ka ho‘omĀhele kuleana ‘ana: he haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka...

18
1 KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana “Pepa ‘Imi Noi‘i” No ka papa Palapala Leo - Kupulau 2010 - ‘Ōlelo Hawai‘i 332 ma UH Mānoa C. M. Kaliko Baker, Kumu Na Michael Edmund Malulani Kamehameha Odegaard 14 Mei 2010

Upload: michael-e-malulani-k-odegaard

Post on 27-Jul-2015

267 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

An outline for defining land use categories in Hawaiian

TRANSCRIPT

Page 1: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

1

KA HO‘OM ĀHELE KULEANA ‘ANA

He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

“Pepa ‘Imi Noi‘i”

No ka papa Palapala Leo - Kupulau 2010 - ‘Ōlelo Hawai‘i 332 ma UH Mānoa

C. M. Kaliko Baker, Kumu

Na Michael Edmund Malulani Kamehameha Odegaard

14 Mei 2010

Page 2: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

2

PAPA KUHIKUHI: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA

I. ‘Ōlelo Ha‘i Mua 3

II. Haka kino e ho‘omāhele i nā kuleana 5

A. Kahi Ao Pono‘ī 5

1. Māhele ho‘ohana ‘āina: Hale noho a me hōkele 5

2. Māhele ho‘ohana ‘āina: Mahi ‘ai 5

3. Māhele ho‘ohana ‘āina: Holoholona 6

4. Māhele ho‘ohana ‘āina: ‘Oi‘enehana 7

5. Māhele ho‘ohana ‘āina: ‘Ōi‘enehana a me Pā‘oihana 8

6. Māhele ho‘ohana ‘āina: Alakau me ho‘okū ka‘a 9

7. Kā‘ei o Honolulu: Nā ‘Āpana ‘Āina Pono‘ī 10

8. Ka Leo Hawai‘i: Hale 11

9. Ka Leo Hawai‘i: Mahi ‘Ai 13

B. Kahi Ao Lehulehu 15

1. Kahi Alanui: Ka Leo Hawai‘i: Alanui 15

2. Kahi Aupuni / Mo‘omeheu 15

a. Māhele ho‘ohana ‘āina: Lawelawe kiwikā me launa ‘ōlelo 15

e. Māhele ho‘ohana ‘āina: Lawelawe ho‘ohau‘oli 15

i. Ka Leo Hawai‘i: Hale Pule a me Heiau 16

3. Kahi Hāmama 16

a. Māhele ho‘ohana ‘āina: Lawelawe ho‘ohau‘oli 16

e. Māhele ho‘ohana ‘āina: Ho‘onanea kaupokulani 17

i. Kā‘ei o Honolulu: ‘Āpana Mālama Hāmama 17

o. Ka Leo Hawai‘i: Kahakai 17

u. Ka Leo Hawai‘i: Kula 17

Page 3: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

3

I. ‘Ōlelo Ha‘i Mua: he kumu e ho‘ohoihoi i nā pono no kahi ou

I ‘ole ke ao ‘ia mai, hele hewa nā kanaka; a o ka mea mālama i ke kanawai, pōmaika‘i ‘o ia.

Nā Solomona 29:18

‘A‘ole kākou he po‘e ‘ōiwi Hawai‘i ho‘okahi. Ua mokuāhana nui mākou! Ho‘omaka

paha nā māhele o kākou ma o ka ‘onaehana kapu ma waena o nā ‘ano ali‘i a me maka‘ainana, a

laila, ma o ka “Hawaiian Homes Commission Act” ma waena o nā ‘ano “Native Hawaiian”

(loa‘a emi iho o 50% o ke koko ‘oiwi iā lākou) a me “native Hawaiian” (loa‘a 50% o ke koko

‘ōiwi a ‘oi iā lākou). Ma hope, ua mau nā māhele ma waena o lākou i puka aku i nā kula

Kamehameha, Punahou, a i ‘ole ‘Iolani paha a me lākou i puka aku i nā kula lehulehu kekahi, a

ma waena o nā hui politika Kemokalaka a me nā Lepupalika. I kēia lā, aia kekahi “palena” paha

ma waena o kākou e noho ma Hawai‘i nei a ma ka ‘Āinapuni‘ole lā paha, a ma waena o lākou e

makemake e ‘ōlelo Hawai‘i a ka ‘ōlelo Pelekania paha, ma waena o lākou o kekahi ‘ano

ho‘omana Kalikiano a i ‘ole o kekahi ‘ano ho‘omana ‘oiwi a‘e, a nō ho‘i ma waena o lākou e

makemake ai e “kau inoa” a “un”-kau inoa paha. ‘Oko‘a loa nō ho‘i lākou e ‘i‘ini i ka noho

‘ahupua‘a ‘ana a me lākou e makemake i ka nohona kiwikā.

