info.ksu.kz · web viewshift in resource and landscape use over time. 12 Резюме на двух...

Республиканский Реестр по учету публикаций профессорско-преподавательского состава и научных сотрудников 2018

Карагандинского государственного университета имени Е.А.Букетовав научных журналах с импакт-фактором

Биолого-географический факультет

Параметры публикации Параметры публикации1. 1 Страна издания журнала Латвия2. 2 ISSN 1407-009Х3. 3 Полное наименование

журналаProceedings of the Latvian Academy of Sciences. Section B, Natural Sciences

4. 4 Периодичность выхода журнала

12

5. 5 Год, номер, том, выпуск издания

2018, 1

6. 6 Издательство, место издания журнала

Академия Наук Латвии

7. 7 Автор(ы) публикации Turusbekov Ye., Genievskaya Yu., Baibulatova A., Zatybekov A., Kotuhov Yu., Ishmuratova M., Imanbayeva A., Abugalieva S.

8. 8 Место работы автора(ов)(полное название организации)

Институт биологии и биотехнологии растенийАлтайский ботанический садКарагандинский государственный университет имени академика Е.А. БукетоваМангышлакский экспериментальный ботанический садКазНУ им. аль-Фараби

9. 9 Код УДК -10. Название статьи (на языке

публикации)Phylogenetic Taxonomy of Artemisia l. Species from Kazakhstan Based on Matk Analyses

1 11.

Аннотация на языке текста публикуемого материала

The genus Artemisia is one of the largest of the Asteraceae family. It is abundant and diverse, with complex taxonomic relations. In order to expand the knowledge about the classification of Kazakhstan species and compare it with classical studies, matK genes of nine local species including endemic were sequenced. The infrageneric rank of one of them (A. kotuchovii) had remained unknown. In this study, we analysed results of sequences using two methods — NJ and MP and compared them with a median-joining haplotype network. As a result, monophyletic origin of the genus and subgenus Dracunculus was confirmed. Closeness of A. kotuchovii to other species of Dracunculus suggests its belonging to this subgenus. Generally, matK was shown as a useful barcode marker for the identification and investigation of Artemisia genus

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала

-

13. Ключевые слова на языке публикуемого материала и

Artemisia, Artemisia kotuchovii, DNA barcoding, haplotype network.

на русском языке14. Объем статьи (страницы) С. 29-3715. Количество иллюстраций 616. Количество таблиц 317. Количество

библиографических ссылок41

18. из них: на казахстанских авторов

3

19. Список библиографических ссылок на казахстанских авторов

1 Pavlov, N. V., Bykov, B. A., Goloskokov, V. P., Kubanskaya, Z. V. (eds.) (1966). Flora of Kazakhstan. Vol. 9. Nauka, Alma-Ata. 640 pp. (in Russian).2 Turuspekov, Y., Abugalieva, S. (2015). Plant DNA barcoding project in Kazakhstan. Genome, 58, 290.3 Turuspekov, Y., Adams, R. P., Kearney, C. M. (2002). Genetic diversity of three perennial grasses from the Semipalatinsk nuclear testing region of Kazakhstan after long-term nuclear testing radiation exposure. Biochem. Syst. Ecol., 30, 809–817.


Карагандинского государственного университета имени Е.А.Букетова

в научных журналах с импакт-фактором


Параметры публикации Параметры публикации10. 1 Страна издания журнала Казахстан11. 2 ISSN 2518-1491

2224-528612. 3 Полное наименование

журналаИзвестия Национальной Академии наук Республики Казахстан, серия химия и технология


6


2018, 5 (431)


Академия наук Республики Казахстан

16. 7 Автор(ы) публикации 1A.M. Akhmetalimova, 1S.A. Ivasenko, 1A.B. Marchenko, 2M.Yu. Ishmuratova, 3E. Poleszak, 3A. Ludwiczuk, 1I.V. Loseva


1 Karaganda State Medical University, Karaganda, Kazakhstan;2 Кaraganda State University named after academician Ye.A.Buketov, Karaganda, Kazakhstan;3 Medical University of Lublin, Lublin, Poland

18. 9 Код УДК 615.32210. Название статьи (на языке

публикации)The study of the chemical composition of Thymus eremita Klok.and Thymus rasitatus Klok. from the Karaganda region

1 11.


Possible reduction of stocks of medicinal plant raw materials of creeping thyme (Thymus serpyllum L.) and thyme vulgaris (Thymus vulgaris L.) leads to the need to expand the raw material base of official medicinal plants due to additional plant sources and their integrated use. Therefore, we conducted a comprehensive study of the contents of various classes of biologically active substances in the herbs of Thymus rasitatus Klok. and Thymus eremita Klok., which are endemic species growing in the territory of the Karaganda region. It has been established that herbs of Thymus rasitatus Klok. and Thymus eremita Klok. contain a significant number of different classes of biologically active substances, namely terpenoids, flavonoids, phenolcarboxylic acids, tannins, triterpene compounds, water-soluble polysaccharides, pectin substances, amino acids and organic acids. The presence of these substances and the content of a large list of important mineral elements determine the promise of their use in pharmacy and medicine.


Дəрілік өсімдік Thymus serpyllum L. жəне Thymus vulgaris L. шикізатының қорының ықтимал төмендеуі қосымша өсімдік көздері арқылы ресми дəрілік өсімдіктердің шикізат базасын кеңейту қажеттілігіне əкеледі. Сондықтан Қарағанды облысы аумағында өсетін эндемикалық шөп түрлеріңде Thymus rasitatus Klok. жəне Thymus eremita Klok. биологиялық белсенді

заттардың əртүрлі сыныптарының мазмұнын жан-жақты зерттеу жүргізілді. Thymus rasitatus Klok. жəне Thymus eremita Klok. шөптің құрамында биологиялық белсенді заттардың əртүрлі сыныптары бар, атап айтқанда, терпеноидтер, флавоноидтар, фенолкарбон қышқылдары, таниндер, тритерпен қосылыстары, суда еритін полисахаридтер, пектикалық заттар, амин қышқылдары мен органикалық қышқылдар бар. Бұл заттардың болуы жəне маңызды минералды элементтердің үлкен тізімінің мазмұны оларды фармацияда жəне медицинада пайдалану туралы уəдесін анықтайды.

Возможное сокращение запасов лекарственного растительного сырья тимьяна ползучего (Thymus serpyllum L.) и тимьяна обыкновенного (Thymus vulgaris L.) приводит к необходимости расширения сырьевой базы официнальных лекарственных растений за счет дополнительных растительных источников и комплексного их использования. Поэтому нами проведено комплексное изучение содержания различных классов биологически активных веществ в траве тимьяна бритого (Thymus rasitatus Klok.) и тимьяна пустынника (Thymus eremita Klok.), эндемичных видах произрастающих на территории Карагандинского региона. Установлено, что трава тимьяна бритого и трава тимьяна пустынника содержат значительное количество различных классов биологически активных веществ, а именно, терпеноидов, флавоноидов, фенолкарбоновых кислот, дубильных веществ, тритерпеновых соединений, водорастворимых полисаха-ридов, пектиновых веществ, аминокислот и органических кислот. Наличие которых, в комплексе с количественным содержанием многих важнейших минеральных элементов, определяют перспективность их использования в фармации и медицине.

13. Ключевые слова на языке публикуемого материала и на русском языке

Keywords: herbs, Thymus eremita Klok., Thymus rasitatus Klok., essential oils, biologically active substances, macro- and microelements, radionuclides.

Түйінді сөздер: шөп, Thymus eremita Klok, Thymus rasitatus Klok., эфир майы, биологиялық белсенді заттар, макро- жəне микроэлементтер, радионуклидтер.

Ключевые слова: трава, Thymus eremita Klok., Thymus rasitatus Klok., эфирные масла, биологически активные вещества, макро- и микроэлементы, радионуклиды.

14. Объем статьи (страницы) C. 20-25.15. Количество иллюстраций 016. Количество таблиц 517. Количество



3


1 Ishmuratova M.Ju., Tleukenova S.U. (2009) K izucheniju rastenij semejstva gubocvetnyh flory central'nogo kazahstana [Aktual'nye problemy gumanitarnyh i estestvennyh nauk] Moskva. 11: 22-24. (In Russian)2 Atazhanova G.A. (2009) Izuchenie komponentnogo sostava jefirnyh masel rastenij flory Kazahstana, Novye dostizhenija v himii i himicheskoj tehnologii rastitel'nogo syr'ja: materialy IV Vserossijskoj konferencii, C. 207-271.3 Kazbekova A.T, Atazhanova G.A., Sejtembetova A.Zh., Adekenov S.M. (2014) Antioksidantnaja aktivnost' jefirnyh masel tim'jana, rasprostranennogo na territorii Kazahstana. XIV Mezhdunarodnaja nauchno-prakticheskaja konferencija, Krasnodar, Rossija. S.44




Параметры публикации Параметры публикации19. 1 Страна издания журнала Узбекистан20. 2 ISSN 0009-3130


журналаХимия природных соединенийанглийская версия – Chemistry of Natural Compounds


6


2018, 6


Академия наук Республики Узбекистан

25. 7 Автор(ы) публикации E. M. Suleimen, G. G. Sisengalieva, R. I. Dzhalmakhanbetova, Zh. B. Iskakova, M. Yu. Ishmuratova3


1 Институт прикладной химии Евразийского национального университета2 Карагандинский государственный университет имени академика Е.А. Букетова


публикации)CONSTITUENT COMPOSITION AND CYTOTOXICITY OF ESSENTIAL OIL FROM Chartolepis intermedia

1 11.


В данной статье проведено изучение качественного состава эфирного масла хартолеписа среднего, изучена острая токсичность



Chartolepis intermedia, essential oil, biological activity

хартолепис средний, эфирное масло, биологическая активность

14. Объем статьи (страницы) Р.1177-1179.15. Количество иллюстраций 016. Количество таблиц 117. Количество



3


1 Флора Казахстана. Т. 9, Алма-Ата, С. 318.2 M. A. Zhunusova, E. M. Suleimen, Zh. B. Iskakova, M. Yu. Ishmuratova, and R. M. Abdullabekova, Chem. Nat. Compd., 53, 775 (2017).3 E. M. Suleimenov, Chem. Nat. Compd., 45, 710 (2009).




Параметры публикации Параметры публикации28. 1 Страна издания журнала India29. 2 ISSN 2229-4473


журналаVegetos: An International Journal of Plant Research


4


2017, Vol. 30, N 4


Sci Technol.

34. 7 Автор(ы) публикации Konkabayeva A., Ishmuratova M., Aitkulov A., Tykezhanova G., Nugumanova S., Turlybekova G., Shorin S.


Карагандинский государственный университет имени академика Е.А. Букетова


публикации)Studying of plants populations in the conditions of industrial pollution in the neighborhood of the city of the Karaganda region

1 11.


In the article the results of studying of structure of plant populations are given in the neighborhood of the industrial cities of Temirtau, Balkhash, Zhezkazgan and in adjacent territories.


В статье приведены результаты изучения структуры растительных сообществ в окрестностях промышленных городов Темиртау, Балхаш, Жезказган и на прилегающих территориях


Karaganda region, plant population, pollution

Карагандинская область, растительные сообщества, загрязнение

14. Объем статьи (страницы) 122-12515. Количество иллюстраций 416. Количество таблиц 217. Количество



10


1. Environmental Code of the Republic of Kazakhstan (2007).2. Flora of Kazakhstan (1956) Alma-Ata, Publishing house of Academy of Science of Kazakh SSR. 1.3. Flora of Kazakhstan (1958) Alma-Ata: Publishing house of Academy of Science of Kazakh SSR. 2.4. Flora of Kazakhstan (1960) Alma-Ata: Publishing house of Academy of Science of Kazakh SSR. 3.

5. Flora of Kazakhstan (1961) Alma-Ata: Publishing house of Academy of Science of Kazakh SSR. 4.6. Flora of Kazakhstan (1961) Alma-Ata: Publishing house of Academy of Science of Kazakh SSR. 5.7. Flora of Kazakhstan (1963) Alma-Ata: Publishing house of Academy of Science of Kazakh SSR. 6.8. Flora of Kazakhstan (1964) Alma-Ata: Publishing house of Academy of Science of Kazakh SSR. 7.9. Flora of Kazakhstan (1965) Alma-Ata, Science. 8.10. Flora of Kazakhstan (1966) Alma-Ata, Science. 9.








6


2018, 3



43. 7 Автор(ы) публикации Сулеймен Е.М., Жанжаксина А.Ш., Сисенгалиева Г.Г., Искакова Ж.Б., Ишмуратова М.Ю.


1 Институт прикладной химии Евразийского национального университета2 Карагандинский государственный университет имени академика Е.А. Букетова


публикации)Компонентный состав и биологическая активность эфирного масла Cousinia elataConstituent composition and biological activity of essential oil from Cousinia elata

1 11.


В данной статье проведено изучение качественного состава эфирного масла кузинии крылатой, изучена острая токсичность и антирадикальная активность



Cousinia elata, essential oil, biological activity

кузиния крылатая, эфирное масло, биологическая активность

14. Объем статьи (страницы) С. 505-507.Р. 595-596.

15. Количество иллюстраций 016. Количество таблиц 117. Количество



3


1 Флора Казахстана. Т. 9, Алма-Ата, С. 318.2 M. A. Zhunusova, E. M. Suleimen, Zh. B. Iskakova, M. Yu. Ishmuratova, R. M. Abdullabekova, Chem. Nat. Compd., 53, 775 (2017)3 G. G. Sisengalieva, E. M. Suleimen, I. Yu. Ishmuratova, Zh. B. Iskakova, K. Van Hecke, Chem. Nat. Compd., 51, 544 (2015)





6


2018, 4



52. 7 Автор(ы) публикации Жунусова М.А., Сулеймен Е.М., Искакова Ж.Б., Ишмуратова М.Ю., Абдуллабекова Р.М.


1 Карагандинский государственный медицинский университет2 Институт прикладной химии Евразийского национального университета3 Карагандинский государственный университет имени академика Е.А. Букетова


публикации)Компонентный состав и биологическая активность CO2-экстракта Dipsacus strigosus

1 11.


В данной статье проведено изучение качественного экстракта Dipsacus strigosus, изучена острая токсичность и антирадикальная активность



Cousinia elata, essential oil, biological activity

кузиния крылатая, эфирное масло, биологическая активность

14. Объем статьи (страницы) С. 505-507.Р. 595-596.

15. Количество иллюстраций 016. Количество таблиц 117. Количество



0


-


Карагандинского государственного университета имени Е.А. Букетовав научных журналах с импакт-фактором

Факультет иностранных языков

Параметры публикации Параметры публикации

1 Страна издания журнала Словакия2 ISSN E-ISSN 2305-67463 Полное наименование

журнала European Journal of Contemporary Education(Scopus)

4 Периодичность выхода журнала

4

5 Год, номер, том, выпуск издания

2018, 7(4)

6 Издательство, место издания журнала

Slovak Republic, Bratislava

7 Автор(ы) публикации Alexandra A. Vorozhbitova , Olga I. Marchenko, Alexander V. Timofeyev, Gaukhar I. Issina

8 Место работы автора(ов)(полное название организации)

- SochiStateUniversity, - St. PetersburgStateUniversity, - SarovPhysicsandTechnologyInstituteofNationalNuclearResearchUniversityMEPhI, - KaragandaStateUniversitynamedafterYe.A. Buketov

9 Код УДК UDK 378.14

10 Название статьи (на языке публикации)

“Planetary linguistic personality”and bi (poly) linguistic modeling of the pedagogical process of higher school professional training: Sochi linguistic and rhetorical school

11 Аннотация на языке текста публикуемого материала

The article substantiates the synergistic concept of complex linguistic and rhetorical training necessary for the high-quality professional training of a future specialist of any direction and profile of higher school education

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: каз., рус.)

В статье обосновывается синергетическая концепция комплексной лингвориторической подготовки, необходимой для качественного профессионального обучения будущего специалиста любого направления и профиля вузовской подготовкиМақаладаболашақмаманныңжоғарысапалыкәсібидаярлығыүшінқажеттікүрделілингвистикалықоқытудыңсинергетикалықтұжырымдамасынегізделеді.

13 Ключевые слова на языке публикуемого материала и на русском языке

Key words: linguistic and rhetorical approach, bi / (poly) linguistic model of professional training of a future specialist, speech-thinking culture, a foreign language teacher.Ключевые слова: лингвориторический (L&R) подход, Сочинская L&R школа, би/полилингвальная модель профессиональной подготовки будущего специалиста, речемыслительная культура, учитель иностранного/ых языка/ов.

14 Объем статьи (страницы) P. 882-892

15 Количество иллюстраций 1

16 Количество таблиц 1

17 Количество 23

библиографических ссылок18 из них: на казахстанских

авторов1

19 Список библиографических ссылок на казахстанских авторов

1. Issina, G.I (2018). Continuous linguistic rhetorical education as an innovative conceptual platform for forming speech-thinking culture oflearners and professional retraining of specialists. Vestnik Karagandinskogo universiteta. Seriyapedagogika. 1(89): 91–97.



Факультет иностранных языков

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Испания2 ISSN ISSN 0798 10153 Полное наименование

журналаEspacios Revista


Раз в месяц


Espacios. – 2018. - Volume 39. - 5. – P. 1-7


Espacios, Испания. Венесуэлла

7 Автор(ы) публикации Moldazhanova A., Toleubekova R., Zhumataeva E., Sarzhanova G.

8 Место работы автора(ов) (полное название организации)

L.N. Gumilyov Eurasian National University, Astana, Kasakhstan S. Toraighyrov Pavlodar State University, Pavlodar,Kasakhstan . E.A. Buketov Karaganda State University, Karaganda, Kasakhstan

9 Код УДК10 Название статьи (на языке

публикации)Qualities of a modern manager in the education system: A study among the teaching and administrative staff of Universities in the Republiс of Kasakhstan

11 Аннотация на языке текста публикуемого материала (пример: каз.)

The article is devoted to the problem of managerial competence formation in the educational system of the Republic of Kazakhstan. The authors emphasize that at the present stage of the education system development, the country needs managers of a new type, but there is very little research in this area. A survey was conducted among the administrative and teaching staff of six major universities in the Republic of Kazakhstan. Respondents were asked to describe qualities that they thought were necessary for a manager working in the education system. As a result of content analysis, 7 groups of qualities were singled out: strategic, communicative, organizational, psychological, pedagogical, entrepreneurial, and political. It is noted that the most frequently mentioned are the groups corresponding to the traditional understanding of manager's role. On the other hand, the percentage of people who see manager as a democratic leader is also significant. A brief summary of the results and prospects for further research are outlined in the conclusion.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус., анг.)

El artículo está dedicado al problema de la formación de competencias gerenciales en el sistema educativo de la República de Kazajstán. Los autores enfatizan que en la etapa actual del desarrollo del sistema educativo, el país necesita directivos de un nuevo tipo, pero hay muy poca investigación en esta área. Se realizó una encuesta entre el personal administrativo y docente de seis grandes universidades de la República de Kazajstán. Se pidió a los

encuestados que describiera las cualidades que consideraban necesarias para un gerente que trabajaba en el sistema educativo. Como resultado del análisis de contenido, se señalaron 7 grupos de cualidades: estratégicos, comunicativos, organizacionales, psicológicos, pedagógicos, emprendedores y políticos. Se observa que los más frecuentemente mencionados son los grupos que corresponden a la comprensión tradicional del papel del Gerente. Por otra parte, el porcentaje de personas que ven al Gerente como un líder democrático también es significativo. En la conclusión se esboza un breve resumen de los resultados y las perspectivas de la investigación ulterior.


managerial competence, manager's qualities, education management, democratic management style, content analysis

14 Объем статьи (страницы) 8 стр.15 Количество иллюстраций 116 Количество таблиц 017 Количество


18 из них: на казахстанских авторов

3


3



Исторический факультет

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Индия2 ISSN ISSN:2052-83963 Полное наименование

журналаSpace and Culture, India


Раз в 2 месяца


Сентябрь 2018,Vol 6 No 2 (2018)


ACCB Publishing http://spaceandculture.in/index.php/spaceandculture/issue/view/20

7 Автор(ы) публикации Gulmira Bolatovna Karsakova, Zauresh Galimzhanovna Saktaganova, Kadyrzhan Kabidenuly Abuev, Rosa Gafarovna Bukanova, Zhanna Sabitbekovna Mazhitova


Gulmira Bolatovna KarsakovaSh. Ualikhanov Kokshetau State University, Abay st.76, 020000, Kokshetau, Republic of Kazakhstan,Zauresh Galimzhanovna SaktaganovaKaraganda State University named after E.A. Buketov, Universitetskaya st.28, 100028, Karaganda, Republic of KazakhstanKadyrzhan Kabidenuly AbuevSh. Ualikhanov Kokshetau State University, Abay st.76, 020000, Kokshetau, Republic of KazakhstanRosa Gafarovna BukanovaBashkir State University, Z. Validi st.32, 450000, Ufa, the Republic of Bashkortostan, RussiaZhanna Sabitbekovna MazhitovaUniversity of Astana, Abai st.13, 010000, Astana, Republic of Kazakhstan

9 Код УДК https:// DOI 10.20896/saci.v6i2.362


The Struggle of the Soviet Government against Famine and the Increase of the Homeless Children in the Akmola Governorate in 1921–1923


The article presents the consequences of the famine of 1921–1923, which affected many regions of the Kazakh Autonomous Soviet Socialist Republic (KASSR) and caused mass epidemics, having an impact on children. This article analyses, the activities of party-state bodies and children saving social organisations. Based on archival sources, the authors bring forward the data on the number of homeless children, both in the Republic and the regions. The article aims to cover the critical reasons for homelessness amongst children. In doing so, it includes not only the socio-economic factors but also the Soviet state's policy, which led to the destruction of families, famine, high mortality, etc. The findings conclude that child homelessness is a result of the difficult socio-economic situation of the Republic, caused by war, famine and devastation.

https://doi.org/10.20896/saci.v6i2.362


В статье рассмотрены последствия голода 1921–1923 гг., охватившего многие регионы КАССР и вызвавшего массовые эпидемии, отразившиеся на положении детей. Анализируется деятельность партийно-государственных органов и общественных организаций по спасению детей. На основе архивных источников авторы приводят сведения о количестве беспризорных детей, как по республике, так и по регионам. Рассмотрены основные причины детской беспризорности, к которым отнесены не только социально-экономические факторы, но и политика советского государства, повлекшая за собой разрушение семьи, голод, высокую смертность и др. В условиях беспризорного и безнадзорного детства ребёнок попадал в тяжелейшие жизненные условия, которые отрицательно сказывались на его здоровье, психике, дальнейшей социализации. Делается вывод о том, что детская беспризорность была следствием тяжелого социально-экономического положения республики, обусловленного войной, голодом, разрухой.

Мақалада 1921–1923 жж. ҚАКСР-ның көптеген аймақтарын қамтыған және балалардың жағдайынан көрініс тапқан жаппай індеттерге алып келген аштықтың салдары қарастырылған. Партиялық-мемлекеттік органдар мен қоғамдық ұйымдардың балаларды құтқару бойынша қызметіне анализ жасалған. Архив деректерінің негізінде авторлар республика мен аймақтар бойынша панасыз балалардың саны жөнінде мәліметтер келтіреді. Балалардың панасыз қалуының негізгі себептері қарастырылып, оларға әлеуметтік-экономикалық факторлармен қатар, жанұяның бұзылуына, аштыққа, өлім-жітімнің көбеюіне және т. б. алып келген кеңес мемлекетінің саясаты да жатқызылады. Панасыз және қараусыз жағдайға ұшыраған балалар ауыр тұрмыс жағдайында қалып, бұл олардың денсаулығына, психикасына, әрі қарайғы әлеуметтенуіне жағымсыз әсер етті. Балалардың панасыздығы республиканың соғыспен, аштықпен, күйреумен байланысты ауыр әлеуметтік-экономикалық жағдайының салдары болды деген қортындылар жасалған.


Child Homelessness, 1921–1923 Famine, Epidemic, Orphanage, Soviet Russia

Детская беспризорность, голод 1921–1923 гг., эпидемия, детский дом, советская Россия.

14 Объем статьи (страницы) 915 Количество иллюстраций –16 Количество таблиц 217 Количество


18 из них: на казахстанских 0

авторов19 Список библиографических

ссылок на казахстанских авторов

–



Факультет исторический

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США, Словацкая Республика2 ISSN 2310-00283 Полное наименование

журналаBylye Gody


1 раз в квартал (4 номера в год)


2018. – Volume 50. - 4. – P. 1612-1624


AcademicPublishingHouseResearcher

7 Автор(ы) публикации ТулеуоваБахытгульТлеубаевна, ШотбаковаЛяззатКасымовна,


Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова

9 Код УДК UDC 94:37(574.3) «18-19»10 Название статьи (на языке

публикации)Формирование системы школьного обучения казахского населения Центрального Казахстана во второй половине XIX – начале ХХ веков


В статье рассматривается становление и развитие системы школьного обучения в казахской степи в контексте образовательной политики Российской империи во второй половине XIX – начале ХХ веков. На основе архивных материалов, различных документов и научной литературы анализируются этапы становления и развития системы школьного обучения казахского населения. Процесс формирования системы просвещения рассматривается на примере кочевого общества Акмолинской и Семипалатинской областей, которые составляют сегодня территорию Центрального Казахстана. Подробный детальный анализ архивных данных и документальных материалов дает возможность говорить о том, что процесс формирования школьного образования был сложным, включал различные формы организации обучения казахских детей, такие как интернаты, гимназии, русско-казахские школы, аульные школы. Конечной целью образовательной политики Российской империи в казахской степи было, с одной стороны, стремление вывести казахских детей из-под влияния мусульманской идеологии, с другой стороны, воспитание в казахских детях любви к Российской империи как к своей родине. Кроме этого, обучение казахских детей носило и чисто прагматичный характер, поскольку одной из целей создания школьного обучения казахских детей была подготовка кадров для управленческих структур Российской империи.


The considers the formation and development of the system of school education in the Kazakh steppe in the context of the educational policy of the Russian Empire in the second half of the XIX and beginning of the XX centuries. Based on archival materials, various documents and scientific

literature, the stages of formation and development of the school system of the Kazakh population are analyzed. The process of formation of the educational system is considered by the example of a nomadic society Akmola and Semipalatinsk regions, which constitute today the territory of Central Kazakhstan. Detailed in-depth analysis of archival data and documentary materials makes it possible to say that the formation of school education was complex, including various forms of organizing the education of Kazakh children, such as boarding schools, gymnasiums, Russian-Kazakh schools, and aul schools.The ultimate goal of the educational policy of the Russian Empire in the Kazakh steppe was, on the one hand, the commitment to bring out Kazakh children from the influence of Muslim ideology, on the other hand, the upbringing in Kazakh children a love for the Russian Empire as their homeland. In addition, educating of Kazakh children has of a purely pragmatic nature, since one of the goals of creating schools for Kazakh children was to train personnel for the administrative structures of the Russian Empire.

Мақалада XIX ғасырдың екінші жартысындағы және XX ғасырдың басындағы Ресей империясының білім беру саясаты контекстінде қазақ даласында мектеп жүйесін қалыптастыру және дамыту мәселелері талқыланды. Мұрағаттық материалдар, әртүрлі құжаттар мен ғылыми әдебиеттер негізінде қазақ халқының мектеп жүйесінің қалыптасуы және даму кезеңдері талданады. Білім беру жүйесін қалыптастыру процесі қазіргі Орталық Қазақстан аумағын құрайтын Ақмола және Семей өңірлерінің көшпелі қоғамы мысалында қарастырылады. Мұрағаттық деректер мен құжаттық материалдарды егжей-тегжейлі талдау мектеп-интернатты қалыптастыру үдерісінің күрделі екенін, оның ішінде интернаттар, гимназиялар, орыс-қазақ мектептері, ауыл мектептері сияқты қазақстандық балаларды тәрбиелеудің әр түрлі формалары болғанын көрсетуге мүмкіндік берді. Орыс империясының қазақ даласында білім беру саясатының түпкі мақсаты, бір жағынан, қазақ балаларын мұсылман идеологиясының әсерінен шығаруға ұмтылу, екінші жағынан, қазақстандық балаларды Ресей империясын өз отанына айналдыруға үйрету болды. Бұған қоса, қазақстандық балаларды тәрбиелеу таза прагматикалық сипат алды, себебі қазақ балаларына мектеп білімін құрудың бір мақсаты Ресей империясының әкімшілік құрылымдары үшін кадрларды даярлау болды.


Еducational policy, Kazakh society, Central Kazakhstan, Russian-Kazakh schools, aul (village) schoolsОбразовательная политика, просвещение, казахское общество, Центральный Казахстан, русско-казахские школы, аульные школы

14 Объем статьи (страницы) 3415 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 117 Количество



12


1) Артыкбаев Ж.О. Казахское общество в XIX веке традиции и инновации. Караганда, 1993. 159 с.2) Асылбеков М.Х., Сеитов Э.Т. АлиханБукейхан – общественно-политический деятель и ученый. Алматы, 2003. 148 с.3) Казак газетi: Алашазаматтарынынрухынабагышталады. Составители У. Субханбердина и другие. Алматы, 1998. 560 с.4) Казахско-русские отношения в XVIII–XIX веках (1771–1867 гг.): Сборник документов / Сост.: Ф.Н. Киреев (и др.). Алма-Ата, 1964. 575 с.5) Классические исследования: Т. 13. Алекторов А.Н. Указатель книг, журнальных и газетных статей и заметок о киргизах (о казахах). Алматы, 2013. 976 с6) Попов Ю.Г., Шотбакова Л.К., Смагулова Г.М. Творцы и свидетели Каркаралинска. Караганда, 2014. 354 с.7) Сембаев Л.П., Храпченков Г.М. Очерки по истории школ Казахстана1900-1917 гг. Алма-Aтa. 1972.8) Тажибаев Т.Т. Просвещение и школы Казахстана во второй половине XIX века. Алма-Ата, 1962. 506 с.9) Тулеуова Б.Т. Адаптация казахского общества Центрального Казахстана к рыночным условиям во второй половине XIX – начале ХХ веков. Караганда, 2012. 200 с.10) Храпченков Г.М., Храпченков В.Г. История школы и педагогической мысли Казахстана. Алматы, 1998. 168 с.11) Шалгимбекова А.Б. Особенности государственной политики в образовательной системе Казахстана в начале ХХ столетия (1901-1917 гг.) // Сетевое научное издание Новосибирского государственного медицинского института: Медицина и образование в Сибири. – 2006. – 1. http://ngmu.ru/cozo/mos/article/text_full.php?id=4512) Шоинбаев Т.Ж. Прогрессивное значение присоединения Казахстана к России. Алма-Ата, 1973.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Румыния2 ISSN 1842 - 85173 Полное наименование

журналаEuropean Journal of Science and Theology



2018 14 (1), pp. 103-114.


OP10 CP2014, 700050, Яссы, Румыния

7 Автор(ы) публикации Saktaganova, Z.G., Mazhitova, Z.S., Aimakhov Y.N., Dosova, B.A., Zuieva, L.I., Kassimova, S.S.


КарГУ им. Академика Е.А. Букетова, исторический факультет

9 Код УДК 930(470+574)10 Название статьи (на языке

публикации)State-religious relations during the soviet period a

periodization and content11 Аннотация на языке текста

публикуемого материала (пример: каз.)

Stages of the history of the state and religion relationship in the USSR and, in particular, in Kazakhstan are considered in this article. The authors focus their attention on the legislative base of the religious policy of the Soviet state, on the forms and methods of antireligious fighting. They go into Islam roles in daily occurrence of the Soviet Kazakhstan citizens in the second half of the XX century more precisely. To conclude, in spite of the activization of antireligious fight during certain periods of the Soviet history, the proportion of believers and sympathizers of religion was very considerable in various regions of Kazakhstan.


Мақалада КСРО елінде, оның ішінде Қазақстанда мемлекет және дін арасындағы қатынас тарихының кезеңдері және ерекшелігі қарастырылады. Авторлар кеңес мемлекетінің дін саясатына қатысты құқықтық базасына және дінге қарсы күрестің түрлері мен тәсілдеріне көңіл бөлген. ХХ ғасырдың екінші жартысындағы кеңестік қазақстандықтардың күнделікті өміріндегі исламның рөлі егжей-тегжейлі қарастырылған. Кеңес тарихының белгілі кезеңдерінде дінмен күрес саясатының қарқындауына қарамастан, Қазақстанның әртүрлі аймақтарында діни адамдардың және дінге жанашырлардың айтарлықтай көп болғаны жөнінде қорытынды жасалған. В статье рассматриваются этапы истории взаимоотношений государства и религии в СССР в целом и, в частности, в Казахстане. Авторы акцентируют внимание на законодательной базе религиозной политики советского государства, формах и методах антирелигиозной борьбы. Более подробно останавливаются на роли ислама в повседневности советских казахстанцев во второй половине ХХ века.

Делается вывод о том, что, несмотря на активизацию, в определенные периоды советской истории антирелигиозной борьбы, доля верующих и сочувствующих религии, в различных регионах Казахстана была весьма значительной.Ключевые слова: советская история, религиозная политика, ислам, религиозная повседневность


soviet history, religious politics, Islam, religious daily occurrenceсоветская история, религиозная политика, ислам, религиозная повседневность

14 Объем статьи (страницы) 1215 Количество иллюстраций16 Количество таблиц17 Количество



5


1. Балтабаева А.М. Особенности религиозной жизни Казахстана в период великой отечественной войны. Вестник Карагандинского университета. Серия История. Философия. Право. — 2008. — 2. — С. 67—71.

2. Султангалиева А.К. Ислам в Казахстане: история. Этничность и общество. — Алматы: КИСИ, 1998. — 188 с.

3. Мухтарова Г.Д. Ислам в советском Казахстане (1917—1991 годы): Дис. … доктора истор. наук. — Уральск, 2007. — 310 с.

4. Ауанасова Б.М. История эволюции религиозных отношений в Казахстане (на примере ислама 1941—1991 гг.): Дис. ... канд. истор. наук. — Уральск, 2007. — 135 с.

5. Сактаганова З.Г. Экономическая модернизация Казахстана. 1946—1970 гг. — Караганда: Глассир, 2012. — 363 с.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Великобритания2 ISSN 00280833 Полное наименование

журналаNature


еженедельно


2018, No 7705,Vol. 557,рр.369-374.


SpringerNatureLimited, Лондон

7 Автор(ы) публикации PeterdeBarrosDamgaard, NinaMarchi, SimonRasmussen, MichaëlPeyrot, GabrielRenaud, ThorfinnKorneliussen, J. VíctorMoreno-Mayar, MikkelWintherPedersen, AmyGoldberg, EmmaUsmanova, NurbolBaimukhanov, ValeriyLoman, LotteHedeager, AndersGormPedersen, KasperNielsen, GennadyAfanasiev, KunbolotAkmatov, AlmazAldashev, AshykAlpaslan, GabitBaimbetov, Vladimir I. Bazaliiskii, ArmanBeisenov, BazartserenBoldbaatar, BazartserenBoldgiv, ChoduraaDorzhu, SturlaEllingvag, DiimaajavErdenebaatar, RanaDajani, EvgeniyDmitriev, ValeriyEvdokimov, Karin M. Frei, AndreyGromov, AlexanderGoryachev, HakonHakonarson, TatyanaHegay, ZaruhiKhachatryan, RuslanKhaskhanov, EgorKitov, AlinaKolbina, TabaldievKubatbek, AlexeyKukushkin , IgorKukushkin, NinaLau, AshotMargaryan, IngaMerkyte, Ilya V. Mertz, Viktor K. Mertz, EnkhbayarMijiddorj, VyacheslavMoiyesev, GulmiraMukhtarova, BekmukhanbetNurmukhanbetov, Z. Orozbekova, IrinaPanyushkina, KarolPieta, VáclavSmrčka, IrinaShevnina, AndreyLogvin, Karl-GöranSjögren, TerezaŠtolcová, KadichaTashbaeva, AlexanderTkachev, TuralyTulegenov, DmitriyVoyakin, LevonYepiskoposyan, SainbilegUndrakhbold, VictorVarfolomeev, AndrzejWeber, NikolayKradin, Morten E. Allentoft, LudovicOrlando, RasmusNielsen, MartinSikora, EvelyneHeyer, KristianKristiansen&EskeWillerslev


КарГУ им. академика Е.А. Букетова,исторический факультет

9 Код УДК -10 Название статьи (на языке

публикации)137 ancient human genomes from across the Eurasian steppes


For thousands of years the Eurasian steppes have been a centre of human migrations and cultural change. Here we sequence the genomes of 137 ancient humans (about 1× average coverage), covering a period of 4,000 years, to understand the population history of the Eurasian steppes after the Bronze Age migrations. We find that the genetics of the Scythian groups that dominated the Eurasian steppes throughout the Iron Age were highly structured, with diverse origins comprising Late Bronze Age herders, European

farmers and southern Siberian hunter-gatherers. Later, Scythians admixed with the eastern steppe nomads who formed the Xiongnu confederations, and moved westward in about the second or third century bc, forming the Hun traditions in the fourth–fifth century ad, and carrying with them plague that was basal to the Justinian plague. These nomads were further admixed with East Asian groups during several shortterm khanates in the Medieval period. These historical events transformed the Eurasian steppes from being inhabited by Indo-European speakers of largely West Eurasian ancestry to the mostly Turkic-speaking groups of the present day, who are primarily of East Asian ancestry.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус.,анг.)

На протяжении тысячелетий евразийские степи были центром человеческих миграций и культурных изменений. В статье упорядочены геномы 137 древних людей, охватывающие период в 4000 лет, чтобы понять историю населения евразийских степей после миграций бронзового века. Мы обнаружили, что генетика скифских групп, доминировавших в евразийских степях на протяжении железного века, была высоко структурирована, с разнообразным происхождением, включающим пастухов позднего бронзового века, европейских фермеров и охотников-собирателей Южной Сибири. Позже скифы смешались с восточными степными кочевниками, которые сформировали конфедерации хунну, и двинулись на запад примерно во втором или третьем веке до нашей эры, сформировав гуннские традиции в четвертом-пятом веке нашей эры, и несли с собой чуму, которая была базальной для юстинианской чумы. Эти кочевники были также смешаны с восточноазиатскими группами в течение нескольких краткосрочных ханств в средневековый период. Эти исторические события превратили евразийские степи из поселений индоевропейских носителей преимущественно Западно-Евразийского происхождения в преимущественно тюркоязычные группы современности, которые в основном имеют восточноазиатское происхождение.Мыңжылдықтарбойыеуразиялық далаларыныңорталықтарыадамикөші-қонжәнемәдениөзгерістер. Мақаласындареткекелтірілді геномы 137 ежелгіадамдардыңқамтитынкезең 4000 жыл, түсінуүшінхалықтыңтарихын, еуразиядаласындағыкейінқоладәуірініңқонысаудару. Бізтауып, бұл генетика скифтартоптардың доминировавших еуразиядаласындабойытемірдәуірініңжоғарықұрылымданған, әртүрліалынғанқамтитын, малшылардыңсоңғықоладәуірініңеуропалықфермерлер мен аңшылар-жинағыштарОңтүстікСібір.Кейінірекскифтер смешались шығыс дала көшпендіболған,

қалыптастырғанконфедерациясыныңхуннужәнежылжыдыбатысқақарайшамаменекіншінемесеүшіншіғасырдабіздіңдәуірімізгедейінқалыптастырды гуннские дәстүртөртінші-бесіншіғасырдабіздіңдәуірімізгедейінжасөспірімдеріөзіменбірге оба, базальной үшінюстиниан оба. Бұлкөшпенділер, сондай-ақтеңіз восточноазиатскими топтарыбірнешеқысқамерзімдіхандықтарының орта ғасырлардағы. Бұлтарихиоқиғаларайналдырдыеуразиялық далаларыныңбіріқоныстардыүндіеуропалықелдердетасығыштардыкөбінесе.


Eurasian steppes, iron age, nomads, migrations, DNA analysis;Евразийские степи, железный век, кочевники, миграции, ДНК анализ.

14 Объем статьи (страницы) 715 Количество иллюстраций 416 Количество таблиц -17 Количество

библиографических ссылок 4018 из них: на казахстанских

авторов-





Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Королевство Нидерланды2 ISSN 2352-22673 Полное наименование

журналаArchaeological Research in Asia


ежемесячно


2018, том 15, 157–173


ElsevierLtd., Великобритания

7 Автор(ы) публикации Ananyevskaya E., Aytqaly A.K., Beisenov A.Z., Dmitriev E.A., Garbaras A., Kukushkin I.A., Loman V.G., Sapolaite J., Usmanova E.R., Varfolomeev V.V., Voyakin D.A., Zhuniskhanov A.S., Motuzaite Matuzeviciute G.




публикации)Early indicators to C4 plant consumption in central Kazakhstan during theFinal Bronze Age and Early Iron Age based on stable isotope analysis ofhuman and animal bone collagen


In this paper, we present new stable isotope data from central, southern and eastern Kazakhstan (KZ) that date tothe Early Iron Age. Our primary data together with results from previously published studies demonstrate thatthe consumption of C4 plants, possibly millet, started in the Final Bronze Age in central KZ and continued intothe Early Iron Age. Data from southern KZ, however, demonstrate that over half the human population consumedC4 crops in the Early Iron Age as opposed to the central regions of KZ, where just a few individuals withinthe population, often males buried in elite kurgans, have high δ13C values indicative of C4 plant consumption. Inthis paper we aim first to understand if any dietary changes can be seen in the central KZ population during thetransitional period between the Bronze and Iron Ages; secondly, we investigate the extent of C4 plant consumptionin central KZ during these time periods. Here we present new human isotopic data from nine centralsites of the Tasmola culture (n =11), two eastern KZ sites (n =3)and two southern KZ sites (n =26).


В представлены новые данные анализа стабильных изотопов из центрального, южного и восточного Казахстана (KZ), которые относятся к раннему железному веку. Наши первичные данные вместе с результатами ранее опубликованных исследований показывают, чтопотребление C4-растений, возможно, проса, началось в финальный бронзовый век в центральном Казахстане и продолжалось в раннем железном веке. Однако данные из южного Казахстана показывают, что более половины потребляемого C4 в

раннем железном веке, в отличие от центральных регионов, где всего несколько человек в пределахнаселение, часто мужчины, погребенные в элитных курганах, имеют высокие значения δ13C, свидетельствующие о потреблении растений C4. Вэтой статье мы стремимся сначала понять, можно ли увидеть какие-либо диетические изменения в центральной популяции Казахстана во времяпереходного периода между бронзовым и железным веками; во-вторых, мы изучаем объем потребления C4в Центральном Казахстане в течение этих периодов времени. Здесь мы представляем новые изотопные данные человека из девяти памятников Центрального Казахстана (n = 11), два из Восточного Казахстана(n = 3) и два из Южного Казахстана (n = 26).

Мақалада ерте темір дәуіріне жататын орталық, оңтүстік және шығыс Қазақстанның тұрақты изотоптарын талдау туралы жаңа деректер келтірілген. Бірге бұрын жарияланған зерттеулердің нәтижелері мен біздің негізгі деректер C4-өсімдіктер тұтыну, бәлкім тары, орталық Қазақстанда соңғы қола дәуірінде басталды, және ерте темір дәуіріндегі жалғастырғанын. Көрсетеді Алайда, Оңтүстік Қазақстан деректер көп ерте темір дәуіріндегі С4 тұтыну жартысынан, орталық аймақтарда, халықтың ішінде тек бірне шеадамайыр машылығы, жиіэлиталық қорғандардың жерленгенерлер, С4 тұтынылатын өсімдіктер көрсете отырып, жоғары 13С екендігін көрсетті. Осы мақалада біз түсінуге бірінші ұмтылатын, сіз қола және темір жасаралығындағы өтпелі кезеңішінде Қазақстан Республикасының орталық халықтың кез-келген диеталық өзгерістер бар макөреаласыз; Екіншіден, біз осы кезеңдерде Орталық Қазақстандағы С4 тұтынуды оқиды. Мұнда біз Шығыс Қазақстанның екі (N = 3), және Оңтүстік Қазақстаннан екі (N = 26), Орталық Қазақстан тоғыз ескерткіштері надамның жаңа изотоптық деректерді ұсыну (N = 11).


Stable isotope analysis, Kazakhstan, Early Iron Age, Final Bronze Age, Agriculture, C4 plants, Millet;Стабильный изотопный анализ, Казахстан, ранний железный век, финальный бронзовый век, сельское хозяйство, растения C4, просо

14 Объем статьи (страницы) Pages 157-17315 Количество иллюстраций 416 Количество таблиц 117 Количество



34

19 Список библиографических ссылок на казахстанских

Akishev, K.A., 1978. Issyk Mound. The Art of Saka in Kazakhstan. Iskusstvo, Moscow.

авторов Beisenov, A.Z., 2014. Poseleniya rannesakskogo vremeni Tcentralnogo Kazakhstana. In: Zapiski Instituta Istorii Materialnoi Kultury. vol. 9. pp. 92–102.Beisenov, A.Z., 2015. Studies of the Saka settlements in the east part of Central Kazakhstan. In: Arkheologiya Zapadnoy Sibirii Altaya: opyt mezhdistsiplinarnykh issledovaniy, pp. 289–293.Beisenov, A.Z., Ermolayeva, A.S., 2016. Atasuskyi mikrorayon: novye issledovaniya na poselenii Myrzhyk. In: Baitanayev, B.A. (Ed.), Aktualnye Problemy Arheologii Evrazii, Almaty, pp. 75–83.Beisenov, A.Z., Tairov, A.D., Zaikov, V.V., Blinov, I.A., 2011. Sostav zolotyh izdelyi iz mogilnika Taldy-2. In: Baitanayev, B.A. (Ed.), Sakskaya kultura saryarki v kontekste izucheniya etnosotcialnyh processov stepnoi Evrazii 21. Karagandy, pp. 21–25.Beisenov, A.Z., Ismagulova, A.O., Kitov, E.P., Kitova, A.O., 2015. Naseleniye Centralnogo Kazahstana v I tysyacheletii do n. e. Margulan Institute of rchaeology, Almaty.Beisenov, A.Z., Duisenbay, D., Akhiyarov, I., Sargizova, G., 2016a. Dromos burials of Tasmola culture in Central Kazakhstan. Anthropologist 26 (1,2), 25–33.Beisenov, A.Z., Svyatko, S.V., Kassenalin, A.E., Zhambulatov, K.A., Duisenbai, D., Reimer,P.J., 2016b. First radiocarbon chronology for the Early Iron Age sites of Central Kazakhstan (Tasmola culture and Korgantas period). Radiocarbon 58 (01), 179–191.Chang, C., Benecke, N., Grigoriev, F.P., Rosen, A.M., Tourtellotte, P.A., 2003. Iron agesociety and chronology in South-east Kazakhstan. Antiquity 77 (296), 298–312.Mar'yashev, A.N., 2015. Burial ritual, agriculture, and craft production among bronze age pastoralists at Tasbas (Kazakhstan). Archaeol. Res. Asia 1, 17–32.Evdokimov, V.V., Varfolomeev, V.V., 2002. Epokha Bronzy tsentralnogo i severnogo Kazahstana. Karaganda State University, Karaganda.Evdokimov, V.V., Zhauymbayev, S.U., 2013. Gorizont zhelezovarochnyh gornov proizvodstvennoi ploschadki poseleniya Alat epokhi srednei bronzy. In: Beisenov, A.Z.(Ed.), Begazy-Dandybayevskaya Kultura Stepnoi Evrazii, Almaty, pp. 228–237.Gaiduchenko, L.L., Loman, V.G., 2015. Faunisticheskyi Kompleks Poseleniya Dongal vCentralnom Kazakhstane. In: Tishkin, A.A. (Ed.), Archeologiya Zapadnoi Sibiri IAltaya: Opyt Mezhdisciplirovannyh Issledovanyi. Altai University, Barnaul, pp.200–203.Goryachev, A.A., 2011. Poseleniye i mogilnik rannego zheleznogo veka arheologicheskogo kompleksa Turgen-2. In: Beisenov, A.Z. (Ed.), Voprosy Arheologii Kazahstana.

Almaty, pp. 325–341.Habdulina, M.K., 2003. Poselenija rannesakskogo vremeni na r. Selety. In: Zholdasbekov,M. (Ed.), Stepnaya Civilizaciya Vostochnoi Evrasii 1, Drevniye Epohi. Kultegin, Astana, pp. 189–214.Habdulina, M.K., 2007. Tasmolinskaya arheologicheskaya kultura: sovremennoye sostoyanie.Voprosy Istoriii Arheologii Zapadnogo Kazahstana 2, 181–194.Habdulina, M.K., Gavrilov, D.A., Sviridov, A.N., 2013. Arheologiya severnogo i centralnogo Kazahstana. Saryarka, Astana. Pamyatniki Lisakovskoi Okrugi: arheologicheskie siuzhety. Tengri Ltd, Karaganda –Lisakovsk, pp. 230–238.Lightfoot, E., Motuzaite-Matuzeviciute, G., O'Connell, T.C., Kukushkin, I.A., Loman, V. Varfolomeev, V., Jones, M.K., 2015. How ‘pastoral’ is pastoralism? Dietary diversityin Bronze Age communities in the central Kazakhstan steppes. Archaeometry. 57 (S1), 232–249.Masanov, N.E., 1995. Kochevaya tcivilizaciya kazahov: osnovy zhiznedeyatelnosti nomadnogo obschestva. Socinvest, Almaty.Motuzaite Matuzeviciute, G., Lightfoot, E., O'Connell, T.C., Voyakin, D., Liu, X., Loman,V., Jones, M.K., 2015. The extent of cereal cultivation among the Bronze Age toTurkic period societies of Kazakhstan determined using stable isotope analysis ofbone collagen. J. Archaeol. Sci. 59, 23–34.Motuzaite Matuzeviciute, G., Logvin, A.V., Shevnina, I., Seitov, A.M., Feng, J., Zhou, L.,2016. OSL dates for the ancient geometric earthworks of Kazakhstan. Archaeol. Res.Asia 7, 1–9.Outram, A.K., Stear, N.A., Kasparov, A., Usmanova, E., Varfolomeev, V., Evershed, R.P.,2011. Horses for the dead: funerary food ways in Bronze Age Kazakhstan. Antiquity85 (327), 116–128.Outram, A.K., Kasparov, A., Stear, N.A., Varfolomeev, V., Usmanova, E., Evershed, R.P.,2012. Patterns of pastoralism in later Bronze Age Kazakhstan: new evidence fromfaunal and lipid residue analyses. J. Archaeol. Sci. 39 (7), 2424–2435.Rosen, A.M., Chang, C., Grigoriev, F.P., 2000. Palaeoenvironments and economy of iron age Saka-Wusun agro-pastoralists in southeastern Kazakhstan. Antiquity 74 (285),611–623.Samashev, Z.S., 2011. Berel. Taimas, Almaty.Mar'yashev, A., 2014. Early agriculture and crop transmission among Bronze Agemobile pastoralists of Central Eurasia. Proc. R. Soc. Lond. B Biol. Sci. 281 (1783),20133382.Svyatko, S.V., Beisenov, A.Z., 2017. Pervye izotopnye dannye o diete naseleniya Tasmolinskoi kultury. Samarskyi Nauchnyi Vestnik 6 3 (20), 223–227.

Svyatko, S.V., Mertz, I.V., Reimer, P.J., 2015. Freshwater reservoir effect on redating of Eurasian steppe cultures: first results for Eneolithic and Early Bronze Age Northeast Kazakhstan. Radiocarbon 57 (4), 625–644.Usmanova, E.R., Boyaubayeva, Z.S., 2011. Kystau (zimovki). In: Erofeeva, I.V. (Ed.),Istoriko-Kulturnyi Atlas Kazakhskogo Naroda. Print-S, Almaty, pp. 103–126.Varfolomeev, V.V., 2003. Kent i yego okruga (nekotorye itogi paleoekonomicheskogo isotciokulturnogo analiza pamyatnikov vostochnoi Sary-Arki). In: Zholdasbekov, M.(Ed.), Stepnaya Civilizaciya Vostochnoi Evrazii. Book 1: Drevniye Epokhi. Kultegin, Astana.Varfolomeev, V.V., 2011a. Begazy-dandybaevskaya kulturastepei Tcentralnoi Evrazii. Arheologiya Kazahstana v Epohu nezavisimosti: itogi, perspektivy, materialy mezhdunarodnoi nauchnoi konferencii, posvyaschennoi 20-letiyu Nezavisimosti Respubliki Kazakhstan I 20-letiyu Instituta arheologiiim. A. H. Margulana, book 1.Almaty. pp. 210–240.Varfolomeev, V.V., 2011b. Kent – gorod bronzovogo veka. Novye issledovaniya v epokhu nezavisimosti. In: Baitanayev, B.A. (Ed.), Arheologicheskaya Nauka Kazahstanaza 20let (1991–2011). Sbornik nauchnyh statei, Almaty, pp. 85–96.Ventresca Miller, A., Usmanova, E., Logvin, V., Kalieva, S., Shevnina, I., Logvin, A., Rosenmeier, M., 2014. Subsistence and social change in central Eurasia: stable isotopeanalysis of populations spanning the Bronze Age transition. J. Archaeol. Sci. 42,525–538.





1 Страна издания журнала Румыния2 ISSN 2457-98073 Полное наименование

журналаAstra Salvensis


В год 4 раза


2018 6 (11), pp. 343-358


OP10 CP2014, 700050, Яссы, Румыния

7 Автор(ы) публикации Stambulov S., Zhumanova A.8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)



публикации)History and Source Studies: Are Diplomatic Documents

Historical Sources?11 Аннотация на языке текста


The article considers the phase of historical sources study as diplomatic documents of the new era where the meaning of modern diplomatic documents is increased and grown.

The relevance of this theme is explained with development of international relations and foreign affairs in epoch of globalization and integration as well as of interrelations and interdependency of states and international organizations that are consisted the contemporary context of international relations.

Documental progress in historical source study occurs due to multiplication of quantity and development of quality of diplomatic documents. It demands new approaches to use these documents to study history as well as new perspectives of diplomatic historical sources classification.


В статье рассматривается этап изучения исторических источников как документов в сфере дипломатии, когда наступает новая эра, диктуемая умножением и повышением значения современных дипломатических документов.

Актуальность данной темы статьи объясняется развитием истории международных отношений и внешней политики в эпоху глобализации и интеграции, взаимосвязей и взаимозависимости государств и международных организации, которые составляют содержание современного контекста международных отношений.

В плане исторического источниковедения происходит развитие документально среды за счет умножения количества и развития качества дипломатических документов. Это требует новых подходов при привлечении данных документов в познание истории, а также новых перспектив классификации дипломатических исторических источников.

Мақалада дипломатия саласындағы құжаттарды

тарихи дерек ретінде зерттеудің кезеңдері қарастырылады. Бұл қазіргі кезеңдегі дипломатиялық құжаттардың көбеюі мен олардың маңыздылығының артуымен байланысты.

Мақала тақырыбының өзектілігі жаһандану және интеграция кезеңіндегі халықаралық қатынастар тарихының және сыртқы саясаттың, сонымен бірге мемлекеттердің өзара ықпалдастығы мен өзара тәуелділігінің дамуымен байланысты.

Тарихи деректануда дипломатиялық құжаттар санының өсуі өзекті болуда және бұл мұндай дипломатиялық құжаттарды тарихи таным барысында қолданудың жаңа көзқарастарын өңдеуді және құжаттарды жіктеуді талап етеді.


По требованию - нет

14 Объем статьи (страницы) 1115 Количество иллюстраций16 Количество таблиц17 Количество



-


[1] Langlois Ch.-V., Seignobos Ch. 1987. Introduction aus etudes historiques.[2] Бестужев-Рюмин К.Н. 1872. Русская история. Санкт-Петербург.[3] Блок М. 1986. Апология истории или ремесло историка. Москва.[4] Георгиева Н.Г. 2016. Историческое источниковедение. Теоретические проблемы. Москва.[5]Данилевский И.Н. 1998. Источниковедение: Теория. История. Метод. Источники российской истории. Москва.[6] Дройзен И. Очерк историки // http :// anna - ganzha . narod . ru / droizen _ historica . pdf .[7] Ключевский В.О. 1989. Источниковедение. Источники русской истории // Ключесвский В.О. Сочинения. В 9 т. Т.8. Москва.[8] Медушевская О.М. 1985. История источниковедения в Х1Х-ХХ вв. Москва.[9] Пушкарев Л.Н. 1975. Классификация русских письменных источников по отечественной истории. – Москва.[10] Сеньобос Ш. 1902. Исторический метод в применении к социальным наукам. Москва.

http://anna-ganzha.narod.ru/droizen_historica.pdf

http://anna-ganzha.narod.ru/droizen_historica.pdf

Республиканский Реестр по учету публикаций профессорско-преподавательского

состава и научных сотрудников 2018Карагандинского государственного университета имени Е.А.Букетова



Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия

2 ISSN ISSN 1563-01103 Полное наименование

журналаArchaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia


Журнал выходит в двух идентичных версиях – на русском и английском языках, по четыре номера в год.


Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia 46/2 (2018) 106–113 E-mail: [email protected]


Пр. Академика Лаврентьева, 17, Новосибирск, 630090, Россия,

Институт археологии и этнографииФГБУН Сибирского отделения Российской академии наук

(ИАЭТ СО РАН)Тел: (383) 330-83-66

E-mail: [email protected] Автор(ы) публикации E.R. Usmanova, I.I. Dremov, I.P. Panyushkina, A.V. Kolbina8 Место работы автора(ов)


1. Усманова Э. Р. КарГУ им. Академика Е.А. Букетова, САИ,

2. Дремов И. И. ООО «Георесурс-КБ», Саратов3. Панюшкина И. П. Университет Аризоны, США4. Колбина А. В. Костанайский областно историко-

краеведческий музейE.R. Usmanova, Saryarka Archaeological Institute, Buketov Karaganda State University, I.I. Dremov, OOO “Georesurs KB”, SaratovI. P. Panyushkina, University of Arizona., TucsonA.V. Kolbina, Kostanay Regional Museum of Local History

9 Код УДК DOI: 10.17746/1563-0110. УДК 903.59


Mongol Warriors of the Jochi Ulusat the Karasuyr Cemetery, Ulytau, Central Kazakhstan


We present an archaeological study of medieval burials of warriors from the Karasuyr cemetery located in the Betpakdala desert near the Ulytau Range of central Kazakhstan. The region was an eastern province of the Golden Horde, a ritual center of Jochi clan and later Mongol rulers until the late 16th century. The excavated part of the cemetery includes five burials. There were four males (three Mongoloid and one Caucasoid), and one was that of a female. Based on artifacts and the results of radiocarbon dating, the burials date between the late 13th and early 14th century. Artifacts include birch-bark quivers, iron and bone arrowheads, fragments of laminar armor, and knives. The burial rite, the artifacts, and the physical type of the individuals suggest that three of them were Mongol warriors buried according to the Tibetan Buddhist rite, following an unknown military conflict during the Jochi Ulus rule––the first such burials to be excavated. Absence of weapons and the scarcity of other artifacts in the grave of the Caucasoid male indicate a subordinate position in the military group. The time of cemetery construction traces the early expansion of Buddhism beyond Tibet before the spread of Islam across the

mailto:[email protected]

northern fringes of the Eurasian steppe.Keywords: Mongol warriors, Tibetan Buddhism, Jochi Ulus, laminar armor, Golden Horde.


В статье рассматриваются результаты междисциплинарного исследования археологических материалов средневекового могильника Карасуыр, расположенного в северо-западной части пустыни Бетпакдала у южных отрогов горного массива Улытау в Центральном Казахстане. Историческая территория Улытау – это восточная провинция Золотой Орды, один из культовых центров Джучидов и потомков монголов вплоть до конца XVI в. Исследованная часть могильника включает пять погребений. На основе антропологического анализа установлено, что в четырех погребениях захоронены особи мужского пола (три монголоида, один европеоид), в одном – женского. На посткраниальных скелетах выявлены признаки патологических изменений. По археологическим материалам и результатам радиоуглеродного датирования погребения отнесены к концу XIII – началу XIV в. Воинское снаряжение содержит берестяные колчаны, железные и костяные наконечники стрел, фрагменты ламинарного доспеха, ножи. В результате изучения погребального обряда и инвентаря, а также антропологических материалов установлено, что три погребения принадлежали воинам монгольского происхождения, похороненным в соответствии с ритуалами тибетского буддизма. Могильник Карасуыр является первым представительным археологическим свидетельством захоронения воинов в восточной провинции Улуса Джучи. Возможно, погребальное поле появилось на месте неизвестного боевого конфликта или вследствие эпидемии, начавшейся в военном отряде. Погребения совершены в ранний период этапа распространения буддизма в форме ламаизма у монгольских племен, до исламизации северной степи Внутренней Евразии.

Мақалада Орталық Қазақстан Ұлытау таулы өңірінің оңтүстігіндегі Бетпақдаланың солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан Қарасуыр ортағасырлық қорымын археологиялық тұрғыдан пәнаралық зерттеудің нәтижелері қарастырылады.

Антропологиялық тлдаудың негізінде төрт жерлеу орнынан ер адамның (үш монголоид, бір европеид), біреуінде әйел адамның жерленгендігі анықталды.

Жерлеу рәсімін және құрал-саймандарды зерттеудің, сонымен қатар антропологиялық материалдардың нәтижесінде үш жерлеу орнының тегі жағынан монғол әскеріне тиісті екендігі және оның тибеттік буддизм салты бойынша жерленгендігі

анықталдыҚарасуыр қорымы Жошы Ұлысының шығыс

өңіріндегі әскерлерді жерлеудің алғашқы археологиялық дәлелі болып табылады.


Mongol warriors, Tibetan Buddhism, Jochi Ulus, laminar armor, Golden Horde.Монгольские воины, тибетский буддизм, Улус Джучи, ламинарный доспех, Золотая Ордa.

14 Объем статьи (страницы) 715 Количество иллюстраций 416 Количество таблиц17 Количество



7


1.Акишев К.А., Хасенова Б.М., Мотов Ю.А. К вопросу о монгольских погребениях XIII–XIV вв. (по материалам некрополя городища Бозок) // Бозок в панораме средневековых культур Евразии. – Астана: Евраз. нац. ун-т им. Л.Н. Гумилёва, 2008. – С. 56–65.2. Варфоломеев В.В., Кукушкин И.А., Дмитриев Е.А. Средневековое погребение у аула Аюлы // История и археология Семиречья. – Алматы, 2017. – Вып. 5. – С. 167–173.3. Ерофеева И.В., Аубекеров Б.Ж. Ландшафтно-геоморфологические факторы формирования наступательной стратегии и тактики казахов-кочевников в войне с джунгарами 1723–1730 // Роль номадов евразийских степей в развитии мирового военного искусства: сб. мат-лов междунар. науч. конф. – Алматы, 2010. – С. 228–250.4. Маргулан А.Х. Раскопки погребения воина XIV века в долине реки Нуры // Тр. Ин-та истории, археологии и этнографии АН КазССР. – Алма-Ата: Изд-во АН КазССР, 1959. – Т. 7: Археология. – С. 248–261.5. Орфинская О.В., Усманова Э.Р. Ткань из погребения могильника Карасуыр // Булантинская битва: история исследований: науч.-информ. альбом. – Улытау: Нац. ист.-культ. и прир. заповедник-музей «Улытау», 2015. – С. 190–193.6. Смаилов Ж.Е. Памятники археологии западной Сарыарки (Средневековые городища и поселения). – Караганда: Tengri Ltd, 2015. – 142 с.7. Усманова Э.Р., Дрёмов И.И., Панюшкина И.П. Монгольские захоронения конца XIII – XIV в. Могильник Карасуыр, Улытау // Булантинская битва: история исследований: науч.-информ. альбом. – Улытау: Нац. ист.-культ. и прир. заповедник-музей «Улытау», 2015. – С. 162–173.


состава и научных сотрудников 2018Карагандинского государственного университета имени Е.А.Букетова



Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Great Britain2 ISSN ISSN: 1461-4103 (Print) 1749-63143 Полное наименование

журналаEnvironmental ArchaeologyThe Journal of Human Palaeoecology


Раз в год


Октябрь, 2017 ENVIRONMENTAL ARCHAEOLOGY, 2017https://doi.org/10.1080/14614103.2017.1390031


Oxbow Books, London

7 Автор(ы) публикации A. R. Ventresca Miller, C. Winter-Schuh, E. R. Usmanova, A. Logvin, I.Shevnina & C. A. Makarewicz


Archaeological Stable Isotope Laboratory, Graduate School Human Development in Landscapes, Institute for Prehistoric and ProtohistoricArchaeology, Christian Albrechts University of Kiel, Kiel, Germany;Archaeological Stable Isotope Laboratory, Institute for Prehistoric andProtohistoric Archaeology, Christian Albrechts University of Kiel, Kiel, Germany;Saryarka Archaeological Institute, Buketov Karaganda StateUniversity, Karaganda, Kazakhstan;Laboratory for Archaeological Research, Faculty of History and Law, Kostanay State University,Kostanay, Kazakhstan

9 Код УДК https://doi.org/10.1080/14614103.2017.139003110 Название статьи (на языке

публикации)Pastoralist Mobility in Bronze Age Landscapes of Northern Kazakhstan:87Sr/86Sr and δ18O Analyses of Human Dentition from Bestamak and Lisakovsk


The role of migration and mobility of people across the steppe has often been cited as keyto Bronze Age developments across Eurasia, including the emergence of complex societiesin the steppe and the spread of material culture. The central Eurasian steppe (CES) is a focalpoint for the investigation of the shifting nature of pastoral societies because of the cleartransition in archaeological patterning that occurred from the Middle (MBA) to LateBronze Age (LBA). The spread of LBA (1700–1400 cal BC) Andronovo cultural materialsfound across wide swaths of the steppe provide indirect evidence for broad scaleinteractions, but the degree to which people moved across the landscape remains poorlyunderstood. This study takes a first step into documenting human movement duringthese critical periods through strontium (87Sr/86Sr) and

oxygen (δ18O) isotopic analyses oftooth enamel recovered from human individuals buried in the cemeteries of Bestamak(MBA) and Lisakovsk (LBA) in northern Kazakhstan. Strontium isotope results, referencedagainst the distribution of contemporary bioavailable strontium in the vicinity of bothsites, suggest local communities engaged in small-scale mobility with limited ranges.Reduced strontium and oxygen isotopic variation visible in humans from Lisakovsksuggests mobility decreased from the Middle to Late Bronze Age likely indicative of ashift in resource and landscape use over time.


Роль миграции и мобильности людей в степи часто упоминалась как ключевая к событиям бронзового века в Евразии, включая появление комплексных обществв степи и распространение материальной культуры. Центральная Евразийская степь (CES) является центральным моментом для изучения смещающегося характера пастырских обществ из-за ясного переход в археологическом шаблоне, который произошел от среднего (МВА) до позднегоБронзовый век (LBA). Распространение материалов LBA (1700-1400 cal BC) Андроново найденные в широких полосах степь, дают косвенные доказательства для широкого масштаба взаимодействия, но степень, в которой люди перемещаются по ландшафту, остается плохой понятой. Это исследование делает первый шаг к документированию движения человека во время эти критические периоды с помощью изотопного анализа стронция .

Көшпендіктің рөлі мен даладағы ұтқырлық Еуразиядағы қола дәуіріндегі оқиғалардың негізгісі ретніде айтылған. Соның ішінде күрделі қоғамдардың далада пайда болуы және материалдық мәдениеттің таралуын қоса алғанда.Орталық Еуразия даласы (CES) орта (МВА) және кеш(LBA) қола ғасырында орын алған археологиялық шаблондағы айқын көшуіне байланысты пасторлық қоғамдардың ауыспалы табиғатын зерттеудің басты бағыты болып табылады.


Human mobility; Sintashta; Andronovo; Eurasian steppe;Bronze Age; bioavailable strontium; stable isotopes;landscape useЧеловеческая мобильность, Синташта. Андроново, Евразийская степь, Бронзовый век, стронциум, стабильные изотопы, использование ландшафта

14 Объем статьи (страницы) 1615 Количество иллюстраций 416 Количество таблиц 417 Количество



6


1. Logvin, A., and I. Ševnina. 2013. “The Cemetery ofBestamak.”In Unknown Kazakhstan: Archaeology in theHeart of Asia, vol. I., edited by T. Stöllner, and Z.Samasev, 64–67. Bochum: Catalog of the Exhibition ofthe German Mining Museum. (In German).

2. Logvin, A. V., and I. V. Shevnina.2004. “Research of the

Bestamak Cemetery in the Field Season 2003.” InAkhinzhanovskiye Readings 2004. Almaty. (In Russian).

3. Logvin, A. V., and I. V. Shevnina.2008. Elite Burial of the

Sintashta-Petrovka Period in the Cemetery of Bestmak.Kostanay: Kostanay State University, Kostanay. (InRussian).

4. Logvin, A. V., I. V. Shevnina, and A. V. Kolbina.2009. Burial

of elderly women in the Bestamak cemetery. In: Study ofHistorical and Cultural Heritage of Central Asia,Collection of Material from the International ScientificConference‘Margulanovskie Reading 2008’. Karagandа

5. Panyushkina, I. P., B. J. Mills, E. R. Usmanova, and L. Cheng.2008. “Calendar Age of Lisakovsky Timbers Attributed to

Andronovo Community of Bronze Age in Eurasia.”Radiocarbon50 (3): 459–469

6. Usmanova, E. R., ed.2013. Monuments of the Lisakovsk

Area: Archaeological Subjects. Karaganda: Tengri Ltd.7.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Турция2 ISSN 2146-45533 Полное наименование

журналаInternational Journal of Energy Economics and Policy



2018, 8(1), pp. 116-121.


Cag University, Adana-Mersin yolu uzeri, Yenice, 33800, Mersin, TURKEY

7 Автор(ы) публикации Bauyrzhan Yessengeldin , Gulzada Mukhamediyeva , Diana Sitenko, Aiman Zhumanova



9 Код УДК 332.110 Название статьи (на языке

публикации)Problems and Perspectives of Energy Security of Single -

Industry Towns of the Republic of Kazakhstan11 Аннотация на языке текста


The article considers the place and role of single-industry towns of the Republic of Kazakhstan in the country’s electric power system. These zones of electricity usage are analysed by production and consumption of electricity by Kazakhstan’s single-industry towns. The article also describes the factors affecting the energy security of single-industry towns among which the production factors that might trigger reduction in energy supply as a result of low-quality coal. There are some other factors underlined in the article. The main directions for ensuring the energy security of single-industry towns have been identified by energy zones.


Мақалада моноқалалардың қазіргі уақытта дамуының теориялық жақтары басты назарға алына отырып, қарастырылған. «Моноқала» ұғымының анықтамасына қатысты əртүрлі елдердің ғылыми көзқарастары кеңінен зерттелген жəне барлық мемлекеттердің бұл түсінікті қалада шоғырланған ірі кəсіпорындармен байланыстыратыны ерекше анықталған. «Моноқала» ұғымы салалық сипатына ғана қарай емес, қаланың өмірлік цикліне байланысты болатындығын ғалымдардың тұжырымдары негізге алына отырып, талданған. Мақалада кеңінен қолданылатын «моноөндірістік» жəне «моноөнеркəсіптік» қала сияқты ұғымдарға қатысты қалалардың жіктемесі сипатталған. Қазақстан Республикасы моноқалаларының қалыптасу мен даму мəселелері экономиканы əртараптандырудағы «Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейін бағдарламасында» көрсетілген шараларға сəйкес қарастырылған. Авторлар Қазақстанның моноқалаларын макроөңірлер бойынша төрт бағытта топтастырған: Солтүстік, Орталық Шығыс, Оңтүстік жəне Батыс. Қазақстан Республикасының моноқалалары салалық ерекшеліктеріне орай сыныпталған: халықтың басым көпшілігі жұмыс істейтін салалар жəне қала экономикасында ең басты үлесті алатын салалар. Қазақстан Республикасының моноқалаларының дамуы «Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейін бағдарламасы» шеңберінде атқарылып жатқан шаралардың қазіргі таңдағы іске асырылуы

талданған. Əлеуметтік-экономикалық факторларды ескере отырып, Қазақстан Республикасының моноқалаларының тұрақты дамуы бойынша нақты ұсыныстар берілген.. В статье исследованы научные подходы разных стран к определению понятия «моногород» и выявлено, что все страны данное понятие в основном связывают с крупными предприятиями, которые функционируют в городе. Проанализированы мнения ученых в части уточнения понятия «моногород» не только по отраслевому признаку, а в увязке с жизненным циклом города. В статье выделены признаки городов, по которым широкое распространение получили термины «монопроизводственный» и «монопромышленный» город. Затронуты проблемы формирования и развития моногородов Республики Казахстан в соответствии с предусмотренными задачами Программы развития регионов до 2020 г. путем диверсификации экономики. Автором сгруппированы моногорода Казахстана по макрорегионам: Северный, Центрально-Восточный, Южный и Западный. Классифицированы моногорода Республики Казахстан по отраслевым признакам: отрасль, в которой занята наибольшая часть населения, и доля экономики города наиболее существенна. Проанализирован ход реализации мероприятий по развитию моногородов Республики Казахстан согласно Программе развития регионов до 2020 г. Предложены рекомендации по устойчивому развитию моногородов Республики Казахстан в зависимости от социальноэкономических факторов.


Energy Security, Kazakhstan, Electric Power SystemЭнергетическая безопасность, Казахстан, система электроэнергии




7


1. Аналитическая информация Министерства энергетики республикиКазахстан. (2016), энергетика. Доступный от: http://www.energo.gov.kz/index.php? id=3756.2. Понятие развития топливно-энергетического комплекса республикииз Казахстана до 2030. (2014), резолюция правительстваиз Республики Казахстан от 28 июня 2014 724. Доступныйот: http://www.adilet.zan.kz/eng/docs/P1400000724.

3. Топливо и энергетический баланс Республики Казахстан. (2016), Комитет статистики министерства народного хозяйстваРеспублика Казахстан, Астана. Доступный от: http://www.worldbank.org.Устойчивость качества воды и экологии, 9 (11), 115-135.4. Национальный энергетический отчет. (2017), Казахстанская ассоциация нефти и газаи энергетические организации комплекса “KAZENERGY”. Доступныйот: http://www.kazenergy.com.5. Оспанова, С. (2014), оценивая политику Казахстана и установленныйСтруктура для экологически ориентированной экономики. Отчет о стране ИИД.Международный институт окружающей среды и развития, Лондона.Доступный от: http://www.pubs.iied.org/16559IIED.6. Области Казахстана. (2016), комитет по статистике министерстваНародное хозяйство Республики Казахстан, Астаны. Доступныйот: http://www.worldbank.org.7. Программа развития регионов до 2020. (2014), установите декретом нет.288 из правительства Республики Казахстан от 28 июня.Доступный от: http://www.adilet.zan.kz/eng/docs/P1400000728.Сейтказиева // Казахстан-Спектр. — 2014. — 3. — С. 34–44.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США USA2 ISSN print ISSN 0036-8075; online ISSN 1095-92033 Полное наименование

журналаScience

4 Периодичность выхода Раз в неделю.

журнала5 Год, номер, том, выпуск

изданияDOI: 10.1126/science.aar7711(6396), eaar7711. 360 29 June 2018.


Science, 1200 New York Avenue NW, Washington, DC 20005. 2017 © The Authors, some rights reserved; exclusive

7 Автор(ы) публикации Kristiansen, Martin Sikora, Alan K. Outram, Richard Durbin and Eske WillerslevVladimir I. Bazaliiskii, John Novembre, Andrzej W. Weber, Ludovic Orlando, Morten E. Allentoft, Rasmus Nielsen, Kristian McKenzie, Ashot Margaryan, Abdul Hameed, Abdul Samad, Nazish Gul, Muhammad Hassan Khokhar, O. I. Goriunova,Vyacheslav Moiseyev, Andrey Gromov, Andrei Polyakov, Sachihiro Omura, Süleyman Yücel Senyurt, Habib Ahmad, Catriona Schroeder, Ullah, Karl-Göran Sjögren, Katrine Højholt Iversen, Jeremy Choin, Constanza de la Fuente, Melissa Ilardo, Hannes Valeriy Loman, Valeriy Evdokimov, Emma Usmanova, Brian Hemphill, Andaine Seguin-Orlando, Fulya Eylem Yediay, InamBarjamovic, Simon Rasmussen, Claus Zacho, Nurbol Baimukhanov, Victor Zaibert, Victor Merz, Arjun Biddanda, Ilja Merz, Peter de Barros Damgaard, Rui Martiniano, Jack Kamm, J. Víctor Moreno-Mayar, Guus Kroonen, Michaël Peyrot, Gojko


Centre for GeoGenetics, Natural History Museum, University of Copenhagen, Copenhagen, Denmark.

Wellcome Trust Sanger Institute, Wellcome Genome Campus, Cambridge CB10 1SA, UK.

Department of Genetics, University of Cambridge, Downing Street, Cambridge CB2 3EH, UK.

Department of Nordic Studies and Linguistics, University of Copenhagen, Copenhagen, Denmark.

Leiden University Centre for Linguistics, Leiden University, Leiden, Netherlands.

Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, Cambridge, MA, USA.

Departmentof Bio and Health Informatics, Technical University of Denmark, Kongens Lyngby, Denmark.

Shejire DNA project, Abai ave. 150/230, 050046 Almaty, Kazakhstan.

Institute of Archaeology and

Steppe Civilization, Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, 050040, Kazakhstan.

S. Toraighyrov Pavlodar State University, Joint Research Center for Archeological Studies named afterA.Kh. Margulan, Pavlodar, Kazakhstan.

Department of Human Genetics, University of Chicago, Chicago, IL, USA.

Saryarkinsky Institute of Archaeology, Buketov Karaganda State University,Karaganda. 100074, Kazakhstan.

Department of Anthropology, University of Alaska, Fairbanks, AK, USA.

The Institute of Forensic Sciences, Istanbul University, Istanbul, Turkey.

Departmentof Genetics, Hazara University, Garden Campus, Mansehra, Pakistan.

Department of Historical Studies, University of Gothenburg, 40530 Göteborg, Sweden.

Peter the Great Museum ofAnthropology and Ethnography (Kunstkamera) RAS, St. Petersburg, Russia.

Institute for the History of Material Culture, Russian Academy of Sciences, St. Petersburg, Russia.

JapaneseInstitute of Anatolian Archaeology, Kaman, Kırşehir, Turkey.

Department of Archaeology, Faculty of Arts, Gazi University, Ankara, Turkey.

Center of Omic Sciences, Islamia College, Peshawar,Pakistan.

Department of Archaeology, University of Exeter, Exeter, EX4 4QE, UK.

Department of Archeology, Hazara University, Garden Campus, Mansehra, Pakistan.

Directorate ofArchaeology and Museums Government of Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan.

Archaeological Museum Harappa at Archaeology Department Govt. of Punjab, Pakistan.

Institute of Archaeologyand Ethnography, Siberian Branch of the Russian Academy of Sciences, Academician Lavrent’iev Ave. 17, Novosibirsk, 630090, Russia.

Department of History, Irkutsk State University,Karl Marx Street 1, Irkutsk 664003, Russia.

Department of Ecology and Evolution, University of Chicago, Chicago, IL, USA.

Department of Anthropology, University of Alberta, Edmonton,Alberta, T6G 2H4, Canada.

Laboratoire d’Anthropobiologie Moléculaire et d’Imagerie de Synthèse, CNRS UMR 5288, Université deToulouse, Université Paul Sabatier, 31000 Toulouse, France.

Departments of Integrative Biology and Statistics, University of Berkeley, Berkeley, CA, USA.

9 Код УДК DOI: 10.1126/science.aar7711(6396), eaar7711. 360


The first horse herders and the impact of early Bronze Age steppe expansions into Asia


The Yamnaya expansions from the western steppe into Europe and Asia during the EarlyBronze Age (~3000 BCE) are believed to have brought with them Indo-European languagesand possibly horse husbandry. We analyzed 74 ancient whole-genome sequences fromacross Inner Asia and Anatolia and show that the Botai people associated with the earliesthorse husbandry derived from a hunter-gatherer population deeply diverged from theYamnaya. Our results also suggest distinct migrations bringing West Eurasian ancestry intoSouth Asia before and after, but not at the time of, Yamnaya culture. We find no evidenceof steppe ancestry in Bronze Age Anatolia from when Indo-European languages are atte sted there. Thus, in contrast to Europe, Early Bronze Age Yamnaya-related migrations hadlimited direct genetic impact in Asia

12 Резюме на двух других

языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус., анг.)

Экспансия носителей ямной культуры из западной степи в Европу и Азию в раннем Бронзовом веке (~ 3000 г. до н. э.), как полагают, привела с собой индоевропейские языки и, возможно, конное хозяйство. Мы проанализировали 74 древних цельногеномных данных районов Внутренней Азии и Анатолии и показали, что люди Ботайской культуры, связанные с ранней доместикацией лошадей, полученной из популяции охотников и собирателей, глубоко расходится с носителями ямной культуры. Наши результаты также свидетельствуют о различных миграциях, приносящих западноевропейских предков в Южную Азию до и после, но не во времена Ямной культуры. Мы не находим доказательств степной родословной в эпоху бронзы для Анатолия с того времени, когда там индоевропейские языки. Таким образом, в отличие от Европы в раннем бронзовом веке Ямная миграция имело ограниченное прямое генетическое воздействие в Азии.

Ерте қола дәуірінде (б.з.б. 3000) Батыс даладан Еуропаға және Азияға шұңқырлы мәдениет иеленушилердің экспансиясы үндіеуропа тілдерді және, мүмкін, жылқы шаруашылығын әкелді деп саналады. Біз Ішкі Азия мен Анатолия аймақтарынан алынған 74 ежелгі толық геномдық деректерді талдап, аңшылар мен жинаушылардың популяциясынан алынған жылқының ерте доместификациясымен байланысты Ботай мәдениетінің адамдары қатты ерекшеленетінің көрсеттік.Сондай-ақ, біздің нәтижелеріміз Батыс Еуропаның ата-бабаларын Оңтүстік Азияға шұңқырлы мәдениетке дейін және кейінірек әкелетін әртүрлі қоныс аударуларды куәландырады, бірақ шұңқырлы мәдениет кезінде емес. Қола дәуіріндегі индоевропей тілдері болған кездегі Анатолия үшін дала шежіресінің дәлелдемелерін таба алмай жатырмыз.Осылайша, Еуропаға қарағанда, ерте қола дәуірінде шұнқырлы қоныс аударуы Азияда шектеулі генетикалық әсерге ие болды.


Indo-European (IE) languages, Yamnaya pastoralists, horseHusbandry, Botai culture, genomesequence dataИндо-европейский языки, пастухи ямной культуры, коневодство, Ботайская культура, данные геномной последовательности




2

19 Список библиографических 1. V. V. Evdokimov, V. G. Loman, Raskopki yamnogo


kurgana vKaragandinskoj oblasti, inVoprosy Arheologii Central'nogo i Severnogo Kazahstana(Karaganda, 1989), pp. 34–46.2. V. F. Zaibert,Botaiskaya Kultura(KazAkparat, Almaty, 2009)




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала London Great Britain2 ISSN3 Полное наименование

журналаNature


Раз в неделю.


09. May 2018


NATURE| www.nature.com/nature© 2018 Macmillan Publishers Limited, part of Springer Nature.

7 Автор(ы) публикации Barbara Mühlemann, Terry C. Jones, Peter de Barros Damgaard, Morten e. Allentoft. Irina Shevnina. Andrey Logvin, Emma Usmanova, Irina P. Panyushkina, Bazartseren Boldgiv, Tsevel Bazartseren, Kadicha tashbaevaVictor Merz, Nina Lau, Václav Smrčka, Dmitry Voyakin, Egor Kitov, Andrey epimakhov, Dalia Pokutta, Magdolna Viczet, Douglas Price, Vyacheslav Moiseyev, Anders J. Hansen, Ludovic Orlando, Simon Rasmussen,Martin Sikora, Lasse Vinner, Albert D. M. e. Osterhaus, Derek J. Smith, Dieter Glebe, Ron A. M. Fouchier, Christian Drosten, Karl-Göran Sjögren, Kristian Kristiansen & Eske Willerslev


Center for Pathogen Evolution, Department of Zoology, University of Cambridge, Cambridge, UK.Institute of Virology, Charité, Universitätsmedizin Berlin, Berlin, Germany.Centre forGeoGenetics, Natural History Museum, University of Copenhagen, Copenhagen, Denmark.Archaeological Laboratory, Faculty of History and Law, A. A. Baitursynov Kostanay State University,Kostanay, Kazakhstan.Saryarka Archaeological Institute, Karaganda State University, Karaganda, Kazakhstan.Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona, Tucson, AZ, USA.Department of Biology, School of Arts and Sciences, National University of Mongolia, Ulaanbaatar, Mongolia.Laboratory of Virology, Institute of Veterinary Medicine, Mongolian University ofLife Sciences, Ulaanbaatar, Mongolia.National Academy of Sciences, Bishkek, Kyrgyzstan. 10Pavlodar State University, Pavlodar, Kazakhstan.Centre for Baltic and Scandinavian Archaeology,Schleswig, Germany.

Institute for History of Medicine and Foreign Languages of the First Faculty of Medicine, Charles University, Prague, Czech Republic.Margulan Institute of Archaeology,Almaty, Kazakhstan.N. N. Miklouho-Maklay Institute of Ethnology and Anthropology, Russian Academy of Sciences, Moscow, Russia.South Ural Department, Institute of History andArchaeology UBRAS, South Ural State University,

Chelyabinsk, Russia.Department of Archaeology and Classical Studies, Stockholm University, Stockholm, Sweden.Matrica Museum,Százhalombatta, Hungary.Department of Historical Studies, University of Gothenburg, Gothenburg, Sweden.Department of Physical Anthropology, Peter the Great Museum of Anthropologyand Ethnography, Saint-Petersburg, Russia.Laboratoire d’Anthropobiologie Moléculaire et d’Imagerie de Synthèse, CNRS UMR 5288, Université de Toulouse, Université Paul Sabatier, Toulouse,France.Department of Bio and Health Informatics, Technical University of Denmark, Kongens Lyngby, Denmark.Research Center for Emerging Infections and Zoonoses, University of VeterinaryMedicine Hannover, Hannover, Germany. 23Institute of Medical Virology, Justus Liebig University of Giessen, Giessen, Germany.National Reference Centre for Hepatitis B and D Viruses, GermanCenter for Infection Research (DZIF), Giessen, Germany.Department of Viroscience, Erasmus Medical Centre, Rotterdam, The Netherlands.German Center for Infection Research (DZIF),Braunschweig, Germany.Cambridge GeoGenetics Group, Department of Zoology, University of Cambridge, Cambridge, UK.

9 Код УДК https://doi.org/10.1038/s41586-018-0097-z


Ancient hepatitis B viruses from the Bronze Age to the Medieval period


Hepatitis B virus (HBV) is a major cause of human hepatitis. Thereis considerable uncertainty about the timescale of its evolutionand its association with humans. Here we present 12 full or partialancient HBV genomes that are between approximately 0.8 and 4.5thousand years old. In several cases, the geographical locationsof the ancient genotypes do notmatch present-day distributions. Genotypes that today are typicalof Africa and Asia, and a subgenotype from India, are shown

tohave an early Eurasian presence. The geographical and temporalpatterns that we observe in ancient and modern HBV genotypesare compatible with well-documented human migrations duringthe Bronze and Iron Ages. We provide evidence for the creation ofHBV genotype A via recombination, and for a long-term associationof modern HBV genotypes with humans, including the discoveryof a human genotype that is now extinct. These data expose acomplexity of HBV evolution that is not evident when consideringmodern sequences alone.


Вирус гепатита B (HBV) является основной причиной гепатита человека.Представляет собой значительную неопределенность относительно сроков его эволюции и его связь с людьми. Здесь мы представляем 12 полных или частичных древние геномы HBV, которые находятся между собой в рамках приблизительно 0,8 и 4,5 тысяча лет. Генотипы, которые сегодня типичны Африки и Азии, а также субгенотип из Индии, имеют раннее евразийское присутствие. Географические и временные образцы, которые мы наблюдаем в древних и современных генотипах HBV совместимы с хорошо документированными миграциями человека во время Бронзового и Железного веков. Мы предоставляем доказательства для создания Генотип HBV A посредством рекомбинации и для долгосрочной ассоциации современных генотипов HBV с людьми, включая открытие генотипа человека, который теперь вымер

В гепатитінің вирусы (HBV) адамның гепатитінің басты себебі болып табылады.Бұл эволюцияның уақыты мен оның адамдармен байланысы туралы айтарлықтай белгісіздік болып табылады. Мұнда біз өздерінің ішінде шамамен 0,8 және 4,5 мың жыл аралығындағы 12 толық немесе ішінара ежелгі HBV генін ұсынамыз. Бүгінгі таңда Африка мен Азияға тән генотиптер, сондай-ақ Үндістанның субгенотибінде ертедегі еуразиялық қатысуы бар. Ежелгі және қазіргі заманғы HBV генотиптерінде байқалатын географиялық және уақыттық үлгілер жақсы құжатталған Қола және Темір дәуірінде адам қонысымен үйлесімді.Біз рекомбинация арқылы HBV A генотипін құру үшін

дәлелдемелер ұсынамыз, сонымен қатар қазіргі заманғы HBV генотиптерінің адамдармен ұзақ мерзімді бірігуі үшін. соның ішінде қазіргі уақытта жойылып кеткен адам генотипінің ашылуы.


Hepatitis B virus (HBV) , ancient HBV genomes, human migrations, modern HBVВирус гепатита B (HBV), древний геном, человеческие миграции, современный вирус гепатита В




0



Карагандинского государственного университета имени Е.А. Букетова в научных журналах с импакт-фактором

Факультет математики и информационных технологий


1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2077-98793 Полное наименование

журнала Eurasian Mathematical Journal


4 issues in a year


2018, Volume 9, Number 2


Издательство «Евразийский национальный университет им. Л. Н. Гумилёва», г. Астана

7 Автор(ы) публикации Yeshkeyev, A. R.; Kasymetova, M. T.; Shamatayeva, N. K.


Карагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова

9 Код УДК 510.67


MODEL-THEORETIC PROPERTIES OF THE #-COMPANION OF A JONSSON SET


The work is devoted to the model theory. The subject of this article is connected with the study of incomplete inductive theories. In particular, model-theoretic properties of Jonsson theories are considered, which are subclasses of inductive theories. This paper considers a fragment of a certain Jonsson subset of a semantic model of a fixed Jonsson theory, and, as a class of models, all models of the given fragment are considered, namely, the paper considers the model-theoretic properties of countable and uncountable categoricity and the properties of elimination of quantiers of the given fragment's #-companions. Also the properties of #- companions of the fragment's existential formulas are investigated.


Работа посвящена теории моделей. Предмет этой статьи связан с изучением неполных индуктивных теорий. В частности, рассматриваются теоретико-модельные свойства йонсоновских теорий, которые являются подклассами индуктивных теорий. В данной статье рассматривается фрагмент некоторого йонсоновского подмножества семантической модели фиксированной йонсоновской теорий и, как класс моделей, рассмотрены все модели данного фрагмента, а именно, в статье рассматриваются теоретико-модельные свойства счетной и несчетной категоричности и свойства элиминации кванторов #-компаньонов данного фрагмента. Также исследуются свойства #- компаньонов экзистенциальных формул фрагмента.Бұл жұмыс модельдер теорияға арналған. Осы мақаланың тақырыбы толық емес индуктивті теорияларды зерттеуге байланысты. Атап айтқанда, модель-теориялық қасиеттері, яғни йонсондық теория индуктивті теорияның ішкі класы болып саналады. Бұл мақалада қарастырылған йонсондық теорияның семантикалық моделінің ішкі жиыны йонсондық жиынның фрагменті және модельдер класы, осы фрагменттің барлық модельдері қаралады, атап айтқанда, қарастырылып отырған йонсондық фрагменттің саналымды және саналымсыз категорлыҚасиеттері мен осы фрагменттің # -компаньонының кванттық сандарын жою. Сонымен қатар, # -компаньонының фрагменттің экзистенционалдық формулаларының торызерттелді.


Perfect Jonsson theory, Jonsson set, Jonsson fragment, companion, categoricity, lattice of perfect fragment.Совершенная йонсоновская теория, йонсоновское множество, йонсоновский фрагмент, компаньон, категоричность, решетка совершенного фрагмента.

14 Объем статьи (страницы) С.68-81

15 Количество иллюстраций -

16 Количество таблиц -

17 Количество библиографических ссылок

17


9


1. A.R. Yeshkeyev, Jonsson set and some model-theoretical properties. Bulletin of the Karaganda University. Series math. 74 (2014), no. 2, 53-62.2. A.R. Yeshkeyev, On Jonsson sets and some of their properties. The Bulletin of Symbolic Logic. 21 (2015), no. 1, 99-100.3. A.R. Yeshkeyev, Convex fragmens of strongly minimal Jonsson sets. Bulletin of the Karaganda University. Series math. 77 (2015), no. 1, 67-72.4. A.R. Yeshkeyev, Strongly minimal Jonsson sets and their properties. Bulletin of the Karaganda University. Series math. 80 (2015), no. 4, 47-51.5. A.R. Yeshkeyev, The properties of similarity for Jonsson's theories and their models. Bulletin of the Kara-ganda University. Series math. 80 (2015), no. 4, 52-60.6. A.R. Yeshkeyev, M.T. Kasymetova, Properties of lattices of the existential formulas of Jonsson fragments. Bulletin of the Karaganda University. Series math. 79 (2015), no. 3., 25-32.7. A.R. Yeshkeyev, M.T. Kasymetova, Jonsson theories and their classes of models. Monograph. Karaganda: publishing house of KSU, 2016 (in Russian).8. A.R. Yeshkeyev, O.I. Ulbricht, JSp cosemetics and JSB property of Abelian groups. Sib. electron.mod. math. 13 (2016), 861-874.9. A.R. Yeshkeyev, O.I. Ulbricht, On lattice of existential formulas for fragment of Jonsson set. Bulletin of the Karaganda University. Series math. 79 (2015), no. 3, 33-39.





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-170X (Online), 2224-5278 (Print)3 Полное наименование

журналаИзвестия НАН РКNews of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan-Series Physico-Mathematical


6 раз в год

5 Год, номер, том, выпуск 2018. – Volume 4. - 320

издания6 Издательство, место издания

журналаИздательство «Ғылым», г. Алматы, ул. Шевченко 28,

7 Автор(ы) публикации Medeubaev N., Menlikozhaeva S., Seitmuratov A., Ramazanov M., Zharmenova B., Shamilov T.


Карагандинский государственный университет имени Е.А. БукетоваКызылординский государственный университет имени Коркыт Ата

9 Код УДК 517.927


Area of applicability of approximate equations of vibrations of rod systems of variable thickness


The approximate equations of torsional vibrations of rod systems of variable thickness given in this work allow us to build approximate theories of oscillations depending on the conditions at the ends of the rod, the order of derivatives of the desired in the approximate equations and initial conditions. Approximate equations of oscillations of rod systems above the second order in derivatives of the desired function in the scientific literature are practically not found. On the other hand, approximate equations containing derivatives above the second order need to study the applicability of a theory based on various approximate equations. For simplicity, we consider the area of applicability for a constant radius rod, when the desired function U or rotational displacement depends on the angular coordinate , i.e., we investigate the area of applicability of the approximate equations of oscillation based on the general equation of oscillation.


Мақалада қалыңдығы айнымалы болатын сырықтық жүйенің айналмалы тербелісінің жуық теңдеуінің туындысының реті, сырықтың сыртқы шартына тəуелді жағдайындағы тербелісінің жуық теориясын құруға мүмкіндік беретінін қарастырады. Берілген функцияның туындысы екіден жоғары болатын сырықтық жүйенің тербелісінің жуық теңдеулері жайлы ғылыми əдебиеттерде іс-жүзінде мүлдем аз қарастырылған. Дегенмен туындысы екінші реттен жоғары болатын жуық теңдеулер түрі, əр түрлі негізде болатын теңдеулер теориясының жуық есебін зерттеу қажеттілікті тудырады. Сол себептен есепте радиусы тұрақты болатын сырықтар үшін берілген U функциясы немесе бұрыштық координатасынан тəуелді болатын ығысу айналымының зерттеу аумағын қарастырады.Приведённые в данной работе приближённые уравнения крутильного колебаний стержневых систем переменной толщины позволяют строить приближённые теории колебания в зависимости от условий на торцах стержня, порядка производных от искомых в приближённых уравнениях и начальных условий. Приближённые уравнения колебаний стержневых систем выше второго

порядка по производным от искомой функции в научной литературе практически не встречаются. С другой стороны, приближённые уравнения, содержащие производные выше второго порядка, нуждаются в исследовании области применимости той или иной теории на основе различных приближённых уравнений. Для простоты рассмотрим область применимости для стержня постоянного радиуса, когда искомая функция U или вращательное смещение зависит от угловой координаты , т.е. исследуем область применимости приближённых уравнений колебания на основе общего уравнения колебания


Torsional oscillations, rod, system, variable thickness, cylinder, shell, radius, Bessel functionКрутильная колебания, стержень, система, переменная толщина, цилиндр, оболочка, радиус, функция Бесселя





13


2


1. Seytmuratov, A.Zh., 2010. Determination of natural frequencies of the plate. Bulletin Treasury Series mathematics, mechanics, computer science, 4 (67): 120.2. Seytmuratov, A.Zh., 2010. The impact of the moving load on the surface of a layered elastic half-plane. Herald KazNPU., 3: 112-113. Umbetov, U., A.Zh. Seytmuratov, 2012. Decomposition approach to the modeling of seismic resistance of building structures. M., PAE. Modern high technologies, 6: 43.





1 Страна издания журнала USA2 ISSN 0094-243X3 Полное наименование

журнала AIP Conference Proceedings


1


AIP Conference Proceedings 1910, 040001 (2017); doi: 10.1063/1.5013968


USA, SofiaSozopol , Bulgaria

7 Автор(ы) публикации Muvasharkhan T. Jenaliyev, Mady Yergaliyev, and Murat I. Ramazanov


Karaganda State University

9 Код УДК УДК 517.5


On linear and nonlinear heat equationsin degenerating domains


Earlier we studied the homogeneous boundary value problem for the heat equation in degenerating domains. For thisproblem in the weight class of essentially bounded functions it was established the existence of a nontrivial solution up to a constantmultiplier. In this paper, on the basis of the above result, we study the issues of the existence of nontrivial solutions of homogeneousnonlinear heat equations, including the homogeneous Burgers equation in degenerating domains. The nonhomogeneous boundaryvalue problems for the Burgers equation are studied separately.


Ранее были изучены краевые задачи для однородных уравнений теплопроводности и диффузии в вырождающихся областях. Для этих задач показано существование нетривиальных решений в определенных весовых пространствах. В данной работе изучается нелинейное уравнение теплопроводности и однородное уравнение Бюргерса.

Жойылатын облыстарда жылуөткізгіштіктің және диффузияның біртекті теңдеулер үшін шеттік есептер алдында зерттелді болатын. Ал бұл мақалада белгілі бір салмақты кеңістіктерде сызықтық емес жылуөткізгіштік теңдеу мен біртекті Бюргерс теңдеулері қарастырылған.


Volterra integral equation, Resolvent, Singular Integral Equation , Heat equation, Burgers equation

14 Объем статьи (страницы) P. 040001-1 - 040001-10




14


8


1. M. M. Amangaliyeva, D. M. Akhmanova, M. T. Dzhenaliev, and M. I. Ramazanov, Differential Equations47, 231–243 (2011).

2. M. T. Dzhenaliev and M. I. Ramazanov, Siberian Mathematical Journal 47, 433–451 (2006).3. D. M. Akhmanova, M. T. Dzhenaliev, and M. I. Ramazanov, Siberian Mathematical Journal 52, 1–10 (2011).4. M. M. Amangaliyeva, M. T. Jenaliyev, M. T. Kosmakova, and M. I. Ramazanov, Boundary Value Problems2014: 213, 1–21 (2014).5. M. M. Amangaliyeva, M. T. Jenaliyev, M. T. Kosmakova, and M. I. Ramazanov, Advances in DifferenceEquations 2015: 71, 1–14 (2015).6. M. M. Amangaliyeva, M. T. Dzhenaliev, M. T. Kosmakova, and M. I. Ramazanov, Siberian MathematicalJournal 56, 982–995 (2015).7. M. T. Dzhenaliev and M. I. Ramazanov, “On the existence of a nontrivial solution of one homogeneousboundary value problem,” in Weighted estimates of differential and integral operators and their applications,Abstract book, edited by R. Oinarov (L.N.Gumilev Eurasian National University, Astana, Kazakhstan, 2017),pp. 150–153.8. M. M. Amangaliyeva, M. T. Jenaliyev, and M. I. Ramazanov, International Journal of Pure and AppliedMathematics 113: 4, 31–45 (2017).





1 Страна издания журнала Serbia2 ISSN 2406-09333 Полное наименование

журнала Filomat


20


2018. - Volume 32. - 3.

6 Издательство, место издания Published by Faculty of Sciences and Mathematics,

журнала University of Nis, Serbia7 Автор(ы) публикации Muvasharkhan T. Jenaliyev, Mady Yergaliyev, and Murat I.

Ramazanov8 Место работы автора(ов)


Karaganda State University



On a homogeneous parabolic problem in an infinite corner domain


In addition to the trivial solution in the class of essentially bounded functions with a given weight for the Solonnikov-Fasano homogeneous parabolic problem in an infinite angular domain we establish the existence of the nontrivial solution, up to a constant factor.


В дополнение к тривиальному решению в классе существенно ограниченных функций с заданным весом для однородной параболической задачи Солонникова-Фасано в бесконечной угловой области устанавливается существование нетривиального решения с точностью до постоянного множителя.Сыныптағы тривиальді шешімге қосымша салмағы бар айтарлықтай шектеулі функциялар Солонников-Фасанның біркелкі параболикалық мәселесі үшін шексіз бұрыштық аймақта біз құрылады тұрақты емес факторға дейін нетривиальды емес шешімнің болуы.


Volterra integral equation, Resolvent, Singular Integral Equation , Heat equation, Burgers equationИнтегральное уравнение Вольтерра, резольвента, сингулярное интегральное уравнение, уравнение теплопроводности, уравнение Бюргерса

14 Объем статьи (страницы) P. 965–974




10


5


[1] M.M. Amangaliyeva, M.T. Jenaliyev, M.T. Kosmakova, M.I. Ramazanov, About Dirichlet boundary value problem for the heat equation in the infinite angular domain, Boundary Value Problems 2014, 213 (2000) 1–21.[2] M.M. Amangaliyeva, M.T. Jenaliyev, M.T. Kosmakova, M.I. Ramazanov, On one homogeneous problem for the heat equation in an infinite angular domain, Siberian Math. J. 56 (2015) 982–995 (in Russian).[3] M.T. Jenaliyev, M.I. Ramazanov, On a homogeneous parabolic problem in an infinite corner domain, AIP

Conference Proceedings 1759 (2016), 020085; doi: 10.1063/1.4959699[4] M.T. Jenaliyev, M.M. Amangaliyeva, M.T. Kosmakova, M.I. Ramazanov, On a Volterra equation of the second kind with ’incompressible’ kernel, Adv. Difference Eq. 2015, 71 (2000) 1–14.[5] M.T. Jenaliyev, M.I. Ramazanov, On a homogeneous parabolic problem in an infinite corner domain, AIP Conference Proceedings 1759 (2016), 020085; doi: 10.1063/1.4959699.





1 Страна издания журнала Россия2 ISSN 0081-54383 Полное наименование

журналаТРУДЫ ИНСТИТУТА МАТЕМАТИКИ И МЕХАНИКИ УРО РАНProceedings of the Steklov Institute of Mathematics


4


2018, Vol. 300, Suppl. 1


Издательство: Институт математики и механики УрО РАН им. Н.Н. Красовского (Екатеринбург)

Pleiades Publishing7 Автор(ы) публикации Акишев Г.





On Approximation Orders of Functions of Several Variables in the Lorentz Space


We consider the anisotropic Lorentz space of periodic functions. Sufficient conditions are proved for a function to belong to the anisotropic Lorentz space. Estimates for the order of approximation by trigonometric polynomials of the Nikol’skii–Besov class in the anisotropic Lorentz space are established.


Рассмотрено анизотропное пространство Лоренца периодических функций. Доказаны достаточные условия принадлежности функции к анизотропному пространству Лоренца. Установлены оценки порядка аппроксимации тригонометрическими полиномами класса Никольского-Бесова в анизотропном пространстве Лоренца.Периодтық функциялардың анизотропты Лоренц кеңістігі қарастырылады. Функцияның анизотроптық Лоренц кеңістігіне тиесілі жеткілікті шарттары дәлелденді. Анисотроптық Лоренц кеңістігінде Никольский-Бесов класының тригонометриялық полиномы бойынша жуықтау тәртібін бағалау жүргізілді.


Lorentz space, Nikol’skii–Besov class, best approximationпространство Лоренца, класс Никольского-Бесова, наилучшее приближение

14 Объем статьи (страницы) С. 9-24




14


5


1.T. I. Amanov, Spaces of Differentiable Functions with Dominating Mixed Derivative (Nauka, Alma-Ata, 1976)2.G. Akishev, “Approximation of function classes in spaces with mixed norm,” Sb. Math. 197 (8), 1121–1144 (2006).3.K. A. Bekmaganbetov, “On the order of approximation of the Besov class in the metric of anisotropic Lorentz spaces,” Ufim. Mat. Zh. 1 (2), 9–16 (2009).4.G. Akishev, “On the order of approximation of classes in Lorentz spaces,” Sib. Elektron. Mat. Izv. 5, 51–67 (2008).5.E. D. Nursultanov, “Nikol’skii’s inequality for different metrics and properties of the sequence of norms of the Fourier

sums of a function in the Lorentz space,” Proc. Steklov Inst. Math. 255 (1), 185–202 (2006).





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 0003-68113 Полное наименование

журнала Applicable Analysis. - 2018


5 Год, номер, том, выпуск издания Applicable Analysis. - 2018


2018 Informa UK Limited, trading as Taylor & Francis Group.

7 Автор(ы) публикации Kosmakova M.T.,Orumbayeva N.T., Medeubaev N.K., Tuleutaeva Zh.M.

8 Место работы автора(ов) Карагандинский государственный университет имени

https://www.scopus.com/sourceid/25142?origin=recordpage



академика Е.А.Букетова

9 Код УДК 35K05; 35M32; 35K65


On the coefficient inverse problem of heat conduction in adegenerating domain


In the paper, we consider a coefficient inverse problem for the heat equation in a degenerating angular domain. It has been shown that the inverse problem for the homogeneous heat equation with homogeneous boundary conditions has a nontrivial solution up to a constant factor consistent with the integral condition. Moreover, the solution of the considered inverse problem is found in explicit form. In conclusion, statements of possible generalizations and the results of numerical calculations are given. © 2018, © 2018 Informa UK Limited, trading as Taylor & Francis Group.


В работе рассматривается обратная задача коэффициента для уравнения теплопроводности в вырождающейся угловой области. Было показано, что обратная задача для однородного уравнения теплопроводности с однородными граничными условиями имеет нетривиальное решение с точностью до постоянного множителя, согласующегося с интегральным условием. Более того, решение рассматриваемой обратной задачи найдено в явном виде. В заключение приводятся утверждения возможных обобщений и результаты численных расчетов.


Coefficient inverse problem, heat equation, degenerating domainКоэффициент обратной задачи, уравнение теплопроводности, вырождающаяся область

14 Объем статьи (страницы)




18


5


1. M. M. Amangaliyeva, D. M. Akhmanova, M. T. Dzhenaliev, and M. I. Ramazanov, Nonclassical Equations of Mathematical Physics 2012, 29–44 (2012).2. Jenaliyev, M., Amangaliyeva, M., Kosmakova, M., Ramazanov, M. On a Volterra equation of the second kind with ‘incompressible’ kernel (2015) Advances in Difference Equations, 2015 (1), 14 p.3. Amangalieva, M.M., Akhmanova, D.M., Dzhenaliev, M.T., Ramazanov, M.I. Boundary value problems for a spectrally loaded heat operator with load line approaching the time axis at zero or infinity (2011) Differential Equations, 47 (2), pp. 231-243.

4. Amangalieva, M.M., Dzhenaliev, M.T., Kosmakova, M.T., Ramazanov, M.I. On one homogeneous problem for the heat equation in an infinite angular domain (2015) Siberian Mathematical Journal, 56 (6), pp. 982-995.5. Jenaliyev, M.T., Iskakov, S.A., Ramazanov, M.I. On a parabolic problem in an infinite corner domain (2017) Bull Karaganda Univ Math, 85 (1), pp. 28-35.





1 Страна издания журнала United States2 ISSN 0094-243Х

1551-76163 Полное наименование журнала AIP Conference Proceedings


12 раз в год


Volume 1997. - UNSP 020071-1https://doi.org/10.1063/1.5049065


American Institute of Physics, AIP Publishing LLC, New York

7 Автор(ы) публикации Kosmakova M.T.,Orumbayeva N.T., Medeubaev N.K., Tuleutaeva Zh.M.


