jaargang 38 • september 2016 crohn iek 3 · 2016-09-23 · werkgever afspraken heeft en wie...
TRANSCRIPT
Crohniek3Uitgave van de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging NederlandJaargang 38 • september 2016
THEMANUMMERIBD
en werk
VSL#3 eenkeer proberen?
Tip: Meng VSL#3ook eens doorde yoghurt!
Voor 12:00 uur
besteld?
Vandaag nog v
erzonden.
*Op basis van 5-11 stuks.
VSL#3 is verkrijgbaar in alle apotheken in Nederland en via
WWW.VSL3.INFO
BESTEL EENMALIG EEN PROEFVERPAKKINGVOOR €10 I.P.V. €21* VIA WWW.VSL3.INFO.
HET PROBIOTICUM MET INHOUD
ADVERTENTIE
4Rechten en plichten
Werken met een chronische ziekte kan
soms een uitdaging zijn. Als werken
even niet lukt, dan zoek je vaak
samen met je werkgever of andere
partijen naar een oplossing.
De ervaringen verschillen.
10Persoonlijk
Vertrouwen versus wantrouwen. Bas Sollie
zet zijn werkgever in het zonnetje. Maar
Marcel grote Punt staat na 34 jaar in het
onderwijs voor zijn gevoel in de kou.
21ZZP met IBD:
hoe combineert u dat?
Eigen baas zijn, klinkt aanlokkelijk, maar
er zijn ook valkuilen. Waar moet u op
letten als u voor zichzelf wilt beginnen?
24De waarde van
vrijwilligerswerk
De CCUVN kan niet zonder haar vrij -
willigers. Gelukkig kiezen veel mensen
ervoor om vrijwilligerswerk te doen.
Wat drijft hen?
Verder in dit nummer
8 Wetten
12 CCUVN jong
15 Re-integreren
18 Grenzen bewaken
26 Nieuws
29 UWV
33 Column Kim Bergshoeff
35 Solliciteren
36 ICC Rubriek
39 Colofon
3
Opzeggen lidmaatschap
Een contributiejaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. Als u het lidmaatschap wilt
opzeggen, dient u dit schriftelijk of per mail te doen vóór 1 december van het lopende jaar.
Zonder bericht wordt het lidmaatschap voor een jaar gecontinueerd.
Stuur uw mail naar [email protected] en vermeld daarin uw:
naam, adres, lidnummer en reden van opzegging.
Op zoek naar balans
Het is inmiddels een traditie dat de
september Crohniek een thema-
nummer is. Deze keer is het zelfs
een extra dik nummer, met acht
extra pagina’s. Want er is heel veel
te vertellen over het thema van
deze keer: werk en alles wat daarbij
komt kijken als je IBD hebt.
Diverse onderwerpen passeren de
revue: werk, keuring, re-integratie,
UWV, vrijwilligerswerk, zzp’er zijn
en nog veel meer. De artikelen gaan
uiteraard niet alleen over de theorie
en over de uitvoerende instanties
van allerlei wetten, maar juist ook
over de ervaringen uit de praktijk, van mensen met IBD. Elk verhaal is
weer anders en uniek, want geen mens en geen ervaring is hetzelfde.
Dat maakt het vaak lastig om met passende adviezen over dit onder-
werp te komen. Wat wel duidelijk naar voren komt is dat u zelf een
belangrijke rol heeft in het proces. Hoe lastig dit soms ook is, en het
vinden van de juiste balans niet zomaar vanzelf gaat. Dat geldt ook
voor mij. Wilt u lezen wat ik bij mijn bureau heb hangen om mij er
dagelijks aan te herinneren dat ik mezelf niet voorbij moet lopen?
Kijk op onze website bij Crohniek.
Iedereen met een chronische ziekte zal het herkennen: balans vinden
en houden is iets waar je dag in dag uit alert op moet zijn. Voor de
een is dit makkelijker dan voor de ander. De CCUVN kan u helpen,
want wij organiseren cursussen PPEP4all. Iets voor u? Kijk op onze
website voor de data die voor dit najaar gepland zijn.
Onlangs kon u meedoen aan ons onderzoek over zorgverzekeringen.
Met ruim zeshonderd reacties hebben we een goed beeld gekregen
van zaken die u belangrijk vindt. Met die informatie kijken wij nu of
wij een passende collectieve zorgverzekering voor onze leden kunnen
aanbevelen. Houd daarom de nieuwsbrief van oktober in de gaten.
Deze maand is de maand van de vele IBD-dagen. Jaarlijks bezoeken
veel leden deze bijeenkomsten. Dit keer is het onderwerp gericht op
allerlei problemen buiten de darm zoals oog-, huid- en gewrichts-
klachten. Wij hopen u op een van deze dagen te kunnen begroeten.
Veel leesplezier en tot ziens.
Tineke Markus, directeur
VoorwoordIn dit nummer
4
Rechten en plichten
Renée Zwinkels (26) werkt bij een reisorganisatie als back-
office- en accountmanager. ‘Ik werk veel vanuit kantoor en
soms reis ik ook. Mijn werkgever laat mij zelf beslissen of ik
naar het buitenland ga. Hij weet dat ik door de ziekte van
Crohn soms beperkingen ervaar tijdens mijn werk. Als ik me
een dag slecht voel, dan mag ik vanuit huis werken. Of ik
begin iets later. Dankzij deze flexibiliteit en het vertrouwen
van mijn werkgever houd ik het vol om fulltime te werken.’
EEN INFUUS TIJDENS WERKTIJDRenée krijgt één keer in de zes weken een Remicade®-infuus. ‘Ik plan
mijn bezoek aan het ziekenhuis altijd op vrijdag. Dan is het rustiger
op het werk. Ik hoef mij niet ziek te melden of verlofuren te gebruiken.
Mijn werkgever wil mij graag de ruimte geven om tijdens mijn werk-
uren naar het ziekenhuis te gaan voor een infuus. Hij zegt dat hij daar
de vruchten van plukt, omdat ik daarna weer een tijd fit ben. Wel ver-
wacht hij dat ik in een drukke periode extra uren werk, als mijn ziekte
dit toelaat. Dit is één van de fijnste regelingen die je kunt hebben. Het
blijft tenslotte geven en nemen. Ik ben open over mijn ziekte en stel
mij flexibel op. En mijn werkgever biedt volledige medewerking als
er iets tegenzit door mijn ziekte. Hierdoor kan ik beter met mijn ziekte
omgaan op mijn werk en mij beter inzetten tijdens mijn werk.’
Werken met een chronische ziekte kan soms een uitdaging
zijn. Als het werken even niet meer lukt, dan zoek je vaak
samen met je werkgever of andere partijen naar een oplossing.
Wat zijn dan uw rechten en plichten? De ervaringen kunnen heel
verschillend zijn.
op je werk,en dan?Ziek
RECHT OP DOKTERSBEZOEK TIJDENS WERKUREN?In de Wet Arbeid en Zorg staat niets over verlof voor dokters-
bezoek. Meestal spreken werkgevers en werknemers af dat
werknemers zo veel mogelijk in hun vrije tijd naar de dokter
gaan. Als dit niet mogelijk is, dan hoeven veel werknemers
meestal geen verlofuren op te nemen. Of dit zo is hangt af
van de afspraken tussen werkgevers en werknemers. Deze
afspraken kunnen verschillen. Afspraken over buitengewoon
(bijzonder) verlof kunnen bijvoorbeeld in een cao opgeno-
men zijn. Als er geen cao is, dan staan deze afspraken moge-
lijk in een bedrijfsregeling of personeelsgids. Deze afspraken
gelden boven de wettelijke regeling. Wilt u weten wat voor
u van toepassing is? Vraag dan na of er extra afspraken voor
verlof zijn binnen uw organisatie of bedrijf.
Meer informatie hierover is te vinden op de website van de
Rijksoverheid (Rijksoverheid.nl).
Flexibiliteit en vertrouwen1
RENÉE ZWINKELS
5
Tekst Renske Hoefman
Nieuwe arboarts
MEDISCH DOSSIERDe nieuwe arbodienst stuurde Anna een ver-
zoek voor het opvragen van haar medisch
dossier door haar nieuwe arboarts bij haar
oude arboarts. ‘Ik ondertekende deze mach-
tiging in goed vertrouwen. Onverwachts
belde mijn oude arboarts mij een paar weken
later op. Hij vertelde dat hij geen problemen
had met het overdragen van mijn medische
gegevens aan een collega arboarts. Echter, de
email met het verzoek om mijn gegevens
wekte argwaan bij hem. De afzender van de
email bleek bij navraag geen arboarts, maar
een medisch adviseur. Bovendien stonden er
andere medewerkers in de cc van de email.
Dit vond hij vreemd, omdat ik alleen toestem-
ming had gegeven om mijn medische gege-
vens te delen met een arts. Mijn oude
arboarts heeft toen geweigerd mee te wer-
ken. Vanaf dat moment is er een kink in de
kabel gekomen.’
VERDWIJNEN IN DATABASEHilmar, de man van Anna vult aan: ‘De arbo-
dienst gaf aan dat zij het medisch dossier van
mijn vrouw zouden beschermen. Zij hebben
een zwijgplicht en mogen de gegevens niet
delen met personen of organisaties buiten
hun bedrijf. We zijn ook niet bang dat zij dit
doen, maar wel dat de medische gegevens in
hun database verdwijnen. De arbodienst
maakt onderdeel uit van een groot concern
dat ook allerlei verzekeringen en hypotheken
aanbiedt. Niemand kon ons de garantie geven
dat de gegevens van Anna niet gebruikt
worden als wij bijvoorbeeld een hypotheek
willen afsluiten. Wij vinden het een probleem
dat medewerkers zon-
der een medisch be-
roepsgeheim toegang
hebben tot medische
gegevens. Ook verlies je
de controle over waar de
gegevens terechtkomen
binnen een organisatie.’
CONTROLE KWIJTAnna heeft vervolgens
haar werkgever inge-
licht en aangegeven dat
zij mee wilde werken,
maar niet op deze ma-
nier. De nieuwe arboarts
van Anna had hier be-
grip voor en samen hebben ze succesvol ge-
werkt aan haar re-integratie. ‘Ik trof het met
deze arboarts, maar mijn vertrouwensband is
wel verstoord. Ik had veel vertrouwen in mijn
werkgever en in mijn oude arboarts en heb
daardoor te snel mijn toestemming gegeven
voor het opvragen van mijn gegevens. Echter,
ik weet nu dat werkgevers soms ook de con-
sequenties niet overzien. Mijn werkgever
schrok ook van deze situatie. Ik heb geleerd
dat het belangrijk is om scherp te blijven en
eerst te informeren met welke arbodienst je
werkgever afspraken heeft en wie toegang
heeft tot je gegevens. Achteraf had ik liever,
voordat ik een opvlamming kreeg, geweten
wat mijn rechten en plichten waren. Nu moest
ik dit uitzoeken, terwijl ik erg ziek was. Ik raad
andere mensen dan ook aan om alert te zijn.
Vraag aan een werkgever met welke arbo-
dienst zij werken, ook al heb je er op dit mo-
ment misschien niet mee te maken. En wees
kritisch waar je je handtekening onder zet.
Anders raak je mogelijk de controle kwijt en
weet je niet op wiens bureau jouw gegevens
komen te liggen. Tegenwoordig is veel infor-
matie digitaal en aan elkaar gekoppeld. Net
als met een foto op internet, wie weet waar
die weer eens opduikt.’
De werkgever waar Anna Grotenhuis-Kaczmarek (39) als technicus van gehoortoe-
stellen werkt, wisselde het afgelopen jaar van arbodienst. Anna kon vanwege een
opvlamming van colitis ulcerosa een tijd niet werken. ‘Ik ben altijd open over mijn
ziekte. Ik hoef mijn ziekte niet te verbergen op mijn werk en krijg veel steun van
mijn werkgever als ik ziek ben. Ook het contact met de arbodienst was altijd goed.
Ik had al tien jaar dezelfde arboarts. Eigenlijk een ideale situatie: een begripvolle
werkgever en een arboarts die mij de ruimte gaf om te herstellen. Helaas is het
misgelopen toen mijn werkgever overstapte naar een andere arbodienst.’
ANNA GROTENHUIS-KACZMAREK EN HILMAR
‘Je raakt mogelijk de controle kwijt en je weet niet meer op
wiens bureau jouw gegevens komen te liggen’
2
>> lees verder op pagina 7
EXCELLENTE STOMAZORG
Mediq CombiCare - Postbus 468 - 2800 AL Gouda - Antwoordnummer 10056 - 2800 VB GOUDA
Mediq CombiCare www.mediqcombicare.nl
U bent in vertrouwde handen. Mediq CombiCare
heeft al meer dan 25 jaar ervaring in excellente
stomazorg. Onze specialisten staan klaar om u te
helpen. Bij Mediq CombiCare draait het om u:
advies op maat en levering van het juiste
hulpmiddel.
Ons productaanbod is zodanig dat wij een oplossing
kunnen bieden die aansluit bij iedere persoonlijke
situatie.
Mediq CombiCare heeft specialistische
oplossingen op het gebied van stoma-,
continentie- en wondzorg.
Voor informatie, bestellenof voor vragen over uwbestelling kunt u gebruikmaken van onderstaandetelefoonnummers.
Stomazorg0800 - 8009 (gratis)
ContinentiezorgAfvoerend:0800 - 023 78 35 (gratis)Absorberend:0800 - 2004 (gratis)
Bestellen kan ookvia internet,www.mediqcombicare.nl
ADVERTENTIE
7
Karin Abbink (51 jaar) werkte als huis -
kamermedewerker op een afdeling
met dementerende ouderen in een
verpleeghuis. In 2014 kon zij niet wer-
ken door een angststoornis. ‘Helaas
was het niet duidelijk hoe dit kwam.
Ik gebruikte toen Humira®, en een mo-
gelijke bijwerking hiervan is angst.
Andere oorzaken zijn ook mogelijk,
zoals mijn relatie, werk of zorgen om
mijn oude ouders. Ik werd opgenomen
in het ziekenhuis en kreeg psychiatri-
sche hulp. Tegelijkertijd kreeg ik ook
een opvlamming van de ziekte van
Crohn.’
EXTRA HULP VAN GEMEENTE Na het ontslag uit het ziekenhuis is Karin
langzaam begonnen met een re-integratie-
traject op haar werk. ‘Voordat ik opgenomen
werd kreeg ik een nieuwe leidinggevende
die geen rekening hield met mijn ziekte. Ik
begon daarom bij een andere afdeling met
re-integreren. Na een tijd moest
ik weer terug naar mijn eigen
afdeling. Dit ging helaas niet
goed. Ik wilde zo graag weer
werken, maar na twintig jaar
werken in de zorg, was het op.
Ik kwam bij UWV. Het gesprek
met de verzekeringsarts verliep
soepel en ik kreeg een WIA-uit-
kering. Echter, ik had 18 uur per
week gewerkt, waardoor de
hoogte van mijn WIA-uitkering
lager was dan het wettelijk mi-
nimumloon. Via de gemeente
heb ik een financiële aanvulling aange-
vraagd en gekregen, vanuit de Participatie-
wet. Ook hoef ik één jaar niet te solliciteren.
Ik ben hier blij mee, maar ik moet af en toe
wel zuchten om alle bureaucratie en regel-
tjes, zoals het inschrijven bij verschillende
uitzendbureaus en het aangeven wanneer ik
op vakantie ga.
Ik heb geleerd dat het belangrijk is om te
weten waar je recht op hebt en zoveel
mogelijk vragen te stellen aan UWV. Mijn ar-
beidsconsulente van UWV wees mij op de
mogelijkheid om een aanvulling aan te
vragen.
Ik hoop dat ik over een tijd weer kan wer-
ken, maar voor nu is het belangrijkste dat ik
luister naar mijn lijf en niet over mijn gren-
zen heen ga.’