I ko‘u mana‘o, ua lawa nō ka nui o ka ‘āina ma Hawai‘i nei e kāko‘o iā kākou āpau a, inā

mālama kākou i nā makemake o kekahi i kehahi, hiki ke ho‘ohau‘oli iā kākou āpau. No laila, e

ho‘omaka kākou e ho‘ākaaka pono i nā ‘ano wahi like ‘ole o kēia lā ma o ka ho‘omaopopo ‘ana

me ho‘ohana ‘ana i kekahi haka kino no ka ho‘ohana ‘āina like ‘ole.

I hiki ai ke ho‘oma‘alahi i ka maopopo ‘ana o nā wahi like ‘ole, he mea kōkua ia e

kākepakepa iho i ka mana‘o no Kuleana. He aha kou kuleana? He aha ko kākou kuleana? Na wai

ke kuleana e mālama i kekahi wahi ‘āina, nā kānaka a pau a i ‘ole ‘ekahi a ‘elua paha, a i ‘ole he

hui li‘ili‘i o n ā kānaka? Mai hopohopo ‘oe; ‘a‘ole kēia mea he mana‘o ‘ē no nā kānaka ‘ōiwi o

Hawai‘i nei. Mua loa, e komo no ka makemake ana au i ko nā manaleo mau mana‘o me ka ‘ike o

nā mea kālailauna kanaka o kēia wā. A laila, e ho‘ohana mākou i ke Kānāwai Kā‘ei o Honolulu

ho‘ohakakino i ko kākou kūkā. Mai poina, ‘eā, ‘o kēia he kinohi wale.

I kēia ahiahi e no‘ono‘o kākou ma ko kākou noi ‘ana i ka ‘Āina a i ke Kālā. Ma ka hapa hea ke

aupuni ‘Amelika [e hā‘awi] e uku mai ai iā kākou? Ma ka piha loa? ‘O ia ho‘i, ma ka mana ‘eka lei,

lei ali‘i āpau loa e ho‘iho‘i ‘ia mai? A i ‘ole ma kekahi hapa wale nō e ho‘iho‘i ‘ia mai ai? No laila,

Page 4: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

4

inā no ma ka hapa wale nō e uku mai ai, ‘a‘ole ia he pono ma ke ‘ano. He uku, no ka mea, he aha ko

kākou kuleana? E ‘ae i kēia hapa o ka uku i ka piha o ko kākou mau kupuna, ko kākou mau ‘āina, a

ko kākou ‘ano, o pau i ka lilo. Kauanoe Kimura, Ka Leo Hawai‘i HB24.276A [47:11 - 48:13]

He pahuhopu no kēia pepa, ‘o ia ka ho‘ohoihoi me ho‘omana ‘ana o ka po‘e heluhelu e

ho‘ono‘ono‘o iho hou i nā ‘ano kuleana ona i ka ‘āina ma lalo āna e ho‘ohana a mālama ai. E

ho‘omaka ana ka mea heluhelu e maopopo pono i ka pilina ma waena o kona kaiaulu pilikino (a

me nā ‘ano wahi ‘oko‘a i loko) a me nā ‘ano po‘e kaiaulu e mālama a ho‘ohana i kēia mau wahi

like a me nā koina o lākou āpau. Mana‘olana au, he kōkua kēia “mea hana wehewehe‘ano” a‘u i

hā‘awi ai i ka mea heluhelu; he kōkua ‘o ia e kūkākūkā no kēia mau mea me kona mau hoa aloha

a, e ‘aelike paha lākou i ko mākou kuana‘ike, ‘o ia ho‘i, no ka maika‘i o ka ho‘olālā me hakulau

lālā ‘ana a, no ka waiwai nui o kēia ‘ano ‘oihana i ka po‘e ‘ōlelo ‘ōiwi. Hili hewa ka mana‘o ke