Карагандинский государственный университет имени академика Е.А.Букетова

https://doi.org/10.1063/1.5049065

9 Код УДК 517.95, 517.96


Problems of Heat Conduction with Different Boundary Conditions in Noncylindrical Domains


In a degenerating domain homogeneous problems for the heat equation with different boundary conditions are considered. Problems are reduced to singular integral equations with incompressible kernels. Also in an infinite dihedral angle, the first boundary value problem for the equation of heat conduction is considered. The problem is reduced to a one-dimensional problem, the corresponding homogeneous problem of which is reduced to the singular integral Volterra that was considered above


В вырожденной области рассматриваются однородные задачи для уравнения теплопроводности с различными граничными условиями. Задачи сводятся к сингулярным интегральным уравнениям с несжимаемыми ядрами. Также в бесконечном двугранном угле рассматривается первая краевая задача для уравнения теплопроводности. Задача сводится к одномерной задаче, соответствующая однородная задача которой сводится к сингулярному интегралу Вольтерра, рассмотренному выше.Өзгешеленген облыста әр түрлі шеттік шарттарымен берілген жылу өткізгіштік теңдеуі үшін біртекті есептер қарастырылады. Есеп сығылмайтын ядро мен сингулярлық интегралды есепке келтіріледі. Сонымен қатар шексіз екіжақты бұрышта жылуөткізгіштік теңдеу үшін бірінші шеттік есеп қарастырылады. Есеп жоғарыда қарастырылған Вольтердің сингулярлы интегралына келтірілген біртекті есепке сәйкес бірөлшемді есепке келтіріледі.


equation of heat conduction, singular Volterra equation, incompressibility of kernel, degenerating domain/Уравнение теплопроводности, сингулярное уравнение Вольтерра, несжимаемость ядра, вырождающаяся область

14 Объем статьи (страницы) 4 стр.




7


5


1. D.M. Akhmanova, M.T. Jenaliyev, M.T. Kosmakova, M.I. Ramazanov, On a singular integral equation of Volterra and its adjoint one. Bulletin of University of Karaganda, series Mathematics [Vestnik Karagandinskogo universiteta. Ser. Matematika], 2013, no 3 (71), pp. 3–10.

2. M.T. Jenaliyev, M.M., Amangaliyeva, M.T.

Kosmakova, M.I. Ramazanov, On a Volterra equation of the second kind with ’incompressible’ kernel, Advances in Difference Equations, 2015, 71, 1–14.3. M.M. Amangaliyeva, M.T. Jenaliyev, M.T. Kosmakova, M.I. Ramazanov, About Dirichlet boundary value problem for the heat equation in the infinite angular domain, Boundary Value Problems, 2014, 213, 1–21.4. M.M. Amangaliyeva, M.T. Jenaliyev, M.T. Kosmakova, M.I. Ramazanov, On one homogeneous problem for the heat equation in an infinite angular domain, Siberian Mathematical Journal, 2015, 56, No. 6, 982–995.5. Dzhenaliyev M.T., Kalantarov V.K., Kosmakova M.., Ramazanov M.I. On the second boundary value problem for the equation of heat conduction in an unbounded plane angle, Bulletin of University of Karaganda, series Mathematics [Vestnik Karagandinskogo universiteta. Ser. Matematika], 2014, No.4 (76), 47-56.





1 Страна журнала Казахстан2 ISSN издания 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics


4 раза в год


2017, 2(86)


Вестник Карагандинского Университета

7 Автор(ы) публикации Bekzhan T. N., Dzhenaliyev M. T. Iskakov S. A., Ramazanov M. I.



9 Код УДК 517.95


To the solution of the singular inhomogeneous integral Volterra equation


In the article the inhomogeneous singular Volterra integral equation of the second kind is investigated, to which the boundary value problem of heat conduction is reduced, that arises at solving some problems with free boundaries. A general solution of this equation is found that represents the sum of the general solution to the homogeneous equation and the particular solution to the inhomogeneous equation. An estimate of the constructed resolvent for the integral equation is given.


В статье исследовано неоднородное сингулярное интегральное уравнение Вольтерра второго рода, к которому редуцируется граничная задача теплопроводности, возникающая при решении некоторых задач со свободными границами. Найдено общее решение этого уравнения, представляющее сумму общего решения однородного и частного решений неоднородного уравнения. Дана оценка построенной резольвенты интегрального уравнения.Мақалада бiртектi емес сингулярлы екiншi тектi Вольтерра теңдеуi зерттелген. Бұндай теңдеуге кейбiр еркiн шекаралы есептердi шешкенде пайда болатын шекаралық жылуөткiзгiштiк есептерi редукцияланады. Бұл теңдеудiң жалпы шешiмi табылған, ол бiртектi теңдеудiң жалпы шешiмiнiң және бiртектi емес тендеудiң дербес шешiмiнiң қосындысы түрiнде алынған. Интегралдық теңдеудiң резольвентасы құрылып, оның бағасы берiлген.


The boundary value problem of heat conduction, the Volterra integral equation, the resolvent, private solution.Граничная задача теплопроводности, интегральное уравнение Вольтерра, резольвента, частное решение

14 Объем статьи (страницы) p.20-31




9


4


1.Jenaliyev, M.T., Ramazanov, M.I. (2016). On a homogeneous parabolic problem in an in_nite corner domain. AIP Conference Proceedings. 1759. — 020085, doi: 10.1063/1.4959699.2.Jenaliev, M.T., Amangaliyeva, M.M., Kosmakova, M.T., Ramazanov M.I. (2015). On a Volterra equation of the second kind with ‘incompressible‘ kernel. Advances in Difference Equations, Vol. 2015, 71, 14.3.Amangaliyeva, M.M., Jenaliyev, M.T., Kosmakova, M.T., Ramazanov, M.I. (2014). About Dirichlet boundary value

problem for the heat equation in the infinite angular domain. Boundary Value Problems, 21.4.Amangaliyeva, M.M., Jenaliyev, M.T., Kosmakova, M.T. Ramazanov, M.I. (2015). On one homogeneous problem for the heat equation in an in nite angular domain. Siberian Mathematical Journal, Vol. 56, 6, 1234–1248.





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics




2018, 2(90)



7 Автор(ы) публикации Ульбрихт О.И.



9 Код УДК 510.67


Forking and independence for fragments of Jonsson sets


The concept of independence plays a very important role in Model Theory for classification of a fixed complete theory. In this paper, we study the Jonsson theories, which, generally speaking, are not complete. For such theories, the concept of forking is introduced axiomatically in the framework of the study of the Jonsson subsets of the semantic model of this theory. Equivalence of forking by Shelah, by Laskar-Poizat and an axiomatically given forking for existential types over subsets of the semantic model of the Jonsson theory is given. Further, as and for complete theories, independence is defined through the notion of non-forking.


Понятие независимости играет очень важную роль в теории классификации моделей фиксированной полной теории. В статье изучены йонсоновские теории, которые, вообще говоря, не полны. Для таких теорий аксиоматически вводится понятие форкинга в рамках изучения йонсоновских подмножеств семантической модели данной теории. Приведена эквивалентность форкинга по Шелаху, Ласкара-Пуаза и аксиоматически заданного форкинга для экзистенциальных типов над подмножествами семантической модели йонсоновской теории. Далее, как и для полных теорий, определяется независимость через понятие нефоркуемости.

Тәуелсiздiк ұғымы бекiтiлген толық теорияның модельдердi классификациялау теориясында өте маңызды рөлiн атқарады. Мақалада йонсондық теориялар қарастырылды, олар, жалпы айтқанда, толық емес болып табылады. Мұндай теориялар үшiн форкинг ұғымы берiлген теорияның семантикалық моделiнiң йонсондық iшкi жиындарының зерттеу аясында аксиоматикалық түрде енгiзiледi. Шелах, Ласкар-Пуаза форкингi және йонсондық теорияның семантикалық моделiнiң йонсондық iшкi жиындарының экзистенциалды түрлерi үшiн аксиоматикалық түрде берiлген форкингiнiң эквиваленттiлiгi келтiрiлдi. Әрi қарай, толық теориялардағыдай, тәуелсiздiк форкинг ете алмайтындылылық ұғымы арқылы анықталады.


Jonsson theory, semantic model, existential type, Jonsson set, a fragment of the Jonsson set, forking, independence.

Йонсоновская теория, семантическая модель, экзистенциальный тип, йонсоновское множество, фрагмент йонсоновского множества, форкинг, независимость.






авторов10


1. Poizat B., Yeshkeyev А. Positive Jonsson Theories // Logica Universalis. – 2018. – C. 1–27.2. Yeshkeyev A.R. Properties of a stability for positive Jonsson theories // Bulletin of the Karaganda University. Series Mathematics. – 2015. – 1(77). – С. 60-66.3. Ешкеев А.Р., Касыметова М.Т. Йонсоновские теории и их классы моделей: монография. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2016. – 370 с.4. Ешкеев А.Р. Теоретико-модельные свойства йонсоновских фрагментов // Вестник Карагандинского университета. Серия «Математика». – 2014. – 4(76). – С. 37–41.5. Yeshkeyev A.R., Kasymetova M.T. Properties of lattices of the existential formulas of Jonsson fragments// Bulletin of the Karaganda University. Series Mathematics. – 2015. – 3(79). – С. 25–32.6. Yeshkeyev A.R. Convex fragmens of strongly minimal Jonsson sets // Bulletin of the Karaganda University. Series Mathematics. – 2015. – 1(77). – С. 67–72.7. Yeshkeyev A.R. Companions of the fragments in the Jonsson enrichment // Bulletin of the Karaganda University. Series Mathematics. – 2017. – 1(85). – С. 41–45.8. Мустафин Т.Г. Число моделей теорий: yчебное пособие. – Караганда: Изд-во КарГУ, 1983. – 102 с.9. Yeshkeyev A.R. On Jonsson stability and some of its generalizations // Journal of Mathematical Sciences. – 2010. – Vol. 166. – No 5. – P. 646–654.10. Ешкеев А.Р. Йонсоновские множества и их некоторые теоретико-модельные свойства // Вестник Карагандинского университета. Серия «Математика». – 2014. – 2(74). – С. 53–62.









2018, 2(90)



7 Автор(ы) публикации Уркен Г.А.



9 Код УДК 510.67


Syntactic similarity of definable closures of Jonsson sets


In the framework of the classification of the Jonsson theories concept of interpretability and admissibility in the language

(пример: каз.) of the semantic triple of the Jonsson theory was considered. A description of the syntactic and semantic similarity of perfect fragments of Jonsson subsets of the semantic model of the existential-prime convex Jonsson theory was obtained. Some model-theoretic properties for Jonsson’s theories are considered. Such theories, as group theory, the theory of Abelian groups, the theory of Boolean algebra, the theory of ordered sets, the theory of polygons, and many others satisfies Jonsson’s properties.


В рамках классификации йонсоновских теорий рассмотрено понятие интерпретируемости и допустимости на языке семантической тройки йонсоновской теории. Получено описание синтаксического и семантического подобий совершенных фрагментов йонсоновских подмножеств семантической модели экзистенциально-простой выпуклой йонсоновской теории. Рассмотрены некоторые теоретико-модельные свойства для йонсоновских теорий. Йонсоновским свойствам удовлетворяют такие теории, как теория групп, теория абелевых групп, теория булевой алгебры, теория упорядоченных множеств, теория полигонов и другие.

Йонсондық теорияның аясында интерпретациялау және рұқсатылық ұғымы йонсондық теорияныңсемантикалық үштiк тiлiнде қарастырылды. Экзистенционалды-жай дөңес йонсондық теорияның семантикалық моделiнiң кемел йонсондық iшкi жиындар фрагментiнiң синтаксистiк және семантикалық ұқсастылық сипаттамасы алынды. Йонсондық теорияның кейбiр теория-модельдiк қасиеттерi зерттелдi. Йонсондық теорияның қасиеттердi группалар теориясы абелдiк группалар теориясы, бульдiк алгебра теориясы, реттелген группалар теориясы, полигондар теориясы және тағы басқа теориялар қанаааттандырады.


Jonsson theory, perfect Jonsson theory, semantic model, Jonsson set, fragment of Jonsson set, syntactic and semantic similarity, existentially prime model.

Йонсоновская теория, совершенная йонсоновская теория, семантическая модель, йонсоновское множество, фрагмент йонсоновского множества, семантическое и синтаксическое подобие, экзистенциально-простая модель.

14 Объем статьи (страницы) С.119-123.




11


9


1 Yeshkeyev A.R. On Jonsson stability and some of its generalizations/A.R. Yeshkeyev // Journal of Mathematical Sciences. - 2010. – Vol. 166. - No 5. - P. 646–654.2 Yeshkeyev A.R. The structure of lattices of positive existential formulae of (∆ -PJ) - theories / A.R. Yeshkeyev// Scienceasia. - 2013. - Vol. 39. - P. 19–24 .3 Мустафин Т.Г. Введение в прикладную теорию моделей / Т.Г. Мустафин, Т.А. Нурмагамбетов. Караганда: Изд-во КарГУ, 1987. - 94 c.4 Ешкеев А.Р. Йонсоновские теории и их классы моделей: монография / А.Р. Ешкеев, М.Т. Касыметова. - Караганда: Изд-во КарГУ, 2016. -370 с.5 Ешкеев А.Р. JSp-косемантичность и JSB-свойство абелевых групп [Электронный ресурс] / А.Р. Ешкеев, О.И. Ульбрихт // Siberian Electronic Mathematical Reports - Вып. 13(2016). С. 861–874. -Режим доступа: http://semr.math.nsc.ru.6 Yeshkeyev A.R. The properties of central types with respect to enrichment by Jonsson set / A.R. Yeshkeyev. Karaganda: Published of KSU, 2017. - No. 1(85). -P. 36–41.7 Mustafin T.G. On similarities of complete theories / T.G.Mustafin // Logic Colloquium ’90. Proceedings of the Annual European Summer Meeting of the Association for Symbolic Logic. - Helsinki, 1990. - P. 259–265.8 Yeshkeyev A.R. Jonsson’s Theories / A.R. Yeshkeev. - Karaganda: Izdatelstvo KarHU, 2009.9 Yeshkeyev A.R. The Properties of Positive Jonsson’s Theories and Their Models International /A.R. Yeshkeyev // Journal of Mathematics and Computation. - 2014. - Vol. 22.1. -P. 161–171.

http://semr.math.nsc.ru/









2018, 2(90)



7 Автор(ы) публикации Есенбаева Г.А., Есбаева Д.Н., Макажанова Т.Х.



9 Код УДК 539.3


On the calculation of the rectangular finite element of the plate


The article is devoted to the study of the thin plate bending by the finite element method. The application of the finite element method to solving the problem of the plate bending leads to the necessity of studying the rectangular finite

element of the plate. All deformation and statics characteristics of the plate are functions of the displacement in the direction of the normal to the middle surface of the plate, which is determined by the deflection function. In the article, the formation of the plate deflection function in explicit form is carried out.The ways for finding the deflection function by division of the variables in the equilibrium equation of the plate, through an incomplete fourth-degree polynomial and in the form of Hermite polynomials are presented.The article is focused mainly on mechanics, engineers and scientific employees of technical specialties.


Статья посвящена вопросу приложения к задачам расчета тонких пластин метода конечных элементов. В статье представлены структура данного метода, его основные компоненты и виды, а также его классические подходы. Задача приложения метода конечных элементов к решению задачи изгиба тонких пластин приводит к необходимости исследования прямоугольного конечного элемента пластины. Все деформационные и статические величины пластины являются функциями только одного неизвестного, а именно, перемещения в направлении нормали к срединной поверхности пластины, которое определяется функцией прогибов. В статье проведено построение функции прогибов пластин в явном виде. Так как вид аппроксимирующего полинома для функции прогибов не является единственным для конкретного конечного элемента, в статье приведены способы нахождения функции прогибов разделением переменных в уравнении равновесия пластины, через неполный полином четвертой степени, в виде полиномов Эрмита. Статья ориентирована, главным образом, на механиков, инженеров и специалистов технических специальностей.

Мақалада соңғы элементтер әдісімен жіңішке тақтайшаның иілуін зерттеуге арналған. Тақтайшаның иілу есебін шешуге соңғы элементтер әдісінің қолданылуы тақтайшаның тікбұрышты соңғы элементін зерттеу қажеттілігіне әкеледі. Ауытқулар функциямен анықталатын, тақтайшаның барлық деформациясы және статикалық мәндері қалыпты бағытта пластинаның орта бетінде жылжу функциясы болып табылады. Мақалада тақтайшалардың ауытқулар функциясы айқын түрде қалыптастыру қарастырылды. Ауытқулар функциясын тақтайшаның тепе-теңдік теңдеуіндегі айнымалы мәндерді төртінші дәрежелі толық емес полиномдық және Эрмит полиномы түрінде бөлу арқылы табу әдісі берілген. Мақалада негізінен механиктерге, инженерлер мен техникалық қызметкерлерге бағытталған..

13 Ключевые слова на языке публикуемого материала и на

Finite element method, rectangular finite element, deflection function, angular displacements, Hermite polynomials

русском языке Метод конечных элементов, прямоугольный конечный элемент, функция прогибов, угловые перемещения, полиномы Эрмита

14 Объем статьи (страницы) С. 150 - 156




6


1


1. Турсунов К.А. Прямоугольный конечный элемент пластины / К.А. Турсунов, А.Е. Елешова // Университетінің еңбектері - Труды университета. Раздел: Математика. Механика. – Караганда: КарГТУ, 2000. - Выпуск 1(1). – С. 61-63.









2018, 2(90)



7 Автор(ы) публикации Kazhikenova S. Sh., Ramazanov M. I., Khairkulova A. A., Shaikhova G. S.



9 Код УДК 517.51


Hardy-Littlewood theorem for series with general monotone coefficients


In this work we study trigonometric series with general monotone coefficients. Also, we consider Lqϕ(Lq) space. In particular, when ϕ(t) ≡ 1 the space Lqϕ(Lq) coincides with Lq. Well known the theorem of Hardy and Littlewood about trigonometric series with monotone coefficients. Also

known various generalizations of this theorem. In 1982 this theorem was generalized by M.F. Timan for the spaces Lqϕ(Lq). And in 2007 S.Tikhonov proved Hardy-Littlewood theorem for trigonometric series with general monotone coefficients. In this work we have generalized Hardy-Littlewood theorem for Fourier series of functions f ∈ Lqϕ(Lq) with general monotone coefficients. Also, obtained upper-bound estimate of best approximation of functions f ∈ Lq through its Fourier’s coefficients which are general monotone.


Мақaлада жалпы монотонды коэффициенттi тригонометриялық қатарлар зерттелдi. Сонымен бiрге Lqϕ(Lq) кеңiстiгi қарастырылды. Дербес жағдайда ϕ(t) ≡ 1 болғанда Lqϕ(Lq) кеңiстiгi Lq кеңiстiгiмен беттеседi. Монотонды коэффициенттi тригонометриялық қатарлар үшiн Харди мен Литтлвуд теоремасы жақсы белгiлi. Сондай-ақ теореманың әртүрлi жалпыламалары да белгiлi. 1982 ж. осы теореманы М.Ф.Тиман Lqϕ(Lq) кеңiстiгi үшiн жалпылады, aл 2007 ж. С.Тихонов Харди-Литтлвуд теоремасын жалпы монотонды коэффициенттi тригонометриялық қатарлар үшiн дәлелдедi. Бұл жұмыста Харди-Литтлвуд теоремасын f ∈ Lqϕ(Lq) функциясының коэффициенттерi жалпы монотонды болатын Фурье қатарлары үшiн жалпыланды. Сонымен бiрге f ∈ Lq функциясының ең жақсы жуықтауының жоғарыдан бағалауын оның жалпы монотонды болатын Фурье коэффициенттерi арқылы алынды.В статье исследованы тригонометрические ряды с обобщенно-монотонными коэффициентами. Также рассмотрено пространство Lqϕ(Lq). В частности, когда ϕ(t) ≡ 1, пространство Lqϕ(Lq) совпадает с Lq. Хорошо известна теорема Харди и Литтлвуда о тригонометрических рядах с монотонными коэффициентами. Также известны различные обобщения этой теоремы. В 1982 г. М.Ф.Тиман обобщил эту теорему для пространства Lqϕ(Lq), a в 2007 г. С.Тихонов доказал теорему Харди-Литтлвуда для тригонометрических рядов с обобщенно-монотонными коэффициентами. В данной работе обобщили теорему Харди-Литтлвуда для рядов Фурье функции f ∈ Lqϕ(Lq) с обобщенно-монотонными коэффициентами. Также получена верхняя оценка наилучшего приближения функции f ∈ Lq через её коэффициенты Фурье, которые являются обобщенно-монотонными.


Trigonometric series, Hardy-Littlewood theorem, general monotone sequences, convergence, Fourier’s coefficients.Тригонометрические ряды, теорема Харди-Литтлвуда, обобщенно-монотонные последовательности, сходимость, коэффициенты Фурье.

14 Объем статьи (страницы) 43-48




4


-


-









2018, 2(90)



7 Автор(ы) публикации Jenaliyev M. T., Amangaliyeva M. M., Imanberdiyev K. B., Ramazanov M. I.



9 Код УДК 517.95


On a stability of a solution of the loaded heat equation


Steadily growing interest in study of loaded differential equations is explained by the range of their applications and a circumstance that loaded equations make a special class of functional-differential equations with specific problems.

These equations have applications in study of inverse problems of differential equations with important applied interests. In this paper solvability questions of stabilization problems with a boundary for the loaded heat equation are studied in the given bounded domain Ω ≡ (−π/2, π/2). The task is to choose boundary conditions (controls), that the solution of the obtained mixed boundary value problem tends to a given stationary solution with the prescribed speed exp(−σ0t) as t → ∞. At this the control is required to be a feedback control, i.e. that it reacted to the unintended fluctuations of the system, suppressing the results of their impact on the stabilized solution. Stabilization problems have a direct connection with controllability problems. The paper proposes a mathematical formalization of the concept of feedback, and with its help it solves the problem of stabilizability of a loaded heat equation by dint of feedback control given on the part of the boundary is solved


Жүктелген дифференциалдық теңдеулердi зерттеуге үнемi артып келе жатқан қызығушылық жүктелген теңдеулер нақты есептерге қатысты функционалды-дифференциалдық теңдеулердiң арнайы класын қалыптастыруы сынды қосымшалары мен жағдаяттарына байланысты түсiндiрiледi. Бұл теңдеулер маңызды қолданбалы тартымдылығы бар дифференциалдық теңдеулердiң керi есептерiн зерттеуге арналған қосымшаларға ие. Мақалада Ω ≡ (−π/2, π/2) шектелген облысында жүктелген жылуөткiзгiштiк теңдеуi үшiн шекара арқылы стабилизациялау есептерiнiң шешiлетiндiгi мәселелерi зерттелген. Мәселе шекаралық шарттарды (басқаруды) таңдау кезiнде алынған аралас шеттiк есептiң шешiмi t → ∞ болғанда берiлген exp(−σ0t) жылдамдықпен белгiлi стационар шешiмге ұмтылуында. Сонымен қатар басқару керi байланысты болуы талап етiледi, яғни ол жүйенiң күтiлмеген флуктуацияларына жауап бере отырып, олардың шешiмнiң стабилизациясына әсер етуi нәтижелерiн басуы керек. Стабилизация есептерi басқарымдылық мәселелерiмен тiкелей байланысты. Авторлар керi байланыс ұғымын математикалық формализациялауды ұсынады және де оның көмегiмен жүктелген жылуөткiзгiштiк теңдеуi шекара аймағында берiлген керi байланысты басқару арқылы шешiледi.Постоянно растущий интерес к изучению нагруженных дифференциальных уравнений объясняется их приложением и тем обстоятельством, что нагруженные уравнения образуют особый класс функционально-дифференциальных уравнений с конкретными задачами. Эти уравнения имеют приложения для изучения обратных задач дифференциальных уравнений с важными прикладными интересами. В статье исследованы вопросы разрешимости задач стабилизации с границей для нагруженного уравнения

теплопроводности в заданной ограниченной области Ω ≡ (−π/2, π/2). Задача заключается в выборе граничных условий (управлений); решение полученной смешанной краевой задачи стремится к заданному стационарному решению с заданной скоростью exp(−σ0t) при t → ∞. При этом требуется, чтобы управление было с обратной связью, т.е. чтобы оно реагировало на непредусмотренные флуктуации системы, подавляя результаты их воздействия на стабилизируемое решение. Задачи стабилизации имеют непосредственную связь с проблемами управляемости. В работе предложена математическая формализация понятия обратной связи, и с его помощью решается задача о стабилизируемости нагруженного уравнения теплопроводности посредством управления с обратной связью, заданного на части границы


Stability, feedback control, loaded heat equation, boundary value problem, inverse problem, Green function, eigenvalue, eigenfunction.Стабилизация, управление с обратной связью, нагруженное уравнение теплопроводности, краевая задача, обратная задача, функция Грина, собственное значение, собственная функция.





13


2


1. Jenaliyev, (Dzhenaliev) M.T., & Ramazanov, M.I. (2010). Nahruzhennye uravneniia kak vozmushcheniia differentsialnykh uravnenii [Loaded Equations as Perturbations of Differential Equations]. Almaty: Hylym [in Russian].2. Jenaliyev (Dzhenaliev), M.T. (1989). Optimalnoe upravlenie lineinymi nahruzhennymi parabolicheskimi uravneniiami [Optimal control of the linear loaded parabolic equations]. Differentsialnye uravneniia – Differential equations, Vol. 25, 641–651 [in Russian].





1 Страна издания журнала Kazakhstan2 ISSN ISSN 2518-1726 (Online), ISSN 1991-346X (Print)3 Полное наименование журнала News of the National Academy of Sciences of the Republic

of Kazakhstan. Physical-mathematical series.4 Периодичность выхода

журнала6 times a year


Март – Арель 2018 г., том 2, выпуск 318


National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan, 2018, Address of printing house: ST "Aruna", 75, Muratbayev str, Almaty

7 Автор(ы) публикации A.Seitmuratov, N.Medeubaev, G.Yeshmurat, G.Kudebayeva



9 Код УДК UDC 539.3(043.3)


Аpproximate solution of the an elastic layervibration task being exposed of moving load

11 Аннотация на языке текста публикуемого материала (пример:анг.)

The present work is devoted to the dynamics stability study of wave processes of plane and circular elements, and it is also being considered a class of plane tasks about moving loads effect on the surface of a layered elastic half-plane

under the nonlinear law of stress versus deformation. While studying the wave processes of planar and circular elements in deformable bodies, the concept of phase velocity is introduced as the rate of phase medium change. In the case of harmonic vibrations of a cylindrical shell, the phase speed is expressed through the frequency of natural oscillations of freely supported along the edges of the shell, and therefore, the investigation of waves in plane and circular elements has the most direct relation to the problem of determining the own forms and vibration frequencies of finite length shells. If the studies are carried out taking into account the material rheological properties of considered system, there is a surrounding system environment, also generally displaying rheological properties, the use of these methods is considerably difficult. In such cases, the influence of rheological parameters on the components of the complex phase velocity is studied in definite values of the vibration frequencies. At present article, it is being considered an approximate solution of the nonlinear task about the effect of a moving load on an elastic layer lying on an undeformable base under the nonlinear stress law of depending strains from deformations.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: каз,рус.)

Бұл мақала дөңгелек жəне жазық элементтердің толқындық процсстер кезінде орын алатынорнықтылық динамикасын зеріттеуге арналған, жəне де осыған қоса кернеудің деформациядан сызықтықемес заңы бойынша, қатпарлы тұрқыр бетімен қозғалмалы үстеме жағдайындағы, тəуелділігінің жазықесептер топтамасын қарастырады. Деформацияланатын денелердің дөңгелек жəне жазық элементтерініңтолқындық процсстерін зерттеу кезінде фазалық жылдамдық, фазалық ортаның жылдамдығының өзгерушамасы деген ұғым енгізіледі. Цилиндрлік қабықшалардың гармоникалық тербелісі жағдайында фазалықжылдамдық, қабықшалардың шеттерінде еркін орналасқан өзіндік тербеліс жиілігі арқылы өрнектеледі,сондықтан дөңгелек жəне жазық элементтер толқынын зерттеу, қабықшаның ақырлы ұзындығының жиіліктербелісі мен дербес формасын анықтауға тікелей байланысты. Егер зарттеу жұмысы қарастырылып отырғанжүйе материалдың реологиялық қасиеті негігінде жүргізілсе немесе, қоршаған орта жүйесі болса, жəнежалпы жағдайда реологиялық қасиеттері анықталса онда бұл тəсілдерді қолдану қыйынға соғады.

Данная работа посвящена изучению динамики устойчивости волновых процессов плоских и круговых элементов, а также рассматривается класс плоских задач о воздействии подвижных нагрузок на поверхность слоистой упругой полуплоскости при нелинейном законе зависимости напряжений от деформаций. При исследованиях волновых процессов плоских и круговых

элементов в деформируемых телах вводится понятие фазовой скорости, как скорости изменения фазовой среды. В случае гармонических колебаний цилиндрической оболочки фазовая скорость выражается через частоту собственных колебаний свободно опертой по краям оболочки, и поэтому, исследование волн в плоских и круговых элементах имеет самое прямое отношение к проблеме определения собственных форм и частот колебаний оболочек конечной длины. Если исследования проводятся с учетом реологических свойств материала рассматриваемой системы или, имеется окружающая систему среда, также в общем случае, проявляющая реологические свойства,использование этих способов значительно затруднено. В таких случаях изучается влияние реологических параметров на составляющие комплексной фазовой скорости при определенных значениях частотколебаний.


stability, dynamics, mobile loading, harmonic oscillations, deformation, rheology, oscillation,purity, wave processes





18


2


1.Sejtmuratov A.Zh. Oscillations of infinite strip of plate located under surface // Dep. v VINITI 3399-V 96from 22.11.96. M., 1996.2.Sejtmuratov A.Zh., Umbetov U. Modeling and forecasting of dynamics of multicomponent deforming .Monograpgy. Taraz, 2014. P. 171-1





1 Страна издания журнала Швейцария2 ISSN 1661-8297 (Print) 1661-8300 (Online)3 Полное наименование журнала Logica Universalis


1 том в год, 4 выпуска в 1 томе


2018, в печати


Springer International Publishing

7 Автор(ы) публикации Poizat B., Yeshkeyev A.


Institut Camille Jordan, Université Claude Bernard, FranceКарагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова

9 Код УДК 510.67


Positive Jonsson Theories


This paper is a general introduction to Positive Logic, where only what we call h-inductive sentences are under consideration, allowing the extension to homomorphisms of model-theoric notions which are classically associated to embeddings; in particular, the existentially closed models, that were primitively defined by Abraham Robinson,

become here positively closed models. It accounts for recent results in this domain, and is oriented towards the positivisation of Jonsson theories.


Данная статья представляет собой общее введение в позитивную логику, где рассматриваются только то, что мы называем h-индуктивными предложениями, что позволяет расширить гомоморфизмы теоретико-модельных понятий, которые классически связаны с вложениями; в частности, экзистенциально замкнутые модели, которые были примитивно определены Абрахамом Робинсоном, становятся здесь позитивно замкнутыми моделями. Это объясняет последние результаты в этой области и ориентировано на позитивизацию йонсоновских теорий.

Бұл мақала позитивті логикаға жалпы кіріспе ретінде болып табылады, онда біз тек h-индуктивті сөйлемдерді қарастырамыз, бұл классикалық түрде енулермен байланысты теоретикалық-модельдік ұғымдардың гомоморфизмдерін кеңейтуге мүмкіндік береді; атап айтқанда, Абрахам Робинсон анықтаған экзистенциалды-тұйық модельдер позитивті тұйық модельдерге айналады . Бұл осы саладағы соңғы нәтижелерді түсіндіреді және йонсондық теориялардың позитивизациялауына бағытталған.


Model theory, inductive limit, compactness, Jonsson theory, amalgams.Теория моделей, индуктивный предел, компактность, йонсоновская теория, амальгамы.





31


8


1. Kunghozhin A. Existentially closed and maximal models in positive logic (enrusse). Algebra Log. 54, 496–506 (2013).2. Mustafin T. Jonsson generalized conditions and generalized Jonsson theories of Boolean algebras (in Russian), Math. Trudy, Novosibirsk, 135–197; translated. Siberian Advances in Mathematics 10(2000), 1–58 (1998).3. Mustafin Y. Quelques propriҙetҙes des thҙeories de Jonsson. J. Symb. Log. 67, 528–536 (2002).4. Mustafin T., Nurkhajıdarov E. Jonsson theories of polygons over a group (in Russian), Sbornik nauchnyh trudov, Qaraghandy, 67–73 (1995).5. Nurkhajıdarov E. Jonsson theories of abelian groups (in Russian), Sbornik nauchnyh trudov, Qaraghandy, 43–50

(1995).6. Nurtazin A.T. Countable existentially closed models of universally axiomatizable theories (in Russian), SORAN Trudy po Matematike, xx, 1–50 (2015).7. Yeshkeyev A. Description of Jonsson theories of unars (in Russian), Sbornik nauchnyh trudov, Qaraghandy, 51–57 (1995).8. Yeshkeyev A. Jonsson theories (in Russian), Qaraghandy (2009).









2018, 2(90)



7 Автор(ы) публикации Kassymetova M.T.



9 Код УДК 510.67


Pregeometry on the subsets of Jonsson theory’s semantic model


One of the interesting achievements among investigations from modern model theory is the implement oflocal properties of the geometry of strongly minimal sets. In E. Hrushovski have proved remarkable resultsunder this ideas and this one had impacted an essential infuence for development of methods and ideasof research for global properties of structures.These new model-theoretical features and approvals play an

important role in E. Hrushovski’s proof of the Mordell–Lang Conjecture for function fields.In this article, we are trying to redefine the basic concepts of the above mentioned ideas on the formulsubsets of some extentional-closed model for some fixed Jonsson theory. With the help of new concepts inthe frame of Jonssoness features, pregeometry is given on all subsets of Jonsson theory’s semantic model.Minimal structures and, correspondingly, pregeometry and geometry of minimal structures are determined.We consider the concepts of dimension, independence, and basis in the Jonsson strongly minimal structuresfor Jonsson theories


Одним из интересных достижений среди исследований современной теории моделей является реализация локальных свойств геометрии сильно минимальных множеств. В работе Э. Хрущовского показаны замечательные результаты по этим идеям, и это оказало существенное влияние на разработку методов и идей исследования глобальных свойств структур. Эти новые теоретико-модельные особенности и утверждения играют важную роль в доказательстве Э. Хрущовского гипотезы Морделла-Ланга для функций полей. В этой статье мы пытаемся переопределить основные понятия упомянутых выше идей на формульных подмножествах некоторой экзистенциально-замкнутой модели для некоторой фиксированной йонсоновской теории. С помощью новых понятий в рамках особенностей йонсоновостипредгеометрия дается на всех подмножествах семантической модели йонсоновской теории. Определены минимальные структуры и, соответственно, предгеометрия, и геометрия минимальных структур.Рассмотрены понятия размерности, независимости и базиса в йонсоновских сильно минимальныхструктурах для йонсоновских теорий.

Қазiргi модельдер теориясының нәтижелерi арасындағы ең қызықты жетiстiктерiнiң бiрiне қаттыминималды жиындардың геометриясының локалды қасиеттерiн жүзеге асыру жатады. Осы идеяларға қатысты жұмысында Э. Хрущовскийдың тамаша нәтижелерге ие болды. Олар құрылымдардың ғаламды қасиеттерiн зерттеу үшiн әдiстердiң және идеялардың дамуына елеулi ықпал етедi.Бұл теория-модельдiк ерекшелiктерi мен мәлiмдемелерi функциялар өрiстер үшiн Хрущовскийдың Морделл-Ланг гипотезасын дәлелдеуiнде маңызды рөл атқарады. Мақалада автор жоғарыда көрсетiлген идеялардың негiзгi ұғымдарын кейбiр бекiтiлген йонсондық теория үшiн экзистенционалды тұйық модельдерiнiң формулалық iшкi жиындары арқылы анықтауға

тырысты. Сонымен қатар жаңа ұғымдар көмегiмен ерекшелiктердiң йонсондылылығының аясында йонсондық теорияның семантикалық моделiнiң барлық iшкi жиындарында прегеометрия ұғымы берiлдi. Минималды құрылымдар және сәйкесiнше прегеометрия және минималды структуралардың геометриясы анықталды. Йонсондық теориялар үшiн йонсондық қатты минималды құрылымдарда өлшемдiлiк, тәуелсiздiк және базис ұғымдары қарастырылды.


Jonsson theory, Jonsson set, semantic model, Jonsson minimal structure, Jonsson pregeometry, Jonsson dimension, Jonsson basis, Jonsson independence, modularityйонсоновская теория, йонсоновское множество, семантическая модель, йонсоновская минимальная структура, йонсоновская предгеометрия, йонсоновская размерность, йонсоновский базис, йонсоновская независимость, модулярность.





7


5


1. Yeshkeyev A.R. Strongly minimal Jonsson sets and their properties 47-52 / A.R. Yeshkeyev // Bulleten of the Karaganda University. Mathematics series. — 2015. — 4(80). — P. 47–52.2. Yeshkeyev A.R. On Jonsson stability and some of its generalizations / A.R. Yeshkeyev // Journal of Mathematical Sciences. — 2010. — Vol. 166. — No. 5. — P. 646–654.3. Yeshkeyev A.R. The structure of lattices of positive existential formulae of of (∆ - PJ)-theories / A.R. Yesh keyev // Scienceasia. — 2013. — Vol. 39. — P. 19–24

4. Ешкеев А.Р. JSp-косемантичность и JSB свойство абелевых групп / А.Р. Ешкеев, О.И. Ульбрихт // Сибирские электронные математические известия. — 2016. — Т. 13. — С. 861–874.5. Ешкеев А.Р., Касыметова М.Т. Йонсоновские теории и их классы моделей. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2016. – 370с.









2018, 2(90)



7 Автор(ы) публикации Kazhikenova S. Sh., Ramazanov M. I., Khairkulova A. A., Shaikhova G. S.



9 Код УДК 51


ε-Approximation of the temperatures model of inhomogeneous melts with allowance for energy dissipation


Accumulated facts and information about the Navier-Stokes equations, together with a large number of experiments and approximate calculations, made it possible to reveal some discrepancies between the mathematical model of a viscous melt and real phenomena in the nature of real molten systems. There are many reasons for this. One of them is the nonlinearity of the Navier-Stokes equations. And for nonlinear equations it is known that in non-stationary problems, a solution satisfying it can exist not on the entire

interval t ≥ 0. Over a finite period of time, it can either go to infinity, or crumble.A solution lose regularity and no satisfying the equations and begin branching. It is mathematically proved that if this solution exists for t ≥ 0, then it may not seek to solve the stationary problem when stabilizing the boundary conditions and external influences. The solutions of the nonstationary problem obtained even with a smooth initial regime and smooth external influences can become less regular with time, and then generally go into irregular or turbulent regimes. The actual implementation of this or that branch of the solution depends on extraneous reasons not taken into account in the Navier-Stokes equations. In the proposed paper, we constructed a numerical scheme with good convergence. The regularization of the initial systems of differential equations by ε-approximation is constructed. The Galerkin method is implemented ensuring the correctness of boundary value problems for an incompressible viscous flow both numerically and analytically. A splitting scheme for the Navier-Stokes equations with a weak approximation is constructed. An approximation is constructed for stationary and nonstationary models of an incompressible melt, which leads to nonlinear equations of hydrodynamics to a system of equations of Cauchy-Kovalevskaya type.


Үлкен сандармен тәжiрибе және жуықтау есептеулер жасауға байланысты Навье-Стокс теңдеуi туралы жинақталған мәлiметтерден табиғаттағы нақты құбылыстардың нақты балқымалар жүйесi мен тұтқыр балқымалардың математикалық моделi арасындағы сәйкестiктi байқауға мүмкiндiк бередi. Бұл үшiн көптеген себептер бар. Олардың бiрi — сызықты емес Навье-Стокс теңдеуi. Сызықты емес теңдеулер үшiн стационарлы емес есептердi қанағаттандыратын шешiмдерi t ≥ 0 интервалында барлығында болмауы мүмкiн екенi белгiлi. Соңғы уақыт аралығында шексiздiкке ұмтылуы мүмкiн немесе құлдырайды, яғни тұрақтылығын жоғалтады, теңдеудi қанағаттандырмайды және тармақтала бастайды. Егер осы шешiм t ≥ 0 болғанда, онда ол сыртқы әсер мен шекаралық шарттарды түрақтандыру кезiнде стационарлы есептiң шешiмiне ұмтылмауы математикалық тұрғыда дәлелдендi. Алынған стационарлы емес есептiң шешiмi тегiс бастапқы тәртiпте және тегiс сыртқы әсерлерде уақыт өте тұрақтылығын азайта бередi. Содан кейiн тұрақсыз немесе турбуленттi режимге көшедi. Шешiмнiң бiр немесе бiрнеше тармағын нақты iске асыру Навье-Стокс теңдеуiнде ескерiлмеген кез келген себептерге байланысты. Ұсынылған мақалада жақсы жуықтау арқылы сандық схема құрылды. ε-Жуықтауы арқылы дифференциалдық теңдеулердiң бастапқы жүйелерi регуляризацияланды. Сандық және аналитикалық түрде

сығылмайтын тұтқыр ағым үшiн шекаралық есептердiң дұрыстығын зерттеудi қамтамасыз ететiн Галеркин әдiсi енгiзiлдi. Әлсiз жуыктауы бар Навье-Стокс теңдеуi үшiн бөлу схемасы құрылды. Гидродинамиканың сызықты емес теңдеуiн Коши-Ковалевский типтi теңдеулер жүйесiне келтiруге болатындай сығылмайтын балқыманың стационарлы және стационарлы емес моделдерiн жуықтау қолданылдыНакопленные факты и сведения об уравнениях Навье-Стокса, наряду с большим числом экспериментов и приближенных расчетов, позволили выявить некоторые несоответствия между математической моделью вязкого расплава и реальными явлениями в природе реальных расплавленных систем. И этому есть много причин. Одна из них — нелинейность уравнений Навье-Стокса. А для нелинейных уравнений известно, что в нестационарных задачах удовлетворяющее им решение может существовать не на всем интервале t ≥ 0. За конечный промежуток времени оно может либо уйти в бесконечность, либо рассыпаться, т.е. потерять регулярность и перестать удовлетворять уравнениям и начать ветвиться. Математически доказано, что если же это решение существует при t ≥ 0, то оно может не стремиться к решению стационарной задачи при стабилизации краевых условий и внешних воздействий. Полученные решения нестационарной задачи даже при гладком начальном режиме и гладких внешних воздействиях могут со временем становиться менее регулярными, а затем вообще перейти в нерегулярные или турбулентные режимы. Фактическая реализация той или иной ветви решения зависит от посторонних причин, неучтенных в уравнениях Навье-Стокса. В предлагаемой статье построена численная схема, обладающая хорошей сходимостью. Построена регуляризация исходных систем дифференциальных уравнений путем ε-аппроксимации. Реализован метод Галеркина, обеспечивающий изучение корректности краевых задач для несжимаемого вязкого потока как численно, так и аналитически. Построена схема расщепления для уравнений Навье-Стокса со слабой аппроксимацией. Построена аппроксимация стационарной и нестационарной моделей несжимаемого расплава, что приводит нелинейные уравнения гидродинамики к системе уравнений типа Коши-Ковалевской.


Energy dissipation, system approximation, Cauchy inequality, Galerkin method, a priori estimatesДиссипация энергии, аппроксимация системы, неравенство Коши, метод Галеркина, априорные оценки





12


7


3. Искендерова Д.А. ε-Обобщенное решение одной модели неоднородной жидкости / Д.А. Искендерова, Б.Ж. Сагиндиков // Вестник КазНУ. Сер. Математика, Информатика. — 1998. — 11. — C. 53–65.4. Кажикенова С.Ш. Теоремы о существовании решения одной стационарной модели несжимаемого расплава / С.Ш. Кажикенова // Труды университета. — 2008. — 3(32). — C. 28–35. Куттыкожаева Ш.Н. ε-Aппроксимация модели уравнения свободных конвекций с учетом переменных функций тока и вихря скоростей / Ш.Н. Куттыкожаева, С.Ш. Кажикенова // Вестник КазНУ. Сер. Математика, Информатика. — 2002. — 2(30). — C. 93–95.6. Abylkairov U.U. On the ε-approximation for the Modified equations of the heat convection / U.U. Abylkairov, S.T. Mukhametzhanov, Kh.Khompysh // Universal Jornal of Mathematics and Mathematical Sciences. — India: Pushpa Publishing Allahabad, 2004. — Vol. 5. — No. 1. — P. 37–51.7. Meirmanov A. Mathematical model of a liquid filtration from reservoirs / A. Meirmanov , S. Mukhametzhanov // Electronic // Universal Jornal of Dierential Equations. — Vol. 2014(2014). — No. 49. — P. 1–138. Камаубаев К.С. Об одном приближенном методе решения уравнений Навье-Стокса в естественных переменных / К.С. Камаубаев, Ш.С. Смагулов, Н.М. Темирбеков // Доклады Академии наук РК. — 1999. — 5. — C. 10–19. Кажикенова С.Ш. Аппроксимация стационарной модели неоднородной несжимаемой жидкости / С.Ш. Кажикенова // Вестн. Кузбас. гос. техн. ун-та. — Кемерово, 2010. — 6. — C. 113–11









2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации Akishev G.



9 Код УДК 517.51


Estimations of the best M - term approximations of functions in the Lorentz space with constructive methods


This paper considers the Lorentz space of periodic functions of many variables with the anisotropic norm, of functional Nikol’skii-Besov’s class and of the best M-term approximation of function. We have established sufficient conditions for the function to belong to one of the Lorentz spaces in another. We obtain upper and lower bounds for the best M-member approximations of functions from the Nikol’skii-Besov class in the anisotropic Lorentz space To prove the upper bound, we used a new constructive method developed by V.N. Temlyakov.

12 Резюме на двух других языках, Мақалада көпайнымалы периодты функциялардың

отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус., анг.)

аралас нормалы Лоренц кеңiстiгi, НикольскийБесовтың функционалдық класы және функцияның ең жақсы M -мүшелi жуықтауы қарастырылды. Сондай-ақ бiр Лоренц кеңiстiгiндегi функцияның басқасында жатуының жеткiлiктi шарты тағайындалған. Никольский-Бесов класындағы функциялардың ең жақсы M -мүшелi жуықтауларының жоғарыдан және төменнен бағалаулары алынған. Жоғарыдан бағалауды дәлелдеу үшiн В.Н. Темляков құрған жаңа конструктивтiк әдiс қолданылды.В статье рассмотрены пространство Лоренца периодических функций многих переменных с анизотропной нормой; функциональный класс Никольского-Бесова и наилучшее M -членное приближение функции. Установлены достаточные условия принадлежности функции из одного пространства Лоренца в другое. Получены оценки сверху и снизу наилучших M -членных приближений функций из класса Никольского-Бесова. Для доказательства оценки сверху использован новый конструктивный метод, разработанный В.Н. Темляковым.


Lorentz space, Nikol’ski-Besov class, the best M-term approximations, approximation, sufficient conditions, estimate.Лоренц, класс Никольского-Бесова, лучшие аппроксимации М-термов, приближение, достаточные условия, оценка.





32


8


1 Аманов Т.И. Пространства дифференцируемых функций с доминирующей смешанной производной / Т.И. Аманов. — Алма-Aта: Наука, 1976. — 224 c.2 Akishev G. On approximation of function classes in Lorentz spaces with anisotropic norm / G. Akishev // Analysis in theory and applications. — 2013. — 29(4). — P. 358 – 372.3 Акишев Г. О точности оценок наилучшего M -членного приближения класса Бесова / Г. Акишев // Сиб. электр. матем. изв. — 2010. — T. 7. — С. 255–274.4 Акишев Г. О порядках M -членного приближения классов в пространстве Лоренца / Г. Акишев // Математический журнал. — 2011. — 11. — 1. — С. 5–29.5 Акишев Г. Неравенства разных метрик для

тригонометрических полиномов / Г. Акишев // Уалихановские чтения – 9. — Кокшетау, 2004. — С. 3–6.6 Нурсултанов Е. Д. Неравенства разных метрик С.М. Никольского и свойства последовательности норм сумм Фурье функции из пространства Лоренца / Е. Нурсултанов // Труды Математического института РАН. — 2006. — 255. — С. 1–18.7 Акишев Г. О порядках M -членного приближения классов периодических функций / Г. Акишев // Математический журнал. — 2006. — T. 6, 4. — С. 5–11.8 Akishev G. On M-term approximations of the Nikol’skii-Besov class / G. Akishev // Hacet. Jour. Math. and Stat. — 2016. — T. 45, 2. — P. 297–310.





1 Страна журнала Пакистан2 ISSN издания 1992-86453 Полное наименование журнала Journal of Theoretical and Applied Information Technology


Ежемесячно


2017, 3(87)


7 Автор(ы) публикации Raikhan M., Bolat K., Meiram Z., Altynay O.



9 Код УДК 517.51


Assessing information security risk with the fuzzy set theory


There are two important issues when it comes to information system development – business processes modeling and business project risk assessment. However, in practice, risk is assessed at the later stages of project development (design and implementation). This enhances the importance of the question whether performed business processes are safe. Traditionally, information system risk is defined as the combination of probable negative events and possible consequences. However, information security risk of a modern organization is a multidimensional complex concept that includes a set of interrelated variables. Values of risk

factors often cannot be accurately calculated. Therefore, information security risk assessment can be considered as an unclear problem. This article describes methods of information security risk assessment with the fuzzy set theory. An example of organization's information security risk assessment is considered according to the requirements of international standards and preferences of the owner of information resources.


При разработке информационной системы возникают две важные проблемы: моделирование бизнес-процессов и оценка рисков бизнес-проектов. Однако на практике риск оценивается на более поздних этапах разработки проекта (разработка и внедрение). Это повышает важность вопроса о том, безопасны ли выполняемые бизнес-процессы. Традиционно риск информационной системы определяется как комбинация вероятных негативных событий и возможных последствий. Однако риск информационной безопасности современной организации представляет собой многомерную комплексную концепцию, включающую набор взаимосвязанных переменных. Значения факторов риска часто не могут быть точно рассчитаны. Поэтому оценку риска информационной безопасности можно рассматривать как неясную проблему. В этой статье описываются методы оценки риска информационной безопасности с использованием теории нечетких множеств. Пример оценки риска информационной безопасности организации рассматривается в соответствии с требованиями международных стандартов и предпочтений владельца информационных ресурсов.


Risk, Fuzzy Set Theory, Risk Assessment MethodРиск, теория нечетких множеств, метод оценки риска





14


1


1 D. Satybaldina, R. Muratkhan, and D. Kabenov,“Ontology and Fuzzy Measures Based Systemfor Information Security Risk Assessment”,WOSIS - 9th International Workshop on Securityin Information Systems (Wroclaw, Poland), 28june – 1 july, 2012, рр. 77-85.









2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации N.A. Esmagambet, A.N. Nurpeisova



9 Код УДК 519.876.5


Calculation and modeling tracked mobile robot


Introduction and consideration of basic device of an unmanned ground vehicle (UGV). Determination of the most significant characteristics for exploitation of UGV allows us to formulate the main task: this is the most effective overall design. Analysis of design in the SolidWorks software package. This work in its structure relates to mechanical problems associated with the task of mechatronics. This area of research in mechatronics today is an actual and rapidly developing discipline. More precisely we can attribute the tasks discussed in this article to the description of modular unmanned ground robot with manual control.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка

Мақалада пилотсыз жерүстi аппаратының (ПЖА) негiзгi құрылғылары қарастырылған. Ең маңызды белгiлерi

публикуемого материала (пример: рус., анг.)

анықталып, ПЖА пайдалану үшiн басты мiндет қалыптастыруға мүмкiндiк бередi, яғни барынша тиiмдi жалпы құрылым табуға. Авторлармен конструкциялар SolidWorks бағдарламалық кешенiнде талданды. Бұл жұмыс құрылымы бойынша мехатрониканың мiндеттерiмен байланысты механика мәселелерiне жатады. Берiлген зерттеу сапасы бүгiнгi таңдауы мехатроникадағы өзектi және жылдам дамылып келе жатқан пән болып есептеледi. Дәлiрек айтқанда, осы мақалада қаралғанВ статье рассмотрено основное устройство беспилотного наземного аппарата (БПНА). Определены наиболее значимые признаки для эксплуатации БПНА, позволяющие сформулировать главную задачу – максимально эффективную общую конструкцию. Авторами проанализирована конструкция в программном комплексе SolidWorks. Данная работа по своей структуре имеет отношение к проблемам механики, связанным с задачами мехатроники. Данная область исследований в мехатронике


Наземный аппарат, гусеничная платформа, расчёт электродвигателя, SolidWorks, симуляция, компоновкаGround vehicle, caterpillar platform, calculation of electric motor, SolidWorks, hull, layout





4


-


-









2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации Seytmuratov A. Zh., Nurlanova B. M., Medeubaev N. K.



9 Код УДК 539.3 (043.3)


Equations of vibration of a two-dimensionally layered plate strictly based on the decision of various boundary-value problems


In this paper, the theory of oscillation of laminated plates of building structures is developed, which is rigorously grounded in the formulation of various boundary-value oscillation problems. When studying the oscillation of plates, the exact three-dimensional problem is replaced by a simpler, two-dimensional problem for the points of the middle plane of the plate, which imposes restrictions on the external conditions. These limitations boil down to the fact that external forces can not be high-frequency. Since the general equations of plate oscillation, the resulting wound contain derivatives of any order in terms of coordinates x, y and time t, are structured and therefore not suitable for solving applied problems and performing engineering calculations. For this, it is necessary to formulate

approximate boundary-value oscillation problems.12 Резюме на двух других языках,


Мақалада тербелiстiң әртүрлi шеттiк есептерiнiң қойылымымен қатаң негiзделген құрылыс конструкцияларындағы қатпарлы пластинкалардың тербелiс теориясы қарастырылды. Пластина тербелiсiн зерттегенде дәл үш өлшемдi есеп пластинканың орта жазықтығының нүктелерi үшiн сыртқы әсерлерге шектеулер қоятын аса қарапайым, екi өлшемдi есепке алмастырылды. Бұл шектеулер сыртқы әсерлердiң жоғары жиiлiкте бола алмайтындығына келтiрiледi. Алдында алынған пластина тербелiсiнiң жалпы теңдеулерiнiң x, y координаталары және t уақыт бойынша кез келген реттi туындылары бар болғандықтан, құрылымы бойынша күрделi болып табылады. Сондықтан қолданбалы есептердi шығару және инженерлiк есептеулер жүргiзу үшiн олар қажет емес. Ол үшiн тербелiстiң жуық шеттiк есептерiн тұжырымдау керек.В статье развита теория колебания слоистых пластинок строительных конструкций, строго обоснованая постановкой различных краевых задач колебания. При исследовании колебания пластин точная трехмерная задача заменяется более простой, двумерной для точек срединной плоскости пластинки, что накладывает ограничения на внешние условия. Эти ограничения сводятся к тому, что внешние усилия не могут быть высокочастотными. Так как общие уравнения колебания пластин, полученные ранее, содержат производные любого порядка по координатам x, y и времени t , сложны по структуре и потому не пригодны для решения прикладных задач и проведения инженерных расчетов. Для этого необходимо сформулировать приближенные краевые задачи колебания.


Vibrations, a plate, a deformable medium, an elastic and viscoelastic medium.Вибрации, пластины, деформируемая среда, теория колебания слоистых пластинок.





3


1


Seytmuratov, A.Zh. (2010). Opredelenie chastoty sobstvennykh kolebanii plastinki [Determination of the natural frequency of the plate]. Vestnik Kazakhskoho natsionalnoho universiteta. Seriia matematika, mekhanika, informatika – Bulletin of the Kazakh National University. Series mathematics, mechanics, computer science, 4(67) [in

Russian]









2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации N.A. Yesmagambet, A.S. Omarov



9 Код УДК 519.876.5


Research and development of deployable solar tracking system in SolidWorks for multiple tasks


Nowadays, we have a problem of uninterrupted automatic operation of unmanned ground vehicles (UGV). The appliance of alternative types of energy, in particular solar, as a system of main or additional power source in automatic mode, can be carried out in the body of a ground robot. Within the limited space in the trunk, it is necessary to place the solar panels and actuators densely as possible, and also effectively locate the plane of the unfolded panels in relation to the sunrays. For these reasons, a deployable solar tracking system was developed and analyzed. There were made calculations of the number of necessary solar energy, cells and panels for the effective charging of the UGV in automatic mode, construction of a 3D model of the device in SolidWorks, selection of the design of the deploying mechanism based on the motion analysis and simulation of the model, identification of location of the charging system

within the existing UGV. The further stages of research are determined.


Қазiргi уақытта адамсыз жер үстi көлiгiнiң (АЖҮК) үзiлiссiз автоматты түрде жұмыс iстеу мәселесi көтерiлуде. Энергияның балама түрлерiң пайдалануы, атап айтқанда, күн, негiзгi немесе қосымша нәр берушi жүйелер ретiнде автоматты түрде жердегi роботтың корпусында жүзеге асыруға болады. Шектеулi кеңiстiктен корпуста барынша ықшамды күн тақтасын және атқарушы механизмдердi орналастыру қажет, тағы да күн сәулелерiне қатысты ашық панельдердiң жазықтығын тиiмдi орналастыру керек. Осы мақсатта күн шуақтарымен түсiндiрiлетiн бақылау жүйесi талданды және әзiрлендi. АЖҮК автоматты түрде тиiмдi зарядтау үшiн күн энергиясын, жасушалар, тақталардыңВ настоящее время проблема бесперебойной автоматической работы беспилотных наземных аппаратов (БПНА) особенно остра. Использование альтернативных видов энергии, в частности солнечной, как системы основного или дополнительного источника питания в автоматическом режиме можно осуществить в корпусе наземного робота. В рамках ограниченного пространства в корпусе необходимо максимально компактно разместить солнечные панели и исполнительные механизмы, а также плоскость раскрытых панелей относительно солнечных лучей. Для этого разработана и проанализирована развертываемая солнечная следящая система. Рассчитано количество необходимой солнечной энергии, ячеек, панелей для эффективного заряда БПНА в автоматическом режиме. Осуществлен выбор


Solar, tracking, SolidWorks, deployable, automative system, ugv, portable, alternative energy, 3D modelling.Солнечная, следящая, SolidWorks, развертываемая, автоматическая система, БПНА, портативная, альтернативная энергия, 3Д-моделирование.





5


-


-









2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации G.A. Yessenbayeva, D.N. Yesbayeva, D. Bauyrzhankyzy, D.A. Nurgali



9 Код УДК 519.876.5


On mathematical and analytical methods for solving problems on vibrations of membranes and plates


The problems about determination of the frequencies and forms of natural vibrations of plates and shells lead to the necessity of partial differential equations integration. The well-researched cases are those where it is possible to separate the variables. In particular, these include the vibrations of a rectangular plate hinged on opposite sides, umbrella and fan vibration of circular axisymmetric plates and vibrations of cylindrical shells, closed or hinged along generating curves. In this work, the vibration of a flat homogeneous membrane is investigated for the general case of boundary conditions


Пластиналар мен қабықшалардың табиғи тербелiстерiнiң жиiлiктерi мен формулаларын анықтау мәселелерi жартылай дифференциалдық теңдеулердi интегралдаудың қажеттiлiгiне әкелдi. Ең жақсы зерттелген жағдай — бұл айнымалыларды бөлiп алуға болатын жағдай. Олардың iшiнде, атап айтқанда, қарсы

жағында бекiтiлген тiк бұрышты пластинаның тербелiсi, дөңгелек осьсимметрлiк плиталардағы қолшатыр және желдеткiш тербелiстер, цилиндр қабықшаларының тербелiсi, жабық немесе генераторларға бекiтiлген. Мақалада шекаралық жағдайлардың жалпы жағдайында жазық бiркелкiЗадачи об определении частот и форм собственных колебаний пластин и оболочек приводят к необходимости интегрирования дифференциальных уравнений в частных производных. Наиболее хорошо изучены те случаи, когда оказывается возможным разделение переменных. К ним относятся, в частности, колебания прямоугольной пластины, шарнирно-опертой по противолежащим сторонам, зонтичные и веерные колебания круглых осесимметричных пластин, колебания цилиндрических оболочек, замкнутых или шарнирно-закрепленных вдоль образующих. В статье проведено исследование


Boundary value problem, membrane, plate, vibrations, spectrum problem, orthonormal system of functions, deflection functionКраевая задача, мембрана, пластина, колебания, спектральная задача, ортонормированная система функций, функция прогиба.





-


-


-









2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации G.A. Yessenbayeva, D.N. Yesbayeva



9 Код УДК 519.876.5


Characterizations for the family of functions classes Bp,q,N r and their connection with Besov’s spaces


In this paper we define families of classes of functions related to best approximations in harmonic intervals. These families of function classes characterize the order of approximation of functions by trigonometric polynomials with a spectrum from harmonic intervals. The article contains an investigation of various characterizations of the indicated families of function classes, introduces imbedding theorems, and shows the connection between the introduced families of functions classes and the classical Besov spaces. The article is intended for researchers specializing in the theory of approximation and functional analysis, and all those whose interests lie in these areas.


Мақалада гармоникалық интервалдар бойынша ең жақсы жуықтаулармен байланысты функция кластарының үйiрi анықталған. Функция кластарының үйiрi деректерi функцияның гармоникалық интервалдарда спектрi бар тригонометриялық көпмүшелiктермен жуықтау ретiн сипаттайды. Авторлармен көрсетiлген функция кластары үйiрiнiң түрлi сипаттамаларының зерттемелерi

баяндалған, енгiзу теориясы берiлген және енгiзiлген функция кластарының үйiрi мен классикалық Бесов кеңiстiктерi арасындағы байланыс көрсетiлген.В статье определены семейства классов функций, связанные с наилучшими приближениями по гармоническим интервалам. Данные семейства классов функций характеризуют порядки приближения функций тригонометрическими полиномами со спектром из гармонических интервалов. В статье изложено исследование различных характеризаций указанных семейств классов функций, даны теоремы вложения и показана связь введенных семейств классов функций и классических пространств


Classes of functions, harmonic intervals, best approximation of a function, theorem of embedding.Классы функций, гармонические интервалы, наилучшее приближение функции, теорема вложения





5


-


-









2017, 2(86)



7 Автор(ы) публикации Yessenbayeva G. A., Kutimov K. S., Sazhinova Zh. R., Sarsenbek A. Zh.



9 Код УДК 519.876.5


On the application of mathematical methods for the research of vibration processes in mechanics


Article represents the study of applied problems of mathematics, whose mathematical modeling leads to boundary problems for equations in partial derivatives. Mathematical methods, applied to these models, enable to obtain exact analytical results. Detailed result is represented for boundary problem of oscillations of thin structures with boundary conditions in general terms. Application of spectral decomposition for sufficiently smooth function, characterizing the membrane deviation from equilibrium state, enables to define exact analytic representation of inflection function for studied problem. To calculate multilayer plates, method of finite elements is applied


Мақалада қолданбалы механика есептерi мен тапсырмаларын зерттеу жұмыстары көрсетiлген, оларды математикалық модельдеу дербес туындылар теңдеулерiне шектiк есептерге әкеледi. Арнайы модельдерге қоса берiлген математикалық тәсiлдер өз кезегiнде аналитикалық нақты шешiмдердi алуға мүмкiндiк бередi. Жалпы түрде шектес шарттармен қоса жұқабүйiрлi құрылымдар тербелiсi шеткi есебi үшiн

нақты шешiм алуға болады. Тегiс функция үшiн спектралды ыдырауды қолдану тепетеңдiк жағдайларында мембраналардың ауытқуы сипатталды, ол зерттелетiн есеп үшiн функциялардың иiлу кезiнде нақты күйiн анықтауға мүмкiндiк бередi. Көпқабатты пластиналарды есептеу үшiн шектiк элементтер тәсiл пайданылғанВ статье представлено исследование прикладных задач механики, математическое моделирование которых приводит к краевым задачам для уравнений в частных производных. Математические методы, приложенные к данным моделям, позволяют получить точные аналитические решения. Подробное решение представлено для краевой задачи колебаний тонкостенных конструкций с граничными условиями в общем виде. Использование спектрального разложения для достаточно гладкой функции, характеризующей отклонение мембраны от положения равновесия, позволяет определить точное аналитическое представление функции прогиба для исследуемой задачи. Для расчета многослойных пластин использован метод конечных элементов


Oscillating motions, thin structures, orthonormal function system, inflection function, multilayer platesКолебания, тонкостенные конструкции, ортонормированная система функций, функция прогиба, многослойные пластины





7


1


Yesbayev, A.N., Yessenbayeva, G.A., Ivanov, I.A. (2016). On the boundary value problem for the vibration and wave processes in two-dimensional environs. Bulletin of the Karaganda University. Ser. Mathematics, 3(83), 55–61.









2017, 2 (86)



7 Автор(ы) публикации M.Zh. Balpanova, G.A. Yessenbayeva , D.K. Takhanov



9 Код УДК 519.876.5


The calculation of the side pressure coefficient in conditions of the limited stress situation


In this article the method of the side pressure coefficient determining in the conditions of limited stress situation is considered. Envelopes of limited stresses circles on the strength passport and the rectilinear envelope in the region of limited extending stresses for different geological conditions are compared. The calculation-graphical method for the side pressure coefficient determining in areas of compressive and extending stresses is given and the comparative analysis of its results is done. It is obtained that the coefficients of the side pressure for the rectilinear and curvilinear envelopes in the zone of extending stresses are equal to each other


Мақалада шектiк кернеулiлiк күйi мақсатында бүйiр қысым коэффициентiнiң анықтау әдiсi қарастырылған. Мықтылық құжаттағы және тiк бағытты орам сызықтары созылмалы кернеу шегiнде әр түрлi геологиялық жағдайлар үшiн, шектiк кернеудiң орам шеңберiнде салыстырылды. Қысылған және созылған кернеу аймағында бүйiр қысым коэффициентiн анықтау әдiсiнiң графикалық есебi келтiрiлген және нәтижелерiнiң салыстырмалы талдауы өткiзiлген. Орам сызық қисық не тiк сызықты болса да, созылым күштерi

аймағындағы бүйiр қысым коэффициентiнiң тең болатыны дәлелдендi.В статье рассмотрен метод определения коэффициента бокового распора в условиях предельного напряженного состояния. Сопоставлены огибающие кругов предельных напряжений на паспорте прочности и прямолинейная огибающая в области предельных растягивающих напряжений для различных геологических условий. Приведен расчетно-графический метод определения коэффициента бокового распора в областях сжимающих и растягивающих напряжений, проведен сравнительный анализ его результатов. Доказано, что коэффициенты бокового распора для прямолинейной и криволинейной огибающих в зоне предельных растягивающих напряжений равны.


Strength passport, Poisson’s coefficient, lateral pressure, rock formation, Mohr’s circles, side expansion, mine workingПаспорт прочности, коэффициент Пуассона, поперечное давление, горная порода, круги Мора, боковое расширение, работа в шахте





6


1


Сәбденбекұлы Ө. Таужыныстың жылжуының физикасы / Ө. Сәбденбекұлы. — Жезқазған, 1999. — 192 б.









2017, 4(88)



7 Автор(ы) публикации Giorgadze L., Alibiev D., De Chirico G., Kazhikenova A. Sh.



9 Код УДК 004.051


Minimization of product defects by the means of implementingcorrect test pyramid in the software development process


Article attempts to present one of the solutions towards the problem of flawed and delayed product development. The history behind current most popular product development methodology (waterfall methodology) is traced, as well the problems that this methodology presents such as calendar risks or high employee turnover rate. The methodology that was created to solve those issues is gaining a lot of popularity now, because it offers much more agile way of delivering a software product by splitting the whole development process into manageable iterations. Customer can change the requirements and adapt the product to the market changes from iteration to iteration. However, this new methodology (agile methodology) presents some serious problems as well. This article concentrates tackles the main issue – insurance of the product quality with each iteration. The solution that is presented by the article revolves around creating and maintaining a correct test pyramid, with the specific description of all the layers of the pyramid. A small study was conducted on a sample project, where it was calculated, that test pyramid allowed to decrease the amount of defects by 25 %.

12 Резюме на двух других языках, Мақалада жасалған бағдарламалардың жетiспейтiн


жерлерiн және уақытша тоқтап қалу мәселелерiн шешу жолдары қарастырылған. Осы айтылған мәселелердi шешудiң бағдарламалық қамтаманы құрудың көрнекi әдiстемесiнiң, яғни сарқырамалы әдiстiң, пайда болу тарихы мен жолдары көрсетiлген. Сарқырамалы модельдi мәселенi шешу үшiн құрылған әдiстеме, бағдарламалық қамтаманы құру процесiн басқаратын бiрнеше итерацияға бөлу арқылы бағдарламалық қамтаманы құрудағы икемдi тәсiл болып табылатындықтан, қарқынды дамуда. Тапсырыс берушi нарықтағы талаптарға сәйкес ақырғы өнiмдi әрбiр итерация барысында өзгертуге және бейiмдеуге мүмкiндiк алады. Алайда бұл жаңа бағдарлама құрудағы икемдi әдiстеме бiрқатар мәселелердi шешудi талап етедi. Бұл мақалада осы мәселелердiң iшiндегi ең негiзгiсi болып табылатын, бағдарлама құру кезiндегi әрбiр итерациядағы өнiмнiң сапасын қамтамасыз ету мәселесiн қарастырамыз. Авторлар ұсынған мәселенi шешу жолы осы жүйенiң әрбiр қабаттарын көрсету және сипаттау арқылы дұрыс құрылған тестiлiк жүйенiң (пирамиданы) құру және оны қолдауға негiзделген. Жоба мысалында жүргiзiлген зерттеу нәтижесiнде тестiлiк пирамида ақауларды 25 %-ға азайтуға болатынын көрсеттi.В статье представлен один из возможных путей решения проблем, возникающих при разработке программных продуктов, имеющих недочёты, а также связанных с временными задержками. Рассмотрены история возникновения наиболее популярной методологии разработки программного обеспечения – водопадной методологии, и те проблемы, которые данная методология представляет. Методология, которая была создана для решения проблем водопадной модели, набирает всё большую популярность ввиду того, что она позволяет более гибкий путь создания программного обеспечения за счёт разделения всего процесса разработки программного обеспечения на небольшие управляемые итерации. Заказчик может менять требования и адаптировать итоговый продукт к требованиям рынка от итерации к итерации. Однако эта новая методология – гибкая методология разработки – ставит ряд новых проблем. Данная статья рассматривает самую главную проблему – обеспечение качества продукта с каждой итерацией разработки. Решение, предложенное в статье, основывается на создании и поддержании правильной тестовой пирамиды, с указанием и описанием всех слоёв данной пирамиды. Было проведено исследование на примере проекта, которое показало, что тестовая пирамида позволила уменьшить количество дефектов на 25 %.


Software development, agile methodology, test pyramid, waterfall methodology, unit tests, integration tests, system

русском языке tests, acceptance tests.Разработка программного обеспечения, гибкая методология, тестовая пирамида, водопадная методология, юнит тесты, интеграционные тесты, системные тесты, приёмочные тесты.





10


-


-





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University- Chemistry




2017, 4(88)



7 Автор(ы) публикации KazhikenovaA. Sh ., Alibiyev D. B., Ibrayeva E. S.



9 Код УДК 669+54–142


Efficiency of applying cluster-associated model of viscosity of liquid metals


To describe the viscosity up to the temperature transcendental polynomials with four or five adjustable parameters is often used, which devoid of physical meaning. As it is known, the extrapolation of these approximating dependencies is impossible more than for 25 % of the investigated interval in view unavoidable appearance, it is main characteristic of such polynomials, which are completely contrary to the monotonously decreasing character of the temperature dependence of viscosity. Usually, the experimental points are for the low-temperature region adjacent to the melting point, and especially for high-refractory metals. Meanwhile, the viscosity of each metal strongly depends on the temperature and when it get changed from the melting point to the boiling point decreases about four times. The aim of our research is to develop a generalized cluster-associated model of viscosity of liquid metals based on the concept of chaotized particles according to the degree of clusters association. In this work temperature dependence of viscosity according to the concept of the randomized particles is considered. Models of viscosity dependence on temperature taking into account various maintenance of particles are analysed: crystal-moving, fluid and steam-moving particles. The new cluster model of viscosity temperature dependence allowing to reveal behavior of viscosity in the wide range of

temperatures is offered. Applicability of this model on the example of indium fusion is shown.


Сұйық металдарды ядролық энергетика, химия, космостық техника жəне өндірістің басқа да салаларында металлургиялық өнеркəсіптің қажеттілігі жəне заттардың жаңа технологиялары үшін жұмыс денелері мен жылу тасығыштары ретінде қолдану аймақтарының кеңеюі олардың жылу физикалық қасиеттерін, оның ішінде тұтқырлығын зерттеу мəселесінің өзектілігін айқындайды. Температураға байланысты тұтқырлықты сипаттау үшін физикалық мағынасын жоғалтатын төрт-бес жуықтау параметрлері бар трансцендентті полиномдарды қолданады. Осындай аппроксимациялық тəуелділіктерді зерттеген аралықтан оның 25 % артық шамаға экстраполяциялау мүмкін емес екені белгілі. Себебі ондай полиномдарға тəн экстремалдылықтардың шығуы мүмкін болады, ал олар тұтқырлықтың температуралық тəуелділігінің бірқалыпты кемімелі сипатына қайшы келеді. Əдетте, тəжірибелік нүктелер, əсіресе қиын балқитын жəне жоғары температурада қайнайтын металдар үшін, балқу нүктесіне түйісетін төменгі температуралық аймақтарға қатысты. Оған қоса əр металдың тұтқырлығы температураға өте тəуелді, сондықтан оның балқу нүктесінен қайнау нүктесіне дейінгі аралықта өзгеру барысында жуықтап алғанда төрт есеге азаяды. Баяндамада байлынысқан кластерлердің сұйық балқымаларға əсер ету деңгейін ескеретін, сұйық металдардың тұтқырлығын есептейтін жалпы модель келтірілген. Кристалданған бөлшектердің біркелкі моделінің сұйық күйіндегі элементарлық кластерінің балқыған металдың температуралық тұтқырлығының тəуелділігі анықталған. Тұтқырлықтың температурадан тəуелділігінің жалпыланған формасы металл ерітіндісінің ағын энергиясының құлшынысын санауға Френкель теңдеуімен бірге қолданылған. Жаңа жартылай эмпирикалық үлгісі тұтқырлық пен температура арасында тəуелділігі анықтамалық индий ерітіндісі арқылы көрсетілген. Ұсынылып отырған модель бойынша есептелген сұйық индий тұтқырлығының салыстырмалы нəтижесі берілген.Расширение областей использования жидких металлов в качестве рабочих тел и теплоносителей в ядерной энергетике, химии, космической технике и других отраслях промышленности, для потребности металлургического производства и новых технологий материалов делают задачу исследования их теплофизических свойств, и в частности вязкости, актуальной. Для описания вязкости в зависимости от температуры часто используют трансцендентные полиномы с четырьмя-пятью подгоночными параметрами, лишенными физического смысла. Как

известно, экстраполяция подобных аппроксимирующих зависимостей невозможна более чем на 25 % от изученного интервала ввиду неизбежных проявлений экстремальностей, характерных для таких полиномов, которые полностью противоречат для тугоплавких и высококипящих металлов. Между тем вязкость каждого металла сильно зависит от температуры и при ее изменении от точки плавления до точки кипения уменьшается приблизительно в четыре раза. Целью нашего исследования является разработка кластерно-ассоциатной модели вязкости жидких металлов на основе концепции хаотизированных частиц в зависимости от степени ассоциации кластеров. В статье рассмотрена температурная зависимость вязкости согласно концепции хаотизированных частиц. Проанализированы модели зависимости вязкости от температуры с учетом различного содержания частиц: кристаллоподвижных, жидкоподвижных и пароподвижных частиц. Предложена новая кластерная модель температурной зависимости вязкости, позволяющая выявить поведение вязкости в широком диапазоне температур. Показана применимость данной модели на примере расплава индия.


Viscosity, chaotized particles, the degree of clusters association, cluster-associated model, liquid metals, reference point, crystal-moving particles, the temperature dependences of the viscosity.Вязкость, хаотизированные частицы, степень ассоциированности кластеров, кластерно-ассоциатная модель, жидкие металлы, реперная точка, кристаллоподвижные частицы, температурная зависимость вязкости.





6


2


1 Malyshev, V.P., Turdukozhaeva, A.M., & Kazhikenova, A.Sh. (2009). Viazkost rasplavov po konceptsii haotizirovannyhchastits [The viscosity of liquid metals based on the nature of the substance of the concept of randomized particles]. Tiazheloemashinostroenie — Heavy Engineering, 6, 37–39 [in Russian].2 Turdukozhaeva, A.M., Malyshev, V.P., & Kazhikenova, A.Sh. (2010). Viazkost zhidkih metallov s uchetom prirody

veshhestva po konceptsii haotizirovannyh chastits [The viscosity of liquid metals based on the nature of the substance of the conceptof randomized particles]. Novosti nauki Kazakhstana — News of Kazakhstan science, 2, 32–35 [in Russian].









2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации Қ.Н. Оспанов, Т.Н. Бекжан, Д.Р. Бейсенова





Coercive solvability conditions of an infinite system of difference equations with complex coefficients


Бұл бағалаулар жүйеге сәйкес келетiн матрицалық оператордың анықталу облысын толық сипаттайды. Жүйенiң коэффициенттерi шенелмеген тiзбектер құрайды. Ал алынған нәтижелер осы коэффициенттердiң тербелiсiне тәуелсiз. Соңғы факт шексiз айырымдық жүйелердiң табиғаты, сингулярлы дифференциалдық теңдеулерге қарағанда, мүлдем өзгеше екенiн дәлелдейдi.


Эти оценки полностью описывают область определения матричного оператора, который соответствует системе. Коэффициенты системы составляют неограниченные последовательности, a полученные результаты не зависят от колебания этих коэффициентов. Последний факт доказывает, что природа бесконечно разностных систем совсем иная, чем у сингулярных дифференциальных уравнений. These estimates completely describe definition range of the matrix operator which corresponds to system. Coefficients of system make the unlimited sequences. And the received results do not depend on fluctuation of these coefficients. The last fact shows that the nature of infinitely difference systems absolutely other than singular differential equations.


Коэрцитивтi шешiлу, шексiз айырымдық жүйе, шешiмдi бағалау, үзiлiссiз қайтарымдыКоэрцитивные решения, бесконечная разница систем, оценка решения, непрерывный





8


2


1 Отелбаев М. Коэрцитивные оценки и теоремы разделимости для эллиптических уравнений в Rn / М. Отелбаев // Труды МИ АН СССР. — 1983. — Т. 161. — С. 195–217.2 Оспанов Қ.Н. Екiншi реттi айырымдық бiр теңдеулер жүйесi шешiмдерiнiң қасиеттерi жайлы / Қ.Н. Оспанов, А. Зұлхажав // Қарағанды ун-нiң хабаршысы. Математика сер. — 2015. — 2(78). — 124–136-б.


Карагандинского государственного университета имени Е.А. Букетова








2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации Iskakova G. Sh., Shaukenova K. S., Aldibekova M. S.



9 Код УДК 517.518.235


On a multi-weight inequality for the imbedding of anisotropic spaces


В статье рассмотрены пространства Соболева, анизотропные по порядкам производных, по показателям суммируемости и по весовым множителям при этих производных. Задачи вложения пространств функций с теми или иными дифференциальными характеристиками актуальны в связи с их важными приложениями в теории дифференциальных операторов, в численных прикладных задачах, в исследовании аппроксимативных характеристик интегральных операторов, действующих в пространствах суммируемых функций. Исследование проведено методом локализации для оценок норм интегральных операторов в весовых пространствах Лебега. В статье получена многовесовая теорема вложения анизотропных пространств Соболева общего типа.


Мақалада туындысының ретi, қосындылау көрсеткiшi және осы туындылардың салмақты көбейткiштерi бойынша анизотропты Соболев кеңiстiгi қарастырылған. Функциялардың кеңiстiгiн енгiзу есептерi өзiнiң дифференциалды сипаттамасымен олардың дифференциалды операторлар теориясында, қолданбалы сандық есептерде, интегралды операторлардың аппроксимациялық сипаттамасын зерттеуде қосындыланатын функциялардың кеңiстiгiне әсер ететiн маңызды қосымшаларына байланысты өзектi мәселе. Зерттеу салмақты Лебег кеңiстiгiнiң интегралдық операторларының нормаларын бағалау үшiн оқшаулау әдiсiмен жүргiзiлдi. Мақалада жалпы типтегi анизотропты Соболев кеңiстiктерi үшiн көп салмақты

енгiзу теоремасы алынды.In this paper we consider Sobolev spaces that are anisotropic in order of derivatives, in terms of summability and weight factors for these derivatives. The problems of embedding spaces of functions with various differential characteristics are relevant in connection with their important applications in the theory of differential operators, in numerical applied problems, in the study of approximate characteristics of integral perators acting in spaces of summable functions. The study was carried out by the localization method for estimating the norms of integral operators in weighted Lebesgue spaces. In this paper we obtain a multi-weight embedding theorem for anisotropic Sobolev spaces of general type.


Вложение, анизотропное, многовесовое, многопараметрическое, интегральные операторы, метод локализации, весовые пространства.Еmbedding, anisotropic, multi-weight, multiparameter, integral operators, localization method, weighted spaces.





3


2


1 Кусаинова Л.К. Об ограниченности одного класса операторов в весовых пространствах Лебега / Л.К.Кусаинова / Труды межд. конф. — Семипалатинск, 2003. — С. 94, 95.2 Искакова Г.Ш. Об одном многовесовом анизотропном неравенстве вложения / Г.Ш.Искакова // Вестн.Караганд. ун-та. Cерия Математика. — 2014. — 1(73). — С. 103–108.









2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации Aitenova M. S., Iskakova G. Sh., Fazylov K. K.



9 Код УДК 517.9 (574)


About upper bound of the distribution function


При изучении эллиптических операторов возникает необходимость исследования вложения весовых пространств Соболева в пространство Лебега. Существует ряд численных характеристик для данных вложений, одной из которых являются аппроксимативные числа. В статье доказана оценка сверху функции распределения аппроксимативных чисел вложения весового пространства Соболева в пространство Лебега. Рассмотрены основные определения, связанные с понятием функции распределения аппроксимативных чисел, и для этой функции показаны оценки соответствующего оператора вложения. Данный результат может быть применен в исследовании спектральных свойств самосопряженных дифференциальных операторов.


Эллипстiк операторларды зерттегенде салмақты Соболев кеңiстiгiн Лебег кеңiстiгiне енгiзудi зерттеу қажет. Бұл енгiзудi алу үшiн бiрқатар сандық сипаттамалар бар, солардың бiрi — жуықтау сандары. Мақалада салмақты Соболев кеңiстiгiн Лебег кеңiстiгiне енгiзудiң жуықтау сандарының тарату функциясын жоғарыдан бағалауы дәлелденген. Жуықтау сандарының тарату функциясы түсiнiктерiмен байланысты негiзгi анықтамалар және осы функциялар үшiн сәйкес енгiзу операторының бағалауы көрсетiлген. Алынған нәтиженi өзiне-өзi түйiндес дифференциалдық операторлардың спектрлiк қасиеттерiн зерттеуде қолдану мүмкiн.It is necessary to study Sobolev’s weighting space embedding into the Lebesgue space in the research of the elliptic operators. There exist a number of numerical characteristics for such embeddings. Approximate numbers

are one of them. An upper bound of the distribution function of the approximate numbers of Sobolev’s weighting space into the Lebesgue space is proved in this paper. Basic definitions related to notion of the distribution function of the approximate numbers are considered by us. Estimates of the appropriate embedding operator are obtained for this function. The result obtained can be employed in the study of the spectral properties of self-adjoint differential operators.


Аппроксимативные числа, функция распределения, характеристический размер,пространство Соболева, пространство Лебега, открытые кубы, весовая функцияapproximate numbers, distribution function, characteristic size, Sobolev’s space, Lebesg’s space, open cubes, weighting function.





2


1


1 Кusainova, L.G. (1998). Vesovye neravenstva vlozhenii [Weighted investment inequalities]. Doklady MN AN RK — Reports of the Ministry of Education of the Republic of Kazakhstan, 6, 23–32 [in Russian].









2017, 2(86)



7 Автор(ы) публикации Makazhanova T. Kh., Bazylzhanova A. S., Ulbrikht O. I.



9 Код УДК 531.88


The structure of normal subsets of polyhedral cone


The structure of normal convex subsets of polyhedral cone K in normalized space is in investigated. The normality of the subset Ω ⊂ K (in the sense of the cone K) is determined by the condition Ω − K ∩ K = Ω (a line over a set means taking a topological closure). The conical shell of finite number of rays mean the polyhedrons of the cone, which are extreme rays. The structure of normal sets were studied from the geometric point of view. It is shown that every normal subset Ω of a polyhedral cone can be divided into a sum of two subsets, one of which is a bounded normal subset (in the sense of some subcone in K) and the second – the subcone K contained in the set Ω (it is unbounded, if Ω is unbounded).


Мақалада нормаланған кеңiстiктегi K көпбүйiрлi конусының нормаль дөңес iшкi жиындарының құрылымы зерттелдi. Ω ⊂ K iшкi жиынының нормальдығы ( K конус мағынасында) Ω − K ∩ K = Ω шартымен анықталды (жиын үстiндегi сызық топологиялық тұйықталу дегендi бiлдiредi). Конустың көпбүйiрлiлiгi деп шеткi сәулелерi болып табылатын сәулелер ақырлы санының канондық қабықшасын айтамыз. Нормаль жиындардың құрылымы геометриялық тұрғыдан зерттелдi. Көпбүйiрлi конустың кез келген Ω нормаль iшкi жиынын екi iшкi жиындардың қосындысына бөлуге болатындығы көрсетiлдi: оның бiрi — шектелген нормаль жиын (кейбiр K iшкi конус мағынасында), ал екiншiсi — Ω жиынына тиiстi K iшкi конусы (егер Ω шектелмеген болса, онда ол да шектелмеген).В статье исследовано строение нормальных выпуклых подмножеств многогранного конуса K в нормированном пространстве. Нормальность подмножества Ω ⊂ K (в смысле конуса K) определяется условием Ω − K ∩ K = Ω

(черта над множеством означает взятие топологического замыкания). Многогранность конуса означает, что он является конической оболочкой конечного числа лучей, являющихся крайними лучами. Исследовалось строение нормальных множеств с геометрической точки зрения. Показано, что всякое нормальное подмножество Ω многогранного конуса можно разбить на сумму двух подмножеств, одно из которых является ограниченным нормальным (в смысле некоторого подконуса в K) подмножеством, а второе — содержащимся во множестве Ω подконусом K (неограниченным, если Ω неограничено).


Cone, ray, normal, conical shell, polyhedral cone, forming rays, closed set, normal subset of cone, null cone.Конус, нормаль, коническая оболочка, многогранный конус, образующие лучи, замкнутое множество, нормальное подмножество конуса.





2


-


-









2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации Assanova A. T., Iskakova N. B., Orumbayeva N. T.



9 Код УДК 517.956


Well-posedness of a periodic boundary value problem for the system of hyperbolic equations with delayed argument


The periodic boundary value problem for the system of hyperbolic equations with delayed argument is considered. By method of introduction a new functions the investigated problem reduce to an equivalent problem, consisting the family of periodic boundary value problem for a system of differential equations with delayed argument and integral relations. Relationship of periodic boundary value problem for the system of hyperbolic equations with delayed argument with the family of periodic boundary value problems for the system of ordinary differential equations with delayed argument is established. Algorithms for finding solutions of the equivalent problem are constructed and their convergence is proved. Sufficient and necessary conditions of well-posedness of periodic boundary value problem for the system of hyperbolic equations with delayed argument are obtained.


Кешiгулi аргументi бар гиперболалық теңдеулер жүйесi үшiн периодты шеттiк есеп қарастырылды. Жаңа функциялар енгiзу әдiсi арқылы зерттелiп отырған есеп кешiгулi аргументi бар дифференциалдық теңдеулер жүйесi үшiн периодты шеттiк есептер әулетi мен интегралдық қатынастар пара-пар есепке келтiрiлдi. Кешiгулi аргументi бар гиперболалық теңдеулер жүйесi үшiн периодты шеттiк есеп пен кешiгулi аргументi бар жай дифференциалдық теңдеулер жүйесi үшiн периодты шеттiк есептер әулетiнiң өзара байланысы орнатылған. Пара-пар есептiң шешiмiн табу алгоритмдерi құрылған және олардың жинақтылығы дәлелденген. Кешiгулi аргументi бар гиперболалық теңдеулер жүйесi үшiн периодты шеттiк есептiң корректiлi шешiлiмдiлiгiнiң жеткiлiктi және қажеттi шарттары алынған.Рассмотрена периодическая краевая задача для системы гиперболических уравнений с запаздывающим

аргументом. Методом введения новых функций исследуемая задача сводится к эквивалентной задаче, состоящей из семейства периодических краевых задач для системы дифференциальных уравнений с запаздывающим аргументом и интегральных соотношений. Установлена взаимосвязь периодической краевой задачи для системы гиперболических уравнений с запаздывающим аргументом и семейства периодических краевых задач для системы дифференциальных уравнений с запаздывающим аргументом. Построены алгоритмы нахождения решений эквивалентной задачи и доказана их сходимость. Получены достаточные и необходимые условия корректной разрешимости периодической краевой задачи для системы гиперболических уравнений с запаздывающим аргументом.


Periodic boundary value problem, system of hyperbolic equations, delayed argument, family of periodic boundary value problems, system of differential equations with delayed argument, algorithm, unique solvability, well-posedness.Периодическая краевая задача, система гиперболических уравнений, запаздывающий аргумент, семейство периодических краевых задач, система дифференциальных уравнений с запаздывающим аргументом, алгоритм, однозначная разрешимость, корректная разрешимость.





8


5


1 Assanova, A.T., & Dzhumabaev, D.S. (2013). Well-posedness of nonlocal boundary value problems with integral condition for the system of hyperbolic equations. Journal of Mathematical Analysis and Applications, Vol. 402, 1, 167–178.2 Iskakova, N.B. (2013). Ob alhoritmakh nakhozhdeniia resheniia periodicheskoi kraevoi zadachi dlia lineinykh differentsialnykh uravnenii s zapazdyvaiushchim arhumentom [On algorithms for finding a solution to the periodic boundary value problem for linear differential equations with delay argument]. Vestnik Kazakhskoho natsionalnoho pedahohicheskoho universiteta imeni Abaia. Seriia Fiziko-matematicheskie nauki – The Bulletin Kazakh National Pedagogical University is named after Abai. Series Physicomathematical sciences, 4, 95–99 [in Russian].3 Assanova, A.T., & Iskakova, N.B. (2017). O razreshimosti

semeistva periodicheskikh kraevykh zadach dlia differentsialnykh uravnenii s zapazdyvaiushchim arhumentom [On the solvability of a family periodical boundary value problems for differential equations with delayed argument]. Matematicheskii zhurnal – Mathematical Journal, Vol. 17, 3, 38–51 [in Russian].4 Orumbayeva, N.T. (2013). Ob odnom alhoritme nakhozhdeniia resheniia periodicheskoi kraevoi zadachi dlia sistemy kvazilineinykh hiperbolicheskikh uravnenii [About one algorithm of finding solution periodic boundary value problem for system of hyperbolic equations]. Sibirskie elektronnye matematicheskie izvestiia – Siberian electronic mathematical news, 10, 464–474 [in Russian].5 Assanova, A.T., Iskakova, N.B., & Orumbayeva, N.T. (2016). Periodic boundary value problem for a system of the hyperbolic equations with delay argument. Proceedings from Modern problems of mathematics, mechanics and informatics: International scientific conference dedicated to the 25 anniversary of Independence of the Republic of Kazakhstan. Karaganda (9–10, December)









2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации Jenaliyev M. T., Iskakov S. A., Ramazanov M. I., Tuleutaeva Zh. M.



9 Код УДК 519.876.5


On the solvability of the first boundary value problem for the loaded equation of heat conduction


In this paper we consider the first boundary value problem for the loaded equation of heat conduction in a quarter plane. The loaded term is the trace of the fractional derivative of order ν, 0 ≤ ν ≤ 1 with respect to the time variable on the line x = t. It is shown that when 0 ≤ ν ≤ 1 and ∀λ ∈C, then the load is a weak perturbation, that is, the studied problem has a unique solution in the class of bounded functions.


Мақалада жазықтықтың бiр ширегiнде жүктелген жылуөткiзгiштiк теңдеуi үшiн бiрiншi шеттiк есебi қарастырылған. Жүктелген қосылғыш — x = t сызығында уақыттық айнымалысы бойынша ν-шi реттi бөлшек туындының iзi, 0 ≤ ν < 1. Егер 0 ≤ ν < 1 және ∀λ ∈ C болса, онда жүктеменiң әлсiз ауытқу екенi көрсетiлген, яғни, зерттелетiн есептiң шенелген функциялар класында жалғыз шешiмi бар.В статье рассмотрена первая краевая задача для нагруженного уравнения теплопроводности в четверти плоскости. Нагруженное слагаемое – след дробной производной порядка ν, 0 ≤ ν ≤ 1, по временной переменной на линии x = t. Показано, что при 0 ≤ ν ≤ 1 и ∀λ ∈C нагрузка является слабым возмущением, то есть исследуемая задача имеет единственное решение в классе ограниченных функций


Loaded equation of heat conduction, boundary value problem, fractional derivative, Volterra integral equationНагруженное уравнение теплопроводности, краевая задача, дробная производная,интегральное уравнение Вольтерра.






авторов1


Дженалиев М.Т. Нагруженные уравнения как возмущения дифференциальных уравнений / М.Т.Дженалиев, М.И.Рамазанов. — Алматы: Ғылым, 2010. — 334 с.





1 Страна издания журнала Казахстан

2 ISSN 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics




2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации Akhmanova D. M., Ramazanov M. I., Yergaliyev M. G.



9 Код УДК 515.968


On an integral equation of the problem of heat conduction with domain boundary moving by law of t = x2


In the article it is shown that the homogeneous Volterra integral equation of the second kind, to which the homogeneous boundary value problem of heat conduction in the degenerating domain is reduced, has a nonzero solution. The boundary of the domain moves with a variable velocity. It is shown that the norm of the integral operator acting in classes of continuous functions is equal to 1. Mellin transformation is applied to the obtained integral equation. It is proved that for certain values of the spectral parameter the eigenvalues of the integral equation will be simple.


Мақалада аймақта бiртектi екiншi реттi Вольтерра интегралдық теңдеуiне келтiретiн жылуөткiзгiштiк бiртектi есебiнiң нөлдiк емес шешiмiнiң бар екендiгi көрсетiлген. Аймақтың шекарасы айнымалы жылдамдықпен жылжиды. Үздiксiз функциялар кластарында әрекет ететiн интегралдық оператордың нормасы бiрге тең екенi көрсетiлген. Алынған интегралдық теңдеуге Меллин түрлендiруi қолданылды. Спектралды параметрдiң анықталған мәндерiнде интегралдық теңдеудiң меншiктi мәндерi қарапайым болатыны дәлелдендiВ статье показано, что однородное интегральное уравнение Вольтерра второго рода, к которому сведена однородная краевая задача теплопроводности в вырождающейся области, имеет ненулевое решение. Граница области движется с переменной скоростью. Показано, что норма интегрального оператора, действующего в классах непрерывных функций, равна 1. К полученному интегральному уравнению применяется преобразование Меллина. Доказано, что при определенных значениях спектрального параметра собственные значения интегрального уравнения будут простыми


Heat conduction, boundary value problems, a kernel, Mellin transformation, convolution theorem, eigenfunction

русском языке Уравнение теплопроводности, краевые задачи, ядро, преобразование Меллина, теорема о свертке, собственная функция





7


4


1 Amangaliyeva, M.M., Jenaliyev, M.T., Kosmakova, M.T., & Ramazanov, M.I. (2015). On one homogeneous problem for the heat equation in an infinite angular domain. Siberian Mathematical Journal, 56, 6, 982–995. 2 Amangaliyeva, M.M., Jenaliyev, M.T., Kosmakova, M.T., & Ramazanov, M.I. (2014). About Dirichlet boundary value problem for the heat equation in the infinite angular domain. Boundary Value Problems, No. 213, 1–21. 3 Kosmakova, M.T. (2016). On an integral equation of the Dirichlet problem for the heat equation in the degenerating domain. Bulletin of University of Karaganda. Series mathematics, No. 1(81), 62–67.4 Akhmanova, D.M., Ramazanov, M.I., & Yergaliyev, M.G. (2017). On an integral equation of the thermal problem when moving the boundary by law of t = x2. Kazakh Mathematical Journal, 17, 1, 54, 55.





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-7929

3 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics




2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации Attaev A. Kh., Iskakov S. A., Ramazanov M. I.



9 Код УДК 517.95


Boundary value problem for the fractional-loaded Lavrent'ev-Bitsadze equation


В статье исследована граничная задача для дробно-нагруженного уравнения Лаврентьева-Бицадзе в прямоугольной области, с нелокальными граничными условиями. Подобные граничные задачи изучались в работах [1-3]. Задача, исследуемая в этой работе, отличается от рассмотренных ранее тем, что, во-первых, область в гиперболической части является не характеристической, а во-вторых, в уравнении имеются дробно-нагруженные слагаемые, что позволяет выявить некоторые особенности рассматриваемой задачи.


Мақалада тiктөртбұрышты облыста бөлшектi-жүктелген Лаврентьев-Бицадзе теңдеуi үшiн локальдi емес шекаралық есебi зерттелген. Осыған ұқсас шекаралық есептер [1-3] жұмыстарында қарастырылған. Бұл жұмыста зерттелетiн есептiң алдынғы есептерден айырмашылығы, бiрiншiден, гиперболалық бөлiктiң облысы сипаттамалық емес, екiншiден, теңдеуде бөлшектi-жүктелген қосылғыштардың бар болуы қарастырылып отырған есептiң кейбiр ерекшелiктерiн анықтауға мүмкiндiк бередi.In this paper we study the boundary value problem for a fractional-loaded Lavrent’ev-Bitsadze equation in a rectangular domain with nonlocal boundary conditions. Similar boundary value problems were studied in papers [1-3]. The problem studied in this paper differs from the problems considered earlier in that, firstly, the domain in the hyperbolic part is not characteristic, and secondly, there are fractional-loaded terms in the equation, which makes it possible to reveal certain features of the problem under consideration.


Boundary value problem, loaded equations, fractional derivative, method of separation of variablesГраничная задача, нагруженные уравнения, дробная производная, метод разделения переменных.





4


1


Дженалиев М.Т. Нагруженные уравнения как возмущения дифференциальных уравнений / М.Т. Дженалиев, М.И. Рамазанов. — Алматы: Ғылым, 2010. — 334 с.





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics4 Периодичность выхода 4 раза в год


издания2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации Yeshkeyev A. R., Kassymetova M. T., Ulbrikht O. I.



9 Код УДК 510.67


Criterion for the cosemanticness of the Abeliangroups in the enriched signature


In the present paper we give a criterion of the cosemanticness relative to the Jonsson spectrum of the model in the class of Abelian groups with a distinguished predicate. This paper is devoted to the study of model-theoretic questions of Abelian groups in the frame of the study of Jonsson theories. Indeed, the papershows that Abelian groups with the additional condition of the distinguished predicate satisfy conditions of Jonssonness and also the perfectness in the sense of Jonsson theory. It is well known that classical examples from algebra such as fields of fixed characteristic, groups, abelian groups, different classes of rings, Booleanalgebras, polygons are examples of algebras whose theories satisfy conditions of Jonssonness. The study of the model-theoretic properties of Jonsson theories in the class of abelian groups is a very urgent problem both in the Model Theory itself and in an universal algebra. The Jonsson theories form a rather wide subclass of the class of all inductive theories. But considered Jonsson theories in general are not complete. The classical Model Theory mainly deals with complete theories and in case of the study of Jonsson theories, there is a deficit of a technical apparatus, which at the present time is developed for studying the model-theoretic properties of complete theories. Therefore, the finding of analogues of such technique for the study of Jonsson theories has practical significance in thegiven research topic. In this paper the signature for one-place predicate was extended. The elements realizing this predicate form an existentially closed submodel of the considering Jonsson theory’s some model. In the final analysis, we obtain the main result of this article as a refinement of the well-known W.Szmielew’s theorem on the elementary classification of Abelian groups in the frame of the study of Jonsson theories, thereby the generalization of the well-known question of elementary pairs for complete theories was obtained. Also we obtained the Jonsson analogue for the joint embeddability of two models, or in another way the Schröder-Bernstein properties in the frame of the study of the Johnson pairs of Abelian groups’ theory.


Мақалада белгiленген предикаты бар абельдiк группалар класында модельдiң йонсондық спектрiне қатысты косемантикалық критерийi ұсынылды. Йонсондық теориялардың модельдерiн зерттеу аясында абельдiк группалардың модельдi-теоретикалық сұрақтары зерттелдi. Жұмыста йонсондылық шарты абельдiк группалардың белгiленген предикаттың қосымша шартын қанағаттандырады, сонымен қатар йонсондық теория мағынасында кемелдiлiгi көрсетiлген. Алгебрадан классикалық мысалдары болып келетiн бекiтiлген сипаттамамен өрiстер, группалар, абельдiк группалар, сақинаның әртүрлi кластары, бульдiк алгебра, полигондар алгебраның және йонсондық шартты қанағаттандыратын теорияның мысалдары болып табылады. Йонсондық теориялар барлық индуктивтi теориялардың кластарының жеткiлiктi кең iшкi класын құрайды. Бiрақ, қарастырып отырған йонсондық теориялар жалпы айтқанда, толық емес болып табылады. Классикалық модельдер теориясы негiзiнен толық теориямен жұмыс жасайды, ал казiргi уақытта толық теориялардың модельдi-теоретикалық қасиеттерiн зерттеу үшiн дамыған, бiрақ йонсондық теорияларды зерттеу барысында техникалық аппараттың жетiспеулiгi орын алады. Сондықтан йонсондық теорияларды зерттеу техникасысының аналогын табу бұл зерттеу тақырыбында практикалық маңыздылығы бар. Осы мақалада сигнатура бiрорынды предикатқа кеңейтiлдi. Осы предикатты құрайтын элементтер қарастырып отырған йонсондық теорияның кейбiр модельдерiнiң экзистенционалды-тұйық iшкi моделiн құрайды. Сонымен бiз осы мақаланың басты нәтижесiн В. Шмелеваның йонсондық теорияларын зерттеу шеңберiнде абельдiк группалардың элементарлық классификациясы бойынша танымал теоремасы ретiнде нақтылап, осылайша толық теориялар үшiн элементарлық қосарлары жайлы белгiлi сұрақтың жалпылауын аламыз. Сонымен қатар екi модельдiң үйлесiмдi енуiнiң йонсондық аналогi, баскаша айтқанда, абельдiк группалар теорияларының йонсондық қосарлары зерттеу аясында Шрёдер-Бернштейн қасиеттерi алынды.

В статье рассмотрен критерий косемантичности относительно йонсоновского спектра модели в классе абелевых групп с выделенным предикатом. Изучены некоторые теоретико-модельные свойства абелевых групп в рамках их исследования, как моделей йонсоновских теорий. Нами получено, что абелевы группы с дополнительным условием выделенного предиката удовлетворяют условиям йонсоновости, а также совершенности в смысле йонсоновской теории. Известно, что классические примеры из алгебры, такие

как поля фиксированной характеристики, группы, абелевы группы, различные классы колец, булевы алгебры, полигоны, являются примерами алгебр, теории которых удовлетворяют условиям йонсоновости. Изучение теоретико-модельных свойств йонсоновских теорий в классе абелевых групп является весьма актуальной задачей как в самой теории моделей, так и в универсальной алгебре. Йонсоновские теории образуют достаточно широкий подкласс класса всех индуктивных теорий. Но рассматриваемые йонсоновские теории, вообще говоря, не являются полными. Классическая теория моделей в основном имеет дело с полными теориями, а в случае изучения йонсоновских теорий существует дефицит технического аппарата, который в данное время развит для изучения теоретико-модельных свойств полных теорий. Поэтому нахождение аналогов такой техники для изучения йонсоновских теорий имеет практическую значимость в данной теме исследования. Авторами была расширена сигнатура на один одноместный предикат. Элементы, реализующие этот предикат, образуют экзистенциально-замкнутую подмодель некоторой модели рассматриваемой йонсоновской теории. В конечном итоге получен основной результат данной статьи как уточнение хорошо известной теоремы В. Шмелёвой об элементарной классификации абелевых групп в рамках изучения йонсоновских теорий. Тем самым найдены обобщение известного вопроса об элементарных парах для полных теорий, а также йонсоновский аналог для совместной вложимости двух моделей, или, по-другому, свойства Шрёдера-Бернштейна, в рамках изучения йонсоновских пар теории абелевых групп.


Jonsson theory, model companion, existentially closed model, perfectness, cosemanticness, Jonsson spectrum, Jonsson pair.Йонсоновская теория, модельный компаньон, экзистенциально-замкнутая модель, совершенность, косемантичность, йонсоновский спектр, йонсоновская пара.





33


13


1. Ешкеев А.Р., Ульбрихт О.И. JSp-косемантичность и JSB-свойство абелевых групп / А.Р.Ешкеев, О.И.Ульбрихт // Сибирские электронные математические известия. – 2016. – Т. 13. – С. 861-874.

2. Мустафин Т.Г. Обобщенные условия Йонсона и описание обобщенно-йонсоновских теорий булевых алгебр / Т.Г.Мустафин // Математические труды. – 1998. – T. 1. – 2. – С. 135-197.3. Yeshkeyev A.R. On Jonsson stability and some of its generalizations / A.R.Yeshkeyev // Journal of Mathematical Sciences. – Springer New York, 2010. – Vol. 166. – No. 5. – P. 646-654.4. Yeshkeyev A.R. The structure of lattices of positive existential formulae of (∆-PJ)-theories / A.R.Yeshkeyev // Science Asia. Journal of the Science Society of Thailand. – 2013. – Vol. 39. – P. 19-24.5. Ешкеев А.Р. Категоричные позитивные йонсоновские теории / А.Р.Ешкеев // Вестник Карагандинского университета. Сер. Математика. – 2006. – 4(44). – С. 10-16.6. Мустафин Т.Г. Новые понятия стабильности теорий / Т.Г.Мустафин // Труды советско-французского коллоквиума по теории моделей. – Караганда, 1990. – C. 112-125.7. Нурмагамбетов Т. О числе элементарных пар над множествами / Т.Нурмагамбетов, Б.Пуаза // Труды французско-казахстанского коллоквиума по теории моделей. – Алматы, 1995. – C. 73-82.8. Ешкеев А.Р. Йонсоновские теории и их классы моделей: монография / А.Р.Ешкеев, М.Т.Касыметова. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2016. – 370 с.9. Mustafin Y.T. Quelques proprietes des theories de Jonsson / Y.T.Mustafin // The Journal of Symbolic Logic. – 2002. – Vol. 67. – No. 2. – P. 528-536.10. Ешкеев А.Р. Стабильность ∆-PM-теории и её центра / А.Р.Ешкеев, Г.С.Бегетаева // Вестник Карагандинского университета. Сер. Математика. – 2009. – 4(56). – С. 29-34.11. Нурмагамбетов Т.А. О взаимно-элементарной вложимости моделей / Т.А.Нурмагамбетов // Теория алгебраических структур: сб. науч. тр. – Караганда, 1985. – С. 109-115.12. Нурмагамбетов Т.А. Характеризация ω-стабильных теорий ограниченной размерности / Т.А.Нурмагамбетов // Алгебра и логика. – 1989. – Т. 28. – 5. – С. 584-596.13. Ешкеев А.Р. Йонсоновские классы абелевых групп / А.Р.Ешкеев // Букетовские чтения: межвуз. конф., посвящ. 20-летию КарГУ: тез. докл. – Караганда, 1992. – С. 127.





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics4 Периодичность выхода 4 раза в год


издания2018, 1(89)



7 Автор(ы) публикации Yeshkeyev A. R., Urken G. A.



9 Код УДК 510.67


The admissibility and similarity of Jonsson theories


This work is related to the concepts of admissibility, interpretability, syntactic similarity and semantic similarity of Jonsson’s theories.This new concept generalize the notion of syntactic and semantic similarities for Jonsson theories. In the frame of study of preservation of the definable formulas subsets of Jonsson theory’s semantic model regarding to considering morphisms the concepts of admissibility, interpretability, domination and similarity play a very important role. As an example, we consider the theory of Boolean algebras. These concepts are closely related to the concept of admissibility by one theory on the other. The interest of this paper is that the examples examined show the fact that admissibility, interpretability and similarity can be considered on algebras of different signatures.In this work the main definitions of notions and the basic directions of further researches are studied.


