u zei daarnet dat de arbeiders er hier niet bij zijn... Dat hier alleen hooggeplaatsten zitten..." "Kunt u zich een hogere funktie voorstellen dan het verzorgen van de gezondheid en de zindelijkheid van je medemensen?" vroeg de Plutoviaan, een tikje beledigd. Tja, daar wist John zo gauw geen antwoord op. En de Plutoviaan noemde de andere aanwezigen. De brievenbesteller. De bakker. Twee boeren. De schoenlapper. En telkens zonk Johns hart lager. God, wat een toestand. "De anderen," vroeg hij tenslotte, "die met een lage levensstan- daard." De Plutoviaan haalde de schouders op. "Dokters, ministers.

Volksvertegenwoordigers en senatoren. Bureaucraten. Groothandelaars. In één woord: alle ondergeschikte funkties." John slikte. "Ondergeschikte fukties. Hebt je 't gehoord, Milton? Ondergeschikte funkties !" "Ik heb het gehoord," zei Milton, bedroefd het hoofd schuddend. "We leven in een raar heelal, vriend." De Russen waren onderhand tot dezelfde conclusie gekomen. "Langs één kant," zei Sergei, " moet ik het toejuichen. De ar- beider heeft hier zijn juiste evaluatie gekregen. Vadertje zou tevreden zijn." "Ik snap wat je bedoelt met je één kant," zei Juri. "Er blijven misdeelden." Sergei knikte somber. "Al zijn het dan minder belangrijke figuren.. Stel je voor dat bij ons de partijsecretarissen een hongerloontje moesten rondkomen en er niet eens zouden mogen bijzijn op een feest als dit... Of vadertje zelf..." Het feest als dit ging voort tot laat in de nacht. Na afloop stapten de Aardebewoners een beetje licht in het hoofd naar "huis". Ze hadden zich flink tegoed gedaan aan hun respectievelijke nationale dranken. "Jullie zijn er slecht aan toe, naar ik gehoord heb," zei Sergei. Hij zat alleen - Juri bewerkte iemand anders - in het schamele hutje van de minister van economische zaken. Zijn vier vrouwen, of beter gezegd, complementaire geslachten, deden allerlei karweit- jes in en rond de hut en trachtten niet op te vallen. "Och," zei de minister met een gelaten schouderophalen. "we beseffen best de nederigheid van ons werk. Anderen bevelen en zelf maar praten en vergaderen en besluiten nemen... Minder kan het al moeilijk, vindt u niet ?" "Nee, dat vind ik niet," zei Sergei. "U zei toch daarnet dat bij u de arbeiders de staat beheren ? Wel, bij ons ook. Wij geven alleen maar leiding." "Laten we maar terzake komen," zuchtte Sergei. "Er zit hier wel een beetje uranium in de grond." "Dat zal wel," zei de minister onverschillig. "jullie kunnen het hebben. Wij kunnen het toch niet gebruiken." Sergei kon zijn oren niet geloven. Dit was prachtig nieuws. Zoiets had hij nooit durven verhopen, maar hij liet zijn blijdschap niet merken. "Er moeten mijnen gebouwd worden," zei hij. " Wij zullen werklieden nodig hebben om de mijnen te ontginnen." "Die kunnen jullie ook hebben," zei de Plutoviaan. "Enne... de arbeidskosten ?" "De werklui zullen geen loon aanvaarden. Ze doen zoiets graag om iemand een pleziertje te doenl." "O," zei Sergei. "Eéh ding moet ik u toch vragen," ging de minister voort. Jullie vertegenwoordigen twee tegengestelde machten, niet ?" "Klopt." "Die niet op al te vriendschappelijke voet leven, als ik me niet vergis ?" "Klopt weer. En die voorwaarde ?"

"Elk van jullie krijgt de helft van het uranium," zei de minister. "Best," zei Sergei, en toen verslikte hij zich in zijn sigaar. "Dat is te zeggen, de Amerikanen gebruiken uranium voor oorlogs- doeleinden, meneer de minister, en wij... eh ... uitsluitend voor verwarming en aandrijving van machines en zo. Vreedzame doeleinden wat ?" Hij keek hoopvol naar de Plutoviaan. "'t Is gek," zei deze fijntjes, en Sergei vond hem toen helemaal niet meer de lompe boer die hij eruit zag, "maar een uurtje geleden zat hier een van je Amerikaanse vrienden en die zei net het omgekeerde." "O," zei Sergei witjes. "Nu ? Fifty-fifty ?" "Ik heb geen volmacht om te beslissen," zei Sergei. "Ik zal de Aarde moeten raadplegen." "Doet u dat" zei de minister. "Nog een laatste vraag; meneer de minister... Hebt u ons zien landen ?" "Ja. Jullie waren eerste, als je dat bedoelt." Sergei wipte geestdriftig op en pompte de hand van de Plutoviaan. "Wonderlijk. U hebt dus toch gezien dat wij eerst waren ?" "Beslist, ja." "Dat zal een slag voor die verwaande Amerikanen zijn," glunderde Sergei. "Ik kan me hun gezicht al voorstellen." "Zij waren ook eerst," zei de minister droog. Sergei's mond viel open. "Zullen jullie dan nooit verstandig worden ?" oreerde de minister. "Zullen jullie dan nooit beseffen dat er nog een andere logica bestaat dan die van jullie ?" "Iemand moet toch eerst geweest zijn..." "Jullie," zei de minister. "In hemelsnaam, vent, sein dat naar de aarde en laat ze 't ginder zelf uitvechten !" "Gemakkelijk gezegd," bromde Sergei. Maar diep binnenin moest hij de oude Plutoviaan gelijk geven. Waarom ze 't zelf niet laten uitvechten ginder ver? Niet helemaal ontvreden kwam Sergei buiten, en daarbij botste hij bijna op John, die net van bij de kabinetssecretaris voor sociale zekerheid kwam. "Wat ik zeggen wou," zei Sergei, "wij waren eerst, weet je. De minister heeft ons zien landen." "Wat een toeval," lachte John. "Wij ook. De minister heeft ons ook zien landen. Ze bekeken mekaar giftig, en barstten toen in een daverende lachbui los. Ze klopten mekaar op de schouders tot het pijn deed en stapten toen, nog steeds lachend, naar hun raketten toe. "Ik kan me al voorstellen wat een herrie ze op Aarde zullen maken," hikte Sergei. "Officiële protestnota's. Onderzoekscommis- sies. Noem maar op !" "De pers zal zweten," proestte John. "Tussen haakjes, kreeg jij ook maar de helft van het uranium los ?"

"Ja. En niets aan te doen." "Daar zwijgen wij over, heh ? We zeggen hét uranium. Punt." "Absoluut," zei Sergei. "Een verstandig besluit. Enne... waarom komen jullie vanavond niet eens vodka drinken bij ons thuis ?" "Schikt me wel." zei John. En zo namen ze afscheid. Om kwart over acht aardetijd kwamen de Amerikanen op bezoek. Ze vonden de Russen met een grimmig gezicht. Er werden beleefdheden gewisseld. Er werd vodka gedronken. "We seinden de Aarde," zei Juri, een tikje onwillig; toen de stemming wat al te drukkend werd. "Wij ook," zei John. "Proost." "Ze hebben... eh... het uranium dringend nodig. "'t Is gek," zei Milton. "Bij ons ook. Veertien dagen gaf men ons. Men wil tweehonderd ton. Dat gaat met speciale vrachtraketten." "Bij ons wil men driehonderd ton," zei Juri. "We hebben betere vrachtrakettent weet je." Ze zwegen een tijdje. "Ze zouden het kunnen, de Plutovianen," zei Juri. "Daar twijfelt niemand aan. We hebben ze aan het werk gezien." Het was Sergei die het knelwoord op tafel bracht. "Formosa," zei hij. "Wie had nu gedacht dat het om Formosa zou gaan?" Formosa. Men had hun verteld dat op Aarde de poppen aan 't dan- sen gingen. Nu. Juist nu. En om Formosa. Ze bekeken mekaar somber. "Je kan maar één ding doen in een geval als dit," zei John. "En dat is je een stuk in je kraag drinken." Ze dronken zich een stuk in de kraag. Allemaal in dezelfde kraag. op die verre planeet, en ze voelden zich vreemd gelukkig. Ongeoorloofd gelukkig. Ongeoorloofd door wie ? Dit keer was het Juri die de algemene gedachtengang verraadde. Een lange, originele, ratelende Russische vloek knetterde door de cabine. De anderen knikten, zeiden 'absoluut' en dronken verder. Later prezen ze de hemel dat ze zulk een flink stuk in de kraag hadden, want anders hadden zeniet besloten dat vervloekte uranium te laten liggen waar het lag en het logboek in die zin te vervalsen. Het besluit werd met nieuwe borrels besproeid en met liedjes bezegeld... De woorden waren niet dezelfde, maar de melo- die heel dikwijls wel. Enkele uren later wankelden de Amerikanen naar hun raket terug. Milton maakte open, ze tuimelden binnen en doken naar de lade waar de koffiepillen lagen. Even later voelden ze zich beter. "We moesten vertrekken," zei John. "En het uranium ?" "De Russen zullen hun woord houden!" "Ik hoop voor de duivel dat je gelijk hebt," gromde Milton. "Maar doen we eerst geen tukje ?" zei Milton. Hij masseerde kreunend zijn pijnlijk hoofd. "Geen tukje," zei Milton. "Ik heb daar ergens een vrouw, weet je." John knikte en riemde zich in. Milton duwde op de startknop.