‘ole ke kūkākūkā.(‘Ōlelo No‘eau 993)

Page 5: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

5

II. Haka kino e ho‘omāhele ai i nā kuleana

A. Kahi Ao Pono‘ī (a me Ao ‘Ano Pono‘ī)

1. Māhele ho‘ohana ‘āina: Hale noho a me hōkele

Hale noho pālua (Duplex units)

Hale kahu kōkua (Dwelling, owner’s or caretaker’s accessory)

Hale kahu ‘ilina (Dwellings for cemetary caretakers)

Hale ke‘ena malu (Roomers / Rooming)

Hale lōpā (Farm dwellings)

Hale noho ho‘opili ‘ole, ho‘okahi ‘ohana (Dewllings, detached, one-

family)

Hale noho ho‘opili ‘ole, ‘elua ‘ohana (Dwellings, detached, two-family)

Hale noho papa‘i (Dwellings, multifamily)

Hale noho pū‘ulu (Group living facilities)

Hale malihini - R-20 wale nō (Guest houses - R-20 only)

Hōkele (Hotels)

Hale kōkua makule (Special needs housing for the elderly)

Hōkele kuleana pu‘unaue (Time sharing)

Hale kipa (Transient vacation units)

Hale‘u‘uku ho‘omaha (Vacation cabins)

Kahua ho‘onoho (Boarding facilities)

Wahi noho o ke kanikela (Consulates)

2. Māhele ho‘ohana ‘āina: Mahi ‘ai

Ha‘aliu Huahana Mahi ‘Ai, nui (Agricultural products processing, minor)

Ha‘aliu Huahana Mahi ‘Ai, li‘ili‘i (Agricultural products processing,

major)

Ha‘aliu Huahana Holoholona (Animal products processing)

Page 6: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

6

Hale olo papa (Sawmills)

Huahana meaulu (Crop production)

Hō‘ili‘ili, waiho a ho‘olaha i nā huahana i nā mākeke kū‘ai nui me li‘ili‘i

(Centralized bulk collection, storage and distribution of

agricultural products to wholesale and retail markets)

Kāmala kapa (Roadside stands, accessory)

Kīpulu, li‘ili‘i (Composting, minor)

Kīpulu, nui (Composting, major)

Kū‘ai a lawelawe i nā mikini no ka meaulu (Sale and service of machinery

used in agricultural production)

Mahi I‘a (Aquaculture)

Mālama nahele (Forestry)

Pā‘oihana Mahi ‘Ai (Agribusiness)

Waihona a kū‘ai i nā pono e kōkua ai i ka meaulu (Storage and sale of

seed, feed, fertilizer and other products essential to agricultural

production)

‘Aina hāmama (Open land)

3. Māhele ho‘ohana ‘āina: Holoholona

Hale mālama ‘īlio, ‘oi‘enehana (Kennels, commercial)

Hānai holoholona ‘ai mau‘u (Livestock grazing)

Huahana holoholona, nui (Livestock production, minor)

Huahana holoholona, li‘ili‘i (Livestock production, major)

Kahua hō‘ike‘ike holoholona laka ‘ole (Zoos)

Lawelawe kauka holoholona (Livestock veterinary services)

‘Aina ho‘omalu hahai holoholona (Game preserves)

Page 7: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

7

4. Māhele ho‘ohana ‘āina: ‘Oi‘enehana

Hakina me ‘ōpala, waiho me huahana (Salvage, scrap and junk storage

and processing)

Hale hana ki‘i‘oni‘oni (Motion picture and television production studios)

Hale hō‘ahu (Warehousing)

Huahana ‘aila kā (Petroleum processing)

Kahua kāko‘o awa (Port facilities)

Kahua lawe ukana nui e nā moku me kalaka, kū‘ai nui me li‘ili‘i

(Wholesale and retail establishments dealing primarily in bulk

materials delivered by or to ship, or by ship and truck in

combination)

Kahua pāhono, li‘ili‘i (Repair establishments, minor)

Kahua pāhono, nui (Repair establishments, major)

Kahua pa‘i nūpepa, puke me makakina (Publishing plants for newspapers,

books and magazines)

Kāpili a huahana mea‘ai (Food manufacturing and processing)