Мақала йонсондық теорияларды рұқсаттылылық, интерпретациялануы, синтаксистiк және семантикалық ұқсастылық ұғымдарымен байланысты. Айтылған жаңа ұғым йонсондық теориялар үшiн синтаксис және семантикалық ұқсастық ұғымын жалпылайды. Рұқсаттылылық, интерпретациялау, басымдылық және ұқсастық ұғымдары қарастырып отырған морфизмдерге қатысты йонсондық теориялардың семантикалық модельдiң анықталған формулалық iшкi жиындарды сақтауының зерттеу барысында өте маңызды рөлiн атқарады. Негiзгi мысал ретiнде буль алгебралар теориясы қарастырылды. Бұл ұғымдар бiр теорияның басқа теориямен рұқсаттылылығы ұғымымен байланысты. Бұл жұмыстың қызығушылығы осында қарастырылған мысалдар рұқсаттылылық, интерпретациялау және ұқсастылықты әртүрлi сигнатурадағы алгебраларда зерттелуi мүмкiн екенiн көрсеттi. Мақалада ұғымдардың негiзгi анықтамалары және әрiректегi зерттеулердiң негiзгi бағыттары берiлген.

Статья связана с понятиями допустимости,

интерпретации, синтаксического и семантического подобия для йонсоновских теорий. В рамках изучения сохранения определимых формульных подмножеств семантической модели йонсоновской теории относительно рассматриваемых морфизмов понятия допустимости, интерпретируемости, доминируемости и подобия играют очень важную роль. В качестве примера рассмотрена теория булевых алгебр. Эти понятия связаны с допустимостью одной теории с другой. Одним из интересных моментов этой работы является то, что представленные примеры допустимости, интерпретации, подобия изучены в различных сигнатурах. В статье даны ключевые определения понятий и основные направления дальнейших исследований.


Jonsson theory, semantic model, admissibility, interpretability, domination of Jonsson theories, syntactic and semantic similarity.Йонсоновская теория, семантическая модель, допустимость, интерпретируемость, доминируемость йонсоновских теорий, синтаксическое и семантическое подобие.





12


10


1. Мустафин Т.Г. Введение в прикладную теорию моделей / Т.Г.Мустафин, Т.А.Нурмагамбетов. – Караганда: Изд-во КарГУ, 1987. – 94 c.2. Mustafin T.G. On similarities of complete theories / T.G.Mustafin // Logic Colloquium ’90. Proceedings of the Annual European Summer Meeting of the Association for Symbolic Logic. – Helsinki, 1990. – P. 259–265.3. Mustafin Y. Quelques proprietes des theories de Jonsson / Y.Mustafin // The Journal of Symbolic Logic. – 2002. – Vol. 67. – No. 2. – P. 528-536.4. Ешкеев А.Р. Йонсоновские теории и их классы моделей: монография / А.Р.Ешкеев, М.Т.Касыметова. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2016. – 370 с.5. Mустафин T.Г. Обобщенные условия Йонсона и описание обобщенно-йонсоновскиx теорий булевых алгебр / T.Г.Mустафин // Математические труды. – Новосибиpск, 1998. – Т. 1. – 1. – C. 135–197.6. Ешкеев А.Р. Совершенные йонсоновские теории / А.Р.Ешкеев // Третья международная конференция по алгебре: тезисы докл. – Красноярск, 1993.7. Yeshkeуev A.R. On Jonsson sets and some their properties / European summer meeting of the association for

Symbolic Logic: Logic Colloquium ’14 / A.R.Yeshkeуev // The Bulletin of Symbolic Logic. – 2015. – Vol. 21. – No. 1. – Р. 34–103.8. Yeshkeуev A.R. Properties of central type for fragments of Jonsson sets / European summer meeting of the association for Symbolic Logic: Logic Colloquium ’15 / A.R.Yeshkeуev // The Bulletin of Symbolic Logic. – 2016. – Vol. 22. – No. 3. – Р. 429, 430.9. Yeshkeyev A.R. Cosemanticness and JSB-property for Abelian Groups / European Summer Meeting of the Association for Symbolic Logic: Logic Colloquium ’16 / A.R.Yeshkeуev, O.I.Ulbrikht // The Bulletin of Symbolic Logic. – 2017. – Vol. 23. – No. 2. – P. 255, 256.10. Ешкеев А.Р. JSp-косемантичность и JSB свойство абелевых групп // Siberian Electronic Mathematical Reports / А.Р. Ешкеев, О.И. Ульбрихт. [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://semr.math.nsc.ru. – Вып. 13(2016). – С. 861–874.





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics4 Периодичность выхода

журнала4 раза в год


2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации Yeshkeyev A. R.



9 Код УДК 510.67


About central types and the cosemanticness of the -PM fragment of the Jonsson set


This article is concerned with the enrichment of the signature. In own time, when studying the stability of the theory and the concept of an elementary pair of models, Mustafin T.G. had noticed that these things are related to each other and he introduced the concept T∗ -stability. In fact, some enrichment of the signature is considered. Generally speaking, the theories obtained in the extended language are incomplete, therefore, the number of such completions of these theories is sought. This number also determines stability in the sense of T∗-stability. It was noted by E.A.Palyutin that the concept of T∗-stability is not invariant with respect to definability of type. But we know that in the classical sense of S.Sellach the stability of the theory is invariant with respect to the definability of type. Therefore Palyutin E.A. had introduced the concept E∗-stability, which preserved the definability of type. Author of this article considered this formulation of the problem for the Jonsson theories. We call it in the class of Jonsson theories or in positive Jonsson theories (∆-PJ, ∆-PM, ∆-PR) enrichment of the signature is admissible if the stability was obtained in the considering case is invariant with respect to the definability of type. In this article, all considering enrichments are admissible. Let the enrichment be Γ = P ∪ c, where P is unary predicate symbol with new constant symbol. In connection with admissible enrichments one of the authors of this paper introduced the notion of the central type. Many theorems which obtained before the enrichment of the signature are translated in the language of central types. In this article we will consider similarly questions for central types of positive generalizations of Jonsson fragments.


Мақалада сигнатураның байытылуы қарастырылған. Кезiнде тұрақтылық туралы теориялар мен модельдердiң элементарлық жұптары ұғымдарын Т.Ғ. Мұстафин қарастырған, осы ұғымдар өзара байланысты екенi байқалып, ол T∗-стабильдiлiк ұғымын енгiздi. Сонымен қатар сигнатураның кейбiр байытылуы зерттелдi. Жалпы айтқанда, байытылған тiлдегi алынған теориялар толық емес, сондықтан осы теорияларды толықтыратын сандар

iзделiндi. Осы сан T∗-стабильдiлiк мағынасында стабильдiлiк ұгымын анықтады. Е.А. Палютин T∗-стабильдiлiк ұғымы анықталған типке қатысты инвариантты емес деп қарастырды. Бiрақ бiз С.Шеллахтың классикалық мағынасында стабильдiлiк теориясы анықталған типке қатысты инвариантты болатынын бiлемiз. Сондықтан Е.А. Палютин типтiң анықтамасын сақтайтын E∗-стабильдiлiк ұғымын енгiздi. Осы мақаланың авторы өзiнiң жұмыстарында осы есептi йонсондық теориялар үшiн қарастырып зерттеген. Атап айтқанда, йонсондық теориялар немесе позитивтi йонсондық теориялар (∆-PJ, ∆-PM, ∆-PR) сигнатураның байытылуы рұксат етiлген, егер алынған стабильдiлiк қарастырылған жағдайда типтiң анықталуына қатысты инварианты болса. Мақалада барлық қарастырылып отырған байытулар рұксат етiледi. Айтарлық байыту келесi Γ = P∪c түрде болсын, мұнда P – бiрорынды предикат символы, жаңа константа символы. Осы байытылумен байланысты мақала авторымен центральдiк тип ұғымы енгiзiлдi. Центральдiк типтердiң тiлiнде сигнатураның байытылуына дейiнгi алынған көптеген теоремалар алынды. Сонымен қатар центральдiк типтер үшiн йонсондық фрагменттердiң позитивтi байытылуының аналогиялық сұрақтары жан-жақты қарастырылған.

Статья связана с обогащением сигнатуры. В своё время при изучении стабильности теории и понятия элементарной пары моделей Т.Г.Мустафиным было замечено, что эти вещи между собой связаны, и он ввел понятие T∗-стабильности. На самом деле при этом рассматривалось некоторое обогащение сигнатуры. Вообще говоря, полученные теории в расширенном языке неполны, поэтому стараются найти число таких пополнений этих теорий. Вот это число и определяло стабильность в смысле T∗-стабильности. Е.А.Палютиным было замечено, что понятие T∗-стабильности не инвариантно относительно определимости типа. Но мы знаем, что в классическом смысле С.Шеллаха стабильность теории инвариантна относительно определимости типа. Поэтому Е.А.Палютиным было введено понятие E∗-стабильности, которое сохраняло определимость типа. Автором данной статьи в работах неоднократно была рассмотрена данная постановка задачи для йонсоновских теорий. Назовём в классе йонсоновских теорий или в позитивных йонсоновских теориях (∆-PJ, ∆-PM, ∆-PR) обогащение сигнатуры допустимым, если получаемая стабильность в рассматриваемом случае будет инвариантна относительно определимости типа. В статье все рассматриваемые обогащения являются допустимыми. Пусть обогащение будет следующим Γ = P ∪ c , где

P – символ одноместного предиката, символ новой константы. В связи с допустимыми обогащениями ранее автором было введено понятие центрального типа. На языке центральных типов транслируются многие теоремы, полученные до обогащения сигнатуры. Кроме того, рассмотрены аналогичные вопросы для центральных типов позитивных обобщений йонсоновских фрагментов.


Jonsson theory, Jonsson set, fragment of Jonsson set, central type, cosemanticness, stability.Йонсоновская теория, йонсоновское множество, фрагмент йонсоновского множества, центральный тип, косемантичность, стабильность.





17


13


1. Мустафин Т.Г. Новые понятия стабильности теорий // Труды советско-французского коллоквиума по теории моделей. – Караганда, 1990. – С. 112–125.2. Ешкеев А.Р. Йонсоновские теории: учеб. пособие / А.Р. Ешкеев. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2009. – 250 с.3. Ешкеев А.Р. О J-форкинге совершенных йонсоновских теорий / А.Р. Ешкеев // Вестн. Караганд. ун-та. Серия Математика. – 2006. – 3(43).4. Ешкеев А.Р. О PJ-форкинге в классе ∆-PJ-теорий / А.Р. Ешкеев // Вестн. Казахского национ. ун-та. Серия математика, механика, информатика. – Алматы: КазНУ, 2007. – 3(54). – С. 10–16.5. Ешкеев А.Р. Йонсоновские теории и их классы моделей: учеб. пособие / А.Р. Ешкеев, М.Т. Касыметова. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2016. – 346 c.6. Ешкеев А.Р. Счетная категоричность ∆-PM-теорий / А.Р. Ешкеев // 12-я Межвуз. конф. по математике, механике и информатике. – Алматы, 2008.7. Мустафин Т.Г. Обобщенные условия Йонсона и описание обобщенно-йонсоновских теорий булевых алгебр / Т.Г. Мустафин // Математические труды. – Новосибирск: Изд-во Института математики, 1998. – T. 1, 2. – С. 135–197.8. Мустафин Т.Г. О P-стабильности полных теорий / Т.Г. Мустафин, Т.А. Нурмагамбетов // Структурные свойства алгебраических систем: cб. науч. трудов. – Караганда: Изд. КарГУ, 1990. – С. 88–100.9. Ешкеев А.Р. Стабильность ∆-PM-теории и её центра / А.Р. Ешкеев, Г.С. Бегетаева // Вестн. Караганд. ун-та. Серия математика. – 2009. – 4(56). – С. 29–34.

10. Mustafin E. Jonsson equivalent and cosemantical models / E. Mustafin, E. Nurkhaidarov // Quatrieme Colloque Franco-Touranien de Theorie des Modeles. Resumes des Conferences. – Marseille, 1997. – P. 13–15.11. Ешкеев А.Р. Классификация ∆-PJ-теорий по ∆-PJ-косемантичности и связь с их атомными и простыми моделями / А.Р. Ешкеев. – Алматы: Бюлл. КазНУ, 2008. – 4(59). – C. 10–17.12. Yeshkeyev A.R. On Jonsson sets and some their properties / A.R. Yeshkeyev // Bulletin of Symbolic Logic. – 2015. – Vol. 21, No. 1. – P. 99, 100.13. Yeshkeyev A.R. Properties of central type for fragments of Jonsson sets / A.R. Yeshkeyev // Bulletin of Symbolic Logic. – 2016. – Vol. 22, No. 3. – Р. 429, 430.





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-79293 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University-Mathematics4 Периодичность выхода


5 Год, номер, том, выпуск 2017, 2(86)


журналаВестник Карагандинского Университета

7 Автор(ы) публикации Yeshkeyev A. R.



9 Код УДК 510.67


The properties of central-orbital types of EPSCJ theories


This article, in its content, refers to the study of the theoretical-model properties of the Jonsson theories. A new approach to this study is proposed. As a new notion, the idea of a central-orbital type is used. When studying Jonsson theories are taken into account the following facts:Syntactic, concerning the Jonsson theories and the Jonsson subsets of the semantic model of the Jonsson theory under consideration.In addition, a special role in the syntactic sense is played by the enrichment of the signature associated with the given Jonsson sets. The semantic aspect of the issues under consideration is primarily concerned with the notion of convexity, strong convexity, and existential primeness.Although these definitions are related to theory, in fact we are dealing with different types of models that are existentially closed.


Мақала өз мағынасы бойынша йонсондық теориялардың модельдi-теоретикалық қасиеттерiнiң сұрақтары зерттелген. Сонымен қатар осы оқытудың жаңа әдiсi ұсынылды. Жаңа ұғым ретiнде централды орбиталды типтiң идеясы қолданылды. Йонсондық теорияларды оқу барысында келесi фактiлер пайданылды: синтаксистiк, йонсондық теорияға қатысты және қарастырып отырған йонсондық теорияның йонсондық iшкi жиындардың семантикалық моделi. Сонымен қатар берiлген йонсондық жиындармен байланысты сигнатураның байытылуы синтаксистiк мағынада негiзгi роль атқарады. Қарастырып отырған сұрақтардың семантикалық тұрғы, ең алдымен, дөңестiлiк, қатты дөңестiлiк және экзистенционалды жайлылық ұғымдарымен байланысты. Бұл анықтамалар теориямен байланысты болғандықтан, факт бойынша бiз экзистенционалды-тұйық болатын модельдердiң әр түрлi түрлерiмен жұмыс жасауға тура келедi.

Статья по своему содержанию относится к вопросам изучения теоретико-модельных свойств йонсоновских теорий. При этом предложен новый подход такого изучения. В качестве нового понятия использована идея центрально-орбитального типа. При изучении йонсоновских теорий учтены следующие факты:

синтаксический, касающийся йонсоновских теорий и йонсоновских подмножеств семантической модели, рассматриваемой йонсоновской теории. Кроме этого, особую роль в синтаксическом смысле играет обогащения сигнатуры, связанные с заданными йонсоновскими множествами. Семантический аспект рассматриваемых вопросов, в первую очередь, связан с понятием выпуклости, сильной выпуклости и экзистенциальной простоты. Хотя эти определения связаны с теорией, по факту мы имеем дело с различными видами моделей, которые являются экзистенциально-замкнутыми.


Jonsson theory, Jonsson set, fragment of Jonsson sets, Existentially Prime Strongy Convex Jonsson theories, central-orbital types.Йонсоновская теория, йонсоновское множество, фрагменты йонсоновских множеств, экзистенциальная простая сильно выпуклая йонсоновская теория, центрально-орбитальные типы





6


6


1. Yeshkeyev A.R. Jonsson sets and some of their model-theoretic properties. Abstracts Book. International Congress of Mathematicians. – August, 13-21, 2014. – Seoul, Korea. – P. 8.2. Yeshkeyev A.R. On Jonsson sets and some their properties // Bulletin of Symbolic Logic. – 2015. – Vol. 21. No. 1. – P. 99, 100.3. Yeshkeyev A.R. Properties of central type for fragments of Jonsson sets // Bulletin of Symbolic Logic. – 2016. – Vol. 22. – No. 3. – P. 429, 430.4. Ешкеев А.Р. Йонсоновские теории и их классы моделей / А.Р. Ешкеев, М.Т. Касыметова. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2016. – С. 346.5. Мустафин Т.Г. Введение в прикладную теорию моделей / Т.Г. Мустафин, Т.А. Нурмагамбетов. – Караганда: Изд-во КарГУ, 1987. – С. 39–51.6. Yeshkeyev A.R. Some properties of Morly rank over Jonsson sets // Bulletin of the Karaganda University. Ser. Mathematics. – 2016. – No. 4(84). – P. 57–62.



7 Автор(ы) публикации Shayakhmetova B. K., Omarova Sh. E., Drozd V. G.



9 Код УДК 94(574):340


Use of the mathematical apparatus in the study of indicators of socio-economic development of the Republic of Kazakhstan


Важным направлением в исследовании закономерностей динамики экономических процессов является изучение общей тенденции развития. В статье рассмотрены факторы, формирующие тенденции (тренды) социально-экономического развития РК, и представлены результаты проведенного исследования по анализу и прогнозированию перспектив развития основных факторов экономики страны. Рассмотрены категории экономического роста и развития в аспекте их устойчивости и стабильности. Подчеркнута диалектическая взаимосвязь факторов между категориями на уровне социума, макрои микроэкономики. Кроме того, созданы базисные ориентиры для построения прогнозных моделей, формирующих парадигму социально-экономического развития.


Экономикалық процестер динамикасының заңдарын зерделеудiң маңызды бағыты дамудың жалпы әдiсiн зерттеу болып табылады. Мақалада Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының тенденцияларын (үрдiстерiн) қалыптастыратын факторлар қарастырылып, ел экономикасының негiзгi факторларын дамыту перспективаларын талдау және болжау бойынша өткiзiлген зерттеулердiң нәтижелерi келтiрiлген. Экономикалық өсу мен дамудың санаттары олардың тұрақтылығы тұрғысынан қарастырылды. Әлеуметтiк-экономикалық дамудың парадигмасын қалыптастыратын болжамды модельдердi құру үшiн негiз бола отырып, макро- және микроэкономикадағы макрожәне микроэкономиканың санаттары арасындағы санаттар арасындағы диалектикалық өзара байланыс атап өтiлдi.An important direction in the study of the laws of the dynamics of economic processes is the study of the general trend of development. The article considers the factors that form the trends (trends) of the social and economic development of the Republic of Kazakhstan and presents the results of the conducted research on the analysis and forecasting of the prospects for the development of the main factors of the country’s economy. The categories of economic growth and development are considered in terms

of their stability and stability. The dialectical interconnection of factors between the categories at the level of society, macro- and microeconomics is emphasized, thereby forming the basic reference points for the construction of forecast models forming the paradigm of social and economic development.


Economic growth, forecasting, estimated value, economic development, development trend, statistical data, socio-economic factors, forecast indicators, time seriesЭкономический рост, прогнозирование, расчетное значение, экономическое развитие, тенденция развития, статистические данные, социально-экономические факторы, прогнозные показатели, временной ряд.





5


-


-











7 Автор(ы) публикации Shayakhmetova B. Orumbayeva N., Omarova Sh., Antipov,Yu.



9 Код УДК 378:658.336.3


Analysis of theoretical and methodological bases of teaching object-oriented programming languages in higher school


One of the most urgent tasks of our time is the problem of teaching in higher education. The task of teachers is to train young people in the field of the latest computer technologies. When teaching, the teacher must also change the methodology of training specialists in higher education in an adequately changing pace of development. Recently, there has been a definite bias towards the creation of software for complex systems, the tasks under consideration are becoming much more complicated, so there are not enough old techniques and methods used earlier to create simple or formalized programs. And in this regard, we will consider in detail the paradigm of object-oriented technology, which is developing at the present time.


Бiздiң заманымыздың ең өзектi мiндеттерiнiң бiрi жоғары бiлiм беруде оқыту мәселесi болып табылады. Мұғалiмдердiң мiндетi — жастарды жаңа компьютерлiк технологиялар саласында оқыту. Оқытқан кезде мұғалiм жоғары бiлiм беру саласындағы мамандарды даярлаудың әдiснамасын өзгертуге тиiс. Қазiргi уақытта күрделi жүйелер үшiн бағдарламалық жасақтаманы құруға қатысты белгiлi бiр көзқарас бар, қаралып отырған тапсырмалар әлдеқайда күрделi болып келедi, сондықтан қарапайым немесе формалданған бағдарламаларды жасау үшiн бұрын қолданылған ескi әдiстер мен әдiстер жетiспейдi. Осыған байланысты, бүгiнгi күнi дамып келе жатқан объективтi-бағытталған технологиялардың парадигмасын егжей-тегжейлi қарастырамыз.Одной из самых актуальных задач нашего времени является проблема преподавания в высшей школе. Задачей педагогов является подготовка молодых людей в области новейших компьютерных технологий. При преподавании педагог должен адекватно меняющимся темпам развития изменить также методику подготовки специалистов в высшей школе. В последнее время наблюдается определенный уклон в сторону создания программного обеспечения для сложных систем, рассматриваемые задачи значительно усложняются, поэтому недостаточно старых приемов и методов, применявшихся ранее для создания простых или формализуемых программ. И в этой связи подробно

рассмотрим парадигму объектно-ориентированной технологии, которая развивается и в настоящее время.


Analysis, development, complex systems, information, object-oriented approach, model, education, methods, pedagogics, algorithmization.Анализ, разработка, сложные системы, информация, объектно-ориентированный подход, модель, образование, методы, педагогика, алгоритмизация.





5


1


Shayakhmetova, B.K. (2010). Tekhnolohiia sozdaniia prohramm dlia slozhnykh sistem [Technology of creating programs for complex systems]. Astana: Turan-Pro [in Russian].



Педагогический факультет


1 Страна издания журнала India2 ISSN 0975-7619

3 Полное наименование журнала Drug Invention Today


6

5 Год, номер, том, выпуск 2018. - Volume 10. - 1.



журнала7 Автор(ы) публикации Burumbayeva M., Mussina A., Suleimenova R., Tebenova

K., Alshynbekova G., Kulov A.8 Место работы автора(ов)



9 Код УДК


Statusofheartratevariabilityandhemodynamicparametersofwomen-teachersaccordingtoage


Background: The high requirements for the teacher`s profession and the constant overload, stress, psychoemotional stress during the performance of work can be the reason for the failure of the adaptive mechanisms of the body, which can be diagnosed with the help of the study of regulation of the heart rhythm. Methods: 200 trained female teachers’ heart rate variability and peripheral hemodynamics parameters were studied in general education schools, resulting into determination the index of regulatory systems activity. Results: The study showed that with age there is gradual decrease in involuntary nervous system influences on the HR, reduction in the activity of the parasympathetic autonomic nervous system; increase the stress of regulatory systems. Women of 55– 59 years old had the definite stress of regulatory systems significantly higher statistically. Furthermore, there was detected a trend toward improvement in systolic, diastolic, average, and pulse pressure values at the age of 40–59 years old. Conclusion: Women- educators 60 years and older have lower rates of heart rate variability and integral indicators of hemodynamics. It is associated with a decrease in the influence of the sympathetic link of rhythm regulation and a decrease in basal metabolism.


Предпосылки: Высокие требования к профессии teacher`s и постоянной перегрузки, стресс, психоэмоциональное напряжение во время выполнения работ может быть причиной для отказа адаптивных механизмов организма, которые могут быть диагностированы с помощью исследования регуляции ритма сердца. Методы: вариабельность сердечного ритма 200 обученных женщинучителей и параметры периферической гемодинамики изучали в общеобразовательных школах,результатев определении индекса регулирующей деятельности систем. Результаты:Исследование показало, что с возрастом происходит постепенное уменьшение непроизвольных системных воздействий нервными на ЧСС, снижение активности парасимпатической вегетативной нервной системыувеличить напряжение регуляторных систем. Женщины 59 55 - лет имели

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57201580188&eid=2-s2.0-85045325453






определенное напряжение регуляторных систем значительно выше статистически. Кроме того, была обнаружена тенденция к повышению систолического, диастолического, среднего и значений давления импульсов в возрасте 40-59 лет. Заключение: женщин- педагогов 60 лет и старше имеют более низкие показатели вариабельности сердечного ритма и интегральные показатели гемодинамики. Это связано с уменьшением влияния симпатического звена регуляции ритма и снижение основного обмена.


Heart rate variability, Hemodynamics, The index of functional changes, The index of regulatory systems activity, Women teachers


15 Количество иллюстраций



20


2


2




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Испания2 ISSN 1012-1587/ISSNe: 2477-93853 Полное наименование

журналаOpcion. Revista de Ciencias Humanas y Sociales




Opcion. – 2018. - Volume 34. - 85-2. – P. 479-516


Universidad del Zulia.Maracaibo - Venezuela(Венесуелла)

7 Автор(ы) публикации Feizuldayeva S., Ybyraimzhanov K., Mailybaeva G., Ishanov P., Beisenbaeva A.


Жетисуйский университет имени И.ЖансугуроваКарагандинский государственный университет имени Е.А.Букетова


публикации)Vocational training of future elementary school teacher by means of realization of inter-subject continuity


ABSTRACT:The article considers the problem of high school training of future elementary school teacher by means of realization of inter-subject continuity. Scientific approaches of continuity in education are defined and its essence is revealed, which confirm the multidimensionality and universality of this concept. The structure of training of the elementary school teacher marks out the three basic components uniting the characteristics which are most closely connected with each other, acting as significant and steady structural formations at all historical stages of development of ideas about training of the teacher. There are determined such basic components as: knowledge, valuable and personal.


Абстракт. В содержании статьи рассмотрена проблема вузовской подготовки будущего учителя начальной школы посредством реализации межпредметной преемственности. Авторы раскрывают цель, задачи и методы исследования, рассматривают квалификационные требования к уровням подготовки выпускников высших учебных заведений по специальности "Педагогика и методика начального обучения". Определены научные подходы преемственности в образовании и выявлена ее сущность, которые свидетельствуют о многоаспектности и универсальности данного понятия. В структуре подготовки учителя начальных классов, выделены три базовых компонента, объединяющих наиболее тесно связанные друг с другом характеристики, выступающих значимыми и устойчивыми структурными образованиями на всех исторических этапах развития представлений о подготовке учителя. В качестве таких базовых компонентов определены знаниевый (профессионально-значимые общекультурные и специальные знания и связанные с ними умения); ценностный (ценностные ориентации, идеалы, интересы, мотивы); личностный (общие и педагогические способности и качества личности).Se considera el problema de la formación de la escuela secundaria del futuro maestro de escuela primaria mediante la realización de la continuidad inter-subject. Se definen enfoques científicos de continuidad en la educación y se revela su esencia, que confirman la multidimensionalidad y universalidad de este concepto. La estructura de

entrenamiento del maestro de escuela primaria marca los tres componentes básicos que unen las características más estrechamente conectadas entre sí, actuando como formaciones estructurales significativas y constantes en todas las etapas históricas del desarrollo de ideas sobre capacitación del maestro. Se determinan componentes básicos tales como: conocimiento, valioso y personal.


Keywords:training, inter-subject, elementary school, vocational, pedagogical.обучение, межпредметная преемственность, начальная школа, профессиональная подготовка, педагогический процесс.




3


3




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Испания2 ISSN 079810153 Полное наименование

журналаRevistaEspacios




Vol. 39 (Number 35) Year 2018. Page 1


RevistaEspacios, Венесуелла

7 Автор(ы) публикации Alimbekova, A., Abildina, S., Utebayev, I., Atemova, K.


Казахский национальный университет имени АбаяКарагандинский государственный университет имени Е.А.Букетова


публикации)Student Self - Governance as a factor for professional leadership development in the system of higher education


ABSTRACT:In the article, student self-governance in the systemof higher education is defined as a critical successfactor for professional leadership skills of students.Building professional leadership skills is a key toincreased profitability as well. The student selfgovernance determines and contributes to thedevelopment of professionally important skills such asorganizational, communicative and personal qualities.Today it is critically important to support students totake responsibility for their work and increase theircompetitiveness. Since to achieve success andmaintain a competitive advantage, we must be able todraw on the most important resource – the skills ofthe workforce.


Абстракт. Мақалада жоғары оқу орнында студенттік өзін-өзі басқару органы студенттердің кәсіби лидерлік сапаларын дамытудың маңызды факторы ретінде анықталады. Студенттердің кәсіби лидерлік сапаларын дамыту, әлеуметтік табыстылыққа әкелетін негізгі жол. Студенттік өзін-өзі басқару студент тұлғасының кәсіби маңызды лидерлігін анықтайтын ұйымдастырушылық, коммуникативтілік және жалпы тұлғалық сапаларының дамуына тікелей ықпал етеді.Бүгінгі студентті ертеңгі жұмыс орнында қойылатын талаптарға жауапкершілікпен қарап, бәсекеге қабілеттілігін арттыру өзекті мәселе. Себебі, ол болашақта кәсіби іс-әрекеттін тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік беріп, әлеуметтік табысты маманның қалыптасуына ықпал етедіEn el artículo, la autogestión del estudiante en elsistema de educación superior se define como unfactor de éxito crítico para las habilidades de liderazgoprofesional de los estudiantes. Desarrollar habilidadesde liderazgo profesional es la clave para una mayorrentabilidad también. El autogobierno del alumnodetermina y contribuye al desarrollo de habilidadesprofesionales importantes, tales como cualidadesorganizativas, comunicativas y personales. Hoy escríticamente importante ayudar a los estudiantes aasumir la responsabilidad de su trabajo y aumentar sucompetitividad. Dado que para lograr el éxito ymantener una ventaja competitiva, debemos ser

capaces de aprovechar el recurso más importante: lashabilidades de la fuerza de trabajo.


Keywords:student club, student self-governance,leader, leadership, quality, capacities, sociallysuccessful, professional leadership, personal qualities,managerial skills.үйірме, студентік өзін-өзі басқару, лидер, лидерлік, сапа, қабілеттілік, әлуметті табысты, кәсіби лидерлік, жеке тұлғалық сапа, ұйымдастырушылық сапа т.б.




1


1




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN 2226-33653 Полное наименование

журналаВестник Новосибирского государственного

педагогического университета4 Периодичность выхода

журнала6 раз в год


2018, том 8, 5


Издательство НГПУ, Новосибирск, Россия

7 Автор(ы) публикации Ибрагимова Г.К., Чеснокова Н.П., Мирза Н.В., Шкутина Л.А.


Национальный центр повышения квалификации "Орлеу", Институт повышения квалификации педагогических работников по Карагандинской областиКарагандинский государственный университет имени Академика Е.А.Букетова

9 Код УДК 373.3+37210 Название статьи (на языке

публикации)Возможности оценки качества дошкольного образования с помощью методики ECERS-R в Казахстане


Проблема и цель. Статья посвящена исследованию проблемы оценки качества дошкольного образования. Цель статьи – обоснование применения методики ECERS-R для оценки качества дошкольного образования в Казахстане.Методология. Работа основывается на анализе и обобщении методологической, педагогической, методической и специальной литературы по проблематике исследования, а также нормативных документов, регулирующих сферу дошкольного образования. Методы исследования включают: наблюдение, опросы, интервью, экспертный анализ и оценку, сопоставительный анализ. Представлен опыт использования методики для оценки качества дошкольного образования в Карагандинском регионе. В качестве методологических предпосылок применения методики ECERS-R рассматривается ряд исследовательских работ, в частности концепция «проектирования образовательной среды» В.Ясвина.Результаты. Показана правомерность применения методики ECERS-R, адаптированной российскими учеными, для оценки качества дошкольного образования в Казахстане. Выявлено соответствие методики перспективным подходам к оценке качества дошкольного образования. Авторами статьи предлагается модель оценки развивающих компонентов дошкольной образовательной среды, которая показывает соотношение параметров среды со шкалами ECERS-R.Проведен сопоставительный анализ качества дошкольного образования в Карагандинском регионе (Казахстан) и Москве (Россия).Заключение. Обобщаются особенности применения методики ECERS-R в условиях Казахстана. Намечены перспективы применения методики ECERS-R в Казахстане для проведения «независимого аудита» и проектирования стратегий развития дошкольных организаций.


Introduction. Article is devoted to a research of a problem of assessment of quality of preschool education. Article purpose – justification of application of a technique of ECERS-R for assessment of quality of preschool education in Kazakhstan.Materials and Methods. Work is based on the analysis and

generalization of methodological, pedagogical, methodical and special literature on a research perspective and also the normative documents regulating the sphere of preschool education. Methods of a research include: observation, polls, interview, expert analysis and assessment, comparative analysis. Experience of use of a technique for assessment of quality of preschool education in the Karaganda region is presented. As methodological prerequisites of application of a technique of ECERS-R a number of research works, in particular the concept of "design of the educational environment" of V.Yasvin is considered.Results. The legitimacy of application of a technique of ECERS-R adapted by the Russian scientists for assessment of quality of preschool education in Kazakhstan is shown. Compliance of a technique to perspective approaches to assessment of quality of preschool education is revealed. Authors of article offer model of assessment of the developing components of the preschool educational environment which shows a ratio of parameters of the environment with ECERS-R scales.The comparative analysis of quality of preschool education in the Karaganda region (Kazakhstan) and Moscow (Russia) is carried out.Conclusions. Features of application of a technique of ECERS-R in the conditions of Kazakhstan are generalized. The prospects of application of a technique of ECERS-R in Kazakhstan for carrying out "independent audit" and design of development strategies of the preschool organizations are planned.


качество дошкольного образования; образовательная среда; условия развития дошкольников; интегративная методика ECERS-R; стандарт; модель оценки; критерии оценки качества.




1


Лихачева Е.Н., Рымханова А. Р.Анализ вопроса управления качеством дошкольного образования на современном этапе // Современные проблемы науки и образования. – 2014. – 1. – С. 60. URL: https://elibrary.ru/item.asp?id=21451038


состава и научных сотрудников 2018Карагандинского государственного университета имени Е.А. Букетова




1 Страна издания журнала США2 ISSN 2393-47273 Полное наименование

журналаAstra Salvensis


3


2018, 6(1), с. 547-563


Издатель:Transilvanian Association for the Literarure and Culture of Romanian People (ASTRA)

7 Автор(ы) публикации Ayagan Yerkin Sagyntayuly candidate of pedagogical sciences, docent. Zhekibayeva Botakoz Abdrakhmanovna, candidate of pedagogical sciences, docent. Myrzabaev Amanay Baiturymovich, candidate of pedagogical sciences, docent. Marzhan Nakipbekovna Shayakhmetova, candidate of pedagogical sciences, docent. Shaushekova Bayan Kyrykbaevna, candidate of pedagogical sciences, docent.


Карагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова,

9 Код УДК 2393-472710 Название статьи (на языке

публикации)Genesis Of the concept Noosphere Pedagogy And The Paradigm


Abstract This article deals with the studying a new direction in pedgogic sphere. The basis for the study is environmental problems at the present stage and actual issues of education related to it. It was viewed that following the direction of the development of the noosphere is the only way to achieve these levels to raise the level of the material and the spiritual, ecological literacy and environmental culture. In this study the ideas of the creation of a new state of the biosphere called noosphere and judgments according to ideas about forming it and as a new form of pedagogy called “noosphere pedagogy’s” ideas and basic directions are studied in this article. People move to a new stage in the evolution of the biosphere consciousness, culture, mentality and thinking, the transition to a higher spiritual level required by pedagogical direction. Noosphere education requirements - based on the pedagogical value of a new paradigm to achieve these levels, so ways of providing to live newly on this level were determined and analyzed . The source of life in ecological culture is the experience of people accumulated over centuries - environmental friendliness and careful consideration, to protect and to live in harmony and reporting relationship to its wealth. In ancient times, our ancestors knew the nature and its creatures’ relationship to the environment, and used them in competent way.


Бұл мақала мазмұнында педагогика саласындағы жаңа бағытты зерттеуге арналған. Зерттеуге негіз болған қазіргі кезеңдегі экологиялық проблемалар және соған қатысты білім беру саласының өзекті мәселелері. Ноосфералық даму бағытын ұстану, осы межеге жетудегі бірден-бір құрал – адамның рухани деңгейін көтеруді экологиялық сауаттылық пен экологиялық мәдениеттілік екендігі қаралған. Осы зерттеуде биосфераның жаңа күйі ноосфера және оны құру идеяларына қатысты пайымдаулар зерделеніп, ноосфералық даму жолына түсудегі педагогиканың жаңа формасы ретінде «ноосфералық педагогика» идеялары мен негізгі бағыттары қаралады. Биосфераның эволюциялық жаңа кезеңіне өту адамдардың санасы,

мәдениеті, менталитеті мен ойлау жүйесінің басқа, қазіргіден жоғарырақ, рухани деңгейге ауысуын талап ететін педагогикалық бағыттары көрсетілген. Ноосфералық педагогика талаптары – этнопедагогикалық құндылықтар негізінде жаңа парадигма аталған деңгейлерге жетуге, сөйтіп, осы деңгейде жаңаша өмір сүруге мүмкіндіктер беретін жолдары талданып анықталған. Экологиялық мәдениеттің қайнар көзі халықтың ғасырлар бойы жинақталған өмір тәжірибесі – табиғатты аялау, оған ұқыпты қарау, қорғау мен үндестікте өмір сүру және оның байлығына деген есепті қарым-қатынас туралы айтылған. Ерте заманда ата-бабаларымыз табиғатты, ондағы тіршілік иелерінің ортамен байланысын жақсы біліп, сауатты пайдалана білгені қарастырылған.


Трек сөздер:Педагогика,экология, ноосфералық педагогика, табиғат, биосфера, мәдениет, рухани, білім, тәрбие, оқыту, кәсіби білім, биология,этнопедагогикалық құндылықтар, оқушылар, экологиялық-ноосфералық білім беру, Қазақстан, адамгершілік, өнер, дәстүр, қазақ халқы, генезис, мектеп,эволюция, дүниетаным, ноогуманистік, космизм,коэволюция, қоршаған орта, халық педагогикасы.

14 Объем статьи (страницы) 16




24


8


Myrzabaev A.B., Baizhanov E.T. Kenjeaxmetulı S. (Compiled M.Qazbekov) Gabitov T., Mütälipov J., Kulsarieva A.





1 Страна издания журнала Канада2 ISSN 2344-1887

3 Полное наименование журнала

Astra Salvensis


3


2018 6(1), с. 55-73


Издатель:Transilvanian Association for the Literarure and Culture of Romanian People (ASTRA)

7 Автор(ы) публикации Ayagan Yerkin Sagyntayuly candidate of pedagogical sciences, docent. Zhekibayeva Botakoz Abdrakhmanovna, candidate of pedagogical sciences, docent. Myrzabaev Amanay Baiturymovich, candidate of pedagogical sciences, docent. Issatay Seitovitch Utebayev, candidate of pedagogical sciences, docent. Sayat Gaynievitch Kurymbayev, candidate of pedagogical sciences, docent.


Карагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова,

9 Код УДК 378:372.810 Название статьи (на языке

публикации)The article called «The teaching policy of Imperial Russia directed to “foreign” people including the kazakh»


The article deals with the teaching policy of Russia’s reign directed to foreign people including the kazakh. In this article the content of education and upbringing is mentioned in different schools in the period of reign of Ekaterina II on Kazakh lands. Among them, the speech is going about the formation of Muslim schools and madrasahs near the mosque. It was informed that Kazakh learners which are taught in these schools may continue their education in Russian educational institutions. It is analyzed that in these Russian schools Zhangir khan of Bokei horde influenced “The development of Muslim education in new tendency”.educational programs.


Научная статья посвящена тому, что в Казахстане в первой половине 19-го века, впервые в Бокейской Орде, Жангир ханом были открыты казахско-русские 2-х летние школы и расскрыто содержание обучения гуманитарных и естественных предметов. Обоснована проблема обучения с учётом воспитания, в частности осуществление религиозного воспитания. Также констатируется, что школы Жангир Хана, изучали углубленные образовательные программы и с помощью политики царской России в области образования, 2-х летние казахско-русские школы «Жангир Хана» были переименованы в «Училище Жангира». Тем самым, в Бокейской Орде, есть много архивных материалов и данных, которые свидетельствуют о возникновении средних общеобразовательных классов. Отмечается, что главное в образовательной политике Жангир хана то, что выпускники данных общеобразовательных классов, в дальнейшем могли продолжать своё обучение в образовательных учебных заведениях царской России.


Key words: tsarist Russia, Kazakhstan, Bukey Horde, Zhanghir khan, Islam culture, Muslim schools, religious education, Kazakh ethnic education, , schools in new tendencyi.





25


7


Toskuzhina A.B.. . Pavlova G.E. .Vladimirov V. .Blarmberg I.F. .Aktaev S. .Mashimbayev S.M. Zimanov S.Z . Ayagan Y.S. Omirzakov A.



Физико-технический факультет

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Великобритания2 ISSN ISSN 1757-8981

1757-899X3 Полное наименование

журналаIOP Conference Series: Materials Science And

Engineering4 Периодичность выхода

журналаВыходит 1 раз в год


2018, Volume 447


published in IOP Conference Series: Materials Science and Engineering

7 Автор(ы) публикации N. Ibrayev, E. Seliverstova, A. Zhumabekov8 Место работы автора(ов)


РГП на ПХВ «Карагандинский государственный университет имени академика Е.А. Букетова»

9 Код УДК -10

Название статьи (на языке публикации)

Preparation of graphene nanostructured films for photovoltaics

11


The results of the development of technology for the preparation of graphene films for solar photocells by the Langmuir-Blodgett method are presented. A comprehenvive study of the dependence of structural, optical, electrophysical and photovoltaic properties on the chemical composition and conditions for the preparation of films based on graphene oxide, reduced graphene oxide and N-doped graphene oxide is carried out. It is shown that using the technology of applying graphene nanostructures to solid substrates by the Langmuir-Blodgett method leads to a decrease in the amount of platinum catalysts used for electrodes of solar devices.

12

Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала

Ленгмюр-Блоджетт әдісімен күн батареялары үшін графен пленкаларды өндіру технологиясын әзірлеу нәтижелері келтірілген. Құрылымдық, оптикалық, электрофизикалық және фотоэлектрлік қасиеттердің химиялық құрамға тәуелділігін және графен оксидінің, қалпына келтірілген графен оксиді және N-қоспасы бар графен оксиді негізіндегі қабықшаларды дайындау жағдайларын кешенді зерттеу. Ленгмюр-Блоджетт әдісімен қатты субстраттарда графен-наноқұрылымдарды шоғырландыру технологиясын қолдану күн қондырғыларының электродтары үшін пайдаланылатын платиналық катализаторлардың санын азайтуға алып келеді.

Представлены результаты разработки технологии получения пленок графена для солнечных фотоэлементов методом Ленгмюра-Блоджетт. Проведено всестороннее исследование зависимости структурных, оптических, электрофизических и фотоэлектрических свойств от химического состава и условий приготовления пленок на основе оксида графена, восстановленного оксида графена и оксида графена, легированного N-примесью. Показано, что использование технологии нанесения графеновых наноструктур на твердые подложки методом Ленгмюра-Блоджетт приводит к уменьшению количества платиновых катализаторов, используемых для электродов солнечных устройств.

13

Ключевые слова на языке публикуемого материала и на русском языке

–

14

Объем статьи (страницы) 5 страниц

15

Количество иллюстраций 2


617

Количество библиографических ссылок

9

18

из них: на казахстанских авторов

4

19

Список библиографических ссылок на казахстанских авторов

Seliverstova E, Ibrayev N Kh and Dzhanabekova R Kh 2017 Rus. J. Phys. Chem. A 91 1761 Dzhanabekova R Kh, Seliverstova E V and Ibrayev N Kh 2017 Bull. Karaganda Univer. Phys. Seliverstova E V, Ibrayev N Kh and Dzhanabekova R 2016 Nanosystems: Phys., Chem., Math. 1 65 (In Russian)Ibrayev N Kh, Seliverstova E, Nuraje N and Ishchenko A A 2015 Mat. Sci. Semicond. Proces. 31 358










2018, Volume 447



7 Автор(ы) публикации N. Kh. Ibrayev, А. K. Aimukhanov and J. B. Usupova8 Место работы автора(ов) РГП на ПХВ «Карагандинский государственный


университет имени академика Е.А. Букетова»

9 Код УДК -10


Nanocomposite material based on nanoporous oxide of aluminum with additives of silver and gold nanoparticles

11


Porous films of anodized aluminum oxide with pore sizes of 50-60 nm were obtained. Silver nanoparticles in porous alumina have been synthesized by the method of controlled single-jet crystallization. The synthesis of gold nanoparticles in the pores was carried out by the reduction of HAuCl4 with NaOH alkali in the pores of aluminum oxide.

12


Кеуектің өлшемі 50-60 нм болатын анодталған алюминий кеуекті пленкалары алынды. Кеуекті алюминий оксидіндегі күміс нанобөлшектері реттелетін біржақты кристалдану арқылы синтезделді. Алюминий оксидінің қабыршақтарына HAuCl4

ерітіндісін қалпына келтіру арқылы NaOH сілтісінде жүзеге асырылды.

Получены пористые пленки из анодированного оксида алюминия с размерами пор 50-60 нм. Наночастицы серебра в пористом алюминие синтезированы методом контролируемой одноструйной кристаллизации. Синтез наночастиц золота в порах осуществляли восстановлением HAuCl4 щелочью NaOH в порах оксида алюминия.

13


–

14


15


16

Количество таблиц –

17


13

18


–

19


–










2018, Volume 447



7 Автор(ы) публикации D. A. Afanasyev, N. Kh. Ibrayev, A–F. E. Serik8 Место работы автора(ов)


РГП на ПХВ «Карагандинский государственный университет имени академика Е.А. Букетова»,Институт прикладной математики, Караганда,Карагандинский государственный технический

университет9 Код УДК -10


Optical properties of Al nanoparticles prepared by laser ablation method

11


The results of the synthesis and study of the optical properties of aluminum nanoparticles (NPs) processed by the laser ablation method are presented. Water, ethanol and chlorobenzene are used as solvents for the synthesis of nanoparticles. Measurements of the size and shape of the obtained NPs are carried out. The absorption and luminescence spectra of NPs are measured. The extinction spectra of aqueous solutions of Al nanoparticles and Al-Al2O3 nanostructures were simulated. Studies demonstrate the formation of Al-Al2O3

nanostructures during laser ablation of aluminum in water and ethanol liquids.

12


Лазерлі абляциямен өңделген алюминий нанобөлшектерінің (НБ) оптикалық қасиеттерін синтездеу және зерттеу нәтижелері келтірілген. Нанобөлшектердің синтезі үшін еріткіштер ретінде су, этанол және хлорбензол қолданылды. Алынған НБ өлшемі мен формасын өлшеу жүргізілді. НБ-ның жұтылуы мен люминесценция спектрлері өлшенді. Аl нанобөлшектердің және Al-Al2O3

наноқұрылымдарының су ерітінділерінің экстинкция спектрлері модельденді. Зерттеулер суға және этанол сұйықтарында алюминийдің лазерлі абляциясы кезінде Аl-Аl2О3 наноқұрылымдарының қалыптасуы көрсетілген.

Представлены результаты синтеза и исследования оптических свойств наночастиц (НЧ) алюминия, обработанных методом лазерной абляции. Вода, этанол и хлорбензол используются в качестве растворителей для синтеза наночастиц. Измерения размеров и формы полученных НЧ приведены. Измерены спектры поглощения и люминесценции НЧ. Моделированы спектры экстинкции водных растворов наночастиц Al и наноструктур Al-Al2O3. Исследования показывают образование наноструктур Al-Al2O3 при лазерной абляции алюминия в воде и этанольных жидкостях.

13


–

1 Объем статьи (страницы) 4 страниц

415


16

Количество таблиц 1

17


12

18


–

19


–




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала USA2 ISSN ISSN 2468-60693 Полное наименование

журналаMaterials Today Energy


Выходит 1 раз в год


2017, Vol. 012024.

6 Издательство, место издания Department of Chemical Engineering, Texas Tech

журнала University, Lubbock, TX79409, USA7 Автор(ы) публикации Moniruddin M., Ilyassov B.,Zhao X., Smith E., Serikov

T., Ibrayev N., Asmatulu R., Nuraje N.



9 Код УДК -10


Recent progress on perovskite materials in photovoltaic and water splitting applications

11

Аннотация на языке текста публикуемого материала (пример: каз.)

Both inorganic and hybrid (organo-inorganic) perovskite materials are potential candidates as photocatalysts for use in both photovoltaic (PV) and photocatalyticwater splitting applications. Currently, research has been focused on specifically designing perovskite materials so they can harness the broad spectrum of the visible light wavelength. Inorganic perovskites such as titanates, tantalates,niobates, and ferrites show great promise as visible light-driven photocatalysts for water splitting, whereas hybrid perovskites such as methylammonium lead halidesreveal unique photovoltaic and charge transport properties. The main objective of this article is to examine the progress on some recent research on perovskitenanomaterials for both solar cell and water splitting applications. This mini review paper summarizes some recent developments of organic and inorganic perovskite materials (PMs) and provides useful insights for their future improvement.

12

Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус., анг.)

Бейорганикалық және гибридтік (органо-бейорганикалық) перовскит материалдары фотовольтаикалық (PV) және фотокаталитикалық суды бөлуге арналған қосымшаларда фотокатализаторлар ретінде ықтимал кандидаттар болып табылады. Қазіргі уақытта зерттеу арнайы пиротехникалық материалдарды жобалауға бағытталды, олар көрінетін жарық толқындарының кең спектрін пайдалана алады. Титанат, танталат, ниобат және феррит сияқты бейорганикалық перовскиттер судың бөлінуіне көрінетін жеңіл жарықтандырылған фотокатализаторлар ретінде үлкен уәде береді, ал гидроэлемоздар сияқты метилламониді қорғасын галогендері бірегей фотоэлектрлік және заряд тасымалдау қасиеттерін көрсетеді. Осы мақаланың негізгі мақсаты - күн батареялары мен суды бөлуге арналған периодтық наноматериалдар туралы соңғы зерттеулердің нәтижелерін зерттеу. Бұл шағын шолу қағазы органикалық және бейорганикалық перовскит материалдарының (PMs) кейбір соңғы оқиғаларын жинақтайды және оларды болашақ жақсарту үшін пайдалы түсініктер береді.

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/solar-cell

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/nanomaterials

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/halide

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/ferrites

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/niobates

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/titanates

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/perovskites

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/water-splitting

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/water-splitting

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/photovoltaics

https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/photocatalysts








Как неорганические, так и гибридные (органо-неорганические) перовскитные материалы являются потенциальными кандидатами в качестве фотокатализаторов для использования как в фотовольтаических (PV), так и в фотокаталитических расщеплениях воды. В настоящее время исследования были сфокусированы на специфическом конструировании перовскитных материалов, поэтому они могут использовать широкий спектр длины волны видимого света. Неорганические перовскиты, такие как титанаты, танталаты, ниобаты и ферриты, демонстрируют большие перспективы в качестве видимых светоизлучающих фотокатализаторов для разделения воды, тогда как гибридные перовскиты, такие как галогениды свинца метиламмония, обнаруживают уникальные свойства фотовольтаических и зарядовых переносов. Основная цель этой статьи - изучить прогресс в некоторых недавних исследованиях на перовскитных наноматериалах как для использования солнечных элементов, так и для разделения воды. В этом мини-обзорном документе кратко излагаются некоторые недавние разработки органических и неорганических перовскитных материалов (ПМ) и дает полезную информацию для их дальнейшего улучшения.

13


Perovskite solar cell water splitting methylammonium lead halides photovoltaic photocatalyst

photoelectrochemical cell

14


15


16

Количество таблиц -

17


171

18


-

19


-



Факультет физико-технический

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN ISSN 0030-400X3 Полное наименование

журналаJournal of Physics: Conference Series


Выходит 1 раза в год

http://iopscience.iop.org/journal/1742-6596


2018,Volume 987


Texas Tech Start-up Fund

7 Автор(ы) публикации N Bakranov , A Zhabaikhanov , S KudaibergenovN Ibraev




публикации)Decoration of wide bandgap semiconducting materials for

enhancing photoelectrochemical efficiency of PEC systems


The production of photoanodes based on wide-band gap materials such as TiO2 is economically viable because of the low cost of synthesis methods. Contrary to economic aspects, wide-band gap semiconductor materials have a significant disadvantage due to low sensitivity to photons of visible light. To increase the photoactive parameters of the material of the electrodes in the visible range, the methods for decorating nanomasses of titanium dioxide by narrow-gap semiconductors are used. One of the most suitable narrow-gap semiconductor materials are CdS and Fe2O3. Controlled deposition of such materials on wide-gap semiconductors allows to regulate both the diffusion time of charge carriers and the band structure of TiO2/Fe2O3 and TiO2/CdS composites. The dimensions of the structure of the photoelectrode material of the cell have a large influence on the characteristics of the photocatalyst created. Thus, in the hematite structures of nanometre dimension, the rate of recombination of charge carriers fades away in comparison with bulk structures. Reducing the size of CdS structures also positively affects the nature of the photocatalytic reaction.


Производство фотоанодов на основе широкозонных зазоров, таких как TiO2, является экономически жизнеспособным из-за низкой стоимости методов синтеза. Вопреки экономическим аспектам широкополосные полупроводниковые материалы имеют значительный недостаток из-за низкой чувствительности к фотонам видимого света. Для увеличения фотоактивных параметров материала электродов в видимом диапазоне используются методы декорирования наномасс диоксида титана узкозонными полупроводниками. Одним из наиболее подходящих узкозонных полупроводниковых материалов являются CdS и Fe2O3. Контролируемое осаждение таких материалов на широкозонные полупроводники позволяет регулировать как время диффузии носителей заряда, так и зонную структуру композитов TiO2 / Fe2O3 и TiO2 / CdS. Размеры структуры фотоэлектродного материала ячейки

оказывают большое влияние на характеристики созданного фотокатализатора. Таким образом, в структурах гематита нанометрового размера скорость рекомбинации носителей заряда исчезает по сравнению с объемными структурами. Уменьшение размеров структур CdS также положительно влияет на характер фотокаталитической реакции.

TiO2 сияқтыкеңдиапазондағыкедергіматериалдарынанегізделгенфотогенодтардыөндіру синтез әдістерініңтөменқұнысебептіэкономикалықтұрғыдантиімді. Экономикалықаспектілергеқарама-қайшы, жартылайөткізгішматериалдардыңкеңдиапазондағыкедергісікөрінетінжарықтыңфотондарынасезімталдықтыңтөменболуынабайланыстымаңыздыкемшіліктергеие. Көрінетіндиапазондағыэлектродтардыңматериалдыңфотоактивтікпараметрлерінжоғарылатуүшін тар қашықтықтыжартылайөткізгіштермен титан диоксидініңнаномассаларынбезендіруәдістеріпайдаланылады. ЕңжарамдыжартылайөткізгішматериалдардыңбіріCdSжәне Fe2O3 болыптабылады. Осындайматериалдардыңжартылайөткізгіштердебасқарылатыншоғырлануы заряд тасымалдаушылардыңдиффузиялықуақытынжәне TiO2 / Fe2O3 және TiO2 / CdSкомпозиттарыныңжолақтарқұрылымынреттеугемүмкіндікбереді. Жасушаныңфотоэлектродтыматериалыныңқұрылымыныңөлшемдеріфотокатализатордыңсипаттамаларынаүлкенәсеретеді. Осылайша, гематит құрылымындананометрлікөлшемдерде, заряд тасымалдаушылардыңрекомбинациясыжылдамдықтыңқұрылымдарыменсалыстырғандажоғалады. CdSқұрылымдарыныңмөлшеріназайтуфотокаталитикалықреакцияныңсипатынаоңәсеретеді.


.

14 Объем статьи (страницы) 9 страниц15 Количество иллюстраций 716 Количество таблиц -17 Количество



-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США2 ISSN ISSN 0030-400X3 Полное наименование

журналаOpticsandSpectroscopy



5 Год, номер, том, выпуск 2018, Vol.124,6.


журналаpublished in OptikaiSpektroskopiya

7 Автор(ы) публикации Afanasyev D. A., Ibrayev N. Kh., (Nurmakhanova A. K., Kucherenko M. G.




публикации)Peculiarities of Photoprocesses in Poly(9,9-di-n-

octylfluorenyl-2,7-diyl) Films Doped with Potassium Iodide


The spectral-luminescence properties of poly(9,9-di-n-octylfluorenyl-2,7-diyl) (PFO) films doped with potassium iodide are investigated. It is found that the addition of potassium iodide at concentrations of 0.1–1% leads to a drop in the degree of ordering of the PFO films and decreases the fluorescence intensity and lifetime of the polymer. The kinetics of photoluminescence of PFO–KI films is studied in nano-, micro-, and millisecond time bands. Analysis of the experimental data on long-term luminescence using the percolation model showed that the addition of potassium iodide to the polymer increases the degree of disordering of the film. Investigations of the effect of an external magnetic field on the PFO luminescence over a wide time range indicate a complex character of the time dependence of the magnetic effect. The changes in both the magnitude and sign of the magnetic effect g(B) are observed over the entire measured time range.


Калий йодыменбайытылған поли (9,9-ди-н-октилфторенил-2,7-диил) (ПФО) қабықшаларыныңспектраль-люминесценция қасиеттерізерттелді. 0,1-1% концентрацияларында калий йодидініңқосылуы ПФО-ныңқабықшаларынреткекелтірудеңгейініңтөмендеуінеәкеліпсоқтырадыжәнеполимердіңфлуоресценттікқарқындылығы мен қызмететумерзіміназайтады. PFO-KI қабықшаларыныңфотолюминесценциясыныңкинетикасы нано, микро жәнемиллисекундтықуақытжолақтарындазерттеледі. Ұзақмерзімді люминесценция бойыншаэксперименталдымәліметтердіталдауперколяциямоделінқолдануарқылыполимерге калий йодидініңқосылуыпленканыңбұзылудәрежесінжоғарылатады. Сыртқы магнит өрісінің PFO люминесценциясынакеңірекуақытаралығындағыәсерінзерттеумагниттіәсердіңуақытқатәуелділігініңкүрделісипатынкөрсетеді. Барлықөлшенгенуақытауқымында магнит өрісініңкүші мен белгісініңөзгерісі g (B) байқалады.

Исследованы спектрально-люминесцентные свойства пленок поли (9,9-ди-н-октилфторенил-2,7-диил) (ПФО), легированных иодидом калия. Установлено, что добавление йодида калия в концентрациях 0,1-1% приводит к снижению степени упорядочения пленок ПФО и снижению интенсивности флуоресценции и времени жизни полимера. Изучена кинетика фотолюминесценции пленок PFO-KI в нано-, микро- и миллисекундных временных диапазонах. Анализ экспериментальных данных о длительной люминесценции с использованием перколяционной модели показал, что добавление иодида калия к полимеру увеличивает степень разупорядочения пленки. Исследования влияния внешнего магнитного поля на люминесценцию ПФО в широком интервале времени указывают на сложный характер временной зависимости магнитного эффекта. Изменения как величины, так и знака магнитного эффекта g (B) наблюдаются во всем измеренном временном интервале.


-




-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала USA2 ISSN ISSN 0022-2313


JournalofLuminescence




2018,Volume 203


---------

7 Автор(ы) публикации N. Ibrayeva , E. Seliverstovaa, , D. Afanasyeva , A.⁎ Nurmakhanovaa , I. Davydenkob , N. Davydenkob




публикации)Influence of gold nanoparticles on the properties of

stimulated emission of 6- amino-1h-phenalen-1-one in the pores of anodized aluminum oxide


Singlet and triplet states of the cationic polymethine dye in polymers that are derivatives of poly-N-epoxypropylcarbazole with heavy atoms of different chemical nature were studied. It was shown that the presence of heavy atoms in the structure of the polymer leads to an appearance and rise of the dye phosphorescence due to the growth of the spin-orbit interaction in the dye molecule and increasing in the rate of singlet-triplet transitions. Also, the appearance of recombination luminescence indicated the formation and recombination of electron-hole pairs, which is an additional channel of relaxation of excited states of the dye in hole conducting polymer films. It was shown that external magnetic field leads to decreasing in the intensity of recombination luminescence. The time-dependent behavior of the magnetic effect is the result of competition between the singlet and triplet channels of the formation of the electron-hole pairs.


Синглетные и триплетные состояния катионного полиметинового красителя в полимерах, которые являются производными поли-N-эпоксипропилкарбазола с тяжелыми атомами различной химической природы. Было показано, что наличие тяжелыхатомы в структуре полимера приводят к появлению и росту фосфоресценции красителя, обусловленнойрост спин-орбитального взаимодействия в молекуле красителя и увеличение скорости синглет-триплетных переходов.Кроме того, появление рекомбинационной люминесценции указывает на образование и рекомбинацию электронно-дырочныхпар, который является дополнительным каналом релаксации возбужденных состояний красителя в пленкообразных полимерных пленках.Показано, что внешнее магнитное поле приводит к уменьшению интенсивности рекомбинационной люминесценции.Временное поведение магнитного эффекта является

результатом конкуренции между синглетными и триплетнымиканалов образования электронно-дырочных пар.

Поли-Н-эпсипропилдіңтуындыларыболыптабылатынполимерлердегікатиондыполиметинбояғышыныңсинглжәнеүшбұрышкүйлерітүрліхимиялықтабиғаттыңауыратомдары бар карбазолдызерттеді. Ауырболғаныкөрсетілдіполимердіңқұрылымындағыатомдарпайдаболуынажәнебояғышфосфоресценцияныңөсуінеәкеледібояғышмолекулада спин-орбиталықөзараәрекеттесудіңөсуіжәне синглет-үштікауысужылдамдығыныңартуы.Сондай-ақ, рекомбинация люминесценциясыныңпайдаболуыэлектрондытесіктіқалыптастыружәнерекомбинациялаудыкөрсеттіжұптар, бұлполимерліпленкалардағытесіктердегібояғыштықоздырылғанкүйлердіңрелаксациясыныңқосымшаарнасы.Сыртқы магнит өрісі рекомбинация люминесценциясыныңқарқындылығыныңтөмендеуінеәкеліпсоқтырды.Магниттіәсердіңуақытқатәуелділігісинглжәнеүшбұрышарасындағыбәсекелестіктіңнәтижесіболыптабыладыэлектрондытесікжұптарыныңқалыптасуарналары..


Keywords: Poly-N-epoxypropylcarbazolePolymethine dye Films Recombination luminescence Heavy atom

effect14 Объем статьи (страницы) 5 страниц15 Количество иллюстраций 1216 Количество таблиц 217 Количество



-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала USA2 ISSN ISSN 0022-2313


JournalofLuminescence



5 Год, номер, том, выпуск 2018,Volume 204


журнала----------------

7 Автор(ы) публикации A.K. Aimukhanov, N. Kh. Ibrayev8 Место работы автора(ов)




публикации)Features of deactivation of excited states of cationic

polymethine dye in the matrices of halogen-containing derivatives of poly-N-epoxypropylcarbazole


The properties of stimulated emission of Ph160 dye in the pores of PAO were studied. The quantum yield of fluorescence was Ff = 0.73. Stimulated emission of Ph160 molecules in the pores of alumina was obtained at the maximum of fluorescence band. The threshold of stimulated emission was 1.7 MW/cm2 . It is shown that low-Q generation of stimulated emission in the film Q≥ 1 * 102 relates to the fact that the ray geometry of in the pores is not approximate to the ray geometry for the case of total internal reflection, resulting in the increase of radiative losses. The presence of gold nanoparticles in PAO results in the increase in fluorescence intensity and lowering of the generation threshold of dye stimulated emission.


Изучены свойства стимулированного излучения красителя Ph160 в порах ПАО. Квантовый выходфлуоресценция была Ff = 0,73. Стимулированное выделение молекул Ph160 в порах оксида алюминия было получено намаксимум полосы флуоресценции. Порог вынужденного излучения составлял 1,7 МВт / см2, Показано, что низкий-Qгенерация вынужденного излучения в пленке Q≥1 * 102 связана с тем, что геометрия луча в порахне приближается к геометрии луча для случая полного внутреннего отражения, что приводит к увеличениюрадиационные потери. Присутствие наночастиц золота в ПАО приводит к увеличению интенсивности флуоресценции иснижение порога генерации вынужденного излучения красителя.

ПХО порцияларында Ph160 бояғышыныңынталандырылғанэмиссиясыныңқасиеттерізерттелген. КванттықкірістілікфлуоресценболдыFf = 0.73. Алюминий оксидіндегі Ph160 молекулаларыныңынталандырылғанэмиссиясыалынғанеңкөпфлуоресценттік диапазон.

Ынталандырылғанэмиссияныңшегі 1,7 МВт / см2 болды. Төмен Q-дыңкөрсеткендейQ≥ 1 * 102 пленкадағыынталандырылғанэмиссияныңгенерациясытуындылардағысәулелігеометрияныңжалпыішкікөрінісжағдайындасәулелікгеометрияғажақынболыптабылмайды, бұлоныңұлғаюынаәкеледірадиациялықшығындар. МАО-дағы алтын нанобөлшектердіңболуыфлуоресценттіқарқындылықтыңұлғаюынаәкеледібояғыштыынталандырылғанэмиссияныңгенерациялаушегінтөмендету.


Dye 6-Amino-1H-phenalen-1-one (Ph160) Plasmon resonance Stimulated emission Porous aluminum oxide

(PAO) Absorption and fluorescence spectra Fluorescence kinetics Stimulated emission threshold Q-factor of the

resonator Gold nanoparticles (AuNPs)14 Объем статьи (страницы) 9 страниц15 Количество иллюстраций 1016 Количество таблиц 417 Количество



-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN ISSN 0036-02443 Полное наименование

журнала Russian Physics Journal




2018, Volume 60.

6 Издательство, место издания published in Zhurnal Fizicheskoi Khimii

журнала7 Автор(ы) публикации Aimukhanov A. K., Ibrayev N. Kh., Esimbek A. M.8 Место работы автора(ов)




публикации)Properties of Stimulated Emission of the РМ567 Dye in Pores of Anodized Aluminum Oxide


Properties of the stimulated emission of the РМ567 dye in porous aluminum oxide are investigated. It is established that when РМ567 molecules are doped into aluminum oxide pores, a small part of dye molecules forms aggregates. The quantum yield of fluorescence of РМ567 in Al2O3 is Ф f = 0.85. The stimulated emission of РМ567 in the Al2O3 film is observed in the short-wavelength maximum of the fluorescence band. The threshold of the stimulated emission is 2 MW/cm 2. The kinetics of the decay of stimulated emission is measured. It is demonstrated that low-Q lasing of the stimulated emission of РМ567 in the film with Q ≥ 1·102is caused by the fact that the geometry of rays in pores does not correspond to that of complete internal reflection, and hence, the radiative losses increase. The efficiency of lasing of РМ567 in Al2O3 is 0.3%.


Кеуекті алюминий оксидіндегі РМ567 бояғышының ынталандырылған эмиссиясының қасиеттері зерттелді. РМ567 молекулалары алюминий оксидінің тері тесігіне қосылса, бояғыш молекулалардың кішкене бөлігі агрегаттарды құрайды. Al2O3-дегі РМ567 флуоресценциясының кванттық өнімділігі F f = 0.85 құрайды. Al2O3 пленкадағы РМ567-нің ынталандырылған эмиссиясы флюоресценттік диапазонның ең қысқа толқын ұзындығында байқалады. Созылған эмиссияның шегі 2 МВт / см2. Созылған эмиссияның ыдырау кинетикасы өлшенеді. Q ≥ 1 · 102 пленкадағы РМ567-нің ынталандырылған эмиссиясының төменгі Q-лизингінің кеуектердегі сәулелердің геометриясы толық ішкі көрінісіне сәйкес келмейтіндігінен, демек, радиациялық шығындардың өсуі. Al2O3-дегі РМ567 лизингінің тиімділігі - 0,3%.

Исследованы свойства стимулированного излучения красителя РМ567 в пористом оксиде алюминия. Установлено, что когда молекулы РМ567 легируются в порах оксида алюминия, небольшая часть молекул красителя образует агрегаты. Квантовый выход флуоресценции РМ567 в Al2O3 равен Ф f = 0,85. Стимулированное излучение РМ567 в пленке Al2O3 наблюдается в коротковолновом максимуме полосы флуоресценции. Порог вынужденного излучения составляет 2 МВт / см2. Измеряется кинетика распада

стимулированного излучения. Показано, что низкочастотная генерация вынужденного излучения РМ567 в пленке с Q ≥ 1 · 102 обусловлена тем, что геометрия лучей в порах не соответствует геометрии полного внутреннего отражения и, следовательно, радиационному убытки. Эффективность генерации РМ567 в Al2O3 составляет 0,3%.


РМ567 dye stimulated emission porous aluminum oxide threshold of stimulated emission resonator Q-

factor efficiency14 Объем статьи (страницы) 7 страниц15 Количество иллюстраций 716 Количество таблиц 117 Количество



1


-





журналаIOP Conf. Series: Materials Science and Engineering




2017, Vol. 012011.


IOP PublishingLtd, England

7 Автор(ы) публикации E Seliverstova and N Ibrayev8 Место работы автора(ов)




публикации)The influence of the distance between the donor-acceptor

groups of polymethine dyes on their photovoltaic properties


Spectral-luminescent and photovoltaic properties of polymethine dyes of various structures are studied. It is shown that an increase in the length of the methylene chain between the active chromophores leads to a red-wave shift of the absorption and fluorescence spectra. Significant changes in the absorptivity and lifetime of fluorescence do not occur in this case. The best photovoltaic parameters have cells sensitized with shorter dye molecules. It is shown, that for a longer dye the resistance associated with electron recombination on the TiO2/electrolyte surface is much higher than the electron transfer resistance in the semiconductor, which reduces the efficiency of electron transfer in the solar cell, sensitized with longer dye molecules.


Түрлі полиметин бояғыштарының спектралды-люминесценттік және фотовольтаикалық қасиеттеріқұрылымдар зерттеледі. Метилен тізбегінің ұзындығының артуы көрсетілген белсенді хромофорлар абсорбция мен флуоресценттік спектрлердің қызыл толқындық жылжуына әкеледі. Бұл жағдайда флюоресценцияның жұтылуына және өмір сүру мерзіміне елеулі өзгерістер жасалмайды. Ең жақсы фотоэлектрлік параметрлері қысқа бояғыш молекулалармен сезімтал жасушалар бар. Көрсетілгендей, ұзаққа бояуы үшін электронды рекомбинацияға байланысты төзімділік TiO2 / электролит беті электрондардың берілу қарсылығына қарағанда әлдеқайда жоғары жартылай өткізгіш, бұл күн сәулесіндегі электронды трансферттің тиімділігін төмендетеді ұзын бояғыш молекулалары бар.

В работе изучено Спектрально-люминесцентные и фотовольтаические свойства различных полиметильных окрашивающих агентов структур. Метиленовая цепь увеличивает длину активные хромофоры приводят к красной волне сдвига поглощения и флуоресцентных спектров. В этом случае существенных изменений абсорбции флуоресценции и срока службы. Лучшими фотоэлектрическими параметрами являются короткочувствительные клетки с короткими молекулами красителя. Как показано, выносливость из-за электронной рекомбинации для длительного ношения

Поверхность TiO2 / электролита намного выше, чем у электронов полупроводник, что снижает эффективность электронного переноса при солнечном свете длинные молекулы красителя.


Sensitized solar-cells; nanotube membranes; thin-film; semiconductor; fabrication; efficiency; state; water




1


1









2018, Vol. 012001.



7 Автор(ы) публикации Afanasyev D A , Mirzoev K Yu Ibraуev N Kh8 Место работы автора(ов)




публикации)Influence of defects of nanostructured ZnO films on the

photovoltaic characteristics of perovskite solar cells11 Аннотация на языке текста


The influence of the defects in ZnO films on the electrical and photovoltaic properties of perovskite solar cells was investigated in the work. According to the results of the research it was established that the defects in ZnO films affects the concentration of defects ofperovskite films synthesized on the ZnO surface. However, the difference in the defect concentration in perovskite films is about 30%, while the concentration of defects in ZnO differs by 1000 times. A less significant influence is the concentration of ZnO defects on the electrical and photovoltaic properties of perovskite solar cells. The magnitude of the shortcircuitphotocurrent and the open voltage of the cells are affected by the concentration of perovskite defects and the quality of the perovskite-ZnO interface


ZnО фильмдеріндегі ақаулардың электр және фотовольтаикалық әсеріне әсеріmжұмыста зерттелді. Нәтижелері бойынша ZnO фильмдеріндегі кемшіліктер ақаулардың шоғырлануына әсер ететіндігі анықталдыZnO бетінде синтезделген перовскит фильмдері. Дегенмен, ақаудағы айырмашылық перовскит қабыршақтарында шоғырлану шамамен 30%, ал ZnO-дегі ақаулардың шоғырлануы 1000 есе ерекшеленеді. Неғұрлым елеулі әсер - бұл ZnO ақауларының шоғырлануы электр қуаты мен фотовольтаикалық қасиеттері бар. Қысқатөздің шамасы фототеру және жасушалардың ашық кернеуіне концентрация әсер етедіперовскит ақаулары және перовскит-ZnO интерфейсінің сапасы

В работе изучено влияние дефектов в пленках ZnO на электрический и фотовольтаический свойства перовскитных солнечных элементов. Согласно результатам было установлено, что дефекты в пленках ZnO влияют на концентрацию дефектов перовскитных пленок, синтезированных на поверхности ZnO. Однако разница в дефекте концентрация в перовскитных пленках составляет около 30%, а концентрация дефектов в ZnO отличается в 1000 раз. Менее значительным влиянием является концентрация дефектов ZnO на электрических и фотоэлектрических свойств перовскитных солнечных элементов. Величина

короткого замыкания фототока и открытого напряжения ячеек зависит от концентрации перовскитных дефектов и качества стыка перовскит-ZnO


-

14 Объем статьи (страницы) 10 страниц15 Количество иллюстраций 716 Количество таблиц 517 Количество



1


1




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 237204843 Полное наименование

журналаAIMS Materials Science



2018, 5(3): 543–550.


Карагандинский государственный университет имени Е.А.Букетова


7 Автор(ы) публикации Temirgali Kuketaev, Kulpash Iskakova, Rif Akhmaltdinov


1 Department of Physics and Mathematics, Kazakh National Pedagogical University, Almaty, Kazakhstan

2 Department of Physics and Technics, Karaganda State University, Karaganda, Kazakhstan


публикации)Formation of (Cu)n & (Cu2O)n nanostructures with the stability of their clusters


We investigated the electronic structure and the properties of cupper (Cu) and compound semiconductor (Cu2O) by with the help of computer simulation of the programs developed by us and obtaining various morphologies and properties of Cu nanostructures by the method of template synthesis, including the study of the direction of formation processes and the practical application of ion tracks. In calculations of the computer simulation programs developed by us, the general and area-predicted density of states and the band dispersion of optimized crystal structures with different structural units (Cu)n (n = 6, 12) and (Cu2O)n (n = 16, 23) were described. Accordingly, this leads to the prediction that (Cu)n at n = 12 and (Cu2O)n at n = 23 take a high electron density, and that the energy maximum points arise where there is a low electron density and, conversely, for electron energy minima, the electron density is high. The maxima of the level energy n = 2 for (Cu)n and (Cu2O)n, the corresponding electron densities also reached their maximums, but these values of the metallic and semiconductor junctions, respectively, were sharply different in value when compared with each other. This indicates that the changes in the electronic states were due mainly to the replacement of the oxygen atom and subsequent modification of the crystalline field.


Мы исследовали электронную структуру и свойства меди (Cu) и составного полупроводника (Cu2O) с помощью компьютерного моделирования разработанных нами программ и получения различных морфологий и свойств наноструктур Cu методом матричного синтеза, в том числе изучение направления процессов формирования и практического применения ионных треков. В расчетах разработанных нами программ компьютерного моделирования общая и прогнозируемая по площади плотность состояний и зонная дисперсия оптимизированных кристаллических структур с различными структурными единицами (Cu) n (n = 6, 12) и (Cu2O) n (n = 16, 23). Соответственно, это приводит к предсказанию того, что (Cu) n при n = 12 и (Cu2O) n

при n = 23 принимают высокую плотность электронов и что точки максимума энергии возникают при низкой плотности электронов и, наоборот, для минимумов энергии электронов, плотность электронов велика. Максимумы энергии уровня n = 2 для (Cu) n и (Cu2O) n, соответствующие плотности электронов также достигли своих максимумов, но эти значения металлических и полупроводниковых контактов соответственно резко отличались по величине по сравнению с каждым Другие. Это указывает на то, что изменения электронных состояний обусловлены главным образом заменой атома кислорода и последующей модификацией кристаллического поля.

Біз әзірлеген бағдарламаларды компьютерлік имитациялау және синтез әдісімен Cu наноқұрылымдардың түрлі морфологиялары мен қасиеттерін алу арқылы мыстың (Cu) және қосылыс жартылай өткізгіштігінің (Cu2O) электрондық құрылымы мен қасиеттерін зерттедік, соның ішінде білім үрдістерінің бағыты мен ион тректерін практикалық қолдануды зерттеу. Біз әзірлеген компьютерлік модельдеу бағдарламаларының есептерінде күйлердің жалпы және аудандық болжалды тығыздығы және түрлі құрылымдық бірліктермен (Cu) n (n = 6, 12) және (Cu2O) n (n = 16, 23). Тиісінше, бұл n = 12 кезінде (Cu) n және n = 23 кезінде (Cu2O) n жоғары электрон тығыздығын болжайды және электр энергиясының максималды нүктелері төмен электрондардың тығыздығы болғанда және керісінше, Электрондық энергияның минимумы, электрондық тығыздығы жоғары. Ең жоғары максимумға жеткен электрондардың тығыздығы үшін n = 2 (Cu) n және (Cu2O) n деңгейіндегі максимум энергиясы максимумдарға жетті, бірақ бұл ретте металл және жартылай өткізгіш түйіндердің мәндері тиісінше әрқайсысымен салыстырғанда әр түрлі болды басқа. Бұл электрондық күйлердегі өзгерістер негізінен оттегі атомының алмастырылуына және кейіннен кристалдық өрісті модификациялауға байланысты.


BCC structure; FCC structure; clusters; direct space; inverse space; lattice




4


1. Iskakova K, Akhmaltdinov R (2011) Modeling and calculation of the dynamic three-dimensional A3B5

models on the example of GaAs. Int J Appl Phys Math 1: 112.2.Iskakova K, Akhmaltdinov R (2012) Modeling and calculation of the algorithm structure of compound semiconductor-type A3B5. Appl Mech Mater 110–116: 2854–2858.3.Iskakova K, Akhmaltdinov R (2012) Modeling of the crystal structure growth process of GaAs. Appl Phys A-Mater 109: 857–864.4.Iskakova K, Akhmaltdinov R, Amanova A (2014) The ideal “defects” of the crystal structure of GaAs. Adv Mater Res 936: 577–584




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Англия2 ISSN 0035-87113 Полное наименование

журналаMonthly Notices of the Royal Astronomical Society



Volume 481, Issue 1, 21 November 2018, Pages 36–43


Oxford University Press

7 Автор(ы) публикации M. E. Abishev , 1,2‹ S. Toktarbay,1 N. A. Beissen,1 F. B.

Belissarova,1 M. K. Khassanov,1 A. S. Kudussov3 and A. Zh. Abylayeva1


1Al-Farabi Kazakh National University, IETP, 050040, Republic of Kazakhstan, Almaty, Al Farabi av. 71

2Peoples’ Friendship University of Russia, 117198, Russian Federation, Moscow, Miklukho-Maklaya st. 6

3E.A. Buketov Karaganda State University, 100028, Republic of Kazakhstan, Karaganda, University st. 28


публикации)Effects of non-linear electrodynamics of vacuum in the magnetic quadrupole field of a pulsar


In this work, the non-linear effect of the magnetic dipole and quadrupole fields on the propagation of electromagnetic waves in the eikonal approximation of the parametrized post-Maxwell electrodynamics of the vacuum is calculated. Equations of motion for electromagnetic pulses transmitted in a strong magnetic field of a pulsar by two normal modes with mutually orthogonal polarization are constructed. The difference Δt in propagation times of normal waves from the common source of electromagnetic radiation to the receiver is calculated. It is shown that the forward part and the ‘tail’ by length cΔt of any hard radiation pulse due to the non-linear electromagnetic influence of the magnetic dipole and quadrupole fields turn out to be linearly polarized in mutually perpendicular planes, and the remaining part of the pulse must have elliptical polarization.


В этой работе, нелинейный эффект магнитного дипольного и квадрупольного полей на распространение электромагнитных волн в эйкональное приближение параметризованных после Максвелла электродинамики вакуума рассчитывается. Построены уравнения движения электромагнитных импульсов, передаваемых в сильном магнитном поле пульсара двумя нормальными модами с взаимно ортогональной поляризацией. Рассчитана разность Δt во времени распространения нормальных волн от общего источника электромагнитного излучения к приемнику. Показано, что передняя часть и "хвост" по длине cΔt любого импульса жесткого излучения вследствие нелинейного электромагнитного воздействия магнитного дипольного и квадрупольного полей оказываются линейно поляризованными во взаимно перпендикулярных плоскостях, а остальная часть импульса должна иметь эллиптическую поляризацию.

Бұл жұмыста магвалық диполь мен квадрополды өрістердің электромагниттік толқындарды Максвеллден кейін параметрленген вакуумдық электродинамиканың эйкональдық жуықтылығында

таралуына сызықты әсері есептеледі. Электр магнитті импульстардың қозғалыс теңдеуі күшті магнит өрісінде пульсар екі ортақ поляризациясы бар екі қалыпты режимде берілді. Электр магниттік сәулеленудің жалпы көзінен қабылдағышқа қалыпты толқындардың таралуы кезінде айырмашылық Δt есептеледі. Магниттік дипольдің және квадраколдың сызықсыз электромагниттік әсеріне байланысты қатты сәуленің кез келген импульсінің ұзындығы cΔt бойымен алдыңғы бөлік пен «құйрық» өзара перпендикулярлы жазықтықтарда сызықты түрде поляризацияланған, ал қалған импульстегі эллипті поляризация


polarization,stars: magnetars, stars: magnetic field, gamma-rays: stars




1


Abishev M. E. et al. ,2016 , Astroparticle Physics,73









2017, Vol. 012009.



7 Автор(ы) публикации Ibrayev N , Seliverstova E, Dzhanabekova R Serikov T8 Место работы автора(ов) РГП на ПХВ «Карагандинский государственный




публикации)Photovoltaic properties of DSSC with composite counter

electrodes based on Pt and SLGO11 Аннотация на языке текста


Langmuir-Blodgett (LB) films based on graphene oxide were synthesized and studied. Structure and optical properties of the films are studied. At using of the films as counter electrodes in DSSC cells, it is shown that pure LB graphene oxide films, despite the advantages in electrotransport properties, have a rather high resistance. This is lead to the decreasing in the number of charge carriers injected into the semiconductor layer from the dye molecules, and in a complex decrease in the efficiency of solar cells. However, when LB films are deposited over the Pt layer, the electron transport characteristics of the counter electrodes are improved, which is manifested in an increase in the efficiency of solar cells compared to cells with a conventional Pt electrode.


Графен оксидінің негізінде Langmuir-Blodgett (LB) фильмдері синтезделді және оқыды. Фильмдердің құрылымы мен оптикалық қасиеттері зерттеледі. Фильмдерді пайдалану кезінде DSSC жасушаларындағы қарсы электродтар, қарамастан, бұл таза LB граф оксиді пленка, қарамастан электротрансферлік қасиеттеріндегі артықшылықтар өте жоғары қарсылыққа ие. Бұл нәтижеге әкеледі бояғыштың жартылай өткізгіш қабатына енгізілген заряд тасымалдаушылардың саны азаяды молекулалар, күннің жасушаларының тиімділігін күрделі төмендету. Дегенмен, LB фильмдерінде Pt қабаты бойынша, қарсы электродтардың электронды тасымалдау сипаттамалары сақталады бұл күн батареяларының тиімділігін жоғарылатуда көрінеді әдеттегі Pt электродтары бар жасушалар.

Были синтезированы пленки Ленгмюра-Блоджетта (LB) на основе оксида графена и изучал. Изучены структура и оптические свойства пленок. При использовании пленок как встречных электродов в ячейках DSSC, показано, что чистые пленки оксида графена LB, несмотря на преимущества в свойствах электротранспорта, имеют довольно высокую устойчивость. Это приводит к уменьшение числа носителей заряда, вводимых в полупроводниковый слой из красителя молекул и в комплексном снижении эффективности солнечных элементов. Однако, когда LB-пленки осаждаются над слоем Pt, электронные транспортные характеристики противоэлектродных электродов улучшаются, что проявляется в повышении эффективности солнечных

элементов по сравнению с клеток с обычным электродом Pt.


-




-


-









2017, Vol. 012024.



7 Автор(ы) публикации Ibrayev N , Serikov T , Zavgorodniy A ,Sadykova A8 Место работы автора(ов) РГП на ПХВ «Карагандинский государственный




публикации)The effect of the DSSC photoanode area based on

TiO2/Ag on the conversion efficiency of solar energy into electrical energy


A module based on dye-sensitized solar cells with Ag/TiO2 structure was developed. It is shown that the addition of the core-shell structure to the semiconductor film of titanium dioxide, where the nanoparticle Ag serves as the core, and the TiO2 is shell, increases the coefficient of solar energy conversion into electrical energy. The effect of the photoanode area on the efficiency of conversion of solar energy into electrical energy is studied. It is shown that the density of the photocurrent decreases with increasing of the photoanode area, which leads to a drop in the efficiency of solar cells.


Ag / TiO2 құрылымы бар бояғышты негізделген күн батареяларына негізделген модуль жасалды. Титанның жартылай өткізгіш қабатына ядро-қабық құрылымын қосу ұсынылдыnдиоксид, мұнда нанобөлшек Ag ядросы болып табылады, ал TiO2 - қабық, электр энергиясына күн энергиясы түрлендіру коэффициенті. Photonode аймағының әсері. Күн энергиясын электр энергиясына айналдырудың тиімділігі туралы мәселе қаралды. Көрсетілгендей, бұл фототерудың тығыздығы фотоқабылдағыштың кеңеюімен бірге азаяды, бұл әкеледі Күннің жасушаларының тиімділігіне әсер етеді.

Разработан модуль, основанный на сенсибилизированных красителем солнечных элементах с структурой Ag / TiO2. Показано, что добавление структуры сердцевина-оболочка к полупроводниковой пленке титана диоксид, где наночастица Ag служит в качестве ядра, а TiO2 является оболочкой, увеличиваеткоэффициент преобразования солнечной энергии в электрическую. Эффект области фотоанода на эффективность преобразования солнечной энергии в электрическую. Показано, что плотность фототока уменьшается с увеличением площади фотоанода, что приводит к снижению эффективности солнечных элементов.


-




1


1


Карагандинского государственного университета имени Е.А.Букетовав научных журналах


Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Амстердам (Нидерланды)2 ISSN 1742-65963 Полное наименование

журналаIOP Conference Series: Journal of Physics


12


2018, Vol. 1115, 052005, p. 1-3


Amsterdam, IOP Publishing Ltd

7 Автор(ы) публикации Koketai T., Tussupbekova A., Mussenova E.8 Место работы автора(ов)

(полное название Карагандинский государственный университет имени

академика Е.А. Букетова

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BC

организации)9 Код УДК УДК 535.37:535.34:539.1910 Название статьи (на языке

публикации)Investigation of optical spectra of dielectric crystals


Optical spectra of crystals oxyhalides of bismuth are investigated in this work. When measuring the transmission spectra of single crystals of oxyhalides of bismuth in the direction perpendicular to the layers, a large number of peaks associated with the occurrence of the interference pattern when light is reflected from the layers. The intense absorption band at 4.0 eV for BiOCl crystal has a doublet structure, in the case of the BiOBr crystal splitting is less pronounced. Upon excitation in the fundamental absorption region there photoluminescence spectra are investigated. The spectrum of luminescence of BiOCl crystal is not elementary and it consists of two bands of radiation. The presence in the excitation spectra and luminescence shortwave bands strongly depends on the degree of purity of the bismuth oxide is used in the synthesis oxyhalides of bismuth crystal. Thus, it allows to link the short-wave emission band with uncontrolled impurity, and long-wave – with its own glow crystal substrate.


В работе исследованы оптические спектры кристаллов оксигалогенидов висмута. При измерении спектров пропускания монокристаллов оксигалогенидов висмута в направлении, перпендикулярном слоям, большое количество пиков связано с возникновением интерференционной картины при отражении света от слоев. Интенсивная полоса поглощения при 4,0 эВ для кристалла BiOCl имеет дублетную структуру, в случае расщепления кристалла BiOBr менее выражена. При возбуждении в области фундаментального поглощения исследуются спектры фотолюминесценции. Спектр свечения кристалла BiOCl не является элементарным и состоит из двух полос излучения. Наличие в спектрах возбуждения и свечения коротковолновых полос сильно зависит от степени чистоты оксида висмута, используемого в синтезе оксигалогенидов кристалла висмута. Таким образом, он позволяет связать полосу коротковолнового излучения с неконтролируемой примесью, а длинноволновую - с собственной светящейся кристаллической подложкой.Жұмыста висмут оксогалогенид кристалының оптикалық спектрлері зерттелген. BiOCl кристалы үшін 4,0 эВ интенсивті жұту жолағы дублет құрылымды болып табылады. BiOCl кристалының сәулелену спектрі элементар емес, екі сәулелену жолағынан тұрады.


crystal, recombinational luminescence, defeсts. кристалл, рекомбинационная люминесценция, дефекты

русском языке14 Объем статьи (страницы) 315 Количество иллюстраций 216 Количество таблиц -17 Количество



5


1. Nurakhmetov T 2001 Abstract of the thesis. fiz.-mat. Sci: 01.04.07 (Almaty: PhTI) p 232. Kim L M, Kuketayev T A and Orazbayev A Kh 1997 Mater.of Intern. Conf. "Scientific and technological progress, the basis for the development of a market economy" 153. Kuketayev T A, Murashova Z F, Kim L M and Sagyndykova G E 2003 Book of abstracts. 12th International conf of the physics and chemistry of inorganic materials 2434. Kim L M et al. 2009 Eurasian physical technical journal 1 115. Koketai T A et al. 2014 Book of abstracts. International conference of luminescence and optical spectroscopy of condensed matter 39/




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Нью-Йорк2 ISSN ISSN 1063-78423 Полное наименование

журналаTechnical Physics


12 раз в год


2017, V. 62, N.11, pp. 1631-1633.


Pleiades Publishing, Ltd.

7 Автор(ы) публикации N. K. Tanasheva, T. O. Kunakbaev, A. N. Dyusembaeva,N. N. Shuyushbaeva, S. K. Damekova

8 Место работы автора(ов) (полное название


организации)9 Код УДК10


Effect of a Rough Surface on the Aerodynamic Characteristics

of a Two-Bladed Wind-Powered Engine with Cylindrical Blades

11

Аннотация на языке текста публикуемого материала (пример: каз.)

We have reported the results of experiments on determining the drag coefficient and the thrust coefficient of a two-bladed wind-powered engine based on the Magnus effect with rotating rough cylinders in the range of air flow velocity of 4–10 m/s (Re = 26800–90000) for a constant rotation number of a cylindrical blade about its own axis. The results show that an increase in the Reynolds number reduces the dragcoefficient and the thrust coefficient. The extent of the influence of the relative roughness on the aerodynamic characteristics of the two-bladed wind-powered engine has been experimentally established.

12

Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус., анг.)

Приведены результаты экспериментальных исследований по определению коэффициента лобового сопротивления и коэффициента силы тяги двухлопастного ветродвигателя на основе эффекта Магнуса с шероховатыми вращающимися цилиндрами в диапазоне скоростей воздушного потока 4-10 m/s (Re=26 800-90 000) при постоянном числе вращения цилиндрической лопасти вокруг собственной оси. Результаты показали, что увеличение числа Рейнольдса приводит к уменьшению коэффициента лобового сопротивления и коэффициента силы тяги. Экспериментально установлена степень влияния относительной шероховатости на аэродинамические характеристики двухлопастного ветродвигателя.

13


14

Объем статьи (страницы) 3

15


16

Количество таблиц 0

17


7

18


3

19


1. Law No. 165-IV of the Republic of Kazakhstan on Supporting the Use of Renewable Energy Sources (2009).2. N. M. Bychkov, Thermophys. Aeromech. 12, 151 (2005).3. N. M. Bychkov and V. M. Kovalenko, Izv. Sib. Otd.

Akad. Nauk SSSR, Ser. Tekh. Nauk, No. 2, 125 (1980).4. K. Kusaiynov, N. K. Tanasheva, M. M. Turgunov, A. N. Dyusembaeva, and A. R. Alibekova, Vestn. Tomsk. Gos. Univ. Mat. Mekh., No. 4, 82 (2014).5. K. Kusaiynov, E. R. Shrager, N. K. Tanasheva, and M. Turgunov, Vestn. Karagand. Univ. Ser. Fiz., No. 2,75 (2014).6. N. M. Bychkov and V. M. Kovalenko, Izv. Sib. Otd. Akad. Nauk SSSR, Ser. Tekh. Nauk, No. 2, 32 (1981).7. K. Kusaiynov, N. K. Tanasheva, M. M. Turgunov, and A. R. Alibekova, Tech. Phys. 60, 656 (2015).




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США2 ISSN 070-36323 Полное наименование

журналаRussian Journal of General Chemistry


12


2017, v.87, 10, p.2299-2306.


Pleiades Publishing, Ltd.,New York.

7 Автор(ы) публикации Нуркенов О.А., Сатпаева Ж.Б., Щепеткин И.А., Хлебников А.И., Турдыбеков К.М., Сейлханов Т.М.,

Фазылов С.Д.8 Место работы автора(ов)


Институт органического синтеза и углехимии РК.Национальный исследовательский Томский политехнический университет, РФ.Карагандинский государственный университет имени Е. А. Букетова, РК.Кокшетауский государственный университет им.Ш.Уалиханова, РК.


публикации)Synthesis and Biological Activity of Hydrazonesofo- and p-Hydroxybenzoic Acids. Spatial Structureof 5-Bromo-2-hydroxybenzylidene-4-hydroxy-benzohydrazide.


A series of hydrazones based on hydrazides of o- and p-hydroxybenzoic acids have been prepared.N-(5-Bromo-2-hydroxybenzylidene)-4-hydroxybenzohydrazide has been studied by X-ray diffraction analysis.Its molecule forms hydrogen bond with a solvating ethanol molecule. Biological activity of the synthesizedhydrazones towards cathepsinЕand(or) elastase of human neutrophils has been determined.


Осуществлен синтез ряда гидразонов на основе гидразидово- и п-гидроксибензойных кислот.Проведено рентгеноструктурное исследование N-(5-бром-2-гидроксибензилиден)-4-гидроксибен-зогидразида, молекула которого связана водородной связью с молекулой этанольного сольвата.Изучена биологическая активность полученных гидразонов по отношению к катепсину Е и(или)эластазе нейтрофилов человека.О- және р-гидроксибензой қышқылдарының гидразидтеріне негізделген бірқатар гидронаттар синтезделді.N- (5-бром-2-гидроксибензилиден) -4-гидроксибензохиразид, оның молекуласы этанол сольватының молекуласына сутегі байланысымен байланысты.Алынған гидразондардың E катапсине және (немесе)адам нейтрофилдерінің эластазы.


Hydrazone, hydroxybenzoic acid hydrazide, cathepsinЕ, neutrophil elastase, molecular docking.Гидразон, гидразидгидроксибензойной кислоты, катепсин Е, эластаза нейтрофилов, молекулярный докинг.




1


1. Кулаков И.В., Нуркенов О.А., Сатпаева Ж.Б., Турдыбеков К.М.// ЖОХ. 2014. Т. 84. Вып. 8. С. 1320; Kulakov I.V., NurkenovO.A., SatpaevaZh.B.,

Turdybekov K.M. // Russ. J.Gen. Chem. 2014. Vol. 84. N 8. P. 1543.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Bulgaria2 ISSN 0861-98083 Полное наименование

журналаBulgarian Chemical Communications


4


2018, Volume: 50 Issue: B Pages: 29-31


Bulgarian Chemical Society

7 Автор(ы) публикации Nussupbekov, B.R.a, Khassenov, A.K.a, Karabekova, D.Zh.a, Stoev, M.b, Beysenbek, A.Zh.a, Kazankap, B.I.a

8 Место работы автора(ов) aYe.A. Buketov Karaganda State University,



Kazakhstan;b«Neofit Rilski» South-West University, Blagoevgrad,

Bulgaria9 Код УДК 621.374: 537.52410 Название статьи (на языке

публикации)Еlectrohydraulic ragging of metallurgical silicon


The article presents a crushing technology of metallurgical silicon. The proposed ore crushing method is based on the use of the energy of an impulse shock wave resulting from an electrical spark discharge in a liquid. Electro-hydraulic technology is one of the most acceptable in production environment because it provides intensive ragging and crushing of the test material.


В статье представлена дробильная технология металлургического кремния. Предлагаемый метод измельчения основан на мощности импульсной ударной волны. Электрогидравлическая технология является одной из наиболее приемлемых в производстве, поскольку она обеспечивает интенсивное обтекание и дробление исcледуемого материала.

Мақалада металлургиялық кремнийді ұнтақтау технологиясы ұсынылған. Ұсақтау тәсілі импульстік соққы толқынының күшіне негізделген. Электрогидравликалық технология өндірісте қолайлы болып табылады, өйткені ол зерттелетін материалды қарқынды бөлшектеуге мүмкіндік береді.


Discharge energy, Electric hydropulse method, Interelectrode gap at a commutation switch, Metallurgical silicon

Энергия разряда, Электрогидроимпульсный метод, Межэлектродный промежуток на коммутирующем устройстве, Металлургический кремний




3


B.R. Nusupbekov, G. M. Shaimerdenova, D. K. Kusainova, Dynamics of destruction and formationof structures in the process of electroimpulse processing of silicium minerals, Eurasian Physical Technical Journal, 5, 24 (2008).B.R. Nussupbekov, M. Stoev, A. К. Khasenov, A. Zh.Beisenbek, Electric pulse method of rock crushing,

Mathematics and natural science: Proceedings of the Fifth International Scientific Conference FMNS2013– Blagoevgrad, 3, 45, 2013.B.R. Nusupbekov, K. Kussaiynov, S. E. Sakipova, A.K. Khassenov, A. Zh. Beisenbek, On improvement of technology of complex extraction of rare and trace metals by electropulse method, Metallofizika i Noveishie Tekhnologii– Kyiv, 36(2), 275 (2014).




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Германия2 ISSN 1063-7842 (Print) 1090-6525 (Online)3 Полное наименование

журналаTechnical Physics Letters




2018. - Volume 44. - 9. - P. 787-789


7 Автор(ы) публикации 1Tanasheva N.K., 2Shuyushbayeva N.N., 3Mussenova E.K.


1Институт прикладной математики2Кокшетауский государственный университет им.

Ш. Уалиханова

3Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова


публикации)Studying the Dependence of the Aerodynamic Characteristics of Rotating Cylinders on the Rake Angle of Air Flow


The results of experimental studies on estimating the lift force and lift coefficient of a rotating cylinder of constant cross section are presented. The data on the effect of the flow rake angle on the aerodynamic characteristics of rotating cylinders within a range of angles from 0 degrees to 90 degrees are analyzed. It has been established that a decrease in the lift coefficient is observed at flow rake angles above 30 degrees, so the wind engine element shows a positive result within a range of rake angles from-30 degrees 30 degrees. The data of these experimental studies can be used for the development of wind engines with blades designed as rotating cylinders with a smooth surface.


Приведены результаты экспериментальных исследований по определению подъемной силы и коэффициента подъемной силы вращающегося цилиндра с постоянным сечением. Проанализированы данные по влиянию угла скоса потока на аэродинамические характеристики вращающихся цилиндров в диапазоне углов от 0 до 90o. Установлено, что уменьшение коэффициента подъемной силы наблюдается при углах скоса потока свыше 30o, поэтому в пределах угла скоса -30≤ alpha ≤ 30o элемент ветродвигателя показывает положительный результат. Данные экспериментальных исследований могут быть использованы при разработке ветродвигателей с лопастями в виде вращающихся цилиндров с гладкой поверхностью.


цилиндр, эффект Магнуса, лобовое сопротивление, подъемная сила.




5


1. Исатаев С.И., Жангунов О. // Исследование процесса переноса. Алма-Aта:КазГУ, 1985. С. 17–21.2. Акылбаев Ж.С., Кусаиынов К., Сакипова С.Е., Никитина Л.А., Миньков Л.Л. // Современные достижения физики и фундаментальное физическоеобразование. Алматы: Изд-во КазНУ, 2003. С. 78–82.

3. Ахмадиев Б.А., Тургунов М.М., Дюсембаева А.Н., Тансыкбаева Н.К. //Современная наука: исследования, идеи, результаты, технологии. 2013.В. 1(12). С. 420–425.4. Tanasheva N.K., Shrager E.R., Sakipova S.E., Dyusembaeva A.N., Nurgalieva Zh.G., Karsybekov R. // Bull. of the Karaganda University. Phys. Ser.2017. N 3(87). P. 60–64.5. Танашева Н.К., Кунакбаев Т.О., Дюсембаева А.Н., Шуюшбаева Н.Н.,Дамекова С.К. // ЖТФ. 2017. Т. 87. В. 11. С. 1628–1631.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN 0036-02443 Полное наименование

журналаRussian Journal of Physical Chemistry A.


13


2018, Vol. 92, . 4, с. 758-765


Издательство Pleiades Publishing, Ltd.,г.Москва, Россия

7 Автор(ы) публикации B. K. Kasenov, Zh. I. Sagintaeva, Sh. B. Kasenova, K. T. Ermaganbetov, K. S. Kakenov, G. A. Esenbaeva


Abishev Chemical-Metallurgical Institute, Karaganda, Kazakhstan

Buketov Karaganda State University, Karaganda, Kazakhstan


Karaganda Economics University Kazpotrebsoyuz, Karaganda, Kazakhstan

9 Код УДК УДК 66-971+546.76:76:711/.717:654:3110 Название статьи (на языке

публикации)Thermodynamic and Electrophysical Properties of Nanosized LaMeFeCrMnO6.5 (Me = Li, Na, K) Ferro-Chromo-Manganites

11 Аннотация на языке текста публикуемого материала (англ.)

Ferro-chromo-manganites with compositions LaMeFeCrMnO6.5 (Me = Li, Na, K) are synthesized via ceramic technology from La2O3 (special purity grade), Fe2O3, Cr2O3, Mn2O3, and carbonates of alkali metals (analytical grade). The individuality of the resulting compounds is confirmed via X-ray phase analysis. The heat capacity of nanosized LaMeFeCrMnO6.5 (Me = Li, Na, K) ferro-chromo-manganites is measured via dynamic calorimetry in the temperature interval of 298.15–673 K on an IT-S-400 apparatus. The values of Cp(T) and thermodynamic functions H(T)–H(298.15), S (T), and Φxx(T) are calculated. The temperature dependences of the electrical capacity (C), dielectric permeability (ε) and electrical resistivity (R) studied in the temperature range of 293–483 K show that these materials are also of interest for microelectronics.

12 Резюме на языке, отличающемся от языка публикуемого материала (рус.)

По керамической технологии из оксидов La2O3

(марки “ос.ч.”), Fe2O3, Cr2O3, Mn2O3 и карбонатов щелочноземельных элементов (квалификации “ч.д.а.”) синтезированы ферро-хромо-манганиты составов LaMeFeCrMnO6.5 (Me - Li, Na, K). Индивидуальность полученных соединений подтверждена методом рентгенофазового анализа. Методом динамической калориметрии в интервале температур 298.15-673 К на приборе ИТ-С-400 измерены теплоемкости наноразмерных ферро-хромо-манганитов LaMeFeCrMnO6.5 (Me - Li, Na, K). Рассчитаны значения Ср(Т) и термодинамических функций Н (Т)-Н (298.15), S (T) и Фхх(Т). В интервале 293-483 К исследованы температурные зависимости электроемкости (C), диэлектрической проницаемости (e) и электросопротивления (R) ферро-хромо-манганитов, которые показывают, что они представляют также интерес для микроэлектроники.


Lanthanum, alkali metals, ferro-chromo-manganite, dynamic calorimetry, thermodynamic functions, electrophysical characteristicsЛантан, щелочные металлы, ферро-хромо-манганит, динамическая калориметрия, термодинамические функции, электрофизические характеристики




11


1) B. K. Kasenov, N. S. Bekturganov, B. T. Ermagambet, et al., Binary and Ternary Manganites of Alkali, Alkaline- Earth, and Rare-Earth Metals (Tengri, Karaganda, 2012) [in Russian].

2) B. K. Kasenov, N. S. Bekturganov, E. S. Mustafin, Sh. B. Kasenova, et al., Binary and Ternary Chromites of Alkali, Alkaline-Earth, and Rare-Earth Metals (Tengri, Karaganda, 2013) [in Russian].

3) B. K. Kasenov, N. S. Bekturganov, E. S. Mustafin, et al., Radiography, Thermodynamics and Electrophysics of Binary Ferrites of Alkali, Alkaline-Earth, and Rare- Earth Metals (Tengri, Karaganda, 2012) [in Russian].

4) S. O. Baisanov, T. D. Takenov, M. Zh. Tolymbekov, et al., Vestn. KarGU im. E. A. Buketova, Ser. Khim., No. 4 (40), 65 (2005).

5) B. K. Kasenov, Sh. B. Kasenova, Zh. I. Sagintaeva, M. O. Turtubaeva, K. S. Kakenov and G. A. Esenbaeva, Russ. J. Phys. Chem. A 91, 430 (2017).

6) B. K. Kasenov, Sh. B. Kasenova, and Zh. I. Sagintaeva, Izv. NAN RK, Ser. Khim. Tekhnol., No. 5, 52 (2015).

7) Sh. B. Kasenova, B. K. Kasenov, Zh. I. Sagintaeva, et al., Zh. Fiz. Khim. 88, 836 (2014).

8) B. K. Kasenov, Sh. B. Kasenova, Zh. I. Sagintaeva, B. T. Ermagambet, A. A. Seisenova, E. E. Kuanyshbekov, and R. T. Sherembaeva, Russ. J. Phys. Chem. A 89, 586 (2015).

9) B. K. Kasenov, M. O. Turtubaeva, Sh. K. Amerkhanova, Sh. B. Kasenova, Zh. I. Sagintaeva, E. E. Kuanyshbekov, A. A. Seisenova, and D. I. Smagulova, Russ. J. Phys. Chem. A 89, 941 (2015).

10) Sh. B. Kasenova, Zh. I. Sagintaeva, B. K. Kasenov, S. Zh. Davrenbekov, S. M. Sergazina, and E. Zh. Zhumadilov, High Temp. 51, 54 (2013).

11) B. K. Kasenov, Zh. I. Sagintaeva, Sh. B. Kasenova, et al., Izv. NAN RK, Ser. Khim. Tekhnol., No. 2 (422), 118 (2016).




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США2 ISSN 070-36323 Полное наименование

журналаRussian Journal of General Chemistry


12


2017, v.87, 10, p.2493-2496.


Pleiades Publishing, Ltd.,New York.

7 Автор(ы) публикации Турдыбеков К.М., КулаковИ.В., ТурдыбековД.М., МахмутоваА.С.


Карагандинский государственный университет имени Е. А. Букетова, РК.Омский государственный университет имени Ф. М. Достоевского, РФ.Карагандинский государственный технический

университет, РК.Карагандинский государственный медицинский университет, РК.


публикации)Conformational States and Crystal StructureofN-Formylcytisine.


N-Formylcytisine has been synthesized and characterized using 1H NMR spectroscopy. Twoconformers of N-formylcytisine have been found to exist in the DMSO-d6 solution. The structure of the moststable conformer has been studied by means of X-ray diffraction analysis.


Синтезирован и охарактеризован методами спектроскопии ЯМР 1Н N-формилцитизин. Установлено, что в растворе ДМСО-d6 N-формилцитизин существует в виде двух конформеров.Рентгеноструктурным анализом установлена кристаллическая структура наиболее устойчивогоконформера.Синтезделген және 1Н NMR спектроскопиямен сипатталады N-формилцитисі. N-формилцитинин-нің DMSO-d6 ерітіндісінде екі конфорорлар түрінде болғаны анықталды. Рентгендік дифракционды талдау ең тұрақты конформатордың кристалдық құрылымын анықтады.


Alkaloid, cytisine, N-formylcytisine, NMR spectroscopy, X-ray crystallography.Алкалоид цитизин, N-формилцитизин, спектроскопия ЯМР, рентгеноструктурный анализ.




2


1. Кулаков И.В., Нуркенов О.А. // Химия в нтересах устойчивого развития. 2012. Т. 20. Вып. 3. С. 275.2. Кулаков И.В., Турдыбеков Д.М. // ХГС. 2010. Т. 46. 7, С.1039; Kulakov I.V., Turdybekov D.M. // Chem. Heterocycl.Compd. 2008. Vol. 46. N 7. P. 839.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Великобритания2 ISSN 1742-65963 Полное наименование

журналаIOP Conf. Series: Journal of Physics: Conf. Series


24


2018, v. 944


IOP Publishing, Институт физики

7 Автор(ы) публикации Eremin E.N., Yurov V.M., Guchenko S.A., Laurynas V.Ch.


Еремин Е.Н. – Омский Государственный Технический Университет;

Юров В.М., Гученко С.А., Лауринас В.Ч. - Карагандинский Государственный Университет им.

