AMNESTYINTERNATIONALNEWSLETTER

..

Turecki pisarz Clammy Asian uwicziony za przelumania. Prrypadek opisanyw kolumnie Upoinaij sier na str-2.

TURCJA

D POCZATKU bieiacego roku rzad turecki drastycz-

nie nasilil dzialania ograni-czajace wolnok slowa.

kaidym tygodniem coraz wie-cej osob trafia do wiczieri za pisa-nie ksiaZek i artykulow, jak tei zawyglaszanieprzemowien zakwalifi-kowanych przcz wladze jako pro-kurdyjska "propaganda separatys-tyczna". Niemal codziennie naply-waja doniesicnia 0 zabojstwach wstylu "szwadronaw gmierci" - nietylko z poludniowego wschodu,gdzie obowiazuje stan wyjatkowy,ale takie - coraz cze-sciej - zpozostalych czeki kraju.

"Zaginiccia" mnoia sic w 72-straszaj4cym tempie: do czerwca1994 "zaginely" co najmniej 24osoby w okolicznogciach sugeruja-cvch udzial sluZb bezpieczenstwa.Wciai znajdowane sa zwloki wieluinnych porwanych.

Ofiarami rzadowych sankcjiprzeciwko partyzantom Kurdyj-skiej Partii Robotniczej (PKK)jest coraz czegciej ludnog cy-wilna beznadziejnie uwiklana wistniejacy konflikt. Wielu zginclow wyniku powtarzajacych sic szy-kan ze strony sluib bezpie-czeiistwa, w tyrn bombardowaii.Mieszkaricy ponad tysiaca wiosekzostali sila wygnani, a ich donlyzniszczone.

Liczba osob uwiezionych napodstawie Ustawy Antyterrorys-tycznej, jedynie za wyraianieopinii, bez wzywania do prze-mocy, wzrosla wraz z eskalacja

konfliktu na poludniowym wscho-dzie. Sa wgrad nich dziennikarze,pisarze, uczeni, prawnicy, a talciedzi al acze pal i tyczni, dzialaczezwiazkow zawodowych i dzialaczena rzecz praw czlowieka.

Znany w spolecznoki kurdyj-skiej Mehdi Zana, w przeszlogciwicziony przez 10 lat i uznany zawiçnia sumienia, zostal w maju1994 powtornie skazany na czterylata wiezienia za zloienie zeznali

przcd Parlamentem Europejskimna temat lamania w Turcji prawczlowieka wobec Kurdow. Zostaluwigziony nastepnego dnia poogloszeniu wyroku, zanim mogloby6 sformulowane jakiekolwiekodwolanie.

AI zwrocila sic z apelem doKBWE o wyslanie do Turcji misjiekspertow w cclu zbadania warun-kow przestrzegania w tyni krajupraw czlowicka.

DANIA

Czgste przypadkimaltretowaniaprzez polick

WMAJU 1993 co najmniej11 osob zostalo rannychgdy policja oddala strzaly

do tlumu podczas gwaltownej de-monstracji w Kopenhadze. Obra-ienia poniegli glownie ci, którzyobscrwowali demonstrack Po u-plywie roku okolicznoki, w kto-rych policja siggnela po te paten-cjalnie gmiercionagne grodki, po-zostaja nadal niewyjas'nione.

Miody mc2czyzna pozostaje wciçzkjni stanie po tym, jak dusilsie zatrzyniany przcz policjc wczasie zaj w 1992 W innymprzypadku 50-letnia kobieta, któ-rej stan zdrowia nie pozwolil nastawienie sic w sadzie, zostalaaresztowana i - wedlug doniesien- pobita w areszcie.

Sa to tylko przyldady ro2nychdomniemanych przypadkOw me-cania sic przez duliska policje,

onit_owyn: r“-porcie opu h i kowanym w czerwcu1994 *I. 13rak jakiegokolwiek po-stepowania dyscyplinarnego i po-ciagania do odpowicdzialnakikarnej w takich przypadkach nio-ze odniesicniu do niektarychfunkcjonarjuszy sprzyjaa prze-konaniu, ze wolno im dzialae bez-karnie.

Tydzien pa opublikowaniu ra-portu, który wzywa do wdrolenianimle2nego dochodzenia w spra-wie u2ycia przez policjg sily,dunski minister sprawiedliwcizawiesil u2ycie techniki policyjnejznanej jako "leg-lock" (krepowa-ine nog) okrelanej przez Al jakobolesna i ponilajaca forma krepo-wania ruchaw.*/ Policyjue pmktyki maltraowaniaw ()anti (Intleks Al: Mk 18/01/941

Nasilenie ataków na wolnoié stowa

RPA

Uznanie Al dla decyzji o przystqpieniu do paktów praw cztowieka

AT 1POWITALA z uzna-mem decyzjc rzadu

Republiki Poludniowej Afryki aprzystapieniu do paktow prawczlowieka ONZ widzac w tyrn is-totny krok ku przelamaniu dingo-trwalcj praktyki lamania prawczlowieka w tym kraju.

W ligcie skicrowanyrn w czerw-cu br do prezydenta NelsonaMandeli Al zloiyla gratulacje zokazji decyzji podjctej przez nowyrzad, rciwnoczegnie jednak doma-

gala sic zapewnienia, aby pa pray-stapieniu do paktow nastapily wla-gciwe zmiany w prawodawstwiewewnctrznym i w codziennym pa-stcpowaniu, bez czcgo podpisanepakty nie beda mialy Zadnegoznaczenia.

List zawieral równiei apel dowladz o podjecie "gmialej i szyb-kiej decyzji" uchylajacej karegmierci, a takie o podjecie niez-bcdnych dzialari administracyjnychi legislacyjnych zmierzajacych do

wyeliminowania tortur.VV odniesieniu do proponowa-

nej "Komisji Prawdy", Al wyrazilazrozumicnie dla wywieranych narzad nacisków na rzecz przetama-nia dziedzictwa przcszloki i dlazawartego w nowej konstytucjiwczwania do objecia amnestiawinnych lamania praw czlowieka.