Kahua ka‘a hali ukana (Freight movers)

Kemika ho‘opahū me ‘awahia: kāpili, waiho a ho‘olaha (Explosive and

toxic chemical manufacturing, storage and distribution)

Kikowaena lako kūkulu me ho‘olako hale, a kū‘ai, waiho me ho‘olaha

lako i loko o kekahi hale puni loa (Building or similar contracting

and home improvement and furnishing services, materials and

equipment sales or distribution; provided incidental storage of

materials or equipment is within fully enclosed buildings)

Kikowaena leka me pū‘olo : kāpili, waiho a ho‘olaha (Centralized mail

and package manufacturing, storage and distribution)

Kū‘ai a ho‘olimalima lako nui (Heavy equipment sales and rentals)

Kāpili, huahana me pū‘ā, laulā (Manufacturing, processing and packaging,

general)

Page 8: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

8

Kāpili, huahana me pū‘ā, māmā (Manufacturing, processing and

packaging, light)

Lawelawe uhi pākaukau (Linen suppliers)

Pā kahua pō‘ali koa (Base yards)

Pā waiho (Storage yards)

Pili moku: ho‘omākaukau ‘oihana, kū‘ai, kāpili, mālama me pāhono

(Maritime-related vocational training, sales, construction,

maintenance and repairing)

‘Eli waiwai (Resource extraction)

‘Ōpala ho‘onohonoho me huahana (Waste disposal and processing)

5. Māhele ho‘ohana ‘āina: ‘Oi‘enehana a me Pā‘oihana

Hale ho‘ike‘ike (Cabarets)

Hale ho‘omākaukau ‘aina (Catering establishments)

Hale kū‘ai li‘ili‘i (Convenience stores)

Hale ha‘aliu ‘ikepili (Data processing facilities)

Ha‘aliu pa‘iki‘i (Photographic processing)

Hale ke‘ena (Office buildings)

Hale ke‘ena, kāko‘o (Offices, accessory)

Hale kū‘ai (Retail establishments)

Hale kū‘ai, kōkua (Retail, accessory)

Hale kū‘ai mea‘ai kaiahome (Neighborhood grocery stores)

Hale ‘aina kalaiwa ka‘a (Drive-thru facilities)

Hale ‘aina (Eating establishments)

Haupikala holoholona (Veterinary establishments)

Kahua waihona pilikino (Self-storage facilities)

Kahua ho‘ole‘ale‘a, maluhale (Amusement and recreation facilities,

indoor)

Ke‘ena ho‘okolohua, lā‘au (Laboratories, medical)

Ke‘ena ho‘okolohua, ‘imi noi‘i (Laboratiories, research)

Page 9: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

9

Ke‘ena huaka‘i (Travel agencies)

Ke‘ena pa‘iki‘i (Photography studios)

Ke‘ena kū‘ai kuleana (Real estate offices)

Ke‘ena lā‘au (Medical clinics)

Kīhāpai ho‘oulu mea kanu (Plant nurseries)

Kikowaena kū‘ai mea hao (House improvement centers)

Kikowaena ‘ahahui (Trade or convention center)

Kū‘ai a ho‘olimalima ka‘a, me ke kū‘ai a ho‘olaha ‘ana o nā ‘āpana ka‘a

(Automobile sales and rentals, including sales and distrubution of

automobile parts and supplies)

Kula mele me hulahula (Dance or music schools)

Lawelawe pā‘oihana (Business services)

Lawelawe pilikino (Personal services)

Panakō (Financial institutions)

Wahi inu lama (Bars, nightclubs, taverns)

‘Oihana ma ka hale (Home occupations)

6. Māhele ho‘ohana ‘āina: Alakau me ho‘okū ka‘a

Hale ho‘olulu kalaka (Truck terminals)

Holoi ka‘a, kūmikini (Car washing, mechanized)

Kahua mokulele (Airports)

Kahua lawelawe ka‘a (Automobile service stations)

Kahua ho‘okū me hale ka‘a (Commercial parking lots and garages)

Kahua helikopa, laulaha (Heliports)

Kahua helikopa, li‘ili‘i (Helistops)

Kahua ho‘okū ka‘a pu‘unaue (Joint use of parking facilities)

Kahua ho‘okū ka‘a wahi ‘ē (Off-site parking facilities)