Е.А.Букетова9 Код УДК 539.96.3


Estimation of resistance to destruction of multi-element coatings


It is proposed to experimentally determine the work of destruction of a coating by their surface tension. The surface tension of the coating is determined from the dimensional dependence of its microhardness. Comparison of the destruction of multi-element coatings with nitride coatings shows that the use of multi-element coatings is very promising for machine building.


Предлагается экспериментально определить работу разрушения покрытия по их поверхностному натяжению. Поверхностное натяжение покрытия определяется из размерной зависимости его микротвердости. Сравнение разрушения многоэлементных покрытий с нитридными покрытиями показывает, что использование многоэлементных покрытий очень перспективно для машиностроения.

Экспериментальды түрде жабудың беткі кернеулері бойынша бұзылу жұмыстарын анықтау ұсынылады. Қаптаманың бетіндегі кернеуі микроағзалықтың мөлшерлік тәуелділігінен анықталады. Көп элементті жабындылардың нитридті жабындылармен салыстырылуын салыстыра отырып, көп элементті жабындарды машина жасау үшін өте перспективалы деп көрсетеді.


Surface tension, microhardness, multi-element coatings Поверхностное натяжение, микротвердость,

многоэлементные покрытия.




2


1 Yurov V.M., Laurinas V.Ch., Guchenko S.A. and Zavatskaya O.N. 2014 Strengthening technologies and coatings 1 pp 33-362 Yurov V.M. 2011 Eurasian Physical Technical journal vol 8 1(15) pp 10-14




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала POLAND2 ISSN 2299-2944)3 Полное наименование

журналаARCHIVES OF FOUNDRY ENGINEERING


4


2018, Volume: 18 Issue: 1 Pages: 61-64


POLSKA AKAD NAUK, POLISH ACAD SCIENCES, PL DEFILAD 1, WARSZAWA, 00-901, POLAND

7 Автор(ы) публикации I.P. Kurytnika, B.R. Nussupbekov b, D.Zh. Karabekovab, A.K. Khassenovb, A.Sh. Kazhikenovab


aThe Witold Pilecki State Higher School, 8 M. Kolbego str., 32-600 Oświęcim, Poland

bE.A. Buketov Karaganda State University, University street, 28. 100028 Karaganda, Kazakhstan

9 Код УДК 621.374: 537.524


Investigation of a Crushing and GrindingUnit of an Electropulse Installation


The paper proposes a new electropulse apparatus for processing natural raw materials. The temperature of the crushing-and-reducing assembly of an electropulse plant is found. The results of ore crushing are presented and optimal engineering factors are offered. The elemental analysis of the test material is obtained. It is reported that the electropulse processing at the reduction stage made for significant increase in the content of non-ferrous and rare metals.


В работе предложено новое электроимпульсное устройство для обработки природного сырья. Определена температура дробильно-измельчительного узла электроимпульсной установки. Приведены результаты дробления руды и предложены оптимальные технические параметры. Получен элементный анализ исследуемого материала. Показано, что электроимпульсная обработка позволила на стадии дробления значительно увеличить содержание цветных и редких металлов.

Табиғи шикізатты өңдеуге арналған жаңа электроимпульсті құрылғы ұсынылды. Электроимпульсті қондырғыныңбөлшектеу-ұнтақтау құрылғысының температурасы анықталды. Кенді бөлшектеу нәтижелері ұсынылып, тиімді техникалық параметрлері ұсынылды. Бөлшектеу кезеңінде электроимпульсті өңдеуден кейін түсті және сирек металдар құрамының артатынын көрсетті.


Hydrometallurgy, Hydro-pulse crushing, Polymetallic ore, A heat meter gauge, Installation of an elektroimpulse plant

Гидрометаллургия, Гидроимпульсное дробление, Полиметаллическая руда, Измеритель тепла, Устройство электроимпульсной установки




3


Bukaeva, A.D. (2012). Production of the non-ferrous metals in the Republic of Kazakhstan. Theory and practice of social development. 12, 561-564.Kurytnik, I.P., Nussupbekov, B.R., Khassennov, A.K., Karabekova, D.Zh. (2015). Disintegration of copper ores

by electric pulses. Archives of Metallurgy and Materials. 60 (4), 2549-2551. DOI: 10.1515/amm-2015-0412Nussupbekov, B.R., Kuritnik, I.P., Karabekova, D.Z., Khassenov, A.K., Shaimerdenova, G.M. & Akhmetova, A.K. (2016). Device for the testing of pipelines of thermal networks. Bulletin of the University of Karaganda. 82(2), 61- 65.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN ISSN 2518-71983 Полное наименование

журналаBulletin of the University of Karaganda-Physics




2018, Volume 2. - 90


Типография издательства КарГУ им. Е.А. Букетова.

7 Автор(ы) публикации Nurmakhanova A., Ilyassov B., Alekseev A. Yedrissov A., Ibrayev N



9 Код УДК УДК 539.23; 535.3710 Название статьи (на языке

публикации)The study of photovoltaic and electrotransport properties

of organic solar cells based on a mixture of PTB7-TH

thiophene and PC70BM fullerene11 Аннотация на языке текста


New samples of organic solar cells (OSCs) based on the recently synthesized polymer, Poly[4,8-bis(5-(2- ethylhexyl)thiophen-2-yl)benzo[1,2-b;4,5-b']dithiophene-2,6-diyl-alt-(4-(2-ethylhexyl)-3-fluorothieno[3,4- b]thiophene-)-2-carboxylate-2-6-diyl)], abbreviated as PTB7-TH have been studied. 6 % energy conversion efficiency was achieved for the standard non-inverted electrode configuration, which corresponds to the international performance for such devices. Local transport of holes in the pure PTB7 film and in the mixture with fullerenes was studied by the probe scanning microscopy in the current spreading mode. Current fluctuations on a nanoscale were revealed in the pure PTB7 film and its mixtures. The current fluctuations can be explained by the influence of the structure on the mobility of holes in the framework of the space-charge limited current (SCLC) model. For the first time, estimates of the variation of the hole mobility in PTB7 were obtained in the framework of a semiempirical model. The method of secondary ion mass spectrometry (SIMS) was used to determine the distribution of the donor and acceptor in the PTB7:PC71BM:DIO film. It was found the enrichment of the surface of the film with a polymer, which explains the better efficiency when using an inverted structure. The method for the investigation of the internal structure of photoactive layers has been developed and was used for the first time, which based on obtaining a cut of the film by a focused ion beam and then subsequent measuring the slice by atomic force microscopy. The achieved quality of the cut exceeds the quality of the cut made by of the ultra microtome used in the previous stages of work. However, the phase contrast of the AFM image shows that the fine structure of the film is damaged by a focused ion beam


Жақында синтезделген полимерге негізделген органикалық күн батареяларының жаңа үлгілері (Poly [4,8-bis (5- (2-2,6-дии-альт- (4- (2-этилхексил) -3-фторотиено [3,4-бензо-b] тиофен -) - 2-карбоксилат-2-6-ди1)], PTB7-TH ретінде қысқартылған. 6% энергияны айырбастау халықаралық индекске сәйкес келетін стандартты емес инверттелмеген электрод конфигурациясы үшін тиімділікке қол жеткізілдіосындай құрылғыларға арналған өнімділік. Таза PTB7 пленкадағы және қоспада жергілікті тесіктерді тасымалдау қазіргі заманғы тарату режимінде зондты сканерлеу микроскопиясы арқылы фуллеренді зерттеді. Ағымдағы ауытқулар наноөлшемді таза PTB7 пленкада және оның қоспаларында анықталды. Ағымдағы ауытқулар

болуы мүмкін ғарыштық зарядтау шеңберіндегі тесіктердің құрылымы құрылымының әсерімен түсіндірілген ағымдағы (SCLC) моделі. Алғаш рет PTB7-дегі тесіктердің ұтқырлығының өзгеруіне баға берілді семемпирикалық модель шеңберінде алынған. Қосымша иондық масс-спектрометрия әдісі(SIMS) PTB7: PC71BM: DIO фильмінде донор мен акцессордың таралуын анықтау үшін пайдаланылды. Бұлфильмнің бетін байытатын полимермен байытылған, бұл жақсы нәтиже береді Төңкерілген құрылымды қолдану. Фотоқабылдағыштардың ішкі құрылымын зерттеу әдісі бар алғашқы рет қолданылған және ол фокустың шоғырланған ионмен кесуіне негізделгенжәне одан кейін атом күші микроскопиясының көмегімен өлшенеді. Кесудің қол жеткізілген сапасыалдыңғы кезеңдерде қолданылатын ультра микротоманың кесу сапасын арттырады. Алайда, AFM бейнесі фазалық контрастын пленканың жұқа құрылымы шоғырланған ионмен бүлінгенін көрсетедісәуле

Новые образцы органических солнечных элементов (ОСК) на основе недавно синтезированного полимера Poly [4,8-бис (5- (2-)этилгексил) тиофен-2-ил) бензо [1,2-Ь; 4,5-Ь '] дитиофен-2,6-диил-alt- (4- (2-этилгексил) -3-фтортиено [3,4-b] тиофен -) - 2-карбоксилат-2-6-диил)], сокращенно PTB7-TH. 6% преобразования энергииЭффективность была достигнута для стандартной конфигурации неинвертированного электрода, которая соответствует международным производительность для таких устройств. Локальный транспорт дырок в чистой пленке PTB7 и в смеси с фуллеренами изучали с помощью зондовой сканирующей микроскопии в текущем режиме распространения. Текущие колебанияна наноуровне были обнаружены в чистой пленке PTB7 и ее смесях. Текущие колебания могут бытьобъясняется влиянием структуры на подвижность дырок в рамках ограниченного пространственного зарядатекущая (SCLC) модель. Впервые оценки изменения подвижности дырок в PTB7 были получен в рамках полуэмпирической модели. Метод вторичной ионной масс-спектрометрии(SIMS) использовали для определения распределения донора и акцептора в пленке PTB7: PC71BM: DIO. Это было обнаружено обогащение поверхности пленки полимером, что объясняет лучшую эффективность при используя перевернутую структуру. Метод исследования

внутренней структуры фотоактивных слоев имеет был разработан и впервые использован, что основано на получении разреза пленки сфокусированным ионом пучок, а затем последующее измерение среза с помощью атомно-силовой микроскопии. Достигнутое качество реза превосходит качество резания ультра-микротома, использованного на предыдущих этапах работы. Тем не мение, фазовый контраст изображения АСМ показывает, что тонкая структура пленки повреждена сфокусированным иономлуч


organic solar cells (OSCs), confocal optical microscopy, Raman microscopy, organic semiconductors, energy efficiency, bulk heterojunction, electron microscopy, scanning probe microscopy, atomic force microscopy.




-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-71983 Полное наименование





2018. - Volume 1. - 89. – P. 81-87


КарГУ им.Е.А.Букетова

7 Автор(ы) публикации Bulkairova G. A., Nussupbekov B. R., Toktabolat G. G.8 Место работы автора(ов)




публикации)Research of electrohydraulic destruction of mineral

quartz


In connection with the government's program of import substitution, the possibility of obtaining products based on quartz-containing local raw materials of Kazakhstan has gained relevance. The most popular quartz raw material in the technological processes are easily regenerated quartzites, which ensure a higher rate of chemical transformations. The article presents the results of the investigation of the electrohydraulic method for the destruction and grinding of the natural quartz mineral of the Aktas deposit. Also, the microstructure and energy spectrum of the quartz sample were studied before and after electrohydraulic treatment. Electric discharge in a liquid is the main operating mechanism in many domestic and foreign technologies. From the whole complex complex of phenomena that arise during an electric discharge in a liquid, direct transformation of electric energy into the energy of the pressure of shock waves is used. Application of the electrohydraulic effect for the quartz mineral crushing allows to optimally use the obtained dosage fractions for various industries.


В связи с программой правительства по импортозамещению приобрела актуальность возможности получения продукции на основе кварцсодержащего местного сырья Казахстана. Наиболее популярным кварцевым сырьем в технологических процессах являются легко перерождающиеся кварциты, обеспечивающие более высокую скорость химических превращений. В статье приведены результаты исследования электрогидравлического способа разрушения и измельчения природного минерала кварца месторождения «Актас». А также исследована микроструктура и энергетический спектр кварцевого образца до и после обработки электрогидравлическим методом. Электрический разряд в жидкости является основным действующим механизмом во многих отечественных и зарубежных технологиях. Из всего сложного комплекса явлений, возникающих при электрическом разряде в жидкости, используется непосредственная трансформация электрической энергии в энергию давления ударных волн. Применение электрогидравлического эффекта для дробления минерала кварца позволяет оптимально использовать полученные дозированные фракции для различных производств.Үкіметтің импорт алмастыру бағдарламасына байланысты Қазақстанның кварц құрамындағы жергілікті шикізат негізінде өнімдерді алу маңызды болып отыр. Технологиялық үдерістердегі ең танымал кварц шикізаты, химиялық түрленуді

жоғары жылдамдықпен қамтамасыз ететін оңай қалыпына келетін кварциттер болып табылады. Мақалада «Ақтас» кен орнының табиғи кварц минералының электрогидравликалық әдіспен бөлшектенуі мен ұсақталуын зерттеу нәтижелері келтірілген. Сондай-ақ, кварц үлгісінің электрогидравликалық әдіспен өңдеуге дейінгі және кейін микроқұрылымы және энергетикалық спектрі зерттелді. Сұйықтықтағы электр разряды көптеген отандық және шетелдік технологияларда негізгі жұмыс істеу механизмі болып табылады. Сұйықта болатын электр разряды кезінде туындайтын барлық құбылыстар кешенінен, электр энергиясының соққы толқынының қысымына тікелей айналдыру қолданылады. Кварц минералын бөлшектеуде электрогидравликалық әдісті қолдану алынаған фракцияларды түрлі өндіріс салаларында тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.


Natural mineral quartz, crushing and grinding, electrohydraulic effect, discharge channel, shock wave, microstructure, energy spectrum

Природный минарал кварц, дробления и измельчения, электрогидравлический эффект, канал разряда, ударная волна, микроструктура, энергетический спектр




3


1. Bulkairova, G.A. (2010). Elektrogidroimpulsnaya tekhnologiya polucheniya kvartsevykh poroshkov iz prirodnogo minerala mestorozhdeniya Nadyrbay. [Electrohydropulse technology for producing quartz powders from the natural mineral of the Nadirbai deposit]. Physics-Chemistry and Technology of Inorganic Materials: Sbornik materialov VII Rossiyskoy ezhegodnoy konferentsii molodykh nauchnykh sotrudnikov i aspirantov (08-11 November 2010) - VII Russian annual conference of young researchers and graduate students. (pp.295-296). Moscow [in Russian].2. Bulkairova, G.A, Aitpaeva, Z.K, Dyusembaeva, A.N, Tleubergenova, A.Zh., & Toktabolat, G.G. (2017). Issledovaniye vliyaniya elektrogidroimpulsnykh udarnykh voln na drobleniye prirodnogo minerala kvartsa. [Investigation of the influence of

electrohydropulse shock waves on the fragmentation of a natural quartz mineral ]. Nauka. novyye tekhnologii i innovatsii Kyrgyzstana - Science, New Technologies and Innovations of Kyrgyzstan, Vol. 1, 86-90 [in Russian].3. Bulkairova, G.A., Shaiymerdenova, G.M., & Oktyabr’, A. (2015). Research microstructure and element composition of the mineral quartz deposit of Nadyrbay treat an electro-hydraulic method // Bull. of the Karaganda State University, Ser. Physics, Vol.1 (77), 66-71 [in English].




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN ISSN 0036-02443 Полное наименование журнала Russian Physics Journal




2018, Volume 61, - 6


published in Zhurnal Fizicheskoi Khimii

7 Автор(ы) публикации Khuanbay Y.K., Ibrayev N.K., Ghyngazov S.A., Afanasyev D.A.




публикации)Thermal Stability of YBaCuO-Films Deposited by the

Method of Laser Ablation






The influence of the rate of heating YBa2Cu3Oy films on the stability of their superconducting properties is investigated. The heating rate limit is identified, within which stable values of electrophysical, structural, and superconducting properties of the films are maintained. The relationships between the thermal degradation condition and the variation in the oxygen content and film structure are studied.


YBa2Cu3Oy пленкаларының жылу жылдамдығының әсер етуі олардың суперөткізгіш қасиеттерінің тұрақтылығына әсер етеді зерттелді. Электрофизикалық, құрылымдық және тұрақты мәндері бар қыздыру жылдамдығының шегі анықталады қабықшалардың өткізгіш қасиеттері сақталады. Термиялық ыдыраудың өзара байланысы жағдайы мен құрамында оттегі және пленкалық құрылымның өзгеруі зерттелді.

Влияние скорости нагрева пленок YBa2Cu3Oy на стабильность их сверхпроводящих свойствисследовалась. Выявлен предел скорости нагрева, в пределах которого стабильные значения электрофизических, структурных и сверхпроводящие свойства пленок сохраняются. Взаимосвязь между термической деградацией состояние и изменение содержания кислорода и структуры пленки.


stability of superconductivity, thermal degradation, oxygen content




-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США2 ISSN ISSN 0030-400X3 Полное наименование

журналаOptics and Spectroscopy




2018, Vol.125, 4.


published in Optika i Spektroskopiya

7 Автор(ы) публикации Seliverstova E.V., Ibrayev N.K., Nurmakhanova A.K., Temirbayeva D.A.




публикации)Spectroscopic and Quantum-Chemical Studies of

Halogen-Containing Derivatives of Poly-N-Epoxypropylcarbazole


The results of a study of the optical properties of conducting polymers, namely, derivatives of poly- N-epoxypropylcarbazole (PEPC) with heavy atoms, are presented. It is shown that a heavy atom in the structure of a polymer molecule leads to bathochromic shifts in the absorption, fluorescence, and phosphorescence spectra. This is a consequence of a decrease in the energy of the electron levels due to a change in the electron density distribution over the π-electron system in the chromophores of 2IPEPC and 3BrPEPC. Two bands can be distinguished in the fluorescence spectra of PEPC with heavy atoms, just as in the parent polymer. The emission band with a maximum at 380 nm belongs to the monomer luminescent centers and the long-wavelength emission with a maximum at about 420 nm to the polymer excimers. A heavy atom changes the ratio of the intensities of the monomer and excimer bands. The fluorescence lifetimes also decrease in the presence of a heavy atom. Quantum-chemical estimation of the intramolecular transition constants has shown that the probability of the singlet–triplet intercombination conversion in the halogen-containing PEPCs is higher in PEPC. This leads to a markedly stronger phosphorescence of the iodine and brominecontaining polymers and a shorter luminescence lifetime. The obtained results can be used in the development of composite materials based on photoconductive polymers for photovoltaics and optoelectronics.


Жүргізетін полимерлердің оптикалық қасиеттерін зерттеудің нәтижелері, атап айтқанда, ауыр атомдары бар поли-Н-эпокипропилкарабазол (PEPC) туындылары ұсынылған. Полимерлі молекуланың құрылымындағы ауыр атом сіңіруде, флуоресценцияда және фосфоресценция спектрлерінде монохромды ауысуларға әкелетіндігі көрсетілген. Бұл электрондардың тығыздығын π-электрон жүйесіндегі 2IPEPC және 3BrPEPC хромофорларындағы бөлудің өзгеруіне байланысты электрондардың деңгейінің төмендеуінің салдары. Ата-аналар полимеріндегідей, ауыр атомдары бар PEPC флюоресценция спектрінде екі жолақты ажыратуға болады. 380 нм-дағы ең жоғары эмиссия жолағы полимерлі экзимерлерге дейін 420 нм-ге дейін барынша ұзын толқын ұзындығы сәулелену орталықтарына және мономерлердің люминесценттік орталықтарына жатады. Ауыр атом мономерлер мен эксимер жолақтарының қарқындылығының арақатынасын өзгертеді. Флуоресценцияның өмір сүру уақыты ауыр атомның болуында да төмендейді. Итермолекулярлы өтпелі тұрақтылардың кванттық-химиялық бағалауы галоген құрамымен жүретін PEPC-ларда синглот-

триплетаралық өзара алмасудың ықтималдығы PEPC-да жоғары екендігін көрсетті. Бұл йодтың және бромның құрамдас полимерлердің айтарлықтай күшті фосфоресценциясына және қысқа люминесценцияның өмір сүру мерзіміне әкеледі. Алынған нәтижелер фотоэлектрлік және оптоэлектроника үшін фотоөткізгіш полимерлер негізінде композициялық материалдарды әзірлеуде қолданыла алады.

Представлены результаты исследования оптических свойств проводящих полимеров, а именно производных поли-N-эпоксипропилкарбазола (ПЭПК) с тяжелыми атомами. Показано, что тяжелый атом в структуре молекулы полимера приводит к батохромным сдвигам в спектрах поглощения, флуоресценции и фосфоресценции. Это является следствием уменьшения энергии электронных уровней из-за изменения распределения электронной плотности по системе π-электронов в хромофорах 2IPEPC и 3BrPEPC. В спектрах флуоресценции ПЭПК с тяжелыми атомами можно различить две полосы, как и в исходном полимере. Полоса излучения с максимумом при 380 нм принадлежит мономерным люминесцентным центрам, а длинноволновая эмиссия с максимумом при 420 нм - полимерным эксимерам. Тяжелый атом меняет соотношение интенсивностей мономерной и эксимерной полос. Время жизни флуоресценции также уменьшается в присутствии тяжелого атома. Квантово-химическая оценка констант внутримолекулярного перехода показала, что вероятность синглет-триплетного межкомбинационного превращения в галогенсодержащих ПЭПК выше в ПЭПК. Это приводит к заметно более сильной фосфоресценции йодсодержащих и бромсодержащих полимеров и сокращению времени жизни люминесценции. Полученные результаты могут быть использованы при разработке композиционных материалов на основе фотопроводящих полимеров для фотоэлектрической и оптоэлектроники.


-




-


-





журналаBULLETIN OF THE KARAGANDA UNIVERSITY


4


2018, 1 (79)


КарГУ им. Е.А.Букетова

7 Автор(ы) публикации Ж.Т. Камбарова1, А.О.Саулебеков2

Zh.T. Kambarova1, А.О. Saulebekov2


1Карагандинский государственный университет им.Е.А.Букетова, Караганда, Казахстан2Казахстанский филиал МГУ им.Ломоносова, Астана

1Buketov Karaganda State University, Karaganda, Kazakhstan2Kazakhstan Branch of M.V. Lomonosov Moscow State

University, Astana, Kazakhstan9 Код УДК 537.533.3410 Название статьи (на языке

публикации)CALCULATION OF THE STRUCTURE OF ELECTROSTATIC QUADRUPOLE-CYLINDRICAL FIELDS


The paper is devoted to the investigation of electrostatic quadrupole-cylindrical fields. Calculation of the structure of electrostatic quadrupole-cylindrical fields, synthesized on the basis of the sum of the base cylindrical field and axially symmetric cylindrical quadrupoles of various types, is carried out. Equipotential portraits of quadrupole-cylindrical fields of various types are presented. The analysis of obtained equipotential portraits of quadrupole-cylindrical fields is carried out. Variants of their application in corpuscular optics are discussed. The addition of components of the axially symmetric cylindrical quadrupole to the base cylindrical field selectively affects corpuscular-optical parameters of the energy analyzer, and variants of the schemes of mirror analyzers with improved quality of angular focusing can be found.


Мақала электрстатикалық квадрупольді-цилиндрлік өрістерді зерттеуге арналған. Базалық цилиндрлік өріс және әр түрлі өстік симметриялы цилиндрлік квадрупольдердің қосындысы негізінде синтезделген электрстатикалық квадрупольді-цилиндрлік өрістердің құрылымы есептелінген. Әр түрлі квадрупольді-цилиндрлік өрістердің эквипотенциалдық суреттері келтірілген. Квадрупольді-цилиндрлік өрістердің алынған эквипотенциалдық суреттеріне талдау жүргізілген. Олардың корпускулалық оптикада қолдану нұсқалары талқыланған. Базалық цилиндрлік өріске өстік симметриялы цилиндрлік квадрупольдің құраушыларын қосу энергия талдағыштың корпускулалы-оптикалық параметрлеріне таңдамалы әсер етіп, бұрыштық тоғыстаудың жақсартылған сапасына ие болатын айналық талдағыштардың сұлбалар нұсқаларын анықтауға мүмкіндік береді.

Статья посвящена исследованию электростатических квадрупольно-цилиндрических полей. Проведен расчет структуры электростатических квадрупольно-цилиндрических полей, синтезированных на основе суммы базового цилиндрического поля и осесимметричных цилиндрических квадруполей различного вида. Представлены эквипотенциальные портреты квадрупольно-цилиндрических полей различного вида. Проведен анализ полученных эквипотенциальных портретов квадрупольно-цилиндрических полей. Обсуждены варианты их применения в корпускулярной оптике. Подключение

компонентов осесимметричного цилиндрического квадруполя к базовому цилиндрическому полю, избирательно влияет на корпускулярно-оптические параметры энергоанализатора, и могут быть найдены варианты схем зеркальных анализаторов с улучшенным качеством угловой фокусировки.


electrostatic field, quadrupole-cylindrical field, potential of electrostatic field, equipotential portraits, energy analyzer.

электростатическое поле, квадрупольное-цилиндрическое поле, потенциал электростатического поля, эквипотенциальные портреты, энергоанализатор.




3


1. Gurov, V.S., Saulebekov, A.O., & Trubitsyn, A.A. (2015). Advances in imaging and electron physics. Analytical, Approximate-Analytical and Numerical Methods in the Design of Energy Analyzers. P.W. Hawkes (Ed). (Vol.192). Toulouse, France: Academic Press is an imprint of Elsevier.2. Зашквара В.В. Осесимметричные электростатические мультиполи, их приложение / В.В. Зашквара, Н.Н. Тындык // Журнал технической физики. – 1991. - Т.61, Вып.4. - С.148-157.3. Zashkvara, V.V., & Tyndyk, N.N. (1996). Potential fields based on circular multipole series. Nuclear Instruments and Methods, Vol. A370, 452-460.

Реестр по учету публикаций профессорско-преподавательского состава и научных сотрудников 2018



Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN 1090-6525 онлайн версии

1063-7842 печатной версии3 Полное наименование

журналаTECHNICAL PHYSICS


12


2018, 63 (11)


Pleiades Publishing, Ltd. (Плеадес Паблишинг, Лтд)

7 Автор(ы) публикации Zh.T. Kambarova1, A.A. Trubitsyn 2, A.O. Saulebekov 3


1Buketov Karaganda State University,100028 Karaganda, Kazakhstan2 Ryazan State Radio Engineering University,390005 Ryazan, Russia3 Kazakhstan branch of Lomonosov Moscow State University, 010010 Astana, Kazakhstan

9 Код УДК 537.533.3410 Название статьи (на языке

публикации)AXIALLY SYMMETRIC ENERGY ANALYZER BASED ON THE ELECTROSTATIC DECAPOLE-CYLINDRICAL FIELD


A new electron-optical scheme of an axially symmetric mirror energy analyzer based on the electrostatic decapole-cylindrical field is presented. A trajectory analysis of electron motion is performed. Design features of the proposed energy analyzer scheme are described. Second-order focusing regimes for two configurations are numerically calculated: 1) a ring source and its image located in the region of the inner cylinder and 2) a point source located at a great distance from the energy analyzer on the symmetry axis. It is shown that on the basis of the decapole-cylindrical field, a long-focal-length mirror energy analyzer with “axis-ring” type focusing can be built. Instrumental functions for two regimes of the energy analyzer are given; energy resolution and luminosity of the device are estimated.


В статье представлена новая электронно-оптическая схема осесимметричного зеркального энергоанализатора на основе электростатического декапольно-цилиндрического поля. Выполнен траекторный анализ движения электронов. Описаны конструктивные особенности схемы предложенного энергоанализатора. Численно рассчитаны режимы с фокусировкой второго порядка для двух конфигураций: 1) кольцевой источник и его изображение находятся в области внутреннего цилиндра и 2) точечный источник на оси симметрии, находящийся на большом расстоянии от энергоанализатора. Показано, что на основе декапольно-цилиндрического поля может быть построен длиннофокусный зеркальный энергоанализатор с фокусировкой типа «ось-кольцо». Для двух режимов энергоанализатора приведены аппаратные функции, оценены энергетическое разрешение и светосила устройства.

Мақалада электрстатикалық декапольді-цилиндрлік өріс негізінде құрылған өстік симметриялы айналық энергия талдағыштың электронды-оптикалық сұлбасы ұсынылған. Электрондар қозғалысының траекториялық талдауы жүргізілді. Ұсынылған энергия талдағыштың конструктивті ерекшеліктері сипатталған. Екі конфигурация үшін екінші ретті тоғыстау режимдері сандық түрде есептелінген: 1) сақиналық көз бен оның кескіні ішкі цилиндр маңында орналасқан және 2) энергия талдағыштан үлкен ара-қашықтықта және симметрия өсінде орналасқан нүктелік көз. Декапольді-цилиндрлік өріс негізінде «өс-сақина» типті тоғыстауға ие ұзын тоғысты айналық энергия талдағышты құру мүмкіндігі көрсетілген. Энергия талдағыштың екі режимі үшін аппараттық функциялар келтіріліп, құрылғының энергиялық ажыратуы мен жарық күші

анықталған.13 Ключевые слова на языке

публикуемого материала и на русском языке

electrostatic field, decapole-cylindrical field, energy analyzer, second-order focusing, instrumental function.

электростатическое поле, декапольно-цилиндрическое поле, энергоанализатор, фокусировка второго порядка, аппаратная функция.




9


[1] Zashkvara V.V., Korsunskii M.I., Kosmachev O.S. // Zh. Tekh. Fiz. 1966. V. 36. Iss.4. P.132-138.[6] Zashkvara V.V., Tyndyk N.N. // Zh. Tekh. Fiz. 1991. V.61. Iss. 4. P. 148-157.[7] Zashkvara V.V., Tyndyk N.N. // Nucl. Instrum. Method. Phys. Res. 1996. A370. P.452-460.[8] Ashimbaeva B.U., Chokin K.Sh., Saulebekov A.O. // J. Electron. Spectroscop. Related Phenomen.. 2005. Vol. 143. N 1. P. 29-32.[9] Ashimbaeva B.U., Chokin K.Sh., Saulebekov A.O., Kambarova Zh.T. // Appl. Phys. 2012. N 2. P. 45-48.[10] Gurov V. S., Saulebekov A. O., Trubitsyn A.A. Analytical, Approximate-Analytical, and Numerical Methods for Design of Energy Analyzers. Advances in Imaging and Electron Physics. - Academic Press is an imprint of Elsevier Toulouse, France, 2015. P. 224.[11] Ashimbaeva B.U., Chokin K.Sh., Saulebekov A.O., Kambarova Zh.T. // Bulletin of the Karaganda university-Physics. 2012. 4 (68). P. 86-92.[12] Kambarova Z.T., Saulebekov A.O., Saulebekova D.A. // В сборнике: IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 12. Сер. "XII International Conference Radiation-Thermal Effects and Processes in Inorganic Materials" 2017. С. 012078.DOI:10.1088/1757-899X/168/1/012078[15] Trubitsyn A.A., Suvorov D.V., Tarabrin D.Yu., Kuksa P.I., Saulebekov A.O., Kambarova Zh.T. // Vestnik of Ryazan state radioengineering university. 2012. Iss. 42. 4, p.1. P. 54-59.







4


2017. -Volume 2. - 86. – P. 69-76.



7 Автор(ы) публикации Л.Ф.Ильина, А.А. Харисова8 Место работы автора(ов)


Карагандинский государственный университет им. Е.А. Букетова

9 Код УДК UDC 378.147: 372,85310 Название статьи (на языке

публикации)Designing of the multimedia presentations on the example of the section: «Mechanical oscillations and waves» and their use in high school and school courses of physics


In teaching physics, as well as in teaching other subjects, various met hods of training have to be applied. Atthe choice of these or those methods of training it is necessary to consider, first of all, character of the educa-tional tasks solved at a lesson, age features of the studying senior classes, students their aspiration to inde-pendent judgments, the level of the informative abilities which are available for them. In the article multime-dia presentations are considered on the example of the section: «Mechanical oscillations and waves» and theiruse in university and school physics courses. The

relevance of the article is the need to develop a methodolo-gy for presenting the topic so that it can be used to implement both basic and specialized education in the school and at the university in the course of general physics. The theory of the question is briefly stated. Kin-ematic and dynamic analyzes of the oscillatory process ar e presented. The features of the content of this topicare analyzed in the university course of physics.


Физикадан сабақ беру барысында, басқа да оқу пəндері сияқты, түрлі оқыту əдісі қолданылуы тиіс.Кез келген оқыту əдістерді таңдау барысында, еңАлдымен, сабақтың оқу міндеттерінің сипаты жəнеде жоғары сынып оқушылары мен студенттердіңжас ерекшеліктері, олардың танымдық қабілеттерін жəне деңгейін ескеру қажет. Мақалада «Механикалық тербелістер мен толқындар» бөлімінің мысалында мультимедиалық тұсаукесер əзірлеу жəне оларды мектеп курсында, сондай ақ жоғарғы оқу орнында пайдаланылуы қарастырылған. Теория мəселесі қысқаша талқыланды. Тербелмелі Үрдістің кинематикалық жəне динамикалық талдауы ұсынылды. Жоғарғы оқу орнында физика бөлімінде осы тақырыптың мазмұнды ерекшелігі талданды. Мақаланың өзектілігі болып мəтіннің мазмұндық əдістемесін əзірлеуі, базалық, жалпы, кəсіптік білім беретін мектептерде əрі университеттегі физиканың жалпы бөлімінде қолданысқа енгізу табылады.В преподавании физики, как и в преподавании других учебных предметов, должны применяться разнообразные методы обучения. При выборе тех или иных методов обучения следует учитывать, прежде всего, характер решаемых на уроке учебных задач, возрастные особенности учащихся старших классов, студентов, их стремление к самостоятельным суждениям, уровень имеющихся у них познавательных умений. В статье рассмотрены мультимедийные презентации на примере раздела «Механические колебания и волны» и их использование в вузовском и школьном курсах физики. Актуальность статьи заключается в необходимости разработки методики изложения темы с тем, чтобы ее можно было использовать при реализации как базового, так и профильного образования в школе и в университете в курсе общей физики. Кратко изложена теория вопроса, а также представлен кинематический и динамический анализы колебательного процесса. Проанализированы особенности содержания данной темы в вузовском курсе физики.


mechanical oscillations and waves, harmonic os cillations, physical and mathematical pendulum.механические колебания и волны, гармонические

колебания, физический и математический маятник.14 Объем статьи (страницы) 815 Количество иллюстраций 316 Количество таблиц 117 Количество



4








4


Bulletin of the University of Karaganda-Physics. – 2017. - Volume 2. - 86. – P. 62-68



7 Автор(ы) публикации C.Д. Дəрібеков, С.М. Манат



9 Код УДК ƏОЖ37.022:53+37.0310 Название статьи (на языке

публикации)Физика мен биология пəндері бойынша кіріктірілген сабақтар өткізу


Мақалада қазіргі кездегі оқыту қажеттілігіне байланысты оқу үдерісіндегі кіріктірілген сабақтарды қолдану керек екендігін пəндік белгілер бойынша жіктеудегі қарама- қайшылықтар есебінен оқушылардың оқу-танымдықшығармашылық əрекеттерін белсендіру мəселесі келтірілген. Нəтижесінде кіріктірілген сабақтарды іске асыру əлемнің бейнесін біртұтас жүйе ретінде қарастыруға ықпал етіп, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастырады. Қазіргі таңда пəндерді кіріктіру элеметтері білім беру үдерісіндегі пəндік мазмұнда мүмкін болатын құрамалы бейне қызметінде жұмыс жасайды. Біріктірілген сабақтарды

біз қоршаған ортадағы əрекеттердің бейнесін алуда қолданамыз. Себебі əлемді танып – білу мектепте оқытылатын барлық пəндердің өзара байланысуы арқылы ғана іске асырылады. Осы мақаладағы міндет бір сұрақтың шешуін əр түрлі тұрғыда талдау біліктерін қалыптастыру болып табылады. Кіріктірілген сабақтарғаайтарлықтай мүмкіншіліктер тəн . Мұндай сабақтарды өткізу арқылы оқушылар пəндерден ақпарат ала отырып , жан – жақты əрі терең білімді жаңа ойлау тұрғысында бойларына сіңіреді. Кіріктірілген сабақта білімдерді біріктіруге мүмкіндік мол, себебі алған білімдерін бір саланы басқа салалармен байланыстыру шеберліктері арқылы байқатады.


В статье исследована проблема активизации учебно-познавательной творческой деятельности обучающихся за счет преодоления противоречия искусственного расчленения по предметному признаку, что вызывает потребность современного общества в использовании в процессе обучения интегрированных уроков. В результате реализации возможностей интегрированных уроков формируются творческие способности обучающихся, что способствует целостному восприятию картины мира. Предметная интеграция сегодня выступает в роли мозаичного холста, элементами которого может выступать предметное содержание образовательного процесса. Такими совместными уроками мы как бы собираем картину окружающей нас действительности. Познание мира возможно только при наличии взаимосвязи всех школьных учебных предметов. Задачей этой статьи является исследование условия для формирования умения анализировать различные подходы в решении одного и того же вопроса. На интегрированном уроке учащиеся могут получить глубокие и разносторонние знания, используя информацию из различных предметов, совершенно по новому осмысливая события, явления, формируется умение переноса знаний из одной отрасли в другую.


Межпредметная связь, методика преподавания, предмет, физика, интегрированный урок, ученики, образование, средняя школа.intersubject communication, teaching methods, subject, physics, integrated lesson, learners, education, secondary school.






1Khmel, N.D. (2002). Zhalpy bіlіm beretіn mekteptehі pedahohikalyk protsess [Pedagogical process in the secondary school].Almaty: Gylym [in Kazakh].2Dyusembaev, B.M., Bayzhasarova, G.Z., & Medetbekova, A.A. (2004). Fizika zhane astronomiia [Physics and astronomy]. Almaty: Mektep [in Kazakh].3Zhuniskyzy, K., Alimkulova, R., & Zhumagulova, K. (2011). Biolohiia [Biology]. Almaty: Atamura [in Kazakh].4Zharatylystanu — matematika (matematika, fizika, informatika, khimiia, biolohiia) pander І boiynsha kіrіktіrіlhen okytu bahdarlamasy (IOP) [Program of integrated lessons in the subject of natural mathematics (Mathematics, Physics, Informatics,Chemistry, Biology)](2013) [in Kazakh





журналаBulletin of the Karaganda University. «Physics» series.


4




KARAGANDA STATE UNIV, 38 GOGOL STR, KARAGANDA, 100012, KAZAKHSTAN

7 Автор(ы) публикации Zabolotnii S.V., Kucheruk V.Yu., Warsza Z.L., Khassenov А.K.


1Cherkasy State Technological University, Ukraine;2Vinnytsia National Technical University, Ukraine;

3Industrial Research Institute for Automation and Measurements PIAP, Poland;

4Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan9 Код УДК 519.2:681.210 Название статьи (на языке

публикации)Polynomial estimates of measurand parameters for data

frombimodal mixtures of exponential distributions


A non-conventional approach to finding estimates of the result of multiple measurements for a random errormodel in the form of bimodal mixtures of exponential distributions is proposed. This approach is based on theapplication of the Polynomial Maximization Method (PMM) with the description of random variables byhigher order statistics (moment & cumulant). The analytical expressions for finding estimates and analysisaccuracy to the degree of the polynomial r = 3 are presented. In case when the degree of the polynomial r = 1 and r = 2 (for symmetrically distributed data)

polynomial estimate equivalent can be estimated as a mean (average arithmetic). In case when the degree of the polynomial r = 3, the uncertainty of the polynomial estimate decreases. The reduction coefficient depends on the values of the 4th and 6th order cumulant coefficients that characterize the degree of difference while the distribution of sample data from the Gaussian model. By means of multiple statistical tests (Monte Carlo method), the properties of the normalization of polynomial estimates are investigated and a comparative analysis of their accuracy with known estimates (mean, median and center of folds) is made. Areas that depend on the depth of antimodality and sample size, in which polynomial estimates (for r = 3) are the most effective.


Экспоненциалды таралулардың екімодалды қоспалары түрінде кездейсоқ қателіктер моделі үшін қайталама өлшеулер нəтижелерінің бағасын табуға болатын стандарты емес тəсіл ұсынылды. Берілген тəсіл полиномды барынша көбейту əдісін қолданумен жəне кездейсоқ шамаларды жоғарғы ретті статистикалармен (моменттер жəне кумулянттармен) сипаттаумен негізделген. Полиномның r = 3 дəрежесіне дейінгі дəлдікпен сараптау жəне бағаларды табу үшін аналитикалық өрнектер ұсынылды. Полиномның дəрежесі r = 1 жəне r = 2 болған кезде (симметриялы таралған мəліметтер үшін) полиноминалды бағалар орташа арифметикалық бағаларға сай. Полиномның дəрежесі r = 3 болғанда полиноминалды бағаның белгісіздігі кемиді. Кему коэффициенті іріктелген мəліметтер таралуының Гаусс моделінен ерекшелігінің деңгейін сипаттайтын 4 жəне 6 ретті кумулянтты коэффициенттер мəндеріне байланысты. Көптеген статистикалық сынақтар жолымен (Монте-Карло əдісі) полиноминалды бағалардың қалыптандыру қасиеттері зерттеліп, олардың дəлдігін белгілі бағалармен (орташа, меди-анды жəне бүгілу центрі) салыстыру сараптамалары жүргізілді. Полиноминалды бағалар (r = 3 кезінде) едəуір тиімді болатын антимодалды тереңдігі мен сұрыптау көлеміне тəуелді облыстар құрастырылған.Предложен нестандартный подход к нахождению оценок результата многократных измерений длямодели случайных ошибок в виде двумодальных смесей экспоненциальных распределений. Данныйподход основан на применении метода максимизации полинома и описании случайных величин статистиками высших порядков (моментами и кумулянтами). Представлены аналитические выражения для нахождения оценок и анализа их точности до степени полинома r = 3. При степени полинома r = 1 и r = 2 (для симметрично-

распределенных данных) полиномиальные оценки эквивалентны оценкам в виде среднего арифметического. При степени полинома r = 3 неопределенность полиномиальных оценок уменьшается. Коэффициент уменьшения зависит от значений кумулянтных коэффициентов 4-го и 6-го порядка, которые характеризуют степень отличия распределения выборочных данных от гауссовской модели. Путем многоразовых статистических испытаний (методом Монте-Карло) иссле дованы свойства нормализации полиномиальных оценок и проведен сравнительный анализ их точности с известными оценками (средним, медианой и центром сгиба). Построены области, зависящие от глубины антимодальности и объёма выборки, в которых полиномиальные оценки (при r = 3) являются наиболее эффективными.


bimodal distribution, measured parameter, variance of estimates, moments, cumulants, stochastic polynomial.

двумодальное распределение, измеряемый параметр, дисперсия оценок, моменты, кумулянты, стохастический полином.




-


-





журналаBulletin of the Karaganda University.

«Physics» series.


4 раз в год


2018, N.1(89)., pp. 88-92.


G. V. Kurdyumov Institute for Metal Physics, Natoinal Academy of Sciences of Ukraine (Editorial and Publishing Division of IMP)

7 Автор(ы) публикации N.K. Tanasheva, A.N. Dyussembayeva, L.L. Minkov8 Место работы автора(ов)



РГКП «Институт прикладной математика» МОН РКНИ Томский государственный университет

9 Код УДК 533.6.01; 621.54810 Название статьи (на языке

публикации)Investigation of aerodynamic characteristics from the airflow angle of the rotating cylinder


Cylindrical body is classically an integral element of almost all aero-hydrodynamic devices and heat exchangers.Particular interest presents aerodynamic features with transverse flow and simultaneous rotationaround the cylinder's axis. The analytical calculation of the longitudinal flow past short cylinders with sphericalends, even when flowing around an ideal liquid is complicated. Therefore, to qualitatively evaluate thelength of the cylinder on the aerodynamics' flow around the rotating cylinder from the the bevel's angle of theair flow is considered. The paper presents the results of experimental studies to determine the lifting force and

the lift coefficient. The results of the beam angle's influence on the aerodynamic characteristics of rotatingcylinders are given. The results showed that the reduction in the lift factor is observed at the bevel's angles ofover 300, so within the bevel angles –300≤α≤300 the windmill element in the form of a rotating cylinder worksefficiently. The results of experimental studies can be used to develop wind turbines with blades in the formof rotating cylinders with a smooth surface. The results of the lift from the bevel angle of the flow, which variedfrom 00 tо 900, are shown in the paper.


Цилиндрическое тело классически является неотъемлемым элементом практически всех аэрогидродинамических аппаратов и теплообменных устройств. Особый интерес представляют особенности аэродинамики при поперечном обтекании и одновременном вращении цилиндра вокруг своей оси. Аналитический расчет продольного обтекания коротких цилиндров со сферическими торцами, даже при обтекании идеальной жидкостью, сложен. Поэтому для качественной оценки длины цилиндра на аэродинамику его обтекания рассматривается обтекание вращающегося цилиндра от угла скоса воздушного потока. В работе приведены результаты экспериментальных исследований по определениюподъемной силы и коэффициента подъемной силы. Приведены результаты влияния угла скоса потока,который менялся от 00 до 900, на аэродинамические характеристики вращающихся цилиндров. Результаты показали, что уменьшение коэффициента подъемной силы наблюдается при углах скоса потока свыше 300, поэтому в пределах углов скоса –300≤α≤300 элемент ветродвигателя в виде вращающегося цилиндра работает эффективно. Результаты экспериментальных исследований могут быть использованы при разработке ветродвигателей с лопастями в виде вращающихся цилиндров с гладкой поверхностью. Классикалық түрдегі цилиндрлік дене барлық аэрогидродинамикалық құрылғылар мен жылуалмастырғыштардың ажырамас элементі болып табылады. Аэродинамиканың көлденең ағынымен жəне цилиндрдің өзінің осі айналасында бір мезгілде айналуы ерекше қызығушылық туғызады. Мінсіз сұйықтық айналасында болғанда да, сфералық ұштары бар қысқа цилиндрлердің бойлық ағынының аналитикалық есептеуі күрделі. Сондықтанда цилиндрдің ұзындығының аэродинамикада ағуын сапалы бағалау үшін, айналмалы цилиндрдің ауа ағынының бұрышы қарастырылды. Мақалада көтеру күші жəне оның коэффициентін анықтау үшін тəжірибелік зерттеулер нəтижелері келтірілген.

Айналмалы цилиндрдің аэродинамикалық сипаттамаларына ағын бұрышының əсер ету нəтижелері келтірілген. Нəтижелер ауа ағынының бұрышы 300 кезінде көтеру күші коэффицентінің төмендейтінін, сондықтан да ауа ағыны –300 ≤ α ≤300

кезінде айналмалы цилиндрлі желқозғалтқыш элементі тиімді жұмыс жасайтынын көрсетті. Алынған тəжірибелік нəтижелер желқозғалтқышының тегіс бетті айналмалы цилиндрлі қалақшаларын жасауда қолданылуы мүмкін. Нəтижесінде 00 –900 дейінгі аралықта көтеру күшінің ауа ағынының бұрышынан өзгергені көрсетілген.


Сylinder, angle bevel, lifting force, air flow, coefficient of lift.Цилиндр, угол скоса, подъемная сила, воздушный поток, коэффициент подъемной силы, угол скоса потока.




5


1. Исатаев С.И. Влияние относительной длины коротких цилиндров со сферическими торцами на интенсивность теп- лообмена: тез. конф. молодых ученых / С.И. Исатаев, О.Жангунов. — Алма–Ата, 1985. — С. 221–222.2. Акылбаев Ж.С. Исследование подъемной силы вращающегося цилиндра при поперечном обтекании турбулентным потоком газа. Современные достижения физики и фундаментальное физическое образование / Ж.С. Акылбаев, К. Кусаиынов, С.Е. Сакипова, Л.А. Никитина, Л.Л. Миньков. — Алматы: Изд. КазНУ, 2003. — С. 78–82.3. Ахмадиев Б.А. Влияние пористости на аэродинамические характеристики вращающегося цилиндра / Б.А. Ахмадиев, М.М. Тургунов, А.Н. Дюсембаева, Н.К. Тансыкбаева // Современная наука: исследования, идеи, результаты, технологии. — Киев, 2013. — 1(12). — С. 420–425.4. Tanasheva N.K. Research of aerodynamic characteristics of the wind generator on the basis of Magnus's effect / N.K., Tanasheva, E.R. Shrager, S.E. Sakipova, A.N. Dyusembaeva, Zh.G. Nurgalieva, R. Karsybekov // Bulletin of the Karaganda University. Physics Series. — 2017. — 3(87). — P. 60–64.5. Sakipova S.E. Study of aerodynamic characteristics of the model of a wind turbine with rotating cylinders / S.E. Sakipova, N.K. Tanasheva, V.I. Kivrin, A.K.

Kussaiynova // Eurasian Physical Technical Journal. — Karaganda, 2016. — Vol. 13. No. 2(26). — P. 111–116. [Electronic resource]. — Access mode: http://phtj.ksu.kz/files_phtj/2017.01/16.pdf.





журналаBulletin of the University of Karaganda-Physics.


4


2017, Т. 4, . 88, с. 18-23


Издательство КарГУ, Карагандинский государственный университет им. Академика

Е.А.Букетова, г.Караганда, Казахстан7 Автор(ы) публикации A.K. Zeinidenov, N.Kh. Ibrayev8 Место работы автора(ов)


Карагандинский государственный университет имени академика Е.А. Букетова,

г. Караганда, Республика Казахстан9 Код УДК УДК 620.910 Название статьи (на языке

публикации)Photovoltaic and electrophysical properties of plasmon-enhanced organic solar cells


A technique for depositing plasmon silver nanoparticles into various functional layers of an organic solar cell has been developed. Analysis of the structure of nanoparticles was carried out according to electron microscopic images on an electron microscope MIRA 3 LMU, Tescan. Electron microscopic analysis showed the presence of spherical silver nanoparticles. The size of silver nanoparticles was ~ 100-200 nm. The frequency of plasmon resonance lies in the region of 451-457 nm. The microstructural and optical properties of nanocomposite materials obtained are studied. The film thickness of the deposited photoactive layer P3HT: PCBM is 229 nm, the thickness of the deposited silver film is 87 nm, respectively. It is shown that the absorption band of silver nanoparticles on the ITO surface has a maximum at the wavelength of 457 nm. For silver nanoparticles on the


P3HT / PCBM surface, the maximum wavelength is shifted to the shortwave region at 451 nm. The photovoltaic and electrotransport properties of film polymer compositions based on P3NT: RSVM and silver nanoparticles are studied.Measurement of the volt-ampere characteristic of the cells was carried out by illuminating the cell from the side of the conducting layer of the ITO. It is shown that the deposition of silver nanoparticles on the ITO surface increases the PSC efficiency by 1.7 times. When the film of silver nanoparticles is positioned between PEDOT / PSS and the photoactive layer of P3HT / PCBM, the efficiency is reduced by approximately 1.8 times. In the presence of silver nanoparticles, a further reduction in the cell efficiency is observed on the surface of the P3HT / PCBM photoactive layer. Doping of silver nanoparticles into the photoactive layer of P3HT / PCBM also leads to a decrease in the cell efficiency. The electron transport properties of a solar cell with a bulk heterojunction were studied using the method of electrochemical impedance spectroscopy (EIS). It is shown that a significant increase in the cell efficiency is observed when silver nanoparticles are deposited on the ITO surface. Precipitation of silver nanoparticles on the surface of the PEDOT:PSS layer and doping them into the P3HT: PCBM volume reduces the conversion of solar energy into electrical energy.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (каз., рус.)

Органикалық күн ұяшығының әртүрлі функциональды қабатында плазмонды күміс нанобөлшегінің тұндыру әдісі жасалынды. Нанобөлшектің құрылымына талдау MIRA 3 LMU, Tescan электронды микроскопында түсірілген электронды-микроскопиялық түсірілімдерінің берілгендері бойынша жүзеге асырылады. Электронды-микроскопиялық талдауда күміс нанобөлшегінің бар екенін көрсетті. Күміс нанобөлшегінің өлщемі ~100–200 нм құрады. Плазмондық резонанс жиілігі 451–457 нм облысында жатыр. Алынған нанокомпозитті материалдардың оптикалық және микроқұрылымдық қасиеттері зерттелді. P3HT:PCBM фотобелсенді қабаты жағылған қабыршақ қалыңдығы 229 нм құрайды, күмістің тұндырылған қабыршағының қалыңдығы сәйкесінше 87 нм құрайды. ITO бетіндегі күміс нанобөлшегінің жұтылу жолағы нм толқын ұзындығында максимумға ие екені көрсетілді. P3HT/PCBM бетіндегі күміс нанобөлшегі үшін толқын ұзындығының максимумы 451 нм қысқа толқынды обысқа жылжиды. Күміс нанобөлшегінің және Р3НТ:РСВМ негізінде қабыршақты полимерлі кешендерінің электротранспорттық және фотовольтаикалық қасиеттері зертелді. ITO өткізетін

қабатының жағынан ұяшқты жарықтандырған кезде ұяшықтың вольт-амперлік сипаттамасы жүргізілді. ITO бетіне күміс нанобөлшегін қондырған кезде ПЭК PSC 1,7 рет үлкейгені көрсетілді. PEDOT/PSS және P3HT/PCBM фотобелсенді қабаты арасына күміс нанобөлшегін орналастырған кезде ПӘК төмендегені байқалады, шамамен 1,8 рет. Бетінде күміс нанобөлшегі бар P3HT/PCBM фотобелсенді қабаты ұяшықтың ПӘК төмендеуіне әкелетінін байқалады. Күміс нанобөлшегі еңгізілген P3HT/PCBM фотобелсенді қабаты ұяшықтың ПӘК төмендеуіне әкеледі. Көлемді гетероөтулермен күн ұяшығының электрон–транспорттық қасиеті электрохимиялық импендансты спектроскопия (EIS) әдісінің көмегімен зертелді. Ұяшықтың ПӘК айтарлықтай өсуі күміс нанобөлшегін ITO бетіне тұндыру кезінде байқалатыны көрсетілді. Осаждение наночастиц серебра на поверхность слоя PEDOT:PSS беткі қабатына және P3HT:PCBM көлеміне еңгізілген күміс нанобөлшегінің тұнбасы күн энергиясын электрлікке түрлендірудің төмендеуіне әкеледі.Разработана методика осаждения плазмонных наночастиц серебра в различные функциональные слои органической солнечной ячейки. Анализ структуры наночастиц осуществлялся по данным электронно–микроскопических снимков на электронном микроскопе MIRA 3 LMU, Tescan. Электронно–микроскопический анализ показал наличие сферических НЧ серебра. Размер НЧ серебра составил ~100–200 нм. Частота плазмонного резонанса лежит в области 451–457 нм. Исследованы микроструктурные и оптические свойства полученных нанокомпозитных материалов. Толщина пленки нанесенного фотоактивного слоя P3HT:PCBM составляет 229 нм, толщина осажденной пленки серебра составляет 87 нм соответственно. Показано, что полоса поглощения НЧ серебра на поверхности ITO имеет максимум на длине волны равен 457 нм. Для НЧ серебра на поверхности P3HT/PCBM максимум длины волны смещается в коротковолновую область на 451 нм. Исследованы фотовольтаические и электротранспортные свойства пленочных полимерных композиций на основе Р3НТ:РСВМ и наночастиц серебра. Измерение ВАХ ячеек проводилось при освещении ячейки со стороны проводящего слоя ITO. Показано, что при осаждении на поверхность ITO НЧ серебра КПД PSC увеличивается в 1,7 раза. При расположении пленки НЧ серебра между PEDOT/PSS и фотоактивным слоем P3HT/PCBM наблюдается понижение КПД, примерно, в 1,8 раза. В присутствии НЧ серебра на поверхности фотоактивного слоя P3HT/PCBM

наблюдается дальнейшее понижение КПД ячейки. Допирование НЧ серебра в фотоактивный слой P3HT/PCBM, так же приводит к понижению КПД ячейки. Электрон–транспортные свойства солнечной ячейки с объемным гетеропереходом исследовались с помощью метода электрохимической импедансной спектроскопии (EIS). Показано, что значительное увеличение КПД ячейки наблюдается при осаждении наночастиц серебра на поверхность ITO. Осаждение наночастиц серебра на поверхность слоя PEDOT:PSS и допирование их в объем P3HT:PCBM приводит к уменьшению преобразования солнечной энергии в электрическую.


Silver, plasmon resonance, organic solar cells, poly(3-hexylthiophene, films

Серебро, плазмонный резонанс, органические солнечные ячейки, poly(3-hexylthiophene, пленки




1


1. Maier, S.A. (2007). Plasmonics: Fundamentals and Applications. Springer: Berlin.2. Margueritat, J., Gonzalo, J., Afonso, C.N., Mlayah, A., Murray, D.B., & Saviot, L. (2006) Surface Plasmons and Vibrations of Self-Assembled Silver Nanocolumns. – Nano Lett., vol. 6, 2037–2042.3. Gao, H., Henzie, J., & Odom, T.W. (2006) Direct Evidence for Surface Plasmon-Mediated Enhanced Light Transmission through Metallic Nanohole Arrays. – Nano Lett., vol. 6, 2104–2108.4. Mihalcea, C., Buchel, D., Atoba, N., & Tominaga, J. (2013) Improving the efficiency and reducing efficiency roll-off in quantum dot light emitting devices by utilizing plasmonic Au nanoparticles. – J. Mater. Chem., vol. 1, 470-476.5. Kalfagiannis, N., Karagiannidis, P.G., Pitsalidis, C., Panagiotopoulos, N.T., Gravalidis, C., Kassavetis, S., Patsalas, P., & Logothetidis, S. (2012) Plasmonic silver nanoparticles for improved organic solar cells. – Solar Energy Materials & Solar Cells, vol.104, 165–174.6. Zeinidenov, A.K., Ibrayev, N.Kh., & Afanasyev, D.A. (2016) Structural properties and photoinduced electron processes in polymer films of poly(3-hexylthiophene-2,5-diyl) on the surface of silver island films. The 6th International conference «Nanomaterials: Applications and Properties» (14–19 September). (pp. 1-2). Lviv.7. Fabregat-Santiago, F., Bisquert, J., & Garcia-

Belmonte, G. (2005) Influence of electrolyte in transport and recombination in dye-sensitized solar cells studied by impedance spectroscopy. – Solar Energy Materials & Solar Cells, vol.87, 117–131.8. Adachi, M., Sakamoto, M., & Jiu, J. (2006) Determination of Parameters of Electron Transport in Dye-Sensitized Solar Cells Using Electrochemical Impedance Spectroscopy. – J. Phys. Chem. B, vol. 110, 13872–13880.







4


2018. - Volume 1. - 89. – P. 24-31



7 Автор(ы) публикации В.Ю. Кучерук, П.И. Кулаков, А. Василевский, И.П. Курытник, Д.Ж. Карабекова, Д. Мостовой, А.

Кулакова8 Место работы автора(ов)


Карагандинский государственный университет им. Е.А. БукетоваВинницкий национальный технический университет

9 Код УДК UDC 519.2:681.210 Название статьи (на языке

публикации)Mathematical model of the visible range optical radiation passing through a water-milk solution


A mathematical model and a mathematical modeling of the passing visible range optical radiation through a water-milk solution are carried out. The mathematical model was created on the basis of theoretical and experimental studies of the spectral characteristics of water-milk solution passing. As a result of the modeling, the dependence of the output voltage of the linear photoreceiver, which based on a pair of photodiode-operating amplifier from the relative mass fraction of milk in the water-milk solution and the wavelength of the optical radiation in the visible range is obtained. The optimal wavelength of infrared radiation was determined by determining the maximum of the ratio of the spectral characteristics of water and milk. The question of passing the visible range optical

radiation through the water-milk solution has not been studied at the present time, which determines the relevance of these studies.


Предложена и апробирована математическая модель прохождения оптического излучения видимого диапазона через водно-молочный раствор. Указанная модель была разработана на основе теоретических и экспериментальных исследований спектральных характеристик водно-молочного раствора. В результате моделирования получена зависимость выходного напряжения линейного фотоприемника, представляющего собой пару фотодиодов с усилителем, от относительной массовой доли молока в водно-молочном растворе и длины волны оптического излучения в видимом диапазоне. Оптимальная длина волны инфракрасного излучения определялась путем определения максимума отношения спектральных характеристик воды и молока. Вопрос о прохождении оптического излучения видимого диапазона через водно-молочный раствор в настоящее время не изучен, что и определяет актуальность этих исследований.

Суда сүтті арқылы көрінетін диапазонның оптикалық сәулеленуін берудің математикалық моделдеу ұсынылады. Математикалық модель су-сүт ерітіндісінің өтуінің спектральдық сипаттамаларын теориялық және тәжірибелік зерттеулер негізінде құрылды. Модельдеу нәтижесінде су сүтіндегі ерітіндідегі сүттің салыстырмалы массалық үлесі және көрінетін диапазондағы оптикалық сәулеленудің толқын ұзындығы бойынша фотодизод жұмыс істейтін күшейткішке негізделген сызықтық фотодетектордың шығу кернеуінің тәуелділігі. Инфрақызыл сәулеленудің оңтайлы толқын ұзындығы судың және сүттің спектральды сипаттамаларының максималды арақатынасын анықтау арқылы анықталды. Суда сүтті ерітінді арқылы көрінетін диапазон арқылы өтетін оптикалық сәулелену мәселесі қазіргі уақытта зерттеудің өзектілігін айқындайтын қазіргі уақытта зерттелмеген.


water-milk solution, visible range, optical radiation passing, detection of water in milk.









журналаВестник Карагандинского университета

Серия ФИЗИКА4 Периодичность выхода



2018, 90, 2


Типография КарГУ им. Е.А. Букетова

7 Автор(ы) публикации С.А. Гученко, Е.Н. Еремин, В.М. Юров, В.Ч. Лауринас, С.С. Қасымов, О.Н. Завацкая


С.А. Гученко, В.М. Юров, В.Ч. Лауринас, С.С. Қасымов, О.Н. Завацкая - Карагандинский государственный университет им. Е.А. Букетова;Е.Н. Еремин - Омский государственный технический университет

9 Код УДК 544.33; 544.3410 Название статьи (на языке

публикации)Influence of a strong beam on structure and properties of

plasma coatings11 Аннотация на языке текста


The effect of electron irradiation on the structure and properties of plasma coatings is studied. The coatingswere obtained by vacuum spraying of Fe-Al and 12X18H10T cathodes. The microstructure, microhardness and friction coefficients before and after irradiation by electrons were studied. After irradiation, all the characteristics of the coatings change. Taking into account the surface tension at the interface, leads to a significant change in the kinetics of the formation of coatings. The greater the surface tension, the lower thedissipation rate of the free energy. This means that most of the energy supplied goes to the formation of thecoating. In this case, as a rule, cellular nanostructures with increased hardness are formed. Methods of

determination are proposed and the melting and recrystallization temperatures of plasma coatings are estimated. It is established that the melting temperature of coatings obtained in argon is higher than for coatings obtained in a nitrogen medium. It was shown experimentally that 12X18H10T + Al, 12X18H10T + Fe-Al and 12X18H10T + Cu coatings obtained in argon medium have higher melting and recrystallization temperatures.This means that the latter can be used as a heat-resistant coating on steel parts. It is shown that the surface tension of coatings obtained in a nitrogen medium is lower than for coatings obtained in argon. Hence, theformation of nitride phases leads to a decrease in the surface energy of the coatings. It is shown that the greater the surface tension of the coating, the higher its corrosion resistance. It is established that the corrosion resistance of most of the coatings studied is not inferior to the most corrosion-resistant steels.


В работе исследовано влияние облучения электронами на структуру и свойства плазменных покрытий. Покрытия получены при вакуумном распылении катодов Fe-Al и 12Х18Н10Т. Исследованы микроструктура, микротвердость и коэффициенты трения до и после облучения электронами. После облучения изменяются все характеристики покрытий. Учет поверхностного натяжения на границе раздела фаз приводит к существенному изменению кинетики формирования покрытий. Чем больше поверхностное натяжение, тем меньше скорость диссипации свободной энергии. Это означает, что большая часть подводимой энергии идет на образование покрытия. При этом, как правило, формируются ячеистые наноструктуры, обладающие повышенной твердостью. Предложены методы определения и осуществлена оценка температур плавления и рекристаллизации плазменных покрытий.Установлено, что температура плавления покрытий, полученных в среде аргона, выше, чем для покрытий, полученных в среде азота. Экспериментально показано, что покрытия 12Х18Н10Т+Al, 12Х18Н10Т+Fe-Al и 12Х18Н10Т+Cu, полученные в среде аргона, имеют более высокие температуры плавления и рекристаллизации. Это означает, что последние могут быть использованы как жаростойкие покрытия на стальные детали. Показано, что поверхностное натяжение покрытий, полученных в среде азота, меньше, чем для покрытий, полученных в среде аргона. Отсюда следует, что образование нитридных фаз приводит к уменьшению поверхностной энергии покрытий. Доказано, что чем

больше поверхностное натяжение покрытия, тем выше его коррозионная стойкость. Установлено, что коррозионная стойкость большей части исследованных покрытий не уступает наиболее коррозионно-стойким сталям.Мақалада электрондық сəулеленудің плазмалық жабындардың құрылымы мен қасиеттеріне əсері зерттелді. Қаптамалар Fe-Al жəне 12X18H10T катодтарын вакуумдық бүрку арқылы алынды.Электрондардың сəулеленуіне дейінгі жəне кейінгі микроқұрылымы, микроқаттылығы жəне үйкеліскоэффициенттері зерттелді. Сəулеленгеннен кейін жабындардың барлық сипаттамалары өзгеріскеұшырады. Интерфейс бетіндегі кернеуді ескере отырып, қаптамалардың қалыптасуыныңкинетикасының айтарлықтай өзгерісі байқалғаны тіркелді. Беттік кернеу неғұрлым көп болса,соғұрлым еркін энергияның диссипация жылдамдығы төмендейді. Бұл жеткізілетін энергияның басым бөлігі жабынның пайда болуына байланысты. Осы жағдайда қаттылық дəрежесі жоғарыұялы наноқұрылымдар пайда болады. Анықтау жəне бағалау əдістері арқылы плазмалық жабындарды еруі жəне қайта кристалдану орындалды. Азот орта шеңберінде жабындар үшін жоғары аргон алынған, ТЭМ-температура балқу жабындылар құрылды. Ол 12X18H10T+Fe-Al жəне аргон астында дайындалған 12X18H10T+Cu, -Lea BO балқу температурасы жоғары жəне қайта кристалдану бар жабын 12X18H10T+Аl деп эксперименттік түрде көрсетілген. Бұл соңғы жасалған бөлшектер ыстыққа төзімді жабын ретінде қолдаланылуы мүмкін екенін білдіреді. Азот ортада алынған жабындардың беттік керілуі, аргондағы алынған жабындарға қарағанда, төмен екенін көрсетті. Ол беттік энергия жабындарды төмендеуіне нитридтік фазалар нəтижелерін қалыптастыруын дəлелдейді. Жабыны үлкен бетінің шиеленісі жоғары коррозияға төзімділігі деп көрсетілген. Зерттелген жабындардың көпшілігінің коррозияға төзімді, дат басуға төзімділігі болаттан кем емес екендігі анықталды


Plasma coating, electron irradiation, surface energy, microhardness, friction, wear resistance, destruction, heat resistanceПлазменное покрытие, облучение электронами, поверхностная энергия, микротвердость, трение, износостойкость, разрушение, жаростойкость




4


1 Колесников В.А. Информационно-измерительный прибор для определения коэффициента трения скольжения / В.А. Колесников, Я.Ж. Байсагов, В.М. Юров // Фундаментальные исследования. — 2011. — 12. — С. 121–1242 Юров В.М. Структура и свойства многофазных ионно-плазменных покрытий / В.М. Юров, В.Ч. Лауринас, С.А. Гученко, О.Н. Завацкая. - Караганда: Изд. Казахстанско-Российского ун-та, 2013. - 150 с.3 Юров В.М. Поверхностное натяжение упрочняющих покрытий / В.М. Юров, С.А. Гученко, В.Ч. Лауринас, О.Н. Завацкая // Упрочняющие технологии и покрытия. - 2014. - 1.- С. 33-36.4 Юров В.М. Роль поверхностного натяжения в формировании плазменных покрытий / В.М. Юров, С.А. Гученко, В.Ч. Лауринас // Научное обозрение. Технические науки. - 2016. - 4. - С. 124-139.







4


2017. - Volume 4. - 88. – P. 35-40



7 Автор(ы) публикации V.S. Portnov1, S.А. Vizhva2, N.V. Reva2, А.D.Maussymbayeva1, V.М.Yurov3


Karaganda State Technical University, Kazakhstan; 2T. Shevchenko Kiev National University, Ukraine; 3Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan

9 Код УДК 532.1+539.19+541.610 Название статьи (на языке

публикации)Physical properties and forecasted resources of Shubarcol coal deposit


At the presented work was described the method of estimating the forecasted reserves of mineral deposits. A general formula is proposed that relates the differentiated reserves of a mineral with its physical properties. As a physical value, both the results of geophysical exploration methods and measurements in laboratory conditions on core samples and formation samples can be used. Comparison of the reserves calculated by the proposed formula, but with different physical quantities, showed good accuracy of the proposed method. The method is used to estimate the reserves of the Shubarkol coal field, where the detailed geological explo-ration has not been

carried out. The calculation gave total reserves of about 3 billion tons. The proposed method allows reducing the volume of geological exploration work and reducing the costs of their implemen-tation.


Мақалада пайдалы қазбалардың болжамдық қорын бағалау əдістемесі сипатталған. Минералдың сараланған физикалық қасиеттерімен байланысты қорының жалпы формуласы ұсынылды . Физикалық құндылық ретінде геофизикалық зерттеу əдістерінің нəтижелері мен зертханалық жағдайларда.Негізгі сынамалар мен үлгілер бойынша өлшеуҚолданылуы мүмкін. Ұсынылған формула бойынша есептелген қорды салыстыру нəтижелері оң екендігі дəлелденді. Бұл əдіс ұбаркөл көмір кен орнының қорын ағалау үшін пайдаланылды, алайда оған геологиялық барлау жүргізілмеген. Есептеудің жалпы қорышамамен 3 млрд тоннаны құрады. Ұсынылған əдіс геологиялық барлау жұмыстарының көлемін қысқартуға жəне оларды іске асыру шығындарын азайтуға мүмкіндік берді.

В работе описан метод ценки прогнозных запасов месторождений полезных ископаемых . Предложена общая формула, связывающая дифференцированные запасы полезного ископаемого с его физическими свойствами. В качестве физической величины могут быть использованы как результаты геофизических методов разведки, так и измерения в лабораторных условиях на керновых и пластовых пробах. Сравнение запасов, вычисленных по предложенной формуле, но с различными физическими величинами, показало хорошую точность предложенного метода. Метод использован для оценки запасов угольного месторождения Шубарколь, детальная геологическая разведка которого не проведена . Расчет дал суммарные запасы около 3 млрд тонн .Предложенный метод позволяет сократить объем геологоразведочных работ и затраты на их проведение.



Уголь, месторождение, прогнозные запасы, равиразведка, электроразведка, сейсморазведка, минерал.






1. Ovchinnikov, L.N. (1971). Prohnoznaia otsenka mirovykh zapasov v mestorozhdeniiakh sushi [Predictive assessment of world reserves in land deposits]. DAN SSSR — DAN SSSR, 3,683–686 [in Russian].2. Metodicheskie rekomendatsii po orhanizatsii i rovedeniiu heoloho-mineralohicheskoho kartirovaniia masshtabov 1:500 000 i 1:200 000 (2009). [Methodological recommendations for the organization and conduct of geological and mineralogical mapping ofscales 1: 500 000 and 1: 200 000]. Saint Petersburg: Izdatelstvo VSEHEI [in Russian].3. Goovaerts, P. (1997). Geostatistics for natural resources evaluation. New York: Oxford University Press.4. Duke, J.H., & Hanna, P.J. (2001). Geological Interpretation for Resource Modeling and Estimation. Mineral Resource and Ore Reserve Estimation. The AusIMM Guide to Good Practice. Edwards, A.C. (ed.). Melbourn e: The Australasian Institute of Mining and Metallurgy.5. Guibal, D. (2001). Variography, a Tool for the Resource Geologist. Mineral Resource and Ore Reserve Estimation. The AusIMM Guide to Good Practice. Edwards A.C. (ed.). Melbourne: Australasian Institute of Mining and Metallurgy.6. Rogova, T.B., Shaklein, S.V. & Yarkov, V.O. (2010). Podschet zapasov uholnykh mestorozhdenii [Calculation of coal reserves]. Kemerovo: Kuzbasskii hosudarstvennyi tekhnicheskii universitet [in Russian].7. Metodicheskoe rukovodstvo po otsenke prohnoznykh resursov tverdykh poleznykh iskopaemykh (1992). [Methodical Guide for the Assessment of Forecasted Resources of Solid Minerals]. TsNIGRI. Moscow: Roskomnedra TsNIHRI, 106 [in Russian].8.Metodicheskoe rukovodstvo po otsenke prohnoznykh resursov tverdykh poleznykh iskopaemykh. Ch. 1. Principy I metody otsenki [Methodical Guide for the Assessment of Forecasted Resources of Solid Minerals. Part 1. Principles and methods of evaluation] (1989). [in Russian].9.Markov, K.A., Kharlamov, M.G., & Vasiliev, N.N. et al. (1999). Metodolohicheskie osnovy sostavleniia prohnozno-metallohenicheskikh kart masshtaba 1: 200 000 rudnykh I potentsialno rudnykh raionov [The methodological basis for the compilation of prognostic-metallogenic maps at a scale of 1: 200 000 ore and potentially ore areas].Saint Petersburg: Izdatelstvo VSEHEI [in Russian].10. Portnov, V.S., Yurov, V.M. (2004). Sviaz mahnitnoi vospriimchivosti mahnetitovykh rud s termodinamicheskimi parametrami i soderzhaniem

zheleza [Relationship of the magneticsusceptibility of magnetite ores with thermodynamic parametersand iron content] Izvestiia VUZov. Hornyi zhurnal —News of universities. Mining Journal, 6, 122–126 [in Russian].11. Vyzhva, S.A., Yurov, V.M., Portnov, V.S., & Reva, M.V. (2011). Ispolzovanie fizicheskikh svoistv mineralov dlia otsenki zapasov poleznykh iskopaemykh [Use of physical properties of minerals for the estimation of mineral reserves]. VestnikKarahandinskoho universiteta. Seriia Fizika — Bulletin of the Karaganda University, Physics, 4 (64), 78–87 [in Russian].12. Portnov, V.S., Yurov, V.M., & Aliyev, S.B. (2012). Prognostic resources of mineral deposits by geophysical methods. Bulletin of the Peoples' Friendship University of Russia, Engineering Surveys, 2,94–101 [in Russian].13. Akhmetzhanov, B.A., Umetaliev, I.B., & Zhdankin, A.A. (2011). Opyt i etapy diversifikatsii uholnoho proizvodstva AO «Shubarkolkomir» [Experience and stages of diversification of coal production of Shubarkolkomir JSC]. Hornyi zhurnal Kazakhstana .Mining Journal of Kazakhstan, 1,38–40 [in Russian].




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан

2 ISSN 0142-08433 Полное наименование



4


2018. - Volume 1. - 89. – P. 8-15



7 Автор(ы) публикации S.Sh. Kazhikenova, S.N. Shaltakov,D. Belomestny, B.R. Nussupdekov


Карагандинский государственный университет им.Е.А.Букетова, Караганда, КазахстанКарагандинский государственный технический университет, Караганда, Казахстан

9 Код УДК 532.1+539.19+541.610 Название статьи (на языке

публикации)Recurrent relations for correlation functions


We have considered the basic problem of the mathema tical description of the viscous motion of a metallic melt, accompanied by the overcoming of internal friction caused by the motion of the melt particles and the overcoming of the forces of their interaction. The novelty of the research is that the correlation functions of viscosity are justified from the point of view of the quantum-statistical method. The correlation between cor-relation functions and the radial distribution functions is established. Based on the cluster theory of melt flow, a relationship is established between the viscosity and the interatomic potential. The relationships found allow us to

determine the mean values of any physical parame ters, and also to represent the potential energy of the system as a sum of the energies of the pair interaction of the particles. Two-particle radial distribution func-tions are sufficient to determine the average values of physical parameters, in particular, the transfer coeffi-cients of molten metals. Three or more orders of correlation functions can be taken into account by recurrence formulas.


Ішкі үйкелісін басудан туындаған балқыма бөлшектердің қозғалысы мен олардың өзара іс-қимылын басу күшінің тұтқыр қозғалыс металдық балқыманың математикалық сипаттамасының негізгі мəселелері қарастырылған. Зерттеудің жаңалығы корреляциялық функцияның тұтқырлығы кванттық статистикалық əдісі тұрғысынан қарастырылғандығында болып табылады. Корреляциялық функциялар мен радиалды функцияларды бөлу арасындағы өзарабайланыс орнатылды. Сонымен қатар балқыма ағымының кластерлік теориясы не гізінде тұтқырлық пен атомаралық потенциал арасында да байланыс орнатылды. Табылған қатынастар кез келген физикалық параметрлердің орташа мəнін анықтауға мүмкіндік берді. Дербес жағдайда ығысу мен көлемдік тұтқырлықты, сонд ақ потенциалдық энергия жүйесі бөлшектердің өзара қозғалыс байланысының жұптық энергиясының. Қосындысы түрінде берілд. Физикалық параметрлердің орташа мəнін анықтау үшін екі Бөлшекті функцияларды радиалды бөлу еткілікті. Дербес жағдайда балқытылған металдардың коэффициенттерін ауыстыру болып табылады. Үш немесе одан да көп ретті корреляциялық функцияларды есептеу рекуррентті формулалары арқылы жүргізілді.

Рассмотрена основная проблема математического описания вязкого движения металлического расплава, сопровождающегося преодолением внутреннего трения, обусловленного движением частиц расплава и преодолением. Сил их взаимодействия. Новизна исследований заключается в том, что корреляционные функции вязкости обоснованы с точки зрения квантово-статистического метода. Установлена взаимосвязь корреляционных функций с функциями радиального распределения. На основании кластерной теории течения расплава установленаСвязь между вязкостью и межатомным потенциалом. Найденные соотношения позволяют определить средние значения любых физических параметров, в частности значения сдвиговой и объемной вязкостей,

а также представить потенциальную энергию системы в виде суммы энергий парного взаимодействия частиц. Двух –частичные функции радиального распределения достаточны для определения средних значений физических параметров, в частности коэффициентов переноса расплавленных металлов. Учет трех и более порядков корреляционных функций можно произвести по рекуррентным формулам.



Металлический расплав, уравнения гидродинамики, корреляционные функции, квантовые потенциалы, квантово-статистический, математическое моделирование, компьютерное моделирование, функционал плотности.




3


1.Seifert, U. (2008). Stochastic Thermodynamics: Principles and Perspectives. Eur. Phys. J.,Vol. 64B, nos. 3–4, 423–431.2. Regel, A.R., & Glazov, V.M. (1980). Fizicheskie svoistva elektronnykh rasplavov [Physical properties of electron melts]. Moscow: Nauka [in Russian].3. Demchenko, P.F., & Krasnokutskaya L.D. (2013). Applying modern methods of statistical physics to describe fluctuations of soil moisture reserve. Water Resources, March, Vol. 40, Issue 2, 133–142.4. Kazhikenova, S.Sh. (2015). On an algorithm for calculating the correlation functions for metallic melts. Scientific horizons – 2015. Materials of the XI International scientific and practical conference.September 30 – October 7, 2015. UK. (Vol. 11, pp. 6–11).5. Shimizu, A., & Wada, T. (1985). A numerical analysis of vortex growth in a two-dimensional jet. Comput. аnd Fluids, 13, 1, 83–97.6. Samarskii, A.A., Gerasimov, B.P., Elizarova, T.G., Kalachinskaya, I.S., Karagichev, A.V., Lesunovsky, A.V., Semushin, S.A., Chetverushkin, B.I., & Churbanov. A.G. (1985). Computer simulation in engineering hydrodynamics. Int. Symp. Comput. luid Dyn,1007–1010. Tokyo.7. Fischer, I., & Heinbush, V. (1988). Relationship between free energy density functional Born-Green-Yvon

and potential dis-tribution apparatus for in trowogeneus fluids. J. Chem. Phys., 88,3, 1909–1913.8.Suda, M. (1983). New pair potentials from an improved Born-Green integral equation. Application to liquid metals. J. Phys., B50,1, 1–7.9. Eshghinejadfard, A., & Thévenin, D. (2016). Numerical simulation of heat transfer in particulate flows using a thermal im-mersed boundary lattice Boltzmann method. International Journal of Heat and Fluid Flow, Vol. 60,31–46.10. Xu, A., Zhao, T.S., An, L., & Shi, L. (2015). A three-dimensional pseudo-potential-based lattice Boltzmann model for multi-phase flows with large density ratio and variable surface tension. International Journal of Heat and Fluid Flow, Vol. 56,261–271.







4


Volume 4. - 88. – P. 83-88



7 Автор(ы) публикации В.В. Архипов, И.А. Кудусова, А.Ж. Кыстаубаевав8 Место работы автора(ов)



9 Код УДК УДК 53.0610 Название статьи (на языке

публикации)Возможности практико-ориентированного подхода к организации семинаров по специальной теории относительности


Представленная работа посвящена вопросам практической ориентации семинаров по теме «Специальная теория относительности». Современные тенденции ориентации высшего образования на практические нужды, с которыми будут иметь дело будущие специалисты — выпускники высших учебных заведений, диктуют новые требования к организации учебного процесса. Удовлетворение этих требований встречает серьезные затруднения, когда речь начинает идти о сильно абстрагированных дисциплинах университетского курса теоретической физики. В частности, дисциплина «Электродинамика», изучение которой неотделимо от изучения специальной теории относительности, является ярким примером такой ситуации. Тем не менее на основе огромного имеющегося учебного материала по этой дисциплине можно сделать подборку задач и заданий, которые будут направлены на формирование практико-ориентированного мышления у студентов. Все практико-значимые задачи мы условно делим на три типа: парадоксальные, или фантастические, задачи по физике элементарных частиц высоких энергий и задачи, определяющие свойства электромагнитного

поля и излучения. Таким образом, в процессе преподавания устанавливаются межпредметные связи (с радиофизикой, ядерной физикой, астрофизикой и космологией) и вырабатывается понимание студентами практической значимости изучаемого материала.


Мақала «Арнайы салыстырмалылық теориясы» тақырыбындағы семинарлардың тəжірибелік бағдары мəселелеріне арналған. Жоғары білімнің тəжірибелік қажеттіліктерінің заманауи үрдістері оқу ісін ұйымдастыруда болашақ мамандарға, яғни жоо-ның түлектеріне, жаңа талаптар қояды. Университет курсында оқытылатын теориялық физиканың қатты абстракцияланған пəндері туралы айтылғанда осы талаптарды орындауда үлкен қиындықтар туындайды. Атап айтқанда, «Арнайы салыстырмалылық теориясымен» бірге оқытылатын «Электродинамика» пəні осындай жағдайдың жарқын үлгісі болады. Алайда осы пəннің қолда бар көп оқу материалдардың негізінде студенттерде тəжірибеге бағытталған ойлауды қалыптастыруға арналған есептер мен тапсырмалардың топтамасын жасауға болады. Авторлар барлық тəжірибелік маңызы бар есептерді шартты түрде үш топқа бөліп берген: парадоксалды, немесе фантастикалық, жоғары энергиясы бар элементар бөлшектердің физикасының есептері жəне электрмагниттік өріс пен сəулелердің қасиеттерін анықтайтын есептер. Сонымен, оқыту барысында пəнаралық байланыстар орнатылады (радиофизикамен, ядролық физикамен, астрофизикамен жəне космологиямен) жəне студенттер оқытылып жатқан материалдың тəжірибелік маңызын жете түсінеді.

The presented work is devoted to practical orientation of seminars on the topic «Special theory of relativity». Modern trends in the orientation of higher education for practical needs, with which future specialists — graduates of higher education institutions will deal — dictate new requirements for the organization of the educational process. Satisfaction of these requirements encounters serious difficulties when it comes to the highly abstracted disciplines of the university course in theoretical physics. In particular, the discipline «Electrodynamics», the study of which is inseparable from the study of the Special Theory of Relativity, is a vivid example of such a situation. Nevertheless, on the basis of the huge existing educational material on this discipline, it is possible to make a selection of tasks and tasks that will be directed towards the formation of practice-oriented thinking among students. All practical-meaningful tasks we conditionally divide into three types: paradoxical or

fantastic, problems on the physics of elementary particles of high energies and problems that determine the properties of the electromagnetic field and radiation. Thus, in the process of teaching, interdisciplinary connections are established (with radiophysics, nuclear physics, astrophysics and cosmology), and students understand the practical importance of the material being studied.


практико-ориентированный подход, методика обучения, специальная теория относительности, эффект близнецов, тахионы.




2


1 Архипов В.В. Практико-ориентированная организация семинаров по теоретической физике / В.В. Архипов, А.С. Кудусов, П.А. Кисабекова, А. Хасенова // Хаос и структуры в нелинейных системах. Теория и эксперимент: Материалы 9-й междунар. науч. конф., посвящ. 90-летнему юбилею акад. Е.А.Букетова (18–19 июня). — Караганда: Изд-во КарГУ, 2015. — С. 438–441.2 Архипов В.В. Геодезические в двумерной модели замкнутого пространства-времени / В.В. Архипов // Известия высших учебных заведений. Сер. Физика. — 2014. — 8 (57). — С. 22–26.







4


2017. - Volume 3. - 87. – P. 14-18



7 Автор(ы) публикации К.М. Арынгазин, В.В. Архипов, А.С. Кудусов8 Место работы автора(ов)




публикации)Фундаментальные принципы физики и геометрия Финслера


Представленная работа посвящена анализу геометрии Финслера в плане её потенциальных возможностей служить базисом для построения обобщенных теорий взаимодействия. Финслерова геометрия является одним из обобщений римановой геометрии. В финслеровой геометрии рассматриваются многообразия с финслеровой метрикой, т.е. выбором нормы на каждом касательном пространстве, которая гладко меняется от точки к точке. Финслерова геометризация пространства–времени дает возможность развивать теорию физических полей с различными внутренними симметриями, опираясь на понятие группы преобразований касательных векторов, оставляющих инвариантной финслерову метрическую функцию. В работе обсуждаются общие свойства финслеровой геометрии и их редукция к классическим случаям. Показывается, что геометрия Финслера является естественным обобщением геометрических базисов всех основных теоретико-полевых моделей, таких как общая теория относительности, теория Янга-Миллса, калибровочная гравитация, теории Калуцы-Клейна. На основе сравнения теорий делается прогноз о геометрических свойствах будущей теории великого объединения. Осмысленное внедрение финслеровой геометрии в физику может помочь по-новому

взглянуть на классические и широко известные задачи, а также помочь в построении новых подходов в проблемных областях


Мақала Финслер геометриясының потенциалдық мүмкіндіктерін талдауға, яғни өзара əрекеттесудің жалпыланған теориясын құруға, арналған. Финслер геометриясы риман геометриясының жалпыланған түрінің бірі болып табылады. Финслер геометриясында финслер метрикасымен саналуандығы, яғни нүктеден нүктеге ауысатын əрбір жанама кеңістікке норма таңдаумен, қарастырылады. Кеңістік-уақыттың Финслер геометриясы финслер метрикалық функциясын инвариантты түрді қалдыратын жанама векторлардың түрлендіру топтары ұғымына сүйене отырып, əртүрлі ішкі симметриялармен физикалық өрістердің теориясын дамытуға мүмкіндік береді. Авторлар финслер геометриясының жалпы қасиеттері жəне олардың классикалық жағдайларын редукциялануын талқылады. Финслер геометриясы жалпы салыстырмалық теориясы, Янг-Миллс теориясы, калибрлік гравитация, Калуц-Клейн теориялары сияқты, барлық негізгі теориялық-өрістік модельдердің геометриялық негіздерінің нақты жалпылауы болатындығын көрсетті. Теорияны салыстыру негізінде болашақ ұлы біріктіру теориясының геометриялық қасиеттері туралы болжам жасалды. Физикаға Финслер геометриясын мағыналы енгізу классикалық жəне кеңінен танымал есептерге жаңа қырынан қарауға, сондай-ақ күрделі салаларда жаңа тұжырымдамаларды құруға көмектесуі мүмкін

The present work is devoted to the analysis of Finsler geometry. More exactly there are investigated its possibilities to be a basis for generalized theories of interactions. Finsler geometry is one of the generalizations of Riemannian geometry. In Finslerian geometry, manifolds with a Finsler metric are considered; That is, the choice of the norm on each tangent space that varies smoothly from point to point. Finsler's geometrization of space-time makes it possible to develop the theory of physical fields with various internal symmetries, relying on the notion of the group of transformations of tangent vectors leaving the Finsler invariant metric function. The common properties of Finsler geometry and their reductions to classical cases are discussed. It is shown that Finsler geometry is a natural generalization for geometrical bases of all basic theoretical models like General Relativity, Yang-Mills

theory, gauge gravity, Kaluza-Klein theories. On the comparison of the theories the properties of the future relevant grand unification theory are predicted. The meaningful application of Finsler geometry to physics can help to take a fresh look at classical and widely known problems, and also help in building new approaches in problem areas.


геометрия Финслера, теория поля, общая теория взаимодействий, метрика, калибровочные поля.

14 Объем статьи (страницы) 415 Количество иллюстраций16 Количество таблиц 117 Количество



3


1Арынгазин К.М. Геометрические идеи как метод расширения физики / К.М. Арынгазин, Ю.Е. Зубарева / Физика в системе современного образования: материалы 12-й международной научной конференции. — Петрозаводск, 2013. — С. 314–3202 Арынгазин К.М. Геометрические идеи в теоретической физике / К.М. Арынгазин. — Алматы: Рауан, 1994. — 360 с.3 Арынгазин К.М. Геометрические идеи — как метод построения и изложения теоретической физики / К.М. Арынгазин, И.Ф. Васильева // Физическое образование в вузах. — 2012. — Т. 18. — 3. — С. 3–15.







4


2018, Т. 1, . 89, с. 47-53



Е.А.Букетова, г.Караганда, Казахстан7 Автор(ы) публикации Ermaganbetov K. T., Chirkova L. V., Kassenov B.

K., Kabiden R., Makhanov K. M., Zeinidenov A. K., Arinova E.




публикации)Installation for the research of galvanomagnetic effects in manganites of lanthanides


In the problem of increase in volume and information processing rate removed from hard drives of computers, the large role is played by properties of the sensors used for these purposes. The modern magneto-resistive sensors not fully meet qualifying standards that constrains development of the computer equipment.Effects of colossal and gigantic magnetoresistance found rather recently (CMC and HMS) give the chance to create more perfect sensors capable to work in case of indoor temperatures and in the field of feeble magnetic fields.From the point of view of technical applications use of effect of CMC is not just enhancement of already existing computer and semiconductor technologies. It is creation of essentially new elements of operational computer memory which use will lead to essential lowering of energy consumption and increase in non-volatility not only computers, but also such devices as cell phones, electronic organizers, digital cameras and so forth.The task of fundamental physics - to understand the nature of reduction of a resistance under the influence of a magnetic field, that is origins of CMC.In this regard the problem of search and creation of the materials having effects of enormous and huge magnetoresistance, sensors of weak magnetic fields,


suitable for creation, is very relevant.The manganites of lanthanides having complex structure can be examples of such materials. Anomalies of physical properties of manganites which can be used for creation of similar sensors are caused by a rich variety of the physical phenomena inherent in manganites of rare-earth elements with a perovskite structure La1-x(Sr, Ca)xMnO3 . However, effective practical application of manganites requires understanding of the physical mechanisms responsible for the observed phenomena.The research of galvano-magnetic effects plays a defining role in search of new materials as they allow to receive data on fundamental properties of semiconductors. These experiments allow to determine those parameters of new materials which are the main criteria of a possibility of their use for creation of these or those sensors and sensors.The description of the experimental installation for a study of magnetic-field dependencies of kinetic coefficients, their measurements, determination of the main characteristics of materials is provided in operation.


Ақпаратты өңдеудің жылдамдығын және жылдамдығын жоғалтуға, компьютерлік дискілерді жойған компьютерлерге, олар үшін қолданылатын датчиктердің ойыншығының үлкен рөлін атқарады. Қазіргі заманғы магниттік-резистивные датчики мүлдем сәйкес келетін біліктілік стандартқа сәйкес, олар компьютерлік техниканы дамытады.

Эффектілер колоссальдық және гигант магнитосопротивления, анықталған незаменно (CMC және HMS), мүмкіндігінше жасанды датчиктерді құруға мүмкіндік береді, ішкі температурада жұмыс істеуге мүмкіндік береді және магниттік өрістердің облыстарында.

Магнит полигонының кинетикалық коэффициенттерін зерделеу үшін экспериментальды қондырғылардың сипаттамаларын келтіріп, олардың өлшемдері, негізгі сипаттамаларын айқындау

В проблеме увеличения объема и скорости обработки информации, удаленной с жестких дисков компьютеров, большую роль играют свойства датчиков, используемых для этих целей. Современные магнито-резистивные датчики не полностью соответствуют квалификационным стандартам, которые сдерживают развитие компьютерной техники.

Эффекты колоссального и гигантского магнитосопротивления, обнаруженные сравнительно недавно (CMC и HMS), дают возможность создавать более совершенные датчики, способные работать в случае внутренних температур и в области слабых

магнитных полей.Приведено описание экспериментальной

установки для изучения зависимостей кинетических коэффициентов магнитного поля, их измерений, определения основных характеристик материалов.


installation, magnetic semiconductors, colossal magnetoresistance, galvano-magnetic phenomena, sensors, ferromagnetic structures, electromagnet, power supply, Hall effect, manganite’s of lanthanides, register, temperature, photo compensation amplifier, DC potentiometers, control units.

магнитные полупроводниковые приборы, магнитные полупроводники, колоссальное магнитосопротивление, гальваномагнитные явления, датчики, ферромагнитные структуры, электромагнит, источник питания, эффект Холла, манганит лантаноидов, регистр, температура, усилитель фото компенсации, потенциометры постоянного тока, блоки управления.




-






журналаВестник Карагандинского университета. Серия

«Физика».4 Периодичность выхода



2017, 2(86)


Издательства КарГУ им. Е.А. Букетова

7 Автор(ы) публикации Архипов В.В., Орымбай Т.М., Кисабекова П.А.8 Место работы автора(ов)




публикации)Geodesics in the Closed Accelerating University


The need to introduce in the current cosmological models, dark energy and dark matter raises the question of revision of the basic concepts of the structure of the Universe. In particular, the accelerated expansion of the Universe can significantly affect the observed motion of free bodies. Conclusions about the dynamics of remote astrophysical systems may not be correct if they are based on an incorrect interpretation of the observed nature of the motion. In view of this, it seems relevant to study the general laws of motion in an accelerating expanding space. The present work is devoted to the study of the nature of the motion of test particles in a maximally symmetrical, closed, accelerating Universe. As a concrete model, we study the anti-de Sitter space, that is, a space with positive scalar curvature. More specifically, as a model, a four-dimensional one sheeted hyperboloid is embedded in a flat five-dimensional enveloping space characterized by the Minkowski metric. The orientation of the hyperboloid is along the time axis. This choice of geometry allows you to maintain the straightness of 0-geodesics, both in the enclosed and in the enclosing spaces. The Minkowski metric of the ambient space induces a metric on the hypersurface of a hyperboloid that simulates an accelerated expanding spatially closed Universe. The pseudo-Cartesian coordinate system is introduced for saving formalequality of space dimensions of the space-time. The basic

geometrical characteristics such as the metrics and the connection are calculated in the coordinate system. The system of geodesic equations was solved for partial case of hyperbolic space-time. The choice supplies the possibility to investigate the common properties of spatial accelerating University. It is shown that number of faster-than-light particles (tachyons) has to be decreasing in the model due to annihilation processing.


Заманауи ғарыштық модельдерге қара энергия жəне қара материяны енгізу қажеттілігі Ғаламның құрылымы туралы барлық негізгі түсініктерді қайта қарау туралы сұрақты ұсынады. Сондай-ақ Ғаламның қарқынды ұлғаюы еркін денелердің бақыланып отырған қозғалысында айтарлықтай көрінеді. Қашықтағы астрофизикалық жүйелердің динамикасы туралы қорытындылар қозғалыстың бақыланып отырған сипатының қате талдауына негізделсе, онда олар дұрыс болмауы мүмкін. Осыған байланысты қарқынды ұлғайып жатқан кеңістіктегі қозғалыстардың жалпы заңдарын зерттеу өзекті болып табылады. Мақала барынша симметриялы, тұйық, тез өзгеріп отыратын Ғаламдағы сынақ бөлшектердің қозғалыс сипатын зерттеуге арналған. Нақты модель ретінде анти-де Ситтердің кеңістігі, яғни оң скалярлық қисықтық кеңістігі, зерттелді. Нақтылау үлгі ретінде Минковский метрикасымен сипатталатын, жазық бес өлшемді аумақты кеңістікке енгізілген төрт өлшемді бір қуысты гиперболоид таңдалды. Гиперболоидтің бағыты — уақыт осінің бойы. Геометрияның бұл таңдауы ауқымды кеңістікте 0-геодезиялықтың түзу сызықтылығын сақтауға мүмкіндік береді. Ауқымды кеңістіктің Минковский метрикасы қарқынды ұлғайып жатқан тұйықталған кеңістік Ғаламды кескіндеуші гиперболоидтің гипержазықтығына метриканы ықпалдандырады. Кеңістік- уақыттың кеңістік өлшемдерінің формалды теңдік сақтау үшін псевдодекарттық координаттар жүйесі енгізілді. Осы координаттар жүйесі үшін негізгі геометриялық сипаттамалар — метрика жəне байланыстыру коэффициенттері есептелген. Геодезия сызықтары үшін теңдеулер жүйесі гиперболалық кеңістік-уақыттың жеке жағдайында шешілген. Бұл таңдау кеңістікте үдеуі өзгеріп отыратын Ғаламның жалпы қасиеттерін зерттеуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар осы үлгіде аннигиляция процестері үшін жарық жылдамдығынан артық жылдамдықпен қозғалатын бөлшектерсаны — тахион сандары уақыт бойынша төмендеу тиіс екені көрсетілген.

Необходимость введения в современных космологических моделях темной энергии и темной

материи ставит вопрос о ревизии всех основных представлений о строении Вселенной. В частности, ускоренное расширение Вселенной может значительным образом сказаться на наблюдаемом движении свободных тел. Выводы о динамике удаленных астрофизических систем могут оказаться не корректными, если они будут базироваться на неверной интерпретации наблюдаемого характера движения. Ввиду этого представляется актуальным исследование общих законов движения в ускоренно расширяющемся пространстве.

Представленная работа посвящена исследованию характера движения пробных частиц в максимально симметричной, замкнутой, ускоряющейся Вселенной. В качестве конкретной модели исследуется пространство анти-де Ситтера, то есть пространство с положительной скалярной кривизной. Более конкретно, в качестве модели выбран четырехмерный однополостной гиперболоид, вложенный в плоское пятимерное объемлющее пространство, характеризующееся метрикой Минковского. Ориентация гиперболоида – вдоль оси времени. Такой выбор геометрии позволяет сохранить прямолинейность 0-геодезических, как во вложенном, так и в объемлющем пространствах. Метрика Минковского объемлющего пространства индуцирует метрику на гиперповерхности гиперболоида, моделирующего ускоренно расширяющуюся пространственно-замкнутую Вселенную.

Для сохранения формального равноправия пространственных измерений пространства-времени вводится псевдо-декартова система координат. Для этой системы координат вычислены основные геометрические характеристики – метрика и коэффициенты связности. Система уравнений для геодезических решена для частного случая гиперболического пространства-времени. Этот выбор позволяет исследовать общие свойства пространственно ускоряющейся Вселенной. Показано, что в данной модели число сверхсветовых частиц – тахионов – должно понижаться с течением времени из-за аннигиляционных процессов.


Anti-de Sitter space, geodesics, accelerating University, pseudo-Cartesian coordinates, curvature, dynamics of

probe particles14 Объем статьи (страницы) 7 страниц15 Количество иллюстраций 216 Количество таблиц -17 Количество



2


2







4


2018, Т. 1, . 89, с. 32-38



Е.А.Букетова, г.Караганда, Казахстан7 Автор(ы) публикации Makhanov K. M., Ermaganbetov K. T., Chirkova L.

V., Zeinidenov A. K., Arinova E.8 Место работы автора(ов)



г. Караганда, Республика Казахстан9 Код УДК УДК 538.910


Receiving and research of thin films of graphite and oxide of aluminium as bases for high capacitance capacitors

11

Аннотация на языке текста публикуемого материала (англ.)

Receiving nano-carbon, in particular, graphitic films of nanometer thickness and research of their properties is one of current problems of the modern science. Structural characteristics of such materials lead to origin of a row of unique features in their physical properties which can be used for creation of new types of electronic and optic instruments and devices. One of perspective forms of application of thin graphitic films can read use them as capacitors plate.

Now the main type of the rechargeable batteries which are widely used in different areas, electrochemical sources are. At the same time row of their shortcomings, somehow: complicates their application, for example, in electric vehicles and different robotic devices. One of possible solutions of the matter, use of energy "collected" condensers is. At the same time it is possible to have the almost instantaneous charging and an opportunity of monitoring and control behind time and power of discharge. However application as similar power supplies of condensers of "traditional" construction does not allow receiving rather high capacity. Use as plates of the condenser of materials with minimum possible size of particles can be one of possible candidate solutions of the matter. As those the electrodes consisting of the thin carrying-out films on the basis of the particles of graphite


applied on the transparent substrates can be used, for example.

However in order that graphitized electrodes could be used in practice, they shall meet certain requirements. First of all to have high conductance, to be the transparent in optical band that is necessary for monitoring of thickness and in general structure of films by spectral methods. And, at last, they shall be steady against mechanical influences.

Proceeding from the above, the real operation is devoted to receiving and a research of thin films of graphite and aluminum oxide as perspective materials for creation of high capacitance capacitors.

12

Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (каз., рус.)

Наноуглеродты алу, әсіресе, қалындығы нанометрлерге сәйкес графит қабыршықтарын жасау және олардың қасиеттерін зерттеу қазіргі заманғы өзекті мәселелеріне айналды. Осы материалдардың құрылымдық сипаттамалары физикалық қасиеттерінің әртүрлі ерекшелерінің пайда болуына келтіреді, ал оларды жаңа түрдегі электрондық және оптикалық аспаптарды жасау кезінде қолдануға болады. Жұқа графит қабыршықтарын пайдалы қолдану түрлерінің бірі, сыйымдылығы жоғары конденсаторлар ретінде қолдану.Қарастырылатын жұмыс жұқа графит және алюминий оксидінің қабыршықтарын алу және оларды сыйымдылығы жоғары конденсаторлар ретінде қолдану ретінде зерттеу тәсілдеріне арналған.

Получение наноуглерода, в частности, графитовых пленок нанометровой толщины и исследование их свойств является одной из актуальных проблем современной науки. Структурные характеристики таких материалов приводят к возникновению ряда уникальных особенностей в их физических свойствах, которые могут быть использованы для создания новых типов электронных и оптических приборов и устройств. Одна из перспективных форм нанесения тонких графитовых пленок может читать их как пластинки конденсаторов.Данная работа посвящена получению и исследованию тонких пленок графита и оксида алюминия в качестве перспективных материалов для создания емкостных конденсаторов большой емкости.

13


graphite films, capacitor, aluminum oxide, spectral characteristics, element compositionграфитовые пленки, конденсатор, оксид алюминия, спектральные характеристики, состав элементов

14

Объем статьи (страницы) 7

15


16

Количество таблиц -

17


10

18


1

19


1 . Method of obtaining thin graphite films and aluminum oxide// Technical Physics.2017.Т.87. С.1057-1060









2017, Vol.3, 87.


Типография издательства КарГУ им. Е.А. Букетова.

7 Автор(ы) публикации Aimukhanov A. K., Ibrayev N. Kh., Zeinidenov A. K., Yessimbek A. M., YusupovaZh.



9 Код УДК УДК 535.372; 535.341.510 Название статьи (на языке

публикации)Investigation of the influence of gold nanoparticles on

stimulated luminescence of phenylamine 160 in ethanol11 Аннотация на языке текста


Investigations of the influence nanoparticles of gold on the properties of stimulated emission of phenylamine 160 in ethanol were carried out. Au nanoparticle ablation gold targets were obtained in standard second harmonic solid laser ND. The concentration of the nanoparticles Au was deyermined to change yhe mass of the target before and after ablation and amounted to 5*10-3 mol/l within 30 minutes ablation. The average size Au nanoparticles were determined by dynamic light scattering in sub-micron particles size analyzer Zetasizer Nano ZS. Measurements showed that the investigated wednesday the average size of nanoparticles is 80 nm. Nanoparticles of gold were obtained by laser ablation of a gold target in ethanol. The concentration of nanoparticles was determined from the change in the mass of the target before and after ablation. It is established that when 160 nanoparticles of gold are added to the phenylamine solution, an increase in laser radiation intensity of 1.4 times and a narrowing of the lasing band is observed 1.5 times. The generation intensity reaches a maximum value at a concentration of gold nanoparticles CAu = 10-4 mol/l. Given the kinetics of the luminescence of solutions F160 in ethanol in the presence of gold nanoparticles. It is shown that pulse generation does not exceed the duration of the pump

pulse and is τген~of 7.4 NS. When added to a solution of gold nanoparticles SAI = 10-4 mol/l there is a reduction of the pulse duration generating τ~6.7 NS. The threshold for the onset of stimulated emission is reduced by a factor of 2.2. Thedurationofthegenerationpulsedecreases 1.1 times


Этанолдағыфениламинніңынталандырылғанэмиссиясыныңқасиеттерінеалтынныңнанобөлшектеріәсерініңзерттелуіжүргізілді. Стандарттыекіншігармоникалыққатты лазер ND кезіндеAuнанобөлшектерінабляциялау алтын алынды. Ааннанобөлшектерініңконцентрациясы абляция алдындағыжәнекейінгінысанныңмассасынөзгертуүшін 30 минуттаабсолютті 5 * 10-3 моль / л құрады. Auнанобөлшектерініңорташаөлшемішағынмикрондарбөлшектерініңөлшемді анализаторы ZetasizerNano ZS динамикалықжарықшашырауыменанықталды. Өлшеулерзерттелгеншілденіңнанобөлшектердіңорташамөлшері 80 нмболатындығынкөрсетті. Алтынныңнанобөлшектеріэтанолдағыалтынныңмақсаттылазерліабылдауыарқылыалынды. Nanoparticlesконцентрациясы абляция алдындағыжәнекейінгінысанныңмассасыныңөзгеруіненанықталды. Фениламинерітіндісіне 160 нанобөлшектер алтын қосылса, лазерліксәулеленуқарқындылығы 1,4 есеартуыжәнелазердіңтарылуының 1,5 есебайқалады. Өндірістіңқарқындылығы алтын нанобөлшектеріCAu = 10-4 мол / л концентрациясыкезіндемаксималдымәнгежетеді. Алтын нанобөлшектердіңқатысуыменэтанолдағы F160 ерітінділерініңлюминесценциясыныңкинетикасыескерілді. Импульстыгенерациялаусорғының импульс ұзақтығынанаспайдыжәне 7.4 NS-нықұрайды. СаN = 10-4 моль / л алтын нанобөлшектерініңерітіндісінеқосылғанкездеимпульстіңұзақтығы τ ~ 6.7 НС төмендейді. Ынталандырылғаншығарындылардыңбасталушегі 2.2 есеазаяды. Периферияныңұзақтығы 1,1 есеазаяды

Проведены исследования влияния наночастиц золота на свойства стимулированного излучения фениламина 160 в этаноле. Золотые мишени с удалением наночастицAu были получены в стандартном твердотельном лазере второй гармоники ND. Концентрация наночастицAu была deyermined для изменения массы мишени до и после абляции и составила 5 * 10-3 моль / л в течение 30 минут абляции. Средние размерные наночастицыAu определялись динамическим светорассеянием в субмикронном анализаторе размеров частиц

ZetasizerNano ZS. Измерения показали, что в исследуемом средстве средний размер наночастиц составляет 80 нм. Наночастицы золота были получены путем лазерной абляции золотой мишени в этаноле. Концентрация наночастиц определялась по изменению массы мишени до и после абляции. Установлено, что когда к раствору фениламина добавляют 160 наночастиц золота, увеличение интенсивности лазерного излучения в 1,4 раза и сужение полосы генерации наблюдается в 1,5 раза. Интенсивность генерации достигает максимального значения при концентрации наночастиц золота CAu = 10-4 моль / л. Учитывая кинетику люминесценции растворов F160 в этаноле в присутствии наночастиц золота. Показано, что генерация импульсов не превышает длительности импульса накачки и равна τген ~ 7,4 Н.С. При добавлении к раствору наночастиц золота SAI = 10-4 моль / л происходит уменьшение длительности импульса τ ~ 6,7 NS. Порог для возникновения вынужденного излучения уменьшается в 2,2 раза. Длительность импульса генерации уменьшается в 1,1 раза


Gold nanoparticulars, dyes molecules, stimulated emission, plasmon effect, laser generation.