W ligcie AI zwraca sic jednakuwage na fakt, ze pakty prawczlowicka ONZ przyznaja ofiaromi ich rodzinom prawo do iadaniawdroienia szczegolowych docho-

dzeii i do zadoguczynienia za wy-rzadzone krzywdy. Al jest prze-konana, ze ulaskawienie moie na-stapic aopiero pa postawieniuwinnych powainych naruszelipraw czlowieka przcd organamiwymiaru sprawiedliwosci. Minnaulaskawien ci. klaryin wina zostalaudowodniona, powinni bye objecinkazem zajmowania stanowiskzwiazanych ze sprawowaniem wla-dzy w odniesieniu do wiciniow i zodpowiedzialnokia za stosowanieprzemocy.

2 SIERPIEk 1994

Twoje slowa adresowane do pohtyków mogq porn& ofiarom famania praw czlowieka,których losy opisane sq poni2ej.Moesz przyczynié sig do uwolnienia wigniów sumienia.Twoje przestanie moie przywróciá wolno66 tym, którzy "znikngli". Mo2esz zapobiec

egzekucjom.Ofiar jest wiele, przemoc ma ogromny zasigg. Liczy sig ka2dy glos.

Tut*G °NAY ASIAN, pisarzdziennikarz telewizyjny,

zostal aresztowany 5 pai-dziernika 1993 roku podczaspróby opuszczenla Turcji. Napodstawle prawa antyterrorys-tycznego zostal oskariony o "sze-rzenie separatystycznej propa-gandy" w swojej kslqice 33 kule -

histhria w talobie.Aslan zostal skazany na dwa

lata wiczienia; w wyniku apelacjiwyrok skrócono do 18 miesiccy.Wydawca ksizki, skazany nagrzywng 100 milionów tureckichlirów, zrnuszony byl zamknaC wy-dawnictwo.

Ksiaika Aslana opisuje do-konana w 1943 roku pozasadowaegzekucjg 33 wiegniaków kurdyj-skich podejrzanych o kraziei ko-ni: rozkaz wydany zostal przeztureckiego generala. Na tyrn tleksiaika analizuje bieiace wyda-rzenia w poludowo-wsciiodejTurcji.

Ksiaika, po ukazaniu sic wroku 1989, zdobyla prestiiowanagrodc literacka. Mimo to na-klad zostat skonfiskowany, a wo-bec jej autora wysunicte zostalyzarzuty z Artykutu 142 tureckie-go kodeksu karnego.

Gdy w kwietniu 1991 rokuuchylono Artykul 142, uchylonorówniei oskarienia wobec Asia-na i wznowiono wydanie ksiaiki.Jednakie Giinay Aslan zostalponownie postawiony w stan os-karienia, tym razem w oparciu oprawo antyterrorystyczne i wstyczniu 1993 skazany przez SadBezpieczeristwa Paristwa w Is-tambule. Aslan rozpoczal odby-wanie kary w paidzierniku 1993w Wiezieniu Zamknictym K5y-cegiz w prowincji Mugla.

Jego ksiaika nie wzywa dostosowania przemocy; zdaniemAl jest on wiciniem sumienia.Jego uwiczienie jest pogwatce-niem prawa do wolnoki slowagwarantowanego w Artykule 10Europejskiej Konwencji PrawCzlowieka, której strona jestTurcja.Prosimy o wysylanie listhw doma-gajacych sic natychmiastowego ibezwarunkowego uwolnieniaGiinaya Aslana. Listy naleiyadresowae: President &HeymanDernirel / Curnhurbaskanligi /06100 Ankara / Turkey.

N ASILA SIE NIEPOKOJ obezpieczefistwo 60-letnie-go biznesmena Ilagosa

Atsbehy, który jest przetrzymy-wany od 1988 roku w nieznanyinmiejscu odosobnienia przez bylyruch wyzwolenia, ktdry obecniewspoltworzy rzlid Etiopii.

I lagos Atsbeha przebywal wSudanie jako uchodica kiedy w1988 roku zostal porwany przezczionków Frontu WyzwoleniaNarodowego Tigray (TPLF) iosadzony w tajnym wigzieniuTPLF w Tigray. Atsbeha zbiegi zEtiopii pod koniec lat 70-tych, wokresie powainego lamania prawczlowieka przez armic prezyden-ta Mengistu Haile-Mariania pro-wadzacego kampanic "(xerwone-go terroru" przeciwko oponen-tom politycznym, w tym TPLF.I lagos Atsbeha prowadzil firmcprzewozowa i wspOldzialal z

wspieraj4cymi TPLF,jednakZe jego stosunek do TPLFstawal sic coraz bardziej krytycz-ny.

Jego szwagier, Aregawi Berhe,zrezygnowal niedawno ze zna-cmcego stanowiska w TPLF. Ak-tualnie jest jednym z pozostaja.cych na wygnaniu przywódcow

NMAR AL-MAS'ARI, 19-letni syn rzecznika zaka-zanej w Arabii Saudyj-

skiej organizacji dzialajqcej narzecz praw czlowieka, KomitetuObrony Niezbywalnych Praw(CDLR), zostal aresztowany 23kwictnia 1994. Al wyraia obawy,ie nuigl by6 torturowany i utrzy-muje, ie jest przetrzymywanywyhicznie z powodu bliskichzwiqzków rodzinnych z Muham-madetn al-Mas'ari.

Anmar al-Mas'ari jest jedna zwielu osob aresztowanych zewzglcdu na poparcie udzielaneCDLR lub uczcstnictwo w ru-chu. Aresztowania nstapity poucieczce Muhammada al-Mas'arido Londynu, gdzie w koficukwietnia 1994 roku reaktywowaldzialalnoge CDLR. Prawdopo-dobnie wszyscy aresztowani po-zostaja w wiezieniuprzetrzymywani s w odosobnie.