Page 10: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

10

7. Kā‘ei o Honolulu: Nā ‘Āpana ‘Āina Pono‘ī

‘Āpana Noho (Residential districts)

‘Āpana Hale Papa‘i (Apartment districts)

Pa‘apū pū‘uo noho Ha‘aha‘a (Low-density)

Pa‘apū pū‘uo noho Lōpū (Medium-density)

Pa‘apū pū‘uo noho Ki‘eki‘e (High-density)

‘Āpana Hale Papa‘i Ho‘ohana ‘Ō‘ā (Apartment Mixed Use districts)

Pa‘apū pū‘uo noho Ha‘aha‘a

Pa‘apū pū‘uo noho Lōpū

Pa‘apū pū‘uo noho Ki‘eki‘e

‘Āpana Mahi ‘Ai (Agricultural districts)

Kaupalena ‘ia (Restricted)

Laulā (General)

Huihui Mahi ‘Ai (Agricultural clusters)

‘Āpana Kua‘āina (Country districts)

Huihui Kua‘āina (Country clusters)

‘Āpana Hōkele Nui (Resort districts)

Ho‘ohana ‘Ō‘ā (Mixed Use)

‘Oi‘enehana (Commercial)

‘Āpana Pā‘oihana (Business districts)

Kaiahome (Neighborhood)

Kaiaulu (Community)

‘Āpana Pā‘oihana Ho‘ohana ‘Ō‘ā (Business Mixed Use districts)

Kaiaulu (Community)

Page 11: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

11

Kauwaena (Central)

‘Āpana ‘Oi‘enehana (Industrial districts)

Kaupalena ‘ia (Limited)

Mākuma (Intensive)

Kahakai (Waterfront)

‘Āpana ‘Oi‘enehana Pā‘oihana Ho‘ohana ‘Ō‘ā (Industrial-commercial

mixed use districts)

8. Ka Leo Hawai‘i: Hale

HV 24. 052A (2250) no nā hale lawelawe hana like ‘ole; Kauanoe

Kimura me Pila Wilson, PW iā Joseph

Maka‘ai; me nā ‘ano hale like ‘ole e Alice

Nāmakelua (5180)

063A (3480) nā ‘ano hale like ‘ole ma Kīpahulu, Maui, lauhala;

Kauanoe Kimura iā Kāwika (me James)

Ka‘alakea

077A (15) nā hale pili, pela moe; Kauanoe Kimura iā Elizabeth

Kawa‘a mai Waiahole, O‘ahu ; mahi ‘ai,

lawai‘a

109A (750) mahele ‘āina, (1590) ka nohona i loko o ka hale pili;

Kauanoe Kimura iā Adele Keawe no Hana,

Maui

196A (1880) Kauanoe Kimura iā Lily Bilamour no Waikāne i ke

kukulu ‘ana i hale pili (a me 5705, wehe

Pāpā Kau‘i)

218A (3260) nā hale pili; Kauanoe Kimura iā Lucy Mikasobe

Page 12: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

12

223B no nā hale lawelawe hana like ‘ole, hale moe;

Kauanoe Kimura iā Lucy Mikasobe me

Koki Williams

223C (2120) no nā ‘ano hale pili like ‘ole, na moena me moe; nā

‘ano hale ka‘awale: moe, ‘aina, kuke, hana;

Kauanoe Kimura iā Lucy Mikasobe

266 (3680) nā ‘ano hale pili like ‘ole: ho‘oluluana, ‘ai; (4600)

‘ai ma ka moena lauhala, a ma hope ke

pākaukau; Kauanoe Kimura me No‘eau

Warner iā Joe Maka‘ai, Lokomaika‘i

Snakenberg

284 (1200) pale‘ia kekahi hale i ka ‘ā; Kauanoe Kimura iā

Esther Ah Nee

320 (2210) kanu kalo i Moanalua, (2300) pehea lawe ‘ia ka wai

i ka hale ma o ka paipu, (2337) ‘a‘ohe

pahuhau; Kauanoe Kimura iā Edward

Nāmohala Crawford

349 (2850) pehea lawe ‘ia ka wai i ka hale paipu‘ole, kahawai;

Kauanoe Kimura iā Annie Kini

363 (910) aia 3-4 hale me ka hale pule i loko o ka pā hale i

Kawaihae, (4618) hale kū‘ai kahiko;