-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США - Россия2 ISSN 1063-78423 Полное наименование

журналаTechnical Physics.


12


2017, Т. 62 . 7, с. 1073-1076


Pleiades Publishing, Inc. and Allerton Press, Inc. Pleiades House, 7 West 54 Street, New York, NY 10019

7 Автор(ы) публикации Makhanov K. M., Ermaganbetov K. T., Chirkova L. V.,Maukebaeva M. A.




публикации)Method for Producing Graphite and Alumina Thin Films


A simple comprehensible method for producing graphite and alumina films has been suggested. The optical properties of a graphite suspensions in toluene and suspensions of natural clay with a high content of alumina particlres in water have been studied. The lowest optical density corresponds to the upper layers of the solution. By taking a part of the solution from different depths of the cuvette, films of graphite and aluminum oxide were prepared. The microstructure of the films was studied. It has been found that the alumina particles form the correct shapes in the form of "snowflakes". It is shown that alumina films made from samples taken at different depths of the solution have different thicknesses. The particle size in thinner films is about 0.29 μm, for the thickest films - from 2.81 μm and more.


Графит және алюминий оксидінің қабыршақтарын жасаудың қолжетімді әдісі ұсынылды. Графит бөлшектерінің ерітіндісінің және құрамында алюмний оксиді көп балшық ерітіндісінің жұтылу спектрлері зерттелді. Ерітінділердің әр түрлі қабаттарында оптикалық тығыздықтар әр түрлі екені анықталды. Ерітіндінің жоғарғы қабаттарында ен төмен оптикалық тығыздық байқалады. Кюветалардың әр түрлі терендіктерінен ерітіндіні алу арқылы графит және алюминий оксидінің қабыршақтары даярланды.

Қабыршақтардың микроқүрылымы зерттелді.

Предложен простой и доступный метод приготовления пленок графита и оксида алюминия. Исследованы оптические свойства раствора с частицами графита и раствора глины с высоким содержанием оксида алюминия. Установлено, что в различных слоях растворов оптическая плотность различна. Наименьшая оптическая плотность соответствует верхним слоям раствора. Путем забора части раствора с разных глубин кювет подготовлены пленки графита и оксида алюминия. Исследована микроструктура пленок.


Graphite films, nanoparticles, aluminum oxide, thin films, absorptionПленки графита, наночастицы, оксид алюминия, тонкие пленки, поглощение




-








4


2018, Vol. 2, . 90, PP. 88-93



Е.А.Букетова, г.Караганда, Казахстан7 Автор(ы) публикации Ermaganbetov K.T., Chirkova L.V., Kurmash A.N.,

Musina G.I.8 Место работы автора(ов)




публикации)Synergetrics elements in physical processes in p-n-transition


The present stage of development of science is characterized by rapid growth of scientific information. At the same time strengthening of integration processes of various sections of fundamental science is observed. One of the most important scientific achievements of the last time can consider understanding of a role of unstable, critical conditions in matter evolution. Today the accent is transferred from studying of equilibrium conditions of system to a research of conditions of instability, mechanisms of emergence new, the births and reorganizations of structures, self-organization. Thus, it is possible to speak about formation of a new scientific paradigm. Self-organization is followed by processes of emergence of macroscopic ordered existential structures in difficult nonlinear systems. At the same time the last have to be in the states far from balance near bifurcation points in the neighborhood of which the behavior of system becomes unstable. Emergence of such structures is possible in thermodynamic opened, i.e. exchanging substance or energy with the environment, systems which are described by the nonlinear dynamic equations. Besides, the deviation of such systems from equilibrium state has to exceed some critical value. The semiconductor device and the external power supply make a peculiar thermodynamic system which can also be


in a nonequilibrium state. It is natural that in such system there have to be self-organized processes. In general work of the majority of semiconductor devices is based on the self-organized processes arising in such systems. Therefore, studying of processes of selforganization in semiconductor devices is an important task. In work mechanisms emergence, processes of self-organization in one of the major objects, so-called p-n of transition are described.


Современный этап развития науки характеризуется стремительным ростом научной информации. При этом наблюдается усиление интеграционных процессов различных разделов фундаментальной науки.Одним из важнейших научных достижений последнего времени можно считать понимание роли неустойчивых, критических состояний в эволюции материи. Сегодня акцент переносится с изучения равновесных состояний системы на исследование состояний неустойчивости, механизмов возникновения нового, рождения и перестройки структур, самоорганизации. Таким образом, можно говорить о формировании новой научной парадигмы.Самоорганизация сопровождается процессами возникновения макроскопических упорядоченных пространственно-временных структур в сложных нелинейных системах. При этом последние должны находиться в состояниях, далеких от равновесия вблизи точек бифуркации, в окрестностях которых поведение системы становится неустойчивым. Возникновение таких структур возможно в термодинамически открытых, т.е. обменивающихся веществом или энергией с окружающей средой, системах, которые описываются нелинейными динамическими уравнениями. Кроме того, отклонение таких систем от состояния равновесия должно превышать некоторое критическое значение.Полупроводниковый прибор и внешний источник питания составляют своеобразную термодинамическую систему, которая также может находиться в неравновесном состоянии. Естественно, что в такой системе должны возникать самоорганизующиеся процессы. В целом работа большинства полупроводниковых приборов основана на самоорганизующихся процессах, возникающих в таких системах. Поэтому, изучение процессов самоорганизации в полупроводниковых приборах является важной задачей. В работе описаны механизмы возникновение, процессы самоорганизации в одном из важнейших объектов, так называемых p-n перехода.

Қазіргі кезде ғылыми ақпараттар легінің күрт өсуі кезінде әртүрлі ғылым салаларына ортақ қасиеттерінің, ортақ үдерістердің пайда болып интеграциялау құбылыстарының тууыуна, пайда болуына әкелуде.Материяның дамуына орнықсыздықтар мен критикалық күйлердің әсерін зерттеу ғылым саласындағы негізгі бағыттардың бірі болып табылады. Материяның дамуына онда жүретін орнықсыздықтардың, онда жаңа күйлердің, жаңа құрылымдардың пайда болу механизмдерін зерттеу ғылым саласында жаңа бағыттың пайда болуына әкелді. Басқаша айтқанда, даму ерекшелігі, ерекше ұстанымы бар жаңа ғылым саласы пайда болды.Күрделі, бейсызық термодинамикалық жүйелерде уақыт бойынша, кеңістік бойынша реттелген құрылымдар өздігінен пайда болады. Бұл жағдайда термодинамикалық жүйе бифуркация нүктесі маңында орнықсыз күйде болады. Кеңістік, уақыт бойынша реттелген құрылымдар қоршаған ортамен энергиямен, ақпаратпен, затпен алмаса алатын, күйі бейсызық динамикалық теңдеулермен сипатталатын термодинамикалық жүйелерде ғана пайда болады.Шалаөткізгіштен жасалған аспапты және сыртқы энергия көзін термодинамикалық тепе-теңтіктен ауытқыған, ашық термодинамикалық жүйе деп қарастыруға болады. Бұндай жүйеде өздігінен жүретін үдерістер пайда болуға тиісті. Жалпы шалаөткізгіштен жасалған кез келген құралдың жұмысы өздігінен жүретін құбылыстарға негізделген. Сол себептен шалаөткізгіштен жасалған құралдардағы өздігінен жүретін құбылыстарды зерттеудің маңызы ерекше. Жұмыста көпшілік шалаөткізгіш құралдардың негізінде жататын p-n ауысуда өздігінен жүретін үдерістер талданған.


Synergetics, thermodynamics, energy diagrams, tunnel diode.Синергетика, термодинамика, энергетические диаграммы, туннельный диод.




1


1 Chirkova L.V., Yermaganbetov K.T., Skubnevsky E.V., Mahanov K.M., Arinova H.T., Omirbek A. Physical processes in the Gann diode and the energy balans // Bulletin of the Karaganda University. Physics Series. – 2017. – 1(85). – PP. 15-21.







4


Volume 2. - 2(90) – С.-94–103.



7 Автор(ы) публикации Ильина Л.Ф., Котова Н.Н.



КГУ «Средняя школа 3 Пионерское село» акимата Осакаровкого района, Караганда

9 Код УДК УДК 378.147:372.85310 Название статьи (на языке

публикации)Сравнительный анализ форм и методов преподавания физики на разных этапах её изучения


В статье рассмотрена методика преподавания на первом и втором этапах обучения учащихся физикев общеобразовательной средней школе. Методика предполагает использование современных интерактивных технологий. Для повышения качества образования предложено при проведении уроковиспользовать приемы и средства, активизирующие познавательную деятельность обучающихся и развивающие их познавательный интерес к предмету, позволило улучшить усвоение учебного материала.В конкретном случае для изучения темы «Основы молекулярной физики» предлагается использованиеновых инновационных технологий. Разработано программное обеспечение для изучения темыв целом, как для проведения уроков-лекций, так и для решения задач, закрепления и обобщения материала. Тематический контроль осуществляется в виде тестов, физических диктантов, контрольныхсрезов. По данной теме проведен педагогический эксперимент в 10-х классах и сделан сравнительныйанализ. Использовано интерактивное оборудование, которое усиливает наглядность изложенного материала, делая урок живым и увлекательным, повышает заинтересованность учащихся. Применениеинновационных технологий на уроках физики

повышает качество знаний и накопляемость оценок,предоставляет свободный доступ учащихся к информации, помогает выявить максимально творческие способности и максимально их реализовать.


Мақалада жалпы білім беретін мектептің оқушыларына физика пəнін оқытудағы əдіс-тəсілдермазмұны қаралған. Оқытудағы əдіс-тəсілдерде қазіргі заманғы интербелсенді техникалары ұсынылды.Білім сапасын жақсарту үшін əртүрлі əдіс-тəсілдерде бұл құрылғыларды пайдалану көрсетілген.Оқушылардың пəнге деген қызығушылығын белсенді етіп, ой-өрісін таным кеңістігін арттырады.Нақтырақ айтсақ, «Молекулярлық физика негіздерін» оқытуда соңғы инновациялық технологиянықолдануды ұсынды. Жалпы тақырыпты үйретуге байланысты толық бағдарлама жасалып, лекциясабақтар, есептердің шешу жолдары берілген.

The article considers methods of teaching students in secondary school on the first and second stages of training physics. The method involves using of modern interactive learning technologies. It is proposed to usemethods and means of activization of students ' cognitive activity and increase interest in the subject .This hasimproved the absorption of educational material. In particular, it is proposed to use innovative technologies tostudy the topics «Basics of molecular physics». Software for exploring themes, lessons and lectures, solvingproblems, fixing and generalization is developed.Thematic control is carried out in the form of tests, physicaldictations, control sections of knowledge. On this topic, a pedagogical experiment in the 10th grade, and acomparative analysis was made. We used an interactive equipment which enhances the visibility of the material, making the lesson alive and exciting, increases the interest of students. Application of innovative technologies оn physics lessons improves the quality of knowledge and the accumulation of assessments, provides free access to information for students, allows you to identify the most creative abilities and realizethem to the maximum.


молекулярно-кинетическая теория (МКТ), графики изопроцессов, понятие первогозакона термодинамики, адиабатический процесс, тепловые и холодильные машины, цикл Карно и его КПД, интерактивные технологии, педагогический эксперимент.

14 Объем статьи (страницы) 915 Количество иллюстраций 1316 Количество таблиц


7


1


Ильина Л.Ф. Учебно-методический комплекс по дисциплине «Молекулярная физика» для специальности 5В011000 –«Физика» / Л.Ф. Ильина. — Караганда: Изд-во КарГУ, 2010. — 102 с.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-7198 (0142-0843)3 Полное наименование

журналаВестник Карагандинского университета. Серия «Физика»


4 раз в год


2(90), 2018


Издательство КарГУ им. Е.А.Букетова, Қараганда

7 Автор(ы) публикации B.R.Nusupbekov, G.K.Alpysova, N.K.Tanasheva, A.Zh.Tleubergenova, N.N.Omarov,Zh.T.Omarova




публикации)Technology of the dosed addition of reagents-

plastificators in the mass of coal-water fuel11 Аннотация на языке текста


The article discusses the scheme of preparation of highly concentrated water-coal suspensions for the combustion of water-coal fuel. While, experimental studies were carried out on grinding coal and selecting organic compounds.Nowadays, many variants of technological schemes for the preparation of highly concentrated water-coal suspensions are known and tested in our country and as abroad. The choice of a rational technological scheme of preparation depends on many factors as the properties and quality of the feedstock, the required quality of the suspension, and the type of additives used in the process, economic opportunities, etc.In order to select the most effective plasticizers for water-coal suspensions prepared from coal slimes, the effect of plasticizers has been studied. These reagents meet the requirements for plasticizer reagents and are readily available. The effectiveness of these additives is due to their physicochemical properties, a feature of their structure, consisting of hydrocarbon, aromatic, carboxyl, hydroxyl and other groups.We obtained the dependence of the height of the dispersed phase layer on the time of the presence of the suspension with the addition of gelatin, fuel oil, lignosulfonate (LST), sodium humate. Suspensions with the addition of sodium humate have the best stability.

As a result of the analysis of experimental studies, it has been established that the humic additive with content of the order of 1% is the optimal binder reagent from the used (fuel oil, humic acid, gelatin).Key words: water-coal suspension, water-coal fuel, reagent-plasticizer.


Мақалада сулы-көмірлі отынды жағу үшін жоғарыконцентрациялы сулы-көмірлі суспензияны дайындау сүлбесі қарастырылған. Осыған орай көмірді ұсақтау бойынша және органикалық қосылыстарды таңдау бойынша тәжірибелік зерттеулер жүргізілді.Қазіргі уақытта біздің еліміздегі сияқты шетелдерде де жоғарыконцентрациялы сулы-көмірлі суспензияны дайындаудың технологиялық сүлбесінің көптеген нұсқалары белгілі және сыналып байқалған. Бұл үшін дайындаудың тиімді технологиялық сүлбесін таңдау көптеген факторларға тәуелді: бастапқы шикізаттың сапасына және қасиетіне, суспензияның талап етілетін сапасына, үдерісте қолданылатын, қоспалар түріне, экономикалық мүмкіндігіне және т.б.Көмір қалдықтарынан дайындалған, сулы-көмірлі суспензия үшін ең тиімді пластификаторларды іріктеу мақсатында, мақалада пластификатордың әсер етуі зерттелді. Берілген реагенттер реагент-пластификаторларға қойылған, талаптарды қанағаттандырады және қолжетімді. Осы қоспалардың әсер ету тиімділігі олардың физика-химиялық қасиеттеріне, көмірсутектерден, ароматты, карбоксильді, гидроксильді және басқа топтардан тұратын олардың құрылымының ерекшелігіне негізделген.Желатин, мазут, лигносульфонат (ЛСТ), гумат натрий қоспалары қосылған суспензияның дисперсті фаза қабатының биіктігі уақыттан тәуелділігі алынды. Гумат натрий қосылған суспензия ең жақсы тұрақтылыққа ие.Тәжірибелік зерттеуді талдау нәтижесінде, қолданылған реагенттерден (отындық мазут, гуминді қышқылы, желатин) оңтайлы байланыстырушы 1% құрамымен гуминді қоспа болып табылады.

В статье рассматривается схема приготовления высококонцентрированных водоугольных суспензий для сжигания водоугольного топлива. При этом проводились экспериментальные исследования по измельчению угля и по подбору органических соединений.

К настоящему времени известно и опробовано много вариантов технологических схем приготовления высококонцентрированных водоугольных суспензий как у нас в стране, так и за рубежом. При этом выбор рациональной технологической схемы приготовления

зависит от многих факторов: свойств и качества исходного сырья, требуемого качества суспензии, типа добавок, используемых в процессе, экономических возможностей и т.д.

С целью подбора наиболее эффективных пластификаторов для водоугольных суспензий, приготовленных из угольных шламов, в cтатье изучено влияние пластификаторов. Данные реагенты удовлетворяют требованиям, предъявляемым к реагентам-пластификаторам и легкодоступны. Эффективность действия данных добавок обусловлена их физико-химическими свойствами, особенностью их строения, состоящего из углеводородных, ароматических, карбоксильных, гидроксильных и других групп.

Нами получены зависимости высоты слоя дисперсной фазы от времени присутствия суспензии с добавкой желатина, мазута, лигносульфоната (ЛСТ), гумата натрия. Суспензии с добавкой гумата натрия обладают наилучшей стабильностью.

В результате анализа экспериментальных исследований установлено, что оптимальным связующим реагентом из использованных (топочный мазут, гуминовая кислота, желатин) является гуминовая добавка с содержанием порядка 1%.


water-coal suspension, water-coal fuel, reagent-plasticizer.

водоугольная суспензия, водоугольное топливо, реагент- пластификатор.




2


1. G Kusaynov K., Tanasheva N.K., Alpysova G.K., Tolynbekov A.B. Issledovanie texnologii szhiganiya vodougolnogo topliva poluchennogo iz shlamov shubarkulskogo uglya [Investigation of the technology of burning water-coal fuel obtained from the sludge of the Shubarkul coal]. Engineering and Physics Journal. - 2014. - No. 6 (87).[in Russian]2. Kusaynov K., Satybaldin A.Zh., Tanasheva N.K., Alpysova G.K., Tleubergenova A.Zh. Eksperimentalnyi stend dlya szhiganiya vodougolnogo topliva, poluchennogo iz shlamov shubarkulskih uglei [Experimental stand for the combustion of water-coal fuel, obtained from the slimes of shubarkul coals]. Bulletin of Karaganda University. Series Physics. - 2014. - No. 3 (75). - pp. 57-62.[in Russian]







4


2017, Т. 4, . 88, с. 72-77



Е.А.Букетова, г.Караганда, Казахстан7 Автор(ы) публикации Amochaeva G. P., Alpyssova, G. K., Zhanasbaeva A. S.,

Rogovaya X. S.8 Место работы автора(ов)



г. Караганда, Республика Казахстан9 Код УДК УДК 53:00410 Название статьи (на языке

публикации)Use of GPS communication on the railroad


Introduction of the modern satellite technologies in optimization of management of infrastructure and traffic safety on the Karaganda railroad is a basis of transition to complex management information technologies of the highway work with use of means of satellite navigation, monitoring and communication.The main objective of creation of road geo-informational system is introduction of new technologies in the sphere of safety and train dispatching, management of transportation process and logistic operations, monitoring of infrastructure condition, engineering geodetic support of works on projection, construction and operation of the railroads.This article describes the GLONASS / GPS monitoring system. The main advantages of implementing this system in the work of railway transport are indicated. The principles of operation of the monitored monitoring system are presented in the form of illustrations and structural diagrams. The use of GLONASS / GPS monitoring system using ground-based correcting GPS stations will ensure fast and high-quality engineering and geodesic performance in the design, construction, repair and maintenance of Karaganda railway facilities.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от

Внедрение современных спутниковых технологий в оптимизации управления инфраструктурой и


языка публикуемого материала (каз., рус.)

безопасностью движения на Карагандинской железной дороге является основой перехода к комплексным информационно-управляющим технологиям работы магистрали с использованием средств спутниковой навигации, мониторинга и связи.Основная цель создания дорожной геоинформационной сиcтемы — внедрение новых технологий в сфере обеспечения безопасности и управления движением поездов, управления перевозочным процессом и логистическими операциями, мониторинга состояния инфраструктуры, инженерно-геодезического обеспечения работ по проектированию, строительству и эксплуатации железных дорог.В данной научной статье приводится описание системы мониторинга GLONASS / GPS. Указаны основные преимущества внедрения данной системы в работу железнодорожного транспорта. Принципы работы исследуемой системы мониторинга представлены в виде иллюстраций и структурных схем. Применение системы мониторинга GLONASS с использованием наземных корректирующих станций GPS позволит обеспечить быстрое и качественное выполнение инженерно-геодезических работ в проектировании, строительстве, ремонте и содержании основных объектов Карагандинской железной дороги.

Қарағанды темір жолы қозғалысы қауіпсіздігі мен инфрақұрылымды басқаруды оңтайландыруда қазіргі заманғы спутниктік технологияларды енгізу спутниктік навигация, мониторниг және байланыс құралдарын қолдану арқылы магистраль жұмысының ақпараттық- басқару технологиясы кешеніне көшудің негізі болып табылады.Жол геоақпараттық жүйесін құрудың негізгі мақсаты поезды басқару және қауіпсіздікті, тасымалдау процессін басқару және логистикалық операцияларды, инфрақұрылым күйінің мониторингін, жобалау бойынша инженерлік-геодезиялық қамтамасыз ету жұмыстарын, темір жолдарды құрастыру мен эксплуатациялауды қамтамасыз ету аясында жаңа технологияларды енгізу.Берілген ғылыми мақалада GLONASS / GPS мониторингі жүйесінің сипаттамасын жүргізіледі. Теміржол транспортының жұмысында берілген жүйені еңгізудің негізгі ерекшеліктері көрсетілген. Зерттеліп отырған мониторинг жүйесінің жұмыс істеу принципі көрнекілік және құрылымдық сұлбалар түрінде берілген. Жердегі түзететін GPS бекетін пайдаланып GLONASS мониторинг жүйесін қолдану Қарағандының темір жолының негізгі нысандарының мазмұнында мен жөндеуінде, құрылысында,

жобалауында инженерлік-геодезиялық жұмыстарын сапалы және жылдам орындауға мүмкіндік береді.


Тraffic control center, wireless system, mobile solution, GPS monitoring, GIS mapЦентр управления трафиком, беспроводная система, мобильное решение, GPS-мониторинг, карта ГИС.




0


-







4раз в год


2018, V. 1, N. 89, pp. 93-98



7 Автор(ы) публикации Shaimerdenova K. M., TussypbayevaA. S.8 Место работы автора(ов)




публикации)Using of workbook on the subject "Physics and astronomy"

in English at the secondary school11 Аннотация на языке текста


The article considers a multilingual education which is a new program of Kazakhstan’s education system. This education program carries out not only the teaching of languages (Kazakh, Russian and English languages) but also the teaching of disciplines of natural sciences in the languages mentioned above. Base on the example of physics the article presents some principles and approaches of teaching natural science disciplines in English by using workbook of «Physics and astronomy». It helps to teacher to make a correct procedure of a lesson and organize students’ activity for effective mastering both physics material and language skills. The main didactic purpose of the workbook is to speed up process of mastering the teaching material, i.e. to bring the educational process closer to the most effective characteristics. One of the main advantages of the workbook is that it allows teacher to control flow and formation of students` thinking activity. The workbook will help to formulate necessary knowledge, skills and skills for students. Thanks to the workbook on the subject «physics and astronomy», the lesson material is better understood, the lesson time is rationally used. The effectiveness of teaching Physics through a foreign language is opened by numerous advantages, such as formation of intercultural knowledge and understanding; development of intercultural skills; introduction of a broader cultural context; expansion of school and university profile; increase of general and specific

language competence; development of communication skills; preparation for future research and / or labour activity; addition of individual learning strategies; increase of students` motivation.


Мақалада Қазақстанның білім беру жүйесінде көптілді білім берудің жаңа бағдарламасы мазмұны қарастырылды. Берілген бағытта қазақ, орыс және ағылшын тілдері ғана емес, сонымен қатар нақты ғылыми пәндерін оқыту (жоғарыда берілген тілдерде) жолдары берілді. Мақалада физика сабағын ағылшын тілінде оқытудың мәнері, кейбір қағидалары және оқытуда «Физика және астрономия» пәнінен жұмыс дәптерін қолданып, сабақ барысын дұрыс ұйымдастырып, оқушылардың қызметін, тілді игерудің дұрыс жолдарын ұйымдастыруға септігін тигізеді. Жұмыс дәптерінің басты дидактикалық мақсаты – оқу материалдарын игеру үдерісін жеделдету, яғни, оқу үрдісін ең тиімді сипаттамаларға жақындату.

В статье рассматривается новая программа казахстанской системы образования — многоязычное образование. Эта программа осуществляет не только преподавание языков (казахского, русского и английского), но и преподавание дисциплин естественных наук на упомянутых выше языках. На примере физики в статье представлены некоторые принципы и подходы преподавания естественных дисциплин на английском языке, с использованием рабочей тетради по «Физике и астрономии», которые помогают преподавателю составить правильную процедуру урока и организовать деятельность учащихся с целью эффективного овладения как физическим материалом, так и языковыми навыками. Главное дидактическое назначение рабочей тетради — ускорить процесс усвоения учебного материала, т.е. приблизить учебный процесс к наиболее эффективным характеристикам. Одним из главных достоинств рабочей тетради является то, что она позволяет преподавателю управлять течением и формированием мыслительной деятельности учащихся.


workbook, physics and astronomy, tasks, multilingual education, school, science direction, language skills.рабочая тетрадь, физика и астрономия, задачи, многоязычное образование, школа, направление науки, языковые навыки.




4


1. Poslanie Prezidenta Respubliki Kazakhstan Nursultana Nazarbaeva ot 17.11.2014 [Message of president of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev of 17.11.2014]. e-history.kz. Retrieved from: http://e-history.kz/en/publications/view/445 [in Russian].2. Breverman, Е.M. (2006). Razvitie samostoiatelnosti uchashchikhsia – trebovanie nasheho vremeni [Development of pupils` independence is call of the times]. Fizika v shkole – Physics at school, 2, 15–19 [in Russian].3. Syzdykov, Zh.N. (2007). Metodolohicheskie osobennosti ovladeniia fizicheskimi poniatiiami shkolnikov [The methodological peculiarities of mastering physical conceptions by pupils]. Extended abstract of candidate’s thesis. Almaty [in Russian].4. Musabekova, A.M., Zhumanova, R.I., & Kambarova, Zh.T. (2015). Innovatsionnie podkhody k prepodavaniiu fiziki, napravlennie na razvitie funktsionalnoi hramotnosti uchashchikhsia [The innovation approaches for teaching of physics intended for development of pupils skills]. Vestnik Karaрandinskoho universiteta. Seriia Fizika – Bulletin of the Karaganda State University. Series Physics, 2(76), 92–99 [in Russian].







4раз в год


2017, V. 2, N. 69, pp. 41-46



7 Автор(ы) публикации К.М. Шаймерденова, А.М. Мекеева, А. Рахманқызы8 Место работы автора(ов)



9 Код УДК 62-51910 Название статьи (на языке

публикации)Жылу энергиясын есептейтін аспаптардағы

мəліметтерді қашықтықтаналу үшін деректер концентраторын пайдалану


Көп көлемдегі жылу есептеуіш аспаптарынан мəліметтерді нақты жəне жылдам алу қажеттілігі XXI ғасырда мүмкін жəне шешімін толығымен таба қоймаған мəселелердің бірі болып отыр. Жалпы, жылу есептеу жүйесі негізгі үш аспаптан тұрады: ыстық жене суық суға арналған шығынөлшеуіштер,кедергі термометрлері жəне жылу есептеу аспабы. Əдетте, үрдісті жылу есептеуіш аспаптардан мəліметтерді қашықтықтан түсіруге мүмкіндік беретін əмбебап GSM-модемдерінің жүзеге асырылуымен түсіндіруге болады. Мақалада аталмыш мəселені жылу мəліметтерін қашықтықтан алу үрдісінде бірнеше атқарушылық мүмкіндіктерге ие деректер концентраторының көмегімен шешужайында айтылмақ. Сонымен қатар жылу мəліметтерін қашықтықтан алудың маңыздылығы,тиімділігі мен үнемділігі де сөз болады. Біз жылу есептеу жүйесіне арнайы бағдарлама орнатылғандербес компьютермен байланысатын деректер концентраторын орнатамыз.


Потребность в достоверном и быстром получении показаний с большого количества приборов учета в двадцать первом веке требует решения проблемы учета. Система теплоучета состоит из главных трех приборов:расходомеры для горячей и холодной воды, термометр сопротивления и тепловычислитель.

Обычно процесс можно объяснить работой универсальных GSM-модемов, позволяющих снять показния с с тепловычислителей. В статье представлено решение этой проблемы с помощью концентратора данных, имеющего несколько административных возможностей для реализации удаленного снятия показания.

The need for reliable and quick readings with a large number of meters — is the twenty-first century and oneof the possible problems that still require a solution. Generally, heat metering system consists of three mainunits: meters for hot and cold water, a thermometer resistance and heat meter. Usually, the process can be attributed to the work of the universal GSM-modem allowing reading of the water energy. This article will talk about solving this problem with the help of a data concentrator, which has several administrative capacity for the implementation of the remote to take readings. And also, we will focus on the importance of efficiencyand effectiveness of remote removal of the thermal data. We will install the system heat metering hub connectedthrough certain software to a personal computer. This will give us the opportunity to bring thermal instrumentation data remotely to monitor heating systems, to prevent emergency situations and the ability to prevent them in the event of occurrence. That is, our goal is to perform the above steps to install softwarepackage that runs on the basis of specific and efficient data acquisition of calculator with.


жылу, жылуэнергетика, жылу есептеу аспаптары, жылу мəліметтерін қашықтықтан алу,бағдарламалық кешен, мониторинг, GSM-модемдер, мəліметтер концентраторы, жылу есептеу жүйесі,жылу энергиясы, кедергі термометрлері, шығынөлшеуіштер, жылу параметрлері.тепло, теплоэнергетика, тепловычислительные приборы, дистанционное получениетепловых данных, программный комплекс, мониторинг, GSM-модемы, концентратор данных, система теплоучета, тепловая энергия, термометры сопротивления, расходомеры, параметры тепла.




4


1. Применение GSM-модемов для у удаленного снятия показаний приборов учета электрической энергии// ИСПУ. - М.: ОАО «Телеофис», 2011. — 2(32).

2. Dyk C. Automatic Meter Reading / C. . Dyk // Fibocom. — 2013. — 3.3. Ладугин Д.В. Интегрированная система коммерческого учета тепловой энергии и природного газа на базе программно-технических комплексов серии «КРУГ-2000» / Д.В. Ладугин // Датчики и системы. — 2005. - 5. – С. 2 – 5.4. Титович Ю.В. Обслуживание индивидуальных тепловых тепловых пунктов в филиале «ПТС»ОАО «Северо-Западный Телеком» / Ю.В. Титович, В.М. Барашков, А.М. Астапкович, А.А.Касаткин//Энергосбережение.2005. — 4. — С. 2–6.







4 раз в год


2(86), 2017



7 Автор(ы) публикации Танашева Н.К., Нүсіпбеков Б.Р. Миньков Л.Л.,Тлеубергенова А.Ж., Сейтжаппаров Н.К.,

Б.А. Ахмадиев


Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова,

Ш. Уалиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Томск мемлекеттік ғылыми зерртеу университеті


публикации)КӨМІР ҚАЛДЫҚТАРЫНАН АЛЫНҒАН СУЛЫ-

КӨМІРЛІ ОТЫННЫҢ ЖАНУ ҮДЕРІСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ


Мақалада Шұбаркөл көмірінен алынған сулы-көмірлі отынды жағу технологиясы қарастырылған. Сұйық отынның тұрақты жануын қамтамасыз ету үшін тәжірибелік қондырғы дайындалды. Құйынды технологияны қолдану келесідей мүмкіндіктер береді: отынды дайындау жүйесін жеңілдетуге, оның өнімділігін жоғарылатуға, жарылыс қаупін қамтамасыз етуге, жағуға отынды дайындауда шығындарды төмендетуге, тұтану мен жануды тұрақтандыруға және тіпті төмен сұрыпты отынды жағу кезінде мазутпен немесе газбен алауды жағудан бастартуға.Технология Қарағанды облысында орналасқан Шұбаркөл жеріндегі тас көмірлердің қалдықтарын қайта өңдеудің тиімді технологиясын жасау үшін арналған. Сулы-көмірлі отынның тиімді жануы үшін, Шұбаркөл көмірінің қалдықтарынан электрогидроимпульстік өңдеумен алынған сулы-көмірлі отынды жағу үшін ошақ алды камерасы бар ошақ құрылғысының ерекше құрылымы ұсынылады. Құйынды ошақ алды құрылғысы басқа сұйық отын

түрлері: дизель, мазут сияқты СКО – ды жағуға мүмкіндік береді. Қазандық ошақ алды құрылғысымен жинақталған, бастапқыда сулы-көмірлі отыннан басқа, резервтік отын түрін қолдануды білдіреді.Жағу үшін арналған құйынды камерасының немесе ошақ алды құрылғысының ені 100 см және биіктігі 110 см, ол қабырға қалыңдығы 10 см болатын шамотты кірпіштен жасалған. Үрлеудің таралуын реттеу ошақтың алдыңғы терезесімен жүзеге асырылады және екінші ретті ауаның желдеткішінің арыны бойынша бақыланады.Құйынды отттықтың жұмысы келесіге негізделген, яғни ошақ камерасы ішінде құйынды тудыра отырып, камера ішінде жанатын заттардың толық жануына дейін отынның ірі бөлшектерін ұстап тұрады. Құйынды оттықтың ерекшелігі жану камерасының конфигурациясында, ол берілетін үрлемелі ауаның ағысының радиальдылығына және тангенциалдылығына жақын, бұл газ бен отынның жанатын бөліктерінің құйынды қозғалысын тудыру үшін қосымша импульс жасайды.Жану пәрменділігін анықтау үшін өлшегіш аспап көмегімен сұйық отынның жану температурасы анықталды. Отынның жоғарғы жану температурасы 14000С-ға жетті.


В статье рассматривается технология сжигания водоугольного топлива полученного из Шубаркульского угля. Собрана экспериментальная установка для обеспечения устойчивого сгорания жидкого топлива. Применение вихревых технологий позволяет: упростить систему подготовки топлива, увеличить ее производительность, обеспечить взрывобезопасность, снизить затраты на подготовку топлива к сжиганию; стабилизировать воспламенение и горение и отказаться от подсветки факела газом или мазутом даже при сжигании низкосортных топлив.

Технология предназначена для создания эффективной технологии переработки шламов каменных углей Шубаркульского месторождения расположенного в Карагандинской области. Для эффективного горения водоугольного топлива предлагается оригинальная конструкция горелочного устройства содержащие предтопочную камеру для розжига водоугольного топлива, полученного электрогидроимпульсной обработкой из шламов Шубаркульских углей. Вихревой предтопок позволяет сжигать как ВУТ, так и другие виды жидкого топлива: дизель, мазут. Котёл, укомплектованный вихревым предтопком, изначально подразумевает возможность применения резервного вида топлива, помимо водоугольного топлива.

Вихревая камера или предтопок для сжигания

имеет ширину 100 см и высоту 110 см, она выполнена кладкой из прямого шамотного кирпича с толщиной стенки 10 см. Регулирование распределения дутья осуществляется смотровым окном с шибером и контролируется по напору вентилятора вторичного воздуха.

Принцип работы вихревого предтопка основан на том, что создаваемый внутри топочной камеры вихрь удерживает крупные частицы топлива внутри камеры до полного выжигания горючих веществ. Особенностью вихревой топки является конфигурация камеры сжигания, которая приближена к радиальной, и тангенциально подаваемые струи дутьевого воздуха, что создает дополнительный импульс для формирования вихревого движения горящих частиц топлива и газов.

С помощью измерительного прибора для определения интенсивность горений определена температура сжигания водоугольного топлива. Температура высшего сгорания топлива достигла на 14000С.

The article discusses the coal-water fuel obtained from coal of Shubarkul. Assembled experimental setup for sustained combustion of the liquid fuel. The use of vortex technology allows to simplify the system of preparation of fuel, increase its productivity, to ensure explosion safety, reduce the cost of preparation of fuel for combustion; to stabilize the ignition and combustion and to refrain from lighting the torch gas or fuel oil even when burning low-grade fuels.

The technology is designed to create effective technology of sludge processing Shubarkul coal deposits located in the Karaganda region. For efficient combustion of coal-water fuel the original design of a burner containing predtopochnyh chamber for igniting the hydrocarbon fuel received by electrohydropulse processing from slimes of the Shubarkul coals. Vortex pretopos allows you to burn both HLA and other types of liquid fuels: diesel, fuel oil. The boiler is equipped with vortex preopcom, implies the possibility of using a backup fuel in addition to coal-water fuel.

Vortex chamber or pretopos to burn has a width of 100 cm and a height of 110 cm, it is made walls out of direct fireclay brick with a wall thickness of 10 cm the Regulation of the distribution of blast is carried out a viewing window with a slide valve and is controlled by the pressure of the secondary air fan.

The principle of operation of vortex precopy based on what is generated inside the combustion chamber the vortex keeps large particles of fuel within the chamber to complete the burning of combustible substances. The

feature of the vortex furnace is the configuration of the combustion chamber, which is close to the radial, and the tangentially supplied combustion air jets, creating additional impetus for the formation of vortex motion of the burning fuel particles and gases.

Using a measuring device for determining the intensity of goreni defined temperature combustion of coal-water fuel. The highest temperature of combustion achieved in 14000С.


Сулы-көмірлі суспензия (СКС), сулы-көмірлі отын (СКО), форсунка, тәжірибелік қондырғы.

водоугольное суспензия (ВУС), водоугольное топливо (ВУТ), форсунка, экспериментальная установка.




1


1. Кусаиынов К., Нусупбеков Б.Р., Сатыбалдин А.Ж., Танашева Н.К., Алпысова Г.К., Тлеубергенова А.Ж. Форсунка для распыления водоугольного топлива / Заключение на выдачу инновационного патента. - 20338 от 10.08.2015г.





журналаBULLETIN

OF THE KARAGANDAUNIVERSITY




2018. - Volume 2. - 90. – P. 49-55


7 Автор(ы) публикации 1Akhmadiev B. A., Tatybekov A., 2Shuyushbayeva N. N., 3Tanasheva N. K., 2Altayeva G. S., 4Stoev M.


1Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова

2Кокшетауский государственный университет им. Ш. Уалиханова

3Институт прикладной математики4South-West University «Neofit Rilsky», Blagoevgrad, Bulgaria


публикации)Electrohydropulse technology of destruction and crushing of natural stones at different parameters


The aim of the study is to develop scientific and practical principles of implementation of energy saving heat pump technology for heat and cold supply to residential, public and industrial premises on the basis of alternative and renewable sources of energy. One of the effective methods to generate heat from groundwater by means of heat pump technology is the use of wells for consolidation of heat exchange elements produced by drilling. Fundamentally new innovative method of making wells is electro-hydraulic drilling, when electrical energy directly in the bottomhole transforms into mechanical energy of shock waves that can break up rocks.This paper describes the results of studies of the impact of electro-hydraulic pulse on hard and superhard rockminerals. The quantitative dependency, characterizing the beginning of the process of destruction of rocks ofvarious thickness depending on the number and energy of discharges was defined. The experimental work proved the possibility of achieving higher drilling speeds compared to those at conventionally used plants.The electric pulse destruction is implemented without

using a drilling bit, it does not require special tightnessof electrodes to bottomhole surface with considerable force; therefore, the wear of the electrodes at electrohydraulic pulse drilling is relatively minor.


Целью исследования является разработка научных и практических принципов внедрения энергосберегающей технологии тепловых насосов для тепло- и холодоснабжения в жилых, общественных и производственных помещениях на основе альтернативных и возобновляемых источников энергии. Одним из эффективных способов получения тепла из подземных вод с помощью технологии тепловых насосов является использование скважин для уплотнения теплообменных элементов, образующихся при бурении. Принципиально новым инновационным методом создания скважин является электрогидравлическое бурение, когда электрическая энергия непосредственно в забоепреобразуется в механическую энергию ударных волн, которые могут разрушать породы. В настоящей работе описываются результаты исследований влияния электрогидравлического импульса на твердые и сверхтвердые горные минералы. Установлены количественные зависимости, характеризующие начало процесса разрушения горных пород разной толщины в зависимости от количества и энергии разрядов.Опытными работами была доказана возможность достижения более высокой скорости бурения, чем на традиционно используемых установках. Электроимпульсное разрушение является бездолотным, оно не требует специального прижатия электродов к забою со значительным усилием, а потому износ электродов при электрогидроимпульсном бурении сравнительно мал.


Electrohydraulic drilling, hydraulic pressure, cavitational phenomena, pulse capacitor, highvoltage.




5


1 Кусаиынов К. Разработка электрогидроимпульсной технологии бурения скважин для установки теплосъемныхэлементов тепловых насосов / К. Кусаиынов, Н.Н. Шуюшбаева, К.М. Турдыбеков, Ж.А. Кужуханова // Современная наука: исследования, идеи, результаты, технологии. — 2013. — 2(13). — С. 420–425.

2 Кусаиынов К., Шуюшбаева Н.Н., Турдыбеков К.М., Ахмадиев Б.А. Электрогидроимпульсная технология разрушения природных минералов при бурении теплообменных скважин // Деформация разрушения материалов и наноматериалов: V Междунар. конф. (26—29 ноября 2013 г.). — М., 2013. — С. 660–662.3 Kussaiynov K Electro—pulse technology of production heat exchangers for extracting the heat from the ground at shallow depths / K. Kussaiynov, S.E. Sakipova, N.N. Shuyushbayeva, B.A. Ahmadiev, J.A. Kuzhuhanova // Eurasian Physical Technical Journal. — 2012. — Vol. 9. — 2(18). — P. 19–23.4 Кусаиынов К. Энергоэффективность электрогидравлического бура при создании скважин для теплообменных аппаратов / К. Кусаиынов, Н.Н. Шуюшбаева, Б.А. Ахмадиев, Ж.А. Кужуханова // Вестн. Караганд. ун-та. Сер. Физика.- 2014. — 1(73). — С. 39–45.5 Kussaiynov K. Optimization of technology of natural material destruction in the course of electrohydropulse drilling. Modelling for Electromagnetic Processing / K. Kussaiynov, N.N. Shuyushbayeva, K.M. Turdybekov, B.A. Ahmadiev // International Scientific Colloquium (September 16–19). — Hannover, 2014. — P. 345–349.







4


2017, Т. 4, . 88, с. 18-23



Е.А.Букетова, г.Караганда, Казахстан7 Автор(ы) публикации A.K. Zeinidenov, N.Kh. Ibrayev8 Место работы автора(ов)




публикации)Photovoltaic and electrophysical properties of plasmon-enhanced organic solar cells


A technique for depositing plasmon silver nanoparticles into various functional layers of an organic solar cell has been developed. Analysis of the structure of nanoparticles was carried out according to electron microscopic images on an electron microscope MIRA 3 LMU, Tescan. Electron microscopic analysis showed the presence of spherical silver nanoparticles. The size of silver nanoparticles was ~ 100-200 nm. The frequency of plasmon resonance lies in the region of 451-457 nm. The microstructural and optical properties of nanocomposite materials obtained are studied. The film thickness of the deposited photoactive layer P3HT: PCBM is 229 nm, the thickness of the deposited silver film is 87 nm, respectively. It is shown that the absorption band of silver nanoparticles on the ITO surface has a maximum at the wavelength of 457 nm. For silver nanoparticles on the P3HT / PCBM surface, the maximum wavelength is shifted to the shortwave region at 451 nm. The photovoltaic and electrotransport properties of film polymer compositions based on P3NT: RSVM and silver nanoparticles are studied.Measurement of the volt-ampere characteristic of the cells was carried out by illuminating the cell from the side of the conducting layer of the ITO. It is shown that the deposition of silver nanoparticles on the ITO surface increases the PSC efficiency by 1.7 times. When the film of silver nanoparticles is positioned between PEDOT / PSS and the photoactive layer of P3HT / PCBM,


the efficiency is reduced by approximately 1.8 times. In the presence of silver nanoparticles, a further reduction in the cell efficiency is observed on the surface of the P3HT / PCBM photoactive layer. Doping of silver nanoparticles into the photoactive layer of P3HT / PCBM also leads to a decrease in the cell efficiency. The electron transport properties of a solar cell with a bulk heterojunction were studied using the method of electrochemical impedance spectroscopy (EIS). It is shown that a significant increase in the cell efficiency is observed when silver nanoparticles are deposited on the ITO surface. Precipitation of silver nanoparticles on the surface of the PEDOT:PSS layer and doping them into the P3HT: PCBM volume reduces the conversion of solar energy into electrical energy.


Органикалық күн ұяшығының әртүрлі функциональды қабатында плазмонды күміс нанобөлшегінің тұндыру әдісі жасалынды. Нанобөлшектің құрылымына талдау MIRA 3 LMU, Tescan электронды микроскопында түсірілген электронды-микроскопиялық түсірілімдерінің берілгендері бойынша жүзеге асырылады. Электронды-микроскопиялық талдауда күміс нанобөлшегінің бар екенін көрсетті. Күміс нанобөлшегінің өлщемі ~100–200 нм құрады. Плазмондық резонанс жиілігі 451–457 нм облысында жатыр. Алынған нанокомпозитті материалдардың оптикалық және микроқұрылымдық қасиеттері зерттелді. P3HT:PCBM фотобелсенді қабаты жағылған қабыршақ қалыңдығы 229 нм құрайды, күмістің тұндырылған қабыршағының қалыңдығы сәйкесінше 87 нм құрайды. ITO бетіндегі күміс нанобөлшегінің жұтылу жолағы нм толқын ұзындығында максимумға ие екені көрсетілді. P3HT/PCBM бетіндегі күміс нанобөлшегі үшін толқын ұзындығының максимумы 451 нм қысқа толқынды обысқа жылжиды. Күміс нанобөлшегінің және Р3НТ:РСВМ негізінде қабыршақты полимерлі кешендерінің электротранспорттық және фотовольтаикалық қасиеттері зертелді. ITO өткізетін қабатының жағынан ұяшқты жарықтандырған кезде ұяшықтың вольт-амперлік сипаттамасы жүргізілді. ITO бетіне күміс нанобөлшегін қондырған кезде ПЭК PSC 1,7 рет үлкейгені көрсетілді. PEDOT/PSS және P3HT/PCBM фотобелсенді қабаты арасына күміс нанобөлшегін орналастырған кезде ПӘК төмендегені байқалады, шамамен 1,8 рет. Бетінде күміс нанобөлшегі бар P3HT/PCBM фотобелсенді қабаты ұяшықтың ПӘК төмендеуіне әкелетінін байқалады. Күміс нанобөлшегі еңгізілген P3HT/PCBM фотобелсенді қабаты ұяшықтың ПӘК төмендеуіне әкеледі. Көлемді гетероөтулермен күн ұяшығының электрон–транспорттық қасиеті электрохимиялық импендансты

спектроскопия (EIS) әдісінің көмегімен зертелді. Ұяшықтың ПӘК айтарлықтай өсуі күміс нанобөлшегін ITO бетіне тұндыру кезінде байқалатыны көрсетілді. Осаждение наночастиц серебра на поверхность слоя PEDOT:PSS беткі қабатына және P3HT:PCBM көлеміне еңгізілген күміс нанобөлшегінің тұнбасы күн энергиясын электрлікке түрлендірудің төмендеуіне әкеледі.Разработана методика осаждения плазмонных наночастиц серебра в различные функциональные слои органической солнечной ячейки. Анализ структуры наночастиц осуществлялся по данным электронно–микроскопических снимков на электронном микроскопе MIRA 3 LMU, Tescan. Электронно–микроскопический анализ показал наличие сферических НЧ серебра. Размер НЧ серебра составил ~100–200 нм. Частота плазмонного резонанса лежит в области 451–457 нм. Исследованы микроструктурные и оптические свойства полученных нанокомпозитных материалов. Толщина пленки нанесенного фотоактивного слоя P3HT:PCBM составляет 229 нм, толщина осажденной пленки серебра составляет 87 нм соответственно. Показано, что полоса поглощения НЧ серебра на поверхности ITO имеет максимум на длине волны равен 457 нм. Для НЧ серебра на поверхности P3HT/PCBM максимум длины волны смещается в коротковолновую область на 451 нм. Исследованы фотовольтаические и электротранспортные свойства пленочных полимерных композиций на основе Р3НТ:РСВМ и наночастиц серебра. Измерение ВАХ ячеек проводилось при освещении ячейки со стороны проводящего слоя ITO. Показано, что при осаждении на поверхность ITO НЧ серебра КПД PSC увеличивается в 1,7 раза. При расположении пленки НЧ серебра между PEDOT/PSS и фотоактивным слоем P3HT/PCBM наблюдается понижение КПД, примерно, в 1,8 раза. В присутствии НЧ серебра на поверхности фотоактивного слоя P3HT/PCBM наблюдается дальнейшее понижение КПД ячейки. Допирование НЧ серебра в фотоактивный слой P3HT/PCBM, так же приводит к понижению КПД ячейки. Электрон–транспортные свойства солнечной ячейки с объемным гетеропереходом исследовались с помощью метода электрохимической импедансной спектроскопии (EIS). Показано, что значительное увеличение КПД ячейки наблюдается при осаждении наночастиц серебра на поверхность ITO. Осаждение наночастиц серебра на поверхность слоя PEDOT:PSS и допирование их в объем P3HT:PCBM приводит к уменьшению преобразования солнечной энергии в электрическую.


Silver, plasmon resonance, organic solar cells, poly(3-hexylthiophene, films

русском языке Серебро, плазмонный резонанс, органические солнечные ячейки, poly(3-hexylthiophene, пленки




1


9. Maier, S.A. (2007). Plasmonics: Fundamentals and Applications. Springer: Berlin.10. Margueritat, J., Gonzalo, J., Afonso, C.N., Mlayah, A., Murray, D.B., & Saviot, L. (2006) Surface Plasmons and Vibrations of Self-Assembled Silver Nanocolumns. – Nano Lett., vol. 6, 2037–2042.11. Gao, H., Henzie, J., & Odom, T.W. (2006) Direct Evidence for Surface Plasmon-Mediated Enhanced Light Transmission through Metallic Nanohole Arrays. – Nano Lett., vol. 6, 2104–2108.12. Mihalcea, C., Buchel, D., Atoba, N., & Tominaga, J. (2013) Improving the efficiency and reducing efficiency roll-off in quantum dot light emitting devices by utilizing plasmonic Au nanoparticles. – J. Mater. Chem., vol. 1, 470-476.13. Kalfagiannis, N., Karagiannidis, P.G., Pitsalidis, C., Panagiotopoulos, N.T., Gravalidis, C., Kassavetis, S., Patsalas, P., & Logothetidis, S. (2012) Plasmonic silver nanoparticles for improved organic solar cells. – Solar Energy Materials & Solar Cells, vol.104, 165–174.14. Zeinidenov, A.K., Ibrayev, N.Kh., & Afanasyev, D.A. (2016) Structural properties and photoinduced electron processes in polymer films of poly(3-hexylthiophene-2,5-diyl) on the surface of silver island films. The 6th International conference «Nanomaterials: Applications and Properties» (14–19 September). (pp. 1-2). Lviv.15. Fabregat-Santiago, F., Bisquert, J., & Garcia-Belmonte, G. (2005) Influence of electrolyte in transport and recombination in dye-sensitized solar cells studied by impedance spectroscopy. – Solar Energy Materials & Solar Cells, vol.87, 117–131.16. Adachi, M., Sakamoto, M., & Jiu, J. (2006) Determination of Parameters of Electron Transport in Dye-Sensitized Solar Cells Using Electrochemical Impedance Spectroscopy. – J. Phys. Chem. B, vol. 110, 13872–13880.





журналаВестник Карагандинского университета. Серия

«Физика»4 Периодичность выхода



N.3(87), 2017, С.60-64



7 Автор(ы) публикации Н.К. Танашева, Э.Р. Шрагер, С.Е. Сакипова, А.Н. Дюсембаева, Ж.Г. Нургалиева, Р. Қарсыбеков



Кокшетауский государственный университет им. Ш. Уалиханова, Казахстан

НИ Томский государственный университет, Россия9 Код УДК 533.6.011, 536.2410 Название статьи (на языке

публикации)Исследование аэродинамических характеристик ветрогенератора на основе эффекта Магнуса


В работе приведены результаты экспериментальных испытаний ветрогенератора с элементами в виде вращающихся цилиндров. Показаны результаты исследований силы тяги от скорости воздушного потока при прямом и противоположном направлении потока ветра. Также даны результаты исследования коэффициента силы тяги ветрогенератора с лопастями с пористой поверхностью от числа Рейнольдса при прямом и противоположном направлениях потока ветра. Показано, что коэффициент силы тяги сохраняет работоспособное значение до 45о , далее, при возрастании угла скоса потока ветра, медленно убывает. Установлено, что опытный образец ветроэнергетической установки эффективно работает при изменении угла скоса прямого потока ветра в диапазоне - 45о ÷ + 45о. Данная работа имеет большую актуальность в разработке ветродвигателей для малых скоростей ветра на основе эффекта Магнуса. Авторами приведены результаты зависимости силы тяги ветрогенератора с лопастями в виде вращающихся пористых цилиндров от скорости потока при прямом направлении ветра, т.е. навстречу передней части ветроколеса. Установлено, что при постоянной скорости потока ветра значение коэффициента силы

тяги уменьшается с увеличением угла скоса потока, что объясняется уменьшением площади миделева сечения ветроколеса.


Мақалада айналмалы цилиндрлер түріндегі элементтер жел генераторының тəжірибелік сынақ нəтижелері келтірілген. Жел ағынының тура жəне қарама-қарсы бағыты кезінде ауалы ағынның жылдамдығының тартылыс күшінен тəуелділігін зерттеу нəтижелері келтірілген. Сонымен қатар жел ағынының тура жəне қарама-қарсы бағыты кезінде Рейнольдс санынан жоғары беті кеуекті қалақшалармен жел генераторының тартылыс күшінің коэффициентін зерттеу нəтижелері келтірілді. Тартылыс күшінің коэффициенті 450 дейін жұмысқа қабілеттілік мəнін сақтайтынын көрсетті, одан əрі құлау бұрышының ұлғаюы кезінде жел ағыны ақырын тоқтайды. - 450 ÷ + 450 аралығында желдің тура ағынының құлау бұрышының өзгеруі кезінде жел энергетикалық қондырғының тəжірибелік үлгісі тиімді жұмыс істейтіні белгілі болды. Бұл жұмыстың үлкен өзекті мəселесі Магнус эффектісіне негізделген аз жел жылдамдығындағы желқозғалтқышын жасау болып табылады. Жел дөңгелегінің алдыңғы бөлігі қарсы, жел бағыты қарама-қарсы ағынның жылдамдығы айналмалы кеуекті цилиндрлер түріндегі қалақшалармен жел генераторының тартылыс күшінің нəтижелері келтірілген. Жел дөнгелегінің ойыс қимасының ауданы азайғандығы айтылды, құлау бұрышының ағыны, яғни тұрақты жел ағынының жылдамдығының мəні, тартылыс күшінің коэффициенті артқан сайын азайғандығы белгілі болды.

The paper presents the results of experimental tests of a wind generator with elements in the form of rotating cylinders. The results of studies of the traction force on the speed of air flow in the direct and opposite direction of the wind flow are presented. Also results of research of factor of force of draft of a wind generator with blades by a porous surface from Reynolds number at direct and opposite directions of a stream of a wind are resulted. It is shown that the tractive force coefficient retains an operative value of up to 450, then, with increasing angle, the skew of the wind flow slowly decreases. It is established that the prototype of the wind power plant works effectively when the angle of the bevel of the direct wind flow varies within the range of – 450 ÷ + 450. This work has great relevance in the development of wind turbines for low wind speeds based on the Magnus effect. The authors show the results of the dependence of the traction force of the wind turbine with the blades in the form of rotating porous cylinders on the flow velocity in

the forward direction of the wind, i.e. Towards the front of the wind wheel. It is established that at a constant wind speed, the value of the tractive force coefficient decreases with an increase in the bevel angle, which is explained by a decrease in the area of the meander section of the wind wheel.


Bетрогенератор, эффект Магнуса, число Рейнольдса, сила тяги, лобовое сопротивление, скорость ветра.

Wind generator, Magnus's effect, Reynolds' number, traction force, drag, wind speed.




3


1.Болотов А.В. Развитие ветроэнергетики Республики Казахстан, энергетические системы электроснабжения автоном- ных объектов / А.В. Болотов, С.Е. Соколов, С.А. Болотов // Вестн. АИЭС. — 2009. — 3. — С. 11–18.2. Kusaiynov K. The effect of porosity on the aerodynamic characteristics of a rotating cylinder / K. Kusaiynov, N.K. Tanasheva, M.M. Turgunov, A. Kalikova, A. Diusembaeva // Eurasian Physical Technical Journal. — 2013. — Vol. 10. — (20). — P. 26–32.3. Кусаиынов К. Исследование лобового сопротивления двухлопастного ветродвигателя в рабочем режиме / К. Кусаиынов, Н.К. Танашева, М. Тургунов, А. Дюсембаева // Вестн. Томск. гос. ун-та. Серия «Математика и механика». — 2014. — 4 (30). — С. 82–88.







4 раз в год


4(88)/2017



7 Автор(ы) публикации A.K. Muratova, I.A. Kyrgyzalina, B.R. Nussupbekov, A.Zh. Satybaldin, Z.K. Aitpaeva


Ye.A. Buketov Karaganda State University, Казахстан

9 Код УДК UDC 531.226.621.3810 Название статьи (на языке

публикации)Innovative method of processing oil products


In this article possibility of management electrohydraulic effect for the geterogention degree changing of work environment, the electroconductivity influence and dielectrical environment penetrability is suggested. Dielectrics differ from other substances in strong communications of the electric positive and negative charges which are their part. Measurement of dielectric permeability of the liquid environment is carried out thanks to the installation intended for measurement conductivity of the liquid environment, and comparison of measurement results of electrophysical characteristics of the Kumkol field oil. The dielectrical environment penetrability is decreasing from the liquid temperature increase and following frequencies. With increase in dielectric permeability's temperature value of oil changes in slightly. The results of experimental studies on the effect of electrohydropulse shock waves on dielectric permeability on two component media are important for scientific understanding of the physics of impulse phenomena in heterogeneous media. By results of the carried-out tests the new single-stage technique of oil processing was offered by electrohydraulic effect which leads to oil clarification from harmful to impurity, gives the chance to get the most economical, available way of extraction of the purified oil and an opportunity for development of innovative and technical progress in the

country.12 Резюме на двух других


Мақалада электргидравликалық тиімділікті басқару мүмкіндігі гетерогендік жұмыс ортасының дəрежесі электрөткізгіштік ортаның жəне диэлектрлік сұйықтықты өткізуінің əсері ұсынылып отыр. Диэлектриктер, өзге заттарға қарағанда, өте мықты электрлік оң жəне теріс зарядтардың байланысымен ерекшеленеді. Сұйық ортада диэлектрлік өткізуді анықтау жəне Құмкөл кен орны мұнайының электрофизикалық сипаттамаларының нəтижелерін салыстыру үшін қондырғы жинап жасалынды. Сұйықтық температурасы көтерілген сайын берілген диэлектрлік өткізгіштік жиілік ортасы азаяды. Сұйықтық температурасы көтерілген сайын мұнайдың диэлектрлік өткізгіштік жиілік ортасы өзгермелі болады. Толыққанды өнім алу үшін мұнай мұнай қышқылдары, шайырлар, күкіртті жəне қанықпаған қосылыстардан тазаланады. Қос компонентті сұйық ортаның электрофизикалық сипаттамаларына эектрогидроимпульстің əсері гетерогенді ортадағы электрогимпульстік құбылыс физикасының ғылыми түсініктерін терең зерттеу үшін өте маңызды. Жүргізілген сынақ нəтижелері бойынша авторлармен мұнайды зиянды қоспалардан тазартып алуға ең үнемді, қолжетімді тазартылған мұнайды өндіруге жəне сатып алуға мүмкіндік беретін, мемлекеттің инновациялықтехникалық прогресін дамыту мүмкіндігін арттыратын жаңа бірсатылы мұнайды электргидравликалық тəсілмен өңдеу əдісі ұсынылды.

В данной статье предложена возможность управления электрогидравлическим эффектом при изменении степени гетерогенности рабочей среды, влиянием электропроводности среды и диэлектрической проницаемости жидкости. Диэлектрики отличаются от других веществ прочными связями электрических положительных и отрицательных зарядов, входящих в их состав. Измерение диэлектрической проницаемости жидкой среды осуществляется благодаря установке, предназначенной для измерения проводимости жидкой среды и сравнения результатов измерения электрофизических характеристик нефти Кумкольского месторождения. С увеличением температуры жидкости и подаваемой частоты диэлектрическая проницаемость среды уменьшается. С увеличением температуры значение диэлектрической проницаемости нефти меняется незначительно. Для получения полноценного продукта погон нефти подвергается очистке от нефтяных кислот, смол, серы и ненасыщенных соединений. Результаты экспериментальных исследований по влиянию электрогидроимпульсных ударных волн на

диэлектрическую проницаемость на двухкомпонентную среду важны для научного понимания физики импульсных явлений в гетерогенных средах. По результатам проведенных испытаний была предложена новая одностадийная методика обработки нефти электрогидравлическим эффектом, которая приводит к очищению нефти от вредных примесей, дает возможность приобретать самый экономный, доступный способ добычи очищенной нефти и развивать инновационно-технический прогресс в стране.


электрогидравлический эффект, диэлектрическая проницаемость, температура, частота, сероводород, поляризуемость, термодинамический коэффициент, нефтепродукты, гетерогенная среда.


библиографических ссылок1 Адамчевкий И. Электрическая проводимость жидких диэлектриков / И. Адамчевкий. — Л.: Энергия, 1972. — С. 7–19. 2 Наугольных К.А. Электрические разряды в воде / К.А. Наугольных, Н.А. Рой. — M.: Наука, 1971. — С. 12–15. 3 Арсентьев В.В. К теории развития импульсного электрического разряда в жидкой среде / В.В. Арсентьев. — Л.: Энергия, 1964. — 206 с. 4 Арсентьев В.В. К теории импульсных категорий в жидкой среде / В.В. Арсентьев // Журнал прикладной механики и технической физики. — 1965. — 5. — 51–57 с. 5 Усиков С.В. Электрометрия жидкостей / С.В. Усиков. — Л.: Химия, 1974. — С. 23–27. 6 Нүсіпбеков Б.Р. Электроимпульсті қондырғының басқару пультінің жаңа сұлбасын жобалау / Б.Р. Нүсіпбеков, А.Қ. Хасенов, Н.С. Жакиев, Г. Абдыкова // Вестн. Караганд. ун-та. Сер. Физика. — 2015. — 2 (78). — С. 56–60. 7 Baikenov M.I. Investigation of the influence of electrohydroimpulse technology on physic-chemichal characteristics of oil sludges / M.I. Baikenov, A.Zh. Satybaldin, Z.K. Aitpayeva, A.B. Karimova, N.Zh. Rakhimzhanova // Вестн. Караганд. ун-та. Серия Химия. — 2017. — 3. — С. 131–136. 8 Baikenov M.I. Determination of optimal electrophysical parameters of the process of degradation of Zhanaozen oil sludge with the help of electrohydraulic effect / M.I. Baikenov, A.Zh. Satybaldin, Z.K. Aitpayeva, A.B. Karimova / Тheoretical and experimental chemistry. Abstr. Of the VIth Intern. Scien. Conf. — Karaganda, 2017. — P. 113.


1 Нүсіпбеков Б.Р. Электроимпульсті қондырғының басқару пультінің жаңа сұлбасын жобалау / Б.Р. Нүсіпбеков, А.Қ. Хасенов, Н.С. Жакиев, Г. Абдыкова // Вестн. Караганд. ун-та. Сер. Физика. — 2015. — 2 (78). — С. 56–60.2 Baikenov M.I. Investigation of the influence of

electrohydroimpulse technology on physic-chemichal characteristics of oil sludges / M.I. Baikenov, A.Zh. Satybaldin, Z.K. Aitpayeva, A.B. Karimova, N.Zh. Rakhimzhanova // Вестн. Караганд. ун-та. Серия Химия. — 2017. — 3. — С. 131–136.3 Baikenov M.I. Determination of optimal electrophysical parameters of the process of degradation of Zhanaozen oil sludge with the help of electrohydraulic effect / M.I. Baikenov, A.Zh. Satybaldin, Z.K. Aitpayeva, A.B. Karimova / Тheoretical and experimental chemistry. Abstr. Of the VIth Intern. Scien. Conf. — Karaganda, 2017. — P. 113.


1 Нүсіпбеков Б.Р. Электроимпульсті қондырғының басқару пультінің жаңа сұлбасын жобалау / Б.Р. Нүсіпбеков, А.Қ. Хасенов, Н.С. Жакиев, Г. Абдыкова // Вестн. Караганд. ун-та. Сер. Физика. — 2015. — 2 (78). — С. 56–60.2 Baikenov M.I. Investigation of the influence of electrohydroimpulse technology on physic-chemichal characteristics of oil sludges / M.I. Baikenov, A.Zh. Satybaldin, Z.K. Aitpayeva, A.B. Karimova, N.Zh. Rakhimzhanova // Вестн. Караганд. ун-та. Серия Химия. — 2017. — 3. — С. 131–136.3 Baikenov M.I. Determination of optimal electrophysical parameters of the process of degradation of Zhanaozen oil sludge with the help of electrohydraulic effect / M.I. Baikenov, A.Zh. Satybaldin, Z.K. Aitpayeva, A.B. Karimova / Тheoretical and experimental chemistry. Abstr. Of the VIth Intern. Scien. Conf. — Karaganda, 2017. — P. 113.







4 раз в год


4(88)/2017



7 Автор(ы) публикации A.Zh. Satybaldin, A.K. Muratova, I.A. Kyrgyzalina, Z.K. Aitpaeva, B.R. Nussupbekov, M.I. Baikenov


Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan

9 Код УДК UDC 531.226.621.3810 Название статьи (на языке

публикации)Method of definition thermodynamic functions of heavy oil organic mass processed by underwater spark discharge


The methods of preparing oils for pipeline transport associated with the mechanical effect on high-viscosity and highly paraffinic oil is today a topical problem for refineries. As is known, the most promising method today is the method of electrohydropulse discharges, which allows to regulate the oil dispersed system properties by changing the sizes and forms of complex structural units. Creation environmentally friendly synthetic liquid fuels production supposes the improvement technology of upgrading high-viscosity oil process. To solve this problem, along with experimental studies, thermodynamic analysis of various upgrading ways of high-viscosity oil is necessary. Such calculations must be carried out by giving different compounds’ classes contained in highly viscous hydrocarbon compounds. A deep study of the transformations mechanism of high-viscosity oil’s organic mass from the Karazhanbas field is a prerequisite for developing new highly effective hydrogenation processes. Therefore, this article is devoted to study kinetics and thermodynamics of the high-viscosity oil processing from the Karazhanbas field.


Жоғары тұтқырлы жəне жоғары парафинді мұнайларға механикалық əсерімен байланысты мұнайларды құбыр желілерімен тасымалдуға дайындау əдістері қазіргі таңда мұнай айдау зауыттарының өзекті мəселесі болып табылады. Əдістердің ішіндегі ең дамығанына

электргидроимпульстік разрядтар əдісін жатқызуға болатындығы белгілі, ол күрделі құрылым бөлшектерінің өлшемдері мен формасын өзгерту арқылы мұнай дисперсті жүйенің қасиеттерін реттеп отыруға мүмкіндік береді. Экологиялық таза синтетикалық сұйық отынды өндіруді жасау жоғары тұтқырлы мұнайды өңдеудің технологиялық үрдістерін жетілдіруді жобалайды. Мұндай міндетті шешу үшін тəжірибелі зерттеулерімен бірге жоғары тұтқырлы мұнайды өңдеудің əртүрлі жолдарының термодинамикалық талдау жұмыстары да қажет. Мұндай есептерді жоғары тұтқырлы көмірсу қосылыстарындағы əртүрлі кластағы қосылыстар үшін жүргізу керек. Қаражанбас кен орнының жоғары тұтқырлы мұнайының органикалық массасының өзгеріс механизмдерін тереңінен зерттеу жаңа жоғары тиімді гидрогенизация үрдістерін өңдеуде негізгі талап болып табылады. Аталмыш мақала Қаражанбас кен орнының жоғары тұтқырлы мұнайын өңдеудегі үрдістердің кинетикасы мен термодинамикасын зерттеуге арналған.

Способы подготовки нефтей к трубопроводному транспорту, связанные с механическим воздействием на высоковязкие и высокопарафинистые нефти, на сегодня являются актуальной проблемой нефтеперегонных заводов. Как известно, к наиболее перспективным из методов на сегодняшний день можно отнести метод электрогидроимпульсных разрядов, который позволяет регулировать свойства нефтяной дисперсной системы путем изменения размеров и форм сложных структурных единиц. Создание экологически чистого производства синтетического жидкого топлива предполагает совершенствова- Method of definition thermodynamic… Серия «Физика». 4(88)/2017 65 ние технологии процесса облагораживания высоковязкой нефти. Для решения этой задачи наряду с экспериментальными исследованиями необходим термодинамический анализ различных путей ее облагораживания. Такие расчеты необходимо провести для различных классов соединений, содержащихся в высоковязких углеводородных соединениях. Глубокое изучение механизма превращений органической массы высоковязкой нефти месторождения Каражанбас является необходимым условием для разработки новых высокоэффективных процессов гидрогенизации. Статья посвящена изучению кинетики и термодинамики процессов переработки высоковязкой нефти месторождения Каражанбас.


электрогидравлический эффект, диэлектрическая проницаемость, температура, частота, сероводород,

русском языке поляризуемость, термодинамический коэффициент, нефтепродукты, гетерогенная среда.


библиографических ссылок1 Романцова И.И. Термодинамика передачи водорода в модельных полицикленических системах / И.И. Романцова // Химия твердого топлива. — 1983. — 1. — С. 103. 2 Гагарин С.Г. Термодинамика передачи водорода в полиядерных системах. Ароматические соединения с мостиковыми связями / С.Г. Гагарин, А.М. Гюльмалиев, А.А. Кричко // Химия твердого топлива. — 1990. — 6. — С. 28–30. 3 Кусаиынов К. Влияние электрогидроимпульсной обработки на структуру тяжелых углеводородных соединении / К. Кусаиынов, Б.Р. Нусупбеков, А.Ж. Сатыбалдин // Хаос и структуры в нелинейных системах. Теория и эксперимент: материалы 6-й междунар. конф. ЕНУ. — Астана: Изд-во ЕНУ, 2008. — С. 267–270. 4 Калечиц И.В. Моделирование ожижения угля / И.В. Калечиц. — М.: РАН. Объединенный ин-т высоких температур, 1999. — 228 с.


0


0





журналаBULLETIN OF THE UNIVERSITY OF KARAGANDA-

PHYSICS4 Периодичность выхода

журнала4


2017., Vol: 3 Issue: 87 Pages: 54-59



7 Автор(ы) публикации V.S. Kotlyarov, B.R. Nussupbekov, D.A. Ospanova,M. Stoev, M.A. Khan, M.B. Karagaeva


Academician E. A. Buketov Karaganda State University


публикации)Determination of the diameter of the main steam pipelines of the supply pipelines of the Heat electric generation with a capacity of 325 MW


Due to the high pace of industrialization of the Republic of Kazakhstan, the electric power industry is becom-ing one of the priorities in our country. To increase the volume of electricity, the power industry is being re-equipped with an increase in the technical and economic level of electricity production. In this light, the re-equipment of the Electric central heat looks the most promising. Leads to the effective production of not only electricity, but also thermal energy. The main indicator of the economical operation of a thermal power plant is the specific consumption of thermal energy for the generation and release of a unit of electrical energy. The article provides calculations of the diameter of the main steam pipelines of the supply pipelines of the Electric central heat with the capacity of 325 MW. Data on the choice of steam generators and turbines (drum with natural circulation and without reheat) are given. The authors proposed a block diagram with the same type of steam generators using a common station steam main. In order to use the redundant production selec-tion at the Electric central heat, a sectional layout of the main steam pipelines is selected in connection with the fact that it is a more universal and reliable scheme. The authors make an initial calculation of the internal diameter associated with the water speed, which is compared with the recommended values. The diameter of

the line from the deaerator to the collector of the pump of the electric pump is determined.


Қазақстан Республикасындағы жоғары индустрияландыру қарқынына байланысты электр энергетикасының саласы еліміздегі басым бағыттардың бірі болып отыр. Электр энергиясының көлемдерін ұлғайту үшін электр энергиясы өндірісінің техникалық-экономикалық деңгейін көтеру арқылы энергетика саласын қайта жарақтандыру жүргізіліп жатыр. Осыған байланысты ЖЭО қайта жабдықтау барынша перспективті болып табылады, себебі тек электр энергиясын ғана емес, сондай-ақ жылу энергиясын да тиімді өндіруге əкеледі. Жылу электр станциясының жылу үнемділігінің негізгі көрсеткіші– электр энергиясының бірлігін өндіруге жəне босатуға жылу энергиясының үлестік шығыны. Мақалада қуаттылығы325 МВТ ЖЭО нəрлендіру құбыр жолдарының бас буқұбырлары диаметрінің есептері келтірілген. Бугенераторлары мен турбиналарын таңдау бойынша деректер келтірілген(табиғи айналымды жəне өнеркəсіптік қызып кетусіз барабанды). Авторлар жалпы станциялық бу магистралін пайдалану арқылы бір үлгілі бугенераторлары мен блок-сұлбасын ұсынды. Өндірістік қорды іріктеуді пайдалану мақсатында ЖЭО-да негізгі буқұбырларының секциялық сұлбасы таңдалады, себебі ол барынша əмбебап жəне сенімді болып табылады. Авторлармен ұсынылған мəндермен салыстырылатын судың жылдамдығымен байланысты ішкі диаметрдің бастапқы есебі жасалған. Сондай-ақ деаэратордан ҚЭС сору коллекторына дейін желінің диаметрі анықталған.В связи с высокими темпами индустриализации Республики Казахстан электроэнергетическая отрасль становится одной из приоритетных в нашей стране. Для увеличения объемов электроэнергии проис-ходит перевооружение энергетической отрасли с увеличением технико-экономического уровня про-изводства электроэнергии. В этом свете переоснащение ТЭЦ выглядит наиболее перспективным, так как ведет к эффективному производству не только электро-, но и тепловой энергии. Главным показа-телем экономичности работы тепловой электростанции является удельный расход тепловой энергии на выработку и отпуск единицы электрической энергии. В статье приводятся расчеты диаметра глав-ных паропроводов питательных трубопроводов ТЭЦ мощностью325 МВт. Приводятся данные по выбору парогенераторов и турбин(барабанные с естественной циркуляцией и без промперегрева). Ав-торами была предложена блочная схема с однотипными парогенераторами с использованием обще-

станционной паровой магистрали. С целью использования резервированного производственного от-бора на ТЭЦ выбирается секционная схема главных паропроводов в связи с тем, что она является бо-лее универсальной и надежной. Авторами производится первоначальный расчет внутреннего диамет-ра, связанного со скоростью воды, который сравнивается с рекомендуемыми значениями. Определен диаметр линии от деаэратора к коллектору всоса ПЭНа.


heat power engineering, CHPP, heat electric generation, steam line, pipeline.




1


1 Poslanie Prezidenta Respubliki Kazakhstan — Lidera Natsii N.A. Nazarbaeva narodu Kazakhstana ot 14.12.12 «Stratehiia«Kazakhstan – 2050»: novyi politicheskii kurs sostoiavshehosia hosudarstva» [Message of the President of the Republic of Kazakh-stan — the Leader of the Nation N.A. Nazarbayev to the people of Kazakhstan from 14.12.12 «Strategy» Kazakhstan – 2050»: a new political course of the state»], 2012. Astana. akorda.kz. Retrieved from www.akorda.kz [in Russian].2 Rozhkova, L.D., Karneeva, L.K., & Chirikova, T.V. (2007). Elektrooborudovanie elektricheskikh stantsii i podstantsii [Elec-trical equipment of power plants and substations]. Moscow: Akademiia [in Russian].3 Bulatbaev, F.N. (2007). Proektirovanie elektricheskoi chasti ponizitelnoi podstantsii [Designing of the electrical part of thestep-down substation]. Karaganda: KarGTU [in Russian].4 Konyukhova, E.A. (2006) Elektrosnabzhenie obektov [Power supply of facilities].Moscow: Academy [in Russian].5 Rozhkova, L.D., Karneeva, L.K., Chirikova, T.V., & Volkovitskaya, A.V. (2006). Elektrooborudovanie elektricheskikh stantsii i podstantsii [Electrical equipment of power plants and substations].Moscow: Academiia [in Russian].







4





7 Автор(ы) публикации Hraniak V.F.1, Kukharchuk V.V.1, Kucheruk V.1, Khassenov А.К.2


1Vinnytsia National Technical University, Ukraine;2Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan


публикации)Using instantaneous cross-correlation

coefficients of vibration signals for technical condition monitoring in rotating electric power machines


Proposed in the article is the use of new high-information characteristics, in which capacity we used crosscorrelation coefficients between vibration signals in space-distributed units of a rotating electric machine in combination with amplitudes of vibration signals in the same units. It was theoretically proven that the saidcharacteristics make it possible to restore the information on the amplitudes and spatial localizations of occasional uncompensated disturbing forces, the influence of which gives rise to vibrations during rotating electric machines’ operation. Determined and theoretically substantiated was the duration of vibration signal’s temporal realizations, which is advisable to use when obtaining vibration signals’ cross-correlation coefficients in the units under investigation. It was found that duration of such realizations must be divisible by the frequency of rotation period of electric machine’s rotor. Besides, adapted was the mathematical model for calculation of cross-correlation coefficients taking into account the specificities of origin and the physical nature of vibration signal, which enabled us, having significantly simplified the analytical calculations required for obtaining the cross-correlation coefficients, to calculate cross-correlation coefficients based on measured values of their temporal realizations directly in the real-time mode of electric power machine’s

operation. The adequacy of the statements set forth in the article and the informative value of proposed characteristics were proven by way of computerized simulation.


Мақалада айналмалы электрлік машинасының кеңістікте үлестірілген нүктелерде дірілді дабылдардың амплитудаларына сəйкесті дірілдер аралығында өзара корреляция коэффициенттері қолданылған жаңа жоғары ақпаратты сипаттар ұсынылды. Көрсетілген сипаттамалар айналмалы электрлік машиналардың жұмысы кезінде дірілді қалыптастыратын кездейсоқ қоздырушы күштерді кеңістіктік шектеу жəне амплитуда жайлы ақпаратты қалпына келтіруге мүмкіндік беретіні теориялық тұрғыда дəлелденді. Зерттелетін нүктелерде діріл дабылдарының өзара корреляция коэффициенттерін алу кезінде қолданатын дірілдердің қалыптасуының мезеттік ұзақтығы анықталды жəне теориялық түрде негізделді. Мұндай қалыптасулардың ұзақтығы электрлік машинаның роторы айналуы периодының жиілігіне еселенген болуы керектігі тағайындалды. Сондай-ақ дірілдің шығу тегі мен физикалық сипатын ескере отырып, корреляциялық коэффициенттерді есептеудің математикалық моделі қабылданды, бұл өзара қатынас коэффициенттерін алу үшін қажетті аналитикалық есептеулерді едəуір жеңілдетуге жəне олардың уақытша іске асырылған өлшенген мəндеріне негізделген күштік электр машинасының нақты уақыт режимінде тікелей корреляциялық коэффициенттерін есептеуге мүмкіндік берді. Мақалада келтірілген мəлімдемелердің жəне ұсынылған мүмкіндіктердің ақпараттық мазмұнының жеткіліктілігі компьютерлік модельдеу арқылы дəлелденді.В статье представлены новые высокоинформационные характеристики, в которых использовали коэффициенты взаимной корреляции между вибрационными сигналами в пространственнораспределенных точках вращающейся электрической машины в сочетании с амплитудами вибрационных сигналов в тех же точках. Теоретически доказано, что эти характеристики позволяют восстановить информацию об амплитудах и пространственных локализациях случайных нескомпенсированных возмущающих сил, влияние которых вызывает колебания при работе вращающихся электрических машин. Определена и теоретически обоснована продолжительность временных реализаций вибрации, которые целесообразно использовать при получении коэффициентов взаимокорреляции вибросигналов в исследуемых точках. Установлено, что продолжительность таких реализаций должна бытькратная частоте периода вращения ротора

электрической машины. Кроме того, адаптирована математическая модель для расчета коэффициентов взаимной корреляции с учетом особенностей происхождения и физической природы вибрационного сигнала, что позволило значительно упростить аналитические вычисления, необходимые для получения коэффициентов взаимной корреляции, для расчета коэффициентов взаимной корреляции на основе измеренных значений их временных реализаций непосредственно в режиме реального времени работы электрической машины. Изложенные в статье предлагаемые характеристики были доказаны с помощью компьютеризированного моделирования.


measurement, cross-correlation, rotating electric machine, system’s vibration response, crosscorrelationcoefficient, uncompensated disturbing force.

измерение, взаимная корреляция, вращающаяся электрическая машина, реакция виб рации системы, коэффициент взаимной корреляции, нескомпенсированная возмущающая сила.




-


-







4





7 Автор(ы) публикации Kabdullinov A.M.1, Nussupbekov B.R.1, Khassennov A.K.1, Stoev M.2, Karagaeva M.B.3


1Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan;2«Neofit Rilski» South-West University, Blagoevgrad,

Bulgaria;3Karaganda Economic University of Kazpotrebsouz,

Kazakhstan9 Код УДК 62-5210 Название статьи (на языке

публикации)Automated control system for casting process


This article is dedicated to technologies research that require development and implementation in Kazakhstan, able to provide energy sources economy, as well as improvement of sanitary-hygiene and economical indexes of production. But it’s hard to achieve it, if there is no special equipment at enterprises for achieving of this aim. Therefore, the main aim is to design schemes for automated control system and management for technological process for providing of safety and effective functioning of enterprise. To accomplish this goal, we will describe the mathematical model of the regulatory object, as well as investigate the system of automatic regulation for stability. To analyze the relationship between the defining parameters of the cupola process using advanced experience in operating cupola, the latest achievements in the field of mathematical modeling of technical systems and modern computer technology, considering the process as a cybernetic system.The structure of the management system is developed in accordance with the main trends in automation identified during the analytical review.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от

Мақала Қазақстанда дамытуды жəне іске асыруды талап ететін, энергия қорларды үнемдеуді, өндірістің

языка публикуемого материала (пример: рус., анг.)

санитарлы-гигиеналық жəне экономикалық көрсеткіштерін жақсаруын қамтамасыз етуге қабілетті технологияларды зерттеуге арналған. Егер кəсіпорындарда осы мақсатқа қолжеткізу үшін арнайы жабдықтар болмаса, жұмыста қиындықтар туындайды. Сол себепті негізгі мақсат кəсіпорынның сенімді жəне тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін технологиялық үрдістерді басқару жəне қадағалаудың автоматтандырылған жүйелерінің сұлбасын жобалау болып табылады. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін біз басқару объектісінің математикалық моделін сипаттаймыз, сондай-ақ автоматты басқару жүйесінің тұрақтылығын зерттейміз. Шойын балқытатын пешті пайдаланудағы озық тəжірибені, заманауи компьютерлік техниканы жəне техникалық жүйелерді математикалық модельдеу саласындағы соңғы жетістіктерді пайдалана отырып, шойын балқытатын пеш процесін кибернетикалық жүйе ретінде қарастыра отырып, шойын балқытатын пеш процесінің анықтаушы параметрлері арасындағы қатынастарды талдауды орындау қажет. Басқару жүйесінің құрылымы аналитикалық шолу барысында анықталған автоматтандыру саласындағы негізгі үрдістерге сəйкес жобаланған.

Статья посвященa исследовaнию технологий, требующих развития и внедрения в Казахстане, способных обеспечить экономию энергоресурсов, улучшение санитарно-гигиенических и экономических показателей производства. Но этого очень тяжело добиться, если на предприятиях нет специального оборудования. Поэтому главной целью является спроектировать схемы автоматизированной системы контроля и управления технологическим процессом для обеспечения надежного и эффективного функционирования предприятия. В статье описана математическая модель объекта регулирования, а также исследована система автоматического регулирования на устойчивость. Выполнен анализ взаимосвязей между определяющими параметрами ваграночного процесса с использованием передового опыта эксплуатации вагранок, новейших достижений в области математического моделирования тех нических систем и современной компьютерной техники, рассматривая ваграночный процесс как кибернетическую систему. Структура системы управления разработана в соответствии с основными тенденциями в области автоматизации, выявленными в ходе аналитического обзора.


mathematical description, stability research, automated system, casting manufacture.

математическое описание, исследование устойчивости, автоматизированная система, литейное производство, кибернетическая система.




-


-







4





7 Автор(ы) публикации B.R. Nussupbekov1, A.K. Khassenov1, М. Stoev2, D.Zh. Karabekova1, A.Zh. Beisenbek1, A.B. Umarov1


1Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan;2«Neofit Rilski» South-West University, Blagoevgrad,

Bulgaria9 Код УДК 62-5210 Название статьи (на языке

публикации)New method of processing of liquid-acid products


The article is devoted to the electropulse method of milk processing. In research work for the processing of milk a unit consisting of a cylindrical glass vessel and a working electrode was developed. To initiate a pulse discharge in a liquid medium, the working electrodes are made of high-strength, corrosion-resistant and environmentally safe metal. The working unit is tested under different electrical and geometrical parameters of the electropulse technology. Tests of the electric pulse system were carried out at the capacity of the battery capacitor 0.25 μF, the distance of the working interelectrode gap 5 mm and the number of pulsed discharges varied 100 ÷ 1500. Experimental studies have determined the effects of a pulsed discharge of milk and the microbiological composition of the product. After the electroimpulse treatment, samples of milk were examined in the testing laboratory of the Karaganda branch of JSC «National Center for Expertise and Certification» for the content of toxic elements, radionuclides, pesticides, pathogenic microorganisms, bacteria of the Escherichia coli group, the number of mesophilic aerobic and facultative anaerobic microorganisms. The obtained results show that the data before and after treatment of the product by the electric pulse method for the maintenance of valuable components of the raw material remained unchanged.


Мақала сүтті өңдеудің электроимпульсті əдісіне арналды. Өнімді өңдеу үшін цилиндр пішінді шыныұяшықтан жəне жұмыстық электродтан тұратын жұмыс арнасы құрастырылды. Сұйық өнімнің көлемінде импульсті разрядтың өтуін іске асыру үшін жұмыстық электродтар коррозияға жоғары төзімді, берік, экологиялық қауіпсіз металдан дайындалды. Жұмыс арнасы электроимпульсті технологияның əр түрлі электрлі жəне геометриялы параметрлерінде сынақтан өткізілді. Сынақтар электроимпульсті қондырғыдағы конденсатор батареясының сыйымдылығы 0,25 мкФ, жұмыстық разрядаралық қашықтық 5 мм жəне разряд импульстары санын 100÷1500 аралығына өзгерте отырып, орындалды. Тəжірибелік зерттеулер кезінде сүттің құрамына импульсті разрядтың əсері зерттеліп, өнімнің микробиологиялық құрамы анықталды. Табиғи сүтті электроимпульсті өңдеу жұмыстарынан алынған үлгілерінің құрамындағы уытты элементтер, радионуклидтер, пестицидтер, патогенді микроағзалар, ішек таяқшасы тобы бактериялары, мезофильді аэробтық жəне факультативті анаэробты микроағзалар Қарағанды қаласының «Ұлттық сараптау жəне сертификаттау орталығы» Акционерлік қоғамында зерттелді. Алынған нəтижелерден электроимпульсті əдіспен өңделген өнімнің құрамын бастапқы шикізаттың құрамындағы құнды құраушылармен салыстырғанда майдың жəне ақуыздың массалық үлесі сақталатыны байқалды.

Статья посвящена электроимпульсному методу обработки молока. В научно-исследовательской работе для обработки молока разработан узел, состоящий из цилиндрического стеклянного сосуда и рабочего электрода. Для инициирования импульсного разряда в жидкой среде рабочие электроды изготовлены из высокопрочного, коррозионно-стойкого и экологически безопасного металла. Отмечено, что рабочий узел испытан при разных электрических и геометрических параметрах электроимпульсной технологии. Испытания электроимпульсной установки проводились при емкости батарейного конденсатора 0,25 мкФ, расстояние рабочего межэлектродного промежутка 5 мм и количество импульсных разрядов варьировало — 100÷1500. При экспериментальных исследованиях определены влияние импульсного разряда молока и микробиологический состав продукта. После электроимпульсной обработки образцы молока исследовались в испытательной лаборатории Карагандинского филиала АО «Национальный центр экспертизы и сертификации» на содержание токсичных элементов, радионуклидов, пестицидов, патогенных микроорганизмов, бактерий

группы кишечной палочки, на количество мезофильных аэробных и факультативных анаэробных микроорганизмов. Полученные результаты показали, что данные до и после обработки продукта электроимпульсным методом на содержание ценных компонентов сырья остались неизменными.


Fluid product, electropulse technology, number of pulsed discharges, working voltage, interelectrode gap.

жидкотекучие продукты, электроимпульсная технология, количество импульсных разрядов, рабочее напряжение, межэлектродный промежуток.




2


Nusupbekov, B.R., Kussaiynov, K., Sakipova, S.E., & Beisenbek, A.Zh. (2014). On the improvement of the technology of the complex extraction of rare and trace metals by electropulse method. Metallofizika i Noveishie Tekhnologii, 36(2), 275–286 (Scopus, SJR-0.208).Nusupbekov, B.R., Takirov, E.O., Karagaeva, M.B., & Abisheva, A.K. (2014). Elektroimpulsnyi sposob obrabotki bioetanola [Electropulse method of bioethanol treatment]. Proceedings from the Science and innovation are important factors in the development of the «green economy» of Kazakhstan: Respublikanskaia nauchno-prakticheskaia konferentsiia — Republican scientific and practical conference (pp. 128–131). Karaganda [in Russian].




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2818-7198 Индекс 746163 Полное наименование

журналаВестник Карагандиского университета, Серия Физика




2017, 4(88), стр. 66-71.


КарГУ им. Е.А.Букетова, Караганда

7 Автор(ы) публикации Овчаров М.С., Ошанов Е.З.8 Место работы автора(ов)




публикации)Разработка принципиальной схемы

электрогидравлической импульсной тормозной системы автомобиля

11 Аннотация на языке текста публикуемого материала (пример: рус.)

В данной статье проведен анализ существующих тормозных систем автомобилей, который показал ряд недостатков, таких как сложность конструкции, дороговизна изготовления, большая масса, необходимость специальных устройств, дублирование приводов, возможность отказа, малая долговечность, недостаточная безопасность при различных условиях движения, что послужило стимулом для изыскания конструкции способного обеспечить простоту, надежность и безопасность движения.

В статье предложена принципиальная схема электрогидравлической импульсной тормозной системы автомобиля. Основой схемы является электрогидравлический эффект Юткина, представляющий собой высоковольтный разряд в жидкой среде. Электрогидравлический разряд возникает при приложении к жидкости импульсного напряжения, достаточной амплитуды и длительности, в результате чего развивается электрический пробой. При формировании электрического разряда в жидкости выделение энергии происходит в течение короткого промежутка времени. Мощный высоковольтный электрический импульс вызывает появление сверхвысоких гидравлических давлений, способных перемещать поршни тормозных механизмов в сторону тормозного диска колес, вследствие чего происходит

затормаживание автомобиля.Рассмотренная схема электрогидравлической

импульсной тормозной системы автомобиля позволяет отказаться от главного тормозного цилиндра, бака с тормозной жидкостью, трубопроводных магистралей высокого давления регулятора распределения тормозной жидкости, антиблокировочной системы тормозов и других регулирующих элементов, что упростит конструкцию и повысит надежность автомобиля в целом.По результатам изыскания получен патент.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: каз., анг.)

Бұл мақалада қазіргі бар автокөліктердің тежегіш жүйелері талданған. Талдау қозғалыстың қарапайымдылығын, сенімділігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қабілетті конструкцияны іздеуге серпін болған келесідей кемшіліктерді көрсетті: құрылымның күрделілігі, өндірудің жоғары құндылығы, үлкен массасы, арнайы құрылғылардың қажеттілігі, істен шығу мүмкіндігі, азақ ұзақ мерзімділігі, әр түрлі жол жағдайларындаға жеткіліксіз қауіпсіздік.

Мақалада автокөліктің электрогидравликалық импульсті тежегіш жүйесінің принциптік сұлбасы ұсынылды. Сұлбаның негізі, сұйық ортада жоғарғы вольтты разряд болып есептелінетін, Юткиннің электрогидравликалық әсері болып табылады. Электрогидравликалық разряд сұйықтыққа амплитудасы және ұзақтығы жеткілікті импульстік кернеуді салғанда пайда болады, нәтижесінде электрикалық бұзылу дамиды. Сұйықтықта электрлік разрядтың қалыптасу кезеніде энергия қысқа уақыт мерзім ішінде бөлінеді. Қуатты жоғары вольтты электр импульс, тежегіш механизмінің поршеньдерін дөңгелектер дисктерінің бағытында жылжытуға қабілеті, гидравликалық аса жоғары қысым туғызады, нәтижесінде көліктің тежеуі жүреді.Қарастырылған көліктің электргидравликалық импульстік тежеу жүйесінің сұлбасы бас тежегіш цилиндрінен, тежегіш сұйықтықты бактан, тежегіш сұйықтықты бөлуді бақылаудың жоғары қысымды құбыр желілерінен, тежеудің және басқа да реттегіш элементтердің бұғатталуға қарсы жүйесінен бас тартуға мүмкіндік береді. Ал ол өз алдына құрылымды жеңілдетіп, автокөліктің жалпы сенімділігін арттырады. Зертеулердің нәтижесі бойынша потент алынған.

This article analyzes the existing brake systems of cars and shows a number of shortcomings, such as the complexity of the design, the high cost of manufacture, the large mass, the need for special devices, duplication of drives, the possibility of failure, low durability, insufficient safety under different driving conditions that served as an

incentive for the search of a design, which is capable for providing simplicity, reliability and traffic safety.

In this article the schematic diagram of electrohydraulic pulse brake system of the car is offered. Basis of the scheme is the electrohydraulic effect of Yutkin, which represents high-voltage discharge in the liquid environment. The electrohydraulic discharge arises at the annex to liquid of surge voltage, with sufficient amplitude and duration, therefore electric breakdown develops. When electric discharge is formed in liquid, the allocation of energy happens during the short period. The high-power high-voltage electric pulse causes emergence of the extreme hydraulic pressures, which is capable to move pistons of braking mechanisms towards the brake disk of wheels owing to what the braking of the car happens.

The considered scheme of electrohydraulic pulse brake system of the car allows to refuse of the brake master cylinder, tank with braking fluid, high pressure pipeline highways of the braking fluid distribution regulator, anti-blocking system of brakes and other regulating elements that will simplify design and will increase reliability of the car in general. By results of the research, the patent is taken.


Принципиальная схема; электрогидравлическая импульсная тормозная система автомобиля; электрогидравлический эффект Юткина, тормозной привод; тормозные механизмы.




1


Патент 31980. Импульсная тормозная система автомобиля/М.С. Овчаров, опубл. в бюлл. – 2017. -7.



Факультет Физкультуры и спорта


1 Страна издания журнала Venezuela2 ISSN 0798 10153 Полное наименование

журнала Espaciuos


1


2015, 11-2


Rivista (Venezuela)

7 Автор(ы) публикации Nurmambek RAMASHOV 1; Kanat SADYKOV 2; Amanbek IMANBETOV 3; Kyrykbay MUSKUNOV 4; Arna APLASHOVA 5; Zh. E. ZULPYKHAR 6; Zh.S. SAUKHANOVA 7; Tatiana FOMINA 8


Ye.A. Buketov Karaganda State University, 28 Universitetskaya Street, Karaganda, 100000, Kazakhstan

9 Код УДК


Sporting activity as a means of developing general cultural competencies of students of a pedagogical higher education institution,


The article explores and substantiates sporting activity as a means of developing general cultural competencies of students of a pedagogical higher education institution. On the basis of analysis of scientific-pedagogical literature, the content of the concept of general cultural competency is revealed, and the general cultural competencies of students of a pedagogical higher education institution in sporting activity are distinguished. The specific features of development of general cultural competencies of students of a pedagogical higher education institution in sporting activity are determined. Pedagogical conditions for the development of general cultural competencies of students of a pedagogical higher education institution in sporting activities are revealed and substantiated. The effectiveness of the pedagogical conditions for the development of general cultural competencies of students of a pedagogicalhigher education institution in sporting activity based on the selected criteria is substantiated. The developed pedagogical conditions that introduce significant positive

changes in the development of general cultural competencies of students in sporting activity are recommended for use in the trainingupbringing process in higher education.


El artículo explora y corrobora la actividad deportiva como un medio para desarrollar las competencias culturales generales de los estudiantes de una institución pedagógica de educación superior. Sobre la base del análisis de la literatura científico-pedagógica, se revela el contenido del concepto de competencia cultural general, y se distinguen las competencias culturales generales de los estudiantes de una institución de educación superior pedagógica en la actividad deportiva. Se determinan las características específicas del desarrollo de las competencias culturales generales de los estudiantes de una institución pedagógica de educación superior en la actividad deportiva. Se revelan y corroboran las condiciones pedagógicas para el desarrollo de las competencias culturales generales de los estudiantes de una institución pedagógica de educación superior en actividades deportivas. Se corrobora la efectividadde las condiciones pedagógicas para el desarrollo de las competencias culturales generales de los estudiantes de una institución pedagógica de educación superior en actividades deportivas basadas en los criterios seleccionados. Las condiciones pedagógicas desarrolladas que introducen cambios positivos significativos en el desarrollo de las competencias culturales generales de los estudiantes en la actividad deportiva se recomiendan para su uso en el proceso de formación y crianza en la educación superior.


sporting activity, means, development, general cultural competencies, student, pedagogical higher education institution





25


5


5



Факультет Физкультуры и спорта


1 Страна издания журнала Venezuela2 ISSN 1012-371587/ISSNe: 2477-93853 Полное наименование

журнала Opción


1


2018, 85


Maracaiba (Venezuela)

7 Автор(ы) публикации Galiya Abilbakieva., Malika Knissarina., Kuanyshbek Adanov., Salima Seitenova,. Gulmira Bekeshova.


Ye.A. Buketov Karaganda State University, 28 Universitetskaya Street, Karaganda, 100000, Kazakhstan

9 Код УДК


Managerial competence of future specialists of the education system (Preschool education and upbringing) and medicine in the comparative aspect


It is proposed the solution of one of the urgent tasks in pedagogical science and practice – development of managerial competence at future specialists in the sphere of medicine and education (preschool education and upbringing). The purpose of our research consists in comparison of the obtained data on diagnostics of managerial competence at future specialists in the aspect of two empirical researches, conducted in the different cities of Kazakhstan - Almaty and Aktobe. On the basis of the obtained data it is planned to develop psychology and pedagogical conditions for formation and development of managerial competence at future specialists of the preschool organizations and medical practice in the conditions of vocational training in higher education institution.Keywords: managerial skills, managerial competence, future specialist of medical practice, information and communication technologies, education management.


Se propone la solución de una de las tareas urgentes en la ciencia y la práctica pedagógica: el desarrollo de la competencia administrativa en futuros especialistas en el campo de la medicina y la educación (educación preescolar y educación del hogar). El objetivo de nuestra

investigación consiste en la comparación de los datos recibidos sobre el diagnóstico de la capacidad de gestión a los especialistas futuros en el aspecto de dos investigaciones empíricas, conducidas en las ciudades diferentes de Kazajistán - Almaty y Aktobe. Sobre la base de los datos obtenidos, se planea desarrollar las condiciones psicológicas y pedagógicas para la formación y el desarrollo de la competencia gerencial de los futuros especialistas de las organizaciones preescolares y la práctica médica en las condiciones de la formación profesional en la institución de educación superior.


managerial skills, managerial competence, future specialist of medical practice, information and communication technologies, education management.





10


3


7



Филологический факультет


1 Страна издания журнала Румыния2 ISSN 1841 - 04643 Полное наименование журнала European Journal of Science and Theology



April 2018 Vol. 14 No. 2


Academic Organisation for Environmental Engineering and Sustainable Development

7 Автор(ы) публикации Kadisha Nurgali, Kamashke Assanov, Gulzhan Shashkina, Meiram Zhumabekov and Farida Kultursynova


Карагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова. (Kamashke Assanov, Meiram Zhumabekov)Евразийский национальный университет имени Л.Н.Гумилева. (Kadisha Nurgali, Gulzhan Shashkina, Farida Kultursynova)



The concept of dionysism in the legacy of Friedrich Nietzsche and Vyacheslav Ivanov


The article contains the study of the concept of Dionysism, starting with one of the first mature works of Friedrich Nietzsche „The Birth of Tragedy out of the Spirit of Music‟ and ending with Vyacheslav Ivanov‟s research dedicated to the religious myth, the Hellenic cult of Dionysus and the origin of the theatre of tragedy („The Hellenic Religion of the Suffering God‟, „The Religion of Dionysus‟, „Dionysus and Pradionysism‟). According to F. Nietzsche, two main, essentially antagonistic, origins – Apollonism (a contemplative sequencing origin) and Dionysism (a life-orgiastic origin) play a leading role in the formation of the spirit of high antiquity. The concept of reality of the Greek tragedy is formed and established on the way of the merger of the Apollonian and Dionysian principles. Apollo is a symbol of plasticity, beauty, measure, radiance and tranquility; Dionysus (the spirit of music) represents the impulse, passion, celebration and freedom from everyday life. The Dionysian origin restores man‟s connection with both nature and other people. According to Nietzsche, in the

Dionysian frenzy, the ordinary limits of life are fractured and the evil of individualization disappears. A mythologeme of Dionysus is a leading motive of the scientific legacy of V. Ivanov, whose poetic legacy is also filled with Dionysian themes. In his opinion, the tragic myth of Dionysus is the essence of Hellenism, and actually Dionysism, Dionysian frenzy experienced in dancing and choir are associated with the basic concept of Orthodoxy and Christianity in general – spiritual commonality, when in a state of the Dionysian intoxication a person experiences the mystical unity with all things in existence and the involvement in the fundamental principles of the world. The concept of dionysism in the legacy of friedrich nietzsche.... Available from: https://www.researchgate.net/publication/324412780_The_concept_of_dionysism_in_the_legacy_of_friedrich_nietzsche_and_vyacheslav_ivanov [accessed Apr 27 2018].


В статье содержится исследование концепции дионисизма, начиная с одного из первых зрелых произведений Фридриха Ницше «Рождение трагедии из духа музыки» и заканчивая исследованиями Вячеслава Иванова, посвященными религиозному мифу, греческому культ Диониса и происхождение театра трагедии («Греческая религия страждущего Бога», «Религия Диониса», «Дионис и прадионизм»). Согласно Ф. Ницше, две основные, по существу антагонистические, истоки - аполлонизм (созерцательное происхождение секвенирования) и дионисизм (жизненно-оригическое происхождение) играют ведущую роль в формировании духа высокой древности. Концепция реальности греческой трагедии формируется и устанавливается на пути слияния принципов Аполлона и Диониса. Аполлон - символ пластичности, красоты, меры, сияния и спокойствия; Дионис (дух музыки) представляет собой импульс, страсть, празднование и свободу от повседневной жизни. Дионисийское происхождение восстанавливает связь человека с природой и другими людьми. Согласно Ницше, в дионисийском безумии, обычные пределы жизни разрушаются, а зло индивидуализации исчезает. Мифологема Диониса является ведущим мотивом научного наследия В. Иванова, чье поэтическое наследие также наполнено дионисийскими темами. По его мнению, трагический миф о Дионисе - это суть эллинизма, а на самом деле Дионисизм, дионисийское безумие, испытанное в танцах и хоре, связано с основной концепцией православия и христианства вообще - духовной общности, когда в состоянии дионисийского опьянения человек испытывает мистическое единство со всем существующим и вовлечением в

https://www.researchgate.net/publication/324412780_The_concept_of_dionysism_in_the_legacy_of_friedrich_nietzsche_and_vyacheslav_ivanov



фундаментальные принципы мира.13 Ключевые слова на языке


Dionysism, Friedrich Nietzsche, Vyacheslav Ivanov, Mythologeme.Дионисизм, Фридрих Ницше, Вячеслав Иванов, Мифологемма






-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Америка2 ISSN ISSN 1012-1587//ISSNe: 2477-93853 Полное наименование журнала Opciуn, Aсo

Opcion-UdZ - Opcion




2018. том 34 85.


Venezuela

7 Автор(ы) публикации Zhanar Omasheva, Marina Zhunusova, Nurgul Nygmetova, Gulmira Hairullin, Nadezhda K Khan, Shara Mazhitayeva


Karaganda State UniversityKaraganda State Tecnical University

9 Код УДК УДК: 808.2:809.43410 Название статьи (на языке

публикации)The Word-Formation Analysis of Names of Medicinal Herbal Plants in Russian and Kazakh Languages


The article is devoted to the word-formation analysis of the names of medicinal herbaceous plants in the Russian and Kazakh languages. In the process of analysis, theoretical positions of scientists dealing with morphemics and word formation are considered. The comparative analysis of the names of medicinal herbaceous plants was carried out from the point of view of derivational production, which made it possible to identify productive and unproductive word-building models.



Keywords: morphemic structure; word formation; morpheme; affix; analysis; production; word formation system; name of medicinal plants; way of education, model; morphological method

14 Объем статьи (страницы) 17 c.15 Количество иллюстраций16 Количество таблиц 317 Количество 17

библиографических ссылок18 из них: казахстанских авторов 1

АлтаеваА.Ш. (1998). Морфемный состав и словообразовательная структура согласных слов в современном русском языке. Алматы: Гылым,166с.





1 Страна издания журнала Скопус2 ISSN PJ-WP3123 Полное наименование журнала Ponte


ежемесячная


2017. Vol. 73, Issue 10


International Journal of Sciences and Research, Italy

7 Автор(ы) публикации Bakyt M. Aitbayeva,Bazar A. Rakhmetova, Asemgul M. Maulenova, ZhanarB. Akhmetzhanova, Anar C. Smailova, Berik C.

Rahimov8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова

9 Код УДК


'Functions of Expressive Facilities in Heroic Epos'


AbstractIn the article authors examine the functions of graphicly-expressive facilities in heroic epos ofthe Kazakh people. Heroic epos reflects the real historical events frequently, contains theelements of fantasy and realism, abundance of domestic details and deep psychologicalsupervisions. In the Kazakh heroic epos, along with a keen plot, mastery of creation ofcharacters striking, description of experiencing of heroes riches of language of the Kazakh eposare this first of all riches of expressive and vivid turns, well-aimed and winged words, that themetaphorical and hiperbolicity is characteristic for an epos.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус. анг.)

.Бірыңғай білім беру кеңістігінде шет тілдерін қашықтықтан оқытуды дамыту үшін Интернет технологияларының ғылыми-әдістемелік негіздерін пайдалану мәселелері зерделенеді.In article scientific and methodical are allocatedbases the Internet of resources as basis for development remote обучениев a framework of uniform educational

space at a learning of foreign language.13 Ключевые слова на языке


epos, expressive facilities, harmony, description, plot, hero

14 Объем статьи (страницы) 5 стр


16 Количество таблиц


11







1 Страна издания журнала the Ministry of Culture of Slovak Republic2 ISSN

eISSN 2453-711XISSN 1337-8384

3 Полное наименование журнала XLinguae. – 2018. - Volume 11. - 2. – P. 383-393


ежемесячная


2018. - Volume 11. - 2. – P. 383-393


Научное издательство «Институт стратегических исследований», Россия,Москва

7 Автор(ы) публикации Aitbaeva B., Abduov M., Tuleubaeva K.,Zhunusova M., Ametova A.


Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова

9 Код УДК


Creating comedy in satiric short stories by means of language tools


В статье рассматриваются семантические особенности юмористической литературы.Проанализировали произведения казахских сатириков.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус. анг.)

This article describes semantic features of humorous literature. Thus, we have analyzed works written by Kazakh satirists. It was established that expressive-evaluative connotation involves information about the object evaluation. Evaluation is made in terms of positive and negative emotions. One can note that irony and humor created by Kazakh satirists are expressed by words with the opposite meaning and polysemantic word-play. The authors can use direct and associative meaning of formal and informal pronouns. In the analyzed linguistic passages represented by lexical and contextual antonyms, phonetic rhymes, amplification synonyms and rhetorical questions, convergence clearly shows an evaluation contrast between a character and the author.


satire, features of artistic expression, stylistic contrast, phraseological combinations





http://publikacia.net/

http://publikacia.net/


русском языке14 Объем статьи (страницы) 10стр




16


6




Факультет философии и психологии

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Great Britain2 ISSN 0267-3843-Scopus3 Полное наименование

журналаInternational Journal of Adolescence and Youth


12


В печати


Taylor and Francis Ltd., Great Britain

7 Автор(ы) публикации Alimbayeva, R.1, Baimukanova 1 , M. ,Sabirova, R.1, Karipbaev 1 , B. , Tamabayeva, M.2


Karaganda State University named after E.A. Buketov, Kazakhstan1, Central Kazakhstan Academy, Karaganda, Kazakhstan2


публикации)Psychological peculiarities of the professional self-

determination of social orphans in senior adolescence11 Аннотация на языке текста


The purpose of this study was to investigate the psychological peculiarities of the professional self-determination of social orphans in senior adolescence. Two hundred sixty orphans aged 14–16, residing in Central Kazakhstan, were examined to determine the aptitude of orphan asylum adolescents to certain professions. Statistical analysis of male and female groups (p ≤ 0.002) found differences in the following characteristics. The typical spheres for girls were ‘individual-individual’ and ‘individual-imagery’. They focused on communication in professional activity and creativity. The typical spheres for girls were ‘individual-machinery’ and ‘individual – semiotic system’. Statistical differences were found in such professional spheres as law, transport, pedagogy, service sector, engineering, and electric engineering. The results of this study can be used in professional consultations and trainings for successful employment of social orphans.