Soms lukt werken even niet meer3
KARIN ABBINK
Rechten en plichten
Afkeuren gunstiger dan doorwerken voor pensioen4
Op jonge leeftijd ervoor kiezen om
vanwege je ziekte minder te werken,
heeft gevolgen voor het pensioen
zoals de ervaring van Ietje laat zien.
Ietje (60): ‘De pensioenleeftijd wordt steeds
hoger. Voor mij is dat nu al 67 jaar en moge-
lijk nog een paar maanden. Ik heb al de
ziekte van Crohn sinds mijn zestiende. Het is
me gelukt om te blijven werken door op mijn
22e te kiezen voor een deeltijdbaan. Hier-
door had ik wel altijd een lager inkomen. Het
werken valt me steeds zwaarder, maar eer-
der met pensioen gaan, kost teveel geld.
Vroeger kon je met de VUT en had je een re-
delijke pensioenregeling. De VUT bestaat niet
meer, terwijl ik er al die jaren voor betaald
heb. Als ik nu gebruik zou maken van het
flexpensioen, dan heb ik straks nog maar
recht op 44 procent van mijn opgebouwde
pensioen. En dat na 38 jaar werken! Daar kan
ik niet van leven, zeker niet gezien de stij-
gende medische kosten vanwege mijn crohn.
Het is me altijd gelukt te blijven werken en
niet afgekeurd te worden, maar in het zicht
van de eindstreep voel ik me enigszins ge-
nept door de huidige pensioenregelingen. Je
krijgt dus nu de rekening gepresenteerd voor
jaren werken zonder een arbeidsongeschikt-
heidsaanvulling. Natuurlijk probeer ik zo lang
mogelijk te blijven werken, maar ik houd
ook de mogelijkheid open om me alsnog
ziek te melden en na twee jaar af te laten
keuren. Dat is financieel veel gunstiger.'
MEER LEZEN OVER UWRECHTEN EN PLICHTEN?
Download de folder ‘Aan de slag met IBD’ van
www.crohn-colitis.nl
8
Wetten
van wettenWie IBD heeft en gewoon kan
werken, boft. Helaas geldt
dit niet voor iedereen. Werkloosheid,
niet kunnen werken vanwege ziekte,
(deels) afgekeurd worden, een ding
is zeker: u krijgt met allerlei wetten
te maken. Wetten die helaas ook nog
wel eens aan verandering onderhe-
vig zijn. Duidelijk is dat het een zeer
complexe materie is. Crohniek zet de
belangrijkste wetten voor u op een
rijtje.
Wir rwa
Werkloosheidswet (WW)
U bent verzekerd voor werkloosheid als u bij een werkgever in dienst bent of
was. Wie een WW-uitkering krijgt, heeft met allerlei plichten te maken zoals
een sollicitatieplicht. De duur van de WW-uitkering is afhankelijk van uw
arbeidsverleden. De maximale duur van de WW wordt tussen 1 januari 2016
en 1 april 2019 stapsgewijs ingekort tot een maximum van 24 maanden. In
het verleden was de maximale duur nog 38 maanden. De eerste 2 maanden
van uw werkloosheid ontvangt u 75 procent van uw dagloon. Daarna ont-
vangt u 70 procent.
Als u WW krijgt en u wordt ziek, dan betaalt UWV de eerste 13 weken uw
WW-uitkering door. Maar dan gelden wel de regels van de Ziektewet. U bent
bijvoorbeeld verplicht om mee te werken aan uw re-integratie. Bent u na 13
weken nog steeds ziek? Dan krijgt u een Ziektewetuitkering. De WW stopt
dan. Krijgt u voor het volledige aantal uren een andere arbeidsongeschikt-
heidsuitkering? Bijvoorbeeld een uitkering bij zwangerschap of een WIA-uit-
kering? Dan stopt uw WW-uitkering ook.
Op http://bit.ly/1RMDIJt vindt u alle informatie over uw rechten en plich-
ten. Ook vindt u hier een rekenhulp voor het berekenen van de duur van uw
WW-uitkering.
Ziektewet (ZW)
Heeft u een werkgever en wordt u ziek? Dan krijgt u gedurende twee jaar een
Ziektewetuitkering. Werknemer en werkgever moeten samenwerken gedu-
rende deze twee jaar. Belangrijkste advies is om de regie in handen te houden.
Kijk daarom naar het Stappenplan http://bit.ly/1frlp0l op de website van
UWV. Hier kunt u precies bijhouden wat er van u en uw werkgever op welk
moment verwacht wordt. De focus ligt in deze twee jaar op re-integratie. In
het eerste ziektejaar krijgt u 100 procent loondoorbetaling. In het tweede jaar
70 procent.
De CCUVN krijgt veel telefoontjes en mail-
tjes die met werken en niet kunnen werken
te maken hebben. Elke keer blijkt weer dat
geen ervaring hetzelfde is en er dus ook niet
zomaar een pasklaar antwoord te geven is.
Ook dit artikel doet dat niet, maar het geeft
wel een overzicht waar u allemaal mee te
maken kunt krijgen.
9
Tekst Barbara Warnar
Advies gezocht
Bent u lid van een vakbond of heeft u een rechtsbij-
standsverzekering (met dekking voor arbeidsrecht)
dan kunt u de hulp van de vakbond of verzekeraar in-
roepen als u een vraag heeft over een kwestie die met
werk en/of ziekte te maken. Als lid van de CCUVN
heeft u recht op eenmalig gratis juridisch advies bij het
Juridisch Loket: www.juridischloket.nl
Handige websites
https://iederin.nl/hulp-en-advies/juridisch-steunpunt-/
http://www.centrumchronischziekenwerk.nl/wie-zijn-we/partnership-coaches/
http://www.mee.nl/homepage
www.uwv.nl
Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jong Gehandicapten (WAJONG)
Deze wet is bedoeld voor mensen die op jonge leeftijd een ziekte of handicap kre-
gen. En daarom nu en in de toekomst geen mogelijkheden hebben om te werken.
U kunt bij UWV een Beoordeling Arbeidsvermogen aanvragen. UWV beoordeelt of
u mogelijkheden heeft om te werken. Heeft u die niet, dan krijgt u een Wajong-
uitkering van UWV. Deze bedraagt 75 procent van het minimumloon.
Sinds 1 januari 2015 geldt de Participatiewet. Omdat de overheid het belangrijk
vindt dat iedereen meedoet in de samenleving, beoordeelt UWV vanaf 2015 tot en
met 2017 van alle mensen met oude Wajong of Wajong 2010 of zij mogelijkheden
hebben om te werken, het zogenaamde arbeidsvermogen. Wie arbeidsvermogen
heeft, wordt door UWV begeleid bij het vinden van werk. U raakt uw uitkering
daarbij niet kwijt. Als u arbeidsvermogen heeft, wordt uw uitkering vanaf 1 januari
2018 verlaagd naar 70 procent van het minimumloon.
Meer weten? Op www.uwv.nl vindt u meer informatie over het aanvragen van de
Beoordeling Arbeidsvermogen. Informatie over de veranderingen in de Wajong van-
wege de Participatiewet: www.uwv.nl/vragenwajong
Wet Werk en Inkomsten naar Arbeid (WIA) en Wet Arbeidsongeschiktheid(WAO), Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA) en Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten (WGA)
Deze voorzieningen zijn alleen van toepassing voor mensen die ervoor verzekerd
zijn, dus als u tijdens uw werk in loondienst of tijdens uw WW arbeidsongeschikt
bent geworden. U kunt door uw ziekte nog maar 65 procent of minder van uw oude
loon verdienen. En u bent bijna 2 jaar ziek. U heeft dan misschien recht op een
WIA-uitkering. Er zijn verschillende soorten WIA-uitkeringen: IVA en WGA. Hoe-
lang u WIA krijgt, hangt af van het soort uitkering. Een IVA-uitkering krijgt u in
principe tot uw AOW-leeftijd. Bij een WGA hangt dit af van het soort uitkering.
Meer informatie vindt u op www.uwv.nl. UWV beoordeelt hoeveel u nog kunt
werken. Want met een WIA-uitkering werkt u zo veel als u kunt.
Voor een handig schema met een overzicht van deze wetten:
http://www.de-digitale-school.nl/uploads/Schema_Wia.pdf
Bijstand
Als uw WW-uitkering afloopt en/of u geen
recht heeft op een WIA, dan komt u in
aanmerking voor de Bijstand. De Partici-
patiewet (voorheen Wet werk en bijstand)
regelt het recht op een bijstandsuitkering.
U vraagt een bijstandsuitkering aan bij
UWV. Dit doet u via werk.nl. Daar staat
ook informatie over werk zoeken. De soci-
ale dienst in uw gemeente beoordeelt of u
bijstand kunt krijgen en betaalt de uitke-
ring aan u.
Met medewerking van Robbert Janssen, Centrum Chronisch Ziek en Werk
Persoonlijk
Bas Sollie wil het Nederlands Licht Instituut
in het zonnetje zetten omdat zijn ziekte
geen enkel probleem is voor zijn werkgever.
Marcel grote Punt denkt helaas heel anders
over zijn werkgever in het onderwijs. Beiden
vertellen hun verhaal.
Bas Sollie (rechts) en John Vranken
Bas Sollie (33) heeft colitis ulcerosa en is
sinds 2015 contractmanager bij het
Nederlands Licht Instituut.
‘Mijn werkgever gaat heel goed met mijn
ziekte om. Ik vertelde ze erover tijdens
mijn sollicitatiegesprek en de directeur
vond dit geen enkel probleem. Hij heeft
zelf diabetes, wellicht dat dit helpt om
meer begrip te hebben. Ik mag thuis wer-
ken en ik mag naar huis wanneer ik wil.
Er worden geen gewetensvragen gesteld,
ze hebben vertrouwen in mij en geven
mij ruimte. Als ik overdag even moet sla-
pen, haal ik ’s avonds wel weer een uurtje
in.
Ik heb ook anders meegemaakt. Bij mijn
vorige werkgever kreeg ik, als ik ziek was,
niet de vraag “Hoe gaat het?”, maar
“Wanneer kom je weer werken?” Ik kreeg
daar ook nooit complimenten. Ze kon-
den gewoon niet goed met mensen
omgaan. Dat is nu echt anders. Ik waar-
deer dat enorm en ben heel blij met mijn
huidige directeuren Bert Stegeman en
John Vranken. Door opmerkingen als
“Doe rustig aan” of “Luister naar je
lichaam”, weet ik dat ze begrip hebben
als het even niet gaat. Dat is een hele
geruststelling, omdat rust pakken echt
nodig is voor herstel. Als ik last heb, hoef
ik niet naar klanten of kantoor; dan werk
ik thuis voor 50 procent en ga ik de
andere helft in de Ziektewet. Dan kan ik
toch werken! Want van helemaal niets
doen word ik niet gelukkig. Doordat ze
zaken meteen regelen als het nodig is,
loop ik verder niet tegen beperkingen
aan. Het enige lastige is dat als ik onder-
weg ben, wat ik vaak ben, ik geregeld bij
benzinestations een stop moet maken.
Maar daar kan mijn werkgever natuurlijk
niets aan doen.’
‘Ik was eigenlijk nooit ziek... tot december 2009. Toen
zat er opeens bloed bij mijn ontlasting. Een paar maan-
den later volgde de diagnose colitis ulcerosa. Ik kreeg
prednison en Pentasa® en na het proberen van Imuran® ge-
bruik ik nu alleen nog Pentasa®. Mijn ziekte verloopt heel wis-
selend. Ik heb nu net weer een dip, waarbij ik erg moe ben, veel naar de
wc moet en last heb van krampen. Als ik genoeg tijd neem om veel te sla-
pen, verdwijnen de klachten meestal na een tijdje weer. Daarnaast vermijd
ik op advies van een natuurarts en een orthomoleculair geneeskundige koe-
melk, sojamelk en gluten. Of het helpt? Soms wel, soms minder. Baat het
niet, dan schaadt het in ieder geval ook niet.’
‘Het voelt als een warm bad op mijn werk’
10
‘Luister naar
je lichaam’
ZIEKTE -
GESCHIEDENIS
Bas Sollie
Vertrouwen
Tekst Lydia Veldhuis
Marcel grote Punt (56) heeft de ziekte
van Crohn en is leraar.
‘Ik werk al 34 jaar in het onderwijs, waar
ik destijds in het basisonderwijs begon.
Later kreeg ik een internationale schakel-
klas in het voortgezet onderwijs. Dit deed
ik deels via een vaste aanstelling en deels
via detachering vanuit het basisonder-
wijs. In mei 2015 kreeg ik van het
bestuur van het voortgezet onderwijs te
horen dat de detachering zou stoppen
omdat ik te vaak ziek was. Met deze
beslissing waren de toenmalige directeur
van het voortgezet onderwijs, het hoofd
HR en de arboarts het niet eens. Toch
zette het bestuur zijn besluit door. Ik
moest daarom weer deels terug naar het
basisonderwijs. Onlangs werden er voor
het studiejaar 2016/2017 extra leerkrach-
ten gevraagd in het voortgezet onderwijs.
Ik meldde me direct aan en kwam op
gesprek bij de nieuwe directeur. Hij had
mijn absentielijst voor zich liggen en zei:
“Als je het komende anderhalf jaar niet
meer dan twee keer ziek bent, dan kijken
we tegen die tijd of je extra uren kunt
krijgen binnen het voortgezet onder-
wijs.” Hij vroeg niet hoe het nu met mij
gaat, noch wat mijn vooruitzichten zijn.
Ik was lamgeslagen. Vorig jaar, voordat
de setons (zie kader/red.) geplaatst zijn,
ben ik twaalf keer onder narcose geope-
reerd aan fistels en steeds de dag na de
operatie al weer aan het werk gegaan, ter-
wijl ik nauwelijks kon zitten. Ik wilde er
kostte wat het kost voor zorgen dat mijn
werk er niet onder zou lijden. Dit jaar
ben ik slechts één keer afwezig geweest
voor het plaatsen van setons. Dankzij de
setons heb ik er nu alle vertrouwen in dat
het goed blijft gaan. Mijn MDL-arts zegt
dat mijn ziekte officieel in remissie is,
maar mijn directeur wantrouwt dit blijk-
baar. Ik voel me machteloos. Ik heb altijd
uitmuntende beoordelingen gehad, maar
praat tegen dovemansoren. Deze direc-
teur gaat over twee jaar met pensioen. Ik
hoop dat er daarna een meer betrokken
directeur komt. Hoe nu verder? Ik blijf
positief.’ •
‘Na 34 jaar in het onderwijs, sta ik in de kou’
Marcel grote Punt
‘In de zomer van 2010 kreeg ik op vakantie opeens koorts en last van
mijn darmen. Na terugkeer werd een longontsteking geconstateerd, met
mijn darmklachten werd niets gedaan. Een halfjaar later voelde ik me nog
steeds gammel en was er bloed bij mijn ontlasting. Een ziekenhuis opname
volgde. Pas honderd dagen later mocht ik naar huis. Nadat er fistels werden ge-
constateerd, werd de oorspronkelijke diagnose colitis omgezet in de ziekte van Crohn. Inmiddels
heb ik al 32 operaties aan de fistels moeten ondergaan en heb ik twee operaties gehad om
setons (draadje of elastiekje dat operatief in de fistelgang wordt gebracht/red.) te plaatsen.
Momenteel gebruik ik daarnaast nog azathioprine en allopurinol. Sinds het plaatsen van de
setons, heb ik geen last meer. Ik heb me in vijf jaar nog nooit zo goed gevoeld; ik heb nu zelfs
energie genoeg om na een dag Efteling ’s avonds nog boodschappen te doen.’
11
ZIEKTE -
GESCHIEDENIS
Marcel grote
Punt
versus wantrouwen
12
Welkom op deze speciale pagina’s,
gemaakt door CCUVN jong, om
jongeren op de hoogte te houden van
alles waar je als jongere met crohn of
colitis, meer over wilt weten.