Kauanoe Kimura iā Helen Avero

365 (1130) loa‘a 2 hale: 1 ma uka “Pualeilani” a me 1 ma

kahakai o 1 lumi wale; Lokomaika‘i

Snakenberg me Kalani Akana iā Katherine

Makena Harbottle

382 (4600) hale pili me lauhala ma Wai‘ānapanapa; Kauanoe

Kimura iā Leimamo Lee

383 (4650) pahu wai: ‘ekahi i loko no ka holoi ‘ana a me

mea‘ai a ‘ekahi i waho e holoi i ke kalo;

Kauanoe Kimura iā Christina Kekauoha

Page 13: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

13

385 (2900) ho‘omalo‘o i‘a ma luna o ka hale kaupoku;

Kauanoe Kimura iā Josephine Lindsey

414 (2367) kukulu hale me pahu wai e ‘apo i ka ua; Kauanoe

Kimura iā John Kamaka me Joe Maka‘ai

416 (4080) kukulu nā haole i mau hale nui; ‘oi aku ka nui o

helu o ka po‘e Hawai‘i i kēlā wahi ma mua;

Kauanoe Kimura iā Mary Lucas

9. Ka Leo Hawai‘i: Mahi ‘Ai

HV 24.146A (4190) hānai kanu kalo; Kauanoe Kimura me Alice

Nāmakelua mai Lā‘ie

147B (2270) pehea loli ka hana mahi ‘ai, nā ‘ano mai‘a i loko o

ka pā hale; Kauanoe Kimura iā John Nākoa

220A mahi ‘ai, hānai pipi

277A (1710) ha‘alele ‘o ia i ka mahi ‘ai i ka MH 19 (lohi ka

nohona ma laila); Lokomaika‘i Snakenberg

iā Kamuela Kong Kee

367 (1400) Aia mahi kō me wili ma ‘Ola‘a, he mahi ‘ai a hānai

pipi kona makua kāne, he kanaka kūha‘o ‘o

ia; (2695) ua hopua lākou i ka honu no kona

‘aila wale (e haku i noho lio); (3124) kū‘ai

aku i noho lio no $25; Kauanoe Kimura iā

Margaret Gonsalves no Pāhoa

378 (1835) Kauanoe Kimura iā John Nākoa no Kahakuloa, he

ali‘i kona kūpuna kāne (hā‘awi ‘o ia i i‘a i

nā mea āpau)

380 (1050) Kauanoe Kimura iā Sophie Hi‘ilei Kaina, he mahi

‘ai kona makua kāne; (1280) kanu kalo like

‘ole: ‘ele‘ele, ‘ohe, ‘o‘opukai, manini,

mana‘ulu, pala‘i‘i; (1545) kua wa‘a ma uka

Page 14: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

14

a lawe i kahakai; (5395) hele i ka hale pule

Kakolika i Hōnaunau

383 (1200) Kauanoe Kimura iā Christina Kekauoha no Kona

‘Ākau; kanu pea, ‘alani, ‘ōhi‘a loke, kalo,

koa, ‘uala, kuawa, pua; hana nā mānawa

āpau

407 (487) Kauanoe Kimura iā Aloha ‘Āwa‘a no Kawaihae,

Kohala (kokoke i ka Parker Ranch), (1050)

‘ekahi ko ke kula lumi, (2324) kūkulu

kahawai

Page 15: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

15

B. Kahi Ao Lehulehu (a me ‘Ano Lehulehu), aia ‘ekolu ‘ano:

1. Kahi Alanui: Ka Leo Hawai‘i: Alanui

HV 24. 346 (1900) he mahi ‘ai a me lawai‘a ka makua kāne, loa‘a kālā

i kona kūkulu alanui ‘ana, kū‘ai mai i palaoa

maka me kōpa‘a wale i ka hale kū‘ai;

Kalanoe Kimura iā Elizabeth Alapa‘i no

Kāhili, Kaua‘i mai

2. Kahi Aupuni / Mo‘omeheu:

a. Māhele ho‘ohana ‘āina: Lawelawe kiwikā me launa ‘ōlelo

Kukuna, ho‘olele (Antennas, broadcasting)

Kukuna, ‘apo wale (Antennas, receive-only)