Als de versnelling afnam zagen ze als een vurige pijl de Rus- sische raket ver onder hen stijgen. John lachte bevrijd. "Ze hebben woord gehouden."

Ze waren net op tijd. De crisis was bezig zich toe te spitsen. Ze werden niet met tickertape verwelkomd. Op het Rode Plein vond geen parade plaats. Ze hadden geen uranium bij. En toen de oorlog voorbij was - hij duurde twee dagen - stond hier en daar nog wat recht op Aarde. Men had in totaal vier ton radioactieve stoffen verschoten. Op Pluto wachtte vijfhonderd ton op ontginning. Vier man liepen er rond op de aarde - ze leefden nog alle vier, misschien bestaat er toch ergens een soort gerechtigheid - die zoiets overhielden als tevredenheid.

---===oOo===---

THE WRONG SIDE OF THE CHANNEL BIJ EEN REFERENDUM INGERICHT DOOR HET NIEUWSBLAD (NEE NIET 'T ONZE)

MAAR EEN NIEUWSBLAD UIT ENGELAND VOOR FANS, BIJ NAME CHECKPOINT,

KWAMEN VOLGENDE RESULTATEN UIT DE BUS : ALS BESTE FANZINE : EGG (Peter Roberts-Bristol) 59 punten CYNIC (Gray Boak-Kingston upon Thames) 42 punten SPECULATION (Peter Weston-Birmingham) 41 punten MAYA (Ian Maule-Newcastle on Tyne) 37 punten CYPHER (James Goddard-Southampton) 30 punten SCOTTISHE (Ethel Lindsay-Surbiton) 19 punten FOULER (Greg Pickersgill & Roy Kettle) 16 punten HELL (Brian Robinson & Paul Skelton) 14 punten SHADOW (David Sutton) 11 punten ERG (Terry Jeeves) 11 punten BESTE NUMMER : MAYA 3 & THE LITTLE-READ STOOL BOOK BESTE FAN-ARTIST : HARRY BELL : 31 KELVIN CULLEN:17 DAVE ROWE :14 TERRY JEEVES : 12 ANDREW STEPHENSON : 11 ARTHUR THOMSON : 10 BESTE FAN-AUTEUR : Gray BOAK : 20 BOB SHAW : 9 TERRY JEEVES : 8 MARY LEGG : 6 IAN WILLAMS : 6 TOM PENMAN :6 EEN VORIG REFERENDUM WERD GEHOUDEN IN 1961 DOOR NIEMAND MINDER DAN

RONN BENNETT IN ZIJN "SKYRACK".

HET SUKSES VAN ONS LAATSTE SCIENCE FICTION KONGRES VAN APRIL LL

ZETTE ONZE LEDEN UIT HET GENTSE ER TOE AAN OM SFANCON 4, IN

SAMENWERKING MET HET ANTWERPSE TEAM TE GENT TE ORGANISEREN.

DE AVOND NA AFLOOP VAN SFANCON DRIE WERD HIER EN DAAR "GENT 73"

GEFLUISTERD. VAN GERUCHTEN KWAM HET TOT PROJEKTEN EN DAT HET

HIER NIET BIJ BLEEF BEWIJST HET FEIT DAT WIJ NU AL KUNNEN

SCHRIJVEN DAT:

sfancon 4 zal plaats vinden in het

casino van gent; groot park te gent

op zondag 20 mei 1973 !

OM VOOR DE HAND LIGGENDE REDENEN LIJKT HET ONS VOORBARIG U

NU REEDS EEN BEELD VAN HET PROGRAMMA TE GEVEN. WEL KUNNEN WE

ZEGGEN DAT, NET ALS BIJ ONZE VORIGE KONGRESSEN, HET D E

ESSEF MANIFESTATIE WORDT WAAR SF-VETERANEN, BINNEN- EN

BUITENLANDSE GASTAUTEURS EN ALLE LEDEN VAN SFAN ELKAAR KUNNEN

ONTMOETEN IN EEN SFEER DIE VOOR ELK WAT WILS, VOORAL ESSEF

EN MISSCHIEN NOG WAT ANDERS BIEDT !

OM DEZE GEBEURTENIS MET EEN EENDAGSTENTOONSTELLING TE OMLIJSTEN

ZOEKEN WIJ NAAR OBJEKTEN, TEKENINGEN, ETSEN, FOTO'S ENZ DIE

NAUW VERBAND HOUDEN MET SCIENCE FICTION. WIJ ZOEKEN OOK DRUK

NAAR TEKENINGEN, ARTIKELS EN NAAR LEDEN DIE ONS INLICHTINGEN

OMTRENT DE FRANSE TEKENAAR PHILIPPE DROUILLET ZOUDEN KUNNEN

VERSTREKKEN.

DE BRIEVENBUS VAN ONS SEKRETARIAAT HEEFT MAMMOETAFMETINGEN

EN STAAT OPEN VOOR ALLE SUGGESTIES !

EN ZO MEN U MORGEN VRAAGT WAT ER OP 20 MEI 1973 TE GENT ZAL

GEBEUREN...

daniel de raeve +

William PRATT Fantasy is reeds zo oud als de mens zelf. Denk maar eens aan al die mythologieën, aan de werken van Homeros, Euripides, Plato, de 1001 nachten en de vele saga's. Op deze thema's werd door de eeuwen heen ontelbare malen geïmproviseerd door grote en minder grote schrijvers. Maar toch zou het duren tot in 1895, alvorens de grondsteen gelegd werd, die zou leiden tot de opbouw van het genre "fantasy". William Morris, zelf een kenner van alle mogelijke mythes, verzon een eigen wereld. Hij plaatste een held in een omgeving, die nog luisterde naar magie. De held (gewoonlijk de zoon van een machtig vorstenhuis) gaat op zoek naar iets dat onontbeerlijk is voor zijn koninkrijk. Op zijn weg naar dit iets, ontmoet hij draken, tovenaars, goblins, goden en andere fiktieve en legendarische wezens. Dit patroon is geldig voor zowat 75 % van de adult fantasy geschriften.

William Morris werd geboren in Walthamstow (Essex) in maart 1834 als zoon van een welstellend zakenman. Hij interesseerde zich slechts matig voor de normale studies, die hij ontving in het Marlborough College en zette zichzelf aan tot de studie van de oudheid met zijn diverse saga's. Na de dood van zijn vader kon hij leven met het for- tuin dat deze hem naliet en wijdde zich volledig aan vertalingen van Beowulf, de Volsunga saga, Nibelungenlied, Aeneid en andere, ondertussen klassiek geworden vertalingen verschenen van zijn hand. Door al dit werk kreeg hij de lust om het zelf te proberen en schreef het lijvige episch gedicht "The Life and Death of Jason", gebaseerd op de legende van het Gulden vlies en in 1889 verscheen zijn eerste roman "The House of the Wolfings", welke handeld over de strijd van de Sa- xische krijgers tegen de Romeinse legioenen. De stijl hiervan werd sterk beïnvloed door de toenmalige reus van het historische verhaal Sir Walter Scott.