Etiopia

Hagos Atsbcha

opozycji w stosunku do obecne-go rzadu Etiopii.

Po militarnym zwycicstwie

A ar al—Mas'ari

Mu i istnieja ohawy. ie mombye poddawani torturom i mal-tretowani. Al jest zdania, Ie sawiciniami sumienia, ludimi wig-zionyrni wylacznie za wyraianiebez przentocy swoich przekonaii.

CDLR zostal powolany 3 ma-

TPLE jako czcgci szerszego Na-rodowego DemokratycznegoFrontu Ftiopii w roku 1991, Ha-gos Atsbeha nie odzyskal woi-

I pozostal nadai bez-prawnie wicziony w nieznanymmiejscu odosobnienia; nigdy niezostaty sformulowane wobec nie-go jakiekolwiek zarzuty i nie bylpostawiony przed sadern. JegoZona i czworo dzieci przebywajaw dalszym ciagu w obozie dlauchodicow Kassala w Sudanie.Nigdy nie zezwolono im na zo-baczenie sic z Astbehem, choedo 1992 roku otrzymywah Me-kiedy informacje o jego losie.

Kilku funkcjonariuszy rzado-wych utrzymuje w metnych oS-wiadczeniach, ze Atsbeha trzylata teinu popelnil w wiezieniusamolnijstwo

Prosimy 0 wysylanie listhw jczyku angielski nu) uyraZajacychSaniepokojellie zaguIuucCClfl

lagosa Atsbchy z domaganiemsic wdroienia jawnych docho-dzen dla wyjagnienia jego losOwi natychmiastowego uwolnieniago, jegli jeszcze iyje. Listyadresujemy: President MelesZenawi / Office of the President/ Addis Ababa / Ethiopia.

ja 1993 przez szeSciu wybitnychteologow i ludzi wolnych zawo-dow. Deklarowanym celem ru-chu miato bye "Iagodzenie Me-sprawiedliwogci i obrona niezby-walnych praw ustalonych przezShari'a (prawo islamskie)". Dzia-lalnok Komitetu zostata zakaza-na, a wielu jego czionkow, wtym Muhammad al- Mas'an, by-to w odosohnieniu ipoddawanych torturom.

Prosimy o wysylanie listhwdomagajacych sic natychmiasto-wego i bezwarunkowego uwol-nienia Anmara al-Mas'ari iwszystkich i uunych osOb przetrzy-mywanych w zwiazku ze wzno-wieniem dzialalnoki C1)1_R.Listy prositny kierowaé do: IfisRoyal I lighness / Prince NaifBin 'Abdul 'Aziz / Minister ofthe Interior / Ministry of theInterior / Airport Road / Riyadh11234 / Saudi Arabia.

Arabia Sautildska

A • • 1 • • II

SIERPIEN 1994

STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI RWANDA

Wigzieni w podziemnych celcich

Woetrze jednej z cel wigziennych w Zespole I-1

WTAKIEJ OTO CELI(zdjecie obok) niektórzywiciniowie w stanic

Oklahoma beda musieli spedzieresztc swego tycia.

Wiginiowie ci pozostaja 23 lub24 godziny na dobe w podziem-nych, betonowych celach, bezokien, przypuszczalnie takie bezdostcpu naturalnego Swiatla i bezdoplywu Swieiego powietrza. Ma-ja moinok poruszania sic pozacela, w pigcioosobowych grupach,tylko przez godzing i jedynie wdni powszednie. Dziedziniec wig-zienny (spacerniak) wylany jestbetonem i otoczony murami, kt6-re zaslaniaja wszelki widok.

Sa to jedynie przyklady dra-matycznych warunków zaobserwo-wanych przez grupg badawcza AI,kt6ra odwiedzila w marcu br.ZespOl H Zakladu Karnego StanuOklahoma - warunk6w powoduja-cych okrutne, nieludzkie i po-nilajace traktowanie

W takich warunkach przebywaponad 350 wiçniów. w tym 118 wcelach Smierci. Wieiniowie ska-zani na gmiere mom bye prze-trzyrnywani w Zespole 11 - w od-róinieniu od pozostalych - bez-terminowo. Sa przypisani do gwia-ta betonu, w którym nigdy nieogladaja dhla trawy, skrawkaziemi, drzew, ani jakiejkolwiek in-nej czastki przyrody.

IEZNIOWIE SUMIE-NIA Wang Juntao i ChenZiming - obaj traktowani

przez wladze jako "prowodyrzy"ruchu 1989 na rzecz demokracji -zostali uwolnieni za porcczeniem,aby poddae sic leczeniu.

Wang Juntao zostal uwolnionyw kwietniu w wyniku gwiatowejkampanii w jego sprawie prowa-dzonej przez jego konç, HouXiaotian. Hou opukila Chiny wroku 1993 po to, aby zabiegaeinterwencjg rzadOw zachodnich narzecz uwolnienia mgia.

35-letni Wang byl ekonomista ipublicysta. Zostal uwigziony za

AI jest zdania, ie to wiezienic,zaprojektowane przez komitetfunkcjonariuszywieziennictwa, na-rusz.a normy zarówno amerykazi-skie jak migdzynarodowe. Nie-którzy wiçniowie, odicad przybylido Zespolu II, ciernia na glebokiezaburzenia depresyjne. Niewielestanów Ameryki narzuca tak su-

udzial w manifestacjach 1989 narzecz demokracji w Chinach.Cierpi na chroniczne zapaleniewatroby i na zaburzenia rytmuserca i leczy sig obecnie wStanach Zjednoczonych. Odbyljui kare czterech lat i pieciumiesiecy wiezienia z 13-letniegowyroku pozbawienia wolncki. AIzabiega, aby wiadze chiriskie uchy-lily wszelkie warunki, na którychzostal uwolniony.