Целью данного исследования было определение психологических особенностей профессионального самоопределения социальных сирот в старшем подростковом возрасте. Было проверено исследование детей в возрасте 14-16 лет, проживающих в Центральном Казахстане. Статистические различия были обнаружены в таких профессиональных сферах, как право, транспорт,

https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85042942062&origin=resultslist&sort=plf-f&src=s&st1=Alimbayeva&st2=&sid=8dac13fa2f025e0de74fa7730dae534f&sot=b&sdt=b&sl=23&s=AUTHOR-NAME(Alimbayeva)&relpos=0&citeCnt=0&searchTerm=

https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85042942062&origin=resultslist&sort=plf-f&src=s&st1=Alimbayeva&st2=&sid=8dac13fa2f025e0de74fa7730dae534f&sot=b&sdt=b&sl=23&s=AUTHOR-NAME(Alimbayeva)&relpos=0&citeCnt=0&searchTerm=

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?origin=resultslist&authorId=57201033180&zone=






педагогика, сектор услуг, машиностроение и электротехника. Результаты этого исследования могут быть использованы в профессиональных консультациях и тренингах по успешному трудоустройству социальных сирот.Зерттеудің мақсаты жасөспірімдердің әлеуметтік жетім балаларының кәсіби өзін-өзі анықтауының психологиялық сипаттамаларын анықтау болды. Орталық Қазақстанда тұратын 14-16 жас аралығындағы балаларды зерттеу жүргізілді. Статистикалық айырмашылықтар заң, көлік, педагогика, сервистік қызмет көрсету, инженерия және электротехника секілді кәсіби салаларда байқалды. Зерттеудің нәтижелері әлеуметтік жетімдерді табысты жұмысқа орналастыру бойынша кәсіби консультациялар мен тренингтерде қолданылуы мүмкін.


Keywords: adolescent, employment, Kazakhstan, Professional self-determination, social orphanКлючевые слова: подросток, трудоустройство, Казахстан, профессиональное самоопределение, социальная сирота

14 Объем статьи (страницы) 1-1115 Количество иллюстраций 416 Количество таблиц -17 Количество



-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Venezuela2 ISSN 2477-9385 –Scopus

ISSN печатной версии - 1012-15873 Полное наименование

журналаOpción


2


Vol. 34, Núm. 87-2 (2018)


Universidad del Zulia, Venezuela

7 Автор(ы) публикации Kendirbekova, Z., Chernaya, G., Abdrasheva, B.8 Место работы автора(ов)


Karaganda State University named after E.A. Buketov, Kazakhstan


публикации)Social workers preparation to ethno-social work:

Theoretical substantiation and efficiency checking criteria


This paper is devoted to various aspects of ethnosocial work as a way to achieve ethnosocial stability in society. This article provides consideration of ethnic sentiments and various socialization problems of certain categories of migrants based on rich factual material – re-emigrants, immigrants and refugees. Social worker training efficiency is considered in terms of readiness to ethnosocial work. Wherein, such components of specialist’s readiness to work with ethnosocial groups as personality-motivational, informative and operational are fully disclosed. The author has developed an experimental course program based on theoretical statements of this study, which was tested in the Buketov Karaganda State University.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала (пример: рус., каз.)

В статье рассматриваются различные аспекты этносоциальной работы как направления в обеспечении этносоциальной стабильности в обществе. Проанализированы различные проблемы социализации определенных категорий мигрантов, основанных на богатом фактическом материале, - реэмигранты, иммигранты и беженцы. Эффективность подготовки социального работника к данному направлению рассматривается в терминах готовности к этносоциальной работе. Раскрыты ее компонеты: личностно-мотивационный,



содержательный, операционный. В статье отражены результаты исследования эффективности авторской системы подготовки будущих социальных работников к этносоциальной работе, экспериментально подтвержденной в Карагандинском государственном университете им. академика Е.А. Букетова.Мақалада этноәлеуметтік жұмыс - қоғамдағы этноәлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету бағытындағы әртүрлі аспектілерді қарастырады. Көшіп-қонушылардың нақты санаттарына негізделген нақты көшіп-қонушыларға, иммигранттарға және босқындарға негізделген әлеуметтендірудің түрлі мәселелерін талдады. Көшіп-қонушылармен әлеуметтік мәселелерін жетік білу үшін маман дайындаудағы әлеуметтік қызметкерлердің тиімділігі этно-әлеуметтік жұмысқа дайындық тұрғысынан қаралады.Мақалады оның негізгі компоененттері айқындалған, жеке-мотивациялық, ақпараттық, операциялық. Мақалада болашақ әлеуметтік қызметкерлерді этноәлеуметтік жұмысқа дайындаудың авторлық жүйесі нәтижелерінің зерттеу қорытындылары көрсетілген, академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінде эксперименталды түрде расталды.


Keywords: ethnic groups, ethno-social workКлючевые слова: этнические группы, этносоциальная работа

14 Объем статьи (страницы) 366-375 (9 стр.)15 Количество иллюстраций 716 Количество таблиц 117 Количество



1


BERDIBAYEVA, S., ZHUKEZHEVA, Z., MOLDAGALIYEV, M., KASSYMOVA, R.,BELZHANOVA, A. & BERDIBAYEV, S. 2016. Psychological Characteristics of Ethno Cultural Marginality Manifestation. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 217, No 5: 990–998. Netherlands.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США2 ISSN ISSN: 0033-27203 Полное наименование

журналаPSYCHIATRIC QUARTERLY (IF 1.327)


2 раза в месяц


2018


Springer US

7 Автор(ы) публикации Сланбекова Г., Man Chung, Карипбаев Б., Сабирова Р., Алимбаева Р.


Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. БукетоваDepartment of Educational Psychology, Faculty of Education, The Chinese University of Hong Kong


публикации)Posttraumatic stress and interpersonal sensitivity: alexithymia as mediator and emotional expressivity as moderator


This study examined 1) the link between PTSD from past trauma, interpersonal sensitivity and psychiatric co-morbidity, 2) mediational effects of alexithymia on 1), and 3) moderated mediational effects with emotional expressivity as the moderator. Five hundred and fifteen Kazakh students completed the Posttraumatic Stress Diagnostic Scale, General Health Questionnaire-28, Toronto Alexithymia Scale-20, Berkeley Expressivity Questionnaire and Interpersonal Sensitivity Measure. The results showed that 28% met the criteria for full-PTSD. Controlling for academic year, age and university major, PTSD from past trauma was significantly correlated with interpersonal sensitivity and psychiatric co-morbidity. Alexithymia mediated the impact of PTSD on interpersonal sensitivity and psychiatric co-morbidity. Alexithymia, however, did not interact with type of emotional expressivity to influence outcomes. Moderated mediational effects were not found. To conclude, following trauma, Kazakh students can experience heightened levels of interpersonal sensitivity and psychological symptoms. These problems are particularly severe for those who have difficulty getting in touch with their emotions.

12 Резюме на двух других В этом исследовании изучались 1) связь между

https://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=UA&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&SID=R2p7ZhvILk73jPswg1D&field=AU&value=Chung%2C+Man+Cheung


ПТСР от прошлой травмы, межличностной чувствительностью и сопутствующей психиатрической патологией, 2) медиаторные эффекты алекситимии на 1) и 3) умеренные медиативные эффекты с эмоциональной экспрессивностью в качестве модератора. В исследовании приянтили участие 515 студентов ВУЗов Казахстана Методы исследования: Шкала диагностики посттравматического стресса, Опросник общего здоровья GHQ-28, Торонтская алекситимическая шкала, Опросник экспрессивности и измерение межличностной чувствительности Беркли.


PTSD, Alexithymia, Interpersonal sensitivity, Emotional expressivityПТСР, алекситимия, межличностная чувствительность, эмоциональная экспрессивность




-


-





1 Страна издания журнала Российская Федерация2 ISSN 0132-16253 Полное наименование журнала Социологические исследования


Ежемесячный


2018 4


Академиздатцентр «Наука», Москва

7 Автор(ы) публикации Есимова А.Б, Валитова З.Х.



9 Код УДК -


Представления студенческой молодежи Казахстана о регионах страны (опыт использования ментальных карт)


В статье анализируются образы регионов Казахстана, сформировавшиеся в сознании студенческой молодежи страны. Опираясь на данные, полученные с помощью метода ментальных карт и ассоциативного теста, авторы установили ряд закономерностей. Во-первых, были выявлены три аспекта восприятия регионов: компасный, сетевой, топонимический. Во-вторых, удалось поделить регионы на три группы (зоны) по степени их узнаваемости информантами: 1) области реального проживания, Алматы и Астана, 2) области, соседние с областью реального проживания, 3) остальные регионы. Сопоставление результатов, полученных обоими методами, показало наличие стереотипных (шаблонных) представлений о регионах родной страны и позволило сделать предположение об их многокомпонентности.


In this article, which is based on the usage of the mental maps created by the Kazakhstani students, the common images of the regions of Kazakhstan are analyzed. The authors typologize the territorial perceptions of the regions depending on the visual and textual (associative words) materials. Territorial constructions, represented on the mental maps and through the associative words, illustrate a multi-component model of the mental

“reality” of the country’s regions. The frequency of referring to the particular locations was the main parameter of the analyzing process. Besides the visual aspects, the hidden or not illustrated components of the students’ mind maps were of a great importance as well. To determine the degree of imaginability we have traced quantity of mentionings of one particular place, object or some other figures mentioned in the descriptions of students. The more mentionings of the same object are observed the higher was the degree of imaginability. This made it possible to figure out the dominant forms on the students’ mental maps. As a result, three main aspects of the perception of the country regions were formulated: “compass”, “network”, “toponymical”. The three zones of the degree of an awareness of respondents differed in the analysis of the associative words. There are (1) areas in which the respondents live themselves and the country’s capitals; (2) neighboring areas; (3) all other areas of the country. This research illustrated the presence of stereotypes of territorial locations and figurative content relative to the regions of the country.


ментальная карта • студенты • Казахстан • регион • социальные представления • ассоциации • аспекты восприятия территорий





8


2


Демографический ежегодник Казахстана. Алматы: Государственный Комитет РК по статистике ианализу, 1994.Регионы Казахстана в 2013 году. Статистический сборник. Астана: Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан, 2014.





1 Страна издания журнала Российская Федерация2 ISSN 2226-33653 Полное наименование журнала Вестник Новосибирского государственного

педагогического университета4 Периодичность выхода



2018 4


Новосибирский государственный педагогический университет

7 Автор(ы) публикации Жусупова Б.Ж., Карипбаев Б.И., Солощенко П.П.



9 Код УДК 1:316


Социальная гетерология в контексте принципа неопределенности социального познания


Статья посвящена проблеме обоснования необходимости гетерологической модели постнеклассического социально-философского дискурса в условиях «турбулентной» современности. Цель статьи – выявить эпистемологический потенциал социальной гетерологии в контексте принципа неопределенности социального познания.Исследование проведено в рамках критического анализа работ европейских и российских философов, теоретического обобщения, эвристического синтеза, методов социальной синергии и социальной гетерологии в исследовании современных социальных процессов. Авторы выявили гетерогенный характер современного общества, имеющего сложнейшую онтологическую организацию, нелинейную структуру, разомкнутость, неравновесность. Авторы выделили две основные модели, два основных подхода в объяснении социального бытия: онтологический и гетерологический. Проанализированы и обобщены взгляды российских и европейских философов на необходимость и сущность постнеклассических методов и парадигм социального познания, которые преимущественно носят гетерологический характер. Отмечается, что мир социума, носителями которого являются люди, движим не только объективными законами бытия, но и свободными человеческими, в

том числе иррациональными, волеизъявлениями, что порой делает его неожиданным, внезапным и непредсказуемым. Авторская позиция в том, что социальная гетерология как постнеклассический метод социального познания конституирует принцип неопределенности как неизбежный его атрибут, свидетельствующий о сложной динамике саморазвития общественных процессов, характеризуемых множественностью сингулярностей.Авторами обоснована позиция, что гетерологическая парадигма приближает нас к пониманию противоречивых современных социальных процессов не только из когнитивного интереса, но, главным образом, из практического, чтобы выработать человекомерные тактики и стратегии развития с целью избежать социальной напряженности, социальных катаклизмов.


The article is devoted to the problem of substantiating the necessity of a heterological model of post-non-classical socio-philosophical discourse in the conditions of «turbulent» modernity. The purpose of the article is to reveal the epistemological potential of social heterology in the context of the principle of uncertainty of social cognition. The study was carried out within the framework of critical analysis of the works of European and Russian philosophers, and methods of social synergy and social heterology in the study of modern social processes. The authors have revealed the heterogeneous nature of modern society, which has a complex ontological organization, nonlinear structure, openness, and disequilibrium. The authors have distinguished two main models, two main approaches in explaining social being: ontological and heterologous. The views of Russian and European philosophers on the necessity and essence of post-non-classical methods and paradigms of social cognition, which have a heterological character, have been analyzed and summarized. It is noted that the world of society, with people as carriers, is moved not only by objective laws of being, but also by free human wills, including irrational, which sometimes makes it unexpected, sudden and unpredictable. The authors' position is that social heterology constitutes the principle of uncertainty of social cognition as its inevitable attribute, which testifies to the complex dynamics of self-development of social processes, the carriers of which are the plurality of singularities. The authors justified the position that the heterological paradigm brings us closer to understanding of contradictory modern social processes, not only from cognitive interest, but mainly from the practical one, to develop human-scale tactics

and development strategies in order to avoid social tension and social cataclysms.


гетерогенное общество; постнеклассический дискурс; постнеклассические методы; эпистемологический потенциал; когнитивный интерес; гетерологическая парадигма; множественность сингулярностей; нелинейная структура; динамика саморазвития; человекомерные тактики





37


-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Romania2 ISSN ISSN печатной версии -1841-0466 ;

ISSN электронной версии 1842-8517 Scopus

3 Полное наименование журнала European Journal of Science and Theology.

4 Периодичность выхода журнала 345 Год, номер, том, выпуск

изданияVol.14. No 5.Oktober 2018.


Iasi

7 Автор(ы) публикации Tatiana Alexandrovna Shebzuhova , Natalia Grigoryevna Bondarenko1, Shakira Mukhtarova2, Maria Aleksandrovna Simonova3 and Elena Pavlovna Znamenskaya4


1 North Caucasus Federal University; Institute of Service, Tourism and Design, Russian Federation; Karaganda State University named after E.A. Buketov, Universitetskaya Street 28, Karaganda,10002S, Kazakhstan3 Peoples Friendship University of Russia (RUDN University).4 Moscow State University of Civil Engineering (National Research University)


публикации)The role of searching for the meaning of life from the standpoint of religious faith in spiritual self-realization

of the individual11 Аннотация на языке текста


AbstractThe self-realization of the individual has always belonged to a range of issues that, to some extent, have been fundamental for society, have determined the essence of any historical model of society. The individual is the most dynamic creator of social reality; he/she directly develops and establishes it every day by his/her needs, abilities, knowledge, skills, faculties, volitional and emotional potential, in short, his/her own essential forces. In the article, we demonstrate various approaches to the concept of self-realization of the individual, analyse the current state of the development of the problem of searching for the meaning of life of the individual, and consider religious faith as a condition for searching and finding the meaning of life.On die basis of an experimental study, we reveal the psychological specifics of the search for the meaning of life in adolescence in the context of religious faith. Based on the results of the study, we conclude that the search for the meaning of life plays a decisive role in

the formation of life strategies, the hierarchy of values, and the spiritual self-realization of the individual. At the same time, religious faith has significant influence on the search for ".he meaning of life of the individual, determines the content of the process of mastering spiritual values and the formation of worldview, encourages the individual to activate theindividual, motivates the individual to self-perfection, the improvement of the world, and Lie augmentation of the goodness and wisdom.


Резюме.Самореализация личности всегда принадлежала к целому ряду вопросов, которые в какой-то степени были фундаментальными для общества, определили сущность любой исторической модели общества. Человек является самым динамичным создателем социальной реальности; он / она непосредственно развивает и устанавливает его каждый день своими потребностями, способностями, знаниями, навыками, способностями, волевым и эмоциональным потенциалом, короче говоря, своими силами. В статье мы демонстрируем различные подходы к понятию самореализации личности, анализируем современное состояние развития проблемы поиска смысла жизни человека и рассматриваем религиозную веру как условие поиска и нахождение смысла жизни. На основе экспериментального исследования мы раскрываем психологическую специфику поиска смысла жизни в подростковом возрасте в контексте религиозной веры. Основываясь на результатах исследования, мы заключаем, что поиск смысла жизни играет решающую роль в формировании жизненных стратегий, иерархии ценностей и духовной самореализации личности. В то же время религиозная вера оказывает существенное влияние на поиск «смысла жизни человека, определяет содержание процесса овладения духовными ценностями и формирование мировоззрения, побуждает человека активировать индивидуум, мотивирует индивида к самосовершенствованию, улучшению мира, и увеличивает доброту и мудрость.


Keywords: spiritual, religion, faith, orientations, individualКлючевые слова: духовность, религия, вера, ориентации, личность.

14 Объем статьи (страницы) pages 89-10015 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 1


19


нет


нет



Химический факультет

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США2 ISSN ISSN 0039-128X3 Полное наименование журнала Steroids4 Периодичность выхода журнала 125 Год, номер, том, выпуск

издания2019. 2 (142)


Elsevier, https://doi.org/10.1016/j.steroids.2018.11.007

7 Автор(ы) публикации Temirgaziyev B.S1,2., Kučáková K3. , Baizhigit Y.A1., Jurášek M3., Džubák P4., Hajdúch M4., Dolenský B3., Drašar P.B3., Tuleuov B.I1., Adekenov S.M1.


1InternationalResearchandProductionHolding “Phytochemistry”, 470000 Karaganda, Kazakhstan2Buketov Karaganda State University, 100028 Karaganda, Kazakhstan3University of Chemistry and Technology Prague, 166 28 Praha 6, Czech Republic4Institute of Molecular and Translational Medicine, Faculty of Medicine and Dentistry, Palacky University and University Hospital in Olomouc, CZ-775 15 Olomouc, CzechRepublic

9 Код УДК УДК в статье не указан10 Название статьи (на языке

публикации)Bioavailability and structural study of 20-hydroxyecdysone complexes with cyclodextrins


20-Hydroxyecdysterone – (2β,3β,5β,22R)-2,3,14,20,22,25-hexahydroxycholest-7-en-6-one was isolated in satisfactoryyield using ethanol extraction from the aerial part of Silenewolgensis (Hornem.) Otth; sometimes Silenewolgensis (Willd.) Bess. exSpreng. The complexation of the phytoecdysteroid with β-cyclodextrin was studied byNMR spectroscopy. By studying the changes in chemical shifts of protons of substrates and receptors it was foundthat ecdysterone interacts with cyclodextrins to form supramolecular inclusion complexes of stoichiometriccomposition of 1:1 or 1:2. Ecdysterone-β-cyclodextrin complexes exhibit 100 times higher solubility in waterthan the parent compound.


20-Гидроксиэкдистерон - (2β, 3β, 5β, 22R) -2,3,14,20,22,25-гексагидроксихолест-7-ен-6-он был выделен с использованием экстракции этанолом из надземной части Silenewolgensis (Hornem.) Otth; иногда SileneWolgensis (Willd.) Bess. exSpreng. Комплексообразованиефитоэкдистероида сβ-циклодекстрином было изученометодом ЯМР спектроскопии. При изучении изменений химических сдвигов протонов субстратов и

рецепторов было выявленочто экдистерон взаимодействует с циклодекстринами с образованием надмолекулярных комплексов включения стехиометрического состав 1: 1 или 1:2. Комплексы экдистерона с β-циклодекстриномпревышаетводорастворимость в сравнении с исходным веществом в 100 раз.


Key words: Ecdysterones, Cyclodextrins, Inclusion complexes, NMR spectroscopyКлючевые слова: Экдистерон, Циклодекстрины, Комплекс включения, ЯМР спектроскопия.

14 Объем статьи (страницы) 5 стр.15 Количество иллюстраций 216 Количество таблиц 317 Количество библиографических

ссылок20


4


4




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN ISSN 0044-46183 Полное наименование журнала Russian Journal of Applied Chemistry.4 Периодичность выхода журнала 125 Год, номер, том, выпуск

издания2018. 7 (91)


PLEIADES PUBLISHING INC, PLEIADES PUBLISHING INC, MOSCOW, 00000, RUSSIA

7 Автор(ы) публикации M. Zh. Burkeev1, G. K. Kudaibergen1, G. K. Burkeeva1, T. M. Seilkhanov2,E. M. Tazhbaev1, J. Granicek3, A. V. Omasheva1, S. Zh. Davrenbekov1


1Buketov State University, Karaganda, Kazakhstan2Ualikhanov State University, Kokshetau, Kazakhstan3Karlov University, Prague, Czech Republic

9 Код УДК UDC547.3710 Название статьи (на языке

публикации)New Polyampholyte Polymers Based on Polypropylene Glycol Fumarate with Acrylic Acid and Dimethylaminoethyl Methacrylate


Thepossibilityofpreparingnewpolyampholytepolymersbasedonpolypropyleneglycolfumarate-acrylicacid-dimethylaminoethylmethacrylateterpolymerswasdemonstrated. Themainrelationshipsofradicalterpolymerizationindioxane, includingbinarysystemsparticipatingintheterpolymerization, werestudied. Theblocklengths, transitionprobabilities, andHarwoodblockstructureparameterwerecalculatedfortheterpolymersfromthecopolymerizationconstantsforthebinarysystems. Theseparametersreflectthearrangementofthemacroradicalsinthechain. Themorphologyofthepolymersurfacewasstudiedbyscanningelectronmicroscopy, andthesurfaceporesizewasestimated. TheinfluenceoforganicsolventsandpHonthesampleswellingwasstudied, andtheisoelectricpoint (pH 6.00) oftheterpolymerwasdetermined.


Жұмыста полипропиленгликольфумарат, акрил қышқылы мен диметиламинэтилметакрилат терполимерлері негізіндегі жаңа полиамфолитті полимерлерді алу мүмкіндігі көрсетілген. Диоксан ортасында радикалды терполимеризацияның, оның ішінде терполимеризация үрдісіне қатысатын бинарлы жүйелердің негізгі заңдылықтары зерттелген. Тізбектегі макрорадикалдардың орналуы жайлы мағлұмат беретін бинарлы жүйелердің сополимеризация константалары негізінде блок ұзындығы, ауыспалы ықтималдылық мен Харвурд блок параметрлері есептелген. Сканирлік электронды микроскопия

әдісімен полимерлердің беттік морфологиясы, беттің кеуектерінің мөлшері анықталған.Зерттелуші үлгілерге органикалық ертіккіштердің және ортаның рН көрсеткішінің, сонымен қатар терполимердің изоэлектрлік нүктесі анықталған.В работе показана возможность получения новых полиамфолитных полимеров на основе терполимеров полипропиленгликольфумарата, акриловой кислоты и диметиламиноэтилметакрилата. Исследованы основные закономерности радикальной терполимеризации в среде диоксана, в том числе бинарные системы, участвующие в терполимеризационном процессе. На основании данных о константах сополимеразации бинарных систем рассчитаны длина блока, переходные вероятности и блочный параметр Харвудатерполимеров, отражающие информацию о расположении макрорадикалов в цепи. Методом сканирующей электронной микроскопии исследована морфология поверхности полимеров, оценены размеры пор поверхности. Проведены исследования по влиянию органических растворителей и рН среды на степень набухания исследуемых образцов, а также определена изоэлектрическая точка (6,00) терполимера.


Key words: unsaturated polyester resin; radical terpolymerization; polyampholyte; polypropylene glycol fumarate; acrylic acid; dimethylaminoethyl methacrylateКлючевые слова: ненасыщенная полиэфирная смола, радикальная терполимеризация, полиамфолит, полипропиленгликольфумарат, акриловая кислота, диметиламиноэтилметакрилат.

14 Объем статьи (страницы) Стр. 1145-1152.15 Количество иллюстраций 416 Количество таблиц 317 Количество библиографических

ссылок26


3


3




http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=dimethylaminoethyl+methacrylate&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=dimethylaminoethyl+methacrylate&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=acrylic+acid&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=polypropylene+glycol+fumarate&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=polypropylene+glycol+fumarate&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=polyampholyte&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=radical+terpolymerization&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=radical+terpolymerization&uncondQuotes=true

http://apps.webofknowledge.com/OneClickSearch.do?product=WOS&search_mode=OneClickSearch&excludeEventConfig=ExcludeIfFromFullRecPage&colName=WOS&SID=C4ljwir1z8zKnXJG5rm&field=TS&value=unsaturated+polyester+resin&uncondQuotes=true

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета4 Периодичность выхода журнала 4 раза в год5 Год, номер, том, выпуск

издания2(90), 2018



7 Автор(ы) публикации G.T. Kokibasova, A.T. Dyussekeyeva, S.Kh. Kaztayeva




публикации)Formation of critical thinking skills at the lesson of the discipline «Chemistry of Elements»


A methodology for conducting classes using new forms of work that promote the development of critical thinking has been developed. The first year students took part in the experiment. Pedagogical experiment consisted of three stages, namely, ascertaining, formative and control. Classes were held with the use of various techniques such as schemes, diagrams, presentations, clusters, which made the classes more interesting, cognitive and diverse. Questionnaires and questions for testing the level of components development of critical thinking were designed. They helped to determine the level of educational motivation and to test the effectiveness of supporting abstracts. These tasks were applied before the beginning of the experiment to determine the initial level of development of critical thinking, as well as after the formation stage. The results of the present stage of the experiment showed that the level of critical thinking of first-year students was not sufficiently developed. The obtained data of research can be used at creation of a technique of students’ critical thinking development in the chemistry course teaching. In comparison with the traditional form of teaching, where an authoritarian approach to learning is used, this technology provides a free liberal form of conducting a lesson that leads to the awakening of students' cognitive activity. Traditional evaluation technique can be used to assess students when using new forms of work, since the components of critical thinking cannot be evaluated specifically. The technology helps to establish a discussion between students, through a form of work such as oral presentation.


Разработана методика проведения занятий с применением новых форм работ, способствующих развитию критического мышления. В эксперименте принимали участие студенты

первого курса. Педагогический эксперимент состоял из трех этапов: констатирующего, формирующего и контрольного. Занятия проходили с применением различных приемов: схемы, диаграммы, презентации, кластеры, которые делали занятие более интересным, познавательным и разнообразным. Для проверки уровня развития компонентов критического мышления были разработаны анкеты для определения уровня развития учебной мотивации и вопросы для проверки эффективности опорных конспектов. Данные задания применялись перед началом эксперимента для определения исходного уровня развития критического мышления, а также после проведения формирующего этапа. Результаты констатирующего этапа эксперимента показали, что уровень критического мышления первокурсников недостаточно развит. Полученные данные исследования могут быть использованы при создании методики развития критического мышления студентов в процессе обучения химии. В отличие от традиционной формы преподавания, где используется авторитарный подход к обучению, данная технология обеспечивает свободную либеральную форму проведения занятия, которая ведет к пробуждению когнитивной деятельности студентов. Для оценивания студентов при использовании новых форм работы можно пользоваться традиционной методикой оценивания, так как компоненты критического мышления невозможно оценивать конкретно. Технология способствует установлению дискуссии между студентами посредством такой формы работы, как устная презентация.

Сын тұрғысынан ойлауды дамытуға ықпал ететін жаңа жұмыс түрлерін қолданатын сабақтарды өткізу əдістемесі жасалды. Экспериментке бірінші курс студенттері қатысты. Педагогикалық тəжірибе үш кезеңнен тұрды: анықтау, қалыптастыру жəне бақылау. Сабақтар əр түрлі əдістерді қолданумен өткізілді: схемалар, диаграммалар, презентациялар, кластерлер, олар сабақты қызықты жəне когнитивті етуіне ықпал етті. Сыни тұрғыдан ойлау компоненттерінің даму деңгейін тексеру үшін сауаттылықты дамытудың деңгейін анықтау жəне рефераттардың тиімділігін тестілеу сұрақтары бойынша сауалнама өткізілді. Бұл міндеттер эксперимент басталғанға дейін сыни ойлаудың бастапқы деңгейі, сондай-ақ қалыптасу кезеңінен кейін анықталды. Тəжірибенің қазіргі

кезеңінің нəтижелері бірінші курс студенттерінің сын тұрғысынан ойлау деңгейі жеткіліксіз дамығанын көрсетті. Зерттеудің алынған деректерін химияны оқыту барысында студенттердің сыни ойлауды дамыту əдісін құру кезінде қолдануға болады. Оқудың авторитарлық əдісі қолданылатын дəстүрлі оқыту əдісімен салыстырғанда, бұл технология оқушылардың танымдық белсенділігін оятуға əкелетін сабақты өткізудің еркін либералды нысанын қамтамасыз етеді. Оқушылардың жаңа жұмыс формаларын пайдаланған кезде бағалау үшін дəстүрлі бағалау əдісін қолдануға болады, себебі сыни ойлаудың компоненттері нақты бағалануы мүмкін емес. Технология ауызша презентация сияқты жұмыс түрлерімен студенттер арасында пікірталас құруға көмектеседі.


critical thinking, motivation, introspection, reflection, technology, Venn diagram, cluster, presentation. Introductionкритическое мышление, мотивация, самоанализ, рефлексия, технология, диаграмма Венна, кластер, презентация.

14 Объем статьи (страницы) 815 Количество иллюстраций 516 Количество таблиц 217 Количество библиографических

ссылок6


1


1. Омарова В.К. Инновационные подходы в образовании: учеб. Пособие. – Павлодар: Ғылым, 2012. – 253 с.2. Kokibasova G.T. Implementation of new forms of works for formation of skills of information critical analysis // Вестн. Караганд. ун-та. Сер. Химия. - 2017. - 4(88). - С. 108 – 112.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2018. 2 (90)


Buketov Karaganda State University

7 Автор(ы) публикации V.M. Shaikhutdinov1 , N.K. Zhappar1, 2, O.A. Ten1 , D.S. Balpanov1 , Ye.N. Kanafin1, 2, R.А. Khannanov1 , R.Sh. Erkasov2 , A.A. Bakibaev3 , A.T. Kezdikbaeva4


1«BioGeoTec» LLP, Stepnogorsk, Kazakhstan;2L.N. Gumilyov Eurasian National University,

3Tomsk State University, Russia;4Ye.A. Buketov Karaganda State University,

Kazakhstan9 Код УДК UDC 573.6.086.83:550.7; 546.22–162.2510 Название статьи (на языке

публикации)Pilot-scale tank biooxidation of gold bearing

arsenopyrite concentrates11 Аннотация на языке текста


This article shows the results of experimental tests of bacterial oxidation of arsenopyrite gold concentrate that contains gold (60 g/t), sulfides (23 %), iron (26 %) and arsenic (11 %). A consortium, consisting of the mesophilic strain Acidithiobacillus ferrooxidans AF-2 and moderately thermophilic strains of Sulfobacillus thermosulfidooxidans OT-1 and Sulfobacillus thermosulfidooxidans SK-4, was used in the test. The tests were carried out on the equipment, consisting of 6 reactors with a volume of 1.5 m3 each. The concentration of solids in the pulp was maintained at 20 % (w/w). In the process of optimizing the parameters of the bacterial oxidation plant, the retention time of the concentrate was reduced from 12 to 6 days. During the test, the destruction of sulfides was over 90 %, which provided gold recovery from biooxidation products by cyanide leaching over 94 %. In addition, the average gold recovery rate reached 95 %. The removal of arsenic from the leaching solutions was carried out by means of two-stage neutralization with calcium carbonate. Due to high oxidation degree maintained throughout the entire operation of the experimental plant, a high ratio of iron to arsenic concentration in the solution was observed, which provided ideal conditions for arsenic precipitation in the form of trivalent iron arsenate. Determination of the stability of precipitate residuals was carried out according to the protocol Toxicity Characteristic Leaching Procedure (TCLP). The precipitate obtained after neutralization of the leaching solution does not require special disposal, since the final concentration of arsenic in the extracts of TCLP tests was 0.14 mg/L.


(пример: рус., анг.)

Мақалада құрамында алтын 60 г/т, сульфидтер 23 %, темір 26 %, күшəлə 11 % арсенпиритті алтын концентратты күбіде биототықтыру сынақтарының нəтижелері көрсетілген. Сынақ кезінде Acidithiobacillus ferrooxidans AF-2 мезофилді штаммнан жəне орташа-термофилді штаммдардан тұратын консорциум пайдаланды. Сынақтардың əрбірі 1,5 м3 көлемді 6 реактордан тұратын қондырғыда жүргізілді. Қондырғы қуат көзінде қатты заттар концентрациясын 20 % (мас./мас.) деңгейінде ұстады. Күбіде бактериялық тотықтыру қондырғысының оңтайландыру барысында концентратты ұстау уақыты 12-ден 6 тəулікке дейін қысқартылды. Сынақ үстінде сульфидтер бұзылуы 90 % жоғары, бұл биототықтыру өнімнен алтынды алу 94 % жоғары, сынақ ішінде алтынды орташа алуы 95 % құрады. Шаймалау ерітінділерден күшəлəні арылту кальций карбонатымен екі кезеңді бейтараптандыру жолымен жүргізілді. Эксперименттік қондырғының бар жұмысы бойы ұсталынатын тотықтырудың жоғары деңгейінен үш валентті темір арсенаты түрінде күшəлəнің тұнуына кемшіліксіз жағдайды тудырған ерітіндіде күшəлəға үш валентті темір концентратының жоғары қатынасы байқалды. Сонымен бірге темір арсенатының (III) тұрақты тұнбасы пайда болды. Тұну тұнбасының тұрақтылығын анықтау Toxicity Characteristic Leaching Procedure (TCLP) хаттамасы бойынша жүргізілді. Шаймалау ерітіндісін бейтараптандыру нəтижесінде алынған тұнба TCLP тесттер сірінділерінде күшəлəнің соңғы концентрациясы 0,14 мг/л құрағандықтан, арнайы сақтауды талап етпейді.

В статье приведены результаты опытных испытаний чанового бактериального окисления арсенопиритного золотого концентрата: содержание золота 60 г/т, сульфидов 23 %, железа 26 %, мышьяка 11 %. При испытании использовали консорциум, состоящий из мезофильного штамма Acidithiobacillus ferrooxidans AF-2 и умеренно-термофильных штаммов Sulfobacillus thermosulfidooxidans ОТ-1 и SK-4. Испытания проводились на установке, состоящей из 6 реакторов, объемом 1,5 м3 каждый. Концентрацию твердых веществ в питании установки поддерживали на уровне 20% (мас./мас.). В процессе оптимизации параметров установки чанового бактериального окисления время удержания концентрата было сокращено с 12 до 6 суток. В ходе испытания разрушение сульфидов

составило свыше 90 %, которое обеспечило извлечение золота из продуктов биоокисления при цианировании свыше 94 %, среднее извлечение золота в течение испытаний составило 95 %. Удаление мышьяка из растворов выщелачивания проводили путем двухстадийной нейтрализации раствора карбонатом кальция. Из-за высокой степени окисления, поддерживаемой на протяжении всей работы экспериментальной установки, наблюдалось высокое отношение концентрации трехвалентного железа к мышьяку в растворе, что обеспечило идеальные условия для осаждения мышьяка в виде арсената трехвалентного железа. Определение стабильности осадков осаждения проводили по протоколу Toxicity Characteristic Leaching Procedure (TCLP). Осадок, полученный в результате нейтрализации раствора выщелачивания, не требует специального захоронения, так как конечная концентрация мышьяка в экстрактах TCLP тестов составила 0,14 мг/л.


русском языке

Keywords: arsenopyrite concentrate, biooxidation, tank leaching, Acidithiobacillus ferrooxidans, Sulfobacillus

thermosulfidooxidans, gold, arsenic, pilot-scale.Ключевыеслова: арсенопиритныйконцентрат,

биоокисление, чановоевыщелачивание, Acidithiobacillus ferrooxidans, Sulfobacillus

thermosulfidooxidans, золото, мышьяк, опытноеиспытание.


ссылок12


1


авторов

1





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета4 Периодичность выхода журнала 4 раза в год5 Год, номер, том, выпуск

издания2(90), 2018



7 Автор(ы) публикации E.S. Mustafin, D.A. Kaykenov, Kh.B. Omarov, R.Z. Kasenov, A.T. Dyussekeyeva, S.B. Abeuova, A.S. Borsynbayev



9 Код УДК 541.11:546.24410 Название статьи (на языке

публикации)Synthesis and electrophysical study of cobaltites of composition LnMIICoO3.5 (MII — Mg, Ca, Sr, Ba)


This work is devoted to study of electrical properties, phases of LnMIICoO3.5 (MII – Mg, Ca, Sr, Ba) which structure resembles to the structure of perovskite. The phases were obtained by solid-phase synthesis in accordance with the ceramic technology. The phase composition was determined by X-ray phase analysis. The diffractograms of the powders were indexed, the lattice parameters and its symmetry class were determined. It was found that the new compounds had a tetragonal symmetry, in the unit cell of which 16 structural units were located. Since complex oxides have high melting temperatures of about 1500–2000 ºC, it is impossible to obtain good quality single crystals suitable for measurements. For this reason, the study of their thermodynamic and electrophysical properties was carried out on samples in the form of sintered powders. In this study, the conductivity isotherms were measured by impedance spectroscopy at different temperatures. Resistance hodographs on the complex plane were constructed. Using the method of equivalent circuits, the grain boundaries and the bulk resistances of the sample grains were determined. The results showed that the new compounds had a small grain-boundary resistance. Using the temperature dependences, the activation energies of the conductivity of new cobaltites were calculated. The activation energy of conductivity for these compounds was 0.113–0.184 eV. The character of the dependence of the conductivity at moderate temperatures showed their thermal activation. In the Arrhenius coordinates, these sections of the graph were described by a straight line. An increase in the activation energy of the conductivity in the series of Mg2+–Ca2+– Sr2+–Ba2+cations was observed. The introduction of an alkaline earth ion with a large ionic radius led to a local distortion of the crystal lattice. This changed the

value of the splitting of the d-levels of the transition metal-cobalt. This change in the activation energy as the alkaline earth metal cation changes can be explained by the change in the width of the forbidden band. Also, the replacement of rare-earth elements ions with alkaline-earth metal ions led to a structural disorder, to an increase in the formation of equilibrium charged point defects in the crystal structure, in which the strength of the bond with trapped charge carriers by electrons or holes in point defects in the crystal lattice with different alkaline-earth ions was different.


Статья посвящена изучению электрических свойств фаз LnMIICoO3.5 (MII - Mg, Ca, Sr, Ba), имеющих структуру, близкую к структуре перовскита. Фазы были получены методом твердофазного синтеза в соответствии с керамической технологией. Фазовый состав был определен методом рентгенофазового анализа, проведено индицирование дифрактограммы порошков, определены параметры решетки и ее класс симметрии. Обнаружено, что новые соединения имеют тетрагональную симметрию, в элементарной ячейке которой расположены 16 структурных единиц. Так как сложные оксиды обладают высокими температурами плавления порядка 1500– 2000ºС, монокристаллы хорошего качества, пригодные для проведения измерений, получить невозможно. Поэтому изучение их термодинамических и электрофизических свойств проводят на образцах в виде спеченных порошков. В данной работе проведены измерения изотерм проводимости методом импедансной спектроскопии при разных температурах. Построены годографы сопротивлений на комплексной плоскости. Используя метод эквивалентных схем, определены зернограничные и объемные сопротивления зерен образца. Результаты показали, что новые соединения имеют малое зернограничное сопротивление. Используя температурные зависимости, вычислены энергии активации проводимости новых кобальтитов. Энергия активации проводимости для данных соединений составляет 0,113–0,184 eV. Характер зависимости проводимости при средних температурах показывает их термическую активацию, в координатах Аррениуса эти участки графика описываются прямой линией. Наблюдается увеличение энергии активации проводимости в ряду катионов Mg2+ - Ca2+ –Sr2+–Ba2+. Введение щелочноземельного иона с большим ионным радиусом приводит к локальному искажению кристаллической решетки.

Это меняет величину расщепления d-уровней переходного металла — кобальта. Наблюдаемое изменение энергии активации по мере изменения катиона щелочноземельного металла можно объяснить изменением ширины запрещенной зоны. Также замещение ионов РЗЭ ионами щелочноземельных металлов приводит к структурной неупорядоченности, к увеличению образования в кристаллической структуре равновесных заряженных точечных дефектов, в которых прочность связи с захваченными носителями заряда электронами или дырками у точечных дефектов в кристаллической решетке с разными щелочноземельными ионами различна.

Мақала құрылысы перовскиттің құрылысына ұқсас LnMIICoO3.5 (MII — Mg, Ca, Sr, Ba) қосылыстары фазаларының электрлік қасиеттерін зерттеуге арналған. Фазалар керамикалық технологиялар бойынша қатты фазалық синтездеу əдісімен алынды. Фазалық құрам рентгенфазалық талдау əдісімен анықталды, ұнтақтардың дифрактограммаларын индицирлеу жүргізілді, кристалдық тордың параметрлері жəне симметрия класы анықталды. Жаңа қосылыстар тетрагоналды симметрияға ие, элементарлы ұяшықтарында 16 құрылымдық бірліктер орналасқандығы анықталды. Күрделі оксидтер шамамен 1500–2000ºС жоғары балқу температурасына ие болғандықтан, өлшеулер жүргізуге болатын сапасы жақсы монокристалдар алу мүмкін емес. Сондықтан олардың термодинамикалық жəне электрфизикалық қасиеттерін зерттеу күйдірілген ұнтақтар түріндегі үлгілермен жүргізіледі. Берілген жұмыста өткізгіштіктің изотермалары əртүрлі температураларда импедансты спектроскопия əдісімен өлшенді. Кешенді жазықтықта кедергінің годографтары салынды. Эквивалентті нұсқалар əдісін пайдаланып, үлгі дəндерінің дəндішекаралық жəне көлемдік кедергілері анықталды. Нəтижелер жаңа қосылыстар төмен дəндішекаралық кедергіге ие екендігін көрсетті. Температуралық тəуелділік нəтижелерін пайдалана отырып, жаңа кобальтиттердің өткізгіштіктерінің активтену энергиялары есептелінді. Берілген қосылыстар үшін өткізгіштіктің активтену энергиялары 0,113–0,184 eV тең. Орта температураларда өткізгіштіктің тəуелділік сипаттамалары олардың термиялық активтенуін көрсетті, Аррениус координаттарында графиктің бұл аймақтары тік сызықпен сипатталды. Mg2+ - Ca2+ – Sr2+ – Ba2+ катиондары қатарында

өткізгіштіктің активтену энергиясының жоғарылауы байқалады. Иондық радиусы үлкен сілтілікжер ионын енгізу кристалдық тордың жергілікті қисаюына себеп болды. Бұл ауыспалы металл — кобальттің d-деңгейінің ыдырау мəнін өзгертеді. Сілтілікжер металл Synthesis and electrophysical study of cobaltites … Серия «Химия». 2(90)/2018 91 катионы өзгерген сайын активтену энергиясының байқалған өзгерістерін тыйым салынған аймақтың жалпақтығымен түсіндіруге болады. СЖЭ иондарын сілтілікжер металдарының иондарымен ауыстыру құрылымдық ретсіздікке əкеледі, кристалдық құрылыста тепе-теңдіктегі нүктелік бұзылымның пайда болуының артуына себеп болады, олардағы кристалдық тордағы нүктелік бұзылымдарда электрондар мен тесіктердің зарядты тасымалдаушыларды ұстап алу байланыстардың беріктігі əртүрлі сілтілікжер иондары үшін əртүрлі.


solid-phase synthesis, rare-earth and alkali metals cobaltites, thermal dependence of electrical conductivity, complex oxides, impedance spectroscopy, Bode plots, conduction activation energy, conductivity isotherms.

твердофазный синтез, кобальтиты редкоземельных и щелочных металлов, термическая зависимость электрической проводимости, сложные оксиды, импедансная спектроскопия, диаграммы Боде, энергия активации проводимости, изотермы проводимости.


ссылок3


-


-





1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2018, 2 (90)


КарГУ им. Е.А. Букетова

7 Автор(ы) публикации I.A. Pustolaikina, K.Zh. Kutzhanova, A.V.Pushchina, A.F. Kurmanova


Карагандинский государственный университет им.Е.А.Букетова

9 Код УДК UDC 541.515


Proton exchange in ammonia, water and formic acid dimers: quantum-chemical calculation


Proton exchange in hydrogen-bounded complexes occupies an important place among dynamic processes taking place in molecular systems with hydrogen bond. However, despite numerous experimental and theoretical studies in this field, a single point of view on the mechanism of proton exchange has not yet been accepted by scientists. Ammonia, water and formic acid are small in size protolytes with widely differing acid-base properties. This makes them suitable and comfortable for theoretical modeling of proton exchange reaction. Quantum-chemical simulation of the proton exchange reaction in model dimers of ammonia, water and formic acid was carried out by AM1 and ab initio 6-31G, 6-31G++ methods of Gaussian-2009 program. The search of transition state structure was performed by using of QST2 procedure, the descent along the reaction coordinate was held by using of IRC procedure. The symmetrical structure of transition state in the case of formic acid dimer and the asymmetric structure of transition complex in the case of ammonia dimer were obtained for studied proton exchange reaction. A synchronous mechanism of proton exchange reaction is shown in the case of the formic acid dimer and a sequential mechanism is shown in the case of ammonia dimer. The dynamic shortening of the hydrogen bridge length was noted during proton exchange reaction in all model systems. It was suggested that the mechanism of proton exchange reaction is determined by the nature of the resulting transition state (symmetrical or asymmetrical). At the same time, the transition state structure is determined by the acid-base properties of reaction partners.


Протонный обмен в водородносвязанных комплексах занимает важное место среди динамических процессов, имеющих место в

(пример: рус., анг.) молекулярных системах с водородной связью. Однако, несмотря на многочисленные экспериментальные и теоретические изыскания в данной области, единой точки зрения на механизм протонного обмена учеными не выработано. Аммиак, вода и муравьиная кислота являются небольшими по размеру протолитами с сильно различающимися кислотно-основными свойствами, удобными для теоретического моделирования реакции обмена протона. МетодамиАМ1 и abinitioв базисах 6-31G, 6-31G++программы Gaussian-2009 выполнено квантово-химическое моделирование реакции протонного обмена в модельных димерах аммиака, воды и муравьиной кислоты. Поиск структуры переходного состояния осуществлен с помощью процедуры QST2, спуск по координате реакции - с помощью процедуры IRC. Для исследуемой реакции обмена протонами получено симметричное строение переходного состояния в случае димера муравьиной кислоты и асимметричное строение переходного комплекса в случае димера аммиака. Показан синхронный механизм обмена протонами в димере муравьиной кислоты, последовательный механизм в димере аммиака. Во всех модельных системах отмечено динамическое сокращение длины водородного мостика в ходе реакции протонного обмена. Сделано предположение, что механизм обмена протонами обуславливается характером образующегося переходного состояния (симметричное или асимметричное), структура которого, в свою очередь, определяется кислотно-основными свойствами реакционных партнеров.

Сутегі арқылы түзілген комплекстердегі протон алмасу сутегі байланысы бар молекулалық жүйелердегі динамикалық процесстерде маңызды орын алады. Бірақ, осы облыстағы көптеген тәжірбиелік және теориялық берілгендерге қарамастан протон алмасудың механизмі туралы ғалымдарда бірдей көзқарас қалыптаспаған. Аммиак, су және құмырсқа қышқылы күшті қышқыл-негіздік қасиеттерімен ерекшеленетін, өлшемі жағынан кішкене, протон алмасу реакцияларын теориялық модельдеуге ыңғайлы протолиттер болып табылады. Аммиак, су және құмырсқа қышқылы моделді димерлерінде протон алмасу реакцияларының квантты химиялық модельдеуі Gaussian-2009 бағдарламасының ab initio 6-31G, 6-31G++ базистерінде және АМ1 әдістері арқылы орындалды. Ауыспалы күйдің

құрылысы QST2 процедурасының көмегімен анықталды, реакция координатасы бойынша түсу IRC процедурасының көмегімен жүргізілді. Зерттеліп отырған протон алмасу реакцияларында құмырсқа қышқылы димерінің ауыспалы күйінің симметриялы құрылысы және аммиак димерінің ауыспалы күйінің асимметриялы құрылысы алынды. Протон алмасу механизмі құмырсқа қышқылы димерінде бір уақытта, ал аммиакта сатылап жүретіндігі көрсетілді. Барлық модельді жүйелерде протон алмасу реакциясы кезінде сутектік байланыс ұзындығы қысқарады. Протон алмасу механизмі түзілетін ауыспалы күйдің табиғатына (симметриялы немесе асимметриялы) негізделген, ал оның құрылысы реакцияға түсетін заттардың қышқыл-негіздік қасиеттерімен анықталады деген болжам жасалынды..


Keywords: proton exchange, dimer, sequential and synchronous reaction mechanism, hydrogen-bounded complex, AM1, ab initio, 6-31G, QST2, IRC.

Ключевые слова: протонный обмен, димер, последовательный и синхронный механизм реакции, комплекс за счет водородной связи, AM1, abinitio, 6-31G, QST2, IRC.


ссылок12


-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан

2 ISSN ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2018, 2 (90)



7 Автор(ы) публикации K.Zh. Kutzhanova, A.F. Kurmanova, I.A. Pustolaikina, B.M. Ismagulov


Карагандинский государственный университет им.Е.А.Букетова

9 Код УДК UDC 541.515


Nonempirical modeling of protolytic processes in dimeric molecules of amino acids


Quantum-chemical modeling of intermolecular proton exchange in dimers of aminoacetic acid was carried out using an unempirical unrestricted Hartree-Fock method using the 3-21G basis set. Three main structural isomers of dimeric molecules of aminoacetic acid have been quantum-chemically identified. For these isomers, the search for the structure of the transition state of the proton exchange reaction was carried out using the quadratic synchronous transit QST2 (Quadratic Synchronous Transit Approach) procedure. The symmetrical structure of the transition state for the dimer of aminoacetic acid is noted, in the formation of hydrogen bonds of which two carboxyl functional groups are involved. The kinetics and mechanism of intermolecular migration of a proton in the dimer of aminoacetic acid have been studied using the internal IRC (Intrinsic Reaction Coordinate method) method. Curves are obtained for the dependence of the total energy of the reaction system under consideration on the internal coordinate of the reaction. The activation energy of proton exchange in dimers of aminoacetic acid is estimated as the difference in the total energies of the transition and initial states of the reaction system. The minimum value of the activation energy (26 kJ/mol in the forward direction and 34 kJ/mol in the reverse direction) was obtained for the intermolecular proton exchange reaction in the dimer of aminoacetic acid, in the formation of the hydrogen bonds of which two carboxyl functional groups are involved. The maximum value of the activation energy (244 kJ/mol in the forward direction and 236 kJ/mol in the reverse direction) was obtained for the intermolecular proton exchange reaction in the dimer of aminoacetic acid, in the formation of hydrogen bonds of which two amino groups are involved.

12 Резюме на двух других языках, Выполнено квантово-химическое


моделирование межмолекулярного протонного обмена в димерах аминоуксусной кислоты с помощью неэмпирического неограниченного метода Хартри–Фока с использованием базисного набора 3-21G. Квантово-химически идентифицировано три основных структурных изомера димера аминоуксусной кислоты. Для данных изомеров с помощью процедуры квадратичного синхронного транзита QST2 (QuadraticSynchronousTransitApproach) осуществлен поиск структуры переходного состояния реакции протонного обмена. Отмечено симметричное строение переходного состояния для димера аминоуксусной кислоты, в образовании водородных связей которого задействованы две карбоксильные функциональные группы. Кинетика и механизм межмолекулярной миграции протона в димере аминоуксусной кислоты изучены с использованием метода внутренней координаты реакции IRC (IntrinsicReactionCoordinatemethod). Получены кривые зависимости полной энергии рассматриваемой реакционной системы от внутренней координаты реакции. Оценена энергия активации протонного обмена в димерах аминоуксусной кислоты как разница в полных энергиях переходного и исходного состояний реакционной системы. Минимальное значение энергии активации (26 кДж/моль в прямом и 34 кДж/моль в обратном направлении) получено для реакции межмолекулярного протонного обмена в димере аминоуксусной кислоты, в образовании водородных связей которого задействованы две карбоксильные функциональные группы. Максимальное значение энергии активации (244 кДж/моль в прямом и 236 кДж/моль в обратном направлении) получено для реакции межмолекулярного протонного обмена в димере аминоуксусной кислоты, в образовании водородных связей которого задействованы две аминогруппы.

Аминсірке қышқылының димерлеріндегі молекулааралық протон алмасуының квантты-химиялық модельдеуі 3-21G негізгі жиынтығын пайдалана отырып, шектеусіз Хартри-Фок әдісі арқылы жүзеге асырылды. Аминсірке қышқылы димерінің үш негізгі құрылымдық изомері квантты-химиялық түрде анықталған. Бұл изомерлер үшін протон алмасу реакциясының ауыспалы күйінің құрылымы QST2 (Quadratic Synchronous Transit Approach) квадраттық

синхронды транзит процедурасы арқылы ізделінді. Аминсірке қышқылының димері үшін оның құрамында екі карбоксильді функционалды топтың сутектік байланыстары қалыптасатын өтпелі күйдің симметриялық құрылымы байқалады. Аминсірке қышқылының димеріндегі протонды молекулалы тасымалдануының кинетикасы мен механизмі IRC (Intrinsic Reaction Coordinate method) ішкі координат әдісімен зерттелінді. Реакцияның ішкі координатасымен қарастырылып отырған реакция жүйесінің толық энергияларының тәуелділік қисықтары алынды. Реакция жүйесінің ауыспалы және бастапқы күйлеріндегі айырымы ретінде аминсірке қышқылының димерлеріндегі протон алмасудың активтілік энергиясы бағаланды. Молекулааралық протон алмасу реакциясы үшін активтілік энергиясының минималды мәні (тура 26 кДж/моль және кері бағытта 34 кДж/моль), аминсірке қышқылының сутектік байланыстардың түзілуіне екі карбоксильді функционалды қатысатын димерінде алынды. Молекулааралық протон алмасу реакциясы үшін активтілік энергиясының максималды мәні (тура 244 кДж/моль және кері бағытта 236 кДж/моль) аминсірке қышқылының сутектік байланыстардың түзілуіне екі амин тобы қатысатын димерінде алынды.


Keywords: quantum chemical calculation, ab initio UHF 3-21G, hydrogen bond, aminoacetic acid, dimer, cyclic complexes by hydrogen bonding, geometric and energy parameters, complexation energy, hydrogen bond energy

Ключевые слова: квантово-химический расчет, ab initio UHF 3-21G, водородная связь, аминоуксусная кислота, димер, циклические комплексы за счет водородной связи, геометрические и энергетические параметры, энергия комплексообразования, энергия водородной связи.


ссылок5


-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718X

3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета – 2018.– 2 (90).-С.45-50.


издания2018, 2, 90


-

7 Автор(ы) публикации Temirgaziev B. S., Tuleuov U. B., Baizhigit E. A., Minayeva Ye. V., Salkeyeva L. K., Tuleuov B. I., Adekenov S. M.


АО МНПХ «Фитохимия»Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова, Караганда, Казахстан

9 Код УДК 582: 542.61: 543.544.510 Название статьи (на языке

публикации)Optimization of the technology for obtaining ecdysterone from Serratula coronata L. by varying the extraction methods and growth phases


A complex study of the aerial part of Serratula coronata L. cultivated in the collection area of medicinal plants of the IRPH “Phytochemistry” (Karaganda) in different phases of growth and using the most optimal extraction methods has been carried out. The content of the main active component of ecdysterone (20E)has been studied. Investigation of the seasonal dynamics of ecdysterone distribution under conditions of varying extraction methods shows that its maximum accumulation is observed during the vegetative phase, and the optimal method in this phase is extraction with isobutyl alcohol, the extract of which contains 13.86% of ecdysterone and the maceration method with 96.2% ethyl alcohol with a 20E content of 12.03%, respectively. It is shown that the macerationwith 96.2% ethyl alcohol is technologically optimal, which fully complies with the international standards of good manufacturing practice (GMP) under pharmaceutical production conditions and excludes the use of toxic and expensive isobutyl alcohol solvent. It has been found that the content of ecdysterone from the beginning of vegetation to the final phase goes down, which is confirmed by the data of high-performance liquid chromatography (HPLC). It is assumed that there is an outflow of ecdysterone to the root system, and then its redistribution occurs as the plant develops further with a partial discharge into the soil. Based on the data on the quantitative content of the target component by the HPLC method, it is recommended that for the preparation of the ecdysterone substance of many actoprotective phytopreparations and valuable WS, the preparation of the above-ground biomass of Serratula coronata L. should be carried out during the vegetation phase of this taxon.


«Фитохимия»ХҒӨХ» (Қарағанды қ.) дәрілік өсімдіктер коллекциялық учаскесінде дақылға енгізілген тәжді түймебас Serratula coronata L. өсімдігінің жер үсті бөлігіне, негізгі әсер етуші компонент экдистерон (20Е) мөлшерін әр-түрлі өсу фазалары және ең оңтайлы әдістер арқылы бөліп алу аңықтау үшін кешенді зерттеу жүргізілді. Экдистеронды бөліп алу әдістерін түрлендіру жағдайында таралуының мезгілдік динамикасын зерттеу оның барынша жинақталуы вегетация фазасында байқалатынын, ал осы фазадағы оңтайлы әдісіне экстрактта 13,86% экдистерон болатын изобутил спиртімен экстракция және 20Е мөлшері 12,03% болатын 96,2% этил спиртімен мацерациялау әдісі жататынын көрсетті. Технологиялық оңтайлы әдіс ретінде, фармацевтикалық өндіріс жағдайында дұрыс өндірістік тәжірибенің (GMP) халықаралық стандарттарына толық сәйкес келетін және зарарлы әрі қымбат еріткіш изобутил спиртін қолдануды қажет етпейтін тәжді түймебасты 96,2% этил спиртімен мацерациялау әдісі көрсетілді. Экдистерон мөлшерінің вегетация басынан соңғы фазасына дейін төмендейтіні жоғарыэффектілі сұйықтық хроматография (ЖЭСХ) әдісі арқылы дәлелденді. Экдистеронның тамырлық жүйеге қарай жылжуы, ал оның кейін өсімдіктің одан әрі даму кезеңінде біраз бөлігінің топыраққа өтуі арқылы қайта таралуы болжанды. ЖЭСХ әдісі арқылы мақсатты компоненттің сандық құрамы бойынша мәліметтер негізінде, экдистеронды – көптеген актопротекторлы фитопрепараттар субстанциясын және бағалы стандарттық үлгіні алу үшін тәжді түймебастың жер үстілік биомассасын дайындауды осы таксонның вегетация фазасында жүргізілуі ұсынылды.

Проведено комплексное исследование надземнойчасти серпухи венценосной Serratula coronata L., культивируемойнаколлекционномучасткелекарственных растений МНПХ «Фитохимия» (г. Караганда) в различных фазах произрастания и с применением наиболее оптимальных методов извлечения и на содержание основного действующего компонента экдистерона(20Е). Изучение сезонной динамики распределения экдистерона в условиях варьирования методов извлечения показало, что максимальное его накопление наблюдается в фазу вегетации, а оптимальным способом в данной фазе является экстракция изобутиловым спиртом, в экстракте которого содержится 13,86%

экдистерона и метод мацерации 96,2% этиловым спиртом с содержанием 20Е 12,03% соответственно. Показано, что технологически оптимальным является метод мацерации серпухи венценосной 96,2% этиловым спиртом, которая полностью соответствует международным стандартам надлежащей производственной практики (GMP)в условиях фармацевтического производства и исключает использование токсичного и дорогостоящего растворителя изобутилового спирта. Установлено, что содержаниеэкдистерона от начала вегетации до завершающей фазы идет на спад, что подтверждается данными высокоэффективной жидкостной хроматографии(ВЭЖХ). Предполагается, что имеет место оттокэкдистерона в корневую систему, а затем происходит его перераспределение по мере дальнейшего развития растения с частичным сбросом в почву. На основе данных по количественному содержанию целевого компонента методом ВЭЖХ рекомендуется, что для получения экдистерона-субстанции многих актопротекторных фитопрепаратов и ценного РСО заготовку надземной биомассы серпухи венценосной следует вести в фазе вегетации указанного таксона.


Serratula coronata L., aerial part,20-hydroxyecdysone, high-performance liquid chromatography, extraction, ethyl alcohol, growth phase, vegetation.SerratulacoronataL., надземная часть, 20-гидроксиэкдизон, высокоэффективная жидкостная хроматография, экстракция, этиловый спирт, фазы произрастания, вегетация.


ссылок 1118 из них: на казахстанских

авторов5


1 Abubakirov, N.K. (1981). Ekdisteroidy tsvetkovykh rastenii (Angiospermae) [Ecdysteroids of flowering plants (Angiospermae)]. Khimiia prirodnykh soedinenii – Chemistry of natural compounds, 6, 685-702 [in Russian].2 Abubakirov, N.K., Sultanov, M.B., Syrov, V.N., Kurmukov, A.G. et al. (1988). USSR Patent. No. 1312774.6 Zibareva, L.N. (2015). Fitoekdisteroidy: rasprostraneniie v mirovoi flore, biologicheskaia aktivnost [Phytoecdysteroids: distribution in the world flora, biological activity]. Farmatsevticheskii bulleten

– Pharmaceutical Bulletin, 3-4, 40-48 [in Russian].3 Tuleuov, B.I. (2009).Steroidnye soedineniia rastenii i lekarstvennyie preparaty na ikh osnove. Poisk, khimicheskaia modifikatsiia i prakticheskiie aspekty primeneniia [Steroid compounds of plants and drugs based on them. Search, chemical modification and practical aspects of the application].Karaganda: Glasier [inRussian].4 Tuleuov, B.I. (2017). Tekhnolohiia fitoekdisteroidnykh preparatov [Technology of phytosteroid preparations]. Karaganda: Glasier [in Russian].5 Temirgaziev, B.S., Kuatbaev, O.U., Kudabaeva, P.K., Tuleuov, B.I., & Adekenov, S.M. (2015). Kompleksnaia pererabotka lekarstvennogo Syria Serratula coronata L. [Complex processing of medicinal raw materials Serratulacoronate L.]. Farmatsevticheskii bulleten – Pharmaceutical Bulletin, 3-4, 119-124.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 1996-39553 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета – 2018.–

2 (90).-С.40-44.4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2018, - 2


-

7 Автор(ы) публикации TazhbayevYe. M., BurkeevM. Zh., ZhaparovaL. Zh., ZhumagalievaT. S., ArystanovaZh. T., MukhanovaD.

A.8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Карагандинский государственный университет им.

академика Е.А. Букетова, Караганда, Казахстан


публикации)Preparation and characterization of empty

nanoparticles of poly-D,L-lactic acid and serum albumin


The methods of preparation of polymeric nanoparticles and nanocapsules on the basis of such polymers as human serum albumin and poly-D,L-lactic acid are shown in this article. Human serum albumin and poly-D,L-lactic acid are well-known polymers used in medicine for different purposes including delivery of some potent drugs in the forms of nanoparticles. Empty nanoparticles of human serum albumin and poly-D,L-lactic acid have been successfully synthesized using desolvation and nanoprecipitation methods correspondingly. Optimal conditions of synthesizing the nanoparticles of human serum albumin and poly-D,L-lactic acid have been worked out. Obtained nanoparticles of the polymers have satisfactory physicochemical characteristics: the particle sizes were in the interval of 100-300 nm with narrow particle size distribution which points on the formation of nanoparticles of similar size. The surface charge of the particles was defined as it is the parameter that determines the stability of the system. The meanings of zetapotential were around -30 mV for both systems which justifies the stability of particles within the time. So the results of this study have shown that synthesized nanoparticles of human serum albumin and poly-D,L-lactic acid have good characteristics and hence they can further be used for loading them with different drugs.


Бұл мақалада күкіртті альбумин мен поли-D,L-сүт қышқылының полимерлі нанобөлшектері мен нанокапсулаларын алу әдістері көрсетілген. Адамның күкіртті альбумині және поли-D,L-сүт қышқылы медицинада әртүрлі мақсатта, соның ішінде, кейбір әсері күшті дәрілік заттарды нанобөлшектер түріндегі жеткізуші ретінде қолданылатын белгілі полимерлер болып табылады. Альбумин мен поли-D,L-сүт

қышқылының нанобөлшектерін синтездеудің ықшамды жағдайлары табылды. Күкіртті альбуминнің және поли-D,L-сүт қышқылының бос нанобөлшектері сәйкесінше десольваттау және нанотұндыру әдістерімен синтезделді. Алынған полимерлі нанобөлшектер қанағаттанарлық физикахимиялық сипаттамаларға ие: бөлшектердің өлшемі 100-300 нм аралығында, ал бөлшектердің өлшем бойынша таралуы тар болды, - бұл өлшемі жағынан біртекті бөлшектердің түзілгенін көрсетеді. Бөлшектердің беттік заряды анықталды, себебі бұл өлшем жүйенің тұрақтылығына жауап береді. Дзетапотенциал өлшемдері екі жүйе үшін де шамамен -30мВ-қа тең болды, бұл бөлшектердің уақыт бойынша тұрақтылығын білдіреді. Осылайша, бұл зерттеулердің нәтижесі синтезделген күкіртті альбумин және поли-D,L-сүт қышқылының нанобөлшектерінің жақсы сипаттамаларға ие екендігін және оларды әрі қарай әртүрлі дәрілік препараттармен иммобилизациялауға болатындығын көрсетеді.В статье показаны способы синтеза полимерных наночастиц и нанокапсул на основе серного альбумина человека и поли-D,L-молочной кислоты. Сывороточный альбумин человека и поли-D,L-молочная кислота являются хорошо известными полимерами, используемыми в медицине для различных целей, в том числе, для доставки некоторых сильнодействующих лекарств в форме наночастиц. Найдены оптимальные условия синтеза полимерных наночастиц серного альбумина и поли-D,L-молочной кислоты. Пустые наночастицы человеческого сывороточного альбумина и поли-D,L-молочной кислоты синтезированы методами десольвации и наноосаждения, соответственно. Полученные полимерные наночастицы имели удовлетворительные физико-химические характеристики: размеры частиц варьировали в интервале 100-300 нм с узким распределением частиц по размерам, что указывает на образование частиц одного размера. Определен поверхностный заряд частиц, так как эта величина отвечает за стабильность системы. Значения дзетапотенциалов равнялись около -30 мВ для обеих систем, что свидетельствует о стабильности частиц во времени. Таким образом, результаты данного исследования показали, что синтезированные наночастицы сывороточного альбумина человека и поли-D,L-молочной кислоты имеют хорошие характеристики и следовательно они могут быть в дальнейшем использованы для иммобилизации их

различными лекарственными препаратами.13 Ключевые слова на языке


polymers, polylactic acid, human serum albumin, nanoparticles, drug delivery, nanocapsules, nanoprecipitation, desolvationполимеры, полимолочная кислота, серный альбумин человека, наночастицы, доставка лекарств, нанокапсулы, наноосаждение, десольвация



авторов-


-.





2 (90).-С.31-39.




-

7 Автор(ы) публикации Tazhbayev Ye. M., Burkeev M. Zh., Zhaparova L. Zh., Zhumagalieva T. S., Arystanova Zh. T.


Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова, Караганда, Казахстан


публикации)Nanoparticles on the basis of polylactic acid and polylactic-co-glycolic acids loaded with drugs


In this article a brief review on the research works devoted to the synthesis and investigation of polymeric nanoparticles and nanocapsules on the basis of polylactic acid and its copolymer with polyglycolic acid is given. Nanoparticles based on biocompatible and biodergadable polylactic acid and polylactic-co-glycolic acidsgained special interest in pharmaceutical field as the carriers of different drug preparations. General methods of synthesizing nanosomal formulations of polylactic acid and polylactic-co-glycolic acids were described in this work. Among the perspective methods of obtaining the polymeric nanoparticles and nanocapsules of polylactides and its copolymer with glycolic acid loaded with drugs the nanoprecipitation and emulsion methods were found to be the most suitable for the systems used. Another method of synthesizing the nanosized systems of polylactic-co-glycolic acid is a double emulsion method which makes possible to obtain nanocapsules with optimal characteristics. The possibilities of immobilization of nanoparticulate systems based on these polymers with antitumor and antituberculosis drugs were considered. Some examples of polylactic acid and polylactic-co-glycolic acids’ nanoparticlesand nanocapsules loaded with drugs which have applications in medicine for the treatment of tumor and tuberculosis diseases were shown.


Бұл мақалада полисүт қышқылы мен оның гликоль қышқылымен сополимерінің негізінде полимерлі нанобөлшектер мен нанокапсулаларды алуға бағытталған зерттеу жұмыстарына қысқаша шолу келтірілген. Биоүйлесімді және биоыдырамалы полисүтқышқылы мен полилактидгликолид қышқылы полимерлерінің нанобөлшектері фармацевтика саласында дәрілік заттардың тасымалдаушылары ретінде ғалымдардың назарын ерекше аударып отыр. Бұл жұмыста полилактид және полилактидгликолид қышқылдарының наноөлшемді үлгілерін алу

әдістері сипатталған. Оның ішінде, нанотұндыру және эмульсия әдістерінің полисүт қышқылы мен оның гликоль қышқылымен сополимерінің нанобөлшектері мен нанокапсулаларын синтездеуде болашағы зор екендігі көрсетілді. Полилактидгликолидтің наноөлшемді жүйелерін синтездеудің тағы бір әдісі қосарланған эмульсия әдісі болып табылады. Бұл әдіс ықшамды сипаттамаларға ие нанокапсулаларды алуға мүмкіндік береді. Аталған полимерлердің негізінде наносомалы жүйелерді қатерлі ісікке және түберкулезге қарсы дәрілік препараттармен иммобилизациялау мүмкіндігі қарастырылды. Қатерлі ісік және түберлкулез ауруларын емдеуде дәрілік заттармен иммобилизацияланған полисүт қышқылы мен полилактидгликолидті нанобөлшектері мен нанокапсулаларының медицинада қолданыс тапқан кейбір мысалдары келтірілген.В настоящей статье приведен краткий обзор исследований, посвященных синтезу и изучению полимерных наночастиц и нанокапсул на основе полимолочной кислоты и ее сополимера с гликолевой кислотой. Наночастицы на основе биосовместимых и биодеградируемых полимеров молочной и гликолевой кислот привлекают внимание ученых при использовании их в качестве носителей лекарственных препаратов. В статье описаны методы синтеза наносомальных форм полилактида и полимолочной и гликолевой кислот. Методы наноосаждения и эмульсии показаны как перспективные способы получения полимерных наночастиц и нанокапсул полимолочной кислоты и ее сополимера с гликолевой кислотой для иммобилизации их лекарственными препаратами. Еще одним методом синтеза наноразмерных систем полилактид-со-гликолида является метод двойной эмульсии, который позволяет получить нанокапсулы с оптимальными характеристиками. Рассмотрены возможности иммобилизации наночастиц и нанокапсул на основе этих полимеров противоопухолевыми и противотуберкулезными препаратами. Показаны некоторые примеры наночастиц и нанокапсул полилактида и полимолочной и гликолевой кислот с лекарственными препаратами, которые уже нашли применение в медицине в лечении раковых заболеваний и туберкулеза.


polylactic acid, polylactic-co-glycolic acid, nanoparticles, antitumor drugs, antituberculosis drug, drug delivery, polymers, nanocapsulesполимолочная кислота,полилактидгликолид,

наночастицы, противоопухолевые препараты, противотуберкулезные препараты, доставка лекарств, полимеры, нанокапсулы



авторов1


Burkeev, M.Zh., Tazhbayev, Y.M., Zhaparova, L.Zh.,Zhumagalieva, T.S., Zhappar, N.K. (2016). Synthesis and characterization of poly(DL-lactic acid) nanoparticles loaded with the antituberculosis drug Isoniazid. Pharm. Chem. J. Vol. 50 (9).pp.608-612.





2 (90).-С.17-22.4 Периодичность выхода журнала 4


2018, - 2


-

7 Автор(ы) публикации Burkeyev M. Zh., Kudaibergen G. K., Tazhbayev Ye. M., Burkeyeva G. K., Omasheva A. V., Yesentayeva

N. A., Bolatbay A. N.8 Место работы автора(ов)




публикации)The number average and mass average molar masses

of polyethylene(propylene) glycol fumarates11 Аннотация на языке текста


Unsaturated polyesters are interesting for theoretical and practical studies, since along with the simplicity ofeconomical production, contain in their composition unsaturated double bonds, which makes it possible toobtain spatially crosslinked structures on their basis. In this work polyethylene glycol fumarate, polypropyl-ene glycol fumarate were synthesized by the step-growth polymerization of ethylene(propylene)glycol and fumaric acid. The compositions of polyethylene(propylene)glycol fumarates were determined using elemental analysis and IR spectroscopy. Some physicochemical characteristics of synthesized polyethylene(propylene)-glycol fumarates were established. In order to state the correlation between the molar masses of polyethylene(propylene)glycol fumarates, the number average and mass average molar masses were found. As follows from the results presented in this paper mass average molecular masses of polyethylene glycol fumarate and polypropylene glycol fumarate calculated by the light scattering were around 2500 and 1488 a.e.m., the number average molar masses determined by the method of end groups were 2010 and 1245 a.e.m., respectively. It is shown that the methods of light scattering and end-group assay give good convergence and have a high degree of correlation. As a result of the study the correctness the light scattering method for the estimation of molecular masses of polyethylene(propylene)glycol fumarates was shown.


Қанықпаған полиэифрлі шайырлар теориялық жəне практикалық жағынан қызықты болып табылады,себебі алудың қарапайымдылығы мен экономикалық тиімділігіне қарамастан, құрамында қос байланыстың болуынан олардың негізінде кеңістікті-тігілген құрылымды қосылыстарды алуғамүмкіндік береді. Мақалада этилен(пропилен)гликоль мен фумаратты

поликонденсациялау реакциялары арқылы полиэтиленгликольфумарат, полипропиленгликольфумарат синтезделінді. Полиэтилен(пропилен)гликольфумараттардың құрамы элементтік талдау, ИҚ-спектроскопия көмегімен анықталды. Синтезделген полиэтилен(пропилен)гликольфумараттардың кейбір физика-химиялық сипаттамалары белгілі болды. Полиэтилен(пропилен)гликольфумарат-тардың молекулалық массалары арасындағы арақатынастылық дəрежесін анықтау мақсатында ортасандық жəне ортамассалық молекулалық массалары табылды. Авторлар көрсеткен мəліметтерден полиэтиленгликольфумарат жəне полипропиленгликольфумарат жарық шашырату əдісі бойынша ортамассалық молекулалық массалары 2500 пен 1488 а.е.м., ал шеткі топтардың мөлшерін анықтау əдісі бойынша ортасандықмолекулалық массалары сəйкесінше 2010 а.е.м. жəне 1245 а.е.м. тең екені көрсетілді. Сонымен қатар жарық шашырату мен шеткі топтардың үлесін анықтау əдістерінің мəндері жақсы сəйкестік жəнежоғары арақатынастылық дəрежесіне ие. Жүргізілген зерттеулер нəтижесінде полиэтилен(пропилен)гликольфумараттардың молекулалық массасын анықтау кезінде жарық шашырату əдісінің қолданылуының дұрыстығы дәлелденді.Ненасыщенные полиэфиры интересны для теоретических и практических исследований, поскольку,наряду с простотой, экономичностью получения, содержат в своем составе ненасыщенные двойныесвязи, что делает возможным получение на их основе пространственно-сшитых структур. В статье показано, что реакцией поликонденсации этилен(пропилен)гликоля и фумаровой кислоты синтезированы полиэтиленгликольфумарат и полипропиленгликольфумарат. Составы полиэтилен(пропилен)гликольфумаратов были установлены по данным элементного анализа, ИК-спектроскопии.Определены некоторые физико-химические характеристики синтезированных полиэтилен(пропилен)гликольфумаратов. С целью определения корреляции между значениями молекулярных масс полиэтилен(пропилен)гликольфумаратов найдены среднечисловые и среднемассовые значения последних. Как следует из представленных в данной работе результатов, полиэтиленгликольфумарат и

полипропиленгликольфумарат имеют среднемассовую молекулярную массу, рассчитанную методомсветорассеяния, порядка 2500 и 1488 а.е.м. соответственно, среднечисловая молекулярная масса пометоду определения доли концевых групп составляет 2010 и 1245 а.е.м. соответственно. Показано, чтометоды светорассеяния и определения концевых групп дают хорошую сходимость и имеют высокуюстепень корреляции. В результате проведенных исследований показана корректность применения метода светорассеяния для оценки молекулярной массы полиэтилен(пропилен)гликольфумаратов.


unsaturated polyester resins, polyethylene glycol fumarate, polypropylene glycol fumarate, the number average molar mass, the mass average molar mass, light scattering, titration, step-grown polymerization.ненасыщенные полиэфирные смолы,полиэтиленгликольфумарат, полипропиленгликольфумарат, среднечисловая молекулярная масса, среднемассовая молекулярная масса, светорассеяния, титрование, поликонденсация


ссылок5


1


Патент 31052Казахстан. Способ получения ненасыщенных полиэфирных смол на основе пропиленгликоля, фталевого ангидрида и фумаровой кислоты / Буркеев М.Ж., ТажбаевЕ.М.и др. Опубл. 16.03.2016.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Индия2 ISSN ISSN0970-020Х3 Полное наименование журнала Oriental Journal of Chemistry

4 Периодичность выхода журнала5 Год, номер, том, выпуск

издания2018. volume 34 (3)


7 Автор(ы) публикации M.M.MATAEV1, SAXENA2,G.S.PATRIN3, ZH.Y.TURSINOVA1,

A.T.KEZDIKBAYEVA 4, M.A.NURBEKOVA 1 and G.U.BAITASHEVA


1 Kazakh state women's teacher training university2 University of Cambridge, Cambridge,

3 Siberian Federal University, Krasnoyarsk, Russia.4 The Karaganda State University of the name of

academician E.A.Buketov9 Код УДК10 Название статьи (на языке

публикации)Manganite Synthesis By Different Methods


(пример: каз.)

Nanostructural dysprosium manganite doped with bismuth, synthesized by three methods: solid-phase, sol-gel and citrate-nitrate. The composition of the synthesized powders was compared to determine the optimal technique. Using X-ray diffraction, the influence of annealing conditions on the structure of manganite was studied. The result of XRD showed that manganite, synthesized variants of methods has orthorhombic structure


(пример: рус., анг.)

Наноструктурированный манганит диспрозия, легированный висмутом, синтезирован тремя различными способами: твердофазным, золь-гель и цитратно-нитратным методами. Структура полученного манганита определена рентгенофазовым методом. По результатам рентгенофазового анализа полученный манганит кристаллизуется в орторомбической сингонии

Висмутпен легирленген наноқұрылымды диспрозий манганиті үш әртүрлі әдіспен синтезделінді: қатты- фазалық, золь-гель және цитратты-нитратты әдіспен. Әр әдіспен алынған манганиттің құрылсы РФА дәлелденген. РФА нәтижелері бойынша синтезделген жаңа манганит орторомбты сингонияға ие.


русском языке

Key words: Dysprosium orthomanganite, Sol-gel combustion, Citrate-nitrate combustion,structure, X-ray.Ключевые слова: ортоманганит диспрозия, золь-гель состав, циртано-нитратный слстав, структура, рентген.

14 Объем статьи (страницы) Стр. 1312-131615 Количество иллюстраций 316 Количество таблиц 217 Количество библиографических 5

ссылок18 из них: на казахстанских

авторов1


авторов

1





издания1(89), 2018



7 Автор(ы) публикации Omarov Kh. B., Aldabergenova S. K., Muzapparov A. A., Absat Z. B., Rakhimzhanova N. Zh.




публикации)Investigation of the process of precipitation of arsenic

from copper electrolyte with manganese oxide (IV)11 Аннотация на языке текста


The work is aimed at researching the process of depositing arsenic from copper electrolyte with manganese oxide (IV) using the method of stochastic determinated design of experiments on four levels. The chosen factors are: the frequency of dispensing of the precipitant; the ratio of precipitant to arsenic; the temperature of process; concentration of sulfuric acid; duration of experiment. Analysis of the partial dependencies of arsenic deposition showed that the increase in the amount of precipitant and the duration of the experiment had a significant influence on the course of the process. IR spectroscopy of precipitation showed the presence of arsenate ions AsO4 3– in them. The kinetic curve of the differential-thermal analysis of the solid sediment characterizes the process of its destruction as a step-wise process — the removal of crystallizated water (from 250 ºС to 350 ºС), the decomposition of manganese hydroarsenate (from 470 ºС to 630 ºС) and manganese arsenate (from 690 ºС to 900 ºС). It is established that the process of formation of manganese arsenate is a result of parallel reactions of interaction of sulfate ions with manganese ions with the formation of a sulfate complex, interaction of the manganese sulphate complex with arsenate ions with the formation of manganese hydroarsenate, and the transition of hydroarsenate to manganese arsenate.


Работа направлена на исследование процесса осаждения мышьяка из медного электролита оксидом марганца (IV) методом вероятностно-детерминированного планирования экспериментов на четырех уровнях. Выбраны следующие факторы: частота дозирования осадителя; отношение осадителя к мышьяку; температура процесса; концентрация серной кислоты; продолжительность эксперимента. Анализ частных зависимостей осаждения мышьяка показал, что увеличение количества осадителя и длительности эксперимента оказало существенное влияние на ход процесса. ИК спектроскопия осадков показала наличие в них ионов арсената AsO4

3-. Кинетическая кривая дифференциально-термического анализа твердого осадка характеризует процесс ее уничтожения как поэтапный процесс — удаление

кристаллической воды (от 250°С до 350°С), разложение гидроарсената марганца (от 470°C до 630°С) и арсената марганца (от 690 до 900°С). Установлено, что процесс формирования арсената марганца является результатом параллельных реакции взаимодействия сульфат-ионов с ионами марганца с образованием сульфата комплекса, взаимодействие марганца сульфат комплекс с арсенат-ионов с образованием гидроарсената марганца, и переход гидроарсената марганца в арсенат.Жұмыстәжірибені төрт деңгейдегі ықтималды детерменді жоспарлау әдісімен марганец оксидімен мыс электролитінен мышьякты тұндыру процесін зерттеуге бағытталған. Келесі факторлар таңдалған: тұнбаны мөлшерлеу жиілігі; тұнбаның мышьякқа қатынасы; процесс температурасы; күкірт қышқылының концентрациясы; эксперимент ұзақтығы. Мышьяк шөгуінің өазара тәуелділігін талдау шөгінділер санының артуы және тәжірибе ұзақтығы процестің барысына елеулі әсер еткенін көрсетті. Тұнабалардың ИҚ-спектроскопиясы оларда AsO4

3- арсенатының иондарының болуын көрсетті. Қатты шөгінді дифференциалды-термиялық талдаудың кинетикалық қисығы оны жою процесін кезең — кезеңмен процесс ретінде сипаттайды-кристалды суды жою (250 °С-тан 350°С дейін), марганецтің гидроарсенаты (470°C-тан 630°С-қа дейін) және марганец арсенаты (690-тан 900°С-қа дейін). Марганец арсенатын қалыптастыру процесі сульфат-иондардың кешен сульфатын түзумен марганец иондарымен өзара әрекеттесуінің параллель реакциясының нәтижесі болып табылатыны анықталды, марганец сульфат кешені марганец гидроарсенатe түзумен арсенат-иондармен өзара әрекеттесуі және марганец гидроарсенатының арсенатқа ауысуы анықталды.


copper electrolyte, manganese oxide (IV), arsenic; arsenates, hydroarsenate, manganese arsenate, stochastic determinateddesign of experiments.медный электролит, оксид марганца (IV), арсениды, арсенаты, гидроарсенаты, арсенат марганца, вероятностно-детерминированное планирование экспериментов.


ссылок18


8


8





издания2018. - 3 (8)9.


BuketovKaragandaStateUniversity

7 Автор(ы) публикации N.A. Kargina1, V.N. Fomin2


1Abishev’s name Chemical and Metallurgical Institute, Karaganda;2 Buketov Karaganda State University, Karaganda, 100028 Kazakhstan

9 Код УДК UDC 661.96; 622.7:549.2710 Название статьи (на языке

публикации)Development of the technological process of processing chromium-containing technogenic materials


The article is devoted to the development of the technological process for the processing chromium containing technogenic materials, which includes their roasting in the presence of sodium carbonate and the subsequent leaching of chromium from the sinter with water. Using the method of stochastic determinated design of the experiment, a five-factor mathematical model of extracting chromium into a cake was obtained. It is determined that in order to achieve the minimum recovery of chromium in the cake and, accordingly, the most complete isolation of the given metal into the solution, it is necessary to conduct batch roasting under the following conditions: troast. =960 ºС, τroast.= 3h, N = 60 %, and leaching at τleach. =2h and tleach. = 60 ºС. The chemistry of the passing processes is shown. It is shown the usefulness of the obtained mathematical equation for making predictions that are more accurate when introducing the values of the arguments within the given limits of their variation into the given equation and less accurate at a considerable distance from these limits. Calculation in the indicated calcination conditions shows that the recovery of chromium in the solution increases with increasing firing temperature, time of its maintenance and consumption of Na2CO3.


Статья посвящена разработке технологического процесса переработки хромсодержащих техногенных материалов, которая включает их обжиг в присутствии карбоната натрия и последующее выщелачивание водой хрома из спека. С применением метода вероятностно-детерминированного планирования эксперимента получена пятифакторная математическая модель извлечения хрома в кек. Определено, что для достижения наименьшего извлечения хрома в кек и соответственно наиболее полного выделения данного металла в раствор обжиг шихты следует вести в условиях: tоб =960°С, τоб = 3ч, N = 60%, а выщелачивание - при τв =2ч и tв = 60°С. Представлен химизм происходящих процеесов. Показана пригодность полученного математического уравнения для составления прогнозов, более точных при введении в данное

уравнение значений аргументов, находящихся в заданных пределах их изменения, и менее точных при значительном удалении от этих пределов.Мақала натрий карбонаты қатысында күйдіру жəне əрі қарай күйіктен хромды сумен сілтілендіруден тұратын хромқұрамды техногендік материалдарды өңдеудің технологиялық үрдісін дайындауға арналған. Тəжірибені ықтималды-детерминді жоспарлау əдісін қолдану арқылы хромды кекке бөліп алудың бесфакторлы математикалық үлгісі алынды. Хромды кекке аз мөлшерде өтуіне қолжеткізу жəне сəйкесінше аталған металды толығымен ерітіндіге көшіру үшін шихтаны күйдіруді келесі жағдайларда жүргізу анықталды: tкүй = 960 ºС, τкүй = 3 сағ, N = 60 %, ал сілтілендіру τс = 2 сағ жəне tс = 60 ºС. Жүретін үрдістердің химизмі келтірілді. Алынған математикалық теңдеудің берілген өзгеру шегіндегі аргументтердің мəнін теңдеуге енгізуге барысында жəне осы шектен алыстату барысында нақты мəндерді алуға болатындығын болжауға болатындығын көрсетеді. Аталған жағдайда есептеу ерітіндідегі хромның қалпына келу уақытын арттыру, атмосфераның температурасын жоғарылату, оны ұстау жəне Na2CO3 тұтынуы өсіп отырғандығын көрсетті.


Keywords: chromite, stochastic determinated design of the experiment, chromium leaching, sodium carbonate, sodium chromate, industrial chromium containing wastes, chromite calcination, firing of chromiumcontaining batch.Ключевые слова: хромит, вероятностно-детерминированное планирование эксперимента, выщелачивание хрома, карбонат натрия, хромат натрия, промышленные хромосодержащие отходы, кальцинация хромита, обжиг хромосодержащей шихты.


ссылок9


5


5





издания2018. 1 (89)



7 Автор(ы) публикации N.K. Zhappar1, 2 , V.M. Shaykhutdinov1 , O.A. Ten1 ,

D.S. Balpanov1 , Y.N. Kanafin1 ,R.А. Khannanov1 , R.Sh. Erkasov 2 , A.A. Bakibaev3 , A.T. Kezdikbaeva4


1 Scientific Analytical Center «Biomedpreparat», Stepnogorsk, Kazakhstan;2 L.N. Gumilyov Eurasian National University, Astana, Kazakhstan;3 Tomsk State University, Russia;4 Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan

9 Код УДК UDC 573.6.086.83:504; 546.22–162.2510 Название статьи (на языке

публикации)Destruction of cyanide and thiocyanate ions by bacterial and chemical methods


This article deals with the destruction of cyanide and thiocyanate ions by bacterial and chemical methods. Adsorption with granulated activated carbon and oxidation with sodium pyrosulfite in the presence of a copper sulfate catalyst were used as methods of chemical destruction. The bacterial method of destruction was carried out using the bacterial consortium Agrobacterium tumefaciens AC-1, Agrobacterium tumefaciens AC-2 and Pseudomonas sp. AC-3. The control solutions were placed under identical conditions without the addition of any reagent. Sodium pyrosulfite was effective reagent at removing cyanide ions with 97 % efficiency in 1–1.5 hours, while the bacterial consortiumwas the most productive against thiocyanate ions, resulting 99 % removal at 120 hours. Thus, the significant amount of cyanide ions has been removed chemically inthe first stage, to reduce the effect of high cyanide concentrations on the bacterial process. In the second stage, the cyanide ions have been removed until the MPC levels. In addition, thiocyanate ions were neutralized completely. Model experiments with technological solutions from the gold mining plant were carried out. According to the results of the studies, the respective degrees of bacterial destruction of CN- and SCN-are 99 % and 99.9 %. The residual concentration of CN- and SCN-ions in the treated solution was ≤0.1 mg/l and ≤ 4 mg/l, respectively. These amounts correspond to the maximum permissible concentrations approvedin the Republic of Kazakhstan and CIS countries.


Мақалада бактериялық жəне химиялық əдістермен цианид жəне тиоцианат-иондар деструкция мəселелері қарастырылған. Химиялық деструкция əдістері ретінде мыс сульфаты катализаторында натрий пиросульфатпен тотықтыру жəне белсендірілген көмірмен адсорбциялау қолданылды. Деструкцияның бактериялық тəсілі Agrobacterium tumefaciens АС-1, Agrobacterium

tumefaciens АС-2 жəне Pseudomonassp АС-3 бактериялар консорциумымен жүргізілді. Тəжірибелерді қадағалаумақсатымен бірдей шарттарда реагент қосылуынсыз модельдік ерітінділер дайындалды. Цианид иондар алып шығару үшін ең тиімді тəсіл натрий пиросульфит ықпалында байқалды: 97 % 1–1,5 сағ; Agrobacteriumtumefaciens АС-1, Agrobacteriumtumefaciens АС-2 жəне Pseudomonassp. АС-3 бактериялар консорциумы тиоцианат-иондар алып шығару үшін: 120 сағ — 99 %. Сонымен, бірінші кезеңде бактериялық процеске бөгет болуы мүмкін цианидтің жоғары концентрациясын химиялық əдіспен төмендетті. Екінші кезеңде цианид иондар ШРК деңгейіне дейін азайып, тиоцианат- иондардың толық залалсыздандырылуы жүргізілді. Алтын шығару фабриканың технологиялық ерітінділерімен модельді эксперименттер жасалды. Зерттеу нəтижелері бойынша бактериялар консорциумымен CN - жəне SCN - бұзылу дəрежесі 99 жəне 99,9 % сəйкеc. Өңделген ерітіндідегі CN - жəне SCN - -иондарының қалдық концентрациялары ≤0,1 мг/л жəне ≤ 4 мг/л сəйкес болды. Бұл Қазақстан Республикасы мен ТМД елдерінде қабылданған шекті рұқсат етілген концентрация ретінде абылданған деңгейге сай келді.

В статье рассмотрены вопросы деструкции цианид- и тиоцианат-ионов бактериальными и химическими методами. В качестве методов химической деструкции были использованы адсорбция гранулированным активированным углем и окисление пиросульфитом натрия в присутствии катализатора сульфата меди. Бактериальный способ деструкции проведен консорциумом бактерий Agrobacterium tumefaciens АС-1, Agrobacteriumtumefaciens АС-2 и Pseudomonassp. АС-3. Для контроля ставили модельные растворы при идентичных условиях без добавления какого-либо реагента. Наиболее эффективное удаление цианид-ионов наблюдалось при воздействии пиросульфитом натрия: 97 % за 1–1,5 ч; для удаления тиоцианат-ионов консорциум бактерий Agrbacterium tumefaciens АС-1, Agrobacteriumtumefaciens АС-2 и Pseudomonassp. АС-3: за 120 ч — 99 %. Таким образом, на первой стадии удаляется значительное содержание цианид-ионов химическим способом для снижения воздействия высоких концентраций цианида на бактериальный

процесс. На второй стадии происходит удаление цианид-ионов до ПДК, а также полное обезвреживание тиоцианат-ионов. Проведены модельные эксперименты с технологическими растворами золотоизвлекательной фабрики. По результатам исследований степень разрушения CN – и SCN – -ионов консорциумом бактерий составляет 99 и 99,9 % соответственно. Остаточная концентрация CN – и SCN – -ионов в обработанном растворе составила ≤0,1 мг/л и ≤ 4 мг/л соответственно, что отвечает предельно допустимой концентрации утвержденных в Республике Казахстан и странах СНГ.


Key words: cyanide, thiocyanate, destruction, removal efficiency, degradation, sodium pyrosulfite, granulatedactivatedcarbon, bacterialconsortiumКлючевые слова: цианид, тиоцианат, деструкция, эффективность удаления, деградация веществ, пиросульфит натрия, гранулированный активированный уголь, консорциум бактерий


ссылок13


-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718X3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета. – 2018.–

1 (89). – С. 27-31.4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2018, 1, 88


Изд-во КарГУ, Караганда

7 Автор(ы) публикации L.M. Sugralina, A.V. Omasheva, L.K. Salkeeva, A.S. Olzhabayeva, Ye.V. Minayeva, Ye.K. Taishibekova, A.K. Salkeeva, G.G. Baikenova


Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова, Караганда, КазахстанКарагандинский государственный технический университет, Караганда, КазахстанКарагандинский экономический университет Казпотребсоюза, Караганда, Казахстан

9 Код УДК 543:541.110 Название статьи (на языке

публикации)Novel polyesters based on nitrogen-containing heterocycles: synthesis and research


The article presents the results of studies carried out at assembling two branches of science such as the chemistry of heterocyclic compounds and the chemistry of step-growth polymerization. 2,4-Dimethyl-3,5-diethoxycarbonylpyrrole (Knorr pyrrole) was synthesized by a series of successive transformations. 2,4-Dimethylpyrrole-3,5-dicarboxylic acid was obtained by Knorr pyrrole hydrolysis, optimal conditions for reaction were chosen. The process was shown to be completed within an hour and a half in an alcoholalkaline medium. A new polyester based on 2,4-dimethylpyrrole-3,5-dicarboxylic acid and ethylene glycol was synthesized by a polyesterification reaction. The physicochemical characteristics of the polymer obtained were established. Light-scattering method was used to determine the mass-average molar mass of the polyester, which turned out to be equal to 5263. The good convergence of the data calculated and the reproducibility of the experiment for determining the turbidity of dilute polymer solutions by turbidimetric method indicates the reliability of the results. Analysis of the structure and physical and chemical properties

of the polymer synthesized suggests that a polyester based on 2,4-dimethylpyrrole-3,5-dicarboxylic acid and ethylene glycol can be used as a component of alkyd resins potentially possessing biological activity.


Мақалада екі ғылымның — гетероциклді қосылыстар химиясы мен поликонденсациялық процестер химиясының — қиылысуындағы зерттеу нəтижелері келтірілген. 2,4-Диметил-3,5-диэтоксикарбонилпиррол (Кнорр пирролы) ілеспелі айналулар қатарымен синтезделді. 2,4-диметилпиррол-3,5-дикарбон қышқылы Кнорр пирролын гидролиздеу арқылы алынды. Процес спирт-сілтілі ортада біржарым сағаттың ішінде толығымен аяқталатыны көрсетілді. Жаңа күрделі эфир 2,4-диметилпиррол-3,5-дикарбон қышқылы мен этиленгликольдің негізінде полиэтерификациялау реакциясы арқылы синтезделді. Алынған полимерлердің физикалық-химиялық сипаттамалары анықталды. Күрделі эфирдің ортамассалық молекулалық массасы жарықшашу əдісі арқылы анықталып, 5263 тең екені көрсетілді. Есептеу мəліметтері мен турбидиметрлік əдіспен сұйытылған полимер ерітінділерін бұлдырлығын анықтау бойынша тəжірибе мəліметтерінің сəйкестігі нəтижелердің нақтылығын көрсетті. Синтезделген полимердің физикалық-химиялық қасиеттері мен құрылымын сараптау 2,4-диметилпиррол-3,5-дикарбон қышқылы мен этиленгликольдің негізіндегі күрделі полиэфирдің биологиялық белсенділікке ие алкидті шайырлардың компоненті ретінде қолдануының мүмкіндігін тұжырымдады.В статье представлены результаты исследований, выполненных на стыке двух наук — химии гетероциклических соединений и химии поликонденсационных процессов. 2,4-Диметил-3,5-диэтоксикарбонилпиррол (пиррол Кнорра) был синтезирован рядом последовательных превращений. Гидролизом пиррола Кнорра была получена 2,4-диметилпиррол-3,5-дикарбоновая кислота, подобраны оптимальные условия проведения реакции. Показано, что процесс полностью завершается в течение полутора часов в спиртово-щелочной среде. Новый сложный полиэфир на основе 2,4-диметилпиррол-3,5-дикарбоновой кислоты и этиленгликоля был синтезирован реакцией полиэтерификации. Были установлены физико-химические характеристики полученного полимера. Методом светорассеяния была определена среднемассовая молекулярная масса сложного полиэфира, которая оказалась равной 5263. Хорошая сходимость расчетных

данных и воспроизводимость эксперимента по определению мутности разбавленных растворов полимера турбидиметрическим методом указывают на достоверность результатов. Анализ структуры и физико-химических свойств синтезированного полимера предполагает, что сложный полиэфир на основе 2,4-диметилпиррол-3,5-дикарбоновой кислоты и этиленгликоля может быть использован в качестве компонента алкидных смол, потенциально обладающих биологической активностью.


Knorr pyrrole, 2,4-dimethylpyrrole-3,5-dicarboxylic acid, polyesterification, polyester, turbidimetry.Пиррол Кнорра, 2,4-диметилпиррол-3,5-дикарбоновая кислота, полиэтерификация, сложный полиэфир, турбидиметрия



авторов1


SugralinaL.M., RozhkovoyI.Ye.,SalkeevaL.K., MinaevaYe.V., TaishibekovaYe.K.,OmashevaA.V., SalkeevaA.K.. Bulletin of the Karaganda University, Chemistry series, 2017, 2 (86). pp. 30-34.





издания2017. 4 (88)



7 Автор(ы) публикации Kokibasova G.T., Serikova KK., Abisheva M. M., Kaztayeva S. H., Beisova A. Zh.


1Buketov Karaganda State University, Karaganda, 100028 Kazakhstan;

9 Код УДК UDC 004:372:85410 Название статьи (на языке

публикации)Implementation of new forms of works for formation of skills of information critical analysis


Technology of critical thinking development aimed at gaining new knowledge, including on the basis of knowledge which is already available through its critical analysis. To develop skills of critical analysis the new forms of independent work have been introduced. With the aid of reflexive questions the students’ attitude have been ascertained. The results of the experiment showed an improvement of the critical information analysis of the first year student's skills.


Сыни-тұрғыдан ойлауды дамыту технологиясы жаңа білім алуға бағытталған, оның ішінде оны сыни-тұрғыдан талдау көмегімен алынған білім негізінде. Сыни-тұрғыдан талдау дағдыларын қалыптастыру үшін өзіндік жұмыстың жаңа түрі енгізілді. Рефлексивті сұрақтардың көмегімен студенттердің жұмыстың жаңа түріне деген көзқарастары анықталды. Эксперименттің нәтижесі 1 курс студенттерінің ақпаратты сыни-тұрғыдан талдау дағдыларын жоғарлауын көрсетті.Технология развития критического мышления направлена на получение нового знания, в том числе и на основе знания уже имеющегося при помощи его критического анализа. Для формирования навыков критического анализа были внедрены новые формы самостоятельной работы. С помощью рефлексивных вопросов установлено отношение студентов к новым формам работы. Результаты эксперимента показали улучшение навыков критического

анализа информации у студентов первого курса.13 Ключевые слова на языке


Key words: critical thinking, modernization, analysis, reflectionКлючевые слова: критическое мышление, модернизация, анализ и синтез

14 Объем статьи (страницы) Стр.108-111.15 Количество иллюстраций 316 Количество таблиц 117 Количество библиографических

ссылок3


2


2




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718X3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета – 2017.–


издания2017, 4, -, 88


-

7 Автор(ы) публикации G.G. Baikenova, T.V. Benz, L.M. Sugralina8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Карагандинский экономический университет Казпотребсоюза, Караганда, КазахстанКарагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова, Караганда, Казахстан

9 Код УДК 353.772 (557)10 Название статьи (на языке

публикации)Analysis of the Quality of Water Resources of the Republic of Kazakhstan


The article summarizes and analyzes the data of observations on the condition of water resources of the Republic of Kazakhstan. The rivers and lakes of Kazakhstan are sources of water consumed by the population of the country for various needs, while the availability of water is reduced, and the demand for it is growing due to the development of large cities and expansion of business in various regions of the country. Therefore the problem of saving and rational usage of available water resources is topical. The article shows the factors affecting the quality of water in open reservoirs as well as the results of observations of fresh water sources for five years. The analysis of data presented testifies to the deterioration of the environmental situation as a whole. The number of water resources having class of hazard “pure” is decreasing, and the number of water sources of “dirty” and “very dirty” classes is increasing. It is noted that the most contaminated areas are the territories of East Kazakhstan and Karaganda, Aktobe and Zhambyl regions. The level of pollution of fifteen water resources was determined, it was noted that the main pollutants are zinc, manganese, nickel and nitrogen compounds. The analysis of the data presented indicates the need to address the serious problem caused by fresh water pollution due to an increase in the amount of sewage, and ways to solve this problem

should have a legislative basis that will protect the environment from the harmful effects of anthropogenic factors.


Мақалада Қазақстан Республикасының су қорларының жағдайын бақылау мәліметтері сарапталды және қорытылды. Қазақстанның өзендері мен көлдері ел халқымен әртүрлі қажеттеліктерге қолданылатын су көзі, сондықтан жарамды сулар қоры азаюда, ал оған деген қажеттілік елдің әртүрлі аймақтарында бизнестің кеңеюімен және ірі қалалардың дамумен артуда. Сондықтан бар су қорларын сақтау және тиімді қолдану өзекті болып табылады. Мақалада ашық резервуарлардағы су сапасына әсер ететін факторлар және соңғы бес жылда тұщы су қорларын бақылау нәтижелері келтірілген. Мәліметтерді сараптау жалпы экологиялық жағдайдың нашарлағанын көрсетті. «Таза» санаттағы су қорларының саны азайып, ал «лас» және «өте лас» санаттағы су қорларының мөлшері артуда. Шығыс Қазақстан аудандары және Қарағанды, Ақтөбе және Жамбыл облстары ең ластанған аймақтар болып табылды. Он бес су қорларының ластану дәрежесі анықталды, негізгі ластандырғыштар болып цинк, марганец, никель және азот қосылыстары екені табылды. Көрсетілген мәліметтер ағынды сулардың артуымен тұщы судың ластануына негізделген күрделі мәселелерді шешу қажеттігінің дәлелі және бұл мәселені шешу қоршаған ортаны антропогенді фактордың зиянды әсерінен қорғауға мүмкіндік беретін заңдық тұрғыда болуы қажет.В статье обобщены и проанализированы данные наблюдений о состоянии водных ресурсов Республики Казахстан. Реки и озера Казахстана являются источниками воды, потребляемой населением страны для различных нужд, при этом запасы пригодной воды уменьшаются, а потребность в ней растет в связи с развитием крупных городов и расширением бизнеса в различных регионах страны. Поэтому проблема сохранения и рационального использования имеющихся водных ресурсов является актуальной. В статье указаны факторы, влияющие на качество воды в открытых резервуарах, а также результаты наблюдений за источниками пресной воды за пять лет. Анализ представленных данных свидетельствует об ухудшении экологической обстановки в целом. Число водных ресурсов класса «чистый» уменьшаются, а количество источников воды класса «грязный» и «очень грязный» увеличиваются. Отмечено, что наиболее

загрязненными регионами являются территории Восточного Казахстана и Карагандинской, Актюбинской и Жамбылской областей. Был определен уровень загрязнения пятнадцати водных источников, отмечено, что основными загрязнителями являются цинк, марганец, никель и соединения азота. Анализ представленных данных свидетельствует о необходимости решения серьезной проблемы, обусловленной загрязнением пресной воды из-за увеличения количества сточных вод, причем пути решения этой проблемы должны иметь законодательную основу, что позволит защитить окружающую среду от вредного влияния антропогенного фактора.


water resources of the Republic of Kazakhstan, rivers, pollution, pollutants, environmental protectionводные ресурсы Республики Казахстан, реки, загрязнения, загрязняющие вещества, защита окружающей среды

14 Объем статьи (страницы) 415 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 217 Количество библиографических


авторов3


Берденов Ж.Г., Мендыбаев Е.Х., Джаналеева Г.М. Источники загрязнения водных ресурсов как одна из главных проблем рационального природопользования в Казахстане: Мат-лы Межд. науч. конф. (Казань, 20-23 мая 2015 г.). – Казань, Бук. – С. 78-84.Нечаева В. Л. Водные ресурсы как фактор сохранения национальной безопасности Республики Казахстан: Дисс…канд. полит.наук, Астана, 2006. – С 65 -70.Байкенова Г.Г., Тусупова К.М. Вестник КЭУ, 2012. - 4 - C.122-124.





издания2017. - 4 (88).



7 Автор(ы) публикации D.B. Gogol1, 2, I.E. Rozhkovoy2, D.L. Ponomarev2, V.N. Fomin2, 3


1Institute of problems of complex development of mineral resources, Karaganda, Kazakhstan;2Public association «Grazhdane Kazakhstana», Karaganda, Kazakhstan;3Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan

9 Код УДК UDC 544.3:544.412.3:549.743.12/1310 Название статьи (на языке

публикации)Investigation of the processes of copper ions transition into a solution from oxide and sulfide compounds under the influence of organic complexing agents


The article describes the results of studying of the process of copper leaching from model grounds containing 0.02 % of copper oxide or copper sulfide, with solutions of natural and chemically modified complexing agents. The total amount of one ground sample was 500 g. The model grounds were placed in columns, and the solutions of complexing agents were passed through the columns at a given rate. Sodium humate, sulfonated and oxidized humic acid, native and oxidized fulvic acid, and sodium lactate were studied asleaching agents. It is shown that solutions of all reagents with a concentration of 0.01 % can produce a transitionof copper into the solution from both the oxide and sulfide mixtures. It was established that oxidized and native fulvic acids and sodium lactate are most effective for copper extracting. For oxide copper minerals, the most effective complexing agent is the lactate ion, and an oxidized derivative of fulvic acid has a little lower efficiency. Further, less effective agents are the sulfonated humic derivative and the native fulvic acid which have approximately equal effectiveness. The sodium humate is less active and the

oxidized humic derivative has lower efficiency. In the case of sulfide minerals, the most effective complexing agent is the oxidized derivative of fulvic acid. The lactate ion, the sulfonated humic derivative and the native fulvic acid are a little less effective agents. The sodium humate and the oxidized humic derivative have comparatively low efficiency. By the mathematical processing of kinetic data, the rate constants of copper leaching processes from model grounds were estimated. The values of the found constants are in the range from 1.05·10-7 to 1.28·10-7 s-1. The kinetic curves for the transferring of copper ions to the solution under the action of complexing agents are characterized by a relatively small transition period and fast reaching concentrations which are close to equilibrium ones.