Toen begon Morris aan het opbouwen van zijn eigen patroon. Hij weef- de een eigen legendarische wereld en in 1895 verscheen dan eindelijk "The Wood beyond the World". Hierin verhaalt hij de geschiedenis van Golden Walter, welke een reis onderneemt doorheen uitgestrekte, don- kere wouden. Hij ontmoet een ongewoon trio : een hulpeloos meisje (the Maid), dat door een monster (The Monster), in dienst van een tovenares (the Mistress), mishandeld wordt. Hij redt het meisje en na vele gevaarlijke avonturen maakt hij het monster en de tovenares on- schadelijk. Morris schreef het verhaal opzettelijk in een zeer ar- chaïsch aandoende taal, om hierdoor de nadruk te leggen op het oud- heidkundige karakter van zijn geschiedenis.

Het volgende jaar werd zijn belangrijkste werk gepubliceerd : "The Well at the World's End", een zeer lange roman, waarin we één der vier zonen van Koning Peter of Little Upmeads, volgen, op zijn zoektocht naar het levenswater, dat te vinden is in "the well at the World's End". Hiervoor moet hij het woud Perilous doorkruisen en de gevaren tarten, die hem bedreigen van de kant van Gandolf, Heer van Utterbol.

Datzelfde jaar nog, slaagde Morris erin zijn derde fantasy roman te voltooien, "The Water of the Wondrous Isles", waarin hij de avonturen en zwerftochten van Birdalone, de eerste vrouwelijke heldin in de fantasy-geschiedenis, op papier stelde.

Op 3 oktober 1896, juist na het verschijnen van "Wondrous Isles" stierf Morris op 62-jarige ouderdom, terwijl zijn vierde fantasy uit- stap, "The Glittering Plain", fragmentarisch achterblijft. Alsof hij zijn einde voelde naderen, is het laatste jaar van zijn leven het meest produktieve geweest. Welke schilderachtige zoektochten hadden we nog van hem kunnen verwachten, had hij nog langer geleefd ! Maar de traditie stierf niet met hem. Vele anderen, waaronder in het begin vooral Lord Dunsany, E.R. Eddison en David Lindsay opvielen, voelden zich aangetrokken tot deze werelden uit de verbeelding en het genre is nu nog steeds bezig zijn opgang te maken bij het publiek.

Nadat William Morris jaren lang genegeerd werd door de uitgevers en slechts te vinden was in fabelachtige hoog geprijsde originele uitgaven, werd hij nu terug uit de vergetelheid gehaald, dank zij de "Adult Fantasy"-reeks van Ballantine, zodat nu ook de jonge lezer kennis kan maken met de schrijver die we de geestelijke vader van de fantasy kunnen noemen.

Wie meer wil weten over het leven en werk van deze schrijver kan zich richten aan : The William Morris Society, 260 Sandycombe Road, Kew, Surrey, England.

P.S. de biografische gegevens voor dit artikel werden ontleend aan de introdukties van Lin Carter voor Ballantine.

O ===oooOoOooo=== O

Aanvulling en correctie bij "H.G.Wells te Gast bij Contact", verschenen in "info-Sfan".

De melding dat de Contact uitgave van "Het Voedsel der Goden" de éérste Nederlandstalige versie zou zijn, blijkt foutief : het boek verscheen reeds (onder dezelfde titel) bij de Mij voor Goede en Goedkoope Lectuur, door G. Schreuder, te Amsterdam, als nr 24/25 van de Wereldbibliotheek onder leiding van E. Simons, in vertaling van J. Kuylen. Het boek is niet gedateerd, doch is in de spelling van vóór de vereenvoudigde spelling van Marchant gesteld, dus circa 1925. Mijn dank aan M. Harry T.F. Nolte, uit Nieuwendam, Holland, voor deze verstrekte gegevens. Eddy C. BERTIN

--==ooOoo==--

BELANGRIJK BERICHT AAN ONZE LEDEN Gezien de tandartsenstaking voortduurt, heeft het bestuur van de "Vereniging van Jolige Vampiertjes" beslist dat vanaf heden ook gebruik mag worden gemaakt van pipetjes, mits ze met de nodige zorg worden behandeld en op een deskundige manier gestereliseerd zijn. B. Loedlurkertje

Eddy C. BERTIN

Vele mensen schijnen iets tegen horror te hebben. Wat is "Horror" ? Sommige lezers schijnen automatisch te denken aan gruwelijke folter- verhalen, tandenklapperende weerwolven, bloeddrinkende en lippensmak- kende vampieren, naakte, gegeselde, kreunende maagden. Anderen nog, zien dadelijk met springmessen gewapende psychopaten door nachtelijke straten sluipen. Horror is ook dàt, jawel, maar het is ook veel meer dan alleen dat ! Bitter weinig lezers zijn in het bezit van mijn eerste bundel "Horror House" (niet veel aan verloren, trouwens), daarom grijp ik terug naar de indeling van het griezelverhaal die ik daarin naar voren bracht. Het GRIEZELVERHAAL is slechts één onderdeel van het rijke panorama van het fantastische verhaal, schouder aan schouder met de sagen en legen- den, de sprookjes, de Essef, de zwarte humor, de "swords & sorcery" verhalen, enz. Net zo als Science Fiction een algemene term is welke de lading absoluut niet volledig dekt, zo ook is het Engelse woord "Horror Story" niet gelukkig gekozen. Horror betekend gruwel, afschuw, en slechts in beperkte zin : griezel.

We beschouwen afzonderlijk :

1. HET BOVENNATUURLIJKE VERHAAL of het enig echte griezelverhaal, dat ons plots plaatst tegenover krachten die wij niet kunnen verklaren met onze kennis. Ik geloof op beperkte manier in het bovennatuurlijke, doch (zoals ik uitlegde in "From Beyond", Psywar Nr. 3 '71) ik denk dat de collectieve energie van de menselijke geest er voor een overgroot gedeelte mee ge- moeid is. Catherine Duval daarentegen, gelooft onvoorwaardelijk in het èchte bovennatuurlijke, en weet er van mee te spreken (daarover een andere maal in mijn essay over Duval waaraan ik momenteel werk). Vampieren en weerwolven behoren daar ook enigszins toe, maar niet door hun gruweldaden; wel, omdat het onverklaarbare wezens zijn, ontmoetingen met het onbekende. Het lezen veroorzaakt een aange- name huivering, een ijskoude rilling langs de ruggegraat, zoals bijvoorbeeld "The Haunting" van Robert Wise, kan veroorzaken.

2. HET GRUWELVERHAAL of"horror story", een verhaal dat een fysieke reaktie teweegbrengt (dus volkomen in tegenstelling met het bovennatuurlijke verhaal dat een psychische huivering opwekt), een gevoel van afgrijzen, van gruwel, zelfs van walging. Hierin hebben we een uitgebreid sortiment folteringen, afschuwelijke misdaden en, de laatste tijd, ook sex en sadisme in overvloed (hoewel dit verschijnsel op zichzelf niet nieuw is : lees maar eens enkele pulps "Horror Stories" en "Terror Tales" uit de veertiger jaren). Een zeer groot gedeelte hiervan is goedkope sensatie en wordt jammer genoeg aanvaard als "Het Horror Verhaal". Maar zelfs deze "goedkope" verhalen hebben nut. Ik spreek hier van"goedkoop"om de volgende redenen : het schrijven van een griezelverhaal vereist véél meer vakkennis van de auteur dan een normaal main-stream-verhaal of zelfs meer een detective-