Chen Ziming, skazany na 13 latza uprawianie propagandy, zostaluwolniony w maju i powr6cil dorodziny. Wedlug doniesieri, jest wdobrej kondycji psychicznej, jed-

rowe warumki wizjiioni skaza-nym na gmiere.

Raport AI Warunki przetrry-mywania skazanych no imiere wZespole H Zakladu Knrnego StanuOklahoma (Indeks Al: AMR 51/34/94)

zawiera szereg zaleceri zmicrza-jacych do istotnej poprawy istnie-jacej sytuacji.

nakie bardzo oslabiony fizycznie.W maju uwolniono równiei

szege innych osób, chrzegcijanwiezionych za spokojne uprawia-nie praktyk religijnych.

W przeddziezi piatej rocznicypro-demokratycznych demon-stracji dokonano jednak nowycharesztowari. Aresztowano m.in.szekiu dzialaczy na rzecz prawczlowieka w Szanghaju. Najbar-dziej znany dysydentWei Jingsheng, zostal po razkolejny aresztowany w kwietniui jest przetrzymywany bezpostawienia mu jakichkolwickzarzut6w.

ONZ zapowiadapostawieniewinnychprzed scidem

D OPIERO PO RAZTRZECI w swojej historiiKomisja Praw Czlowieka

ONZ zebrala sic na sesji nadzwy-czajnej - tym razem po to, abyprzedyskutowae katastrofalna sy-tuacjg w Rwandzie. Poprzedniesesje pogwiccone byly kryzysowi wbylej Jugoslawii.

Podezas majowej sesji Komisjapotgpila wszystkie przypadki la-mania w Rwandzie miedzynarodo-wych praw humanitarnych i po-gwalcenia praw czlowieka. Ko-misja mianowala Rene Degni-Se-gui, prezydenta Ligi Obrony PrawCzlowieka na Wybrzeiu KokiSloniowej, swoim SpecjalnymSprawozdawco (Vs Rwandy. Mia-nowany Sprawozdawca wyjechaldo Rwandy w czerwcu.

Komisja ogwiadczyla, ze za-rowno funkcjonariusze rzadowijak i inni, ktOrzy dopuScili sig la-mania praw czlowieka lub miedzy-narodowych praw humanitarnych1104 "indywidualnie obarczani od-powiedzialnugcia Za dokonancczyny i indywidualnie za nie roz-liczani" i ze wsp6Inota mic-dzynarodowa zrobi wszystko, abywinni postawieni hyli przed or-ganami wymiaru sprawiedliwogcr.

Do setek tysiccy ofiar spogródludnoki cywilnej zamordowanychprzez sily rzadowe i milicjg rwan-dyjska dochodza ofiary naduZyé zestrony bojowników PatriotycznegoFrontu Rwandy (RPF). Al potg-pila mord dokonany w czerwcuprzez Zolnierzy RPF na jedynymw kraju arcybiskupie katolickilll ina dwunastu innych kaplanach wKapgayi, najwickszym skupiskukatolików na poludniu Rwandy.

Al przyjcla z uznaniem inicja-tywy Komisji w sprawie Rwandywyraiajac jednoezegnie ubolewa-nie, ze podczas sesji nadzwyczaj-nej Komisja nie podjcla krok6w wsprawie Burundi, gdzie w ciaguostatnich dwOch miesiecy 1993zamordowanych zostalo ponad100.000 osób. Dalsze masakrymialy miejsce w roku 1994 i sy-Wacja w tym kraju pozostaje na-dal napieta.

CHINY

Uwolnieniom towarzyszq dalsze aresztowania

PERU

Rzqd Peru odmawia spotkania z delegacjq Al-11 REZYDENT ALBERTO r FUJIMORI, a takie inni

czlonkowie peruwiaziskichwladz wykonawczych odm6wilispotkania z delegacja AI utrzy-mujac, ie ruch AI ingeruje wwewnetrzne sprawy kraju.

Pierre Sane, Sekretarz General-

ny Al, w maju odwiedzil Peru,gdzie spotkal sic z przewodnicza-cym Kongresu i z czlonkami Ko-misji Praw Czlowieka.

Sane domagal sic natychmiasto-wego i bezwarunkowego uwolnie-nia 27 wigini6w sumienia, a takiedokonania weryfikacji pakietu

praw antyterrorystycznych. Chodzio to, ieby ludzie sadzeni w opar-ciu 0 te prawa mieli zapewnionaprocedurg sadowa zgodna z nor-mami migdzynarodowymi.

Sane wystepowal równieZ 0po-wolanie Komisji, która zapewnila-by rzetelne i jawne prowadzenie

dochodzeli w sprawie domniema-nej masakry dokonanej przez ar-mic na ludnoki cywilnej w regio-nie Alto Huallaga w kwietniu 4)4.

Sekretarz Generalny podkreglilrowniei, ie Al jednoznacznie po-tgpia lamanie praw czlowiekaprzez zbrojne grupy opozycyjne.

4 SIERPIEI4 1994

INDONEZJA

Protesty po imierci studenta21 -LETNI STUDENT

Jery Manafe zostaluprowadzony z oddzialu

intensywnej terapii szpitala wKupang w Zachodnim Timorzei zrnarl w areszcie 20 kwietniabr. w wyniku pobicia przez dzie-sicciu funkcjonariuszy policji.

Hospitalizowano go z powoduobraieri, jakich doznal w starciuz cywilnym funkcjonariuszem Po

MOZAMBIK

licji. W trakcie udzielania mupomocy lekarskiej na oddzialintensywnej terapii wtargnelodziesieciu policjantów, którzyzaczcli go NC, a wkrótce potemzabrali sluibowym samochodemdo gmachu miejscowej komendypolicji, gdzie w dalszyrn ciagu gobili.