Voor gezonde jongeren is het tegenwoordig al lastig om een
leuke baan te vinden, laat staan als er vanwege je chronische
ziekte aanpassingen nodig zijn in werk of werktijden. Soms schrikt
dit werkgevers af. En dat terwijl de aanpassingen vaak simpel en
de jongeren extra gemotiveerd zijn.
De non-profit organisatie Emma at Work bemiddelt jongeren tussen 15 en 30 jaar met een
chronische ziekte of lichamelijke beperking naar betaald werk. Hiermee doen jongeren werk -
ervaring op, zodat hun kansen op een (financieel) zelfstandig leven op latere leeftijd groter zijn.
Ervarings-deskundige
Marloes (29) werkt als consultant bij
Emma at Work en is ervaringsdeskundige,
want ook zij heeft Emma at Work inge-
schakeld bij het vinden van een baan.
Marloes: ‘Tweeënhalf jaar geleden was ik
erg ziek en bleek ik colitis ulcerosa te
hebben. Ik werkte destijds in de psychia-
trie en stond op het punt een vast con-
tract te krijgen. Door mijn ziekte durfde
mijn baas het niet meer met mij aan. Dat
was een flinke klap.’ Marloes vond vanuit
haar ziekenhuisbed Emma at Work.
JONGERENaan
Intake
Marloes: ‘De intake was een verademing. Ze vonden mij
niet zielig en keken heel realistisch naar mijn situatie. Na
dit gesprek gaf ik aan dat ik eigenlijk wel interesse had
om bij Emma at Work te werken. Er kwam een vacature
en ik werd aangenomen als consultant. Heerlijk is dat ik
zelf mijn werktijden indeel en deels vanuit huis werk.’
Werkwijze
Zij vertelt over haar werk: ‘Tijdens het in-
takegesprek kijken we wat iemand wel
en niet kan, waar iemand goed in is, waar
rekening mee gehouden moet worden
enzovoort. We maken vervolgens een
profiel en stellen jongeren voor bij werk-
gevers. Die zijn dus wel op de hoogte dat
er “iets” aan de hand is met de persoon.
Wij leggen de nadruk op wat iemand in
huis heeft en wat juist de meerwaarde is;
jongeren met een chronische ziekte zijn
vaak nog gemotiveerder om aan de slag
te gaan, omdat ze weten dat het niet
vanzelfsprekend is.’
Werkgevers
Marloes merkt dat bedrijven steeds meer
open staan om mensen met een chroni-
sche ziekte of lichamelijke beperking in
dienst te nemen. Er zijn ook veel ontwik-
kelingen gaande, zo ging in 2015 de
Participatiewet in werking. Onderdeel van
deze wet is de Wet Banenafspraak. Deze
wet verplicht werkgevers met 25 of meer
werknemers om een aantal mensen die
onder de Wet Banenafspraak vallen in
dienst te nemen. ‘Wij zien dat bedrijven
hieraan willen meewerken, maar vooral
als het gaat om mensen die onder deze
afspraak vallen. Veel van onze kandidaten
weten niet of te weinig af van deze wet
en de procedure om hiervoor in aanmer-
king te komen. Het resultaat is dat veel
kandidaten geschikte banen mislopen
door gebrek aan informatie. Voor wij ze
kunnen matchen, dient eerst een andere
stap gezet te worden, namelijk het voor-
lichten van kandidaten over hoe ze zich
kunnen aanmelden voor een Beoordeling
Arbeidsvermogen.’ (Zie artikel pagina 8).
MediReva is dé leverancier van medische hulpmiddelen en verzorgingsmaterialen inNederland. Wij zijn gespecialiseerd op het gebied van stoma, continentie en retentie, wond, diabetes en voeding.
Onze mensen denken uitsluitend in de beste oplossingen en doen hun werk met passie.Wij behandelen u zoals we zelf ook behan-deld willen worden. MediReva combineert dan ook professionele dienstverlening met persoonlijke aandacht.
Bel gerust met een van onze mensen op 0800 - 0 201 201 [gratis] en ervaar het zelf. Of kijk op medireva.nl
Uw beste hulpmiddelen zijn onze mensen
Maureen Schlangen Verpleegkundige
ADVERTENTIE
Tekst Nadine Nugter
www.ccuvnjong.nl is niet meer in de
lucht. Volg ons voor de laatste nieuwtjes
op www.crohn-colitis.nl/doemee/
jongeren, @CCUVNJONG en like ons op
Facebook CCUVNjong. Natuurlijk kun je
ons ook mailen: [email protected].
Meer informatiewww.emma-at-work.nl
www.allofme.nl
www.hoezoanders.nl
www.UWV.nl
Emma at Work het werk met
Kennis -platforms
Emma at Work deelt haar kennis met de
jongeren en zet momenteel een kennis-
bank op. Andere platforms voor jongeren
met een chronische ziekte, over alle-
daagse zaken zoals werken zijn All Of Me,
een online platform opgericht door di-
verse patiëntenorganisaties, waaronder
de CCUVN, en Stichting Hoezo Anders.
Wortels
De wortels van Emma at Work liggen bij het Emma
Kinderziekenhuis/AMC waar men jongeren behalve
medische ook maatschappelijke zorg wilde bieden.
Emma at Work begon als uitzendbureau en is inmid-
dels uitgegroeid tot een non-profit organisatie met
volledig traject voor jongeren: van vakantiebaan of
bijbaan tot trainingen om ze klaar te stomen voor een
eerste “echte” baan.
15.P
FE.3
.253
Aut
eurs
rech
t ©20
15 P
fizer
Inc.
Alle
rech
ten
voor
beho
uden
.
Als u ziek bent, of iemand in uw naaste omgeving ziek is, gaat het maar om één ding: beter worden. Genees-middelen kunnen hierbij helpen. Bovendien kunnen geneesmiddelen, zoals vaccins, bijdragen aan het voorkomen van ziekten en kunnen ze de kwaliteit van leven verbeteren. Wereldwijd worden iedere dag miljoenen mensen behandeld met een geneesmiddel van Pfizer.
Wij zijn constant bezig met het ontdekken en ontwikkelen van nieuwe medicijnen en vaccins tegen aandoeningen waar geen middel voor is of waar bestaande middelen niet goed genoeg zijn.
Zelf heeft u ook invloed op uw gezondheid. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om voldoende te bewegen, is het nooit te laat om te stoppen met roken en is het goed om op uw voeding te letten. En vergeet de geestelijke gezondheid niet. Want waar het om gaat, is dat we niet alleen ouder worden maar dat we gezond ouder worden.
Lees in ons magazine GET meer over het thema ‘Ouder Worden’ en over waar Pfizer voor staat. U vindt GET op www.pfizer.nl
Volg ons op Twitter: @PfizerNL
Gezond ouder worden
Samen werken aan een gezondere wereld
ADVERTENTIE
15
‘Een re-integratietraject is erop
gericht een zieke werknemer zo
goed mogelijk te begeleiden in
zijn of haar terugkeer naar werk’,
vertelt Janssen, die naast Register
Arbeidsdeskundige en Loopbaan-
professional (CMI-C) ook Direc-
teur is van de Stichting Centrum
Chronisch Ziek en Werk (CCZW). ‘Dit
kan grofweg op twee manieren: een re-
integratietraject eerste spoor is erop
gericht de werknemer weer aan het
werk te krijgen bij zijn huidige werkge-
ver. Eventueel in een nieuwe of aange-
paste functie. Bij een re-integratie
tweede spoor wordt “passend werk” bij
een andere werkgever gezocht.’
‘De werkgever en de zieke werknemer
zijn samen verantwoordelijk voor een
goede re-integratie. Beiden moeten er
alles aan doen om de getroffen werk-
nemer zo snel mogelijk weer aan het
werk te krijgen. Hierbij moeten ze
ondersteund worden door een gecerti-
ficeerd verzuimbedrijf. Dat kan een
arbodienst zijn, maar mag ook een
ander gespecialiseerd bedrijf zijn. Als
er maar een bedrijfsarts bij aangesloten
is.’
Werkloos of uitkering‘Voor (chronisch) zieken zonder werk
of die een uitkering ont-
vangen gelden vaak
andere voorwaarden
en regels. Heb je geen
werk of ontvang je
een WW-uitkering,
dan kun je in principe
geen aanspraak maken op een re-inte-
gratietraject. Als je een ziektewet- of
arbeidsongeschiktheidsuitkering van
UWV ontvangt, zijn er wel re-integra-
tietrajecten mogelijk. Dit geldt ook
voor mensen die een uitkering van de
gemeente ontvangen. Deze situaties
zijn vaak persoonsgebonden en afhan-
kelijk van verschillende omstandighe-
den. De gemeente en UWV kunnen
meer vertellen over de mogelijkheden.’
Re-integratieplan‘De meeste re-integratietrajecten varen
dezelfde koers’, vervolgt Janssen. ‘Na
de intake maken het re-integratiebu-
reau, de werknemer en werkgever
en/of uitkeringsinstantie meestal een
re-integratieplan. Hierin wordt het
doel, de verwachte duur en een stap-
penplan van het traject opgenomen.’
Janssen plaatst hier wel een kantteke-
ning bij. ‘Op papier staat dit vaak
mooi omschreven en weten alle
partijen precies wat er van hen ver-
wacht wordt. De praktische uitvoering
laat echter nog weleens te wensen
over. Gekscherend noem ik dit ook
weleens een “papieren werkelijkheid”.
De uitvoering en een succesvolle re-
integratie is waar het uiteindelijk om
draait. Hier moet dan ook de focus van
de betrokken partijen liggen’, be -
nadrukt hij.
Juiste keuzeVolgens Janssen is niet alleen de per-
soonlijke situatie bepalend voor welk
re-integratietraject iemand in aanmer-
king komt of kiest. Er is ook een grote
diversiteit in aanbod, diensten en
expertise op dit vlak. ‘De invulling van
het re-integratietraject kan voor ieder-
een anders zijn. Dit is niet alleen
afhankelijk van de persoonlijke situa-
tie van de re-integratiekandidaat, maar
ook van het budget van een werkgever
of uitkeringsinstantie. Welke diensten
een re-integratieadviseur of -bedrijf
kan bieden speelt natuurlijk ook een
belangrijke rol.’
‘Onderdelen binnen een re-integratie-
traject zijn bijvoorbeeld persoonlijke
coaching, trainingen (CV/sollicitatie/
netwerk/LinkedIn) en loopbaanadvies.
Re-integreren Tekst Marco Hoogenes
Op de weg terug…
Mensen met IBD kunnen door hun ziekte langdurig uitvallen
in werk. Heel vervelend voor de werknemer, maar ook voor
de werkgever, die daardoor een arbeidskracht mist. Het is daarom
goed als er alles aan gedaan wordt om de werknemer zo snel
mogelijk aan het werk te krijgen. Dit heet re-integratie. Arbeids-
deskundige Robbert Janssen vertelt hierover.
‘Kies de begeleiding die het beste
bij jou en je wensen past’
>> lees verder op pagina 16
ROBBERT JANSSEN
16
Maar een traject kan natuurlijk nog
veel meer facetten omvatten. Denk
dan aan een leerwerkstage, vrijwilli-
gerswerk, psychologische begeleiding,
weerbaarheidstrainingen of begelei-
ding naar zelfstandig ondernemer-
schap. Een belangrijke toegevoegde
waarde van een re-integratiebureau zit
hem vaak in het vinden van een
geschikte vacature, ofwel jobhunting.
Het netwerk van het re-integratiebe-
drijf en het vermogen om passend
werk te vinden voor de kandidaat zijn
hierbij doorslaggevend.’
‘Als je de vrijheid hebt om een re-inte-
gratieadviseur of -bedrijf te kiezen is
het belangrijk een keuze te maken
voor begeleiding die het beste bij jou
en je wensen past’, benadrukt Janssen.
Wil je begeleiding door een klein of
een groot re-integratiebureau of liever
een zelfstandig adviseur? Hier kleven
bepaalde voor- en nadelen aan. Onder-
zoek daarom via internet wat voor pro-
gramma’s zij aanbieden. Waar heb je
belangstelling voor en wat kan jou zo
goed mogelijk helpen? Wil je bij voor-
keur één-op-één adviesgesprekken of
liever meer trainingen? Onderzoek
welk bureau wat kan aanbieden. Som-
mige werken in opdracht van gemeen-
tes, andere meer voor werkgevers. Ook
daar kunnen verschillen in zitten.’
Kwalificaties‘Onderzoek bovendien of de re-inte-
gratieadviseur over de juiste kwalifi -
caties beschikt. Is hij bijvoorbeeld
aangesloten bij Noloc, de beroeps -
vereniging voor loopbaanadviseurs of
gecertificeerd door het CMI, de enige
certificerende instelling in Nederland
die loopbaanadviseurs onafhankelijk
toetst?
Bekijk ook zijn profiel. Heeft hij mis-
schien een bepaalde specialisatie die
voor jou extra belangrijk kan zijn.
Denk aan het begeleiden van vrouwen,
chronisch zieken, ex-sporters etc. Op
LinkedIn kun je vaak dergelijke infor-
matie vinden.’
Advies‘Gedegen onderzoek en advies naar de
mogelijkheden zijn belangrijk bij de
start van een re-integratietraject. Voor-
dat je begint is het verstandig om
advies in te winnen. Dit kan bij ver-
schillende instanties, maar ook via
internet. Op de website mijnreintegra-
tieplan.nl vind je veel hulpmiddelen,
nuttige informatie en antwoorden op
belangrijke vragen rondom re-integra-
tie. Je kunt voor hulp en advies ook bij
verschillende instanties terecht, waar-
onder het CCZW’, sluit Janssen zijn
verhaal af.
Re-integreren
Het Centrum Chronisch Ziek en Werk (CCZW) is hét kenniscentrum over leven en werken met
een chronische ziekte of aandoening. Het CCZW bundelt kennis en ervaring in diensten en
projecten en is opgericht door, voor en met mensen die zelf een chronische aandoening heb-
ben. CCZW heeft als missie de participatie van mensen met een aandoening te ondersteunen
met de inzet van ervaringsdeskundigheid.
Meer informatie: www.centrumchronischziekenwerk.nl
www.facebook.com/centrumchronischziekenwerk
Meer infoKijk voor meer informatie over re-integre-
ren op www.mijnreintegratieplan.nl of
www.reintegratiekiezen.nl. Als lid van de
CCUVN krijgt u korting op het gebruik van
www.mijnreintegratieplan.nl U betaalt
€ 19,95 per jaar in plaats van € 34,95.
Om na een lange periode van afwezig-
heid weer aan de slag te gaan is niet ge-
makkelijk. Alle hulp bij het re-integreren
is daarom welkom. Toen Maria Beukema-
Veldkamp (47) door haar ziekte voor de
tweede keer in korte tijd moest re-inte-
greren, gooide zij het over een andere
boeg. ‘Door de ziekte van Crohn werd ik
in het najaar van 2013 erg ziek en ben ik
lang thuis geweest. Mijn bedrijfsarts be-
sloot dat ik na een half jaar wel weer kon
starten met een paar uur per week te
werken. Braaf als ik ben volgde ik dit ad-
vies op en bouwde dit al snel uit naar de
volledige 22 uur per week, verdeeld over
drie dagen.’
‘Als je meer tijd nodig
Manon de Graaff (48) is momenteel voor
de derde keer in vier jaar tijd bezig met
een re-integratietraject voor haar functie
als gemeenteambtenaar. Dit verloopt niet
zonder slag of stoot en met name dit laat-
ste traject valt haar zwaar.