-verhaal. De auteur is verplicht het Onbekende werkelijk te maken op een manier die voor de lezers geloofwaardig doorkomt. Gebeurt dit in een zogeheten "Horror Story" in de strikte betekenis die ik er hier aan geef, dan doet het onderwerp zelf reeds het grootste werk voor de auteur; we kunnen niet anders dan te worden aangegre- pen, emotioneel te worden geraakt door het lezen van een monster- achtige gebeurtenis. Niettemin vervult zelfs dit verhaal zijn "betekenis" als uitlaatklep voor de innerlijke gewelddadigheid van ieder mens. Sam Peckinpah (regisseur van"Straw Dogs") verklaart ergens : "Het geweld leeft in ieder van ons. Dat is ons overle- vingsinstinct. Uiteindelijk is de mens maar een dier naast de andere dieren. En een hongerig dier is hij, dat vol haat zit". In- derdaad, we hebben ons zelf een laagje beschaving gegeven, we zijn boven het dier uitgestegen, maar de gewelddadigheid zit nog steeds in ons, en er is zo weinig nodig om het te doen losbarsten. Daarom is het "horror verhaal" een psychische uitlaatklep; we vinden er vaak een deel van onszelf in terug, al willen we dat vaak zelf liever niet toegeven. Ook Richard Davis (auteur van verscheidene pui- ke griezelverhalen, en o.a. regisseur van de TV-Horrorreeks "Late Night Horror") meent dat deze onderbewuste drang naar het verschrik- kelijke voortkomt uit het collectieve onderbewustzijn van het menselijke ras, dat ons niet verlaten heeft sedert de prilste prehis- torie. Zoals alle kenners van het échte griezelverhaal, pleit hij ook voor de erkenning ervan: het plaatst ons tegenover het onbekende, tegenover wat ons het meest schrik aanjaagt; doch film, TV, en jammer genoeg ook de literatuur voor de grote massa, verkiest vaak guignoleske 'Horror for the Horror". Wat dit noodgedwongen doet veronderstellen over de psyche, de mentaliteit van die grote massa, staaft enkel mijn voorgaande beweringen.

Dit zijn de twee hoofdcategorieën. Verder hebben we nog :

a. Het TERREURVERHAAL

dat véél dichter bij het zuivere "suspense"-verhaal staat, of nog, bij de "thriller" à la Hitchcock, en Bloch, alsmede

b. Het PSYCHOVERHAAL

Dit laatste wil ik even vermelden omdat het psychologische griezelverhaal de plaats schijnt ingenomen te hebben van het bovennatuurlijke verhaal. Het menselijk brein blijkt méér duistere kamers te hebben dan het volledig uitgeruste spookkasteel van de zogeheten "Gotische" auteurs. Krankzinnigheid en waanzin maken vaak het onderwerp uit van griezelverhalen, doch ook hier maakt Davis het onderscheid tussen "horror om de horror" : het griezelverhaal behoort de waanzin te behandelen met begrip, met medelijden. We moeten kunnen zeggen : "hij doet dit, derhalve is hij waanzinnig" en niet : "hij doet dit omdat hij waanszinnig is". De psychohorror is een spiegelbeeld van ons maatschappij, vol huichelarij en drogbeelden, een wereld waarin niemand meer pleegt uit te komen voor wat werkelijk in hem omgaat, voor wat hem werkelijk bezielt; een wereld waarin de mensen slechts kameleons blijken te zijn, die van gezicht en van aanschijn veranderen als van kleur. De psychose staat voortdurend op de loer achter een hoekje, en het angstaanjagende, het Onbekende, zelfs in onze zo vertrouwde, zekere maatschappij, is overal om ons heen, als we er maar de ogen voor durven openen. Wat zin heeft het te geloven in de wezenlijke goedheid van het menselijke schepsel, als men dagelijks het tegenovergestelde ziet en leest. We verkiezen veel te vaak onze ogen te sluiten. Het griezelverhaal verplicht ons ook al eens te zien, wat wij weigeren te

te aanschouwen. Voor wie een veel betere verdediging van "Horror" wil lezen, verwijs ik naar Richard Davis' "Horror in Fiction" in "Shadow" nr. 15, 1971, waarin hij de gevoelens van "Horror" en "Terror" haarfijn analyseert en op hun juiste plaats stelt t.o.v. de literatuur. Het macabere, het sinistere, is overal om ons heen, als we er maar de ogen voor openen. Velen knijpen gewoon hun ogen dicht en het blindweg afkeuren van het griezelverhaal komt op hetzelfde neer. Misschien zien die mensen liever niet in dat ook hun brein vol duistere schaduwen zit, lekker diep verborgen onder een schijnlading van beschaving ? Om te besluiten met de woorden van J. Ramsey Campbell (in zijn essay over avant-garde muziek "Note of Doubt" in Stardock nr. 3, 1970) : "... let's not draw back ... in blind horror. We must perceive the horror in the everyday and personally confront, not recoil, from the unknown". Als ik dat zo even overlees, had ik er beter een ruimer en met voor- beelden gestaafd artikel van gemaakt, maar hiervoor ontbreekt zoals altijd de tijd. O ===oooOoOooo=== O

BIBLIOGRAFIE Benny J. SUYKERBUYK

JEUGDLITERATUUR Carpenter, R. Catweazle en de magische dierenriem. Bussum, Van Holkema & Warendorf, 1972

Christopher, John De witte bergen De stad van goud en lood De vuurpoel Bussum, Van Holkema & Warendorf. 1972. f 7.90

Foreman, Michael. Drommels wat een rommel; vert Paul Biegel. Bussum, Van Holkema & Warendorf, 1972. 32 blz. versch.okt.

Schouten, Alet. In de greep van de citroenzucht; ill.Veronica van Vliet. Bussum, Van Holkema & Warendorf. 1972.

Vogelzang, Maria. De onbegaanbare planeet. Hoorn, U.M. West- friesland, 1972. = JM 325.

O ===oooOoOooo=== O

Herman Van Roey, Jan de Voslei 31, 2020 Antwerpen zoekt : The haunter of the dark and other tales of Horror (Lovecraft - Panther). Hij biedt : De laatste dag (Matheson) ---- WINKELS TWEEDEHANDSE BOEKEN : Julien C. Raasveld Steynstraat 5 2710 Hoboken Tuf-Tuf Oude Koornmarkt 56 2000 Antwerpen Moorthamers Rubensstraat 2000 ANTWERPEN Van Eeckhoute Hoogstraat 42 2000 ANTWERPEN ? Brabantstraat 95 SCHAARBEEK Wel even navragen : SF verkoopt men 'onder de toog'. ----

Simon JOUKES Novacon 2 Van 4 tot 5 november 1972 in het Imperial Hotel Centre te Birmingham (Engeland). Guest of Honor is Doreen Parker. Sprekers : Ken Bulmer en Ray Bradburry. Andere belangrijke aanwezigen : Anne Mc Caffrey en Brian Aldiss. Attending membership : 50 p te betalen aan Jeff Hacker, 92 Wisley Way, Birmingham BR2 2JU. Belgische aanwezigen : Michel Feron en S. Joukes. OMPACON Eastercon 1973 (Pasen 1973) te Bristol. Hotel staat nog niet vast. Reeds ingeschreven : James Blish, Ken Bulmer, Jacques Guiod, Sam J. Lundwall, Ethel Lindsay, Bob Shaw, Brian Aldiss, Harry Harrison, Gerd Hallenberger, Michel Feron, S. Joukes. Supporting membership : 50p te betalen aan onze Dear Swinging Fred Hemmings, 20 Beech Road, Slough (Bucks) England.

Mis de gelegenheid niet om met het heerlijke Britse fandom kennis te maken !!!

O ===oooOoOooo=== O

Simon JOUKES

Gesterkt door een verse maatjesharing en ettelijke "kopafbijterijen" in het proefwinkeltje van Wynand Fokkink, kwam ik op zaterdagavond 26 augustus in de allerbeste stemming in het Leeuwenhofsteegje in Amsterdam waar AMSTELCON zou worden gehouden. Enorm veel "ambiance" : ongeveer 90 mensen in een vrij kleine zaal versierd met kindertekeningen en monster-filmaffiches. Een hele rij oude bekenden : uiteraard de gastheren Leo en Annemarie Kindt, Hans Frankfurther, Gerrit van Oven, Kleton, Mej. Pardoel, Gerard Suurmeyer en echtgenote, Frank Visser, Manuel van Loggem, Dhr. en Mevr. Duval, Kathinka Lanoy, Peter Coene, Kees van Toorn en noem maar op. Na de met een "screwdriver" opgefriste introductie kwam Nasi Goreng op tafel, in fabelachtige hoeveelheden, waarna Forry J. Ackerman en zijn vrouw Wendayne op handgeklap werden onthaald. De Nederlandse "Europa Awards" werden uitgereikt in de verschillende categorieên : roman : "De naakten en de Speyers" door Jakob Carossa kort verhaal : "Egeische Zee" door Carl Lans dram. Voorstelling : "De kleine mannetjes van Mars" (radiohoorspel voor kinderen) artiest : N. Van Welzenes (2e omslag van Morgen) Niet gespecialiseerde magazine : speciale sf-nr. van "Stripschrift" Fanzine : Holland-SF Essay of wetenschappelijk werk : "100 jaar SF in Nederland" door

Dick Scheepstra. Strip : "Arman en Ilva" door The Tjong King en Hartog van Banda.