Tego sarnego dnia, okolo go-dziny 22.30, stwierdzono zgon

Jery'ego Manafe. Lekarz rela-cjonowal o wydobywajacej sic zust i nosa zmarlego pianie orazo ogmiocentymetromym obrzckunad lewym okiem. Wedlug innejrelacji, denata bito kijami ikopano w brzuch tak okrutnie,ie wnctrznoki wydobywaty music na zewnatrz przez odbyt.

Wskutek publicznego wzbu-rzenia i publicznych protestów

SYRIA

zwiazanych ze Smiercia Jery'egoManafe wladze policyjne otwar-cie potepity postepowanie fun-kcjonariuszy policji I zapo-wiedzialy, Ze slang oni przedsadem wojskowym. Niektórychoprawców aresztowano, lecz doczerwca 1994 nie doszly Zadnewiadomoki o postawieniuktóregokolwiek z nich przedsadem.

Los jedenastu osOb wcigi nieznany

WPRZELOMOWYMokresic poprzedzajacympi erwsze w M ()zit m bi ktr

wielopartyjne wybory, jakic majasic odbyé w paidzierniku br.,A1wydala podreczny zbior informacjina temat praw czlowicka przczna-czony dla ponad tysiaca ONZ-ow-skich cywilnych sluib policyjnych(CIVPOLS) i tysiccy mozambic-kich policjantów.

Dzialalnok CIVPOLS, rekruto-wanej ze sluib policyjnych calcgoSwiata, jest fragmentem ONZ-ows-kich operacji w ramach nadzoro-wania porozumienia pokojowegozawartego w paidzierniku 1992porniedzy rzadem i mozambickimiZbrojnymi Silami Oporu (RENA-MO). Wydane kompendium wy-mienia dziesicC podstawowychzasad przestrzegania porzAdku

NN0DEPAZ

• sERVANAPRE

prawnego, w tym ochrong kaMegocziowieka przed przernoca (zwla-szcza kobiet i dzieci), ochrongwszystkich uwiczionych przed sto-sowaniem tortur i przed maltreto-waniem, a takze powiadarnianieprzeloZonych o wszelkich naru-szeniach tych zasad.

Proms pokojowy w Mozambikuopiera sic na kruchych podsta-wach, w zwiazku z czym naleiytenadzorowanie przestrzegania prawczlowieka w tym kraju moie mieeistotne znaczenie w okresie po-przedzajacym wyboty. W tymprzelomowym czasie wydane przezAI kompendium wspornagaCIVPOLS i mozambicka policjg wich dzialaniach na rzecz obronypraw czlowieka i wolnaki po-litycznych w odniesieniu dowszystkich Mozambijczyków.

MIMO PONAWIANYCHAPELI Al, rzad Syriizachowuje nnIczenic w

sprawic losu jedeilastu ()sobprzetrzymywanych od roku wpeinej izolacji od Swiatazewnetrznego, bez aktu oskar2c-nia i bez rozprawy sadowej.

Wszystkich jedenastu zatrzyma-no miedzy 23 a 29 sierpnia 1993wkrótce pc) tym jak uczestniczyliw pogrzebie Salaha Jadida,wicinia sumienia, ktáry marl wwiezieniu po 23 Iatach przetrzy-nlywania go bez sformulowaniazarzutow i bez postawienta goprzed sadem.

Dziewieciu sportid jedenastki -to bliscy krewni Jadida, dwajrozostah rod7.inv

Wgrod przetrzyritywanych jestdwóch bratanków Jadida, Fadi iUsama Munir Jadid, ktárzy -wedlug doniesieli - uprowadzenibyli z domu przez funkcjonariuszysluib bezpieczeristwa w nocy 23sierpnia.

W likie do Al z czerwca 1994

KUWEJT

'Anmar 'Abud, jeden z II Syryjczyk6wprzelrzymywanych w odosobnieniu

rzad Svrii "nikovonie aresztowano ani nie zatrzyma-no za to, Ze hyl krewnym lubprzyjacielem zmarlego SalahaJadida'. List nie podaje iadnychprzyczyn zatrzymania jedenastu,ani tei nie ujawnia miejsca ichpohytu i nie okreAla ich statusuprawnego.

Paiclziernik 1993: plakat w Maputu. stolicy kraju. upainietnia aniniony rok

przeiyty w pokoju

Al wydata podreczne kompencliurn prawcztowieka

Szeié wyroków imierciw nierzetelnym procesie

Amnesty International Newsletter publikowany jest miesigcznie przez Mie-

dzynarodowy Sekretariat Al w jezyku angielskim, arabskim, francuskim

I hiszpariskim: informuje o przypadkach famania praw czlowieka, któr.

stanowia przedmiot spocjalnej troski Al, o organizowanych przez Al iwia-

towych kampaniach I o pdejmowanych przez Al misjach.

Od paidziernika 1991, z lnicjatywy I pod redakcja koordynatora

warszawskiej grupy Al, ukazuje sie polska wersja Biuletynu I opracowarie

listy do wfadz I rzAdów, o których wysfanie Amnesty International apeluje w

kaidym kolejnym numerze Biuletynu. Wydaje Polska Grupa Al 2 (Warszawa)

opracowujac teksty wysifkiem spofecznym, a Brodki na druk uzyskujac

z kwest ulicznych i z okolicznoiciowych, indywidualnych donacji, jakie

otrzymujemy na rzecz promowania etosu obrony praw czfowieka. Zaczyna-

Iiimy od wersji skrOconej: od stycznia 1993 wydajemy Biuletyn w wersji

pelnej (bez wIdadki ternatycznej). W latach 1991-1992 zwiakszyliárny nakfad

ze 100 do 600-700 egzemplarzy. Nasza inicjatywa spotkala si z uznaniem

Miadzynarodowego Sekretariatu Al, a zarzad Stowarzyszenia Al uznal w

styczniu 1993, ie ma ona charakter ogólnopolski i zapotrzebowal kolejnych

250 egzemplarzy dla czfonków Stowarzyszenia (pokrywajac koszt ich dru-

ku). To umoiliwilo nam zwiekszeni. nakfadu do 1000 egzemplarzy.