Dat begon al in de communicatie met haar
bedrijfsarts. ‘Tijdens een van de bezoeken
aan de arts had ik blijkbaar een “goede”
dag en leek ik veel minder ziek dan werd
gedacht. Daarom gaf hij het advies dat ik
wel weer langzaam kon starten met mijn
werkzaamheden. Achteraf gezien was dit
veel te vroeg en was ik hier nog helemaal
niet klaar voor. Ik realiseerde me dat ik tij-
dens dat bezoek een vertekend beeld van
de afgelopen periode had geschetst en me
veel beter had voorgedaan dan ik in wer-
kelijkheid was. Je wordt beoordeeld in een
momentopname en een arts moet een
goed beeld krijgen van de gehele ziektepe-
riode. Op basis hiervan geeft hij de werk-
gever een advies.’
VerwarrendTijdens haar re-integratie heeft De Graaff,
naast de bedrijfsarts en haar werkgever,
‘Re-integreren is ook e
17
hebt om te herstellen, dan neem je die tijd’‘Deze opbouw verliep eigenlijk veel te snel en helemaal niet lekker’,
vertelt de bedrijfsjuriste voor de gemeente Oisterwijk. ‘Mede door een
allergische reactie op nieuwe medicatie viel ik opnieuw uit. Ik besloot
toen een intensief revalidatietraject te volgen. Soms bezocht ik vijf keer
per week het revalidatiecentrum, gecombineerd met wekelijks een paar
uur werken. Zo hield ik contact met mijn werk en collega’s én was ik
bezig met m’n herstel.’
Vruchten‘Tijdens het revalidatietraject ging ik aan de slag met een revalidatie-
arts, fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog en een ontspannings-
therapeute. Ik heb vier maanden keihard gewerkt om zo goed mogelijk
te herstellen. Dit was ontzettend zwaar maar heeft wel z’n vruchten af-
geworpen. Hierna was ik er echt weer aan toe om meer te werken en
breidde ik mijn uren héél langzaam uit tot het volledige aantal. Ik ver-
deel mijn werk nu over vier dagen, waardoor ik mijn werkzaamheden
goed volhoud, hoewel ik nog steeds
moet opletten dat ik mijn energie goed
doseer. Voor mij gaat het er om wat er
nu is en wat ik daarmee allemaal kan en dat is heel veel. Dat ik vroeger
veel meer kon, is voorbij en komt nooit meer terug. Dat is niet meer
erg.’
Steun werkgeverMaria’s re-integratie verliep goed vanwege de combinatie van een heel
rustige arbeidsopbouw en het revalidatietraject. Ook de steun van haar
werkgever was heel belangrijk. ‘Mijn baas zei op een gegeven moment:
“Als je meer tijd nodig hebt om te herstellen, dan neem je die tijd.
Want ik wil dat je gezond terugkomt.” Deze blijk van waardering vond
ik ontzettend prettig en gaf mij het gevoel dat mijn werkgever en colle-
ga’s weer uitkeken naar mijn komst. Dat geeft je niet alleen als werk -
nemer, maar ook als mens een heel fijn gevoel.’
ook te maken met UWV. ‘Na mijn eerste ziekteperiode werd ik deels ar-
beidsongeschikt en kreeg ik een uitkering en dus ook verplichtingen
richting UWV. Het is soms heel verwarrend wie mij kan helpen met be-
paalde vragen en onzekerheden, waardoor ik vaak veel tijd kwijt ben
om de juiste antwoorden te vinden.’
Veranderingen‘Nieuwe ontwikkelingen en inhoudelijke veranderingen in het werk dra-
gen ook niet bij aan een soepele re-integratie. Ik werd geconfronteerd
met de introductie van nieuwe softwarepakketten, personele wisselin-
gen en een andere leidinggevende. Na een lange periode van afwezig-
heid is het lastig om hier mee om te gaan. Het maakt het re-integreren
er niet makkelijker op en kost heel veel energie. Het goed doseren van
mijn energie is lastig, terwijl dat juist zo belangrijk is. Door plichtsge-
trouwheid en werkplezier loop je het gevaar dat je jezelf bewust en on-
bewust totaal voorbij loopt. Dat wil ik met deze ziekte zo veel mogelijk
vermijden.’
Onzekerheid‘Het moeilijkste aan re-integreren vind ik de onzekerheid. Ik mis het ge-
voel van de dagelijkse (werk) routine, waarbij je weet wat je gaat doen
en weet wat er van je verwacht wordt. Die routine en het vertrouwen in
mijn energievoorraad is verdwenen. Nu ben ik dagelijks op zoek naar
wat ik eigenlijk nog wél kan en wat er binnen mijn vermogen ligt. Ook
spoken er vragen door mijn hoofd als: hoe zit het met mijn arbeidscon-
tract? Wat kan ik straks nog verdienen? Moet ik gaan bezuinigen? Die
onzekerheid maakt re-integreren extra zwaar. Ik mis iemand waar ik bij
terecht kan met mijn vragen; een sparringpartner die kan bevestigen
dat ik bepaalde dingen goed of juist verkeerd doe. Iemand die mee-
zoekt naar werkzaamheden die op dat moment goed binnen mijn re-
integratietraject passen. Iemand binnen de organisatie die ik snel en
gemakkelijk kan bereiken. Dat zou me écht enorm helpen!’
ToekomstHaar werktoekomst is inmiddels geen zekerheid meer. ‘Ik begon ooit
met 36 uur, ben toen afgezakt naar 28 uur en heb nu een contract voor
20 uur per week. Voor de derde keer in vier jaar tijd moet ik weer hele-
maal vanaf nul beginnen. Dat is een hard gelag en na een ziekteperiode
van negen maanden ben ik nog steeds niet fit en is mijn buik ook nog
niet helemaal rustig. Gelukkig gaat het wel vooruit en werk ik weer een
paar uur per week. Dat gaat goed en is voor nu meer dan voldoende.
Wel moet ik s’ middags naar bed om te rusten en in mijn sociale leven
weeg ik steeds af wat ik wel en niet kan doen.’
Mijnreintegratieplan.nl‘Re-integreren doe je er niet even naast, daar komt heel wat bij kijken.
Het is ook een zoektocht om uit te vinden hoe werk weer past bij je
chronische ziekte. Dat vraagt om een bepaalde wilskracht en commit-
ment. Ik heb veel aan mijnreintegratieplan.nl. Hier vind ik veel hulp-
middelen, nuttige informatie en antwoorden op belangrijke vragen
rondom mijn re-integratie. Voor iedereen die bezig is of gaat beginnen
aan een re-integratietraject kan ik deze website van harte aanbevelen.’
een zoektocht hoe werk weer past bij je chronische ziekte’
MARIA BEUKEMA-VELDKAMP
Grenzen bewaken
Carine Coehoorn is coach bij arbodienst Perspectief
Groep B.V.: ‘Moeilijke perioden horen bij ieders leven.
Dit kan een scheiding zijn, het overlijden van een dier-
bare of het hebben van een (chronische) ziekte. Normaal
gesproken heeft een mens genoeg veerkracht. Echter, als
de stressvolle situatie te lang duurt, kan je de accu niet
meer volledig opladen, er ontstaat iets wat ik een ener-
gieschuld noem. Je moet dan continu keuzes maken: kan
ik vandaag een stuk wandelen of koken? Is het verstan-
dig om te gaan werken? Vergelijk het met de financiële
huishouding. Als je grote schulden hebt, bepaalt dit je
leven. Mensen met een chronische ziekte hebben over
het algemeen minder energie en moeten het doen met
een lager energie- inkomen. Je moet als het ware rondko-
men van bijstandsniveau. Je wilt wel van alles, maar het
gaat niet. Accepteren dat het zo is, is noodzakelijk. Rond-
komen is dan niet makkelijk, maar het kan wel.’
Energie verdelenCoehoorn vervolgt: ‘Net zoals je je financiële uitgaven
verdeelt over de maand, moet je met een chronische
ziekte je energie leren verdelen over de dag. Dus leren
Met energie aan
Energie-inkomsten en –uitgaven. Dit zijn de termen waarmee dr. ir. Carine Coehoorn werkt als zij
mensen coacht in het bewaken van hun grenzen tijdens het werk. Zij vertelt over keuzes maken,
frustratie, acceptatie en aan passingen in het werk.
18
www.dokterisbezig.nl
Tekst Marleen van der Meer-Pierik
aanvoelen wanneer er rust genomen moet worden. Ik
kijk met mensen naar wat ze op het werk kunnen doen
om bij te tanken. Kletsen met collega’s tijdens de lunch-
pauze is gezellig, maar het kost ook energie. Ga op zoek
naar prikkelarme dingen. Zoals buiten wandelen of rus-
tige muziek luisteren. Een lichaam geeft aan wanneer het
rust nodig heeft. Je moet je alleen wel bewust zijn van de
signalen die je lichaam geeft. Als je moe of misselijk
bent, je je slecht kunt concentreren, sombere gedachten
of een heel kort lontje hebt, dan is het echt tijd om naar
je lichaam te luisteren en voor jezelf te gaan zorgen.’
Handelen naar signalen‘De volgende stap in de coaching is om goed voor jezelf
te leren zorgen en te handelen naar de signalen. Dit is
vaak een lastige stap. Je moet je afvragen waarom je niet
handelt naar wat je daadwerkelijk nodig hebt. Je vraagt
je misschien af wat collega’s van je denken als je niet
mee gaat lunchen. En dan ga je toch mee, terwijl je rust
nodig hebt. Het is fijn om een klankbord te hebben.
Iemand die met je meedenkt en je helpt je grenzen te
leren herkennen. Je hoeft het echt niet allemaal alleen te
doen. Als je vermoeid bent vanwege medische proble-
men, helpt het meestal niet om te blijven liggen. In
beweging komen en een goede afwisseling tussen
inspanning en ontspanning is belangrijk. Als coach geef
ik ideeën en ga ik mee op zoek naar wat voor iemand wel
of niet werkt. Meegaan met het bedrijfsuitje bijvoor-
beeld, kan veel energie geven en tegelijkertijd te ver-
moeiend zijn. Kijk dan hoe je van te voren en daarna
kunt zorgen dat je rust hebt. En wellicht kan je zelf de
dag zo aanpassen dat je niet te uitgeput raakt. Of ik kijk
met iemand hoe die de werktaken zo kan plannen dat
inspannende en minder inspannende taken elkaar afwis-
selen, en dat er regelmatig een ‘loopje’ op de dag is.’
Acceptatie‘Mensen die vanwege medische redenen minder of niet
kunnen werken, ervaren vaak woede. Je wilt zo graag
hetzelfde zijn als de rest en gewoon je werk kunnen
doen, maar het lukt niet. Die frustratie kost ook weer
veel energie. Ziek worden is pech, maar je moet het
ermee doen. Het is heel belangrijk om te werken aan
acceptatie. Acceptatie geeft ruimte. Na de acceptatie kun
je de energie richten op positieve dingen. Onderzoeken
wat je wel allemaal kunt. Om acceptatie te bereiken heb
je tijd en aandacht nodig en goede begeleiding kan daar-
bij helpen. Het is een rouwproces waar je doorheen
moet. Ziek worden doe je niet vrijwillig. Je moet afscheid
nemen van je gezondheid, van wat je kon voordat je ziek
werd.’
Aanpassingen‘Als mensen een stap verder zijn, kijk ik met ze mee naar
wat de mogelijkheden zijn op het werk. Welke aanpas-
singen zijn eventueel nodig om iemand duurzaam inzet-
baar te houden? Een arbodienst zoals de Perspectief
Groep, kan helpen met begrip kweken bij een werkgever.
Crohn en colitis ulcerosa zijn aantoonbare ziektes, dat
scheelt vaak al wel. Maar als een werkgever het echt niet
begrijpt en je kunt je werk met je eigen aanpassingen
niet volhouden, dan is het vaak het beste om een andere
werkgever te zoeken.’
Werken aan je gezondheid‘Een goede conditie helpt bij het op peil houden van je
energiebalans. Beweging en goede voeding zijn daarbij
de sleutels. Leuke dingen doen zorgt ervoor dat je ener-
gie krijgt. En daarnaast is het slim afwisselen van inspan-
ning en ontspanning nodig om met weinig energie toch
zoveel mogelijk te kunnen doen. Helaas is dit niet altijd
genoeg. Soms lukt werken niet meer. Ook daarbij kun je
veel hebben aan je arbodienst. Die kan helpen
met de afkeuringsprocedure of een
tweede spoortraject (zoeken van
werk dat nog wel lukt met je
beperkingen). En ook dit is
een soort rouwproces omdat
je moet loslaten wat je kon.
Neem de tijd en zoek
steun om met dat verlies
om te gaan.’ •
het werk
19
Coehoorn:
‘Frustratie kost
ook veel energie’
ADVERTENTIE
Vrij van:
Dermolin is met zorg samengesteld en ondersteunt het herstel van de natuurlijke beschermlaag van de huid. Ook bij huidaandoeningen zoalshuidirritaties, allergische reacties, eczeem en psoriasis.
Voor de gevoeligste huid
21
Tekst Stephanie van den BergZZP
Graag werken maar met grenzenSelma Cool (44) komt via de modevakschool en de kunst-
academie in de mode terecht en werkt eind jaren negentig
als floormanager in een winkel bij een grote modeketen als
de ziekte van Crohn toeslaat. Ze maakt er officieel 40, maar
vaak ook 60 uur per week en dat is niet vol te houden. Al
snel zit ze thuis maar dat is ook niets voor haar. Bij haar eer-
ste herkeuring in 2004 na een darmoperatie wil ze graag
weer aan het werk, maar ze wordt door de keuringsarts
afgeremd, hij wil haar maar gedeeltelijk goedkeuren.
‘Dan worden je
arbeidsperspectieven
wel even heel anders.
De mode is gewoon
heel zwaar lichamelijk
werk dus ik wist wel:
dat wordt hem niet’,
vertelt ze.
‘Toen dacht ik, ik kan
beter voor mezelf
beginnen en ben een
re-ïntegratietraject
ingegaan van UWV.’
Vanaf 2007 is Selma
volledig ZZP’er en
runt haar bedrijfje Styling-
Centraal. Ze verzorgt
interieur styling, eventstyling
(denk aan de aan kleding van
feesten en trouwerijen) en
fotostyling vanuit haar huis
in de kop van Noord Holland.
‘Het is gewoon ideaal, voor
jezelf werken. Ik kan volledig
mijn eigen tijd indelen’, zegt
ze. ‘Maar je moet wel goed op
je eigen grenzen letten.’
Dat merkt ook Satu Siiskonen (41). De van oorsprong Finse
Satu Siiskonen, woont en werkt sinds 2001 in Nederland.
‘Ik ben nu nog aan het zoeken, hoeveel kan ik als zzp’er.
Je kunt je schema niet helemaal volplannen want dan heb
je geen ruimte om slechte dagen op te vragen’, zegt ze.
Ook Satu, die colitis ulcerosa heeft en nu een pouch heeft,
kwam vanuit een uitkeringssituatie. Ze wilde graag werken
maar niet fulltime en het moest ook nog eens heel flexibel
zijn. Vanuit UWV kon ze aan de slag met de startersregeling
en ze doet nu projectmanagement, het liefst in de medische
wereld. Want daar komt haar kennis als afgestudeerd
apotheker en epidemioloog en ervaringsdeskundigheid als
patiënt maximaal tot zijn recht.
ZZP met IBD:hoe combineert u dat?
>> lees verder op pagina 22
Uhebt IBD maar kunt en wilt nog werken. Misschien niet fulltime en wel
met flexibele uren. Dan kunt u ervoor kiezen om aan de slag te gaan als
ZZP’er, oftewel zelfstandige zonder personeel. Dat klinkt aanlokkelijk, u bent
uw eigen baas en kunt zelf uw uren indelen. Maar waar moet u nu op letten
en hoe is het echt om met een chronische ziekte voor uzelf te
beginnen? Crohniek sprak met drie ervarings deskundigen.