Hierna vertoonde Forry Ackerman of Horrorwood een reeks dia's over zijn werkelijk fantastische verzameling in zijn huis in Beverly Hills Ongelooflijk : zijn collectie omvat meer dan 100.000 stukken ! Een paneeldiscussie met Manuel van Loggem, Annemarie Kindt, Gerard Suurmeyer en Kathinka Lanoy over de plaats van de vrouw als SF- schrijfster, bracht niet veel aan het licht : het geringe aantal schrijfsters zou voornamelijk te wijten zijn aan de huidige plaats van de vrouw in de maatschappij. De aanwezigen werden vervolgens vergast op Hollandse kaas (lekker !) waarna twee films werden afgedraaid : een geromanceerde biografie van Eise Eisinga, de bouwer van het Planetarium van Franeker (Boud Smit), een keurige film in kleuren, beslist levendig gedraaid en de fantastisch mooie "Voyage à travers l'Impossible" van Mélies (1904). Wat een filmer was die man toch ! Onder het genot van smakelijke drankjes werden nog Leo's dia's van Eurocon 1 getoond. Al met al een succesvolle bijeenkomst die tot in vroege uurtjes voortduurde en die naar meor smaakt !!!

O ===oooOoOooo=== O

SFANCON 4 ZONDAG 20 MEI 1973 CON_IN_GENT

CASINO VAN GENT, GROOT PARK TE GENT GUEST OF HONOR : DANIEL WALTHER bekende, jonge Franse auteur zal spreken over "Engagement in Essef en de Moderne Space-Opera" FAN-GUEST OF HONNOR : GERD HALLENBERG dynamische jonge Duitse fan

zal spreken, geïllustreerd met muziek, over : "Gemeenschappelijke wortels tussen essef en popmuziek"

--ooOoo--

TENTOONSTELLING Originele covers van KAREL THOLE

Italiaans-Nederlandse illustrator voor het Italiaanse Esseftijdschrift URANIA --ooOoo-- MET VOORBEHOUD !

Goed nieuws voor de liefhebbers van de echte science-fiction film. Zoals beloofd in ons vorig nummer, zal er in oktober een speciaal SF-film- programma voorgesteld worden in het Antwerpse. Onthoud goed de datum : donderdag 19 oktober. Het uur : 20.15 h De Plaats: Studio Century, Drink te Borgerhout. Het Programma : Er worden twee films afgerold. De eerste is de Russische prent "De PLANEET DER STORMEN", een kleurenfilm (1962) van Pavel Klouchantsev. De film, die voor de eerste maal loopt in het Vlaamse landsgedeelte, handelt over de avonturen van het eerste bemande ruimteschip naar de planeet Venus. Klouchantsev heeft deze film opgevat als een poëtisch en lyrisch werkstuk, terwijl hij toch realistisch, avontuurlijk en geloofwaardig blijft. Hij besteedt zeer veel aandacht aan de flora en de fauna op Venus.

Deze kennismaking met de Russische SF film betekent een openbaring voor alle liefhebbers van het genre.

Na deze film komt de exclusieve Belgische zaalpremière aan de beurt van de in 1956 vervaardigde prent van DonaId Siegel "INVASION OF THE BODY SNATCHERS", naar de roman van Jack Finney, welke bij Born verscheen onder de titel "Het zaad van de ondergang". Deze film, die ongetwijfeld één der meest intelligente is, welke in de jaren vijftig in de Amerikaanse studio's vervaardigd werden, is een trouwe bewerking van de roman en zelden werd zulk een dreigende sfeer getoond in het genre.

"Invasion of the Body Snatchers" is een werk dat vóór zijn tijd gemaakt werd. In 1956, toen de monsterfilm in volle bloei was, werd het een commerciee1 fiasco, omdat er geen enkel monster in het scenario voorkomt en de speciale effekten tot het minimum herleid werden. Het verdween dan ook vlug in de limbo van het produktiehuis, waar het in 1968 door enkele kritici opnieuw ontdekt werd. Deze waren als betoverd door de kracht van Siegels prent en drongen aan op een nieuwe commerciële roulatie. Enkele maanden later was "Invasion of the Body Snatchers" één der meest besproken en meest succesrijke SF-films sinds "Metropolis". Het liep weken in Parijs, Londen en New-York. In België werd het (natuurlijk) nooit uitgebracht en deze kopij komt uit Nederland. Hier is dan ook een enige gelegenheid om één der beste SF-films aller tijden te zien.

De twee films lopen in originele versie met Nederlandstalige onderschrif- ten. De toegangsprijs is vastgesteld op 60 Fr.

Dit programma is een must voor alle liefhebbers, en, indien het succes heeft, werd ons door Willy Magiels beloofd, dat hij in de loop der volgende maanden, nog meer, in België niet uitgebrachte films, zoals "The Damned" van Joseph Losey, "The Night of the Living Death" van George Romero, "Targets" van Peter Bogdanovich (één der laatste rollen van Boris Karloff), "The Curse of the Crimson Altar" van Vernon Sewell (met Karloff, Christo- pher Lee en Barbara Steele) "The Abominable dr. Phibes" van Robert Fuest (met Vincent Price) en "Necropolis" van Franco Brocani (de bekende under- ground Horror-SF prent) in Belgische Première zal brengen in dezelfde zaal.

ALLEN DAARHEEN ...

****************************************************************************

Simon JOUKES Charlie Brown, uitgever van 'Locus' en speciale verslaggever van SFAN op L.A.Con (Worldcon 1972, 31/8 tot 4/9 in Los Angeles), seinde ons de uit- slagen door van de Hugo Voting van dit jaar :

a) categorie romans (529 geldige stemmen)

TO YOUR SCATTERED BODIES GO Philip José Farmer

vermeldingen : 2de : Lathe of Heaven Ursula K. LeGuin 3de : Dragonquest Anne McCaffrey 4de : Jack of Shadows Roger Zelazny 5de : A Time of Changes Robert Silverberg

b) categorie novelle (506 geldige stemmen)

THE QUEEN OF AIR AND DARKNESS Poul Anderson

Vermeldingen : 2de : A Meeting with Medusa Arthur C. Clarke 3de : The Fourth Profession Larry Niven 4de : Dread Empire John Brunner 5de : A special Kind of Morning Gardner Dozois

c) categorie korte verhalen (456 geldige stemmen)

INCONSTANT MOON Larry Niven

Vermeldingen : 2de : Vaster than Empires and More Slow Ursula K. LeGuin 3de : The Autumn Land Clifford D. Simak 4de : The Bear with a Knot on his Tail Stephen Tall 5de : Sky R.A. Lafferty 6de : All the last Wars at Once Geo.Alec Effinger

d) categorie dramatische voorstellingen (515 geldige stemmen)

A CLOCKWORK ORANGE Stanley Kubrick

Vermeldingen : 2de : The Andromeda Strain 4de : L.A. 2017 3de : THX 11.38 5de : I Think We're All Bozos on This Bus

e) categorie vakartiesten (512 geldige stemmen)

FRANK KELLY FREAS

Vermeldingen : 2de : Jeff Jones 4de : Jack Gaughan 3de : John Schoenherr 5de : Vincent DiFate

f) categorie vaktijdschriften (527 geldige stemmen)

FANTASY AND SCIENCE FICTION

Vermeldingen : 2de : Analog 4de : Galaxy 3de : Amazing 5de : Fantastic

g) categorie fanzines (482 geldige stemmen) LOCUS Hartelijk proficiat voor deze tweemaal toegekende Hugo vermeldingen : 2de : Energumen Michael en Susan Glicksohn 3de : Granfalloon Ron en Linda Bushyager 4de : SF Commentary Bruce Gillespie (voor de eerste maal een Australische zine in de 4 eerste vermeldingen

h) categorie amateur artiesten (498 geldige stemmen) TIM KIRK

Vermeldingen : 2de : Bill Rotsler 4de : Grant Canfield 3de : Alicia Austin 5de : Wendy Fletcher

i) categorie amateur-schrijver (456 geldige stemmen) HARRY WARNER JR.