Równiez od stycznia 1993 jeden z opracowywanych przez nas listów w re-

akcji na apel "Upomnij eke (str.2 Biuletynu) ukazuje sie na goicinnych

famach "Gazety Wyborczer.

Zachicamy do zamawianla Biuletynu (w miare moiliwoeci zamawiajacych -

za niewielka odpfatnoiciq pokrywajaca koszt druku I opfat portoryjnych)

bezpoirodnio u wydawcy lub w zarzadzie Stowarzyszenia.

11X1U IRAKIJCZYKOWi Kuweituyka uznano zawinnych i 4 czerwca br.

skaz2no na gmieré za udzial wdomniemanej prObie zamachu nabylego prezydenta USA, George'aBusha, podczas jego wizyty wKuwejcie w kwietniu 1993.

Skazanym nie przyznano prawado wniesienia apelacji, jednakZewyroki maja by6 rozpatrzoneprzez Sad Kasacyjny przed prze-kazaniem ich do zatwierdzeniaprzez emira Kuwejtu.

Pod tym samym zarzutem SadBezpleczeitstwa Paiistwa skazalsiedmiu innych oskarZonych nakary od szekiu miesiecy dodziesieciu lat wiezienia, przy czymjeden z oskarionych, Kuwejtczyk,zostal uniewinniony. W odniesie-niu do tej sprawy Al kilkakrotnicwyraiala zaniepokojenie przebie-giem procedury sadowej, ktOra

uchybiala micdzynarodowymnormom sprawiedliwego procesu,a w lipcu 1993 publicznic wezwalawladze kuwejckie do jej zrewido-wania.

6 czerwca br. Sad Kasacyjnyzlagodzil wyroki zasadzone dzie-wieciu Jordaticzykom palestyn-skiego pochodzenia, którzy wwyniku nierzetelnego procesu wIipcu 1993 skazani zostali nafinner6 przez Sad BezpieczetistwaPatistwa pod zarzutent "kolaho-racji". 'Imad MahniudNimr hgdzie odbywat wyrokdo2ywatniego witgienia. a dzie-wigdu pozostalych - po 15 latwiczienia. Al nadal utrzymuje, zedochodzenia prowadzone w spra-wie skarg na stosowanie tortur,jakie oskarZem ci zio2yli podczasrozprawy przed Sadem Bezpie-czenstwa Paristwa, nie byly wy-czerpujace.

Miedzynarodowy Sekretariat AI, 1 Easton Street, WC1X 8DJ Londyn, tel 1+44 71/ 413 5500, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Al, Jagkowa Dolina 4,

80-246 Gdansk, tel /4-058/ 41 57 92, Wydaje: Grupa Al 2, Krakowskie Przedmiegcie 4/6, pok.209, 00-333 Warszawa, tel (dom) 1+21 633-03-41

Po odzyskaniu wolnogci wiggniowie sumieniapiszp do Amnesty International...

'WSPANIALIE JEST EliVe ZislioNT 1*/12f5D LIM=

Wsparria_le jest by'e zarOw w-arOd. _ _PcmdczaLs

ris-ripzierrla focyclzierirrie c)c zekimai esn ria Wasze

kar.ty, 11sty, czasern rrawet arcobrie uporniriki-

Jeciriake riawet wterly, klecly crzrraki. Waszej

rbarnipci rile clocieral y dc mrrie. wladcv , e Wy

tam, grcizlet(3 cla1ekchr wspieracie rrasz.p. sprawp,

dawal a Ml iJ pi alwagip - Dcworaway, Wasza tyclska

c) male, paricaborrie jak 4c) wszysticich irmych

wipzicarycla w corbax-citi CP Ustawp w sprawie

Bezpleczenstwa Wewriptr-megc), cloclawai a alwagi_

wtedy, ki1y rileustarfirle main gic-c&corics 1 wzbudizarro

1 plc -

MALIEZAJA, 1988

Chee Heng Leng, wykladowca uniwersytetu, byly wicziefi sumieniaaresztowany w paEdzierniku 1987 i oskariony o "zagraianiebezpieczefistwu pafistwa", uwolniony w sierpniu 1988.

amnesty international prisoners write

'It is good indeed to be out in theworld again'

It is good indeed to be out in the world again!... Every day in detention I looked forward toreceiving your cards, letters and even little gifts.But even when I did not hear from you directly,I derived strength and moral courage just fromknowing that you are out there standing by us.Indeed, your concern for me, as for all ISA(Internal Security Act) detainees, is courage inthe face of fear and intimidation."

MALAYSIA, 1938

University lecturer Chee Heng Leng, a former prisoner of con-science arrested in October 1987 and accused of "threateningnational security", who was released in August 1988.

MI

0•

• III

•

'1II

_Jai

po

dzie

lasz

po

glad

, ie

br

ak w

olno

gci

gdzi

ekol

wie

k na

iw

ieci

e ps

uje

smak

w

olno

gci,

z kt

6rej

T

y ko

rzys

tasz

i

stan

owi

dla

niej

za

groi

enie

, ie

T

woj

a sa

tysf

akcj

a z

korz

ysta

nia

z pr

aw

nale

inyc

h ka

idem

u cz

low

ieko

wi

przy

anio

na

jest

iw

iado

mog

ci4

ich

brut

alne

go

gwal

ceni

a w

sto

sunk

u do

mili

onów

lu

dzi

- za

czni

j dz

iata

6. D

olac

zdo

„s

pisk

u na

rze

cz

nadz

iei"

. W

yilij

lis

ty d

o od

nogn

ych

wla

dz

prot

estu

jac

prze

ciw

ko

lam

aniu

pr

aw

czlo

wie

ka

w s

praw

ach

opis

anyc

h w

mig

dzyn

arod

owym

bi

ulet

ynie

Am

nest

y In

tern

atio

nal.