SELMA COOL
SATU SIISKONEN
22
ZZP
‘Ik denk dat ik door de startersregeling sneller durfde,
dan heb je de veiligheid om terug te gaan’, zegt ze. ‘Ik
vind het heel fijn dat ik het zelf kan regelen en dingen
op mijn eigen manier kan doen, in plaats van werken
in een grote organisatie.’
ChecklistZowel Selma als Satu zijn heel tevreden met hun keuze
om zelfstandig aan de slag te gaan. Maar wat zijn nou
dingen waar u echt op moet letten als u overweegt
zzp’er te worden?
Annemiek de Crom, die trainingen en coaching ver-
zorgt voor mensen met een chronische ziekte die er
over denken zzp’er te worden, waarschuwt dat zzp’er
zijn meer is dan je eigen tijd kunnen indelen.
‘Als mensen bij mij komen en het indelen van de eigen
tijd is de enige reden (om zzp’er te worden) dan advi-
seer ik om het vooral niet te doen’, zegt ze.
‘Naast je vak en het bijhouden ervan, komt er admini-
stratie bij, evenals acquisitie. En hoe ga je je tijd inde-
len? Je moet veel duidelijker voor jezelf hebben waar je
grenzen liggen. Hoever kun je gaan, hoever wil je
gaan? Wat doe je als je een mindere tijd hebt? Daar
moet je allemaal over nadenken.’
Volgens Annemiek denken mensen vaak onterecht dat
het lastig is om in loondienst hun eigen tijd in te
delen. Werkgevers worden wel steeds flexibeler en is er
meer mogelijk dan men denkt.
• Let goed op wat er allemaal bij komt kijken om een
eigen onderneming te starten. U bent de directeur
van uw zzp’schap, alle administratie die erbij komt
kijken, de PR, de communicatie. Dit komt bovenop
het uitoefenen van uw vak. U moet bedenken wat u
zelf kunt doen en wat u uitbesteedt.
• Maak van te voren een reële inschatting hoeveel u
zou kunnen verdienen. De investeringen in uw
bedrijf gaan voor de baten uit. Het duurt even voor-
dat een bedrijf bekendheid heeft. Bereken hoe hoog
uw in komen wordt als zzp’er want veel mensen met
een chronische ziekte kunnen niet fulltime werken.
Doet u het vanuit een uitkering of is het de enige
manier om inkomen te genereren? Bedenk het
worst-case- scenario en bedenk of u dat aankunt.
• Let op dat u wel moet voldoen aan het urencrite-
rium van 1.225 uur per jaar. U moet dus ongeveer
25 uur per week aan uw bedrijf besteden als je aan-
spraak wil maken op zelfstandigenaftrek. Ziekte is
geen verzachtende omstandigheid. Voor mensen
die (aantoonbaar) gedeeltelijk arbeidsongeschikt
zijn en hun bedrijf na 31 december 2006 zijn gestart
geldt een lager urencriterium van 800 uur.
• Als u vanuit een uitkering voor het ondernemer-
schap kiest, komen er allerlei extra regels bij kijken
die het wel ingewikkelder maken. Die zijn afhanke-
lijk van het soort uitkering dat u krijgt, dus let goed
op. U moet altijd goed documenteren welke afspra-
ken er zijn gemaakt met de uitkeringsinstantie. Let
op, uw uitkering wordt sowieso minder, informeer
hiernaar bij uw uitkerinsinstantie.
• Doe het denkwerk vooraf. Vooral als u vanuit een
uitkeringssituatie komt, hebt u vaak weinig tijd
vanaf het moment dat u aangeeft zzp’er te willen
worden, totdat alles op de rails moet staan. U kunt
veel tijd winnen door
alvast de basisvragen
voor elke ondernemer
door te lopen: Wat lever
ik? Aan wie lever ik het?
Welk probleem los ik op?
U kunt ook alvast infor-
meel marktonderzoek
doen onder vrienden en
bekenden.
• Realiseer u dat u ontzet-
tend goed moet kunnen
organiseren, maar ook
uw focus houden. Wat
doe u wel en wat laat u
vallen?
TIPS
ANNEMIEK DE CROM
Als u toch vastbesloten bent om als zzp’er door te gaan, zijn dit de tips van Annemiek:
23
Goed plannen en lange deadlinesAls u eenmaal als zzp’er aan de slag bent is een van de
belangrijkste tips van alledrie de ondernemers dat u goed
moet omgaan met uw eigen energie.
‘Ik zorg er altijd voor dat de deadline voor mijn opdrachtge-
ver veel verder ligt dan mijn eigen deadline, zodat ik altijd
ruimte heb als er iets gebeurt’, zegt Annemiek, die zelf
reuma heeft.
‘Het is belangrijk te weten wat je kunt en hoe je ervan her-
stelt. En dan bedoel ik niet je grenzen stellen’, zegt ze
fel. ‘Bij grenzen stellen bedoelen mensen hun uiterste grens
en dan ben je eigenlijk al veel te laat.’ Las altijd voldoende
hersteltijd in, raadt Annemiek aan.
Ook Selma zorgt dat ze ruime deadlines heeft en de dag na
een evenement of een fotoshoot zorgt ze dat ze niets te
doen heeft. ‘En de allerbeste tip die ik ooit van mijn re-inte-
gratiecoach heb gekregen is “neem een schoonmaakster”.
Dat heeft niets met het werk te maken, maar het scheelt
enorm dat je thuis rustig zit’, vertelt ze lachend.
Wat vertelt u uw opdrachtgevers? Voorop staat, u hoeft niets te vertellen over uw ziekte.
Maar in de praktijk zegt Satu het eigenlijk altijd bij projec-
ten. ‘Dan leg ik ook uit dat ik liever geen vaste dagen heb.
Het is belangrijk dat mensen weten wat ze aan me hebben.
Ik hecht aan openheid’, vertelt ze.
Selma loopt er niet mee te koop, maar bij grote projecten
laat ze het wel terloops vallen. ‘Als er dan wat gebeurt heb
ik het niet verzwegen’, legt de styliste uit. Maar het blijft
lastig vindt ze. ‘Ik ben al in 2006 voor mezelf begonnen,
maar er zijn nog steeds veel mensen in mijn werkomgeving
die het niet weten, ik begin het nu een beetje te vertellen.’ •
VAR wordt modelovereenkomst
Er is veel te doen geweest over de overstap van VAR (Verklaring arbeidsrelatie) naar het gebruik van zogenaamde model-
overeenkomsten voor zzp’ers sinds 1 mei dit jaar. Op deze manier wil de Belastingdienst controleren of zzp’ers wel echt
zelfstandig zijn en of er geen sprake is van een verkapt dienstverband.
Op zich is dit een gunstige regeling voor zzp’ers. Onder de VAR was alleen de zzp’er verantwoordelijk voor een verkapt
dienstverband. Nu wordt die verantwoordelijkheid gedeeld met de opdrachtgever. Als de Belastingdienst vindt dat een
zzp’er toch in dienst was, is nu het ergste wat kan gebeuren dat uw opdrachtgever alsnog loonbelasting en premies moet
afdragen, terwijl de zzp’er zijn werkuren voor die opdrachtgever niet mag meerekenen voor het urencriterium.
Als er onduidelijkheid kan ontstaan over het dienstverband, is het verstandig zo’n modelovereenkomst te sluiten maar
het is niet verplicht. Vooral in situaties waar het duidelijk om een eenmalige klus gaat, is zo’n overeenkomst niet nodig.
Op de website van de Belastingdienst kunt u een aantal voorbeelden downloaden. De Belastingdienst heeft ook aange-
kondigd om niet heel streng op te treden zolang zzp’ers nog moeten wennen aan het nieuwe regime.
Nog een tip van AnnemiekMaak altijd een offerte en voeg altijd algemene voorwaarden bij, dan bent u namelijk een echt bedrijf.
ERVARINGSDESKUNDIGEN
Satu SiiskonenBedrijf: SATU projects & advice
Website: www.satuprojects.nl
E-mail: [email protected]
Selma CoolBedrijf: StylingCentraal
Website: www.stylingcentraal.nl
E-mail: [email protected]
Annemiek de CromBedrijf: Cirkel der Seizoenen - Trainingen en Coaching
Website: www.cirkelderseizoenen.com
E-mail: [email protected]
Vrijwilligerswerk
24
Bijzonder hoogleraar strategic philan-
thropy Lucas Meijs van de Rotterdam
School of Management, Erasmus Univer-
siteit vertelt dat vrijwilligerswerk niet
met een specifieke levensfase verbonden
is. ‘Soms lijkt het misschien alsof de
groep vrijwilligers vooral uit gepensio-
neerden bestaat, maar eigenlijk doen
jongere mensen vaker dan oudere men-
sen vrijwilligerswerk. Gepensioneerde
vrijwilligers besteden meestal wel meer
tijd aan hun vrijwilligerswerk.’
Wat levert vrijwilligerswerk de vrijwilliger op?‘Mensen doen meestal vrijwilligerswerk
omdat ze andere mensen willen helpen
en het leuk vinden. De vrijwilliger kan
hiermee ook laten zien dat zijn hart op
de juiste plek zit. Soms zetten vrijwilli-
gers zich voor een bepaald doel of een
bepaalde groep in, om zelf ook ergens bij
te horen. Ook kunnen mensen vrijwilli-
gerswerk doen om bijvoorbeeld kennis,
vaardigheden en contacten op te doen,
die goed zijn voor hun carrière. Tot slot is
er nog de groep vrijwilligers, die vrijwilli-
gerswerk doet als een soort compensatie,
bijvoorbeeld omdat hun carrière niet
goed loopt. Vrijwilligerswerk kan de
eigenwaarde verhogen.’
Vrijwilligerswerk als vervanging vanbetaald werk‘Als iemand vanwege zijn ziekte geen
betaald werk kan volhouden, kan vrijwil-
ligerswerk een optie zijn. Het geeft zin
aan het leven en het helpt bij het hand-
haven van een bepaald dagritme. Het kan
een positief effect hebben op je gevoel
van eigenwaarde en kan goed zijn voor
het vergroten van je netwerk. Het is
echter wel zo dat mensen die betaald
werk niet vol kunnen houden, vaak ook
worden uitgesloten van vrijwilligerswerk.
Organisaties kiezen namelijk als er
genoeg vrijwilligers zijn, vaak voor vrij-
willigers die flexibel inzetbaar zijn en die
de organisatie weinig tijd en moeite
kosten.’
Wat zijn de do’s en don’ts van vrijwilligerswerk?‘Mensen verwachten van vrijwilligers-
werk dat het nuttig is, dat ze mensen
kunnen helpen en dat het werk, als het
even kan, leuk is. In gemengde organisa-
D€ waard€ van
De CCUVN zou haar werk niet kunnen doen zonder alle
vrijwilligers die zich inzetten voor de vereniging.
De meesten hebben zelf de ziekte van Crohn of colitis
ulcerosa. Waarom kiezen mensen voor vrijwilligerswerk en
wat krijgen ze ervoor terug? Redactielid Janne-Marieke
Karsten, zelf vrijwilliger voor Crohniek, sprak hierover met
een bijzonder hoogleraar vrijwilligerswerk en een
vrijwilliger. LUCAS MEIJS
25
ties is het vaak belangrijk dat de werk -
gever alles wat hij voor beroepskrachten
zou regelen ook voor zijn vrijwilligers
regelt. Het gaat dan bijvoorbeeld om de
vergoeding van onkosten, afspraken
over vakantiedagen en arbeidsomstan-
digheden. Verder is het dodelijk als de
vrijwilliger het idee krijgt dat hij zijn tijd
zit te verdoen. Dit werkt erg demotive-
rend en jaagt vrijwilligers weg. Je mag
als organisatie alles aan je vrijwilligers
vragen, maar de vrijwilliger heeft ook
het recht om overal “nee” tegen te zeg-
gen. Waar bij een betaalde baan de baas
veel zeggenschap heeft, ligt deze zeggen-
schap bij een vrijwillige arbeidsrelatie
vooral bij de vrijwilliger. Dit betekent
natuurlijk niet dat een vrijwilliger geen
plichten heeft. Hij moet zich aan
gemaakte afspraken houden en zijn
werk zo goed mogelijk doen.’ •
Tekst Janne-Marieke Karsten
vrijwilligerswerk
VRIJWILLIGERSWERK
VOOR DE CCUVN
IETS VOOR U?Bij deze Crohniek zit
een kaartje met meer
informatie.
Vrijwilligerswerk naast eigen bedrijf
Bij Simon Wever (55) werd in 2006 de ziekte van Crohn vastgesteld. Hij
werkte toen als hoofd Buitendienst bij een advieskantoor voor financiële
diensten. Dit werk hield hij echter niet meer vol. Uiteindelijk is Simon volle-
dig afgekeurd.
‘Ik ben toen voor mezelf begonnen en zette een managementadviesbureau
op, waarvoor ik af en toe een opdracht aanneem. Doordat ik zelf bepaal wat
ik aanneem, kan ik rekening houden met mijn belastbaarheid. Ik kan onge-
veer tien tot twaalf uur per week werken. Drie jaar geleden begon ik als vrij-
williger bij de politie. Vrijwilligerswerk had al langer mijn aandacht, maar
het was er nog nooit van gekomen. Het is totaal geen belasting voor me,
maar ik draag zo toch een beetje bij aan onze samenleving. Ik heb bewust
voor de politie gekozen, omdat dit me een totaal andere organisatie leek
dan ik gewend was: bij de politie draait het niet om winst. Eerst was ik de
“bonnenboer” en liep ik alle uitgeschreven bonnen na, voordat ze ingestuurd
werden naar het Centraal Justitieel Incassobureau. Omdat bonnen tegenwoordig digitaal worden uit-
geschreven en meteen ingestuurd worden, hield dit werk op. Daarom doe ik nu facilitaire werkzaam-
heden. Ik vervang lampen, ruim kasten op, repareer dingen en breng politievoertuigen weg voor
onderhoud. Daarnaast ben ik al bijna drie jaar moderator van de besloten Facebookgroep van de
CCUVN. De CCUVN zocht vrijwilligers en aangezien ik regelmatig online ben, leek het me een makkie
om dat er even bij te doen. En meestal is dat ook zo. Ik haal veel voldoening uit mijn vrijwilligers-
werk. Je draagt bij aan de samenleving, het zorgt voor afleiding en je komt veel mensen tegen. Ook
vind ik het fijn iets voor andere IBD-patiënten te betekenen. Het voordeel van vrijwilligerswerk ten
opzichte van betaald werk is dat je makkelijker “nee” kunt zeggen en dus beter je grenzen aan kunt
geven. Ik ben nog steeds op zoek naar de juiste balans tussen werk en privé, maar dat blijft moeilijk,
omdat ik nog maar 15 procent van de energie heb die ik vroeger had.’
SIMON WEVER
26
In de vorige Crohniek zochten wij proefpersonen voor het testen van ver-
schillende mobiele toiletten. We kregen veel reacties. Vier testers
vertellen over hun ervaringen.
Mobiele toiletten getest
Stoer met IBD
In de vorige Crohniek vertelden wij over de actie en website
#stoermetibd, die de CCUVN samen met de Maag Lever Darm Stichting
op Wereld IBD dag lanceerde. De website www.stoermetibd.nl is tot 1
november in de lucht en roept mensen op om in actie te komen voor
meer aandacht voor het ziektebeeld en om daarmee geld op te halen
voor een betere behandeling van crohn en colitis. Al voor de lancering
van de website werden de eerste acties aan gemeld. Inmiddels zijn er
nog tientallen acties bij gekomen en is er naast geld ook veel aan-
dacht voor IBD op diverse plekken in het land. Er is gelopen, geroeid,
gekookt (en lekker gegeten), hout snijwerk verloot, gegolfd, geklom-
men, worden er armbanden verkocht en nog veel meer. Neem een
kijkje op de website of start uw eigen actie.