Vermeldingen : 2de : Terry Carr 4de : Bob Vardeman 3de : Susan Glicksohn 5de : Rosemary Ullyot 6de : Tom Digby Vermelden we nog dat L.A.-Con niet minder dan 2007 deelnemende leden kende op een totaal aantal van 2540 ingeschreven leden. Uiteraard werd Forry Ackerman door langdurig en spontaan applaus verhinderd een droge speech ten beste te geven en de meeste heibel werd door niemand minder dan Norman Spinrad geschopt. Zelfs Harlan Ellison kon hem niet stoppen ...

********************************************************************** WORLDCON 1974 in WASHINGTON Tijdens L.A.CON trok New York schielijk zijn kandidatuur terug voor het organiseren van Worldcon 1974 : met algemene stemmen werd dus Washing- ton gekozen. De convention zal DISCON II heten, Eregast is Roger Zelazny en fan-eregast is J.K. Klein. De Con vindt plaats tijdens het weekend van Labor Day in het Sheraton Park hotel. Attending membership 5 $, supporting membership 3 $, tenminste tot de convention van 1973 waar de definitieve bedragen zullen worden bepaald. Voor info, schrijven naar (of geld sturen) : Discon II, Postbox 31127, Washington DC 20031 USA. Washington in '74.

(maar vergeet ondertussen niet : SFANCON 4 in Gent, mei 1973)

*******************************************************************

In Restant literair tijdschrift tweede jaargang nummer een In Restant literair tijdschrift tweede jaargang nummer een In Restant literair tijdschrift tweede jaargang nummer een In Restant literair tijdschrift tweede jaargang nummer een

verscheen van de hand van Luk De Vos "Science Fiction � A Strange verscheen van de hand van Luk De Vos "Science Fiction � A Strange verscheen van de hand van Luk De Vos "Science Fiction � A Strange verscheen van de hand van Luk De Vos "Science Fiction � A Strange

New World”. Een oppervlakkig artikel vele Engelstalige boeken New World”. Een oppervlakkig artikel vele Engelstalige boeken New World”. Een oppervlakkig artikel vele Engelstalige boeken New World”. Een oppervlakkig artikel vele Engelstalige boeken

worden genoemd waarvan zeker 50 % in het Nederlands is verschenen. worden genoemd waarvan zeker 50 % in het Nederlands is verschenen. worden genoemd waarvan zeker 50 % in het Nederlands is verschenen. worden genoemd waarvan zeker 50 % in het Nederlands is verschenen.

Dat schijnt Luk niet te weten. Verder wordt Morgen "het eerste Dat schijnt Luk niet te weten. Verder wordt Morgen "het eerste Dat schijnt Luk niet te weten. Verder wordt Morgen "het eerste Dat schijnt Luk niet te weten. Verder wordt Morgen "het eerste

Nederlandstalige tijdschrift voor kreatieve SF" genoemd. Nou moe ... Nederlandstalige tijdschrift voor kreatieve SF" genoemd. Nou moe ... Nederlandstalige tijdschrift voor kreatieve SF" genoemd. Nou moe ... Nederlandstalige tijdschrift voor kreatieve SF" genoemd. Nou moe ...

Restant p.a. Jean Restant p.a. Jean Restant p.a. Jean Restant p.a. Jean----Marie Maes Brugstraat 12 9910 Mariakerke.Marie Maes Brugstraat 12 9910 Mariakerke.Marie Maes Brugstraat 12 9910 Mariakerke.Marie Maes Brugstraat 12 9910 Mariakerke.

--------==ooOoo====ooOoo====ooOoo====ooOoo==--------

THE BLACK CAT (Horror) - USA 1965 - Regie & Scenario : Harold Hoffman - naar het verhaal van Edgar Allan Poe - Prod : Falcon International - vert : Robert Frost, Robyn Baker, Sadie French, Scotty McKay. De zoveelste bewerking van dit prachtige verhaal van de goede oude E.A. Poe.

DRACULA vs. FRANKENSTEIN (Horror) - USA 1971 - R : Al Adamson - Sc : Rex Carlton - Prod : Pentragon Films - Vert : J. Carrol Naish, Lon Chaney, Zandor Vorkov, Forrest J Ackerman, Russ Tamblyn, Regina Carrol. De twee koningen van de horror nemen het tegen elkaar op in een spel op leven en dood. Een unieke gelegenheid om "Mr.SF" Forry Ackerman als slachtoffer te zien vallen van Frankensteins monster!

THE FORBIN PROJECT (SF) - USA 1969 - R : Joseph Sargent - Sc : James Bridges naar de roman "Colossus" van D.F. Jones - P : Universal Films - Vert : Eric Braeden, Susan Clark, Gordon Pinsent, William Schallert. Een (blijkbaar) interessante bewerking van het minder geslaagd boek van Jones.

HELLO DOWN THERE (SF) - USA 1968 - R : Jack Arnold - Sc : Frank Telford & John McGreevey - Prod : Ivan Tors Productions - Vert : Tony Randall, Janet Leigh , Jim Backus, Roddy McDowall, Lee Meredith, Arnold Stang. Oude meester Jac Arnold (The Incredible Shrinking Man, Tarantula, The Creature of the Black Lagoon, e.v.a.) keert eindelijk nog eens terug tot de SF-film. Hij brengt ons hier avonturen onderzee.

LEGEND OF THE WITCHES (Hekserij) - Engeland 1969 - R & Sc : Malcolm Leigh Prod : Negus-Fancey Productions. Een ernstige studie over het verschijnsel van de hekserij en haar rituelen.

THE MAN WHO HAUNTED HIMSELF (SF) - Engeland 1970 - R : Basil Dearden Sc : B. Dearden & Michael Relph - Prod : Excalibur Films - Vert : Roger Moore, Hildegarde Neil, Olga Georges-Picot, Thorley Walters. Als gevolg van een ongeval ondergaat de held Roger Moore, een mutatie en ontdubbelt zich.

MUMSY, NANNY, SONNY & GIRLY (Horror) - Engeland 1969 - R : Freddie Fran- cis - Sc : Brian Comport naar het toneelstuk van Maisie Mosco - P : Fitzroy-Francis Films - Vert. : Ursula Howells, Patricia Heywood, Howard Trevor, Vanessa Howard, Imogen Hassall, Michael Bryant. De vier personages uit de titel houden een hotel waar nogal eigenaardige dingen gebeuren.

NIGHTMARE IN WAX (Horror) - USA 1969 - R : Bud Townsend - Sc : Rex Carlton - P : A & E Films - Vert : Cameron Mitchell, Anne Helm, Scott Brady, Berry Kroeger, James Forrest. Nog maar eens een variatie op het insterfelijke "House of Wax".

TARGETS - USA 1967 - R : Peter Bogdanovich - Sc : P. Bogdanovich, Polly Platt - P : Saticoy Films - Vert : Boris Karloff, Tim O'Kelly, Nancy Hsueh, James Brown, Sandy Baron, Arthur Peterson, Peter Bogdanovich. Wanneer krijgen we eindelijk eens deze film te zien, die in het bui- tenland toch veel uitstekende kritieken gehad heeft en Boris Karloff in één van zijn laatste rollen toont !

VAMPIRE CIRCUS (Horror) - Engeland 1971 - R : Robert Young - Sc : Jud- son Kinberg - Prod : Hammer Films - Vert : Adrienne Corri, Laurence Payne, John Moulder Brown, Throley Walters, Elizabeth Seal. Nog maar eens enkeLe vampiers uit het Hammer-cirkus. Zij hebben er nog vele in voorraad.