Upo

mni

j si

c o

ludz

i pr

zeila

dow

anyc

h,

zaia

daj

bezw

arun

kow

ego

uwol

nien

ia

wic

ini6

w

sum

ieni

a i

tych

, kt

órzy

„z

nikn

eli"

, rz

etel

nych

pr

oces

ówdl

a w

icin

i6w

po

lityc

znyc

h,

zado

idic

zyni

enia

w

yrza

dzon

ym

prze

z rz

ady

krzy

wdo

m.

Odw

oiaj

si

c do

dob

rej

wol

i ad

resa

ta.

Zaa

kcen

tuj,

ie T

woj

a tr

oska

o

praw

a cz

low

ieka

wol

na

jest

od

op

cji

polit

yczn

ych.

Zap

ozna

j si

c z

nasz

q pr

opoz

ycjq

lis

t6w

, po

dpis

z je

-lu

b na

pisz

wia

sne,

w

yglij

poc

zt4

lotn

iczq

. Z

aczn

ij d

zial

at

w o

bron

ie

ludz

kiej

go

dnog

ci

i pr

aw c

zlow

ieka

!

AM

NE

ST

Y I

NT

ER

NA

TIO

NA

LG

RU

PA 2

(W

AR

SZA

WA

)

M.

,7)•

n

Xet

0

0)•—

•

=. :.--

,

rri >

0

a a

3 7'7

el-z

>

0E

•••

•) .-r

0'...

,I:

0ev 'V

=

!met

laz

sa1a

N

luam

said

enT

IV

0019

0

> %

;"< C

*-.

a)C

I. 0

7' —

.":

0-t.

Dear Mr President,As a Polish citizen and a member of Amnesty International I am deeply concerned about violations of human rights

in your country. I have learned that Giinay Asian, a writer and journalist, has been serving his prison sentence since .:..: 6 m'r,..:17 fa el;....

----. 41 11.5 ...41October 1993. I know that he had been prosecuted and eventually sentenced to jail for writing a book on current 0

: e)U •-• u) ca 0 0 events in southeast Turkey. He was first charged under Article 142 of the Penal Code and later - when the Article was

repealed - under the Anti-Terror Law. C'.; -F, co E cl..:, c ? •o. - < 0 "i: 1 NIn my opinion, as in the opinion of many others around the world who oppose the human rights abuses, his case e *„.

c is an apparent violation of the right to freedom of expression, as stated in Article 10 of the European Convention on -cs

tn .E.r, --.cate, cc NHuman Rights to which Turkey is a State Party. Therefore I urge you, Mr President, to do everything what is possible I- 0„in your power for Giinay Asian to regain his freedom immediately and unconditionally. I trust my appeal will not go a .r:,.., _ gu ' rc N- so 1- Cg

M.=unanswered. 0 N

,...C so

0 ssir 0.0 rCU •,1Yours respectfully N 2 C '0.0 N . CIJCNIIT C 0

.••• ••• 1.... .N .... ,'.2Cako obywatel Polski i czionek Amnesty International jestem gigboko pomszony larnaniem praw czlowieka w Pana kraju, Do- ., .= :, ot• o -

wiedzialem sig, ie GiMay Asian, pisarz i dziennikarz, od paidzierniku 1993 odbywa karg wigzienia. Wiadomo mi, ie 6? os- A ir71 >%E e 4cn s c •-: E n

•

ikariony i ostatecznie skazany za napisanie ksiqiki na temat aktualnych wydarzen w poludniowo-wschodniej Turcji. PoczqtkowoF;oskariano go z Artykulu 142 kodeksu karnego, a nastgpnie - gdy Artykul ten zostal uchylony - oskarienie powolywalo sig na

P, 6" 'E .(74-'-

.43-- !1.':c.... ryi ii c 4".prawo antyterrorystyczne. Jestem przekonany, podobnie jak wielu innych ludzi na ca4,m Iwiecie, którzy przeciwstawiajq sig

GC isE 0naruszaniom praw czlowieka, ie jego przypadek jest oczywistyrn pogwalceniem prawa do wolnaki slowa gwarantowanego w

*4'm ft:S6 vn rc -0° lc

Artykule 10 Europejskiej Konwencji Praw Czlowieka, której strong jest Turcja. W zwiqzku z tym domagam sig od Pana, PanieT

oci .E Prezydencie, zrobienia wszystkiego, co pozostaje w mocy Pana urzgdu, dla przywrecenia wolnaki Githay'owi Aslan niezwlocznieo 4,i bez stawiania warunków. Wierzg, ie mój apel nie pozostanie bez odpowiedzi. Z powaianiem)o' 434 N "0 •I•••

Co cid L.L7 _ 9..1.,,,,"• RS 0..., s 0 0 ..".. ...NL >.., . c "RjFull name (It* i nazwisko) ..% CM tlss c

vs Y •- (z 2, c.o

0. . rti 0

.11

tzt .0 7. 2 0"0 2•.., Address (Dokladny adres) z--- 6. .74,.a) t... .4,,

co toc 90

_,_••••• M. •N

.. rC .-. 190 tA e rp

tof ..... 0. . 0.‘M ..• • 17, :-..

s:s.s

.1 no .= _c.` 1 9= ir

is,II

1

14Dear Mr President, c..) -.4.) wI have learned from Amnesty International sources about the *disappearance' of llagos Alsbeha, a businessman c...t .N Cs •.-- ad •- •-,abducted in 1988 in Sudan by members of the Tigray People's Liberation Front and then detained secretly in V