Kahua ho‘olele (Broadcasting stations)

Lawelawe kiwikā, ‘Ano A (Utility installations, Type A)

Lawelawe kiwikā, ‘Ano E (Utility installations, Type B)

Mīkini makani (Wind machines)

e. Māhele ho‘ohana ‘āina: Lawelawe ho‘ohau‘oli

Hale hō‘ike‘ike (Art galleries and museums)

Hale keaka (Theaters)

Hale pa‘ahao (Prisons)

Haupikala (Hospitals)

Hale lehulehu a me mau ho‘ohana (Public uses and structures)

Ilina (Cemetaries and columbaria)

Kahua lako hālāwai (Meeting facilities)

Page 16: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

16

i. Ka Leo Hawai‘i: Hale Pule a me Heiau

HV 24. 045A hale pule Kalawina

102A (2000) kōkua ka Parker Ranch i ke kūkulu hale pule ‘ana

146A (4190) luakini ‘oko‘a i ka hale la‘a; Kauanoe Kimura me

Alice Nāmakelua mai Lā‘ie

149A (1500) loli ka hele hale pule ‘ana; Kauanoe Kimura me

Alice Nāmakelua me Florence Stone mai

Lā‘ie (ā 2275)

149B (2400) ua hele ‘ē nā hale pule; Kauanoe Kimura me Alice

Nāmakelua mai Lā‘ie

212A (2380) māhele ma waena o ko nā kāne a me ko nā wahine

heiau

252A (3265) mau ‘ano heiau like ‘ole

260A (1100) a‘o ‘ōlelo Hawai‘i ke heluhelu Baibala ‘ana;

Kauanoe Kimura me Lucille Rodrigues

363 (1818) ma mua, ua like nā hale pule Molemona me

Kalawina

3. Kahi Hāmama (nā Pāka / Kahua Pā‘ani a me nā Kula):

a. Māhele ho‘ohana ‘āina: Lawelawe ho‘ohau‘oli

Kula mālama kamali‘i (Day-care facilities)

Kula pā‘oihana (Schools, business)

Kula: Ha‘aha‘a, waena, ki‘eki‘e (Schools: Elementary, intermediate and

high)

Kula, ‘ōlelo (Schools, language)

Kula: ‘oihana, loea, ‘oi‘enehana, kālepa (Schools, vocational, technical,

industrial, trade)

Page 17: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

17

Kula ‘oihana, hale ‘oihana ‘ole (Schools, vocational, which do not involve

the operation of woodwork shops, machine shops or other similar

features)

Kulanui (Universities, colleges)

Kulanui, pā‘oihana (Colleges, business)

e. Māhele ho‘ohana ‘āina: Ho‘onanea kaupokulani

Kahua ho‘ole‘ale‘a, kūmikini ‘ole (Amusement facilities, outdoor, not

motorized)

Kahua ho‘ole‘ale‘a, kūmikini (Amusement facilities, outdoor, motorized)

Kahua pā‘ani kolepa (Golf courses)

Pono kōkua awa (Marina accessories)

Kahua ho‘onanea kaupokulani (Recreation facilities, outdoor)

i. Kā‘ei o Honolulu: ‘Āpana mālama hāmama (Open Space Preservation districts)

Restricted – Kaupalena ‘ia

Military and federal – Koa me pekelala

General – Laulaha

o. Ka Leo Hawai‘i: Kahakai

HV 24.337 (705) ua hele i kahakai i luna o nā lio, a hele wāwae paha,

hei me pulehu i‘a ma laila; Kauanoe Kimura

iā Malu‘ihi Lee no Kalaua, Hawai‘i

u. Ka Leo Hawai‘i: Kula

HV 24.061A (44) nā kula Hawai‘i, Kauanoe Kimura iā Leilehua Sap

077A (97) nā kula o ko Elizabeth Kawa‘a wā kama‘ilio, e

Kauanoe Kimura

Page 18: KA HO‘OMĀHELE KULEANA ‘ANA:  He haka kino a me kumu ho‘ohoihoi kuleana ‘ana no ka ho‘olālā kaiaulu ‘ana

18

407 (1050) Kauanoe Kimura iā Aloha ‘Āwa‘a no Kawaihae,

Kohala (kokoke i ka Parker Ranch), ‘ekahi

lumi wale ko kona kula