Take Bakker kreeg van ons de
Biffy Bag: ‘Ik heb voor de zeker-
heid de Biffy Bag eerst een keer
droog geprobeerd, zodat ik in alle
rust kon uitzoeken hoe hij werkt.
Dat bleek heel makkelijk te zijn.
Je vouwt hem uit en doet twee
lussen om je middel. Het zakje
trek je verder open en hierin vang
je de ontlasting op. Het mooie is
dat alles erin valt en niet
ernaast kan komen. Ik
vond de Biffy Bag heel
makkelijk in het gebruik.
Er zat zelfs toiletpapier bij.
Het is een handig zakje,
dat je makkelijk overal
mee naar toeneemt. Een
heel geruststellend idee
om het bij me te hebben als
ik de deur uitga. Een echte
aanrader dus.’
Kittie Kooi-Boomsma mocht van
ons de uitklapbare wc proberen:
‘Ik heb het toilet tot nu toe alleen
droog gebruikt. Hij is stabiel, ste-
vig en zit in een goeie tas. Je
neemt hem zo met je mee in de
auto. Ik vind het wel zonde dat er
zo’n grote vuilniszak bij zit, maar
een kleinere zak past niet onder
bril. Wat wel een nadeel is, is dat
je dit toilet niet meeneemt als je
gaat fietsen. Daar is hij te groot
voor. Maar voor uitstapjes met de
auto is hij ideaal.’
Ook belangstelling voor een van
de mobiele toiletten? Wij
zijn momenteel in gesprek
met de leveranciers van de
‘toiletten’. Houd daarom
onze website en digitale
nieuwsbrief in de gaten
voor nieuws hierover.
Dorien Joosink heeft de Bog in a
Bag getest: ‘Ik werk als beveiliger
en had het toilet meegenomen
tijdens een nachtdienst. Ik heb
het op een klein stukje gras uitge-
probeerd. Net op tijd realiseerde
ik me dat er geen toiletpapier bij
zat. Gelukkig heb ik dat zelf altijd
bij me. Toen ik op het smalle drie-
pootje neerplofte schoot deze zo’n
20 centimeter naar beneden, het
was nogal drassige grond. Maar
hij bleef staan en mijn ontlasting
kwam keurig in de plastic zak.
Deze is makkelijk te verwijderen
en dicht te knopen. De stevigheid
van dit toilet heeft mij verbaasd.
Qua gemak dus perfect. Of je per
se de zakjes die
erbij horen moet
kopen, vraag ik me
af. Pedaalemmer-
zakjes zijn goed -
koper. De Bog in
the Bag is zeker
een aanrader.’
Angelique van Stokrom kreeg de
Biffy Bag toegestuurd om te pro-
beren: ‘Ik vind de Biffy Bag een
geweldige uitvinding. Hij is zeer
handig in het gebruik en je hebt
alles bij de hand wat je nodig
hebt. En ook nog makkelijk, onop-
vallend weg te gooien. Ik kreeg er
twee toegestuurd en heb er een-
tje bewaard, voor als we met de
auto naar Italië rijden in
de vakantie. Eigenlijk
kan ik geen nadelen
verzinnen, behalve dat
een echt toilet natuur-
lijk het fijnst blijft.’
27
Film Ricardo online te zien
Ricardo de Koning (25) vertelde in de speciale uitgave van Crohniek
jong hoe hij zichzelf een jaar lang aan het filmen was. Hiermee wil
hij anderen laten zien wat het leven met de ziekte van Crohn in-
houdt, maar dat zijn ziekte zeker niet aan zijn toekomstplannen
gaat komen. Inmiddels is zijn film gereed en is deze te zien via
www.levenmetziektevancrohn.nl Ook doet Ricardo mee aan de
actie #stoermetibd en roept hij mensen op geld te doneren voor
het goede doel. Kijk voor meer informatie over zijn actie op
www.stoermetibd.nl
Deelnemers onderzoek gezocht
De Smooth Seton studie gaat van start! Een artikel over deze seton
stond al in Crohniek 2 van dit jaar. Perianale fistels bij de ziekte van
Crohn komen vaak voor. De meeste patiënten worden behandeld
met een seton drainage om abcesvorming te voorkomen. In samen-
werking met de TU Delft is een knooploze, oftewel de Smooth Seton
ontwikkeld. Deze seton is gereed voor gebruik en wordt momenteel
geanalyseerd in studieverband.
De ACCURE-trial: wat is het effect van een blindedarmverwijdering
(appendectomie) op het ziektebeloop van colitis ulcerosa? Er komt
steeds meer bewijs dat de blindedarm een rol speelt in het ontstaan
en de ziekteactiviteit van colitis ulcerosa. De ACCURE-trial deelt
colitis ulcerosa patiënten in in een groep met appendectomie én
een groep die het conservatieve/algemene beleid volgt.
Voor meer informatie over beide onderzoeken en over deelname
eraan? Kijk op www.crohn-colitis.nl bij ‘Onderzoek’.
IBD-dagen
September is traditiegetrouw de maand van de IBD-dagen. De
CCUVN organiseert samen met de academische centra in Nederland
deze jaarlijks goed bezochte bijeenkomsten. Dit keer is het thema
IBD binnen en buiten de darm. Check onze website voor data en of
u zich nog voor een IBD-dag kunt aanmelden.
Fietsen voor de CCUVN op 16 september
Op vrijdag 16 september 2016 organiseert de CCUVN in samen -
werking met Sportwell het fietsevenement ‘Fiets mee voor IBD’. Er
wordt die dag 200 km gefietst en geld opgehaald. Het evenement
duurt één dag (eerder waren vier dagen gepland). U kunt deel -
nemen als individu,
team of bedrijf. De
inschrijfkosten zijn
€ 75,00 per persoon.
Hiervoor krijgt u een
uniek wielrenshirt
en daarnaast zorgt
Sportwell voor de
begeleiding. De fietstocht begint in Capelle a/d IJssel en gaat via
Zierikzee weer terug naar Capelle.
Naast het fietsen is het de uitdaging om u te laten sponsoren door
familie, vrienden, collega’s en bedrijven, zodat we samen nog meer
geld inzamelen voor meer bekendheid en informatie over de ziekte
en meer onderzoek naar het ontstaan en behandelen van de
ziektes. In totaal willen we € 25.000 ophalen, dit is dus € 500 per
wielrenner.
Voor informatie en inschrijven:
https://fietsmeevooribd.kentaa.com/ Niet meefietsen,
maar wel het wielrenshirt bestellen? Dat kan via
https://vragenlijst.dezorgvraag.nl/bestellensportwell
Nieuwe website CCUVN
De ontwikkelingen op internet gaan snel en daarom is het ook weer
de hoogste tijd voor een nieuwe website van de CCUVN. De afgelo-
pen maanden is er achter de schermen heel hard gewerkt aan een
geheel nieuwe website. Deze ziet er niet alleen anders uit, alle tek-
sten zijn herschreven, zodat de website straks helemaal up to date
is voor de komende jaren. En de nieuwe website is straks ook
geschikt voor tablets en mobiele telefoons. De lancering van de
website staat gepland voor dit najaar. Wanneer dit precies wordt, is
nog onduidelijk. Houd daarom de website, onze digitale nieuwsbrief
en Facebook in de gaten. Voor nu lichten we alvast een tipje van de
sluier op...
En hoe dit ontregeldis bij een chronische darmziekte…?
• Deze pagina te scannen met Layar. Gratis tedownloaden in de Apple app store of Google Play Store.
• Of kijk op de websites www.wijhebbencrohn.nl ofwww.wijhebbencolitis.nl
Bekijk de video over de werking van je immuunsysteem door:
Takeda Nederland bv Postbus 31, 2130 AA Hoofddorp NL/IBDD/16/0001b
Weet jij hoe jeimmuunsysteem werkt?
bekijk
het met
ADVERTENTIE
29
De eerste twee jaar na uw ziekmelding zullen uw werkgever,
uw bedrijfsarts en u er alles aan moeten doen om te zoeken
naar oplossingen. Dit kan een aangepaste werkplek zijn,
aangepast werk binnen het eigen of een ander bedrijf zijn.
‘In die periode heeft UWV dus geen rol, behalve als je er
samen niet uitkomt. Dan kan UWV ingeschakeld worden
voor een deskundigenoordeel’, zegt Hoofs.
Na twee jaarHeeft u na twee jaar uw werk nog niet volledig kunnen
hervatten, dan heeft UWV twee taken:
Ten eerste bekijken of uw werkgever er alles aan gedaan
heeft om met en voor u geschikt werk te vinden. Zo niet,
dan kan er een loonsanctie
volgen en moet de werkge-
ver dit alsnog doen. En
ten tweede de WIA-aan-
vraag beoordelen. In
een gesprek beoor-
deelt de verzekerings-
arts uw
belastbaarheid. De
arbeidsdeskundige
neemt deze belast-
baarheid als uitgangs-
punt voor de volgende
stappen:
1. Welk aangepast werk kan
iemand met deze belastbaar-
heid doen en wat zou iemand
daarmee kunnen verdienen?
2. Wat waren de inkomsten voorheen?
3. Wat is het verschil tussen stap 1 en 2 uitgedrukt in per-
centages? Dit bepaalt de mate van arbeidsongeschikt-
heid. Dat is leidend voor de uitkering en het verdere
traject.
Maar beoordelen gaat verder dan het volgen van deze
stappen.
Tekst Sabrina van LoonUWV
Na twee jaar nog steeds
>> lees verder op pagina 30
Wanneer u door ziekte niet meer (volledig) kunt werken, komt u na twee jaar in aan -
raking met UWV. UWV heeft als doel het bevorderen van werk en verzorgen van
inkomen als werken onmogelijk is. Het beoordelingstraject kan heel spannend en eng
zijn, zeker omdat dit (financiële) gevolgen kan hebben. Theo Hoofs, landelijk
adviseur verzekeringsarts, legt uit hoe UWV te werk gaat en wat u kunt doen om
goed voorbereid te zijn op de gesprekken.
ziek‘We werken met
mensen en dat
willen we zo goed
mogelijk doen’
Arbeidsongeschiktheidspercentage
Het arbeidsongeschiktheidspercentage is het resultaat van
de volgende formule:
MM-uurloon -/- RVC uurloon
MM-uurloon
Hierin staat MM-uurloon voor het loon dat iemand ver-
diende mey het werk dat hij verrichte vóórdat hij ziek werd.
RVC-loon staat voor Restverdiencapaciteit: het loon dat
iemand kan verdienen met passend werk.
x 100%(uitkomst uitdrukken als percentage)
THEO HOOFS
UWV
30
Beoordeling‘UWV wil werk bevorderen omdat werken een positief effect
heeft op de mens. Wanneer werken niet gaat zorgen wij
voor inkomen. Wij kijken dus samen met jou als persoon
naar je mogelijkheden’, vertelt Hoofs.
‘We beseffen dat een gesprek voeren met een onbekende,
waaraan een beoordeling van de situatie vastzit, erg moeilijk
kan zijn. Wanneer dat gesprek dan maar een uur duurt, kan
dat een vertekend beeld geven.’
Maar een verzekeringsarts is veel langer met een beoorde-
ling bezig. Hij bestudeert de aanwezige informatie, verdiept
zich in uw situatie en bekijkt wat nodig is om een goed oor-
deel te kunnen vormen.
‘Een belangrijk gegeven is, dat verzekeringsartsen specialis-
ten zijn. Ze kijken echter, anders dan behandelend artsen,
niet alleen naar symptomen, diagnose en therapie, maar
naar de persoon achter de ziekte, wat dat betekent en vooral
naar de resterende belastbaarheid. De manier van gespreks-
voering is daarom anders dan die van een huisarts of een
specialist in een ziekenhuis’, legt Hoofs uit.
‘Daarnaast zijn we erg actief bezig met kwaliteitsbevorde-
ring. We bekijken regelmatig de mogelijkheden tot verbete-
ring in de verschillende procedures die we hanteren. Dit kan
onder andere gaan over de stappen die nodig zijn om tot
een goed oordeel te komen, de coaching van de arts en ken-
nisbevordering. Een goed voorbeeld is de CCUVN, die zowel
in Breda als in Zeeland is uitgenodigd om informatie te
geven aan verzekeringsartsen over de ziekte van Crohn,
colitis ulcerosa en de laatste behandelmethodes. Of de groep
derdejaarsstudenten van de Erasmus Universiteit die voor
UWV onderzoek hebben gedaan naar de verschillende sto-
mamaterialen. Allemaal belangrijk, omdat we met mensen
werken en dat zo goed mogelijk willen doen’, zegt Hoofs.
Wat kunt u zelf doen?De verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige hebben veel
gegevens. Maar u kunt zichzelf ook voorbereiden. Zo kunt u
belangrijke gegevens van specialisten die volgens u niet
bekend zijn bij UWV, meenemen. En nadenken en mis-
schien opschrijven hoe uw dagen eruit zien. Wat kunt u bij-
voorbeeld wel en wat kunt u niet en waarom niet.
‘In het gesprek met een verzekeringsarts zal deze vooral
kijken naar wat iemand zoal kan. Vragen zoals: ‘Hoe ziet uw
dag/week eruit, wat doet u in het huishouden, wat zijn uw
hobby’s, hoe lang kunt u wandelen, staan, zitten?’ kunnen
aan bod komen’, legt Hoofs uit.
‘Wat misschien wel het belangrijkste advies is: Wees eerlijk.
Doe u niet beter voor dan u zich voelt, maar ook niet slech-
ter. Wanneer u niet eerlijk bent over uw (on)mogelijkheden,
Tamara (32), heeft sinds 2008 de ziekte van
Crohn en daarnaast diabetes en enthesopathie (reu-
matische ontstekingsreactie bij de aanhechting van pezen).
Eind 2010 kreeg ze een WIA en werd 80-100 procent afgekeurd.
De afgelopen jaren werd zij regelmatig opgeroepen door UWV.
Na een kort gesprekje met de verzekeringsarts volgde altijd de
conclusie: Geen Belastbare Mogelijkheden.
Vorig jaar heeft haar oude werkgever (eigenrisicodrager waar-
door deze zelf verantwoordelijk is voor de arbeidsongeschikt-
heid) op advies van hun verzekering een herbeoordeling
aangevraagd met de aanvraag voor een IVA (Inkomensvoorzie-
ning Volledig Arbeidsongeschikten, waarbij de verantwoordelijk-
heid bij het UWV zouden komen te liggen). De herkeuring
volgde.
‘Ik was nog geen tien minuten binnen, moest mijn handen uit-
steken en een keer bukken en dat was het. Daarop heeft die arts
zijn oordeel gevormd. Een paar weken later kreeg ik de beoor-
deling en schrok me rot. De IVA was afgewezen en ik was opeens
minder dan 35 procent afgekeurd. Ik heb bezwaar ingediend.
Hoe kan ik na vijf jaar niet meer volledig afgekeurd worden ter-
wijl mijn situatie alleen maar verslechterd is? Achteraf blijkt dat
UWV een fout heeft gemaakt. Er is een verkeerd formulier inge-
vuld en van die vijf jaar durende procedurefout ben ik de dupe.
We hebben zelfs nog een medisch verslag laten maken door een
onafhankelijke verzekeringsarts, maar dat heeft niks geholpen.
We zijn nog bezig met verschillende bezwaren en een beroep,
maar de uitkomst kan nog een jaar duren.
Mijn uitkering is per oktober 2015 stopgezet. Ik heb noodge-
dwongen een baantje gezocht voor 8 uur per week, waarna ik
de rest van de dagen op bed lig. Ik ben zo verdrietig en teleur-
gesteld. Ik zou niks liever willen dan 32 uur in de week werken,
maar ik kan dit echt niet.’