В статье описаны результаты изучения процесса выщелачивания меди из модельных грунтов, содержащих 0,02 % оксида или сульфида меди, растворами природных и химически модифицированных комплексообразователей. Общее количество одного образца грунта составляло 500 г. Модельные грунты размещались в колонках, через которые с заданной скоростью пропускались растворы комплексообразователей. В качестве выщелачивающих агентов исследованы гумат натрия, сульфированная и окисленная гуминовая кислота, нативная и окисленная фульвокислота, а также лактат натрия. Показано, что растворы всех реагентов с концентрацией 0,01 % вызывают переход меди в раствор как из оксидной, так и из сульфидной смеси. Установлено, что наиболее эффективны для извлечения меди окисленная и нативная фульвокислота и лактат натрия. Для оксидных минералов меди наиболее эффективным комплексообразователем является лактат-ион, окисленное производное фульвокислоты обладает немного меньшей эффективностью. Далее менее эффективными агентами являются сульфированное гуматное производное и свободная фульвокислота, которые приблизительно равны по эффективности. Гумат натрия менее активен, окисленное гуматное производное имеет более низкую эффективность. В случае сульфидных минералов наиболее эффективным комплексообразователем является окисленное производное фульвокислоты. Лактат-ион, сульфированное гуматное производное и свободная фульвокислота являются немного менее эффективными агентами. Гумат натрия и окисленное гуматное производное имеют сравнительно низкую эффективность. Путем

математической обработки кинетических данных установлены константы скоростей процессов выщелачивания меди из модельных грунтов. Значения найденных констант находятся в пределах от 1,05·10–7 до 1,28·10–7 с–1. Кинетические кривые перехода ионов меди в раствор под действием комплексообразователей характеризуются сравнительно малым переходным периодом и быстрым достижением концентраций, близких к равновесным.Мақалада құрамында 0,02 % оксиді мен сульфиді бар топырақтағы мысты табиғи жəне химиялық модифицирленген комплекстүзушілердің ерітінділерімен сілтісіздендіру үрдісін зерттеу нəтижелері келтірілген. Грунттың бір үлгісінің жалпы мөлшері 500 г. Комплекстүзуші ерітінділері берілген жылдамдықпен өткізілетін бағаналарға топырақтың үлгілері орналастырылды. Сілтісіздендіргіш агенттер ретінде натрий гуматы, сульфирленген жəне тотыққан гумин қышқылы, табиғи жəне тотыққан фульвоқышқыл жəне натрий лактаты зерттелді. Барлық реагенттердің 0,01 %-дық ерітінділері оксидті жəне сульфидті қоспалардан мыстың ерітіндіге өтуіне септігін тигізеді. Ең тиімді мысты топырақтан алып шығаруды тотыққан жəне табиғи фульвоқышқыл мен натрий лактаты көрсетті. Лактат-ион мыстың оксидті минералдары үшін неғұрлым тиімді кешенді түзгіш болып табылады; тотыққан туынды фульвоқышқылының тиімділігі неғұрлым азырақ. Төмен тиімділікке реагенттер сульфатталған гуматты туынды мен еркін фульвоқышқылы болып табылады, олар тиімділігі бойынша жуықтағанда бірдей. Натрий гуматының белсенділігі баяу, бұл жағдайда тотыққан гуматтытуынды неғұрлым аз тиімділікке ие болады. Сульфидті минералдар жағдайында ең тиімді комплекстүзуші болып фульвоқышқылдың тотыққан туындысы табылады. Лактат-ион, сульфатталған гуматты туынды мен еркін фульвоқышқылы тиімділігі неғұрлым төмен агенттер ретінде есептеледі. Натрий гуматы мен тотыққан гуматты туындының тиімділігі салыстырмалы түрде төмен. Кинетикалық мəліметтерді математикалық өңдеу нəтижесінде мысты топырақтардан сілтісіздендірупроцестерінің жылдамдықтарының константалары анықталған. Олардың шамалары 1,05·10–7-тен 1,28·10–7 с-1 дейін аралығында. Мыстың иондарының ерітіндіге ауысуының кинетикалық қисықтары кешенді түзгіш əсерінен аздаған ауыспалы кезең мен тепе-теңдік күйге жақын

концентрацияға жылдам қолжеткізумен сипатталды.


Keywords: humic acids, fulvic acids, sulphonated humic acids, oxidized fulvic acids, oxidized humic acids, malachite, kinetics of copper leaching.Ключевые слова: гуминовые кислоты, фульвокислота, сульфированные гуминовые кислоты, окисленные гуминовые кислоты, окисленные фульвокислоты, малахит, минералогенез, кинетика выщелачивания меди.


ссылок12


2


1 Fomin, V.N., Rozhkovoy, I.E., Gogol, D.B., &Ponomarev, D.L. (2015). Bull. of Karaganda University. Chemistry ser., 4(80), 22–26.2 Fomin, V.N., Gogol, D.B., Rozhkovoy, I.E., & Ponomarev, D.L. (2017). Appl. Geochem., 79, 9–16.





издания3(87), 2017



7 Автор(ы) публикации Baikenov M. I., Satybaldin A. Zh., Aitpayeva Z. K., Karimova A. B., Rakhimzhanova N. Zh.




публикации)Investigation of the influence of electrohydroimpulse technology on physico-chemical characteristics of oil

sludges11 Аннотация на языке текста


The article is devoted to the investigation of the influence of electrohydropulse processing of Zhana-Ozen oil sludge using the method of probabilistic-deterministic planning of the experiment, in which the mutual influence of various factors is taken into account. It has been established that the dominant factors that influence the decrease in the kinematic viscosity, the increase in the yield of light and middle fractions up to 3000 С from the Zhana-Ozen oil sludge in the process of destruction of the heavy part of the organic mass of oil are inter-electrode distance, processing time and discharge voltage.


Мақала түрлі факторлардың ықпалы ескерелетін тəжірибені ықтималды-детерминді жоспарлау əдісін қолдану арқылы Жаңа Өзен мұнай шайырының физика-химиялық сипаттамасына электргидроимпульсті өңдеудің əсерін зерттеуге арналған. Мұнайдың ауыр органикалық массасының деструкциясы үрдісі барысында Жаңа Өзен мұнай шайырының 300 ºС температураға дейінгі жеңіл жəне орта фракциялардың шығымын арттыратын жəне кинетикалық тұтқырлықты төмендетуге əсер ететін негізгі факторлар анықталды, олар: электродаралық қашықтық, өңдеу ұзақтығы жəне разрядты кернеу.Статья посвящена исследованию влияния электрогидроимпульсной обработки на физико-химические характеристики нефтяного шлама

Жана Озен с использованием метода вероятностно-детерминированного планирования эксперимента, в котором учитывается взаимное влияние различных факторов. Установлено, что доминирующими факторами, влияющими на уменьшение величины кинематической вязкости и увеличение выхода легкой и средней фракций до 300 ºС из нефтешлама Жана Озен в процессе деструкции тяжелой части органической массы нефти, являются межэлектродное расстояние, продолжительность обработки и разрядное напряжение.


electrohydropulse technology, oil sludge, kinematic viscosity, interelectrode distance, voltage.электрогидроимпульсная технология, нефтяной шлам, кинематическая вязкость, межэлектродное расстояние, напряжение.


ссылок7


2


2




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 0142-08433 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского Университета, Серия

Химия4 Периодичность выхода журнала 1 номер в 3 месяца


2017, 3(87)



7 Автор(ы) публикации HaitaoLiu , BaolinYan, ChaoYang, JikangJian, A.B. Tateyeva, XintaiSu, G.G. Baikenova, M.I. Baikenov, A. Satybaldin


1Карагандинский государственный технический университет,2Карагандинский государственный университет им. Е.А. Букетова3Синьцзянский университет

9 Код УДК УДК 548.56:546.87:541.145


Solvothermal synthesis of BiOCl nanoplates with excellent photocatalytic activity for dye degradation


A two-phased solvothermal method was employed to synthesize BiOCl nanoplates using Bi(NO3)3·5H2O, sodium oleate and KCl as the starting materials. The phases, morphology and optical property of the products were characterized by X-ray powder diffraction (XRD), transmission electron microscopy (TEM) and UV-vis diffuse reflectance spectroscopy (DRS). XRD and TEM images showed that the BiOCl nanoplates have a tetragonal phase with the lateral length of 50–100 nm. DRS exhibited that the obtained BiOCl samples have great absorption in the ultraviolet light range. Methyl orange (MO) and Rhodamine B (RhB) were used as the target degradation to assess the photocatalytic properties of the samples. Under UV irradiation, the degradation rate of MO and RhB was reached to 96.3 % and 97.7 % within 30 min. The results indicated that the BiOCl nanoplates have great potential applications in dye degradation.


Екіфазалы сольвотермалды əдіс бойынша BiOCl наноқабықшаларын синтездеу үшін бастапқы материал ретінде Bi(NO3)3·5H2O, натрий олеаты жəне KCl қолданылды. Туындылардың фазасын,

морфологиясын жəне оптикалық қасиеттерін сипаттау үшін рентгендік ұнтақтық дифракция (XRD), электрондық микроскопия (TEM), ультракүлгін спектр аймағында (DRS) диффузиялық шағылыстыру спектроскопия пайданылды. XRD жəне TEM суреттері BiOCl наноқабықшаларының латералды ұзындығы 50–100 нм, пішіні тетрагоналды екенін көрсетті. BiOCl алынған үлгілері ультракүлгін сəуле аймағында жоғары сіңіру қабілетімен сипатталатынын DRS көрсетті. Үлгілердің фотокаталитикалық қасиеттерін бағалау үшін метилоранж (MO) жəне родамин B (RhB) қолданылды. Ультракүлгін сəулесінде МО жəне RhB деградациялау жылдамдығы 96,3 % и 97,7 % дейін 30 мин аралығында жоғарлады. Қорытынды нəтижесі бояуды азайту барысында BiOCl нанобөлшектердің əлеуетті қолдану аймағы артатындығын көрсетті.Для синтеза нанопластинок BiOCl использовали двухфазный сольвотермальный метод с применением в качестве исходных материалов Bi(NO3)3·5H2O, олеата натрия и KCl. Фазы, морфология и оптиче- ские свойства продуктов характеризовались методами рентгеновской порошковой дифракции (XRD), просвечивающей электронной микроскопии (TEM) и спектроскопии диффузного отражения в УФ– видимой области спектра (DRS). Изображения XRD и TEM показали, что нанопластины BiOCl имеют тетрагональную фазу с латеральной длиной 50–100 нм. DRS показал, что полученные образцы BiOCl обладают большим поглощением в диапазоне ультрафиолетового света. Для оценки фотокаталитиче- ских свойств образцов для деградации использовали красители метиловый оранжевый (MO) и рода- мин B (RhB). При УФ-облучении скорость деградации МО и RhB достигала 96,3 % и 97,7 % в течение 30 мин. Результаты показали, что нанопластины BiOCl имеют большой потенциал для деградации красителей при их применении.


BiOCl nanoplates, two-phased solvothermal method, photocatalytic, dye degradationНанопластинки BiOCl, двухфазный сольвотермальный метод, фотокаталитические свойства, деградация





25


-


1 Laat, J.De.,& Le, T.G. (2006). Effects of chloride ions on the iron(III)-catalyzed decomposition of hydrogen peroxide and on the efficiency of the Fenton-like oxidation process. Appl. Catal. B-Environ, 66, 137–146.2 Ye, L.Q., Deng, K.J., Xu, F., Tian, L.H., Peng, T.Y., & Zan, L. (2012). Increasing visible-light absorption for photocatalysis with black BiOCl. Phys. Chem. 14, 82–85. 3 Madhusudan, P., Ran, J.R., Zhang, J., Yu, J.G., & Liu, G. (2011). Novel urea assisted hydrothermal synthesis of hierarchical BiVO4/Bi2O2CO3 nanocomposites with enhanced visible-light photocatalytic activity. Appl. Catal. B-Environ., 110, 286–295. 4 Zhang, X.C., Zhao, L.J., Fan, C.M., Liang, Z.H., & Han, P.D. (2012). First-principles investigation of impurity concentration influence on bonding behavior, electronic structure and visible light absorption for Mn-doped BiOCl photocatalyst. Physica B., 407, 4416–4424.5 Chang, X., Huang, J., Cheng, C., Sui, Q., Sha, W., & Ji, G., et al. (2010). BiOX (X= Cl, Br, I) photocatalysts prepared using NaBiO3 as the Bi source: characterization and catalytic performance. Catalysis Communications, 11, 460–464.6 Deng, H., Wang, J.W., Peng, Q., Wang, X., & Li, Y.D. (2005). Controlled hydrothermal synthesis of bismuth oxyhalide nanobelts and nanotubes. Chem.-Eur. J., 11, 6519–6524. 7 Chen, C.C., Ma, W.H., & Zhao, J.C. (2010). Semiconductor-mediated photodegradation of pollutants under visible-light irradiation. Chem. Soc. Rev., 39, 4206–4219. 8 Peng, H.L., Chan, C.K., Meister, S., Zhang, X.F., & Cui, Y. (2009). Shape evolution of layer-structured bismuth oxychloride nanostructures via low-temperature chemical vapor transport. Chem. Mat., 21, 247–252.9 Lu, Q.Y., Gao, F., & Komarneni, S. (2006). Cellulose-directed growth of selenium nanobelts in solution. Chem. Mat., 18, 159–163.10 Ye, L.Q., Zan, L., Tian, L.H., Peng, T.Y., & Zhang, J.J. (2011). The 001 facets-dependent high photoactivity of BiOCl nanosheets. Chem. Commun., 47, 6951–6953.11 Shang, M., Wang, W.Z., & Xu, H.L. (2009). New Bi2WO6 Nanocages with high visible-light-driven

photocatalytic activities prepared in refluxing EG. Cryst. growth Des., 9, 991–996.12 Zhang, K.L., Liu, C.M., Huang, F.Q., Zheng, C., & Wang, W.D. (2006). Study of the electronic structure and photocatalytic activity of the BiOCl photocatalyst. Appl. Catal. B-Environ., 68, 125–129. 13 Chai, S.Y., Kim, Y.J., Jung, M.H., Chakraborty, A.K., Jung, D., & Lee, W.I. (2009). Heterojunctioned BiOCl/Bi2O3, a new visible light photocatalyst. J. Catal., 262, 144–149.14 Li, G.F., Ding, Y., Zhang, Y.F., Lu, Z., Sun, H.Z., & Chen, R. (2011). Microwave synthesis of BiPO4 nanostructures and their morphology-dependent photocatalytic performances. Journal. Colloid Interface Sci., 363, 497–503. 15 Biswas, A., Das, R., Dey, C., Banerjee, R., & Poddar, P. (2014). Ligand-free one-step synthesis of 001 faceted semiconducting BiOCl single crystals and their photocatalytic activity. Cryst. Growth Des., 14, 236–239.16 He, J., Wang, J., Liu, Y.Y., Mirza, Z.A., Zhao, C., & Xiao, W.Y. (2015). Microwave-assisted synthesis of BiOCl and its adsorption and photocatalytic activity. Ceram. Int., 41, 8028–8033. 17 Lin, H.X., Ding, L.Y., Pei, Z.X., Zhou, Y.G., Long, J.L., & Deng, W.H., et al. (2014). Au deposited BiOCl with different facets: On determination of the facet-induced transfer preference of charge carriers and the different plasmonic activity. Appl. Catal. B-Environ., 160, 98–105.18 Xiao, X., Hao, R., Liang, M., Zuo, X.X., Nan, J.M., Li, L.S., & Zhang, W.D. (2012). One-pot solvothermal synthesis of three-dimensional (3D) BiOI/BiOCl composites with enhanced visible-light photocatalytic activities for the degradation of bisphenol-A, J. Hazard. Mater., 233, 122–130.19 Osada, M., & Sasaki, T. (2012). Two-dimensional dielectric nanosheets: novel nanoelectronics from nanocrystal building blocks. Adv. Mater., 24, 210–228.20 Park, K., Lee, J.S., Sung, M.Y., & Kim, S. (2002). Structural and optical properties of ZnO nanowires synthesized from ballmilled ZnO powders. Jpn. J. Appl. Phys. Part 1 — Regul. Pap. Short Notes Rev. Pap., 41, 7317–7321. 21 Deng, Z.T., Chen, D., Peng, B., & Tang, F.Q. (2008). From bulk metal Bi to two-dimensional well-crystallized BiOX (X = Cl, Br) micro- and nanostructures: Synthesis and characterization. Cryst. Growth Des., 8, 2995–3003. 22 Fujishima, A., & Honda, K. (1972). Electrochemical photolysis of water at a

semiconductor electrode. Nature, 238, 37–38. 23 Kim, H.W., Lee, J.W., & Shim, S.H. (2007). Study of Bi2O3 nanorods grown using the MOCVD technique. Sens. Actuator BChem., 126, 306–310. 24 Wang, Y., Shi, Z.Q., Fan, C.M., Hao, X.G., Ding, G.Y., & Wang, Y.F. (2012). Synthesis of BiOCl photocatalyst by a lowcost, simple hydrolytic technique and its excellent photocatalytic activity. Int. J. Miner. Metall. Mater., 19, 467–472.25 Lin, H.L., Ye, H.F., Li, X., Cao, J., & Chen, S.F. (2014). Facile anion-exchange synthesis of BiOI/BiOBr composite with enhanced photo electrochemical and photocatalytic properties. Ceram. Int., 40, 9743–9750.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University. «Chemistry»

series4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2017. 3 (87)



7 Автор(ы) публикации K.T. Rustembekov1, Ye.S. Lazareva1, M. Stoev2, V.N. Fomin1, D.A. Kaykenov1


1Buketov Karaganda State University, Karaganda, Kazakhstan;2South-West University «Neofit Rilski», Blagoevgrad, Bulgaria

9 Код УДК UDC541.11:546.24410 Название статьи (на языке

публикации)Thermochemistry of new holmium-calcium tellurite


The new double holmium-calcium tellurite was synthesized by the ceramic technology. The formation of the equilibrium composition of the compound was monitored by X-ray diffraction. Double tellurite of holmium HoCaTeO4.5 has been synthesized according to the results of X-ray analysis. Calorimetric investigation of the heat capacity of the new double tellurite HoCaTeO4.5 was carried out for the first time in the range of 298.15 - 673 K. Calibration of the device was carried out on the basis of determining the thermal conductivity of a heat meter. The calorimeter performance was checked by measuring the heat capacity of α-Al2O3. The experimental data and the specific molar heat capacities have been processed by methods of mathematical statistics. The dependence equation Cp

0 f(T) has been derived on the basis of experimental data. According Cp

0

f(T) and the calculated value of S0(298.15) of tellurite the temperature dependence of the thermodynamic functions H0(T)-H0(298.15), S0(T) and Фхх(Т) have been determined. Abnormal jumps have been observed on the dependence Cp

0 f(T) associated probably with the phase transitions of the second order. The thermodynamic characteristics of the new tellurite can serve as source materials for inclusion in fundamental data banks and reference books, used to

predict the thermochemical constants of similar compounds.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка публикуемого материала(каз., рус.)

Керамикалық технологиямен жаңа гольмий-кальций қос теллуриті синтезделді. Қосылыстың тепе-теңдік құрамының түзілуі рентгенфазалық талдау әдісімен бақыланды. Рентгенфазалық талдау нәтижесі бойынша HoCaTeO4.5 гольмий қос теллуритінің синтезделгені анықталды. Алғаш рет 298.15-673 К аралығында жаңа HoCaTeO4.5 қос теллуритінің жылу сыйымдылығы калориметрлік әдіспен зерттелді. Құрылғының градуирленуі жылу өлшеуіштің жылулық өткізгіштігін анықтау негізінде жүзеге асырылды. Калориметрдің жұмысы α-Al2O3-тің жылу сыйымдылығын өлшеумен тексерілді. Меншікті және мольдік жылу сыйымдылықтарының тәжірибелік мәліметтері математикалық статистика әдістерімен өңделді. Тәжірибелік мәліметтердің негізінде Cp

0

f(T) тәуелділік теңдеуі шығарылды. Cp0

f(T) және теллуриттің есептелген S0(298.15) мәні бойынша H0(T)-H0(298.15), S0(T) және Фхх(Т) термодинамикалық функцияларының температуралық тәуелділіктері анықталды. Cp

0

f(T) тәуелділігінде, II текті ауысумен болуы мүмкін, күрт аномальды секірулер байқалды. Жаңа теллуриттің термодинамикалық сипаттамалары іргелі мәліметтер банкіне және анықтамаларға бастапқы материалдар болуы ықтимал, сол сияқты ұқсас қосылыстардың термохимиялық константаларын болжауда қолданылуы мүмкін.На основе керамической технологии синтезирован новый двойной теллурит гольмия-кальция. Образование равновесного состава соединения контролировали методом рентгенофазового анализа, по результатам которого было установлено, что синтезирован двойной теллурит гольмия HoCaTeO4.5. Впервые в интервале 298.15-673 К проведено калориметрическое исследование теплоемкости нового двойного теллурита HoCaTeO4.5. Градуировку прибора осуществляли на основании определения тепловой проводимости тепломера. Проверку работы калориметра проводили измерением теплоемкости α-Al2O3. Экспериментальные данные удельной и мольной теплоемкостей обработаны методами математической статистики. На основе экспериментальных данных выведено уравнение зависимости Cp

0 f(T). По Cp0

f(T) и вычисленного значения S0(298.15) теллурита определены температурные зависимости термодинамических функций H0(T)-H0(298.15),

S0(T) и Фхх(Т). На зависимости Cp0 f(T)

наблюдаются аномальные скачки, связанные, вероятно, с фазовыми переходами II рода. Термодинамические характеристики нового теллурита могут служить исходной информацией для включения в фундаментальные банки данных и справочники, а также использованы для прогнозирования термохимических констант аналогичных соединений.


calorimetry, holmium-calcium tellurite, heat capacity, phase transitions, thermodynamic functions;калориметрия, теллурит гольмия-кальция, теплоемкость, фазовые переходы, термодинамические функции.


ссылок8


3


1. Rustembekov K.T., Dyusekeeva A.T. Tellurites of some s-f-elements: Synthesis, X-ray Diffractions and Electrophysical Properties // Russ. J. Gen. Chem. – 2012. – Vol. 82. 8. – P. 1357-1360.

2. Rustembekov K.T., Dyusekeeva A.T., Becturganova A.Zh., Kasenov B.K., Fomin V.N. Heat capacity and Thermodynamic Functions of Thulium Tellurites in the Range of 298.15-673 K // Russ. J. Phys. Chem.A. – 2016. – Vol. 90, 2. – P. 263-266.

3. Rustembekov K.T.,Lazareva Ye.S. Tellurite HoCaTeO4,5: Synthesis and Radiographic Characteristics // ВестникКарагандинскогоуниверситета. Серия «Химия». – 2016. – 4 (84). – С.55-59.





издания2017. - 3 (87).



7 Автор(ы) публикации В.Н. Фомин, А.А. Ковалева, С.К. Алдабергенова8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Ye.A. Buketov Karaganda State University, Kazakhstan

9 Код УДК УДК 519.242.7+ 519.233.410 Название статьи (на языке

публикации)Использование многофакторной переменной в методе вероятностно-детерминированного планирования эксперимента


В статье показано, что в качестве как минимум одного из факторов в плане ВДПЭ может выступать переменная, объединяющая несколько величин путём группировки в гнездовой план. На примере четырёхфакторного плана с тремя уровнями варьирования и «составного фактора», содержащего четыре компонента, показан способ построения математической модели многокомпонентной системы. Оговорены некоторые ограничения предлагаемой методики расчётов. Установлено, что влияние на результат только одного компонента «составного фактора» позволяет использовать метод ВДПЭ без видоизменений. На примере показано, что парное влияние компонентов «составного фактора» может быть обнаружено с помощью перебора вариантов по росту коэффициента нелинейной множественной корреляции. В качестве необходимых условий построения математической модели влияния каждого из компонентов «составного фактора» на результат указано равенство числа уровней компонента общему числу уровней варьирования факторов в плане эксперимента. При тестировании метода использованы «искусственные данные», точные значения которых известны. Для имитации ошибки эксперимента расчётные значения умножались на случайное число, близкое к единице. Оценку точности полученных моделей провели с помощью

общепринятого в литературе критерия — средней ошибки, и с помощью принятого в методе ВДПЭ коэффициента нелинейной множественной корреляции. Метод позволяет значительно сократить число опытов, необходимых для изучения сложных систем с применением ВДПЭ. Разработанный в статье подход предлагается, главным образом, для примененияв спектральном анализе многокомпонентных систем и в других случаях, когда результат зависит лишь от одного из компонентов «составного фактора».


Мақалада тəжірибені ықтималды-детерминді жоспарында (ТЫДЖ) бірнеше мəндерді ұялы жоспарғатоптау арқылы біріктіретін бір ғана айнымалы шама бола алатындығы көрсетілді. Үш деңгейдегітүрлендірудің төрт факторлы жоспарлау мен «құрамды фактор» мысалында көпкомпонентті жүйеніңматематикалық үлгісін құру əдісі көрсетілді. Ұсынылатын есептеу əдістемесінің кейбір шектеулеріескерілген. «Құрамды фактордың» бір ғана компонентінің нəтижеге əсер беруі ТЫДЖ əдісін түрөзгерісінсіз қолдануға мүмкіндік беретіндігі көрсетілген. «Құрамды фактордың» компоненттерініңжұпты əсері сызықты көптік корреляция коэффициенттерінің өсуі бойынша нұсқаларды іріктеукөмегімен анықталатындығы мысал ретінде көрсетілген. Математикалық үлгіні құрудың қажеттіжағдайы — «құрамды фактордың» əрбір компонентінің əсері тəжірибе жоспарындағы факторлардыңтүрлену деңгейлер санының компонент деңгейінің санына тепе-тең болады. Əдісті сынамалаубарысында нақты мəндері белгілі болатын «жасанды мəліметтер» пайдаланылды. Тəжірибе қателігінұқсату үшін есептік мəндер бір санына жақын кез келген санға көбейтілді. Алынған үлгінің дəлділігінбағалау — əдебиеттерде жалпы мақұлданған критерийлер — орташа мəн жəне ТЫДЖ əдісінде қабыл-данған сызықты көптік корреляция коэффиценті көмегімен жүргізілді. Əдіс ТЫДЖ пайдалану арқылыкүрделі жүйелерді зерттеуге қажетті тəжірибелер санын қысқартуға мүмкіндік берді. Авторлардыңойынша ұсынылған тəсілдемені көпкомпонентті жүйенің жəне «құрамды факторлардың» бір ғанакомпонентіне тəуелді болатын спектралды талдауға қолдануға мүмкіндік туады.The article shows that, as at least one of the factors in the SDDE plan, a variable that unites several quantities by grouping into a nesting design can act. An example of a four-factorial plan with three levels of variation

and a «composite factor» containing four components shows the way to construct a mathematical model of a multicomponent system. Some limitations of the proposed calculation methodology are stipulated. It is shown that the influence on the result of only one component of the «composite factor» makes it possible to use the SDDE method without modifications. The example shows that the pair effect of the components of the «composite factor» can be detected by looking through the options for increasing the coefficient of nonlinear multiple correlation. As necessary conditions for constructing a mathematical model of the influence of each of the components of the «composite factor» on the result, the equality of the number of levels of the component to the total number of levels of factor variation in the experimental plan is indicated. When testing the method, «artificial data» is used, the exact values of which are known. To simulate the experimental error, the calculated values were multiplied by a random number close to unity. Estimation of the accuracy of the obtained models was carried out with the help of the commonly accepted criterion in the literature — the mean error, and using the coefficient of nonlinear multiple correlation adopted in the SDDE method. The method makes itpossible to significantly reduce the number of experiments needed to study complex systems using the SDDE. The approach developed in the article is proposed mainly for application in the spectral analysis of multicomponent systems and in other cases when the result depends only on one of the components of the «composite factor».


Ключевые слова: вероятностно-детерминированное планирование эксперимента, факторный эксперимент, искусственные данные, частная зависимость, составной фактор, среднее отклонение, спектральный анализ.


ссылок8


4


1 Малышев В.П. Вероятностно-детерминированное отображение / В.П. Малышев. — Караганда: Ғылым, 1994. —374 с.2 Беляев С.В. Пути развития вероятностно-детерминированного планирования эксперимента / С.В. Беляев, В.П. Малышев // Комплексная переработка минерального сырья Казахстана. Состояние. Проблемы. Решения. — Алматы, 2008.

— Т. 9. — С. 599–633.3 Фомин В.Н. Калибровка спектрометра «ЛАЭС Матрикс Континуум» для анализа смеси оксалатов / В.Н. Фомин, Х.Б. Омаров, А.Т. Дюсекеева и др. // Наука вчера, сегодня, завтра: сб. ст. по матер. XXXIX Междунар. науч.-практ. конф. —Новосибирск: СибАК, 2016. — 10(32). — С. 98–105.4 Fomin V.N. Using one-way analysis of variance in the stochastic determinated design of experiment / V.N.Fomin, A.V. Dik // Bulletin of Karaganda University. Ser. Chemistry. — 2015. — 1(58). — P. 17–20.





издания2017. 3 (87)



7 Автор(ы) публикации Сарсенбекова А.Ж.1,Халитова А.И.2, Шахабаева А.А.1


1Карагандинский государственный медицинский университет; 2Карагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова

9 Код УДК UDC 678.7–13910 Название статьи (на языке

публикации)Processing of hydrogel isotermic data on the base of polymethyl vinyl ether of maleic acid cross linked with polypropylene glycol under thermogravimetric data. Comparative kinetic analysis by NPK method


Динамикалық термогравиметрия нәтижелері бойынша полипропиленгликольмен тігілген полиметилвинил эфир малеин қышқылы негізіндегі гидрогельдің термодеструкциясының кинетикалық көрсеткіштерін есептеудің әртүрлі әдістері келтірілген. Зерттеу азот пен ауа атмосферасында қызу жылдамдығы әртүрлі жағдайда жүргізілді: 6, 10, 12 және 16 K/мин. Берілген сополимер үшін изоконверсионды әдіс тобына жататын Фридман, Флинн-Озав-Уолл әдістерін қолдану анағұрлым мақсатты әрекет етеді. Көрінген нәтижелер әртүрлі әдіспен алынған активтелу энергия көрсеткіштерінің сәйкес келуін анық көрсетеді. Толық кинетикалық анализ алу үшін параметриялық емес (ПЕК) кинетикалық әдісті қолдана отырып зерттеу нәтижелерін өңдеу керек.Параметрлік емес кинетика әдісі (ПЕК) кинетикалық деректерді ерекше өңдеу тәсілін көрсетеді. Бұл әдіс кинетикалық анализді басқа жағынан сипаттайды, яғни кинетикалық анализ бір стадиялық үдерістің нәтижелерін дөңгелектеуіне негізделген. Реакция жылдамдығының экспериментальды мағынасы матрицада

орналасқан, ол f (T ) және g (α ) туралы

информациядан тұратын екі вектордың туындысымен сипатталады.


Представлен анализ различных методов расчета кинетических параметров термодеструкции гидрогеля на основе полиметилвинилового эфира малеиновой кислоты, сшитого полипропиленгликолем по данным динамической термогравиметрии. Исследования были произведены в атмосфере азота и воздуха при различных скоростях нагрева: 6, 10, 12 и 16 K/мин. Показано, что для данного сополимера наиболее целесообразно использовать методы Фридмана, Флинн-Озава-Уолла, относящиеся к группе изоконверсионных методов. Полученные данные указывают на достаточно хорошее совпадение между значениями энергии активации, полученных разными методами. Для получения полного кинетического анализа необходима обработка данных с использованием метода непараметрической кинетики.Метод непараметрической кинетики (НПК) представляет собой особый подход для обработки кинетических данных. Метод представляет новую точку зрения на кинетический анализ, который основан на округлении результатов кинетики одностадийного процесса. Экспериментальные значения скорости реакций расположены в матрице, которая выражается как произведение

двух векторов, содержащих информацию поf (T ) и g (α )Analysis of different computational methods for kinetic parameters of hydrogel thermal degradation on the base of polymethyl vinyl ether of maleic acid cross linked with polypropylene glycol under thermogravimetric data is presented. Researches were made in a nitrogen and air atmosphere at different heating rates: 6, 10, 12 and 16 K/min. It was demonstrated that it makes sense to apply approaches of Friedman, Ozawa-Flynn-Wall, related to group of isoconversion methods. Obtained data indicate decentish coincidence between values of activation energy obtained by different methods. To get complete kinetic analysis, it is necessary to process data applying the method of non-parametric kinetics.Non-parametric kinetics method (NPK) is a special approach for processing of kinetic data. Method is a new viewpoint to kinetic analysis, which is based upon rounding of results of single-stage process kinetics. Experimental values of response time are located in the matrix, which is expressed as multiplication of two

vectors, containing the information on f (T ) and g (α ) .


Keywords:dynamic thermogravimetry, thermal analysis, thermal destruction, hydrogel.Ключевые слова: динамическая термогравиметрия, термический анализ, термодеструкция, гидрогель.


ссылок9


-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета – 2017.–




-

7 Автор(ы) публикации М.Ж.Буркеев, Е.М.Тажбаев, С.Ж.Давренбеков, Э.М.Негим, А.Т. Кажмуратова,

Т. О. Хамитова, Л.Т. Ибраева, Г.Е. Кожабекова, Ж.А.Толенди, Ж.К. Иманбекова



9 Код УДК 541.64:67810 Название статьи (на языке

публикации)Органикалық қосылыстардың синтезіндегі үрдіс

жағдайларын модельдеу және мұндағы полимерлі комплекстердің әрекеті


Мақалада қоршаған қанықпаған полиэфирлі шайырлар мен қанықпаған карбон қышқылдары негізіндегі гидрогельдердің құрамдық мәліметтері және құрылымы электронды-расторлық микроскоп арқылы зерттеліп, оның торлы құрылымды және металл бөлшектерін орнықтыруда «нанореактор» болатыны дәлелденген. Орта факторларының, атап айтқанда, температура мен ортаның рН мәні және еріткіштердің полиэтилен-(пропилен)гликольмалеинат негізіндегі жаңа металл-полимерлі комплекстерге әсері жан-жақты қарастырылды. Жүргізілген тәжірибелер металл-полимерлі комплекстердің ісіну дәрежесіне температураның әсері мардымсыз екенін көрсетті. Аталған комплекстердің сілтілік ортада ісіну дәрежесінің жоғары мәнге ие болып, еріткіштердің полярлығы артқан сайын ісіну дәрежесі де артатындығы байқалды. Сілтілік ортада металл-полимерлі комплекстердің ісіну дәрежесінің жоғары болуы электрокаталитикалық гидрлеу үрдісінде оңтайлы әсер береді, себебі комплекстің ісіну қабілетінің жоғарлауымен субстраттың катализаторға қолжетімділігі де өседі. Диэлектрлік

өтімділік пен полимерлердің ісіну дәрежелері арасында, нақтырық айтқанда, орта полярлы ерітінділерден пиридинге қарай корреляция байқалады. Алайда, ісіну дәрежесінің төмендеуінің байқалмайтындығы көрінді.


The structure and composition of the hydrogels on the basis on unsaturated polyester resins with unsaturated carboxylic acids have been studied by scanning electron microscope. It was proved that their porous structure and their use as a matrix for immobilization of the metal particles. The results of the influence of external factors such as temperature, pH and the nature of the solvent on the new metal-polymer complexes on the basis of polyethylene (propylene) glycol maleate are shown in the article. The experimental data showed that the effect of temperature on the degree of swelling of the polymer-metal complexes are insignificant. These complexes exhibit a high degree of swelling in alkaline medium, and with increasing solvent polarity increase the degree of swelling is observed.High indexes of swelling ability of metal-polymeric complex in an alkaline medium have a positive impact on the results of the electrocatalytic hydrogenation, as with increasing swelling ability of MPC availability of substrate molecular to catalyst increases. There is a definite correlation between the dielectric constant and the degree of polymers swelling, in particular during the transition from solvents with an average polarity to pyridine. However, there is not such a significant reduction in the swelling degree.


полиэтиленгликольмалеинат, полипропиленгликольмалеинат, қанықпаған полиэфирлі шайырлар, катализ, нанобөлшектер, нанореактор, катализатор, металл-полимерлі комплекстер, полимерлі матрица, электрокаталитикалық гидрлеуполиэтиленгликольмалеинат, полипропиленгликольмалеинат, ненасыщенная полиэфирная смола, катализ, наночастицы, нанореактор, катализатор, металл-полимерный комплекс, полимерная матрица, электрокаталитическое гидрирование



авторов9


Tazhbaev E.M., BurkeevM.Zh., Kazhmuratova A.T., Sugralina L.M., ZhaparovaL.Zh. Hydrogels of

Copolymers of β-Vinyloxyethylamide of Acrylic Acid with Unsaturated Carboxylic Acids// Polymer Science Ser. B. - 2007. – Vol.49. - 3-4. P. 257-260.Буркеев М.Ж., Магзумова А.К.,Тажбаев Е.М. и др. Синтез и исследование терполимеров полиэтиленгликольмалеината с некоторыми ионогенными сомономерами // Фундаментальные исследования и инновации в национальных исследовательских университетах: материалы Всероссийской научно-методической конференции (17–18 мая 2012). Санкт-Петербург. Т.3. – СПб.: Изд-во: Политехн. Ун-та, 2012. – С.29–29. Tazhbayev Ye.M., Kazhmuratova A.T., Zhumagalieva T.S., Tolendi Zh.A., Kozhabekova G.U. Creation of a polymeric matrix on the basis of polyester resins for an immobilization of metals nanoparticles // Bulletin of the Karaganda university : Series Chemical. - 2016. - 3. - P. 55-59.Буркеев М.Ж., Тажбаев Е.М. и др.Исследование каталитической активности полимер-иммобилизованных наноразмерных частиц кобальта // Журнал Новости науки Казахстана. - 2016. -Т. 130. - 4. – С.26– 37.








-

7 Автор(ы) публикации BurkeevM. Zh., KreuterJ., TazhbayevYe. M., ZhaparovaL. Zh., ZhumagalievaT. S., ArystanovaZh.

T., MukhanovaD. A.8 Место работы автора(ов)




публикации)Preparation, characterization and investigation of in

vitro release of anti-tuberculosis drug p-amino salicylic acid based on human serum albumin


Nowadays the task of pharmaceutical chemistry is not only the search of the new drug preparations, but also the increase of the effectiveness of the latter by chemical modification or creation of new forms. With the aim of prolongation of the effect and decrease of single dose the possibility of immobilization of anti-tuberculosis drug p-amino salicylic acid (PASA) on human serum albumin (HSA) nanoparticles (NPs) by adsorption and incorporation methods was considered in this article. It is shown that independent on the immobilization method of the drug into polymer matrix the meanings of binding degree are very high. The study of the dependence of binding degree on drug concentration resulted in more than 95 % at maximum concentrations of the added drug. As it has been expected the drug release degrees have high meanings when incorporating as well as adsorption the drug on the surface of empty nanoparticles. They are 70 % and 80 % correspondingly. Therefore the results obtained allow us to hope on prolongation of the effect of p-amino salicylic acid and decrease of single dose of the drug in tuberculosis therapy.


В настоящее время задачей фармацевтической химии является не только поиска новых лекарственных препаратов, но и повышение

(пример: рус., анг.) эффективности действия препарата путем химической модификации или создания новых форм. С целью продления эффекта и уменьшения разовой дозы в этой статье была рассмотрена возможность иммобилизации лекарственного средства против туберкулеза – п-амино салициловой кислоты – на наночастицы человеческого сывороточного альбумина методом адсорбции и включения. Изучение зависимости степени связывания от концентрации лекарственного средства приводило к более чем 95 % при максимальных концентрациях добавленного лекарственного средства. Как и ожидалось, степени высвобождения лекарственного средства имеют высокие значения при включении и адсорбции препарата на поверхности пустых наночатсиц. Полученные результаты позволяют надеяться на пролонгированное действие п-аминосалициловой кислоты и снижение разовой дозы препарата при лечении туберкулеза.


Human serum albumin; p-Aminosalicylic acid; Anti-tuberculosis drug; Nanoparticles, adsorption, immobilization, incorporation, polymer matrixСывороточный альбумин человека, п-аминосалициловая кислота, противотуберкулезный препарат, наночастицы, адсорбция, иммобилизация, включение, полимерная матрица



авторов1


Адекенов С.М. Арглабин – противоопухолевое средство из полыни гладкой/ С.М. Адекенов // Рос.

Биотерапевт.журн.





издания2017. 3 (87)



7 Автор(ы) публикации O.A. Nurkenov1, Zh.B. Satpaeva1,2, S.D. Fazylov1, K.M. Turdybekov2, T.M. Seilkhanov3, Y.M. Suleimen4, Zh.B. Iskakova4


1Institute of Organic Synthesis and Coal Chemistry RK, Karaganda, Kazakhstan;2Buketov Karaganda State University, Karaganda, 100028 Kazakhstan;3Sh. Ualikhanov Kokshetau State University, Kokshetau, Kazakhstan;4L.N. Gumilyov Eurasian National University, Inst. Appl. Chem, Astana, Kazakhstan

9 Код УДК UDC 547.587.1110 Название статьи (на языке

публикации)Synthesis, structure and computer bioprognosis new hydrazons based on hydrosides o- and p-hydroxybenzoic acids


Interaction of hydrazides of o- and p-hydroxybenzoic acids with substituted aromatic aldehydes yielded the corresponding hydrazone derivatives. Using the computer program PASS, a bioproject of N-arylidene hydra zones was carried out and it was shown that their expected activity combines both the physiological activity of the initial hydrazides of o- and p-hydroxybenzoic acids and the constituent components of the structural molecule. The structures of the synthesized compounds were studied by H-1 NMR and C-13 NMR spectroscopy, as well as with the data of the two-dimensional spectra COSY (H-1-H-1) and HMQC (H-1-C-13). The values of chemical shifts, multiplicity and integrated intensity of the H-1 and C-13 signals in one-dimensional NMR spectra are determined. Homogeneous and heteronuclear interactions are established using spectra in the formats COSY (H-1-H-1) and HMQC (H-1-C-13), confirming the structure of the compounds under study. X-ray diffraction study of N-(5-bromo-2-hydroxybenzylidene)-4-hydroxybenzohydrazide,

whose molecule is bound by a hydrogen bond to an ethanol solvate molecule.


о- Және п-гидроксибензой қышқыл гидразидтерінің орынбасылған ароматикалық альдегидтермен әрекеттесуі нәтижесінде тиісті гидразон туындылары алынды. PASS компьютерлік бағдарламаны қолдана отырып N-арилиденгидразондарға биоболжам жүргізіліп, олардың болжамды белсенділігінің бастапқы о- және п-гидроксибензой қышқыл гидразидтерінің физиологиялық белсенділікпен және құрылымдық молекуланың құрамындағы компоненттерімен біріктірілгені анықталды. Синтезделген қосылыстар ЯМР 1H- және 13С-спектроскопия әдістермен, сондай-ақ екі өлшемді спектрлермен COSY (1H-1H) и HMQC (1H-13C) зерттелінді. 1Н пен 13С ЯМР кешенді спектрлеріндегі сигналдардың өлшем құндылықтары мен қарқындылығы, химиялық ауысымның еселілігі белгіленді. COSY (1Н-1Н) мен HMQC (1Н-13С) пішінді спектрлердің көмегімен зерттелінген қосылыстардың құрлымын дәлелдейтін гомо- және гетероядрлы өзара байланыстары бекітілді. N-(5-бром-2-гидроксибензилиден)-4-гидроксибензогидразидінің рентгенқұрылымдық зерттеуі жүргізіліп, оның сутектік байланыс молекуласының этанолды сольваттың молекуласымен байланысты екендігі белгілі болды.Взаимодействием гидразидов о- и п-гидроксибензойных кислот с замещенными ароматическими альдегидами получены соответствующие производные гидразонов. С использованием компьютерной программы PASS проведен биопрогноз N-арилиденгидразонов и показано, что их предпологаемая активность комбинирует как физиологическую активность исходного гидразидов о- и п-гидроксибензойных кислот, так и составляющих компонентов структурной молекулы. Исследованы строения синтезированных соединений методами ЯМР 1Н- и 13С-спектроскопии, а также данными двумерных спектров COSY (1H-1H) и HMQC (1H-13C). Определены значения химических сдвигов, мультиплетность и интегральная интенсивность сигналов 1Н и 13С в одномерных спектрах ЯМР. С помощью спектров в форматах COSY (1Н-1Н) и HMQC (1Н-13С) установлены гомо- и гетероядерные взаимодействия, подтверждающие структуру исследуемых соединений. Проведено рентгеноструктурное исследование N-(5-бром-2-гидроксибензилиден)-4-гидроксибензогидразида,

молекула которого связанно водородной связью с молекулой этанольного сольвата.


Key words: o- and p-hydroxybenzoic acid hydrazide; hydrazone; aromatic aldehydes; NMR spectroscopy.Ключевые слова: гидразид о- и п-гидроксибензойных кислот, гидразон, ароматические альдегиды, ЯМР1Н-спектроскопия.

14 Объем статьи (страницы) Стр. 18-3015 Количество иллюстраций 516 Количество таблиц 617 Количество библиографических

ссылок12


4


4




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск 2017. 3 (87)


журналаBuketovKaragandaStateUniversity

7 Автор(ы) публикации O.A. Nurkenov1, S.D. Fazylov1, T.M. Seilkhanov2, A.E. Arinova1,3, A.Zh. Issayeva1,3, Zh.B. Satpaeva1,3, G.Zh. Karipova1


1Institute of Organic Synthesis and Coal Chemistry RK, Karaganda, Kazakhstan;2Sh. Ualikhanov Kokshetau State university, Kokshetau, Kazakhstan;3Buketov Karaganda State University, Karaganda, 100028 Kazakhstan;

9 Код УДК UDC 547.7/.8:547.796.110 Название статьи (на языке

публикации)Synthesis and structure of condensed biheterocycles on the basis of 3-amino-1,2,4-triazole


The article is devoted to the development of preparatively convenient methods for the synthesis of new derivatives of 3-amino-1,2,4-triazole with the aim of constructing new condensed systems of industrially important substances. The synthesis of triazolo-pyrimidines, prepared by three-component condensation of 1,3-dicarbonyl compounds (anilide of acetoacetic acid and acetoacetic ether) with substituted aromatic aldehydes and 3-amino-1,2,4-triazole. It is shown that by melting at 120-140°C, in the absence of a solvent in equimolecular amounts of acetylacetyl anilide and acetoacetic ether with a mixture of 3-amino-1,2,4-triazole and substituted aromatic aldehydes (3-ethoxy-4-hydroxybenzaldehyde, salicylic aldehyde), leads to the 7-aryl-5-methyl-N-phenyl-4,7-dihydro-[1,2,4-triazolo][1,5-a] pyrimidine-6-carboxamides and ethyl 7-aryl-5-methyl-4, 7-dihydro- [1,2,4-triazolo] [1,5-a] pyrimidin-6-carboxylate-titrate respectively. The structures of the synthesized compounds were studied by 1H and 13C NMR spectroscopy, as well as with the data of the two-dimensional spectra of COSY (1H-1H) and HMQC (1H-13C). The values of chemical shifts, multiplicity and integrated intensity of the 1H and 13C signals in one-dimensional NMR spectra are determined. Homo- and heteronuclear interactions were established using spectra in the formats COSY (1H-1H) and HMQC (1H-13C), confirming the structure of the compounds under study.


Статья посвященаразработке препаративно удобных способов синтеза новых производных 3-амино-1,2,4-триазола с целью построения новых конденсированных систем промышленно важных веществ. Приведены данные по синтезу триазоло-пиримидинов, полученные трехкомпонентной конденсацией 1,3-дикарбонильными соединениями (анилид ацетоуксусной кислоты и ацетоуксусный

эфир) с замещенными ароматическими альдегидами и 3-амино-1,2,4-триазола. Показано, что сплавлением при 120-140оС, в отсутствие растворителя в эквимолекулярных количеств анилида ацетоуксусной кислоты и ацетоуксусный эфир со смесью 3-амино-1,2,4-триазола и замещенных ароматических альдегидов (3-этокси-4-гидроксибензальдегид, салициловый альдегид) приводит к 7-арил-5-метил-N-фенил-4,7-дигидро-[1,2,4-триазоло][1,5-а]пиримидин-6-карбоксамидам и этил 7-арил-5-метил-4,7-дигидро-[1,2,4-триазоло][1,5-а]пирими-дин-6-карбоксилатам соответсвенно. Исследованы строения синтезированных соединений методами ЯМР 1Н- и 13С-спектроскопии, а также данными двумерных спектров COSY (1H-1H) и HMQC (1H-13C). Определены значения химических сдвигов, мультиплетность и интегральная интенсивность сигналов 1Н и 13С в одномерных спектрах ЯМР. С помощью спектров в форматах COSY (1Н-1Н) и HMQC (1Н-13С) установлены гомо- и гетероядерные взаимодействия, подтверждающие структуру исследуемых соединений.


Key words: 3-amino-1,2,4-triazole, 7-aryl-5-methyl-N-phenyl-4,7-dihydro-[1,2,4-triazolo][1,5-a]pyrimidine-6-carboxamides, aromatic aldehydes, NMR 1H- and 13C-spectra.Ключевые слова: 3-амино-1,2,4-триазол, 7-арил-5-метил-N-фенил-4,7-дигидро-[1,2,4-триазоло][1,5-а]пиримидин-6-карбоксамиды, ароматические альдегиды, ЯМР1Н- и 13С-спектры.

14 Объем статьи (страницы) Стр. 9-1715 Количество иллюстраций 416 Количество таблиц 117 Количество библиографических

ссылок23


3


3


-

7 Автор(ы) публикации Кенжетаева С.О.8 Место работы автора(ов)




публикации)«Органикалық химия» пəні бойынша СӨЖ тапсырмаларын даярлауда таксономиялық

тəсілдемені пайдалану11 Аннотация на языке текста


Мақалада студенттердің максималды өзін-өзі танытуы үшін білімдерді дербес іздеп табуына, жинақтаған ақпараттарды талдап жəне тиімді қолдануына қажет іскерліктерді қалыптастыратын, студенттердің тиімді зерттеушілік жұмыстарын ұйымдастыру мəселесі қарастырылған. «Органикалық химия» пəні бойынша СӨЖ тапсырмаларын даярлауда таксономиялық тəсілдемені пайдалану ақиқат шындықтың талаптарына сəйкес кəсіби құзыреттерді қалыптастыруға бағытталған. Блум таксономиясына сүйене отырып, экспресс-сұрауларға қолайлы əр түрлі деңгейлердегі тапсырмалар қоса берілген. Зертханалық сабақтарды жүргізуде де таксономиялық тəсілдеме қолданылғаны көрсетілген. Химия факультетінің студенттері үшін ғылыми-зерттеу жобасы өңделген. Жобалық əдістер ұжымда жұмыс жасау жəне оның нəтижелерін талдау сияқты құзыреттерді қалыптастырады.


В статье рассмотрена организация эффективной исследовательской работы студентов, что позволяет формировать у студентов умение самостоятельно добывать знания, анализировать и эффективно использовать информацию для максимальной самореализации. Применение таксономического подхода при подготовке заданий СРС по дисциплине «Органическая химия» направлено на формирование профессиональных компетенций в соответствии с потребностями реальной действительности. Опираясь на таксономию Блума, разработаны разноуровневые задания, которые можно использовать для экспресс-опроса. Показано, что для проведения лабораторных занятий также используется таксономический подход. Для студентов химического факультета разработан научноисследовательский проект. Проектные методы формируют такие личностные компетенции, как умение работать в коллективе и анализировать полученные результаты.The article deals with the organization of an effective

research work of students that allows students to create the ability to acquire knowledge independently, analyze and use effectively information for the maximum self-realization. Application of the taxonomic approach in the preparation of the SSS assignments on the discipline «Organic chemistry» is aimed at the formation of professional competencies in accordance with the needs of reality. Based on the Bloom taxonomy, different levels of tasks have been developed that can be used for express polling. Also, the article shows that a taxonomic approach is also used to conduct laboratory exercises. A scientific research project has been developed for the students of the chemical faculty. Project methods form such personal competencies as the ability to work in a team and the analysis of the results.


Блум таксономиясы, СӨЖ, қанықпаған көмірсутектер, кəсіби құзыреттер, сабақты жоспарлау, жоба.таксономия Блума, СРС, ненасыщенные углеводороды, профессиональные компетенции, планирование занятия, проект.



авторов-






издания2(86), 2017



7 Автор(ы) публикации Х.Б. Омаров, З.Б. Абсат, С.К. Алдабергенова, Н.Ж. Рахимжанова, А.А. Музаппаров




публикации)Использование оксида хрома (VI) в качестве

сорбента мышьяка из кислых медьсодержащих растворов


В статье представлены результаты экспериментов очистки медного электролита от мышьяка оксидом хрома (VI) с использованием вероятностно-детерминированного планирования на четырех уровнях. Помимо этого была произведена математическая обработка результатов и рассчитаны коэффициенты корреляции и их значимости для частных зависимостей степеней осаждения мышьяка. Приведены графические зависимости степени осаждения мышьяка от исследуемых факторов, выведено обобщённое уравнение Протодьяконова. Определены оптимальные условия проведения процесса осаждения мышьяка оксидом хрома (VI). Кратность дозировки осадителя 4; отношение осадителя к мышьяку 2,5:1; температура проведения процесса 25 ºС; концентрация серной кислоты в электролите 200 г/л; время проведения процесса осаждения 15 мин. Показано, что оксид хрома (VI) удаляет мышьяк из медного электролита на 54,25 % при начальной концентрации 9,83 г/л.


Мақалада төрт деңгейлі ықтималды-жоспарлау əдісін қолдану барысында мыс электролитін хром тотығымен (VI) күшəладан тазарту нəтижелері келтірілген. Сонымен қатар нəтижелердің математикалық есептеулері, күшəланың тұну дəрежелерінің меншікті тəуелділіктері, олардың

корреляция коэффициенттері, маңыздылықтары, зерттелетін факторларынан күшəланы тұндыру дəрежелерінің тəуелділіктері, Протодъяконов жалпыланған теңдеуі есептелген. Хром тотығының (VI) күшəладан тазарту үрдісінің қолайлы жағдайлары анықталған: тұнбаның қосылу реттілігі 4; тұнбаның күшəлаға қатынасы 2,5:1; үрдістің өткізу температурасы 25 ºС; электролиттегі күкірт қышқылының концентрациясы 200 г/л; тұндыру үрдісінің уақыты 15 мин. Мыс электролитінен бастапқы күшəланың концентрациясы 9,83 г/л болған жағдайда хром тотығымен (VI) күшəладан тазартуын 54,25% дейін жеткізуге болады.In article results of clearing of copper electrolyte from arsenic with chromium (VI) oxide by using of stochastic and determinated design of experiment, at four levels are presented, optimum conditions of carrying out of process are defined. In addition, it was carried out mathematical processing of results and calculated correlation coefficients and their significance for private dependency of arsenic deposition powers, as in the article the image depending on the degree of deposition of arsenic from the studied factors derived generalized Protodyakonov’s equation. The optimal process conditions: precipitant dosage rate 4; precipitant relation to an arsenic 2.5:1; process temperature 25 ºC; concentration of sulfuric acid in electrolyte 200 g/l; time of the Х.Б. Омаров, З.Б. Абсатидр. 104 ВестникКарагандинскогоуниверситета process 15 min. It is shown that chrome (VI) oxide deletes arsenic from copper electrolyte on 54,25 % at initial concentration 9.83 g/l.


мышьяк, оксид хрома (VI), сорбент, медь, электролит, вероятностно-детерминированное планирование эксперимента, степень осаждения мышьяка.


ссылок5


3


3





издания2017. 2 (86)



7 Автор(ы) публикации M.М. Матаев 1 , М.Р. Абдраймова 1 , М.С. Саксена 2

, А.Т. Кездикбаева 3


1 Казахский государственный женский педагогический университет, Алматы, Казахстан;2 Кембриджский университет, Англия;3 Карагандинский государственный университет им. Е.А. Букетова, Казахстан

9 Код УДК УДК 678.6/73:544.23.057+544.25.05710 Название статьи (на языке

публикации)Синтез и рентгенографическое исследование сложных ферритов состава BiMe3

IIFe5O12 (MII = Mg, Ca, Ba)


Способом высокотемпературной твердофазной реакции синтезированы сложные оксидные фазы состава BiMe3

IIFe5O12 (где MII = Mg, Ca, Ba). Методом рентгенофазового анализа впервые исследованы структуры ферритов, рентгенограммы синтезированных порошков индицированы методом гомологии. Определены типы сингонии, параметры элементарной ячейки, рентгенографические и пикнометрические плотности ферритов: BiВа3Fe5O12 : а = 10,8; с = 8,7 Å; ρ рент. = 7,31; ρ пикн. = 7,11±0,06 г/см 3; BiСa3Fe5O12: а = 5,5; с = 13,5 Å; ρ рент. = 7,31; ρ пикн. = 7,24±0,04 г/см3 ;BiMg3Fe5O12: а = 5,56; с = 13,83 Å; ρ рент. = 6,41; ρ пикн. = 6,35±0,06 г/см3. Корректность результатов индицирования ферритов подтверждается хорошим соответствием экспериментальных и расчетных значений обратных величин квадратов межплоскостных расстояний (104/d2) и согласованностью величин рентгеновской и пикнометрической плотностей. Установлено, что синтезированные ферриты кристаллизуются в тетрагональной сингонии и имеют перовскитоподобную структуру. Проведен сравнительный анализ взаимосвязи параметров кристаллической решетки с параметрами

кристаллических решеток исходных оксидов.12 Резюме на двух других языках,


Мақалада BiMe3IIFe5O12 (M II = Mg, Ca, Ba) күрделі

ферриттерін синтездеу жəне рентгенографиялық зерттеу қарастырылған. Қатты фазалы жоғары температуралы синтез əдісі арқылы күрделі ферриттердің фазасы синтезделді. Алғаш рет ферриттердің құрылысы рентгендік фазалық талдау əдісімен зерттелді, сингония типі, элементар ұяшық параметрлері, рентгенографиялық жəне пикнометрлік тығыздықтарының мəндері анықталды: BiВa3Fe5O12 : а = 10,8; с = 8,7 Å; ρ рент. = 7,31 г/см3; ρ пикн. = 7,11±0,06 г/см3 ; BiСa3Fe5O12 : а = 5,5; с = 13,5 Å; ρ рент. = 7,31 г/см3 ; ρ пикн. = 7,24±0,04 г/см3; BiMg3Fe5O12 : а = 5,56; с = 13,83 Å; ρ рент. = 6,41 г/см3; ρ пикн. = 6,35±0,06 г/см3.Индицирлеу нəтижелері жазықтықаралық қашықтықтың квадраттарының кері шамасының теориялық жəне тəжірибелік мəндері мен пикнометрлік жəне рентгенографиялық тығыздықтарының мəндерінің сəйкестігін көрсетті. Бастапқы заттардың кристалдық ұяшық параметрлері мен алынған күрделі ферриттердің кристалдық ұяшық параметрлері арасындағы байланысына салыстырмалы талдау жүргізілді.

Complex oxides BiMe3IIFe5O12 (M II = Mg, Ca, Ba)

were synthesized with method of high-temperature solid-state reaction. Structures of ferrites were first investigated with X-ray diffraction, X-ray patterns of the synthesized powders were indicated with method of homology. Types of syngony, parameters of the unit cells, radiographic and density of ferrites determined by bottled method: BiВa3Fe5O12 :а = 10.8; с = 8.7 Å; ρ roent. = 7.31 g/cm 3; ρ picn. = 7.11±0.06 g/cm 3; BiСa3Fe5O12 : а = 5.5; с = 13.5 Å; ρ roent. = 7.31 g/cm 3; ρ picn. = 7.24±0.04 g/cm 3 ; BiMg3Fe5O12 : а = 5.56; с = 13.83 Å; ρ roent. = 6.41 g/cm3; ρ picn = 6.35±0.06 g/cm3. The correctness of the results of indexing of ferrites is confirmed by good agreement between the experimental and calculated values of reciprocals of interplanar spacings squares (104/d 2 ) and the consistency of values of X-ray and densities determined by bottled method. It was found synthesized ferrites were crystallized in the tetragonal crystal and they had perofskite structure. A comparative analysis of the relationship between crystal lattice parameters with parameters of the crystal lattice of initial oxides and complex ferrites was carried out.


Key words: solid-phase synthesis; X-ray phase analysis; ferrites; syngony; radiographic and

русском языке micrometrically density; the unit cell parameters.Ключевые слова: твердофазный синтез, рентгенофазовый анализ, ферриты, сингония, рентгенографическая и пикнометрическая плотности, параметры элементарных ячеек.

14 Объем статьи (страницы) Стр. 73-77.15 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 117 Количество библиографических

ссылок9


-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Bulletin of the Karaganda University. «Chemistry»

series4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2017. 2 (86)



7 Автор(ы) публикации A.Zh. Bekturganova1, K.T. Rustembekov1, B.K. Kasenov2, M. Stoev3, A.A. Toibek1


1Buketov Karaganda State University, Karaganda, Kazakhstan;2Abishev Chemical-Metallyrgical Institute, Karaganda, Kazakhstan;3South-West University «Neofit Rilski», Blagoevgrad, Bulgaria

9 Код УДК UDC541.1:546.24410 Название статьи (на языке

публикации)Calorimetric research of a heat capacity of a triple lanthanum tellurite in the range of 298.15 – 673 К


This paper presents detailed results of new lanthanum tellurite synthesis and its heat capacity calorimetric research. For the first time, a triple lanthanum tellurite was synthesizedby the solid-phase method from oxides of lanthanum, nickel (II), tellurium (IV) and calcium carbonate. The generation of the equilibrium composition of the synthesized compound was controlled by the method of X-ray diffraction analysis (XDA) on the diffractometer DRON – 2.0. By the results of the XDA it was established that there was synthesized a triple lanthanum tellurite La2CaNiTeO7.Heat capacity at constant pressure of the synthesized tellurite was researched by the method of dynamic calorimetry at the range of 298.15-673К. Based on the experimental data, the equations, describing dependencies of heat capacity of the compound on temperature were calculated. When studying the temperature dependences of the heat capacity of La2CaNiTeO7, abnormally sharp λ-like peaks probably associated with second-order phase transitions, were observed at 423 K. Temperature dependencies of thermodynamic functions of La2CaNiTeO7 S0(T), H0(T) – H0(298,15), Фхх(Т) were calculated based on the experimental data Ср

0(Т) and

the calculated value S0(298.15).12 Резюме на двух других языках,

отличающихся от языка публикуемого материала(каз., рус.)

Мақалада лантанның жаңа теллуритінің синтезі және жылу сыйымдылығын калориметрлік зерттеудің нәтижелері келтірілген. Қатты фазалық әдіспен алғаш рет лантан, никель (ІІ), теллур (IV) оксидтері және кальций карбонатынан лантан үштік теллуриті синтезделді. Синтезделген қосылыстың тепе-теңдік құрамының түзілуі ДРОН-2,0 дифрактометрінде рентгенфазалық әдіспен бақыланды. РФА нәтижелері бойынша лантантың үштік теллуриті La2CaNiTeO7

синтезделгені айқындалды. 298.15-673 К аралығында динамикалық калориметрия әдісімен синтезделген теллуриттің изобаралық жылу сыйымдылығы зерттелді. Тәжірибе мәліметтері негізінде қосылыс жылу сыйымдылығының температурадан тәуелділік теңдеулері шығарылды. La2CaNiTeO7 жылу сыйымдылығының температурадан тәуелділігін зерттеу барысында 423 К температурада ІІ-текті фазалық ауысуға жатуы мүмкін λ – тәрізді аномальді секіріс байқалды. Сp

0(T) тәжірибелік мәндері және S0

(298.15) есептелген мәні негізінде La2CaNiTeO7

термодинамикалық функцияларының S0(T), H0(T) – H0(298,15), Фхх(Т) температуралық тәуелділіктері есептелді. В статье приведены результаты синтеза и калориметрического исследования теплоемкости нового теллурита лантана. Впервые твердофазным способом из оксидов лантана, никеля (II), теллура (IV)и карбоната кальция синтезирован тройной теллурит лантана. Образование равновесного состава синтезируемого соединения контролировалось методом рентгенофазового анализа на дифрактометре ДРОН – 2.0. По результатам РФА установлено, что был синтезирован тройной теллурит лантана La2CaNiTeO7. Методом динамической калориметрии в интервале 298,15-673К исследована изобарная теплоемкость синтезированного теллурита. На основе экспериментальных данных рассчитаны уравнения, описывающие зависимости теплоемкости соединения от температуры. При исследовании зависимости теплоемкости La2CaNiTeO7 от температуры при 423 К обнаружен резкий аномальный λ – образный скачок, связанный, вероятно, с фазовым переходом IIрода. На основании опытных данных Ср

0(Т) и расчетного значения S0(298.15) вычислили температурные зависимости термодинамических функций La2CaNiTeO7S0(T), H0(T) – H0(298,15), Фхх(Т).


calorimetry, heat capacity, lanthanum tellurite, second-order phase transitions, thermodynamic functions;калориметрия, теплоемкость,теллурит лантана, фазовый переход второго рода, термодинамические функции.


ссылок10


2


1. Rustembekov K.T., Dyusekeeva A.T. Tellurites of some s-f elements: Synthesis, X-Ray Diffractions, and Electrophysical Properties // Russ. J. Gen. Chem. – 2012. - Vol. 82, No. 8. - P. 1357 – 1360.

2. Rustembekov K.T., Dyusekeeva A.T., Bekturganova A.Zh., Kasenov B.K., Fomin V.N. Heat capacity and Thermodynamic Functions of Thulium Tellurites in the Range of 298.15-673 K // Russ. J. Phys. Chem.A. – 2016. – Vol. 90. No. 2. - P. 263 – 266.





издания2017. 2 (86)Т. 87. Вып. 6



7 Автор(ы) публикации Ш.К. Амерханова, А.С. Уали8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті, Қазақстан;

9 Код УДК ƏОЖ 544.710 Название статьи (на языке

публикации)Комплексообразование ионов меди (II) со смесью оксгидрильных и сульфгидрильных флотореагентов в водных растворах


В статье приведены результаты исследований процессов комплексообразования ионов меди (II) со смесью оксгидрильных и сульфгидрильных флотореагентов в водных растворах с образованием малорастворимых соединений. Методом кондуктометрического титрования были определены константы диссоциации флотореагентов. Предположено, что в результате взаимодействия флотореагентов между собой образуются ассоциаты. Анализ данных pKa ассоциатов показал, что для различных ассоциатов один из компонентов будет обладать протонодонорными, а другой — протоноакцепторными свойствами.В ассоциате диизооктилдитиофосфат натрия — олеат натрия более сильной кислотой является олеиновая (pKa 4,86), а слабой — диизооктилдитиофосфорная кислота, и константа диссоциации этого ассоциата определяется количеством олеата натрия. В результате взаимодействия ионов меди (II) со смесью оксгидрильных и сульфгидрильных флотореагентов образуются малорастворимые соединения, рПР которых колеблется в интервале от 23 до 34. Исследование показало, что ассоциаты серо- и кислородсодержащих ПАВ образуют с ионами меди (II) малорастворимые смешанно-лигандные комплексные соединения, при этом степень связывания ионов меди (II) в малорастворимые

соединения составляет 99,99 %.12 Резюме на двух других языках,

отличающихся от языка публикуемого материала (пример: каз., анг.)

Мақалада мыс (II) иондарының оксгидрильді жəне сульфгидрильді флотореагенттер қоспасымен сулы ерітінділерде нашар еритін қосылыстар түзілуімен жүретін комплекс түзу процестерін зерттеу нəтижелері келтірілген. Кондуктометрлік титрлеу əдісі арқылы флотореагенттердің диссоциациялану тұрақтылары анықталды. Флотореагенттердің өзара əрекеттесу нəтижесінде ассоциаттар түзілетіні болжамдалды. Ассоциаттардың рКа шамаларын талдау əр түрлі ассоциаттар құрамында компоненттердің бірі — протондонорлы, ал екіншісі протонакцепторлы қасиеттерге ие болатынын көрсетті. Натрий диизооктилдитиофосфаты – натрий олеаты ассоциатында олеин қышқылы күштірек, ал диизооктилдитиофосфор қышқылы əлсізрек болғандықтан, бұл ассоциаттың диссоциациялану тұрақтысы натрий олеатының мөлшерімен анықталатыны белгілі болды. Мыс (II) иондарының оксгидрильді и сульфгидрильді флотореагенттер қоспасымен сулы ерітінділерде комплекс түзу нəтижесінде нашар еритін қосылыстар түзіледі, ал олардың рЕК шамасы 23–34 аралығында өзгереді. Жүргізілген зерттеулер нəтижесінде күкірт- жəне оттек-құрамды ББЗ мыс (II) иондарымен аралас-лигандты комплексті қосылыстар түзілетіні жəне мыс (II) иондарының нашар еритін қосылыстарға байланысу дəрежесі 99,99 % құрайтыны көрсетілді.This article presents the results of studies of the complexation of copper (II) ions with a mixture of oxyhydryl and sulfhydryl flotation agents in aqueous solutions with the formation of poorly soluble compounds. The dissociation constants of flotation agents were determined by the conductometric titration method. It is assumed that associates are formed among themselves as a result of the interaction of flotation agents. Analysis of the data of pKa of associates shows that for different associates, one of the components will have protondonor and the other will have proton-acceptor properties. It is shown that oleic acid is strong (pKa 4.86), and diisooctyl-dithiophosphoric acid is weak in the associate of sodium diisooctyl dithiophosphate-sodium oleate, and the dissociation constant of this associate will be determined by the amount of sodium oleate. As a result of the interaction of copper (II) ions with a mixture of oxyhydryl and sulfhydryl flotation agents, poorly soluble compounds are formed, Ksp ranges from 23 to 34. Based on the studies, it has been shown that associates of sulfur- and oxygen-containing

surfactants form with copper (II) ions the poorly soluble mixed-ligand complex compounds, and the degree of binding of copper (II) ions to the poorly soluble compounds is 99.99 %.


Ключевые слова: комплексообразование, ионы меди (II), флотореагенты, константы диссоциации, произведение растворимостиКілт сөздер: комплекс түзілу, мыс (II) иондары, флотореагенттер, диссоциация тұрақтылары, ерігіштік көбейтіндісі.


ссылок9


1


1





издания2017. 2 (86)Т. 87. Вып. 6



7 Автор(ы) публикации М.С.Қасымова1, Л.Қ.Əбулəйісова1, А.А.Айтбекова2


1Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті, Қазақстан;2«Фитохимия» Халықаралық ғылыми-өндірістік холдингі» АҚ, Қарағанды, Қазақстан

9 Код УДК ƏОЖ 547.54.0310 Название статьи (на языке

публикации)Карбон қышқылдарын термогравиметриялық жəне кинетикалық əдістер арқылы зерттеу


Карбон қышқылдары тағам, кондитерлік, косметикалық, фармацевтикалық, өндірістік (пластмассалық, пима, шұлық, балауыз, резенке жасау) өнеркəсіптерінде кеңінен қолданылады, сондықтан олардың кинетикалық параметрлерін зерттеу қазіргі кезде қызығушылық тудырды. Е.А. Бөкетоватындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің химия факультеті физикалық жəне аналитикалықхимия кафедрасы мен «Физика-химиялық зерттеулердің əдістері» инженерлік профиль зертханасындағы полимеризациялық жəне поликонденсациялық процестердің термодинамикасы ментермохимиясы зертханада LABSYS™ EVO синхронды термогравиметриялық, дифференциалды-термиялық талдаулары бар, температурасы 1600 ºС-ге дейінгі үш өлшемді сенсорлы жəне газдарағындарын автоматты басқару панеліне ие аппаратында (LABSYS™ EVO TG, DTA, DSC 1600 ºC), қымыздық, янтар, стеарин, лимон қышқылдарының 30–300 ºС температураға дейін қыздырубарысындағы, термогравиметриялық жəне дифференциалдық термиялық талдаулар жасалды.Органикалық қышқылдардың термиялық деструкциясы динамикалық термогравиметрия əдісіменанықталды. Карбон қышқылдарының термогравиметриялық жəне дифференциалдық

термиялық талдаулар қисықтары 10 К/мин жылдамдықпен азот немесе ауа атмосферасында қыздырылып,зерттелінді. Нəтижесінде карбон қышқылдарының ыдырау, балқу температураларындағы шыңдарыкөрсетіліп, əдеби мəліметтерімен салыстырылып, əр шыңдағы жылу сыйымдылық мəндері табылды. Зерттелген қышқылдардың кинетикалық параметрлері алынып, массаның кемуіне байланысты қышқылдың реакция жылдамдығына өзгерісі көрсетілді жəне əрбір қышқылдың термогравиметриялық сызықтарының кескіні бойынша, Ахар, Шарп-Уэнтворт, Фримен-Кэррол тəсілдері арқылы R-корреляция коэффициенті, σ-эксперименттік нүктедегі салыстырмалы қателігі ескеріліп, белсендіруэнергиясы, энтропия жəне Гиббс энергиясы алғашқы рет есептелінді.


Карбоновые кислоты широко используются в кондитерской, косметической, фармацевтической, производственной (пластмассы, обувь, чулочно-носочные изделия, воск, резина) промышленности, поэтому исследования их кинетических параметров вызывают интерес. В Карагандинском государственном университете им. Е.А. Букетова на кафедре физической и аналитической химии химического факультета и в лаборатории инженерного профиля «Физико-химические методы исследования», в лаборатории термодинамики и термохимии полимеризационных и поликонденсационных процессов наLABSYS™ EVO проводятся синхронные термогравиметрические, дифференциальные термическиеанализы. В аппарате с панелью автоматического управления потоками газов, сенсорами трех измерений и нагревом до температуры 1600 ºС (LABSYS™ EVO TG, DTA, DSC 1600 ºC) были проведенытермогравиметрический и дифференциальный термический анализы щавелевой, янтарной, стеариновой и лимонной кислот при накаливании до 30–300 ºС. Термическая деструкция органических кислотбыла определена методом динамической термогравиметрии. Кривые термогравиметрического и дифференциального термического анализа карбоновых кислот были изучены в атмосфере воздуха илиазота при скорости потока 10 К/мин, при нагревании. В результате анализов были получены пики температур плавления и разложения карбоновых кислот, при сравнении со справочными материалами были найдены значения

теплоемкости. Были показаны изменения в скорости реакции кислот в связи субыванием массы с помощью кинетических параметров исследуемых кислот. Согласно термогравиметрическому графику исследуемых кислот впервые этим методом были рассчитаны энергия активации, энтропия и энергия Гиббса. При этом были учтены методами Ахара, Шарп-Уэнтворта, Фримен-Кэррола коэффициент R-корреляции и сравнительная погрешность σ-экспериментальных точек.The carboxylic acids are widely used in confectionery, cosmetic, pharmaceutical, manufacturing (plastics,shoes, socks, wax, tire) industry, so their kinetic parameters illustrates great interest now. In Ye.A. Buketov Karaganda State University, Chemistry Department, at the Chair of Physical and Analytical Chemistry and the Laboratory of Engineering Profile «Physical and chemical methods of investigation» in the Laboratory of thermodynamics and thermochemistry polymerization and polycondensation processes the simultaneous thermogravimetric, differential thermal analysis in LABSYS ™ EVO is carried out. In the apparatus with the panel of gas flows automatic control, the sensors of three dimensions and heating to a temperature of 1600 ºC (LABSYS ™ EVO TG, DTA, DSC 1600 ºC) thermogravimetric and differential thermal analyses of oxalic, succinic, stearic, glowing and citric acid at 30–300 ºC were carried out. Thermal decomposition of organic acids was determined by dynamic thermogravimetry. Curves of termogravimetry and differential thermal analysis of carboxylic acids have been studied in an atmosphere of air or nitrogen at a flow rate of 10 K/min, with heating. As a result of analysis melting peaks and decomposition temperatures of carboxylic acids were obtained by comparing to the heat capacity, which were found in reference materials. They showed changes in the acid reaction rate due to the decrease of weight through using kinetic parameters of studied acids. According thermogravimetric graph of studied acids, activation energy, the entropy and Gibbs energy are calculated for the first time. AR-correlation coefficient and the relative error of σ-experimental points were taken into account by Ahara, Sharp-Wentworth and Freeman-Carroll methods.__


Кілт сөздер: термиялық талдау əдістері, карбон қышқылдары, активтену энергиясы, энтропия, Гиббсэнергиясы, кинетикалық көрсеткіштер.Ключевые слова: методы термического анализа,

карбоновые кислоты, энергия активации, энтропия,энергия Гиббса, кинетические параметры.


ссылок4


-


-





издания2017. 2 (86)Т. 87. Вып. 6



7 Автор(ы) публикации Ш.К. Амерханова, А.С. Уали, Ф.Ж. Абилканова8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті, Қазақстан;

9 Код УДК ƏОЖ 661.183.2, 620.181.410 Название статьи (на языке

публикации)Түрлендірілген белсенді көміртек негізіндегі сорбенттердің термотұрақтылығын бағалау


Мақалада қарағай ағашынан түрлендірілген белсендірілген көміртек негізінде сорбенттердің жылу тұрақтылығына бағалау ж.ргізілген. Сорбенттер H3PO4 және NaOH ерітінділерімен түрлендірілген қылқанды ағаш қалдықтарын карбонизациялау және сумен өңдеу арқылы алынды. Үлгілерді 6000С температурада қоспаларымен карбонизация процесі нәтижесінде кеуекті материал түзілетіндігі көрсетілген. Пилоян әдісі бойынш термодеструкцияның кинетикалық мәндері негізінде белсендену энергиясы есептелінді, термодеструкция диффузиялық тәртіпте өтетіні көрсетілген. Сонымен қатар қатты фазалы реакциялардың жылдамдық консанталарының мәндері Яндер, Гистлинг-Броунштейн, Журавлев және Кригер-Циглер моделдері бойынша есептелген.


В статье проведена оценка термоустойчивости сорбентов на основе модифицированных активированных углей из хвойной древесины. Србенты получали путем карбонизации отходов хвойной древесины, модифицированной H3PO4

және NaOH и водной обработки. Показано, что в процессе карбонизации образцов с добавками H3PO4 и NaOH при температуре 600 ºС образуется пористый материал. Рассчитаны значения энергии активации по кинетическим данным термoдеструкции по методу Пилояна, показано, что термодеструкция происходит в диффузионном

режиме. Также рассчитаны значения констант скорости твердофазных реакций по моделям Яндера, Гистлинга-Броунштейна, Журавлева и Кригера-Циглера.The evaluation the thermal stability of sorbents based on modified active carbons coals from coniferous wood has been carried out in this paper. Sorbents have been obtained by carbonization the wastes of coniferous wood modified with H3PO4 and NaOH and water treatment. It is shown that the porous material was formed during the carbonization of samples with additions of H3PO4 and NaOH at a temperature of 600 °C. The values of the activation energy were calculated from the kinetic data of thermal destruction by the Piloyan method, it was shown that the thermal destruction occurs in the diffusive regime. The values of the rate constants of solid-phase reactions by the models of Yander, Gistling-Brownstein, Zhuravlev and Krieger-Ziegler were also calculated.


Кілт сөздер: түрлендіргіш сорбент, термоөңдеу, карбонизация үрдісі, белсендену энергиясы, жылдамдық константасы, целлюлоза, температура.Ключевые слова: модификатор, сорбент, термообработка, карбонизация, энергия активации, константа устойчивсти, целлюлоза, температура.


ссылок11


2


2




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718X3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета – 2017.–


издания2017, 2, 86


Изд-во КарГУ, Караганда

7 Автор(ы) публикации L.M. Sugralina, I.Ye. Rozhkovoy, L.K. Salkeyeva, Ye.V. Minayeva, Ye.K. Taishibekova, A.V. Omasheva, A.K. Salkeyeva


Карагандинский государственный университет им. академика Е.А. Букетова, Караганда, КазахстанТОО «Казцентрэлектропровод», Караганда, КазахстанКарагандинский государственный технический университет, Караганда, Казахстан

9 Код УДК 662.749.333+678.01+678.4.0610 Название статьи (на языке

публикации)Phenolytical modification of polyurethane elastomers as a method of obtaining multifunctional additives for road coal tar bitumen


Modification of road bitumen by introducing multifunctional additives was studied in the article. Local domestic and industrial wastes of polyurethane polymers were used as a raw material for obtaining such additives. In order to determine the optimal conditions for modification and selection of effective reagent for the process the method of probabilistically deterministic of planning of experiment was applied. Optimal parameters of phenolytical modification of mixture of polyurethane elastomers for the purpose of synthesis of additives for road asphalt bitumen blends were found on the basis of the experimental data processing. Comparison between two methods for the preparation of bituminous mixtures allowed concluding that the introduction of the modifier directly at the beginning of the heat treatment of the parent material is more appropriate in the production of modified coal tar bitumen. The carried on tests of physical and mechanical properties of modified coal tar bitumen showed that the use of synthesized modifier allows significantly expanding the range of high performance and ensuring adhesion properties of

the road coal tar bitumen. Conceptual scheme of possible production of modified coal tar bitumen by intensive technology was proposed.


Мақалада полифункционалды қоспаларды енгізу арқылы жол битумдарының модификациясы зерттелді . Бастапқы материал ретінде осындай қосындыларды алу үшін полиуретанды полимерлердің жергілікті тұрмыстық жəне техногенді қалдықтары қолданылды. Модификацияны өткізудің оңтайлы жағдайын анықтау жəне тиімді реагентті таңдап алу мақсатымен үрдісті жүзеге асыру үшін экспериментті ықтималды – анықталған жоспарлау əдісі қолданылды. Жол асфальтты – битумды қоспаларға қосындыларды синтездеу мақсатымен эксперимент нəтижелерін өңдеу негізінде полиуретанды эластомерлердің фенолдық модификациясын өткізудің оңтайлы көрсеткіштері табылды. Битумды коспаларды алудың екі əдісін салыстыруда модификацияланған битумды өндіру кезінде модификаторды бастапқы шикізатты термиялық өңдеудің алғашқы кезеңінде енгізу жөн болады деп қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Модификацияланған таскөмірлі битумдардың физика -Механикалық қасиеттеріне жүргізілген сынамалар синтезделген модификаторды пайдалану таскөмірлі жол битумдарының жоғары адгезиялық қасиеттерін қамтамасыз етуге жəне жұмыс қабілеттілігі интервалын кенейтуге мүмкіндік беретінін көрсетті. Қарқынды технология бойынша модификацияланған таскөмірлі битумның мүмкін өндірісінің принципті сызбасы ұсынылды.В статье изучена модификация дорожных битумов путем введения полифункциональных добавок. Для получения таких добавок в качестве исходного материала использовались местные бытовые и техногенные отходы полиуретановых полимеров. С целью определения оптимальных условий проведения модификации и подбора эффективного реагента для осуществления процесса был применен метод вероятностно-детерминированного планирования эксперимента. На основании обработки результатов эксперимента были найдены оптимальные параметры проведения фенолитической модификации смеси полиуретановых эластомеров с целью синтеза добавок в дорожные асфальтобитумные смеси. Сравнение двух способов получения битумных смесей позволило сделать вывод о том, что введение модификатора непосредственно в начале термической обработки исходного сырья является

более целесообразным при производстве модифицированного битума. Проведенные испытания физико-механических свойств модифицированных каменноугольных битумов показали, что применение синтезированного модификатора позволит существенно расширить интервал работоспособности и обеспечить высокие адгезионные свойства каменноугольных дорожных битумов. Была предложена принципиальная схема возможного производства модифицированного каменноугольного битума по интенсивной технологии.


Polyurethane elastomers, processing of polyurethane waste, phenolytical modification, coal tar bitumen, additives for asphalt blends.Полиуретановые эластомеры, переработка полиуретановых отходов, фенолитическая модификация, битум каменноугольной смолы, добавки для асфальтовых смесей.



авторов1


Mustafin, E.S., Kassenov, R.Z., Blyalev, S.A., Kaykenov, D.A., Ainabayev, A.A., & Aitymov, A.K. (2013). Tekhnologiya polucheniya dorozhnogo bituma iz kamennougol’noi smoly Shubarkol’skogo razreza [Technology for producing bitumen from coal tar of Shubarkol coal mine]. Bulletin of the Karaganda University, Series Chemistry, 1(69), 49–53[in Russian].




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Вестник Карагандинского университета – 2017.–




-

7 Автор(ы) публикации M. Zh. Burkeev, Е.М. Tazhbayev, S.Zh.Davrenbekov, A.A. Bakibaev, А.Т. Kazhmuratova,Т. О. Khamitova, L.Т. Ibrayeva, G.Е. Kozhabekova, Zh.A. Tolendi, Zh.K. Imanbekova



9 Код УДК 541.64:67810 Название статьи (на языке

публикации)Selection of optimal conditions for obtaining of Co nanoparticles in the matrix of polymeric hydrogels


Results of the influence of external factors on process of immobilization of metal nanoparticles on copolymers based on unsaturated polyester resins with unsaturated carboxylic acids were considered in the article. The effects of concentration of cobalt chloride solutions and distribution of metal particles by sizes in the matrix were studied. Results showed that increasing of cobalt concentration in solution shifts the equilibrium towards the formation of larger particles, i.e. there is a tendency to flocculation and formation of bi- and polymodal dispersions. The dependence of the dispersion formed at reduction of metal containing particles on the reducing agent and its concentration were researched. Potassium hypophosphite and sodium tetrahydroborate were used as reducing agents. It was found that upon reduction by sodium tetrahydroborate of cobalt nanoparticles have larger sizes than by using potassium hypophosphite.


Мақалада қанықпаған полиэфірлі шайырлар мен қанықпаған карбон қышқылдары негізіндегі сополимерлерге орнықтырылған наноөлшемді металл бөлшектеріне қоршаған орта факторларының әсері қарастырылған. Кобальт

хлориді концентрациясының әсері, сонымен қатар матрицада металл бөлшектеріне қоршаған көлемдері бойынша таралуы зерттелген. Кобальт тұзының концентрациясының жоғарылауы үлкен көлемді бөлшектердің түзілуіне қарай тепе-теңдікті ығыстыратындығы, яғни флокуляция және –би, полимодальдың дисперсті жүйелердің түзілу тенденциясы байқалады. Металлқұрамды бөлшектердің тотығуы кезінде түзілетін дисперстіліктің тотықтырғышқа және оның концентрациясына тәуелділігі зерттелді. Тотықтырғыш ретінде калий гипофасфиті және натрий тетрагидробораты қолдаңылды. Кобальттің наноөлшемді бөлшектерінің синтезі кезінде аталған тотықтырғыщтардан натрийдің тетрогидробораты калий гипофосфитіне қарағанда металл бөлшектері үлкен көлемге ие екені байқалады.


polyethylene glycol maleate, polypropylene glycol maleate,unsaturated polyester resins, catalysis, nanoparticles, reducing agent, catalyst, metal-polymeric complex, polymer matrix, electrocatalytic hydrogenationполиэтиленгликольмалеинат, полипропиленгликольмалеинат, ненасыщенная полиэфирная смола, катализ, наночастицы, восстановитель, катализатор, металл-полимерный комплекс, полимерная матрица, электрокаталитическое гидрирование


15 Количество иллюстраций 516 Количество таблиц 217 Количество библиографических


авторов9


Tazhbaev Ye.M., Burkeev M.Zh., Kazhmuratova A.T., Sugralina L.M., Zhaparova L.Zh. Hydrogels of Copolymers of β- Vinyloxyethylamide of Acrylic Acid with Unsaturated Carboxylic Acids // Polymer Science Ser. B. — 2007. — Vol. 49, No. 3–4. — P. 257–260.

Tazhbayev Ye.M., Kazhmuratova A.T., Zhumagalieva T.S., Tolendi Zh.A., Kozhabekova G.U. Creation of a polymeric matrix on the basis of polyester resins for an immobilization of metals nanoparticles // Bulletin of the Karaganda university : Series Chemical. - 2016. - 3. - P. 55-59.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Bulletin of the University of Karaganda4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2 (86)/2017


Караганда, КарГУ им.Е.А.Букетова

7 Автор(ы) публикации Burkeyeva G. K.8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)РГП на ПХВ «Карагандинский государственный

университет им. Е.А.Букетова»9 Код УДК 541.6410 Название статьи (на языке

публикации)Terpolymerization of polyethylene glycol

maleate with acrylamide and monovinyl ether of monoethanol amine


Radical copolymerization of polyethylene glycol maleate with acrylamide and monovinyl ether of monoethanol amine has been performed for the first time. Radical co- and terpolymerization of the systems polyethylene glycol maleate with acrylamide and monovinyl ether of monoethanol amine has been studied. Molecular weight of polyethylene glycol maleate has been determined using light scattering and gel permeation chromatography. The compositions of the polymers and copolymerization constants of the studied systems have been determined. The composition of the copolymers has been found using gas chromatography. Kinetic curves show that with increasing molar fraction of acrylamide in the solution the reaction rate and swelling capacity of the copolymers increase. It has been shown that the composition of terpolymers determined experimentally differs considerably from the one calculated taking into account obtained constants of copolymerization. Deviations found are due to various intermolecular interactions in these systems. The possibility of controlling the properties of network copolymers of polyethylene glycol maleate by changing external factors has been studied. Swelling capacity of the copolymers investigated was studied using gravimetric method.

12 Резюме на двух других языках, отличающихся от языка

Впервые осуществлена радикальная сополимеризация полиэтиленгликольмалеината с

публикуемого материала (пример: рус., анг.)

акриламидом и моновиниловым эфиром моноэтаноламина. Исследована радикальная со- и терполимеризация полиэтиленгликольмалеината с акриламидом и моновиниловым эфиром моноэтаноламина. Методом светорассеяния и гель-проникающей хроматографии определена молекулярная масса полиэтиленгликольмалеината. Определены составы полимеров, а также константы сополимеризации для исследованных систем. С применением газовой хроматографии определен состав сополимеров. Кинетические кривые показывают, что с повышением мольной доли акриламида в растворе увеличивается скорость реакции и набухающая способность сополимеров. Показано, что экспериментально определенный состав терполимеров значительно отличается от вычисленного с учетом найденных констант бинарной сополимеризации. Исследована возможность управления свойствами сетчатых сополимеров полиэтиленгликольмалеината посредством изменения внешних факторов. Методом гравиметрии исследована набухающая способность исследуемых сополимеров.

Алғаш рет радикалды со- және терполимерлену әдісімен полиэтиленгликольмалеинаттың акриламидпен, моноэтаноламиннің моновинилді эфирімен тігілген стимулсезімтал полимерлер алынды. Полиэтиленгликольмалеинат акриламидпен және моноэтаноламиннің моновинилдіэфирімен радикалды со- және термополимеризациясы зерттелді. Жарық шашырату және гель-сіңіруші хроматография әдісімен п-ЭГМ-тың молекулалық массасы анықталды. Полимерлердің құрамы және де зерттелген жүйелер үшін сополимеризация константасы анықталды. Қалдық мономерлер саны арқылы газдық хроматография әдісімен со- және терполимерлердің құрамы анықталды. Кинетикалық қисықтарда көрсетілгендей, ерітіндідегі акриламидтің мольдік үлесі артқан сайын реакция жылдамдығы мен сополимерлердің ісіну қабілеттігі артады.Термополимерлердің эксперименталды анықталған құрамы табылған бинарлы сополимеризация константаларынан әлдеқайда ерекшеленетіні көрсетілген. Сыртқы факторлардың өзгеруі арқылы полиэтиленгликольмалеинат сополимерінің торлану қасиетін бақылау мүмкіндігі зерттелді. Гравиметрия әдісімен зерттеліп жатқан сополимерлердің ісіну қабілеті зерттелді.

13 Ключевые слова на языке unsaturated polyesters,


copolymerization,terpolymerization, polyethylene glycol maleate, acrylamide, copolymer, terpolymer


ссылок10


3


Innovationalpatent 31799/02. / BurkeevM.ZH., TazhbaevE.M., MustafinE.S., Fomin V.N., Magzumova A.K. Method of obtaining of unsaturated polyester resin from maleic acid and ethylene glicol. // 26.12.2008.

Burkeyeva G.K., Van Herk А.М. Constants and parameters of radical copolymerization of polyethylene glycol maleate with acrylamide at high conversion degree // Bulletin of the Karaganda University – 2016. – 2(82). – P. 23-27

Burkeyev M.Zh.,Tazhbaev E.M., Burkeeva G.K., Kovaleva A.K. Nanocatalytic Systems Based on Poly(ethylene glycol maleate) – Acrylamide Copolymers //Russian Journal of Applied Chemistry. – 2015. – 2 (88). –Р. 314-319




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 2518-718Х3 Полное наименование журнала Bulletin of the University of Karaganda4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск

издания2 (86)/2017


Караганда, КарГУ им.Е.А.Букетова

7 Автор(ы) публикации Burkeyeva G. K.8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)РГП на ПХВ «Карагандинский государственный

университет им. Е.А.Букетова»9 Код УДК 541.6410 Название статьи (на языке

публикации)Investigation of copolymers based on unsaturated polyester resins


The possibility of controlling the properties of network copolymers of polyethylene glycol maleate by changing external factors (pH of medium, temperature, the presence of organic solvents and low molecular weight inorganic salts) has been studied. Swelling capacity of the copolymers investigated was studied using gravimetric method. It has been established that the hydrogels are sensitive to the change of pH of medium and the copolymers’ samples undergo reversible swelling-collapse-swelling transfer. Basic factors which determine the swelling of the gels studied are electrostatic repulsion of similarly charged carboxylic groups and appearance of opposite charges on macrochains as a result of the hydrolysis of acrylamide segments. It has been shown that the hydrogels of polyethylene glycol maleate with acrylamide are sensitive to the influence of temperature and the dependence of the swelling degree has extreme character. The sensitivity of the copolymers to the presence of low molecular salts has been established. Combined regimen of their behavior in the presence of salts is due to the hydrolysis of amide bond in the segments of the copolymer of polyethylene glycol maleate. When adding organic solvent to the medium which is the polymer swollen in water continuous contraction of the samples studied is observed and it leads to the shrinkage of the hydrogels’ size. Suppressive action of organic solvents on swelling of the copolymers of polyethylene glycol

maleate with acrylamide is explained by the polarity of the solvents.


Исследована возможность управления свойствами сетчатых сополимеров полиэтиленгликольмалеината посредством изменения внешних факторов: рН среды, температуры, присутствия органических растворителей и низкомолекулярных неорганических солей. Методом гравиметрии исследована набухающая способность исследуемых сополимеров. Установлено, что гидрогели восприимчивы к изменению рН среды, при этом образцы сополимеров претерпевают возвратный переход типа набухание-коллапс-набухание. Основополагающими факторами, определяющими набухание исследуемых гелей, является электростатическое отталкивание одноименно заряженных карбоксильных групп и возникновение противоположных зарядов на макроцепях в результате гидролиза акриламидных звеньев. Показано, что гидрогели полиэтиленгликольмалеината с акриламидом восприимчивы к воздействию температуры, зависимость степени набухания носит экстремальный характер. Установлена восприимчивость сополимеров к присутствию низкомолекулярных солей. Смешанный режим их поведения в присутствии соли обусловлен гидролизом амидной связи в звеньях сополимера полиэтиленгликольмалеината. При прибавлении к среде, представляющей собой набухший в воде полимер, органического растворителя наблюдается непрерывная контракция исследуемых образцов, что приводит к сокращению размеров гидрогелей. Подавляющее действие органических растворителей на набухание сополимеров полиэтиленгликольмалеината с акриламидом объясняется с позиции полярности растворителей.

Сыртқы факторлардың (рН, температура, органикалық еріткіштер және төмен молекулалық салмағы бейорганикалық тұз) өзгеруі арқылы полиэтиленгликольмалеинат сополимерінің торлану қасиетін бақылау мүмкіндігі зерттелді. Гравиметрия әдісімен зерттеліп жатқан сополимерлердің ісіну қабілеті зерттелді. Гидрогельдердің ортаның рН өзгерісіне тәуелді екендігі, сонымен қатар сополимерлер ісіну-коллапс-ісіну типінде қайтымды процесстер жүретіндігі анықталды. Зерттеліп отырған гельдердің ісінуінің негізгі факторларына бірдей зарядталған карбоксил топтарының электростатикалық тебіліс әсері және акриламид

тобының гидролизі нәтижесінде қарама-қарсы зарядталған бөлшектердің пайда болуы жатады. Полиэтиленгликольмалеинат пен акриламид гидрогельдері температура әсеріне тәуелді, сонымен қатар тәуелділік экстремалды қасиет көрсетеді. Сополимерлердің төмен молекулалық тұздардың қатысына тәуелділік көрсететіні анықталды. Олардың тұздар қатысында аралас жүйе көрсететіндігі полиэтиленгликольмалеинат сополимерлердің буындарындағы амид байланыстарының гидролизіне негізделген. Суда ісінген полимер түріндегі ортаға органикалық еріткішті қосқан кезде зерттеліп отырған сынамалардың үздіксіз контракциясы байқалады, сәйкесінше бұл гидрогельдердің мөлшерінің қысқаруына әкеледі. Полиэтиленгликольмалеинат пен акриламид сополимерлерінің ісінуіне органикалық еріткіштердің әсері еріткіштердің полярлығы тұрғысынан түсіндіріледі.


unsaturated polyesters, unsaturated polyester resins, copolymerization,polyethylene glycol maleate, acrylamide, copolymer, hydrogel, swelling


ссылок9


4


Innovationalpatent 31799/02. / BurkeevM.ZH., TazhbaevE.M., MustafinE.S., Fomin V.N., Magzumova A.K. Method of obtaining of unsaturated polyester resin from maleic acid and ethylene glicol. // 26.12.2008.

Burkeyeva G.K., Van Herk А.М. Constants and parameters of radical copolymerization of polyethylene glycol maleate with acrylamide at high conversion degree // Bulletin of the Karaganda University – 2016. – 2(82). – P. 23-27

Burkeyev M.Zh.,Tazhbaev E.M., Burkeeva G.K., Kovaleva A.K. Nanocatalytic Systems Based on Poly(ethylene glycol maleate) – Acrylamide Copolymers //Russian Journal of Applied Chemistry. – 2015. – 2 (88). –Р. 314-319

Burkeyev M.Zh., Tazhbayev Y.M., Burkeyeva G.K., et al. Influence of external factors on swelling of hydrogels on the basis of polyethylene glycol maleate with some vinyl monomers // J.Appl.Chem. – 2013. – Vol.86, 1. – P.68-73.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN ISSN 2224-52563 Полное наименование журнала Известия Национальной академии наук республики

Казахстан4 Периодичность выхода журнала 65 Год, номер, том, выпуск

издания2018. 5 (431)


Известия Национальной академии наук республики Казахстан, Алматы

7 Автор(ы) публикации Zh.A. Kulekeyev1, G.K. Nurtayeva1*, E.S. Mustafin2, A.A. Ainabayev2,T.E. Mustafin2, A.S. Borsynbayev2, G.A. Zharikessov3


1 Scientific-Research Institute of production & drilling technology of «KazMunayGaz» LLP, Astana, Kazakhstan;2Laboratory of the engineering profile «Physico-chemical methods of research» Karaganda State University, Karaganda, Kazakhstan;3North Caspian Operating Company N.V., Atyrau, Kazakhstan

9 Код УДК https://doi.org/10.32014/2018. 2518-1491.810 Название статьи (на языке

публикации)USING HERDERS FOR OIL SPILL RESPONSE IN THE SEA


The article is devoted to the study of the capabilities, optimal conditions and efficiency of using herders for in-situ burning of oil as an oil spill response technique in the Kazakhstan Sector of the Caspian Sea (KSCS). The in-situ burning of spilled oil is considered as a preferred approach to fight large-scale oil spills offshore, when the oil slick spreads over large distances under the action of wind and currents, which also results in a greater spill area and greater spilled oil volume due to water absorption. Herders, or chemical oil-collectors, are used in the world practice for contracting oil slicks and their thickening before oil combustion. This study was conducted to determine the feasibility of using in the Kazakhstan sector of the Caspian Sea those herding agents that have proven to be effective for other types of oil and other marine conditions. The herding performance, suitability and efficiency of Siltech OP-40 and ThickSlick 6535 herders were investigated for Kashagan oil in artificial sea water with salinity level of KSCS


Бұл зерттеу Каспий теңізінің қазақстандық секторында (КТҚС) мұнай төгілуін жою үшін өртеу әдісін пайдаланған кезде, хердерлерді қолдану мүмкіндіктерін, оңтайлы шарттарын және тиімділігін зертеуге арналған. Теңізге төгілген мұнайды жоюдың өртеу әдісі теңізде үлкен төгіліс болған жағдайда, жел мен ағын әсерінен мұнай жолағы үлкен қашықтыққа тез тарап, жайылу аймағы және төгілген мұнай көлемі суды сіңіру арқылы айтарлықтай ұлғайған кезде ерекше басымдыққа ие болатын әдіс. Дүниежүзілік тәжірибеде су бетіне төгілген мұнайды өртер алдында жиыстырып, қалыңдығын арттыру үшін хердерлер немесе химиялық жинағыштар пайдаланылады. Зертеу, басқа теңіздер мен мұнайларда жақсы нәтиже көрсеткен хердерлерді Каспий теңізінің қазақстандық секторында пайдалану мүмкіндіктерін анықтау мақсатында жүргізілді. Тұздылығы КТҚС жағдайына сәйкес келетін жасанды теңіз суында қашаған мұнайы үшін Siltech ОР-40 және ThickSlick 6535 хердерлерін оңтайлы әрі тиімді пайдалану шарттары анықталды.Исследование посвящено изучению возможностей, оптимальных условий и эффективности применения хердеров при сжигании нефти в качестве метода ликвидации разливов нефти в казахстанском секторе Каспийского моря (КСКМ). Метод сжигания нефти на море является одним из предпочтительных методов в случае больших разливов нефти на море, когда под действием ветра и течений нефтяное пятно быстро распространяется на большие расстояния, при этом значительно увеличиваются и площадь разлива, и объем разлитой нефти вследствие поглощения воды. Хердеры, или химические собиратели, используются в мировой практике для стягивания нефтяного пятна и его утолщения перед проведением сжигания. Исследование проведено с целью определения возможности применения наиболее эффективных, используемых с другими нефтями и в других морских условиях хердеров в условиях казахстанского сектора Каспийского моря. Определены условия и эффективность хердеров Siltech ОР-40 и ThickSlick 6535 для кашаганской нефти в искусственной морской воде с соленостью, характерной для КСКМ.


Key words: oil spill, herders, dispersants, Kashagan, Kazakhstan sector of Caspian Sea, salinity, in-situ burning.

Ключевые слова: разлив нефти, хердеры, диспергенты, Кашаган, казахстанский сектор Каспийского моря, соленость воды, сжигание нефти.


ссылок12


4


4




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Россия2 ISSN ISSN 1070-36323 Полное наименование журнала Analytical and Bionalytical Chemistry4 Периодичность выхода журнала 125 Год, номер, том, выпуск

издания2018. 6


-

7 Автор(ы) публикации DerinaK., Korortkova Y., TaishibekovaE.K., SalkeevaL.K., B. Kratochvil, Barek J.


Карагандинский государственный университет имени Академика Е. А. Букетова

9 Код УДК УДК 547.495.2:542.91.10 Название статьи (на языке

публикации)Electrochemical nonenzymatic sensor for cholesterol determination in food


The treatment of some inborn metabolism errors requires cholesterol substitution therapy. Cholesterol plays a vital role in the human body. Therefore, the majority of cholesterol determination techniques are targeted to blood and blood serum. Nevertheless, cholesterol determination in food is important as well. In this paper, cholesterol determination using differentialpulse voltammetry (DPV) in dairy products (e.g., milk, clotted cream, yogurt, butter, etc.) is reported with a novel nonenzymaticsensorbased on diphosphonicacid of1,4-diacetylglycoluril (DPADGU) asan electrode surface modifier. Stableanodic responsewas obtained from cholesterol on the modified carbon-based electrode. The sensor has high stability, sensitivity (20μAmolL −1 cm −2),andawidelinearrangefrom1upto200μM.TheLODandLOQvaluesare1.5and5.1μM,respectively. The developed methods were successfully applied to the above mentioned dairy products.


-


Cholesterol, Voltammetry, Sensor, Smith-Lemli-Opitzsyndrome, Dairyproducts.

14 Объем статьи (страницы) P.1164-1172.15 Количество иллюстраций 816 Количество таблиц 2



33


1


Sal’keeva LK, Taishibekova EK, Bakibaev AA, Minaeva EV, Makin BK, Sugralina LM, et al. New phosphorylated Glycolurilderivatives. Russ J Gen Chem. 2017;87(3):442–6.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Индия2 ISSN ISSN0970-0203 Полное наименование журнала Oriental Journal of Chemistry4 Периодичность выхода журнала5 Год, номер, том, выпуск

издания2017. volume 33 (6)



7 Автор(ы) публикации M.MATAYEV 1 , M.ABDRAIMOVA 1 ,ZH. TURSINOVA 1 A. KEZDIKBAEVA 2


1 Kazakh State Women‘s Teacher Training University, Almaty, Kazakhstan.2 Karaganda State University named by Y.A.Buketov, Kazakhstan.


публикации)Thermodynamic Properties of Complex, Ferrite BiCa3Fe5O12


The compound BiCa3Fe5O12 was synthesized by the solid-phase reaction method. For the first time, the thermodynamic properties were calculated using semi empirical methods: Standard enthalpy of formation, H0

298, Standard heat capacity, C0p, 298, Standard Gibbs

energy, G0298 and Standard entropy of formation, S0

298, coefficients in the equation of the temperature dependence of the heat capacity Cp(T). The temperature dependence of the specific heat was studied by dynamic calorimeter. Thus, in the temperature interval 298.15-673 K, the specific heats of the complex ferrite BiCa3Fe5O12 were experimentally determined, and the polynomial equation of the temperature dependence of the heat capacity was derived. The comparative analysis of theexperimental and calculated values of the specific heat was carried out.


Твердофазным способом синтезировано соединение состава BiCa3Fe5O12. Методом динамической калориметрии определена теплоемкость данного соединения, расчетными методами рассчитаны термодинамические функции энтальпия, энтропия, энергия Гиббса и удельная теплоемкость в температурном интервале 298.15-673 K.

Қатты фазалық әдіспен құрамы BiCa3Fe5O12жаңа

қосылыс синтезделінді. Динамикалық калориметрия әдісімен 298.15-673 K температуралық интервалда жылу сыйымдылық мәндері анықталып, энтальпия, энтропия, Гиббс энергиясы, меншікті жылу сыйымдылық мәндері есептелінді


Key words: Thermodynamic properties, Ferrites, Heat capacity, Calorimeter.Ключевые слова: термодинамические свойства, ферриты, теплоемкость, калориметр.

14 Объем статьи (страницы) Стр. 3200-320315 Количество иллюстраций 116 Количество таблиц -17 Количество библиографических

ссылок9


2


2




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Украина2 ISSN 978-1-5386-2810-23 Полное наименование журнала Proceedings of the 2017 IEEE 7th International

Conference on Nanomaterials: Application & Properties(NAP-2017)


издания2017, Part 3


-

7 Автор(ы) публикации Kudaibergen G.K., Tazhbaev E. M., Tovstukha K.V., Khamitova T.O.




публикации)Study of the matrix of p-EGF:AA as a nanoreactor for

obtaining nickel nanoparticles11 Аннотация на языке текста


The paper presents the results of the reduction of nickel particles to copolymers based on unsaturated polyester resins with unsaturated carboxylic acids, as acrylic acid. It was found that at a ratio of the nickel concentration to sodium borohydride, nanosized nickel particles can be obtained. Dispersion of the metal-containing particles formed during the reduction is considered. The UV absorption spectra were used to analyze the absorption of the spectra of the initial nickel solution and after reduction with sodium borohydride. The study of the surface of synthesized nanocomposites showed pores in which the reduction reactions of nickel ions can take place.


В работе представлены результаты восстановление частиц никеля в сополимеры на основе ненасыщенных полиэфирных смол с ненасыщенными карбоновыми кислотами, в качестве, которого использовалась акриловая кислота. Установлено, что при соотношении концентрации никеля к боргидриду натрия 10:1,

можно получить наноразмерные частицы никеля. Рассмотрена дисперсность образующихся металлсодержащих частиц при восстановлении. Методом УФ-спектроскопии проведен анализ поглощений спектров исходного раствора никеля и после восстановления боргидридом натрия. Изучение поверхности синтезированных нанокомпозитов показали поры, в которых могут проходить реакции восстановления ионов никеля.


nanotechnology, polyethylene glycolulfurate, acrylic acid, nanoparticles, reducing agent, catalyst, metal-polymer complex, polymer matrix.

14 Объем статьи (страницы) 415 Количество иллюстраций 516 Количество таблиц -17 Количество библиографических


авторов-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Казахстан2 ISSN 1996-39553 Полное наименование журнала Electrochemistry Communications. – 2018. - Volume

96. – P. 66-70.4 Периодичность выхода журнала 45 Год, номер, том, выпуск



-

7 Автор(ы) публикации IvanovaN.M., VisurkhanovaY.A., SobolevaE.A., KenzhetaevaS.O.




публикации)Two-step fabrication of iron-containing polyaniline

composites for electrocatalytic hydrogenation of nitroarenes


Polyaniline + Fe + FeO + Fe3O4 composites were prepared as powder by a two-step process: (1) introduction of FeO into oxidative polymerization of aniline and (2) electrochemical reduction of the powder deposited on a Cu cathode in aqueous NaOH. The structure and morphological features were studied by atomic emission spectroscopy, X-ray diffraction analysis and electron microscopy. The polyaniline–iron composites were used in electrohydrogenation of p-nitrobenzoic acid (p-NBA). Their electrocatalytic activity in the process is due to the formation of iron particles as a result of the electrochemical reduction of Fe2+cations in FeO. The electrocatalytic activity is clearly demonstrated by the electrocatalytichydrogenolysis of the intermediate hydroxylaminobenzoate to the aminobenzoate. Magnetic properties have been determined for the composite with optimal FeO content before and after the electrocatalytic hydrogenation of p-NBA.