ZERO POPULATI9N GROWTH (SF) - USA 1971 - R : Michael Campus - Sc : Max Ehrlich, Frank DeFelitta naar een verhaal van Max Ehrlich - P : Sagittarius Productions - Vert : Oliver Reed, Geraldine Chaplin, Diane Cilento, Don Gordon, Bill Nagy, Aubrey Woods. In de 21ste eeuw vaardigt de regering een dekreet uit dat zegt dat gedurende dertig jaar geen kinderen verwekt mogen worden, ten einde het hoofd te kunnen bieden aan de overbevolking en de wereldvervuiling. Een aktueel thema, naar een gegeven van Max Ehrlich, schrijver van o.a de bekende SF-roman 'The Big Eye". --==ooOoo==-- Vergeet ook niet de enige echte Sfanbib te bezoeken ten huize van

Daniel De Raeve, Cogels Osylei 37, 2600 Berchem (Antw).

Ligging : nabij Dageraardplaats

Open : ELKE maandag en donderdag

Vanaf : 1800 uur

Uitleningen : 5 Fr/werk (om alzo nieuwe aanwinsten mogelijk te maken)

Uitleentermijn : in principe max. 3 weken

Aantal uitleningen : maximum 5

Een ruime keuze van Engelse, Franse, Duitse en Nederlandse

pockets !

--==ooOoo==--

Vergeet de wedstrijd voor zeer korte verhalen, voor reglement

zie Info-Sfan 18 blz 38 of schrijf Paul Torfs.

--==ooOoo==--

Luister naar science-fiction op BRT 3 vrijdagavond 22.20 u.

Afwisselend : - Science Fiction Stories - Magie en Occultisme Een programma van Jan Geysen.

--==ooOoo==--

De Britse anthropoloog Professor Edward Botts heeft de Eskimo's

voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede. " Dit had reeds

lang moeten gebeuren. De Eskimos hebben nog nooit krijg gevoerd.

In hun woordenschat ontbreekt zelfs het woord 'oorlog'. Dat

zou eindelijk erkend moeten worden.

--==ooOoo==--

A. VAN HAGELAND - Blutsdelle 10 - B 1641 Alsemberg

...In het "Kletspraatje van de Eindredacteur" (want ik lees altijd àlles in IS) (RED : dank u !) zie ik dat hij me vernoemt in verband met het succes van Jean Ray - John Flanders bij onze zuiderburen. Ik heb zijn vraag onlangs beantwoord tijdens een nogal uitvoerig interview voor de RTB (franstalige radiouitzendingen) naar aanleiding van het recente verschijnen van John Flanders : "Contes d'Horreur et d'Aventures" (Editions Christian Bourgois, Parijs) en tijdens hetwelk Claude Vignon me vroeg of Jean Ray-John Flanders in de literatuur eindelijk de plaats inneemt die bij verdient. Mijn antwoord luidde ongeveer als volgt : "Ja en neen. Zeker, de inspanningen van Editions Gérard en Laffont, waarbij zich nu het initiatief voegt van Christian Bourgois, hebben ertoe bijgedragen om Jean Ray door het publiek te doen waarderen. Maar ondanks vele universitaire thesis- sen, blijft hij een onbekende voor de grote theoretici van de literatuur. Dat is bijna normaal : Jean Ray - John Flanders bezet ZIJN plaats in de fantastische literatuur. Door het genre dat hij koos, zal hij altijd blijven behoren tot de"maudits"van de literatuur in het algemeen, vooral bewonderd door uitverkorenen die de sleutel kennen tot zijn universum ... ergens in de vierde dimemsie".

RED : De lezers zullen uw antwoord op prijs stellen. Wij zullen eerlang proberen een interessante vragenlijst samen te stellen in verband met John Flanders -Jean Ray. DANIEL HOEFNAGELS - Kerkdreef 52 - 2310 Rijkevorsel

..."Ik kan zo weinig biografische nota's over schrijver HENRI VERNES te pakken krijgen, dus : geboren te, op school daar, werk, enzovoorts kortom zijn levensloop in "enkele" regels samengevat"...

RED : Welke lezer reikt hier de helpende hand ? EDDIE C. BERTIN - Dr. Van Bockxstaelestraat 80 - B 9002 Ledeberg

..."De omslag van IS 16 is werkelijk schitterend, uitstekende layout en thema-verdeling over het ganse blad, en ook een zeer verzorgde uitvoering van de tekening zelf ........ Van Heymbeeck's artikel "Het nieuwe kleedje van de SF" begon ik te lezen met van tevoren reeds een bittere smaak in de mond, kramp in mijn kaakspieren van het geeuwen ... wat wil je, het zoveelste artikel over new wave ... maar wonder boven wonder, het artikel was niet alleen vlot en boeiend geschreven, het was nog interessant ook ! Het zal misschien niet zoveel zeggen aan startende SF-lezers, maar ik heb echt genoten van de vergelijkingen en conclusies, die meestal juist bleken. Het enige wat ik wel jammer vind, is dat Van Heymbeeck ook veralgemeent, en àlle new wave-SF over dezelfde kam scheert. Net als hij, zie ik ook een steeds grotere ineenvloeiing van "old" en "new" wave met de fantastische en psychohorror literatuur, zowel (en vooral dan) met de mainstream roman. Ik denk dat het hoogtepunt van de new wave al lang voorbij is; de laatste twee jaar hebben we reeds

talrijke geboorten gezien, voortkomend uit bovenvermelde samenvloei- ing der diverse stromingen, die de minder goede (of jammer genoeg soms ook zwakke) punten van "old", "new wave" én "mainstream" samen- brachten met soms verbijsterend goede (of slechte) resultaten. Ik kan het overigens alleen maar ééns zijn met de eindconclusies. Ik vind het echter wel jammer dat de laatste drie regels benut worden voor een persoonlijke aanspreking van Moorcock. Om te beginnen kan Mike het toch niet lezen, dus is het nutteloos, en ten tweede wordt het effekt gebroken van een doodernstig (én toch genietbaar) artikel door plots zo "fannish" te gaan doen. ...Willy Magiels "Horror op de N.O.S." : "De Standaard" is niet de enige die deze fout maakte : identiek dezelfde tekst (verwarring Boris Karloff-Frankenstein-Lugosi-vampiers) stond met een filmfoto in een een of ander TV-boekje, ik geloof "TV-Gids" ofwel "Humo" ... wie neemt wat van wie over ? Idioten ! Ik vind de verminking van deze films schandalig, temeer daar ik enkel "The Son of Frankenstein" al eens gezien had in de bioscoop, de overige waren alle nieuwkomertjes voor mij. Niet dat ik ze zo om te gillen vond, laten we het toegeven, Willy, misschien ging wel véél verloren door de ingezette schaar, maar uiteindelijk - ondanks de ellenlange artikels die erover verschijnen en blijven verschijnen in fanzines - bleken het toch maar oude draken te zijn, die niet de minste "zenuwen door mijn keel deden gieren", die mij soms stierlijk verveelden. Misschien ben ik wel verwend, ik heb al zo vele griezelfilms gezien - en Satan zij dank, ook véél goede - dat de shockeffecten en macabere sfeer mij niet meer raken, en het theatrale acteren werkt eerder humoristisch dan macaber. Oh, ik vond het wel leuk om ze ook eens te zien, en interessant ook - humoristisch gezien dan - maar voor de rest hadden ze beter een reeks uit de jaren 58-64 genomen ... maar jà, dat mocht er misschien niet af. Deze zes (en wààrom in hemelsnaam DRIE Frankensteins, géén Mummy, géén Weerwolf hoewel er ook daarvan drie van elk bestaan) zullen echter het publiek beslist niet bekeren tot de fantastische film. Verre van daar !!! Vele mensen die ik links en rechts ken, hebben na de tweede film de reeks niet meer gevolgd. Ik kan het ze niet kwalijk nemen ... ...Oh wonder, oh zegen ! I loved the comic strip ! Nog nooit gebeurd sedert Tvet ermee startte in Info-Sfan. Kon zien wat de tekeningen voorstelden en heb me rot gelachen met de "inside"jokes ... space opera ... Z-straal ... Ballard's titels. Prachtig !