_nit I:4 E -0 tr.01 .0.) 0Tigray. Although, to my best knowledge, he has committed no crime or offence, he is still being kept in secret : = -0 Z." IC EZ: N N

)". •03 CCr C 1..detention without charge or trial. I consider this to be a major violation of human rights and therefore urge you "'" E o NI 3 oto launch a public inquiry to establish what has happened to him and then to release him from prison immediately le'17:0 b0 ' .= -c 3 0mot.,and unconditionally, if he is still alive. I hope that my appeal inspired solely by my deep concern about violations 0

•of human rights, will not remain unanswered. .14- ,e :4 44 • ,.- E 0,..v 0 •,...:. , r. .74 E .._.°

Yours respectfully -lc o - el •=4,,0 , c 0 -•••• 0 .-,_N •U". 0

U.MI 7 "(Dowiedzialem sig ze irOdet Amnesty International o "zaginigciu" ilagosa Atsbehy, biznesmena, który zostal porwany w 1988

u o 1 : I ro r..3 .2...' cv, o•5 =roku w Sudanie przez czionków Frontu Wyzwolenia Narodowego Tigray i osadzony w tajnym wigzieniu w Tigray. Mimo, ie -n.

..(2 ti 0. cl.) ,Ii.o ile mi wiadomo - nigdy nie popelnd

..-"' 1

zbrodni bqdi przestgpstwa, w dalszym ciqgu przetrzymywany jest w odosobnieniu bez ..= .C3 ro .0 .- 2 wpostawienia go w stan oskarienia i bez rozprawy sqdowej. Uwaiam to za powaine naruszenie prow czlowieka i w zwiqzku

5... • '-' •L'E o ' few t.,

z tym usilnie proszg Pana o wdroienie jawnych dochodzeri dla wyjalnienia jego losów, a nastgpnie o niezwloczne przywrocenie = ai., . .._

mu wolnolci bezstawiania jakichkolwiek warunków, jeili tylkojeszcze iyje. Mam nadziejg, ie mój apel powodowany wytqcznie ..-• cs' -• Is rld C *CS .11 .0. -2 17,1sI .1:5 N41' 3 0.troskq o to, ie gwakone sq prawa czlowieka, nie pozostanie bez odpowiedzi. Z powaianiem)

-1:::c 0 Isx.O. '0 .ssid

. EN -•Full name (Imic I nazwisko) -a .tidrc 1:4"

.1:4•t ,,, EL', >,.-=

,...:,° ....,,3 ...: ,„... ! ..' f:',-•3 -S.

Address (Doktadny adres) 0 et:

.=,.., ..c•I? o L--i.= bc N ..-,

...0 0: ,s,e,',,..3 E 0 ..-• N .." :••"1

fl3 ad.14 U

o9" t'l •"".- 0 i: ,..0s1J rc-U 7

o . ;' c..-oczYour Royal Highness, a FE'

4- 7,,,,t ',

I have recently learned about the detention of Anmar al -Mas'ari and several other people. I know that they are.-okept incommunicado in Ha'il prison and it is fear that they are subjected to torture and ill-treatment, allegedly •- ---, a 0.° „t'........-g 0

0in connection with the relaunch of the Committee for the Defence of Legitimate Rights (CDLR). Amnesty '1--1 .0.>. :0.x in 0I-..._,Sin co"0:: so cr .....0) -1.*S1 CInternational believes that they are prisoners of conscience, jailed solely because of the peaceful expression of their -e - cc •-, ..... L.* 0 N.s..) .:E, .0„: N .41)

'0 .vbeliefs. ...i, u '0-, -2 c o 2Deeply concerned with individual human rights I urge you, Your Highness, to bring about immediate and c..3 00 -• cs.

'5'', a v, 0unconditional release of Anmar al-Mas'ari and all the other detainees imprisoned for the same reason. I want to "2 cS im L.--,_. -,...- .0_

assure you that my appeal is stated in non-political terms and I do hope that Anmar al-Mas'ari and the others" .9-V - 6. E v, .t# m iv- 2will soon regain their freedom. N ••-C0 M _0 0J 0 _ lf) Ul 0.t... "0 t.. With due respect co a N 2, La. 'E. 0-0 o 0 m. r“" 1... . -v..:

vt` r""rn

'8t , o a ......vscrl(Niedawno dowiedziale sig o aresztowaniu Anmara al-Mas'ari i kilkunastu innych osób. Wiem, ie sq oni przetrzymywani o x

."0 o ca. • Lel 0

1:6 01:1"

i.,, E •,.., e., 0w odosobnieniu w wigzieniu Ha'il i istniejq obawy, ie sq maltretowani i poddawani torturom, w domniemaniu - w zwiqzku ze...v° .....v its I-t-,,. ..v)

. 0.,wznowieniem dzialalnoIci Komiteta Obrony Niezbywalnych Prow (CDLR). Amnesty International jest zdania, ie sq oni wiginiami t >.,

o C.,sumienia, przetrzymywanymi wytqcznie za wyraianie bez przemocy swoich przekonari. Gleboko przejgty lamaniem praw '- = o11 .1.- t : C o. r•ii =

•

m 4E czlowieka usilnie proszg Waszq Wysokok o bezzwloczne uwolnienie Anmara al-Mas'ari i wszystkich pozosta5Ich osób wigzionych 0

z tego samego co on powodu. Pragng Pana zapewnie, ie niój apel wolny jest od jakichkolwiek opcji politycznych i niam Z% ,..3 . -14. ? , •:1! '3 7, u

--,sr..• 0nadziejg, ie Anmar al-Mas'ari i pozostali wkrótce odzyskajq wolnoie. Z naleinym szacunkiem) .r.:', 41,' 1 c cc ec0 ..5.3_ s4 cu 7 2 • .a.-0

-& ru- N 4...o iA

0'''' Om 4"1 0Full name (Imie i nazwisko)

• • ti E -E,Address (Dokiadny adres)