1ER
VARING
zal de verzekeringsarts bijna altijd inconsistenties in uw ver-
haal horen’, legt Hoofs uit. ‘Benoem ook de (nare) gevolgen
van activiteiten die u doet. We voeren het gesprek met u,
maar u mag natuurlijk altijd iemand ter ondersteuning mee-
nemen. Na de beoordeling van de verzekeringsarts volgt een
gesprek met de arbeidsdeskundige die kijkt naar de mogelijke
functies die u nog zou kunnen uitoefenen en de mate van
arbeidsongeschiktheid.’
31
Crohnpatiënte Cobi Brocx-Ennik (57), werkte twintig
jaar, met daarin een onderbreking om voor de kinderen te
zorgen. Ze hield het werken uiteindelijk toch niet vol en werd
in 2013 volledig afgekeurd.
‘Ik werd gebeld toen ik op het strand van Schiermonnikoog liep.
Met mijn hoofd in de wind kreeg ik te horen dat ik volledig was
afgekeurd. Dat kwam wel even binnen. Ik had deze uitkomst van
het keuringstraject niet verwacht. Ik heb echt wel tijd voor nodig
gehad om dit te verwerken. Uiteindelijk heb ik het geaccepteerd.’
Ziektewet‘Sinds mijn twaalfde heb ik de ziekte van Crohn en later zijn daar nog
andere aandoeningen bijgekomen. Ik had ontzettend leuk werk bij
een thuiszorgorganisatie. Reorganisaties maakten het werk steeds
zwaarder en minder leuk. Door een rugoperatie en later een infectie
met een parasiet, belandde ik in de Ziektewet. Lichamelijk ging het
steeds minder goed. Hernia’s speelden mij parten en mijn crohn werd
een steeds groter probleem omdat ik antistoffen aanmaakte tegen de
medicatie. Ik heb me wel altijd ingezet om te re-integreren, om con-
tact te houden met het werk.’
Machteloosheid‘Ik kon op een gegeven moment niet fietsen en had geen auto tot
mijn beschikking. Ik zou opgehaald worden om koffie te drinken op
het werk. Ze zijn me toen vergeten. Ik heb een schoen door de kamer
gegooid. Ik voelde me zo machteloos, zo afhankelijk. Mensen zien
vaak niets aan je en ziekzijn wil ik ook niet uitstralen, maar begrip is
daardoor niet altijd even vanzelfsprekend. Een collega wilde ook wel
‘lekker thuis zitten’. “Dat is goed”, zei ik, “dan ruilen we nu met-
een. Maar dan krijg je wel mijn ziektes erbij”. Toen werd het
toch een ander verhaal.’
WIA aanvraag‘Ik wil me voor een werkgever voor honderd procent
kunnen inzetten. Maar dat kon ik op een gegeven
moment niet meer. Ik heb het gevoel dat ik een werk-
gever niets meer te bieden heb. Nadat ik twee jaar in de
Tekst Marleen van der Meer-Pierik
‘Ik heb tochmooi twintig jaarkunnen werken’
>> lees verder op pagina 33
Sabrina (35), heeft sinds 2008 de
ziekte van Crohn. Na een aantal mislukte
re-integratiepogingen is zij 80-100 procent af-
gekeurd en kreeg een WIA.
Afgelopen jaar heeft haar werkgever een herkeuring
aangevraagd met de vraag of zij in aanmerking kon
komen voor de IVA.
Deze beoordeling is ondertussen geweest en goedge-
keurd.
‘Elke herbeoordeling maakte me weken van tevoren
ziek van de spanning. Je bent afhankelijk van een on-
bekende die je kan gaan afkeuren of goedkeuren. Elke
keer kwam ik opgelucht thuis. De artsen en arbeidsdes-
kundigen waren altijd heel vriendelijk.
Het heeft me erg geholpen dat ik altijd mijn (on)moge-
lijkheden duidelijk kon maken en dat kon onderbouwen
met meegebrachte verslagen van medici. Ik schreef let-
terlijk mijn weekplanning op. Ik vertelde altijd onder
welke voorwaarden ik iets kon. Ik ben blij met de be-
slissing, al blijft het natuurlijk confronterend dat je door
ziekte niet meer kunt werken. ’
2ERVARING
3ERVARING
Wanneer u het niet eens
bent met de beslissing
van UWV kunt u een
aantal stappen zetten.
Allereest kunt u uitleg vra-
gen over de beslissing. Mocht
u het er dan nog niet mee eens
zijn, dan kunt u bezwaar maken.
Daarop volgt intern een nieuwe
beoordeling. Als die ook niet
naar wens is, kunt u in beroep
gaan door beroepschrift sturen
naar de sector Bestuursrecht van
de rechtbank en uiteindelijk nog
in hoger beroep.
Wat u precies kunt doen, staat
beschreven op www.uwv.nl.
Hier vindt u de brochure "Daar
ben ik het niet mee eens".
IK BENHET ER NIETMEE EENS!
COBI BROCX-ENNIK
ADVERTENTIE
m heet Ecologic® vanaf mber 2016 Winbiotic®?
Wi bi ti ® ij t
Per 1 september 2016
obiotica (Biotic).
tat
pr
Waarom 1 septem De naam Winbiotic verwijst naar Winclove (Win), de producent van kwali zeer hoogwaardige indicatiespecifieke probiotica (Biotic).
tief
ndame het fun eten nschap W
riestam bacter obio otica w
is e ®
prgicEcolog
pakking; wat betekverp Er sta aat Ec co
ng ee waa mm ppe
ent
ologic® Inside op de g; wat betekent dit?
n serie unieke formuleringen arbij de combinatie van
men speciaal is geselecteerd. elijk onderzoek per indicatie is
t van Ecologic® Inside.
PRO • DM De naam is het gebrui niets veran
oduct r
beter aa
M is nu PRO • SC s veranderd zodat deze b k in de praktijk. Aan het pr
nderd.
t z
ansluit bij
De samenstelling va als de o
an de Winbiotic® produc oude Ecologic® product
cten is hetzelfde en.
www.winc love.n l 020 435 02 35
Het lijkt inmiddels een half leven geleden, maar het is iets minder dan tien jaar. Ik
werkte tweeëneenhalve dag op een basisschool en twee avonden in de week ging ik
naar de PABO. Mijn baas wilde me eigenlijk een fulltimebaan aanbieden tijdens het
sollicitatiegesprek, maar ik heb eerlijk gezegd dat dat niet zou gaan vanwege mijn ziekte
en dat dat ook de reden was dat ik mijn studie Nederlands aan de UvA niet had
afgemaakt.
Helaas ging het ook nu weer mis: na ongeveer een half jaar werken (met de leukste
groep 6 van Nederland) kwam ik in het ziekenhuis terecht met een abces. Dit grapje
herhaalde zich nog twee keer dat schooljaar, waarna ik na de zomervakantie niet meer
terugkeerde en in de WIA terechtkwam.
Omdat ik het niet zag zitten om de rest van mijn leven alleen maar lezend op de bank
door te brengen besloot ik me op het schrijven te gaan richten, iets wat ik toch al graag
deed. In die periode ben ik ook begonnen met schrijven voor Crohniek.
Ik heb dit ook gemeld bij het UWV en ze wensten me veel succes.
Vijf jaar later kreeg ik echter een mijnheer aan de telefoon die me vertelde dat hij
‘ontdekt had’ dat ik commerciële activiteiten ontplooide. Het klonk heel crimineel, zoals
hij dat zei. ‘Ja, dat heb ik ook bij jullie gemeld en ik geef mijn winst altijd netjes op bij de
Belastingdienst’, zei ik. Ik ging ervan uit dat ik nooit iets van ze hoorde omdat mijn winst
heel laag was en mijn uitkering (gebaseerd op een deeltijdbaan) nog vééél lager.
Maar zo werkte het niet (waarom hebben ze me dat vijf jaar geleden niet verteld?): ik
kreeg een boete en moet voortaan 70 procent van mijn winst afdragen. Want, of je nu
een uitkering van € 100,- of € 10.000,- per maand krijgt, zo zijn de regels ‘nu eenmaal’.
En intussen worden de ziektekosten maar hoger en hoger en heb ik geen enkele moge-
lijkheid om mijn inkomsten te vergroten. Daar ben ik zo ziek van dat ik voorlopig lezend
op de bank blijf liggen.
Kim Bergshoeff (36) heeft
ongeveer 15 jaar de ziekte
van Crohn. Samen met vriend
en hond woont ze in Haarlem
waar ze haar eigen tekst -
bureau, Kim in de pen, heeft.
Over haar leven met Crohn
schreef ze het boek
‘Onbeperkt Mindful’. Daarna
volgden de lokale bestseller
‘De canon van Haarlem’ en
‘Nederlandse literatuur voor in
bed, op het toilet of in bad’ en
‘Kunstgeschiedenis voor in
bed, op het toilet of in bad’.
Begin dit jaar kwam
‘De KUNSTcanon van Haarlem’
uit. Lees meer op
www.kimindepen.nl
Twitter: @kimindepen
COL MN
Ziektewet zat, kreeg ik een oproep voor
een WIA-aanvraag. Ik heb veel verschil-
lende UWV-artsen gezien en steeds
opnieuw moet je weer je verhaal vertel-
len. Op Facebook lees ik er geregeld
negatieve verhalen over, maar ik heb de
gesprekken tijdens het traject altijd als
positief ervaren. Een UWV-arts heeft me
ontmoedigd om het WIA-traject in te
gaan. “Je bent niet bedlegerig, je maakt
waarschijnlijk weinig kans”, zei ze. Maar
op een gegeven moment moet je kiezen
voor jezelf en realiseren dat je niet leeft
om te werken. Je hoeft niet in weelde te
leven, maar je moet wel kunnen leven.
Tijdens alle gesprekken en onderzoeken
ben ik altijd mezelf gebleven, altijd eer-
lijk en op recht. De feiten liggen er. Je
hoeft er geen show van te maken, daar
prikken ze toch wel doorheen. Vertel
gewoon hoe het is.’
‘Het geeft een gevoelvan erkenning’
Erkenning en opluchting‘Het was een continu gevecht met mijn
gezondheid. Ik wilde meedraaien net als
iedereen. Dat kostte mij ontzettend veel
energie. Toen ik het keuringstraject
inging hoopte ik dat ik niet meer ver-
plicht was om te werken. Dat ik niet
meer de druk hoefde te voelen om te
presteren. Het ging niet meer. Het was
wel even slikken dat ik afgekeurd werd,
maar het is een opluchting dat werken
niet meer hoeft en het geeft een gevoel
van erkenning. Het is mooi geweest. Ik
heb toch maar mooi twintig jaar
gewerkt, ondanks mijn crohn. Ik ben
heel blij dat ik dat heb kunnen doen.’ •
33
K BEPERKT KE BAAN?
RONISCH ZIEK
OF LICHAMELIJK LS WIJ CHR
EN OOK EEN LEU
NET A
ast of tijdelijk. emmaVwe gaan op zoek naar
ussen 15 en 30 jaar? T
-at-work.nl een passende baan
? Bel of mail en n.
/051
6/04
32/H
UMNL
n g enon jes ee iiVbbA
j i. Wfjirdeh bcsituecamrafois bueitibm a
neple h
.feitaitinn i’os zk irot Wa ammE
.enple hredre vseneenveg nineodnae ahcsinorhn cet een mesnee min deveitaitinn iar aaabkihcsebe tmiureitnetrevdt alete siVbb. Aroot vej hin weor daa, dnevelsnizen ge- krer woon vjit zr fieee win desne. Mnegnissoplogroe zdnerohebjin be
n eleddimseenee gveitavonne iznt oen megnineodnae axeplmt coen mesnem
ln.eibvbt ae aron mraeL
ADVERTENTIE
Gaat u binnenkort solliciteren? Vertelt u dan wel
of niet dat u een chronische ziekte hebt? Wat u
ook doet, een goede voorbereiding is het halve
werk. Deze tips kunnen helpen.
Solliciteren is altijd spannend. Met een chronische ziekte mis-
schien nog wel meer. Wettelijk gezien hoeft u in uw cv of tij-
dens een sollicitatiegesprek niets te melden over uw
ziekteverleden of gezondheid. Sterker nog, de wet verbiedt werk-
gevers zelfs om ernaar te vragen. Een vraag als: “Bent u vaak
ziek?”, is verboden. Daar hoeft u dus geen antwoord op te
geven. Wél bent u verplicht om zaken aan te geven die een
belemmering kunnen zijn bij de uitoefening van de functie. Als
u bijvoorbeeld bepaalde taken, die bij de functie horen, niet
kunt of mag uitvoeren, bijvoorbeeld door een lichamelijke
beperking of medicijngebruik. Het achterhouden van belang-
rijke informatie over uw gezondheid kan in sommige gevallen
gevaar opleveren voor uzelf en voor anderen. Het kan voor een
werkgever reden zijn voor ontslag op staande voet.
U zult dus zelf moeten aanvoelen of u uw gezondheid ter sprake
brengt tijdens een sollicitatie. Een algemeen advies is lastig,
want iedereen en elke situatie is uniek.
We hebben een paar tips op een rijtje gezet die u hierbij moge-
lijk kunnen helpen.
• Alles draait om de eerste indruk. Verkoop uzelf zo optimaal
mogelijk: wees enthousiast en vertel waarom juist u geschikt
bent voor deze functie. Maar, blijf dicht bij uzelf! Doe uzelf
(lichamelijk/geestelijk) niet beter voor dan u bent. U wilt ten-
slotte niet door de mand vallen wanneer u eenmaal bent aan-
genomen.
• Maak vooraf een goede afweging over wat u wel of niet wilt
vertellen over uzelf en uw gezondheid. Door vooraf wat zaken
op een rijtje te zetten, voorkomt u dat u overvallen wordt
door onverwachte vragen en verleid wordt tot het zeggen van
dingen waar u later spijt van hebt.
• Heeft u een tijdje niet kunnen werken door uw ziekte en daar-
door een gat in uw cv? In dat geval is het vaak beter om wel
tekst en uitleg te geven. De interviewer zal er naar alle waar-
schijnlijk anders zelf ook naar vragen.
• Besluit u om open kaart te spelen? Probeer dan een positieve
draai te geven aan uw ziekte-ervaringen. Leg uit dat u er
sterker door bent geworden bijvoorbeeld.
• Solliciteert u op een functie waarin u uw ziekte-ervaringen
juist kunt gebruiken, schroom dan niet hierover te ver tellen.
• Solliciteren gaat niet alleen over uzelf
verkopen. Het is ook belangrijk dat
u past bij de organisatie waar u
mogelijk gaat werken. Doe
daarom ook onderzoek naar
het bedrijf en vraag hen alles
wat u weten wilt. Interesse
tonen wordt altijd op prijs
gesteld!
• Oefen een sollicitatiegesprek
met en/of laat uw cv beoordelen
door een vriend(in).
• Voelt u zich gediscrimineerd vanwege uw ziekte? Dan kunt u
hier melding van maken. Meer informatie hierover leest u op
www.mensenrechten.nl
Veel succes bij uw volgende sollicitatie gesprek! •
Solliciteren Tekst Joyce Wagter
35
KIJK OOK EENS OP
www.crohnopjewerk.nl
www.leren.nl/cursus/solliciteren/
sollicitatievragen/
Tip voor uw mogelijke werkgever
Het kan voor een werkgever aantrekkelijk zijn om ie-
mand met een chronische ziekte in dienst te nemen
vanwege de zogenaamde no-riskpolis van UWV. Deze
houdt in dat UWV uw ziektewetuitkering betaalt als u
ziek wordt, en niet uw werkgever. De no-riskpolis geldt bijvoorbeeld
automatisch als u nu een WIA-, WAO-, WAZ- of WAJONG-uitkering
heeft. En ook als u vanwege uw ziekte problemen hebt (gehad) bij
het volgen van onderwijs en u vindt binnen vijf jaar na afloop een
baan. Meer informatie: www.uwv.nl.