-


Polyaniline–iron composites, Iron (II) oxideElectrocatalytic hydrogenation, p-Nitrobenzoic acidMagnetic properties






https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/magnetic-property

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/hydrogenolysis

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/cation

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/electrocatalytic-activity

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/electrocatalytic-activity

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/electron-microscopy

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/cathode

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/electrochemical-reduction

https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/aniline


ссылок21


-


-



Экономический Факультет


1 Страна издания журнала Republic of Lithuania2 ISSN 2345-0282

3 Полное наименование журнала ENTREPRENEURSHIP AND SUSTAINABILITY ISSUES

4 Периодичность выхода журнала 6 issues per year

5 Год, номер, том, выпуск издания 2018 June Volume 6 Number 2


ENTREPRENEURSHIP AND SUSTAINABILITY CENTER

7 Автор(ы) публикации Tatyana Pritvorova




публикации)POSSIBILITIES OF BLITZ-PSYCHOGRAMS AS A TOOL FOR HUMAN RESOURCE MANAGEMENT IN THE SUPPORTING SYSTEM OF HARDINESS OF COMPANY

11 Аннотация на языке текста публикуемого материалаmania (пример: каз.)

The article describes the psychogram method as a tool for human resource management. The article describes the psychogram method as a tool for human resource management, the use of which is provided by the availability of platform technologies in the modern digital economy. The presence in the market space of firms that provide platform services for complex psychological diagnosis enables the manager to adequately assess the required behavioral competencies of the applicant, using as a standard the system of basic parameters corresponding to this position. The system of basic parameters is formed on the basis of the method of blitz-psychogram after passing by professional employees of this firm professional tests based on platform technologies. This allows the company to identify the character traits, motivation, preferred activities and role in the team with efficient employees with minimal own expenses. Applicants who meet the parameters of a psychographic portrait will be internally motivated for this type of activity. This will further reduce the risk of staff turnover, increase the effectiveness of training and the effectiveness of other actions of human resources management by activating the employee's

internal motivation in this type of activity12 Резюме на двух других языках,



human resource management; psychogram; motivation; behavioral competency; platform technologies





32


1


Armstrong, М. 2000. The reality of strategic human resource management. London: Institute of Personnel and Development.Beltrán-Martín, I., Roca-Puig V., Escrig-Tena A., Bou-Llusar, J. C. 2014. Human resource flexibility as a mediating variable between high performance work systems and performance, Journal of Management, 34(5):1009–1044. https://doi.org/10.1177%2F0149206308318616 Bogdanović, M., Vetráková, M., Filip, S. 2018. Dark triad characteristics between economics & business students in Croatia & Slovakia: what can be expected from the future employees? Entrepreneurship and Sustainability Issues 5(4): 967- 991. https://doi.org/10.9770/jesi.2018.5.4(19)Borisov, A.; Narozhnaia, D.; Tarando, E.; Vorontsov, A.; Pruel, N.; Nikiforova, O. 2018. Destructive motivation of personnel: a case study of Russian commercial companies, Entrepreneurship and Sustainability Issues 6(1): 253-267. https://doi.org/10.9770/jesi.2018.6.1(16) Boyatzis R. 1982. The Competent Manager. New York. Boxall, P., Macky, K. 2007. High-performance work systems and organizational performance: Bridging theory and practice, Asia Pacific Journal of Human Resources, 45: 261–270. https://doi.org/10.1177%2F1038411107082273Chadwick C., Dabu A. 2008. Human Resources, Human Resource Management, and the Competitive Advantage of Firms: Toward a More Comprehensive Model of Causal Linkages, Organization Science, 20 (1): 254-264.Chandan K., Rama, K. 2016. HRD interventions, employee competencies and organizational effectiveness: an empirical study. European Journal of

https://doi.org/10.1177%2F1038411107082273

https://doi.org/10.9770/jesi.2018.6.1(16)


https://doi.org/10.1177%2F0149206308318616

Training and Development. 40(5): 345-365. https://doi.org/10.1108/EJTD-02-2016-0008Chouhan V., Srivastava S. 2014. Understanding Competencies and Competency Modeling ― A Literature Survey. Journal of Business and Management, 16 (1): 14-22. http://doi.org/10.9790/487X-16111422Delamare F., Winterton J. 2005. What Is Competence? Human Resource Development International, 8 (1):27 – 46. https://doi.org/10.1080/1367886042000338227Gawer A, Cusumano M. 2014. Industry platforms and ecosystem innovation. Product Innovation Management. 31(3):417–433. https://doi.org/10.1111/jpim.12105Guilford J. The Nature of Humane Intelligence. New York. 2004. Gupta, R. and Sahoo, C. 2016. HRD interventions, employee competencies and organizational effectiveness: an empirical study. European Journal of Training and Development. 40 (5): 345 – 365. Huemann, M. 2010. Considering Human Resource Management when developing a project-oriented company: Case study of a telecommunication company. International Journal of Project Management. 28 (4): 361–369.Human resource management in social economy. /Edited by R.Маrrа, G.Shmidt. Moscow, 2015Lengnick-Hall M. L., Lengnick-Hall C.A., & Rigsbee, C. M. 2013. Strategic human resource management and supply chain orientation. Human Resource Management Review. 23:366–377. Liikamaa K. 2015. Developing a project manager’s competencies: A collective view of the most important competencies. 6th International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics (AHFE 2015) and the Affiliated Conferences, AHFE 2015. Procedia Manufacturing 3 (2015) 681 – 687. Monni, S.; Novelli, G.; Pera, L.; Realini, A. 2017. Workers' buyout: the Italian experience, 1986-2016. Entrepreneurship and Sustainability Issues 4(4): 526-539. https://doi.org/10.9770/jesi.2017.4.4(10)High performer can activate to creation and distribution of new knowledge, creation of sustainable communication channels for the exchange of work experience (Boxall, Macky 2007; Beltrán-Martín, Roca-Puig 2014; Sanchez 2015). Muegge S. 2013. Platforms, Communities, and Business Ecosystems: Lessons Learned about Technology Entrepreneurship in an Interconnected World. Technology Innovation Management Review. 3:5-15. http://doi.org/10.22215/timreview/655Priyono B., Rijanti T. 2015. The Influence of Capital Dimensions to Performance through OCB with

http://doi.org/10.22215/timreview/655


https://doi.org/10.1111/jpim.12105

https://doi.org/10.1080/1367886042000338227

http://doi.org/10.9790/487X-16111422

https://doi.org/10.1108/EJTD-02-2016-0008

Resistance to Change as Moderating Variable. International Journal of Economics and Management Engineering. 9(10):125-139. http://dai.waset.org/1307-6892/30611 Sanchez A. 2015. The mediating effect of strategic human resource practices on knowledge management and firm performance. Revista Europea de Dirección y Economía de la Empresa.24:138-148. https://doi.org/10.1016/j.redee.2015.03.003Sanchez R. 2003. Managing Knowledge into Competence: The Five Learning Cycles of the Competent Organization. Knowledge Management and Organizational Competence. Cary, NC: Oxford University Press (OUP), 3-38 https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199259281.003.0001Spencer L., Spencer D. 1993. Competency Assessment Method. Boston. Vernon P. 2001.The Structure of Human Abilities. Methuen, London. Roberts G. 2005. Recruitment and Selection: A competency approach. Chartered Institute of Personnel and Development R.Wood, T.Payne. 1998. Competency-based Recruitment and Selection. Wiley, Chichester. Otoo F.-N., Mishra M. 2018.Influence of Human Resource Development (HRD) Practices on Organizational Effectiveness: The Role of Employee Competencies. International Journal of Management Studies. 5(2):110-124. http://dx.doi.org/10.18843/ijms/v5i2(6)/13ProfDialog – Online platform for complex psychological diagnosis. https://prof-dialog.com/ (Access date 27.08.18) Pritvorova T., Petrenko E., Ayaganova M. 2017. Strategic analysis of business models of social entrepreneurship in Kazakhstan. The Economy of Central Asia 1(2): 75-90. https://doi.org/10.18334/.37975Taranenko, V. 2015. Personnel management, corporate monitoring, psychodiagnostics. Nika-center, 2015.





1 Страна издания журнала Republic of Lithuania2 ISSN 2029-7017

3 Полное наименование журнала Journal of Security and Sustainability Issues

http://dx.doi.org/10.18843/ijms/v5i2(6)/13

https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199259281.003.0001

https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199259281.003.0001

https://doi.org/10.1016/j.redee.2015.03.003

http://dai.waset.org/1307-6892/30611%20Sanchez%20A.%202015

http://dai.waset.org/1307-6892/30611%20Sanchez%20A.%202015


5 Год, номер, том, выпуск издания 2018 June Volume 7 Number 4


The General Jonas Žemaitis Military Academyof Lithuania

7 Автор(ы) публикации Tatyana Pritvorova




публикации)SUSTAINABLE DEVELOPMET PROCESSES:SERVICE SECTOR IN POST-INDUSTRIAL ECONOMY


The article deals with the development of one of the service sectors, which is considered an element of the economic basis of the post-industrial development stage. The author considers the main indicators of the sector growth in the most competitive OECD countries, as well as compares the main macroeconomic structural and dynamic indicators of business and professional services in the USA and Kazakhstan, which made it possible to identify the main positions of Kazakhstan’s lag. A comprehensive analysis of the dynamics and structure of the development of post-industrial services in Kazakhstan was carried out in all the significant parameters of the development of the types of services of this group that are available in domestic statistics. This made it possible to identify a group of development leaders; activities characterized by stability and a high market share, but weak dynamics; shrinking sectors. The negative trends in the development of the post-industrial services sector, determined as a result of the analysis and assessment, allow us to form a vision for further steps to develop them.


post-industrial economy, business and professional services, analysis of dynamics and structure, assessment of the economic sector, Kazakhstan






35


2


Alzhanova, F.G. 2016. The formation of a science-intensive economy and the dynamics of the scientific potential of Kazakhstan/ Collection of articles on the materials of the LIV International Scientific and Practical Conference “Scientific discussion: innovations in the modern world”. 10(53): 39-44.Balayeva, A.; Predvoditeleva, M. 2017. Services sphere in the World Economy: Development Trends, World economy and international relations 2(3), p. 23.Bell D.; Inozemtsev, V.L. 2007. The Epoch of Disunity: Reflections on the World of the 21st century. Moscow: Free thought: Center for Post-Industrial Society Studies, 303 p.Bell, D. 1986. Social frame of the information society, a new technocratic wave in the West. Мoscow: Progress, p. 330-342.Classification of science-intensive services used in the OECD. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-еxplained/index.php/Glossary:Knowledge-intensive_services_(KIS)Demidova, L. 2008. Russia’s Services Sector: A Difficult Way to Modernize, World economy and international relations 2: 38-50.Dudzevičiūtė, G. Mačiulis, A.; Tvarоnavičienė, M.. 2014. Structural changes оf ecоnоmies: Lithuania in the glоbal cоntext, Technological and economic development of economy 20(2): 353-370. http://dx.doi.org/10.3846/20294913.2014.915597Information site of the Bureau of Economic Analysis of the USA. http://www.bea.gov/ Information site of the Committee on Statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan. http://www.stat.gov.kz http://stat.gov.kz/faces/wcnav_externalId/classificatorsStatInnovative development: economy, intellectual resources, knowledge management/ Edited by B.Milner. М.:INFRA-М, 2010. – 624 p.Ivanov, D. 2016. Human Capital and Knowledge-Intensive Industries Location: Evidence from Soviet Legacy in Russia, Journal of Economic History 76(3): 736-768.Kastels, M. 2000. Information era: economy, society, culture. М.: Higher School of Economics, 608 pKondratiev, V.B. 2011. Services in the postindustrial economy, Creative economy 7: 128-135.Mura, L.: Ključnikov, A.; Tvaronavičienė, M.; Androniceanu, A. 2017. Development Trends in Human Resource Management in Small and Medium Enterprises in the Visegrad Group, Acta Polytechnica Hungarica 14(7): 105-122 (http://www.uni-obuda.hu/journal/Issue78. htm)

http://www.uni-obuda.hu/journal/Issue78

http://www.bea.gov/

National Accounts of OECD Countries, Volume 2017 Issue 2: main aggregates. Gross domestic product, output and income approach. Access mode https://www.keepeek.com//Digital-Asset Management/oecd/economics/national-accounts-of-oecd-countries-volume- 2017-issue-2_na_ma_dt-v2017-2-en#page1 OECD Innovation and Knowledge-Intensive Service Activities. 2006. http://www.oecd.org/sti/inno/innovationandknowledge-intensiveserviceactivities. htm OECD site. http://www.oecd-ilibrary.org/economics/national-accounts-of-oecd-countries_2221433x Official website of the President of Kazakhstan. http://www.akorda.kzRostow U.U.1973. Policy and growth stages. 357 p.Sarkar, S.; Coelho, D. M.; Maroco, J. 2016. Strategic Orientations, Dynamic Capabilities and Firm Performance: an Analysis for Knowledge Intensive Business Services, Journal of the Knowledge Economy 7(4): 1000-1020. http://dx.doi.org/10.1007/s13132-016-0415-3Schwab, K.; Porter, M.E.; Sachs, J.D. 2013. The Global Competitiveness Report 2011-2012. Executive Summary. N.Y.: Oxford UniversityPress for the World Economic Forum p. 1-11.Services in the modern economy. Resp. editors L.S. Demidova, V.B. Kondratiev. М., National Research Institute of World Economy and International Relations, 2010, 342 p.Singelmann, J. 1978. The sectoral transformation of the labor force in the seven industrialized countries, 1920-1970, American Journal Sociology, 3: 23-26.State program “Information Kazakhstan – 2020”. http://egov.kz/cms/ru/articles/gp_inf_kaz_2020State program of industrial-innovative development. http://www.akorda.kz/ru/official_documents/strategies_and_programsSulphey, M. M.; AlKahtani, N. S.; Syed, A. M. 2018. Relationship between admission grades and academic achievement, Entrepreneurship and Sustainability Issues 5(3): 648-658. https://doi.org/10.9770/jesi.2018.5.3(17)Tachiciu L. 2016. Impact of knowledge intensive business services on economic performance of sectors and regions, Amfiteatru Economic 18(41): 5-6.Toffler E. 2010. The third wave. М.: АСТ 784 p.Tvaronavičienė, M., Shishkin, A. 2017. Lifelong Learning as a Facet of Sustainable Economic Development 3 rd International ConferenceOn Lifelong Education And Leadership For All ICLEL 2017 / September 12-14, 2017 / Polytechnic Institute of Porto, Porto – PORTUGAL, ISBN 978-605-66495-2-3 p. 1154 – 1160

http://www.akorda.kz/ru/official_documents/strategies_and_programs

http://www.akorda.kz/ru/official_documents/strategies_and_programs

http://dx.doi.org/10.1007/s13132-016-0415-3

http://dx.doi.org/10.1007/s13132-016-0415-3

http://www.oecd-ilibrary.org/economics/national-accounts-of-oecd-countries_2221433x

http://www.oecd-ilibrary.org/economics/national-accounts-of-oecd-countries_2221433x

http://www.oecd.org/sti/inno/innovationandknowledge-intensiveserviceactivities

http://www.oecd.org/sti/inno/innovationandknowledge-intensiveserviceactivities

https://www.keepeek.com//Digital-Asset

http://www.ijlel.com/conferance17/139.pdf; https://www.iclel.com/iclel-17-conferencepr- bookUSA: Opportunities and Limits of Economic and Political Leadership. In 2 vol./resp. editors F.G. Voitolovsky, E.V. Kirichenko. Vol.1 / Editedby E.V. Kirichenko. М.: National Research Institute of World Economy and International Relations, 2016, 240 p.Vainstein, G. 2012. From new technologies to the “new economy”, World economy and international relations, 10: 22-29Varnavsky, V.G. 2016. Economic growth in the US: trends and factors, World economy and international relations 60(2): 26-39.Zemlickiene, V.; Mačiulis, A.; Tvaronavičienė, M. 2017. Factors impacting the commercial potential of technologies: expert approach,Technological and Economic Development of Economy, 23(2): 410-427 http://dx.doi.org/10.3846/20294913.2016.1271061Zenka, J.; Novotny, J.; Slach, O.; Ivan, I. 2017. Spatial Distribution of Knowledge-Intensive Business Services in a Small Post-CommunistEconomy, Journal of the Knowledge Economy 8(2): 385-406. http://dx.doi.org/10.1007/s13132-015-0260-9Zhou, D.; Kautonen, M.; Wang, H. C.; Wang, L. 2017. How to interact with knowledge-intensive business services: A multiple case study of small and medium manufacturing enterprises in China, Journal of Management & Organization 23(2): 297-318.



Экономический факультет


1 Страна издания журнала Romania,2 ISSN 2068 – 7729

3 Полное наименование журнала Journal of Environmental Management and Tourism.


https://www.iclel.com/iclel-17-conferencepr-


5 Год, номер, том, выпуск издания 2018. - Volume 9. - 1. – P. 136-143


ASERS Publishing

7 Автор(ы) публикации Arynova Zh.,



9 Код УДК


Sustainable food production and strategic management


These days, sustainability is a key issue for many private companies that address their sustainable corporate performance.The perspective is essential for their license to operate and forms the basis for business principles and practices. The lack of internationally accepted reporting standards on what, when and where to report makes it difficult to assess sustainability. The article examines different sustainable methods to forecast the development of food sector in Kazakhstan. The scenarioapproach is used as the most effective one that, in the authors’ opinion, allows taking into consideration a variety of tendencies in the sphere of production, distribution and consumption of food products. Kazakhstan has real opportunities to produce a wide range of food products in the volume, that ensure not only food security of the country, but also the possibility of expanding the export potential of Kazakhstan both at the expense of raw materials and the realization of food products on the world markets with high added value. Currently, however, the food potential of the country is being used inefficiently.


sustainable management; raw materials; food production; forecast






9


3


[1] Belov, A. 2001. System forecasting for development of corporate structures. Moscow Publishing House ALAIS.65-69 pp.[2] Drucker, P. 2001. The tasks of management in the XXI century. Moscow, Williams. 260-272 pp.[3] Drucker, P. 2007. Management in the society of the future. Moscow, Williams. 210-224 pp.[4] Gordievsky, F. 2007. Forecasting of socio-economic processes: principles and methods of long-termforecasting. 31-39 pp.[5] Kenzheguzin, M., Dodonov, V., Shevelev, S. 2005. Factor-targeted regulation of the economy (conceptualapproach), Almaty, 108-112 pp.[6] Kenzheguzin, M., Kosmambetova, R., Dodonov, V. 2002. Factor-targeted regulation of economy: theory,methodology, mechanism, Almaty, 258-268 pp.[7] Lopatin, G., Stepanenko, S. 2005. Forecasting of the development of production in the context of globalization,Sant Petersburg, 55-58 pp.[8] Omarova, A., Kamenova, M. 2017. State regulation of the agro-industrial complex as the most importantcomponent for sustainable development. Journal of Environmental Management and Tourism, 5(27): 1086-1092.[9] Wilson, A., Starbuck, B. 2006. Forecasting and Strategic Planning, Montreal: McGill University Press, 72-73 pp





1 Страна издания журнала Turkey2 ISSN 21464553

3 Полное наименование журнала International Journal of Energy Economics and Policy.





EconJournals

7 Автор(ы) публикации Abayev A.., Yessengeldin B., Sitenko D., Akbayev Y.




публикации)Possibilities of solar energy utilization for the development of rural areas of the Republic of Kazakhstan


One of the strategic goals of rural energy today is to reduce the energy intensity of agricultural production by using renewable energy sources. Solar photovoltaic panels are rightfully determined as the most perspective and knowledge-based. The current paper considers the possibilities of solar energy application to advance the agro-industry of the Republic of Kazakhstan. The authors analysed the potential of solar energy in rural areas of the Republic of Kazakhstan: The average monthly solar radiation (insolation level) on a horizontal area; gross input of solar energy by region; duration of the daylight by months.


Solar Energy, Rural Areas, Agriculture






17


6


Akhmetshin, A.T. (2015), Increase in the efficiency of solar photovoltaic installations for decentralized electricity supply to agricultural consumers. Vestnik of the Irkutsk State Technical University, 8, 150-156.Alferov, Z.I., Andreev, V.M., Rumyantsev, V.D. (2004), Solar photovoltaics: Trends and prospects. Semiconductors, 38(8), 899-908.





https://www.scimagojr.com/journalsearch.php?q=EconJournals&tip=pub

Amerkhanov, R.A., Garkavy, K.A. (2011), Heat storage and heat pump system of heat supply based on renewable energy sources. Alternative Energy and Ecology, 3(95), 41-43.Bhattacharya, T., Chakraborty, A.K., Pal, K. (2014), Effects of ambient temperature and wind speed on performance of monocrystalline solar photovoltaic module in Tripura, India. Journal of Solar Energy, 2014, 115.Gusarov, V.A., Lapshin, S.A., Kharchenko, V.V. (2013), Use of local generation from renewable energy sources in the dead-end sections of extended low-voltage transmission lines. Alternative Energy and Ecology, 7, 15-18.Khazimov, M.Z.H., Sagyndykova, A.D. (2015), Influence of Technological Parameters on the Drying Process and Qualitative Indices of the Product. Proceedings of International Scientific and Practical Conference ‘From Theory to Practice’. Vol. 1. Novosibirsk, p88-95.NASA Surface Meteorology and Solar Energy-Location. (2017), Available from: https://www.eosweb.larc.nasa.gov/cgi-bin/sse/grid. [email protected], A.D., Pentayev, T.P., Igembayeva, A.K., Abayeva, K.T. (2017), Analysis of prospects for sustainable land use (lands of agricultural designation) in the republic of Kazakhstan in the context of the development of alternative energy. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(2), 337-345.Peng, J., Lu, L., Yang, H. (2013), Review on life cycle assessment of energy payback and greenhouse gas emission of solar photovoltaic systems. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 19, 255-274.Regions of Kazakhstan. (2016), Committee of Statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan. Available from: http://www.stat.gov.kz/Renewables. (2017), Global Status Report. Renewable Energy Policy Network for the 21st Centure. Available from: http://www.ren 21.net/wp-content/uploads/2017/06/17-8399_GSR_2017_Full_ Report_0621_Opt.pdf.Sampaio, P.G.V., González, M.O.A. (2017),

Photovoltaic solar energy: Conceptual framework. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 74, 590-601.

Saplin, L.A. (2000), Energy Supply of Agricultural Consumers using Renewable Sources. Chelyabinsk: ChGAU.Sarsikeyev, E.Z.H., Mustafina, R.M., Mustafina, D.B.

http://www.stat.gov.kz/

(2016), Technical and economic comparison of electric power supply options in the autonomous systems based on renewable energy sources. Bulletin of Pavlodar State University: Energy Series, 4,141-149.Smagulova, S.А., Adil, J., Tanzharikova, A., Imashev, A. (2017), The economic impact of the energy and agricultural complex on greenhouse gas emissions in Kazakhstan. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(4), 252-259.Tyagi, V.V., Rahim, N.A., Rahim, N.A., Jeyraj, A., Selvaraj, L. (2013), Progress in solar PV technology: Research and achievement. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 20, 443-461.Vissarionov, V.I., Deriugina, G.V., Kuznetsova, V.A., Malinin, N.K. (2008), Solar Power Engineering. Moscow: MEI, p320.





1 Страна издания журнала United Kingdom2 ISSN 1544-1458

3 Полное наименование журнала Academy of Strategic Management Journal.





7 Автор(ы) публикацииAkybayeva Gulvira




публикации)Role of leaders in developing expertise in teaching and their influence on teachers in Kazakhstan


This article has researched role of leaders in developing expertise in teaching and their influence on teachers in secondary school in Kazakhstan. Also, how leaders can affect to educators developing to meet needs and challenges of today's trends of teaching and learning. The following research report has been precisely written to evaluate the exact role of leadership practices in the development of expertise in teaching and in what manner the expert teachers or the principals help to develop expertise across various departments of the schools. For an impactful analysis, the research process adopted here would be the qualitative analysis. For the collection of data, a survey was conducted for the teachers so as to analyze their viewpoints and perceptions about the current and potential leadership activities. For surveying, a questionnaire is prepared with a number of questions and defined range of answers through which the respondents are asked to select their answers. Respondents were selected from five secondary schools in Semey area (Kazakhstan), whereby every school produced eighteen participants: 90 respondents as teachers were chosen randomly from the list which was given by school administrators. The observations in the entire research process have unveiled a number of facts related to leadership and its influence on the learning and teaching ways of the teachers. The teachers have a great opportunity to learn from their leaders as the latter have the capability to direct the hard working teachers in a better direction so that their talents could be effectively exploited for the betterment of the school.


employment; self-employment; labor market; economy.






27


1


Berry, B., Daughtrey, A. & Wieder, A. (2010). Teacher leadership: Leading the way to effective teaching and learning. Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED509719.pdfBierly, C., Doyle, B. & Smith, A. (2016). Transforming schools: How distributed leadership can create more high-performing schools. Retrieved from http://www.bain.com/publications/articles/transforming-schools.aspxBolitho, R. & Padwad, A. (2013). Continuing professional development lessons from India. New Delhi: Ishtihaar.British council (2017). Frameworks of continuing professional development. Retrieved from https://www.britishcouncil.in/teach/continuing-professional-developmentCaena, F. (2011). Literature review quality in teachers’ continuing professional development. Retrieved from http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/repository/education/policy/strategic-framework/doc/teacher-development_en.pdfDanielson, C. (2007). The many faces of leadership. Educational Leadership, 65(1), 14-19.Davidson, G. & Dunlop, F. (2012). Going forward: Continuing professional development for English language teachers in the UK. Retrieved from http://englishagenda.britishcouncil.org/sites/ec/files/B413%20CPD%20for%20Teachers_v2_0.pdfFirmaningsih-Kolu, Y. (2015). The role of the principal’s instructional leadership at schools in Indonesia. Retrieved from https://jyx.jyu.fi/dspace/bitstream/handle/123456789/49654/URN%3ANBN%3Afi%3Ajyu-201605082444.pdf?sequence=1Foundation, W. (2013). The school principal as leader: Guiding schools to better teaching and learning. New York: The Wallace Foundation.Fuller, C. & Goodwyn, A. (2010). Advanced skills teachers: Summary report. Retrieved from

http://centaur.reading.ac.uk/6995/1/CF-AG_Advanced_Skills_Teachers_Final_Report.pdfGlasow, P. (2015). Fundamentals of survey research methodology. Retrieved from https://www.mitre.org/sites/default/files/pdf/05_0638.pdfLunenburg, F. (2010). The principal as instructional leader. National Forum of Educational and Supervision Journal, 27(4), 1-7.Mitchell, M. & Jolley, J. (2012). Research design explained. Victoria: SageMulford, B. (2003). School leaders: Changing roles and impact on teacher and school effectiveness. Retrieved from https://www.oecd.org/edu/school/2635399.pdfNBPTS (2008). What teachers should know and be able to do. Retrieved from http://www.nbpts.org/sites/default/files/documents/certificates/what_teachers_should_know.pdfNEA (2012). Transforming teaching: Connecting professional responsibility with student learning. Retrieved from http://www.nea.org/assets/docs/Transformingteaching2012.pdfNET (2015). Career framework and continuing professional development for teaching assistants. Retrieved from https://www.unison.org.uk/content/uploads/2015/09/23305.pdfOffice for standards in education (2011). Advanced skills teachers: Appointment, deployment and impact.Ofsted (2003). Advanced skills teachers. Retrieved from http://dera.ioe.ac.uk/4794/1/Advanced%20skills%20teachers%20-%20200203%20(PDF%20format).pdfPrincipals, N.A. (2013). Leadership matters: What the research says about the importance of principal leadership. Retrieved from http://www.naesp.org/sites/default/files/LeadershipMatters.pdf

Roekel, D. (2008). Changing role of school leadership. Retrieved from http://www.nea.org/assets/docs/PB09_Leadership08.pdfRose, J. & Reynolds, D. (2011). Teacher’s continuing professional development: A new approach. Retrieved from http://www.fm-kp.si/zalozba/ISBN/978-961-6573-65-8/219-240.pdfSkills, D.O. (2001). Advanced skills teachers: Promoting excellence. Retrieved from http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20130401151715/http://www.education.gov.uk/publications/eOrderingDownload/DfES-0755-2001.pdf

Storey, L. & Walmsley, B. (2014). Continuing professional development for teachers. Parliamentary Party Committee. Retrieved from http://www.ldea.co.uk/assets/documents/policies/CPD_Report.pdfTDA (2015). Professional standards for teachers: Advanced skills teacher. Retrieved from https://www.steunpuntopleidingsscholen.nl/wp-content/uploads/2015/06/42-Advanced-Skills-teacher-standards.pdfVadaya, T. (2012). Continuing professional development of teacher educators: Vision and action. Retrieved from http://www.teindia.nic.in/Files/Position_Papers/Odisha/Position-paper%20-%20(T-Vadeya).pdf

Ziyadin, S., Shash, N., Kenzhebekova, D., Yessenova, G. & Tlemissov, U. (2018). Data on the role of leadership in developing expertise in teaching in developing country. Data in brief.






3 Полное наименование журнала Journal of Environmental Management and Tourism



5 Год, номер, том, выпуск издания 2018. - Volume 8. - 8 – P. 1494-1503


ASERS Publishing

7 Автор(ы) публикации Yerzhanova S., Mambetova S., Romanko Y., Kazbekov T




публикации)Perfection of the administrative mechanism of stimulation of tourist business


The article deals with the development of tourism, of tourism entrepreneurial activity. Also brings a significant contribution to the gross domestic product, job creation, employment creation, and an increase in the foreign trade balance. Entrepreneurship in the sphere of tourism has a great influence on the basic sectors of the economy, such as transport, trade, communications, production of goods, construction, etc., acts as a catalyst for the development of the branches of the national economy.


tourism; business; tourist business activity; tourist product; tourist industry; competitiveness; tourist enterprises;cluster; demand; services.






3


3


1] Mozhaeva, N. 2007. Tourism: textbook for secondary vocational education. 270 pp.[2] Mukhtarova, K. 2009. The development of the global tourism industry and their importance for the Republic ofKazakhstan. 16 pp.[3] Yerzhanova, S., Yerzhanov, A. 2015. Prospects of development of the cluster model of tourism in the Republicof Kazakhstan. Bulletin of the Karaganda University,





2(78): 37-44.***Committee of Statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan, Available at:www.stat.kz.***Official website of entrepreneurship development Fund "Damu", Available at: http://www.damu.kz***Official website of the world tourism organization (UNWTO), Available at: http://www2.unwto.org/ru***The civil code of the Republic of Kazakhstan. 2011, 168 pp.***The official website of the "Organization of tourist business", Available at: http://www.turbizorg.ru/

***The concept of tourism industry development of the Republic of Kazakhstan up to 2020.





1 Страна издания журнала Turkey2 ISSN 21464553

3 Полное наименование журнала International Journal of Energy Economics and Policy.





EconJournals

7 Автор(ы) публикации Yessengeldin, B., Sitenko, D.,



9 Код УДК


Problems and perspectives of energy security of single - Industry towns of the Republic of Kazakhstan


The article considers the place and role of single-industry towns of the Republic of Kazakhstan in the

country’s electric power system. These zones of electricity usage are analysed by production and

consumption of electricity by Kazakhstan’s single-industry towns. The article also describes the factors affecting the energy security of single-industry towns among which the production factors that might trigger reduction in energy supply as a result of low-quality coal. There are some other factors underlined in the article. The main directions for ensuring the energy

security of single-industry towns have been identified by energy zones


Energy Security, Kazakhstan, Electric Power System






15


9


Analytical Information of the Ministry of Energy of the Republic of Kazakhstan. (2016), Power Engineering. Available from: http://www. energo.gov.kz/index.php?id=3756.Concept of Development of the Fuel and Energy Complex of the Republic of Kazakhstan Until 2030. (2014), Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan of June 28, 2014 No. 724. Available


from: http://www.adilet.zan.kz/eng/docs/P1400000724.Dudin, M.N., Vasil, N., Sekerin, V.D., Evgen, A., Danko, T.P., Anatol, O. (2017), Technological changes as the development factor of the global and Russian energy sector. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(1), 209-215.Fuel and Energy Balance of the Republic of Kazakhstan. (2016), Committee of Statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan, Astana. Available from: http://www. worldbank.org.Karatayev, M., Clarke, M.L. (2014), Current energy resources in Kazakhstan and the future potential of renewables: A review. Energy Procedia, 59, 97-104.Karatayev, M., Kapsalyamova, Z., Spankulova, L., Skakova, A., http://www.ren 21.net/wp-content/uploads/2017/06/17-8399_GSR_2017_Full_ Report_0621_Opt.pdf.Sampaio, P.G.V., González, M.O.A. (2017), Photovoltaic solar energy: Conceptual framework. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 74, 590-601.Saplin, L.A. (2000), Energy Supply of Agricultural Consumers using Renewable Sources. Chelyabinsk: ChGAU.Sarsikeyev, E.Z.H., Mustafina, R.M., Mustafina, D.B. (2016), Technical and economic comparison of electric power supply options in the autonomous systems based on renewable energy sources. Bulletin of Pavlodar State University: Energy Series, 4,141-149.Smagulova, S.А., Adil, J., Tanzharikova, A., Imashev, A. (2017), The economic impact of the energy and agricultural complex on greenhouse gas emissions in Kazakhstan. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(4), 252-259.Tyagi, V.V., Rahim, N.A., Rahim, N.A., Jeyraj, A., Selvaraj, L. (2013), Progress in solar PV technology: Research and achievement. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 20, 443-461.Vissarionov, V.I., Deriugina, G.V., Kuznetsova, V.A., Malinin, N.K. (2008), Solar Power Engineering. Moscow: MEI, p320.Movkebayeva, G., Kongyrbay, A. (2017), Priorities and challenges for a sustainable management of water resources in Kazakhstan. Sustainability of Water Quality and Ecology, 9(11), 115-135.Labandeira, X., Manzano, B. (2012), Some economic aspects of energy security. European Research Studies, 15(4), 47-56.MacGregor, J. (2017), Determining an optimal strategy for energy investment in Kazakhstan. Energy Policy, 107, 210-224.

National Energy Report. (2017), Kazakhstan Association of Oil and Gas and Energy Complex Organizations “KAZENERGY”. Available from: http://www.kazenergy.com.Obadi, S.M., Korcek, M. (2017), EU energy security-multidimensional analysis of 2005-2014 development. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(2), 113-120.Ospanova, S. (2014), Assessing Kazakhstan’s Policy and Institutional Framework for A Green Economy. IIED Country Report. International Institute for Environment and Development, London. Available from: http://www.pubs.iied.org/16559IIED.Palazuelos, E., Fernández, R. (2012), Kazakhstan: Oil endowment and oil empowerment. Communist and Post-Communist Studies, 45(1), 27-37.Parag, Y. (2016), From energy security to the security of energy services: Shortcomings of traditional supply-oriented approaches and the contribution of a socio-technical and user-oriented perspectives. Science and Technology Studies, 27(1), 97-108.Regions of Kazakhstan. (2016), Statistics Committee of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan, Astana. Available from: http://www.worldbank.org.The Program of Development of Regions Till 2020. (2014), Decree No. 288 of the Government of the Republic of Kazakhstan of June 28. Available from: http://www.adilet.zan.kz/eng/docs/P1400000728.





1 Страна издания журнала Ukraine2 ISSN ISSN 1728-6239

3 Полное наименование журнала Economic Annals-XXI


5 Год, номер, том, выпуск


издания 2018. - Volume 167. - 9-10. – P. 4-76 Издательство, место издания

журналаInstitute of Society Transformation(Kyiv, Ukraine)

7 Автор(ы) публикации Mamrayeva D., Stybaeyeva A., Tashenova L.



9 Код УДК


The research of global innovation capital: A review and analytical comparison


In the article, the global innovation activity in terms of 11 industries based on the data of the official internationalrating of Clarivate Analytics was researched. The rating was compiled by patent data analysing and quoting by four main criteria: volume, success, globalisation, and influence. The analysis of leading world companies actively introducing innovative products into such industries and sectors of the economy as aerospace and defense, automotive, chemicals and cosmetics, household goods, institution and government research, manufacturing and medical, oil, gas and energy, pharmaceuticals, software, as well as telecommunication, was presented. Among them, are: Bridgestone, Canon, Fujifilm, Honda Motor (Japan), Huawei (China),LG Electronics and Samsung Electronics (South Korea); Safran, Arkem and Alstom in France; BASF, Fraunhofer and Bayer in Germany, and TE Connectivity, Novartis and Roche in Switzerland. A brief description of the activity of the world companies introducing innovations and leading continuous


innovations; Derwent World Patents Index; Companies - Innovators; Innovative Activity; Thomson Innovation;Clarivate Analytics






23


1



1. Bellucci, A., & Pennacchio, L. (2016). University knowledge and firm innovation: evidence from European countries. Journal of Technology Transfer, 41(4), 730-752.doi: https://doi.org/10.1007/s10961-015-9408-92. Brochner, J., & Lagerqvist, O. (2016). From ideas to construction innovations: firms and universities collaborating. Construction Economics and Building, 16(1),76-89. doi: https://doi.org/10.5130/AJCEB.v16i1.46683. Tidd, J. (2007). Challenges of innovation, globalization and development. In Chen J. et all (Eds.), Ismot’07: Proceedings of the 5th International Symposium on Management ofTechnology. Managing Total Innovation and Open Innovation in the 21st Century, Volumes 1-2 (pp. 3-13). Zhejiang: Zhejiang University of Technology.4. Frishammar, J., Lichtenthaler, U., & Rundquist, J. (2012). Identifying Technology Commercialization Opportunities: The Importance of Integrating Product DevelopmentKnowledge. Journal of Product Innovation Management, 29(4), 573-589. doi: https://doi.org/10.1111/j.1540-5885.2012.00926.x5. Rodriguez, J., Gomez, M. (2011). Innovation Trends in NAFTA Countries: An Econometric Analysis of Patent Applications. Journal of Technology Management &Innovation, 6(3), 116-125. doi: https://doi.org/10.4067/S0718-272420110003000096. Fedulova, L. (2010). The technological imperative of cooperation of Ukraine and Russia. MIR (Modernization. Innovation. Research), 3(3), 92-103. Retrieved from http://www.mir-nayka.com/jour/article/view/654/657 (in Russ.)7. Plotnikov, V. S. (2010). Management of national innovation system in Russia: human resources aspects. Izvestiya Sankt-Peterburgskogo gosudarstvennogo ekonomicheskogouniversiteta (Proceedings of the St.-Petersburg State University of Economics), 63(3), 42-53 (in Russ.).8. Kurmanov, N. A., Aibosynova, D. A. (2016). Innovative activity of small and medium enterprises in Kazakhstan and their success factors. Vestnik Universiteta Turan,(Herald of «Turan» University), 72(4), 188-192 (in Russ.).9. Huang, C. P. (2008). Towards Open Innovation: Reaching Out for Innovation-The Case Study of Boeing and Rohm. In 3rd European Conference on Entrepreneurship

and Innovation, 111-120.10. Kotha, S. (2010). Spillovers, spill-ins, and strategic entrepreneurship: America’s first commercial jet airplane and Boeing’s ascendancy in commercial aviation.Strategic Entrepreneurship Journal, 4(4), 284-306. doi: https://doi.org/10.1002/sej.9711. Thoennes, M., Busse, A., & Eckstein, L. (2014). Forecast of Performance Parameters of Automotive Fuel Cell Systems - Delphi Study Results. Fuel Cells, 14(6),781-791. doi: https://doi.org/10.1002/fuce.20140003512. Koelsch, P. M. (2014). Building global capabilities and delivering continual innovation across 3M. American Chemical Society Symposium Series, 1195, 141-144.doi: https://doi.org/10.1021/bk-2015-1195.ch01413. Trowbridge, P. L., & Hokinson, S. (2002). EHS supply chain management at Advanced Micro Devices, Inc. Conference Record 2002 IEEE International Symposiumon Electronics and the Environment, San Francisco, CA, 209-213. doi: https://doi.org/10.1109/isee.2002.100326714. Petit, N. (2015). State Created Barriers to Exit: The Example of the Acquisition of Alstom by General Electric. Competition Policy International, 11(1), 96-111. Retrieved fromhttps://www.researchgate.net/publication/309413822_State_created_barriers_to_exit_The_example_of_the_acquisition_of_alstom_by_general_electric15. Schopfel, J., Ferrant, C., Andre, F., & Fabre, R. (2016). Ready for the future? A survey on open access with scientists from the French National Research Center(CNRS). Interlending & Document Supply, 44(4), 141-149. doi: https://doi.org/10.1108/ilds-06-2016-002316. Siekman, P. (2001, Oktober 1). Becton Dickinson takes a plunge with safer needles. Fortune, 144(6), 157-168. Retrieved from http://archive.fortune.com/magazines/fortune/fortune_archive/2001/10/01/310912/index.htm17. Kappis, W., Florjancic, S., & Ruedel, U. (2015). Alstom gas turbine technology overview: Status 2014. Asme Turbo Expo 2015: Turbine Technical Conference andExposition, 3. doi: https://doi.org/10.1115/GT2015-4328918. Gascon, F., Lozano, J., Ponte, B., & de la Fuente, D. (2017). Measuring the efficiency of large pharmaceutical companies: an industry analysis.

European Journal ofHealth Economics, 18(5), 587-608. doi: https://doi.org/10.1007/s10198-016-0812-319. Hackl, F., Kummer, M. E., Winter-Ebmer, R., & Zulehner, C. (2014). Market structure and market performance in E-commerce. European Economic Review, 68,199-218. doi: https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2014.03.00720. Wang, G., & Unger, J. (2013). A Strategy to Move Taiwan’s IT Industry From Commodity Hardware Manufacturing to Competitive Cloud Solutions. Ieee Access, 1,159-166. doi: https://doi.org/10.1109/access.2013.226079321. den Hartigh, E., Ortt, J. R., van de Kaa, G., & Stolwijk, C. C. M. (2016). Platform control during battles for market dominance: The case of Apple versus IBM in theearly personal computer industry. Technovation, 48-49, 4-12. doi: https://doi.org/10.1016/j.technovation.2015.12.00122. Kim, J. M., Im, D. M., & Jun, S. (2017). Factor analysis and structural equation model for patent analysis: a case study of Apple’s technology. Technology Analysis &Strategic Management, 29(7), 717-734. doi: https://doi.org/10.1080/09537325.2016.122706723. Kim, J., Park, Y., Kim, C., & Lee, H. (2014). Mobile application service networks: Apple’s App Store. Service Business, 8(1), 1-27. doi: https://doi.org/10.1007/s11628-013-0184-z





1 Страна издания журнала TURKEY2 ISSN 2523-5338

3 Полное наименование журнала International Journal of Economic Perspectives




International Economic Society

7 Автор(ы) публикации Raimbekov B.H., Ospanov G.M., Shakeev S.S., Mukashev T.A.



9 Код УДК


Strategic Development of the Food Sectorof Kazakhstan


This article examines different approaching methods to forecast the development of food sector in Kazakhstan.The scenario approach is used as the most effective one that, in the authors’ opinion, it allows to take a variety oftendencies in the sphere of production, distribution and consumption of food products into consideration.Kazakhstan has real opportunities to produce a wide range of food products in the volume, that ensure not onlyfood security of the country, but also the possibility of expanding the export potential of Kazakhstan both at theexpense of raw materials and the realization of food products on the world markets with high added value.Currently, however, the food potential of the country is being used inefficiently. This is evidenced, first of all, ofirrational pattern of food products import, most of which could be produced at domestic plants.


Strategic Development; Modernization; Import Substitution; Food Sector.






11


2


Belov A. (2001), System forecasting for development of corporate structures. – M.: Publishing House

авторов "ALAIS",65-69.Drucker P. (2001), The tasks of management in the XXI century.-M.: Williams, 260-272Drucker P. (2007), Management in the society of the future. - M. Williams, 210-224Gordievsky F.D. (2007), Forecasting of socio-economic processes: principles and methods of long-termforecasting. – M.: ed. MEU, 31-39.Kenzheguzin M., Kosmambetova R., Dodonov V. (2002), Factor-targeted regulation of economy: theory,methodology, mechanism. - Almaty: IE MON RK, 258-268.Kenzheguzin M., Dodonov V., Shevelev S. (2005), Factor-targeted regulation of the economy (conceptualapproach). - Almaty: IE MON RK, 108-112.Lopatin G., Stepanenko S. (2005), Forecasting of the development of production in the context of globalization.- St. Petersburg: NTTS-Press,55-58.Morozova T., Pikulkina V. (2000), Forecasting and planning in market conditions. / Ed. - M.: INITI-DANA, 163-171.Medvedev A.S. (2000), Methods of social and economic forecasting. – M.: S.R.l. NPC "Wings", 112-115.Remy P., Emirson K. (2006), Forecasting and Strategic Planning: Principles and practice of corporatemanagement. - Minsk: Belarusian State University,107-112.Steinbruner R. (2006), Forecasting: Judgment under Uncertainty. - Bloomington: Indiana University Press, 79-82Wilson A., Starbuck B. (2006) Forecasting and Strategic Planning. - Montreal: McGill University Press, 72-73.





1 Страна издания журнала Ukraine2 ISSN 2218-4511

3 Полное наименование журнала Marketing and Management of Innovations




Sumy State University, 2, Rymskogo-Korsakova st., 40007 Sumy, Ukraine

7 Автор(ы) публикации Shevyakova A., Perova N., Asanova M., Polevoy S.



9 Код УДК


Marketing Aspects of the Pseudo-Leisure Consumption and the Quality of Life: a Case Study from Kazakhstan


Conspicuous pseudo-leisure consumption is a nowadays whip of modern post-Soviet societies, what was overcame by developed countries with a hard work. This phenomenon prevents for economical subjects to exist in balance with disposable level of incomes in boarders of unstable system of resource – oriented developing economies. The worst thing in this situation is not this phenomenon by itself, but an affliction attitude for it from the side of citizens and state in general. Sightless and incorrect following the traditions, which are perverted with modern realities, pushes people to unreasonable consumption of leisure goods and this fact makes them “hunted” into some credit regards and future adversities. This problem is related to a small experience of citizens in these states about living in immature capitalistic society and Kazakhstan is not an exception as well. However, if republic takes course for moving into the tops of mostly developed world counties, it will be necessary to adopt them a habit to move for a wealth and prosperity, as fast as it possible, because such approach is based on the principals of developed states in aspect of quality of living. For realization of this point it is very important to keep a high level of consumption culture, prevent its negative exertions in aspect of consumption of different imported goods, what pushes population into banking debts. This fact spoils all indexes of living qualities and total situation in financial sphere of state’s life, what explodes by decreasing confidence of banks to unreasonable and unreliable subjects for potential lending.


pseudo-leisure consumption, marketing, economy, Kazakhstan, traditional phenomenon, OECD, quality of living, marriage ceremonies.






25


5


1. Veblen, T. (1984). The Theory of the Leisure Class: An Economic Study of Institutions. (translation from English). Мoscow: Progress: 336 p.2. Tvaronavičienė, M., Grybaitė, V., & Tvaronavičienė, A. (2009). If Institutional Performance Matters: DevelopmentComparisons of Lithuania, Latvia and Estonia. Journal of Business Economics and Management, 10(3), 271-278. doi:10.3846/1611-1699.2009.10.271-278.3. Meņšikovs, V., Ignatjeva, S., & Stankevičs, A. (2014). Higher education’s contribution into economic performance and innovativeness of Latvia: exploratory research. www.ekof.bg.ac.rs. Retrieved from http://www.ekof.bg.ac.rs/wp-content/uploads/2014/04/01.pdf.4. Jiroudkova, A., Rovna, L.A., Strielkowski, W., & Slosarcik, I. (2015). EU Accession, Transition and Further Integration for the Countries of Central and Eastern Europe. Economics & Sociology, 8(2), 11-14. doi: 10.14254/2071-789x.2015/8-2/1.5. De Beer, A.S., Láb, F., Strielkowski, W., & Tejkalová, A.N. (2015). Business influence on media news processing: a comparison of journalists’ perceptions in the Czech Republic and South Africa. Economics and Sociology, 8(1), 222-233. doi:10.14254/2071- 789X.2015/8-1/17.6. Boronenko, V., & Lavrinenko, O. (2015). Territorial development of Iceland: case study of social and economic interactions within global context. Social sciences for regional development in 2015: Proceedings of the X International scientific. Conf. (16-17 October 2015). Daugavpils University Latvia.7. Abrhám, j., Bilan, Y., Krauchenia, A., & Strielkowski, W. (2015). Planning horizon in labour supply of Belarusian small entrepreneurs. Economic research-Ekonomska istraživanja, 28(1), 773-787. doi: 10.1080/1331677X.2015.1084238.8. Shevyakova, A. (2014). Features of the socio-economic stratification in the Republic of Kazakhstan. Social sciences for regional development in 2014: Proceedings of the IX International scientific. Conf. (17-18 October 2014). Daugavpils University Latvia.9. Simionescu, M., Ciuiu, D., Bilan, Y., & StrielkowskI, W. (2016). GDP and Net Migration in Some Eastern and South-Eastern Countries of Europe.

A Panel Data and Bayesian Approach. Montenegrin Journal of Economics, 12(2), 161-175. doi: 10.14254/1800-5845.2016/12-1/10.10. Fabuš, M. (2017). Current development of business environment in Slovakia and Czech Republic. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 5(1), 127-137. doi: 10.9770/jesi.2017.5.1(10).11. Dirzytė, a., Rakauskienė, O.G., & Servetkienė, V. (2017). Evaluation of resilience impact on socio-economic inequality. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 4(4), 489-501. doi: 10.9770/jesi.2017.4.4(7).12. Strielkowski, W., & Popov, E. (2017). Economic Modelling in Institutional Economic Theory. Journal of Institutional Studies, 9(2), 18-28. doi:10.17835/2076-6297.2017.9.2.018-02.13. Tvaronavičienė, M., & Gatautis, R. (2017). Peculiarities of income distribution in selected countries. Economics and Sociology, 10(4), 113-123. doi:10.14254/2071-789X.2017/10-4/9.14. Dobrovolskienė, N., Tvaronavičienė, M., & Tamošiūnienė, R. (2017). Tackling projects on sustainability: a Lithuanian case study. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 4(4), 477-488, doi:10.9770/jesi.2017.4.4(6).15. Tvaronavičienė, M., Razminienė, K., & Piccinetti, L. (2015). Cluster efficiency study through benchmarking. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 3(2), 120-128, doi:10.9770/jesi.2015.3.2(0).16. Niño-Amézquita, J., Dubrovsky, V., & Jankurová, A. (2017). Innovations and competitiveness in regional development: a comparison of Latin America, Europe, and China. Czech Journal of Social Sciences, Business and Economics, 6(1), 28-36. doi:10.24984/cjssbe.2017.6.1.4.17. Koudelková, P., & Svobodová, P. (2014). Knowledge creation & sharing as essential determinants of SMEs innovation. International Economics Letters 3(1), 12-20. doi: 10.24984/iel.2014.3.1.3.18. Zimerman, J.А. (2007). Conspicuous consumption in modern society (institutional analysis). Thesis for a Candidate Degree in Economic Sciences. Мoscow.19. Asautai, M. (2014). How much do we pay for happiness today or how much Kazakhstani people spend for wedding? PROFINANCE.KZ. Retrieved from http://profinance.kz/news/moy_dom/po_chem_nynche_schaste_ili_skolk.20. Erofeeva, Е. (2014). What’s the figure of wedding in Karaganda? NV.KZ. Retrieved from http://www.nv.kz/2014/05/11/71990.

21. Olefirenko, O., Petrenko, E.; Shevyakova, A., & Zhartay, Z. (2016). Towards economic security through diversification: case of Kazakhstan. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 5(4), 509-518. doi: 10.9770/jssi.2016.5.4(6).22. Musaev, Е. (2016). How much do we charge for a general Kazakh wedding? TengriMix. Retrieved from http://mix.tn.kz/mixnews/skolko-stoit-srednyaya-kazahskaya-svadba-287804/.23. Čábelková, I., Strielkowski, W., & Mirvald, M. (2015). Business influence on the mass media: a case study of 21 countries. Transformation in Business & Economics, 14(1), 65-75.24. Analytical report. (2014). What for Kazakhstani people draw upon a credit? Micro financial organization KazCreditLine. Retrieved from https://www.mfo.kz/articles/na-chto-v-kazahstane-berut-kredity.25. Baygarin, M. (2014). Standards of OECD – purposeful indicators for Kazakhstan’s accession into “Top-30” of the most developed countries in the world. KAZINFORM. Retrieved from http://www.inform.kz/ru/standarty-oesr-celevye-indikatory-dlya-vhozhdeniya kazahstana-v-chislo-30-samyh-razvityh-stran-mira_a2732409.





1 Страна издания журнала Romania,2 ISSN 2068-696X

3 Полное наименование журнала Journal of Advanced Research in Law and Economics.




ASERS Publishing


7 Автор(ы) публикации Pritvorova T., Kulov O., Syzdykova E., Gartsuyeva Y.,



9 Код УДК


Estimation of non-standard employment of the population


The article is devoted to self-employment in Kazakhstan. The main groups of self-employment in Kazakhstan are covered. The issues of implementation of the programs ‘Road map of employment 2020’ and ‘Development of productive employment and massentrepreneurship for 2017 - 2021 years’ are being studied. The analysis of independent employment in Kazakhstan on the basis of methodological researches is carried out. The features of development and self-employment phenomena in Kazakhstan are studied, and the problematic issues of this employment are indicated. The analysis of a sample study of self-employment was conducted in 2005-2016. The conclusions on the results of the employment survey on the number of employed people in general and the selfemployed population of the country are summarized.


employment; self-employment; labor market; economy.






11


10


[1] Vishnevskaya, N. 2013. Self-employment in transitional economies, 10(1): 58-68.[2] Musayev, B. 2017. Non-standard employment as a form of realizing the conditions of the new economic structure,http://naukovedenie.ru/PDF/59EVN217.pdf.[3] The program of Employment road map – 2020 in Kazakhstan.





[4] Program for the Development of Productive Employment and Mass Entrepreneurship for 2017-2021.[5] Official website of the Ministry of Labor and Social Protection of Population of the Republic of Kazakhstan,http://www.enbek.gov.kz.[6] The Labor Code of the Republic of Kazakhstan.[7] Committee of Statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan, www.stat.kz.[8] Kulekeev, Zh. 2015. Problems of the labor market and employment in Kazakhstan, 120.[9] Bekttleev, D., Pestunova, G. 2016. Institutional norms for regulating precarious employment in OECD countries.58.[10] International Bank for Reconstruction and Development. 2015. Document on the evaluation of the project on theproposed loan in the amount of 100 million US dollars, provided to the Republic of Kazakhstan for financing theproject on development of work skills and stimulation of jobs.

[11] OECD Reviews of innovation policy Kazakhstan. 2017. 56.






3 Полное наименование журнала Journal of Environmental Management and Tourism.




ASERS Publishing


7 Автор(ы) публикации Ramashova A



9 Код УДК


Sustainable development of competitiveness of meat cattle breeding


The article considers the problems of ensuring the sustainable development of competitiveness of the meat industry in theRepublic of Kazakhstan. Along with this an analysis was made of the current conditions for the formation of meat cattle breedingduring the periods from 1990 and 2008 to 2015 as well as the dynamics of the number of cattle, meat production and meatconsumption per capita. The main reasons are given for the insufficient development of the meat industry in comparison withthe world's meat exporters. Information is provided on the implementation of planned indicators for the purchase of cattle inthe period from 2011 to 2015 it is justified that state assistance in creating a competitive agro-industrial complex will ensurefood security as well as increase the employment of the rural population. .


sustainable development; livestock; cattle breeding; profitability of agricultural production; cattle; breeding stock






10


2


[1] Alshanov, R. 2011. Kazakhstan in the world agricultural market: potential, problems and solutions. Almaty:Institute of World Market. 623 pp.[2] Buchinskaya, A. 2016. Problems and prospects for the development of beef cattle breeding. Meat

technologies,7(13): 38-40.[3] Espolov, T. 2013. Agricultural program of Kazakhstan: globalization and innovations. 436 pp.[4] Glazunov, V. 2016. Formation of the competitiveness of meat products, Economics and management, 2(4):43-47.[5] Kuznezhova, A., Valiyeva, G. 2013. Conditions for the reproduction of skilled agricultural personnel in theRepublic of Bashkortostan. Bulletin of the Bashkir State Agrarian University, 2(1): 89-92.[6] Kuznezhova, A., Valiyeva, G. 2014. Problems of formation of innovations in the agrarian sphere of the economyof the Republic of Bashkortostan. Bulletin of the Bashkir State Agrarian University, 1(25): 129-130.[7] Legoshin, G. 2015. Production of beef in Russia: problems and development prospects, Economics andmanagement, 1(9): 48-51.[8] Omarova, A., Kamenova, M. 2017. State regulation of the agro-industrial complex as the most importantcomponent for sustainable development. Journal of Environmental Management and Tourism, 5(27): 1086-1092.[9] Surovtsev, V. 2014. Directions of increasing profit and profitability in dairy farming, Economics andmanagement, 12(24): 34-36.[10] Voyakin, M. 2016. Modern world trends in the meat industry, Economics and management, 1(7): 14-19.***Committee of Statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan, Available at:www.stat.kz.***Detailed plan of measures for the implementation of the agricultural strategy until 2010.***Message of the President N.Nazarbayev. 2012. "Socioeconomic modernization - the main vector of developmentof Kazakhstan".***Program for the development of the export potential of cattle meat for 2012-2020.***The State Program for the Development of Republic of Kazakhstan, 2004-2010: Rural Territories.***The concept of sustainable development of the agro-industrial complex of the Republic of Kazakhstan, 2006-2010.

***The program of forced industrial-innovative development, 2010-2014.





1 Страна издания журнала Spain2 ISSN 978-0-9860419-9-0

3 Полное наименование журнала Vision 2020: Sustainable Economic development, Innovation Management, and Global Growth



International Business information Management Association


30-th International Business information Management Association Conference



7 Автор(ы) публикации Akybayeva Gulvira



9 Код УДК


The role of biofuels in the development of innovative agricultural processes


The article addresses the problem of the development of innovative processes in the utilization of biofuel resources. It reveals the need to develop theoretical and methodological principles and organizational and economic mechanisms of interrelated systems, including research, scientific and technological development, the pilot production of biofuels, and marketing. It highlights the performance of agricultural producers through the issuance of new, competitive projects for the production and use of non conventional fuels and the development of viable business projects.


develop theoretical and methodological principles and organizational and economic mechanisms of interrelated systems, including research, scientific and technological development, the pilot production of biofuels, and marketing.






22


16


Abenova A. Alternative to oil or fuel of tomorrow. Bioethanol - the hope of Kazakhstan: "Kazakhstan truth». 15, 2008 .Andreev P A Development of innovative processes in the market. M .: Kolos, 1993. - 60 p.Biogas. Composition, calculation, production of biogas / ElektroTehlnfo 2011.Bodilovskv A.V. Ways of using alternative energy sources in animal husbandry and fodder production // Mechanization villages, hozyaystva.- 1986. l.-S. 6 7.Bushuyev V. Ways and means of energy saving and the development of energy-saving technologies / //

Economic newspaper, 1992, - 37. -p. 13.Department of Statistics the East Kazakhstan region.Drаgaytsev VI. Guidelines on Energy Conservation in agriculture .// Economics of Agricultural and Processing Enterprises, 1994, 12, pp. 6 7.Kashubo N. Management of innovative processes in agriculture // AIC: Economics, Management.Kaygojodtsev A.A. Economic and food security of Kazakhstan. Theory, methodology, practice: Monograph. Ust Kamеnogorsk, 2006. 384 p.Korolev V.N., Korolev A.V. Information field of decision making // Innovative technologies research socio economic protsessov. – Collected papers of the International scientific and practical conference. Penza: PDZ.2003Law of the Republic of Kazakhstan "On innovation activity" on July 3, 2002 N 333-IIMethodological recommendations for determining the effectiveness of scientific and technical products (completed R & D) in agriculture, M .: 2004.Pankow L.N., Fedotov N.G., Korolev V.N., Shvidi A.Y., Frolova M.A. She study of innovation •act.v ip. the region's economy. // Proceedings of the International Symposium of the jubilee "Actual problems of science and education." Penza: PSU 2003.Rakitova O. Liquid biofuels / LPK Confederation of North West, 2007.Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan 534 m May 31, 2008 Law "On state regulation ol‘ production and turnover of biofuels."Sandhu J.S. Organizational economic bases of innovative processes in agriculture 1V1 .: VNHF'SKM1998. 198 p.Sazhin B.S.„ Bukcnov A.P. Eksеrgitechesky analysis in chemical technology. M., 1992. 27-43 p. Strategic Development Plan of the Republic of Kazakhstan until 2020.Stukach V.., Pomogayev L.M. Innovative infrastructure of regional agriculture / Monografiya Omsk U .C CPi <Scope>, 2007. - 224 p.The concept of development of the biofuel market in Kazakhstan until 2010.The Constitution of the Republic of Kazahstan. Almaty Kazakhstan, 1993. 48 p.The Law of the Republic of Kazakhstan "On state regulation of production and turnover of biofuels"November 15, 2010 332-IVZRKLaw of the Republic of Kazakhstan dated January 31, 2006 124 "On private entrepreneurship".The Office of Energy and Public Utilities of the East Kazakhstan region.The production cost of the Kazakh biofuel can be

twice cheaper American / Economics, 2007.The regional program of industrial and innovative development of the East Kazakhstan region for2004 2013.Voikonskiy V.A.. Kuzovkin A.I. Optimal electricity tariffs tool energosberezheniya. M .: Energoatomizdat, 1991.Voikov N.E . Stolyarov O.A., Kosterin E.M. Economics of agriculture and processing enterprises / Evi. N.A. Voikovoy. M .: Colossus, 2003. 240 p (Textbooks for students. Proc. Institutions).Ziyadin, S., Turddieva, Yessenova G. Tahtaeva R., Dosmukametov K. (2016). “Economic summary of biofuel Resources in agricultural development conditions”. Indian journal of Science and Technology' Vol 9 (48),Ziyadin. S., Yessenova G. (2015). “Prerequisites for development and diversification of production in industry . The Economic Annals XXL No. 5-6, pp. 37-40





1 Страна издания журнала Japan2 ISSN 1344-8994

3 Полное наименование журнала Information (An International Interdisciplinary Journal )




International Information Institute

7 Автор(ы) публикации Nurpeissov B.G., Bazarbayev M.K., Raikhanova G.A., Bazarbayeva L.M.,








9 Код УДК The article considers general trends in the development of the manufacturing industry in the Republic of Kazakhstan in modern economy. The analysis of prospects of development of the manufacturing industry and condition of realization, the programs developed by the state on the further growth of this sector of economy are carried out. Also a comparative analysis of different countries was made basing on the «export- import» system and within the framework of the national market of the Republic of Kazakhstan


The manufacturing sector of the republic of Kazakhstan's industry in line with the new industrialization and modification



The manufacturing sector, Chemical industry, The Republic of Kazakhstan, Mechanical engineering, Customer goods industry, export, import, The Industrialization Map, Directions of development






11


11


1. Official statistical information. Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan Committee on Statistics, www.stat.gove.kz2. Statistical Bulletin «Indicators of the State Program on Forced Industrial – Innovative Development of the Republic of Kazakhstan for 2010 - 2014» Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan Committee on Statistics 20143. Statement of the State Revenue Committee of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan. State Revenue Committee of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan. 20154. State program of industrial and innovation development of the Republic of Kazakhstan for 2015-2019. Administration of industrial –innovative development of Aktobe region, 2015

http://www.stat.gove.kz/

5. Idrisov, M.M. The program of industrial and innovation development of the Republic of Kazakhstan for 2015-2019. Economics, entrepreneurship and law, 3(4) (2015), 253-2726. Indicators of foreign trade. Committee of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan7. Research in the field of industrial and innovative development of the Republic of Kazakhstan. Analysis of the of the chemical industry. The final report of JSC «Kazakhstan Institute of Industry Development», Astana, 20158. Research in the field of industrial and innovative development of the Republic of Kazakhstan. Analysis of the of customer goods industry. The final report of JSC «Kazakhstan Institute of Industry Development», Astana, 20159. A new project on the development of Kazakh brands is staring. Association of Enterprises of Customer Goods Industry of the Republic of Kazakhstan. 201510. The data of Trade Map // www. trademap.org11. Road map of business 2020. Official Internet resource of Akimat of the city of Uralsk. 2015





1 Страна издания журнала Spain2 ISSN 978-0-9860419-9-0

3 Полное наименование журнала Vision 2020: Sustainable Economic development, Innovation Management, and Global Growth



International Business information Management Association


30-th International Business information Management Association Conference

7 Автор(ы) публикации Akybayeva Gulvira

8 Место работы автора(ов) Buketov Karaganda State University



(полное название организации)9 Код УДК


The Role of Diversification in Different Countries of the World and Their Impact on the Economy


Diversification of production, like any other planned economic process, has its own system of goals and objectives. In modern conditions of development of market relations, all these groups of goals are subordinated to the strategic economic goal of the state achieving sustainable development of the country, joining the country among the 50 most competitive countries of the world by diversifying the branches of the economy and departing from the raw direction of development.



14 Объем статьи (страницы) 5339 -5345




11


4


Berry CM .Corporate Growth and Diversification (1971)// Journal of Law and Economics. Vol.14. N- 2. P. 371-383.Deloof M. (1998.) Internal Capital Market, Bank Borrowing and Financial Constraints: Evidences from Belgian Firms // Journal of Business, Finance and Accounting. .25. P.945 968.Gamer R., Powers F., Scharfstein D. (2002.) Learning about Internal Capital Markets from Corporate Spin offs // The Journal of Finance. Vol.57, N«6. P. 2479 7.506.Gertner R., Scharfstein D.. Stein J. (1994) Internal Versus External Capital Markets // Quarterly Journal of Economics. 109. P. 1211 1230.Goergen M... Renneboog L.(2004)Shareholdcr wealth effect of European domestic and cross border bids // European Financial Management.. NT10. P. 9-45.Jaequemin A.P., Berry C.H. (1979.) Entropy Measure of Diversification and Corporate Growth // The Journal

of Industrial Economics. Vol. 37, JV<> 4. P. 359- 369.Nemchenko G.L (1994) Diversification of production. Blagoveshchensk: AmurKNII. Far Eastern Branch of the Russian Academy of Sciences,. 224 p.Toyohiro Kono. (1987) Strategy and structure of Japanese enterprises. MACMILLAN, 384 p.Ziyadin, S. (2012). ’'Prospects for information marketing within processing industry of agroindustrial seciuf m the Republic of Kazakhstan”. Actual Problems Vol. 136, No. 10, pp. 479 435Ziyadin, S.. Yessenova G. (2.015). “Prerequisites for development and diversification of production in industry \ The Economic Annals XXI,No. 5 6, pp. 37 40Ziyadin S.( Suieubayeva S., Kabasheva N., & Moldazhanov M. Economic rationale for the investment attractiveness of China at present// Economic Annals-XXI / 2017. M: 1-2. Pp. 35- 40 DO I; https://doi.org/10.21003/ca.V163-07




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Румыния2 ISSN 2068-696X3 Полное наименование журнала Journal of Advanced Research in Law and Economics

4 Периодичность выхода журнала 8 раз в год5 Год, номер, том, выпуск

изданияVolume VIII, Issue 8(30), Winter 2017, Pages 2636-2643


ASERS Publishing

7 Автор(ы) публикации Zhartay Zh.M., Khussainova Zh.S., Abauova G.M., Amanzholova B.A.(Жартай Ж.М., Хусаинова Ж.С., Абауова Г.М., Аманжолова Б.А.)


Academician Y.A. Buketov Karaganda State UniversityКарагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова

https://doi.org/10.21003/ca.V163


публикации)Prospects of Development of Silk Road Economic Belt and New Opportunities of Economic Growth


The article analyzes the genesis and the potential of the Chinese Program ‘Silk Road Economic Belt’, as well as limiting factors and perspectives of further development. The article explains the dialectical relationship and the dualistic nature of regionalization. The author's hypothesis is based on the idea that the dominant purpose of regional integration as a model of the active participation of the consolidated group of countries in the region in the globalization process of stratification of the world is the desire of the participating countries to take a higher position (stratum) in the global hierarchy, and eliminate the possibility of a drift towards the periphery. The author used the concept of methodological possibilities of the ‘theory of the new regionalism’ and geopolitical doctrine of Eurasianism to explain the background and development of the capacity of the Silk Road Economic Belt, that allow to evaluate the quantitative and qualitative parameters of the Silk Road Economic Belt functioning, limiting factors and perspectives for its further development.


В статье анализируются генезис и потенциал китайской программы "Экономический пояс Шелкового пути", а также лимитирующие факторы и перспективы дальнейшего развития. В статье раскрывается диалектическая связь и дуалистический характер регионализации. Гипотеза автора базируется на идее о том, что доминирующей целью региональной интеграции как модели активного участия консолидированной группы стран региона в процессе глобализации стратификации мира является стремление стран-участниц занять более высокое положение (прослойку) в глобальной иерархии и исключить возможность дрейфа к периферии. Автор использовал концепцию методологических возможностей "теории нового регионализма" и геополитической доктрины Евразийства для объяснения предпосылок и развития потенциала экономического пояса Шелкового пути, позволяющих оценить количественные и качественные параметры функционирования экономического пояса Шелкового пути, ограничивающие факторы и перспективы его дальнейшего развития.


Economic belt, Economic union, limiting factors, Silk WayЭкономический пояс, экономический союз, ограничивающие факторы, Шелковый путь


ссылок14


1


The new Silk Road. URL: http://www.economist.com/news/special-report/21663326-chinaslatest-wave-globalisers-will-enrich-their-countryand-world-new-silk-road (Date 28.01.2018).





1 Страна издания журнала TURKEY2 ISSN 2523-5338

3 Полное наименование журнала International Journal of Economic Perspectives




International Economic Society

7 Автор(ы) публикации Andarova R., Khussainova Zh., Bektleyeva D., Zhanybayeva Z.



9 Код УДК


Eurasian Economic Union: Potential, Limiting Factors, Perspectives


The article analyzes the genesis and the potential of the Eurasian Economic Union (EEU), as well as limiting factors and perspectives of further development. The article explains the dialectical relationship and the dualistic nature of globalization and regionalization. The author's hypothesis is based on the idea that the dominant purpose of regional integration as a model of the active participation of the consolidated group of countries in the region in the globalization process of stratification of the world is the desire of the participating countries to take a higher position (stratum) in the global hierarchy, and eliminate the possibility of a drift towards the periphery. The author used the concept of methodological possibilities of the "theory of the new regionalism" and geopolitical doctrine of Eurasianism to explain the background and development of the capacity of the EEU, that allow to evaluate the quantitative and qualitative parameters of the EEU functioning, limiting factors and perspectives for its further development.


Eurasian Economic Union; New Regionalism; Eurasianism; Regional Integration; National Economy.






18


1


Asanbekov (2012) - Eurasian Economic Union - the pragmatic realization of the Eurasianism idea. The Project "The Time of the East". The Institute of the Strategic Analysis and Forecast. Retrieved at: http://www.easttime.ru/analytics/tsentralnaya-aziya/evraziiskii-ekonomicheskii-soyuz-pragmaticheskaya-realizatsiya-idei-evr.Baikov (2010) - Baikov, A. Forms of integration interactions in the East Asia: the experience of testing by the European Union, Comparative Politics. ? 1(1) [in Russian] (Baikov A. Formy integracionnyh

vzaimodeistvii v Vostochnoi Azii: opyt proverki Evropeiskim Soyuzom, Sravnitelnaya politica. 1(1) pp. 166-187).Balassa (1982) - Balassa B. The Theory of Economic Integration. Greenwood Press Reprint.Beeson (2007) - Beeson M. Regionalism and Globalisation in East Asia. NewYork: Routledge.Cadier (2014) - Cadier D. Eastern partnership versus Eurasian union? The EU-Russia competition in the shared neighbourhood and the Ukraine Crisis, Global Policy 5(1):76-85.Eurasian Economic Union (2015) - The Report of the Eurasian Economic Commission. Retrieved at: http://www.eurasiancommission.org/ru/act/integr_i_makroec/dep_stat/econstat/Documents/Indicators201512.pdf.Fawcett (1995) - Fawcett L. and Hurell A. Regionalism in World Politics. Oxford: Oxford University Press.Gambleand and Payne (1996) - Regionalism and World Order/A.GambleandA.Payne(eds.). Basingstoke:Macmillan.Gloveli (2009) - Gloveli, G. Geopolitical Economy in Russia: from the Discussions on Peculiarities to Global Models. SPeterburg: Aleteya [in Russian] (Gloveli, G. Geopoliticheskaya economica Rossii: ot discussii o samobytnosti k globalnym modelyam, SPeterburg: Aleteya).Gumilev (1993) - Gumilev, L. Rhythms of Eurasia: Epochs and Civilizations. Moscow: Science Press [in Russian] (Gumilev L. Ritmy Evrasii: epokhi I civilacii. Moscow: Science Press).Hettne (1999) - Hettne, B., Inotai, A. and Sunkel,O. (eds.) Globalisation and the New Regionalism: the Second Great Transformation. London:Macmillan.Hettne, Soderbaum (2000) - Hettne B., Soderbaum F. Theorising the Rise of Regionness, New Political Economy.Vol.5.No.3.pp.457-474.Hettne ,Soderbaum (2002) - Hettne B. and Soderbaum F. Theorizing the Rise of Regioness, in: New Regionalisms in the Global Political Economy. London: Macmillan.Katzenstein (2003) - Katzenstein P. European Enlargement and Institutional Hypocrisy. Oxford: Oxford University Press.Katzenstein (2000) - Katzenstein P. Regionalism and Asia, New Political Economy. Vol.5.No.3. pp.353-368.Mackinder (1904) - Mackinder, H. J. The geographical pivot of history, The Geographical Journal, 23, pp.421-437.Mordvinova (2016) - Mordvinova A. Monetary

Integration of the EAEU: current tasks. Report Retrieved at: http://riss.ru/analitycs/28183/.Pomfret (2009) - Pomfret R. Regional integration in Central Asia. Econ Change Restruct 42:47-68.Savicky (1997) - Savicky, P.N. The Continent of Eurasia. Moscow: Agraf [in Russian] (Savicky, P.N. Continent Evrasia. Moscow: Agraf).Shakleina and Baikov (2013) - Megatrends: the Basic Trajectories in the Evolution of the World Order in the 20th Century/ Shakleina T., Baikov, A. (Eds.). Moscow: Aspect-Press [in Russian] (Megatrendy: Osnovnye traectorii evolucii mirovogo poryadka. Eds. Shakleina T., Baikov A. Moscow: Aspect-Press).





1 Страна издания журнала Romania,2 ISSN 2068-696X

3 Полное наименование журнала Journal of Advanced Research in Law and Economics.




ASERS Publishing

7 Автор(ы) публикации Shakeyev S., Nursultan D.



9 Код УДК


Influence of stakeholders on policy formation in the SME sector





The great attention in the world is paid to development of small and medium entrepreneurship sector in Kazakhstan because small and medium business is the main driver of economic growth, elimination of unemployment and increase of social and economic stability in the country.Results of the research allowed to determine the list of stakeholders who are the most influential and important elements while entrepreneurship development policy forming, and also the lists of the stakeholders of less influence, but of considerable importance and vice versa.The SME sector stakeholder analysis made during writing of this work is directed to improvement of understanding ofstakeholders' structure and correlations between them, through the determination of stakeholders who play the central and minor roles.The research results will allow organizing more effectively the interaction between stakeholders in successful policy of the SME sector forming.


entrepreneurship; small and medium business; stakeholders; state support; policy making process; institutions. .






10


2


[1] Arlette, S., Gordon, M. 2017. How do stakeholder interactions influence national food security policy in the Caribbean? The case of Saint Lucia Food Policy, 68(2):53–64.[2] Clarkson, M. 1995. A Stakeholder Framework for Analyzing and Evaluating Corporate Social Performance, Academy of Management Review, 20(1): 92-117.[3] Freeman, R. 1984. Strategic Management: A Stakeholder Approach, Pitman Publishing, Boston, MA. 389.[4] Gow, D.1988. Development anthropology: in quest of a practical vision. Development Anthropology

Network, 6 (2):13-17.[5] Grimble, R. 1998. Stakeholder methodologies in natural resource management. Socio-economic Methodologies. BestPractice Guidelines, Chatman, UK: Natural Resources Institute. 245.[6] Kakabadse, N., Rozuel, C. 2005. Corporate social responsibility and stakeholder approach: a conceptual review,International Journal Business Governance and Ethics, 1(4): 277-302.[7] Lantos, G. 2001. The boundaries of strategic corporate social responsibility, Journal of Consumer Marketing, 18(7):595-630.[8] The Commercial Code of the Republic of Kazakhstan from the 29th of October, 2015.[9] The law of the Republic of Kazakhstan of July 4. 1992. 1543-XII. On protection and support of a private entrepreneurship.[10] Toma, S., Grigore, A. 2014. Economic development and entrepreneurship. 1st International Conference 'EconomicScientific Research - Theoretical, Empirical and Practical Approaches', ESPERA, Economics and Finance, 8(4): 436

– 443.





1 Страна издания журнала Venezuela2 ISSN 0798 1015

3 Полное наименование журнала Espacios, Revista ESPACIOS




Sociacion de Profesionales y Tecnicos del CONICIT

7 Автор(ы) публикации Ospanova B.R., Kasenova N.A., Baideldinova G.M., Ospanov G.M., Kabanova A.B.




публикации)Organization of students’ independent work in the language learning process at technical university


This article discusses the role and importance of students’ independent work and gives the reasons of the need to create a new model for its organization. It describes different classifications of language learners’






https://istina.msu.ru/publishers/62291/

independent work. The characteristics and diverse factors influencing on the development of students’ creative independence, the activities and ways of improving independent work are analyzed, and the concept of "autonomy" is presented in this paper. The experience of language preparation in the process of teaching languages at technical university is presented in the article. The model of organization of students’ independent work is developed and scientifically justified. The results of experimental studies aimed to test the effectiveness of thedeveloped model of formation of professionally language competence of students of technical specialties (for example, teaching languages at Technical University) are given in this paper. The influence of students’ independent cognitive activity on the development of high levels of professional autonomy in the future is confirmed with the basis ofexperimental studies. The issues of students’ language learning improvement in the context of the implementation of competence approach to theorganization of academic study and independent work in the framework of learning languages at Technical University are touched upon in this work.


Independent work, learner autonomy, theoretical analysis, language learning, the model of organization of independent work.






19


-


Arkhangelskii S.I. (1990). Methodological developments on the course of pedagogics and psychology of the higher school for listeners of advanced training faculty. Moscow: Vyssh.shk., pp. 84.Asmolov A.G. (1996). Culturally historical psychology and construction of the worlds. Moscow - Voronezh, pp. 768.Azimov E.G. and Schukin A.N. (2009). The new dictionary of methodical terms and concepts (the theory and practice of training in languages). Moscow:

Ikar, pp. 448Balçıkanlı C. (2010). Learner Autonomy In Language Learning: Student Teachers’ Beliefs. Australian Journal of Teacher Education, 35, 90-103.Bim-Bud B. M. (2002). Pedagogical encyclopedic dictionary. Moscow: Big Russian encyclopedia, pp. 527.Broad, J. (2006). Interpretations of independent learning in further education. Journal of Further and Higher Education, 30(2), 119–143.Dayri N.G. (1966). The most important ways of the organization of dynamic independent activity, connection of training with life. Training of history in senior classes of high school: Informative activity of pupils and learning efficiency. Moscow: Education, pp. 314-411.Garunov M.G. (1991). Development in future teachers of experience of independent creative activity as the subject of pedagogical researches. The II Current problems of training of the teacher at the university. Rostov –on-Don, pp. 62-68.Golovin, S.Yu. (1997). Dictionary of the practical psychologist. Minsk: Harvest, pp. 798 p.Guseynova E.L. (2013). Independent work of students in the conditions of distance learning. Electronic scientific journal "Oil and gas engineering", 2, 438 — 449Hartley, P., Woods, A. and Pill, M. (eds). (2005). Enhancing Teaching in Higher Education. New Approaches for Improving Student Learning. Oxford: Routledge, pp. 196.Henderson, E.. S. and Nathenson, M. B. (1984). Independent learning in higher education. Englewood Cliffs. New Jersy: Educational Technology Publications. pp. 3–56.Holeс H. (1981). Autonomy in Foreign Language Learning. Oxford: Oxford Pergamon.Mickelson R.M. (1940). About independent work of pupils in the process of training. Moscow: Uchpedgiz, pp. 96.Mirolyubov A.A. (2010). Technique of training in foreign languages: traditions and modernity. Obninsk: Titul, pp. 464.Moore, M. G. (1973). Toward a theory of independent learning and teaching. The Journal of Higher Education, 44(9), 661–679.Scherbakova E. V. (2011). Features of organization of students’ independent work on pedagogical disciplines. Topical issues of modern psychology: materials of International. Scientific conference (Chelyabinsk, March, 2011). Chelyabinsk: Dva komsomoltsa, pp. 139-

141Song, L. and Hill, J. R. (2007). A Conceptual Model for Understanding Self-Directed Learning in Online Environments. Journal of Interactive Online Learning, 6(1), 27-42.Thomas, L., Hockings, C., Ottaway, J. and Jones, R. (2015) Independent learning: Student perspectives and experiences Final report to the Higher Education Academy, York: HigherEducation Academy. Date View November 15, 2017https://www.heacademy.ac.uk/sites/default/files/independent_learning_final.pdfVoronin A.S. (2006). The dictionary of terms on the general and social pedagogics.Yekaterinburg: State Educational Institution of Higher Professional Training UGTU-UPI, pp. 135Yesipov B. P. (1961). Independent work of pupils at the lesson. Moscow: Uchpedgiz, pp. 124.




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Румыния2 ISSN 2068-696X3 Полное наименование журнала Journal of Advanced Research in Law and Economics

4 Периодичность выхода журнала 8 раз в год5 Год, номер, том, выпуск

изданияVolume 8, Issue 6, Fall 2017, Pages 1767-1778


ASERS Publishing

7 Автор(ы) публикации Gordeeva E., Esengeldin B., Khusainova Z.(Гордеева Е.А., Есенгельдин Б.С., Хусаинова Ж.С.)


Academician Y.A. Buketov Karaganda State UniversityКарагандинский государственный университет имени Е.А. Букетова


публикации)State programming of innovation development of economy: Macrostructural priorities, institutional and economic specification


The article deals with the problems of the effectiveness of state programming of innovative development of the national economy. The authors study the traditional program-target approach in the activation of the

country's innovative development; identify the features, functional nature and macrostructural priorities of different country versions of state innovation development programs. In addition, taking into account foreign experience and from the position of strategic growth in the Kazakhstan economy, the accumulative picture of macroeconomic priorities in the mainstream innovative development is revealed. The authors emphasize that the evaluation of the effectiveness of innovative development programs has a number of features that are associated with specific features of innovation. Based on the analysis of the experience of the Republic of Kazakhstan in the development and implementation of state programs of industrial and innovative development, their institutional and economic specification is specified, their applied effectiveness is assessed, and the basic reasons for the inhibition of innovation in the domestic economy and miscalculations in the field of state programming are identified.


В научной статье рассматриваются проблемы эффективности государственного программирования инновационного развития национальной экономики. Авторами исследуется традиционный программно-целевой подход в активизации инновационного развития страны, выявляются особенности, функциональная природа и макроструктурные приоритеты различных страновых вариантов государственных программ инновационного развития. Кроме того, с учетом зарубежного опыта и с позиции стратегического роста в казахстанской экономике раскрывается аккумуляционная картина макроэкономических приоритетов в магистральном инновационном развитии. Авторами подчеркивается, что оценка эффективности программ инновационного развития имеет ряд особенностей, которые связаны со специфическими чертами инновационной деятельности. На основе анализа опыта Республики Казахстан в разработке и реализации государственных программ индустриально-инновационного развития конкретизируется их институционально-экономическая спецификация, оценивается их прикладная результативность, а также выявляются базовые причины торможения инновационности в отечественной экономике и просчеты в области государственного программирования


Рrogram, state programming, innovative development, structural policyГосударственная программа, государственное

программирование, инновационное развитие, структурная политика

14 Объем статьи (страницы) 915 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 117 Количество библиографических

ссылок17


4


The State Program of the Forced Industrial-Innovative Development of the Republic of Kazakhstan for 2010-2014 - Astana, 2010. - 62 p.State program of industrial and innovative development of the Republic of Kazakhstan for 2015-2019 .- Astana, 2014- 70 pFormation and development of competitive factors in the economy of the Republic of Kazakhstan / Ed. ShimshikovaZh.E. - Astana: CESE - branch of the State Enterprise "Institute of Economics" of the KN MES RK, 2013. - 140 p.The official website of the National Agency for Technological Development of the Republic of Kazakhstan - http://www.natd.gov




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Республика Казахстан2 ISSN ISSN 2518-1467 (Online), ISSN 1991-3494 (Print)3 Полное наименование журнала Вестник Национальной академии наук Республики

Казахстан4 Периодичность выхода журнала 6 раз в год5 Год, номер, том, выпуск

издания2018, 1, Том 1, 371


ИП «Аруна», г. Алматы, ул. Муратбаева, 75

7 Автор(ы) публикации А. Т. Тлеубердинова1, Д. М. Салауатова2


1Карагандинский государственный университет им. академика Е. А. Букетова, Казахстан,

2Карагандинский экономический университет Казпотребсоюза, Казахстан


публикации)ОСОБЕННОСТИ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ

ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ТУРИЗМЕ11 Аннотация на языке текста


Цель работы – выявить особенности предпринимательской деятельности в туристской сфере. Работа представляет собой теоретико-эмпирическое исследование. В статье проанализированы различные точки зрения к определению роли и значения предпринимательства в сфере туризма, их взаимосвязи. Приведены отличительные

характеристики предпринимателя сферы туризма и его мотивов. Результатом работы стало определение отличительных особенностей туристкой отрасли, туристских услуг и характера спроса на туристские услуги. Разработаны мероприятия по учету этих особенностей и определено их влияние на развитие туристской отрасли. Областью применения результатов исследования является деятельность субъектов туристской индустрии. Для успешной предпринимательской деятельности и повышения предпринимательской активности в сфере туризма необходимо учитывать специфические особенности отрасли, что в свою очередь должно способствовать развитию отрасли в целом.


Жұмыстыңмақсатытуристіксаладағыкəсіпкерлікқызметтіңерекшеліктерінанықтауболыптабылады. Баяндаматеориялық-эмпирикалықзерттеуболыптабылады. Мақалада туризм саласындакəсіпкерліктіңрөлі мен маңыздылығын, олардыңөзарақарым-қатынасынанықтаумақсатындатүрлікөзқарастарталданады. Туризм саласындағыкəсіпкердіңерекшеліктері мен оныңуəждемелеріанықталды. Жұмыстыңнəтижесітуристіксаланың, туристікқызметтердің, туристікқызметтергесұраныстыңсипатыныңайрықшаерекшеліктерінанықтауболды. Осы ерекшеліктердіесепкеалушараларыəзірлеіп, олардыңтуристіксаланыңдамуынаəсеріанықталды. Зерттеунəтижелерінқолданусаласытуристік индустрия субъектілерініңқызметіболыптабылады. Табыстыкəсіпкерлікқызметжəне туризм саласындағыкəсіпкерлікбелсенділіктіарттырумақсатындасаланыңерекшеліктерінескеруқажет, бұлөзкезегіндесаланыдамытуғаықпалетуітиіс.

The purpose of the work is to identify the peculiarities of entrepreneurial activity in the tourism sphere. The work is a theoretical and empirical research. The article analyzes different points of view to determining the role and importance of entrepreneurship in the sphere of tourism, their interrelations. There are given the specific characteristics of the entrepreneur of tourism and its motives. The result of the work was the identification of the distinctive features of the tourism industry, tourism services and the nature of the demand for tourism services. Measures have been developed to take into account these features and determine their impact on the development of the tourism industry. The field of application of the

research results is the activity of the subjects of the tourism industry. It is necessary to take into account specific features of the industry for successful entrepreneurship activity and increasing entrepreneurial activity in the field of tourism, which in turn should contribute to the development of the industry as a whole.


предпринимательская деятельность, туризм, туристское предпринимательство, особенности.

14 Объем статьи (страницы) 184-19415 Количество иллюстраций 216 Количество таблиц -17 Количество библиографических

ссылок68


-


-



Юридическийфакультет

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Румыния2 ISSN 2068-696X3 Полное наименование журнала Journal of Advanced Research in Law and Economics4 Периодичность выхода журнала 8 раз в год5 Год, номер, том, выпуск

издания2018. – Volume 9. - 3 (33)


ASERS Publishing, Romania

7 Автор(ы) публикации Амірбек К.С., Кубеев Е.К., Божқараұлы А.8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Карагандинский Государственный Университет

имени Е.А.Букетова9 Код УДК -10 Название статьи (на языке

публикации)Formation issues and development prospects contractual base of Eurasian economic union


This article sets the task to consider the main issues of the formation and development of the legal framework of the regional integration association of states – the Eurasian Economic Union (EAEU). The development of international economic integration is impossible without a legal framework, since it is through bilateral and multilateral treaties, as well as domestic legislation, that the states parties to international economic integration carry out political decisions and ideas into real life. Prospects for the development of the Eurasian Economic Union require an analysis of new approaches to integration interaction, as well as

the solution of certain legal problems. First of all, it concerns the legal support of the functioning of both the EAEU itself and the enactment of acts of its bodies. This article focuses on solving many legal problems in the framework of the implementation of customs cooperation between the Member States of the Union, as well as the adoption of national acts, the introduction of changes and amendments to national legislation.


В настоящей статье ставится задача рассмотреть основные вопросы формирования и развития правовой базы регионального интеграционного объединения государств – Евразийского Экономического Союза (ЕАЭС).Развитие международной экономической интеграции невозможно без правовой базы, поскольку именно через двусторонние и многосторонние договоры, а также внутреннее законодательство государства-участники международной экономической интеграции проводят в реальную жизнь политические решения и идеи.Перспективы развития Евразийского экономического союза требуют проведения анализа новых подходов к интеграционному взаимодействию, а также решения определенных правовых проблем. Прежде всего, это касается правового обеспечения функционирования как самого ЕАЭС, так и введения в действие актов его органов.Особое внимание в данной статье уделяется решению многих правовых проблем в рамках осуществления таможенного сотрудничества между государствами-членами Союза, а также принятию национальных актов, внесению изменений и дополнений в национальное законодательство.Бұл мақалада Еуразиялық экономикалық одақты (ЕАЭО) мемлекеттердің аймақтық интеграциялық бірлестігінің құқықтық базасын қалыптастыру мен дамытудың негізгі мәселелерін қарастыру міндеті қойылған. Халықаралық экономикалық интеграцияны дамыту заңдық негізсіз мүмкін емес, себебі екіжақты және көпжақты келісімдер, сондай-ақ ішкі заңнамаға сәйкес, халықаралық экономикалық интеграцияға қатысушы мемлекеттер саяси шешімдер мен идеяларды нақты өмірге айналдырады.Еуразиялық экономикалық одақтың даму перспективалары интеграциялық өзара әрекеттесудің жаңа тәсілдерін талдауды, сондай-ақ белгілі бір құқықтық мәселелерді шешуді талап етеді.Ең алдымен, бұл ЕАЭО-ның өзі де, оның органдарының актілерін де қолдануға заңды қолдау көрсету.Бұл мақалада Одаққа мүше мемлекеттер арасындағы кедендік

ынтымақтастықты жүзеге асыру шеңберінде көптеген құқықтық мәселелерді шешу, сондай-ақ ұлттық актілерді қабылдау, ұлттық заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы мәселелер талқыланды.


Keywords: interstate economic integration, the Customs Union (CU), the Common Economic Space (CES), the Eurasian Economic Union (EAEU), the formation of the legal framework of the EAEU, the sources of law of the EAEU, the international legal personality of the EAEU, the EAEU Customs Code (TC EEU), the decisions of the Eurasian Economic Commission (EEC).Ключевые слова: межгосударственная экономическая интеграция, Таможенный союз (ТС), Единое экономическое пространство (ЕЭП), Евразийский экономический союз (ЕАЭС), формирование правовой базы ЕАЭС, источники права ЕАЭС, международная правосубъектность ЕАЭС, Таможенный кодекс ЕАЭС (ТК ЕАЭС), решения Евразийской экономической комиссии (ЕЭК).

14 Объем статьи (страницы) 842-85415 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 617 Количество библиографических

ссылок22


2


1. Мансуров Т.А. ЕврАзЭС: от экономического сотрудничества к Евразийскому экономическому союзу // Деловая слава России. – 2015. – 5-1 (48). – С.5-9.

2. Алимбеков М.Т. К вопросу о политико-правовом статусебудущего Евразийского экономического союза // Право и государство. – 2013. – 1 (58). – С. 43-46.



Юридический факультет

Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала Румыния2 ISSN 2068-696X3 Полное наименование журнала Journal of Advanced Research in Law and

Economics4 Периодичность выхода журнала 85 Год, номер, том, выпуск

издания2018. – Vol. 9. – No. 3(33)


Association for Sustainable Education Research and Science

7 Автор(ы) публикации G.Abikenova, Ye.Kubeyev, A.Bozhkarauly, M.Abdikeev,andD.Rustembekova.


KaragandaStateUniversityofthenameofacademicianE.A. Buketov


публикации)On the Issue of the Concept and Status of Minors in Constitutional Law and currentproblems of the implementation of the Rights and Freedoms of Minors


An indicator of the acquisition by the Republic of Kazakhstan of the status of a legal democratic state is the real-value attitude of the state to a person, his rights and freedoms, taking into account the specifics of their various categories and groups, including minors. On the one hand, the future of any state is objectively associated with minors; on the other hand, they are defenseless due to complete or partial

physical, mental, social immaturity. Therefore, the problems of childhood, the protections of the rights of minors are in the spectrum of priority both for our state and for other countries of the world community. The Constitution of the Republic of Kazakhstan enshrines the legal status of a person and a citizen of the Republic of Kazakhstan, recognizes and guarantees the inalienability of fundamental rights and freedoms imposes the duty of the state to support family, motherhood, fatherhood and childhood. At the same time, in modern Kazakhstan there is a contradiction between the constitutional nature of the system for protecting the rights of minors and its actual functioning. As a result, there arises the need of society to create an effective mechanism for the implementation of constitutional guarantees of the rights and legal interests of minors.


Адам құқықтарын құрметтеу баланың құқықтарын құрметтеуден басталады. Халықаралық деңгейде бұл талассыз факт көптен танылды және көптеген нормативтік-құқықтық актілерде бекітілді. Мемлекет тарапынан балалардың проблемаларына тиісті назар аудармауы Қазақстан Республикасының халықаралық-құқықтық актілердің жекелеген ережелеріне сәйкес келмеуі деп білуге болады. Кәмелетке толмағандар туралы заңдардың декларативтілігі, балалардың құқықтық қорғалуының төмен дәрежесі байқалады.Кәмелетке толмаған адамның құқықтық мәртебесін айқындау және оның құқықтары мен міндеттерін іске асыру кепілдігі мемлекеттік саясаттың басым бағыттарының қатарына жатады. Оның тиімді шешімі кез-келген қоғамның прогрессивті дамуы ғана емес, болашақ ұрпақтың әлеуметтену процесі қалыпты ғана емес, сондай-ақ Қазақстан үшін міндеттерді ойдағыдай іске асырудың кепілі болып табылады - азаматтық идеяны жүзеге асыруға қабілетті жаңа ұрпақ қалыптастыру.Оқырманның назарына ұсынылған ғылыми мақала - кәмелетке толмағандардың құқықтары мен бостандықтарын іске асыруға, кәмелетке толмаған баланың құқықтық мәртебесін анықтауға, оның «бала» ұғымымен қарым-қатынасына, балалық құқық саласындағы қазіргі заманғы халықаралық стандарттарға және қазіргі заманғы талаптарға сәйкестігін ескере отырып, талдау жасауды қамтитын конституциялық құқықтық нормаларды зерделеу жөніндегі жұмыс Қазақстан қоғамының қажеттіліктері.

Біз ұсынылған материал заң жобаларын дайындау кезінде де, кəмелетке толмағандардың заңды өкілдерінің, мемлекеттік мамандандырылған балалар мекемелерінің қызметкерлерінің, құқық қорғау органдарының өкілдерімен, əлеуметтік қызметкерлермен жəне басқа да мүдделі тұлғалармен жұмыс істеу кезінде қолданыла алады деп санаймыз.

Соблюдение прав человека начинается с соблюдения прав ребенка. На международном уровне этот неоспоримый факт давно осознан и закреплен во множестве нормативных правовых актов. Отсутствие должного внимания со стороны государства к проблеме детей вполне можно квалифицировать как несоблюдение Республикой Казахстан отдельных положений международных правовых актов. Отмечаются декларативность ювенального законодательства, низкая степень эффективности правовой защиты детей. Проблема определения правового статуса несовершеннолетнего и гарантий реализаций его прав и обязанностей находится в спектре приоритетных направлений государственной политики. Ее эффективное решение обеспечивает не только прогрессивное развитие любого общества, нормальный процесс социализации будущего поколения, но и является залогом успешной реализации для Казахстана задачи – формирования здорового нового поколения, способного стать носителем гражданской идеи.

Предлагаемая вниманию читателя научная статья представляет собой труд, содержащий попытку исследования конституционно-правовых норм, гарантирующих реализацию прав и свобод несовершеннолетних, определяющих правовой статус несовершеннолетнего, его соотношения с понятием «ребенок», анализ с учетом соответствия международным стандартам в области защиты прав ребенка и современным потребностям казахстанского общества. Полагаем, что изложенный материал может быть использован как подготовке законопроектов, так и в практической деятельности законных представителей несовершеннолетних, работников государственных специализированных детских учреждений, представителей правоохранительных органов, социальных работников и других заинтересованных лиц.


guarantees of the rights of minors; the implementation of the constitutional rights and freedoms of minors; theinterpretation of the concepts of ‘minor’ and ‘child’;

the constitutional rights and freedoms of minors; the ombudsman; general and special guarantees.гарантии прав несовершеннолетних, реализация конституционных прав и свобод несовершеннолетних, трактовка понятий «несовершеннолетний» и «ребенок», конституционные права и свободы несовершеннолетнего, омбудсмен, общие и специальные гарантии

14 Объем статьи (страницы) p.805-81815 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 317 Количество библиографических

ссылок28


1-


Становление ювенальной юстиции: казахстанский и зарубежный опыт»: монография / Кубеев Е.К., Г.З. Кожахметов, А. Божкараулы и др. – Караганда: ТОО «Арка и К», 2017 – 186 г.-






издания2018. – Vol. 9. – No. 3(33)



7 Автор(ы) публикации Mutubayeva D., Kozhakhmetov G., Bozhkarauly A., Rustembekova D.


Karaganda State University of the name of academician E.A. Buketov


публикации)Practical Aspects of Consideration of Disputes Associated with the Education of Children in a Juvenile Court


In accordance with Article 27 of the Constitution of the Republic of Kazakhstan of August 30, 1995 (hereinafter – the Constitution), marriage and family, motherhood, fatherhood and childhood are under state protection, which is a fundamental point in the legal regulation of family relations.Respect for human rights begins with respect for the rights of the child. The lack of due attention on the part of the state to the problem of children can be qualified as non-compliance by Kazakhstan with certain provisions of the Universal Declaration of

Human Rights and the Convention on the Rights of the Child (hereinafter referred to as the Convention). The creation of juvenile justice in Kazakhstan is becoming more and more relevant, although the term ‘justice ensuring the rights, freedoms and legitimate interests of minors’ is more understandable and precise.


В соответствии со статьей 27 Конституции Республики Казахстан от 30 августа 1995 года (далее - Конституция) брак и семья, материнство, отцовство и детство находятся под защитой государства, что является основополагающим моментом в правовом регулировании семьи.Уважение прав человека начинается с уважения прав ребенка. Отсутствие должного внимания со стороны государства к проблеме детей может быть квалифицировано Казахстаном как несоблюдение некоторых положений Всеобщей декларации прав человека и Конвенции о правах ребенка (далее именуемой Конвенция). Создание ювенальной юстиции в Казахстане становится все более актуальным, хотя термин «справедливость, обеспечивающий права, свободы и законные интересы несовершеннолетних» является более понятным и точным.1995 жылғы 30 тамыздағы Қазақстан Республикасы Конституциясының (бұдан әрі - Конституция) 27-бабына сәйкес неке және отбасы, ана, әке және бала мемлекеттің қорғауында, ол отбасыларды құқықтық реттеудегі іргелі мәселе болып табылады.Адам құқықтарын құрметтеу баланың құқықтарын құрметтеуден басталады. Мемлекеттің балалардың проблемасына тиісті назарының жеткіліксіздігі Қазақстан тарапынан Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясының және Бала құқықтары туралы конвенцияның (бұдан әрі - Конвенция) Қазақстанмен белгілі бір ережелерін сақтамағаны ретінде есептелуі мүмкін. Қазақстандағы кәмелетке толмағандарға қатысты сот төрелігін құру уақыт өткен сайын өзекті болып келеді, дегенмен, «кәмелетке толмағандардың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ететін әділеттілік» термині түсінікті және нақты болып табылады.


Constitution, Convention, Code of the Republic of Kazakhstan ‘On Marriage (Matrimony) and Family’, juvenile court, Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, Department of Internal Affairs, center for temporary isolation, adaptation and rehabilitation of minors.

Конституция, Конвенция, Кодекс Республики Казахстан «О браке (супружестве) и семье», суд по делам несовершеннолетних, Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан, Управление внутренних дел, центр временной изоляции, адаптации и реабилитации несовершеннолетних.

14 Объем статьи (страницы) р. 1050-106515 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 417 Количество библиографических

ссылок11


1


1. Tokayev K. 1998. Universal Declaration of Human Rights. Collection of documents on international law. 576.






издания2018. – Vol. 9. – No. 3(33)



7 Автор(ы) публикации Bazarova G.S., BadanovaM.M., Balgimbekova G.U., Smagulova R.A., Botagarin R.B., Musin K.S.


Karaganda State University of the name of academician E.A. Buketov


публикации)International legal and national legal regulation of participation of political parties and citizens in the election process


The article discusses the role of international electoral standards in the formation of national electoral legislation. The essence, meaning and main sources of international election standards are disclosed.Based on the analysis of existing international standards, the content and importance of electoral standards for the formation of the national electoral legislation of the Republic of Kazakhstan and foreign countries are disclosed and the issues of enforcement and compliance are raised. The analysis of the

electoral legislation, the recommendations of the OSCE Mission to improve the electoral legislation of the Republic of Kazakhstan and foreign countries.


В статье рассматривается роль международных избирательных стандартов в становлении национального избирательного законодательства. Раскрыты сущность, значение и основные источники международных избирательных стандартов.На основе анализа действующих международных стандартов раскрыты содержания и значение избирательных стандартов для формирования национального избирательного законодательства Республики Казахстан и зарубежных стран и затронуты вопросы обеспечения и соблюдения. Проведен анализ избирательного законодательства, Рекомендаций Миссии ОБСЕ по совершенствованию избирательного законодательства Республики Казахстан и зарубежных стран.Мақалада ұлттық сайлау заңнамасын қалыптастыруда халықаралық сайлау стандарттарының рөлі талқыланды. Халықаралық сайлау стандарттарының мәні, мағынасы және негізгі көздері ашылады.Қолданыстағы халықаралық стандарттарды талдау негізінде Қазақстан Республикасы мен шет елдердің ұлттық сайлау заңнамасын қалыптастыру үшін сайлау стандарттарының мазмұны мен маңызы ашылып, оларды қамтамасыз ету және сақтау мәселелері көтерілді. Сайлау заңнамасын талдау, Қазақстан Республикасы мен шет елдердің сайлау заңнамасын жетілдіру бойынша ЕҚЫҰ миссиясының ұсыныстары.


International electoral standards, electoral legislation, electoral rights; criteria for democratic and legitimacy of elections; universal and regional standards of suffrage, political parties.Международные избирательные стандарты, избирательное законодательство, избирательные права; критерии демократичности и легитимности выборов; универсальные и региональные стандарты избирательного права.

14 Объем статьи (страницы) р. 881-89415 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц 417 Количество библиографических

ссылок23


-


-




Параметры публикации Параметры публикации1 Страна издания журнала США2 ISSN Print ISSN: 1544-0036

Online ISSN: 1544-00443 Полное наименование журнала Journal of Legal, Ethical and Regulatory Issues4 Периодичность выхода журнала ежеквартально5 Год, номер, том, выпуск

издания2018. - Volume 21. - 3.


Allied Academies, США

7 Автор(ы) публикации Akimzhanova M., Ilyassova G., Nukusheva A., Rustembekova D.




публикации)Extending legislation of the Republic of Kazakhstan by anchoring international child rights


This article deals with the issues of implementing the international standards on child rights in the Republic of Kazakhstan. Research purpose is to compare the theoretical provisions and problems of the established practice in anchoring the international child rights into the national legislation of the Republic of Kazakhstan, and in generating proposals on the national legislation improvement.

The comparative legal analysis of laws, introduced in the Convention on the Rights of the Child and the national legislation, allows pointing out that the Republic of Kazakhstan expends proactive efforts to improve the national legislation in order to






bring it in one line with the provisions of the Convention on the Rights of the Child.

This article carefully analyses the property and personal non-property rights of a child, regulated by the legislation, as well as the theoretical provisions, statistical data and judicial practice materials. The article also considers the best experience of foreign countries in child maintenance, adoption and in running the Ombudsman for Children. Based on the conducted research, conclusions were drawn for improving the national legal mechanism of children rights protection and implementation in accordance with the international legal acts.


В статье исследованы вопросы реализации международно-правовых стандартов в области соблюдения прав ребенка в Республике Казахстан. Целью исследования является комплексный анализ теоретических положений и проблем правоприменительной практики имплементации международно-правовых норм о правах ребенка в национальное законодательство Республики Казахстан, выработка предложений, направленных на совершенствование национального законодательства.

Проведенный сравнительно-правовой анализ норм Конвенции о правах ребенка и национального законодательства позволяет отметить, что в Казахстане ведется активная работа по совершенствованию национального законодательства с целью его приведения в соответствие с положениями Конвенции о правах ребенка.

Тщательному анализу подвергнуты имущественные и личные неимущественные права ребенка, регламентированные законодательством, теоретические положения, статистические данные, проанализированы практические материалы из судебной практики. Также рассмотрены передовые опыты зарубежных стран по урегулированию вопросов содержания ребенка родителями, института омбудсмена по правам детей, процедуры усыновления. На основании проведенного исследования сделаны выводы, направленные на совершенствование механизма защиты и реализации прав детей в национальном законодательстве в соответствии с нормами международных правовыз актов.


child rights, extension, international standards, Republic of Kazakhstan

русском языке права ребенка, имплементация, международные стандарты, Республика Казахстан

14 Объем статьи (страницы) 1715 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц -17 Количество библиографических

ссылок22


4


5





Economics


издания2018г., Том 9 1, Выпуск 1 (31)


ASERS Publishing,

7 Автор(ы) публикации Khadys B., Sikhimbayeva D., Bozhkarauly A.8 Место работы автора(ов)

(полное название организации)Карагандинский государственный университет

имени Е.А.Букетова


публикации)State Regulation of the Development of the Agro-Industrial Complex of the Republic of Kazakhstan


In the article, we had considered the problems of state regulation of the agro-industrial complex of the Republic of Kazakhstan which include improving the provision of food for the population, maintaining economic parity between agriculture and other branches of the economy, convergence of income levels to agricultural and industrial workers, protecting domestic producers in agro-industrial production, the regulation of the development of the agro-industrial complex is aimed at ensuring food security, the stability of the agro-industrial complex market, the formation of an effective business system, the support of competitive domestic




https://journals.aserspublishing.eu/jarle/article/view/2295

https://journals.aserspublishing.eu/jarle/article/view/2295

products, and improving the living standards of the rural population through creating conditions for plant management and animal management, processing agricultural raw materials, providing veterinarians and phyto -sanitary safety and technically equip, as well as the development of social and engineering infrastructure. Also the principles and methods of state regulation of the agro-industrial complex are given. The economic and management organizations had proposed measures necessary for state regulation of the agro-industrial complex within the country. The factors that should be taken into account when developing and implementing agrarian policy are indicated.



agriculture, agriculture, food supply, industry, domestic production, plant and livestock

management

14 Объем статьи (страницы) 1215 Количество иллюстраций -16 Количество таблиц -17 Количество библиографических

ссылок9


9


1. Civil Code of the Republic of Kazakhstan. 2015. Almaty. 368.2. Kuznetsov V. 2010. Management of the agro-industrial complex. 416.3. ‘Rules for the use of current transfers from the Republican budget by regional budgets to support livestock breeding’. 2011. Decree 242 of the Government of the Republic of Kazakhstan.4. ‘Targeted current transfers to regional budgets, budgets of Astana and Almaty cities to support livestock breeding’. 2011. Decree 244 of the Government of the Republic of Kazakhstan.5. Program for the development of the agro-industrial complex in the Republic of Kazakhstan for 2013-2020 (Agrobusiness 2020).6. Law of the Republic of Kazakhstan ‘On state regulation of the development of the agro-industrial complex and rural areas. 2005. Astana. www.zakon.kz.7. Decree of the President of the Republic of Kazakhstan. 2006. On the Establishment of the Joint Stock Company National Holding ‘KazAgro’.8. Ka Nazarbayev N.A. 2017. Message of the

President ‘Third modernization of Kazakhstan: global competitiveness’, Astana.9. Legal information system Adilet, http://10.61.43.123/rus/docs/Z050000031.