RED : zeg Eddie, kun je echt niet wat kortere brieven schrijven ? Wat die Horror op NOS betreft : waarom zoveel drukte om een reeks die inderdaad uitsluitend bedoeld was om te lachen, zowel door het patetisch over-acteren als door de oudbakken griezeleffec- ton; sorry hoor Willy !

JEAN DE LA SALADE - Gent

Mijn beste Thomas Triphon, ik ben zeer verheugd dat "De 8-jaarlijkse God" van ons aller Eddy een openbaring voor je was. Trouwens, zelf ben ik ook de mening toegedaan dat Cave Man Eddy momenteel de beste VLAAMSE SF-schrijver is, en tevens een belofte voor de toekomst. Maar je blaast verdomd hoog van je toren als je beweert dat Jean Ray maar een zwak broertje is, bij hem vergeleken. Over D'Exsteyl kan ik wel je mening delen. Maar die is een geval"apart" (ondergetekende is bij hem de deur uitgevlogen, omdat ondergetekende het GEWAAGD heeft de Roger te vertellen, in alle vriendelijkheid dan nog, dat een bepaald werk van hem op nieksmendallekes trok. Zo zo). Maar van Jean Ray moet je met je kille handen afblijven, beste Thomas. Het geeft geen al te goeie indruk dat je iemand wilt ophemelen door een ander daarbij neer te halen. Jean Ray was, en zal een der meesters in zijn

genre blijven. Zijn (meer dan 300 asjeblief !) Vlaamse Filmpjes, zijn Harry Dickson's, zijn reeds vijfmaal herdrukt jeugdboek "Spoken op de Ruwe Heide" - inmiddels na amper één jaar weer haast uitver- kocht -, zijn talrijke verhalen (contes du whisky b.v.), getuigen van een meer dan normale fantasie en vaardigheid in het hanteren van de vertellerspen. Hij heeft natuurlijk ook minder goeie verhalen geschreven, maar dat is wel het geval met iedere auteur. En wat vind je van zijn meesterwerk (jàwel, beste Thomas, MEESTERWERK) "Malpertuis". Kitsch zeker, voor oude wijven of keukenmeiden ? Ere aan wie ere toekomt, jongen, en gooi geen personen van hun voetstuk om er een ander op te kunnen zetten. Het is eerlijker een nieuw voetstuk op te richten.... Nog iets : wat vind je van "Angst" van o. Kielemoes ? Wanneer stel je die gloeiende ... op een voetstuk, en stoot je Eddy er af ? Je bent er verdomme toe in staat. Nu ik je zin voor kritiek heb leren kennen, zal niets van je me nog verwonde- ren !!!

RED : na dit slaatje van Jean de la Salade, wordt de discussie over de respectievelijke verdiensten van Dode en Nog Te Doden Vlaam- se auteurs afgesloten.

THOMAS TRIPHON - Gent

... Ja hoor, Edith Brendall, het is een feit dat ik werkelijk Thomas Triphon heet, maar ik betwijfel of Edith Brendall werkelijk Edith Brendall is; om de heel duidelijk te zijn : wie verschuilt zich achter de naam Edith Brendall ? Een Jonge Dame ? Of is dit ook al een façade waarachter zich wellicht een ouwe dame of jonge heer verbergt. In ieder geval is daarmee het mysterie van de Graftombe nog niet op- gelost ... (RED : blijkbaar is Edith Brendall dus hermafrodiet ...) P.S. Indien Edith Brendall denkt dat het niet moeilijk is E.C.B. naar de kroon te steken, zal het wel zijn omdat ze een blauwtje opgelopen heeft ...

RED : een blauwtje ? Wij dachten met zekerheid te weten dat Marsman- netjes GROEN zijn !!!

O ===oooOoOooo=== O

"... Robert Jungk, één van de meest gezaghebbende Europese Toekomst- filosofen, heeft gezegd : vandaag wordt haast uitsluitend de nadruk gelegd op het onderzoek naar wat gebeurd is en naar wat verwezenlijkt werd. Morgen ... zal minstens een derde van de lezingen en het prac- ticum worden gewijd aan de op dat ogenblik op gang zijnde wijsgerige, kunstzinnige, technische en wetenschappelijke arbeid, aan het voorzien van crisistoestanden en van mogelijke oplossingen voor de problemen van de toekomst. Voor dergelijke cursussen staat ons geen literatuur van de toekomst ter beschikking, maar een literatuur over de toekomst, welke niet alleen de belangrijke utopiën maar ook de hedendaag- se SF omvat. Deze laatste wordt vaak met een bepaald misprijzen tot literatuursurrogaat bestempeld en misschien verdient ze wel dit kri- tisch misprijzen. Maar als we haar beschouwen als een soort sociolo- gie van de toekomst, eerder dan als literatuur, dan verkrijgt de SF een onschatbare waarde, want zij verruimt de geest en went haar aan het vooruitzien. Onze kinderen zouden Arthur C. Clarke, William Tenn, Robert Heinlein, Ray Bradbury en Robert Sheckley moeten bestuderen, niet omdat deze auteurs ons vertellen over ruimteschepen en tijdma-

chines, maar - en dat is veel belangrijker - omdat ze de jeugd ertoe kunnen brengen, het oerwoud van politieke, sociale, psychologische en ethische problemen die zij als volwassenen zullen ontmoeten, in hun verbeelding te verkennen. De jeugd zou moeten verplicht worden science-fiction te lezen voor de nabije Toekomst ! (Uittreksel uit : Future Shock, Alvin Toffler, 1971 )

O ===oooOoOooo=== O Uit een economisch tractaat van Carmus (2001) "... In het begin der zeventiger jaren van de 20ste eeuw, werd een niet geslaagde poging ondernomen het probleem van de vervuiling op ideologische gronden op te lossen : de vervuiler zou moeten betalen, eerst en vooral door het installeren van zuiveringsinstallaties op eigen kosten, vervolgens door het zelf inrichten van vuilophaal- en vernietegingsdiensten, de autofinanciering van het speurwerk naar zelfafbrekende produktiemiddelen en dergelijke meer. Bovendien werden in het Parlement dwingende wetten gestemd waarbij speciale be- lastingen werden geheven de produktie van goederen die niet in overeenstemming waren met zeer hoog gestelde normen. Uiteraard sneed de gemeenschap hiermee in het eigen been. Aangezien het bij wet verboden die verhoogde kosten door te berekenen in het eindpro- dukt, zakten de winstmarges pijlsnel onder het nulpunt. Ontmoedigde bedrijfsleiders legden er het bijltje bij neer : de ene fabriek sloot na de andere. De gevolgen werden na zeer korte tijd zichtbaar en zeer ernstig. Grote tekorten in allerlei verbruiksgoederen traden op. De prijzen van de zwarte markt schoten de hoogde in : voor een plastic zak die vóór de crisis tegen 0,2 Internationale Rekeneenhe- den werd verkocht, werd nu grif van 5, tot 10 I.R. betaald, door de weinigen die nog wat geld hadden. De werkloosheid was algemeen. Het moderne leven werd verlamd. In een oogwenk waren de voorraden verdwenen. De Grote Crisis was begonnen. Honger en koude, epidemieën en gebrek aan allerlei goederen, van Coca Cola tot Aspirine, eisten hun tol : de mensen stierven als vliegen, het hele staatkundige ra- derwerk werd ontmanteld, de weinigen die nog wat energie konden op- brengen vormden gewapende benden die het land onveilig maakten en niet aarzelden te moorden voor een zinloos geworden transistorradio. Door een reeks mechanismen die ons nog niet heel duidelijk zijn aangezien de nodige terugblik ons thans nog ontbreekt, werd het bestaande systeem vernietigd (hoogstwaarschijnlijk meer door de algeme- neontreddering dan door een weloverwogen en doeltreffend uitgevoerd plan). De machthebbers, d.w.z. zij die nog gewapende benden konden onderhouden, groepeerden de overlevenden in sterk gecentraliseerde landbouw- en produktiegemeenschappen ... O ===oooOoOooo=== O

info sfan 19

Documents