TIP
SolliciterenMET UW ONDERBUIK
36
MDL-arts in opleiding Mirjam Severs
van het UMC Utrecht vervolgde het
werk van Mike van der Have en
Mirthe van der Valk voor de COIN-
studie. Nu het onderzoek is afge-
rond vertelt Severs over de meest
recente uitkomsten naar de kosten
die gemaakt worden door en voor
mensen met IBD.
Meest recente uitkomstenSevers zet de uitkomsten van het COIN-
onderzoek tussen 2014 en nu op een rijtje.
• Volgens het onderzoek is een elektronisch
patiëntendossier (EPD) niet nodig om
informatie van de patiënt te achterhalen
over zijn of haar gezondheidszorgcon-
sumptie. Patiënten blijken deze gegevens
zelf heel goed te weten.
• De kosten voor het gebruik van biologic-
als nemen nog altijd toe. Voor crohn van
64 naar 72 procent en voor colitis nam
het aandeel toe van 31 naar 39 procent.
Hier staat echter tegenover dat de kosten
voor ziekenhuisopnames met zo’n 7 pro-
cent afnamen. En ook zijn er minder kos-
ten voor chirurgie.
• Het was altijd al bekend dat roken een
slechte invloed heeft op de ziekte van
Crohn en juist een goede invloed op coli-
tis ulcerosa. Echter, uit het COIN-onder-
zoek blijkt dat rokers met crohn en
colitis, meer oog-, gewrichts- en huid -
ontstekingen hebben. Als deze mensen
ICC R BRIEK
Wat kost een IBD-patiënt?Eerdere conclusies van het COIN-onderzoek met betrekking tot werk, waarover Crohniek in
2014 schreef:
De kosten voor IBD nemen toe en dat lijkt grotendeels te komen door het toenemende gebruik
van biologicals. Deze medicijnen zorgen echter wel voor een betere kwaliteit van leven en min-
der ziekenhuisopnames en operaties. Van der Have en Van der Valk keken destijds naar de im-
pact van IBD op het deelnemen op de arbeidsmarkt. Op hoofdlijnen was de conclusie dat
mensen met de ziekte van Crohn vaker (deels) arbeidsongeschikt raken dan patiënten met colitis
ulcerosa. Operaties en ziekteactiviteit zijn de twee grootste voorspellers van arbeidsongeschikt-
heid. Tevens wordt het niet kunnen werken geassocieerd met een slechtere kwaliteit van leven.
Kosten per jaar
Wat kost iemand met crohn of colitis per jaar? Gemiddeld kost een crohnpatiënt € 8004 per jaar.
Bij colitis is dat € 4092. Deze totale kosten bestaan uit de kosten voor gezondheidszorg zoals een
bezoek aan een arts, medicijnen of een operatie, en uit de zogenaamde out of pocket expenses
die iemand zelf maakt voor bijvoorbeeld hulpmedicatie, het eigen risico of de contributie van
een patiëntenvereniging. En tot slot is er ook gekeken naar het productiviteitsverlies, wanneer
een werknemer (langdurig) ziek is of zelfs (deels) arbeidsongeschikt raakt. De kosten van de uit-
keringsinstantie en inkomstenderving van de patiënt zelf zijn hierin meegenomen. De totale kos-
ten per patiënt zijn de afgelopen jaren niet gestegen. Wel is er een verschuiving. Er gaat nu
meer geld op aan biologicals en minder aan operaties en opnames.MIRJAM SEVERS
37
Tekst Barbara Warnar
In de acht academische centra in Nederland hebben de IBD-specialisten zich verenigd in het
ICC (Initiative on Crohn’s and Colitis) samenwerkingsverband. Deze artsen hebben als missie
het onderzoek naar IBD te stroomlijnen, behandelingsrichtlijnen te ontwerpen en de kwaliteit
van leven van IBD-patiënten te verhogen.
stoppen met roken, verminderen de ont-
stekingen. Na stoppen met roken neemt
die extra kans op ontstekingen binnen
twee jaar af.
• Rokers zijn duurder voor de maatschap-
pij. Ze vallen eerder uit op het werk,
gebruiken duurdere medicijnen, zijn
vaker ziek en hun kwaliteit van leven
(ook ten aanzien van hun ziekte) wordt
slechter beoordeeld dan die van mensen
die niet roken. Daarom raden de onder-
zoekers aan om het stoppen met roken
vaker aan te kaarten bij rokers. Dit bevor-
dert de kwaliteit van leven en verlaagt het
aantal ontstekingen.
• Ook therapietrouw kwam aan bod: de
vraag was hoe je het beste de therapie-
trouw van iemand kunt meten? Mensen
blijken dit het beste aan te kunnen geven
op een schaal van nul tot honderd.
Mensen met slechte therapietrouw
maken meer kosten, ervaren minder kwa-
liteit van leven en hebben vaker met ziek-
teactiviteit te maken. Volgens Severs zien
mensen de noodzaak van medicijnen
minder in als het goed gaat, met alle
gevolgen van dien. Daarom is het bespre-
ken van therapietrouw belangrijk, om
een gecompliceerd ziektebeloop te voor-
komen.
Dankzij de deelname van zoveel mensen
met IBD, waarvoor Severs iedereen die mee-
deed wil bedanken, is er nu een enorme
schat aan informatie. ‘Wij hopen nog
een aantal andere vragen te kunnen
beantwoorden, als we daar de kans
toe krijgen.’ Een greep uit de ver-
volgvragen:
• Heeft de komst van richtlij-
nen bij de behandeling van
IBD ervoor gezorgd dat art-
sen andere zorg zijn gaan
geven?
• Wat zijn de gevolgen voor de
patiënt die stopt met biologic-
als?
• Een groep patiënten gebruikt
helemaal geen medicijnen, terwijl
het wel goed gaat met hen. Hoe komt
dit?
• Veel patiënten stappen over op alterna-
tieve geneeswijzen. Waar kiest men dan
voor en hoe gaat het met deze mensen?
• Wat is het verschil in het ziektebeloop bij
westerse en niet-westerse patiënten die in
Nederland worden behandeld?
• Hoe vaak komen vermoeidheid en
depressies voor? Is dit een onderbelicht
onderwerp?
• Krijgen mensen in een academisch zie-
kenhuis een andere behandeling dan in
een perifeer ziekenhuis?
• Zijn er voorspellers voor het ontstaan van
fistels?
Uiteraard houdt Crohniek u op de hoogte
van een eventueel vervolgonderzoek en de
uitkomsten daarvan. •
De COIN-studie liep sinds 2011.
Ruim 3000 IBD-patiënten werkten aan
het onderzoek mee, onder wie veel leden
van de CCUVN. Op gezette tijden moesten
deelnemers vragenlijsten invullen. Heel
veel aspecten van het de behandeling
van en het dagelijks leven met IBD
werden onderzocht.
Al 125 jaar werkt MSD mee aan een gezondere wereld. Wij bieden behandelingen voor een betere gezondheid en ondersteunen zorginstellingen en zorgverleners. Onze geneesmiddelen en vaccins kunnen het verschil maken tussen ziek op bed liggen of ‘gewoon’ mee kunnen doen. En soms zelfs tussen leven en dood.
Onze toegevoegde waarde wordt groter door samen te werken met partners. Samen bevorderen we goed geneesmiddelengebruik en richten wij ons op toekomstbestendige zorg, waarbij innovatie en kwaliteit hand in hand gaan.
Meewerken aan een gezondere wereld betekent ook: maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat doen we bij MSD op diverse manieren. We investeren in onze omgeving en onze medewerkers, we werken milieu-
bewust en we ondersteunen veel goede doelen, lokaal en internationaal.
Meer informatie op msd.nl.
AL 125 JAAR WERKEN WIJ AANEEN GEZONDERE WERELD
1962Introductie van de pil
2015 Introductie
immunotherapie voor de behan-
deling gevorderd melanoom
1923 Start insuline-productie in
Oss
1987 Start Mectizan
Donation Program om rivierblindheid
uit te roeien
2016Meer dan
25 jaar onder-zoek naar hepatitis C
1956 MSD vestigt
zich in de Waarderpolder
(Haarlem)
Postbus 581 | 2003 PC HaarlemCO
RP
-117
716
4-0
00
0
ADVERTENTIE
39
RedactieKim BergshoeffStephanie van den BergRenske HoefmanMarco HoogenesSabrina van LoonJanne-Marieke KarstenMarleen van der Meer-PierikNadine NugterPetra Tap (diëtist)Lydia VeldhuisJoyce WagterBarbara Warnar (hoofd- en eindredactie)
Aan dit nummer werkten verder meeTineke Markus, www.dokterisbezig.nl
AdvertentiesDe redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Plaatsing magniet worden uitgelegd als blijk van instemming van de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereni-ging Nederland. Advertenties kunnen door de CCUVN zonder opgaaf van redenen worden geweigerd. Advertenties kunnen worden opgegeven bij: CCUVNHouttuinlaan 4b3447 GM WOERDENTel. 0348 – 42 07 80Fax 0348 – 48 07 47e-mail: [email protected]
Medische AdviesraadW. Bemelman, chirurgJ.C. Escher, kinder MDL-artsK. van der Linde, MDL-artsC.J.J. Mulder, MDL-artsM. Russel, MDL-artsA. van der Sluijs Veer, MDL-artsN.J. Wierdsma, diëtisteDe Medische Adviesraad is niet verantwoordelijk voor de inhoud van geplaatste artikelen.
Landelijk bestuurS.F. Nijhof, voorzitterS. Kroonenberg, penningmeesterJ.K. Oosten, vice-voorzitterC. te Meij, bestuurslidA. Ertan, bestuurslid
M.L. Markus-de Kwaadsteniet, directeur
CCUFondsG. Bienfait, voorzitterA. van den Broek–Berkhout, algemeen bestuurslidJ.H.P.M. Engel, penningmeesterN. van Ziel, algemeen bestuurslidS. Stuij, algemeen bestuurslid
Vormgeving en ProductieGrafisch Ontwerp en ProductiebureauThe Happy Horseman BV, Rotterdam
Oplage12.000
ISSN0928-1967
Sluitingsdatum Kopij 2016, nr. 4: 11 oktober 2016Kopij bij voorkeur aanleveren in Word, per e-mail: [email protected].
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middelvan druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de eindredactie.
AbonnementenNieuwe leden en donateurs kunnen zich aanmelden bij het Servicebureau te Woerden enkrijgen de Crohniek en de Nieuwsbrief dan automatisch thuis gestuurd.Leden: € 34,50 contributie per jaar. Leden die een automatische incasso afgeven, betalen€ 33,00 (€ 1,50 korting). Dit bedrag wordt door de meeste ziektekosten verzekeraars ver-goed. In bijzondere omstandigheden is vermindering van contributie mogelijk. Voor dub-belleden (bijvoorbeeld bij lidmaatschap van de Short Bowel vereniging, de NederlandseStoma vereniging of van de Nederlandse Coeliakie Vereniging) gelden andere bedragen. Een contributiejaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. Opzeggen dient schriftelijk te gebeuren vóór 1 december.
PersoonsgegevensIn het kader van belangenbehartiging laat de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging op ge-zette tijden onderzoeken of enquêtes uitvoeren. Deze enquêtes worden in eigen beheerof door erkende onderzoeks bureaus uitgevoerd. Hiervoor is een protocol opgesteld, waar-aan een enquête of onderzoek moet voldoen. Indien u in de toekomst niet wenst mee tewerken aan een onderzoek of enquête verzoeken wij u dit schriftelijk aan het bureau kenbaar te maken.
FinanciënBankrekeningnummers CCUVNNL26RABO0124123503NL23INGB0000188853NL32INGB0000001287
Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland, Servicebureau/redactie-adres: Houttuinlaan 4b, 3447 GM Woerden.Tel.: 0348 - 42 07 80 van maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 14.30 uur. Fax: 0348 - 48 07 47. E-mail: [email protected]: [email protected] Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland is ook op internet te vinden:www.crohn-colitis.nl.
CrohniekUitgave van de Crohn en Colitis Ulcerosa
Vereniging Nederland
Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van onze sponsors
Handige adressen
Stomavereniging Randhoeve 221 3995 GA Houten030 - 634 39 [email protected]
Maag Lever Darm StichtingPostbus 8003800 AV AMERSFOORT0900 - 2025625 (10.00-14.00 uur)www.mlds.nl [email protected]
Prikkelbare Darm Syndroom BelangenverenigingPostbus 25978901 AB Leeuwarden088 - PDS INFO / 088 - 737 4636maandag en donderdag 14.00 - 16.00 uurdinsdag en woensdag 19.00 - 21.00 [email protected]
Overzicht van onderwerpen Crohniek 2015-2016
Crohniek 3-2015Dokter, ik ben zo moe, blz. 4Persoonlijk: Minder denken kost minder energie, blz. 10Wat is vermoeidheid voor Crohniek-redactieleden? blz. 13CCUVN jong, blz. 16Onderzoek vermoeidheid, blz. 18Poli vermoeidheid, blz. 20Vermoeidheid te lijf, blz. 22Werken en IBD, blz. 29Rectumamputatie, blz. 29ICC Rubriek, blz. 30
Crohniek 4-2015MijnIBDcoach: behandeling vanaf je eigen bank, blz. 4IBD-jubileum, blz. 9Persoonlijk blz. 10CCUFonds, blz. 13Aandacht voor ijzer, blz. 14CCUVN jong, blz. 16Voedingsonderzoek, blz. 19Onderzoek: zit het in de genen?, blz. 20Blijf maatjes en minnaars, blz. 24Alternatief: de Wim Hof methode, blz. 27ICC Rubriek, blz. 30
Crohniek 1-2016Vele handen op één buik, blz. 4In het zonnetje, blz. 9Persoonlijk, blz. 10Cursus PPEP4all, blz. 13EHBV, blz. 14CCUVN jong, blz. 16Onderzoek, blz. 18Coloscopie, blz. 20Minidossier borstvoeding, blz. 23Short bowel kenniskaarten, blz. 28ICC Rubriek, blz. 30
Crohniek 2-2016Kom in actie voor IBD, blz. 4In het zonnetje, blz. 9Persoonlijk, blz. 10Medicatie en zon, blz. 12Calprotectine-zelftest, blz. 14CCUVN jong, blz. 16Onderzoek, blz. 18Minidossier kinderwens, blz. 22EHBV, blz. 27Cursus PPEP4all, blz. 28ICC Rubriek, blz. 30
Uitleg termen die in de Crohniek voorkomen
IBD Inflammatory Bowel Disease.Dit is de verzamelnaam voorcrohn en colitis.
MDL Maag, Darm en LeverPDS Prikkelbare Darmsyndroom
De CCUVN dat zijn we samen
Meer dan tienduizend mensen vormen samen de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland. Een vereni-ging die zorgdraagt voor informatie, mensen bij elkaar brengt, ervaringen laat delen en die opkomt voor debelangen van haar leden. De CCUVN is actief in het land, bij u in de buurt, op internet, maar ook heel dichtbijvia de telefoon.
Colofon
zo en e
elen..*ddn lidmaatschap van
o zijn voor
t.
akkelij
ker
* n ccuvn heeft
to
eg
ang
heb
t t
ot e
en (
nie
t-)
openb
aar t
oil
et
* D
e C
CUVN
heeft e
en t
oil
etpas, w
aarm
ee j
e m
a
t
*
nt lotgenoten reniging, die
ontmoeten Doe mee en meld jouw belangen behartigt. je Voor slechts € 3,50 per maan
d je aan! e krijgt dan veel informatie en je kun
. de ver CCUVN nd ben je al lid van de
ontmoeten n. Doe mee en meld
volg ons op Fac e-mail: info@cro
rohn en Colitis Ulcerosa Vereniging NederlandC
d je aan!
cebook enTwitter @ccuvn ohn-colitis.nl www.crohn is Ulcerosa Vereniging Nederland
n n-colitis.nl Nederland